Oppervlaktetechnieken 0719

Organische Deklagen

Elektrochemie en Metallieke deklagen

Toeleveranciers en Geassocieerden

Algemeen

Vereniging ION

jaargang 63 nummer 7 november 2019 Hét vakblad voor de professional in de oppervlaktetechnologie

VOOR ELKE BRANCHE EEN OPLOSSING SPECIALIST IN SPUITAPPARATUUR, DOSEERINSTALLATIES EN ROBOTS

Contact Paint It Da Vincilaan 25 6716 WC Ede

T: F: E: I:

16

0318-643 260 0318-643 042 info@paintit.nl www.paintit.nl

30

Qualanod verbreedt de focus dankzij Nederlandse voorzitter

Zie ook pagina 35 12

Toeleveranciers

Gewoonte is de sleutel tot toepassing PBM’s

“WE MAKE THE INDUSTRIAL COATING PROCESS BETTER”

Organische deklagen

Indrukwekkende inhoud op Dag van de Oppervlaktetechnologie

straalmiddelen.nl straalinstallaties.nl

Elcometer straalapparatuur, gebouwd om langer mee te gaan, intensiever te gebruiken en beter te presteren elcometer.com

Thema Duurzaamheid en Visie

GLOBAL SPECIALIST IN METAL SURFACE TREATMENT Oppervlaktebehandelingen

Ook on-site, wereldwijd

Behandelingsproducten

De hoogsteʉkwaliteitʉ Vanzelfsprekendeʉsamenwerking Zowelʉin onze beitshallenʉalsʉon-site Flexibelʉenʉmeedenkend

2 OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2019

Afvalwater verwerking

JAAP VAN PEPERSTRATEN Hoofdredacteur Oppervlaktetechnieken

Van de hoofdredacteur

Eén van de meest aansprekende inzichten bij het maken van deze editie vond ik het inzicht dat ons reptielenbrein meer over ons te zeggen heeft dan we denken. Het reptielenbrein is het kleinste en oudste deel van onze hersenen. Het is maar op één ding gericht: overleven. Dit deel van je brein denkt niet na en onthoudt ook niets, het reageert instinctief en automatisch. Het functioneert buiten onze bewuste controle, maar het heeft wel (veel) invloed op ons gedrag. Op wat en hoe we eten, autorijden en ons werk doen. Zelfs is het van grote invloed op hoe we ons beschermen op het werk, bijvoorbeeld door persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM’s) te dragen.

Of misschien beter gezegd: door die niet te dragen, terwijl we eigenlijk wel weten dat het zou moeten. Dit is te vergelijken met weten dat je iets eet wat niet best is voor je gezondheid (te zoet, te zout of te vet), maar dat je het toch doet. Je emotionele brein en je reptielenbrein overheersen vaak je rationele brein (gezond verstand). Daarnaast blijkt dat ons brein geen instinctieve beschermingsreactie geeft bij blootstelling aan lawaai of gevaarlijke stoffen doordat die blootstellingen pas sinds enkele honderden jaren bestaan.

Wat heeft dit nu met ons werk te maken? Op de werkvloer is het regelmatig nodig om PBM’s te dragen. Dat wordt ook niet ontkend, maar toch worden ze niet altijd gedragen. Waarom niet?

Lees het hoofdartikel en u weet het.

Verder zijn we natuurlijk voor deze editie bij diverse bedrijven geweest waar duurzaamheid in daden is omgezet en worden er ook nieuwe visies ontvouwd. Zo zijn we bij Wuppermann Staal Nederland geweest waar men duurzaamheid in het bedrijfs-dna wil krijgen, belichten we een spoelwaterbehandelingsinstallatie wat zich onderscheidt door de beperking van water- en chemicaliënverbruik evenals van energie en beschrijven we de visie van de huidige Nederlandse voorzitter van Qualanod die vindt dat dat kwaliteitslabel ook structureel aandacht moet geven aan kleur, kleurechtheid, glans en reflectie. Ook presenteren we het programma van de Dag van de Oppervlaktetechnologie 2019 waar veel onderwerpen een raakvlak met duurzaamheid hebben.

We starten het blad zoals altijd met vier pagina’s kort nieuws met actuele en relevante berichten voor de branche. Ik wens u weer veel leesplezier en stof tot nadenken. O

OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2019 3

Column Is uw ‘license to operate’ goed geregeld?

9HUWHJHQZRRUGLJHU YDQ Zinacor/Grillo PHWDOOLVHHUGUDGHQ

x

9HUNRRS HQ YHUKXXU PHWDOOLVHHUPDFKLQHV

x

5HSDUDWLH HQ RQGHUKRXG YDQ PHWDOOLVHHUPDFKLQHV

x

9HUNRRS HQ RQGHUKRXG YDQ VWUDDOLQVWDOODWLHV

x

9HUNRRS HQ RQGHUKRXG YDQ YHUISRPSHQ

x

2SOHLGLQJ HQ LQVWUXFWLH

x

.ODQWHQ YDQ AMITECH VWDDQ QLHW VWLO PDNHQ METERS!

)DKUHQKHLWVWUDDW a && +DUGHUZLMN a a ZZZ DPLWHFK QO a LQIR#DPLWHFK QO

EASY ACCESS, MORE BUSINESS High-Tech Assets and Capabilities Aanbod; U bent eigenaar van equipment en/of capabilities: • Genereer een nieuwe inkomstenstroom • Werk met opdrachtgevers die kwaliteit en doorlooptijd prioriteit geven • Vind toegang tot groeimarkten zoals groene technologie en luchtvaart • Breng uw aanbod in kaart en verhoog uw visibiliteit Vraag; U heeft behoefte aan equipment en/of capabilities: • Vind toegang tot equipment en/of capabilities zonder een investering te doen • Win tijd bij een zoektocht naar equipment en/of capabilities • Plaats uw idee in de markt ondanks een geweigerde kredietaanvraag • Verlies geen tijd en geld bij het industrialiseren van uw productieproces Neem contact met ons, per mail of per telefoon en we lichten graag onze aanpak toe: Mail: info@irevitalise.eu; Platform: www.irevitalise.nl; Telefoon: +32 472 09 20 12

www.gruenbeck.nl

DĂŠ specialist in duurzame waterbehandeling Bij GrĂźnbeck geloven we dat geschikt water van levensbelang is. Daar dragen we aan bij door de kwaliteit en de eigenschappen van water overal ter wereld te verbeteren met onze unieke en hoogwaardige waterbehandelingsinstallaties.

“German quality, dutch thinking.

De kracht van Grßnbeck�

4 OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2019

Een “state of the art� oppervlaktebehandelende industrie is voorwaardelijk voor de maakindustrie en levert dus een grote bijdrage aan de welvaart en het welzijn van Nederland.

In de bedrijven wordt met vakmanschap en professionaliteit gewerkt met SVHC/CMR-stoffen, waarbij blootstelling zoveel mogelijk wordt voorkomen en de omgeving zoveel als mogelijk wordt gevrijwaard van belasting.

Dat is echter niet hoe omwonenden van de bedrijfslocaties van oppervlaktebehandelende bedrijven de bedrijven zien.

Zij zien vaak gesloten gebouwen met hekken, grote ventilatoren op het dak en veel gevarensymbolen op de deur. Dan horen ze ook nog wat (harde) vreemde geluiden en zien ze vrachtwagens af en aan rijden. Niet echt een geruststellend beeld als je ernaast woont en niet weet wat er gebeurt.

Nu voldoen de meeste bedrijven uiteraard wel aan weten regelgeving. Maar voor acceptatie in de buurt is dat tegenwoordig niet meer genoeg. Onrust en verzet tegen de aanwezigheid zijn dan vaak het gevolg.

Reden voor een aantal bedrijven om het anders te doen.

Vanuit hun gesloten bolwerken zijn zij transparant geworden over wat zij maken en er wordt gecommuniceerd over waar dat wordt toegepast in het eindproduct (economische waarde en maatschappelijke relevantie). Ook is men transparant over welke zaken er goed en welke er niet goed gaan en worden incidenten zichtbaar gemaakt.

Zo organiseren zij open (buren- en kinder-) dagen, hebben zij een intensief contact met wijkteams en bestaan er websites van bedrijven die speciaal op de buurt waarin het bedrijf opereert, zijn gericht.

EGBERT STREMMELAAR Directeur Vereniging ION

x

Deze transparantie wordt gewaardeerd en gehonoreerd. De risico-acceptatie van een buurt die weet wat er gebeurt en waarom dat gebeurt, is veel groter dan daar waar men van niets weet. Ook blijkt dat zij meer rationeel dan emotioneel naar de bedrijven kijken. De druk op de bedrijven wordt daardoor minder. Echter, het blijkt dat de bedrijven er zelf ook veel aan hebben.

Immers: anderen kijken toch met andere ogen naar je bedrijfsvoering en gezamenlijk worden verbeteringen besproken en doorgevoerd. Het blijkt dat oplossingen pragmatischer en goedkoper zijn terwijl het draagvlak groter wordt.

Een win-win situatie die ook in onze branche inmiddels al een aantal keren is toegepast. O

Inhoud Vereniging ION

16 Indrukwekkende inhoud op Dag

van de Oppervlaktetechnologie Het programma van de Dag van de Oppervlaktetechnologie 2019 is weer gevuld met allerlei interessante presentaties, over onder meer gerecycled aluminium als mogelijk probleem, vervanging van oplosmiddelen, kleur en kleurafwijkingen, thermisch spuiten, optimaliseren van badafzuiging, Chroom(VI) enzovoorts. The place to be voor applicateurs die verder willen.

32 Oppervlaktetechnologie zal

kleur moeten bekennen Elk product dat de maakindustrie voortbrengt, krijgt een oppervlaktebehandeling want anders roest of rot het (conservering), ziet het er niet mooi uit (esthetische aspecten) of doet het niet wat het moet doen (specifieke eigenschappen aanbrengen). Dit is waar de Vereniging ION voor staat. Om de kwaliteit te borgen, zijn onder meer de kwaliteitslicenties Qualicoat, Qualisteelcoat en Qualanod ontwikkeld die zijn ondergebracht bij Vereniging Qual.

ION.

Algemeen

16 Galvanoproces onder controle

dankzij installatie voor spoelwaterbehandeling Als je een nieuwe galvanische lijn voor hoogwaardige producten gaat bouwen, wil je zo min mogelijk water gebruiken en zeker weten dat de kwaliteit van je spoelwater altijd op orde is. Dat is gerealiseerd in een

spoelwaterbehandelingsinstallatie bij Aalberts surface treatment waar spoelwater als demiwater wordt hergebruikt in een continu proces.

Tegelijkertijd is er sprake van een hardheid van nagenoeg nul en een zeer lage geleidbaarheid. Hoe ziet die installatie eruit?

12

Elektrochemie en metallieke deklagen

30 Qualanod verbreedt de focus

dankzij Nederlandse voorzitter Op 1 januari 2020 zwaait Remco Baartmans, directeur van Alumet, af als president van het wereldwijde kwaliteitslabel Qualanod. Dan is hij twee jaar president (voorzitter) geweest en daarvoor twee jaar vicepresident. In die periode heeft hij dus meer dan andere leden invloed kunnen uitoefenen. Wat heeft hij bereikt? Hoe kijkt hij terug op die periode?

34 Nieuwe coatinglijn voor galvani-

sche tussenlaag op remschijven De vestiging van Aalberts surface treatment in Deurne neemt momenteel een nieuwe, volautomatische galvanische productielijn in gebruik die specifiek is ontworpen voor het aanbrengen van een galvanische tussenlaag op de met een laser bewerkte gietijzeren remschijf voor Porsche. Het nieuw procedé resulteert in duurzame eigenschappen.

Gewoonte is de sleutel tot toepassing PBM’s We willen allemaal gezond thuiskomen van ons werk. Een onderdeel van veilig werken is het dragen van persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM’s). Opvallend is dat PBM’s op de werkvloer niet altijd juist gebruikt of gedragen worden in situaties waarin dat wél zou moeten. Waarom dragen mensen op de werkvloer geen PBM’s, terwijl ze weten dat dit onverstandig is? Onderzoek hiernaar heeft veel verheldering gebracht.

Wuppermann wil duurzaamheid in het bedrijfs-dna krijgen Duurzaamheid binnen een bedrijf doorvoeren is niet iets wat je alleen op vrijdagmiddag doet. Het moet in de gehele bedrijfsvoering systematisch worden doorgevoerd. Hoe doe je dat? Daarvoor gingen we naar Wuppermann Staal Nederland in Moerdijk.

Volgens algemeen directeur Peter Jongenburger krijgt duurzaamheid gestalte via vele kleine stapjes.

39 Buitenlandse Media 40 Grenzeloos 43 Brancheregister

Bij de voorpagina: Het Thema duurzaamheid en visie betekent vooral dat we anders moeten denken en doen om de druk op de aarde te verminderen. Leefde de mens eeuwenlang in of vlakbij de natuur, tegenwoordig moeten we reizen om ons in de natuur te voelen. Iets wat alleen maar zal toenemen, want sinds enkele jaren woont meer dan de helft van de wereldbevolking in steden. De coverfoto toont één de twee wolkenkrabbers onder de projectnaam Bosco Verticale in Milaan. Het groen op de balkons brengt niet alleen de natuur dichterbij, maar biedt schaduw in de woningen (minder ventilatie nodig) en verlaagt de UV-blootstelling van de gevels. foto: Chris Barbalis

20 OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2019 5

Agenda

Een activiteit melden? Mail de redactie: Oppervlaktetechnieken@ellemmi.nl

Dag van de Oppervlaktetechnologie 2019 Deze dag heeft opnieuw een sterk lezingenprogramma met veel interessante presentaties over actuele onderwerpen in de branche, zoals gerecycled aluminium als mogelijk probleem voor de oppervlaktebehandelende industrie, kleur en kleurafwijkingen, vervanging van oplosmiddelen, thermisch spuiten, optimaliseren van badafzuiging, Chroom(VI) en veilige werkwijzen met CMR-stoffen. Alle lezingen zijn in het Nederlands. De DOT2019 wordt gecombineerd met de Algemene Ledenvergadering van Vereniging ION, de verplichte updateworkshops van Vereniging Qual.ION en een rondleiding door de laboratoria van TU Delft. Ook is het mogelijk The Green Village tegenover de congreslocatie te bezoeken.

NOVEMBER

DECEMBER

O Dag van de Oppervlaktetechnologie 2019 13 november, Delft. www.vereniging-ion.nl

O Stoffendag 2019 11 december, Ede www.stoffendag.nl

O Algemene Ledenvergadering van Vereniging ION en verplichte updateworkshops van Vereniging Qual.ION 13 november, Delft. www.vereniging-ion.nl

JANUARI

FEBRUARI O Nieuwjaarsevent ION met onthulling e-book veilige werkwijzen met SVHC/CMR-stoffen en verkorte ALV 5 februari, locatie nog niet bekend www.vereniging-ion.nl

O Start klassikale cursus (verf)Spuiter 22 januari www.vereniging-ion.nl

O Start klassikale cursus Natlakken niveau 1 6 februari www.vereniging-ion.nl

O Precisiebeurs 13 - 14 november, Veldhoven www.precisiebeurs.nl

O Start klassikale cursus Galvaniseren deel 2 22 januari www.vereniging-ion.nl

O Start klassikale cursus Inspectie Staalconservering 10 februari www.vereniging-ion.nl

O Uitreiking van de Wim van der Hoek Award 14 november, Veldhoven www.dspe.nl

O CLEAN 2020 28 januari, Veldhoven www.mikrocentrum.nl/evenementen/ themabijeenkomsten/clean/

O Start klassikale cursus Anodiseren niveau 1 13 februari www.vereniging-ion.nl

O Ondernemersdag van OnderhoudNL 19 november, Nieuwegein. www.onderhoudnl.nl/ondernemersdag2019

O GEVEL 2020 28 - 30 januari, Rotterdam www.gevel-online.nl

O Start klassikale cursus In-house Control Medewerker 19 februari www.vereniging-ion.nl

Precisiebeurs 2019 De Precisiebeurs is hĂŠt jaarlijkse ontmoetingsmoment rond precisietechnologie. Er is een overzichtelijke presentatie van alle benodigde facetten om op het allerhoogste niveau en volgens de hoogste kwaliteitseisen te blijven opereren. In de komende editie is er extra aandacht voor strategische businesskansen. Nieuw zijn de korte, krachtige young technology pitches en een jaarlijks wisselend partnerland, waarbij Zwitserland als eerste in de schijnwerpers staat. Er is opnieuw een Meet & Match-event en een sterk congresprogramma met focus op technologie en businesskansen. Op de Precisiebeurs zijn alle toonaangevende exposanten uit de precisietechnologie bijeen.

6 OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2019

ION actueel nieuws

Lees meer nieuws op www.vereniging-ion.nl

Aangezien de verschijningsfrequentie van OT vanaf 2018 is teruggebracht naar acht vindt u het meest actuele nieuws op de website en in de Nieuwsbrief. Dat geldt zeker ook voor het ION-nieuws dat regelmatig geactualiseerd wordt. Op deze pagina wel een kort overzicht van dat nieuws. Door de QR-code* te scannen, komt u op de website met het uitgebreide en meest actuele nieuws. Abonneer u op de nieuwsbrief en blijf op de hoogte van de laatste ontwikkelingen binnen uw branche!

HET PROGRAMMA ROCKET RELOADED ZOEKT DEELNEMERS Het programma ROCKET Reloaded (RegiOnal Collaboration on Key Enabling Technologies) stimuleert de samenwerking tussen bedrijfsleven en wetenschap in het Duits-Nederlandse grensgebied, tussen grofweg de Noordzee en de Niederrhein, om onderzoek, technologische ontwikkeling en innovatie te versterken.

Sleuteltechnologieën zoals nanotechnologie, microsysteemtechniek, micro- en nano-elektronica, innovatieve materialen en grondstoffen, en fotonica vormen de technologische basis voor antwoorden op wereldwijde uitdagingen. Dit project wordt in het kader van het INTERREG-programma door de Europese Unie en de INTERREG-partners financieel ondersteund.

Momenteel onderzoekt Stichting Innovat.ION de mogelijkheden om deze subsidiemogelijkheid met leden van Vereniging ION te benutten voor: • Opstellen, subsidiëren en uitvoeren van grensoverschrijdende innovatieprojecten op het gebied van gezondheid, energie en productie • Evalueren van projectideeën door middel van haalbaarheidsonderzoeken • Versnellen van kennistransfer voor het kunnen ontwikkelen van marktrijpe en op Key Enabling Technologies gebaseerde producten • Opzetten van een grensoverschrijdend netwerk met een groot aantal hightech en mkb-bedrijven.

LEDEN KUNNEN MET KORTING NAAR DE STOFFENDAG 2019 Op 11 december 2019 vindt de nieuwe editie van de Stoffendag plaats in de Reehorst in Ede. Deze inspirerende dag wordt georganiseerd door de diverse brancheorganisaties van downstreamgebruikers van chemische stoffen, in samenwerking met de handel en producenten van chemische stoffen. Het programma van die dag staat nu op de website www.stoffendag.nl.

Het delen van goede praktijken en kennis over het omgaan met gevaarlijke stoffen staan zoals elk jaar centraal. De dag zal beginnen met twee inspirerende sprekers: staatssecretaris drs. Tamara van

Elke aanvraag moet gedaan worden door minimaal één Nederlandse en één Duitse MKB-onderneming. Partners die volledig buiten het INTERREG-gebied gevestigd zijn, mogen alleen bij uitzondering deelnemen, mits zij kunnen aantonen dat zij noodzakelijk zijn (bijvoorbeeld door de inbreng van gespecialiseerde kennis) voor een succesvolle voltooiing van het project.

Zij kunnen nooit de hoofdaanvrager zijn.

Wilt u meedoen of meer informatie ontvangen?

Neem dan contact op met Arjan de Bruin van Stichting Innovat.ION (06 - 22 24 57 01 of debruin@vereniging-ion.nl). O

Ark van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en wetenschapper en columnist dr.ir. Rosanne Hertzberger.

Deelnemers kunnen voor de rest van het evenement kiezen uit een groot aantal verschillende workshops, waarbij een hands-on benadering het uitgangspunt is.

Experts en ervaringsdeskundigen praten u bij over de laatste ontwikkelingen, bespreken best practices en brengen u op de hoogte van veranderingen in wet- en regelgeving.

Meld u zich via de genoemde website snel aan voor het belangrijkste evenement van het jaar over het veilig en gezond omgaan met gevaarlijke stoffen. Leden van Vereniging ION kunnen met korting

naar de Stoffendag (€ 75,- in plaats van € 125,-). Hiervoor heeft u wel een kortingscode nodig die bij het secretariaat is aan te vragen. Doe dat wel voorafgaand aan de inschrijving, want een kortingscode kan niet achteraf worden toegevoegd. O MEER INFORMATIE Meer informatie over bovenstaande nieuwsberichten vindt u op de website. *Een QR-code scan je met een smartphone of iPad. Er zijn apps te downloaden om codes te scannen, op nieuwe toestellen werkt de standaard camera-app als QR-scanner.

OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2019 7

Kort nieuws Overzicht recent geslaagden Vereniging ION-cursussen ANODISEREN NIVEAU 1 K. Dijkstra (Hegin Metal Finishing B.V.), D. Hogenkamp,P. van der Wal (KO-AR B.V.), A.F.M. Zieck (Alulox Oppervlaktetechniek B.V.) GALVANISEREN DEEL 1 M. Brink, R. Wagenaar (Rogal B.V.), R. Huijsmans, I. de Jong, L. van Laarhoven, T. van Laarhoven (CZL Tilburg), Q. Schuiling, E. Unsurorlu, M. de Vries (Galvano Hengelo), P. Sloof, I. Witsen (Schouten & Nelissen – Thales Nederland) GALVANISEREN DEEL 2 J.J.M.H.L. Dassen, P.A. Franssen, R.H.H. Konings, F.W.J. Mulderij, W.M.J.J. Mulderij (Thomas Regout International B.V.)

METALLISEERDER H.J.B. Frentz, D. Hodzic (MHB B.V.) POEDERCOATEN NIVEAU 1 L.M.P.C. Caniels, I.H.H. van Heugten, R. Vullings (Bruynzeel Storage Systems), J.A. Filipe Monteiro (J. Monteiro), V.J.C. Ignecia, M.A.M. Rutjes (Eromesmarko B.V.), J. KlĂźck, P. Leliveld, R. Tersteeg, W. de Vries (Ulamo Coating B.V.), B.M.S.M Schattevoet (Imek Coating B.V.), S.J.E. Sniekers (ElectroCoat B.V.) POEDERCOATEN NIVEAU 2 J.S.I. Hooi (Ulamo Coating B.V.) O Wij feliciteren alle geslaagden met het behalen van hun diploma!

> D >

D @ iD @

(QTPPQ_RPQU De ambities en inspanningen van Alucol om duurzaam om te gaan met materiaal en milieu hebben geleid tot het milieumanagementcertificaat ISO14001:2015.

Frank Veelenturf, managing director van Alucol: “Ook onze klanten vragen steeds vaker om bewijsvoering van onze milieuprestaties en duurzaamheidsbeloftes. Dit certificaat helpt dus ook onze opdrachtgevers, architecten, gevelbouwers en toeleveranciers. Ook voor onze internationale klanten heeft dit certificaat meerwaarde voor hun (half)fabricaten.�

Alucol richt zich op het voorbewerken, anodiseren en kleuren van aluminium.

8 OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2019

“We zijn al jaren intensief bezig met milieudoelstellingen, energiebesparingen en het continu verbeteren hiervan, maar dit was nog niet geborgd met een certificaat.

Al onze medewerkers zijn bewust van ons milieubeleid. Zo kopen we materiaal en producten zo duurzaam mogelijk in.

En hebben we aandacht voor mogelijke gezondheidsrisico’s bij het gebruik van gevaarlijke stoffen. We monitoren onze afvalstromen en reduceren die zoveel mogelijk. Ook veilig en netjes werken staat hoog in ons vaandel.�

Frank Veelenturf vervolgt: “Met deze certificering willen we laten zien dat we over een kwalitatief volwaardig milieumanagementsysteem beschikken. Als

oppervlaktebehandelingsbedrijf wilden we, naast Qualanod en ISO9001, dan ook minimaal over het ISO14001-certificaat als milieumanagementsysteem beschikken.

We willen voorop blijven lopen met onze inspanningen qua duurzaamheid en milieu. Resultaten hierin bereiken we alleen als we bedrijfsbreed, dus zowel vanuit verkoop, inkoop, engineering als productie, samenwerken. Op elke verbetering, groot of klein, zijn we als Alucol-team dan ook trots; zo ook op dit certificaat.� O

MEER INFORMATIE www.alucol.nl

SmartSkin maakt van gebouwen slimme en duurzame eco-systemen De Innovatie Top 100, georganiseerd door de Kamer van Koophandel, is gewonnen door PHYSEE. Deze startup uit Delft heeft het concept SmartSkin ontwikkeld waarmee gebouwen veranderen in slimme en duurzame eco-systemen waarbij ook een rol is weggelegd voor coatings. Het gaat om glazen gevels die gebouwen drastisch energiezuiniger maken en tal van andere toepassingen bieden.

PHYSEE ontwikkelde de zogenoemde Smartskin: een glazen gevel met geïntegreerde zonnecellen en sensoren. Volgens

PHYSEE kun je hiermee de volledige controle krijgen op het klimaat in het gebouw en het energiegebruik. Toepassing van de SmartSkin heeft geen impact op het architectonisch ontwerp van het gebouw.

De gevel geeft stroom en data door aan het gebouw wat leidt tot een behoorlijke energiebesparing.

Het product waar PHYSEE een patent op heeft, bestaat uit vier delen: 1. POWER, zonnecellen in het glas die stroom opwekken.

2. SMART, sensoren die het glas slim maken.

3. EESY, verbindt de ramen aan een energie-efficiënt systeem.

4. SKIN, het platform voor koppeling naar andere toepassingen, zoals automatische bediening van zonneschermen, ventilatieroosters of het opladen van telefoons.

Met hun oplossing willen oprichters Ferdinand Grapperhaus en Willem Kesteloo een bijdrage leveren aan een energiezuinige leefomgeving. In een interview met PT Industrieel Management zegt Grapperhaus: “Tijdens ons onderzoek naar nieuwe materialen met speciale lichteigenschappen ontdekten we dat de materialen waarmee we werkten, licht kunnen absorberen en net als glow-in-the-dark sterren licht kunnen uitzenden. Het licht dat het materiaal uitzendt, is infrarood. Als je dit materiaal vervolgens in een coating of verflaag integreert, biedt dit enorme mogelijkheden.”

TU Delft is aandeelhouder en partner in dit bedrijf. Inmiddels zijn er ook EU-subsidies verkregen en is de start-up een scale-up geworden met meer dan 30 werknemers uit tien landen. De eerste opdrachten zijn binnengehaald. O

MEER INFORMATIE www.physee.eu

BBL onmisbaar voor instroom techniek De welvaart in Nederland ligt jaarlijks € 371 miljoen hoger vanwege de BBL-opleiding in de metaal en technologische industrie, dan wanneer er geen BBL-opleiding zou zijn. Dit blijkt uit door Koninklijke Metaalunie en FME gestelde, aanvullende vragen in het onderzoek van SEO naar de maatschappelijke kosten en baten van de BBL voor twintig branches binnen VNO-NCW en MKB-NL. “De bevindingen in het onderzoek zijn spectaculair”, vindt Anne Marie Heij,

beleidssecretaris Onderwijs Metaalunie.

“Naast de bijdrage aan de welvaart, blijken we een zeer aantrekkelijke sector voor (BBL)-jongeren te zijn als het gaat om vaste banen, opleidingsrendement, salaris en doorontwikkeling. In het MKB-metaal volgen maar liefst 7500 leerlingen een BBL-traject en is de helft (7000) van alle Metaalunieleden erkend leerbedrijf.”

Uit het aanvullende onderzoek blijkt ook dat het maatschappelijk rendement van de BBL in de metaal en technologische sector het hoogst is van alle onderzochte sectoren. Heij: “We leiden 16% van alle

BBL’ers in Nederland op en die zorgen voor 19% van de toegevoegde waarde van de BBL.” Overigens is de overheid de grootste spekkoper van de BBL met een toegevoegde waarde van € 273 miljoen per jaar, gevolgd door BBL-studenten met € 58 miljoen en de bedrijven met € 40 miljoen. “Bovendien zijn de opbrengsten van de BBL niet eenmalig, maar lopen tot in lengte van jaren door”, stelt Heij. O

MEER INFORMATIE www.fme.nl/nl/nieuws

OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2019 9

Kort nieuws Griekspoor ontwikkelt alternatief voor chroom-6-coating De markt is druk op zoek naar alternatieven voor chroom-6-houdende producten. De R&D-afdeling van Griekspoor Thermal Coatings ontwikkelde een alternatief: TOPCOAT®107.

Deze coating is chroom-6-vrij en technisch en economisch aantrekkelijk.

TOPCOAT® 107 wordt gepositioneerd als een slimme optie voor het vervangen van coatings die chroom-6 vrijgeven tijdens het productieproces. Het nieuwe product heeft een hogere corrosievastheid en slijtvastheid dan traditionele coatings en kent een vergelijkbare kostprijs.

Door de specifieke samenstelling van de legeringselementen is het materiaal van

deze coating chroom-6-vrij. Vanwege de lage productietemperatuur kan ook tijdens het productieproces geen chroom-6 ontstaan en vrijkomen. Dit betekent dat TOPCOAT®107 een echt chroom-6-vrij alternatief is voor nikkelchroom en andere coatings die potentieel chroom-6-uitstoot kunnen veroorzaken.

Met de chemische samenstelling is bovendien een aanzienlijk betere corrosievastheid en slijtvastheid bereikt. De coating is gebaseerd op een legering met nikkel en carbide als basis. Hierdoor combineert het product een zeer hoge hardheid met de gewenste flexibiliteit, oppervlakteruwheid en taaiheid. De toegepaste techniek is reeds bekend, maar is nu opgeschaald

zodat het geschikt is voor een aantal specifieke toepassingen. Maar het is nog niet geschikt voor massaproductie en dus ook niet een generiek alternatief.

GETEST EN BEWEZEN De corrosievastheid van TOPCOAT®107 wordt in het eigen laboratorium van Griekspoor Thermal Coatings doorlopend bepaald en gecontroleerd aan de hand van gestandaardiseerde corrosietesten, zoals de (zure) zoutsproeitest, elektrochemische porositeitstesten en bepaling van polarisatiecurves. Ook de ontwikkeling van andere belangrijke eigenschappen als slijtvastheid, hardheid en buigsterkte worden hierbij nauwkeurig onder de loep genomen. Met een hardheid van 9501400HV en een buigsterkte van >600N/ mm2 spreken de resultaten voor zich.

Griekspoor Thermal Coatings is een internationaal bedrijf gespecialiseerd in het aanbrengen en afwerken van coatings voor de maritieme en hydraulische industrie, met name zuigerstangen. De onderneming coat zuigerstangen tot een lengte van 23 meter, een diameter van één meter en een gewicht van 20 ton. O

MEER INFORMATIE www.griekspoorthermalcoatings.com

ESEF Maakindustrie 2020 en NEVAT bundelen krachten ESEF Maakindustrie en NEVAT gaan samenwerken om meer te betekenen voor klanten en relaties. Ze gaan niet alleen tijdens, maar ook buiten de beurs ESEF Maakindustrie op inhoud gerichte evenementen en activiteiten te organiseren. Zo wordt bijvoorbeeld verbinding gelegd tussen de inhoud die NEVAT presenteerde tijdens het congres ‘Nederland Maakt’ op 2 oktober en de live proposities die Jaarbeurs neerzet met ESEF Maakindustrie van 17 - 20 maart 2020.

ESEF Maakindustrie is het grootste en belangrijkste evenement in de Benelux op

10 OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2019

het gebied van toeleveren, uitbesteden, productontwikkeling en engineering. De vakbeurs die de trots en innovatiekracht van de Nederlandse toeleveranciers laat zien en ze een podium geeft om zichzelf te presenteren. NEVAT, de branchevereniging voor toonaangevende toeleveranciers in de Nederlandse Maakindustrie, behartigt de belangen van deze bedrijven die behoren tot een belangrijke schakel in de toeleverketen van de Nederlandse Maakindustrie. NEVAT zal tijdens ESEF Maakindustrie het High Tech Platform verzorgen.

“ESEF Maakindustrie en NEVAT sluiten zo nauw op elkaar aan, dat we de praktische succesverhalen willen vertellen waar de

bezoeker behoefte aan heeft”, zegt Floris de Zwart, brandmanager ESEF Maakindustrie. “Een goed voorbeeld is een door NEVAT geïnitieerd onderzoek naar trends en ontwikkelingen in de maakketen. Met de conclusies van dit rapport gaan we onder andere verder tijdens ESEF Maakindustrie waarbij NEVAT en haar leden kansen en oplossing bieden. Op deze manier krijgt ‘Nederland Maakt’ – dat door NEVAT werd georganiseerd in samenwerking met FME en enkele ketenpartners – een vervolg tijdens de vakbeurs.” O MEER INFORMATIE www.nevat.nl

VERPAKKINGSADVIES NODIG VOOR ...

Efficiënt verpakken? erpakken?

Optimale bescherming? bescherrming? sparing??

Kostenbesparing?

Ik kom graag bijj u lang langs! gs!

R SCAN MIJ VOOOOR EEN AFSPRAAK…

Neem contact op met Ricardo ricardo@profipack.nl of bel +31 (0) 6 536 662 55

PreCoat Pr Pre e Color

Chroom(VI)-vrij én visuele controle

Hoge temperatuur verzinken

Surface Treatment Solutions

AIRBLAST

STRALEN º METALLISEREN º SPUITEN º STRAALMIDDEL º INSPECTIE

Conversiecoating aluminium Directe vervanging hexavalente chroomtoepassingen Geheel chroomvrij poedercoatproces Maakt visuele check mogelijk door lichtgele conversielaag!

Qualicoat A-096 approval Regulier

PreCoat color

AD Chemicals is a part of AD International +31 (0) 167 526 900

Airblast BV T. 072 571 8002 info@airblast.com www.airblast.com

Airblast-Abrasives BV T. 072 571 5569 info@airblast-abrasives.com www.airblast-abrasives.com

adinternationalbv.com Neem direct contact op via chemicals@adinternationalbv.com

OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2019 11

Algemeen

Thema Duurzaamheid en visie

Ons brein geeft geen beschermingsreactie bij lawaai of blootstelling aan gevaarlijke stoffen

Gewoonte is de sleutel tot toepassing PBM’s We willen allemaal gezond thuiskomen van ons werk, niemand wil betrokken zijn bij een bedrijfsongeval. Er zijn talloze wetten, regels en protocollen die de arbeidsveiligheid moeten borgen. Een onderdeel van veilig werken is het dragen van persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM’s). Opvallend is dat PBM’s op de werkvloer niet altijd juist gebruikt of gedragen worden, in situaties waarin dat wél zou moeten. Waarom dragen mensen op de werkvloer geen PBM’s, terwijl ze weten dat dit onverstandig is? Onderzoek hiernaar heeft veel verheldering gebracht.

Het onderzoek is uitgevoerd door Femke Rijpma, applicatie-ingenieur bij 3M, een multinational die onder meer PBM’s produceert. “Mijn functie bevindt zich tussen enerzijds de klanten en anderzijds de afdeling onderzoek en ontwikkeling. Ik word gevraagd om bij klanten te komen kijken wanneer er klachten zijn rond PBM’s. Men geeft bijvoorbeeld aan dat de producten niet werken. Mijn uitgangspunt is telkens: de klant heeft gelijk, het product werkt niet goed. Ik heb de werksituaties ter plekke bekeken en ontdekte dat hun klachten heel begrijpelijk zijn, omdat ze het product niet goed gebruikten. Ik ben daarover gaan nadenken en concludeerde dat het eigenlijk heel logisch is dat ze het product niet goed gebruiken, omdat het gebruik niet als vanzelfsprekend past in de handelingen die ze voor het uitvoeren van hun werk moeten doen. Onbewust zag ik PBM’s altijd als een onderdeel van het productieproces, maar als ik ter plekke kwam, bleek dat niet zo te zijn. Gereedschap wordt wel gebruikt, want dat levert direct een bijdrage aan het productieproces.

Voor PBM’s geldt dat meestal niet. Een masker opzetten levert niets op, sterker nog: het belemmert vaak het uitvoeren van het werk.”

12 OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2019

Waarom worden PBM’s niet goed gebruikt? Iedereen wil dat er veilig gewerkt wordt en daar zijn talloze wetten, regels en acties voor bedacht. Maar als puntje bij paaltje komt, blijkt de werkelijkheid anders te zijn. “Ik ontdekte dat aan die vraag in de praktijk weinig aandacht werd besteed. Ik ben bij veel medewerkers in diverse bedrijven gaan vragen naar hun ervaringen met PBM’s. De antwoorden die ik allereerst hoorde, waren bijvoorbeeld: Het is gewoon een vervelend ding. Of: het lag niet in de buurt, dus ik heb het toch maar even snel gedaan. Of: het zit niet lekker. Bij al die antwoorden heb ik steeds de vraag gesteld: En waarom dan? Dat heeft uiteindelijk geleid tot mijn eerste hulpmiddel om dit probleem aan te pakken: de 3M PBM Bow-Tie.” PROBLEMEN EN OORZAKEN ANALYSEREN In de wereld van risicomanagement is de Bow-Tie (Vlinderdas) een bekend analyseinstrument bij productieprocessen.

Meestal is het doel te voorkomen dat een machine stil komt te staan. Met een BowTie kun je de oorzaak daarvan analyseren.

“Onder begeleiding van Maria Dorresteijn van Risicare heb ik dit instrument toege-

Femke Rijpma past op menselijk gedrag: Waarom zet iemand zijn masker niet op? Omdat hij dit vervelend vindt. Waarom vindt hij dit vervelend? Omdat het niet het juiste masker is, of het is te dik, te zwaar of je kunt dan niet goed ademen. Door alsmaar door te vragen, kun je de problemen en oorzaken helder in beeld krijgen. Dit leidde tot de ontwikkeling van het standaardmodel, de eerder genoemde Bow-Tie waarmee de klant de oorzaken van geen of een fout gebruik van PBM’s goed inzichtelijk kan maken.”

PBM tijdens lassen. Foto: 3M Sinds enkele jaren geeft Femke Rijpma lezingen over dit onderwerp en stelt ze haar methode ter beschikking aan bedrijven.

Zij heeft ervaren dat wanneer bedrijven er op deze manier systematisch mee aan de slag gaan, er vaak een aha-erlebnis ontstaat in alle lagen van het bedrijf. “Bij de medewerkers op de werkvloer zie je vooral opluchting, omdat zij zich vaak schuldig of dom voelen dat ze PBM’s laten liggen. Ik kom ze vertellen dat het logisch is dat ze dat doen. Maar ook bij het management valt het kwartje, omdat ik laat zien dat als

ze thuis een klusje doen, ze precies hetzelfde gedrag vertonen. Er ontstaat ineens begrip voor de situatie van de werknemer.

En de veiligheidskundige doet wel z’n best, maar zit altijd met het gevoel dat de papieren werkelijkheid niet overeenkomt met de werkelijkheid op de werkvloer. In mijn lezingen leid ik de toehoorders via herkenbare situaties naar de belangrijkste bevinding van mijn onderzoek: Mensen kunnen pas consequent een veilig gedrag aanleren wanneer ze van dat gedrag een gewoonte kunnen maken.”

WE ZIJN GEEN RATIONELE WEZENS Ze vervolgt: “Vergelijk het met de autogordel: op een enkeling na doet iedereen die nu om zonder erbij na te denken. Dat is een gewoonte. Die is niet via het hoofd aangeleerd, maar is tot stand gekomen door een paar cruciale factoren: de sociale norm: in dit land vinden we het normaal dat je een autogordel draagt en het inbouwen van een trigger: het vervelende piepgeluid; gekoppeld aan een beloning: opluchting wanneer de piep ophoudt. Veiligheid is niet

Bow tie 3M PBM.

OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2019 13

GEEN INSTINCT VOOR ONZICHTBAAR LANGE TERMIJN GEVAAR Neem het voorbeeld van lawaai. Lawaaioverlast bestaat eigenlijk pas pakweg 200 jaar en het is een door de mens gecreëerd gevaar. Belastende geluidsniveaus vielen vroeger alleen ‘te beluisteren’ bij onweer en wanneer je naast een flinke waterval stond – kortstondige blootstelling dus. Lawaai op de werkvloer is onnatuurlijk en onze hersenen hebben geen manier bedacht om ons gehoor te beschermen. Inmiddels bestaan er allerlei vormen van gehoorbescherming, maar die roepen in de praktijk soms het dilemma op tussen de noodzaak om ze te dragen en anderzijds de noodzaak om bijvoorbeeld te horen of er een heftruck aankomt, of een machine ineens een raar geluid maakt, of

dat een collega iets roept. Diverse werknemers geven aan juist om dit soort redenen geen gehoorbescherming te willen. Ze zeggen dat ze dan niets meer horen. Toch is dit probleem tamelijk eenvoudig op te lossen, door een gehoorbeschermer aan te schaffen die alle geluid boven 83 decibel dempt, maar geluid onder 75 decibel juist versterkt. Deze systemen staan bekend als level dependance/situational awareness en zijn oorspronkelijk ontworpen voor de luchtmacht en later de landmacht, waar men het gehoor wil beschermen tijdens bijvoorbeeld het schieten vanuit een tank, maar tegelijkertijd wel de vijand moet kunnen horen aankomen.

een activiteit, maar een soort saus die om een activiteit heen zit. De sleutelrol van de gewoonte is belangrijk, omdat uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat kennis hebben over een gevaar niet automatisch leidt tot het gewenste gedrag. Er is geen causaal verband tussen weten dat iets gevaarlijk is en het juiste gedrag vertonen.

Daarom moeten we een andere route volgen om bij veilig gedrag uit te komen.”

gevaar. Maar de PBM’s die de werknemers hiertegen moeten beschermen, worden juist slecht of niet gedragen. En dit terwijl het gevaar in feite net zo ernstig is als het gevaar waar politie, militairen en brandweermannen aan blootstaan. En omdat een mens dus geen instincten heeft om zich te beschermen tegen de onzichtbare lange termijn gevaren, is het eigenlijk nog ernstiger.

Bij een direct zichtbaar gevaar hebben wij, dankzij ons reptielenbrein, instinctieve reacties. Een mens kan vluchten, vechten of bevriezen. Militairen, brandweerlieden en politieagenten worden systematisch getraind om dat instinct de baas te zijn.

We willen immers dat zij in gevaarlijke situaties doen wat ze geacht worden te doen. In de industrie is op de werkvloer vaak sprake van onzichtbaar lange termijn

SOCIALE COMPONENT We kunnen dus vaststellen dat je met ratio in de industriële omgeving niet vanzelfsprekend veilig gedrag kunt bereiken. Ook moet je in deze situatie niet vertrouwen op ons instinct, omdat de urgentie voor bescherming niet voelbaar is. Wat werkt dan wel? Rijpma: “Het gaat om het aanleren van een gewoonte en die gewoonte moet naadloos worden ingepast in het produc-

Poedercoaten en PBM’s. foto: The Coatinc Company

14 OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2019

tieproces – dán gaat het lukken. Vergelijk het dus met de militairen op oefening: in alle handelingen zit veiligheid ingebed.

Op de werkvloer moet dat ook worden ingebed in het productieproces. Dat klinkt misschien moeilijk, maar we kennen het al wél in de praktijk. In de voedings- en farmaceutische industrie wordt dit bijvoorbeeld al toegepast om te voorkomen dat medewerkers het product besmetten. De mens enerzijds en voedsel en medicijnen anderzijds, mogen niet aan elkaar worden blootgesteld. Je moet door een sluis, waar je pas doorheen mag wanneer je alle beschermingsmaatregelen hebt genomen.

Hier wordt ervoor gezorgd dat de mens niet anders kan dan de juiste gewoonte aanleren. In andere werkgebieden moet je vanuit een soortgelijke gedachte te werk gaan.”

Het is Rijpma bij haar bedrijfsbezoeken opgevallen dat de sociale component ook erg belangrijk is. Sommige kleine bedrijven hebben weinig inhoudelijke kennis over wet- en regelgeving, maar de toepassing van PBM’s kan er juist voorbeeldig zijn. “Dit komt door een sterke sociale cohesie, waardoor medewerkers zich nauw met elkaar verbonden voelen en daaraan een intrinsieke motivatie ontlenen om het werk veilig te doen. Een goede sociale cultuur is essentieel voor het aanleren van de juiste gewoonte. Als iedereen op de werkvloer het eens is over de toepassing van PBM’s, dan pikken nieuwkomers en stagiaires dat automatisch op.”

GEDRAG AUTOMATISEREN Omgekeerd geldt dat wanneer de aller-

PBM bij TSA. hoogste leidinggevende niet overtuigd is van de noodzaak om PBM’s juist toe te passen, dat zeker ook niet gaat lukken. Als die leidinggevende dat uitstraalt, zal dat ook een negatief effect hebben op de bedrijfsvoering. Rijpma: “Ik vind het wel confronterend dat ik bij klanten op de werkvloer al kan zien hoe bewust het management zich is van deze noodzaak. Ik hoop dat dit artikel een bijdrage kan leveren aan het vergroten van dit bewustzijn.”

In de praktijk betekent dit alles dus dat medewerkers een gewoonte moeten maken van het gebruik van PBM’s, bijvoorbeeld door ze automatisch op de juiste

Masker als PBM. plek neer te leggen wanneer ze naar huis gaan, zodat ze die de volgende dag zo weer kunnen pakken. Voor PBM’s geldt immers: als je eraan moet denken, gebruik je ze niet, maar als je het gedrag kunt automatiseren, worden ze wel gebruikt.

“We kunnen de wereld verbeteren door dit gedachtegoed te laten landen bij het management van fabrieken en bedrijven. Dan ga je veel winst boeken. Niet alleen omdat de mensen duurzaam inzetbaar zullen zijn, maar ook omdat productieprocessen geoptimaliseerd zullen worden: mensen hoeven niet meer halverwege te stoppen om toch maar even de handschoenen

aan te doen of de helm op te zetten. Ook zal die houding doorwerken op andere terreinen in het productieproces, zoals het eerder signaleren en rapporteren van aankomende gebreken in machines en installaties.” O

Lees verder of reageer

WAREN ZE BIJ ALCOA NOU HELEMAAL GEK GEWORDEN? In 1987 hield de pasbenoemde topman van Alcoa een kennismakingslezing voor Wall Street-handelaren en beursanalisten. Met Alcoa ging het op dat moment niet goed, er waren verkeerde beslissingen genomen en de winst verdampte. De bezorgdheid in de beleggerswereld werd eerder groter dan kleiner, toen men vernam dat de nieuwe topman een voormalige ambtenaar was. Deze Paul O’Neill begon zijn toespraak met het onderwerp arbeidsveiligheid en bleef alleen dáárover praten. Nu was het aantal arbeidsongevallen op de werkvloer wel zorgwekkend, maar het week niet veel af van dat in andere Amerikaanse bedrijven. De financiële wereld was daar totaal niet in geïnteresseerd. Maar O’Neill zei: “Als u wilt weten hoe Alcoa ervoor staat, moet u naar de cijfers over veiligheid op de werkvloer kijken. Als we het aantal ongevallen terugbrengen, komt dat niet door stimulerend beleid of dergelijke onzin die u soms van andere directeuren te horen krijgt. Het komt doordat de mensen in dit bedrijf ermee hebben ingestemd dat ze deel

zijn gaan uitmaken van iets belangrijks: ze zijn zich erop gaan toeleggen om van excelleren een gewoonte te maken. Veiligheid wordt dan een indicator of we vooruitgang boeken in het veranderen van gewoontes binnen onze organisatie.” Na de toespraak renden vele aanwezigen naar de dichtstbijzijnde telefoon om hun klanten aan te raden hun Alcoa-aandelen meteen te verkopen. Dat bleek een zeer slecht advies. Binnen een jaar na de redevoering van O’Neill bereikte de winst van Alcoa een recordhoogte. Toen hij in 2000 met pensioen ging, waren de jaarlijkse netto-inkomsten van het bedrijf vijf keer zo hoog als voor zijn komst en was de marktwaarde met 27 miljard dollar gestegen. De waarde van de aandelen en dividenduitkeringen waren navenant gestegen. Door op één vlak een gewoonte te veranderen, werden andere patronen ook doorbroken, wat de winstgevendheid zeer ten goede kwam.

Bron: Charles Duhigg (2012), Macht der gewoonte, hoofdstuk 4.

OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2019 15

Vereniging ION

Indrukwekkende inhoud op Dag van de Oppervlaktetechnologie Het jaarlijkse congres van Vereniging ION, de Dag van de Oppervlaktetechnologie (DOT2019), vindt plaats op woensdag 13 november. Het programma is weer gevuld met allerlei interessante presentaties, over onder meer gerecycled aluminium als mogelijk probleem voor de oppervlaktebehandelende industrie, vervanging van oplosmiddelen, kleur en kleurafwijkingen, thermisch spuiten, optimaliseren van badafzuiging, Chroom(VI) enzovoorts.

De DOT2019 zal gecombineerd worden met de Algemene Ledenvergadering van Vereniging ION, de verplichte updateworkshops van Vereniging Qual.ION en een rondleiding door de laboratoria van TU Delft. Als locatie is dit jaar gekozen voor locatie X op de campus van TU Delft.

Hiernaast ziet u het programma van de DOT2019. Wijzigingen onder voorbehoud.

De meest actuele versie vindt u op www. vereniging-ion.nl. Het programma is opgebouwd als een menukaart. U kunt uw eigen programma samenstellen en/of kiezen om een deel van de dag bij te wonen.

Mocht u tijdens het programma tijd over

16 OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2019

hebben, dan kunt u een bezoek brengen aan The Green Village tegenover de locatie waar het congresprogramma plaatsvindt.

Deze is vrij toegankelijk voor bezoekers, zie ook www.thegreenvillage.org Nog even alle informatie op een rijtje: Woensdag 13 november 2019 Tijd: 08.30 - 18.30 uur Locatie: X, Gebouw 37 Mekelweg 8, Delft De TU Delft is goed bereikbaar met de fiets, het openbaar vervoer en de auto. Op de campus vind je de weg op basis van gebouwnummers. Parkeren is gratis op de

campus. De zes grotere parkeerfaciliteiten staan duidelijk aangegeven op de campusring. De parkeerdruk is hoog. Plan daarom tijd in voor het vinden van een parkeerplaats en de looptijd naar je bestemming.

Aanbevolen parkeerlocatie: P Sports (navigatieadres Van den Broekweg 1).

Heeft u zich nog niet aangemeld?

Doe dat dan via: www.vereniging-ion.nl/ aanmelden-dag-van-de-oppervlaktetechnologie-2019 O Het volledige programma: www. vereniging-ion.nl/programma-dagvan-de-oppervlaktetechnologie-2019

Programma Dag van de Oppervlaktetechnologie 2019 +( # _ # " + # 6 "+# # S$ 5Z (" ST 08.30 - 09.00 uur Ontvangst 09.00 - 10.30 uur Rondleiding in de laboratoria van TU Delft +( # _ 6 #" + #5Z (" SO 10.30 - 11.00 uur Ontvangst (Foyer) 11.00 - 12.00 uur Algemene Ledenvergadering Vereniging ION (Theatre Hall) 12.00 - 13.00 uur Lunch (CafĂŠ X) Zaal:

THEATRE HALL

DANCE STUDIO A

DANCE STUDIO B*

Dagvoorzitter:

Wouter Hamer (Shell)

Arjan Mol (TU Delft)

Rik van Thiel

13.00 - 13.30 uur

Hoe om te gaan met het bewerken of verwijderen van verf waarin Chroom(VI) is verwerkt.

Udo Waltman (SGS Search)

Geavanceerde experimentele en modelmatige benaderingen om een betere corrosie van metalen te begrijpen en te voorspellen. Herman Terryn (Vrije Universiteit Brussel en TU Delft)

Updateworkshop Qualicoat

13.30 - 14.00 uur

Beste werkwijzen voor risico gebaseerd managen van corrosie onder isolatie.

Geert Henk Wijnants (Stork)

Verchromen van staalband vanuit een Chroom(III) bad in een continu elektroplating lijn. dr. Jacques Wijenberg (Tata Steel Europe)

14.00 - 14.30 uur

Chroom(III) het verbindende element in de zoektocht naar Chroom(VI) vervanging binnen de (aerospace) industrie.

Alfred Stegeman (AD Chemicals)

Effectieve badafzuiging in galvanobedrijven.

Theo van Oossanen (To Improve)

14.30 - 15.00 uur

Oppervlakteeigenschappen van gerecycleerd 6xxx aluminium.

Alexander Lutz (Vrije Universiteit Brussel)

Veilige werkwijzen met CMR-stoffen (waaronder Chroom(VI)) en het project ‘Voorkomen van blootstelling’ Egbert Stremmelaar (Vereniging ION)

15.00 - 15.30 uur

Pauze (Foyer)

15.30 - 16.00 uur

Transportcoatings op staal en het verwijderen daarvan.

Heinrich Guth (Heras)

Thermisch gespoten coatings in de vliegtuig MRO industrie.

Marcel van Wonderen (KLM)

In gesprek met IFO Netherlands voor Qualicoat, Qualanod en Qualisteelcoat

16.00 - 16.30 uur

Chroom(VI)-vrije coatingtechnologie voor de vliegtuigindustrie.

Peter Visser (Akzo Nobel)

Veranderingen en ontwikkelingen in de wereld van straalmiddelen.

Jeroen Keswiel (Sibelco)

Updateworkshop Qualanod

16.30 - 17.00 uur

Kleur versus werkelijkheid.

Ton von Burg (Eurolacke) en Mark Kotterink (Stichting Nederlands Kleurinstituut)

Wat betekent NACE in de oppervlaktebehandelende industrie?

Serviel Smolders jr. (Smolders SSO)

17.00 - 17.30 uur

Alternatief voor oplosmiddelen en Chroom(VI) binnen de industriĂŤle spuiterij.

Yvonne Vanlier - Munsters (Munsters) en Roland van Meer (AD Chemicals)

Functionele eigenschappen van smeermiddel-geĂŻmpregneerd geanodiseerd aluminium.

Arjan Mol (TU Delft)

17.30 - 18.30 uur

Netwerkborrel (Foyer)

Updateworkshop Qualisteelcoat

*Alleen voor licentiehouders OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2019 17

Vereniging ION

Vakbeurs Surface sluit aan bij Materials+Eurofinish Vereniging ION sluit met vakbeurs Surface aan voor de 2020-editie van Materials+ Eurofinish. Hiertoe wordt een samenwerking aangegaan met Mikrocentrum, de Nederlandse kennis- en netwerkorganisatie voor de maakindustrie en met VOM, de Belgische Vereniging voor Oppervlaktetechnieken van Materialen. Hierdoor gaan de drie vakbeurzen samen als hèt kennis- en netwerkevent voor de BeNeLux: Materials+Eurofinish+Surface 2020 die op 3 en 4 juni plaatsvindt in Veldhoven.

In 2018 kondigden Mikrocentrum en VOM al de samenwerking aan voor de samenvoeging van de vakbeurzen Materials en Eurofinish. De succesvolle eerste editie vond plaats op 15 en 16 mei 2019 in Leuven en trok 1500 bezoekers en 130 exposanten. Door deze samenvoeging zijn de organisatoren in staat de maakindustrie één centrale ontmoetingsplek te bieden met alle aspecten voor een goed en duurzaam eindproduct. Denk aan: materialen, oppervlaktetechnieken, verbindingstechnieken en analysetechnieken.

Het aansluiten van Vereniging ION met de vakbeurs Surface is dan ook een logische stap om door te groeien tot hèt kennis- en netwerkevenement voor de BeNeLux voor de maakindustrie rondom materiaalkunde, analysetechnieken, verbindingstechnieken, productontwikkeling en oppervlaktetechnieken.

Materials+Eurofinish+Surface 2020 verwacht zo’n 200 exposanten en 60 sprekers in het kennisprogramma. De beleving staat centraal tijdens het gehele evenement. Zo kunnen bezoekers oplossingen van exposanten live ervaren op de interactieve demopleinen en uitdagingen

18 OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2019

rondom productontwikkeling en materiaalkeuzes voorleggen aan experts uit de praktijk (materiaal- en coatingdeskundigen). Ook volgend jaar organiseert de KvK in samenwerking met Enterprise Europe Network en het Belgische Agentschap Innoveren en Ondernemen een internationale Meet & Match. Bovendien worden er samenwerkingen opgebouwd met aanleunende organisaties die een binding hebben met de klanten van onze klanten.

GROEIAMBITIES Timo van Leent (Mikrocentrum), Veerle Fincken (VOM) en Egbert Stremmelaar (ION) zien de aansluiting van Surface als de juiste keuze om de groeiambities te verwezenlijken. Het event dient als centrale ontmoetingsplaats voor de hele waardeketen. Het biedt productontwikkelaars, engineers, R&D’ers, productiemedewerkers, materiaalspecialisten, onderzoekers en applicateurs één plaats om de gehele waardeketen te ontmoeten: van design en materiaalkeuzes tot en met productie en coatingtechnologie. Ook exposanten zijn enthousiast, omdat hun wens om een heus BeNeLux-treffen te organiseren in vervulling gaat. Zij kunnen zichzelf

presenteren aan een verbrede doelgroep.

Op de Materials+Eurofinish+Surface 2020 vindt men niet alleen de oplossingen van vandaag, maar ook de innovaties en uitdagingen van morgen.

Egbert Stremmelaar: “Nederland heeft een sterke economie die voor een belangrijk deel gedragen wordt door een innovatieve maakindustrie. Voor die industrie is een “state of the art” oppervlaktebehandelende branche voorwaardelijk. Om de gehele maakindustrie op één event samen te brengen, is samenwerking nodig met die organisaties die een netwerk in de maakindustrie en in de oppervlaktetechnologie hebben. Daarnaast was het de wens om de gehele BeNeLux te bedienen. De 2020-editie heeft nog het karakter van een try-out.

Vandaar dat veel herkenbare elementen uit de drie afzonderlijke evenementen zijn terug te vinden. Als deze editie aansluit bij de behoefte van de markt, zal de samenwerking versterkt worden om ervoor te zorgen dat alle netwerken optimaal bediend worden.” O

MEER INFORMATIE www.materials-eurofinish-surface.com

Protection upgraded

Speciaalchemie voor de industriĂŤle reiniging van onderdelen en voor de galvanotechniek n

Verwijderen van lasrestanten, oliĂŤn, vetten en pigmentstoffen voor het galvaniseren

n

Reinigen voor het opbrengen van een multi-metaal-conversielaag met de beste corrosieweerstand

n

Driewaardig decoratief verchromen van heel wit tot heel donker

n

Passiveringen en dikke laag passiveringen voor alle applicaties en kleuren, met en zonder kobalt

SurTec Benelux B.V. Molenweg 17 A Tel. +31 77 308 - 1590 5953 JR Reuver Fax. +31 77 476 - 2033 www.surtec.com heh@surtecbenelux.com

OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2019 19

Algemeen

Thema Duurzaamheid en visie

Coils voorzien van een zink- en passiveerlaag.

Wuppermann wil duurzaamheid in het bedrijfs-dna krijgen Duurzaamheid binnen een bedrijf doorvoeren is niet iets wat je alleen op vrijdagmiddag doet. Het moet in de gehele bedrijfsvoering zijn ingebakken en systematisch worden doorgevoerd. Hoe doe je dat? Daarvoor gingen we naar Wuppermann Staal Nederland in Moerdijk. Volgens algemeen directeur Peter Jongenburger krijgt duurzaamheid gestalte via vele kleine stapjes.

In februari 2015 hebben we in OT ook een artikel over Wuppermann geplaatst onder de titel: Speels de motivatie verhogen. Dat ging toen over een project om de teamprestaties op de werkvloer te verbeteren via een inzichtelijke terugkoppeling van die prestaties. Nu we daar weer op de koffie zijn, is dat een goede gelegenheid om te vragen hoe dat is afgelopen.

Peter Jongenburger: “Het gehele project bestond uit vijf stappen. Na stap 3 zijn we gestopt en is de focus verlegd naar andere prioriteiten, zoals duurzaamheid. Het project heeft wel vruchten afgeworpen, maar andere prioriteiten begonnen om

20 OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2019

meer aandacht te vragen. Toen we ons meer op duurzaamheid gingen richten, bleek dat we daar eigenlijk al twintig jaar geleden mee begonnen zijn, alleen noemden we dat niet zo. We noemden het een verminderde inzet van grondstoffen en energie om kosten te besparen. Onze aandacht daarvoor was heel financieel gedreven en niet zozeer omdat we de wereld wilden verbeteren. We geloven heel sterk in constante verbetering en daarom moet alles efficiënter, sneller, beter, schoner en moeten kosten bespaard worden, maar ook doelgerichte investeringen worden gedaan.”

In 2016 werd die aandacht geformaliseerd door het project duurzaamheid te starten.

“In de maatschappij zagen we een toenemende aandacht voor dit onderwerp, onder meer in de media. Maar ook klanten zijn er de afgelopen jaren vaker vragen over gaan stellen en ook sollicitanten verlangen en verwachten van je dat je een modern bedrijf bent dat duurzaamheid serieus neemt. Als je nu pas zou beginnen, zou je gewoon te laat zijn. Bij de start van het project duurzaamheid was de eerste stap dat je een duidelijke visie moet hebben over wat je met duurzaamheid wilt bereiken. Ons streven is om onze impact

Het verzamelen van schroot voor recycling.

op de leefomgeving ieder jaar te verkleinen. Daar hebben we in de jaren voor 2016 ook al aan gewerkt, maar we hebben het nu op papier gezet. Dat betekent dat je niet alleen moet doen wat wettelijk voorgeschreven is, maar ook moet kijken naar wat je extra kan doen. Extra maatregelen moet je wel altijd toetsen aan je gezond verstand: doelmatigheid en het financiële verhaal blijven altijd een rol spelen. Tegelijk moeten die maatregelen niet cosmetisch van aard zijn, maar echt houtsnijden.”

ENERGIEGEBRUIK Het project bestaat uit twee pilaren: CO2/ energiebesparing en circulaire economie.

Gelet op de eerste pilaar, bestond de eerste stap uit een goede inventarisatie van het energiegebruik. Daaruit bleek dat het totale energiegebruik 304 GJ/a bedraagt waarvan 86 procent bestaat uit elektriciteit en de rest uit gas. De totale stroomrekening bedraagt vier miljoen euro per jaar.

Als je inzoomt op het stroomverbruik, blijkt dat de helft daarvan naar de inductieoven gaat. In 2010 is die uitgebreid in verband met capaciteitsverhoging waarbij nieuwe technologie is toegepast die efficiënter is dan de oude technologie. Als er binnenkort gerenoveerd moet worden, gaat dat met behulp van de nieuwste technologie die automatisch leidt tot energie- en kostenbesparing. Een voordeel van de inductieoven is dat die maar een kwart van de CO2-uitstoot genereert van een standaard verzinkproces, onder meer doordat het staal maar tot 450 graden

Een coil in productie.

Celsius wordt verwarmd in plaats van tot de gebruikelijke 750 graden Celsius.

Peter Jongenburger: “Ook op andere terreinen hebben we na de inventarisatie energiegerichte maatregelen doorgevoerd. Inmiddels bestaat de verlichting binnen het hele bedrijf voor 100 procent uit ledverlichting. Als laatste waren de lantaarnpalen op het buitenterrein aan de beurt. Ook zijn we nu bezig met de aanschaf van een nieuwe compressor voor het droogmaken en koelen van de lucht. Deze zal veel efficiënter zijn dan de huidige compressor, die alweer tien jaar oud is. Ook op het gebied van aardgas zijn we gaan besparen doordat we voor de verwarming van de eerste twee hallen restwarmte uit ons proces gebruiken. We kijken of we dat nog efficiënter kunnen doen door ook de andere twee hallen daarmee te verwarmen. Dit leidt tot minder kosten en minder CO2-uitstoot. Verder zijn we met

Peter Jongenburger

het Havenbedrijf in gesprek om te kijken of hier op het industrieterrein Moerdijk een warmtenet aangelegd kan worden voor halverwarming of de productie van stoom. Dit gaat buiten de scope van ons bedrijf, maar kan tot aanmerkelijke besparingen leiden.”

WARMTENET Op het industrieterrein zitten veel bedrijven die afvalwarmte over hebben en het nu maar de lucht inblazen, omdat ze het niet op een andere manier kwijt kunnen.

Waarom niet een afvalwarmtenet aanleggen waarvan naburige bedrijven warmte kunnen aftappen? Misschien is dat toch iets te simpel gedacht, want vijf jaar geleden is daar ook al eens naar gekeken. Jongenburger verwacht dat het nu kansrijker is, omdat het denken over duurzaamheid binnen het bedrijfsleven is veranderd en de technologie ook verder is ontwikkeld.

“Dit idee is al op diverse plaatsen in Nederland gerealiseerd. Een startpunt is een inventarisatie van welke bedrijven mee zouden willen doen en wie er hoeveel warmte in zou kunnen stoppen en uit willen halen. Er moet daarvoor natuurlijk wel een infrastructuur worden aangelegd en een interessante vraag daarbij is wie dat precies gaat betalen en of een bijdrage vanuit de overheid mogelijk is. Het Havenbedrijf is nu bezig dat uit te zoeken.”

Behalve kijken naar mogelijkheden tot energiebesparing wordt er ook nagedacht over de mogelijkheid om gedeeltelijke over te stappen op groene energie. Besloten is om niet zelf te investeren in

OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2019 21

Van een in ringen gesneden coill wordt een ring afgehaald en op de lopende band gelegd.

windmolens en zonnecellen, maar dat een partner daarbij wenselijk is. Momenteel is het bedrijf in gesprek met de elektriciteitsleverancier om de daken op het bedrijf aan te bieden voor zonnepanelen. Hiermee kan het kantoor energieneutraal worden gemaakt, waarbij aangetekend moet worden dat het kantoor geen energieslokop is.

CIRCULAIRE ECONOMIE De tweede pilaar van het project duurzaamheid is circulaire economie. In het kader daarvan wordt er gekeken naar de materialen die door de fabriek gaan en wat daar verder mee gebeurt. Dat is een tamelijk overzichtelijk verhaal. Het zal niet verbazen dat staal het overgrote deel van het inkomende materiaal is, namelijk ruim 600.000 ton per jaar. Verder wordt er 10.000 ton zink ingekocht, 12.000 ton vers zuur (voor het staalbeitsen) en 1000 ton aan reststroom, bestaande uit onder meer machineonderdelen, kantoorbenodigdheden en eten en drinken. De cijfers aan de outputkant zijn als volgt: er gaat 599.000 ton verzinkt en gepassiveerd staal in coils de deur uit (product), evenals 28.000 ton schroot, 21.000 ton oud zuur, 700 ton aan zinkslak, papier en hout en tot slot 260 ton aan restafval. Dat laatst wordt gestort of verbrand, de hoeveelheden schroot, oud zuur, zinkslak, papier en hout worden vol-

22 OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2019

ledig gerecycled, onder meer in de staalen zinkindustrie.

In veel oppervlaktebehandelingsbedrijven is die rekensom niet zo eenvoudig te maken, maar hij is wel te maken. Ook hier geldt: meten is weten en kijken hoe een afvalstroom zo goed mogelijk te hergebruiken is. “Voor het oud zuur hadden we vroeger een regeneratiefabriek, maar sinds enkele jaren hebben we een klant die ons oud zuur als grondstof inzet in hun proces. Er zit namelijk ijzerchloride in dat nu als ontvlokkingsmiddel wordt ingezet in een waterzuiveringsinstallatie. Die klant haalt het oud zuur bij ons op en levert vers zuur aan; wij betalen ietsje bij. Enigszins tot onze verbazing is het aandeel restafval beperkt in vergelijking tot de andere outputstromen, namelijk 0,04%, maar we zijn die stroom wel nadrukkelijk gaan analyseren op zoek naar nuttige reststromen.

Het bestaat voor een belangrijk deel uit filterstof uit filters in onze waterzuivering.

Ongeveer de helft daarvan wordt gestort.

Er zit veel ijzerhydroxide in. Wij zijn aan het kijken of we dat ergens nuttig kunnen inzetten. Ondertussen kijken we hoe we de hoeveelheid filterstof kunnen verminderen door er nog meer water uit te persen dan we nu al doen. Nu blijft er nog 50 tot 75% water in het filterstof zitten. Idealiter is dat nul procent.”

ARBEIDSMARKT Tot slot heeft ook Wuppermann te maken met krapte op de arbeidsmarkt. “Het eerste aandachtspunt hierbij is zorgen dat je mensen willen blijven. Het is enorm belangrijk dat je een positief arbeidsmarktimago hebt in de omgeving, dat het een prettige tent is om te werken.

Het salaris moet natuurlijk passend zijn, maar dat is niet het allerbelangrijkste. De sfeer met de collega’s, een open cultuur waar mensen zich kunnen uiten, gehoord worden en serieus worden genomen, zijn heel belangrijke factoren. De veiligheid binnen het bedrijf moet goed gemanaged zijn, evenals de duurzaamheid, vooral voor de jonge generatie. Als mensen hier niet met plezier werken, lopen ze weg en gaan ze ergens anders aan de slag.” O

MEER INFORMATIE www.wuppermann.com Lees verder of reageer

Kom via de digitale nieuwsbrief van de Vereniging ION in contact met meer dan 2.500 beslissers die allen werkzaam zijn in de oppervlaktebehandelende industrie. 22 keer per jaar ontvangen zij de belangrijkste nieuwsitems uit de sector.

Interesse?

Vraag de mediakaart aan.

Bel met Arthur Middendorp (070) 399 00 00 of stuur een e-mail naar arthur@jetvertising.nl.

Wereldwijde standaard in finish oplossingen NTS Finish is als onderdeel van de NTSGroup een toonaangevende specialist op het gebied van voorbehandelen, natlakken, poedercoaten en bedrukken van metalen en kunststof producten. www.nts-finish.nl NTS Finish

Accelerating your business

>01 3(;,5 < .9((. A0,5 >(; >, +6,5 Holland Mineraal is al ruim 35 jaar een begrip op het gebied van oppervlakte behandelingsapparatuur en producent en leverancier van straalmiddelen en straalinstallaties.

Wat we maken en hoe het werkt, laten we u graag zien, in het filmpje op onze website of door de QR code te scannen met uw smartphone of tablet.

www.hollandmineraal.nl

Kom voor het voetlicht met de INFORMATION nieuwsbrief!

OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2019 23

24 OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2019

Trots op het werk Hoe krijg je een gebruikte high loader (waarmee vrachtvliegtuigen worden beladen) weer als nieuw? Een klant van Kalfsvel Metaalcoating had die loader hersteld en bij Kalfsvel bezorgd voor de conservering. Daar zijn allereerst de demontabele delen verwijderd, daarna is er ontvet en plaatselijk roest verwijderd via grof schuren. Ook werden die delen die geen coating moesten krijgen gemaskeerd en kreeg de gehele loader een primer-plamuur met een droge laagdikte 60 tot 100 micrometer. Daarna werd er voor een strak oppervlak gladgeschuurd en het oppervlak nog gereinigd met kleefdoek om zoveel mogelijk resterende stofdelen te verwijderen. Dit om de high gloss carrosserie-aflak (30-60 micrometer) geheel tot zijn recht te laten komen. De carrosserie coatings van Baril en PPG werden met air mix spuitapparatuur aangebracht in een verwarmde

spuithal door ervaren en voor deze coatings opgeleide medewerkers. Voor het mixen van carrosserie-verven zijn temperatuur en doorloopsnelheid zeer bepalend. Mede daarom heeft Kalfsvel ervoor gekozen om zelf de kleuren te mixen. Hierdoor kan ook alleen die hoeveelheid kleur worden aangemaakt die daadwerkelijk nodig is. Ook kreeg de main deck deels een antisliblaag die met coating of special antislibtape werd aangebracht. Via een filmpje op YouTube kan de uitvoering bekeken worden: https://youtu.be/kdXQRKxO9ZQ Fotoâ&#x20AC;&#x2122;s: Menno Ebbes.

OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2019 25

Algemeen

Thema Duurzaamheid en visie

Galvanoproces onder controle dankzij installatie voor spoelwaterbehandeling Als je een nieuwe galvanische lijn voor hoogwaardige producten gaat bouwen, wil je zo min mogelijk water gebruiken en zeker weten dat de kwaliteit van je spoelwater altijd op orde is. Dat is gerealiseerd in een spoelwaterbehandelingsinstallatie van Grünbeck Waterbehandeling waar spoelwater als demiwater wordt hergebruikt in een continu proces. Tegelijkertijd is er sprake van een hardheid van nagenoeg nul en een zeer lage geleidbaarheid (verwijdering van mineralen). Dat is nu de realiteit in een bepaalde productiefaciliteit van Aalberts surface treatment in Deurne.

Het gaat om een spoelwaterbehandeling volgens het principe van omgekeerde osmose (RO, reverse osmosis) in de galvanische installatie voor de behandeling van remschijven van Porsche, zie ook het artikel op pagina 34. In die lijn bevinden zich veel processtappen die vergezeld gaan van veel spoelbaden. De processtappen zijn onder meer ontvetten, activeren en galvaniseren. Na een heet spoelbad gaan de producten de droger in. Omdat die processen heel kritisch zijn, moet het water van alle spoelbaden heel zuiver zijn, zodat er een soepel verlopend proces ontstaat en een kwalitatief hoogstaand product wordt geleverd zonder afkeur.

Tegelijkertijd wil je spoelwater zo veel mogelijk hergebruiken en zo min mogelijk afvoeren als afvalwater.

Gerard Ruiter, salesmanager bij Grünbeck, legt uit hoe men te werk is gegaan.

“Bij hergebruik van spoelwater heb je zo min mogelijk intakewater nodig. De spoelbaden bestaan, zoals zo vaak bij dit soort type projecten, uit zuurbaden en uit basebaden. Onze RO-membranen zijn geschikt om die verschillende baden te behandelen. Voor zowel de zuurbaden als

26 OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2019

de alkalische baden hebben we een ROinstallatie. Het bijzondere aan dit principe is dat de RO’s na een tijdje omgeschakeld worden qua functie, zodat die membranen zichzelf reinigen. Je kunt niet de hele tijd alleen maar een zuur door een RO laten gaan, want dan frustreer je de werking van de membranen. Door ze via een omschakeling te laten reinigen, brengen we alles

weer in evenwicht. Zodoende hebben we dus membranen die zowel tegen een heel lage als tegen een heel hoge zuurgraad kunnen.”

OPTIMUM De RO-membranen an sich zijn niet bijzonder. Ze bestaan uit een koker met een speciale doek eromheen, hetgeen

Marc Talens (l) en Gerard Ruiter bij een deel van de spoelwaterbehandelingsinstallatie.

situatie durven wij het aan om hier een RO-installatie neer te zetten. Het risico dat de membranen snel dicht kunnen slaan en dat de druk snel kan oplopen is niet denkbeeldig. In een negatief scenario zou je de membranen snel moeten vervangen. Maar wij hebben testen uitgevoerd bij partners en daaruit bleek dat deze constellatie de beste oplossing is. Hier hebben we enkele stappen voor de spoelbaden geplaatst zodat onze membranen goed beschermd zijn. In deze installatie hebben ze een levensduur van zeven tot tien jaar.”

Een deel van de procesbadenreeks waarop de spoelwaterbehandelingsinstallatie aangesloten is. resulteert in halfdoorlaatbaarheid. De werking ontstaat doordat een hoog concentraat altijd een laag concentraat aantrekt. Bij omgekeerde osmose wordt aan de buitenkant druk gezet waardoor het vuile water naar de schone kant wordt gedrukt. Dit levert RO-water op met een laag concentraat aan resterende mineralen en zouten en daarmee een sterk verlaagde geleidbaarheid. Door dan nog een keer het principe van omgekeerde osmose toe te passen, worden de resultaten nog eens sterk verbeterd. Aandachtspunt is wel dat je de hardheid (kalk) zoveel mogelijk uit het water haalt, want kalk wil zich gaan hechten op de membranen waardoor de poriën dicht kunnen slaan. In de industrie wordt hier vaak een waterontharder voor gebruikt, maar bij hergebruik van spoelwater is dit niet mogelijk. Om toch scaling van kalk in de membranen te voorkomen, wordt er gebruik gemaakt van antiscalant.

Marc Talens, managing director bij Aalberts surface treatment in Deurne, legt uit dat de installatie sinds eind september in gebruik is en dat de eerste weken zijn gebruikt om proef te draaien en een optimum te vinden in de parameters geleidbaarheid en hardheid. In oktober is gestart met de productie. “In twee collega-bedrijven die ook onder Aalberts

vallen zijn dergelijke RO-installaties ook toegepast voor de spoelwaterbehandeling en de ervaringen daar zijn positief. Gelet op duurzaamheid willen we het water- en chemicaliënverbruik beperken en uiteraard de juiste kwaliteit van onze spoelbaden zeker kunnen stellen. In een continu reinigingsproces hebben we een continu instelbare kwaliteit van de spoelbaden.”

GEWENSTE ZUIVERHEID Gerard Ruiter: “Wij richten ons op het opwaarderen van bronwater of drinkwater naar proceskwaliteit. We hebben te maken met spoelwater dat op zich al heel schoon is, maar waar eventueel nog wel chemicaliën in kunnen zitten. In deze

Marc Talens: “De spoelwaterbehandelingsinstallatie bestaat uit twee delen. Het ene deel reinigt het drinkwater tot bijna demiwater met een heel lage geleidbaarheid.

Dit water wordt ingezet om de spoelbaden altijd op het gewenste niveau te houden, de kwantiteit. Het andere deel is erop gericht het alkalische en zure gehalte te reinigen en om water met een heel lage geleidbaarheid te krijgen. We zijn nu zover dat we de processen onder controle hebben en dat het spoelwater continu de gewenste zuiverheid heeft. Dit was de eerste stap. Verder hebben we de hoeveelheid afvalwater sterk teruggedrongen, maar dat water moeten we wel afvoeren naar een externe verwerker. We zijn van plan om volgend jaar te investeren in een waterzuiveringsinstallatie waardoor het watergebruik nog lager wordt en het te lozen afvalwater via het riool kan worden afgevoerd, de tweede stap dus. Nu is dat water daarvoor nog te zuur en te alkalisch.

Het spoelwater wordt hergebruikt als demiwater, maar uiteindelijk houden we twintig procent afvalwater over. Dat moet omlaag.” O

MEER INFORMATIE www.gruenbeck.nl www.aalberts.com/st Lees verder of reageer

Een deel van de spoelwaterbehandelingsinstallatie.

OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2019 27

RĂśsler levert bij Fokker Aerostructures oplos Glijslijpen haalt bottleneck weg bij Fokker De order voor onderdelen voor de Joint Strike Fighter (JSF) zorgt ervoor dat Fokker Aerostructures zoâ&#x20AC;&#x2122;n dertig procent meer onderdelen moet verspanen en ontbramen. Precies dat laatste leidde al snel tot een knelpunt in de productie HQ HHQ Č´NVH NRVWHQSRVW 6DPHQ PHW 5¸VOHU %HQHOX[ KHHIW Fokker Aerostructures deze belangrijke productiestap inmiddels vergaand geautomatiseerd.

In de rechte vibratoren, waarvan er een al meer dan dertig jaar bij Fokker staat, worden onderdelen tot meer dan twee meter lengte ontbraamd.

Van links naar rechts Alfred Diemer, Robin Rohde (RĂśsler Benelux) en Ronnie Kluitenberg bij een van de twee nieuwe rondvibratoren die RĂśsler aan Fokker Aerostructures heeft geleverd.

Voor alle luiken van het JSF-gevechtsvliegtuig die tijdens een vlucht open kunnen, maakt Fokker Aerostructures de onderdelen. Bijvoorbeeld de MLG Doors voor het hoofdlandingsgestel, gemaakt van aluminium en composiet. â&#x20AC;&#x153;Een ander type luik, dat nu grotendeels uit composiet bestaat, gaan we compleet van aluminium makenâ&#x20AC;?, zegt Ronnie Kluitenberg, Teamleider Machining in hal 34C. Hier worden de scharnieren en andere componenten voor al deze luiken gefreesd. Komende tijd wordt de productie stapsgewijs opgevoerd. Om al deze extra onderdelen te kunnen maken, heeft Fokker geĂŻnvesteerd in nieuwe CNC-bewerkingsmachines.

De laatste stap in het verspaningsproces, ontbramen, doet de vliegtuigtoeleverancier als het kan op de bewerkingscentra, maar dat is niet altijd economisch voordelig. â&#x20AC;&#x153;De procestijden op de machines zijn al vrij lang. Afbramen kunnen we VRPV HÉ?FL­QWHU EXLWHQ GH]H PDFKLQHV GRHQČ&#x2039; DOGXV 5RQQLH Kluitenberg. Toch ontpopte de Bankwerkafdeling, waar handmatig wordt ontbraamd, zich al gauw tot een bottleneck.

Om tussenvoorraden te vermijden werkt Fokker met takt tijden voor de verschillende processtappen. â&#x20AC;&#x153;We moeten er elke dag voor zorgen dat de onderdelen op tijd klaar zijn.

Na het ontbramen volgen nog de stappen; meetkamer, scheuronderzoek, oppervlaktebehandeling en montage. Dit takt ritme loopt door de hele fabriekâ&#x20AC;?, zegt Alfred Diemer, 1e man in de Bankwerkerij. Vertraging bij ĂŠĂŠn afdeling schopt het hele productieproces in de war.

28 OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2019

Semi-automatisch glijlslijpen Samen met de oppervlaktespecialisten van RĂśsler is Fokker daarom op zoek gegaan naar een oplossing om het ontbramen te automatiseren. Ondertussen heeft Fokker een RĂśsler machine te leen gekregen voor het testen met titanium onderdelen. â&#x20AC;&#x153;Onderzoek toonde aan dat de kostprijsberekening behoorlijk in de plus uitkwamâ&#x20AC;?, zegt Ronnie Kluitenberg. De titanium en aluminium onderdelen moesten voorheen namelijk handmatig met meerdere handgereedschappen worden ontbraamd, nu gebeurt dit in ĂŠĂŠn keer automatisch. Alfred Diemer: â&#x20AC;&#x153;Het oppervlak van de titanium en aluminium onderdelen lijkt na het glijslijpen iets ruwer, maar voldoet ruimschoots aan de kwaliteitseisen. We kunnen nu dus alle onderdelen automatisch ontbramen.â&#x20AC;?

Inmiddels beschikt Fokker in Hoogeveen over een complete afdeling voor het glijpslijpen van de vliegtuigonderdelen, die tot ruim twee meter lang kunnen zijn. In het Surface Finish Center van RĂśsler in Oss is voor de aluminium en titanium onderdelen de beste combinatie van machine en medium gezocht en getest. Daarna zijn de cyclustijden bepaald zodat )RNNHU RS EDVLV YDQ UH­OH ZDDUGHQ HHQ EHVOLVVLQJ NRQ QHPHQ over de investering. De twee bestaande rechte vibratoren, waarvan ĂŠĂŠn al meer dan dertig jaar in gebruik bij Fokker, zijn gereviseerd en aangevuld met twee rondvibratoren. Hierin ZRUGHQ GH NOHLQHUH RQGHUGHOHQ JHWURPPHOG YDUL­UHQG YDQ enkele tientallen tot meer dan 100 stuks op een dag. In de grote rechte vibratoren worden de grotere onderdelen, tot 2,10 meter lengte, nabewerkt. Soms gaan er twee, soms drie, maar dikwijls slechts ĂŠĂŠn onderdeel in deze machine, die daarna een half uur loopt om het oppervlak volledig glad te maken en te zorgen voor een goede kanten afronding. Alfred Diemer: â&#x20AC;&#x153;Je denkt dat je handmatig sneller kunt werken, maar dat is een verkeerde gedachte. Terwijl de machine het onderdeel bewerkt, kan ik namelijk ander werk doen. Zo boek je op twee plaatsen winstâ&#x20AC;?, Fokker bewerkt ook dunwandige

ssing voor semi-geautomatiseerd ontbramen precisieonderdelen voor de luchtvaartindustrie. Tot 1 mm wanddikte is geen enkel probleem, nog dunner kan ook, maar dat vergt wel enige voorzichtigheid. Dat geldt eveneens voor GH SDVVLQJVJDWHQ $OIUHG 'LHPHU Ȋ2ɝFLHHO KRHYHQ ZH DOOHHQ gaten vanaf een H6 passing af te dichten, maar wij stoppen alle nauwkeurige gaten af om het risico op beschadigingen uit te sluiten.” De beide rondvibratoren zijn voorzien van een separeerdek waar de onderdelen aan het eind van het bewerkingsproces automatisch overheen lopen. Dat verkort de tijd die de operators nodig hebben om alle onderdelen uit de rondvibrator te halen. Doordat één Rösler rondvibrator alleen gebruikt wordt voor aluminium en de tweede voor titanium en RVS, kan het medium langere tijd in de machine blijven. Na een eenvoudige reinigingsstap en het automatisch drogen, gaan de volledig braamvrije onderdelen direct door naar de meetkamer.

zoals die bij Fokker, is een goede voorbereiding om tot een optimale oplossing te komen wel noodzakelijk. Hiervoor kunnen klanten zoals Fokker Aerostructures terugvallen op het Surface Finish Center van Rösler Benelux te Oss. Hier ontwikkelen de oppervlaktespecialisten het optimale proces.

Ook kunnen klanten bij drukte in de eigen productie hier terecht voor uitbesteding.

De kleine onderdelen worden semi-automatisch uit de rondvibratoren gesepareerd.

Rösler ontwikkelde voor Fokker in Hoogeveen een complete oplossing voor het glijslijpen van hoogwaardige vliegtuigonderdelen.

Door met glijslijpinstallaties grotendeels te automatiseren heeft Fokker een betrouwbaar proces met een constante kwaliteit en zekere doorlooptijden.

Glijslijpen levert constante kwaliteit De bredere inzet van het glijslijpen levert winst op in de doorlooptijd. Het ontbramen is geen bottleneck meer in het proces. Ronnie Kluitenberg en Alfred Diemer zien echter nog meer voordelen. “Met glijslijpen halen we een constante kwaliteit”, zegt Kluitenberg. “De slijpmedia zorgen voor een gelijkmatige afwerking.” Het glijpslijpproces van Rösler haalt de pieken in het oppervlak weg, waardoor dit gladder wordt.

“Er zitten geen scherpe randen meer aan. De onderdelen zijn handvriendelijk voor de coating- en de montageafdelingen.”

Rösler ontwikkelt en bouwt niet alleen de machines voor het glijslijpen, maar ontwikkelt ook eigen procesmedia. Robin Rohde, accountmanager bij Rösler Benelux: “Wij hebben zo’n 15.000 verschillende soorten procesmedia. Het is belangrijk de juiste procesmedia bij het materiaal en product te zoeken, inclusief de benodigde tijd voor het glijslijpen.” Glijslijpen lijkt eenvoudig, maar voor hoogwaardige onderdelen

Complete oplossing, inclusief proceswater-recyclingsysteem Rösler Benelux heeft voor Fokker in Hoogeveen een complete oplossing uitgewerkt. Deze oplossing bevat twee rondvibratoren, een volledig geautomatiseerd proceswater-recyclingsysteem en een advies over hoe de nieuwe afdeling het beste in te richten.

De vier glijslijpmachines van Rösler draaien zo’n 18 uur per dag.

Desondanks is de hoeveelheid slibafval gering en kan dit met het normale bedrijfsafval van de fabriek worden afgevoerd.

Daar zorgt het nieuwe geautomatiseerde systeem voor. Alfred Diemer: “Bij de oude installatie moesten we elke dag ’s ochtends de slibkorf reinigen. Dat kostte al vlug een kwartier. Nu hoeven we slechts één keer in de acht weken het opgedroogd slib uit de machine te halen.” De nieuwe installatie voor het reinigen van proceswater vermindert niet alleen de hoeveelheid slibafval maar ook de behoefte aan vers proceswater. “De reinigingscentrifuge is onderdeel van een gesloten systeem”, legt Robin Rohde uit.

“Door de centrifugaal kracht wordt het slib tegen de wand gedrukt en loopt het gezuiverd proceswater terug, zodat weinig nieuw water nodig is.” Voor Fokker zijn dit besparingen die de investering meer dan rechtvaardigen. Dit sluit naadloos aan op de visie van de luchtvaarttoeleverancier hoe om te gaan met PLOLHX HQ JURQGVWR΍HQ 5RQQLH .OXLWHQEHUJ ]HJW WRW VORW RYHU de realisatie van dit project: “Het proces goed inrichten gaat niet van de ene op de andere dag. Maar het levert ons tijd op.

En een constante kwaliteit. Het mooie van dit project is dat we het samen hebben opgetuigd, Alfred heeft hierin het voortouw genomen maar alle Bankwerkers hebben meegedacht en zeker ook Robin Rohde en zijn collega’s van Rösler Benelux”.

OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2019 29

Elektrochemie en metallieke deklagen

Thema Duurzaamheid en visie

Remco Baartmans bij geanodiseerde gevelplaten.

Qualanod verbreedt de focus dankzij Nederlandse voorzitter Op 1 januari 2020 zwaait Remco Baartmans, directeur van Alumet, af als president van het wereldwijde kwaliteitslabel Qualanod. Dan is hij twee jaar president (voorzitter) geweest en de twee jaar daarvoor vicepresident. In die periode heeft hij dus meer dan andere leden invloed kunnen uitoefenen. Wat heeft hij bereikt? Wat is voor hem belangrijk? Hoe kijkt hij terug op deze periode? Reden genoeg om eens bij hem op de koffie te gaan.

In Qualanod zijn de anodiseurs, testinstituten en de aluminiumindustrie vertegenwoordigd. Het algemene doel van Qualanod is de kwaliteitsborging en voortdurende kwaliteitsverbetering van geanodiseerd aluminium. De president moet altijd een applicateur zijn, zodat de praktijkgerichtheid van kwaliteitsverbetering wordt bewaakt.

Remco Baartmans: “Qualanod is van oorsprong een kwaliteitslabel voor de architectuur. Als Alumet werken wij uitsluitend voor de architectuur en voor mij is dat al reden genoeg om überhaupt afgevaardigd te willen worden om de Nederlandse anodiseurs te vertegenwoordigen. Toen ik

30 OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2019

werd gevraagd voor het presidentschap hoefde ik daar niet lang over na te denken, omdat ik wel onderwerpen zag waar we als Qualanod mee aan de slag zouden moeten.”

VIER SUB-STANDAARDS Toen hij in januari 2018 voorzitter werd, was de standaard Qualanod een tijdje daarvoor gesplitst in vier sub-standaards: architectuur, decoratief, industrial en hard anodizing. Deze splitsing was ingevoerd om meer tegemoet te komen aan de wensen van de specifieke markten. Er waren immers ook veel anodiseerbedrijven die zich niet of nauwelijks op architectuur rich-

ten, maar op andere marktsegmenten met specifieke eisen aan anodiseerwerk. Door deze splitsing zag Baartmans kans om het vergrootglas eens te leggen op de inhoud van de sub-standaard architectuur. “Die sub-standaard is heel erg gericht op corrosiebestendigheid en duurzaamheid, wat op zich prima is. Maar in de architectuurmarkt verwacht men tegenwoordig meer.

Qualanod zou ook structureel aandacht moeten geven aan kleur, kleurechtheid, glans en reflectie. Allemaal elementen die er in de huidige standaard maar bekaaid vanaf komen. Ik vond en vind dat we met Qualanod meer tegemoet moeten komen aan die eisen. Je ziet soms te veel kleurver-

schillen op de gevel, waardoor de markt dan soms maar kiest voor poedercoaten.

Als anodiseur wil je dat natuurlijk niet, het kwaliteitslabel moet hier richting geven.”

KLEURNUANCES Als voorzitter heeft hij dus het initiatief genomen voor het opstellen van een paragraaf met afspraken over kleur en glans die in de norm zouden moet komen. Meer eisen gaan stellen op die gebieden klinkt misschien eenvoudig, maar dat is het niet, want de anodiseerlaag is transparant.

Het materiaal en de anodiseertechniek (voorbehandeling) bepalen de kleur. Aan het materiaal kan de anodiseur niets doen, maar het is nu wel zeer actueel omdat er steeds meer secundair aluminium wordt ingezet bij het smelten van aluminium.

Daardoor krijg je meer kleurverschil op het profiel dan een aantal jaren geleden.

Dit betekent dat de anodiseur zich steeds vaker achter de oren moet krabben om de kleurverschillen op de gevel binnen de perken te houden. Bij de sub-standaarden industrial en hard anodizing speelt dit onderwerp minder.

“Kleur is echt een onderwerp geworden in wat wij doen en er zijn nu nog veel vragen onbeantwoord. We hebben te maken met verschillen in materiaal en verschillen in kleursystemen. Sommige kleursystemen zijn lichtecht, andere veel minder. En dan is er de vraag wat we doen met kleurverschil: kunnen we dat categoriseren? Er is altijd

wel sprake van kleurnuances, maar hoever mogen die uit elkaar liggen? Met welk meetsysteem brengen we de kleur in kaart om kleurverschil te categoriseren? Er is altijd wel een bedrijfsspecifieke component, maar je kunt wel een kader aangeven: gelet op kleurverschil mag je dus niet buiten de kaders komen. Op al die vragen moet je over de hele wereld heen een eenduidig antwoord zien te krijgen. Bij anodiseren heeft het soort voorbehandeling een grote invloed op kleur. Toch staat in Qualanod niets over de voorbehandeling. Overigens zie je bij Qualicoat ook veel vragen over kleur, kleurverschil en kleurbeleving.”

ONTWIKKELING QUALANOD Baartmans pakt vier delen van een profiel die samen zijn geanodiseerd, maar toch een aanzienlijk kleurverschil vertonen, afhankelijk van onder welke hoek je ernaar kijkt. Ook toont hij een geanodiseerde zwarte koffiekan die op een bepaalde manier is geslepen. “Als die mat beitsen als voorbehandeling had gekregen, zagen we nu een andere kleur. Als je de kleurmeter zet op de vier profieldelen, zegt de meter dat de kleur hetzelfde is, maar je hebt ook reflectie (glans) en structuur. Reflectie en structuur kun je ook meten en ze zijn ook heel belangrijk als je praat over kleur en kleurbeleving. Dit soort onderwerpen worden steeds belangrijker, maar Qualanod zegt daarover heel weinig. Die zegt alleen: kom kleur overeen met je klant. Tja,

de praktijk is dat de architectuurwereld bij Qualanod verwacht dat het label niet alleen gaat over corrosiebestendigheid en duurzaamheid, maar ook over kwaliteit op het gebied van glans, kleur en structuur.

Ik heb voorgesteld dit op te nemen in de norm. Ik denk wel dat dit gaat lukken, maar ook dat het wel wat jaartjes gaat duren.”

NIEUWE TECHNOLOGIE Tot slot zoomen we nog even in op het toenemend aandeel van gerecycled aluminium, wat de kans op kleurverschillen behoorlijk vergroot. In het anodisatieproces kan dat niet gecorrigeerd worden. Bij Alumet hebben ze daarom een technologie uitgedacht die het probleem wél oplost.

In de voorbehandeling wordt in de regel mat beitsen toegepast: op zich een prima methode, maar bij secundair aluminium vergroot dit de kans op kleurverschil.

Daarom besloot het bedrijf het chemisch proces ‘mat beitsen’ in te korten en vooraf een borstelbehandeling toe te passen om het oppervlak op te ruwen, wat in een mooi diffuus licht resulteert. Het gaat hierbij om een non-directionele borstelbehandeling die het aluminium ‘platslaat’ en geen lijnen achterlaat. “Wij gaan deze technologie niet voor onszelf houden, maar willen haar vrijgeven zodat de hele industrie op een hoog niveau kan blijven werken. En wat Qualanod betreft: ik draag straks met een goed gevoel het stokje over, omdat ik weet dat de onderwerpen die ik heb aangedragen, worden opgepakt en een vervolg krijgen.” O MEER INFORMATIE www.qualanod.net www.vereniging-ion.nl/qualion/ qualanod www.alumet.nl Lees verder of reageer

Vier profieldelen die uit hetzelfde proces komen en volgens de kleurmeter dezelfde kleur hebben.

Door Alumet geanodiseerd en gekleurd aluminium.

OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2019 31

Vereniging ION

Oppervlaktetechnologie zal kleur moeten bekennen Elk product dat de maakindustrie voortbrengt, krijgt een oppervlaktebehandeling want anders roest of rot het (conservering), ziet het er niet mooi uit (esthetische aspecten) of doet het niet wat het moet doen (specifieke eigenschappen aanbrengen). Dit is waar de Vereniging ION voor staat. Om de kwaliteit te borgen, zijn onder meer de kwaliteitslicenties Qualicoat, Qualisteelcoat en Qualanod ontwikkeld die zijn ondergebracht bij Vereniging Qual.ION. In de industrie overheersen vaak de technische kenmerken. Echter, steeds meer wordt ook het esthetische of belevingsaspect belangrijk gevonden. Nu is kleur overal om ons heen en deze is niet objectief waar te nemen. Immers, de kleurwaarneming is het gevolg van een lichtspectrum op een object dat via ons oog in de hersenen als beeld wordt ervaren.

Bij Vereniging ION kwamen en komen de nodige opmerkingen over kleur binnen, zowel van leden als van klanten van leden.

Leveringsgeschillen gaan momenteel veel over kleurverschillen en kleurvastheid (UVbestendigheid) en bij grote of openbare werken spelen kleurvastheid en verkrijting een belangrijke rol bij het bepalen van de kwaliteit van de aannemer. Kleur is onlosmakelijk verbonden met oppervlaktetechnologie en dus een ook belangrijk thema voor oppervlaktebehandelende bedrijven.

Bij de anodiseurs van Qualanod is het thema ‘kleur” prominent op tafel gekomen en is er een werkgroep geformeerd. Zie ook het artikel Qualanod verbreedt de focus dankzij Nederlandse voorzitter op pagina 30. Maar ook op het gebied van poedercoating komen er steeds meer issues op tafel die met kleur te maken hebben. Ook bij Qualicoat en Qualisteelcoat zijn inmiddels werkgroepen geformeerd die zich daarop richten. Voor Vereniging Qual.ION

32 OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2019

een reden om zich nadrukkelijk met dit onderwerp bezig te gaan houden en de samenwerking te zoeken met specialisten op het gebied van kleur en kleurwaarneming, zoals de Stichting Nederlands Kleur Instituut (SNKI), leveranciers van kleurbepalende producten zoals poederfabrikanten en chemicaliënleveranciers en met de klanten in de keten zoals de Vereniging van gevelbouwers (VMRG).

Bij Qualanod Nederland (licenties anodiseren) is men begin 2019 gestart met een project over kleur. Omdat anodiseren veel gebruikt wordt in de architectuur en tegenwoordig lang niet altijd alles in één badge wordt besteld, is er de anodiseurs veel aan gelegen om vooraf te kunnen voorspellen wat bepaalde bewerkingen voor effect hebben op de kleurwaarneming van een object. Daar komt bij dat door de toename van gerecycled aluminium de legeringen ook binnen hun toegestane specificatie kunnen variëren.

De legeringselementen hebben invloed op de kleur.

Uit de testen is gebleken dat de kleurwaarneming bij geanodiseerd werk wordt bepaald door de tint, de verzadiging, de helderheid en de structuur van het materiaal. Dat betekent dat dus ook de voorbehandeling van het materiaal tot verschillende kleurwaarnemingen kan

leiden. Dat zijn best veel variabelen en dus is de kans op afwijkingen ook groot en wordt er een groot beroep gedaan op het vakmanschap van de applicateur.

Om te komen tot een uitgangspunt is bij vrijwel alle Qualanod-licentiehouders een aantal proefplaatjes geanodiseerd in de kleur blank (EN AW 5754 en EN AW 6082).

Daarbij is rekening gehouden met de voorbehandeling volgens DIN 17611. Bekende voorbehandelingen zijn ontvetten, polijsten, slijpen, schuren, stralen en borstelen.

Een aantal van deze voorbehandelingen verandert ook de oppervlaktestructuur waardoor er een andere kleurwaarneming kan optreden.

Na het behandelen van het aluminium volgens het Qualanod-proces, zijn de plaatjes opgestuurd naar het meetinstituut en zijn conform de CIE1976 Colorspace de parameters bepaald. Naast de kleurmeting is een glansmeting gedaan. In eerste aanleg conform de specificatie met 60°, maar vanwege de lage waarde (<10) ook met een 85°-meting (conform de standaard wordt bij een waarde onder de 10 bij een meting van 60° de meting herhaald met 85°).

Het resultaat was dat de kleurverschillen groter waren dan de JND (just noticeable differences). Dat betekent dat bij de vraag naar een specifieke kleur, een reparatie of

De voorbehandeling kan leiden tot kleurverschil. aanvulling op een order altijd een staal ter controle nodig is om de kleurwaarneming aan het bad te bepalen. Dat is nu nog de enige manier om de reproduceerbaarheid van de kleur te waarborgen. Wel is daarna de kleurvastheid van geanodiseerd materiaal erg hoog (invloed van UV erg laag).

Voor de toekomst is het de wens om door het vastleggen van alle voorbehandelingen en procesparameters de voorspelbaarheid van kleur te vergroten.

Voor poedercoatings blijkt dat bij het reproduceren van het poeder ook kleurverschillen kunnen ontstaan die later niet

meer zijn te corrigeren. Het is daarom gewenst om voor reparaties of aanvullingen het gebruikte poeder uit dezelfde badge te bewaren. Dat moet dan wel onder geconditioneerde omstandigheden gebeuren om de kwaliteit van het poeder te waarborgen. In de Qualicoat en Qualisteelcoat is een procedure opgenomen om poeder ook na de BBD (best before date) te gebruiken. De UV-bestendigheid wordt voor de poeders in de specificatie in â&#x20AC;&#x153;classâ&#x20AC;? uitgedrukt.

TU Campus in Delft, zal het thema kleur uitgebreid worden behandeld. O Tekst: Egbert Stremmelaar MEER INFORMATIE www.vereniging-ion.nl/qualion Lees verder of reageer

Tijdens de Dag van de Oppervlaktetechnologie 2019, op 13 november op de

In het proces kunnen kleurverschillen optreden als er niet naar kleureffecten wordt gekeken.

OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2019 33

Elektrochemie en metallieke deklagen

Thema duurzaamheid en visie

De door Porsche toegepaste remschijf.

Nieuwe coatinglijn voor galvanische tussenlaag op remschijven Aalberts surface treatment positioneert zich als de leidende, innovatieve en mondiaal opererende leverancier van functionele oppervlaktebehandelingen en behoort tot het technologisch moederbedrijf Aalberts N.V. Momenteel neemt de vestiging in Deurne een nieuwe, volautomatische galvanische productielijn in gebruik die in een korte tijd is gebouwd en specifiek is ontworpen voor het coaten van een remschijf.

Onder het moederbedrijf Aalberts valt een groep bedrijven die productspecifieke oppervlaktebehandelingen ontwikkelen en aanbieden waarmee klanten hun business kunnen verbeteren en die ook een duurzame impact hebben. De nieuwe galvanische productielijn richt zich op de behandeling van een remschijf van Porsche. Deze remschijf van technisch hoge kwaliteit wordt in Duitsland geproduceerd door Buderus Guss. Dit bedrijf heeft een innovatieve remschijf ontwikkeld, de zogenaamde iDisc voor auto’s uit het premium segment. Deze remschijf heeft als toplaag een zeer harde coating met wolfraamcarbide als belangrijkste bestandsdeel.

Hierdoor slijt de remschijf bijna niet, roest niet, blijft glimmen en is de remwerking beter. Een groot voordeel op het gebied van duurzaamheid is dat het fijnstof dat ontstaat tijdens het remmen met 90 procent wordt gereduceerd.

Omdat het technologisch nog niet moge-

34 OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2019

lijk is om wolfraamcarbide aan gietijzer als substraat te verbinden, moet er een galvanische tussenlaag aangebracht worden op de met een laser bewerkte gietijzeren remschijf. Aalberts surface treatment heeft in de ontwikkeling van deze speciale tussenlaag veel tijd geïnvesteerd. Niet alleen moest deze tussenlaag bestand zijn tegen corrosie, maar moet het ook als flexibele verbinding het verschil in de thermische uitzetting opvangen tussen het gietijzer en wolfraamcarbide. Daarnaast was het partieel galvanisch behandelen van sportremschijven in grote series ook een serieuze uitdaging. Het op de gebruikelijke manier maskeren was ondoenlijk. Uiteindelijk heeft Aalberts surface treatment een galvanische behandeling en een installatieconcept uitgewerkt, waarmee de galvanische tussenlaag aangebracht kan worden. Deze tussenlaag maakt het aanbrengen van de laag wolfraamcarbide met een oxyfuell-proces mogelijk.

INNOVATIEVE COATINGS Aalberts surface treatment Deurne hoort tot de Aalberts surface treatment groep die meer dan vijftig locaties wereldwijd heeft en is gevestigd in 14 landen in de meest belangrijke industriële regio’s. De bouw van de nieuwe geautomatiseerde lijn past volledig binnen de strategie van Aalberts die zich onder meer richt op de ontwikkeling van innovatieve coatings. Door het ontwikkelen van een productspecifieke technologie krijgen de klanten de mogelijkheid om nieuwe innovatieve producten in een high end markt te introduceren, in dit geval de premium sportautomarkt. Daarnaast heeft deze ontwikkeling ook een duurzame impact door de sterke reductie van fijnstof. O MEER INFORMATIE www. aalberts.com M. Wijnen: 040-2507607 M. Talens: 0493-352820

SMART SOLUTIONS

T +31 (0)161 24 42 50 | www.kinpompentechniek.nl

FOR INDUSTRIAL COATING

DIT IS HANGON HangOn is een partner die klanten helpt om slimme oplossingen te vinden voor ophangen, maskeren en handling om daarmee de productiviteit en de winstgevendheid in hun coating proces te vergroten.

Wij ontwikkelen en produceren in eigen fabrieken en distribueren onze producten naar meer dan 40 landen over de hele wereld.

OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2019 35

Algemeen

Maak foto’s van gevelelementen voor training software De VMRG, de organisatie die de gevelbouwers verenigt, is vorig jaar samen met enkele partners gestart met het project Facade Service Applicatie (FaSA).

FaSA maakt het mogelijk om onderhoudsinspecties te digitaliseren door de inzet van drones, sensoren en kunstmatige intelligentie. Daar wordt ook nieuwe software voor gebruikt en om die te trainen, wordt uw hulp ingeroepen.

De partners van VMRG bij FaSA zijn Octo en Aeroscan: twee vooraanstaande bureaus die deskundig zijn op het terrein van sensoren, algoritmes en smart buildings, dan wel op het gebied van technologie voor conditiemetingen van gebouwen. In grote lijnen gaat het enerzijds om altijd het juiste beeld hebben van de conditie van gebouw(en) en anderzijds om met zekerheid onderhoud precies op het juiste moment te doen om daarmee kosten te besparen. Bij geautomatiseerde conditiemetingen van gebouwen spelen drones en software een grote rol. De software moet getraind worden in het constateren van “afwijkingen”. Daarvoor is beeldmateriaal nodig van aluminium en stalen gevelelementen in verschillende stadia van de levensduur (verwering of corrosie). Lezers van OT zouden daarbij goed kunnen helpen.

“Wat zou het toch fantastisch zijn als we met de hulp van dit beeldmateriaal over tools kunnen beschikken voor een objectief inzicht in de prestaties van de gevel.”

Dit zegt Monique Fledderman die namens VMRG bij FaSA betrokken is. “Het gaat niet alleen om beelden (foto’s) van aluminium en stalen gevelelementen in een bepaalde staat van verwering, maar ook om foto’s

36 OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2019

van gebreken in de gebouwschil door andere oorzaken, bijvoorbeeld door foutieve constructie, montage, et cetera. Het is belangrijk dat de software getraind wordt, zodat alle bij gevels betrokken partijen daar hun voordeel mee kunnen doen. Het werkveld is heel breed: van de producenten van profielen, onderdelen, oppervlaktebehandelaars tot en met de gevelbouw, onderhoud en gebouweigenaren.”

Zijn er kwaliteitseisen aan het gezochte beeldmateriaal?

Monique Fledderman: “Juist helemaal niet.

Voor het trainen van de software is het nodig dat er beeldmateriaal van diverse kwaliteit is. Zowel lage resolutie foto’s, genomen met uw telefoon, tot hoge kwa-

Filiforme corrosie

liteit beeldmateriaal is zeer welkom. Ook is het niet nodig dat u het beeldmateriaal vooraf labelt met nadere informatie over onderhoudsstatus en gebreken. Kortom, een ‘dump’ van beeldmateriaal volstaat – en bij voorkeur veel. U heeft er verder geen werk aan.”

FaSA kan ook leiden tot een nauwere samenwerking in de keten met een hogere efficiëntie in de productie, onderhoud en beheer van gebouwen (gevels) tot gevolg.

Het doel van FaSA is ook om te komen tot objectieve informatie voor een beter strategisch beheer en onderhoud van gebouwen. Iets waar meerdere partijen in de keten grote behoefte aan hebben.

Het driejarig project komt mede tot stand door steun vanuit Kansen voor West II uit het Europese Fonds voor de Regionale Ontwikkeling (EFRO). O

MEER INFORMATIE Wilt u meer weten of beeldmateriaal delen? Neem dan contact op met de VMRG, Monique Fledderman (monique@vmrg.nl of +31 (0)30 05 36 44). Wilt u op de hoogte blijven van alle voorderingen? Meldt u zich dan aan voor de FaSA-nieuwsbrief via www.facadeserviceapplicatie.nl.

Mijn mening De rubriek Mijn Mening is bedoeld voor lezers die willen reageren op gepubliceerde artikelen of op actuele ontwikkelingen in de branche om daarmee bij te dragen aan vakinhoudelijke verdieping. Wilt u ook reageren?

Mail de redactie via Oppervlaktetechnieken@ellemmi.nl

Een norm is niet altijd zaligmakend Zinkinfo, de branchevereniging voor discontinu thermisch verzinken die ruim 85% van alle verzinkers in BelgiĂŤ en Nederland vertegenwoordigt, reageert op het pleidooi voor het normeren van deklaag gereedmaken in het augustusnummer van OT. Ruim vier jaar geleden namen Vereniging ION, Zinkinfo Benelux, Onderhoud NL en VOM BelgiĂŤ samen het initiatief om een nieuwe praktijkrichtlijn te schrijven voor verfsystemen op een verzinkte ondergrond.

De praktijkrichtlijn was en is een praktisch document dat voor alle partijen duidelijkheid schept in verwachtingen rondom kwaliteit. Het geeft aan waar rekening mee moet gehouden worden bij het ontwerp, systeemkeuze en opdrachtverstrekking.

Afspraken tussen de opdrachtgever en de (poeder)coater moeten ervoor zorgen dat de eindklant dat product krijgt dat hij ook verwacht. De onderliggende zinklaag dient ter bescherming van het staal en moet zorgdragen voor een zeer lange levensduur van het product.

In de praktijkrichtlijn wordt veel aandacht besteed aan de verantwoordelijkheden, waarbij een goede communicatie tussen partijen van cruciaal belang is. Voor wat betreft de eindafwerking geldt dat degene die het gehele duplexsysteem heeft aangebracht verantwoordelijk is. Als een product niet voldoet aan de eisen of verwachtingen van de klant, dan komt dit op het palet van de applicateur.

In bijlage 2 van de praktijkrichtlijn wordt een onderscheid gemaakt in de mate van gladheid van de zinklaag en de aanwezigheid van oneffenheden in relatie tot de productgroepen. De verschillende afwerkingsniveaus zijn in een tabel opgenomen

in relatie tot de diverse productgroepen.

Uiteraard kan van deze indeling afgeweken worden als de klant dit vraagt (klantspecifieke afwerking). Dit betekent dat veel van de handelingen van degenen die het deklaag gereed maken uitvoert, afhankelijk is van de klantvraag en de opdracht van de applicateur.

om een grote mate van uniformiteit en een objectiveerbaar en meetbaar product.

Dat is bij het deklaag gereed maken niet het geval, aangezien de klanteneisen vaak erg verschillend zijn. Dat leidt ertoe dat de handelingen van diegene die het deklaag gereedmaken verzorgt, bijna steeds verschillend zijn.

Natuurlijk zijn onze leden gebaat bij een goed uitgevoerd duplex-systeem, waarbij de eisen en verwachtingen van de klant centraal moeten staan. Maar een normering voor het deklaag gereedmaken van staalconstructies in het kader van een duplex-systeem is niet realistisch.

Het deklaag gereed maken laat zich niet vangen in normen. Een standaard vraagt

Wil u meer weten over de praktijkrichtlijn Poeder en Natlak op zink? Neem dan gerust contact op met Zinkinfo, of download de brochure op onze website www. zekerzink.com. O Paul ter Haar Zinkinfo Benelux

OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2019 37

Algemeen

Staatssecretaris Van Ark bezoekt

> @ _ > D

verwijdermethoden chroom-6 Op 16 oktober bracht staatssecretaris Tamara van Ark van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) een werkbezoek aan de Waalbrug in Nijmegen. Op de Waalbrug zijn twaalf methoden getest om chroom-6-houdende verf te verwijderen.

Er is meer kennis nodig over het veilig en efficiĂŤnt bewerken en verwijderen van verven met chroom-6. Naast staatssecretaris Van Ark namen vertegenwoordigers van grote rijksopdrachtgevers en hun opdrachtnemers deel aan het werkbezoek.

Jaarlijks werken meer dan 900.000 werkenden in de Europese Unie met chroom-6. Deze stof is verwerkt in verven op bouwwerken en vervoersmiddelen zoals bruggen, treinen, trams, vliegtuigen en vuurtorens. Chroom-6 kan bij blootstelling verschillende ziekten veroorzaken, zoals kanker, longziekten en eczeem.

Toen Rijkswaterstaat de stof vorig jaar mei aantrof in de verflaag op de Waalbrug werd het renovatieproject dan ook direct gestaakt. Want hoe verwijder je chroom6-houdende verf op veilige wijze? Om die vraag te beantwoorden, is de Waalbrug ingezet als proeftuin om de effecten van de verschillende methodieken voor verwijdering te testen. In de proeftuin zijn 12 methodes getest. De resultaten hiervan worden gebruikt om het openbare beheersregime chroom-6, opgesteld door Rijkswaterstaat, Rijksvastgoedbedrijf en ProRail, aan te scherpen.

Staatssecretaris Tamara van Ark: â&#x20AC;&#x153;Werken met een gevaarlijke stof mag nooit ten koste gaan van de veiligheid of gezondheid van werkenden. Daarom laat ik me graag voorlichten over de verschillende manieren waarop hier op de Waalbrug verf met chroom-6 is verwijderd, hoe je dat zo veilig mogelijk kunt doen. Dit onderzoek is enorm belangrijk.â&#x20AC;?

BEHEERSREGIME CHROOM-6 ProRail, Rijkswaterstaat en het Rijksvastgoedbedrijf hebben - met expertise uit de markt â&#x20AC;&#x201C; een beheersregime opgesteld voor het werken met chroom-6. Bij het

38 OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2019

bewerken of verwijderen van chroom6-houdende verven en coatings kunnen chroom-6-verbindingen vrijkomen, bijvoorbeeld bij bruggen, stations of andere gebouwen. In het genoemde beheersregime is voor de gangbare werkzaamheden vastgelegd welke preventieve beheersmaatregelen moeten worden genomen.

Het document zal binnen de sector Rijk worden toegepast, zowel vanuit de rol van werkgever als van opdrachtgever. Op dit moment loopt nog onderzoek naar het effect van diverse beheersmaatregelen. Het beheersregime zal worden bijgewerkt als de uitkomsten daarvan bekend zijn. Het Beheersregime chroom-6 is te downloaden via: www.arboportaal.nl/documenten/ publicatie/2019/05/28/beheersregimechroom-6 CAMPAGNE VEILIG WERKEN Chroom-6 is niet de enige gevaarlijke stof

waar werknemers mee te maken krijgen.

Zo brengen ook houtstof, kwartsstof, diesel- en lasrook gezondheidsrisicoâ&#x20AC;&#x2122;s met zich mee. Volgens het ministerie van SZW heeft ĂŠĂŠn op de zes werknemers te maken met potentieel gevaarlijke stoffen. Om het belang van veilig werken met deze stoffen onder de aandacht te brengen, is het ministerie de campagne Veilig Werken met Gevaarlijke Stoffen gestart. Er worden netwerk- en informatiebijeenkomsten georganiseerd, het ministerie voert online campagne en er worden werkbezoeken georganiseerd, waarvoor staatssecretaris Van Ark betrokken ondernemers uitnodigt om kennisuitwisseling en innovatie te bevorderen. O

MEER INFORMATIE www.arboportaal.nl/campagnes/ veilig-werken-met-gevaarlijke-stoffen

Buitenlandse media Noël Ruijters scant de buitenlandse bladen. De belangrijkste ontwikkelingen noteert hij in de rubriek “Buitenlandse Media”. Deze keer het septembernummer van het Jounal für Oberflächentechnik:

klantenvragen. De gekoppelde, transparante data vergemakkelijken de focus op oplossingen, veel beter dan de huidige inefficiënte gegevens uit datasilo’s.

LAKKEN In september 2017 publiceerde Deloitte een studie “Chemie 4.0 Wachstum durch Innovation in einer Welt im Umbruch“. Dit rapport maakte een onderscheid tussen: 1. Transparantie en digitale processen Hieronder vallen het verzamelen en delen van informatie, procesbeheersing en –automatisering, digitale en transparante arbeidsplaatsen evenals platformen voor kennisuitruil.

2. Een bedrijfsmodel gebaseerd op data Hier gaat het om het gebruik van data voor intelligente beslissingen en een geoptimaliseerd proces (Smart Paint Factory) 3. Digitale bedrijfsmodellen Hier gaat het over disruptieve bedrijfsmodellen die een totaal ander acteren op de markt betekenen.

NATLAKKEN Chroom is in het interieur van auto’s erg in de mode, maar omdat Chroom VI in de REACH-verordening tot zeer zorgwekkende stof is verklaard, is het toegestane gebruik ervan zeer beperkt, en gaat men over op chroom-optiek. Er bestaan vele alternatieven voor galvanisch verchromen die beschikken over nieuwe mogelijkheden, bijvoorbeeld op het gebied van kleur en functionaliteit. Maar er zijn ook nadelen, zoals op het gebied van glans, haptiek, chemische en fysieke weerstand. Ook is de prijs natuurlijk altijd een issue.

Kunststoff Helmbrechts AG: www.kh.de ONDERDELENREINIGING Het is nauwelijks te voorkómen dat haken en andere oprekmiddelen meegelakt worden. Op den duur leidt dit tot een minder effectieve installatie. De juiste stapeling van deze oprekmiddelen in containers om ze te ontlakken, draagt eraan bij dat uw installatie in goede conditie blijft. Daarnaast zijn deze containers een goede methode om de oprekmiddelen op te slaan. www.thermoclean.com

Industriële onderdelen moeten zonder beschadigingen en vervuiling gereinigd worden. Productdragersystemen uit gestandaardiseerde elementen zijn vaak gunstiger en gemakkelijker dan individuele speciaal oplossingen. Bedrijven kunnen daardoor bij onderdelentransport en de industriële reiniging tijd en kosten besparen. O www.mk-koegel.de Bij thermisch ontbramen worden kanten, rafels en splinters op een werkstuk met behulp van verbrandingen verwijderd.

Bij een verbranding van ongeveer 20 milliseconden ontstaan temperaturen tussen 2000 en 3000ºC, waardoor deze restanten met de zuurstof in een kamer oxideren en verbranden. Voordeel is dat ook op moeilijk toegankelijke plaatsen de bramen verwijderd worden. Uit dit proces komen echter onderdelen, die met een oxidelaag zijn bedekt. Mafac ontwikkelde een systeem met drie baden om deze oxides te verwijderen, waarbij het gebruik van etsende reinigingschemicaliën beperkt of zelfs geëlimineerd kan worden. O www.mafac.de Noël Ruijters is directeur van Bâton Adviesgroep. www.baton.nl

De belangrijkste opgave van de digitalisering is om naast de gebruikelijke verticale, afdelingsgewijze gegevensverzameling, de gegevens horizontaal te koppelen, en daarmee de data en hun historie langs de waardeketen beschikbaar te stellen.

Meetmethodes die snel reproduceerbare kwaliteitsinformatie aanleveren, leiden tot een significante productiviteitsstijging. Als fouten al in de fase van de grondstof of halffabricaat worden ontdekt, bespaart dat veel tijd in de eindkeuring en zorgt voor een kortere doorlooptijd, betere planning en snellere reactietijden op individuele

OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2019 39

Grenzeloos In deze rubriek een overzicht van nieuwe technologische ontwikkelingen in het buitenland. Het is een vervolg op de rubriek Op zoek naar samenwerkingspartners, met nu een meer technische insteek. Het overzicht laat zien dat in vele landen op soms heel nieuwe manieren gezocht wordt naar verbeteringen in de oppervlaktebehandelingsprocessen.

Soms zit de oplossing in nieuwe technieken, soms blijken bestaande technieken uit andere werkvelden ineens verrassend bruikbaar voor onze branche. Ook gaat het om verbeterprojecten waarvoor partners in het buitenland worden gezocht (zeker ook in het MKB) om de onderzoeken te optimaliseren.

EIWITPOLYMEREN MATERIALEN VOOR ENERGIE-EN MEDISCHGERELATEERDE TOEPASSINGEN Een non-profit Spaans onderzoeksinstituut heeft een familie van zowel flexibele en stijve polymeercoatings ontwikkeld, waarin eenvoudig fluorescerende eiwitten (FP’s) en enzymen geïntroduceerd kunnen worden, als ook een dehydratatieproces om de coatings verder te transformeren tot een rubber/hard materiaal zonder chemische cross-linking.

EU-prioriteiten stimuleren de verdere ontwikkeling van PV’s en LED’s, inclusief milieuvriendelijke en uiterst stabiele materialen voor efficiënte energieopwekking en -gebruik. In deze context is het gebruik van biomoleculen als operationele verbindingen een geweldige uitdaging.

De belangrijkste beperking is hun snelle denaturatie, die wordt veroorzaakt door licht en temperatuurinvloeden tijdens productie en gebruik van de apparatuur.

Echter, hun onderscheidende ecologische kenmerken, zoals een onbeperkte lagekosten productie met gebruik van bacteriën en/of hun volledige recyclebaarheid, stimuleren het gebruik van biomoleculen als duurzaam model enorm. De stabiliteit en toegang van actieve bio-verbindingen is hierin cruciaal, en staat een commerciële sprong van vele benaderingen in de weg.

De probleemstelling hangt samen met de dringende behoefte aan effectieve strategieën om biomoleculen te gebruiken die direct uit bacteriën worden geëxtraheerd, als functionele componenten voor het ontwikkelen van duurzame en stabiele medische en energie-gerelateerde technologieën. De benadering moet een excellente stabiliteit van de biofunctionaliteit waarborgen tijdens de opslag en het gebruik van apparatuur en het gebruik van 3D-substraten en/of miniaturisatie.

40 OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2019

Het Spaanse onderzoeksinstituut heeft beide ontwikkeld, een familie van flexibele en stijve polymeercoatings, waarin eenvoudig fluorescerende eiwitten (FP’s) en enzymen kunnen worden geïntroduceerd, evenals een dehydratatieproces om de coatings verder te transformeren tot een rubber/hard materiaal zonder chemische cross-linking. In alle gevallen blijft de biofunctionaliteit verrassenderwijs jarenlang bewaard onder omgevingscondities en enkele maanden onder operationele apparatuur/reactor-condities.

Het betreft de volgende apparatuurtoepassingen: i) kleurenfilters voor kleuromzettingstoepassingen in verlichting – LED’s die de huidige IP vervangen en displays die giftige Cd-QD’s vervangen, ii ) biodiagnose ter vervanging van substraten om actieve verbindingen te stabiliseren, iii) bioreactoren in continue stroom, iv) coating voor zonne-concentratoren.

Voordelen en innovaties Energie-gerelateerde toepassingen: Gebruik van kleurenfilters op basis van FP-zenders of antennes voor verlichting en fotovoltaïsche toepassing.

• Vervanging van IP’s in witte LED’s.

• Patentvrije productie van FP (<0,1 $/gr, laag zuiveringsniveau, fotoluminescentie kwantumopbrengst = PLQY>80%).

• Hoge kleurweergave index (CRI>95) met nauwe emissies (30-50 nm).

• Hoge efficiëntie, hoger dan 100 lm/W. • Hoge stabiliteit van FP-coatings tijdens gebruik: • Laag vermogen LED’s: >150 dagen om L50 te bereiken.

• Hoog vermogen LED’s: >10 dagen om L50 te bereiken.

• Eenvoudig 3D-printen om microgestructureerde filters voor displays te ontwikkelen.

• Vervanging van Cd-QDs voor zonneramen.

• Grote Stokes-shift (golflengte/kleurverandering) FP’s met hoge PLQYs >70%.

• Lange afstand lichtgeleidend.

• Zelf-herstellend in dag-nacht cycli.

• Apparatuur efficiëntie boven 5%.

Het onderzoekscentrum is op zoek naar potentiële partners uit de intelligente energie-, biochemie- en materialensector, bij voorkeur industriële, academische en onderzoekssamenwerking. O Aanbieding uit: Spanje Referentie: TOES20190702003

STERKE ZELFREINIGENDE COATING VOOR EENVOUDIG ONDERHOUD VAN ZONNEPANELEN Een instituut in Singapore heeft een coating ontwikkeld die veel langer meegaat dan oplosmiddelhoudende coatings voor bijvoorbeeld zonnepanelen. Deze technologie biedt een groot lichtdoorlatend vermogen en een superieure hechting op elk oppervlak dat een transparante, vuilwerende coating nodig heeft, zoals zonnepanelen, gevels van gebouwen, ramen, voorruiten van voertuigen en aquaria. De huidige zelfreinigende coatingproducten op de markt zijn meestal minder duurzaam of laten minder licht door. Deze coatings moeten volgens het instituut in Singapore regelmatig opnieuw worden aangebracht, omdat ze minder lang meegaan dan de levensduur van een zonnepaneel. Coatings die met behulp van dampfaseprocessen (physical vapour deposition) worden aangebracht, kunnen de lichttransmissie van het substraat aanzienlijk verminderen, waardoor het vermogen van een zonnepaneel nadelig wordt beïnvloed.

Hoewel zonnepanelen zeer duurzaam zijn en ongeveer 25 jaar meegaan, is er wel onderhoud vereist om de gewenste output gedurende de levensduur van het paneel te behouden en vervuiling (bijvoorbeeld zandstormen, neerslag, uitwerpselen van vogels en koolwaterstof) op de panelen te verminderen. Een zelfreinigende coating is de ideale oplossing om het onderhoud van de zonnepanelen te vereenvoudigen door organische materialen, die meestal

kleverig zijn, af te breken en een waterminnend oppervlak te creëren. Zo krijgt regen of ander water de kans om het vuil gemakkelijk en op natuurlijke wijze weg te spoelen, zonder te schrobben of schrapen, waardoor het gecoate oppervlak schoon blijft.

Het instituut in Singapore heeft een nieuw titaniumdioxide-additief (TiO2) met een efficiënt, zelfreinigend vermogen ontwikkeld. De meerlaagse coating met TiO2 wordt aangebracht met behulp van fysische dampafzetting (PVD) of depositie van dunne deklagen op elk oppervlak dat een transparante, vuilwerende coating vereist.

Deze coatingtechnologie gaat veel langer mee dan de levensduur van oplosmiddelhoudende coatings, terwijl het een groot doorlatend vermogen en een superieure hechting op het oppervlak biedt.

Voordelen en innovaties De instelbare multi-lagen van de coating zorgen voor een betere lichttransmissie, een groter zelfreinigend vermogen en meer kleureffecten.

Specificaties: • Zichtbare en bijna-infrarode lichttransmissie (400-1000 nm): ~ 90%.

• Duurzaamheid: minimale verandering in lichttransmissie na 150 cycli van oscillerende zandschuring • Watercontacthoek: 0-10 °.

• Hoger uitgangsvermogen gedurende de gebruiksperiode in vergelijking met andere coatings op de markt.

De coating biedt de volgende voordelen: • Actief reagerend op UV-licht en zichtbaar licht.

• Gemakkelijk coaten van oppervlakken zoals zonnepanelen en bestaande of nieuwe gebouwen door lakken of spuiten.

• Verwijdert deeltjesverontreinigende stoffen.

• Lagere onderhouds- en materiaalkosten naarmate de onderhoudsfrequentie wordt verlaagd.

• Lager waterverbruik bij het reinigen van vlekken.

• Hoger uitgangsvermogen gedurende de gebruiksperiode in vergelijking met andere coatings op de markt.

Het Singaporese instituut voor hoger onderwijs zoekt partners uit de branche (MKB van alle groottes of multinationals) om licentieovereenkomsten mee aan te gaan. O Aanbieding uit: Singapore Referentie: TOSG20190918002

Als u geïnteresseerd bent in mogelijke samenwerking met één van bovenstaande projecten, kunt u het project onder invoering van het referentienummer vinden op www.een.ec.europa.eu/tools/services/ SearchCenter/Search

OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2019 41

Nieuwe leden BTEQ Spoorstraat 4 7437 TS Bathmen tel. 0570 - 67 17 37 info@bteq.nl www.bteq.nl Dit bureau biedt een breed pakket aan dienstverlening op het gebied van afvalzorg, milieu- en omgevingsadvies en de bijbehorende opleidingen en trainingen.

BTEQ heeft een speciaal procedé laten ontwikkelen om poeders - zoals straalstof - stuifvrij te kunnen opvangen en bewerken, zodat ze beter gerecycled kunnen worden. Om deze innovaties te delen met de branche is BTEQ lid geworden van ION.

DE WILDE NL BV Edisonweg 8 4131 PC Vianen 0348 - 47 01 46 info@dewildebv.nl www.dewildebv.nl De Wilde is een partner in spoorwegbouw, machinebouw, constructiebouw en onderhoud. Om op de hoogte te blijven van de wet- en regelgeving en goed geïnformeerd te blijven over veilige werkwijzen en voorschriften heeft men zich aangesloten bij ION.

NEDWASTE BV De Sikkel 45 8181 WD Heerde 0578 - 69 53 93 info@nedwaste.nl www.nedwaste.nl Deze onderneming houdt zich bezig met het inzamelen en bemiddelen van afvalstoffen. Het afvoeren van afvalstoffen is een belangrijk onderdeel van het gehele proces, dat het liefst zo duurzaam mogelijk aangepakt wordt.

De kennis die Nedwaste op dit gebied heeft, willen ze graag delen binnen de oppervlaktebehandelende branche.

42 OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2019

SULZER TURBO SERVICES VENLO BV Spikweien 36 5943 AD Lomm Tel. 077 – 473 86 66 sulzerscvenlo@sulzer.com www.sulzer.com Sulzer is gespecialiseerd in de ontwikkeling, productie en handel van (turbo) gasturbines of onderdelen daarvan.

Als hightech bedrijf hebben ook zij te maken met steeds strengere wet- en regelgeving. Om op de hoogte te zijn van de laatste ontwikkelingen en zo verantwoordelijkheid te kunnen nemen voor hun klanten en medewerkers, heeft Sulzer zich bij ION aangesloten.

SPUITBEDRIJF R. VAN DER HORST BV Mercuriusplein 4 A 2685 LP Poeldijk Tel. 0174 – 24 05 31 info@rvdhorst.nl www.rvdhorst.nl Spuitbedrijf R. van der Horst heeft zich vanaf 1974 ontwikkeld tot een professioneel spuit- en schildersbedrijf voor stalen verwarmingsbuizen, kasgoten en constructies in de glastuinbouw en industrie. De steeds strengere eisen, regels en wetgeving vragen om een onderbouwde aanpak. Om beter verantwoorde keuzes te kunnen maken, heeft het bedrijf zich aangesloten bij de brancheorganisatie.

Wij heten deze leden van harte welkom binnen de vereniging!

Colofon Vaktijdschrift voor opdrachtgevers, constructeurs, ontwerpers, applicateurs van oppervlaktetechnieken, verfdeskundigen, onderhoudsfunctionarissen en corrosiedeskundigen. Officieel orgaan van de vereniging Industrieel Oppervlaktebehandelend Nederland (ION). Verschijnt acht maal per jaar in een oplage van circa 2.500 exemplaren.

REDACTIE Jetvertising (hoofdredactie), Jaap van Peperstraten (hoofdredacteur).

REALISATIE Hans de Rond (journalistiek binnenland), Chris Versteeg (ontwerp en opmaak), Armand van Wijck (technologische journalistiek).

COMMUNICATIERAAD Hans Bosveld (vereniging ION), Lester Claassens (Schoen Coating), Rob Koppenol (Jetvertising), Jan Lindenaar (Elcometer), Carolien Nieuwland (Rijkswaterstaat), Jaap van Peperstraten (zelfst.), Santino Scherpenborg en Egbert Stremmelaar (vereniging ION).

REDACTIEADRES Jetvertising, Postbus 1890, 2280 DW Rijswijk Bezoekadres: Laan van Zuid Hoorn 37, 2289 DC Rijswijk Tel. 070-399 00 00, fax. 070-390 24 88 oppervlaktetechnieken@jetvertising.nl ABONNEMENTEN Abonnementsprijs: € 89,50, digitaal abonnement: € 44,75. Een abonnement kan ieder moment ingaan per de 1e van de maand en wordt genoteerd tot wederopzegging. Een opzegging voor het abonnement dient vóór 1 december bij Vereniging ION in bezit te zijn, om op te kunnen zeggen voor het eerstvolgende abonnementsjaar. Een aanmelding/opzegging kan gestuurd worden per e-mail naar info@ vereniging-ion.nl of post naar Vereniging ION, Postbus 2600, 3430 GA Nieuwegein. Bij een niet-tijdige opzegging wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd tegen het daarvoor geldende tarief.

ADVERTENTIEVERKOOP Jetvertising Rijswijk tel. 070-399 00 00, fax. 070-390 24 88 Arthur Middendorp, arthur@jetvertising.nl. after-sales: advertenties@jetvertising.nl OPMAAK Chris Versteeg, Projekt C, www.projektc.nl DRUK PreVision, Eindhoven www.pre-vision.nl UITGAVE Oppervlaktetechnieken is een uitgave van Jetvertising in opdracht van de vereniging Industrieel Oppervlaktebehandelend Nederland ION (voorheen Vereniging voor Oppervlaktetechnieken van Materialen, VOM) www.vereniging-ION.nl COPYRIGHT 2019 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar worden gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. De uitgever, vereniging ION en de bij deze uitgave betrokken redactie en medewerkers aanvaarden geen aansprakelijkheid voor mogelijke gevolgen die zouden kunnen voortvloeien uit het gebruik van de in deze uitgave opgenomen informatie. ISSN 0923-1722

Brancheregister

Uw bedrijf in het brancheregister? Voor informatie over een vermelding in het brancheregister kunt u contact opnemen met Arthur Middendorp, tel: 070 399 00 00 / arthur@jetvertising.nl.

Kijk voor alle ION leden op vereniging-ion.nl/bedrijvenregister

ADVIES PROJECTBUREAU / OPPERVLAKTEBEHANDELING- / COATING-INDUSTRIE

Chemetall b.v.

T. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88 T. Bornem (BE): +32 (03) 740 38 50 www.chemetall.com chemetallbnl.info@basf.com www.coatingsystemenvanderlans.nl

ANODEN (TITAAN)

MAGNETO Special Anodes b.v.

T. 010-2620788 www.magneto.nl / sales@magneto.nl

ANODISEER (OPHANGREKKEN)

MEPACO b.v.

T. 071-5892863 Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 www.hollandmineraal.nl info@hollandmineraal.nl

Chemetall b.v.

T. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88 T. Bornem (BE): +32 (03) 740 38 50 www.chemetall.com chemetallbnl.info@basf.com

MEPACO b.v.

T. 071-5892863

MacDermid b.v. / Enthone b.v.

T +31 (0)76-5021940 / T+31 (0)73-6280123 www.macdermid.com / www.enthone.com

HangOn b.v.

T. 077-3999630 / F. 077-3988419 info@hangon.co / www.hangon.co

BRANDWERENDE / BRANDVERTRAGENDE COATINGS

Surtec Benelux b.v.

T. (077) 308 15 90 heh@surtecbenelux.com / www.surtec.com

COATINGINSTALLATIES SERVICE & ONDERHOUD

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings b.v.

T. +31 (0)24 373 99 88 / +31 (0)6 150 500 54 info@elacoatings.com / www.elacoatings.com

CHEMICALIÃ&#x2039;N/ OPP. BEHANDELING

Multinal Group T. 088-2055300 / F. 088-2055301 info@multinal.com / www.multinal.com

C&T Technics T. 0413-331083 / F. 0413-331195 www.ct-technics.nl / info@ct-technics.nl

Sir John b.v.

T. 0182-396931 / F. 0182-396937 info@sir-john.nl / www.sir-john.nl

Chemetall b.v.

T. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88 T. Bornem (BE): +32 (03) 740 38 50 www.chemetall.com chemetallbnl.info@basf.com

WSB Wagner Finishing Equipment b.v.

T. 030-241 41 55 verkoop@wsb-benelux.nl / www.wsb-benelux.nl

ANODEMANDEN (TITAAN)

Epifatech T. +46 371 51 1685 / F. +46 371 14 996 order@epifatech.se / www.epifatech.se

BEITSEN/PASSIVEREN

AFZUIGINSTALLATIES

Amitech b.v.

T. 0341-429059 / F. 0341-429068 info@amitech.nl / www.amitech.nl

CHEMISCH NIKKEL

Emotech b.v.

T. 053-4301500 info@emotech.nl / www.emotech.nl

DROOGAPPARATUUR

IST Benelux b.v.

T. 055-5050014 www.ist-uv.nl / info@bnl.ist-uv.com

Jac. de Vries Infraroodtechniek b.v.

T. 0299-689020 info@infraroodtechniek.nl / www.infraroodtechniek.nl

ELEKTROSTATISCH NATLAKKEN Vecom Group b.v.

T. +31 (0)10 59 30 299 info@vecom-group.com / www.vecom-group.com

BESCHERMKAPJES, PLUGGEN, TAPE

Kluthe Benelux b.v.

T. +31 (0)172-516 000 / F. +31 (0)172-439 494 info@kluthe.nl / www.kluthe.nl

Rasco Verfspuitapparatuur T. 010-437 0166 www.rasco-clemco.nl

Parlevinkerweg 34, 5928 NV Venlo T. +31 (0)77 396 81 49 info@citakubv.eu / www.citakubv.eu

OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2019 43

Brancheregister ELEKTROSTATISCH POEDERSPUITEN, INSTALLATIES

GALVANOTECHNIEK, GLANSMIDDELEN

MacDermid b.v. / Enthone b.v.

T +31 (0)76-5021940 / T+31 (0)73-6280123 www.macdermid.com / www.enthone.com

MSP Systems b.v.

T. 053-4303937 www.mspsystems.nl

HANGBAANSYSTEMEN

Railtechniek van Herwijnen b.v.

T. 0344-616363 / F. 0344-611072 info@railtechniek.nl / www.railtechniek.nl

INFRAROOD VERWARMINGSAPPARATUUR

Jac. de Vries Infraroodtechniek b.v.

T. 0299-689020 info@infraroodtechniek.nl / www.infraroodtechniek.nl

HARDCHROOM BADEN (KUNSTSTOF) KLEUR, LICHT- EN OPPERVLAKTEMETING

FILTERPERS DOEKEN Surtec Benelux b.v.

T. (077) 308 15 90 heh@surtecbenelux.com / www.surtec.com Ermalo Technical Supply T. 06-51784443 info@ermalo.eu / www.ermalo.eu

FILTERS (ANDREAE, COLUMBUS INDUSTRIES, PAINTSTOP)

GALVANOTECHNIEK, INSTALLATIES

FILTERS & POMPEN

HITTEBESTENDIGE EN NON-STICK COATINGS

MacDermid b.v. / Enthone b.v.

T +31 (0)76-5021940 / T+31 (0)73-6280123 www.macdermid.com / www.enthone.com

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

Wiltec b.v.

T. 0413-244444 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl

MacDermid b.v. / Enthone b.v.

T +31 (0)76-5021940 / T+31 (0)73-6280123 www.macdermid.com / www.enthone.com

GLASPARELSTRAALCABINES

Airblast b.v.

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

Konica Minolta Sensing Europe b.v T. 030-2481193 info.benelux@seu.konicaminolta.eu / www. konicaminolta.eu/measuring-instruments

KUNSTSTOFLAKKEN Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings b.v.

T. +31 (0)24 373 99 88 / +31 (0)6 150 500 54 info@elacoatings.com / www.elacoatings.com

INDUSTRIÃ&#x2039;LE REINIGING

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings b.v.

T. +31 (0)24 373 99 88 / +31 (0)6 150 500 54 info@elacoatings.com / www.elacoatings.com

LAAGDIKTEMETERS Apeq Wiwa b.v.

T. 078-6139610 info@apeqwiwa.nl / www.apeqwiwa.nl

Corode T. +31 (0)161-244250 corode@corode.nl / www.corode.nl

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 www.hollandmineraal.nl info@hollandmineraal.nl

HAKEN

C&T Technics T. 0413-331083 / F. 0413-331195 www.ct-technics.nl / info@ct-technics.nl

Chemetall b.v.

T. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88 T. Bornem (BE): +32 (03) 740 38 50 www.chemetall.com chemetallbnl.info@basf.com

Parlevinkerweg 34 / 5928 NV Venlo T. +31 (0)77 396 81 49 info@citakubv.eu / www.citakubv.eu Hendor Pumps & Filters T. 0497-339389 info@hendor.com / www.hendor.com Epifatech T. +46 371 51 1685 / F. +46 371 14 996 order@epifatech.se / www.epifatech.se Mefiag Filters & Pumps b.v.

Heerenveen T. 0513-630230 mefiagbv@onececo.com / www.mefiag.com

Helmut Fischer Meett. b.v.

Tarasconweg 10, Eindhoven T. 040-2482255 / F. 040-2428885 www.helmutfischer.nl netherlands@helmutfischer.nl

NauMetrics PMI T. 074-3490022 / F. 084-0037042 info@naumetrics.nl / www.naumetrics.nl Kluthe Benelux b.v.

T. +31 (0)172-516 000 / F. +31 (0)172-439 494 info@kluthe.nl / www.kluthe.nl

Verlab-Hitachi Instruments T. 0162-320633 info@verlab.nl / www.verlab.nl

LAKSTRATEN

HangOn b.v.

T. 077-3999630 / F. 077-3988419 info@hangon.co / www.hangon.co

44 OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2019

Vecom Group b.v.

T. +31 (0)10 59 30 299 info@vecom-group.com / www.vecom-group.com

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

ONTVETTINGSMIDDELEN Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

MARINE-PROTECTIVE COATINGS/ SCHEEPVAARTLAKKEN

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings b.v.

T. +31 (0)24 373 99 88 / +31 (0)6 150 500 54 info@elacoatings.com / www.elacoatings.com

METAAL OPPERVLAKTEBEHANDELING

Surface Treatment Ned. Maasbracht / T. 0475-463835 www.surfacetreatment.nl info@surfacetreatment.nl

Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

NANO COATINGS / KERAMISCHE COATINGS

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings b.v.

T. +31 (0)24 373 99 88 / +31 (0)6 150 500 54 info@elacoatings.com / www.elacoatings.com

NATLAKKEN (AFDEKMATERIALEN)

Epifatech T. +46 371 51 1685 / F. +46 371 14 996 order@epifatech.se / www.epifatech.se

Apeq Wiwa b.v.

T. 078 613 9610 www.apeqwiwa.nl / info@apeqwiwa.nl

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 www.hollandmineraal.nl info@hollandmineraal.nl

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

ONDERHOUD AAN STRAALINSTALLATIES EN WERPSTRALERS

Airblast b.v.

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 www.hollandmineraal.nl info@hollandmineraal.nl

ONTBRAMEN / ONTBRAAMMACHINES

Q-Fin Quality Finishing Machines Ontbramen, afronden en finishing DE SNELSTE OPLOSSING T. 0497 -58 10 18 info@q-fin.nl / www.q-fin.nl

Emotech b.v.

T. 053-4301500 info@emotech.nl / www.emotech.nl

Muilwijk Finishing Vof T. 078-6136555 info@muilwijkfinishing.nl

Paint It The Application Company T. 0318-643 260 / F. 0318-643 042 info@paintit.nl / www.paintit.nl

Epifatech T. +46 371 51 1685 / F. +46 371 14 996 order@epifatech.se / www.epifatech.se

HangOn b.v.

T. 077-3999630 / F. 077-3988419 info@hangon.co / www.hangon.co

OPHANGREKKEN VOOR GALVANO

Epifatech T. +46 371 51 1685 / F. +46 371 14 996 order@epifatech.se / www.epifatech.se C&T Technics T. 0413-331083 / F. 0413-331195 www.ct-technics.nl / info@ct-technics.nl

EN LAKTECHNIEK

MEPACO b.v.

T. 071-5892863

OVENS

Muilwijk Finishing MOFFELOVENS

Parlevinkerweg 34, 5928 NV Venlo T. +31 (0)77 396 81 49 info@citakubv.eu / www.citakubv.eu

ONTLAKKEN (IN LOON)

Belco P.A.S. B.V. Belco Paint and Air Supplies b.v.

T. 0167-524557 info@belcopas.nl

Surtec Benelux b.v.

T. (077) 308 15 90 heh@surtecbenelux.com / www.surtec.com

OPHANGHAKEN VOOR LAKSTRATEN/POEDERCOATEN

NATLAKSPUITAPPARATUUR

METALLISEREN/SCHOOPEREN

Amitech b.v.

T. 0341-429059 / F. 0341-429068 info@amitech.nl / www.amitech.nl

MacDermid b.v. / Enthone b.v.

T +31 (0)76-5021940 / T+31 (0)73-6280123 www.macdermid.com / www.enthone.com

Wiltec b.v.

T. 0413-244444 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl

HangOn b.v.

T. 077-3999630 / F. 077-3988419 info@hangon.co / www.hangon.co Vecom Group b.v.

T. +31 (0)10 59 30 299 info@vecom-group.com / www.vecom-group.com

Rasco Verfspuitapparatuur T. 010-4370166 www.rasco-clemco.nl

Thermo-Clean Heusden-Zolder n.v.

T. 0032-13539060 Thermo-Clean Nederland b.v.

T. 0182 37 46 20 T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2019 45

Brancheregister POMPEN (MAGNETISCH AANGEDREVEN) Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

EUROLACKE Tiel Axalta Coating Systems T. 0344-620662 info@eurolacke.nl / www.eurolacke.nl

Corode T. +31 (0)161-244250 corode@corode.nl / www.corode.nl

Unifour b.v.

T. +31 (0)315 641352 info@unifour.nl / www.unifour.nl

POEDERCOATING (AFDEKMATERIALEN)

Parlevinkerweg 34, 5928 NV Venlo T. +31 (0)77 396 81 49 info@citakubv.eu / www.citakubv.eu

TIGER Coatings Belgium b.v.b.a T. +32 (0)89700016 / F. +32 (0)89567858 www.tiger-coatings.com

Epifatech T. +46 371 51 1685 / F. +46 371 14 996 order@epifatech.se / www.epifatech.se MSP Systems b.v.

T. 053-4303937 www.mspsystems.nl

POEDERCOATINSTALLATIES

Belco P.A.S. B.V. Belco Paint and Air Supplies b.v.

T. 0167-524557 info@belcopas.nl

PROTECTIVE COATINGS Oxyplast Belgium n.v.

T.+32 9 3267920 info@oxyplast.be / www.protechpowder.com

Muilwijk Finishing Muilwijk Finishing Vof T. 078-6136555 info@muilwijkfinishing.nl Delfzijl 0596-614135 Rhenen 0318-472020 info@petsonpaints.com / www.petsonpaints.com

Wagner Systemen Nederland T.030-2410688 info@wagnersystemen.nl www.wagnersystemen.nl

POEDERSPUITCABINES

STRAALCABINES

SPUITCABINES

POEDERSPUITAPPARATUUR

HangOn b.v.

T. 077-3999630 / F. 077-3988419 info@hangon.co / www.hangon.co

STRAALAPPARATUUR

Airblast b.v.

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

Emotech b.v.

T. 053-4301500 info@emotech.nl / www.emotech.nl

Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 www.hollandmineraal.nl info@hollandmineraal.nl

STRAALINSTALLATIES

Airblast b.v.

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

Indufinish b.v.

T. +31(0)591-630003 www.indufinish.com / info@indufinish.com

POEDERLAKKEN/ POEDERCOATINGS

AkzoNobel Powder Coatings Benelux T. +32 (0)2 254 77 51 interpon.benelux@akzonobel.com www.akzonobel.com/powder

Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

MSP Systems b.v.

T. 053-4303937 www.mspsystems.nl

46 OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2019

Holtrop & Jansma b.v.

Dokkum T. 0519 32 91 00 www.holtrop-jansma.com

Amitech b.v.

T. 0341-429059 / F. 0341-429068 info@amitech.nl / www.amitech.nl

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

Wiltec b.v.

T. 0413-244444 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl

Belco P.A.S. B.V. Belco Paint and Air Supplies b.v.

T. 0167-524557 info@belcopas.nl

Clemco Straalapparatuur T. 010-4370592 www.rasco-clemco.nl

STRAALMIDDELEN

TWEE-COMPONENTEN APPARATUUR

Muilwijk Finishing Hevami Oppervlaktetechniek T. 0413-376602 www.straalinstallaties.nl

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 www.hollandmineraal.nl info@hollandmineraal.nl

LTC International Vacuümstraalapparatuur T. 078-641 80 50 / F. 078-641 80 80 info@ltc-international.nl www.ltc-international.nl

Airblast-Abrasives b.v.

T. 072-5715569 info@airblast-abrasives.com www.airblast-abrasives.com

Muilwijk Finishing Vof T. 078-6136555 info@muilwijkfinishing.nl

Apeq Wiwa b.v.

T. 078-6139610 info@apeqwiwa.nl / www.apeqwiwa.nl

Paint It The Application Company T. 0318-643 260 / F. 0318-643 042 info@paintit.nl / www.paintit.nl

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

Wiltec b.v.

T. 0413-244444 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl T. +32 9218 7180 / F. +32 9233 0831 Metals.benelux@cellmark.com www.ervinamasteel.eu

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 www.hollandmineraal.nl info@hollandmineraal.nl

Muilwijk Finishing

Rasco Verfspuitapparatuur T. 010-4370166 www.rasco-clemco.nl

UV EN EBC LAK

Voor coatings met meer waarde en minder kosten ELA Coatings b.v.

T. +31 (0)24 373 99 88 / +31 (0)6 150 500 54 info@elacoatings.com / www.elacoatings.com www.elacoatings.com VERDUURZAMEN VAN METAAL

Muilwijk Finishing Vof T. 078-6136555 info@muilwijkfinishing.nl

M?BJ;9 M;HAJ$ EEA LEEH K

Wiltec b.v.

T. 0413-244444 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl

W Abrasives Nederland T. 0341-563831 / 06-53788457 info@wabrasives.nl www.wabrasives.com T. +32 9218 7180 / F. +32 9233 0831 metals.benelux@cellmark.com www.wheelabratorgroup.com

TITAAN (BEVESTIGINGS-) MATERIALEN

STRAALKASTEN

VERPAKKINGSMATERIALEN Oxyplast Belgium n.v.

T.+32 9 3267920 info@oxyplast.be / www.protechpowder.com

VERFSPUITAPPARATUUR

Profipack Verpakkingsmaterialen b.v.

T. 0348-712514 info@profipack.nl / www.profipack.nl

MEPACO b.v.

T. 071-5892863 Airblast b.v.

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

Hevami Oppervlaktetechniek T. 0413-376602 www.straalinstallaties.nl

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 www.hollandmineraal.nl info@hollandmineraal.nl

TRANSPORTSYSTEMEN

Emotech b.v.

T. 053-4301500 info@emotech.nl / www.emotech.nl

VERWARMINGS- EN KOELELEMENTEN (TITAAN EN RVS)

Apeq Wiwa b.v.

T. 078 613 9610 www.apeqwiwa.nl / info@apeqwiwa.nl

MEPACO b.v.

T. 071-5892863

Belco P.A.S. B.V. Belco Paint and Air Supplies b.v.

T. 0167-524557 info@belcopas.nl

Railtechniek van Herwijnen b.v.

T. 0344-616363 / F. 0344-611072 info@railtechniek.nl / www.railtechniek.nl

Technospray Spuitapparatuur T. 0168-382111 / F. 0168 380780 info@technospray.nl / www.technospray.nl

VERWERKING AFVALSTROMEN

CAP Industrial b.v. tel- 010-4374737 info@cap-industrial.nl / www.cap-industrial.nl

Vecom Group b.v.

T. +31 (0)10 59 30 299 info@vecom-group.com / www.vecom-group.com

OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2019 47

2 KEER SNELLER

Brancheregister VOORBEHANDELINGSINSTALLATIES

WATERBEHANDELING

Uw bedrijf in het

DAN STANDAARD KAP GA brancheregister?

Voor Hevami Oppervlaktetechniek T. 0413-376602 www.straalinstallaties.nl

MAGNETO Special Anodes b.v.

T. 010-26207 88 www.magneto.nl / sales@magneto.nl

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 www.hollandmineraal.nl info@hollandmineraal.nl

WERPSTRALERS Emotech b.v.

T. 053-4301500 info@emotech.nl / www.emotech.nl Airblast b.v.

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

T. +32 9218 7180 / F. +32 9233 0831 metals.benelux@cellmark.com www.wheelabratorgroup.com

n ciee rde hem ie Elek troc

Toe leve

E BRANCH

E EEN

Contact Paint It Da Vinc ilaa 6716 WC n 25 Ede

ING

ATUUR,

OBOTS

flexibiliteit

ere kwa

n er de

de kla

so cie

ge n

lie ke

en Ge as

en M et al

De kla

m ie oc he

ni sc he

Ele ktr

n m ee

er an

Al ge

HangOn verhoogt de efficiency van uw

Inmiddels zijn alle thema’s poedercoat procesen en uw winstgevendheid.

Thema Poederco at natlakke en, n, galvanis eren en anod iseren

Door slimme oplossingen bij het ophangen,

maskeren en handling. e events voor 2020 bekend. jaarga ng 63 num mer 7 nove mbe r 2019 Hét va de pr kblad voor of oppe essional rvlakt in etechn de ologie

BR

ANCH SPEC IALIST E EE N OP IN SP DOSE LOSS UITAP ERINS ING PARA TALL TUUR ATIES , EN RO BOTS

Conta Paint ct Da VinIt 6716 cilaan 25 WC Ede

SSING

CHE EEN OPLO

..

ATUUR, IN SPUITAPPAR SPECIALIST EN ROBOTS TALLATIES DOSEERINS

Contact Paint It 25 Da Vincilaan 6716 WC Ede..

Or ga

IO N ELKE

To el ev

Ve re

e Dekla gen

VOOR

cie rs

ni gi ng

voor ét vakblad Hét l in de e professiona de logie rvlaktetechno ervla ppe opp

BRAN VOOR ELKE

ge n

atie: hog

levert Rad

ontbraam machine

icht voor ‘HIG

voor ren ovatie van

er toegel

ANemb er 2019 ber CIE ptem sept R N

Orga nisch

erde n

socie ciers en Geas Toele veran

Alge meen

ION

dekla gen en Meta llieke Elekt roch emie

om

e cabine

ON nad Rol Qual.I

w L - Pow LL WALL RWA RW UR OU LO C LOU CO

Elcome om langter straalappa ratu gebruik er mee te en en bete gaan, ur, gebouwd inte r te preg 63 gan sterennsiever te jaarrgan elco er 6 meter.com mer mm num

er Glansmet

0.c meter48 ww.elco

NIEUWE SLIMME MASKERINGEN

liteit en

KE

Nieuwe

K CKE CKE AC OLA OL OLA URO EUR EUR b ed by ed ere de der

Nie uw !

Uitgekiend

e ijjs ee wijs rrw erw de der nde on ch ond sch riie nisc ni hni chn usstttrie ech dus du tte ind E in Ee n tec CE-in der AC oder Mod “Mo “M nde A nd end e sen e se ei eellleis ve oor vee voo en en voo nge ing del deliing de and han ehan beh rb orbe oo e vvoo uwe uw eu Niie Nie n e en g ag lag k kl d dek ekke de iek a liliek tal ettall Me nM en ie e mi mie em he cche och ktrroc ektro lek Ele El

“WE MA

THE IND US TRIAL COATING PROCES S BE TTER”

10

Vere nigin g

H-END’ kw aliteitssys teem Chroom -6 houden de verfpro ducten ius 2-afron Prijswinn ding in één aars Ben doorgang elux Trofee voor The rmisch Ver Moderne zinken 201 poedercoa 9 tinstall ina 31

33

TRIAL S PROCES

Beste lezer,

36

32

straalm idde38len.nl16 straalin stallatie s.nl Zie ook pag

n.nl m11iddele s.nl stallatie ok pagina

ING

T: 031 8-643 260 F: 031 8-643 042 E: info @paintit .nl I: ww w.paint it.nl

12

3 260 0318-64 042 3 : 0318-64 intit.nl @pa E: info aintit.nl : www.p

Hét vakblad voor de professional in de oppervlaktetechnologie

OPLOSS

IST IN SPU ITAPPAR ATUUR, INSTALL ATIES EN ROBOTS

DOSEER

N OPLOSS

en

s en Gea sso

VOOR ELK SPECIAL

en Me tall ieke

g ION

ran cier

Ver eni gin

Alg em een

en lag sch e Dek Org ani

El

ngen Opleidi Thema eling + Behand delen id vervoerm

jaargang 63 nummer 5 augustu s 2019 Hét vak blad voo r de profes sional in oppervla de ktetechn ologie

Org ani

r blad voo de Hét vak n sional in ie gie log de profes techn olo no kte oppervla

sch e Dek lag

63 jaargang 4 nummer juni 2019

dek lag en

Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

ng ndeliing Thema Beha tuur tructu Bouw, infras s, tie uc str en staalcon n en me lijm 3D-printing,

straa.. lmidd straa linsta elen.nl llatie Zie oo s.nl k pa

.. .. .. n.nl straalmiddele ies.nl straalinstallat

..

gina

“WE M AK E THE INDU STRI COAT AL IN BE TT G PROCES ER” S

35

a xx

Zie ook pagin

“WE MAK E IAL THE INDUSTR ESS COATING PROC BET TER”

24

IInteresse?

V Vraag de mediakaart aan.

T: 03 F: 03 18-643 26 E: inf 18-643 04 0 I: wwo@paint 2 w.pa it.nl intit.n l ..

..

260 T: 0318-643 042 F: 0318-643 t.nl E: info@painti t.nl I: www.painti

informatie over een vermelding in het brancheregister kunt u contact opnemen met Arthur Middendorp, tel: 070 399 00 00 / arthur@jetvertising.nl.

Kijk voor alle ION leden op vereniging-ion.nl/ bedrijvenregister

Them a Duurz en V aamheid isie

B Bel met Arthur Middendorp ((070) 399 00 00 of stuur een e-mail naar arthur@jetvertising.nl e

...

...

...

...

...

Elcom eter om straa gebrulanger lap iken mee te paratuu en be ter tegaan, intr, gebo preste ensie uwd ver ren te elcom eter.c dvert om 50x6 7.indd

2

...

...

...

...

...

uwd ratuur, gebo iever te straalappa Elcometerr mee te gaan, intens om lange en beter te presteren om elcometer.c gebruiken

48 OPPERVLAKTETECHNIEKEN NOVEMBER 2019

- info@hangon.nl www.hangon.nl

Stofvrij werken Met een ongehinderd zicht in de straalcabine, kun je beter werk leveren.

Minder verbruik Lagere kosten Minder afval Succes met GRITTAL: Stralen van tank containers

1e vulling Jaarverbruik Aantal containers

Aluminium oxide

GRITTAL

6000 kg

9000 kg

175.000 kg

5000 kg

3530 / anno

3530 / anno

~ 50 kg / cont.

~ 1,4 kg / cont.

Prijs verhouding

1

10

Kosten verhouding

3

1

Verbruik

Afvoerkosten

82 % less

Onderhoudskosten

72 % less

Straaltijd Levensduur straalpijp

70 min. / cont.

50 min. / cont.

~ 1 month

~ 4 months

Berekening voordeel

Demonstratie

Begeleiding

In korte tijd maken wij een berekening van uw mogelijke voordeel door het stralen met Grittal.

Ervaar het bewijs van de constante ruw- en reinheid zelf in een demonstratie.

Instellingen installatie, uitvoeren zeefanalyses, ruw- en reinheidsmetingen. Samenstellen optimale bedrijfsmix.

www.magistor.nl

AL MEER DAN 50 JAAR TOTAALLEVERANCIER VAN OPPERVLAKTETECHNIEKEN

VERFSPUITAPPARATUUR

STRAALHALLEN

SPUITCABINES

VERHUUR

AFZUIGINSTALLATIES

REPARATIE

STRAALAPPARATUUR

EN NOG VEEL MEER...

WWW.RASCO-CLEMCO.NL