10 anis marianae hispani by FUNDACIÓN JUANELO TURRIANO

no \

BiBLiOituA

-Sí

SíJí»

if .

l o a n m s

E S O G LE .

DE ^ ^

FON

l E S V,

"P EJL I "B V S menfuris.

Amo

CVM

^okti

PRIVILEGIO.

9 z^pudnom^m

Gptfmanium,

H/í leijf 'Vtdífcdt:r}gido Sí pi^^fi^f^ftlló

is mehjelUcat

'Vnpté,

gloria maior ( f i f i ^ •

Taifa

(

TaíTa. «

^ o Miguel de Ondar(¿d cauala efcrinduo de Camara defu MdgeBad doy fe, que losfeA ñores del íonfe)o de êdímiemsy fujîicddon ¿elp^dre luán de Mariana de la Qo7r3-âñia de Iefus3ta¡far6n);>n liíro intitulado^De ônderihus menjuris^qm cmlicenciay priuilego defu Ma • geBadfe imprimiótre^s rnr,s elpliegio en âpel, y di dicho precioy no mas mandaron que fe yenda: y que antes quefe yenda ningún liíro ,fe impima efla taffa enlaprimerahoja dé cadayolumen.ípara que de lio confie de fe dimiento del dicho padre Juan de Mariana ^mandamiento de los fenores del (jonfe\o di la prefente en Madrid a 3 í días del mes de JE^ncro de milly quininosy nouctay nueue años. Miguel de Ondarâ âuala.

Un ata míiíg¿ita. pag.22.a&Grí2cis.iegej.&: a Gr£ecis,2p.qüoquc ver fus.l.quoquoiicríus .^'S'* íepta feu rninuta.i.iepta. 89, eorutn cradtacionem.1. earü. ibidem.3.Reg. var,níu3.Reg.5,ver.ir, fignificat .Quidá.l. fig.T niSiC^,quidá. iio. íextarios-ÍToietanos.;.!. í'exta ríos loietanos.7.^. Summa

/ (•

S u m m a Regí) priuilegij. H I L I P P I .11. Hif^íatiiae 6¿. Iridiarum | 3 Recris Catbolici priujlcgio.caiitume,ñi nequAshunclibrumdePonderjbus & menfuris proximis deceni a n n i s , ñifide aud o r i s volúntate i m p i i m a t , aut alibi irapreff u m in vniuerfis Caftell<^ rcgnis vendai;. Q u i fccus fecerit, ei prjeter l i b r o r u m pubkcation e m m u i d a p é c u r i i a r i a indiGkbir.Vtiexípüs rcgijs litteris plenius intelligiiur M a d r i u concefsisdievigermiofe¿toIunij,ana0nijh leíímo q u i n g e n t e í i m o n o n a g e f i m Q o a a t í P ,

(; C e n f u r a huius libri'regia au¿loricatcFaólaab A n t o n i o Couarruuia Scho • laílico T o l e t a n o 3 & 'regio antea Coníiliafio. E Po'nderibiis & m c n f u r i s , 5¿olim, & hoc feculo doólifsimivirí cum cura p e r c r a d a r u n t . quippe ea diíputat i o'a d-i ni ellig e n d os t u m fá c f o s, t u ra p r o p h anosfcripcoresvcilifsima eíl:j& ornni antic^ui tacecognorGenda^ &.vitscomrrtunis víibus, m u t u oque cpmmercio ciuiura iíi ter ipfos,& cu lue.x tern is níax i ai é neceíTari a. í n eo arg ii m.enro íoanricsMarianaríouo c o n a t u , mag~ naque diÜgentia ita- verfatur , ve explicara c o n i m o d i u s omnia,&ex ploraciora nobis qui dem videantur: ac noiíris b o m i n i b u ? , q u o . rum cxrernisfcriproTibusnulla Gurafuir,mag i s ac c o ITS m o da c a * di gB u fq u e 1 i b e r, qu ii n m a nushominunTveniaCyCüi aucítoritaris & laudis auítoris n o m e n vbique g c n t t u m , . b a u d dublunv con ciliabic, qu an tu m er i t fa t is. Antonms'Qoumrmm.Facul-

Facultas imprimendi. Go Ludouicus Gufmanius Societatis ^ iefii Proimcidís in fromncia Toleta na ypote^ate mthi faBa a Reuerendo admodum patre Claudio ^quauma PrApofito generalhfdcultatem concedo, 'Vt traáam de pondmbm ^ menfuris a patre loanne Mariana compofitus,^ eiufdem fo cietatisgramum}do^orum(^ti€ hommum m dicio approbatus typ 'ts mandetur. In quorum fidem has hueras manu mftra fubfcrip tas,^ pgillo no(tro munitas dedimus TaíakfCj^

1 1 5 9 8 .

Ludouicus Guzman^

Xcdori

( Leótori.

BhratcoscharaBereSi juilusfondera úr menfwéts eiusgentis ex^rimeremus, con fiare non lieait ytie (^rAcos qu idem form¿í congru^ntis.Sicfunt^ resnoñr.a, Qmtus qmfjue caselegmtiascuratf Sedjí jmstamsnhunc l'áeU lum recudere librarius alifuando 'voluerit, euyn >r (juic macuUmedeatíírexoramm^vtreB) & ex ordinefaciatmomtumvôlummjpro Hehraicis litteras Latinasfubñitutasjjudí máxime cogruere v/projafunt.fro afprattione Qheth, Qh,fro Ca^h, afprationt difficillimaîimj Ch jpro Q^fh, Q^ K^^ro Saech^Sj haud,C.[¡tetera fuia faciliamitti musi haudignaritamenonfaús ijslitteris Hehrai cdUngua infolentes fonos exprimí, Qîdfdceremf fraximaredderefatishabui. id teUtere mleUmuSi'Rstis namerorumantiquis )>Jí nonfumas, ne difputatiemperfe difficiíi,maiores€-x e6 tsnehras 9¡fmdermm.

.-jj-jj. i

i -- ^-.j. . • i .- ••

" - ',

•a

• • • • •1 v

•

„ ^ • • 1 •• (t . •. ., , •. i.. i.g^^ -,,v -i i- •--;<.•!< -• . , . .vt '; •• í I • . ,. _ -

.•

•

_ ••

•

í !

y., j

S I

LOAYSAM ARCHIÉPISCjOpum T o J e t á n u m . . ]Aíi¿Íorís frafatio.

Cap,i»

O N D E R A . Ec menfuras fuis ííngulamomenti?,te aufpicé & a d i u t o r c , P r ^ f u l cxiniic,examinárcpcrgo ? ardua opusj impeditam difputacií)n e m atquc f p i n o f a m . Q u i d e n i m difficilius,tiuam in v e t é r i f p a t i o , m u l t p r u n i a c r a a g n o r u n r v i r o r u m veftigiis:trita yia,nouas fcmitas imprimereí Q u i d mágis impedicumí q u á m varias & multas fcripto. rumTencentiasmenee comp}ed:i,acque memoria,explicare oratÍGne.''Pt¿fertimjCum ex magno n u m e r o veterum , a t q ; rece'cium au ¿fcorúvix duos inuenias ínter fe confenticntcs. vetuñisgratiá, nouis a u d o r i t a t e m daré, quantus labor M a m calculandi, numerirq; A ííngula,

(

Deponderibm

tamóleítiaiCûanraqîíe attsntiane opus eft, n e lapras caniingacíEo gcaiií o r fab or exi ñit, quodnoavniusgentismcnfur^s)&pioncl0r3 expIiGaturifumus^quod i p f ü m e í r a ; difficiícj fed nabiHum máxime & antiquifsimarum Hebraic^,Grec^,¿¿ Romáñs.Hcbraic^ quidem^quoniamdiuinislibrisexpliGandiSj qixo rum prima cura era£,ii5 parumíuaábit,quid ludaeorumTaíentum eíTet, quid M i n a , qurd Si£Íu& c xploratufli haber c:pr?tcreaquid C o riJS,EphÍ3Gomor,Bathus,Hin,Satum,Ca>uí5,acaíi.asnoíreid gen,us voces Hebraicas: quibus iga oratis^liallueineturrxpe T k e o l o gtjs,neceíre erit. Grscaautem 6¿ Romana adijcicnda putabam>quódin hislingufs pafíím diuini libri íegamur >GrêÍ!s!Í3eí)C mánis m e n f u r i s f u b f t i t u t i s p r o Hebraicisî Si muícognofecndisprophanis audoriburs atquc ecclefíaílids aliquid iucis noftra opera aíFerri poírc cogitíiham. Rwrfus cara naftris Hirpanicis conferen da yetera ^ & eomparanda fimc", quo eundha melltis incelligantur. Namomniura g^ntiummenfuras pondera, feu vecera feu recentia explicare velle,infiiiidíaboris eíleE& immenfi:ñeque raadus ñeque

(

i^menfarh.

ñequefinisdiCpycan.di eflec , a c n é m a g n u m quidemQper^pretiúní. Sedad Hebraicatamcn3Grísc3,(S¿ Romana vecera fere aliarum g é d u m í e u o c a r i poíTunt: ab Hifpanicis GalÍicá¿Iíalica , Germánica parum difcrepanc. S i m u i c o o f u í i o ex m u k i t u d i n e & varieratc ¿flobisprocuranda crac. Et quoniam m u k i faepenodi incidunt implexi , proficepr q u x explorarafunt, poíícurumme pro c e r t i s : i n aiíjSjfí quae veriíimliia f u n c , aucex c o n i e é l u ris,autaliorum au(5tóricacc,corum psriculo dixerojíatishabeam. fides cantum audberes appellec. In Hifpanicis menfuris & ponderi bus^quoniam prolocis faspe & regionibus va f i a f u n t , T o l e t a n a pr^tuli, propter eius vrbis principatum , & quoniam in ea hoc quidqiiid eíl o p e r ^ c u d ^ b a m u s , i l u d i ó fpeque noftros hos conatus eruditis viris & modcratisprobandi , promifcuíe turb^nulnullacuta , corumpra:fertim quíftudia vtilitacc meciuntur & lucro , m a g n u m fa^ )icaciae n o m e n barba teñus & pallio v e antes » quorum eft magnus numerus : ne eorum q u i d e m , qui inepta femel perfua-íioae occiípati dimoueri fe ab ea n o n paduncur, coq; prsíudicio .diuerfa reprobare, A z ac re-

)

( 4

Df ponderibm

)•

ac néíjetrecanfüeijemnit.íA (jai^ tioílra; >átienterlegaríi; mt audianc , momentáquc íngula argumentorum expendant áttehté, fí impstrabrmusífbrtaüís efííeiemus;,vriabíore noílccvpFafbciffis íe ^ & lucis-áliqtíid/tó t i t i i cenel>ris allatieonfíteatícar. Sí qttís^óbfcüre multa did accüfabi t yis córifíderet, "<|u;ab fiia^; meroi'u m racioné explicátur, attétlóné opüs babere: nofqu e fepc multa repetíjíFc füudcn-^ tésperrpicuitati^cüiüsmaióeratíó^ quá orationis ílylivfáftldioíi énim in bis difpütatióhibus fermonis eiegatítmin requirerevatqüe delicátrin re íeriá volupcatém captare. I ñ t u o qu i de m ii o liiití é,jh uínanifsime AntMtesihoc qui,dqu ras dare goíifiliiítift £ ü i t j n o n i p a t r o c c a u l ^ j id enim vulgáre &:iíiperaacane úm :fed vt o b feruanfi^noftríe , &:fynceÉÍamoris^l primjs annisiliíceptijacteéentequc sEtate tüiíbel^e fícijSjtw>flirtíque obíequijs eorifkrnativróQnimcntú aliquod ex taret .Maioris quoquc tritj qüodítanto viro; diGátur:ná & vilia qüamuis dona valde pretiofávídenturifí temp teFefttbu's íínt oWáta ^vicrü in Pontificio aíiirIoreuin€tiiníproadamáceaecipi^tar,pfove^ rt)=pícudb&MragdLis.: Maior fulgorproximai qU3E-5

(

^menjuris

}

q u e q u e illuftrabit eciam minuta. Si muí dii g e n t i a m e x c i t a b o e o i u d i c e ipfa operis n u n c u p a t i o n e v l t r o d e l e ó l o , v n d e prouocare ad a l i o s u o n l i c c a t í S u p r e m u m e n i m fuíE c a u f e a r b i t r u m f a c i í ,qLn e l c g i t e a prí^fertim d i g n i t a t e , p r u d e n t i a , c r u d i c i o n e .fíe ex vfuraqucEílus m u l t i p l e x e x i í l e t . D e t u i s l a u d i b ü s & m e ritis p a u c a d i c e r e i n d e c o r u m : m u k a , i m p o i r t u n a n a r r a t i o . I t a q u e d e nobilitate , mode-^ fítá¿fapienciae ftiidijs 3 f u a u i r s i m i s m o r i b u s , aJíjíque aivimi & c o r p o r i s d o t i b ü s , q u a s n a t u r a c e r t é vis m a l o r c o n c e í s i t b e n i g n a m a n ü , íilentiiimerit. lllud n o n praetermittam fíEpc v e r u m : q u e m q u e f o r t u n a fuse effé fáb r t f m / u i f q ü c í í n g u l o s m o r i b u s í í n g i j r a r ó ab Í n d o l e , r a r ó a b i n g e n i o rerum e u c n t u s dií^| t r e p a r e . N o s i n e p c i r e r ü aeftimatorGs alienas i felicitatiSjinfelicitatifquc c a u í a s f c i l i c e r p e r r - | c r u t a m u r . H o c fané initio tui Pontificatus T o l e t a n i , q u o d D e o gr a tu m , reip. v n i u erí se f a l u t a r e f o r í f p e r a m u s , d i r p u c a t i o n e m hanc d e p o n d c r i b u s & menfuris,qu£e poíl nofiros; A n n a l e s d é r e b u s H i f p a n i í e n o n ita p r i d e m e u u l g á t o S y f o r t é his d i e b u s e r a t in m a n i b u s , c r a f í b q u a m u l s fiIo,tenuique c o n t e x t u , q u a í í p r i m i t i a s m i í t i m ü s , 8¿ i n d Í G a t u r a m c a r u m A 3 lucu-

{ á

ponderibm

lacubrationara,qus fuperíoritemporeínfttCLitó de varijs Ph'lorophias & T h e o l o g i ^ partibus^haóbenus in v m b r a d e l i t u e r u n t , ma^ i o r a d a t a r i pares m o d o votis & v o l u n t a d vires c o n t i n g a n t . De ajfe ^partías

ems„

Qap.

V A E D A M Fundamenta, j o n e n d a f u n c , quibus mof es vniuerfa d i f p u t a t l o n i s inc u m b a t . A e p r i m u m de aíTc & partibus eius d i c e n d u m e í l : deinde de p e d e , fexta& vncía R o m a n i s , q u o n i a m ad hxc no pleraque a l i a n i e n f u r a r u m ¿c p o n d e r u m n o mina r c u o c a n d a f u n t a t q u e ex illis examinañ da.BLomani veteres q u o d u i s f e r m e t o t u n i afe íis n o m i n e n u n c u p a r u n t , atquc in d u o d e c i m partes d i u i f e r u n t , í ^ a s v n c i a s librs; ad inftar dtxere. Eius c o n i u c t u d i n i s o r i g o &c 0CC2C10 f u i t , q u o n i a m primis vrbis R o m a nae t e m p o r i b u s n u m m i s vccbaacur$reis qui d e m , fingiilis tamenlibrze p o n d e r e ,-rudibus p r i m u m & informibtis , íignatis deinde , q u o d acqjdic f e x t o d c i n u m R o m á n o r u m Rege.

(

^menjurh,

)

K e g e . S e r u i u s e n i m R e x primas apud R o m a n o s fígnauit xs , 3¿ q u i d e m n o t a p e e u d i S j v n d e 5 ¿ p e c u n i a d i d a e f l : , 6 ¿ ; q u o n i a m ea vice p e c u d u m in c o m m e r c i j s v E e b a n t u r ^ v t i P l u t a r c h u s a i t in vita Publicolse. Ste A s , q u a f i í e s , d i d u s eíl teíle V a r r o n e . & c u m l í b r a i n d u o d c c i m vncias d i u i d e r e t u r á Rov m a n í s , faófcum eíl v t A s e t i a m d i u i d e r e t u r in eafdem, q u o d m a n í í t i m m i n u t o q u a m uis p o n d e r e afsis , r e d a ¿ t o q u e p r i m u m a d duas vncias t e m p o r e p r i m i b e l l i P u m c i , qui afses f e x t a n c a r i j d i d i f u n t , v t i P l i n i u s ait Iibr.33. cap.3. D e i n d e e t i a m c o n f c q u e n t i b u i . t e m p o r i b u s ad vncram a t q u e í e m u n c i a m ceris redaóbo aíTe^manfít t a m e n v c t u s e o n f u e t u d o vt eius p a r t e s d i e e r é n t u r v n ciae. E t q u i d e m i n i t i o p r i f t i n u s valor afsi m a n í í t . D e i n d e ( v t f í t ) valde e ñ i m m i n u tus a q u a n d o Pliniüs libr,i5. cap.i. A p pio C l a u d i o , & L u c i o l u n i o c o í T . d ü o d e n i E , i n q u i t o l e i l i b r s aíTe v e n d e b a n t u r , q u o d p o í t i m m i n u t u m aíTem n u n q u a m concigiíTeputo> v t t a n t a olci vilitas eíTet. Á b x r e adalia t r a d u d a v o c e h s r e d i c a t e m c e p e r u n t afsis n o m i n e fígniíícare. Q u o d in í u r e c o n f i i l r o r ú m libris.pafsira o c c u r r i t h s e r e d e m ex aíle vocan-

(

Deponderibus

)

vocantium , cui integra obuenit h^reditas nül!o alio c u m eo herede,haeredem ex triant e , aut eKvncia cui tercia parsh^reditatis, aucduodecima(id enim vaciaeíl^ceftatneiito legatur.ííciugerum terr^ Columella afíis nomine intelligenSjlib.j.cap.i. in diiodecim vncias particürivnciamqueipram in íícil i c u m / e x t u l a m , r e n p u l u m , & : íemifcripal u m , n o n f e c u s ,acíi,de ponderibus ageret. Pr^cereapedem Archicedbi menforerqiie cu fedqcim digitos c o n t i n e a t , in duodecim vncias, h o c e i i , ppllices d i u i f e r u n t . c o n t i n e t eniin pollex digituna v n u m ex c o m m u n i b u s cum criente. í n d e BeíTales laterculo^'dixit' Vitruuius lib 7. cap i. qui vnciarum ó€lo,; íiuc pollicum effent.ííc quatuor digitoSífíue p a l m u m , v t e í l i n c d i t i o n e vulgata.z.para.4. ver.5. illisvcrbis.Porro vaftitaseius nabebat menfuram paími(loquitur demari aíneo)idé intGrprcs.3. reg.7. ver.zíí. tres vncia? dixit.Grofsitudoautemluteristriumvnciarum erát.vtriimque re¿be,cum p a l m u s , i d e f t qua ciior digiti,tribus pollicibus , ííue tribus y n cijs pcdisaequales íínt. D e m u m íextariusafíisetiá nomine íígniíicatur a veteribus, & c ú d u o d e c i m c y a t h o s caperet,cyathi ipíivnciac

fexta-

mmfum,

)

f e x t á r i j VGcábantiíT . fíe in M a r r i a l i cálices fextantes,Íioeeft,<íüofücr». c y a t h o r u qtiad r a n t e s É r i ü m , t r i e n t e ^ qâCíôr , d e u n c e s v ñ d e é i m c y á t h ó r u t ó caliéés Prgt er h áé c áísi s n 6 m i ríe íí g rí i i é r , d i e s ^ K o r a j v f ü ta, Gcnteíima interijguncLir , m i í l t á q u é aH f u a r u m p a m u m S u ñ t autem afsis part?s>\mcía iliiiiirüm d u ó d e S é x t a n s | i ó e en: vnci(^ d u ^ . Q u a d r á f t s , id eft t r e s v n d ^ . V n d e ' T e r u n t i u s á t r i b u s yiieijs ;dedu£bá vóce^quarta"|)afs afsis fiu'éVqüadrias dickiír: (C^rrin qüadrante f a í t ü s d e t ü r r o l i t ó q ; e e n t u m ^ l i á d r a h t e s pro' twla I d e o c o e n ^ tcóXx dabiatifrjmerÉés Í a l u í a ts onurrt / B u d^ us d e a í í e , tí b. 5; íviarcial i s:Iât B a i a n a m i h í qiiadrarites f p o r t u t á ceritüi|ii. í 1 i e n s > h b c e í t , q u a t u o r t h c i ¿ , t c r t i á áfîs pats^C^mticdns:, q ü i t i q ü e vhclae^ Semis í e x v n c t ¿ afsis d i f t i i d i u t n . S e p t ü n x f é p t e m v n ci ^. E es d ü o t r i en tes a í s í s , id e íl o ¿t p y íic| ?. D;ódf.a ñs i t r es qu a d r a n t e s aísisjid e í t , ñ óu é m y n c i ^ . D c x t X n s d e c é vneise. p e u r i x V n d c c í m yncia:/$ut&:vnciae p a r t c s j n i m l r u ñ i r e m u p a r s afsís v i g e f í m á ^ í q ü a f t a ^ ficilicb^Wta vncjsepar^jafsisquadrageííraa^^ ducll a t e r t i a p a r s vncise, íexcüla f é x t a v n c i x p a r s B . aísis

(

De ponderihm

afsis f e p c u a g e f u m f e c u n d a . Scci & m u l t i p l i >licaco aíTe alia n o m i n a ponclerum c o n í t a > 3 n t . d i d t u r cfíim ab affeitrefsis^ quadrafslsa n o n u f s i s jdecufsisjcencufsis p r o tribus^,<^uat u o r , n o u e m , d e c e m , & c e n t u m aísibus. v c | alió m o d o ab alTe aOfarium dicitur e a d e m afíis íígniíicatione & p o n d e r e , vcl ve alij v o lunc d i m i d i a m afsis aíFarium diciEiir . E t c u m libra f c n as p o n d o etiatn d i c e r e t u r i a b ea y o c e f a ó t U s d u p o n d i u s c o n t i n e t d ú o s aííbs. Seíiertiiis genere m a f c u l i n o d ú o s afles c u m d i m i d í o , diólus cjuaíi femifl:ercius,fíc ait; Vo-. lufius M e t i a n u s d e a f f e , a d d i c q u e in l e g i b ú s d u o d é c i m t a b u l a r u m d ú o s pedes & f e m i s v o c a r i p e d e m f e í í e r c i u m , íic l o c u m l e g í t o > Seílertius a u t e m n u m m a s e r a t ex argento;, ( j u e m a d r n o d u r n m a i o r e s monetá?. Praetcrea n u m m a s abfoluce p o í í c u s f e f t e r c i u s i d e m eft B u d g u s de a í r e l i b r . j . Q u i n a r i u s feu Ví¿lorjatus , quinqué a f s i u m valore , dena^rias d e c c m , v n á e & n o m i n a m a n a r u n t . E r a t & libella v a i a s q u i d e m allis valore f e d ex a r g e n t o : n a m a f f e s f e m p e r ex sere c u d e b a n - , t u r , valebaticque i í n g u í i q u a n t i r r a q u a t u p r í e o í l d marauedini: iatin&Iiceat q u a - j drantés

autt'cruatios d i c e r e . M a r e i :.ii.i ver..í

{

menfuris,

)

vcr..42. v i d u a ofFert m i n u t a d ú o , q u o d eíl^ cjuadrans, h e m p e illa m i n u t a v a l e b a n t c j u a n t u m Oí^auapars a f d s vti blanca n o í l r a : diGcbanturque minuta non vt minuta G r ^ c o rum medicorum , qu^ funt pondera m i n i m a o m n l u m , fed q u o n i a m m i n o r i l l a m o n e t a n o n í í g n a b a t u r . P o r r o D e n a r i u s vaíeb a t q u a n t u m q u a d r a g i n t a q u a d r a n t e s . Seftertius g e n e r e mareuTino q u a n c u m d e c c m : f c d íí f e á e r t i u m dicas n e u t r o g e n e r e m i l l e feílertios i n t e l l i g e r e d e b e s , n o c e í l , d e c e m millia q u a d r a n t e s , n i r a i r u m q u a n ^ t u m v i g i n t i q u i n q u é aurei n u m m i n o f t r a tes , q u o s c o r o n a s f c u c o r o n a t o s dicimusa fínguli valore q u a d r i n g e n t o r u m q u a d r a n t u m f e u m a r a u e d i n o r u m , q u o valore h o e q u i d e m t e m p o r e j e í l i m a n t u r . N a m íl f e í l e r t i u m e u m d u c a t i s Qoílratibus v e l i m u s comparare a quorum íínguü continenc m a r a u e d i n o s .375. f e í l e r t i u m v n u m c o n t i n e b i t d u c a t o s viginti fex jprseterea m a r a u e d i n ó s . 2 5 0 . p r s e c i f e . Q u p l o c o o p o r t e t explicare f o r m a m n u m e r a n d i q u a v e t e r e s R o m a n i v t e b a n t u r , t u m alijs r c b u s n u m e randis , t u m praefertirn pecunise: q u a m u i s f u m m a m , ad feilercia f e r e r e f e r e n t e s ^ B i

que-

q í ^ m a d m o d u m Gtxá noa^Iirra d e c é m i l l i a progrec]ÍGbaii.türy]áo.cell iliym^^ eíus nitmcri r e p e t í t i ó í i e í m í i o r e s íunitTi^ Cábánc ^ v c t u m : cefitiim myri-ades> dicurit, n e m p e decies c e n t u m iuiilia,ai]tmilíe m ^ I ia niá V K b f f l u t ó r s E x i i t i t a í U i ^ a n i n o n vi t ra ceníammilfe cedebat,.: S e d e i ü s n M c r i repettfcibne máíGrés fóirvnijír n ú m c r a b a n c , Vti Bud^ius: doeec libr.4. d i aííe ;ex iib.53. c a p . i o . Hrgo aut p e r f e ñ e r t i o s n u i i j c b i i . érántíi -auá per ü^ílerttaí aut periáíia ^ ve áitE&Qs^paíras^p^defe i d e c ^ i l ^ u s o m m ^ t e n d u m e í t i P e t - i ^ m í o r q u i d e n í dicertte^ qu adr^gin taíeílerti|au:tiíuírimr,tir in ge rit i qu ad rant e s^qiia n tu Hi aM teu s. Q u adringenti £e fí er tij au c mj niniiyquarti iumrdeceaurer, GurtííadraiMeieííertiós.per Wrtfebamr, reliólo feftertio toafculini g t í i ^ Tts ciranffi^tórcotitpéadij caula í^ílertía Ineu tro g^neTe^^cruod m iíle íHlertíOs Gontme :bat.Q:a(>nTodo Gum? n u m e r a b a n t r u r f u s j d :;d ü pl i e i ter fa c i: e b an t: au c p G r n;o m i n á j V t íí d U

'cas; d b € t i n f e í l c r d a , n i m j r u m aürc,tr£oítra^tes.2 jo.au t e e n m m i ^ í | e r t i i > - b o c e í l ^ aritfi, aurei

menfuris,

•

Lampndm& <ie H e l i o g a b ^ l ^ N ü i i g u a m y a i r , miniiscencurnL H - S ccenáMitjfepc^ílai^éncíírbm p r o t r í g i n t a t r e c é c i s : t r e c c n r s eHimIibrse arg^tivalentquácümaurer.ijoo.Sicquadrin g e n í a feílertra, n i r n i r u m q u a n t u m d e c c m a u recrrummilliá, (juí erat c c n t u s equeíírís'flib l u j r o C^íare-queitiadriiodum eá Ítímtiia cfti. plicata erat Genius l e n a r o r i u s . E r a n t M m i l l e fbííertja q u a n t u m mille millía fefíerî tí j , v i g i n c ¡ q u i n q u é m i l l i á n a í l r o r u m a u r u m . L i e c t & p e r a d u e r b í a d k e r e Biscetiim, tereentümieñcrtiá.aui; biscenreha, qüarerc e n t e n a ^ d e c f e s r e n t e r í a fóí!erthí\oc cft iíiií. fe S u p r a mi]Ié ftílertr3 tJon ara píiys ri o m {lif Í^ys^fcdaduerbiís yrebancur Romani:,í\jhi-^ m a í e f t e n i o r a m c e n t u p í i c a t a b o c m é d o di4 e n t e s / d e c i c s í e f l r e r t j u m i i d e í l , decíe^ cctítú ^ í V e r t í a í í u e m i n e í e f t e r t i a ^ , v t r o q ;feni m m o ^ í ^ a t m é d i q a s : , i e m p e r q u e aduerWíaîunóba íeítertrjscenturiamiubincelíeaam ûnt:periiid¿enimeftdeciesáílerdum,ae íidicasdeciescentenaTeílertia : & q u o d a m p l i u s e f t ipí^ v o x n s í í e r r i u m a l r q u a n d o n o n e x p r í r t i i t u r , i d e m q u e % n r f i G a r e í ^ l e t decies á b í b l u t e p o f í c a m a u t ^ c c n t i e s q u o c í decies' B3 ceii-

{ 14

De ponderihíis-

)

eencena feílercia, c e n t i c s e e n t c n a . f e f t e r t i a . E r g o dccics f e í l e r t i u m c o n t i n e t q u a í i t u m vigititi q u i n q u é millia a u r e o r u m . a t q u c ex e b c a f t i g a n d a e í i e p i í l o l a P l i n i j a d G a l u i í i u m lií). q u i n t o J&; p r o f e d e c i e s f e f t e r t i u m , n i r a i r u m quadra'ginta a u r c o r u m miliibus, l e g c n d u m , decies feftertiam : cura q u a d r i n g e n t a , mil Iia(que d e c c m a u r c o r u m millia v a l e n t ) i d e m dicat paulo araplius t e r t i a m p a r t e m f i i p e r i á r i o r i s f u m m ^ e í T e . V e r ú m ad alia p e r g a m u s D u o d e c i e s feH:ertium,hoceíl d u o d e c i e s c e n t e n a f e f t e r t Í 3 , h o c e f t f c f t e r t i a milic d u c e n t a , q u a n t u m t r i g i n t a millia a u r c o r u m . q u i crat ccnfusfenatoriusfubAugufto.Viciesfeftercium d ú o millia f c f t e r t i a a u r e i q u i n q u a g i n millia, q u a n t i seftimata eíl arca d o m u s Giceronisad AttícumIibr.4.Scptuagiesfeftcrtio apud T a c i t u m i i b . z o . cfíicit cen t u m f e p t ú a g i n t a q u i n q ; millia a u r c o r u m . C e n t i c s f e fl:ertiii,hocefl;,centiesGentum feftertia,quan ti ^ílimatus cíl v n i o Clcopatríe, a u d o r e Pli niolib .i).capite.5y.nempeaureisnoftratibus 2JOOÓO. Q u a d r i n g c n t i e s f c í l e r t i u m ^ h o c eft quadringentiescentcnafeftertiaquantiapud e u n d e m libr.í?. cap.35.fuit o r n a t u s Lolüsc! Sexcentíej? feílercium iibr.15. 6c .10. T a c i t i áureo-

(

&menjMm.

15 ^

a u r e o r u m raillio e u m d i m i d i o . T u m l i b r . 5. c i u f d e m T a c i t i d i f p o f í t o p e r menfas m i l Jiesfeftertio, boceft duobiis millionibusaur e a r u m e u m dimidio-, Seneca termillies l e f t e r t i u m q u a d r i e n t i i o <ju^íiííe f a r c b a t u j á p u d T a e i t u m IibEvi3. de oratoribus ait E p r i u m Marcellum feu Crifpitmi V i b i u m >ofsidcre t a n t u n d e m , n e m p e f e p r e m m i l iones e u m djmidio . Yitellius Imperator v t i i d e m T a G í í U s ait lib.iS. p a u c i r s i m i s m e n fibusinteruerdíTeereditur n o q i e t millies feílertium» u i m i r u m viginti (juatuor million e s c u m d i m i d t o . V i c i e s f e p t i e s .rniftie? feílertium,,quantum p e c u n i a Tíí?erluscorra^ íit & reliquiE, vEí S u c t o n í u s ait in C a l i p f la c a p i c e . 3 7 . b o c cft í e x c e n t i e s f e p t u a g k i f q u i n q u i c s centena millia aureorum , :vt n o í l r o m o r e l o q u a m u r mal^iprnes fexagiqr t a í e p t c m & í e ^ i í f ó m r t E t g m s ÍU:iii5ma & vix f i d e m f a ó t ^ r a i priseíertimicum i d é m S u ^ c o i n i u s a f f i r m ; c t ¿ t u r a loco^ep > t^timin y i c a H e r 0 í i i s e a p . 3 0 ; i n g e n . t e s eas o p e s á T i b e r i o r e li¿bas b r e u i Cpatia a t q u e a d e o n o n t o c o v e r t e n t e an n o eori%mp:tas, a C a l o C a l i g u l a & , eíüií^ ^ í í í é . PlutarchusinvttaPompeípOifl: jitiótümr M i c h r i d a t e m ; a k tribu;ta R o m a n a cre-T

( rá"

De ponderibus

)

creuiffe ad o d u a g i e s q ü m q u i e s decies c e n tena mil!ia^(nin;iirum decies c c m e n a i n i l l í a fe u de e i e s fefte r t i q m , fe u vi gi n c i cj u i n q u e a u r e b r u m miília deberit o6lijagíes;c|utí3qüies; Cumi)düoS:aurGorum m i f l i o ^ cere^a&yigiínti miliia^u-reó g u i t a s apud Suctoniujtií m o r i ^ n s legauít pililo R o m a n o q o a d n n g e n t i e s ^ ^ t d b u b u s tirities quinqiíiés f c í l c r t i u m . n e m p e p o p u l o le gaüit decies c e n t e n a a ü j e o r ü m i H yi3:i4m>3 tribiabus^ o u t o g i n t a f e p t e m m í l l i a q u;i n g e n c o s a u r e o s, c b r c c cu i q a é tr i b u í én^ tenafeítéraaaüréos,z^po.- erantenii^ Pliniu^libíii. cap.iS. f h i p í e s C ^ l e i i a m i l lia feñeríliim o m t j í b u s ánnisJiidia & Ser^s,; pe ninfu laqu e - illa i m pe r i o . n o ftro ad i m u n c, n e m p e propcer y n i o n e s &¿ alia q u ^ o r n a n d i s cnulierib us iade a d u e h e b a n t ü r, Si loens non' eft e0rpi3pt:uSycred-o péí:inde e í ^ mil 1 tés; céíi t e n a milfeaj ac íi di per e;t í an t u n i m ü lie s ^ tik m adu'erbiaííecúm c e n t e n a a f f e r u n t & fcrtertia fingulamiileiefterwps v'alebaur. v n d e millenarium ñamerutrí infe includutu. Álioqui f u m ma ill a ad d a o millja équingentos; ay r eo r u m m j l h o n é s ckcreCcérec ;:íqu:aBtüpccunise in c o t o R o m a n o i m p e r i ó i n o n é r a t . I t a i n h i s modis

mpáiátííinietaí^^ a d u e r b i a , c e n t u m íiue c e n c e i i á f ü b t m M ü g i t í e B e h t , q u ^ vox c o m pertdij c á ü f á d e í i á e r a t u r . QLmdt n o n t á n c u m contiñgit ¿ t o per feílert i i W m o n f t f a t t í f i í t ^ j ^ é t i a n v c u m auc ean deríi álio mod'o , áut'alía q ü ¿ c u n q i i e riurncraMó^s. V t fí dica^dcciVs millia a u r e o r u m , p e r i n d é éíl ác fí diCas decíés c e n t e n a millia áüreotumycénticsf m i j i i a p id eít c c n Éics Gépté^bátnílííá;^ dumeíT^'tíj^déceth'róíllí^^^ túTn'tiiílíiá pa^^^ íí,íl id t á í i t u i n íígriíficare v c Iiril ás;0C.cjü o d drxitóüs p t ó x i m e , feptuagíes: q'úirii^üieís centenaTrin , eaíem íeptüagies í e p t i e s ^üitícju^á^IIa Pliríió £3¿aiit ítadiá ead^rn r a t í ó n í IdcBenc' ihtélligi. v t i i d e m ' B u d ^ i i s explícat l;4:/vticijmaitPlin.liB.2.'cap.io8.1atitudo aú' tetti teirrpá nierrdiáhó íítu ad f e p t e n t r i ó n e h i l^imidioféreniínbrcbíligitu^ íter miIIiáMágii;^^ & Her-. .molaus í e g ^ r i i r i t ) l í i t y í f g i d e b e t vt pcriride )íit,ac fí d i c e r e t : q u í n q u a g í e s q u a t e r c e n t e n á Cexaginta dü o mi Hajvti Majrtiainus de re eaB e m áge ns é X plicatyÍTodicqú 64 h Plin^^^ . ; C cibus

(

De^daí^MS

cibtís e a l e d i o eí]:, f p r t a f l ^ e x M t a . q u i d e m f u m ; n í a pTî'án^ cas, n o u c milliones f c p t i n g e n t a q q a d r a g i n t a 0 £1: Q m i i Ii a p a f ú u m : q i? i paíTu u m -riLi aier u;? effifit^; mi][liaríum n o u e r n ^ p ^ i U i a ^ ^ n - ^ ^ •tis exeniplis ipayeaattigi^íatishabuúvndecolH^ jlud A p p c . í í . i6".;^fnumer4s.equ€fl:rK 1 e x e r c k ' vicies m i l l i c s c j e p ^ m ^ l k i e x . Graeca, f q i j m a í o q u e p d i 3 Ifuiííe, c u m ex Ronciana^vêteridici: p r e t e potui(Fet,bi$^miíIies cénen.a m i l l i a . í ^ venim d i d u m eíl/gr!^^ decern millitusjc?.plicafiis tp^îpref fura;ru¡is,e& íveterescpnVum miltib^^ í a p o r t e t , c e 0 t u m ^ r i ^ a u t; milíe aerisjceí^ mille aíTes fígnificare i n v p t e r u m libriscadijci t u r a l í q u a n d o aerisgrauis p r o p t c r aíTes-libcae p o n d e r e percLTÍFos,qui graues >corüm,,, qütr pofteapercufsi funtirnrninucopondere, cqp a r a t i o n e d i e é b a n t u r , AliqU^nd xris :fiippriraicur,;v-t íUuius Ub dixit:Seiiatus F a l u i o q u a n t u m vellet i m p e r t d e r e i ( f u p p l e in ludis ) permiGt , d u m n c f u ñ a niara o í b i n g e n c o r u m railliura e x c c d e r c t , V ' ' ' " ncmpe

• t í b f t r ^ ^ r ^ t m W ; ^ íireo^ ü ^ d rh tile, ¿cCep e TatátitÍém'ic®t|tr^ c ó í Itiáos;, vc4bi* Héríí'dféKüí^^ébW valcBIt aUí€ds ñ o í l r ó s ^ íA^ddo & á B o e t í o d e Aritíiráefitcahum radicc v6cáíi^ l' S i ^ - ^ ^ M n t ó n t e m -J27; terhiortóm ; tjüátcmibi^em t c n d a t inHte/miílfa nótí 6 m b a r b a r é di-i cipbffernilitóhcim^V^^^ c o h t e n d i t H e b r i í f é n ^ fépecitiÓné.S. t á m e t í i rnillc feius n u h i c r i radíx q ü á d r a t a e f t a n b n cublcárin q u o ilíe é r r a üit viralióimierudítd^ d i l i g f i ^

N C I A E , E t líbrac p o n d e raá R o i n a n i s Gr^ci aecepc' r u n t i q u c m a d m d d u r n &; n o ' raiináipráj Graéci e n i m m j n a vtcbancür, dracíirha.mina centüm dráchmascontiríetj c ü l i b r a R o m a n a eflec t a n t ü d r a c h m a r ú n o n a g ; m t a f e x , v n c i a r ú d u o d e c i m . drachraao«Slá^ papars;y;ricií¡éefatrto t a n t ú i n cítt^ris merei^• mbhjjsjjfed etiá m ' ^ d i c o r ú v f u i f c Diof. C z de rnen-

( z9

I te

drachmasiqólp^lGrjrpí^ en' tit Galea. íib^..cie pî torumíêuadum mf : eiae de libEse n o n t n p d í m i rn pr\ 111 ral f i-l m R o,ni ía nis t ü CiT^ci «í^Hici^ í?ri. i ternas b ^ ^ k cti^ W' : naeîca? J d £ qníiat^^ ^^ íc t o muftiíP^di^ Ib e-r' ) eijslixij^ iinandaíl^ni ! nani: &; e x G a l e n a c p T O p í i t ^ g ^ fe í Ga.per genera c^p'-jiS;,!US verbkrEgoiRiê,^ iiDrani': ívq Vjtâ^y^ j m diítin(Sl-a Gc>rnuaíhetruntur,pan(fera;ui qu;a»': d o q u e d i f p e r e cupicí I p o n d ü s c o n t i n e r e t : iinuení d u o d e c í r n ol•ei m é n í u rales, de e e m viííci|s pondeEuin;;^í|u Ies. D e mcnfttralibiís v n c i a j & í i b r a h a c l G i n o n difputaniíí^^led.d e p o ^ d e r a l i b u s , ¿ju MeDraEiSy^rzECis ot Í.\JQTOants vecvripns vntlis ponderis fuiíTc magis. creditur a do<5Bís yÜ) qu ia co n t r ar m m n on; p r o b a t u r , q u á n i fít cért o a r g u m e n t o É r m u m . Sedl ¿¿-cpniediiur^f u p p e t u n t, ne qu e v aii d^^neque p r o r f u s reítjr. ci^nd^jGríEGOS.,. q u ^ á R o m ^ n i s accc.pera n¿! eodera p o n d e r e r e t kluiíTc> yerijSmiJ e eííci Sielum

(

^menfuris.

)

Sieluiii'irlebralcuitirfemunci pondere non yisigatíís f e d A t t k ^ yifunVjquam vnciani pu taaEminorcmaliquaintD ;vulgari aoftra eíTe^ ^ q i i a k m ' R o m a n ^ vetcrii Qmantiim autcm Rjoroanafcu A t t i c a v n c i a minor fie noílra n ó .ebauenit Ínter auótqres: quicianfií yj^Eerem :Romaha;m.^^nGiana libreara cjiáe u eri ir e pur cant^parerque eíFe ponderibus medie bus medfGamefittis con:feiiékd.is v u l g o vri eo fiáeuérittit: quas íiaud dubiüm-?minoj:a Tubt partequintadecima alijs coniniunibus p o n d e r i b u s J t a v n c i a m e d i c o r u m d r a c h m as feptém & :remiírem contincE , libra vndeciíii vncias & drackmascommtines duas. A l i j pu tantíRrornafíam libram v n d a m q u e veterem minores eíTe noftrisiparEeaaipIius v i g e í í m a : fícvE anticjualibraRomana eontrneat vncias vrídeeimiioílras^rcripulos decé,noñTa maior fítíRomanafcrípuíisqiiacuordeGim.vnciaan tiqíiafeptem dracíimas c oriti:ne¿c,rcri p u íii m VQÜ grana v^gintí, mlnor noílra vneüa vulgart ÍGripulo vnOígranisr quatuor» Sed q u f tata afíeueratioiie dicütur^nefcio an confírmari fa tispofsint. n á e x poderé denariorú R o m a n o rS-letie argymeritu duei£qr,cú v fu & antiqu i :t at ü £ n t de trixí,n eq eiu fde m'p onderi s £e m C 3

per,

(

Depondefihm perífuer:iistiPliniU'Síe;nim/lib/33.ca|i.^ií«p£c denarios ívací^ q ü o d v f e q u i t u r Gelfiis lib.5.;éap.i7;>3t.^ dccopoííc. m e d i c a m . fecundu géh€ra;í;lib.5 ca'p.ií.oótodenariosvnci^ tribuiCjná f e p t e m vncias.& femifsé fexaginta denafioísreíle ait. neg; Plin. á b i c ó í l a t cúIibai.cap.B^.denariü dicatdraiGhmsb pon dferc e f f e . Q u ó d í i n o u o a r g u m e n t ó j q u o alij v t a n t u r , v e tcra p o n d e i á aíFetas qua&paísim i i í u e n i u n t u r librae, femif^ Íis,quadráíis, fe-xtantis c l a p i d e auc ex sere n o ftris minora: r e f p o n d e b o , líeque ipra paria inu^niri j v t i p í i m e t qui i n u e n e r u n t , confia t e n t u r : ñ e q u e mirtim eíl d i u t u r n i c a t c tém-^ poris aut decritaeíTeaut ii-nmínutarubiginéj v t e e r t i nihil ex ijs conílitui pofsit. A c c r c d á m potius vetera p o n d e r á c u r h ñ o f t d s vul^ garibus e ó n u e n i r e j q a e i h a d m o d ü m Gúm R o manis Grasca, & Hebraica c o n f e n t i r e d a n t , magis quia diuerfum probari ia6potefl:,qiía: certo aliquo a r g u m e n t ó , ná í&í vulgares a R o manis íícut á&GraccisRomana f u n t áccepta, neqj eft veníímile omnes hódíe nationes fere in eadem pondera eonípiraíTei-tiifí ca á R o m á nis antiquis imperij tempóribns accepifíent. Prxterea eam rationem faciilimam foré cágtta-

-rmm^^

. '

- .• .

-. - .

'i, . ^m€nfmis.

—

.. •

)

gitabTOpQiidera&;mcnfurastiní:er fe c o m p a r a n di,)Svti€Íainidem«s n o n d i u e r í í p o n d e ris a n t i q u i s t c m p o r i b u s & n o f t r i s ; f u i f t e . T a m e t íl d i u e r fanj c t i atn r at i q n é c o n fe ót a b i m u r p o n d e r i b u s & riaenfuris diiierfac«m g e t i u m e x ^ q u a n d i s , , prsefertiiri:feorum j qui-vecera p o n d e r a ReimanoruTO noftris; m e d i c i s pa^ r j a eíre:f;<>mt;endunf¿neslabo^ & ra oleíliáiji caleulandi. Scmumecorum^m^ fubc^rf u g i C e n o s a líquis iiire aGeufarepofsiE. Pra:fertini c u m ?.vulgaíia; m e d i e o r u m : pondera cu m antiqais cun> alijs pohderib us v u Igar ribus coiiiparáre conílitueriiTi. A tque de v n cía &, j:ib;raRomana h a £ b e n u s : a d í e x t a r i u m progredíaniur^ ,

Defixtario

Romano,

(^ap.^l

- ; E X T A B l I I K í o n v n u m pón^ d u s , n e q ! a c vnamfnfi^sra f u i t , íed m u l c i p l e x : : n á p r x c e r vidí . gajre A z ü p r i ? qu-a:dranré,;qu é in b a c d i p u t a t i o n e f e x t a í r u í n ToletanumyGcabimu!? j erat Hcbraicus fextariüSj A t t i c u s a t q j R o m S e 4 d e a l i a l i o l o c o c ó p i q í í ü s e xplicábi t u r. nunc

(

Bepondéñbm

)

¡ i ^ c de k ^ t m o R o r a a n í i diccndli tó <^uo n í a m ex eo cognicio d i á r u m emiiiuitiítííeíí^ íbrarum peíidet , cura H c t o l c u s f e x M l í ü s duas tertias R o m a n i c o n c i n e a t , Vti p o f t modudcmonftrabituE afeTtc,. Avú<^s-ms quarcas e i u f d e m . 6 ¿ firécipítut vnciás R o t f l a ñ a s veteres pares noftris c o m m u h i b i í s eíTé^ T o r e t a n ü s fexcariusquíatúor o M i n ó q u i n tas R o m a n i fextarij c o n t i n c b j t . P r ^ t e r e a a m p h o r a R o m a n a capit fcxtarioá R o m a n o s ^ q u a d r a g i n t a o d o , vr na v i g i n t i q a a t i i o r fex ños,modiusItdicusféxtanOsfedéciáíVSi«tíx c o g ü i t i o n e f s x t a r i j R o m a n i áliarúm;méfíriir a r u m c o g n i t i o p e n d e t , & c u m eá e f l ' i m p l i cata. Facillima racio i n u e f t i g a n d í - q u a n t u m c a p e r e t is fextarius, ex p o n d e r e f u n i e n d a eft e i u s , i n v i n o aut a q i i a ; p a r u m e n 1 m Ki d u o l i quoresdifcrepant.nam oleum nonaparteleuiuíeftaquá, déceraquetvnci^aqu^ n o u e ^ vneijs in oleo r e í p o n d e n t . m e í a u t e n i fdrarí^ fe grauiLiseft aquá. Sicvigiriti:vncij> in a q u á t r i ^ i n t a in m d l f r r e f p o n d e n t . | H o c eíVyfi vas aqSa r e p l e t u m pcndt't vttciás v i g i n t i j i d e a i re pletum oleopendebit vhciásdccem & o ^ o , í d e m replecu tiiélte p é n d é b i t T n d a s trigint^ E r g o de f e x t a r i j R ó n i a n i p o n d e r e áü¿tdreÍB

(

^ ^ menfuns,

Eíon conueniunc. FIcfichius vncias vigínti' quataor illi tribuic,quod fequirur BucIíeus, éc eiüsaü€toncate alij recen ti ores . líídorus huic fenten tiac fauet cura 1 ibi-.ió". cap.25. H e minai9quit,appenditlibram vnam gem i Q a t a í e x t a r i u m f a d t . & r u r f i i s m o d i o attri buitrextaxios viginii dúos /libras quatuor & quadragiota. N o n p a u c i decení\ & oíbo v n cias íextarium Ron:iaiium penderé in aqua afíirmant, quod dixit Gaien. de pondcr. & menf. ííceniniait;a1ij dicunrfexiarium liabe rc poduslibrce & remifsis. rurfuSjTrybliú/ ( q u o d cfl:dimj<}iumí'extarij)babct vncias no u e m . V e r u m h o c in oleo inteliigi f e q u e n d a decíarancyíicut Diorc. de póder. & m e n f u r , t r i b u e n s f e x t a r i o a q u se vncias decem & o ¿ b o vitiatus c í l j V t Groeci códices declarant non de aqua fed de oleo agere , n e q u c a q u ^ p o n d u s á v i n i f e i u n g e r e , quodlatini códices quídam corrupte habent. Pícnriores tamen í e x c a r i u m R o m a n u m i n a q u a a u t v i n o pendere vncias viginti rnaUint. HeimolauíS Bar baruSjLeonardus Porcius, alij omnes p e r m o t i t u m ali or u m an t i q u o r u m au ólori c at e, t u m F a n n i j , c u m a i c . N a m libríE,vr mcmoracjberfera fexcariusaddic.v Seu puros pédaslatices, -

feu

)

( %6

De ponderíbus

' )

íeu d o n a i y g e i . A d d i m t f é m i í T e m l i b r ^ l a b e n t i s o l i ü i , S e ü b r a m q ; f e r a n t mellií íiupereíie; biíibri.Vides fextíiria in a q a a a u t v i n o t r i b u i í o n d a s v n c i a r u m v i g i n t i j in oleo. i8. in m e le criginca. Q j j o d f c q u i t u r e t i a m libell^s? G a l e n o a c t r i b ü t u s d e p o n d. ra e n f . Hs^c no' bis fe n te n ti a qu íe m e d i a e íl, d u ab u s ali j s prac ferendavidebaturrpr^rertim cum antiquor u m d i d a f a c i l e e x p I i c a r i p o f s i n c . . n e m p e qoi f e x t a r i o víicías viginti ( j u a t u o r d e d e r u n t j Ijd e m e n f u r a l i b u s l o c u t i f u a t , vni e x . G a l e n o ; a t t u l i m u s lib/(í.dc.compoítc. m e d i c a . p e r ge ñera .c. 8. d u o d e c i m v n c i a s m e n f u r a l é s decé v n c i a r u m p o n d u s h a h e r e . q u o d ab eoiniQleo d i ó t ú j O r i b a í i u s ex A d a n i a n t i j f e n t c t i a d i x i c : fe xt ar i ti m 11 al i cu m vi ni q u i de m m e n fu r a v n cias viginti q i i a t u o r p o n d e r e , l i b r a r a n o í l r á a c v n e i a s o ó t o h a b e r e . Q u i v e r o decera & o ¿ t o vncias f e x t a r i o d e d e r ü n E , á u t i n o l e o e x p I i c a n d i f a n t ^ a u E n ó i i d e fextario R o m a n o l o c ü t i f u n t , f e d d e fextario A t t i e o ( í í c nos i n t e i r p r e t a b a m u r ) qui vncias q u i d e m menfurales.18. e o f i t i n e c , n i m i r u m p o n d u s v n c i a r u m o m n i ü o . i j . fíe e n i m G a l e n u s ait e o d c m o p e r e libr.j. cap^ó". A c c i e a m H e m i n a m n o u é Itaiicas vncias conííc.ere:addit:q; pen-

(

'^menjuris

3enduncenim.5>.íí;^lic9vncis, q u a s i n c o r n i í E s i n f e d i s m e t i u n E ü r , f e p t e m vacias pon-^ deraiss & f e i i i i í r e m : q u Q d d c o I e o e t i a m d i d ü p l a c e t a d v i n i i m a u t a q u a m t r a d u c i . Q j ¿ o loco a p e r t é p e r r p i c i t u r e r r a í l e q u i c ü q j í e x t a r i o A t t k o dác p ó n d u s v n c j a r u m o d o d e c i m , R o mano vnciasvigintimenfuralcs non pódcra les j q u o d i a c i c G eorgi^AgricoIalib.i.erraíTe alios q u i ' f e x t a r i ú R o m a n u m T o l e c a n o pare f a c i u n t , c ú m h u i u s p o n d u s i n vino aut aqua e í r e ; v n c i a r u m m o d ó f e d e c i m m i n i m e duDiú fír. Q ^ o d íí R o m a n a s vncias veteres pares ^c 5 m u n i b u s n o f t r i s eíTe r e c i p i t u r , r e x t a r i u s R o manuscomparabitur cum noílro próportionefexquiquartajfeuquodidéeíl,Toletanus, q u a t u o c q u i n t a s R o m a n i f e x t a r i j cócinebic. Si a u t e m veteres vncias m a l u m u s m e d i c i s vncijs noílra: xtzús pares efle. v i g i n t i v n ciae vetéres ex n o í l r i s c o m m u n i b o s c o n t i n e b u n c vncias.i8.-~- . h o c eíl vncias o d o d e ^ c i m o d a u a s feu d r a c h m a s f e x : quacfaciunt adarámes noftrosduodecim. Comparabirur que hac ratione fextarius Romanus cum T o l e t a n o p r o p o r d o n e q u ^ eíl .yy. ad vt c o n í l a t v t r i u f q u e fexcarij vncijs in fuas quarcas p a r t e s diuiíis . n e m p e p r o p c r t i o D i erir

(^8

De fonderihm

)

eric f c r m e íefquiíexDa. Q o ^ o m n i a intclíigcntia c a m p r e h e n d c n d a & m e m o r i í e conim e n d a n d a p u t a b a m , m a g n a m enini luccin v n i u c r f s difputacioni afferrc p o t e r u n c . Vi'^ truuius íib/;. cap.S. fexEarium argenti v i u i

p o n d o ait efíe viginti q u i n q u é . N o s fado periculo i n u e n i m u s ponderare liBras viginti tresjvnciasdecem;,o¿tauasíea drachmasfep. t e m . £"ortafsÍ5 a r g e n c u m v i i i u m iilud n o n erac vfquecjuaque d e f e c a t u m : f e d ex tquo cer te p c r f p i c í t u r , n e q u e R a m a n a pond^era m i noraeíTe n o í l r i s , n e q ; f e x t a r i u m R o m a n u m c ó n t t n e r e v n d a s ponderales od-oidetim, Ion geeniniratioVitru:uij;lnoftxacxpennasntQí abeíraííér.. ^epedéRomám.,

Caj^f*

E N S V R A PedísRomani ficena racioheeíTet expíorat a , magna nos mol'eftiac^teris confti'tusndis líberaíTec: ac prsefettim qiiantus eíTec fe X t ari us R a m a ñus definir e i n p r o p t u e í l e t : atque ex e o q u i d de \'ncia & p ü n d e r i b u s R D m a n i s í e n E i e n d u n i eíTet,, vna opera

{

menfurts,

2.9 )

opera coníiíttteretur.Pendit cnimfextarius R o m a n u s v i g i n t t vncias R o m a n a s p r ^ c i í c , ícícraque e f t a m p h o r á í R o m a n a p a r s o m n i naquadrage{imao¿laua.Aroplioraauce Rom a n a p e d i s R o m a n i m e n f u r a m ^uoc|tiQ v e r f u s h a b e r , v n d c & a f o r m a quacíratoq; p e d e , auadranialdiciEur. S k cnimFcjftusaic; Q u a -

drantál vocabác a n t i q ú i r q u a m e x Gríseo a m p h o r a m d i c u n t , q u o d vas pcdis qaadracr o £ t o & q u a d r a g i n t a c a p t E f e x t a r i o s . I d e m F a n n i us alijqae omnes t r a d t i n c c j u a í i r e m m i n i m e d u b i a m . í í c e x p e d e R o m a n o i ti í l o c o n fe d a a m p h o r a , d e fexi:arij m e n f u r a & p o n d e r e i u d i c a refacilecrar, eadiuifain o d o & q u a d r a g i ñ r a íEquas parces. V i d e o r a m e n d e p e d e R o m a n o d i f c e p t a d o n c m e í l e , ñ e q u e i n t e r fe e r u d i t o s c o n u e n i r e . T r e s enim pedís formas m c n f u r a f q u e aíFerunt, m m t m a m j m e d i o c r c m j m a ximáitaÍnterfecomparatas^vc maxima med i o c f e m f ü p e r e t f e r m e í i e i l i c o j i d cíl parre pe dis mediocFrsquacIrageíima o£taua> pés m e diocris m i n i m u m f u p e r c t f e x t u i a p í a s m i n u S j h o c e í l , p a r t e pedís minorisfeptuageíím a q u i n t a . S f c p c s m a x t m u s m i n i m u m fuperat duella , boc e f t minimí parre trigeíiiíia f c x t a . M a x i m u m p e d e m p r o v e r o ,, fu per i orí D 3

fecu—

( 3P

Deponderibm

)

f(^cuío erudíci habcbanc.&; Piiilandet in V k cruLiium ]ib.3.cap.3. ex c o l u m n a P o r p h i r e tica deprehsndiííe fe Komx aic. m e m i n i t eius c o l u m n a etiam Marlianus de a n t i q u i tatibüs vrbis R o m ^ . m c d i o c r e m L e o n a r dus Portius priraus pro vero tradidit ex m a r m ó r e a baíTe f e p u l e r i G N , CoíTucij fculptoris^qu^cúminhortis Angeli Colodj R o m ^ eíTec, C o l o t i a n u s pes v u l g o yocatur. qug fen tentia & m e n fura m a g n o e r u d i t o r u m plaufu fuperioribus annis celebrara e í t . m i n i m u m pe d e a i P e c u s inuexic dé pond.&: m e n f . l i b r . i . ex tribus pedibus ^reis , quos fe R ó m ^ v i diíTe afíírmac , f u m p t a occaíione nouandi^ V e r u m nos c u m f e x t a r i u m f c i a m u s , q u o d & ille f a t e t u r Iib.3.viginti vncias pendere in v i n o a u t 3 q ü a , f i u e gequaíesnoftris vncijs íint, ííiie minores parte q u i n t a d e c i m a , vti f u p e riuseíl:di£turayaraphoram e x i l i o pede R o m a n o fexcarios. 48. e i u s p o n d e r i s n o n cápete manifeíle deprehcndimus.Congius.S.pars eíl: amphorsc Romaníe capiens f e x o m n i n o R o m a n o s fextarios , íítque ex femiíTe pedís Romani quoquo verfus.Fadis ergo dupbus congijs altero ad m e n f u r a m femipedis C o l o t i a n i , altero ad femipedis Porphiretici m o dum

menfuris,

)

M u m ^ C o n g i i i m príorem capere animadiierlifeptemfextariGsToletanos.- (finguii p e n d u n t v n c i a s f e d e e i m ) q u i efficiunc addica tan t á m p a r c e .32. v n i u s T o l e t a n i f e x t a r i j , ílex ! Romanos v n c i a r u m decera & oóto jdrach» raarumfcu o o l a u a r u m f e x 3 q u o d eíl i ú f t u m rextarij R o m a n i p o n d u s y f i v n d e v e t e r e s f u n t pares i i o f t n s medicisr C o n g i j o¿to , quos eapit a m p h o r a , q u o r u m íinguli c o n t i n e n t f e p t e m T o I e c a n ó s r e x t a r i o s & p a r t e m pr£e^t e r e a . 5 i . ( quíe vix poceíl o b e x i g u k a t e - n i o b f e r u a r i ) e f f i c i é n t f e x c a r i o s T o l e c a n o s .56". 6¿;-::f-.qui f u b d u d l a r a t i o n e e f f i c i u n t f e x t a r i o s Romanos .48. q u o r u m í í n g u l i v i g i n t i v n cías m e d i c a s c o n t i n e a n t , c o m m u s e s v n cias.i8:.-|-. f e u q u o d i d e m eíl v n c i a s oóbodec i m , o ¿ t a u a s f e u d r a c h r a a s f e x . C o n g i u s aU t e r & m a i or c a p i e b a t T e p t e r a T o l e t a i i o s fex:t a r i o s & f c m i 0 i e m . fíe v t a m p h o r a fexagiat a f e x t a r i o s T o l e t a n o s cape r e t , n i m i r u m s q u a d r a g i n t a o d t o R o m a n o s fíngulos vnciarum communiurn v i g i n t u N a m VE f e x t a r i u s R o m a n a s h u i u s p ó d e r i s c o m p a r a t u r cG Tolecano propartione íexquiquarta/itanivmerus.<?o.excedic n u m e r u m .48^. e a d e m p r o p o r t i o n e , q a o e i r c a rainimi pedís. R o m a n i . effigiem

( ii

pnderibm

)

effigiem eius e x c l u d i n i u s ^ q u a í í t i o t h i p e d i s , c e r % p c í l e r i o r i s c e m p o r i s , c u m C o n g i u s ex eiiss fcmiíTs faótus fex f e x t a r i o s R o m a u o s prioris a u t p o i l c r i o r i s p o n d e r i s n o c a p i a c , n c amphorac]uiclem ex i n t e g r o p c á c f a d a <jüadraginta 06I0 fexcariosicl g e n o s . m i r o r q u c Píeíum d i í i e r f a m fe óBíerua^íTe f a d a a m p h o facic ÍLio ped^ afhrínarc.Sed n i m i r u m in lubrica o b f e r u a t i o n e decjpi facile f u i t , & fuis opinianíbusfemel fufceptisfaíjctanimus.Et n c q u i s a c c u í c t m e n f a r a s p e d u m i n e h a r t a ex preffas m i n o r c s q u a m i n t y p i s eíre,prppterea, q u o d charca h u m o r e e x t e n d i t u r , a r i d k a t e c o n t r a h i c u r : is fciat n c i d q u i d e m i n n o í l r i s obferuarionibusfiiifTe p r ? c e £ m i % m : r e d criú p c d ú m o d u v t t y p i s $rcis r e f p o n 4 e r e n t , 8 ¿ í p fís proíx)cypis ex lapide,auc exícre n a a d e f a d a charta fumpfí€e,ca menfuraquam hoc loco e x p n f f 4 a m , v t ftudioforum c o n a t u s h a c etiam p a r t e iuucncurvfi p r i u s a d d i d e r o , n o b i s éx t r i b u s p c d i b u s m á x i m u m l e g i t i m u m videri: qui e x p e d i t i í s i m a m r a t í o n e m praebcc p o n d e r a Se m e n f u r a s c o m p a r a n d i inccr f e , c r e d a m q u e d u o s aUos tninorcsiaílocíTe. Sed ex pede C o l o t i a n o arque a m p h o r a ad eam menfuramexaudafaótumputp^vireceniio

mmfitru.

)

r e s i n cam fentenciam abíerinc^cuius veílig i u m in p a u l o a n d í | u i o r i b u s n o n i n u e n i o ) vncias R o m a n a s veteres m i n o r e s noílris c o m munibuse0e. ; Tresfemiêdes Romdpos non e^'lemmenfur^ ddijcinim j 'for^hiretiéum , Qolotiani^m , Taeti^ quorum e'xârte Vm quMuor dimití, ex alte - . ra tres follices dejignantur. Qominet enim jês dígitos fedecim, ' follicesjeumauis^'vncias', i Juodecim )iOi E

Semi-

(

)

fonderíbiis ITT»

§ A "Í2

I f

€

-.2

a •I I

(

Defondmhm

menfMrís,

Hdrakís,

3/)

Qap, 6.

E Vncia,fcxcario&pedeRo m a n i s , q u i d f e n c i e n d u i n ííc haóteiiiís e x p l i e u i m u s : n u n c ad alia p o n d e r a & m e n f u r a s ; p r o g r e d i e n d u m eft. E t vt h o nosantiquitati habeatur,íim u l q ü o n í a m de d i u i n i s í i b r i s p r e c i p u a c u ra efat,iüíingulisgeneribusj Hebraicis p o n d c r i b u s & n i e n r u f j s explicatis ad Gríeca & R o m a n a p r o c e d e m u s » A t q ü e i n Íinígulis ea di:cemús,quíe n o b i s q u i d e m w i í í t i i i i a í n a x i m é eíTe v i d e b u n t ú r ^ m a g n o f u m q u e y l r o r u m fide & a u d o r i t a t e f u n d a r a . DeTaUntOj Hebraico. . , ^ ; ' J ^ i A E E M T V M í Q ^ o d p r i r a u m H . wiaxi . ^ m i u m a p ü d ominas n a t i o n e s p p n d u s p r o - j culdubio ' e í i , abí H e b r ^ í s . K í K a r vocacur^, id e í l t o r t a £eu maíía: y q u q d r u d i p o n d e -, recílec , ñ e q u e .percuflía a ü q u a i m a g i n e , magis p o n d u s , á ü t ; n ü m m p r u m furnma.Pen íie Bac - m Jñ as, qu i $ q u a g i,n c a > d r ac h m a s d u o d ec im m í lli a;,, q a o d > c $ r Ea í a-ti on.e c OilJ ig i tur 4 E i exodi

(

Dé panderibm e x o d i cap 38.ver.i5. v b i H z e b r a i c e Grícceq; ex l i o m i n i b u s f e x c e n t i s t r i b u s m i l l i b u s quin gencis q u i n q u a g i n t a , c ú m l l n g u l i foluiílent per capica d i m i d i u m ííclum , h o c eft d r a c h m a s duas , r e d a d a f u c r u n t c e n t ü i n T a l e ñ t a argenci^prseterea íícli.iyyy. fícex f c x centis millibüs bominvim ccHtunj X a k n t a r e d a d l a f u n t , ex m i n o r i n u m e r o h o m i r i i b ü s 3550; íícl oruiTí íi u m ei- n s . 17 7 5:, atq; a d e o ííii gula h o m i n u m f e x míllia, guíií quilib-erdlmi d i u m í i c l u m dediíTetjtalentum obtulerunt. Ergotaléncum Hebraicum drachmas pende . b át d u o d e ci m rrl iil i a^ p r c i fe. H o c. e ft ? íi d r a Gbmce illíe pares rtoítris cranc,vtlveriíítuTlms i u d i c a m u s , T a l é n t u f í i q u i d e m auri H e b r - a í l GÜ e o n t i n e b a t q u a n t ú á u r e i ñ o á r a t c s .121750; ) e n d u n c j c u m ex oóto v n c i j s a u r i f e u beíTe" ;librx(marcam nosdicimus) aureicudan itüi;. íí T á i c ñ t u m a t g e ó t i « r a i t , p é i í d ^ ibat (juafttü a'ígetítfií rtüiw-^^^ n é f t r a t e s •Ú remisyqiiia ex oc^o 4 n c i js a r g é n t i i íígtiánr r u t argentei numilii G-j. Epi'phanius taüéntú facit l i b r a r u m 115. l i b r a m duodeGÍm vncia^ rurn,quócirGa d r a c h m a s p é d e b i c d u q d e c i m rnillia. ^í'^riyfíys etiant HaiiGaí.iib; jiudüó milíia aífes íiüe libras effícexe aic fedecmi¿ í a ^ lenta

(

i^menjurjs.

)

k í n t a adris. Sic c u i l t e c T a l e n t o r a t i o n e f q b duíílraduodeclm ratí^ x proueniéc. T a i e f i t i s q u a c u b r .4;8o-. p o n d o t r i b u i t , h o c eftjCüig-íiiDras c e m ú : v i g i n t h m i n as m a l l é d i xiíTet: naMzo.miníE libras e f f í c i u n t izy. q u a s a p u d q u a f c f á - g e n t í s Suidas; ait' T a l e n r u m c ó H cíichiusait Talenturn ápud q ú o B a m min a s . fcíi p e n i d e r e . Y i d e s n o n ex facris[itrerism o d o p r o b a r i T a l e n c u m antiquifsimLi d ü o decim milliadtacíimas eontinere , féd etiam e o d e m - p o n d e r e e x t a r e a p u d alios fcHptQres:. Verumijis quádiíla;firnt ingéns. T a l e n t o r u n u m c r . u s o p p o n i . p o t e í t p a í s i m o c c ü r E e n s in libfisfaeris';i.' P a r a l . z i . ver.; i 4 . a u r i t a l e n t a c e n t u m miiria,ai:génti m ¡ í l e m i ! l i a T a l e n t o r u m r e l i n q u é r e f e D a u i d in d i e f a u r i s t e m p l o S6 di fi candí) ai .€api lí?;. v er, 4 . cr i a íni lli a, ,T a; k n t ó r i f m á e p ^ f a ' - O i p l i i E y & f a p t e m millfa^ T a l e ii toril nl^ t a-íge n t i p m b aii fs i m i deau raiid o t e m p í o f é i ' H l i b q ' i j e r e ait.: Q n ± fum.mse. fíi ad au E e os ri ÓÍÍ ro S. r efe ra n t U r^i M M É FIÍ I B ERE f centvyíjí.-vt c r e d i p o f s i c , a c n é vix. q u i d e m , taát'iaí <3 a u id tan tu m - au r i. &. ^rgctotiíppi: t b t a n a ; ^ i t a m x i o l l e g ^ i t üi'.-vf E3/

place t'

Deponderihm píacct c|ii ód Bupoie'rii ¡aisyCÍlm de te rapli H i o rofolyininani í]:rudi3ra;<S¿ expénfis- i n ea'fa^! ¿tis a g e n s a d d i t : T a l e n t u i n áucern d i c o ; qiiod ¡iclum appellantvaíFert E u f e b i a s : lih.,;?; de príEparatione E u a n g é l i c a capice . 4 . Sic f u m í n a f a d x expenfae q u a d r a g i e s fexies céáitenarmillia , q u x iiifumpta!;templó;extru^^ d o , i d e m . E u p o l e m u s ' ak>. deííclis i a f e H i g a cuí. n i h i l o m i n u s p e r u e n i e c ad d i a c h r m a s áuri . 1 8 4 0 0 0 0 0 . n í m i r u m q u a n t u m au r reí n o í l r a t é s n e m p e milliones a m p l i u s d e c e m & : n o u e m . N o n difcrepat ab h o c T a l e n t o d r a c h m a r u m , q u a t u o r iHos m e r a s , c u m lliados.23. i n d u c k A e h i l l e m i n f u n e r e P a t r o c l l í n t e r alia funefe^ria p r e m i a f e r u a m c u m t r í p o d e , e q ü a m praegnad^ tem , lébetem , quarto loco p r o p o n e i n e m d ú o auri T a l e n t a T i ^ {/'iTET^j'Tí» W í / ' v í iTT^Vítyra. Q u o d S u i d a s e x p o D e n s alt Xalén)T t i v o c e ab H o m e r o humeriimrquGiftdam í i g i nificaTicertépecunia, é x í g j J f g m q u e . a d m d r d u r a . V i d e s T a l e n t a apudiiHgbrcosr/gemina l i a u d d u b i u m fuiíTe , a l t e f u m d r a c l i m a r u m .12000. a l t e r u m drachraajrum q u a t ú o r t a n t o i n t e r ' f e í n t e r u a l l b ^ i í c r epáj!itjia.;Ec;qui: d e m de q u p T a l e n t o a g a t u r iíi íqiiib]uf45m' locís M ' • 1 • I » I I. II I I nr

)

'menfufís

: 35>

)

-locis ftatuere f a c i l e : e j | i vti loéis rapdo ci tatis , alijs i o c i s difficilimum p r o r f u s e f t , a r d u a q u e res . V t v e r i f s i m e Buda^us d i x e ric l i b r . 4 . de aíFc, seftimacionem opiilentise Hebraicae fieri n o n poílk o b . X a l e n t i v a r k tatcm. Q a i s e n i m dluinetcuiusge.nerisTalenta¡auri ccncuni \'iginti CaeTÍnc>qu^ R e gina Saba dedic S a l ó m o n t .3. reg. 10 . Si e n i m fíelos dixeris t o t i d e m , exigua f t i m m a , .pondufque auri e r i t , d o n u m ínter Re ges exilé.:; :íi Xalenra; jjrimi g e n e r i s ex r crcfcet. f u m n i a a d á u r e o s .1530000. niinirürh m l l l i o n é m . v n u i b . c u m í d i m i d i o ^ i b ipra fidebi feahtiuri:auri alíatuqi ab ea R e gina: ífuiílc i ,Séd jiiínnirjLim q u í d a m ca a H a . T a b n t o r u m g e n e r a .Hebrseis viitata.effc praedicant : q u ó d vellem i d ó n e o argumcnÉo c o n f i r m a r e n t . A c p r i m u m T a len tuíiiCaií<5tüar jj¡ 6c T a l e n t u m eongre-gationiSí faciuíJt j. cerce Lyra E x q d . e x ! femcnteiatiavRabM S c l o m o y yt T a l e n t u m T a n í t u a r i j fítde:quó d j ó l u m eft d r a c h m a r u m T z o o o ^ T a l e n t ú m c o n g r c g a t i o n i s fíe d r a c h m a r u m . <>,000. férois alteriqs Q u a m di ftÍp¿l;¡Qnem á m u l t i s reprobarani, videmuSj¿ ca m Üip f Q b ar e ¡n os y e í 1 e m us ¿fo r t a fs i s T a len-

^ ^o

3i'ff-owderims

))

lénoü potiustogregaitiowisTOeaiEeraus ^ u o ú continet.'i7-ooo. draoBinasíi T ' a l e n t u m • fani-j duarijGrederemus:j240.00/drachmaspend re pi'opier a ú d o r i c a c e n i loCepbi tum J i b r . 14. A n í i q ; c a p á z : m m x tirab u a ti (3;«ás lli j bras & rem-iffefftynempeííiclos fexagínta:- i é e t ib. 3-: cáp. 7. age ns de c á d e l a b r a aure o.iaii: C a' d e l a b r ú q u o d vníus Ta1entierac,minak cencú pendere,nirftirüm draclrmas.i4.'millía:. AfFe r 11 n t al i j T alé n t u m q u o d n u m iím at ic u m v o cañc i & áü'ro potífeimutíi-depútariúrexlrai:,! m tllé drác bMarú pódere j x j u i a f e laó.aurtíTaJ l é e a a RcgVna S d i a S a t e t n o n i d o n o i d a t a & i P "ft affirmánr^riitóruquoniaaiivlcííepibüs'^ t i m o d o T a l e n t a dediíTe a i t , certe fitigink? d^kdi máfii m . ó o o o . ex c^uanto p d n d ereíaiáít} T a l é n t u m congregadionis fuiíTe, i t a v t f e x t a e i i ^ s T a l e n c i p á F ^ t a l é n t u m e t í a m díGereüuír,; 3;regao.venio. c^j^nííadmodu ap^dí tíos d r a c h m a érat o b o l í p o n d e r e v n e m p c cuj o b b l u s i u f t r é draobma^ pars fet^'eííet.- A c ^ d u n r Tal'éntidecinfiam T a k i í t u t ó w c a ^ ^ ^ alio argumento quáiti qüódíib.iiPa'rahcap. 2z.ver!4. e u m a Dauide r e l i g a dícaturccntfi millia anri, Talenta argenti millé' tnillíayló^ fephus iibij^ cap.iir eiiis rumm^'^^^^^

fcri-

(

^ menfuris.

)

Tcribit d e c c m milíia á u r i T a l e n t a a r g e n t i c e n t ü m miíliá. red q o í d i i o c íít niíí d i u í n a r e , & f u b c e r f ü g i á q u a c r e t e l o c i s f e r i p t o r u m conciliandis. P o r r o c ú m n a t u r a i n fe i n f i n i t a m par t i e n d i praebcat faGiiItatem, in q u o t partes T a IcDtum p a r t í r i p o f s u m u s , t o t íiccbic orcneraTalcncorumcxcGgitarCjpraefcírtim Íilocií f c r i p t o r u i n difcTepañiibus c o m m c n t u m p o f í i t v c l a r i , t u m l n p r o m p t u p o t l u s j(ít extíiit n a r c I d f c p h i ñ ü m c T o s raulcis locis eííc v i tiacos'.quod f a d l c Fuir, c u m n o n p e r l i t e r a s , fcd per nocas f c r i b c r e n c ú r . Alio<|ui q u o m o d o é x p l i c a b t i n t , q u o d e o d e m l i b r . capite.8. Icgittír A b f á l o n i s c s f a r i c m d u c e n los ííclospcnderéjeofqueííclosquinqué minas f e u p o n d o f a c c r e . n i f i f o r t e de rninis R o manis intelligaturaut Alexandrinís,quas viinti v n c i a r a m eíTe fíngulas libéllis d e p o n er. 6c mcnfu^r^ G a l e n . & D i o f c o r . a f f i r m a t ú reli q u c r e . R e l i n q u a t u r e r g o H e b r a i c a T a lenta g e m i n a m a n i f e f t é fuiífe , m a g n u n i drachnaarum duodecimmillium, miniinum d r a c l í m á r u m q u a t u o r , I n t e r hxc an alia f u e rintTalenta,6¿crcdipoífe certaid ratione autáuí^oritatc nonpoífeprobari.

;J V

VcUh'

(

^ e ppndérihus

)

E M i a a : Hí,bfaiG^ pon.íece, a u r o r e s variant;;, ñ e q u e f a d l e eíl o p i n i ó n e t n ^o-^^ a i p n i pi-asíerre : m a i o r i tamen/auíO:,grítate & auiTieroMinie Hebraicse danc fíclos-ícxáTinia . quibiiS; E z e c h . v e r b a f a u e n t capite. 45, yqr.ii., dicenEjSj.,;, P¡Qrfp: v i g i a t í ÍÍeIí, & viginci q u i n q u é íicli,;&qmn4e5cl tnatlv faciunt.; Sic m i n a coíUinebic^dfaíí'hi-. nías d u e e n t a s & q u a d r a g i n t i ^ j : ^ r f ó i p . t r i g i a ; t a j i i b r a s duas & íemiííero j v d í o í c p k a s afir n1acl1b.14.cap. 12. VnusL:y:raad cap. E x ó d . 38. ex fencenria R a b b i S e l o m o minae 4at íid o s m o d o vigtttti q u i n q u é ^ T a l e n t ó ( q u q d c e n t e n a r i u m v ó c a t ) c a n g r e g a t i o n i s qui-^ d e m m i n a s r e x a g i n t a , n e m p e fex millia ara-:' c h m a s , f a n d u a r i j aiitem m i n a s c e n t u m 3¿ viginti, íummamquedrachmanjm.du.pliGacam. Q j j p d c u m f e n t í u n t , Ezcchielem expU c a o t loco citaco , n o n mitiíE; tantú^ii p o n d a s incegrum expIicuiíFeiCed etiam eius'paiv ees, q u a c u o r q u i n t a s fíclis viginti,tres a y t e m íicHs q u i n d e c i m - C o n u c n i t i C u m h a c í e t i t e n tia P o l l u x , n a m apud onines gentes á f f i r rrtatyTal.entumqüidem minas fexaginta-penr d e r e . M i n a m a u i e m drachiiias c c n t u m M i nas |

(

(^mefífurís:

)

-na's ;& 4r'achmas p t ó gedEíum várietate va rio eífe p o n d e r e . N o s t a m e n í o r e p h i fénren • tiamfequemurmagisvtapparcccum Ezccb. verbis c o n u e n i e n c e m ; a ü t fortaísis primis; t e m p o r i b u s m i n a H e b r a i c a í i c l o r u m íexa-l g i n t a tótí drachra'arimv ;Z40.' c o n f e q u e n cibus d r á c h m a f u m c e n t u n i e x e m p l o natio-^ l i u m a l i a r u m . Se^ 6<: ítíinores- quáfdaiivmi-) ñ a s q u a f d a m fiiiíTe confiteri o p o r t e c , c u m 3. reg; ^o/; v:er.í 7 / legam^js : trc cen e^ m inxí vpan?ípeltam v c á i e b a n t v Q u i s e n i m t a t t í l f i f - l n i o effet c o r p c r e i vi íclypeum trecentaritmii 1 i b r a r u m ,;autv750.íi I o í e p h u m in minse p o n de re: fe q i j ira líe , * btác h i o ' f li íl:? n t a rct, S e d rí i m i r u m liakrüs híG v l t i a t a s e f t , c ú m H e b r a i cey Grx'cér, & : C a ! d a í c e t r e s t a n t o m m i n a s l e g a m o s v n a m peiiam veftijie. aut C Ú I T I . I . Pa raiipomen.<í^ v c t . i á , l e g a m u s t r e c e n t a q u o q u e fcLita c r e c f n r o r ü n i aiireGrüm j p r o au reís initbris R e g . incerpres m i n a s íi-bilit ü í t ; : c u m p o t i u s tréGenti aurei d r a c h m a l e s f a c i a n c m i n a s . t r e s iuxta L y r s f e n r e n n a m fí clos.z5 mtncEtribirencis, V e r u m q u o p^óto I. MachabíEorura .14. ver. 1 4 . S t m o n mictit R c m a r t i c l y p e u m a u r e u m m i n a r u m mil l e . n i í i minsE m u l t o m i n o r e s e r a n c , forrarais F í

íicli

(44

Depndenhs

)

íicii fegul3e(vt: de Taleiitcf díximu3:)au.t drae h m x p o n d e r e , quodyc conieóturaníncur probabili , iea vellem argqme«t£> aliquo pbílet c o n f i r m a r i C I C L V S H a u d da-Bmpédit dracfatnascjiia t u o r , í í c é a i m H i e r o . ait adcap> 4 . E2ech. Siclusáuccj id cíljftjater babee d r a c h r a a s q u a Euor: o ¿ t o a u t e m dracbmac l a d n a m vnciacn factuac» E r a t e r g o ficli p o n d u s fernuociac/ed 6c í i c l o s m i n o r c s d j m i d i o fuiíreperfuademipo te{l,quod vbh x,ílcg. 14 ver. 2.<f.ca?r3ri:éTttAb falonis dicituf pendere fíelos d u c e n t o s p o n dere regio feu p u b l i c o / e p t u ^ g i n t a i n t e r p r e tes c e a c u m fíelos p o f u ^ r t i n t . nirniriJiiic|Uiod: ficlutn p o n d e r i s publiciícoiiíFenieíFeexijlt-' m i r u n c í i c l i r a a i o r i s . H i n c naca eft m u í c o r ü opinio , ííclum d a p l i c e m e í l e , p u b l i c u m í e u : c o n g r e g a t i o n i s d i i a r u n i d r a e h m a t u m , alter u m íaiitluarij d r a c h m a r u r n q u a t u o r . & q u i d e m de rninori fíeloíocutus eft EpipHar nius c ú a i dixir.SicI,useílq'jarta parsvnciacdi m i d i u m ñateris. D e h o c fíelo intelligi debet líber. I. M a c h a b . e a p . 10.vcr.42.vbi D e m e t r i u s R e x r e m i t u e r e r e aitludaeisquinq-milliaíi clorú:cum,Io£-!pliuslib. i3^cap. proquinq^ miílibiis

(

(^menfuris.

miliibus í í c l o r ü , p o f u e r i t d « c e m milita dractimas.Talesfícliquinq5mtlliafuerunt,<][Uos p e n d e b a t G o l i a t h chorax,r. R e g . 17. ver. <í. alioquí maius p o n d i i s , q u a m q u o p o r t a n d o vires vniüs h o m i n i s eíTent. Q j j p d c ú m in f r e quécioii víu f u c r i t fíclus m i n o r d i d r a c h m u s j f a d t u m eíí:,vti d i d r a c h m i n o m i n e p r o n i i f c u e vterq;ííclus a f e p t u a g i n t a i n t e r p r e t i b u s i n telligatur.certeExod30.&Lcuit.vlt.proííclo q u a t u o r d r a c h m a r u m d i d r a c h m ü i p f u m poí u e r n n r . H a t i c íicli d i f t i n d i o n e i n , q ü a m ad alia fere p o n d e r a & m e n f u r a s e i u s a u d o r e s e x t e n d u n t , r c i j c i u n t a l i j recenriores q u a í i c ó m e n t u m l u d s o r i i m , milla cercé r a t i o n e f u n d a t u m . Ea t a n i e n q o £ E d i ¿ t a f u n c , & in poíle-^ riá a d d e n t u r , q u i 4 f e n t i e n d ü í í t d e c l a r a b u n c . De \yíureis Hebraicis, ( ^ V M i n Diainis librisaureorum, autarge t e o r ü fírmeatio , q u o d f e r e c o t i n g i u hac f b r m a l o q u e n d i j d e e e m a u c v i g i n n aut trigin t a a u í i a r g e n t i v e , p l c r i í q ; a u t ó m n i b u s locis íicli v o e e m f u b a u d i e n d a m viri eruditi exiíli m a r u t , q u o d noíler eriam incerpres f c c u t u s e f t / G c n . c e r t é 24.ver.zi.quodH£:braice dici t u r : d u a s a r m i l l a s d e c é a u r i p ó d u s e a r ü . i p f e di xit p o n d o íiclorum d e c c m . G e n e , t a m e n F 3 cap.

)

(

De: fondefibus

)

c a p . 3 7 . v e r . z8Í p r o v i g i n t í a r g e r i d . q u i b u s vendicuséft lofeph , noíler interpres vigifi. ti ar j é t e i s díxir, c ú d i c e r c ^ o t u i í r e c y i g i n t i a r g é t i ficliSjvdehaidaice poíicú e í l J t c . 3 . r e g . i o ver.25>.educebatur quacíriga ex A E g y p t o f e x c e n t i s a r g e n t i , q u o d r e p e t i c u r . z , P a r a ] . i . y e r ,. ly.incerprestamen priorilocofexcentisarge ti íiciís dixic, p o f t e r i o r i , f e x c e n c i s a r g e n t é i s e a d e m í i g n i f i c a t i o n e . I d e m o b f e r u o I n d . S' ver. & 2 . r e g . i8, v e r . i o . i n f i t n i l i f o r m a l o q u e n d i íícli v o c e r n i n n o f t r a e d i t i o n e e f f e e x prefsá.Tales credimus trigincaargéteos fuiffe qtios l u d a s a c c e p i c a l u d á i s p r o d i t i o n i s p r e t i u in. Q ui e n i m fin gu I os d e c e mí d e n a rio s va l ü i í r e a l ' h r m a n t , eaq; f u m m a l u d a m c o m p é ; fare voluiíTe v n g u e n c i efft^fi seiViniaciQnem,, acuce niagis q u a m v e r M o q u u n c u r . A r q u e qua; h a ó t e n u s dióla f u n c c t i m vera fínt ,ce.r t e verifírnilia a d m o d i i m : a d i j c i u n c q u í d a m pondera , & m o n e t a s áureas miüo> res d i m i d i o a p u d H e b r s e o s q u i d e n i a r g e n r e i s ; fuiíTc.fíc í i c l u m a u r e u m f a n d u a r i j d u a r u m d r a c h m a r a m , p a b l i c u m vnius m o d o drac h m x fuiíTe. q u a r a t i o n e c u m 3. r e g . 10. v e r . 17. HebraiceGr^c^5Íingulispelti.sinduxií^e S a l o m o n e m d i c a t u r t r e s a u r i m i n a s . 2. Pa-; rali

{

^me?ijuns,

)

' r a l i . . ver. treGentis aureis; íingu¡a f e u t a íte (3:afü i ffe d i c i t ür. n i m i r u m cu m m i n a c e n í u m d r a . c h m a s p q n d a t , áureí iíli fínguii víiius éaiitum d f a c h m í e p o d e r e f g e r u n t . N c q - ^ é ó m m o d i o r e m r a d q r i e m coneiliandi i n u e n i a s , noii etiaai íi m i n á m fecerií ficlorumíe x a g i n t a , q u o d í o r e p h u m f e n t i r e díx i m u s . Mi f o r t e placet m a g i s , f u f c e p t o eas minas céi u m t a n t u r a d t a c h m a r u m f ü i í T c j C o n f í r e r i eo I p c O j d i m í d i u m íícli.auréi publici v o c a r i a b f o l u t e aureurri , n e o p u s íít t o t c o m m i n i f c i d i í l i n í l i o n c s , ficlofq; áureos a f f í r m a r e , ab argéteis íiclis p o n d e r e d i f c r e p a r e . q u o d n o V i a e o c c rt o a 1 i iq u o e r g u m e n t o c o nfir m a r i. De Che ra hfepi pk olo Heh raic o. Q H E R A Siclipars eíl. vigeíima , draclinice p a r s o m n i n o q u i n t a . E z e c b . 4 ^ . ver.iz.Si e l ' viginti G h e r a s h a b e t n o í l e r i n t e r p r e s o b o lu fí^rc r e d d i t j t a m e t í i o b o l u s Gr^cispars.ó-.. drachms:efl;,.íic G b e r a o b o l u m c o n c i n e t , & l . e i u s p a r t e m prsicife. C h a l d s u s p r o •vcnitMegha qu am p e n d e r e d i c u n t fedecim Hordei g r a n a , e u m o b o l u s duodecira tritici g r a n a pendat.atq^ záeo(^l;erah e u m o b o l ü c 5 tineat3&; q u i n t a eius pareé p e n d e r g r a n a triti ciquatuordecim cum dimídiofere ;pódurq; • Megha

pmderibus

)

Me^h^ ChMí\ci a t q u c gberah Hthzáicc í d e m e i i t : q u ó d h o r d e i g r a a a leuiora f i m t tri l i d granis.S. circicer p a r t e . E r a t e t i a m i n ^ ^ í a bia n o m i n e eiüfdcmpoódc^ ris c u m g h e r a ^ i v n ¿ Q c á r n e a voce o u i s f í g n i {icctur,nofter i n t e r p r e s Gctie.33, vcr.15^, pro^ ccntum ^ / / M ^ ^ q u i b u s l a c o b e m i t agrum a Sichimicis.pofuii: c c n t u m a g n o s . T u m l o b v l d m . c a p . v c r . H . vbi d i c i t u r , a m í c o s l o b de« diíte illi íingulos Q¿¡ídh v n a m ^ d i x i c i p í c o u c m v ñ a m c c ü m Hebrsei p o t i u s v t r o q u e l o c o monctam ea voce íignificari c r e d a n t , quK ouis n o m i n e v o c a b a t u r , q u ó d ouis i m a g i n e cüec p c r c u f f a : vti d e a n t í q u i s R o m a n o r u m m o n t r i s f u p e n u s d i d u m eft: q u ^ pofteriori tempere aduiterata,pondereque imminuto Cherdh p a r f u e r i t , a n t i q a i f s i m i s c e m p o r i b u s aurea raagniquc p o n d e r i s . A l i o q u i q u i d opis fubleuandi^ l o b i i n o p i a v i r i c o p i o f í c o n t u l i f í c n t o u e v n a d a t a i n t a n r a p r x f e r t i m pecoris copia? Erac c t i a m D a r c h c m o n E í d r ^ . i . capí te vcr.<?í).drachmí p o n d e r e n u m m u s : put o q u c e o d e m p o n d e r e fuiffc Efdra^ cap.8. vcr.27.Adarchon.nam&: vocum fímilitudo cft,6¿ v t r o q u e l o c o r t o f t e r i n t é r p r e s f o l i d u m p o f a i t . Erac d c n i q u e ^ « í . e o d e m d r a c h m a : pon-

)

^menfari^

p o n d e r e in Mbíis t?ntijim R a b b i n o r u m , v t j E l i a s a f f c r c i n T h i f b i , & h o c l o c o m i í l u m fa Giaius Guníi multisíalíjs poiiclerum, moncta^ m m Sí, m e n f u r a i u na n o m i n i b u s R a b b i n i s V í i tatis q u ^ m u i s . c u r a fatis oneris f u f t i n e a m u s ex^licandisJjsÁnter H e b r a i c a , <5 use in A u i n i s libris r e p e r i ú t u n £ r g ó v c h - s c p o n d e t a í t i r c r ipfa c o m p a r ^ m u s : ^ f i u s qû^^^ ad alia p r ^ g r c diamuT. /Talentum H e b r a k u m maftiura continct rninas.io.fiGÍos.iooo.draciiajaLS . j z o o o . i j b o los H c b r a i c o s i i u c G h e r a s . eíoü.oQvgrana hoi: NÍinî á t 3 t ^ a a c 0 « t i n c ^ ÍÍCIAS -^'O^. dracli' m,as.z:49iôl3olps H t e b r a i c o s a i Siclus c o n t i n c t d r a c b m a s . 4 . obolos H e ÍI^raÍGps40 g r a n a k o ; r 4 c Í 3 i ^ . , ^ j¿olu$ H c b r ^ i í s ^ y f g r a n a

hordéi

(

Depondenhm

K A E G A IP^nder-aHcbrai cis fucGédéttt j p r o p t e r ánti-i q u i t a t e m eius g e n t i s & ho-i b i l i t a t e m ín óírnni p a r t e p h i lofopbiíE i adiuftfgetttiár iaü^^^^ teni qBíedam n u m igenera a p u d e a m g e n t e m víitata.Infercntui/? q u é v e t e r a Gtáscórum' medidc^rúrn p é n d c r a í u i s locisytie fe parata t r a d a t i a n e íít opüsVfed lllib v n u m c ó á ' f p í e d u r n ú n i n i a Grjecofurri p 5 ídera p r o p o h a n t u r . L i b r a m & vnc-famv^ii^nia |a k o m a n i s áccépcrüiít©ráEGi póríderd^ n o n • n í u t a t ó , éá feoc lócd o m i t i e r e ^ fhfe-r Rhj^ [manaponderaponereconfiliunifuitV; J y J V L T A T á k n t o r u m g e n e r a Graecis ^ víclhís gehtibtófüelííürít > q ü ^ é i ' P d i ü b e p l e r a q j e i ü s a^éfcoritat^ pbnerítür^3¿ alij^'atf ;¿toribüsaíia,rtrittti3Cáfíó'tatrnea ordMM-'lniiwóíibusad maioraTaléta progrediendüerit. A c prirnü S y r i u m T a i e n t u Pollux a i t , d r a c h mas Atcicas concinere . i j o o . nempe..q,uaatü aurei noílrates .iy5>3.-|-ATticum T a k n t u m pendit d r a c h m a s o m n i n o . ó ' o o o , n é p e áureos ncsílros .

(fmefífrris,:,

n o f t r a s . t f j y j i q u o d T a l e n c u m á quibufdarn EuDoicum etiam vacabatur-jleu Táíentum A t t i c ú m i n u s : & e r a c E ü b o e a Acticse proxini-a>ciprq;poncleribus;&; m e n f u r i s v t e b a t u r . n os abíb I u ta ap pe] 1 at io a e T a ! en t ú h o c A tt i GUiín v o c a b i m u s . T a l e n t ü B a b y l o n i c i x c l r a c h márucm.yoooinépepondus ^quansaureo r u m n o f t r ó m .743(1-^.Prajterea e r a t E u b o i c u m T a l e n t ú m i n a r ú .8o.-draclimarú.8ooo, íqjuantutn áurei n a f t r í .Sjoíi. h o c T a l e n t u m ; t n a g n u m á Virgiip.iAEnéidos vocári ^ u t a n c . :cu,dixit:Et trípodas g e m i h o s auri duoimagH !nalrMcnca>q:uodleqirunturPrifd der.i&r Seruius a d é u m Virgil. I o c u m : b € n e in. quiés a d d r t m a g n a r n a T a l e n t ü p o t e f t & b r e uc aliquid & m a g t i u íígnifieare. Vocatiur etiá Talentum Atticum maiusminoris compara Uionc e i u s q u a d p e n d e b a t drachriTas. <JOOO. q u o m o d o Liuius c u i p f o m e t conciliacur . n a !culibt,37.dixiíret,cú A n t i o c h o foedus ealege^ fáótüjVt T a l é t a E u b o i c a . i j o o o . c e r t i s peííbni bus p é d e r s t j q u o d A p p i a n u s d i x i t ín Syria c o : Liiiias q u a f í f u i oblitus lib.38. q u o l o c o refertíosderísleges á (enatu R o m a n o coraprobatas,ea Taléca A r t i c a dixic. V e r u m c u m . addiderU illa verba > I a l e q t u m n e , . m i n u s : G i pondo

5 2^

pmderibus

; p o n d o o d o g J ñ t a RómaQispoindcribus pcn; tiac, de EfciboicaTxvléntOjíiac maiori A t t i c ó age re m a n ifefí u trs eil. S e ci v n d e t a m e n n o u a difhGukasnarGrttir; n a n r f i o d o g i n t a p o n d o • Rí^manisiptíndferibü^s i d T a l e n t u n i ' p e n d e :bátIiioc-EFT libias R o t n a n a s G¿tóginca. c á m ¡libra R o m a n a p c n d a t d r a c b n ^ a s .96': Múna i A t t i c a f e m uncía miíK)-r, fiet yt T a l e n c u r a E u b o tcirrB pe n d a t -dr ac b ni as tan r u ra.7 8 o. n i fi ,fb T ü e^ e^s m i n ü t k M / i U ib s.p;e t íe c|u i n-al Éík ^ c z-

lTá¿l-e n m m A'Eigyp ti íi m po áyfoiOi¿fccígj n cal ca^ p e r e , v^t Va^rr011 h v é í b í s ' Ptin ius a i 1 3 cap .5. cjuem de m i n a A tt ica libra ve FtcsniaT^ n a i o c y M m p o í T u r á u s rnüerprecaríiÍDíéniqiJ^i T á l e n ü a í i i A E g y n e u m erac maius. caiiíGris,' p e n d e n s n i m i r u m d r a c h m a s . i o a o o i a-iiíeos riaílráLes iioó^zy. qtjse o m n i a í i n t e l l i g e n d a ' fíí n c, V t P o} lu X. i pfe ai r, íí cj u i s fü pp U tstt í aniéiirí' ad d r a c h m a s A r t i c a s facia^,cottt.które'vidíeli '0CC h ' x c ómiliá' Táíencá ei:int noíírííiriífftdrail c b m a r t j m q t i e r a d i x i m a s . . a l i o q u i íiguodqué'a d fu x g£ cis mi n o ra p 5d e ra r eíe r acu rr qü ód ,u is coi" a m: m in.as íé xági-n ta, mi na qii ¿elib et úé tum'draclim-as- c o n c i n e b a t v Sed eg :mm§ •'i dracb-

édftípa^.afcáií'iiTJÍ> Gtffñ a i i p a l i a r u m g e n t i t í r o e a ' p í d p o r t í b i í e cj^^tó íe T a iíeinxay TTA VT ÍÍCÜE IHÍI'Tálencurn ; A CEí e(i üá^p e r ába^t í p ro pop s o b é 'fe q ü i fex t b a . mtoa!:6¿ idf a^fetea B ^ b f A ciicaí m i ;n as á ¿ü Efí a ¿^'Hs ^ ^ fetlfmagfi Cv|? ei^é^ t é tó ^ deráíidttfir f oilu^ :mac T a l e n f u É i i ^ j i H r a d i f ñ k r ú t ó iábií i o t a ni ¡a p u d A t líi^íii m l e s ^ f e í f c ^ íap ü d S i G Ujos/ i n vñí f o i i é pfcÉri íif lítíi^ He-¿V'á! btií-Hí -i-mi fari ©nb a|)5dd (jáscF^á^Wv ^ t •liíílttrfei'e ñ í e n ecraní rúmígeweí ítí u |5rl#r f^agé m u s p é^rii e nsi e - m i i i a i i e ^ á ^ m í a^ C'kíitn a g ^ b b o q t i ó nikñx- ísváiwi. reikas?^ áii^^^Úe^éffhm Ézc tóifle-TMéWntíní^ 3'^siagiicidaVis líex-millTa d F á é t o a s : ' d ^ ^ é d ' fumm-iimr o s;: jibM». t í é ^ e i r r í €>' g ' 'ín^ A í b ilílrl^v jdenip:toff feiíle aíÉ- milíe • átit-é iitóá-ívíéwaíi IcéñtOmilStferítíSi. cí^rti• ^ n ^ f iá^ í n< capi t á dGdiíTe n E . fíe f ú b é ü á a r a rio n fe T a JeiíEa í i n g y k i iex; ítíiMa^ denaí^io^tí^fímieí-^ ibítíit.; ^ .mr : •

Mina

JibicariiJ ^ ; nqt'fem'iinciaj íu pemns;. Roréjíma^ eii i m ti i b i t V n ú ^s u o h/Cío e:c d wo d e ci m;clra c b.- ^ m a s « o gi;n ííirígxwE mt ^au cem. 4 tjh^nisd u pkx: iji¿na,ajcefta.|i^ííltQÍ dr^í^bmanína fepí ua^ t a ViXi i q U;?: tuiin aíín; ^ix pt eprio r^sV Gm^ euíri ha:funt.dracbinii^. Q i i p d i deecrpfcris li i i s Q^racuér, eíficies hanc.h;OÍliranii d e n i qu e l i b i- a i-ti. tm. q u« , íí quia rí á m d e m p fes rM b'inGjjVIp^. E t r a ; qyiíhis rAccVcaiagl;puGa^t. Alcerá, A t b d f t k i n i h a í i m a ; bK['ícoll'igiruriq:u5cua^ TalecuAEíicíííminas, fe.x:ágiat:a,drackmas: A t c i c a j f e x ¡mjilia p e d e rediixSítn^, danisés v;ideMGCc .ííngulis: miáisdracbiiiascetítú, Sic qua p r o p o f t i o n é d u o T á létá;Accicamaius miriusinter;ffc coítipará tuíi,nep e ferquitertia: eade has duíg/íxilnae inx. • tej: ¿I habetic, Erant pr;?t^rea;ali3e rnin.íéiquod ex:. S a l e íK Se ,D i o (cp r. d e m e í^ru f, ^ ppn.de r ealligÍEiur,;nempe m e d i c a ; qüarniGál.. Atcir cam &AEgyp.tiam dicit vnciaruni.i<í.drach,m,a.ra,ii[?.su8,nuina Italie^ v u e i a m m . o d o d c r i ;cim,dt:achmaruin. 144. príícerea mina vneiairum viginti,qijá Ga}eo:^,PLotnaíiam Q i o í c o r . I :' , ' Alexaa-

^ ^ m k f i i r i f s-

.5-5

)

i A ie X a ñ dr ma fn: S dhiid rkcli iai a n'íímr íi <rot q u a hxftfph lísr lil?; f . ; § ü í i t í^l iga e t í y e lim 3C0 m a Afefaí tm is 1 díáireaí DS 'Ü ci p en d eaêaic, h o c e f t mihásiûiní^be. Vefffl^í^^^ itiíés minsemediéis t a n t i í m o d b i r i v í ü ' e r a n t : , d ü ^ fu p.er ioTies in v f u A t h en ieníiú c o m mu n i. jPecid e b a t ' A t d c a m i n a m ai of cjüarí t u m aü r ei n o f l r i creíicüth ^ fejc a d d i t o ífifoper âáídratitíCé- ---/i.í'j:-; .¿id,.^x,: -u-'o^! De-'drachmal ''y-''' ;£)RACHMA oAfeí/Qrítcis'diéii . t u r id e f t p o n d u s j o d a u a p a r H n c í ^ eít.Et q m d e m Atticia;'cuiti R o m a n a c o n u e n i e b a t fesr 'óibolos c ^ t t t í r f e m AegíiiealdracKma^ vt :PoHü.r aít"5;óbiü:lbs;deGem;cóntínebaty Grafía: d r a c h n i a ' éjc • eo p O í i d e r e : d . r € k a N i m ; í r « m q u a p r o p o r c i o n e A e g i n e u r a T a í e n t u m cfeidi A t t i c o : co'mpárabatüit:' j e a d e m p r o p o r t i o erat-iói-erjduas v m u l ^ j gentis.' B o r r o i G r a d o r u m p umm-ioid df a^ h m áe pon^ dusí cadj^bantU)Í4v Bfimjara jetó físíteir e r ^ q á á ta oft idrach m araiflihi^ tí u 0£Í ÍÍ£cl£i|i « b n ti ríiet í-íebrzeosl ;Sic fepe in^ noñra.ediEione :\m%aiaipr a; e o £ub%it ^ . ver; ;EeG&â jtgiJi u entari mf^miansQ mea ^fu a$ tb ipács; i t k c c r ^ p kí í êEnaicéi3qqa£t3íkp3ísiS¿liív ' " "" áMattb;

(

Depondmbm,

: e h t i ft Ets

)

IVKíé riccfi^drac h^

b ¿ t FÍcí m ftatejrei^acoíící p ro ís < i iibfotowmrixd t u o r d t á e h í n á s p e n d c b a t ; Q r ó p n d c r e Dari' .ct(dc q m b u s X é n o p h o n Ub.i. d e expedición n c ; C f í i ) p e r c u í i é b a n w j . j i q u a m u i s t?:* Qim^. n a m AtK^Uís ftatejss t!ífiej;3idm£hmije.áDt, vt P o i l u x ait U b r . 4 . h i s verbis: A u r e u § autf ro ftacer duas d r a c K i m S i t o i a s h a b u i t . Sed cú í d e m P o i t o afóritífetiísaareotii í l a t e f e m va]er,c,&; in ijs q u ^ i a p p e n d u ^ t ü f ex.eo', pQndus:min!3:..n:at«rem d i c u c o l l i ^ ? : Budx&u^ iib. 5 ^ de aííe

dt^^^^

tû m , o e m p c vtvnjciaauli^díajaíáefim a r g é t ó vncijs & f c m í s j q u o d s w í p g i n d a s r m i n a c , va-.: l o r f ^ q u areiu r > u r i ad a r g e t u m p r o p o n i o n e d u o d e c u p l a . Suidas D a r i q u m aíFert valere íju antu m; A¿tti€u<s¡aiLrreiíii a r q u e acgenti d i r ^ ' c b m a s A^íîiitt valorfi.cxíeqijarc, Slc D ari G EÍSI JTi i « a m ÍATG;E®t íl va k rfii ¿ ( ^ J bji S. e k vserbis Íi4 ípicaba-p í olkícis docsiniêíTc calM 4 8; a n d ü m, i ii c o qxió d a u t e ü m íl atereni tó in á yalere habet.XbuicydidjeslIibraodliaMo i ^ í b á Lacouib^ís captaratOjIcapiiüOSíQi^íifiSfnri^-:' Darici.

(

menfurís,

}

Daricí. E r á c & n u m m i C í f t o p h o r i q u i . 7 5 0 0 . E u b o i c ü T a l e n t u i t i irapicrenc auólore F e í l o . a t q u e a d e o íí v c r a f u n c q u x djxin:iüs,amplius quatn drachmíEpondus ííngulicontinebant, a c f c r c q u a n t u m denarius R o m a n u s . T a m e t í i q u o d i o F e í l o f e q u i t u r , eam f u m m a m d c n a rios . 4 0 0 0 . efficere difíícükacem p a t i t u r . n a m fí id v e r u m e f t , p a r u m a m p l i u s q u a m fe midrachmsEpondusfínguIi Ciílophori penp e b a n c . S c d i l o c u s i l l e plañe viciacus e f t , vt reftitui non pofsit.Drachma Atcicaargenti pauló amplius n o f t r o a r g e n t e ó n i i m m o , auri a u c e m a u r e u m n o f t r u m p e n d e b a t , Sípar-^ t e m aurei f e x t a m d e c i m a m p r e c i f é . DeOhlo. Q B O L V S Grx'cisfextaparsdracbrnareft. tametfí vd C l e o p a t r a a i t , a p u d A E g y p tios oboli p o n d e r e d r a c h m a e r a t j fexta n i m i m m pars Atticíe drachrase.Draclima H e b r a i cain quinqué obolosfeu Gheras diuidebatu'r.íic G h e r a c o n t i n e b a t o b o l u m A t r í c u m & q u i n t a r a eius p a r t e r a . D e n a r i u s e t i a m d i U i d e b a t u r i n fex parces, fed c ú m vncia p c n d u s f e p t é m d e n a r i o r u m eíTer, denarius conti n e b a c d r a c h m a m & f e p t i m a m ctius parrcm, atqueádeo maiorobolo Attico fextadenarij H crac

( 5 8 Defondenbm _ ) f ,e r ¿ t , V c i C e I Tu s a i 11 i b . 5 - d e íi m p l i ci u m m i X E u • ra i o q u e n s . n i m i r u m o b o l u m conciiiebat 8¿ í e p t i m a i i oboli p a r t e m . A t q u e h s c í u n í At» ticapondetiicommunia. De alijsmeMcorPim

.pnierihus

(^YÁCIS.

] y f í E D I G í, P h a r ra aci s c o nfieí e n J i s , t e m p e raRidifqúe p o t i o n i b u s , proprijs v t u r i t u r p o n d t r r i b u í : v n c i a m q u e &'drachíriam in m i n o r a p Q nd e r a d i u i d u n tj q i n V n u ra 1 o G u m GQÜigendaputabam. A c p r i m u m g r á m a o.c^ c a r r i c terria pars d r a c h m x l a c i n i s í'cripulum. V o b t u r autem g r a m m á q a o d v n e i a f c r i p p l a viginti q u a t u o r b a b e a r , q u o t f u n t Graccae lir terse vti Fanníus ait . S e q i i i t u r oboltis fc;fipuli fei-niSjfexta d r a c h m ^ pars. q u o pôndere v t u n c u r e t i á r n e d i c i Graeci.Ceratio auc íí liqüa o b o l i p a r s t e r t i a e í l : , d r a c h m ? parsôdta a a d e c i m a . C h a l c u s feu sereolusqûartáóbol drachmcis pars vigeítma quarta.Ica q j j o t a fcri p u l u m pars eíl v n d $ , C h a l c u s drachmas eft, Sicariuraíeu g r a n u m d i m í d i u m C h a l c i ,Sic dracbmaGontinec grana.48. D e m ü leptum e f t j h o c e f t nMnuEum,Chalci p a r s í e p t i m a . Er g o í í t a r i u m m i n u t a tria & f e m i i l e a i c o n t i nec.

(

menfhrís.

n e t . Supereílexplicare q u o t i e s m a i o u porí-. dera m i n o r a c o n t i n e a n t . Milla A t t i c a maior clrachmas.ioo. fcripula feu g r a m n i a t a . 3 0 0 . obolos.íjoo. C e r a t i a f e u fíliqiias . 1800. Cháleos feu sereolos .3<S'oo. íitaria«yioo. fepta feu minuta.Í5200Í D r a c h m a c o n c i n e t g r a m m a t a . 3 . obelos. ceratia.16".cháleos.30". íítaria.72. lepta.ayz. G r a m m a obelos.2. ceratia .6. chalcos.12. íí.taria.24. Iepta.84. Gboí'ceratia.3.chalcos.6-.íítaria.i2.Iepta.42. CeraciumchaÍGos .2. ííraria.4.1epta.i4. Cbalcusíítaria.2.íepta.7. Sitadum Iepta.5. - | - &:leptum mínimum Graecorumpondus.

Pondera ^ ^

Remanal

A L E N T I Vocem & v f u m R e m a n í penitus i g n o r a r u n c prlmis t e m p o r i « bus t n t q u e prius a c c e p e r u n t q n a m e o r u m a r m a in G r s ciam s t q u e Aííam penetrar u n t . lilis gentibus ftibdicistum multa, ipil d e d e r u n t iure & legibus commutatis'^, H 2 tura

)

( Co

De fonderib'us

)

t u m q u í d a m ab ilUs n i i u u o a c c e p e r u m : p r ^ fcrcim ex CQ t e m p o r e muliae voces G r x c ? in tacinanilinguai-n c o m m i g r a r u n t t & c u m G r ? cis i p í i l i b r a m &: vnciamdediíT^nCjC^uas arítea; ignorabanc. Talento & drachmaquac pro-, p r i a G r ^ c o r u m e r a n t ^ v í í a b eo t e m p o r e í ü n t . VÍaximura e n i m p o n d i i s v e t e r u m R o m a n o r u m libra crac, e a q u e m u l t i p i i c a t a q u ^ c u m q u c p c o d e r a m a i o r a e x p l i c a b a n t . Sed crat c e n c u m p o n d i u t n a p u d C a t o n e m de re ruílie a c a p . i ^ . q u i SrceDceniariusvoCabatur r e f p ó dens in n u m e r o íibrarurn n o í l r o Qi^intali, G r x c o q n e T a l c n t o . & : veriíimile eíl R o m a nos habuille maíTas.100.50. a u c . z j . l i b r a r u n i íín galas. De li[pr<t Tíomana^ [ I B R A Romanavncias d u o d e c i m conti-n e b a c . quaílgnilícanda- q i i a t u o r n o r a i n i b u s V t i p o ÍI "u m u Fib r a c rii m, aS;,. & fo lid u s v o c a t u f j a i i d o r e M e t i a n o t u m etiam p o n d o . P a r t e s q u i d e m U b r ^ q u ^ e í í e n t j «Sí quK earü noraina. capite.,2, e x p l i e a t u m ' e í t , nimirum^ e x d c m quaearsis. l í l u d b o e í o c o a d d i m u s , ex íxis quacíior libn^ n o m i n i b u ? , , p o o d o q u t d é t á rüíigniííearipondus, non auté n ú m i g e n u s , q u a m u i s ex ea v o c e d u p o n d i u m d c d u d o m dúos

(

'^menfum

)

düQsaíl'es fígnificarecliximíus. As & f o l i d u s f e r e n o n in íígmficationeporrderi-s, íed n u m m i a c c i p m t ü t j K o c d i f c E i m ü n e t ^ u o d as ^reus eratjValebatrqiíe deeimajii d e n a r i j partéyíolid u s a r g c n t e u s e r a t ^ v e l ctiá aareiiSi^^' Si a r g e n te u s de na r i o m ai o r jva í el? at e n i ni aíTé s d u o d e c i m , . f i a u r e ü s e o d e p o d e r c ^ v a l o í e i i i d l díena riorüdú:od;eeim ,.quae f é r e erac anal'Ggfaaurí ad a r g é t ü . S o l i d u s r e c e r i t r m e m o r i a sercus fe re f a d u s e i l : vererí m o n e t a fcnfini a d u l t e r a t á . Semper- camen recinuit vt diTodecim de; nátiolos^G'áeineret. Librsé v o x f r e q u é r f u s prapoad'c're ^ariquando: ctíám in fignj£catione nuíTimi v í I j r p a t u r . C . de: appellau.I.-Gmncs-j^, &:.Co d e m o d o m a l c í a m m J . íllüííres-: vbi lib r a a u r i raul¿tari c r i m i n a q u ^ d a r n itAencur.; quae m i n u s e r a t q u a m a u r i v i i c i a ^ v t ex c i f d e íocis p e r f p i c i t u r . & Budícus libr.5. de aíFe c ó j j c i t l i b r a i r t a u ú his iocrs & íimiiibuseíTe au-! r e w m R o m a n u m , q u o duarií-m dr a c h m a r u mí f r e q u e n t e r vccbancur- d ú o s . á u r e o s n-oílros p en de n t ern^, & aíi qu i d a m pl i 11 s. S e d qu e m ad m o d ú p r i m i s t e m p OÍ i b u s a íícs m a i o r e s era t fi n g u 1 i ¡ i br as: poad'e re, qu o t a;m é po nd e r e i h i ráiD^UÉO-valor t a m e n antiqis us & nom-en m a íit.'. i t a in^ folido^ &: l i b r a c o n t i g i í i i íarbiíror Hy pii-

,( ¿2..

De ponderém

}

primls Eémpoiibus maiores m u Í E o M adeo vnciarú argéti aiit auri duddecira:.quod n o m i n a iridicanc t u m l i b r ^ quaeconftac v n cijs d u o d e e i m ; , t u m f o l i d i q u o d i n t e g r u m p o dtís íígnifiC3r,propter n y m e m m daode.nariü - q i i i p e r f é d i f s i n i u s eñ,,nempe i g e m i n a t u s fea a n u s c o n f t i s ex ó m n i b u s fuis p a r t i b u s aliq u o t i s . Sed video t a m c n folidos ( í í e n o í l r a conieétura eft ) e o f d e m progreíTu t e m p o r i s i m m i a u t o s eo a m p l i a s q u c d m i n o r copia ar g e n t i & aurierac , &5 Ímminii£o camen p o n d e r e reren.tis-nominibus p r i f t i n u m valorem manrifevc-fQlidus argenteus diiodecimaffes \rabr.et,3Ure' d u o d e c i m denarios. Q u o d vulgo h o d i e retinecur vtfolidusjsere' q u á u i s f c r m e fa£tus eontineac denarios d u o d e c i m vbieunque folidorum eílvíus.In quo amara u e d i n o differt, qui d e c e m t a n t ú m denarios valebaCj vtifuQ l o c o explicabicur.^Sicfexta parte folidus x r c u s m a r a u e d i r i u m ' a e r e u m , . argéceus folidus m a r a u e d i n u m a r g e n t e u m , aureus au ueum fu perare debuic.Caeter u m fo lidosáureosRomaeinuenio duarum drachm a r u m i n f r e q u e n c i vfu fuiíTe t e m p o r e A l e x a n d r i S e u e r i í íicque, folidi aurei de quibus: i n l e g i b ü s eius t e m p o r i s fit m e n t i o intelli-; gantur

(

menfiwis

}

g a n t u r J u f t i n i a n i t é p p í e f p l i d t a a r e i fa vn-^ c i a m efíieiehah t-; VN ÁE/:& ÍEX C u la Í es M O C a t i f u n t . E c ex libra a u n fignábantur fepiukginta duovVtconftac:ex:leg«;:.quQ£Íeícuaqii.e^ áe f u f c e p . P r ^ p o í i t . & A r c a í i j s J i b r . j o . ticvyt?. Erat drachiTiae p o n d e r e ioiidus a u r e u s . P r s f e r t i m in d i u i n i s libri;s:proirachma; Hc-i braica f o l i d u s , p o n i t a r latine ; EfdrsE^libFo p r i r n o capite o d a u Q , S ¿ l i b r o f c c p n d Q c a p i é é íeptiiiicf¿&.r.Para:í.ip. l . ; ^ S T E r g o v n d a p a r s l í b r s a i . c u i u s etiarn p a r t e s íuiit fem'üncia>:d.uella(certía v n o ^ sars ) íicilicuy-^üjarta,' iíejm fex t u^ky cju as b o c ocfo r e p e t e r e a o á eft neceíTe. Sed d é y,nqja ta m e n R o m ana: a n cu mi n-oitra v n a a co n ue r n i a r p o n d e r e , pafsim d ü b i t a t u r : e g o iii f u p e ri ori fcn t e n t i a: vn el a m: ve t e r e m,; R o m;3;n á m i n o r e m n o f t r a n;on eíTe armplius coiifi<-mabar i^iíís d u o b u s a r g e n t é i s niiaii v^n-cTajibus, alter© C l a u d i j N e r o n i s a j i e r o H a d r j a n i i í i lié á n t i q u o s j f í u e ad adtiq.iaorum exéplar con flatosrquos ííngulús vnciatn n o f t r a m c b n t i n e r é & a l i q u i d a m p l i a s e o n í i d e r a u i . ninTirti e^a^3dij d e n a r i ' f í u e f e p t y p l e x , ííite ó d u v n e i a i n n o ñ r a m duobus.Í!Er;ipuli&,,HaJrian'i vno

( S4

De fonderibHS

)

íôtancumfcripulofuperabac. Preccreaaureumvnum fadftin^ Augaft^ nadus fam facis e l e g a m c m . ex a k e r a p a r t c f Q r m a m cius & n ó m e n ^ e x alterafaecainam i n t h r o n o f e d e a r c m inanu mqiaepot rigen cera K a b e t c u m hac infcripcione,: Saiuti A t J g ü í l ^ , q u i a u rcusfíci]icum,íhQêWuasárachmasnoílras i u f l i r s r m t p e n d í n J . T a n c u n d e m aivreus alcei Ve{>a:íiam.appendé?bat¿ciuempolí;ea£lcgan; t i f s i m o m f u m n a d u s i e i vna p a r t e V e % fíaai f a d e s & n o m s a , ex altera M a t t i s ftant i s etfiîes his a d i e d i s verbis^ Vlcor M a r s . l'erxiiS^átsc^m Ss^tiartiaslSIeToiiisCfíatis A u auÁi e x p r c í l ^ t ó c i ; & ex altera p a r t e íalutis effigie,daasdraclimaspendcbaritminus4"^ b u s g r a n i s , n o n a m p Í i u s , ' h o c eft p a r t e íeptuageíiraa q u i n t a , vfu n i m i r u m tempore dexViti áliguantuni. c ó f t a t e o s áureos R o r raatios d i d r a c l i m o s fuirTe, v t i B ü d ^ u s affert iibr.3. d e a í r e , i d c m q u e ex Plinió coUigi yide t u r :lib.33. cap.3. q u a n t u m u i s locas plañe fít d e p r a u a t u s,vi X v t i n t e l l i g i , reílit u iv é pofcit. Sed & p r o m o n c t a v n c i a m a u t i extare t n l e g i b a s R o m a n i s c o n f t a t j & r e e e n t i m e m o r i a in Sicilia;& N e a p o l i v f o r p a t u r valorb circiter duoruinaüreoramnoftrorum &fejnifsis.ta metíi

( ^menpéris, 65 ) ^ ,„,.,_ I 1 .-I . . I r ' -I- • I . ••II.. . r mccíl i a n i n o n t n u m m u s aliquis c f t j f e d n u m m o n i m famma> N a m l i b r a l o a n . u . Acccpic l i b r a n i v n g u c n t i , & -ip, F e r c n s m i x c u r a m m i r r h a í & aloes qiiaíit libras c e n t u m , p o n d u s cít a o n roonec^ genus; h a u d d u b i u m . De Dmafio&eiuípanté'fts. E D I C I R o a i a n i prscfertim p o U c r i o ris t e m p o r i s G r i ^ c i s m e d i c o r u m p o n d c r i b u s v t e b a a t u r . V n d e m e d c n d i racioné b a u feranc n o K i i n i b u s l a n c ú m c o r n m u c a t i s ^ n c m pevncia,dracbma, fcripulo,oboIo,filiqua, aereolo,gfano,minuto,dequíbusiam diótum eft. ProprU&: antiqua pondera R o m a n o r u m racdic0rum h x c e r á c : V n d a m p r i m u m diuid c b a n t ín f c p t é d e n a r i o s . n a m d e n a r i u s m o netaer.at § ¿ i n c d j c i s e t i a m p o n d e r i s n o m e n . í i c d e n a r i u s d r a c h m a m Acticam pcndcbat & fcpciman:i dracbmíE i n f u p e r p a r t e m . QI^ÍE cúm íintvcra &:exploraca,non ignoro tamé Prifcianú tribusdenarijs drachmas quatuor dediflejClcopatramcunidenariumltalicum fcciíTet d r a c h m s vniuSjin v e t e r i n a r i j s denar i o darc f c r i p u I o s . 4 . h o c eft t r i b u s denari}s d r a c h m a s q a a t u o r . Sed bis t a m e n omiíTiSjDe n a r i u s in f e x p a r c e s d i u i d f b a t u r , q u o s b c c t obelos R o m a n o s voearCjíingulosobüIiÁttiI cipon-

(66

DYpWderíhés

ci pódcrre B¿''répí!p-ná bbbÍí'pa'íi<é'.GelClis-'énim: lib.5r.cáp:1'Seíí^SI^^ifteáiníqüítV fód Vblb' in V n-cí a-'po tt^ttederiíaf rií^ü éílc -fef temíV^ftiüS. t e s , id eíl fex vnéias:?t ide vnclá Dena^ beam q u o d G r t ó b á b e h c ^ i quem obolu a'p|íéíi'ai1 c .¡íy ad-nc>;íl:í-á p'ondbra reJátú paulo p ^ f t dímtdibTcripülo'fachv Plin.. fsepe d é n a riü prcJ di-áélihi a p o n i t : a d l i b í i i . t a p . v i t . idrái ch rti a rrt' A t ti'c í tí ar i j p olide r e eííe ait. id é^^' CleopatFaafíirmat, dénariúltk-íicú d r a o h r ñ é pondUS b a b e r e . V e r u m vbi p r o p r i e de d e n á rió agitlib.35. éap:5>. i u ñ ú m effe ait ex libra fígnari den arios. 84.nepe ex v h c i a f e p t é . h i ñ e lib.12.cap.14. ex varijs l e d i o n í b o s v'éracolligitur,riimirüdísnarios.zi).'eíTe t e r t í a m parce minae. P r s t e r e a i i b . i j j . c á p . j . & l o d s a l i j s d e nariu i n f e x a g e f í m a s d i u i d i c ^ q u a s g r a n a d i c i poíTunc.nam &n[iedici Vulgo f ü a m d r a C h m á g r á n i s f e x a g i n t a finiutyatq; ade'o d é ñ a í i ü s in fex o b o l o s f e u vn'cias GÍÍ CeirbVcíb'cilüs'iii'de^ c é g r á n á d i u i d a t u t . Diuiditü'f etiádéría-riusá Mtítia. in d u o s v i d o r i a c ó s . Péd'ebat denárius qu acü a r gen t e u s n oíle r & fe X t a e i LIS pars,qü a a r a n t e s q u a d t a g i n t a valore e x s q u á s , feu m a r a u edin ós. V e r ü ril q u ó t i 5 s ^ m a i b r á porldera^ í mino-

[(

menfurú,\

)

tomorhcbntihcattícxpJicandum. .. Libr^ continet: vncias . i i . d e n a r i o s . 84. vi6boriatos.i<>8, o b o l o s R c r a a n o s v j 0 4 . g r a -

¡'

vyncia e o n t i n e t d e n a r i ó s . y . v i d o r i a o b o l o s . 42; grana. 42,0. . Deríari'í v i ó t o r i a t o s a . obolos. é .grana, ¿"o. : • Vi(5toriatusíobolosl3.graria.3o« , Obolus grana a o . . Granumfoufexageíimájdenarij pondusRo; m a n í s medicis o r n n i u m . m i n i m u m .

Vulgar ta pondtr^-qmhus i. : 'Vtuntura-C

l^oletam

•N O r d i n e n o f t r o r u m p o n y ^ ^ ^ g derum prímum á magnituH JT^P locum obtinet Quintal m T a l e n t o GriEco aut R o m a senecnar.io t e f p o n d ens n o n e o d é p í o i f u s :p6dcre: cotiii et; eni L«. at roba s x^ítiarabí: yiibrss- c e n t ü j í i n g u l a s vnciarü f e d e c i r a j m a í o r e s R o r o a n i s t r í e n t e . V n d e tamé.Bomeh45ÍHS;.p6dérts defltixerít,,' r^q; ali&pfoüinCiae.áiTiultis'dtibit^tu-r.Suntj - . ' li qui

(

De pmderibm

quiavoceHebraica,eftTalentode^ d u e a n t , p r x í c r t í m curn G r x c é víiyxtci. fcrib a t u r „vt ex l o f e p h o conílac lib.3. antiqo'ít. cap.7\.Nos fi voccmyQancerjqnz Habini v.tun t ar E lias affcrt i n. T h i f b i j, in¡ eadeni íígni-; ficatio n e T a l e n ti ,Hebratcarn prorfus pucarc m u s , ab ea t u t n voccin I t a l k a m , C a n t a r o , t u m noííram Q u j n t a l fluxiíTe n o a d u b i t a re afíirma.re: c u i u H c b r a k a íingaa o m n i u m íit ant iq.u ifs i nía, a b eaq- in alias li n gu as m u i tsevoces d e r i u a r i n t . V e r u m c á r n ea v o x i n facris libris n a n e x t e c , , vbi Hebraicalingiia ííncera conCcEuatyr l u d ^ i Ikpc ágentibuisjinterqaas baBítára.nctuI,Eas vcKiés irt fu l i n g u a m transferre confurcuerínt. credani po ti'^oiuncs cas voces^ a Geccñaiio fÍuxiíTe:qua voce latini poítcriorf tcmporé-apríeiertim, eo p o n d e r c a l i q i i a e x parte m u c a t o c c r p e r ú c T a c n t u m fígmficare jVtiíliperius eít d e m o n ftra!:um.Et IÍ¡dorus liba<r.cap.24. de T a l e n toagens, Ceatenariui inquit, numeri nomé c í l , e o q u a d cencum íibrarunT pKJnderis íic: q t j o J porrdus p r o p t e r p c r f e ó t i o n e m c e n t e n a r i j n u r o e r i i n í l r t u e m n t Remaní.. • Scqu it ur Á rro b x qu co n tín e t li b ra s v i gt n tiquinq5,qviinta]|s quadrás. Libra n ó f t r a f e d e cim

(

me/ífíérjs.

)

cim vnGiarúeftjMarcus pód^ris vnciarúo^lo cft, f e m t s n o í l r a e Ifíyrar, bes R o m a r i x . V n c i a pars f e x t a d e e i m a librae noílr*^, M a r c i o¿bau a G © n c i n et qu e adar aofre s fe d € c im , fía g a f a s remidrachmair p o n d e r e . V u l g a ccrim d r a c h r a a n o n v c i m u r ^ f e d p r o e a c a m e n duas adararacs, »¿la uá> d i c f m us^ficii t qu a c u o r adar a m e s vocacnus q u a r t a m , c e n é vncÍ£C.N^qiic p l u r a v u l g o ponchera f u n t i n t e r m c r c a t o r e s dardanarios^ A u r i í i c c s t a m e n & m e d i e i alia p o n d e r u m n o m i n a h a f e e n t : ñ e q u e eadem' p r o r f u s r a c r o n c i n p o n d e r u m r a t i o n c p r o g r c d i u n t u r f e d d i u e r f a , q u a m i a m expli. camu»-. n^urifcumponderít. ^ V R I F r C E S Marcú,hoeeO:, vncrasofto aüriquidera diuiduntinCafteÜanosquin q i i a g i n t a t q u o d g c n u s p o n d e r i s & n u m m i eíl d í a c h m a . maiorls' a t q u e d e n a n o R o m a n o . C a f t e l í a n u s in o€l:o T o m i n e s diu id-itu r. T o mininduad'ecim grana. A r g e n t i a u c e M a r c u m cfiutdunt in v n e i a s o d i o . V n G j á i n tocidé oótauas ííuc d r a c h m a s . 0 £ b a u á i n g r a n a . 7 j , S i c M a r c u s a r g e n d a u r i q u e e u n á e m grano.Eum n u m e r u m e o n t i n e m...

XJul^arm medie^rumpon^era.. 13

Medici

De ponderihpis

)

' ^ E ^ D l C L V a í p T ^ Hirpania ac pr^fec^ ú m T o l e t i cura a l i j s p o n d e r u m n o m i n i bus vEuntür,tü eor" ü p o' c e r a m i n o r a f u n t c o m a n i b u ? , & aurificÚ p a r t e c o m m u n i u m . i ^^ í í c v n c i a - c o m i m i n i s c o n t i n e t a d a r a n j e s í e u ie m i d r a c l i m a s f e d e c i n a . v n c i a m e d i c a adarames; continec q u i n d c c i m pr^Ecifé: e a d e m q u e r a - . d o n e in l i b r a eft p r o c e d e n d u m . Drachnn^a medica m u l t o minor o d a u a c o m m u n i eft, p r o p t e r e a q u o d c á m vncia c o m m u n i s / q i i x m a i o r m e d i c a eft ,dÍLÜdatur in o ó t o d r a c h masTeu ottauas^viicia m e d i c a in n o u e m d r a chmasdiuiditur. Granucame medicumaius eft aurificu g r a n o , p r o p t e r e a q u o d dr-acbma m e d i c a in g r a n a f e x a g i n t a d i a i d i t u r ^ o ó l a u a aurificumin.75<Ergolibramedicadaodecim m i n o r e s vncias habet-.nempe ex c o m m u n i bus vncias v j i d e c i m & q u a r t a m . v n c i a c o n t i n e t d r a c b m a s n o u é i d r a c h m a f c r i p u l o s tres,; í ; : r i p u l a s g r a n a m e d i G a v i g i n t i , f i n g u l a maio; r i s p o n d e r i s q u a m g r a n a a u r i f i c a m , q u í E v.uU. a o g r a n a M a f c i v o c a n t u r . Sed vt infticuimus. quoties maiora pondera minoracontineanc explicandumeft. . l Q u i n t a l cótinet Arrobas.4dibras.IOG..Mar eos.ioo.vncias.Kíoo.Gaftellanos.ioooo.oaa

(

' C^me/ífms^

' v'O

uas.uSoo. tomines.80000. grana. s)6oqqq,\ A r r o b a c o n t i n e t libras.2•y.^narcos.50, v n cias.400. caftellanos/zjoo. tomines.20000.; grana.Z40000. LibraMarcos,2-.vncias.i6'. c a í l e l l a n o s . i o o . ; o d a ü a s . u S . t o m i n e s . 8 0 0 . grana.5?(íoo. M a r c u s vncias.8. caíleilanos .50. o d á u a s ; tomines. 400.grana.4 Vncia; caílellanos.6-.-|-oaauas.8. T o m i ncs.^o.grana.ó'oo. Gaílellanus t o m i n e s . 8 . granaiííó'.. G6tauagrana c o n t i n e t . y j i M e d i c a p o n d e r a íic m a i o r a c u m m i n o r i ribus c o m p a r a n t u r i n t e r i p f a i L i b r a m e d i c a c o n t i n c t vncias m e d i c a s . u . d r a c h r a a s - . i o S . ; fcripiilos.3i3. grana.6'480. Vnciadrachmas.5^.rcripulos.i7;grana;54o DracIimafGripulos.3.grana.(ío. S e r i p u i u s g r a n a . z o . E f r a u t e m g r a n n m fexageíima:drachms medicícpars,minimum Ínter pondera medica. P o n d e r a m e d i c a t u c u m c c m m u n i b u s copa; r a b u n t u r , c u m a l i a p o n d é r a & m e n f u r a s ope-; r e f é p a r a t o i n t e r f e 6¿: c u m a l i j s c o m p a r a b i m u s y i j s t a b u l i s q u a s facere a d o r n á m i i s . , De mtn-

(

^epondmhm

De men[nm

^ridorum

Hcbrakism

QpAO, E P o n d e r i b u s ea h a d t c n u s di£tafunc,qu^ ere quidéfo revidebantuu nobis. Níícad menfijra9 o r a t i o t r a n s f e r c n da cil, arque q u o i n f t i c u i m u s o r d i n e S c via,varia e o r u m g e nera cxplicanda f u n t , t u m A r i d o r u m > t u m l i q u i J o r u m , H e b r a i c a p r i m u m d s i n d e alia. I n q u o n i f i a n i m i i s fallic,nó p a u c a l e í l o r in uenien fcicu d i g n a , p a r u m q u e a b alijs conílde raca. Qorusfeu Qhomer. T N T E R H e b r a i c a s a r i d o r u m fcd & l i q u i d o r u m m e n f u r a s omnium m a x i m a C o r u s c f t . C ó t i n e t c n i m dccem EpHi n i h i l o m í n u s . totidem Bathos, vtiEzcch.cap.45. legimus v e r . i i . £ p h i & B a t h u s ^ q u a l i s & vnius m c n furaccrunc : vccapjat d e c i m a r a partera C o r i Bathus,&: d e c i m a m p a r t e m C o r i E p h i . S u n t ergo E p h i & Bathusmenfuraepares, hoctan tumdifcrcpances, quodEphiTnenfijra Arid o r u m cft, B a t h u s l i q u i d d r u m , v t r a á ; C o r i décima

(

í^mmfuYu,

)

d e c i n i a j acqüe é u m liare m i n i m é dubÜa fmt, tciranbn c í l p r o n i p t u m certá ratione dcfígn a r e q u a t u m C o r u s c á p c r e t A u é t o r e s difcrc p a n t iiire íiac m á x i m e , n e q j f a c i l e p r o n ú c i e s qux fítpríEfcrédaíe.ntcntia.Iofeph. i i b . i j . an t i q . c a p . í i . C o r i i s aic capit m e d i m n o s A t t i cos d e c c . Q ^ o d íí m e d i m nu s,vti f u o l o c o dem ó f t r a b i t u r , contiíicc m o d i o s l t a l i c o s f c x , capiec G o r u s modios.íTo. M o d i u s a ü t c m q u á t ü d ú o n o f t r a t e s eclcraincs capit c i r c i t é r , q u o d fttoicda loco e x p l i c a n d u m e r i t . C o r u s € f g o i u x t a lofephi q u i d é f c n t c n t i á cclemines t j ó n t i n e b i t . 120.nimirú Fanecas decé. E p h i q ; c ó t i n e b l t m e d i m i i ú V'nüjcelémincs n é p e . i i . Q u o d cu m i h i aíiquanidó p l a c u c n t , r e : m e i r u $ Goníiderataj c e r t a r a t i o n e c o n í l i t u o C o r u m ¿.onciinerc q u i n q u é m o d o m e d i m n o s A t t i :cos,hocie:ft,ímodios criginta.Siic H i e r o , c o n í b n t e r í e n t i t E z c c h . 45. ád illud,ílacera iufta.i SicXeuica7.v,er.ir.l4i.j.ver.iQvproGoroini n oítr a cdit i o n é p o f u i 11 i-igin t a m o di os: co\ m c n t a r í j s a d e ü locúIfai^Eidcfequitur: a q u o reccdcdumtemcrcnóputabá.Fauet E p i p L c ú ' C o r a m ait icontinere m o d i b s . 3 d . additq; .cffeCameli o n u s . c o n f t a t á u t e m Caraeljs d y plo m a i u s o n u s q a á afino i m p o ñ i l p r ' ^ f c r t i m K cum

( 7 4

''•

.—' • - . -1 • '1'- ——

pondeúbm

j) c u ai ' 1 e t é c h^ q u ó d d i m i d i ú e íl G o r i & ra o d io k

i5.capece air/afíirme.E:eflq,-quantu:m i u u e n i s leuare Se a f i n o . p a t e í l i m p o n e r e . q ü i s auteíii m o d i 0 S i 3 0 . q u a c u m 4 ; l 2 i c e r ú í í r m i t a t e leuarei poísic ¿ele m i n e s nempe.áovcirciter^na cju^di D i ó d o í . lib.5.cap.i2.qu:oíyáin:A>rabtacam;e-i los eííbaic f u p r a deceríi medimno.s portáié^s:; íid quaíí peculiare refcE t y d i g n u m í | i a e m í r a e u j lovEpi'phanide c o m m u n i e a m e í i o n e r e Ibcn-; tú i n t e r p r e c a b a f n u r . : A d h ^ c íi Coru-s modios^ = óotiríerét.<ío.cótrnerec Ephi.<r.BatbufqfEphii í&qualis caperecfextarios Romanos.ííÉí. (jáioi; m odius -ea piac f e xtar ios. l í . eíTe t^;; Bat h? du^a: bu s aaiiph oiris R o m anis sequalis:quod qu i co! ícedatha^tenusnullüinueni: ndipícqüidemi I o f e p h . H 3 e c r a e a r e n t é t i a e í l . f o r t a r s i s eEtácú; íiclús &c csetera p o n d e r a eíTeat & p u b l i c a & fan¿l;uarij,atq-.h^cillis d u p l o m ^ i b r a eíTent: ííc de m c n f b r i s i u d i c a n d ü erita-lQlephüqidej C o r o fan€buarij locpcú éíICjdcpublicQ Hiei:.; i nterprccari f iec t, & i u u a t . N a qu o d ^ d é l o f e . | lib.3. e x t r e m o C a c o s é j o . f a r i ñ a efíicere ait,, m e di m nos. Sic u 1 os. 3:1;, A c tiróse. 41., q u i d íibi!; i n e eí V G í i E n aíTe q u o ^ S c lo cu v k i a tu m p UÍ al -bamiballucina;rtdi c e r t e occaíio RüdíEoJib.5;:.i

-Expii-;:

(

^menfuris:

)

E X P L I C A T A Gorimagnitudincdepleris^; m l f u r i s ftacucrc faciie/eft.ac' pr^fcr t i m E p h i , q u i eft d é c i m a cori pars,capiec m o d i o s t t e s , h o c eílyfex ex noftris q u o s c e l e m i n e s vocamüsr> fextaríos R o m a n o s .48. p t ó c H f e .Siclíaias.iv v e r a o . vbi H e b r a i c é legimus:i C o r u s f e m e n t i s fácict E p h t , i n t é r p r é s iátinus dixiCjtriginta m o d i j faciéc m o d i o s tres.Hís ta m é qU3E verifsimé d i c ü t a í , p r i m í í E p i p h a n i j auíílolritasopponiturjdeinde H e f y c h . E p i p I i . e n i m c h a e m x i n q u í t & - H y p h e eadé m e n f u r a ftjrit,nimirüHyphc pro E p h i dixit.Hefych. a u t é E p h i n ait m e n f u r a E g y p t i a q u a t u o r ehíe n i c ú . c api t a u t é chse n i X a ü c d u os fe X t a ri p s V t plcriq- e x i f t i m á r , a«c q u a t u o r , vt Pan. affirmatúreliquit. déquarepoftmodüdicédum cric. V e r u m H e f y c h i u s de E p h i A E g y p t i o lo ciitus e í l , n o s de H e b r a i c ó i n i u t a n t u r a u t e m m e n f u r ^ & p o n d er a pr o 1 oc or u m vari 6t a t e . E p i p h a n . a u t e m die a l i . a m e n f u r a l o c u t u s cft, q u a m H i p h e n d i x i t , a u t de E p h i Samaritano r u m , vrídeipre g s n u s d u c e b á t : he q u é m ho; r u m auóborum verba m o u c a n t . ,Ne n o í l r i q u i d e i n t e r p r e t i s c u m Léuit.ií>. vcr.36'. p r o E p h i toodium r e d d i d i t illis verbis: m ó d i u s iuftus&íextanusiuftüseric^obis. ' K 2

Satuirp

^ - ; : : ...•>: . . i;. S4tUm, ': . T E R T I Á ParsEphi C o n tfigeíímafatum e ft, c api eiTS n i mi f u m raod i ú m I t a] i<:íí v n u m q u o d tametíí ex facris licteris p r o b a r i n o n - f o f s i c , ex Ghaldaico Párapbr:aíle c o l l i g i t u r , :qui m a l t í s j o c i s p r o E p h i m e n f u r a : t f u b í l i t m t . ThcUth cedtn.Gtrté Leuic.5 vvetr;.ií. ífai.y.ver.io. S e p t u a g i i i c a t u a m p r o B p h t S ^ pe lí^^â, \Á cftjtre-srnenfuras ad Idem refpicientes, nirairüm- e x o d . i ^ . v e r . I f a i ^ .yer.id.Eíl eciiaín e a i w m u m s jfenjCen :bEôiutm, fex; Cabos, y n u n i feum continec.-aiuem C a b u j fextarios Mebráiíios (îiamor,qui fextacij c u m opátaír-r' cur,vt poftéa monílrabimusipr0p;orl:¡:o:^'efex guiálcera.ííc.z4.fexcarij H e b r á i c i ^ n i m i r u m íex cabi c o n c i n e b u a c qüantuhi: fextarij R a manii:íg.-qui efficiunt prseeífe oiQdiuni'itaíiciim-. Vi'dfeotaméHieronYrairmadiMa'Térba Macnb. c . t j . ver.35.quod acceptü n^tiíki abíV c o á d i t i n farin^ratfs tribus, affirpáTeâcura m a d íDm c u m d i m i d i o concine r e d a q u o lofc phurn. cexté f e c u t u s eft Iib:,5)'. a n t i q . e á p . i i Gtim'in^ Gori.niagnitudijnieabec) ditírerítiat. Iíidordib.i^.ea^.:taníeÉfí aliUid etiám^^ . . ponit

(

v^mmfitm,

)

.po>nÍE quaíi raoíJij iHenrura, f e e u eus ramep l o iepki & Hie eq. Í3tú;diiixíe gen ufs eft ra e n fu r i-UKta mío'cé ^prmiiticiae P a l e ñ i n ^ v n S &dín;íÉ dium modíü cápkns.HíEC;íi;p:lacet f e n t c a m , diccndam erk^fotumfemiíTe phi eíre,mí> H e r c r a q u e i i l l a m :triá faea farin^jnocrftymp d[ios;G¡M3mor cu eilmidíóê^^^ : f e í c á m i u i x t e p r i o r ü m íîi t e p t j á tres m o d i o? tatíü fexqpeX fiQílrisihoc e íl:5 Epíii m é f u í % I t i ; begeric.lliu'd obferuare cotluenÍE noftrumin ter pret e nu m^j. v cr. 15. pro décima par ce E ph { ipofaiíTe.. nEyám paree,m fatj,, tumd^reg.-i8. rí'er; 3á.p,r:o; íatQíHeScai^^^ icum;taraen:rin^tící;arñaií>r fí {atOjíaîi^ E p b t ;minus;íeíEíis eitts ám;críeas;,;Vti ejjí

G O M O ' R P r o c u l d u b i o d e c i n i a pars e ñ E p h i vík/eííímdteilíür Eixpdi (5o-. Ephi contineat m^d^ÍPS Ital-icQs jCjc noli risfex,fit ve non¿i-nioaij\dimidium & deci ma; ei a fd e-m od ij tíótiiidát, bíSt eiV „<ex t arios noílros.^.pr^GÍfe,cümodiurnpñer ííue Cele-mincontineat.io.iexDarios Toléranos. Effif í uin t a u t e m; fe x a o il ri fe jí ta r ,i \¿ q ua t r R q-

- K 3

manosy,

(

Deponderihus

)

til a n 6 s ; 6 ¿ ( j a á t u o í q u i a c a s é i u í H e m

c u m í e x t a r i ü s ; R . o l n a a i b ^ o í l c ú s íitperfetíproôrtiónê í^fqüiqü'ártî I í i d a r u s l i b r i t c a p . i^l í e x c á t i ü s q u i n q a i e s ccympiicacus C ^ íeií Gontaír facir.RjpbcPtus Senális loíephaíB? ait A f e r o n i í l d c c f t , G o m o r , y t ' m o x dlccH m u s ¿ribüéré; G ó t ^ k í ^ v i p í e incerpretatúr^ ftxíáribs í qii í íí Mcbraici ffnt Eerei qúífíqj^bmmoSiSídGomóreratq^ diuc^ ñils h d m i n i s á D'eó i p f o d e í i g n a t u s E x o d i y e r a í , vbi m a n n a G o m o r coíliî p e r fin-i g u l a (^f)ita p r x c i p i c u r a o í e p h u s ^ ^ ^ ^

GdMor'ptonit Aíraroíaem;,prbí^ 11 q ú it, éap. t o . v bi L e u i c. f. 6c. m u m v j . p r ¿ c i | p l c ü r p & r í i f á r i n ^ decima parté Ephfyoépe! G o m o r , i p f e v c r t k ' A í í a r o n e m i h í m i t u m a vo; ce:Hebraica.^^/c¿r^i d'ecima.qua vocc m m en fu ra: e t i a m íígnificátionéTacrxlitterse Vmr lie exo d . i s. 8¿. í9. de fopEa ísís A ílariu: Xátíríis 6¿; ás mariauiCiqinairü d é c i m a dena- i rijivtiñiperius diáíumen:; ; - > 'v i M I Ñ I M A IríierHebraicias menfura arído ru raVfí t a m e n á r i d o r u m & ñ o etiam l i q u i d o rúica-b'tis e f t i d e q u á raécio e x t a t . 4 . r e g . ^ . v e r -i^ .toti^'ec f e x t a r i o s j q u á t a o r y l ó f c p h l q u i d é \ ' i A\' . ícn-.

GsbllipreGíis^r^d^báipffexia^^^ H"ebraicúi^;U i l ó g ;dteidü;ri#) ci explicaírh^u^

l e m d i f c r i t n i n e cu fexcaríus Román® f e f q u i Jfebfraico,' eü & retóífsé capíes. q u o H f u p e r i n s di¿Vúcop i o f e ; d^ipíi^ié^ p f e ^ i f u í : ; : íí fígbungi ^gíspátc^Gp ^ciheiiíe.fecipituj^ to vt; cab üscápíMt d u b s Hsx Barios 1^0itjanosi & dodrat&iextarijjriépe tres i qytáítM 3 spe?;; 0 píl r os. Íe^tam : ctiift tjRCíi e i b t j q u a p t u in d i é m TO h o r a l n i j[|t: íatis ::a:ddiincqu5é.Cabp n i j f r u rn en cí^ípri Iri^ c ü bitisdeccm qiioqud verfüs : quod piicóconuen.iíe in tres npÁros: fextarios- cu rrienré^nii m i r u n i e í i e l e j i í í s m o d i | noíJíiTplefam^^^ C e l e m h i i t r l l t é íijftifsira e p l u r a de H e b r i i ci s m e i i í u ri s ai i dor úríi. á d G f s e tra híq k niusifi p wiíslííciár e x p í i c a t u res ka¿ m e n f u f ^ in i m i p r i b t i s cónrih.eantur.l C o r u s c o n t i n c t e p h i ,io, fara ¿30. g o m b r iOQí CaboS,i8í|.,\ •• . r Epihi-eantiaeí ÍACa.3^gofríií)tM.o. ceibos ;; S a t ü m GoíT)pf>3.-|s;Qabosv<í. ' . ; 4; G o m o E c o n d o e t cabos. 14 Gabus

(' ^^ • |i

fmndéfém

'Gafeüs rájlniriia á r M ^ r ü m

tóení^íá

can^é^^

nérts cji¿tMU air- ^égliíwi' fcü • IB'xtáHóSj ^dé^uát raciifuiraiii liquidis d í c é t í á ü m c f t . • j • • - • • • . . . • • - • ......... ... ;

N ' ^ E R Grajeas á r t d k ü t n ^méfurás^priráum: to^tócüm C y p f e k ve-ñdícác, fex ili^ minus cóntinensMédimnó^,: \ maÍGtGbí^Heteicóvninri-t t t u t o partí:éiWsqíaintavdeqiía d o 1 api<áeTex m e d i m ó ó s cafiétttfem pfel e m f r e g é r u n t . Suidas dé e a d e m Gtíeeeaic-,

K yÛ» iliiUipív©-fc|iiiJîiiViss xcofso-fls. Cypfelie fex r n e d i m n o r u m fex médimnosGapiens.^: MeiimnHs^túcus'. J » ^ E D I M N V S Atticüsfetióstflbdios ; íc alíeos capiü - ííc e n i m S u i d a s d i m n u s m e n í u r a eft a r i d o r u í n , H o r d e i ^ m e d i n i n u s i g i t u r niéruraeíl fox m o d i o r ú . C o r n e l i u s n c p o s in A t t í k l vtca-afíirr ihat A t t i c ú A t h e n i e n f e s vriíu&ffos fruTOJi. t o doaaíTeîta ve ííng.ulís féx M o d i j t ripie i ( í í c l e g k o , n o n repi;em)darentut.ûi míodios^ fürsc

(

( f menfuTís*

furae m c d i m n i i s A t h e n i s appellatur. C i c . libro, y . i a V c r r e m A g r i L e o n t i n i decumseann o t e r t i o v c n e r u n t t r i t i c i mexltmna criginta fcx,lioceft,triticimodij..2r6-. Ñ e q u e teraere m c d i m n u m A t t i c u m <iixijSiailus€nim med t m n u s A t t i c o m a i o r ^ r a t q u a r t a A t t i c i par^ t e , n a m l o f e p h . f i b j . a n c i q ü i c . e x t r e m o Sicu los m e d i m n o s .31. & A t x k o s . 41. p r o e o d e m accipit. D i x i e t i a m m o d i u m i t a l i c u m , < j u o niam modiusSiculus &Cyprius maiorcrac, Vti ex E p i p h a n i ó c o n í l a t : & quin<|iic m o d í j S i c u l i m e d i r a n u m A t t i c u m e x p l e b a n t . Sed a u b d E p i p h a n i u s m c d i m n u m a b f o i u t c ait d e c e m m o d i o s c o n t i n e r c , i n e o a u t vitiataleíbio e f t , a u t d e a l i j s m e n f u r i s i p r e i o c u t u s . E r g o m e d i m n u s f e x m o d i o s Itálicos c o n t i . net,duodecirn Toletanos,idem comparatus c u m m e n f u r i s l i q u i d o r u m capiet duas a m p h o r a s R o m a n a s , Chscnices q u a d r a g i n t a o£to,fcxtariosRomanos non agintafex. HemieBum. T N M u l t a s partes raedimnus a Polluce diuiditur^quae & i p f a r m é T u r í E f u n t . Eíl e n i m Tfirivs t e r t i a pars m e d i m n i c o n c i n c n s c b ^ n i c e s fedecim. eíl -b-^tóVs fextapars, n i m i r u m o ¿ t o c h s e n i c c s . eft n i m i r u m o¿laua L pars

)

. -

.11... " Deponderibíis

'' .

RRRR^

)

pars t p e d i r r i n l chígni.cum, jfe-xv E f t deni.qu¿e H e m i e ¿ l a m c|u.aíi S e m i r c x t u m d i x e í i s , k o b eft, d u o d é c i m a pars m e d i m n i Ch3e^;tees}la,b e n s q L i a n i j o.r v c G a I e, e t i ajip a i 1 4 e p o n d . 8¿. m e n f . V.t;r u ib q u ó n i a m h m Á n í u j r a d x h s e n i c e m , r e u Q c a i i t u r j ;eiias m a g n i E t i d o ¡íigilMt i m e x p f k a m l a e f t . ^ ;; ;V : : • 'fr&n . i : ' . QhAnix/ • .1; ';íL .nr , ' J ) E G h ( ° n i c i s m a g n i c u d i n e no;ii ea^demí o m fiiúfencetiaeftiPolluíxCotylastresillidar, h o c eíl, f e r q i i i f e x t a r i u m . fio e n i m lib.4.-áic.' Gotj^íe eft t e f t i a pars;ieh^ii¡cis,Alij c o n t e n í d u n t c h a ' n i e e m duosTexcarios R o m a n o s ca^ pe r e: c u i f e n t e n-t i ¿e p o 11 u x ip f e p c o x i m i s; ;V-C c^ bis f a a e t j c u m ait m e d i m n u m e a n t i n e r e cbas njces q u a d r a g i n t a o t t o . c ó f t a t a u t e m medirri n ú c a p e r e f e x t a r i o s n o n a g i n c a fex. P r i o r i fen E&tiaí faueftc G l e o p . & D i o f c o r . v t e r q - e n i m , e h í e n i x a i c h a b e r C p t y l a s Accicastres,poíl.ew riori Eamenfenten-ciíE G a l e n . i f a u e t & i'pfe d e pender. &meníur. djcens,chsenixfextarios du os. V t r u i-nque Fannitts i m p r o b a r cúm fexc a r i o s q n a c u o r c h x n Í G i d a t : d s f e x c a r i o ¿nirrí a g e a s a d d i t : C ^ i q u a t e r aíTumptus fíí G r a io n o m i n e chainix. C a n u e n i u n c r a m e n o m nes charnicemeíTe d i u r n u m c i b u m vrii-us fe.O} minis/

(

•^menfimé^-

8^3:; ) '

'm=inisi.uVnde ífüuper cbíemceÉi ne fcdeáSj vete r i p r o u c r b i o d i c i c u r a d u e r f a s cQí, a u i i n d i | U k c o t a it ia:c u RI .lln bac; v ár ie cá c e i H ciíriaibaca,nimusíTtiEannijfeiitcntiam réquc rer;: d a r e m q u e q u a t u o r fextarios Ancicos c h e n i c i j qüiaeffickjnx t r e s o m n i n a ' R ó í n a n ó s ¿ci-: b u m vni-houTini i n d k m v n ú Füíffícknteaijne q.u£a^üí^ebamramen -íeeedere atGaleni f e n t é itiayquomá mukorumie-a dommuhi^' eíl, pr^^ ífeFCiai eú'm c o n u c n i a t ciim ijs q u ^ de m e n f i i :ris.fapérioribus d i 6 t a f u n c ; N e q u e y e r ü m eft, ítrejqu^ t í o f e iin n ijs eru d ir or u m p l a d t a p^f-; ^ m :có D:e r & f o r ta ísjf cíi^ n ix^ A t ti ca xiu éf u íg jgcaí rórUiCokn ü qüacuqiryqübdÁícíabo p^ d e L •&:mrni^!liberü'tamb iu diciüie(3:ori "re Iri^ q u a t u r ex ijs qu2e diá:a f u n t j & e x a l i o r u m

nte &ai>p bfia-eíMífí t , é uñí "B á E b u s m di t ti ñi ai ¡d r c t e r i k ' é ' f í t . Sed"&: típípbaiiiús epbi^ irkeÉi Iparpsí ra ew fu ras ía c k . C b x n i c iqu e da t l i ^ u t r m « ñ u t í a s . (^r^Éas^aildorum .nléíifbrák iüt&á^í^CíSíií^árVrev^ ; t!?-^ L 2 Cyp-

(

Ni .

fonderfhs

)

Cypfele c o n t i n c t medimttos^ó-. h e m i e d a 48.ch3eniccs.1pi. , , M e di m n ' íicmic £ha continer.r1.ci1snices.48 ChxñiK m i n i m a eft inter Gradeas aridor u m raen íurac&ntinenSjVt p l e r i q u e f c n t i u n c fcxtarios R o m a n o s dúos» p o n d e r i s in vino. autaquavnciaEumKomanarum.40. JaCenfur^ yiriíorum 'Romana. (Jap A V C A S A r i d o r ú méfurasintc.r la tinos ó b í e r u a m a s jncpcGT^ci^ipíi I m é f u r a r f i n o r a i n i b u s v t e b á t u r jaiit ^ ;íiquijdora ad axida m e n f u r á d á cóucrt.ehanc» B c g o p r i n l u m e d i m nüs ^^^^ c t i r r i t , quá, v o c é l l a t i n i í Grseci vident ur i c é e piíreyauófcoreEpipli^Sed n i h i l d difcrepat^^^^^^ A t t i c a n i m i r u m eótines tnodios Italicj3;s,fex. , . : ModífíS. • : ^ E X T A Pars^me.dimni m o d i u s eft c d á t i nens AftícasGh^nicés ex PQUÚ^ cis ratrone e x Suida & ,Galen'. de pondvcoríftac j.níniirum fcxtárips R p i m n o ¿ fedeciih. q u a n t t f m d u o m o d i j T o í e t a n S , quós^céíemi. ncs dicimüs.quatu,or é n i m m o d i j a p u d R o m a n os oliniíC um fer bis 5 u m rnífeibtísiíiiníenfei'n d a b á n t u r , v t i e x D o n a t o & PolyBlo i n t c l l i ' gitur^nímiruní o í t o m o d i j ; f r u m c n t i Bofírates

(

(^menfhris.

)

tes v n i h o m i n i m c n f t r u a m a n n o n a m pr^béc, í|s prsEfcrtim qui p l u r i m u m v c f c ü t u r pane. E p i p b a n i u s m o d i j vocera a b H e b r x i s i n u e n t a m a i c , 6 ¿ : c o n t i n e r e fexcarios v i g i n c i d u o s , q u o d a b c o fumpíic líidorus libr.ií. cap.zj. q u ó d í í , r 4 . d í x i í l e n t p o t e r a m u s de H e b r a i c i s fexcadjs d i d t u m i n t e r p r e c a r i , qui R o m a n i s tertia p a r t e f u n t m i n o r e s . H i e r o n y m u s in vita H i l a r Í 0 n i s , M a r í i t a m q u e m d a r n ait, q u i n d e c i n í f r i i m e n t t m o d i o s diu l o n g é q u e p o r taíTe: &:hanc habuiíTe p a l m a m f o r t i t u d i n i s fuacjíí afinos vinccret. N i m i r ü t r i g i n t a celem i n e s tricici^pracrertim l o n g o itincre n o n q u i c u n q u e afínus partee aut vix.Plin. lib.18, c a p . 7 . a i t m o d i ú l e u i f s i m i t r i t i c i n ó excede r c v i c e n a s libras. N o s T o l e t a n u m t r í t i c u m non grauifsimumad examen vocantesinuenimtis,duoseiusce]emíiies,nempemodium í t a l i c u m p o n d e r a r e p r í E c i f e fibras Romanas^ d e c e m & n o u e i T a c u m femiíTe. Aeris a u t e m ficcitati & : q u o n í a m tricicumiJlud p u r g a t u m p l a ñ e n o n crarj^triboendum fuípical>amur, q u ó d vicenas l i b r a s n o n e x c e d e r e t . D e i n d e grauirsimi tritict d ú o s celemines viginti & vnarn libras R o m a n a s , h o c € Í í d u o d e c í m vnciarumíífl^ulas,ponderare deprehendimus: L3

quod

•

De pmdetihm

—

q u o d p o n d u s Bsocíci tritiGi modio p l i n i u s dan.Necjuc vero o m i t t e n d u m eft , l o c u m Plíoij e o d e m capite eíTe vitiát.um, vbi de Pánico: a g e n s , n u l l u m , inquic, g e n u s f r u m e n t i p ó n deroíiuseíl , a u c q u o d c o q u e n d o magls crefcac, íexaginca p o n d o e m o d i o r e d u c u n t . Le gendum procuídubio triginta pondo. Q ^ i e n i m credi porsit c u m é m e d i o tritici pañis viginci p o n d o p r o u e n i a n t j t í i p l i c a c ü i d é p a ñ i co reduei? I t a q u e e d u o b u s celemi-nis p a n i c e ^ f a r i n K j i d e f t , m o d i o experci.íumus vix tíigincálibras R o m a n a s pañis reduci. ideml i b . i j . c . i . e x o l e a m m o d i o e x p r i m í áitlibras; oiei n ó a m p i i u s í e x . S k ex v n o GelcmineêxH KÍménturíâmmurn.3(í:vnciíEjexfaneGa.i>;%: ibríE n o í l r a t e s , h o c eft a m p l í u s a l i q u á t o q ü á ; A r r o b a j q u e p e n d i c libras n o f t í a t e s vigindí q u i n q ; p r a r c i f e . Q u ^ r a t i o i n oleasfere'Gonucnit opci-más & pr;sñaritiísimásivti;üxte^£ütn! •faríecaólei A r r o b a e x p r i m á t ü f plus tfíi-fiüs.; X H i s c o l l i g i t a r . demérííiim'âplid l ' e - r e n t i u m in P h o r m i o n e , i n e n f ü r a m eíTe raodrorú q u a t ü ó r t e ñ e Donat-é:qiiaetia-ô.-, ce q u í d a m abiuuntLir ad ' i i g n i f i c k r i d a a i ' d i ü T i

ni cibij q u x íeruis d a b á t u r , meníu-ramiWéjjfel modíj^

(

^.menfuTís,

%T )

m o d i j Italiei o ó t a u a m parcem n o f t r i m o d i j quadrantécircícerjhoceftjiextanos.z.Rom. S i c q u o d H c b r í s í s g a m o r a u t : cabus erat,Gfí£ cis eh(gnix,nimirura m e n f u r a d i u r n i cibi viii h o m i n i í i d e m p u t a n c v o c e deniéíi a p u d Lati n o s íigniíicari . tametíí n o n o m ni n o pares e s menfuTg eFant;,red p r o r c g i o n i b u s aliqiiantu k i m intVr fe dircrepabant:vti ex ijs qua;dicSba funt' perfpiei poceíl. Sic. Mcdimusfex: medios continebat demenfa diurna-4^. M o d i u s c o n t i n e t d e m e n f a .7.—- D e m c n fumminimaaTidcrummenfura.' (¿^Menfurdaridom

ToUtam

Cap. 13,

O S T R A E Etiam m e n f u r a : explicando: func.qbiibus aridis niexiendis- v u l g o T o l e t i vri confuGuimus.lD q.uo n u m e r o cahíz rnaxima m é í u r a eíl j-eapic faneeas d u o d e c í m , feu m e d i m n o s A t t i c o s c o t l d e m , m e d i o s noíl:ros.i44. quos celemines d i c i m u s , . i t á l i c o s feu R o m a n o s v e t e r e s . 7 1 . t a n t a ^ aut circiEer. •Succedit f a n e c a m e d i m n o Áct.icapar..<s'.mo' diorumi

( 88

Z)g ponderibus

)

diorumíta^licorumToletanos modios duodcciracapiens. . . Sequkur modius noílerfeu celemín,ciurque'partes f c m o d i u s , & modij quadran? . C o n c i n e t a u t e m ex l i q u i d i s m o d i u s n o f t e r rextariosTolctanosomnino deccm , f c m o dius q u i i i q u c , q u a d r a n s m o d i j c o n t i h e c d ú o s fext.arios u o f t r o s & fcmiíTem. S i c i d e m m o dius R o m a n o s f e x t a r i o s o d o c o n t i n e t , f c m o dius q u a t u o r , q u a d r a s n o f t r i m o d i j d ú o s í l o m a n o s fextarios capit, Q^aeomnia c o m p a rationc modij R o m a n i vetcris duplicanda f u n t : c u m m o d i u s R o m a n u s íiue I t a l i c u s d ú o s m o d i o s n o í l r o s c o n t i n e a t , íí vera f u n c qu^dc pede R p m a n o fuperius a n o b i s f u n t difputata. Ergo, C a h í z c o n t i n e t fanecas . u . m o d i o s T o l e tanos.Í44. Faneca c o n t i n e t m o d i o s quadrantes modij.48. Modius diuidiíurin quadrantes quatuor. Quadrans modij minima menfura aridor u m T o l c t a n i s e f t ^ N i f i q u i s v e l i t m é f u r a s aff e r r c q u i b u s c u m i n o s m e n f u r a n t aliaquc id genus,adnuliamccrtam rationem reuocatas varias i n c o n f t a n t e f q u e . Hehrdi-

menfurís»

'^MéhrMta'liqMom

8 i> )

menjur¿í. Cap, 14,

E'N S V R A E Liquidorum m a i o r i diligentia e x a m i n a n d í e f u n t ; q u o n i a m ex illis fe re de reliqu is m e n f u f i s & p o deribus í l a t u e n d u m e í l , & in eorüm tradatione audores máxíinie h a i l u c i n á r i t u r , qiias eíTe exploratas coiíuetíiebat in p r i m i s , n é turbatis f o n t i b u s qu2E cj£ illis m a n a n t vitiofá eíTent.Gorus q u i demyqtiié t ñ é f u r a intér Hebraicas liqúidis & f e r ü i é b á t ( ñ a n l Vigintr ¿oros olei icgimiis.3. í i é g . ^ e r . r f . ) q u a n t u m c a p e r e t , í ú p e rius é # e x p l i ' c á t u m . N u n c de rcliqUis dicen'3athus. g A T M ^ S Badus e t i a m vocátur teíle H i é rdii;iad Ezé'cli.i cápi^jv & ' f b r d c o ñ ü e m t cá pe're:eüm' féxta^ VySi'Sic r ó f c p h u s l i b h 8 . cáp-íV ©fduS^'irtquic, píítéá^eapere ÍVx tarios dúos & feptüágintal 5¿; c ü m l ó f e p h o coñíen^ tiens E p i p b a n . B a t h u r n ait c o n t i n e r e f e x t a nos.72.: tü'm r e p t i i a g í n t a , & ñoílerinterpres "ibXi Pátal;cap. 4;;vér;y. pro ter riiille B athis, M vteft

)

De-pmder'thm y vceíl: i i i H e b r a i c O j t e r m i l l e m e t r e t a s p o f u e r ü n, t. E c c o n ft a c m e t r,e t a m li^p e t e fé x t a r i os y i l a b His r e c e n c i o r e s fcripcoVes q u a í i r e m m i n i m c d u b i a r n r e c e p e r a n r : ñ e q u e Goníiderar u n c t a m e n q u a n t a i d diffíciiltate i m p e d í t u elTec. n a m c u m E z e c h . 4 5 . v e r . i i . d i c a c u r : c p h i Bachus aequaiiaSi v n i u s m e n r u r s e e r u n t , c o . n f e n t a n e u m erat q u a n t u m e p h i d a b a t u r tan tu n d e m B a t h o t r i b u e t e . e p h i au cem i.uxta o p i n i o n e m l o l ^ p h i c o r o d a n t i s d é c e m d i m n o s A t t i c o s , c o n t i n e t f e x modíos; I t a l i r e o s , fextaTios R o m a n o s n a n a g i n t a f e x : atrvt n o b i s yi det u r, & y ti fu p c r i u s e f t e x p l i ^ a t u m i contiaî; modio;Stres>,Gxtaxioslta d r a g i n t a o d t o . Q u í e r g o ,.aut q u a vía ppíTtii niu s B^ t h Q í r VI e,r íe X t a n o ^ j ^ r u m in f e x t a r i j v o c e a m b i g u i t a t c l a b ó ^ c u f ^ Negare enim non poíTumusBathum cápcrc m o d o fextarips R^qcnanpsquadragintáóóto, q u a n t u m a m p f t o r ^ l i o m a n a . S e d i j t a m e n fcx tari] cu H e b r a i c i s corapacat;i;proportÍQ^^^^^^ q u l a l c e r a , V ti p a ^ I o pQí\ dicet u-rêfSeiíU n t fcjc tar i os H e b ríC o s V q u i Hêb cai c e toghin; nú n c u p a n t u r , quíe r a t i o c o n c i l i a n d i - c x p l l c a n d i q u c d i f f i c u l t á t e m v e r i f s i m a e f t , & m u l t i s prse t e r ea locis a e c o m p d a t a ; au t cer t e 4 upíex.^Báthus

(

^menfmis»

)

t h u s e r a t ' m i n o r seqiiális e p H i , & maíor p r o porcione fefquialccracLim m i n o r e c o m p j r a t u s , n a m c u m . 3 . R e g . 7 . ver.26". mare^Eneum d i c a t u r c o n t i n e t e d ú o millia B a c h o s . i . P a r a lip.4;ver.5. d i c i t u r c o t i n c r c t e r m i l l e Bachos MebraicL- q u o d n ó í l e r inrerpres 6¿: fcpcuaginca dixere cria millia mecrecas. A d d ü . t q u i d a m Bachi d e c i m a m dici B a c h u m , l o f e p h o cum diuinishbrisconciliando.cüenim.i.Pa lip.i.ver!io. SalomopoilicicuseíTec H i r a m v i g i n c i m í l l i a c o r o s c r i c i c i , hordeicocidé,primee rica viginti millia Bachos v i n i , 6¿: cocidé olei, p r o q u o noíler iñcerpres dixic vini viginci millia mecrecas,olei q u o q u e íaca viginci mill i a í I o f e p h . l i b . S . c a p . i . dediíTe aic a n n u o s bis mille coros cricici j&CGcidé oleí Bados-Sed til m i t ü i n a u d i c a m é f u r a r u m geríera c o m m i n l f ci oporcebic ó m n i b u s a u d o r ú locisconcilian diSj&í-ofe. v c h u m a n u s fallipotuic aur eius libri Vitiari,nenos plus facis e a c u r a folícicec. • EftecíaminfaGrislicceris vox lí^Z/j p f a l m , oiSlíogcíirao , vbi legimus : Eccc m e n f u r a biles pofüifti dies meas , & I f a i . 4 0 , quam q u o n i a m á Salos deducicur , q u ^ vox tria íignificac. Qj_ndam e s i f t i m a r u n c Bachi cerciam e t i á m íignifícare<,fexcarios R o m a n o s

M ^

r@de-

( 92-:

De ponderáus

)

f c d c c i m , H e b r a i c o s yigiiiti qu.atiiop.vEgoJo, R a b b í n p quodasr» ad euni Píalmi locuiji itr ueni Sdis tria gulecim,id e ñ , t r e s v r e e o s eíTcl N o n erCToqu ód íi11er£ia B at h i , i ta n u n cupa^ tur: íed c|Ufa tres vrceoscontuiet,,y:c.ille.(|uj dern aic. qua c a i í i e n - m e n f u r a f i n g a l i v r e e i e í feritj^iriónexpUcac. . ; ; . •• Hin. . , ; L • J - J I N D ú o s C h o a s Accicos capít. S i c l o f e phusiib.s-andq.cap.io.quod Hiero,eum exeófumpriíTec ad E z e c h . e a p . 4 . d e f a o a d d I d i t^qu o s (fií p p] e G h oas) .n os fe xtari os ppff u m u s appel 1 á re; m a l u ilTemcon gi os diceret. nam F a í m i a s d e fextarío agens ait, Q u i q ü a ter aíTumptus fie G r a i o n o m i a e chgaix,: A d d e dúos- chus fie vulgo ^ qüi eft^congius idérni C o n í e n t i u n t Galen. C l e o p a t r a & D i a f c o r . c b ó a m AttícLi tn cancinere fextarips.feXjGOr tylas duodeeiiri.:Qupdfí H i n HebcaiciS'doaj choas capic, rexcariosdupdecitaefficiecj n i : m i r u m q a o d H e b i í a c i alijs verbis e a d e m fen• t e n t i a d i cu n t , c o^n t í n e r e du o d e ci m Lp g b i n . V e r u m ij fexcarii cíTent R o m a n i an H e b r a i ci n o n facrlecoaftituipotefl:. ipíecrcdiderirci potius Hebraicos eíTe. NeqUe cnim Hebrsei R o m a n i s fextarijs v t e b a n t u r , fed íuis q u o s logbin

(

^menfrris.

5)3 )

w . • -•••:. ^ ^ • loghin vocabant. Porro duodecim íextarij H:ebraicí oíbo R o m a n o s exasquát. N r íler in cerpres v o c e m H e b r a i c a m . //¿^ a!i<^uaiido re] i (^u i t i ricaóbam E x o. 29. v er. 4, o. & , 3 o. v c r.2 4. q u o d e x e m p l o f e p t u a g i n t a interpreruriTfec i c j n a m i p o f t é r i o r i loco vbi in Biblijs R e g i j s Grsecé legicur o l e u m ex oliuis 'ír, i e g e n d u m eft fcíV vt eft-in R o m a n i s biblias r e p t u a g i n t a t c r p r e t u m : r e c e n s in lucera editis. Leuir. tamen..ri). v c r . j í í . v t i p r o H i n H e b r a i c o feptua:8;inta xíf d i x e r a n t r n o í l e r incerpres> fext a r i u m poíuic. Epiph.. H i n m a g n u m f e x t a r i o r u e íTe o 61 od ec i m ai c , f a n ¿t u m fe x t a ri o r ú n ou e m . í n qii o qu id fít fe cu tirs, d i u i n a i e n e c. joíTura , nec i u u a c : illud fi; concedíacur fatis 1 ab éa m , H i n c a pe re d u o deci m fe x ta r i os H e bra c D S v R o m a n o s o d o . Q i r i d u o s C h o a s feu c o n g i o s c o n t i n e r e p u t a r u n c y ij ÍJS^xcaiiorumi n a mer u in refpexe-re n o n m o d um.. ^

A C Voc& H e b r a í c u s rex-tariuf; íígniíí¿atur minor latino p r o p o r t i o n e fefquíalitera. q u o c i r c a H i e r . L e u i t . r 4 . ver.10. &.r2. prol'og fextariuTn^reddidic j í e p c u a g i n t a e o - . tylam,,quge d i m i d i u m cll; fextaTÍi,Nirairum Gumpiaecife ñ e q u e rextarius eíTerneque G o M j tyí^j

( ^^

De ponderibus

)

tyla per m e n f u r a r u m v l c i n a r u m voces eius menfurse m o d i i m c x p l i c a r u n c . E f t e n i m v u l g a c u m i n c e r Hebraeos, L o g c a p e r e q u a n t u m fex O l í a non anferurnjVC q u í d a m finxit. Q u i d e n i m ad inufítana r c u o c a r e n t r í e d g a l l i n a c e a , t e c o m m u n i s ó¿ r e c e p t a f e n t é c i a e f t . P r o b a u i r n u s a u t e m experiméco gallina: o u u m a q u ^ aut v i n i c a p c r e p o n d a s v n c i a r u m d u a r u m & d u a r ú d r a c h m a r ú fere. a t q ; adeo fex o u a pr^e cipUíE magnicudinis p o n d u s v n c i a r u m tredecim & certiíE i n f u p e r partís vncice , quac duelladicituT L 3 t i n í s , c o n t i n e b u n t , i d e f t , r e x carium H e b r a i c u m . n o u e m a u t c m o u a eiufd e m magnicudinis pondus i u f t i f s i m u m efíicient v n c i a r u m v i g i n c i , q u o d p o n d u s fextarij R o m a n i eíTe f u p e r i u s eíl c x p l i c a t u m . V e r u m quocies maiores menfurae m i n o r e s concineanc , e t i a m h o c l o c o p o n e n d u m eíl. Bachus c c n t i n e t H i n f e x , l o g h i n d u o s & feptuagintaioua.452. Hincontinecloghin.12.oua.72. L o g c o n t i n e c oua.ó'. OuumminimaÍnterHebrajos liquidorum m e n f u r a p o n d e r e i n a q i i a v n c i a r u . 2 . &:drac h m a r u m . i . f e r e . S e d & H e b r ^ i medici p r o priaméfurarü nomina habent^^^^ríí^, que vox

{

•nfíms.

)

v o x f c u c e l l a m f i g n i f i c a t , y t u n t u r ad íigniíicá d ú a c e t a b u l ú o ó t a u a f e x t a r i j p a r t e . Et V u l g a t a n u m . 7 . ver.35>..pro ea voce H e b r a i c a ace eft, vola ad fignifica d ü t n C o c h l e a r , i d e n i m íígniíicat etiá n u m . y . 'Ver.78.

M P L I C I T A Dirputatiode p o n d e r i b a s & m e n f u r i s eft: mulca fíepe r epererenecelTe eftjmultaprgtcrmictere.quis e n i m o m n i a c o l l i g a c , quzein veteribusfcriptoribus & rec c n t i b u s i h n u m e r a extanc? fepeeciam cognitio. praecedentiam c u m p o f t e r i o r i b u s cft i m p l i c a t a , vti iii p r x f e n t i a c d d i t . Explicandís e n i m m c n f u n ? Grseds opus eft intelligere, quod deindeexplicaturi f u r a u s , amp i o r a i n R o m a n a m eapere vrnas d u a s , m o díos tres jfextarios R o m a n o s o m n i n o o(5lo quadraginta. ^mphora \Atticaí ( ^ A P I T A m p h o r a A t t i c a choas. .12. f é x t a r i o s f e p t u a g i n t a d ü o s . R o m a n o s an A t t i c o s n ó ^ x p l i c á t audores'.&poíTemus crcdere Atd-

(

W>eponderíhus

)]

A t t i c o s p o t i u s eífe,vt meaCura níjaior & m i n o r e i u f d e m gemeris eíTent. Sic credic R 6 b e r t u s Senalis;Séd Fanniusrefíílic am^f^^^^ Acticse t r i b u e n s vrnas eres. A t t i c a praétere^^^ (licencia eft a m p h o t a nobis^ feu G a d u s : H á c faties noíirae fi adieceris v r n a m / C o n t i n e t autetii vrna fextaricjs R o m a n o s v i g i n t i qiiatuor,tresvrn^fexcariosfeptuagincaduos.Po r r ó ex verbisFarí. p e r f p i c i t ü r A r t i c a a m p h o r a m &c C a d u m e a n d e m m e n f u r a m eíTe ( &:ií PoHux G a d u m amphorse I t á l i c a p a r é f a c i a t . ) Eft etiam alio n o m i n e C e r a m i u m : ííc enirii .He£yehíusait: Gadusefl: c e r a m i u m . ^ a d e m e t i a m m c n í u r a m é t r e t a eft. tíam fere.q^ífibos l o c i s D i o r c o r ; m e t r e t a m dixic, P l í h i u i ^adú vertit. Praeterea N i c a n d r i i n t e r p r e s , C l e o p a tra, Epiphanius m e t r e t s e d a n t C h o a s d u o d e c i m , r e x . t a r i o s . 7 2 . Q u o d íi Textarij R o m a ni íintyamphora A t t i e a feu m e t r e t a c o n t i n e ^ b i t f e x t a r i o s A t c i c b s . p í í . n i m i r u m c u m qui^ bus Romarii -fcomparantur p r o p o r t i o n é fefquitertia: íífextatij Hebráici ííncéffíciéü.ioS. n i h i l o m i n u s . Q ¿ o d c o n f e r r e p o t e r i t ad i n t e l l i g e n d u m ea,qu^ varié auótores de metiré ta a f h r m a n t . Qi^oci v e r o D i ó f c o r . l i b r . j . a i t . E í l a u t e m m e t r e t a G h o e s . i o . placet Alciati fentcn-

(

^ menfurts. M .. IMB I — — ' » • ^ ' ~ ' • .'"

5)7} —

!•

f e n t c ñ c i a j n u m e r u m eíTe vitiatum;(^uod facil e p o t a i t c o n t i n g e r e i n ñ o t i s Gríscis n u r a c r o r u m <-3. jí p o f t iota p o f i t u m eradi.Ex ijsin celligitur qua rDefura hydriseillajfcx e r a n t c a pientes fin guise metrecas binas vcl t e r n a s , Ioan.2. ver.<?. N i m i r u m m e t r e t a tres vrnas cíipíi:, fextarios R o m a n o s í e p t a a g i n t a d ú o s .

^rtaha, ^ R T A B A , G r x c a m c n í u r a n o n c r a t fed barbara, d e e a t a m e n h o c loco d i c e n d u m e f t j q u o n i a m á q u i b u f d a m c r e d i t u r metretae cíFepar,6¿deeainfacrislitteris & e a r u m é x plánatoribusmentioextac. Qaamíuiílctripíicem coiligit Philander in e p i t o m e G c o r gij AgfÍGolx d c p o í i d e r . meníur. Ncmpe m a x i m a erat capax m e d í m n i & charnicum triumrSc d i c e b a t u r P e r í í c a , q u o n i a m e a P e r vtebantur.Altera Medica erat,Medcri m nenipepropria,medimno Atticopar. Tertia m í n i m a A E g y p t i a e r a t . d e q u a h o c l o c o a g i m u s , q u o n i a m f r c q u e n s d e e a m e n t i o eíí, a t q u e d e e i u s m a g n i t u d i n c aiiólores variant trifariam diuiíi. F a n n i u s Artaba; A E g y p r í ^ tres m e d i o s & t r i e n t e m dat bis veibis; Eil: c t i a m t e r r i s , q u a s adueña Niíiis i n u n d s t j A r ' t a b a , c u i fuperat m o d i j pars t e n i a poft rrc-s. N Nam

'Deponderihm

. N a m q u e d e c e r n m o d i j s ( í i c lego pro^qtíá m® üijs ) e x p k b i t u r AFcaba triplex . S i c i . ü x t i F a a n i j i e n c e n i i a m ha:c i i i e n f u r a c o n t i n e b i c fextarios R o m a n o s quincjuagintatres c u m t r i e a t e . E p i p H a n i u s ex m u i u dili:gentia)mue niíTc aU A t c a b a m A E g y p d a m efíe f e x t a r i o r u m d u o r u m & feptuaginta: facitqué e á m e t r e t ^ ^ q u a l e m . A l i j A r c a b a AEgypciae t r i buunt modios q u i n q n e , n i m i í u m íexciriós o¿bocrinta.certe G a l . d e p o n d . & m e n f . q u o d fccuti:funr.Septuagintainterpretcsira.j.vér. l o . c ú p r o c o r o j i d eft t r i g i n t a m o d i j s fex A r t a bas p o f u e r u n t , n i m i r u m ííngulis, A t t a b i s d a tes m o d i o s q u i n q u e f e u f e x t a r i o s o é t o g i n t a . Ná.quod H í e r . e o loeOjArtabainquit, méfq ra AEgyptia eft,fáGi4&modios.i!0.ii:^eo quid íibi vek t in t e l l í g e r e n o n p o f s ú . Sed ccrt e o m ^ nes.6. arcabas v o l u i t e o s m o d i o s f a c e r e : q u o d v c r ú e f t , fí A r c a b a d e n t u r c u F a n . m o d i j t r e s cu t r i c n t e . I d m e NebrifTenfis a d m o n u i t r e p e tit.^. N e q j vero d i d a a l i o r u m a u d o r u m con ciliare liceat,niíi ex v a r i e t a t c f é x t a r i j : v t P a n . l o c u t u s fit d e R o m a n i s , E p i p h a n . d e Auti-r cis.Septuaginta interpretes d e H e b r a i d s . n á í i n u m e r o .53.- Y ^ d d a s t e r t i a m eius p a r t e m , h o c eft.1.7 . ^ e f f i c i e n tu r fex tar i j. 71 fi v e r o eidem

—^^JB l.l • , .

[

; _ I .IIIIBI-1

menfuris*

5>5> }

' e i d e m n u m e r o rémiíremaddas,nimirum.2<r. -|^cuadent.8o., f e x t a r i j praccifé. P o r r o ex .80. f e x c a r i j s j ^ u o s i n a l i q u o a u ó t o r e aliqiiis i n u e nitfacile tuit .5.modiosdicerc. c i i m n o n intelligerec q u a n t u m íínguli ex ijs fexrarijs caperent, autíí q u a a l i a c o m m o d i o r ratio his a u d o r i b ü s conciliandispoteíl excogitári,ea noílraeprjeferatur.

yim^horéus. " J y j E T R E T A Continec amp^oreos dúos. Sic fe C i c o p . in G e o r g i c i s i n u e n i f l e fcribit.amphoreafextariorüeffc.3<í.metrecáfex tariorum.yz.íicNicandriinterprcs A m p b o reusv{nquit,capit f e x t a r i o s f e x &:criginta^rae t r e t e s d u o s & l c p t u a g i n t a . D e hac m e n f u r a l o c u t u s eft A r i f t o p h a n e s ín P l u t o c u m d i x i t :

ln^ofns otav rae á u t e m f e u a m p b o r ei vini n i g r i atq-, o d o r a t i ( r u p p l e pleni f u n t ) & H e r o d o t . lib.i. m e minic crateris á Crasfo mifsi D e l p b o s , q u e m cepiíTeaicamphoreosfexccntos. Q ^ o d vero C l e o p . c u n d e m a m p h o í e ü dixit c ó t i n c r e c o tylas q u a d r a g i n t a o d o , d e alio g e n e r e c o t y l a rü ! o c i . i t u s e í V , n é p c e a r ú c[ux t r e s q u a d r á t e s f e x t a r i j c ó t i n e b a n t ^ S i Geórgicas v o c a b a t u r , vt i p f a m c t C l e o p . ait: q u e m a d m o d u &c aliud N 1 genUS

(

ICO

Deforíderíbíss

)

gcnus cocy\x i n u e n i o j q u ^ fe x tacijdúos crié tes c o n t i n e b a t 5 eres dúos fextarios impí-ébant. V n d e vari] loquendi m o d i iuter fcfiptorcs. quod c o n f i d e r a n d u m e í l , i i e l e d o r i eonf.iíi j n e m p a r i a n t .

(^hus. . •

i; .

p L E R í O y E O m n e s h u i c rncnrur? fextarios.,<í.tribuüc.certé C l e o p a . & D i o f c . t u e t U m Gaíen. chus^mquit,id eíl,congius fex tarios fex. c u m quibus confenciens Fannius d e f e x t a r i o agens ait: Q u i quater aíTumptus fitGraio n o m i n e chaenix.Adde d u o s c h t i s íiü vulgo^qui eft congius idem. Vcrúmhosfeix-. tarios credidcrim n o n A t t i c o s effe fed Ron m a n o s j p r o p t e r e a q u o d m e c r c t a m q u ^ Gmnti net choas d u o d e c i m , d i x i m u s f e x t a r i o s R o m a n o s feptuaginta dúos capere. I t a q u e c h u s íi ad fex tarios A ttieosreferatur,o£l:ocÓ£ine bit. quod video G a l c n u m etiam dixiíTe deííg: n i s & n o t i s p o n d e r . 5 ¿ m e n f u r , c a p . i . feu qui c u m q u e d u s l i b e l l i f u i t a u ó t o r . S i c e n i m ait:; C h u s habet Ch^nicas dúos, fextarios o d o . í i vero de Hebrsicis f c x t a r i j s a g a t u r , n o u é f e x t a r i o s c o n t i n e b i t . C l e o p a t r a f a n é c u m dixiff e t , cbus h a b e t qotylas Articas d u o d e c i m , f e x t a r i o s fex , chsenicas q u a t u o r : addidit fein

(

menfiiris.

loi

í ' e i n G e o r g i c i s c h o a m inuenifle rextariorusn n o u e t n , cotylarü d u o d e c i m . N o í k r carne n in terpresLeiiit.ti?.ver.36'. c ú m íepcuaginta int e r p r e t e s p r o H i n c h u m reddidilsét, i p f e f c x t a r i u m f u b í l i t u i t : 3c H i e r o , ad E z e c h . c a p . 4 . H i n d i x i t c ó c i n e r e d u o s c h o a s Atcicos, qiios n o s f e x t a n o s p o í T u i n u s a p p e l i a r e . In q u o f o r tafsisPlinium e f t r e c u t u s q u i l i b . 1 4 . d e N e ¿ l a rite vino a g e n s , v b i in Dioí'cor.legerat vnciss q u i n q u é eius radiéis in choas q u i n q u é m u f t i a d d e n d a s . - i p f e v e r t i t i n f e x t a r i o s f e x . niíí fort e i n D i o f c o r . c h o a m i e g i t , n o choas q u i n q ; . Vnus Suidasaliamrarionemfecutus videtur c u m dixit: xéflS Xovff /va fUaí (/i í | . hoceílachoosduorumíextariorúrchus enim duofextaxij,choeusautemfex.Itaque iuxta eius f e n t e n t i á diíFerijtchus Se c h o e u s . C h u s h a b e t f e x t a r i o s d u o s j c h o e u s f e x . G e o r g i u s ta m e n A g r i c o . c o n t e n d i t Iibr.2. de p o n d e r i b . S u i d ^ verba e í T e c o r r u p t a J e g e n d u m q ; ,Chce nix d ú o f e x t a r i j , c b o c u s f e x í a r i j f e x . D e n i q j q u o d I o f e p h u s l i b . 3 . a n t i q u i t . c a p . i o . H i n dix i c c o n t i n e r e d u o s c h o a s A t t i c o s , népe fexta rios feu l o g h i n d u o d e c i m , ad n u m e r u m í e x t a r i o r u m d e b e t r e f e r r i , noli ad m e n f u r a r u m ^ q u a l i t a t e m : c ú m ex i j s q u a ^ d i d a f u n t j C o n N3 Aet

)

(

iQx

DepondenhUS

)

S e t H i ñ c o n d n e r e d u o d e c i m fexcarios H e Draicos, d ú o s t a m e n c b o a s t o t i d e m q u i d e m fextarios capere fed R o m a n o s , q u i m a i o r e s Hebraicis f u i K - . a t q u c a d e o c u m i l í i s p r o p o r doaeíerqúialtcracomparantiir,

SextdriusÍAtticus C E X T A R I V S AtticussírriffGríEce vo^catur v o c e a latinis accepta, m i n o r tamé f e x tario R o m a n o , v t i Gal. a i t l i b . i . d e c ó p o f . m e dicam.pergenera.c.ió^.in h ^ c verba.Csterú rextarijthoceíl|wíf)RomaniHerámeminiC fe p u t o . N a m a p u d A t h c n í e n r e s ñ e q u e m e n fura ñ e q u e n o m e n h o c erat. N u n c ex q u o R o m a n i imperare orbi coeperucic,nomeri fex carijapud o m n e s , q u i G r x c a l i n g u a v t u n c u r , nationes exiílic: ipfavero méfuraRomaníE cEqualis n ó e l l , q u i p p e alij aliam fextarij m e n ftirá vfurpanr. A p u d R o m a n o s rextarius libram v n a m & r e m i í l e m , & f e x t á eius partem p e d e t , v t f i m u l o m n e s i u n a ? vncia^ fine v i g i n ci.hsEciiie. Q u a n t u s v e r o íít A t t i c u s fextarius lieque G a l e n . c o l o c o d e c l a t a t , n e q u e eft f a c i l e c e r t a r a t i o n e ftatuere.'Qniciam A t t i c o fextario vncias dant o ó t o d e c i m Siiidce auóto ritace d i c e n t i s t M c d i m n i i raodioru f e x , vt fit menfuraxeílasfeu fextarios d ú o s f e p t u a ginta

(

m en flirts, gín.taeapiens,id e í l j libras.icS.quibus verbis fígniíicaturxeílem fefquilibram R o m a n a m p e n d e r e d r a c h n i a f . 1 4 4 . A i i j Actico fexcario v n c i a s . 1 5 . d a n t , c e r t e E a n n . O x i b a p h o , qui cftoólaua parsiextarijjdrachmas quindccim dat y C p c n o j.qui eft pars d u o d e c i m a j d r a c h nias decé. Sic e n i m aic;Bis q u i n q - h i m c (népc C y a t h u m ) f a c i u . n t dracbniís íi a p p e n d e r e té t e s : O x i b a p h u s í í e t f í q u i n q u é a a d a n t u r ad il k s . Q u c d c u m i p f e p a u l o poft fextario aquse det p ó d u s vnciarií.zo.nc fibi r e p u g n a r e videa cur prius d i ^ t u i n d c ' p a i ü b u s fexcarij Á t t i c i a c c i p i e n d ü m , d e i n d e de R o m a n o fextario lo q u i c r e d e n d u s e í l . I d e m fecuta C l e o p a t r a fex'tariotribuic.di'achmascentürn.&: viginti, n i n i i r u m vncias q u i n d b c i m . harc illorum fen tcntia f u i t . E t q u i d c m cum Eannio Suidam Gonciliarc facileeíl, fi Suidam de vncijs m e n .füralibusinterpretenvur,:Fanniura & Cleopatram d e p o n d e r a l i b u s . v t r a f q u e e n i m o l i m fyiíTc ñ e q u e pares p r o r f u s , fuperius explica t u m e f t . Galenusfanelibr.^.&.tr. d e c o m p o fie. m c d i c a m i per genera c o t y l e m n o u e m , & c o t y l e m d u o d c c i m v n c i a r u m fuiíTe ait. E r g o f í c u t i n priori c o t y i e l b q u i d i c ú t d e vncijs mínfuraíibusiixam poíleriori dicendüm e í | aEqu(

( 104 atqje

De fonderíkis

)

I c a l i c a n o n d e c e n i vncias

m e i i f u r a i e s c a p k ( vt G e o r g i u s A g r í c o l a cred i d a l i b r . i . & . i . ) fed d u o d e c i m : í e x t a n u s v i a i n t i q u a c u o r certé menfurales, N a m q u o d ? o c y l e m í d e m aic pro libra m c n f u r a l i f u m i , confidlumcupidiutefafceptam opinionem defendendicredebamus.Sedrurfus recenno r e s F a n n t i i m , c u m r e x t a r i o daré y i d e t u r vn^ das qutndecim, nempc O x y b a p h o tribuens drachmas c o t i d e m , in o l e o l o c u t u m intcrpre t a n c u r , q u o d n o n a parce a q u a l e u i u s e f t . u a ve n o u e r n olei v n c i ^ m o l e fíntpares d e c é aquae. cui interpretationi G a l e n . f a u e c l i b . ^ . d e c o i n pof.rasdic.peraenera.c.íJ.cániait: Atttcatn Heminai-n n o u e r n Itálicas vncias c o n f i c e r e , q u í s p e n d u n c f e p c e m v n d a s 6 ¿ femifíem. loq u i t u r a u c e m i n o l e o , v t i l o c u s ipfe declarac. Icaoue Ccxtario A t c i c o olei q u i d e m v n d a s q u i n d e c i m póderales d a n t , vini a u t e m , q u o n i a m o l e o nonaparce grauius e f t , v n d a s f e d e d m , d r a c h m a s q u i n q u é , f c r i p u l u n : ! v n u . Sic G e o r g i j A g r i c o l s ratio p r o c e d i t , 5 ¿ c o r u q u i b u s e i u s f e n r e n t i a placuit. N o s f a n e G a l e n ü ei fencencige & rationi fauere n o n negamus^.

Sed q t j o n i a m Fannius & C i e o p a t r a a b f o l u t c f u n c i o c u c i , d e aqua^potius auc v i n o , q u x m

com-

¡ c o r h m ü n i v f ü d i € l á íCGÍ'{!)ienHa p u t a b a m u s. p r ± fe r t i tb c te ú o d' G ale n. a 1 i o o c o dixífc^ólci vncias mfcnfutáles .12. efficere deeerm y ó n d e r á l é ^ i í d e m ex A d a r i i á t f j feri t e n a ^ itivini vncijs d i x e r i t O d b á í i u s j v t i P u periüs'cfl: á ntíbis a i l a t u ? P l a c e t éi'gó f e x t a r i ú A t t l c i i m vini átit áquáí p e n d e r é v n c i a s q u i n d e c t m n ó n á r h p l í u s . Plin. p r ó f e d ó Iib.21.cap. v i t i m . profeíTüsTcde G r s c o r u m p o ñ d e r u n ^ & liiéníbrárrftn n ó m i n i f e u s a g e r e / C p t ^ ^ ait,pcndetpérfódi:achmásdéccm: t a b u l i rtiénfura d i c i t ú r , fígnificaÉ- l i e ñ í i h ^ qiiartá p á r t e m , é í t , d r a c h m a s q u i n d t c i m ^ I n qu ib ü s ve tbís v o x^ ji éü d ¿ t , vt í n t d 1 igiaturj d é a r a c h m i s póndéiráífbiis, é í í m u l q u e r e d é colligijíleyatíbiispendéc dra-f c h m á s d e c é m v f c x t a r t ü p e n d e f e vncias q u i n d e e i m , q u ó n i a m c ó n t i h e t d u o d e c i m cyá-i t h o s j á t q ü e a d ^ ó draefimasceriü'um &: Vigin-! tí^qüaq^f^cíutít v r i d a s q u i n d é c i m i ^ ü o j d i h vi; n o aut aqúa é o m m ü n i b u s l i q ü o í i b ü s á b M ü i teáPliniopoficúmfumatur. ^ ^lU menfurd (^rdcorum.^ V N T Et aliae menfu'rae GracCis', prséfértim A t h e h i s : qiize q u o n i á r b a d f e x t a r i ü t r i refer ü t í c ú f , bireui percürrfcndig furifcl G o t y l ^ fíué O Tri

paf^Oxibapkü fiue pxibaph u& fe fc^^j iQy

iQy a I |i ft ij f! apií e ^ i r nfipx ca rjiiiiS i2y a t h Q s^ u ; ^ u p e - c í ae ;e ti arp, íe x.t;ar% y o-v "c a^^tu rv cy,a|b u s^ cy at h i; q íia4 c4;S f ki C o c.Wí&Afp^r patfrdeîm^^ A t q ^ c in h o c nu-; í ¿ eô c-o 1 ti gi m us £ u.in m e n ^ ras c p m munesj s ^ t f l ^ f ^ n f i u t u i t t âs^qaib^s-jepjnim tapî ¿ y De meafuíis.(||:9rgkis| ^ i V j e ^ í i n a t ^ i r u f r t nibil;dicimus c o n f a ^ v u a nSa;: Ex Rígfe^gíí^^ ; ^^ ^ ^ f í p t ó t ^t .tó Qt'y c i eo|>aycr^ & ali j;s J ^ t i rt c txi e ti.ámalfeliiil^tcc f u n t mîo- iAmphora.^p4a

metreta CQat?rteí.at-

xarios

co^yías, At-

3 8 X i b i n p h ^ ; . 7(í8. cy;achps..y 5 i,^ c kotfte^ 1Í04. m y í l r a . p 8 , c t i £ m q s ¿ . 5 7 4 Q . coeblearia n j z o . • , t ; ^ ei mV

prseeite ^

•

gii^n '

au '

feos

x^ymenfi^és»

5 3. f ; A t ci e e s . 71 x i r citer ttí i tylas.z84.oxibapha.5<í8. c y a t h o s . S j i . cochas-: l y a ^ ; íSylftra ^ ria.Sjzo. ííí^-^^ t^l-a^'.í^íí < ^ f^i

t¿|as

eóticms iifyX.

iriyftra i

coñete

cof

cmQZÚXipíOiA íoh^-:..,- Í . : SextardasAfttoieptylás du lasxjuacuoiíyoxibapbíi f.ya|hos 4iiCíle4 xia ccntiaín Si: vigiriMr

L 3

Cotyla:femícoi:yla:s,^.0xibaphav4.cyathos 16,yeóchas d'uoáecimiíny COchkadá.jíQv- ívlt.;. ^Ííijrnbr;:".;.. .•Osibaphum t r e s , m y f t r a . . í » : e h e m e W v ^ ¿ c o c h l e a n a .15. Gyathus¿c>nch^v^. m y í l f a (juaruor ^ c h e raesicocjileáriaiip.; -v ; , Myiirum

or;-;-'

O 1

Che-

(

)

i o 'S

ogM e^tí a • . á / G a c f i i d o ^ H f é n í l R / , , ^J: ;.)

'kr^. ñ ' A k I M A I n t e r Blomaoas th e tí fbir a^:: ^ 1 i qüfi dí)r u m i Cxic le li s eft k:gincí ' maííás c á ^ i e n b ,Eanniaíí! £ f t bíSfdtei&'p t^aam ^Gonfiei t ' ám^liofa'^ á o f t r i s , vCuieus:. H a c i v u l l a é í t m a i o r i t i e n f ü r a l i q u o t i s ? Gaf?^^^ ergocoirgios .i6o. fextarios R.oraaoósw.9iíb. TbíéÉán'b's áuf ¿m fé^tafic>s'cápít.iioo.;;Sed hac voéé ytid nli>ir VéeerésaiiQn in:íig«ificatí'oñ'é mento^VÍ^íá'í^ q u o m o d o in c u l e u m i n f u e r e d í c i m u s . £ r a t a t i t é m f o r m a vtrís, n i m k ü m e . t corio b ü b u 1 ó i al t b q ú V i g i rrtl íá 'úi pKfí r as b o ni cap e r e t íiB gulifq; plauífris íínguli culei vehi foiict e r l t , vti vSte r ¿ í l i % t ü r niátwifíí u n dicüo III h c.

r•

" - •••

-^Mpfjora fédfdmd.. •• •; :

^ M P H O R A Koma'naQuadrantaletiam v o c a t u r . a m p h o r a q ü i d e m q u o d vqraque éx'paTtb"¿hTai-n íiab'efét ad corn' ra odtrkténl le u a f i d i y Q ^ d riantaí au te tn ^^oodxx peH f iRomanoi

(

^ mer/fu^is,

105) )

m a n o in q u a d r u m f a d o c o n f t a r e r , v c i F a n nius,&: Feftus P o m p e i u s a i u n t . Capic f e x t a rlos R o m a n o s qcíadraginra o c i o , vtí prgcrcr h o s diios ahiídores t u m G a i e n . h i s verbis d o c e t : A m p h o r a I c a l i c a habec c h o a s o d o . t u m V o l u í i u s M e t i a n u s de aíle his v e r b i s : Q ^ a d r á tal^ q u o d n u n c p l e r i q u e a m p h o r a m v o c a n t , habf t vrnasduas ,raodios tres,ícmodios fex, c o n g i o s o 6 t o , f e x t a r i o í q u a d r a g i n t a iocbo, heminas.ix?. q u a r c a r i o s . i i J i . c y a t h o s . j -jc. Urna. ^ R N A erar v a s , q u o p i s e f e r t i m m o r t u o r ü : ciñeres c o n d c b a n t u r f o r m a o b l o n g a , ac-! q u e in c u f p i d e m iina ia p a r t e defin:ebat,gemi na f u p e r i u s á t t f a Sed e c p r o m e n f u r a a c c e p t a R o m a n a s a m p b o r ^ femííTem c o n c i n c b a t A t ticae t r i e n c e m , n e m p e fexcarios viginci q u a t u o r j C o n g i ó s q u a t u o r , n i m i r u m q u a n t ú fefquimodiusaridor.Liiíi. F a n n i u s r H u i u s ( f c i l i ceé a m í r o r a e ) d i n i i d i u m fert v r n a , ve 6¿ ipía medimni. Congias.. Q C T A V A Pars a m p h o r a ; R o m a n c e c o n g i u s e í l c a p i e n s f e x t a r i o s r c x , c u i sequalis erat éhus Atticus. Formaeur autem congius ex d i m i t i ó p e d e R o m a n o omtii ex parte qu a O 3 drato:

^110

Deponderibus

)

d r a t o , c a p i c q u e f e x t a r i o s T o l c t a n o s repcem cumíí'ímiüio.vtiexpeniiientocoraprobauim a s fadlo c o a g í o í a d raenfuram p e d i s R o m a n i e ci^i^^s m á x i m i , v c i f u p e r í i t s d i d u m eft.' Acongio tricógiusdiítuseíl Torquatus Me dioianeníis a ü^bus Gongijs e p o c i s v n o i m p e cujitifpedtante T i b e r i o Qiiraculi gratia , Pli^ nius lib. 14:; c a p, i 2 . X u m C i c c r o n i s filium B i c o n g i u r a fimiiide caufa d i c t u m m c i n o f a n t . Plln.lib.iS.cap.y. o p t i m i f r u m e n t i m o d i u m ait in Cubadla c o g i u m a q i i x c a p e r e . N o s pro b a u i m u s e x p e r i m e n t o d ú o s c e l e m i n e s opti^ n i í E f a r i ñ a : , h o c eft m o d i u m , ; f u b i g i d u a b ü s ¡azumbrisfereaquxLConíinec érgo coñgiu? •fextarios.Tolecanos.7Íioc eft, duasazum bresminusfextaiijfemiíTc. SextarimZomantis] P X H i s c o l l i g i t u r quátus.eíTet fextaríus R o ^ m a n u s , n i m i r u m quarta parte m a i o r fex t a ñ o T o l e t a n o . N á c u m aquae fextariLisTor letanus p e n d a t vncias f e d e c i m / e x t a t i u s R o t m a n a s p e n d e t vncias v i g i n t i , nimirum^ p r o portioncfeíquiquarta cunoftro fcxtáriocor p a r a t u s , c ú A t t i c o , q u e m d i x i m u s p e n d e r é in aqua v n c i a s q u t n d c G i m , p r o p o c t i o n e l e f q p i tercia,eü H e b r a i c o proportioneíe%U:ialtera:! quem;

(

^ menfuris,,

iii

q u e m q u a n t u m fex oua capere d i d u m eíl , aquae^ p o n d a s vncias t r e d e c i m & t r i e n t c m . . Q u x q u o n i a n i fuperius p l u r i b u s í u n c explicatd,boclocó repetendanonfunt.

yíiUmenfwís'^'omamliqtddorumi

E M I N A Latinis i d e m cil q u o d cotyla G r a e c i S j n i m i r u m f e x c a r i j d i m i d i u m . tam e t í i e x A t h e n a s o l i b r . i y , colligicur y veteres G r a d e o s h e m i n a e t i a m i n íígniíicatione c o t y \ x vfosfaiíre.Q.uart,aiÍLis p a r s . ^ . f c x t a r i j . Ace t a b u l u m odtaua fextarij p a r s , f e f q u i c y a t h i m e n f u r a : . C y a t h u s v n c i a f e x t a r i j j h o c eft,eius p a r s . u . C o c b l e a r fine ligula cyathi q u a d r á s , fextarij pai-s.48.cum i n G r ^ c i s m e n f u r i s c o chlear iit pars cyathi d e c i m a . Ligul^ in aqua a u t v i n o g o n d u s e f t d r a c h m a r u m . j . r c r i p u l i v n i u s - . í í u e n o f t r o m o r e d i x e r i s , oólauar u m t r i u m , g r á n o r u m auriHcuni.>5.tátum. N u h c adijciamus quoties maiores mcnfurae: i n m í n o r i b u s c on t i n ea n t q r. C u l c u s c o n t i n e t an^phoras.20. vrnas . 4 0 , e o n g i o s . K í o . fcxÉarjos h e m i n a s .i;?zo. q u a r t a r i o s . 5840. acetabula.76^80. e y a t b o s iijiOi Iigulas,4(í08:0. A m p h o r a VI n as. z. f o n glo s. 8^. fe x t a r i os. 4 8; H e m i n a s .i?(í.,quai;canQS .Jíiita£etabul3.384,

( ri L .

De pondenbus

)

cyathos.57ir.liguias.2304V r n a c o a g i o s . 4 . rexcarios.i4.hcminas¿48, quarcarios acecabula . i p z . c y a t h o s .288. lígulas, ri^z. Congiusfextarios heminas quartaríos .24. acecabula . 4 8 . c y a t h o s .72. Ias.288. Sextariusheminas .2.quartariós.4.acetabula.8. cyathos.12.ügulas.48. H e m i n a q u a r t a r i o s .2. acíícabula . 4 . cyathos.<5'.ligulas.24. Q n a r c a r i u s ccecabula .2. c y a t h o s .3.1igu las d u o d e c i m . A c e t a b u l u m c y a t h o s . 1 . 4 " liguIas.üT. Cyathuslígalas.4. Lígula m i n i m a R o m a ' nis erat m e n f u r a l i q u i d o r u r a .

Toletan/zmenfptraliqmdom, OLETANAE

Cap.iy, Menfurcli

qüidorüm pauc^ f u n t , ac feré á d q u i n q u c m e n f u r a r ú n o mina r e u o c a n t u r . l n q u o nu-i m e r o m ó d i u s f í u c m o i u s ma^ xinla o m h i u r a m e n f u r a voca t u r . C o n t i n e t a r r o b a s feu a m p l i o r a s T o l e tanas

(

^menfuris.

" 5

)

canasfedeGim, a r r o b a a u t e m c a p i c a z u m b r e s ;(fcu c o n g i o s Oi^olctanos dicere malis) o ó l p j fcxtarios T o l e t a n o S j i l i m i r ü m c o n g i j T o l e r a ni qitadrantes.ji. qui efíiciunt R o m a n o s fex t a r i o s v i g i n t i q u á t u o r , p o n d e r e i n a q u a aúc v i n o l i b r a r i j f n n o f t r a r u m . 3 2 . R o m a n a r ú . 42. c u m b e í I e , l i o c e f t , v n c i a r ü .512. V c i m u r 6¿di midia!arroba á qu^ rcfpondet R p m a n o r u m v r n í e , n r ú n ó r l a m e n i l l a r c o n t i n e t e n i m qiiat u o r congios T o l e t a n o s , fextarios f e d e c i m , aquamautvinum pondere übrarum noñrarum totidem. Sequitur Azúbre o d a u a p a r s a r r o b a ; capics fextarios T o l e t a n o s q ü a t ú o r . R o m a n o s tres & qííintam fextarij R o m a n i I p a r t c m j i n á q u a a ü c vino pender librj^ quat u o r ToletanaSjhoc eíl-vncias f e x s g i n t a q ú a ituor. M i n i m a m e n f u r a e f t f e x t a r i u s T o l e t a niis a z u m b r i s q u a r t a p a r s , a r r o b £ E . 3 2 , p e n d e r in a q u a a u c v i n o v n c i a s f c d e c i m , m i n o r f e x t a rio R o m a n o vncijs qüatiior.His m e n f u r i s i n Italia q u i d e m v u l g o r e f p o n d e n t f o l l i e t a fex ta rió n o f t r o p a r f e r e . p e n d e r e n i m iii v i n o a u t aquavncias Romanas vulgaresfedecim.Mcd i u s c o n f t a t e x foliietis d u a b u s . B o c a l i s c o n í l a n s eX follietis qu atu or n oftr£e az u m bri r e f pandens.Congitellaconftansbocalibusquat P tuor

(

114

Depmderíbus

)

t u o r . du-je y e r o congiteilsc n o í l t a m ar'tobara circicer f á c i u n c . l n Gaüiaaíij;S n a r t i i n i h u s pa resmenfur^efunc, pratrertimPádííjs^.Ciopina fexcario n o f t r o r e f p o n d c t j Romansefolláe tíE.Pintacluas c i o p i n a s capií. Q u a r t a r i u s c a P i C c i o p i n a s Q u a t U CM: . S e x t a r i u s c i Q P Í N a s f e -

decim. D ú o rextarijjnoftr^ arrobe r e f p o n ^ dencyoani q ü ' i u i s f e x t a r i u s i n Gal'Iia quatuíor noílras a z u r a b r es circiter e o n t í n e t , 0leimenfuríSVttl¿4res. ; .: i ^ Vperioribus menfuris vino alijíqueliquori b u s m e t i e n d i s y u i g o vEÍü>ur. jQleurn ponni : d er e ven d k u r , ertii tu r o;, q uern a d m o d u an ti-f quis t é p o r i b u s r c i r n u s f e i & ' R o m a n o s . v t i ex P l i n i o c d n i l a t , liUiS.. cap.^i Suct. in G a f a r e . 0.38.l.ííex tóto.íF.de legac.i.; Sed ex p o n d e r e carncn p r o p r i a m e n f i l r a olei faóta e f t , P a n i l l a v u l g o d i d a , p o d e r e q u a t u o r v n c i a r ú , q u 9 vi-x p o t e f t c u m f u p e r i o r i b u s m e f u r i s c o m p a r a f i . Sed f e x t a r i u m R o m a h u m quatuorpanill^olei dimidiafacjunt.Sexta r i ú a u t é T o l e t a n u m i m p l e n t tres panillae, trespanill£E qúadrantes.íícpaniIIse.3i. efficiét: f e x t a r i o s . i o . n e m p e duas a z u m b r e s S í f e m i f rem,paniIl^.U4.efíiciút fextariosToIetanos quadraginta j nempe arrobam menfuralem & qua-

menfuris, .

1.5

)

a¿ q u a d r a n t e m . M é l e t i a m v u l g o p o n d e r e vé d i t u r , fed nulla; ex p o n d e r e p r o p r i a & caua menfuramellis. Menfuramedicerum. p < H a f m a t i s edrtfickndis pccuIIares m e n í u r e h funtyqüásvndasvulgo vocantjneq-pares Í n t e r rei narii v n d á m txiplicem h a b e n c . O l e i v n d a m a x i m a c f t t r i u m . aqua fübliniaca racnfurandamediocri v n d a vtuntur. mínima fyrupis. quas ñ e q u e í n t e r fe com-paTari fa cíle¿póíÍQnt^tíeqiiecumíuperioribtis. Sed ill u d v e r é d i d p o t e f t , q i i a r a u i s h a r ü m vnciarú fiíüfta fitjVñcisepondus efficcre, n o n c o j u n i u nisfedmedicorum:icavc v n d a a q u ^ íittoin b r v n c i a oÍGÍ>onaí parte ^ at c u m f y r u p i vn^. c i a , p r o p d r t i o n e d r d c e r comparacur f u b f e f q u i a l i e r a , q u o m o d o a q u a c ú melle; ntfi q u o d f y r u p i alíquid aqusE raircetur,6£ faccarum ex q ü o c o n f i d t u r , m e l l e a ] i q u a n t o e f l : leuius .Síc Íe^ítarius T o l e t a n u s j q u e m d i x i m u s in aqua ef ficere vnciasGommuncs.ie'.ex i j s v n c i j s m e d í cis.capiec.ry. & g r a n a a u r i f i c u r a . 3 7 - - f " P»"^' ciíerquaigranapauíoampUusmedicorú vulg a r i r c m i d r a c h m a f ü n c : t o t i d e m q ; vncia s f e x carias capiec ex i j s j q u i b u s a q u a fublimaca m e f u r a t u r . O l e i vncias c a p i e t quindeciro ' P z feire

ji6 -

De pomíeTíbus .. I

| . .

t e r e . í y r u p i vncias, íympjijm.nielíe feuius.eil:jCapit.25. ¿- ver expcrim'entQ emitín " o b a u i m u s . Q j j o m o ( i o hxyncií?: inen.fuxacs m e d i c o r u m p o í T u n c & dclícnt c u m m e n fu ris alijs c o m m u nibws. liq tjfd or U IB :> p o n d p r i b u s comparar;í> a c q u e w t i o n e m has m e n f u ras :Comp.^Fabmwfs;;j ; M o di u s fe u m o i u s capi c a r r o b a s <Í5.a2 u m.^ bres fexcarios. T o l e t a n o s .512, panillas Arrobacontinct azumbrcs^TJextáíiosTo Ietaflos.j2. PaniUas/gy.íecék - ; r> í A z u m b r e capic fexcaíiQs T p l 6 t a n Q s . 4 i P i ¿ • Sextarrus c a p i t paniíías,3.~i:vnciás medi-r cas o í e t . 1 ^ zqiisc . 17. ^ ^ c i r e i c e r i í y p p i vna cíasconttnec.23» * I Panilía capitvticras m e d i c a s a l c i . 3 . - | - a q ü 2 e ferme.4.í^ri>piferme¿^. > Vncia m m i m a omrírum ínter nos menfiira n<|!joruméílpondercvnciae;vnius. - ; Hehrai-

t; :

11 j • 'i uj/i^r.fi

i..

; 'Mehram inísmaÜómmefídr^L. -•"^vf'lo"?'" •

o-:

) . ,í

Caf^ 18;. ;

• '

,J 1 U'takii han-e di {^lii tiaiíid

[1 ¿párte'&yeííeífcanjîiifí iti«' iü áfíialfó r u ® m enfa tiíê adicei révquae m J i ü r n i s l i t t c r k p a í íim 0CGU'rFunCj& cjuíE a fcrrptoribus aDÍnáadueríaaíunt. Eig& q u o ' ¡CGÉpí í i i m xit tí i n e p o g f e d í j a n i u r e áiéSu s" ( v t ^míB^rifeuísáitcíí(SátíEes^, c61ra iû ¿ú m bJfjid Jmaiiñe'tí í o r a f E . ^ agEi/Haciei^ i digituis fu erit,. vu^^'Mébr^^lítaii larErm e f e a f f i r i n á í t , | qiii á i u t) t íataíex hcíreíer gran a qua^par te ¿ r a í Í&imaíitrnti Qiippdí íí tiigitus BiDiiYanusquariltíoitthbirdelgHraá XK&ÍÍ fopídiâti v t i i á f c c í l a i - ; lancler dé v Vi pna m diíb; apitou' &:feíí:ab c^mrijbirff í^ciîía? foitta&iaV]§et'tecíigítuis Hebraicü p r o ^ o r c i o n e íe íqu i ait e rá ^ c^nÊ i niens q^ a n m ! bteti es ú ' i x orí a n r v c p íredfemíi2i».í lett^jerir 4 p a l m u n j Hplíríiiasin^ pedfcÉti^Gíj'bityímiéóíiî P 3; modo

(

B^púfidenbl^s

m o d o panqué menfura p a l m u m , pedem & cabÍEWmRam¿íiüiírít3peEare.:Seáíjuc^htam fex g r a n a h o r d e i e x p e r i m e n t o < : p a l i í C í f m e f & c e r e fca v i n c t a m

probauimus,

p©di«:Romani,i

x p i ípollsxídigtiü m 6¿í ctijCBcem ^Iieíiys ^igi^ ;«3am prx)paríioiis feíquiterciát G R o m a n o V q u o d de alijsménáiris telligatur.

¡.j , ^ :

pariterin-l ;

r fPalmusT^^hach

. Ü

r ;

F ) E . DigicOiVtmeaíafa eíl^níalla menjtiQ tn; JâeríaÛilEer isex tajîed in Ubi isiX ídoRaibfein<írumi a t q u e i í i M í n a u p í O f ^ ^ m é n f u r í s & p o n 4 e r . diCpiaíationei M a á á á a í a | cris litteris m i a i m a iitK^c g e n e r e m e n f u r a p a l m ü s ^ e i ^ (jui H c b r a i e e hoíltro p a l m o reíporidcns;; nifi q u a d m a i o r í e í l á l l o / i v e r a f ú t q u ^ de digico diximu;s:acq;i adeiQ c^ftains quaDuoí ditgitisíHebxaicis^qa in; rqueEjí) m3ais & criéiire. Si« a o ft^r m t e r p r e s • ípalmbai/fece p i o eavoícé; r e d d i d i t ; yeríf.: -vbidemari ^ n e o

feu

l a b r o m^agno a g i t ,

. t a m e ñ ¡ . 3 ; R e g . 7 .v£;r,z<ri.vbi d e e i u f d e m ctóijwdiiijc:agífeagci|5ir0

'iíA)--íi

''-í

labri

tres-vácias

palmus!

Cwris.

fícvocariníhilpr^ib^tfiaf

l ia

fu»;. ? n - í - i í -

f^lm^s mdítr'Zere th.

iad ex tfêmiii m ^ÜT Hfiij^rq a 9 fp miílíPíCS íâ .di gf Ut!r nis p ^ i ^ i tur, Sed HebíraéiSí camen ^ ^ f m ^ ypeatur palit^.s maioi: digi tocu m du ode m ¿ e c|úa m e iÊá^fiÛíinjCcr ínsm^^ fieri

aiu r , h if pal ríiu^ n^aQ; («jp^íj p ™ ?^I'

v b i ' d i c h u í Goliáth.fuiíTe alcicudinis fex cubi t o r u m & palmi.eGdé m o d o 1 fai^e . 4 0 . ver. i¿. quis meníusr eft ípugilip, aquas tóelos p;^!m o ponder^uitj jJébpG^^^^ v e r o a p u d Ez;cch<e.40íver.5. iti manu viri ca

lamusi^ eubhpran)

palmi> &.c.43.ver.i5.

iftcC a u t é m e n f u r ^ c altar ís i n cubico veriísimo q u i h abebac c ubitu & pal m ü: pal m i v o x i js 1 o cis n o a pro pal m o rnaio ri f c d m i n orí fu m i de bccívtcóftat e^irle^líoivc HjEbraicaíCócra q u o d pofte-J

^ i LO

^^ÍPl^iñ.^^^-

)

; po^cribi^li^dti^í^^itíji^í^ájüd^jk^^ i n ci réa icü p á l m ú ^ vtt

ín í t o í í ^pa!ffib^íii^

diligentes n o n c o n í i f e í y ^ J ^ "

iC.

m 6d ü m alias g€ñ t es ínini me d übiii m e ft. I n Ezecli. Mntüm íGáp^íVvéf.^. VM nüs íegitatittiv'Hfeferáicc

iaferáktüs

bi péáes íígnifieáFÍ iklíéi^^íetatiir ^ in c o n o n ó m n i r i o rh'ále.riam q u o d a d d i t p c d e m contin e r e q u á t u m d ú o m i n o r e s p a l m i , i n c ó quid fecutu's íít a í l e q ü i n o n p o í r u m , q u a n d o ; a p ü d o m n c s g e n t e s roerifurapédis ex n a t u ralis; pe^ dislongitudine fumituí , p í b ' x i m ^ u c adillam accedíc, & í ü m d i g í t i s c o n i p á í a t u s d i g i tos fedecira continfit,

Cuhítiis^mkhf p R c q u e n e i í ^ i m a : í n l a c í i s l i t t € r i s c ü B i t i mí tio cft

cápi conílrúendá'iarca^-in . taber-

^menfurts,

iri

t a b e r p a c u l i ftrai:uta^cque t c m p l i H i e r o í o l i m i t a n i . E c o^m^tm c Q m ^ m a h f r e q u e n t i u s in Hebraica i n g u a v o c e r u r , E z e c l i i e l i s tam e r i . 4 i . v c f . 8 . t i u t i c u p a t u r , id ^éll,axillaá m e d i o p c d o r e ad c u b i t u m : q u a ttiOr e n i m c u b l t i s 4 na c o n f t a t , ftacii r a q u e h ó T n i n i s . P r £ e t e r e a í u ^ i c . 3 . vc£.i<>. ^ m í ^ d i c i tur c u b i t u s , q u o l o c o d e g l a d i j A i o d l o n g i t u d i n c a g i t a r , q u e m a d occidendum Egionem r e g e m e ó m p a r a u i t . N o f t e r l o n g k u d i n e palr mae m a n u s d i x í t - 7 0 . p r o G o m e d d i x e r u n t , n e m p e p á l m u m m a i o r e m feu dígitos duodecim,intelligentes. A d d u n t dupiic e m c u b i c u m Hebríeis fuiíTe , l e g a l e m a i o r c , n e m p e fex p a l m o r u m d i g i t o r u m v J g i n r i q ü a tüor.PríEtereácubitum communem p a l m o r u m q u i r i q u e , d i g i t o r u m viginciiquales íuiíTc léíSli O g regís Bafan l o n g i c u b i t o s j n o u c m , l a tí cubitos q ü a t u o r . q u o n i a m a d d i t u r e o s c u b i t o s FiiifTe a d m é n f o r a í n c u b i t i virilis m a n u s Deuter..3.'ver.,ii.4ieiiipe o i b i t i communis, q u a n t á eíl á o a l g i t a d o i c u b i t o a d í x t r é mos dígitos,quinqué cuiufque palmorum, d i g i t o r i a m viglnti non ampíiiis.Porro ex hac d í f t i n C t i o n e nquidam explkant Ez.ech':loeu C 3 p . 4 ó . v é r . ^ i l á vbi floslegimus, & in m a ñ u í viri

)

c&le:gituEad vetb.u,&:; i n m á n u yiri ^calam-us fex ciibiromrti io c u b i t o & p a l m o . Q a o in-: d i c a t u r n o n p a l r n u m v n u n v fex c u b i d s adj^-i d u m , f e d q u e m u i s é fex c u b í c i s x ú b i t o & p j l m o c ó f t a r e . ñ i m i r ü vt íígnifiearet c u b i t o s fe^ c a í a m i n o c ó m u n e s & vulgares eífe digitoEU; v i g i n t i , f e d legales í i u e f a n a u a r i j digitp-rum Vigin ti q u a t u or,qu atu s eft f e f q u i p e s H e b r á i cus. A Í i o q u i cü'hsméfur^;GU,B.pi;rianis eius g e i i e r i s p r o p o r t i o n e f e f q u i t c r t i a copar é t u r , c ü b i t u s H e b r a i c u s m a i o r , q u a n t u d u o pe^és Roníiarii,feu d í g i t o s . j z . c ó t i n e t n i h i l o m ^ Calamuí Qmeh. ÔntrtnetG.alamus H e b r a k u s " c u b i t o s fex l é g a l e s , d í g i t o s H e b r a i c o s feu poilices 1 4 4 . Q ^ o d íí e d i t i o n é n o í l í a m . f e q u i n i u r , p a l mus f e u d i g i t i q u a t u o r e i n u m e r o adijciatur, p r o p t e r e a qu o J c a l a m ü q u ¿ vidit Ezech iji mariu v i r i . c . 4 0 . v e r . 5.fuiíTeait fex;cübit-or & p al m i. Q u i : c e r t e p aí mu s o 5 d ig i c o r u xn: 12, El itvv t qu id á pu tau i t , fe d q u á t ü o r, cu H e b ra i ce voxTop.ach Cíí no ZWeth: & S e p t u a g l n t a •MctAdfs^ r.eddi.d e ru n t , q u ie ft p a l m u s d i g i t o r ú q u a t u o r . Y e r u m í q u od tte cy b i t o dixifííiuis d u pitcem füifTeiidemít? cÎ^ínp acGÍpiedtU.mrj€;e> / V p gitalâm.

.•• • I

1,1111,111

. . l i l i

• menfuyis»

""•""^-^T 113

)

12i cab a m , c al a m u rn 1 égal e 01 fe x c u b i c o r ü I cg a riLimfuiííe,calamüvulgareni t p t i d e m q u i d é , f e d m i n o r u m cubicprurn &yulgarium.^ ; . : 'Pajfí-i^SiiHgsrimi jnilUdre, , . p A í T u s H c b r a i c e ¿ ^ ^ / ? ¿ i v o c a t u r . j. reg. ó". V€m3.red quse ea m c f u raíit & q u á t a , n 5 ex plicacur.Gri^cis p a í T u s f e x p e d u m eft, q u i n Q ; L a t i n i s . E x i j s g e r i b u s q u a t u s H e b r x i s paíTus eíTet, c o n i j c e r e f a c i l i u s e f t q u á c e r t a r a t i o n e proRÚciarc.Eft & l u g e r t i m H e b r a i e I Z e m d I. R e g u m . 14. ver,14. Q u i n " S e r a t h . ^ i o milliarilegitgr. Gen.3S-ver. 16, z.reg.iy, Vfif.i5,coívftans,vtH«brgEÍ fenciuíiCjtiiil e cu bitísatq; adeó latina milIianaTiiilt^Qiniin y J J A d e n u s esemenfursluntexpIi:cáí:e,qíJ^ . i n diuiriis l i b r i s r e p £ r i ü t u r / i n ; l j b r ¡ s ; ^ a b b i n o r u multsE a l i ^ m e n f u r x occurrútc^^V/' di g i t a s m i n i n i u s . í T / r M o n g i t u d o pa.lm? a c ^ r p o í e t 5 Í u r i ¿ l u r a a d d i g i t o r n r n radicé p a u l o , a m pilu s. q u á di gi ti. v^róV ca,I am u s. ft^t u> r a h o m i n i s . ^ ^ j m e n f u r a f e p t u a g i n t a calamo r u m e f t , c u b i t o r u m . 4 1 0 . fi f e q u i m u r calam u m fex n o n a m p l i u s c u b i t o s c o n t i n e r e . f a r f i h milliare m a g n u m eft , c o n f t a n s q u a c u o r m i n o r i b u s m i l l i a r i b u s , vti Elias z in

, ,„

,2.4

I, , IIII

DeponderibiiS

)

m T h i l ' b i a u d o r eít. Maiores íupeFcíl m e n f u r a s i n h o c g e n e r e cüin min-erribus crotiTparar e , n o n o m n e s cam^n íed' pcsecipu-as facris libris extanc^. 6¿. quaíum< í o n g i t u d o cognitaerac., Milliare- e o n t i n c t calamosv-wííí.-^^.cubícos l o o o . p e á e s H e b r a i c o s . 1500. p a l m o s máiores 2odó.palnlosi.rainx5reSi.<>aao^íligitosCeupóíll CCS. 2.4000..

C a l a n i u s c o t í t i n c t : c u b i t o s . ¿ . p e d c s . p . palm o s maiores duodeclm,paIiiiosminores.3<>. dig¡cos.i4.4. G i l b & u s p e t f e - | - p a l m o s m a i o r e s .i.palm o s minores.<í.digitos.24. Pes palmos maiores; : r . — . p a l m o s m i n o ' Palniiis^ m á t o r m i n o r e s p a l m o s tres. , dígitos d b o d é c k m Palmus» m a i o r d i g i t o s í q u a t u o r - Dtgicus méhCura m i n i m á ' e f t : rametíí? q u a n t u m fex grana' h o r d e i c o n t i n € r e , í u p € r i t t s di¿tumíéfi:¿ irdCáí

CrM

menfuris.

wpermllorum,

tmnfur^,

115

Cap^tp.

EXr.Tcis roreruallorum men I fu ris paiica:qunícíam. (Jíicenda f u a t ex; K e r o d o c o in- Eiicer•pe , e x Políuce-, H e í y c h i o & i S u iéí co] It d a ' rna g-i s^, cju a m • I o n g o .fe f m ^ n e cx>p 1 i e a£a,,a.a c vecertm^ ccftkTioniis- íigilíatmi c o í i f l r m a t a . E r g o a miriocibüs í í ' i n c h o e m u s , D a c l y . l u s , id i g j t u s p r m i i u m oGGurrit.. Paiieile Tccthcasn ellpali^usrainordigiti' q u a t u o r , cnbthpaEs íexta,vcHícroíiv.aifcrtad Ezecb. c a p . 4 0 . v b i &illijd.ad dit a d o b f e r u ation emr^ i a ^ g n e , a qn tí b u f d á m d i f t i n d l t o n i s eayl^ ííúc p a l m u m a b f o 1 u t é^m ai o r e ra dfe q,u o d i x i rn u s ^ d i e e m u fq u e rurfus:,,vocariipaIiTtain; fícltid.3:. venaó^. vbi p r o H e b r a i c o G o m c d S e p t u agtnta p.ofueruc n e m p g p a l m u m maioTem , L a t í n u s i n t e r p F e s Ibngrctrdfná'pa! m X e o rü . t a t e n i fecu cuy di xir.L c on ar. A r eti n u s h o c fee u t u $ j . 5 . P o I i . c a p . 3 ; . p r o c a r t i x u x i ^ La cine v e r t i t , . c o r p i t s düartwn p a l m a r u m . q u o d feeiíTe etiam^ o b f e r u o ^ibr.y. c a p ^ - c r e d o & I G a z a m l o c i s nÓ pa:ucis,. P o r r ó p - a l m u s m i n o r Q_3;

Gíxcé

(

Defonáertbm

)

Grcecé eciam D o c h m e j D a a y l o d o c h m e ^ D o r o n q - v o c a c u r , v t i Poltiix a i t l i b m t i e n'etmíhu malrituc!o fallac.Plin.lib,35:.c.i4.genera e o r u m (I a t e r ü m ) t r ía . D íd o^f o n i qu o v n m (Tum p e d c l a t u r n f e m i p e c l c ( í i c í e g í t o ) a l t e r u te trad o r o n , t € f t i ú pentadoron.Grseci:,enimm tiqtódo.roiV'palimim'-vó<:abárít: 8¿ i d e o d o r a L i c h é s díigiti ácc^^^^^^ ir\ter-polltcem índicem exterird^|qüdd'Wg5 dkítur. • Orchódoron d i g i t i :vfi4eeini-,lon t u d o pakilse hótftíiílis a-carpo' feü^k íummumdígitümmedíünvF^^^ :^ Spithámc paliílus digíti.ii^ q u aíim Vócé S e p t ú ágíñta^fu b íliciifUiit^ Fe r e p t ® ^ e r h h H e b r a i c o , ce r t e E z e c h . 4 5. v e r . 13 . v b inoslegimusj definicio eius v f q f a d l a b i ú m eitfs in-c!rcuity- p á i m ü s v n u s Graeee s^íá»^' v t í S¿ l o c i s áhfs ó b í e r a a i h u ^ i r P h ^ a n d i c b ifi !ib. 3. V í t r u . c a p . i . affírrriat P l i n i ü m ' verti'íTe p a l c n u m lib-t.' lí.^ ícapic; 7. & G r e c o s a í t e r u m p r o a l t e r o v f u r p a r e TT^hKtsy p r o •ZTrJetiti ^ écontrario pari libértate. v ' P e s p a l m o r u m q u a t u o r eíl d i g i t o r « m . i < í ma-

(

menfmi'k

r^zj

)

fn^jOftpede iRipmiano í e m ¿ minor Hequ adran té :dPGÍ ter. . ' Fygtfiiedágiti o£bodecim, n e m p e a c u r u a t u rátbrachij addi^^^ aut p o t i u s cubi ti m e n fu ra, digi cis t amenüo^n tra 61;is. E ñ & P y god;dlgjt3orirviginti;cubitus. a P y g m e m a i o r , •íiíe^UiC iwibuíS;^ t a m e a , Ipinsgitudó á cu ru atura ad ddgítorc.omplicatosv;n,eq ta^ m e n i p c o r í u s / c u a d m e d i a m i u n d u r a m digi t i i p e d i j y & ' v o e a r i potefi: Palmipes , n e m p e (SxpedQ& pSlmov , cilcuM integer a cur uatrura v í q ' U e a d f u m m Q s digicoSj n e m p e fefquipedislongitudo j digiti.Z4.NÍquodiSui da$ affir ni¿tii ejj b i cu m d u o ru 111. p e d u m Ííre,pfideni'dígj00jr;um£ed^^^^ m , in eo:quid fíe fee u^t üs igmo;rQ :iaiíi;fQrta fsis ád H e b r a i c u m , au c H e b r a i e o p a r e m alic uius g e n t i s c u b i t u m reípexir. : , ':0rgyiapáflrufeí-pédesIqx:í cubici.4. Alij vlrntoérpi-jeign tq ri:qüátixú m.v traque ex ten etiá G r ^ c i s :dieíC-ur:tá¿iietfi Poliux nAmir: cub i t u n i cííe: vtílt: :i:nimirum 7r«;ct^ : ne; yariae , íPlethtiaiii E^íkk

sft: ft'adij:p?fis?pj3dési centum.

•

iLg

Deponderibus

)

ícmum.SuidaSyPlethroniinquitjftadif^^^^^^ 3ars,qüod eíl c u b i t o r u m . ^ S v c o t u m e n i m f t a d i u m q u a d r i n g e n t o s , , aut o m n i qx-partc h a 5ens ped 2s trigin ta o c i o . Q i w d poftrcitvo d i dumnoníarisintelligo. ' ^ si . Scadium O r g y i a s fea p^íTuscemunilhabe^ cubitos qiiadringcntospcáesfcce®^^^ rodotus in Etuerpe non multo ante íiticm.

C é t u r n a u t c m iuíli paíTus ftadium VJium fexp l e t h r o f u m . RaíTus i n q u a m m c n f u r 9 f e x p e d u m fíue q u a t u o r c u b i t o r a m . P e d e s áiitem q u a t u o r palmorum,ic«biti v e r o fcx p a l t n o r ú . Diaulusftaáiadaa. H i p p i c o n íladia q u a t u o r . Milliareftadia o d o c o n t i n é t ^ ' G r a e c e MMíd» dicitur: t a m e t f i G r x c a m e n r a r a n o n e f t ,,fed á Romanis cüalijsinaTtiutatoimperjofumpca.continetpedes qiaidcm Gr^ecos.540o.Ro-

manosaut€rnCcxímill¡a. DolicKos ^^ milliare,Suidas Bolicl>os, aiCj^ft ftadia ;24v qiiod fi v e r u m e í l , neqlie líuii^iecusí e í t i v t e tus,tria FnHliaria Dblicliós efííciet. y Eft etiam a p u d H e r o d a t u m í n E ü t e r p c P a raí^nga triginca i d e f t j f ü r i i c ü l u s cofttinens ftadia fexagitita, cius

•_— &

12-9 ) ;eiiij verba f u n t . E t e t i i n i ^ i í r a i ó d i c u m rerrse pofedcnCjTnetiuritttT íllam paíéjbiis n u s i n opcs ce r r se ftí n t ' m e t i u o t u r ft ad i j s : qij V m ülcu m p Q Í ^ e n f c p a r a í a n g i ^ t q u i |)] ¿irirríú fe h oe n i s. C óft a n t ^ u t e m p a r al aií gsé trfóeii is^ íchcbDi faágenis fíadijs. H^ee P í e r o d o t u s ^ í : ^ g y ^ t o íío(|lí.ens. Blin. cap; r Sclice^ ñ u s , aic y p a t e t £ m t o f t e « i s lacionc ftádia iquadragintaj h o c e ñ , ijaflus q m n q u e m l U a i Aliqui t r i g i n í a d ú o í t a d i a ííngulis fe'hcenb dederc.Qí^aradonéiiiirífice paníeníi c o n u c n i t . M a i o r e s a u i i c i t i é n f u r a s t:um minoribüscomparatómtis^ Schoeniís contin-et - p a r á f a n g a s a i ^doliclids: l . m i l l i a r i a . y . - j . h i p p i c a ¿ij; dia;ulb%.30,íftadíai6"0. p l e t h f a . 5Ííávor|;yias ;(rOoo. culDitos 24o0G,|)ed es.3 6úáo. p a ¡ 4 ^ 0 0 0 . p a k f t e s fe u p a l m o s m i ñ o r e s .14 4 0 00. d i g r t o s ^ 7 tf 0 0 0 . ' .íRaíafaiiga dólicKos .2;.-|-..mtlliaria tria,-^^ lií ppicávy, .di aulos. 15. í l a d i a í j o . p k t h ra .180. oTgyias . 3 0 0 0 . c u b i t o s . u o o o , p e d e s - . 1 . 8 0 0 0 . f p i t h a m a s ^ 24000,. palcftas . 7 2 0 0 0 , d í g i t o s 288000. p o l i e l i o s railliare.T. ^ . h i p p j c a ,3. diaolos ií.íladia.12. p l e t b r a . 7 z . o r g y i a s .1200. c u b i t o s 4;8O.. pedes^7200.. fpitha-mas <ÍOG^ p a l e R fías

(

130

'^efonderikus

)

ñas.iSgoo.digitos.iijiop. ^ Mílliare hippiGa.z. díaulos.4. ftadia.;8.plet h r a . 4 8 . paíTus . 1000 . c u b i t o s . 4 0 0 0 . ;pedes ^ o o q . r p i t h a m a s .8000. paleíias.Z4000»digí'• H i p p i c o h diaulos .2. ftadia qiíacubr. p l é t b r a .24. paírus . í 4 0 0 . crtbicos . ió'qq, pedes 2400. .fpicharaas . 3 x 0 0 . p a l c í h s .5i<»oo.digi' Diaulus ftadi3v2.plcthra.i2.paírus.20Q. cóf b i t p s . 8 0 0 . pedes .1200. f p k h a m a s .lííoo. pa.kftas;4800vdigkos,l5'200. : ' . i Scadium plctbra paíTlis ciíbiros 4 0 0 . pedes c o o . Spitíiamas .800. p a l e f t a s 2 4 0 0 . dÍgÍCÓS>5><jOO'. , ; ; ' í;. S PlGthrón paíTus .16 T|-.¿íibitps.<r6'.-|n.pedes 1 c e n t u m ^ f p i t h a r n a s .133 .-j-paleftas . 4 0 0 . d í gicOjS i ^ b o . : . . . . Orgyia>hoc eft, paíTus feü vina cubi'tos.4. pedes íex,fpithaffi asocio. pálcl1:as,24.digí tos; nonagintaíex. /n Cubituspedem ynum f p k h a m a s .2. paleftas .6. digicos.24. P e s rpichaiiias.i. ^ .paleftas ^ ü a t u o r , dígitos ícdcciniv .• S p i t h a m a palcftas.3. dígitos duódecim,.. : ' I^ale-

menfurís.

131

)

Paleftes d í g i t o s . 4 . 0 r t h o d o r o n cíl í n t e r m iffi} m , q u o ni am c u m al ij s m e n fu r is vi x p o t c f t c o m p a r a r i j c o n t i n e n s dígitos . n . S i c p y g Uic^lycKas & p y g ó c o m p a r a t a ílmili de caufanon funt, q i i o n i a m m i n u s nobiles m e n f u r x j f i n m l a d prolixicacem v i t a n d a m .

Romam

mtermlíom

mefurjí^

Capézo,

E N S V R ^ RomanacÍnter uallorumferc rcfpondétGr^ cis : f e d 5c ex propria d i f p u t a t i o n c cxplicádse f u n t , ac ad p e d c m fere reu o c á d ^ . R e d e cnimColümellalibr.y.cap.i. modufSjinquit j ó m h i s areae pedali m e n f u r a ; c o n i p r e h e n d i t u r , tjui d i g i t o r u m e ñ pes m u í t i p l i c a t u s in a d u s 6¿ paíTus , & climata 6¿:iugera&;íladia,centuriafquc,mox etiam ín m a j o r a rpatia prócediti Q n p d de aréis d i (Stum a d l o n g i t u d i n e s p o t e f i t r a d u c i , o m n e s l o n g i t u d i n u m m e n f u r a s ad p e d e m r e u o c a r i j h o c tantum difcriminc ,quodin híspcde fiínpUci j i n i l l i s p e d e q u a d r a t o v t i m u r . V e r u t n | c ú m d e p e d e R o m a n o ínter a u ¿ l o r e s n o c o u u e n i a t , in c-^teris raenfuris ab illo R i

pen-

( iji

Depondérihm

penclenc, aüc ad iliam reftFUSttir^írtTíiípra^^ rione díferepenc rteceíFeêfl: q,uis e t r i b u s q ^ i GirGaraFerütiii' -pro Rornátiisj peciibuSjverLis ac légiiimuseííétjiíínicíîiiêrtai probabilí. f a l t e n i r a t i o n e c o n f t i c u i m u s . . M Eíle:rgo m i n i m a meníuca i p t e r Roríianasn drgitus;pedís pars £extadéci;ma. Seddigit:;us4 r o t u n d u s; eft aE q=u e q uad tam s í m b d c ^ i ^ e l e al te S-: quod: r o c a n c3 u s m roar t ri bu s- qu ar t i s dte c íf mds.iuis^c|uadita¿0'digittf é í ^ V iTC i a p e di s , h o c e ff, pa rs dij o d e G iraa ^V n q iíal^' lírtéTf ápu:diíieto .pe blogd i n lob'jCrant pollii € i:s ID aígúit cu'dí tí íícu t bêíMe s íi £ te r 5 v oc a ri-; diiastéiaias pe^t's íoigitudirte .Q;uat:uór digiti p a l i m i m i^ciunt jidUodeciiníf ípalm tim! rrrsióílEm: qú^ncüín^vécEílué' digfcüs;^ poilex & m i n i m u s quam. m á x i m e c x r c n d ü r cur.. H i i r í c p á l m i i m f e p e Plinídy dodrantetov n i m ir ütií p e di s v nc i ás^ vp. v oG^t.] ib ^ 7 . á p:3 ; PygTTi^s:aÍt'terrias logítiidineliá b u í f í ^ h w é t e ín:f)S d éídra?ntieá r áliqtpáii db> ; vtí exPitilandroí addu ximus^, |íHm uttiv t ^ u á yocé' alij n e g á n t ÍÍT- ea SgriiHeátrciné aLatiiiis auíSboribu? vfüfpari'. Sed exí qüácitor t á m e n pal m is mi n o ribu s/dígi tis fed-éci m c5ílat%; S ed e ^ peí fímplex: & pés me-; trmur'

P l S í t í í § f otfES Vfe-lílí^ E rC n Ei ¿i u s • d e m e n í u r i s : P e s t r i p l e x eft , p o r r e d a s féíBipVj d 0 ttóoift/yfiif tim ip PaÍó'b^íí ii cío' p e ¿ l i s c o n t r t ó t í s ripmiru-^-feií^^^^ a m b i c u f u n e femipedês 'qóácüdr. P©rró pes quadíams'î fn^ ctiiüs .©¿lo fei-niptdês íí.'iV^ li 1í L-T-J...-. > i h j i ©ín r-BJ ís. G u b i e'íj s-íé tc| u'i - . '-I j : d i g í t ó m i i v vtgíñcí ícjuatuór; K^Ú^ fciíteoíiííqéc yín(|Uírtv ^niití^d-Üert'cmñf tíx-íejf p Eíl:.& círbitifs r e g r u s G r x c i s t á m e » , tri ü m. u s di g.¡ t ó r u Biê x H e r o d 01& Irb.E;

Wú geomercfcLTsicontr ^ mu-ííf ü m cébítóif ftm íex . A u ^ J i b ^ i ^ l í k :d:uitl. ^ v f t f i t í P r á l ^ cijbftic^ fuíííé ^ i t f r e á r { | ü á geriéraán-ímantiücHiínrá g ú í p o f e e a p e r c . r Giêí&sdíüdrantpedum & í é m í f á í s . P ^ s a ^ á í s í b í i í i ííije dícfwarspeífibüsy pi des E ^ b e t , v t i CGl^mella-îclib;. ióriíûéÍQiigftudlrae cfílvlri^ vtt^^peée é f V i r tFuuíx) cjiíe éxténcfitur manui yVÚ Serúi üs ait Eelágk3vSuéTo;»íuis tamétr villa frivrtuiií c^bit u m cfl^^ta&Üiilo vüÍE^fn-c|aí> die^^ l;n>a€iííe taaiííífefesetiá;^ Perwca^ fcüj

_ declarát. • .:

—

rr; :

func Piiii. verbalÍb.,i^G. í3..Q¿1q4 GLimlA G r s c u m paíTus.roo.pedcs.íípó.^ciat f£-íe5C-.&ocolii.gixurpFÍwpa^^

CcxQúnm: íemuiici? eíHoiiHit ptde^ y g i n t i maní Gcsecura numerumfaperatjGum i o n g i .tudoYcriulqpeftadijílceadem: ^^ r MilUaria íeu miíUar^ e^ o d e ftadij^ p bus «alie c 6 a i t , p e d i b u s 4 o p o . A t c i - h ^ c m i l

lUm-lapides a R o m a n i s v o c a n t u n v t c u m ^ i cimús Ü t e m u i n é y r b e i a p i d e ^ p r o c e ^ : quoniani c o l u m n i s lapidéis m i l h n a diftmguere confueuerant, i n f t i t u t o , q u ó d primus C a i u s G r a c e h u s e x c o g i t í i a k : v t i e x Plutar-i c h o i n e i u s v i t a collígitur. . Áótus m i n i m u s l a t i t u d i r i c p e d e s 4.1pngitudinepedes.110. c o m p l e í t i t u r . C l i m a q u p qaoveríuspedúeft.íío.PorcaapudColum. ibaitudine h á b e t , p e d e s . u o . tótudine^o, Ex 4 . p o r c i s coílañsadtusquadratus^vndiq; fíníturpedibusázo.Hocduplicatumfacitiu

^menfiris.

geEum,í&?ab:eD q u o d ' erat i ü i í é l u m n ó m c n . iugeri víiurpaüÍE,quí^fút ipfa verba C o l u m . 1 ib. 5. c? r sSi c j ü g e r u m pe d e s. 2 40.1 o n g u m ,I a:t:um.pede|s cehcsam \?igiíiti > pedes <ju adiacos c o n t i n a h i t v i g i n d :oélo: miMia: ódtingetitos. Qui'ad£lii~liá>ú.o.5)Uugei:mri á ^ ú pínguis pie; r,u m'iqim • m o d i o s : cîtici cjiiá i u o r , m c d i o c r i s quríiqué p o á ü h r e (mcmenco quatuor modios cfficere celemines o í í t o m é d í m n i beílé) ldeitiípr0;xMí>. C;iqgerum a g r i n o n artiplius ûatuarofoxj^riíjs ñ a p o r u m i e m i n i s aíE Í e r e n d i j m éíTeí^ndc facile coíiijcere licet, c]uá táiügerlmenfo^éíIec.Pliñíus Jibagicap/j,' I ügeru rti:;, a i í , voeaba11j r;,:qu qd v n o i u g d bíQumlíiídje exarariipoísiCi E r r a n t évgo qfis ûgcruir? . q a o q u o u e r f u s diicentós de qu:^d r a g i n t a pedes patere v o l u n t . Sic e n i m n o n -:gemin;urn 'isdlum í c ó n d M e r e t , í c d q u a d B u p l i í e ^ t a m . p d é ^ q u e - fjuádráxós, I í C e w ) t u r í a : ; c 0 r i t i n e r c € h t u m - i ü g i r a : quíg | ) p f t m o d u n i dupíicata noffien tMmî ceií-í turtíé. rdlitíQiCy vti Varro ait de íg ruUiGa libro .1. Gapine..n4i.ííectoturi:a firapiei? peiíd e sn Íc|ü ad r a tos m ñ t i n éb 1 r y o o o 0 :: h é c ci\ íí Latine 'dicas- V éeluies ^ ^quildáGiésí • . ... . centena

Diprnierihé^

¿ c a r e n a v i g i m i niiiHia. Saltusscoáfiiiíet-qiia^ t u o r centurÍ3sconiundfcas3«it3iiruml'íim|dH CCS,ve fítu in v t r a m q u e p a r t e i ^ bitiáercientiir iíc, V t ji I é V m o l o co d i ato- tií;. N e qi^crpliu ra.; feíRomaiais tixeníuris J i n t t r M a f e r w i ' c a a t i i m iDámiiiiOT njimoribuscompaíabimusc S e d b ^ aaplicesiIiU,aii;£ q u i b u s l o n g i c ú d i n e m .a¿ia t i c u d i n c m m e í u r a a i u s , hoeÁeftyíupexfiei&m, u a c u í » , ! ^ jsíialfníeam.xiuemadmodym line & & p e r f i c i e s diüerfi generiis íühtvita^vtríE^' ^ e t B e í i f u r ^ - c o m p a r a r a n n o n /poíTunci, íed i t e ^ í J ^ c ü j j s q u ^ í u j gcn;erisiuiit,Pátnu:m écg9 m eníu r s laci tu bn^tiiáiJaíiJEn^ h o - c m o d o paíIkGt & d e b e n t c o n a p a r a r i . : :; ^ ^ l a a d r a t a s . 800. clijnataii,3:ioo. m í t u s M ^ i n n \ C e t u r i a i ú g e r a .100. a ^ u s quadratos.5í£5íx;:

¿I jmiata ; l u g e r ú a¿tus.q.uaárat;os.i, climata.S. íataüis

mos,.34.íp;cd£sai{a4faco;s<i44 ' ^

t Clima

(

menfuris.

137

)

. Cirmaadusminímos .pcdes^uadratos.3^00. A ó t u s m i n i m u s p e d e s 480. R a r f u s ab alio p r i n c i p i o i n t e r m e n f u r a s 15 gitudinis tanturn hoc m o d o eftprocedendum. . Milliareeontinet fladia.S.paC^ b i t os. 3 3 3 4 . ; p e d e s. 5 0 0 o. d od ra n t e s. ó'ó^íí 8 palmos-i o 0 0 o.poilices.ó^oooo.di gi tos.S o o o o . S í a d i ü paffus .125. c u b i t o s , y.pedes. d o d r a n t e s ' . 8 3 3 . Y - p a l m o s . 2 5 0 0 . digicos lOOOO.

Pafluscubitos-.3.-|pcíIes.J.dodrantes.<í.^: p a l m o s 10. d i g i t o s :8o. G u b i i c u s pedes.i. d o d r a n t e s . ¿ . p a l m o s <;. digicos 2 4 . Pes d o d r a n t e s i . ^ .pal01054.dígitos ló". D o d r a n s p a l m o s . 3. d i g i c o s . u - P a l m u s d i gtEos.4.

^detamhtermllofummeñjura, Qip.íi.

Tole t-)

Depondmbus

)

EN SV in ce r ualIoTÚ v u l g o vfícat^ ínter n o s , fíue in rn er c imo n i j s , íiu e d i m e t i e n dis agris a u t aréis, ííire in reliq u o vítíe vfu , o m n e s f e r e ad virgam m e r c a t o r u m ( g e n u s id. m e n f u r a : eft H i f p a n i s not2£)fíac vlnaríi re u o c a n t u n a t q u e exilia p e t i d e b e c i q u a n t í ^ í t n t raenfurac ali^ . Sed ve q u o ccEpimus o r d i n e p r o g r e d i a m u r , a m i n o r i b u s a d m a i o r c s , digi^ ti m a g n i t u d o e j f p l i c a b i t u r p r i m u m . M i n i m a m e n f u r a n o f t r i s d i g i t u s cfl:,yti o m nibus alijs r d e q u o verius q u a m de R o m a n o dígito dici p u t o , t a n t u o i f p a t i u m continerc, quantLirnquatuorhordcigranarminoríCnim R o m a n o d i g i t o eft d u o d é c i m a c i r c i t e r - T o l é tani p a r t e . H e b r a i c u f q u e d i g i t u s m á i o r T o l e t a ñ o eft p r o p o r t i o n e a m p l i u s refquicertia. Q u p d ex i j s , quaedicentur de pedc,,mcliwf i n t s l l i g e t a t . Ñ e q u e e n i m a iter d i g i t u s cura d í g i t o , , q u a m c u m pede p e s c a m p a r a tur. P o l l e x a noftris pulgada d i c i t u r ^ p e d i f q u e pars d u o d é c i m a eft. S u n t . 4 . d i g i r i q u a n t ü m a n u s f e c u n d ü latitrudiné e x t e n d i t u r p a l m u s latinis,vt di(5lú,mi ñor

„ i i . j i . L . i l'.i

(

I I I. I

•

^menfuris.

•

i}9

ñ o r t a m e n illoivci de d í g i t o d i d u m eft. Sí . 4 . digitis í m p o n a s & p r e t e n d a s pollicc n o u a m c f u r a e x i f t e t digicorú.6".Cotus v u l g o di¿bus,neq; T^IIÍ v c t e t ú r e f p 6 d e n s , o ¿ l a u a tan t u m c f t virga:noílr^,rem{smaiorispaImi. ; . Sequiturmenfuraaliadigicorura o d o , q u á tumpollexindexqueextcnduntur/cxtavirg^ f e u w\ttx p a r s , pedis T o l e t a n i f e m i s : v n d e & x e m e v u l g o d i c i t u r á femis,íic ipfe c o g i t a b a n i . a u t fortafsis a c h e m e d i c i t u r m e n f u r a G r ^ c a , q u ? f i c u t pars q u i n t a eft C y a t h i , i t a n o í l r u m X e m e virgíe q u i n t a í í t : i u x t a q u a m r a t i o n e m n o n o d o , fed d e c é f e r e d i g i t o r u m cric, v t i l y c h a s G r s e c o r u m . Í?almus d i g i t o r ú e í l a i q u e m a d m o d u alijs n a t i o n i b u s j v i r g a e noftrac q u a r t a . Pcs legalis T o l e t a n i s tcrtia v i r g x p r s c i f e eítjininor R o m a n o vnciavna.Continet auté d i g i t o s f e d e c i m . íic pes H e b r a i e u s T o l e t a n ñ •c6tinébiti&: a m p í i u s t r i c n t c , G r x c u s T o l e t á nü'C6ntinebitj&: o . d a u a m f e r m e Toletani. C u b i t u s f c f q u i p e s eíl,Koceft,iVÍrgx f e u vU nx T o l e t a n x l e m i s , d i g i t o r u m q u a t u o r & vi iTÍnti,Virgafeu vina t r i u m p e d u m m e n f u r a eft,palmorúnoftrorú»4.digitoru.48.aliarum m e r u r a r u m f o n s j á d q u c m examinari debent. Si PaíTus

)

( 1^0

De ponderém

])

Paílus pecíes c^uirique^ rarocjíie ea men.fura vci^NUR.. SEÍCUS p e d u i i i Tcx-, (guanta h o m m i s iVacura exiíHc.. : . C a n a ab Icalisacceptapalmoriruj.ro.Reíftisi p a l m o r ú ixiaioru-j). odlrngétis r e í l e s k u c á í a . c i u n t . PorrD r e d i i £ l i s p a l m i s ad pedes,reíl:es: Soo.contioeE p e d e s . r p S o o . iiiniirÚ4aoo;par-; íusfere.. Sed k u c a d ú p l e x eíl legalis q^ufnqueírtilliúnepecócinens paílus.5000. pedes 2 f 0 0 o..L e u c a e 5 m u n is & víítara v n i u s m e n fu ras n o e í l f e d varia^^pro r e g i o n u v a r i e t a c e . C o f e n t i u n t ram en a u á : o r e s , q u a c u o r fer e í t a l i c a m t l l t a e f í i c e r e . IlíefonCus d e viris illuftrib.us in A í l u r i o C o m p í u t u m T o í e t o cíiftare 'ait f e r m e f e x a g i n u paíFuam m i l l i b u s rSd .fáné q u i n d e c i m Kodie l e u c a c n u m e r a n t u r » ; Sunc & a g r o r u m m e n f o r i b u s p r o p r f ^ m e a forse. Stadalis a b I t á l i c o S t a t o l Q m a n a u j t . S . e d ñaioíus Romns"quinqué palmor:um 8¿: (iódiia tis eít, n l m i r u m ; dígitos c o n t i n e n s . , 0 % S t á d a íis v n d e t r m p e d u m e f l : T o l c t a n i s nihi|q;nítr ñu s. Fán ee a t e r rx (¡c di ¿tai q u o d fa n e c a f r u m e j ti feracur, ñ h o r d e i ftadalesquadratos c o n t i ne c qu a dr i n g e n t o 9 , fi tr itici lex cen cos.me dia ftadalescantinetquingentosf r , , A r a n c i a t 3 , q u a m e u l u r a v i n c a s meciri fole^ mus

;(

j^n

)

fírus d e^fíntt u r , T o l e t a n k ííadáles- c o m i n e t q u á d r i n g e n t o s i E ^ l ^ n d e t q u e A Fái^ i aíca^íli tí^ n o Í L i g e r o > m a i o r i H o c a m e n r n a m y^t'ánciata ^ n e K O r d e i í v f e d i ¿ ¡ i i t ^ peái-ba sí .ZÍO. ftadal ié'a j v i g t e t a é i n e . 4 8400. Seíi pede á l Toléipatí iííi^ iWeme a t o rñi n o r e ni e íFé Ró-nt án OvI t a q y e c e o t i n e bi e fen cano-IlraciFCtté^r m g e r w m & feniiííbtri.Et io-; íije nj 0 í t á i í i e á % a g r í t a n r fan e^ ufe ílt^:,. íeinirii^ no;ílrosíer^^ n é p e q u a t u o i : Roniarrdsl- Qüé><| t a n t i^R á é $riíiiigeFG%r er e É u r , id i l t a f e i i í t r i b i i é ^ a a v ^MB^qü ó pingaíbFgleBd^ e í l , p l u s f e m i n r s e i u s c a p i t v í q ^ i e a d e b ^ v c íit-í e e i i ^ f b l t i ^ h ^ Q e - i í í í ^ i i a jidlttMdlúm t á b mf ciuí^HiínfeaíemmisífeFáií^^ ciani agFÍ f a n e c a inueniio fÊi^íepí eni^ri©ft f o ^ tótarios^üîíeminí^ cîjéiexi R o m a n o s f é s t a r t ó ^ Q ^ ófeí&lü^tloí ^ M i s ^ j n i j r^tióíie'naiíiití^; toebkíí^^ c u m Coltimella riimípsríimisfextaíiósqUatúOF/'^^í^ í ^ P o f t r e m a o l o c o l u g a d a eft, iro&tinfeii&éuí^^ q b a g i n t a í^ñeâ:?^ f : ^ e í | K j f t d e t ^ tu ri 9 fímplict L a t í n o r u m , q u á a i s m i r t b í A ] Sj A efe.' asna:

-- ••-

I...

( 142.

- •• .i

dD^fmikríkps

))

no.necíp]ufa:díe hi^ííneñí^ris T o l e t a n i s . n r a i o i es c:anc;um íme« fu ras .c :mihorib irs c o m

..57500.

^oc.os-73333ypQl:licesr3ioooQ.digicoSr4<S'oooo , virgas: duas.^ . b i t o;s. q 11 i n q u c, p e d e s. t ^^^ xemcs qiW'iidecimíjG.o ,i)Ol di-¡ } ^ iScatus p a í T u s a - j , y i r g a ^ . ^ c u b i t ^ s p e - ; palmos. 8.xemesr^ii. cotos .íó', póiiices fciÉaífus virgas .i;^. Qubicos;>3.i:.pedés qum> que,palniosv^.|":xemesdecé,c;otos.i3.ypol^^ r o M i ^ a ciubítp?;

-í-

cov Pes palmos . i . j x e m é s . i . cotos.i.|-. polli-

ifiiij-; OÍD A

Xemc.

(

menjurtsm "

1^4;5; )

J^eme cotosiir|-. jpioIIices/<í.digito¿. g-, Follex .it^v ' í " % ' M e n fur^ ágíórü m. Piígaá á c o t i n e t fáiiccas. ^o.SihotdéíítacfalésUoooó.pcd quadratos 2 4 2 0 0 0 o . Si aütem trrcki;fkádáks.3ooGo. p e -

Faneca tertaé^fih^órdeí ftáMes; i 4 ó k pedfe^ q u a d r á r p s ¿484002 íi trítiGi íladafes desquadraíosiyitfoó. K; ? ; ^ > , ; • Stadali s pe dú ni efl: ^qú idém; n, ex> ora ñi par térqüare pedes qüadfatos centinebir.m.Pes qu ad rat u srain im a m éfu ra^ djffle t i édisí á f r is. monetíS ñoñratihuu

C^p. z ¿i

'' ^

I E MonemsíH^bmicis ^ Grx^ ci Si & R oirían isy c a m de pon delikj:^ ágeresnus^ qu^ noíle > u b ciís küÉrariíí u s'paTí Lo • plura; i f F — - • é p e r e i ^ a d i j c e r & vi^ ;petitionik&Did.Ctíuar.difputat. de numif jrriat.íj4oaad f a i m capita | d e í i m^éxíica im primis

(

1^:4:

Defonderihus

)

p r í m U ^ f t f J^^prer t e g i p p f u t i i r ^ n y m e r í í f u m rnaxiiTum vatiétácetii i a í í ^ ^ a f l M y piicarí póGit / t e i i u n i u f t i j eíi-tamea^^^ á ^ h a c p ai: le u ejtiCá: difp'^E ai 1 o d ^ ^ ^ a ^ ^ i dea w rA c pri oi a n? mofseca^ V e l l ó n vulg p d i d 111 r, q u íg ;e x fef e i é g n a t ur. Sed 5c a r g é n t e a , cui adiTiixca erac.qyarca gi^ eraatípaícnti^tTííjetai^ q u a t u o r q u a d r a n t u r ñ valore(marauedinpSíIiaG o p c r A q ^ a d ^ m v o c a i i i u s ) q u i e d a m a o f a é i ali^ vigirítí qiia d r a n t i b u s seftamabaetiír: q u i b u s antiqjiaMs iqeammJomfeceíIéreí^ nMcftertios dixeris,valore t a m e n quadran tú qú;? q j j ^ c a p a r s a r g é n teije^^^^ genere m a r a u e d i n i f u n t . tametfi primis t é p o r ib ü s R e g u m L égi on i s , fed & G o t t h o r u ni x é p o r e ex a u r o íígnabancu:rrG;aftelIaiii,de q u o raox diceintts,valorg a i p o n d ^ r ^ C ^ r ^ g t b u s P á r t i t a r u v ;6¿íniRQEo •uarriusfkoípliddioíleglbiá^í^ íufttnlamtépQrejqúopondereieífétjíiiperi^ eíl d i d i í . ) fie moincc?e au Gótthoru m ,qu? pafsim repütiunfuX- é ^ - m m f é p r o b o - p p n d s i rc&ripiiii^granñjrú^lí^iM^lr^ •, ' vocis

(

^mmfHm.

145

)

' vQc js Vftfser i á .c íl; i q > G o t c h o r u r a l e gi b u s) c o . f u m m a y a i í i e d m o r u m e r a n t ,.boc e í t , certiam ípaírccmicmicInences.Fucrc ¡etiarnin v f u m a r a :ucdiliii;argcntei:<|uocl i j o n i e n Blancae, id e f t , ¿ a i i i d j d x d e c l a r a r , cjuo h o e eciam t e m p o r c j q u a m u i s a d u h e r a t o eo g e n e r e acque sereo faá o i m a r a u c d i n k f e m i E e m . vocamuy. Cuiu5 v a t o p r o i ^ k r i e t a t e teitopQriifn , & v t p i u s auc niinusasris m i í c e b a £ u r , v a r i u s e x t i t i t , T c r n p b ;reiAlfonfídecimr,Yrpatet:ex légibus jftylt áb co k e g c prpmu3gatis,fuit maiauedinus,qui valébat q u a n t u m marauedini hodiexni íe j j ^ ^ i n t a a u í trigintáíVx^'vt-íenciunt a l i j . t a j ^ •filíunc m a r a u e d i n ü r a a u r e u m v o c a n t / o r t a f . |fís^uonjarapaiPs:c.3^íg¡uíaallquaaurinijrGeba|tí3 r : ego.; é ^ i a r g e n c o p J á r i m ^ c x p a r t e Í j g u a t o s p u t o , q¿i o d valor i n d i c a t / E r a o t m a r a u e d i jnt B o n i d i í í i i , v a l é t e s í í n g u l i quárum d e c e m je nbílrk^^auc q u a n t u m lex iVtalij. í u d i c a n t . Q u a s e f t i r a a t i ó n e A l f o f í c c g n o n i é i o Sapiétis t e r a p i K e ^ m a r a u e d i n u s c u d e b a t u r , ve c o n f t s t ex legc fí:ylí.ii4. fex eius t e m p o r í s a^quaíTe v n u n i e p r i o r i b u s p o n d e r e , d e q u o .\,i. tit.y. l i b . 7 . £ o r i . Q u e m etiá á q u i b u f a a n i t i d e o au reum m a r a u e d i n u m vocari. Sed & m a r a u e d i ñus V c t u s in R e g u m l e o í b u s p a r s i m e x t a t re T

ccn-

( i/¡.6

De pmdértbusX _

^ c e n t i o r i s teiHiporis, valens n 5 f t r u m t & feiwif-y f e m . A c q u e í i c c triplici v a l o r e m a n a u c d i n i i n p i u 1 o anti (^uioi ibus l e g i b u s & Rí&gum díH pliomí\ti s SEÍli m atvtu r a i u d i c i b u s Ikibuis í ^ Í - í m a n d i s , a t q u e i n m u l d a r u m m o d o . Etfí' marauedinus aurtiguem diximus fexagmta e n o ñ r l s v a l e r e . v i d c o t r i g i n t a f c x catxt>ii en. itt^l t i bu s ae íl: i m ár i. N a m & fi v al or m « b i s aly s:míy dis varia ü i C j l k i b u s t a m e n í í b l é n d i s i M ^ íjaa & ¿eílimatío e x c o g í t a n d a f u i c b i qtó t u r n á i s vera & a n d q u á : q u o d iaiegtbws e t í ^ m I m p e r a t o í u m f a d u m obíeruaríras. N o n i ^ ^ noraraiTs, t a m e t i ex h j í l o d j s R.egünoftrbrá>í ; A l f o n í í vndecirni r c g n o o<5fco vneias a t g e n i í ' i X íi i m at as m arau edi n i s . 125. n i m i r u m fin g u l í ij n i i r a u e d i n i q t i i n d e c i m é n o í t r i s v a l e r e a f q u a b a n t . Sed 5c H e n r i c t feGundi setatea*g e n t e u s n u m m u s , q u e m r e g a l e m dioimus^ t r i b u s : maraucdityisipendebatur¿:¿CafteUa-y ñ u s m a r a u e d i n i s t r i g i n t a l N i m i r u m maraijCr d i n a ; valor is circicer r e d i e r a t , q u e m A l f o n íí d e c i m i a e c a t ^ h a b u i t . R u r f u s e ú m l o a n n k primi cémporibiis o d o vnci3í a r g e n t i f é u M a r cus valeret m a r a u e d i n o s . i ^ o . fitvt marauedini v a l o r c í í e t odbofcre n o f t r o r u m m a r a u e diiioruiii. A t H e n r i c i t e r t i j r e g n o m a r a u e dino

menfurts.

d i ñ ó iMmínüEo ;álmidia rurfu^ a r g e n t i £eftimatb s fu ic m arai] edinis qu! nge ñ CÍS.& q u o d p e r i n d c c í l , a l i q u a n d o Caílella;nuscencuni vigintimaraufedínispcrmütaba^ türiE-nimúero n i a r á u e d i n u s ad ñdI f t r o r u m m a r a u c d i n o r i i m q u a t u o r e r a t reda-;átus^Sub l o a n n e f e c u n d o , a r g e i n i M a r c u s va loírc f u i t m a r a t i e d i n o r u m . i o o o . r e g n o q j atiiplius H c n r i c o q u a r t o rege p e r t u r b a t o , ad m á r a u c d i n o S é i ó o o . a t q u e e t i a m . z j o o . M a r c i val o r p e r u e n i t . Q u a camen ad u l t e r a n d i l i c e n t i a ex p a r t e cattigata F e r d í n a n d i Catliolici lége, q u í e l n h u n c diem feruatur ,argentiMarGüs aeftimkt u r . 117 8. q u a n d o i r g e n tei. 6-j. e üd un itiurrcx vino M a r c o a r g e n t i v a l e n t e s finguli im arau edinos t rigin ta qu at u tír^Pr^tereá I ege eiuCdé R e g i s ex M a r c o feu o £ t o vncijs eeris, q u i b u s a r g e n t e i vnius 6 ¿ f e m i f s i s p ó n d e r e árg e n t u m m i í c e b á t u r , m a r a u c d i n i cüdébaricur.5)<?. N o í l r a íEtatc e x e o d e m íétis p o n d c í e c u ^ ü n t u r m a r a ü e d i n i c e n t u m & d e c e m , adra i Xto argentei vnilís p o n d e r e n o n a m p l i u s , fed argén ti M a r c o priftinus valor m anet niar a , u e d i d o r u m . i i 7 8 . F u i t a u t e m ó m n i b u s ma raue.di ais e.o m m u n e, p rse fer tiín rn ar au ed i n i s .. . • T 2 argentéis i'i

I I iiii» • -.

Él II.. i-i .1 •

I íé-'

( 148^

Depondmbm

jí

a r g e n i e i s a t q y p í j s i ' e i s , vt fínguli dluicíérenk' irur in d u a s b i a n e a s , v a l e r e a t fex c o r o n a t o s , d e c e m dcnarios,fexagintameagias,argum.cn;r c o m a i o r i s valofis m a r a u e d i n i quatr» h a d i e i - i a i : i m o y t conEmeret d e c e m d e n a r i e s , e x i n a - j rauedino áureo reli¿tum fufpicpr.Hocquldé! t e m p o r e maraiiediniis non vnus numnaus e i l i f e d duae blancse i d n o m é h a b e n t . D e í n d c ! ^marauedini b o n i t a t e f e n í í m i m m i n u t a ¿ t a n - : i t a q u e a r g é n t i a t q u e auri c o p i a anniu,erfaci|s; naui,gationibusadue¿la,nonrao.dórmonct2El inFerioreSi fed & ipfi m a r a u e d i n i f c r m é ; c u a t í n u e r u n t ; ac iam c u d u n t i i r monetse matares:, f e r m c t a n t u m duplicato,aut auadruplicáto: m a r a u e d i n o r u m valore & p o n d e r e . QucLmadj n i o d u m ; alias monetse serene e u a n u e r l u n t alijs temporibus vfitatae.nimirum Cruciati d u ó r á c o r o n a c p r u m valore, B l a n c u s v a l e n s q u a n t ü noíler maráuedinussdecem denaríos, deindc i ro mi n u t OiVal o r e ad f e x d e n a r i o s . A g n us D ei valuit primum quantum noíler marauedi-: n u s j d e i n d e a d c o r o n a t u eft i m r a i n u t u s ; F a i t & b l a n c a e d i m i d i u m . qu2C o m n e s m b n e t í c a n tiquat^fu,nt>Et-quidemtantíE varietatiscaufam i n u e n i c b a m i n o p i a m asrarij extitiíFe. n a ea f u p p l e d a Reges fepc p o n d u s & b o n i t a t e m mone-

r u a n c t s m i n p e r u n t : valore a h u q u o r e t e n t o . qu;0dini\û,umcftj.nequeniíí afperrimis r e i p u b . Ecmôribus v f u r p a n d ü m : p r ^ f e r t i m cü coHime r cia. i tj) pe diantar ni o neta a d ult erata, neqMje dîWítíirn^Jfeípiratí íitvíed breuiísima t at e ^ te «ij^t iam áretti:! tot o. i Qu© d oníii ib u s ternporibus^&apiidíbmíies gonces c o n t i g i f feôbferuamus. A r q u e monetis sereis íínr di^ta^: o-q ; , r Arpnt^yslqiirr^gafev^^^ de ; rfíferjttc d ra0h m ^ j a nvu 1 c o t em?p ór e i mím u i tatü5íií ft Ciiinjílkec ali quand o tres; níi a r a i êdifl^c^ Araleret ¿tóêi lis val o r, íed m a ni vial^F & J w i i c a s mutabacu r. N u n c quidera jiGgé^^Férdinaxidp -ílege C a r b ó l i c a lata anno:.r497.exaíiío vncijs argénci n e m p e M a r miíceturduQdeciriiapars jerls, íígnan ¡t« r argeprei, (>7, D ü catiis fortafs is alíqu and o ex a u m f u i r , n a n e n u m moru m fu ra m am vul jgptantMnafígnifieat:j,vndecin^ arênreos ariq,ueniara;uedinum vna<m,,qui e f í i c i u n t m a r a ucdinos.37y. A d a u r e a s m o n e t a s veniamus. E t q u i d e ,.de roarauedfnis a ü r e k q u i d f e n t i c dumcíTet explicuimiís. Sed praeter tilos rece á.mprnoria e x au ro cudébanr vir inone t¡s^qu ^ T3 CaRelr

( i

Dé^oñdenbm

G a í l e l k n i v u l g ó dieüHcuriÉx ri^ q u i n q u a g i n t a fínguli p ó ñ d e r é atqtie oboli prcecipua bonicate. Sed ijsiioG ce p e r¡e c o n fu m p t i ? n o me n re ti nec m r 8t'^ílitóaEio inarauediiiorúmüa fínqttéd' duplis auceisríiffciqniSt^ckiic y qúse. gáíéS^ Gaftellanis; e r 0 c pDfíderc: a r g u m é t o q u ó d qüi ad f u t r e m o s iuditeísr^gni prodocát pecunias periculo depofitsc aplid^ ; fequeílr ñ, íi mala caufa fuer ic, p r o rallle ^ ü i t í géttós dupl'isi, qú^mdâiîieg^^^ totidem eaáella»o¿ vidi tiori m e r a o r i a i c g e Ferdíéaíidi R;egisíGathb-'' lici ex oófeó viici^s auri c u i e b a n t t i r v<ff)iaufei íinguli d r a c h m s f c r é p o n d e r e excéliéftcíbo^; nrtare. n a m cü f u m r a a bdnicas auri n o n vi tria viginti q u a t u o r charaóberes p í o e e d a f , illinu m i ex a u r o erant c h a r a d e r u m . i 3 . 4 : t n d e atíreiexcellences d i d i funcjíingulí vhdéíé'im áti-" g e n t e o r u m circiterseílimâdtíne aritiqüaj triá rau edin or u m . 375. Ex eo ge ner e nóii páiiî in ueniuntur,pr2efer£im duplo pondéré^Vndé 6¿ duplones vulgo dicuntur e r a u n t ü r q á c m a i é riSjVti m e r c i u m gcnus . S i c f e r e i n vfu cpm^ m u n i a u r ci te 1 i6t i fu n ty qu os c o í o ñ as vü Igü § vocat, lege Caroli q u i n t i I m p c r á t o r i s fíghaá exauri

m^rifiiriss

.151

)

ai^ri fih cpfe^ginc^pííl^^

I 2. y nei js D ^OÍ fíue M ar u s .c]uoru ni seftir

MifeQuttdi^egiis

legc P hilippaueos annos

JSRC AAIT^A,R ^

N o s . 4 0 Q. A TG;- PRO PR

CfJi . m f S ' H c Q p i ; ? m :auri ÍTOÍI i m piices c u , ^ u í i ^ ^ m p ^ Ojíedîíf llces^qy aíj í u pl k es^raar d e re>i C unTif í íj i? a ut c i sí ar g e n íîîjaíqíseíaarauc^íniSjiHébi Gnaeeái ^ B ^ o m a i i a :e0p;feên{ia f u o t t í u r n t í i n a t a , ^ i ^ ^ t j ^ f s wanis k e í í b í ^ grauísnji u

; í f j p i t m . a r i n o m t^xáthé^ i

Eafêeuií^ yarietate,fed & iíninorj CQpia argenti; fa; 4 l u m éftiiV tXu p? ríprib u s re m pcgtíav r e r u m ¡mtilt o _ _ minoTaîqugni fíoftrínfuiíTe V i d é ^ H j f i í ^ f o d in hiílorijs ppíl^âtlbus ixtaxime^^^^^ o^^ rerum g e f t a r u m i t i H i r p a n i a , a n t e d u e e n t o s circiceíiatitips f^npcatnrhpirdeii.KoGAeft j^modi fcx ^ p b fjs t a n t á n i gráv edii^ i s em i e o n f u é uiíTe.. A c i n CutníijaiícaTisate annoii í> ; , ad m a -

( á d i m r M i é d f e c ^ fiÉígiát^'Gréfe^^ •aiiaru m r e f u n t pf^fÍ^Jr«ífibiícíébaritf gatiir , eperge^r^tíüfii faóbüir^jín'j[)ütáw [(âtiftis pi-irtií Gaîclte R e g í s I^g^rtr adfeííbtí réláta^'Eráir^íoó^.hócélliátíria qiía recüi m otWkárb tftae ex a m k i L a c i n a r t i f é c i m u s i n h^íí v é r l ^ i -NFoisiroálitó ReXjCutrt n<^bilbuim c i í e m T á ü í i f S á f á b i s ^ é teribus'foi ¥ á c c ^ i s f u k ) F i 4 l ü s h ó í k r í ftátir^ > atrui(û liíti en u I ti án d ftites, prpcéi%Syii=ó üilefvjiie r e g n i iiofl:ri,pro i ü r e &c d e b i t o a c c e p

tx poxcftaiis;^! iuteti^que d i g n i eíTcmus imperio,publicsc vtilitatis fíii dio h a n e córt í l í t ú t i o h « M í f ^ c i m u s in h ü c W ó d a m . P r ^ e c i p i m u s , vt trítici f a n e c a q u i n d c r díTt m a r a u c d i n i s v e n d á t ü r , f f e c 4 i s q u a t ü o r | liordeidccem,aijéit»dÉé'^áUt;m tei! p a r t e s conaén'<;rici' ¥ i n i veteris f e x t i r i o s q u a t u o r, m a r a li edi ri i í M l i i i s a d é r e c o n t c dit u r, n o u i d u ób ü s & fettí iíTe/15 m a i tíri'cép^ per vrnas a u t a m p h b r a s y é d a t u r , ex vtifncríá f u ra ma,< parte qu arta d é c i m a f l r i s Gallicje feu paftni>Vlna y nis íexaginta> Bélgicinatit A n g l i d ^ a i E r q ^ á y ginta

(

^ mmftiris.

153

)

g i n t a . Ñ e q u e fas fíe m e r c a t o r i veitc m ai t ¡ hc i o c x t c n c f e r e , a l i o q u i p u b l i c e t u r , & illius a m i f s i o n c m u l d e t u r . P u r p u r a : Ganclaueníís v l n a c c n c u m m a r a u e d i n í s , Hipreníis .110.ea t a m c a l e g e , v t p u l u c r c p u r p u r a i n f e r a íit, craíTaque. Ñ e q u e q u i f q u a m B r u f l e l i s , M o m p c l l e r i o , L o n d i n o , Valeaciaquc v c f t e m lan e a m f e a p a n n u m i n u e h a c , t i i í í n o b i l e m focrainam d u ó b u r u s , a u t ex R e g í s v o i u n c a t e , A m e n f e N o u c m b x i vfque ad M a r t í u m diurnsc operaí merces vifo quidcíD tres m a r a u e ditli veteres f u n t o , focminse a u t c m n o u e m d e n a r i j v f u a l e s j í i a b o r t u folis ad o c c a f u m f u e r i n t operari. A M a r t i o v f q u e ad N o u e m b r e m viro d c m u r q u a t u o r m a r a u c d i n i vcte^ res cumfemiíre,íoemina:duo marauedini dim i d i o d e m e n f o addito adeius voluntatern. A r a t d r i s m e r c e s d i u r n a Gnt d e c e m m a r a u d i n i vcteres & d i m i d i a t u m d e m e n f u m , V indemiaruiíi t e m p e r e h o m i n i & i u m e n t o malo ri f e p t e m m a r a u e d i n i d e n t u n q u o d fí v i ¿ l u m a c c e p e r i t j t r e s n o n a m p l i u s a c c i p i a t , modoí; a n t e folis o r t u m f e m e l , d e i n d e poft o c c a f u m folis o a u s d o m u m porrauerit. F á m u l o m e r ces a n n u a í i n t c e n t u m m a r a u e d i n i vcterés, famulasíiiunioríit,quinquaginta,feni quaV

dragin

( 154

^^ pondertbus

: ¡rdíHiica a d d i t i s , q u x darí m i ñ u t i ^ - c o n f u e u e ru nc. Spicas in in=2íre;vxores.ar.aEQru.m:&:, m e f : f o r u m necolliganCjAon i u u e n i s i d o n e u s j i - u x ,no labori: Uiics can c u & p a u p e í e s id faciát.Calcei m a i o r e s A c a p r i n a pellc.â^^ uediniSíyendanttiF, m i n o r e s t r i b u s . g u o d íí arietincepelles fueritit, eius píeti}-, d i m i d i u m , daré & acci pe re fas fie. Q ^ d íiiolea? g e m i n x f u e r i n t j a d d a t u r q u o d : c o n u e n e r k inEer. parces. P r o e p h i p p i j s c q u i ex caprinis pellibtis centam m a r a u e d i n i d e n t u r . p r o mulje Celia vi ginti marauedi-nt , a d i e d o vnd nvarauediiio p r o f r ^ n o i Par pellium' cápriaarürái c e n i u m m a r a u e d i n i s v e n d a t u r mt)do p r o b a r a prasílá tcrque fintr alioquiüriginca maraucdiniipre> t i u m fíc. q u o d f i vicio deprauacse: f u e r i i s í , e a s ;vendeue neminiliceaD. Q¿JÍ gladíos-poliunc, :tergun;tquc,pro cnfepoliíndocres marûcd i n o s / p r o culcro m a ó l a t o r i o m a r a u e d i n u i n vnum accipianc, pro haftsferro dúos mara.ucdínos , pro loriea fex rnarauedinos aut éo ii-ninus, fi.Ínter partesconueneritv.Vefte V/ulgarifuieieBda-pelliíûs, tres marauedinádentur. Pro. vede pelliceainobtlium viginti níar a u e d i n i d^ntur, pro contmuni non amplius duodecim.„ Auriíices BurgenCes T o l e c a n í ; Legio^

(

m^nfurís,

^55

)

L c g i o n e n f e s , S e g o b i e n f e f q u e argenti T a l e n t a ¿ opere^fimplicifaciát pro q u i n d e c i m m i ráuedinis: íi addita m a i o r elegancia fueric, vi ginci m a r a u e d i n o s accipianc. Q m i n g e n u a condic-ionc n o n ííc, argenci f a d i viera tria T a lenta n o h a b c a t ( Taléci vocc hac lege M a r c ú fígnifícariputo«)Scutadüpíicia.io.marauedi nis v e n d a n t u r : fí a d d i t a p i d l u r a infignis fue-; ritavigiriri q u i n q u é m a r a u c d i n i P^ecium fíty í í a u r a c a , ü r i g i n t a . C l y p e u s c x o r i o ex A r g i o naquidcíiTÍeu Aurigia,vigin.ci q u i n q u é m a r a uedinis v e n d a t u r . q u i a l i u n d c f u n t j í i u i n d e eim^neque eo v t a n t t í r , a u t d o m i í i a b e a n t i n i ^ fí q u i i n g é h u a c o n d i c i ^ n e f u e r i n t . VccerinaiHjiuraentis calccandis f e r r o , pi^oquaque Co^ lea t r i b u s m a r a u c d i n i s c o n t e n t i fínt, íi é C a n t^briafóleíE f u e r i n t : a l i o q u i d u o m a r a o e d i n i p r c t i u m íit. Molas frumentarias pro faneca ttitid dúo marauedini dentur. Sipra:fedus molíE''aÍicui foeraina: ex i j s , qílx ad m o l e n d u m vcfierinc, initJriara f e c e r i c , i n o r t e p l e €tatur, Dardanarij i t e m J e p o r e m t r i b u s t a n t ú m mtrauedínis , cuniculum duobus vendát,gallin3mquatuor, anfeíem fcx,porceI^, l u m o d o , paiumbera tribus, perdiccm quinq u c marauedinis. Ñ e q u e ca comparare . ^ Vi fas

(

DeponderthtiS

)

fas ííc f a b r o aiit art¡fici,pr2EcerqQam i n p a f c h a ce auc a ' t p c i a r u m l o l e n n i t a t c . Mille t e g u l ^ . (ío,inarauedinis,milieiareres.^y.dentur.Gip íi iri p'.jluerem c o n c u f i f a n e c a , h o c e f t , m p d i j fexjmarauedínis.íí.calcisfaneca .5.maraucdinis t a x a c u r . y t r ú q ; m é f u r a B u r g é f í v é d a t u r . Bouisad Anaranutricí .zoo.marauedínipre tiú c i t o , a l i o r ú . 180.Capitaleq; íít b o u é j V a c c á i u i i e n c ú e x t r a fines r e g n i c d u c e r e . In m a c e l lo arictinarü c a r n i u libra d u o b u s m a r a u e d i * nis v e n d a t u r r q u o d fí aliquis tócu c a r n e s g r a u i o r c s f c c e r i t , poen^afitijs p u b l i c a t i s f p o l i a

r í. Ta X a t i o n es q u xcum q; i n h a c c on ít i tu tri ú •• ne cóntinécur^ in c ó m c r c i j s feruari e m e n d ó ; vendcndoq-, m a n d a m u s . Q u í E c ü q ; hicomi.f-: f a f u n r , voítimiis a f e n a t u & m a g i f t r a t u per. v r b e s & o p p i d a deíígnari vfq- ad m é f e m l a n u a r i u m p r o x i m ú . Hxc e r g o c o i l i t u d o e f t , q u á n o s R.ex l o a n a e s f a c i m u s , cú n o b i f e u m ¡ o m n e s p r o c e r e s & n o b i l e s r e g n i n o í t r i crsét. Cómunisa'itéc.onfenfijs o m n i u m noíiriim argu m 2n t ú , fu bfcrí pr i o n e s erú t , qu ib us hacc lex a p p r o b a t u r . V4dcs ex hac l e g e , q u á t ^ p e f e : rerú preria rautat3 Í í n t a b a n t i q u o . C u i u $ a i u tationis d u p l e x caufa exticit. pecunise olimi probitas^maiorq; v a l o r , v í i p r o x i m o c a p í t e di¿lum

(

^menfms»

'57

d i a u m eft. Pr^terea a r g e n c i a u r i q i a e m u l í o mifioi^ copia q u a m n o f t r a í c r a c e .

Pondera^

menfurji in tcmpUs

ftma-r

E MéCurisa»:. p o m l e r i b u s ca badien m d i d a fu n t;, qu se n o bis. qpidern; fcitu d i g n a , f o r e videba.11 tu r..Abfol.üta d i f p u rat i o e ft, m u í ti s qu a m u i s i m , ^ pl'cita;difíículDaiibus : a c iiLuditantom í«:pereft,íingu|3genera-, ponderG &:raeniii;ara:iii;tedipí^ & cú n o f t r i s vuli^arib u s ( s a r ñ p a r a r e J i í b d h o c l o c o G adieccro finé faciá di^putódiríbiiíTe a m i q u i s t é p o r i b u s o h -

feruac%vt m c r u r ^ & ; p ó d e f a p u b l i c e r^ tur,nepoíIcnta"quoqiiipopulkiíí:yi de b á t e niín>ií:fé:cüs fere rjCQíri e r c i j fid é i n t er homifiey coflítiíe p o f f e i m a g n á ^ re r ü pe r tu Fbarioncfore,,í¡ m i í n g u lis d b m ib us au t o p pidis va rta eíl^n t^ q u o d Fu cüru prou i d e b a n t , o ifim agn a dí í igc c i a^ m agna q; ca u t i o ri e p u b I i t e adhibica.ItaqVjn raGrátifsiniis tcplís e a f e r ua te naos fu i t .qu od Fan, cxpl ica t il is v ei bí 5, A m p h o r a f i t c t í b u s ^ q u a m n e vivolare l i c c r e t , V 3 Sacraüc-

(

i^g

Deponderibus

. „

S a c r a u e r e l o u i T a r p e i d in m o n t e Q u i r i t e s . ' K o m x c t i a m coñgiusssreus viíicur in Bibliot h e c a de domeíli"ca f u p c l l e d i l e A l e x a n d r i CardinaIisFarnefijcutninfcript¡one,qu£m-; dicat in C a p i t o l i o f a c r a t u m fuiffe V c f p a í í a n i ; i m p e r i o , p o n d o d e c e m fuiíTe . N i m i r u m f c x t á r i j íinguli a q u a m a u t v i n u m p o n d e r e vig i n t i v n c i a r t j m c a p i e b a n c , V t i f u p e r i u s didtú e f t r f e x t a n j f e x j h o c e f t c o n g i u s , libras d e c e m Romanasefíiciebant. Porroeius congijinfc n p t i o n e m P s e t u s Iib.3. d e p e n d e r . & m e n f , affertj formam m o d u m q u e adcalcem operis v r c c i a d i n ( í a r , i n i a a t q u e f u p r e m a parre an^ guftiori,medialatiori.Adli;2cIuftinianiImp^:

íex e x t a c ^ q u x lex v l t i m a eft a u t h e n f ¿ d e collat i o n . collat.5).vbi m e n r u r a s & p o n d c r á i n fácratiísimacuiuíque ciuitatisecdefíacuftodí; ri m a n d a t . N i m i r u m n i h i l f c c u r i u s a n d q m i u d i c a b á n t , q u a m cui f p c c i c s r e l i g í o n i s p r á t e n i c b a t u r r c ú m éíTct H o m i n i b u s p e r f ü a t u m j v i o l a n d a r e l i g i o n e i r a m n u n r i n u m vel m á ximeconcirari. Exhoctnílitutoinuenioqui^ e x p ü c e t , íiclum í a i i a u a r i j fíue p o n d u s í a á ^ ¿buarij in libris f a c r i s f x p e d i d , n o n q ü a d maiuscíTet p u b l i c o ( v t i u d s i v u l g o , fcd & peritiorcs perfuadent)redquoniaiH cius

)

menfuYis^ \

159

)

d u s g e n t i s J u í l i f s i m a 8¿ m e n f u r ^ , íícut in alijs gcnxibus in cempío f e r u a r e f u f c e p t u m F í i i t . ^ f o r t a f s i s v t r u m q u e v e r u m f u i t ^ irii^ t i o p o n d e r a l e g i t i m a in teraplo; fcruatas^pie aídulterari poíTent : Ss n l h i l o m i n u s procc-' dence t e m p o r c d i m i d i o n i i n o r a apud p o p u l u m e í T e faóla. Díeqaí^re l i b e r u m J u d i c i u a i c ú i q u e reliftíjLiatur. I l l u d a á d a m V a l c ^ t í n i a n u m c A n g w f t u m l e g q cauiíTe id t a n t ú m i v t per fíngulas R o m a n j •iraperij ciuitaces p o n d c r a . & menfurae pubUc^eLcQUocarentur, q u o fides publica^Gonillaret, Q ü ^ lex eft G o dicis Iibr;.í'04 de; Sufce.ptpribus & A r c a r i j § , ;in h ^ c v e r h a . ; M o d i o s seneos vel lapídeos c u m fextarijs a t q u e ponderibuSí per manfíoíingujafqufi. x i u k a f e s iufsimys coliocar i , y t V'nufquifqqc-tributarius fiib oculis c o n ftitutis üerumomnium,mi?dijs,rcia£ quid deb e a t f u f c e p t o r i b u s d a r p i i t a vt íí quisfiifcept o r u m , c o n d i c o r u m m o d i o r u m , fcxtarioEumque, veletiam ponderuin n o r m a m putaueEÍtexGedendam,|>OEnamfe íbiat e o m p e t e n t e m eíTe fubkurum-Quae- a u t e m h s e c eílet p c e n a á V a l c s n t i n k n o c o n f t i t u t a explicat Suí: das di€tione umalit vbi q u ó d d u o d e c i m ;modics feumenti amplius n u m i r m a t e , ve crat

(

t6o

De ffdnderéus

)

crat t a x a t u m , m c r c a c o r q u í d a m v e n d i d i f f é t , m a n u s illi p r s c i f a e f t j a t q u c r e í g e f t a : a r g u méto manusin horreo publicodepidasfuiíCcívbiacneu^ m o d i u s p r e c e p t o c i u s i m p e r a toris f e f u a b a t ü r ( n i m i r o r a C o n i t a n t i n o p o l i ) q u o l o c o d e i n d c c o l a m n a cxtabat v i d e r i ^ m o n i m c n t u m de Scyttiis d u c c M a n a i m , a n tíquis t e m p o r i b u s p á r t s . Vides q u a n c a d i l l g c n t i a olim a d h i b e r c t u r p o d e r i b u s & m e n f u vis c o n f e r u a n d i s : q u o d infticucum n o f t r o t e m p o r e n c g l i g i v i d e m u s m a g n a ex parte: v t m i r u m n o n íít etiam in h o c geíicre t a n t a m p e r t u r b a t i o n e m cíTe, vt n o n in v i c i á i s v t b i b u s & oppidis m e n f u r ^ alix íint & p o n d e r a , fed e t i a m intra ean^ demvrbemfsepevarient, multísmodiscommutata. (.!.)

— f

^menfmts.

T A B V LAE^ D V A E & yiginti, quibus antiqiia paciera 6c meníiirse inter ipta & cum Toletanis co- . parantur. . Abuías,quas t o t o oper e fumus p^lliciti, ext r e m o adiügere vifum eft . • v n a q j o p e r a f i d e m n o í l r a m l i b e r a r e , alior u m q ; . f l u d i a iuuare.Si quis t a t n e n t a n t í p u t a b i t , n ú m e r o r u m m i n u t i j s & m o l e í l i a deuoratis,ad b^c a n i m u m & c o g i t a t i ó n e m a p p l i c a r e t a n t i f p e r r q u o d n o n fine f r u f t u c o n t i n g a t , n i í i n o f t r a n o s o p i n i o fallit. X

Nobis

lóz

Defondeñhm

N o b i s fané maiorisjquám facilé crcdi p o f íít, hcec poftrema pondcrum Se menfurarum comparado conftitit.Ita eft inge n i u m j c u m difíicultatibus lu8:ari iuuat. A n quce alijs potius eíTent procIiuia,na- ' bis propter tarditatcm videtur ardua. Ea vérior & modeftior interpretatio. Fortafsis etiamjVtfunt h o m i n u m ingenia va ria,fruílra & inaniter tempus & operam in re ludrica pofitam aliquis accufabit.A quo impetrare ccrté a^quü eft , ne ex fuo m o d u l o aliorum ó m n i u m i n g e n i a d ftu día metiatur.Det potius alíense imbecillitati,&: imperitise veniam facilis,vt fuis occupationib^ haud maioris fortaffe m o méti, ñeque magisferijs, aliquatido irape tret. A t q u e concedat vtrudioribus inge nijs,ñeque' numsrandr peritis,hac qualicumque opera confulacur.

TaMaprtm^.

¡ÍS M4rauedm.4iírei}iofirates.Ar$sntt¡,

sefienij. I ,

2 3

4 5 6 7

P lo 20 30 40 50 ío 70 80 90 I 00 200 3 00 400 5 00 doo 700 800 900 1000

10 20 30 40 5 0 60 70 80

100 200 3 00 400 500 doo 700 800 900 I 000 2000 3 000 4000 5 000

I 1

2 2-f s

6000

7000 8000 pooo 10000

H I-V

12-r I 5 17-f 20 22425

I I I 2 2 2 2 5 8 n 14 17 20 23 25 2p 58 88 I 17 147 : 17Í 205 235 2(^4 25,4

Marau 6' 16 26

2 I 2 22 32 30 28 26

24 • 22 : 20 18 16

14 28 8 22 2 30 10 24

l^aht4la

fecmda. Maraued, ^rgetei. Maro»,

Sejlertia.

^/írei.

10000

50 75 loo

2 0000 5 0000

I2J

5 0000

150

50000

3 4 5 6 7 8

i7r 200 225

250

2 0

500

30 40 50 70

790 lo 00 I2JO

I 00

1-750 225 0 2500

200

5000

3 00

40000

400

7500 lOOOO

5 00

i2<;oo

600

150Ó0

800

20Ó00

900

225:00

looo

25000

I 2

832

I ij6 .1470

24 30

76 s

70000

: 20Í9

80000

23 T3 2(^47

14 ••20

294:

5883

882)

400000

117^7

I 0 2

500Ó00

1 14708

50000 lOOOOO 1

294 5 88

200000 300000

Vltra mlüefejlertia. no procedititr per nomina -.ñequ xerisi Dito m¡illk,mt trk millia fe^eYtk,fei f>er aduerb cedit!{r,yüfroxmc( tabula indicabit.

^ahpíU Sejlema.

íert'u.

jár

Mar. ^urei. ^ro-en. 0

D;c¡ss feyitertm. l o p o ... .2Sbóo ,294lT7 ; 22 Vudecies. . - aioo • 27500 3 2 35-2-9| 14 Daodecies, II20 . .30000 352941 Tredeaes. I 300 3 2 500 382352 32 I)ecies& q'Mter. 1400 J í p p o 411764 2 4 Qjúndeáes. 1500 3 7500 Sedecies. 1600 40,000 .1700 20 30 3000 4000

4 250.0

Vicies.. 50000 Trecles. 7 5000 Qîdruêfies. I00000 Q^'ípiêjíes. I2 5000 Sexdo-ies. , 6poo ,i 50000 SeptK.igeis, -.7000 I z 5PPD §000 200000 .QÍÍ^xvies, Nomñeu 9 000 22 5000 ¿> Cenúes. 10000 2 5 0000 Trecent'ies. 30000 7 50000 Qîtimewes. . 40000 I000000 Qmñcjnhfcenties. 50000 12 50000 , Septte/ceV'tteSf

70000 I 750000'

Ochi fcenúes. 80000 2 000000. Millies. 100000 2 500000 Bifmdhes. 200000 5 000000 Termdiies. ' 300000 7500000 , Ex hislicet duplicare ,adúerbia.Re£lé dicas, cehtíesv¡cles& femel vt íignifice^feílertia 12 loo.acpari ratioiie,ceties vicies & bis. Licet & cú aduerbijs caraponcre nomina,fi dicas,decies & vnura, hoc eft mille & vnumfeftcrties,dícies&du0. Xj

Tahulaqmrta,

i6ó Talentci Mojls

Drachmíc

tempore.

Romdnx.

I 2 3 4 3; 6 7

8 9

10 20 30 40 50 70

80 ÍÍO I 00

• 120 looooo ioooooo Induréis Jiderarms.Ex

sArgmeu

127J0^ • 125624 25500 25125 ,3825o 37687-^ 50250 51000 628 12-163 750 76500 75475^ 1 84000 85250 - 58057T 100600 102000 - '^Ó'OO.O 123162-7U 4 7 5 0 108000 I27500 120000 135725 271450 255000 240000 407175 382500 3 <3 0000 542900 510000 480000 678625 637500 600006 950075 892500 840000 1085800 1020000 9Í0000 132 1525 I080000 1147500 1275000 • 1200000 1457250 1728700 1530000 1440000 1200000000 1275000000 12 56250000 12000000000 12750000000 I 2562500000 I20Ó0 24000 3(j000 . , 48000 60600 ' 72000

arventeU

numm'is mn'\icdonfn

drccchmis\ncks

hoc

loco/édpondusCOÜ'

libras conpcere juale ejl-Smul co-

fiderct libro. 3. Tíe^. w/?.!o . (¿r i.ParaLzz.^uuntumfumma ^oJ¡t<e crefcant, fi ea tdenta

^aria Mojaids

ijs locis

fmrmtx. MÍM

T*abt^¡a qmtJPa, MimHerSictL

l[>cichrn<s

braie>e. 60

-2

120 : . '180 240 300

4 5 6

\ :240 , 480

• 51 0

: J 720 960

1020

1,200

350

1440

7 8

420 480

1680

9 lo

540 600

I 200 1800 2400

4800 7200

50 60

3 000

1-2000

70 80

4200

14400 I 6800

30 40

90 100 200 1000

^mel.

wévrentei ¿>

commis.

I 3

ló^

7 53-T lOOJ 1 2 5 .6 T

1275 1550 1785. 2040

I 5120 2,160 2400

600

251 -i 5 02 ^

1507^ 1758-120 10

225r i2 .

2 J I 2 -Í-

•5 loo

5 0 25:

10200 12750•

22(51

7 537 10050

12 5 62-1-

15300 1 7 8 50 20400

I 5075 I 7 5 8 7 -120100

, .24000

2 2 9 50 2 5 5 00

22612 25125

48000 'íoooo • 240000

5 1000 255 0 0 0

4800. 5400 6000

15)200 2 I 600

12000

50250 2 51250

Mimmjexcigintctfíelos

conúnere arbitramur. Quce mió

yide-

bcttur magis E^chietis

yerbis cojentanect. c.^S- Qui Mim

pit-

tablt fíelos yigintí qttinque coúncrejis quomoio cunojiris fodenbus ^

ex tabula minee

^ttie<e,

momtis co^aremr^ áignojcctt. Talcnta

(

tabula

i6% Talema ^trica. I 2 3 4 5

fexta-

Drachmx. yéureh ,/irvénUU (3000

'6281

^375 12750

12562

18000

19125

18843

240 00

-25500

25125

30000

.31-875

36000

3 8250

• 7 8

42000

44625

48000 54000

51000

60000

120000 180000

63750 127500

. 12000

3000Ó0

360000 420000

3 82500 446250

480000

60 5)o 100 2QO 1000 2000 rému aut

240000

540000 600000" 1 2 00 000

6000000 12000000 alkrum

5 7375

Í5>I25O 255000 318750

30 40 50

5 lOÓOO 573750 • 637500 Í275000 ' 8375000 12750000

o-enwm

nolmmus cum

nofirls pondenbus

monetisconfcne.ExuUnto^Wcoecmrmonctn

tue t, f¡ quis '^'clutrh cxftrin.

lég Libm

Drachmte»

Rc^rmm-

CíC maiores. cce minores. i 2

•IT2 •Z T

é: '

.iDrach.^ ( .• .2 3

- 7

9 lo'20-

lO.-T 12. -

X3.f 26 T

10 20

• 40

-f

. 80

•

70 80 -

I 06

-9OÍ

1 120

400'.

Nonfdcilé

mind ^tticd

pardtur. Sed tdmeñvúm

24 28

600 700

4Q i 80

1000 .

ÍQ.00

72.

8 8

7000

40po

32 . 72-• ^ 1-6 48-,

J041

japo

80PO 510 0 0 • IQOOP •3OOOQ. lOOOOO

cum nojlris foderihus

moneñs co-

maior cotinet l.ihr<e pcjlr^ 2 5,..

i partes ex3l.aureos. nójiros.loSiCUm(jua4mnte.^ms du^hcarejkáíe

2QOO 3Ppo

8 48:

^ttlcd

800

í 333

• 24 :

104

IGOO •

31 41 52

- l o o •• 300' .

.300 400

•4

JO 40

:8 12

100 200

ejljontesindicaffefitfktií,

ñumeroi ,

Libreé

• Libree nop^, Vnck. Libree Med'm. I

32 48

3 4

LVNA<E IJ

S 7

8 112

128 144

11 12

I 60

3 20

14 28

480

9 •

30 40 50

<340 800

1280 1440

113 127

100 200

í^oo 3 200

J 142 284 1422

70 80

1000

.líooo

4 5 T I-

6 8

-f

lO-f 12 26

8 10

53-1-

960 1120

LibmRom

120

13 3 -f 266

1 3 53 T

Libra mediccchaudfacUé mm noj

dccimct ynm mdtc^facitferé/emtdrachmam commrnem.ite

triefis

libree Romxn<eq»mor

qttmcr-.fic

zfdwe

^ncUscontinet.

Pennde ergo

mmirü Itbr^e Romanee/mt.Ú'

eü otto.

Tabula Libréemedicte.

Drachmne medica, .

nona.

L]br<ñ Ra mana.

9 lo

. 108 2 I 6 524 432 540 648 75^ 864 972 1080

2I(JO

30 40 50

3240 4320

5400 5480 y'^Go 8Í40

9720 10800 21600

I 2 5 4 5 6 7

70 80 5)0

100 200

I7i Vrachwte Rom. ^

Vndce 11 i r ID T

I 2 3 4 5 6 7 8

37 56 75

9 8 T á 5T4 F

9 2 I T 6

10 i 3 7-T

commmes. 90

180 ¿70 3(30 450

540 630 720 810 900 1800 2700 3600 4500

5400 6300 7200 8100 9000 18000

Ex drachmis ynclas ytr 'mfquegeneris medicas i¿pRoincincisf<i cies,fi medim per nouempdrMris,Romanas per oBo. Vn^^ duodecim "Vtrlu/qHegenerisfui modi hhrctm eJJictmt.jNojlram libramjí-decimyncite Romana Qomp^ent\medi<iiS.')inQix i j eadem libra nojlrd contmntw.

Y 2

Bendr^

.^ahíild Denctrij

DAichmt. ^rgentei't^mai • '-sAimirpmd,-

Royndni.

fuijie.Veñpmx

decima.

fondus

umen

d:mm-ts,exl/tzckargenti

^í^alore

mfllj^im^rcttimeex

pondits:

Flinio

cHdifolttos,<^fio-mn/e^tem

adomni

nofix\ihrXRorn.inAoEÍogmtci(^Mtuor» Arroba

l^aMavñdedm^l Arroba pndas*

' Cafidíáni.

••Benarij Remani.

2JOO 1

Argemei.

2800.' . 5(JOO

Amei.

i j r o 6^7 0 0

3400 680D

10050 I 34 0 0

10200 1 3 ó'OO

14000

i(?7 5 o 2 0 roo

I 000 2 0400

17500

ípó'ooo

23-450

23 8 00

2 2 400

26S00

2 7 2 00

9 10

20000 2 2 500

25200

250Ó0

2 8 000

3 0 150 33500

34000

50000

5 ó'ooo

30 40

75000

• 500Ó

7JOO

8400

íoooo

II 2 00

4 12500 5 6 • I 5000 7 8

3 0 í 00 000

50 60

l 2 5000

6'7ÓÓO .8 4 0 0 0 a: 0 0 5 0 0 1 1 2 0 0 0 13 4000 I 4 0 0 0 0 I ó'7500

I 50600

I68000

I 75000

6000

201006 2 34500

200000

2 24000

26'8OOO

2 7 2 OQO

5>o 2 2 5 0 0 0

2 52000

3 0 y 00 3 3 5 000

3 0 ó"000 3 4 0 000

70000

d8 óooo

ÍOOOOO

100

2 50000

280000

2,00

•500000

5 íoooo

Libra Toletampendit

"yricUsfedecim,

gmti o5Í3, arge iteos m n mmosliz.

i I 0 2 000 13ÍÍ 0 0 0 170

000

2 0 4000 238

000

drachmis centum Vi-

15 4. ciureos' í3 6. ¿enanos Ro<-

CcijielU^qs cemim.

Pwy'o arróbx nofim,

qmrM

centemrij ni^H, fue quintáis,.^xrs,

connmt libras

25:. Q^tdum

dMitf'/nswopoH'emm

Mtcirgmei

cmr.n

mflrds

hite tubiiU dio-mfciti^r.

^ '

Y 3

Modij

Tabula Modij

duodécima.

Celemines.

Romani.

I 2

^ 4 6

3 ,4 5

7 8 9

30 20

Sextarij

Romani.

Toletanu

20 40

32 48

60 80

€4 80

100

120

ss 112

128

I 60

18 20

180

140

160

200

320 480

400 (

1000

600 800

JOO

^40 800

120 140

Jt^o

1200

1120

1400

I 60

1 2 80

1600

180

1440

I 800

100

200

Qudttíorfextdrij

2000

. I 500

Tolétani congium Toletammfm

fdciunr. o£ío A7:^mhres amphordm/éu

a-^umhrem

arrobam menfurA.

tdrij RomAmJex congio Romdnocontinenwr'.

c6iu congij

filent amphoram Romana-. qunB cotinet fsxtams

com

Romanos ;

Sex 48.

Sexta-

^abpiU Sextmm Romin.

Sextcims Toletan.

4-15'

6 7

Io 2 030

12-I25. 37^50

40 50 •

I3t 26-f 40 , I

66 T 80

87-1-

100

112^ I zs

100

I -r 2T4 í-f í-r 8 9 f 10 f -

Sextctrms yétticm.

Sextams Hebraic.

X 2 5 4 5

tertiadecima.

I 43 4 * ••

7 -V

10 -L 3

13 15: 30 4S 60

7S: 90' ios

106 ^ 120

120

M3 T

150

135

Feyrmtdto ordine efixtarijs Toletanls Romanosfkcies ,Jl pyo ynoToletMo ôfieñs qmtuor qumtíis Romamêx udmcis, jl pKoyiofexurio Mítico pofums^tres queírtcts Romam:pro He brcácoônes dms terÚAs eMjlLeM,Qm diiplicatonumerojexta, riijs cmt/cumqM geneñs Ínter l^fus comparahis cHmfmt exploratit,tdbiílam tamen ^roximam adijcmm. Sexta-

^ahuldqtíartadecim'4. SexteCrtj To-

Romuni.

letanl

I 2 3 4 5 6 1

Hebrdci,

^tticl . .

^ X

I T?

l-T

i í

2 f

3-1-

4 Tí

1 7?

4 4T ÍT-

í é

8 9 I 0 20 30 40

50 60

16 24

70 80

7-2

I 00

1 0 F?

5<í 80

í 7 f 8-f-

12 24

. 4P •

' f 10 f

/-T

3^ 48

53 i

74 -If

84 108

l O i J i|. ,

; 120 .

Memento,fextctmm Ti'leUnum in Vmo mt aqud pend cias/edeam:Romcinumynci(isy!gif7ti. ^tticumyncicis decim^HebrciiCMmy netas 13 -^Jiyer(tjmt,quíífu^em pofita. Cori

l^abuU Cm Ht" braki.

ModiRútnm.

Medimnifea

:6o .90

Í2 0

IS 20

150

x8o

2..10 240 270

í 0 ;2 o

3 00 600 900

la 20

40 50 60

.3 0 .3 5

70 80

A 5 .io I 00 15 0 . 200 .

: I

00 20í>

J 500

250

800

3,00

6.00

1200

5 0 60

70 80

2100 2400

Am^bora Romana^

^00 4QO 5 0.0

.40

J77

S 10

^ 3 4

dedmacjuinta.

350,:

7.00

400

800

2 700

3 000

5) 0 0 lóoo

Ex medimhis feufknecls jient moiij ^ celemines,Jt cmlihet ' j^dnec<e dentur modijfex^celemines dftodedm. Ex amphorts R mmlsfient'^Yníifmdnoh-ñ Toletam.CoKtln^t dm^horct Ro~ mma quindecim congios Toletmos feu Axumhres. Sic decem dm^horít fett coms cominet arrobas oBodiecim ,á:i;;Hhres/ex yti^oximatubuktndiccihit. • Z Bathm.

v s Bdthtts,-.

Metnta,

^rtaha^Ep^tia.

I 2

I T

3 4 5 6 7

9 lo

2 "T

3 f 4 4 T 5 -r

9 V líl-

:\ 4 7 -h

30 40

13 120 26 -f

70 8Q

45-f-

9 18 27 35 4? 54 ^3

5^3 f 50

72 81

5-f

33 T

so loo

IS 50

45 60 75 105 320

135 150 300

450 600 750 S'OO

1050 1200 1350 150a

Bdthus(¿r> EpU e'mfiemmenfwríífmt., cabientes fin ' modiosyhoc eéi, celemines/ex Tctntundem cafttuimf mcimf. qm contmet yrnam f m anoham Tolemnam í^ AXJimhres. oBo'marroba menfuvA conment famm tnentem e^hi cafit, nem^é modium ^mm, fiue nesduos. Hetxe^

Tabula Metret^.

3 4

9 JO

2 o

30 40 50 60

70 80

90 100

u^rtah<e udE^pM.

d^cimafefttma.

\ArYO'

^mphora Romana.

bres.

2 Ji 2o

iprp b<e.

.2 ilíi

^ 3

4i-

50 ^ 112 "T 7-f 13 J 9 9 20 157-r 16 10 rB 180 12 202 -T13-I225: 13 ^ I í ; 450 • 27 3c ' . 5.0 500 . 40 ü 11 25 . 7S 13 50 : 9 o 15 75 I 05 8 S 1800 1 2 0 108 202J 121 10 155 20 2250 150 5

6 20 g ^

2 2 -r

1124o 225 281-1-

Mct vetam maioremfaámus amphora Ropiona. ^rtaha,cum fi tnten/urdbarbara ,íegré amdijsmenjüris poteji corf-parm.Bmhum ^ dmfhorm RomcmampAves fmfusfdámtís.

\AYUh(S.

iSo. JL-xumheu,

Bdún. I .' 2 3 4 5 6 7 8

9 lo

1 r ^ 2-1- .

—

• "^f •7 7V 8

Í 3 ' •4 5 27

10 22

50 60 70

43 t

-18334-

11 66 -fI 33 3 T

•7?. f

100

•

• 500 - 666 1000

^ 88-1-

70 f

-f

33 3 ^

t 44^: 55 f :

83 -f loo i 116 T 133 T 150 I 66

• lif: t " 28^

90 100

3-I-

17 -.3 27

^ 16 4 : .1 33^

III

1500 f

•

I666

Qmdiim mepirai^ pondera uh Hi^emis minora di midiófunt juEli qukm Romma. Nam amphora Toletam conúnet bres o6lo,Rom^m quindecimModius Romiims conúnet {¡mttimdmmpdijToleta,m, qms celemines dicimas. Trntundem in dr4chmicontigit,JemiJJemeins adaramem "yuUo dicimus. Pes

iSi PesGM'eW. RonÍMtii'^^^ I; 24

' \

;;; 2

' i'í

"'H •

? 3

i i

7 fgf

8-2?

9 2

;

17 > Ü 8 i£ t7' ' lo'i"'

• 7

•

3 >1 ^^ 4 32

l o l f ' 20 i?

l o

2 f r

í,;

í 7

' 1 17

Toletamsy. Hehráms.

U' s i f ,

23 1 4 4 3 1

"'70 8 0

. 5 4 ;ff'

•

17 I 0 0 i £

1 0 0

7 0

n :

i l l l l

1 0 4

Gr<ecits péscont'mét Totet<imm^<^ferm^'ó8ÍXiñmimf:'qHiS rdtio eXítSÍA^rorpis non ejl.Sedcerté rdt^me.24¡. Tidetmi.

Romini.Rommus

ReduSio

troque

Gr^Qm

•

Romctmmfti^e

Tolétano miior eji

duodécima

exce¡fíiadTuletammpédem,fíib-

dsíSícijae pe'f 'mmsros mione-^menUsj^edem

Grxmm Z 3 -

cor.tl' nere

l'abíiUmgefirnk Tes Romanus.

Uehrah. cus.

ToUtxauí.

•I!

• •

I + 3/. > 4-1:-

7. 8.

IT6 ,

: 7 " f 10 1Ou . 2 I Tí . iS , 32 ^^;

9 JO 2o 30

54^ -

1 "í?

^ 411

22-1" -30

43 f '

• '2B If • 381!

, 3 7-

•41 : 52 a4 eo.

•

7f ISO

-2.1S-.A

neve Tchunum

yitctuimas, ^

tdntunáém fcrmé

Xí?2

fdrtes. fr<£tére(t folctdm.^2.e

¿ « í 2 8 8 . i?2quc(s efím ecis nnmim

- 14

-x

1 2 - 3 •'4 -5

70 8Q 90 1 óo 2 QO

Gmia.

fart¡-

fedemUiuiderenecej^eejl.l:Nostdmen AÍ maiores números

remcdmtms,,

Calentes.

Stddid.

^^'Wahula 'Ufgeffma prima. Pedej.. Gr<ecf,

: -

.... -I.

lop-

20,0.

2 1

300..

•

500

600, 700

800 900 1000

lo ,

2000,

59- . , , . 3 0 0 0 4000. ' 40 . 59. S 0 0 0 .

Fedes

Graci. 600

Rom. 250

í80:0 ; 2400 , $00 3000.'-;: : ? 3 50.0 ; • . 7 5 0 4200 4800 I 000 540 a . 1 1 2 5 •:

1250

12000 2-500 , I 800.0 • : 3 7 5 0 24000; : S 0 0 0

3000/0 _ ; ,6000.. - - 3 5 0 0 0 ' 0 . 7 5 0 0 . • • 8750 • 70'. , 7 0 9 9 . - 42000 80, , 8 0 0 0 48000 10000 90 poop ,54000/^ I I 2 5' 0 ,

100

10000 ' 60000

Rom. 62$

1200 .

6000.

iS^

500

12 SO

187J. 2 500 312 r 3750 4 3 7r 5000

52 50 I 2500 18750 25000 3 1250 5-7^00

43750; 5-0000 -

5.5250 62500

Memento,pedem(p>pajjum Gnecum Romanómatoremejie: âria '^tmâe gentís JiadiaatûemiUiarM.

teucce.

¡84-

ahula ^igejima

fecunda.

Liuca. MilU Stad, Pede$Stadia ^ejles • xFédesTokf, I 2

3 4 5 6 ' 7 8 S> 10 20

3 7 10

14 17 21 25 32 35 71

107

143

50 179 215 70

251

287 323

100

7 I 6 3

29-h 58^

50 75 io;o i i ^ J j •I -2 5 1 4 5 % 200

•800

15800

lé"©©

39600

2400

55400

3 2'pb^ -• 4 0 ' p S '

C yr)2ÓO•r 515OÓO • 4 8 0 0 ' 11 8800 5 5b&' '^138^0 ' 6 4 0 0 ' 15 84^0 26 H - 7 2 Ó 0 ' I78200 : 8 0 0 0 • 158000 í e'ooó 356000 '24060 • ^-54000

^175

5)0

225 250 500

12:5'

3 2000 - 7520bb 5 4 0 000" 5 5 0 0 0 0 1452 5 4 '250 I 7 4 2 f - 4 8 0 0 0 i r 8 8 o b o 3 •5:00 2:03241 5 600 ó Í 3 ' ' 8 6 o b o -64000 i f 8 4 0 6 0 3 12.5 2.613^7200S' 1 7 8 2 0 0 0 2 •3 75 2 5 0 4 -J Boooo i^8oobo 2

3 7 "5

Pars.2$.Jlcict^ efficit pedes Romams.i^Mm Jladium contmet pedes Romcinos.62')' luybi pofuimusJladia 25 ^^ potuimus^ di ccre Jladia pedes 2'}.MÍliimfummusmxtatnevjum. pedís Romanl^lioqúleucdpsdtsTMeianosconmét 15800. Mqueferme quatuor eius geneñs pedum miüima^qmvum ftnSulaconúneantpedes Toletanos ^OOO.pajJus miüe. Reps 'palmos maiores contmet tr'mnta tres.

Plures

L V R E S C 011fice re r ab u! as n o n eíl n e ' ceíTe, Q u i volee, alias a d i u n g a c j i i u é . t i s a d d e r e n o n c r i t a i f f í c i l e Sed & hís c o n f í c i e a d i s t á b d i s , vti alio l o c o eíl d i d u m , p o n d e r a n o f t r a a n t Í G | i J Í s exa^quamus his i n d u < a i r ^ t i o n i b u s . Prirriurn quoiiiárii ea v i a f a c i llinia e r a t , p o n d e r a o m n i a j á t e i lpfa<juamnis d i u c r f í g e n e i i s , & n a t i o a u m aliarUIB;^^ m e n .furas c o m p a r a n d i . p e j n d e q u o n i a m anciqua m i n o r a npürisfuiíTe cerco a r g u m e n t o c o n f i r mari n o n p o c e í l r a c c o n t r a p o t i u s a u t maiora noílriseíTe t u m racione tú e x p e r i m e n t o cer tiorifixum habeo^autparia prorfus^terteTo I e t a n i s y n c i a m j & d r a c h m a m R o m a n a m , vn d e reliqua p e n d e n t . A d hasc,vc f a t í á m u r anti quafuiíreminora,nullafídarationeconfiitui p o t e r i t , q ^ a n t u m f u p e r e n t u r a n o í l r i s . Fallí h a u d d u b l u r n poíTum us vr h o m i n e s : ñ e q u e i n t a n t i s t e n e b r i s o b f e r u a t i o n i s , l u b r i c a n ballu c i n a r i m i r u n i e i l , A c f a t i s habeani fi i n t e r d i f c r epan tes al i o;r u m f e n ten ü i a s, pr o pi u s c ár t eri s a d v e r ^ t a t c t p nc^ áccefsifle'Crcdetur. Q u o d í¡ n p b i s a r r o g a m u s , m a g n a diligétia excuí'abit, ,qii^am.fíngulis r c b u s e x a m i n a n d i s a d h i b u i n\U5/Si.comnesqi5Í'rcribra prardicant, c e r t i u s a l i q p i d afferré, aut f c r i b e ñ d i arce priores Aa Tupe-

(

18 (3

Conclupo of iris.

f u p e r a r e . Video.fed qui a í u f c e p t a p r i u s opin i o n e n ó d m i o u e b i t u r , ei n i h i í o i n i n u s e x n o ftrolabore hiCque tabulis f r u d u s conflabit:íi cam p a r t c m ex n u m e r o m e n f u r a r u m , p o n d c r u m , m o n e t a r ú á n o b i s defcripro decraxeritj quotaipfeánoílrisvcicra pondera fuperaripu t a b i t . E x e m p l i g r a t i a , T a b u l a quarra T a l e n n i m H e b r a i c u m valere diximus pédercquc q u a n t u m aurei n o í l r a t e s U 7 5 0 . Q u i p o n d e r a H e b r a i c a m i n o r a n o f t r i s c r e d e t parte o€baua a u t f e x t a , i s d i c a t d e c r a d a c i u s fummae o d a ua,TaIétum idpendereáureosnoftros & d o d r a n t e m . I t e m tabú (a o d a u a libras q u a t u o r R o m a n a s c o n t i n e r e défígnam u s , vncias c o m m u n c s 4 8 . Q m p o n d e r a R o m a n a vctér^ n o f t r i s m i n o r a f a c i c p a r t e q u i n t a d e c i m a , is dicat c o n t i n e r e vncias noílras quadragihtk q u a t u o r , & q u a t u o r vnciaE q u i n t a s . I d e m iíi d i c i u m efto de m e n f u r i s fere a r i d o r u m / & í i q u o r u m : q u o n i a m & ipfse ad p o n d é r á r c n o c a n t u r , a t q u e ex illís examinari d e b é n t . Sirrii lique ratione p r o c e d a t , q ü i p b h d c r a R o m a n a v c t e r a n o f t r i s m i n o r a f a c i e t partevigcíima auc vigeííma fecunda. Plura adijcerc ^ q n cft o p u s : Leótorera de his m o n u i í T e e x t r e m o o^ perefore commodumeiiíiimabám. Q ^ I o co

(

Conduftooperís^

$7)

c o finis d i i p u c a q d i e | l : o , e x o r a t o c o , qui hxc CT^iaminare a g g r e d i e c u r , n e n o í i r a prius d a m n e t , q u a m a r g u r n e n t o r v ] n i i m o m e n t a íingula GQníiderec. I n f i i p p u t a c i o n i b u s c c g k e t , nu^ m e r i s p e r f e q u c n d i s r a t i o n e , auc deícribendis: ftylofapilecótingerclapfum.Cuius nós#rt^ n u e r i t , magnani á nobis habebit gratiam. N e q u c C r i c i c o s q u o f d a m i m i t a n áebec aliena d á n m a o t e s pafsim fine i u d i c i o , ñ e q u e afFevrcoccstani£n meliora, q w i t u s c c n í u ' ram fuam eóíirraenc,publica & j "

iuiiáripoísiric.

QiQ

M I

i88

IN'DE^,

ABesodovnciíe.. BelTaleslittcíse.

, jj?. Abfalonis cíErv"es,pag.4r., C^ jf^ AAus menfura pag,í34.. v^.. Eris centum aut mille. Qabusmenrúfa., • qüid».. . , : 3 g. : Cadus raenfura/. Amphora Attica.. P5. Ro-. Cahíz noiler. 87. mana. ' . 108.. Calamus. quem.'víiiítEze.AmpK.orá-Róm. capit. quinchíel. I? decim-azumbres.,

1177.,:

Camdi

99'

Ganna.,

Amphoteus., Aranciata.

140.'

A r g e ñ t e i : q n o s : ludas..,áece,-

onus.. ..

CaBlimenfuraHeVr:, Catfeifáití' '&' OiipíSír

i^o.: 95. valor;

^iti ; : ; p a r . . : i, 170.Argentt quantunj; grec,mo-eelepiin modij dimidiÚ.88.1 netae mifcetuir 1 4 7 , " . Ceñtenariüm pondus.. 6 8 . v Argétiviuiíextarij poaus^¿8,:; cíexituria centú iugera.. ÍJJ.; Arroba, capitazumbrwQtr. (Tcjamiüm.. 96.; to-Clhasnix.. 82J Arraba triplex.. Cíius;congio par:. loo.í Aísislxgnifieatio,&:etu&,par ciftophorlnummí.. ^j.i tcs' Cochlearmenfura. xo6¿ Aureii 3c argentei; Hebrai- Concha femicyathus.. 106. ^^ .Aur9iicx.ccnentes.,

45" Congi.U3¿ 150... G Q r u s H e b r a i c a

io9¿ mefura., - j i i

Atttei.quotexaurimaffcóA5t:.:%;;^lefiuetriblium. 106* A t i r e i l l . a m a n i : p ó d u s ^ <í 3

Gubicus numerus

^aSicava.

Aurificumpondera.(j9M-i,;v.,,; ;"'¿atur». 19! Azumbre, arroba pars oda:- CubítusHebraicus.i2iiGe4' , .-'M"metricus.. 133Í Cüieus., io8i Curoinorum, menfuras irre gatñus.&.EpRjeiufdemme; gdares.. 88i furae; 72.178». Cyathus vnciafextarijjS.ioé H,kongiu^CÍc.Cr.fiUus..iio. Cygfele.mexifura», 8oi D. Da-

(

INDEX.

189

rum. 114. GládijíAiod longitudo. 121 77. Dadix mcnfura.. 8 b.. Gomormenfiira. Gracis numerádi'formau 8. Darici.ftatercs.. 56.. Gr3ECorú:vari^,ti!éfürf.io5. Dauid'quantumauri: Siargentireliquit; 37;, Granum medicum coinmuni;aurificú:iDaiüs .dp. 7Q. Demenfum., 86.. pEnanus & eiüs partes 67.. Exvn;cia.argentfcquot. dena;riji/ 22^ f^ebraic®.opulentié jftima Diaulus ñadia dúo.. ri 8., tib difficilis.. 35). Didrachmumprofido; 45., Hemicot^'liunií, io<>. Digitus. Hebraicus.iiy.. ro- Hemiecaura.. 8 r. ; tundus & quadratus. i jav Hemina idéquodcotyle.iiu Dbdransvp.palmusmaiDr fic: Hreron-lbcus explicatus.f 8 didusi ; 1.32^ Htn cspitoétb fextarios'pz. PblicHos.. 128.. Hi'ppicóftadiaquatuor. 128 Drachma.. Hifpanr mcnfuras quafdarn &:pondera dimidio-mino ^•^feceriint.. 180. Hbrdei'fiineca quanti. olina £dcusmenfüra. 8r.. vende,batur.. iji. Ephi.Batho par.. ^j.,

pánecam-edrmnopar.. 87: , Faneca térr^. i^^o., Eannij:leaip caftigata* 98.. ÉáínefijXardín.. bibliotlie. 1-58.. FáuftihsB.Auguftg aurens. Eruga]itasHifpanormn.i j 5.

G. GaUíc®' mcnfürasL líquido-

lUefór^íus ebroplúttim To le.ro fexagintamillibusdiíbrc ait.. 140. Ibannis^primi; Caílellaa Regís léx. J52. 11 al i c f m en fii r c 1 i q u o r& j 13. Italici agri bonitas. 141. lugada. 141. lugerumiquantum;, 135. K . Aai 3;

KiKarr

(

I N D E X . ^íKar Hebraicc Talen tum. 3 5' <58. Kypfeltfcx Hiedimnos capit. 8o.

L, Lapridij iocus caílígatus-ij Letech cori dimidiú. 74. Lihella afsis valore, 10. Libra & Mina differút. 19 ExUbra auri quot aurei olim. ^ Romanis fignabátur.ó •. Libraloannis.i z. &.lp. pro pondert.' {umicur, nó pro nuinmoi Libram & vnciam Grsd accepere á Rornanis. 60, Lichas menfura. ÍZS. Lígula, uiLitters bcíTaks & vnciales. ijiLóg fextarius Hebr. p 5.

J^arauedini volor varias. 144 . valebat fexaginta xneagias. 148. Marcus librae dimidiú. Medica libra non facüc cutn noftraconiparatur. 168. Medicorum pondera minora funt cómunibus. 2.1. Mel aqua & oleo grauius. 24 Menfurs& pondera .fcruabanturin templis. ' IS?. •

MenfurfrnedicorumTulga^ res. ' , 115' Menfurse rault£ Rom., i i i . ÍVletreta. MtlUaria lapides difta. i^4. Millarium 134. Mi'ilio an fit voxLatina. 1 9. Minuta qug vidua óbtuht apud Marcum. 11. Mina Hebraica .4:, Attica. 54Modius. Moms Hifpanus íeu mo dius. Mi* MonetE multfe in Caftell* antiquatae. 14^. Monet® quas ex sere,qus ex argento Romg fignabantur. i OÍ» Moncte varic Hebraic^.47. Myftru cvathi quadrás.io<?.

]^aporum feminis quátú in iugeroferatur.155. 141. Nebnf. rcpctitiones. iy.14 j Neronis numifma .»urc um: ^4* Noe arc« cubiti,' 13 5• Numerandi forma vetus. u. Nummus abfolutc potitus quid. 10. O . O^®^^® Hebraicu$.47.Gr5 cus. S7' OgRc-

(

ÍNT>EX,

O g Regís Bafan leétus.iau Olei mlfur« vulgares. 114. Oleura nona parte leuius aqua. 104. Orgyia paíTiis. 127. Orthodoron menfura. 126. Oxibaphus íefquicyat. l o í .

P. palaeíle Graecis palmus minor. izs» Palmus dúplex ludaris. 118. & 119. Palmus & palma qm diffe runtk izf. Parafanga. 118. Parfáh» iaj. PaíTus Grgcus & Románus diíferunt. í34* Pecunia ápecudé diña. 7. Pedes Romani tres. 2p. Pes Grecus maior Romano, ftadia paria. 183. PesHebraicus, 120. Pcs feüertius, jo. Pes triplex. 13^. PlethrÚ. 127. Phnijcpiftola caííigáta. 14. Plinij l e f i i o caftígata. 6 6 .

&86.&

jz6.

Pondera Ronaana noñris p.a na. 22. Pretia rerum minora multó quam hoc tempere» j j u

JC)1

)

Qagherág. menfura Hebrai ca. 94, defitah cuis ^ moneta .48,. C^uadrantal amphora Roma na. loS. Q^uadrantcs centú pro fpor tula. p. Quartaríus. 106. Quatercenties idem quod millio. 165. Quatrin Italis vnde didus.p Quintal Hifpanis vnde diétum.

R R^eges Caftell® monetas b o nitatcfspe minuerút.i 4 8 Rerum pretia nunc maiora quam fuerunt oHm. 151. Reñis menfura quanta. ¡40. & ^ 184. Romani aureí quo pontlere erant. 63. 6 4 . Romanis numerandi f o r ma. J 8.

¿alis Hebr.mínfura. Saltus menfura. 156. Satum quantú capiebat. yff. SchcEnus cumlcuca eonuenit. lij. S criptur® ,D. loca cxpUcata.

8.iS.3<S 42^43.45.46', 6 j.p i. U9. í 2.2 Seneca qultashabuitopesaj

(

)

jNDBI.

Seílcrtius , & feftertium quid. 10-164 Sextantarij aíTes. 7* Sextarius Bebraicus. 95Atdcus. 102. Komanus. Sicílicus.

.25.1ro. '9

Siclus , & ficlus ifanábuij-ij, 4 4 . i<¡á. Solidus duodeeim denario's Marauedinusdeeéváluiti'6 i

Tritici FanffC3 quaníi olirn Acndebátur. .151.

V. 'Yellonis moneta 2Erea.i44» Vefpafiani numifma aureum. 6-9..

- y i n a quanta erat. 135. "Vncise, & librsE ponderales, &m3nfurales. . ' zo. •Vncia medica continet nbU€m drachmas 70.169) Spiíhame Crpcispalmus ma VnciaRoraanaparnoftrae.'ís ior. Stadium. 134. Vncia triplex medicorú,u5i Voluíij Metiarii locus caftigatus. 10. 10^. "Talentum Hebraieum, 35J Vrna. Grscum. 50. Taurüs vrbs vets'ribus Sa[J^emc Hifpanis vnde dirabis. 15^» ftum. i j 9. T o l e t o Cóplutum fcxagtnXeftes Gr»cc fextarius. lóz. tamillia. 140. T o p a c h Hebr. palmus minor. "8; Torquatus Mediol. tricon^Jaghad , Z e m c d , ¡ScZith giusdidus. no. Hebr. menfurc. ü j . Tremiíles. Zereth palmus maior H e Triblium fcu cotyie. {05. br. * Triteus raeiirura. 81. Zuz moneta Hebr. 48

FINIS. Toleti, A p u d T h o m a m C u f maniumjAnno.iypp.

v i-»

í -i' íI •

í .

' ^

t'i ' K

r- 5

-lillil

"" •í

Jr Ji.'t^ «i

7fc

o, jr-

t í'jS^iafc.

ME' / / ^

A *

. já» *

i ?

A iá '

•í'í

^^T

" ' • " T ^ I C i ' i f c l It i i

¡ffi, I

"íiíísí^

mm.

A ,

i ^ ü i ü l i

> ; > • • -Vi

'£

'V^'V'