Achter de schermen van “Down the Road”

Tekst: Carla Borgmans

Foto’s: Koen De Leeuw

In het TV-programma Down the road beleven zes jongvolwassenen met het syndroom van Down de reis van hun leven. De begeleiders en tv-crew nemen hen mee op sleeptouw naar een nieuwe bestemming waar ze volop hun grenzen kunnen verleggen. Het programma wil de kijkers de gelegenheid geven de deelnemers te leren kennen en zo voorbij hun handicap te kijken. Want deze deelnemers hebben meer in hun mars dan velen verwachten.

Saar Pelgrims verzorgde, samen met Dieter Coppens, de begeleiding van de groepen in Zuid-Afrika, Spanje & Marokko en - nog niet uitgezonden - Lapland. Saar houdt van reizen, is creatief met haar handen en is niet vies van een sportieve uitdaging. Ze omschrijft zichzelf als sociaal, extravert, ietwat principieel en consequent. Die eigenschappen komen haar goed van pas in haar job in het buitengewoon onderwijs en voor haar taak als begeleider in Down the road.

Na het bekijken van seizoen 1 dat ze hartverwarmend, grappig en ontroerend vond, waagde Saar haar kans om begeleider te worden van de volgende reis. Ze heeft nooit durven vragen waarom net zij werd gekozen uit de meer dan 150 sollicitanten maar vermoedt dat haar engelengeduld en haar no-nonsense aanpak er iets mee te maken hebben. Zij is in ieder geval heel blij dat ze werd uitgekozen en zegt “dat ze met haar gat in de boter is gevallen”. Saar beschouwt elk avontuur met Down the road als een unieke kans.

De cast

Van de jongvolwassenen die deelnemen aan Down the road wordt heel veel verwacht. Ze laten hun vertrouwde omgeving en structuren achter om met een groep, grotendeels wildvreemden, naar een geheime en onbekende bestemming te trekken. Ze moeten dus fysiek, mentaal en sociaal-emotioneel stevig in hun schoenen staan. Bovendien moeten ze heel communicatievaardig zijn voor de vele interviews waarin ze reflecteren op de reis. De redacteurs van de productie bekijken vooraf dus zorgvuldig met de kandidaten en hun ouders wie mee op reis kan.

Naast de mooie ervaring van het reizen in groep is ‘beroemd worden’ voor veel deelnemers oftewel ‘de cast’ een sterke motivator om deel te nemen. Zo vinden de meisjes het heerlijk om herkend te worden en gevraagd te worden voor selfies. Ook de kans krijgen om op te trekken met, de ondertussen super populaire, Dieter Coppens is een belangrijke meerwaarde. Ondertussen hebben de deelnemers goed door dat deelname aan het programma deuren voor hen kan openen. Zo kon Julie, wiens droomjob secretaresse is, aan de slag in de administratie van haar gemeente. Geoffrey en Jamie hopen hun activiteiten als deejay verder uit te bouwen.

Op het ritme van de groep

Niet alleen de bestemming, het reisprogramma en de keuze van de activiteiten maar ook de cast zelf maakt de unieke totaalbeleving. In seizoen 2 hing de cast zo hard aan elkaar dat die vriendschapsband hen motiveerde om mee te doen met uitdagende activiteiten: “Ik doe het voor de groep!” In seizoen 3 speelden individuele belangen en de wedijver voor de aandacht van Dieter een grotere rol. Daardoor waren er iets meer onderlinge discussies.

De volledige groep die op reis vertrekt bestaat uit ongeveer 24 personen; de cast, de begeleiders en de crew. Ze trekken samen op pad voor een heel intensieve trip waarop ze lange dagen maken en volledig op elkaar zijn aangewezen. In die ploeg ontstaat er een grote solidariteit waardoor iedereen elkaar helpt: de redactrices helpen bij het inpakken van de bagage van de cast en de begeleiders helpen cameramannen om hun beelden te schieten. Wist je trouwens hoe je tijdens een wandeling een hele groep kan laten ‘bevriezen’ in hun beweging zodat cameramensen hun positie kunnen veranderen? 1, 2, 3 piano en freezen maar!

De groep verlegde meermaals haar grenzen.

De begeleiders en de crew hebben geleerd te reizen op het ritme van de groep. Door scha en schande ondervonden ze dat wanneer één van de deelnemers ergens mee zit, dit eerst aandacht moet krijgen vooraleer verder te gaan. Dit vergt van iedereen een dosis flexibiliteit en vooral geduld. Daarnaast is het nodig om genoeg rustmomenten in te plannen voor zowel de deelnemers als de crew.

Na die eerste, intense reis naar Zuid-Afrika viel Saar zo’n beetje “in een zwart gat” en moest afkicken van het onderweg zijn met die fijne ploeg. Gelukkig zag ze de meesten terug in de crews van seizoen 3 en 4 en spreekt ze van een hecht familiegevoel.

Het knuffelgehalte is érg hoog.

De rol van de camera

“’t Is verrassend hoe snel de deelnemers de camera vergeten. Ze zijn heel goed in het doen alsof de camera er niet is en doen gewoon hun ding,” weet Saar. De crew doet haar best de bestemming en de activiteiten mooi in beeld te krijgen. Dat is niet altijd een gemakkelijke opgave, probeer maar eens een grotbezoek te filmen. Om een goed beeld van de cast te kunnen geven, is het vooral interessant om te filmen wat hun reacties zijn op wat er gebeurt, hoe ze zelf hun vrije tijd invullen en waarover ze onder elkaar spreken. Dat is ook de reden waarom de begeleiders niet onmiddellijk ingrijpen wanneer er een probleem of conflict is. Het is veel interessanter om te laten zien hoe de deelnemers er zelf mee omgaan en een oplossing uitdokteren.

Grenzen verleggen

Rijden op een paard of op een kameel, bergwandelen, een grottentocht, een deathride, parapenten, karten, er zitten heel wat avontuurlijke activiteiten in de reisprogramma’s. En dan zwijgen we nog over avonturen op een drukke, plaatselijke markt of een warme maaltijd die met de handen dient genuttigd te worden. Grenzen verleggen is dan ook een heel belangrijk thema op reis, voor de deelnemers maar evengoed voor de begeleiders zelf. Zo hingen Saar en haar hoogtevrees tien minuten boven een ravijn te wachten terwijl de rest probeerde Maud te overtuigen om de deathride te doen. Deelnemers motiveren, maar niet pushen of verplichten, om iets nieuws te proberen is volgens Saar één van haar belangrijkste taken. Daarom is het belangrijk om een vertrouwensband op te bouwen. Het knuffelgehalte is dan ook hoog op reis. De sfeer die zo wordt gecreëerd werkt aanstekelijk. En dan wil je zelf uiteraard niet onderdoen en spring je van een berg met een parapente!

De groep wordt voortdurend uitgedaagd om grenzen te verleggen. Niet enkel de deelnemers maar ook Saar, die voor de groep haar hoogtevrees overwon op een Death Ride.

De impact van de reis

De avontuurlijke reizen van Down the road hebben wel wat impact voor alle betrokkenen. Zo is Jamie zo gecharmeerd van de Marokkaanse cultuur dat hij beslist om als Marokkaan genaamd Mustapha verder te reizen. Peter, zoals gewoonlijk heel netjes gekleed in zijn witte broek, weigert eerst categoriek om met zijn handen te eten. Even later gaat hij toch overstag en hij besluit de maaltijd met zijn vingers in de rode saus waarvan hij dacht dat het om een kommetje water voor het handen wassen ging. Saar hoorde van verschillende ouders dat er een positieve verandering was, dat hun zoon of dochter gegroeid was tijdens de reis.

Saar zelf vindt vooral de gesmede vriendschappen fantastisch. Die met de cast zijn echt voor het leven. In tijden van lockdown wordt ze elke dag wel door één van de ondertussen 18 deelnemers ‘gevideobeld’. Ze kan niet elke keer opnemen maar wanneer ze dat wel doet, is de glimlach die ze in die eerste seconde ziet, onbetaalbaar.

Omwille van Covid-19 keerden Saar en de Down the road-familie in maart vervroegd terug uit Lapland. Pas bij terugkeer uit hun afgelegen reisbestemming beseften ze hoe serieus de situatie is. Deze maakt nadenken over een volgende editie moeilijk natuurlijk. Onder het motto ‘dream now, travel later’ durft Saar wel voorzichtigjes te dromen van de volgende reisbestemming op haar persoonlijke bucketlist: Madagaskar. Wij kijken ondertussen uit naar de uitzending van seizoen 4 van Down the road in Lapland.