Jong010, dé Rotterdamse kinderkrant - november 2022

NOVEMBER 2022

4 Leren door te spelen

6

8

Muskusratten en bevers

11

Grond en water onderzoeken

Danstalent Jane-Eva (10)

De 23 leerlingen staan samen op 1 mat. Foto: Arjen Jan Stada

PRINS ALEXANDER – De leerlingen van groep 7b van de Ds. J.J. Buskesschool doen verschillende opdrachten om beter samen te leren werken. De leerlingen kregen op 21 oktober de opdracht om met zijn allen op 1 matje te staan. Tekst: Suzanne Huig In de gymzaal van de school liggen 6 matjes op de grond. ‘Jullie mogen door de gymzaal dansen als je muziek hoort. Ik pauzeer de muziek onverwachts. Alle leerlingen moeten op een mat gaan staan als de muziek stopt. Ik zet de muziek daarna weer aan voor een volgende ronde. Ik haal iedere ronde een mat weg.

Jullie moeten uiteindelijk met zijn allen op 1 mat staan’, legt juf Raïssa uit.

Overleggen met elkaar

Juf Raïssa zet de muziek aan. De eerste rondes verdelen de leerlingen zich over de matten.

De leerlingen overleggen met elkaar wat ze moeten doen als er nog maar 1 mat ligt.

‘We passen niet met zijn allen op 1 mat als iedereen zijn eigen zin doet. We moeten overleggen’, zegt Isaiah (10). Simran (10): ‘We hebben elkaar nodig om deze opdracht te laten slagen.’ Jeavano (10): ‘Ik kan mezelf heel klein maken. Ik neem dan niet veel ruimte in beslag op de mat.’ Kaida (10): ‘We kunnen heel dicht bij elkaar staan en elkaar vasthouden.’

Jaycelinn (11): ‘Een leerling kan op mijn rug zitten. Die persoon hoeft dan niet op de mat te staan.’

Samenwerken

De juf start voor de laatste keer de muziek.

De leerlingen hebben 10 tellen de tijd om alle 23 leerlingen op de mat te krijgen als de muziek stopt. Het lukt de leerlingen. ‘Het is ons gelukt omdat we goed samenwerken’, zegt Ela (10).

Younes (10): ‘We hebben elkaar geholpen en naar elkaar geluisterd.’ Mahamed (10): ‘Ik voel dat ik bij de groep hoor doordat we samenwerken. Ik vind dat een fijn gevoel.’

Jaycelinn: ‘We weten nu dat iets lukt als je samenwerkt. Deze opdracht zorgt er daardoor voor dat we in de klas ook beter met elkaar gaan samenwerken.’ Colin (10): ‘Ik vind het gezelliger in de klas als iedereen goed met elkaar samenwerkt.’

NOVEMBER 2022

Er zwemmen 2 vissen in de zee. Zegt de ene tegen de andere vis: ‘Haai!’ Reageert de andere vis geschrokken: ‘WAAR?’

u

t

n

t

ij

b

t

n

o

n

v

b

n

i

e

b

e

w

e

g

e

n

o

f

Olivia (10)

e

u

t

d

g

r

i

t

e

t

i

l

r

r

r

r

e

t

i

n

t

t

u

a

e

f

o

i

u

u

e

e

h

n

v

m

l

e

p

n

b

s

n

i

c

k

a

g

Jantje is thuis met zijn vader. Er komt een man aan de deur met een baard.

Jantje zegt tegen zijn vader: ‘Papa, er is iemand met een baard.’ Zijn vader zegt: ‘Zeg maar dat ik al een baard heb.’

Cilian (9)

i

s

s

k

r

n

t

h

i

a

r

r

c

s

p

e

l

e

n

e

l

u

i

a

h

e

h

n

k

o

k

e

n

w

a

n

a

e

t

n

e

o

r

g

o

e

t

e

a

m

u

i

c

l

a

c

z

n

i

n

m

s

r

e

v

e

r

t

e

r

e

n

Antwoord (1 woord):

Het antwoord van de woordzoeker van oktober is:

Regels: de woorden vind je horizontaal, verticaal en diagonaal. Ook achterstevoren. Je

Er lopen 2 mandarijnen langs de Rijn.

Zegt de ene mandarijn tegen de ander: ‘Man, de Rijn!’

koken leren lichaam lunch ontbijt spelen spieren sporten uitrusten variatie vers verteren zonlicht

bewegen botten buiten calcium drinken fit fruit granen groei groente hersenen kauwen

mag letters meerdere keren gebruiken. Als je de overgebleven letters in de juiste volgorde zet, krijg je het antwoord. Mail dit antwoord samen met je voornaam, leeftijd en het

GEBOORTE.

De winnaar is Sophie (8).

Gefeliciteerd!

telefoonnummer van je ouder(s) of verzorger(s) (zodat we contact met je kunnen opnemen als je hebt gewonnen) naar ANTWOORD@JONG010.NL. Alleen de winnaar krijgt bericht.

Anastasia (10)

Je nn y en Jimm y Wat is rood, geel en zwart en vliegt in de lucht?

Dit heb ik gemaakt. Ik heb talent!

Wat een leuke hond!

Michiel van de Vijver

Hond? Het is een paard!

Zie je dat niet?

Deze hond heb ik gemaakt.

Ik heb talent!

Eh, nee.

Sorry.

Een bij met een bloedneus.

Gwen (9)

Welke vogel heeft vleugels, maar kan niet vliegen?

Een dode vogel.

Liam (10)

Hoe maakt een skelet zijn deur open?

Met zijn sleutelbeen.

Jayden (10)

Zoek de voetballen in de kinderkrant!

Heb jij een tip voor Jong010?

redactie@jong010.nl

Kun jij ze allemaal vinden?

Lees alle kranten op onze website: www.jong010.nl

Vul hier het aantal in:

DE NIEUWE JONG010 VERSCHIJNT DONDERDAG

Jong010 wordt mede mogelijk gemaakt door:

8 DECEMBER 2022

JONG010 - NOVEMBER 2022 JAARGANG 13 - EDITIE 3 OPLAGE: 38.000 KRANTEN Oprichter: Angelique van Tilburg Hoofdredacteur: Suzanne Huig Fotografen: Peter Snaterse, Arjen Jan Stada Vormgeving: Marcel van den Assem Redactiemedewerker: Sasja Hof

Donateurs

Aan deze editie werkte verder mee: Alexa

NOVEMBER 2022

ROTTERDAM – Burgemeester Ahmed Aboutaleb hoort graag van Rotterdammers wat zij van de stad vinden.

Hij is ook benieuwd naar de meningen en ervaringen van basisschoolleerlingen.

Wat vind jij het leukste uitje in Rotterdam?

Tekst en foto's: Suzanne Huig

‘Diergaarde Blijdorp is gekozen tot het leukste uitje van Nederland 2022 door de ANWB. De ANWB is een grote Nederlandse club voor verkeer en toerisme. Het Mariniersmuseum in Rotterdam heeft van de ANWB een zilveren award in de categorie ZuidHolland gekregen.

Wat vind jij het leukste uitje in Rotterdam?’

‘Ik vind Diergaarde Blijdorp het leukste uitje. Ik vind het leuk om de verschillende dieren in de dierentuin te zien. Ik vind de papegaaiduikers en de zeeleeuwen de leukste dieren in de dierentuin.’

KENZO 9 JAAR

AHMED ABOUTALEB

Foto: Gemeente Rotterdam / Marc Nolte

‘Ik vind het leuk om te wandelen door de Markthal. In de Markthal zijn kunstwerken en voorwerpen van vroeger te zien. Ik vind het leuk om de kunstwerken en voorwerpen te bekijken.’

MERYEM 8 JAAR

‘Ik vind het leukste uitje een ijsje halen bij IJssalon Doppio op de Lusthofstraat.

Ik haal daar vaak een ijsje met heel mijn gezin. Ik vind het gezellig om dat met mijn gezin te doen.’

ASIYA

‘Ik vind het leuk om naar de bibliotheek te gaan. Ik houd van lezen. Ik heb het gevoel dat ik een avontuur beleef als ik lees.

Ik ga het liefst naar de Centrale Bibliotheek in het centrum.

Die bibliotheek heeft heel veel verschillende boeken.’

MANUEL 8 JAAR

8 JAAR

Wat vind jij het leukste uitje in Rotterdam?

‘Ik vind Diergaarde Blijdorp het leukste uitje in Rotterdam. Ik vind het leuk dat ik in de dierentuin dieren kan zien die ik in de rest van de stad niet kan zien. Ik kijk het liefst naar de tijgers in de dierentuin.’

‘Ik vind het leuk om te zwemmen in het Kralings Zwembad. Het zwembad heeft een duikplank en een glijbaan. Op de bodem van het zwembad zie je vissen. Het lijkt daardoor alsof je tussen de vissen zwemt. Ik vind dat heel leuk.’

NATHAN

FLORIAN

‘Ik vind Klimbos Fun Forest Rotterdam het leukste uitje in Rotterdam.

Je kunt bij Klimbos Fun Forest Rotterdam van boom naar boom klimmen via een speciaal parcours.

Ik vind het uitzicht vanuit de bomen heel mooi.’

‘Ik vind Natuurhistorisch Museum Rotterdam het leukste uitje in Rotterdam.

Ik vind het interessant om te leren over opgezette dieren.

Ik vind het ook leuk om naar verschillende speeltuinen in de stad te gaan.’

‘Ik vind de Euromast het leukste uitje in Rotterdam.

De Euromast is een bijzondere uitkijktoren.

Je kunt vanaf de Euromast bijna heel de stad zien.’

HANNAH

JULIA

ELIF

8 JAAR

8 JAAR

9 JAAR

7 JAAR

8 JAAR

NOVEMBER 2022

KRALINGEN-CROOSWIJK – De leerlingen van basisschool De Esch oefenen met rekenen en taal door spelletjes te spelen. ‘We krijgen 1 keer per week een les waarbij we leren terwijl we spelletjes spelen’, zegt Jensley (10). Tekst en foto’s: Suzanne Huig ‘Ik vind het leuk om spelletjes te spelen. Ik let daardoor heel goed op en leer veel’, zegt Asli (8). Miley (11): ‘Ik merk niet dat ik aan het leren ben als ik spelletjes speel. Ik zou daarom graag vaker leren door spelletjes te spelen.’

De leerlingen oefenen sommen.

Rekenen op het schoolplein

De leerlingen springen om de beurt op de getallenladder.

Op het schoolplein is een vierkant geschilderd.

In het vierkant staan cijfers. ‘We oefenen bij het vierkant met sommen. We gooien met 2 dobbelstenen. We maken een som van de getallen die we met de dobbelsteen gooien’, zegt Sky (10).

Rey-Mahrie (12): ‘We zoeken het antwoord op de som in het vierkant. We springen op het goede antwoord.’ Rehan (8): ‘Op het schoolplein is ook een getallenladder geschilderd. Leerlingen proberen om de beurt zo ver mogelijk op de ladder te springen.

Je kijkt welke getallen er naast je staan op de plek waar je landt. Je telt die getallen bij elkaar op.’

PRINS ALEXANDER – De leerlingen van basisschool Klein Rotterdam bepalen iedere schooldag zelf wat zij op school doen. De leerlingen leren de dingen die ze willen leren op hun eigen tempo.

Taal op het schoolplein

‘Op het schoolplein is ook een slang geschilderd.

In de slang staan letters. We oefenen daar met taal’, zegt Jensley. Rey-Mahrie: ‘Een leraar leest bij de slang een zin voor. De leraar vraagt daarna bijvoorbeeld met welke letter het onderwerp van de zin begint. Een leerling springt dan op de beginletter van het onderwerp.’ Miley: ‘Op het schoolplein is ook een toetsenbord geschilderd. We oefenen op het toetsenbord bijvoorbeeld hoe we woorden moeten spellen. Een leraar zegt een woord. Een leerling laat zien hoe je het woord spelt door op de letters van het geschilderde toetsenbord te springen.’

Fleur zit op haar werkplek.

Tekst en foto’s: Suzanne Huig

‘We noemen de leraren op school coaches. De coaches geven op bepaalde momenten uitleg over onderwerpen.

Iedere leerling bepaalt daarna zelf wat hij of zij wil gaan leren en doen’, zegt Livvy (10). Quilé (12): ‘De leerlingen werken zelfstandig. De coaches helpen een leerling als een leerling dat wil. Alle leerlingen maken 2 keer per jaar een toets. De coaches weten daardoor wat het schoolniveau van een leerling is.’

Fleur, Quilé, Boaz en Livvy.

Leren wat je wilt leren

Boaz (10): ‘We mogen leren wat we willen leren.

Ik wilde graag leren hoe wandelende takken leven. Ik heb daarom op school onderzoek gedaan naar wandelende takken. Ik heb de resultaten van mijn onderzoek gepresenteerd aan de leerlingen en coaches.’ Livvy: ‘Iedere leerling is de baas over zichzelf. Ik doe mijn best omdat ik dingen leer die ik wil leren.’

Werkplekken op school

Boaz laat een wandelende tak zien.

‘Iedere leerling heeft op school zijn eigen werkplek. Je bepaalt zelf hoe je werkplek eruitziet. Ik heb boven mijn werkplek een rustplek gemaakt. Ik kijk daar een film of speel er een spel nadat ik hard heb gewerkt’, vertelt Fleur (12). Boaz: ‘We kunnen ook in speciale ruimtes werken. We hebben bijvoorbeeld een kunstruimte. We kunnen in die ruimte werken als we willen tekenen of verven.’ ‘We hebben ook een stilteruimte. We kunnen in de stilteruimte bijvoorbeeld een toets maken’, zegt Quilé.

NOVEMBER 2022

ROTTERDAM – Mayron (8) heeft de aandoening TSC (tubereuze sclerose complex). ‘De aandoening zorgt ervoor dat er op verschillende plaatsen in je lichaam ophopingen ontstaan. Die ophopingen kunnen voor problemen zorgen’, vertelt Mayron. Tekst en foto’s: Suzanne Huig

Mayron laat zien welke medicijnen hij iedere dag inneemt.

Mayron: ‘Ik ben met de ziekte geboren. Dokters hebben ontdekt dat ik TSC heb toen ik 7 jaar was. De aandoening zorgt ervoor dat cellen in mijn lichaam te hard groeien. Daardoor ontstaan er ophopingen in mijn lichaam. Die ophopingen kunnen bijvoorbeeld bij mijn hart, ogen of hersenen ontstaan. De ophopingen kunnen ervoor zorgen dat de organen op de plek van de ophoping niet goed kunnen werken.’

Epileptische aanvallen

‘Een ophoping die op mijn hersenen drukt, zorgt ervoor dat mijn hersenen niet goed werken. Ik kan epileptische aanvallen krijgen doordat mijn hersenen niet goed werken. Mijn lichaam wordt stijf als ik een epileptische aanval krijg. Ik slik medicijnen om de epileptische aanvallen tegen te houden. Ik heb door de medicijnen gelukkig bijna nooit een epileptische aanval. Ik kan een noodmedicijn krijgen als ik toch een epileptische aanval krijg. Het noodmedicijn zorgt ervoor dat mijn lichaam kan ontspannen en de aanval stopt’, legt Mayron uit.

‘Ik ben trots op mezelf dat ik nu goed kan fietsen.’

Lastiger om dingen te leren

‘De ziekte zorgt voor verschillende beperkingen. De ziekte zorgt er bijvoorbeeld voor dat het voor mij lastiger is om dingen te leren dan voor andere kinderen. Het was voor mij bijvoorbeeld lastiger om te leren lopen, praten en fietsen. Mijn vrienden hebben mij vorig jaar geholpen om te leren fietsen. Mijn vrienden hielden mijn fiets vast terwijl ik probeerde te trappen. Ik viel daardoor minder snel om. Ik ben trots op mezelf dat ik nu goed kan fietsen’, vertelt Mayron.

Langzaam werken en rusten

‘De ziekte zorgt er ook voor dat ik moeite heb met leren op school. Ik vind het lastig om me goed te concentreren.

Ik zit op de speciaal onderwijsschool Recon openluchtschool. Het is een school voor kinderen die ziek zijn of een beperking hebben. Ik werk op school op mijn eigen tempo. Een juf legt mij langzaam mijn opdrachten uit.

Op de speciaal onderwijsschool Recon openluchtschool is een rustkamer.

In de rustkamer staan bedden.

Ik rust iedere schooldag 30 minuten op een bed. Ik kan me daardoor beter concentreren en mijn werk beter maken’, vertelt Mayron.

Goede hulp

‘In Nederland wonen ongeveer 2.000 mensen met dezelfde ziekte als ik.

De ziekte kan niet worden genezen. Dokters bekijken 2 keer per jaar de ophopingen in mijn lijf. Ze kijken dan wat ze kunnen doen zodat ik zo min mogelijk last heb van mijn ziekte. Ik vind het belangrijk dat kinderen met een ziekte of beperking goede hulp krijgen. Ik vind het minder vervelend om met mijn ziekte te leven als ik goed word geholpen’, zegt Mayron.

ORGANEN

Organen zijn delen van je lijf die bepaalde dingen kunnen.

Bijvoorbeeld je hart, je longen en je lever.

Fonds Kind & Handicap helpt kinderen en jongeren met een handicap of chronische ziekte.

Een handicap is een beperking waardoor je sommige dingen niet zo goed kunt.

Een chronische ziekte is een ziekte die minimaal 3 maanden duurt, steeds terugkomt of niet genezen kan worden.

De organisatie geeft bijvoorbeeld geld om hulpmiddelen te kopen, voorlichting te geven of onderzoek te doen.

NOVEMBER 2022

CRIMINELEN MISBRUIKEN BANKREKENINGEN ROTTERDAM – Criminelen gebruiken soms bankrekeningen van anderen om slechte dingen mee te doen. De bankrekeningen van de anderen worden dan misbruikt. Je doet iets wat verboden is als je jouw bankrekening laat gebruiken door criminelen.

Tekst en foto: Suzanne Huig

Iemand die zijn betaalrekening, betaalpas of pincode uitleent aan een crimineel noemen we een geldezel. Geldezels zorgen ervoor dat illegaal geld via hun bankrekening bij criminelen kan komen.

Op zoek naar geldezels

Criminelen zoeken bijvoorbeeld op schoolpleinen of op internet naar geldezels. Criminelen vragen dan of ze tijdelijk geld op de betaalrekening van de geldezel mogen zetten. De geldezel moet het geld daarna pinnen en aan de crimineel geven of overmaken naar de crimineel. De geldezel mag zelf een deel van het geld houden. De criminelen proberen de geldezels over te halen doordat de geldezels een gedeelte van het geld mogen houden.

Geldezels helpen criminelen

Geldezels helpen criminelen om makkelijker een misdrijf te plegen.

Criminelen willen hun eigen rekening niet gebruiken omdat de politie de criminelen dan makkelijker kan vinden. Een geldezel kan worden opgespoord door de politie.

Geldezels kunnen een strafblad krijgen.

Geldezels kunnen hun rekening niet meer gebruiken als ze worden opgepakt.

Ze mogen ook 8 jaar geen nieuwe rekening openen.

ILLEGAAL

Iets wat volgens de regels in de wet niet mag.

Zou jij je betaalpas, rekeningnummer of pincode uitlenen in ruil voor € 100,00? Leg uit waarom.

Lenny (10)

‘Ik zou nooit mijn betaalpas, rekeningnummer of pincode aan iemand geven. Ik zou bang zijn dat de crimineel zijn afspraak met mij niet zou nakomen. Ik zou ook bang zijn dat de crimineel mij niet meer met rust zou laten en steeds om hulp zou vragen.’

HOOGVLIET – De waterschappen zorgen voor het water in sloten, vaarten en meren in Nederland. Waterschap Hollandse Delta zorgt voor het water in Charlois, Feijenoord, IJsselmonde, Rozenburg, Hoogvliet en Pernis. Jan en Martin werken bij waterschap Hollandse Delta. Jan en Martin houden de muskusratten en bevers in de gaten.

De leerlingen van groep 6 van basisschool De Tuimelaar kregen een gastles van Jan en Martin over hun werk. Tekst: Suzanne Huig

‘De waterschappen beschermen Nederland met waterkeringen tegen te veel water.

Waterkeringen houden water tegen.

Een dijk is bijvoorbeeld een waterkering’, legt Jan uit. Ra’shawn (9): ‘Het is belangrijk dat dijken sterk zijn. De dijken beschermen de gebieden waar mensen leven.’ ‘Muskusratten en bevers graven holen in waterkeringen. De waterkeringen beschadigen daardoor. Ze kunnen daardoor water doorlaten. Dat is gevaarlijk.

Wij proberen het aantal muskusratten en bevers daarom zo klein mogelijk te houden’, vertelt Martin. Awesh (9): ‘Een bever kan in ongeveer 3 nachten van de ene kant van een dijk naar de andere kant van een dijk graven.’

Muskusratten vangen De leerlingen bekijken een opgezette bever.

Verschillende vangmiddelen.

Martin: ‘Muskusratten maken de ingang van een hol onder water. We zoeken daarom in en rondom water naar sporen van muskusratten om de dieren te kunnen vinden. Muskusratten knagen aan riet.

We zoeken daarom bijvoorbeeld naar afgeknaagd riet. We zoeken holen op de plekken waar we knaagsporen zien.

We zetten een vangmiddel voor een hol als we een hol vinden. De muskusratten overlijden als ze worden gevangen.’

Bella (9): ‘Ik vind het zielig voor de dieren, maar het is belangrijk dat de dieren worden gevangen. Nederland kan overstromen als de dieren de dijken kapotmaken.’

Vertel het aan de politie

De kans is kleiner dat je een geldezel wordt als je nooit je rekeningnummer, betaalpas of pincode aan iemand geeft.

Vertel het aan je ouder(s) of verzorger(s) als iemand om jouw rekeningnummer, betaalpas of pincode heeft gevraagd. Je kunt met je ouder(s) of verzorger(s) bij de politie melden dat iemand je heeft gevraagd om geldezel te worden. Je kunt de politie op die manier helpen om criminelen te stoppen.

Naam: Reactie:

Martin en Jan laten een opgezette muskusrat aan de leerlingen zien. Foto’s: Peter Snaterse

Gaas in dijken

‘De bever is een beschermd dier omdat het dier belangrijk is voor de natuur. Bevers zorgen ervoor dat de natuur voor veel dieren en planten een fijnere plek wordt’, zegt Gi’eavenny (9). ‘Bevers mogen daarom niet worden gevangen’, zegt Jay (9). ‘We proberen de dijken daarom te beschermen tegen bevers. We zetten gaas aan de onderkant van dijken. Het gaas houdt de bevers tegen’, vertelt Jan. Jozayen (9): ‘Ik vind het gaas aan de onderkant van dijken een goede oplossing. De bevers kunnen de dijken daardoor niet te veel beschadigen.’

Waterschap Hollandse Delta is 1 van de 21 waterschappen in Nederland.

Kijk voor meer informatie en opdrachten op WWW.WSHD.NL/EDUCATIE. Ook voor ouders en leerkrachten!

NOVEMBER 2022

Nadia: ‘Mijn ouders hebben niet veel geld. Ik kan daardoor soms niet meedoen met klasgenoten en niet hetzelfde kopen als klasgenoten.

Ik schaam me daarvoor. Ik wil graag hulp. Wat kan ik doen?’

Hoi Nadia, Jij kunt er niets aan doen dat je Het is niet nodig om je te schamen. geen mensen die zich schamen, durven ouders niet veel geld hebben. Veel dan kunt Je gt. vraa hulp je ngrijk dat hulp te vragen. Het is juist bela korting krijgen. met of is grat n dinge ende chill vers

Hulp vragen

ROTTERDAM – Marieke van het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) Rijnmond reageert iedere maand in Jong010 op een vraag of probleem van een leerling of klas. Ze beantwoordt deze maand de vraag van Nadia (11). Tekst: Suzanne Huig Heb jij een vraag aan Marieke of zit je ergens mee?

Marieke beantwoordt ingestuurde vragen.

Foto: Peter Snaterse

Stuur een mail naar

REDACTIE@JONG010.NL

n vragen. Je kunt iemand in vertrouwe Het is niet makkelijk om hulp te je aan eld orbe bijvo kunt Je en. vrag te nemen die je kan helpen om hulp je met ook jou wil helpen. Je kunt juf of meester vragen of zij of hij ente vragen welke hulp je allemaal geme de bij r(s) ouder(s) of verzorge kunt krijgen.

aardagsbox Gratis sporten en een gratis verj

gratis geld hebben, kunnen bijvoorbeeld Kinderen uit gezinnen die niet veel een voor x gsbo arda verja een gratis naar een sportclub. Ze kunnen ook ragen. en goedkoop een Rotterdampas aanv kunn ze En en. krijg tje rfees kinde . is allerlei activiteiten doen Je kunt met de Rotterdampas grat

Praten met vrienden

te praten over jouw situatie.

Het kan helpen om met je vrienden om je soms niet kunt meedoen of waar ijpen Je vrienden kunnen dan begr jou den kunnen dan ook rekening met niet hetzelfde kunt kopen. Je vrien geld geen die nen plan en activiteit houden. Jullie kunnen dan misschien oen. meed kunt je t zoda en kost Groetjes, Marieke

Of stuur een brief naar

Jong010, Postbus 13037, 3004 HA Rotterdam.

SCHIEBROEK – De jeugdambassadeurs van Schiebroek organiseren activiteiten in Schiebroek. Batiel (13): ‘De jeugdambassadeurs zijn kinderen en jongeren uit Schiebroek. De jongeren leren de kinderen om een echte jeugdambassadeur te worden.’ Tekst en foto’s: Suzanne Huig Batiel: ‘In Schiebroek is weinig te doen voor kinderen en jongeren. We proberen Schiebroek leuker te maken door gratis activiteiten te organiseren.’ Hamdi (11): ‘Ik zit bij de jeugdambassadeurs omdat ik het belangrijk vind dat kinderen kunnen meebeslissen over wat er in hun buurt gebeurt. Kinderen weten het beste wat kinderen leuk vinden. Kinderen kunnen daardoor goede activiteiten voor kinderen bedenken.’ Maissa (11): ‘Ik zit bij de jeugdambassadeurs omdat ik het leuk vind om iets te organiseren voor anderen.’ Selam (10): ‘Ik word blij als ik zie dat mensen na een activiteit blij naar huis gaan.’

Selam: ‘We hebben de Rotterdamse Kinderrechten Award 2021 gewonnen.

We hebben dat geld gebruikt om activiteiten te organiseren.’

Vergaderen over ideeën

‘We bedenken met elkaar leuke ideeën voor de buurt.

We vergaderen iedere maand over de ideeën. We kiezen tijdens de vergaderingen welke ideeën we gaan uitvoeren’, vertelt Ilham (9). Hajar (12): ‘We verdelen tijdens de vergaderingen de taken. We beslissen bijvoorbeeld wie de uitnodigingen voor een activiteit maakt.

We beslissen bijvoorbeeld ook wie er voor het eten en drinken zorgt tijdens een activiteit.’

Het bord met ideeën voor de buurt.

Gratis activiteiten

Areen (10): ‘We organiseren bijvoorbeeld knutselmiddagen, sporttoernooien en spelletjesmiddagen.’ ‘We organiseren de activiteiten zodat buurtkinderen iets leuks te doen hebben’, zegt Benita (11). Selam: ‘Ik verveel me als ik niets te doen heb. Wij zorgen er met de activiteiten voor dat niemand zich hoeft te vervelen in de wijk.’ Leen (12): ‘Wij vinden het belangrijk dat iedereen aan alle activiteiten kan meedoen. De activiteiten die we organiseren zijn daarom voor iedereen gratis.’

NOVEMBER 2022

KRALINGEN-CROOSWIJK – Boswachters houden de natuurgebieden in Rotterdam in de gaten. Jochem is boswachter in Rotterdam. Hij vertelde een groep leerlingen van Montessorisschool Kralingen over zijn werk als boswachter tijdens een wandeling langs de Kralingse Plas. Tekst: Suzanne Huig ‘In natuurgebieden in de stad leven dieren.

Boswachters houden in de gaten of dieren rustig kunnen leven in die natuurgebieden’, vertelt boswachter Jochem. Tom (12): ‘Dieren moeten in de natuurgebieden de ruimte hebben om te kunnen leven.’

Ganzen kunnen voor overlast zorgen. Foto: Alexa Boswachter Jochem met leerlingen van Montessorisschool Kralingen.

Foto’s: Peter Snaterse

Een waarschuwing of boete

Boswachter Jochem: ‘Dit is vlierbloesem.

Je kunt hier siroop van maken.’

‘We houden in de gaten of mensen zich aan de regels houden in de natuur’, zegt boswachter Jochem.

Luuk (12): ‘Mensen mogen bijvoorbeeld niet overal op het gras lopen. Je kunt een dier uit zijn nest jagen als je op het gras loopt.’ ‘Mensen mogen ook niet overal hun hond los laten lopen in een natuurgebied.

Een loslopende hond kan een dier wegjagen of laten schrikken’, zegt Anna (12). ‘We geven mensen een waarschuwing of een boete als ze zich niet aan de regels houden’, vertelt boswachter Jochem.

Lot (13): ‘Ik vind het goed dat boswachters waarschuwingen en boetes geven aan mensen die zich niet aan de regels houden. Dieren kunnen niet fijn leven als mensen zich niet aan regels houden.’

Overlast van ganzen voorkomen

‘Boswachters houden ook in de gaten of dieren niet te veel overlast voor mensen veroorzaken’, zegt Tijmen (12).

‘Rondom de Kralingse Plas leven ongeveer 500 ganzen. Ganzen kunnen voor overlast zorgen’, vertelt boswachter Jochem. Emmi (12): ‘Ganzen poepen veel, maken herrie en zijn soms agressief naar mensen.’ Boswachter Jochem: ‘Boswachters proberen de overlast te verminderen door ervoor te zorgen dat er niet te veel ganzen komen. In een ganzennest zitten vaak 7 eieren. Wij zetten op 1 ei een kruis. De gans mag dat ei uitbroeden. De andere eieren halen we uit het nest. We zorgen er daardoor voor dat er minder ganzen worden geboren. We noemen dat nestbeheer.’

Stadsecoloog Ruud zoekt met de leerlingen naar waterdiertjes.

KRALINGEN-CROOSWIJK – De leerlingen van groep 8 van De Talmaschool bezochten met stadsecologen Ruud en Manon het Kralingse Bos. De leerlingen onderzochten de grond en het water in het Kralingse Bos. Tekst: Suzanne Huig ‘Stadsecologen onderzoeken de planten en dieren die in een stad voorkomen’, vertelt Ruud. Manon: ‘We kijken bijvoorbeeld of er dieren leven op plekken waar verbouwd of gebouwd gaat worden.

We zorgen ervoor dat er genoeg ruimte is waar dieren kunnen leven.’ Joseph (12): ‘Het lijkt mij heel leuk om stadsecoloog te zijn.

Stadsecologen ontdekken wat er leeft op een plek.’

De leerlingen laten zien welke bodemdieren ze vinden. Foto’s: Peter Snaterse

De grond onderzoeken

‘Wij kijken welke dieren er onder de grond leven. We weten dat de kwaliteit van een bodem goed is als er veel dieren onder de grond leven. We zorgen ervoor dat er bijvoorbeeld geen zware vrachtwagens rijden op een plek waar veel dieren onder de grond leven.

De vrachtwagens kunnen anders de bodem en de leefwereld van de dieren beschadigen’, legt Ruud uit.

De leerlingen zoeken in het bos naar dieren die onder de grond leven. ‘Ik heb een worm en 2 pissebedden gevonden’, zegt Jouhaira (12). Louness (12): ‘Ik heb een kever en een worm gevonden.’

‘Ik heb een duizendpoot gevonden.’, zegt Yasser (12). Alicia (11): ‘Ik heb een kleine schorpioen gevonden in de grond.’

Alicia laat de libellarf zien.

Het water onderzoeken

‘Stadsecologen kijken ook wat er in het water leeft. Water heeft een goede kwaliteit als er veel verschillende soorten dieren en planten in het water leven’, legt Ruud uit. De leerlingen zoeken met een schepnet naar waterdiertjes in een sloot in het Kralingse Bos. Jouhaira: ‘Ik heb een bootsmannetje gevonden.’ ‘Ik heb een libellarf gevonden’, zegt Alicia.

Amir (11): ‘Ik heb een waterspin en waterslak gevonden. Dit water heeft een goede kwaliteit want er leven verschillende waterdieren.’

KWALITEIT

Hoe goed het is.

LEEFWERELD

De omgeving waarin wordt geleefd.

NOVEMBER 2022

NOORD – Kayleigh (13), Damirah (11) en Alize (11) volgen lessen cheerleading bij vereniging Hikari Cheerleading.

‘Cheerleading is een combinatie van acrobatiek, turnoefeningen en dans’, zegt Damirah. De meiden laten in 6 stappen een oefening zien.

Alize: ‘1 iemand van de basis leunt met 1 knie op de grond. Die persoon zet zijn andere been stevig neer.

De vlieger staat achter het been dat stevig staat.

De andere persoon van de basis staat achter de vlieger.’

Kayleigh: ‘Cheerleading is een teamsport.

Je doet deze oefening met zijn drieën.

Verzamel 2 kinderen om de oefening mee te doen. Verdeel de taken. 2 mensen zorgen voor de stabiliteit en veiligheid. We noemen die mensen de basis. 1 iemand gaat omhoog.

We noemen die persoon de vlieger.’

Tekst: Suzanne Huig

Foto’s: Peter Snaterse

Damirah: ‘De vlieger zet zijn of haar rechterbeen op het bovenbeen van de persoon die op 1 knie leunt. De basis houdt het been dat op zijn of haar bovenbeen staat goed vast.

De persoon die achter de vlieger staat, houdt het middel van de vlieger vast.’

Alize: ‘De vlieger stapt omhoog.

De vlieger zet zijn of haar andere been ook op het bovenbeen van de persoon die op 1 knie zit. De vlieger spant heel zijn of haar lijf aan en staat rechtop.’

‘De vlieger tilt zijn of haar been dat niet wordt vastgehouden op. De vlieger buigt dat been sierlijk’, zegt Alize.

Damirah: ‘De vlieger stapt weer voorzichtig van het bovenbeen af. De vlieger houdt ondertussen de schouder vast van de persoon die op 1 knie leunt.’

Het Jeugdfonds Sport & Cultuur Rotterdam betaalt sportlessen of cultuurlessen voor kinderen die in armoede leven.

Wil jij graag op een sport? Of wil je cultuurlessen volgen? Is er thuis te weinig geld om een lidmaatschap of lessen te betalen?

Kijk met je ouder(s), verzorger(s) of meester of juf op WWW.JEUGDFONDSSPORTENCULTUUR.NL/ROTTERDAM/.

Of vraag of er bij jou op school een contactpersoon is van het Jeugdfonds Sport & Cultuur Rotterdam.

ROTTERDAM – Ruben (11) basketbalt sinds hij 4 jaar is. Hij is lid van vereniging Rotterdam Basketbal. Ruben: ‘De beste basketballers van de wereld spelen in de Amerikaanse competitie NBA (National Basketball Association). Het is mijn droom om ooit ook in de NBA te spelen.’

Tekst: Suzanne Huig

‘Basketbal is een sport waarbij 2 teams van 5 spelers het tegen elkaar opnemen. Het doel is om de basketbal door de basket van je tegenstander te gooien’, zegt Ruben.

Scoren

‘Je scoort bij basketbal door de bal door de basket van je tegenstander te gooien. Je kunt 1, 2 of 3 punten verdienen als je scoort.

Je krijgt 1 punt als je scoort met een vrije worp.

Je krijgt een vrije worp als je tegenstander een fout heeft gemaakt. Je krijgt 2 punten als je scoort vanaf een plek binnen de rode lijnen op het veld. Je krijgt 3 punten als je scoort vanaf achter de rode lijnen. Ik scoor vaak door een schijnbeweging te maken. Ik doe dan alsof ik naar rechts loop. De tegenstander die mij verdedigt, loopt dan ook naar rechts. Ik loop vervolgens naar links en scoor’, vertelt Ruben.

Spelregels

Ruben.

‘Je mag over het veld rennen als je dribbelt.

Je stuitert de bal met 1 hand op de grond als je dribbelt. Je mag niet nog een keer dribbelen als je de bal hebt vastgehouden. Je mag maximaal 2 passen zetten met de bal in je hand. Je mag daarna nog 1 voet verplaatsen. Je moet de bal daarna naar een medespelers spelen. Je mag een bal alleen van iemand afpakken door op de bal te slaan. Je mag je tegenstanders niet aanraken’, legt Ruben uit.

Ruben dribbelt met de bal. Foto’s: Peter Snaterse Plek op het veld

‘Ik ben de center van mijn team. De center is de langste speler van een basketbalteam. De center staat altijd in de buurt van de basket van zijn team of in de buurt van de basket van zijn tegenstander. De center staat in de buurt van de basket van zijn team om te verdedigen.

De center staat in de buurt van de basket van zijn tegenstander om te scoren. Ik vind het leuk om de center te zijn omdat ik altijd in de buurt sta van waar er wordt gescoord’, vertelt Ruben.

NOVEMBER 2022

Wat vind jij een belangrijke afspraak in jouw klas?

‘Ik vind het belangrijk dat we hebben afgesproken dat we elkaar niet uitlachen. Je kunt iemand een rotgevoel geven als je iemand uitlacht. We leren goed met elkaar omgaan doordat we in de pauzes met elkaar spelen. We voetballen bijvoorbeeld met elkaar.’

ROTTERDAM – De Week van Respect is van 7 tot en met 13 november. Tijdens die week wordt extra aandacht gevraagd voor respectvol met elkaar omgaan.

Je hebt met je klasgenoten misschien afspraken gemaakt over hoe jullie met elkaar omgaan. Afspraken kunnen helpen om respectvol met elkaar om te gaan.

Wat vind jij een belangrijke afspraak in jouw klas? Tekst en foto’s: Suzanne Huig

‘Ik vind het belangrijk dat we hebben afgesproken dat iedereen respect heeft voor elkaar. We tonen respect voor elkaar door elkaar te helpen en door niet gemeen te doen tegen elkaar.’

Xiya (11)

‘Ik vind het belangrijk dat we hebben afgesproken dat we iemand laten uitpraten. We praten niet door elkaar heen.

Het is niet fijn als iemand door je heen praat. Je kunt dan het gevoel krijgen dat jouw verhaal of mening niet belangrijk is.’

‘Ik vind het belangrijk dat we hebben afgesproken dat we elkaar accepteren zoals we zijn. We zien er allemaal anders uit. We gedragen ons ook allemaal anders. Iedereen kan zichzelf zijn in de klas.

We hebben iedere week een gesprek in de klas over hoe iedereen zich voelt. We leren door die gesprekken hoe we rekening kunnen houden met elkaar.’

Ivandro (10)

Yasmina (10)

‘Ik vind het belangrijk dat we hebben afgesproken dat we niet pesten. We hebben afgesproken dat we opkomen voor kinderen die worden gepest. We melden het bij een leraar als we zien dat iemand wordt gepest.’

Givano (10)

Wat vind jij een belangrijke afspraak in jouw klas?

Jerremy (12)

BOEKENBON TER WAARDE VAN

15 EURO

Het antwoord van de puzzel van oktober is: KLASGENOTEN.

De winnaar is Tijn (10).

Gefeliciteerd!

Wat vindt Elif het leukste uitje van Rotterdam?

PAGINA 3

Hoe worden de leraren op basisschool Klein Rotterdam genoemd?

PAGINA 4

Hoe legt de juf van Mayron hem zijn opdrachten uit? PAGINA 5

Hoe heet iemand die zijn betaalrekening uitleent aan criminelen? PAGINA 6 Bevers graven holen in waterkeringen. Welke dieren doen dat nog meer? PAGINA 6 Wat is het beroep van Jochem? PAGINA 8

Wat voor soort sport is cheerleading? PAGINA 9

Wat kunnen cybercriminelen stelen via een virus? PAGINA 12

Wat tonen de leerlingen bij Xiya in de klas aan elkaar door elkaar te helpen?

Wie mogen van Kelsey haar online accounts volgen?

PAGINA 12

PAGINA 10

Wat heeft Jane-Eva met haar team gekregen toen ze Nederlands kampioen werden? PAGINA 11

De antwoorden op de vragen vind je in deze krant!

NOVEMBER 2022

Juliette: ‘Luister je gekozen liedje minimaal 10 keer.

Luister goed wanneer de artiest begint met zingen.

Luister ook goed of de artiest hard of zacht zingt. Ik kies het lied ‘We Don't Talk About Bruno’ van de Disneyfilm Encanto.’

ROTTERDAM – Juliette (11) volgt lessen bij Jeugdtheater Hofplein. Ze laat in 5 stappen zien hoe je een lied leert zingen.

Tekst: Suzanne Huig / Foto’s: Arjen Jan Stada

Juliette: ‘Ik vind het heel fijn om te zingen.

Ik kan mijn emoties kwijt als ik zing.’

‘Schrijf 10 liedjes op die je leuk vindt.

Kies uit die liedjes 1 liedje dat je wilt leren zingen’, zegt Juliette.

Juliette: ‘Pak een telefoon, tablet of computer om jezelf op te nemen. Neem jezelf op terwijl je het lied zingt op de karaokeversie. Luister je opname terug om te horen hoe je klinkt.’

‘Ga stevig staan. Zing het lied mee terwijl je luistert’, zegt Juliette.

Juliette: ‘Je bent klaar om alleen te zingen. Zoek op het internet de karaokeversie van jouw liedje op.

Zing het lied op de karaokeversie.’

Lijkt het jou leuk om theater te maken met beweging, tekst en muziek? Schrijf je in voor een gratis proefles, cursus, workshop of voorstelling bij Jeugdtheater Hofplein. Kijk voor meer informatie op WWW.JEUGDTHEATERHOFPLEIN.NL

Jane-Eva: ‘Een dans begint en eindigt met een pose.

Ik sta bij een pose stil in een bepaalde houding.’

Nederlands kampioen

Jane-Eva: ‘Ik ben met mijn team van dansstudio AcroFitt Dance Studio Nederlands kampioen geworden in de dansstijl modern jazz bij de wedstrijd ‘We Know You Can Dance’. Ik ben heel blij dat we Nederlands kampioen zijn. Modern jazz is een dansstijl die bestaat uit moderne dans en jazzballet. Het is een dansstijl waarbij je veel pirouettes draait en veel sprongen maakt.’

ROTTERDAM – Jane-Eva (10) danst bij 3 verschillende dansscholen. Jane-Eva: ‘Ik dans alleen en met een team. Ik dans het liefst met mijn team. Ik vind het gezellig om met anderen samen te dansen.’ Tekst: Suzanne Huig

Professioneel danseres

‘Ik doe mijn best om steeds beter te leren dansen.

Ik blijf ieder danspasje proberen totdat het lukt.

Ik ben trots op mezelf als een danspasje uiteindelijk lukt. Het is mijn droom om professioneel danseres te worden. Het lijkt mij heel leuk om als professioneel danseres in toneelstukken te dansen. Ik kan dan aan heel veel mensen laten zien wat ik kan’, zegt Jane-Eva.

‘Ik vind het heel fijn om te dansen. Ik beeld mijn gevoelens uit als ik dans op muziek.

Ik lach, spring en draai bijvoorbeeld als ik vrolijk ben. Ik dans bijvoorbeeld heel rustig en sierlijk als ik verdrietig ben’, vertelt Jane-Eva.

Verschillende dansstijlen

‘Ik train 10 uur per week. Ik word leniger en leer mooier dansen doordat ik veel train. Ik train bij 3 verschillende dansscholen. Ik leer bij iedere dansschool een andere dansstijl. Ik vind het heel leuk om verschillende dansstijlen te leren.

Ik word daardoor goed in verschillende dingen’, zegt Jane-Eva.

Jane-Eva: ‘We hebben deze beker gekregen toen we Nederlands kampioen werden.’ Foto’s: Peter Snaterse

PIROUETTE

Een beweging uit het ballet waarbij de danser ronddraait op 1 been.

Kinderstadskrant

NOVEMBER 2022

Online veiligheid

ROTTERDAM – De Week van de Mediawijsheid is van 4 tot en met 11 november. In die week is er extra aandacht voor online veiligheid.

De gemeente Rotterdam vindt het belangrijk dat leerlingen leren over online veiligheid en cybercriminelen. Tekst: Suzanne Huig

Hillegersberg-Schiebroek

Jesse, Helena en Julius met wijkagent Michael.

Foto’s: Arjen Jan Stada

Leerlingen van groep 7 en groep 8 van Verbazisschool Wow leerden van wijkagent Michael en Archana van Gemeente Rotterdam meer over online criminaliteit. De leerlingen ontdekten met het computerspel HackShield hoe ze zich online kunnen beschermen tegen criminelen.Tekst: Suzanne Huig ‘Cybercriminelen gebruiken een computer, telefoon of ander netwerk om misdrijven te plegen’, vertelt wijkagent Michael. De leerlingen spelen het computerspel HackShield. Ze leren in het spel hoe ze zichzelf online kunnen beveiligen.

Inloggegevens misbruiken ‘Cybercriminelen proberen bijvoorbeeld achter de inloggegevens van mensen te komen.

Cybercriminelen kunnen met je inloggegevens bijvoorbeeld een foto van jou online plaatsen terwijl je dat niet wilt’, zegt Helena (10). Julius (11): ‘Ze kunnen ook online geld van je bankrekening stelen als ze je inloggegevens hebben.’ ‘Je noemt iemand die toegang probeert te krijgen tot de computergegevens of online gegevens van iemand anders een hacker’, zegt wijkagent Michael.

Veilig wachtwoord bedenken ‘Ongeveer 60 procent van alle mensen heeft zijn geboortedatum als wachtwoord. Hackers kunnen daardoor vaak makkelijk bij iemand zijn gegevens komen. Het is daarom belangrijk dat je een wachtwoord kiest die niet makkelijk te raden is’, legt Archana uit. Jesse (9): ‘Ik heb een heel makkelijk wachtwoord op mijn computer. Ik weet nu dat dat niet handig is. Ik ga mijn wachtwoord aanpassen.’

MISDRIJF Iets dat strafbaar is.

Aanvallen op computers ‘Cybercriminelen sturen een virus naar een computer.

Ze kunnen via het virus de gegevens van de computer stelen’, zegt Julius. Archana: ‘Je kunt een virusscanner op je computer zetten om je computer tegen virussen te beschermen. Een virusscanner houdt in de gaten of er geen virus op je computer zit.’ ‘Sommige criminelen vallen heel veel computers tegelijkertijd aan. We noemen dat een DDoS-aanval. Criminelen kunnen voor een DDoS-aanval een boete, taakstraf of gevangenisstraf krijgen’, vertelt wijkagent Michael.

Wil jij meer leren over online veiligheid?

Speel het spel via www.joinhackshield.com Krijg je een vervelend bericht online? Vertel het aan je ouders(s), verzorger(s), leraar of de wijkagent.

Hillegersberg-Schiebroek De leerlingen van groep 6, groep 7 en groep 8 van basisschool Instituut Meester Schats Noord krijgen iedere week een les digitale geletterdheid van meester Case. De leerlingen leren tijdens de lessen omgaan met computers en het internet. Kelsey (10): ‘Ik denk door de lessen beter na over wat ik op het internet doe.’

Tekst: Suzanne Huig

‘Mensen plaatsen berichten op sociale media zoals TikTok, Instagram en Snapchat. Al die berichten worden voor altijd online bewaard. Wij leren daarom om goed na te denken over wat we op sociale media plaatsen’, zegt Leila (9).

Leerlingen uit groep 6 met meester Case.

Foto’s: Peter Snaterse

Foto’s of filmpjes plaatsen Esaias (9): ‘Geplaatste foto’s en filmpjes blijven altijd op het internet staan. We leren daarom om geen foto’s of filmpjes te delen waarop je iets raars doet.’

Kyani (10): ‘Ik plaats geen berichten waarop ik herkenbaar te zien ben.’ Kelsey: ‘Mijn accounts zijn allemaal privé. Dat betekent dat mijn berichten alleen te zien zijn voor mensen die mij volgen. Ik laat alleen vrienden mijn accounts volgen. Ik zorg er daardoor voor dat onbekenden mijn berichten niet kunnen zien.’

Ga jij veilig om met sociale media?

Tekst en foto’s: Suzanne Huig

Djay (11): ‘Berichten op sociale media verdwijnen nooit meer.

Berichten blijven online ook bestaan als je ze verwijdert.

Ik denk daarom heel goed na voordat ik een bericht op sociale media plaats. Ik plaats een bericht alleen als ik zeker weet dat ik het niet erg vind dat het bericht altijd online staat.’

Online met elkaar omgaan Esaias: ‘We hebben op school afspraken gemaakt over hoe we online met elkaar en anderen omgaan.’

‘We hebben bijvoorbeeld afgesproken dat we online geen gemene dingen zeggen en niet schelden’, zegt Xander (10). ‘We hebben ook afgesproken om online geen vrienden te maken. Mensen kunnen zich online als iemand anders voordoen. Iemand kan bijvoorbeeld zeggen dat hij 10 jaar oud is terwijl hij eigenlijk 30 jaar oud is. Het is daarom veiliger om online niet met onbekenden te praten’, legt Eli (11) uit.

Lindsay (12): ‘Mensen oordelen op sociale media over elkaar.

Mensen plaatsen bijvoorbeeld onaardige berichten onder een foto of bericht. Je kunt onzeker worden als iemand een onaardig bericht onder je foto plaatst. Ik zorg er daarom voor dat alleen vrienden mijn foto’s of berichten kunnen zien.’

Ga jij veilig om met sociale media? Zo ja, hoe?