JessaLinea nr. 40

EMANUM

TH

R BORST

NKERSCR KA

ME

NING EE

MEDISCH INFORMATIEBLAD JESSA ZIEKENHUIS NR. 40 APRIL 2022

ROL HUISARTS BIJ VROEGTIJDIGE ZORGPLANNING CRUCIAAL JESSA BUNDELT KRACHTEN VOOR IBD

VIRTUELE DIABETESTOUR

rust zelf e

ge m

noden en hoe ze op zoek gaan naar informatie”, vertelt Birgit Briers, projectleider en verantwoordelijke voor de externe website.

Nee

en verwijzers. “We hebben bij gebruikers gepolst naar hun huidige en toekomstige

ijkje op w

jessazh.be w.

vriendelijke website (inclusief deelwebsites én jobsite) voor patiënten, bezoekers

k en

w

Wie binnenkort naar www.jessazh.be surft, ontdekt een moderne, gebruiks-

.

GESCAND

Jessa lanceert gloednieuwe website

5 belangrijke voordelen De nieuwe website zet op tal van vlakken stappen vooruit:

1.

Je vindt snel en gemakkelijk informatie via de krachtige zoekmotor. Ook synoniemen leiden naar de juiste info, bv. Jessa Travel Clinic of reisziekten of reizen.

2.

Alle contactinformatie (artsen, telefoonnummers, …) is gecentraliseerd en altijd actueel.

3.

De website is duidelijker: de belangrijkste info is in één oogopslag zichtbaar.

4.

Staat er info op meerdere plekken?

Dan is die overal hetzelfde. Zo vermijden we tegenstrijdige informatie.

5.

Informatieverantwoordelijken zorgen ervoor dat de inhoud up-to-date blijft.

2 JessaLinea Gescand

GESCAND

Uniek in Limburg: EEG van 24 uur voor kinderen Met nieuwe en geavanceerde apparatuur kunnen we

er nog veel nachtelijke aanvallen zijn bij patiënten met

in Jessa nu ook een EEG van 24 uur bij kinderen

complexe epilepsie. In al deze gevallen heb je een

uitvoeren. Deze langdurige monitoring van de hersen-

langdurige meting van de hersenactiviteit van zowel

activiteit is doorgaans aangewezen in een context van

overdag als ’s nachts nodig.”

epilepsie. Jessa is het enige Limburgse ziekenhuis dat Geavanceerde technologie

deze vorm van EEG aanbiedt.

Sinds een jaar beschikt Jessa over nieuwe EEG-apparatuur Epilepsie is een belangrijke reden om een EEG uit te

voor een monitoring van 24 uur. Het toestel is gekoppeld

voeren bij kinderen. Het meten van de hersenactiviteit

aan een camera die alle bewegingen van het kind

helpt dan bij het stellen van de diagnose en het lokalise-

registreert. De geavanceerde technologie en software

ren en classificeren van de aandoening. Absences zijn een

maken een betere uitlezing en interpretatie van de

vaak voorkomende vorm van epilepsie bij kinderen.

uitgebreide data mogelijk. De elektrodes zijn bovendien makkelijker aan te brengen en geven minder artefact.

“Deze zijn meestal eenvoudig vast te stellen met een kort

“Momenteel zijn we het enige ziekenhuis in Limburg dat

EEG en een klinisch onderzoek”, zegt dr. Marlies Potoms,

een 24 uurs-EEG voor kinderen onder deze vorm aan-

gespecialiseerd in kinderneurologie en epilepsie. “Een

biedt,” zegt Marlies Potoms.

EEG van 24 uur is voor een kind aangewezen bij complexe vormen van epilepsie. Het wordt ook gebruikt bij gevallen

Een EEG gespreid over een volle dag en nacht is voor een

waarbij de diagnose epilepsie niet duidelijk blijkt na een

kind behoorlijk belastend, ver van zijn of haar vertrouwde

standaardonderzoek en waarbij de klinische verdenking

omgeving. Daarom kan een van de ouders de hele tijd bij

hoog is. Een EEG van 24 uur dient ook om te evalueren of

het kind blijven.

106

In 2021 voerden de interventieradiologen

reperfusie van het bloedvat tot gevolg.

106 endovasculaire urgenties uit. Iets meer dan de helft van de procedures

Jessa heeft een 24/7-permanentie voor

waren embolisaties (meestal bij gastro-

endovasculaire urgenties in samenwerking

intestinale problemen). Daarnaast voerden

met de interventieradiologen van ZOL. We

de artsen 46 keer een cerebrale trombec-

vangen ook patiënten uit az Vesalius,

tomie uit, allemaal met een succesvolle

Sint-Franciscus en Sint-Trudo op.

JessaLinea Gescand

3

GESCAND

Sensibiliseringscampagne Samen Veilig Mobiel Met de campagne ‘Ik bespreek mijn rijvaardigheid

de rijvaardigheid van je patiënt en vangt ook een

met mijn arts’ legt het Centrum Samen Veilig Mobiel

mogelijk gebrek aan kennis op.

van Jessa de vinger op een pijnlijke wonde. Rijvaardigheid op leeftijd blijft in de taboesfeer hangen

Meer info via:

terwijl mobiliteit een van de belangrijkste factoren

www.jessazh.be/deelwebsites/samen-veilig-mobiel

in de sociale leefwereld van ouderen is. Niemand wil

011 33 88 66 - info@samenveiligmobiel.be

in dat verhaal de boeman zijn die een mogelijk probleem aankaart.

“En toch is het van levensbelang dat de eerste tekenen van een verminderde rijvaardigheid opgemerkt worden door een arts”, benadrukt dr. Mark Lutin, arts-coördinator van het Centrum Samen Veilig Mobiel. “Een open gesprek met de persoon in kwestie is erg belangrijk. Meestal is er geen aanleiding om de wagen onmiddellijk aan de kant te laten, maar is het wel goed om de alternatieven te bespreken.”

Expertisecentrum Sensibiliseren is broodnodig want de drukte op de weg neemt opnieuw fors toe. Vaak zitten families lange tijd met de handen in het haar voor ze het expertisecentrum vinden binnen Jessa. Zit je als huisarts zelf met vragen? Het centrum staat je graag bij in de evaluatie van

4 JessaLinea Gescand

6 extra bedden op ITE

Sinds kort beschikt Jessa over een tweede

De afdeling Intensieve Therapie Eenheid (ITE) van

Da Vinci-robot. Die wordt ingezet bij prostaatchirurgie

Jessa breidt uit met zes bedden. Ons ziekenhuis heeft

en gynaecologische ingrepen. Vooral bij abdominale

hiervoor recent een erkenning gekregen. Jessa telt

heelkunde neemt het belang van de operatierobot

hierdoor nu in totaal 54 bedden op ITE.

GESCAND

Tweede Da Vinci-robot

toe. De robot ondersteunt de chirurg onder meer bij ingrepen voor kwaadaardige aandoeningen aan

“De uitbreiding verzekert de kwaliteit van de intensieve

enerzijds slokdarm, maag, dunne-, dikke- en endel-

zorgen voor de volgende jaren”, zegt dr. Jasperina

darm en anderzijds pancreas en lever. Onder andere

Dubois. “We zaten al enige tijd, COVID-19 niet mee-

tijdens de verwijdering van het rectum voor een

gerekend, met een gemiddelde bezettingsgraad van 85 %

tumor bij mannelijke patiënten bewijst de robot

terwijl een percentage van 70 % aangewezen is. Onder

zijn nut door de verhoogde nauwkeurigheid van

meer door de pancreasconventie en de toename van het

de manipulaties en de grote detaillering van het

aantal cardiochirurgische ingrepen hebben we meer

3D-beeld omdat het kleine bekken bij mannen

patiënten op onze afdeling.”

moeilijker toegankelijk is dan bij vrouwen.

4 units Intussen hebben dr. Bert Houben en dr. Amine Karimi

De ITE-bedden van Jessa zijn verdeeld over vier units.

ruime expertise verworven in robotchirurgie. De

De ICCU (1 unit - 12 bedden) behandelt patiënten met

gevoelige toename van het aantal ingrepen met

ernstige hartaandoeningen (hartinfarct, hartfalen …).

robotchirurgie maakte een tweede Da Vinci-robot

Op de medisch-chirurgische ITE (3 units - 42 bedden)

dan ook noodzakelijk.

behandelen we de overige kritieke patiënten (o.m. postoperatief of met ernstige medische aandoeningen). De extra bedden verdelen we over deze laatste drie units.

JessaLinea Gescand

5

INHOUD 2

Gescand

23

Het Vragenkabinet

7

Edito

26

Innovatie

8

Dossier: borstkankerscreening

28

Ziekenhuisbreed glycemieprotocol

COLOFON

12

Nieuwe artsen

30

Vroegtijdige zorgplanning

VERANTWOORDELIJKE UITGEVER: vzw Jessa Ziekenhuis, Salvatorstraat 20, 3500 Hasselt

14

Samen sterk voor IBD

32

Uitgelicht: Jessa in beeld

17

20 jaar TAVI

34

Uitwendige kering en stuitbevalling

20

Jessa & Wetenschap

35

Handige telefoonnummers

nr. 40 - april 2022

HOOFD- EN EINDREDACTIE: dienst communicatie Jessa Ziekenhuis, Salvatorstraat 20, 3500 Hasselt tel. 011 33 53 50, jessalinea@jessazh.be in samenwerking met ZINNIG DRUKWERK: Chapo

www.jessazh.be

info@jessazh.be

www.facebook.com/jessaziekenhuis www.twitter.com/jessaziekenhuis

6 JessaLinea Inhoud

Sinds 25 mei 2018 zijn de nieuwe privacyregels van kracht. Je krijgt daarom de mogelijkheid om aan te geven dat je dit magazine enkel nog digitaal wenst te ontvangen. Vraag dit aan via de (gratis) app ‘Quick Scan’. Scan met je smartphone deze QR-code, je komt meteen op de juiste plek terecht.

Integratie Op 1 april 2022 dienden we het

aanzet gegeven in het regionaal

regionaal zorgstrategisch plan van

zorgstrategisch plan — is cruciaal.

het netwerk Zuid-West Limburg in bij de Vlaamse overheid. De inhoud

Zowel de patiënt als de overheid zijn

is dynamisch en wordt conform

belangrijke drivers. De overheid mikt

de evoluties in de gezondheidszorg

al langer op een gedifferentieerd

binnen de eerste en tweede lijn

zorgaanbod, planning en functie-

bijgeschaafd.

verdeling tussen de ziekenhuizen om expertise te concentreren en uitgaven

De pandemie deed ons nadenken

te drukken. De patiënt van de toe-

over hoe we ons in de toekomst als

komst zal zolang mogelijk een beroep

ziekenhuis profileren en organiseren.

willen doen op de eerste lijn en een

Het sleutelwoord? Samenwerken. Los

ziekenhuisbezoek willen beperken tot

van alle uitdagingen die de pandemie

een dagbehandeling en kortverblijf.

intramuraal veroorzaakt(e), bracht deze

Ziekenhuizen worden transitiehuizen,

ook een ongeziene golf van samen-

geen verblijfshuizen.

werking en overleg tot stand. Intra- én

Een vloeiende overgang van zorg tussen eerste en tweede lijn is een must. dr. Jos Vandekerkhof

transmuraal. Denk maar aan de

De patiënt is door zijn toenemende

oprichting van het ‘Host’ (Hospital

mondigheid ook intenser betrokken

Outbreak Support Team), dat de

bij de besluitvorming qua diagnostiek

expertise van onze klinisch biologen

en behandeling. Mynexuzhealth en

en infectiologen en hun medewerkers

andere apps ondersteunen dit.

ter beschikking stelt van de eerste lijn

Ik verwacht een exponentiële groei.

en woonzorgcentra.

Om dit proces te doen slagen is een vloeiende overgang van zorg tussen

De geneeskunde van de toekomst zal

eerste en tweede lijn een must.

geïntegreerd zijn of niet zijn. Dat is primordiaal tussen de netwerkzieken-

Jessa neemt een intensere samen-

huizen maar ook met de eerste lijn en

werking met alle echelons op in haar

bij uitbreiding de eerstelijnszone die in

beleidsplan om de uitdagingen van de

het systeem van geïntegreerde zorg

volgende jaren aan te kunnen. Niet

een steeds luidere stem krijgt. Ook een

alleen qua architectuur en accommo-

duidelijke aflijning van taken en

datie, maar ook qua organisatie.

bevoegdheden — waarvan al een

JessaLinea Edito

7

DOSSIER BORSTKANKERSCREENING

Twintig jaar geleden kregen vrouwen in Vlaanderen hun eerste uitnodiging voor een borstkankerscreening in de bus. Het onderwerp geeft ook vandaag nog aanleiding tot discussie. Toch biedt een vroege opsporing door screening belangrijke gezondheidsvoordelen. In het borstcentrum van Jessa krijgt overigens een nieuw initiatief vorm: een risicoanalyse voor vrouwen met een familiale voorgeschiedenis van borstkanker. Meer hierover in dit dossier.

De vijand is niet degene die je operatie uitstelt. De vijand is het virus.

8 JessaLinea Dossier: borstkankerscreening

SCREEIN ER

DOSSIER B

STKANK OR

Waarom zouden we screenen?

het Centrum voor Kankeropsporing sinds 2001 het

Er woedt al jarenlang een discussie over het nut

bevolkingsonderzoek Borstkanker. Dit houdt in dat

van een screening naar borstkanker. Een greep uit

alle vrouwen tussen 50 en 69 jaar elke 2 jaar een

de argumenten van de (soms rabiate) tegenstanders:

uitnodiging krijgen voor een gratis borstkanker-

screening maakt vrouwen nodeloos ongerust, je

screening. Het onderzoek bestaat uit een mammo-

werkt er overbehandeling mee in de hand, onderschat

grafie met twee opnames. De beelden krijgen twee

de mogelijke impact van een bestraling niet. De

lezingen, uitgevoerd door twee radiologen van een

Deense onderzoeker Peter C. Gøtzsche voedde de

verschillend centrum. Als de bevindingen van beide

controverse in een intussen bekende meta-analyse (1)

radiologen niet overeenstemmen, volgt nog een

door te stellen dat een screening op borstkanker niet

derde lezing.

te verantwoorden is.

DOSSIER

G

In opdracht van de Vlaamse overheid organiseert

“Er zijn in de loop der jaren diverse internationale

Door screening blijven 3 op de 1000 vrouwen in leven.

studies over het nut van borstkankerscreening gepubliceerd”, zegt gynaecoloog dr. Nathalie Van den Rul. “Maar door de grote variabiliteit in deze studies is het moeilijk om een absoluut cijfer te geven over hoeveel levens je spaart. Je kunt niet in elke studie een absoluut overlevingsvoordeel koppelen aan screening. Kijk naar de KCE-cijfers rond borstkankerscreening in Vlaanderen: 3 op de 1000 vrouwen met een ‘slapende’ kanker worden overbehandeld. Maar verderop lees je: door screening blijven 3 op de 1000 vrouwen in leven. Dat is toch

“Een nadeel hierbij is dat er soms wel wat tijd

bijzonder waardevol, niet?”

verloopt tussen de twee lezingen”, zegt radioloog dr. Carlo Thywissen. “Maar al bij al verloopt de infor-

Er zijn nog andere voordelen van screening. Door

matiestroom bij de screening vlot. Ook met de aanpak

een vroege opsporing van de tumor verloopt de

zit het wel goed. In sommige landen pleiten ze voor

behandeling doorgaans minder ingrijpend. Dat

drie opnames, maar hierdoor neemt de stralingsbelas-

houdt onder meer in: minder borstamputaties,

ting dan weer toe. In Nederland krijgen vrouwen tussen

minder okselevidementen en minder chemotherapie.

50 en 75 jaar een uitnodiging voor een screening. Dat

Dit alles belast de levenskwaliteit van de patiënt

valt zeker te verdedigen. Want mensen worden

alvast een stuk minder.

tegenwoordig een stuk ouder. En bij een vroegtijdige behandeling van borstkanker op latere leeftijd, heb je

“De voordelen wegen wat ons betreft op tegen de

vaak nog een behoorlijke levensverwachting.”

nadelen”, zegt Nathalie Van den Rul. “De behandelingen zijn in de loop der jaren ook verbeterd en

(1) Gøtzsche PC, Jørgensen KJ. Screening for breast cancer with mammography.

Cochrane Database of Systematic Reviews 2013, Issue 6. Art. No.: CD001877.

DOI: 10.1002/14651858.CD001877.pub5.

JessaLinea Dossier: borstkankerscreening

9

doelgerichter geworden. Bovendien

beter. Daarbij scoren de Noord-

“Zo kunnen borstkankers nog sneller

winnen nieuwe behandelingen, zoals

Limburgse gemeenten opmerkelijk

opgespoord worden”, zegt Nathalie

immunotherapie, almaar aan belang.

hoger. “Toch moeten we streven

Van den Rul. “Uiteindelijk zullen we

De patiënt met borstkanker heeft

naar een dekkingsgraad van meer

evolueren naar een meer geïndivi-

veel meer opties op genezing of

dan 70 %”, zegt Nathalie Van den

dualiseerde screening. De verhou-

overleving dan vroeger.”

Rul.

ding vet/klierweefsel blijkt bijvoorbeeld indicatief. Een dens klier-

Uiteindelijk is het de patiënt die

Risicoanalyse in borstcentrum

weefsel verhoogt immers de kans

beslist of ze zal deelnemen aan een

In januari zijn dr. Nathalie Van den

op borstkanker. Een geavanceerde

screening. Carlo Thywissen: “Vanuit

Rul en dr. Sophie Marquette in het

geïndividualiseerde screening bij

haar persoonlijke situatie kan ze een

borstcentrum van Jessa gestart met

een hele bevolking is voorlopig

besluit nemen op basis van een

een berekening van het risico van

nog toekomstmuziek.”

geïnformeerde keuze. Bij de uitnodi-

borstkanker bij hun patiënten. Dit

ging voor de screening zit objectieve

gaat dan om asymptomatische

en duidelijke informatie over de

vrouwen met een familiale voor-

voor- en de nadelen.”

geschiedenis van borstkanker. Een tool schat op basis van een inge-

Harde cijfers

vulde vragenlijst en een onderzoek

Borstkanker is met voorsprong

het risico in. Deze tool maakt gebruik

de meest voorkomende kanker bij

van wetenschappelijke gegevens,

vrouwen in ons land. Zowat 1 op

verzameld uit een populatie van

de 8 vrouwen (of 12 %) krijgt er in

zowat een miljoen (Britse) patiënten.

haar leven mee te maken. Bovendien

Nathalie Van den Rul: “We zijn nog

was borstkanker in 2019 de

maar pas gestart met deze risico-

belangrijkste doodsoorzaak onder

analyse maar ze lijkt me nu al

de tumoren bij vrouwen: 35,8

waardevol. Ik heb op basis hiervan

overlijdens per 100.000 vrouwen.

al een aantal vrouwen kunnen

Dat blijkt uit de meest recente

geruststellen.” Aan de risicoanalyse

gegevens van Statbel (2), gepubliceerd

is een opvolgschema gekoppeld. De

op 29 maart .

opvolging wordt intensiever

(3)

17-30 % = VERHOOGD RISICO Opvolgschema: start op 40 jaar of 5 jaar jonger dan diagnose jongste familielid - Maandelijks zelfonderzoek - Vanaf 40 jaar: mammo/echografie 1x/jaar

- Vanaf 40 jaar + extreem dens borstklierweefsel (borsttype D): mammo/echografie 1x/2 jaar alternerend met MRI, mammografie 1x/2 jaar

naargelang het risico (zie voorbeeld Ondanks deze harde cijfers, blijft de

schema hiernaast). Er zijn ook

deelname aan screeningsonderzoe-

specifieke schema’s voor vrouwen

ken onder het streefgetal. De

die drager zijn van een van de

huidige dekkingsgraad van screening

HBOC-genen, met onder meer

bedraagt in Vlaanderen 61,6 %.

mutaties in BRACA1 en BRACA2

Limburg doet het met 64,9 % iets

(zie voorbeeld schema hiernaast).

10 JessaLinea Dossier: borstkankerscreening

1x/2jaar

+

1x/2jaar

- Vanaf 70 jaar: mammo 1x/2 jaar

1x/2jaar

SCREEIN ER

DOSSIER B

STKANK OR

op. De Britse screenings zijn

op jonge leeftijd mee kunt beginnen.”

intussen wel hervat maar de NHS kijkt momenteel tegen een grote

Hier vind je een duidelijke

achterstand aan van vrouwen die in

‘handleiding’ voor zelfonderzoek:

de pandemie geen afspraak voor een

www.gynaecologenraadpleging.be/

screening konden vastleggen.

zelfonderzoek-borstkanker.html 1x/jaar

+

1x/jaar

- 65-75 jaar: mammo/echo 1x/jaar 1x/jaar

De organisatie Breast Cancer Now

an de QR-

lees u it

Sc

id verde r

1x/jaar

e en

bre

- Op 30 jaar: eenmalig mammografie (indien micro’s jaarlijks mammo/echo) - 35-65 jaar: MRI 1x/jaar afwisselend met mammo/echo 1x/jaar

od

ge

c

- 25-35 jaar: MRI 1x/jaar

is een goede gewoonte, waar je al

DOSSIER

G

BRCA1: 60-80 % risico op borstcarcinoom, 40 % risico op ovariumcarcinoom Opvolgschema: start op 25 jaar of 5 jaar jonger dan diagnose jongste familielid

schat dat 986.000 vrouwen in GrootBrittannië een screeningafspraak hebben gemist door COVID-19.

Hierdoor lopen naar schatting 8.600

Minder bestraling

vrouwen met een ongediagnosti-

Vrouwen zijn vaak nog ongerust

ceerde borstkanker rond, die met

over de dosis radioactieve straling

screening wel was ontdekt. “We

die ze bij een mammografie te

hebben over de uitgestelde zorg

verwerken krijgen. Carlo Thywissen:

door COVID-19 nog geen objectieve

“Die vrees vindt misschien zijn

cijfers voor België”, zegt Carlo

oorsprong in de jaren ‘70 en ‘80.

Thywissen. “Er is wel een subjectief

Toen werd vaak te kwistig omge-

gevoel dat er meer borstkankers

sprongen met mammografieën. Dat

ontdekt zijn in een wat later stadium

is nu niet meer het geval. Bovendien

(grotere diameter).”

is de apparatuur vandaag technologisch meer verfijnd, onder meer door

- Vanaf 75 jaar: mammo 1x/2 jaar 1x/2jaar

- Profylactische BSO voor 40 jaar

de voortschrijdende digitalisering.

Meer info:

Het stralingsrisico is tot een

- Bevolkingsonderzoek: borstkanker. bevolkingsonderzoek.be/nl/bk/ professionelen - Borstcentrum Jessa: www.jessazh.be/ deelwebsites/borstcentrum/ borstkanker/onderzoeken/algemeen

minimum beperkt. Een mammografie blijft bij een screening een juiste keuze.”

Zelfonderzoek Behalve screenings en/of controles

Impact corona

bij de arts is er een heel eenvoudig

In Groot-Brittannië nodigt het NHS

maar krachtig middel in de opsporing

Breast Screening Programme alle

van borstkanker: het zelfonderzoek.

vrouwen tussen 50 en 70 jaar uit

“Elke volwassen vrouw zou regelma-

voor een driejaarlijkse screening.

tig haar borsten moeten onderzoe-

De coronapandemie schortte de

ken”, zegt Nathalie Van den Rul. “Het

screenings in maart 2020 de facto

(2)

statbel.fgov.be/nl/themas/bevolking/ sterfte-en-levensverwachting/doodsoorzaken.

(3)

Terzijde opgemerkt: toch is kanker bij vrouwen niet de belangrijkste doodsoorzaak – dit in tegenstelling tot bij de mannen. Hart- en vaatziekten staan bij vrouwen op nummer 1, kanker komt op de tweede plaats. Bij de totale populatie (m en v) steekt kanker in de meest recente gegevens wel de hart- en vaatziekten voorbij.

JessaLinea Dossier: borstkankerscreening

11

Nieuwe artsen

Dr. Karlien Reekmans

Dr. Onur Cakici

Neuroloog

Urgentiearts

Dr. Karlien Reekmans studeerde

Dr. Onur Cakici behaalde zijn master

in november 2021 af aan de

in de geneeskunde aan de KU

KU Leuven als master in de

Leuven in 2016. Met een specialisa-

specialistische geneeskunde.

tie in urgentiegeneeskunde

Haar interesses liggen vooral in

voltooide hij daarna een cursus

de beroertezorg en bewegings-

rampenmanagement, European

stoornissen en specifieker in de

Paediatric Advanced Life Support

deep brain stimulation binnen de

(EPALS) en een echocursus Emer-

behandeling van de ziekte van

gency Medicine Ultrasound Care.

Parkinson. Tijdens haar assistent-

Tijdens zijn assistentschappen

schap volgde ze stages op de dienst

leerde hij de dienst spoedgevallen

neurochirurgie in UZ Leuven en het

van UZ Leuven en ZNA Middelheim

nationaal MS-centrum in Melsbroek.

van dichtbij kennen. Sinds 2019

Ze publiceerde twee masterproeven

werkt Onur Cakici mee aan een

rond medicatiegeïnduceerde

studie rond curriculumontwikkeling

hoofdpijn en Duchenne spier-

in de opleiding urgentiegenees-

dystrofie.

kunde.

Karlien Reekmans maakt sinds

Vanaf 1 augustus 2022 keert hij

1 januari 2022 deel uit van het

terug naar zijn Limburgse roots en

artsenteam van Jessa.

versterkt hij de spoedgevallendienst van Jessa.

12 JessaLinea Nieuwe artsen

“Mijn patiënten zijn vaak leeftijdsgenoten” Dr. Liesbeth Thijs werkt sinds bijna twee jaar fulltime

ling al lang niet meer gericht op symptoomcontrole. We

in Jessa. Als gastro-enteroloog heeft ze een bijzon-

streven naar een mucosale heling, of – sterker nog –

dere interesse voor IBD (Inflammatory Bowel

naar een histologische remissie”, aldus Liesbeth Thijs.

Disease).

“Anderzijds is het onderzoek naar nieuwe medicatie volop bezig en zitten er nog heel wat interessante molecules in de

Dr. Liesbeth Thijs studeerde geneeskunde aan de UHasselt

pijplijn voor de nabije toekomst. Deze vooruitzichten maken

en de KU Leuven. Ze behaalde haar artsendiploma in 2013.

de behandeling van IBD-patiënten boeiend en uitdagend.”

Daarna voltooide ze achtereenvolgens een master inwendige geneeskunde en gastro-enterologie. Vanaf half

Vertrouwenspersoon

augustus 2019 combineerde Liesbeth Thijs een parttime

“IBD-patiënten vormen een heel dankbare patiëntengroep”,

job als gastro-enteroloog in Jessa met een fellowship IBD

gaat Liesbeth Thijs verder. “Het zijn vaak

in UZ Leuven. In die periode doorliep ze ook een GCP-

jonge patiënten, die dankzij onze

training met certificaat (voor klinisch onderzoek).

behandelingen terug een normaal leven kunnen opbouwen. Bij hun

Sinds half mei 2020 is Liesbeth Thijs fulltime als gastro-

aandoening speelt overigens

enteroloog aan de slag in Jessa. Ze spitst zich hier toe op

niet alleen het strikt medische.

de behandeling van IBD en de multidisciplinaire samen-

Deze patiënten kampen met

werking op dat vlak (lees ook pagina 14).

een complexe ziekte die vaak ook hun dagelijks

Gevarieerde ziektebeelden

functioneren ondermijnt.

“Ik ben vooral geïnteresseerd in IBD vanwege de gevari-

Soms duiken onverwachte

eerde ziektebeelden”, zegt Liesbeth Thijs. “Zo kan een

problemen op, zoals

Crohn-patiënt zich presenteren met een louter inflamma-

bij het afsluiten

toir fenotype, maar zijn er ook patiënten met een complexe

van een schuldsaldo-

fistuliserende ziekte, peri-anale aantasting of abcedatie.

verzekering. IBD is

De diagnose verloopt niet altijd rechtlijnig. Het is soms

chronisch, je ziet je

zoeken maar dat ligt me wel.”

patiënten op regelmatige tijdstippen.

De IBD-behandelingen zijn de laatste jaren sterk geëvolu-

Je bent na een

eerd. “De komst van onze eerste biological (anti-TNF) in

tijdje dus een

2000 versnelde die vooruitgang. Vandaag hebben we

vertrouwens-

maar liefst drie verschillende klassen van biologicals en

persoon.”

enkele small molecules ter beschikking. Zo is de behande-

JessaLinea Nieuwe artsen

13

Jessa en netwerkziekenhuizen

samen sterk voor IBD

14 JessaLinea Samen sterk voor IBD

IBD of Inflammatory Bowel Disease is een verzamel-

Vroege behandeling cruciaal

naam voor een aantal complexe aandoeningen. De

Vroeger werd IBD met een klassieke step-up approach

ziekte van Crohn en colitis ulcerosa komen het

behandeld. De patiënt kreeg eerst een corticoïdenbehan-

vaakst voor. Voor een adequate behandeling is een

deling. Als dat niet voldoende hielp, volgden immuno-

vroegtijdige opsporing cruciaal. Jessa zet daarom

suppressiva. De laatste uitweg was chirurgie. “We weten

sinds kort in op een multidisciplinair overleg met de

nu dat dit niet de juiste aanpak is”, zegt Liesbeth Thijs.

netwerkziekenhuizen.

“Het is cruciaal om in een vroeg stadium in te grijpen, wanneer de ziekte nog niet al te veel complicaties

In ons land lijden zowat 30.000 mensen aan IBD. Elk

veroorzaakt. Soms staat chirurgie dan ook al op de eerste

jaar komen er 500 patiënten met de ziekte van Crohn en

plaats, bij een gecompliceerde Crohn, bijvoorbeeld. Die

350 patiënten met colitis ulcerosa bij. “IBD treft zo’n 0,3%

patiënten stellen het vaak jaren goed, al dan niet met

van de Westerse bevolking”, zegt gastro-enteroloog

medicatie.”

dr. Liesbeth Thijs (zie ook pagina 13). “We weten niet precies waarom. Erfelijkheid speelt sowieso een rol.

Symptomen

Voeding, darmmicrobioom en levensstijl hoogstwaar-

IBD is een auto-immuunziekte die vooral mensen tussen

schijnlijk ook. Intussen is ook bekend dat roken de kans op

de 10 en 40 jaar treft, al kan de aandoening op elke

de ziekte van Crohn verhoogt, terwijl het vreemd genoeg

leeftijd optreden. IBD flakkert soms hevig op, waarna een

een beschermend effect heeft tegen colitis ulcerosa. Er

langere symptoomvrije periode volgt. Symptomen zijn

zijn intussen wel een aantal studies die nagaan of

diarree, krampen of pijn in het abdomen, bloedverlies bij

bewaarmiddelen of bewerkt voedsel IBD triggeren. En er

de stoelgang, gewichtsverlies, koorts en vermoeidheid.

wordt onderzocht of een stoelgangtransplantatie een

Daarnaast treden soms ook zogenoemde extra-intestinale

positief effect heeft op colitis ulcerosa. Momenteel is het

manifestaties op zoals een ontsteking aan de ogen en

voorbarig om betrouwbare conclusies te trekken.”

gewrichten of een aantasting van de huid.

Complexe aandoening IBD is een complexe aandoening. Een multidisciplinair

KENMERKEN

overleg, waarbij naar de beste behandeling voor elke

Ziekte van Crohn:

patiënt wordt gezocht, is dan ook geen overbodige luxe.

In Jessa vindt dit overleg sinds enige tijd elke twee weken

- manifesteert zich ook in diepere lagen darmwand (transmuraal);

plaats in samenwerking met de netwerkziekenhuizen

- kan over de gehele gastro-intestinale tract optreden;

az Vesalius (Tongeren), Sint-Franciscusziekenhuis

- de letsels zijn segmentair.

(Heusden-Zolder) en Sint-Trudoziekenhuis (Sint-Truiden).

Bij het overleg zijn een gastro-enteroloog met specifieke

Colitis ulcerosa:

IBD-expertise, een chirurg en een radioloog betrokken.

- komt alleen in mucosa voor;

“In dit overleg bepalen we in de eerste plaats mogelijke

- treedt alleen in colon op;

behandelkeuzes en nemen we therapeutische beslissin-

- de letsels zijn continu.

gen”, zegt dr. Bert Houben (abdominale heelkunde).

JessaLinea Samen sterk voor IBD

15

We zijn extra waakzaam bij patiënten met een bariatrische voorgeschiedenis.

WORLD IBD DAY 19 mei is het World IBD Day. “Die dag zetten we de rol van de diëtisten bij de behandeling van IBD-patiënten in de kijker”, zegt Liesbeth Thijs. “Patiënten kunnen er terecht met vragen over hun voeding, en dit zowel voor het medicamenteuze als het chirurgische traject.”

Jessa beschikt ook over een IBD-verpleegkundige: Marc Aerts. Hij is het centrale en laagdrempelige aanspreekpunt en verwijst patiënten eventueel door naar de diëtist.

Meer info: www.worldibdday.org.

Wetenschappelijke studies Jessa wil zich meer en meer toespitsen op de deelname aan

Een Zweeds onderzoek volgde patiënten die een Roux-en-Y

(multicentrische) wetenschappelijke studies. Een studiever-

gastric bypass of een sleeve gastrectomy ondergingen

pleegkundige speelt hierin een centrale rol. Jessa heeft deze

tussen 2007 en 2018 (in totaal 64.188 personen). Deze

verpleegkundige sinds kort aan boord (Yves Depaifve).

studie concludeert dat er een verband is tussen de bypass-

Momenteel is Jessa betrokken bij een multidisciplinaire

ingreep en een verhoogd risico op de ziekte van Crohn en

IBD-studie, aangestuurd vanuit UZ Leuven, waarbij ook

niet-geclassificeerde IBD. Bovendien blijkt er een verband te

chirurgen betrokken zijn. De studie onderzoekt of het

bestaan tussen sleeve gastrectomy en een verhoogd risico

systematisch postoperatief introduceren van medicatie bij

op colitis ulcerosa. “Het is vandaag nog onduidelijk of

risicopatiënten een betere outcome geeft in vergelijking

bariatrie echt IBD ‘uitlokt’ of eerder een trigger is om een

met de standaardaanpak.

‘quiescent IBD’ tot uiting te brengen”, zegt Liesbeth Thijs.

“We voorzien bij patiënten met een bariatrische voorge-

Verband tussen bariatrische ingreep en IBD

schiedenis en symptomen passend bij IBD sowieso wel

Kan een bariatrische ingreep IBD uitlokken? Dat staat

verhoogde waakzaamheid met laagdrempelige screening

voorlopig niet vast, maar twee omvangrijke en recente

door middel van calprotectine.”

Scandinavische studies

(1)

tonen wel een mogelijk verband.

Een studie in Denemarken volgde de volledige bevolking van Denemarken van 18 tot 60 jaar tussen 1996 en 2018 (in totaal 3.917.843 personen). Deze studie legt in haar conclusie een verband tussen bariatrische chirurgie en een verhoogd risico op de ziekte van Crohn (maar niet op colitis ulcerosa). Het onderliggende mechanisme blijft onduidelijk, zo besluit de studie.

16 JessaLinea Samen sterk voor IBD

(1)

The risk of Inflammatory Bowel Disease after bariatric surgery - in Surgery for Obesity and Related Diseases Volume 18, Issue 3, March 2022, Pages 343-350, https://doi.org/10.1016/j.soard.2021.12.014 Bariatric Surgery and Risk of New-onset Inflammatory Bowel Disease: A Nationwide Cohort Study - in Journal of Crohn’s and Colitis, Volume 15, Issue 9, September 2021, Pages 1474–1480, https://doi.org/10.1093/ ecco-jcc/jjab037

dr. Yoann Bataille en dr. Edouard Benit

20 jaar TAVI De Transcatheter Aortic Valve Implantation

hoge leeftijd of comorbiditeiten? Dan betekende dat

(of TAVI) bestaat twintig jaar. Deze minimaal

voor de patiënt het slechtst mogelijke nieuws.

invasieve interventie, meestal via de lies, is in de loop der jaren almaar verder verfijnd. De

“Prof. dr. Alain Cribier, een cardioloog aan de univer-

patiënt kan intussen na enkele dagen weer

siteit van het Franse Rouen, geloofde in een minder

naar huis met een nieuwe aortaklep.

invasieve aanpak, via een katheter”, zegt dr. Edouard Benit. “Zijn collega’s vonden het idee ronduit bespot-

De plaatsing van een nieuwe aortaklep verliep

telijk. Maar doorzetting, een dosis geluk en de steun

destijds altijd via een openhartoperatie. Was zo’n

van een farmaceutisch bedrijf zorgden in 2002 toch

belastende ingreep niet mogelijk, bijvoorbeeld door

voor een doorbraak.”

JessaLinea 20 jaar TAVI

17

TAVI-guidewire als tijdelijke pacemaker

TOEKOMST

In de loop der jaren is de TAVI-ingreep steeds verbeterd.

Intussen blijft de TAVI-technologie verbeteren. De

Eerst werd de slagader in de lies blootgelegd via denu-

katheters worden dunner, de kleppen duurzamer. Dat

datie, nu volstaat een kleine incisie of zelfs enkel een

komt vooral jongere patiënten ten goede. “De trans-

punctie van het bloedvat. “Bovendien kunnen we de in

femorale weg blijft de voorkeur genieten, maar als dat

het hart ingebrachte TAVI-guidewire gebruiken als

niet kan, liggen andere toegangswegen open”, aldus

tijdelijke pacemaker”, zegt dr. Yoann Bataille. “Vroeger

Yoann Bataille. “Zo behandelden we in februari met

verliep dit langs een andere weg, wat een extra incisie

succes een eerste patiënt met een TAVI via de carotis,

vergde.”

weliswaar onder narcose.”

De meeste patiënten komen ook in aanmerking voor

Even leefde de hoop dat statines de ontwikkeling van

lokale anesthesie of conscious sedation. De arts kan

aortaklepstenose zouden afremmen. Overtuigend

tijdens de ingreep dan met hem of haar communiceren.

wetenschappelijk bewijs bleef jammer genoeg uit. Toch

Na één tot drie dagen kan de patiënt al naar huis.

zouden medicijnen de beste oplossing voor de aandoening zijn. Edouard Benit hoopt dat die oplossing onderweg is.

Na één tot drie dagen kan de patiënt al naar huis.

JESSA: EERSTE TAVI IN BELGIË In 2006 kwam Edouard Benit op een congres in de Verenigde Staten in contact met Medtronic. Dit bedrijf was begonnen met de ontwikkeling van de ‘CoreValve’klep voor TAVI. “De ingreep bevond zich op dat moment

TAVI vanaf 75 jaar

nog in een studiefase. Wij waren geïnteresseerd en in

Zowel de TAVI als chirurgie hebben minpunten. Zo treden

2007 konden we in Jessa aan de slag.”

na TAVI-ingrepen meer vasculaire complicaties en paraval-

De TAVI in Jessa vond plaats in samenwerking met

vulaire lekken op. Bovendien is de implantatie van een

dr. Urbain Mees (cardiale heelkunde) en dr. Jos

pacemaker na een TAVI vaker noodzakelijk. Anderzijds

Vandekerkhof (vaatheelkunde). Tegelijkertijd werd

komen er na chirurgie vaker ernstige bloedingen, acute

in het Antwerpse UZA een soortgelijke ingreep

nierinsufficiëntie en VKF voor.

uitgevoerd door prof. dr. Johan Bosmans.

De ESC-guidelines van 2021 geven de voorkeur aan TAVI bij 75-plussers. In de VS is deze leeftijdsgrens al verlaagd naar 65 jaar. Intussen zijn wereldwijd ruim 1,5 miljoen patiënten met TAVI behandeld. In Jessa werden vorig jaar 42 TAVI’s

Belangrijke studies uit 2019 (‘Partner 3’ en ‘Evolution Low

uitgevoerd. “Een relatief laag aantal, wat ook met COVID-19

Risk’, beide in NEJM) toonden bij patiënten met een

te maken heeft”, zegt Edouard Benit. “Dit jaar zullen we

laagrisicoprofiel aan dat resultaten na een TAVI superieur

naar schatting 50 tot 60 TAVI-procedures uitvoeren.”

of minstens zo evenwaardig waren als die na chirurgie.

18 JessaLinea 20 jaar TAVI

Samenwerking Montlégia

2 Nieuwe EFO-labs

Cardioloog dr. Nathalie Antole van de Clinique MontLégia

In Jessa zijn twee nieuwe EFO-labs operationeel. Ze zijn

in Luik is momenteel als fellow aan de slag in de nieuwe

uitgerust met state-of-the-art-apparatuur en garanderen

EFO-labs van Jessa. Ze volgde vorig jaar een opleiding

een nog vlottere doorstroming van patiënten. Jessa

elektrofysiologie in het Franse Lyon en verfijnt haar

beschikt nu over vijf cathlabs en een hybride zaal.

expertise nu bij Jessa.

“Die extra capaciteit was nodig omdat we meer samenMontLégia is een gloednieuw (fusie)ziekenhuis in Luik.

werken met onze netwerkziekenhuizen”, zegt dr. Johan

Het is in gebruik sinds 2020 en behoort tot de Groupe

Vijgen. “De twee nieuwe toplabs zijn identiek uitgerust

Santé CHC die meer dan 1000 bedden telt met 4000

met de meest geavanceerde mappingtechnologie. We

personeelsleden, waaronder 15 cardiologen.

gebruiken ook meer echografie. Dat verhoogt de precisie en veiligheid aanzienlijk.”

“We ontvangen almaar vaker patiënten uit Wallonië”, zegt dr. Thomas Phlips. “Daarom intensifiëren we de samen-

“De nieuwe apparatuur zorgt voor gevoelig minder

werking met MontLégia. Courante elektrofysiologische

straling”, zegt hoofdverpleegkundige Rudi Flipkens. “Dat

procedures zoals ablaties en pacemakerimplantaties

komt de patiënt, artsen én verpleegkundigen ten goede.”

vinden daar plaats; de complexe en gespecialiseerde procedures voeren we in Jessa uit. Door het fellowship

De nieuwe labs dienen voor elektrofysiologisch onder-

verloopt de samenwerking in de toekomst nog vlotter.

zoek, ablaties en het plaatsen van pacemakers of ICD’s.

Onze medewerkers hebben zelfs forse inspanningen

Johan Vijgen: “Sinds de ingebruikname hebben we

geleverd om het Frans beter te beheersen”

gevoelig in precisie, snelheid en dus ook in efficiëntie gewonnen. Meer en meer ingrepen gebeuren in daghospitalisatie.

JessaLinea 20 jaar TAVI 19

JESSA, CENTRUM VOOR

WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK!

Nieuwste behandelopties dankzij deelname aan studies Sinds 2019 werkt Jessa structureel mee aan

de behandelingen verbeteren, zelfs voor indicaties

(inter)nationale klinische studies in respiratoire

waarvoor momenteel geen courante therapeutische

oncologie. Vaak krijgen patiënten zo toegang tot

opties meer beschikbaar zijn”, zegt Kristof Cuppens.

de nieuwste behandelopties.

“Zo is er bijvoorbeeld een studie die we mee ontwierpen met het Nederlands Kanker Instituut in Amsterdam en

Vooral de laatste jaren raakte het klinisch onderzoek naar

de Universitätsklinikum in het Duitse Essen (1). In deze

de behandeling van longkanker in een stroomversnelling.

studie gaan we na of immunotherapie voor de operatieve

Dat is onder meer een gevolg van de succesvolle

verwijdering van de tumor veilig is, en of het een gunstig

vooruitgang op het vlak van immunotherapie en geperso-

effect heeft op de prognose van de patiënt. De studie

naliseerde geneeskunde (behandelingen gericht tegen

loopt nog en het is te vroeg voor definitieve cijfers en

specifieke genetische fouten in de tumor die aanleiding

conclusies. Maar de behandeling is veilig en het ziet er op

geven tot het ontstaan en de groei van longkanker).

het eerste gezicht wel naar uit dat de patiënt baat kan hebben bij een dergelijke ‘inductie-immunotherapie’.

Na een intensieve en grondige voorbereiding is op

Postoperatief lijkt bijvoorbeeld bij een aantal patiënten

de dienst pneumologie van Jessa, onder leiding van

geen aanvullende chemotherapie meer nodig.”

dr. Kristof Cuppens en bijgestaan door dr. Karin Pat, een performante studiedienst voor respiratoire oncologie opgericht. Zo zijn er behandelopties in studieverband voor verschillende types en stadia longkanker en worden klinische studies in zeer vroege (fase I en II) én gevorderde onderzoeksfases (fase III) aangeboden. Intussen zijn er ook twee study nurses aan de slag.

Studie opzetten “We werken mee aan verschillende (inter)nationale klinische studies, georganiseerd door academische instellingen en farmabedrijven. Hierdoor kunnen we vaak dr. Kristof Cuppens en dr. Karin Pat

nieuwere behandelopties voorstellen. Het doel? Bestaan-

(1)

20 JessaLinea Jessa & Wetenschap

Neoadjuvant Nivolumab Combination Treatment in Resectable Non-small Cell Lung Cancer Patients (NEOpredict).

Hart voor wetenschap Vorig jaar zijn drie studies van assistenten cardio-

Dr. Vincent Vandoren - in Hearts

logie gepubliceerd in peer-reviewed, internationale

In een gevalstudie van een 62-jarige hartpatiënt met

journals. Ons hartcentrum houdt de vinger aan de

ischemische cardiomyopathie en een ICD (implantable

pols in de wetenschappelijke wereld.

cardioverter defibrillator) komt dr. Vincent Vandoren tot het besluit dat een bundle branch re-entrant ventricular

Dr. Jan Stassen - in Acta Cardiologica

tachycardia (BBRVT) na hartchirurgie kan optreden bij

Een groot aantal patiënten met hartproblemen heeft

patiënten met cardiomyopathie. De patiënt in kwestie

voordeel bij een CRT-implant (cardiale resynchronisatie-

onderging een minimaal invasieve vervanging van de

therapie). Dat blijkt intussen uit diverse studies. Maar

aortaklep (Yil-AVR) en een CABG (Coronary Artery Bypass

hoe zit het met een upgrade van de therapie? Deze

Graft). Een week na deze ingreep trad er ventriculaire

procedures vinden almaar vaker plaats, maar de data over

tachycardie op. Een uitlezing van de ICD bracht BBRVT

klinische respons en outcome zijn vrij schaars vergeleken

aan het licht. De patiënt kreeg daarop een succesvolle

met ‘de novo’-implantaties. In een registry onderzocht

ablatiebehandeling. Voor zover bekend is het de eerste

dr. Jan Stassen de efficiëntie en outcome van dergelijke

keer dat BBRVT optreedt na een Yil-AVR. De gevalstudie

upgrades. Het resultaat? Patiënten die zo’n procedure

toont ook het belang van thuismonitoring aan.

achter de rug hebben, vertonen gelijkaardige symptomatische verbeteringen en een gelijkaardige outcome op zowel korte (1 jaar) als lange termijn.

Dr. Leticia Barrios - in Hearts Dr. Leticia Barrios beschreef de casus van een 66-jarige vrouw die ook na de plaatsing van een pacemaker nog last had van syncopen. De combinatie van brady- en tachyaritmie wees op een vermoedelijke cardiale sarcoïdose. De diagnose werd bevestigd met PET en MRI. De vrouw werd behandeld met een hoge dosis corticosteroïden. Bovendien kreeg de pacemaker een upgrade (naar een dual chamber cardioverter defibrillator).

JessaLinea Jessa & Wetenschap 21

JESSA, CENTRUM VOOR

WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK!

Studie neemt outcome COVID-19patiënten in ICU onder de loep Recent verscheen in Critical Care Medicine een studie

(1)

met COVID-19-patiënten in ICU’s uit de

Euregio Maas-Rijn tijdens de eerste golf van de

44 %. Op basis van deze gegevens kun je voorzichtig besluiten dat de Belgische ziekenhuizen het onverwacht goed deden in de eerste COVID-19-golf.”

pandemie. Jessa werkte mee aan deze observationele cohortstudie. Vergeleken met Duitsland en

In totaal namen zeven ziekenhuizen uit de Euregio met

Nederland halen de Belgische ziekenhuizen een

in totaal 551 ICU-patiënten aan de studie deel. De

opmerkelijk goed resultaat wat de outcome van de

‘Belgische’ ziekenhuizen zijn ZOL (97 patiënten) en

patiënt betreft.

Jessa (81 patiënten). Daarnaast werkten er vier ziekenhuizen in Nederland en één ziekenhuis in Duitsland mee.

De studie toont naast verschillen in selectiecriteria voor opname op intensieve zorgen ook significante verschillen in de outcome van de patiënten aan. Zo lag de mortaliteit ongeveer twee keer lager in de Belgische ICU’s (22 %) dan in de Nederlandse (42 %) en Duitse (44 %).

“De aanpak van selectie en behandeling verschilt van land tot land”, zegt prof. dr. Björn Stessel. “Dat heeft onder meer te maken met de capaciteit van de ICU’s. Zo telt Duitsland ongeveer 40 ICU-bedden per 100.000 inwoners, Nederland 10, België 20. Een land met een hoog aantal ICU-bedden zal in principe sneller ‘minder zieke’ maar ook oudere patiënten op een intensieve afdeling opnemen. De cijfers kunnen hierdoor een vertekend beeld geven. Ook bij een subanalyse waarbij

Prof. dr. Björn Stessel

alleen de beademde – zeg maar ‘ziekere’ – patiënten in de statistieken zijn verwerkt, blijven de verschillen in mortaliteit significant. In België gaat het om een percentage van 29 %, in Nederland 45 % en in Duitsland

22 JessaLinea Jessa & Wetenschap

(1)

Differences and Similarities Among Coronavirus Disease 2019 Patients Treated in Seven ICUs in Three Countries Within One Region: An Observational Cohort Study.

V.l.n.r.: dr. Tristan Hermans

Het Vragenkabinet

(in opleiding), dr. Inge Adam, dr. Thomas Cornelissen, dr. Carmen Aerts en dr. Kristien Dessers

In elke editie van JessaLinea stelt een huisarts(enpraktijk) vragen aan onze Jessa-artsen. Deze keer is Huisartsenpraktijk Herkse familieartsen uit Herk-de-Stad aan de beurt. De huisartsen willen weten bij welke sporten een inspannings-ECG noodzakelijk is. Daarnaast vragen ze meer duidelijkheid over de DNR-code en het gebruik van Ozempic.

JessaLinea Het Vragenkabinet

23

VRAAG 1

VRAAG 2

We krijgen weleens de vraag om een sportmedisch onderzoek

Is er een vast protocol voor het instellen van

uit te voeren. Vanaf welke leeftijd en welk niveau is dat

therapiebeperkende maatregelen in de

noodzakelijk? Zijn er concrete indicaties voor een routine-ECG

tweede lijn en wordt dit gecommuniceerd of

of inspannings-ECG? En zijn er bepaalde sporten waarbij we

geregistreerd? Het gebeurt soms dat een

zo’n onderzoek sowieso uitvoeren?

geriater bepaalde medicatie afbouwt en dat

SPORTONDERZOEK

DNR-CODE

een andere arts die wat later opnieuw opstart.

Dr. Lieven Herbots, cardioloog “Naar de noodzaak van een preventief sportmedisch onderzoek – met inbegrip van een ECG – wordt grondig gepeild in een online vragenlijst van SKA, de Vereniging voor Sport- en Keuringsartsen (sportartsen.be). Op basis van een aantal factoren waaronder leeftijd, sportintensiteit, symptomen en familiaal risicoprofiel

Dr. Bart De Moor,

Dr. Marie-Louise

bepaalt deze lijst de gezondheidsrisico’s van sporten. Je ontdekt ook

voorzitter ethisch comité

van Leeuwen, geriater

of het raadzaam of belangrijk is om een sportarts te raadplegen.

“Als de behandelende arts (eerste of tweede lijn) De sportarts doet een uitgebreid nazicht met inbegrip van een

zijn patiënt wenst te beschermen tegen bepaalde

anamnese, klinisch onderzoek en ECG en verwijst de sporter zo

therapeutische acties kan hij een DNR-code

nodig door naar de cardioloog. Een inspannings-ECG gebeurt

activeren. Zo’n therapiebeperking wordt ook en

alleen op indicatie ter detectie van inspanningsgebonden

steeds vaker ingesteld om tegemoet te komen

ritmestoornissen.”

aan de negatieve wilsverklaring van de patiënt waarbij die meedeelt af te zien van bepaalde

Prof. dr. Guido Claessen,

behandelingsmodaliteiten zoals reanimatie,

cardioloog UZ Leuven

intubatie, kunstmatige voeding … Een negatieve wilsverklaring is altijd rechtsgeldig en moet dus

“Tot 80% van de oorzaken van plotse dood bij

gevolgd worden.

sporters kan worden gedetecteerd door screening en slechts 3 % van de ECG’s bij

De patiënt moet op de hoogte zijn van de

sporters toont afwijkingen. Bepaalde sportorga-

therapiebeperking en die moet gedetailleerd

nisaties zoals de Internationale Wielerunie (UCI) en World Triatlon

omschreven staan in zijn medisch dossier (incl.

vereisen elke twee jaar een uitgebreid medisch onderzoek met

auteur, datum, gradatie en draagwijdte, of de

inbegrip van een ECG en een inspannings-ECG voor competitie-

patiënt op de hoogte is, met wie dit werd overlegd

sporters ouder dan veertien jaar.”

enzovoort). Als de patiënt niet meer bekwaam is

24 JessaLinea Het Vragenkabinet

VRAAG 3

OZEMPIC

om zijn wil te uiten (en hij deed dit nooit

Vanaf welk BMI overwegen we Ozempic voor overgewicht? Zijn er

eerder), kan je een beroep doen op zijn

bepaalde instructies op het vlak van behandelduur en opvolging?

vertegenwoordiger, maar meestal ligt de verantwoordelijkheid bij de hoofdbehandelaar.

Deze moet dan de menselijkheid en wenselijkheid van bepaalde acties afwegen na een grondige verdieping in de gezondheidstoestand en levensprognose van de patiënt. De arts die de DNR-code invoert, moet de patiënt dus voldoende kennen: de mening

Dr. Nikolas Mortzos,

Els Boekaerts,

endocrinoloog

teamcoördinator Obesitascentrum Hasselt

van collega’s, de huisarts en de familie is

“De vraag naar Ozempic (semaglutide) neemt toe. Onderzoek geeft

belangrijk (multidisciplinaire benadering).

resultaten weer van een gewichtsverlies van 10 tot 15 % EWL. Deze resultaten zijn hoopvol, maar enkele kanttekeningen zijn nodig. In het

Als de gezondheidstoestand van de patiënt

Obesitascentrum Hasselt bekijken we elke vraag multidisciplinair. Iedere

dermate verbetert en de prognose na

patiënt wordt gescreend door een diëtiste, psycholoog en endocrinoloog

behandeling gunstiger wordt beoordeeld,

om vervolgens een behandelplan op maat op te stellen. We weten

kan de arts de DNR-beslissing terugschroe-

immers dat de levenslange aanpak van eet- en beweeggedrag de basis

ven. Dit gebeurt volgens hetzelfde proces:

is van duurzaam gewichtsverlies.

verdieping in de gezondheidstoestand van de patiënt, afwegen van voor- en nadelen

Patiënten hebben vaak hoge verwachtingen van Ozempic en onderschat-

van de therapievorm, informatie inwinnen bij

ten het belang van een aangepast eet- en beweegschema. De medicatie,

familie/huisarts, gesprekken met de patiënt.”

toegediend via een wekelijkse injectie, geeft een verzadigd gevoel en vertraagt de maaglediging. Het is wel belangrijk dat mensen regelmatig eten en bewegen (150 tot 250 min/week), anders stabiliseert het gewichtsverlies snel, met gewichtstoename als gevolg.

Het is cruciaal om je patiënten goed te counselen en op te volgen. Zo zijn er ook bijwerkingen (hoofdzakelijk milde gastro-intestinale klachten) en non-responders. Als je patiënt na drie maanden therapie een gewichtsverlies

ZIT JE ZELF OOK MET VRAGEN VOOR JESSA? Mail ze naar communicatie@jessazh.be

van minder dan 5 % bereikt, adviseren we de behandeling stop te zetten.”

In de volgende editie van Jessa Linea gaat het dossier over dit onderwerp.

JessaLinea Het Vragenkabinet

25

INNOVATIE

Wereldprimeur urologie

Na vier jaar intensieve samenwerking met de

Levensecht

University of Rochester in New York, bezorgt prof.

“Ook de zwellichamen in de penis, de bloedvaten en de

dr. Koenraad van Renterghem Jessa een wereldpri-

urinebuis zijn levensecht”, legt Koenraad van Renterghem

meur. Concreet gaat het om een prototype van een

uit. “Het voelt aan alsof er een levende patiënt op tafel

3D-geprint mannenbekken uit hydrogel. Het model

ligt. Het resultaat is verbluffend sterk. Als we willen,

dient als oefenmateriaal voor chirurgen in opleiding.

kunnen we met een roodgekleurde vloeistof zelfs het bloed nabootsen.”

Doorgaans oefenen chirurgen in opleiding op kadavers.

Het nadeel daarvan is dat ze werken met afgestorven

Het hydrogelmodel is na opening ongeveer drie weken

weefsel waarvan de structuur sterk veranderd is.

houdbaar. Na gebruik kan het bij het gewone afval, omdat

Bovendien kost een kadaver zo’n 5000 euro.

het uit niets anders dan water en eiwitten bestaat.

3D-geprint bekken

Koenraad van Renterghem is een van de twaalf urologen

“Het 3D-model uit hydrogel benadert het levende weefsel

van de Kliniek voor Urologie, de grootste associatie van

van een patiënt zeer nauwkeurig”, zegt Koenraad van

urologen in ons land.

Renterghem. “Het kost 750 dollar (ongeveer 680 euro, nvdr.) en is dus aanzienlijk goedkoper dan een kadaver.

Bovendien is er quasi geen beperking van het aanbod.”

De modellen zijn geprint in de Verenigde Staten op basis van MRI-beelden. De printer kan de diverse onderdelen van het mannelijke bekken een juiste densiteit geven. Zo voelt de huid stug aan, is een pees taaier dan vetweefsel en is het schaambeen erg hard, zoals echt bot.

Foto: Boumediene Belbachir

26 JessaLinea Innovatie

INNOVATIE

Smart glasses

stellen opleiding chirurg scherp

Met smart glasses zet de urologische wereld een

chirurg’ als zijn begeleider informatie uitwisselen.

ultieme stap in de kwalitatief hoogstaande training

De camera in de bril registreert immers de handelingen

bij het plaatsen van een erectieprothese. En dat in

tijdens de ingreep en stuurt die in real time door naar

real time.

de begeleider.

De opleiding van een chirurg verloopt vaak nog volgens

Zweden

het Halsted-principe: ‘See one, do one, teach one’ . “Dat

“Ik kan tijdens de ingreep op diverse manieren feedback

klinkt in een tijd met geavanceerde digitale technologie

geven”, zegt Koenraad van Renterghem. “Zo kan ik

vrij middeleeuws”, zegt prof. dr. Koenraad van Renterghem.

bijvoorbeeld via mijn scherm grafisch aanduiden waar

“We kunnen vandaag veel beter. Daarom hebben we

de chirurg een incisie moet aanbrengen. De fysieke

binnen de European Society of Sexual Medicine (kortweg

afstand speelt in zo’n sessie geen rol meer. Binnenkort

ESSM, nvdr.) een surgical academy opgericht voor het

zal een uroloog in het Zweedse Karolinska-ziekenhuis

plaatsen van erectieprotheses. Hierin krijgen chirurgen

een erectieprothese plaatsen met smart glasses en

een theoretische opleiding, met onder meer een uitge-

supervisie vanuit Hasselt. Hij volgt hiervoor momenteel

breid handboek en interactief videomateriaal. Dan volgt

een opleiding. Smart glasses zijn de ultieme stap in

een fellowship in een Europees center of excellence voor

een intensieve en kwalitatief hoogstaande opleiding.”

(1)

erectieprotheses. Onze Kliniek voor Urologie is er daar één van. De chirurgen oefenen in deze fase ook op een 3D-geprint model (meer info pagina 26).

Na zes maanden ontvangen ze een certificaat.”

Het stopt niet na dit traject. Sinds kort zijn ‘smart glasses’ geïntroduceerd.

Hiermee kunnen zowel de ‘leerling-

(1)

William Stewart Halsted was een Amerikaans chirurg.

Hij was medestichter van het Johns Hopkins Hospital en introduceerde de radicale mastectomie in de VS. Dit jaar is het 100 jaar geleden dat dr. Halsted overleed (16 dagen voor zijn 70ste verjaardag).

JessaLinea Innovatie 27

Ziekenhuisbreed glycemieprotocol

Jessa heeft een ziekenhuisbreed glycemieproto-

heid, vooral als patiënten naar een andere afdeling

col uitgewerkt. Dit zorgt voor duidelijke instruc-

verhuisden.”

ties voor het personeel en verkleint de kans op fouten. Zo blijven de kwaliteit van de zorg en de

Daarom is nu in Jessa één glycemieprotocol voor het

veiligheid van de diabetespatiënt gegarandeerd.

hele ziekenhuis uitgewerkt. Nikolaos Mortzos: “Dit neemt de onduidelijkheid weg, het verlaagt de kans

Tot voor kort had vrijwel elke Jessa-afdeling een eigen

op fouten gevoelig en het verhoogt de veiligheid en

glycemieprotocol. “Het waren er welgeteld vijftien”,

de kwaliteit van de zorg.”

zegt endocrinoloog dr. Nikolaos Mortzos. “De streefwaarden verschilden sterk. Soms was hiervoor een

Het systeem met één glycemieprotocol zou normaal al

verantwoorde uitleg. Een diabetespatiënt op de

volledig operationeel zijn. COVID-19 verstoorde die

revalidatieafdeling die regelmatig een inspanning

plannen echter. Onder meer opleidingen zijn uitge-

levert mag een andere glycemiewaarde hebben dan

steld. “We maakten intussen een inhaalbeweging met

een hartpatiënt vlak na een chirurgische ingreep.

e-learning. En we hopen nu het ziekenhuisbrede

Doorgaans zorgden al die protocollen voor onduidelijk-

protocol snel in alle afdelingen uit te rollen.”

28 JessaLinea Ziekenhuisbreed glycemieprotocol

Transmuraal Jessa stemt de optimale glycemiewaarde ook meer en meer af op de individuele patiënt. In een virtuele, multidisciplinaire

Virtuele diabetestoer

diabetestoer worden de casussen van opgenomen diabetespatiënten besproken.

Nikolaos Mortzos: “We stemmen de medicatie in overleg met de ziekenhuisapothekers

De glycemieregeling van diabetespatiënten in het ziekenhuis is

af op een optimale glycemiewaarde waarbij

complex. Vaak is een bijsturing van de medicatie noodzakelijk.

de patiënt ook nog cardiovasculair be-

De virtuele multidisciplinaire diabetestoer ondersteunt de

schermd is. Bij ontslag krijgt de huisarts

behandelende artsen om de glycemiewaarde van hun patiënten

medicatieadvies. De glycemiewaarde moet

optimaal te houden, ook na het ontslag uit het ziekenhuis.

het hele jaar door, en ook buiten het ziekenhuis, optimaal zijn. De huisartsen

De klinische apothekers werken in de multidisciplinaire virtuele

kennen hun patiënten het best en we staan

diabetestoer nauw samen met de diabetesverpleegkundige en

altijd open voor verder overleg. Bovendien

endocrinologen. Het werkt als volgt: een behandelende arts of

neemt de therapietrouw van de patiënt toe

verpleegkundige vraagt een consult aan voor een gehospitaliseerde

als de huisarts achter het advies staat.”

diabetespatiënt. De apotheker bereidt deze consulten voor en bespreekt ze vervolgens wekelijks met de endocrinoloog. Daarna volgt zowel een medisch als farmaceutisch advies in het dossier van de patiënt (zie flowchart).

“Een belangrijk voordeel van de virtuele diabetestoer is dat we, verspreid over twee campussen, efficiënter werken en een grotere groep patiënten bereiken”, zegt ziekenhuisapotheker Liselotte Broux.

“Met onze virtuele diabetestoer is het aantal consulten door de endocrinologen dan ook toegenomen.”

Prijs De ziekenhuisapothekers van Jessa werkten een wetenschappelijke poster (1) over de virtuele diabetestoer uit. Naar aanleiding van de Dag van de Ziekenhuisapotheker wonnen ze hiermee op 8 februari de publieksprijs, uitgereikt door het biotechbedrijf AmGen.

(1)

De klinisch apotheker als lid van de multidisciplinaire virtuele diabetestoer ter optimalisatie van het glycemiebeleid van gehospitaliseerde patiënten.

Auteurs: Liselotte Broux, Maxine Geybels en Liesbeth Decoutere.

JessaLinea Ziekenhuisbreed glycemieprotocol

29

dr. Joke Bossers

Vroegtijdige zorgplanning is een dynamisch proces

Het palliatief zorgteam van Jessa scherpt de aandacht voor vroegtijdige zorgplanning (VZP) aan. Het is een delicaat thema dat mensen vaak nog vermijden. Toch is een open dialoog belangrijk. “Want je verleent betere zorg als je de specifieke wensen van je patiënt kent”, zegt dr. Joke Bossers van het palliatief zorgteam. Met name huisartsen spelen een cruciale rol in de VZP-communicatie.

30 JessaLinea Vroegtijdige zorgplanning is een dynamisch proces

VZP houdt in dat je je toekomstige medische zorg en

zich voordoet, kan de huisarts aansturen op een langer

behandeling bespreekt. Dit met het oog op een periode

gesprek”, zegt Joke Bossers. “Want VZP handel je niet af

in je leven waarin je je wil niet meer kunt uiten, bijvoor-

in een doorsnee-consultatie. Binnenkort beschikken

beeld door een ernstig ongeval of zware ziekte. Een

artsen over een nieuw nomenclatuurnummer voor

belangrijk element in VZP is de negatieve wilsverklaring.

dergelijke langdurige consultaties.”

Die somt op welke zorg en behandeling je niet meer wil en is bindend voor de arts

(1)

. Anderzijds kun je via deze

In de opleiding van huisartsen gaat intussen de nodige

negatieve wilsverklaring geen bepaalde behandelingen

aandacht naar het ICE-model (Ideas, Concerns en

of zorg opeisen.

Expectations). Dit model bekijkt de patiënt op een holistische manier. Die aanpak komt zeker van pas in

“Vaak denken mensen: ik vul zo’n formulier in en daarmee

VZP-gesprekken.

is de kous af”, zegt Joke Bossers. “Zo werkt het niet. Van even groot belang is een gesprek vooraf hierover, bijvoorbeeld met de huisarts. Bovendien verleggen

VZP-KNOP IN ZIEKENHUIS

mensen hun grenzen weleens. Ze willen op een bepaald

“Is het nu de vijfde keer dat je voor deze behandeling

moment in hun leven wel nog een bepaalde behandeling

komt?”

en later weer niet. Of omgekeerd. VZP is dan ook geen

“Ja, en het zou misschien de laatste keer kunnen zijn.”

statisch gegeven, het is een dynamisch proces. De

(Een flits uit een gesprek met een verpleegkundige en patiënt)

communicatie erover zou niet mogen stilvallen. Daarom is dit ook een aandachtspunt in Jessa (lees kader VZP-

“Dit kan een aanknopingspunt zijn voor een gesprek

knop). Patiënten kunnen hun VZP altijd bijsturen. Zolang

over vroegtijdige zorgplanning”, zegt Joke Bossers.

ze hun wil kunnen uiten, hebben ze het roer in handen.”

“Maar vaak gaat dit signaal verloren in de drukte van de dagelijkse routine. Daarom hebben we in het klinisch

“Er zijn zeker nog een flink aantal mensen die hier

werkstation van Jessa een zogenoemde VZP-knop.

bewust van afzien. Ze vinden bijvoorbeeld dat het lot – of

Hiermee kan de verpleegkundige of specialist het

God – mag beslissen over het verloop van hun laatste

signalement alvast registreren, met het oog op een

levensfase. Dit moet je als arts uiteraard respecteren.

eventueel later gesprek. Huisartsen hebben jammer

Maar belangrijk is dat iedereen, of je nu iets op papier

genoeg nog geen toegang tot dit systeem. Maar ze

hebt gezet of niet, kan vertrouwen op ‘goede’ zorg – zorg

kunnen wel over VZP communiceren via de ‘Sumehr’

die aansluit bij je eigen waarden en normen.”

op de elektronische identiteitskaart.”

HUISARTS ALS SLEUTELFIGUUR Huisartsen zijn vertrouwenspersonen. Ze kennen de brede context van hun patiënten. Dit is meteen een

Symposium (N)iets te laat Het palliatief zorgteam van Jessa organiseert in mei een symposium over dit thema (zie p. 36).

uitstekende positie voor een gesprek over VZP. Uit onderzoek blijkt overigens dat patiënten willen dat hun

Moedige getuigenis

arts een gesprek over VZP initieert. “Als de gelegenheid

Een hoofdverpleegkundige getuigt over het belang van de huisarts bij VZP. Blader snel door naar p. 35.

(1) Uiteraard is een eventueel euthanasieverzoek ook een onderdeel van VZP. Maar hier heeft de arts het recht (en dus niet de plicht) om het verzoek in te willigen.

JessaLinea Vroegtijdige zorgplanning is een dynamisch proces

31

Uitgelicht:

Jessa in beeld

In de Week tegen de Pijn zorgde ons pijnteam voor een handige kubus in elke kamer. Hierop leest de patiënt welke de voordelen zijn om pijn zo correct mogelijk te benoemen. Een pijnschaal kan daarbij een grote hulp zijn. V.l.n.r.: Steffi Menten, Els Vanderstraeten Het Kankercentrum van Jessa was volwaardig

en Rina Mignolet. Niet op de foto: pediatrisch pijnverpleegkundige

vertegenwoordigd (personeel, artsen, vrijwilligers!)

Kinny Seron).

op de 100 km run van Kom op tegen Kanker in Genk.

28/03/2022

Het droeg bij aan de ruim 1,2 miljoeneuro die werd ingezameld voor klinisch onderzoek. Bravo!

20/03/2022

32 JessaLinea Uitgelicht: Jessa in beeld

Op de revalidatiecampus Sint-Ursula in Herk-de-Stad ontving de jonge Enes Evren (26) uit Heusden een op maat gemaakte fiets ter waarde van 11.500 euro. De fiets komt van een anonieme schenker, nadat die Enes had opgemerkt in het VTM-programma ‘Een Echte Job’.

11/03/2022

Op World Obesitas Day zette het Obesitascentrum haar sociale media in om een gezonde levensstijl te promoten: er waren online sessies piloxing, yoga, stretching ... en in een workshop toonden chef Giovanni Oosters (Vous lé vous) en diëtiste Lotte Michiels (Jessa) hoe je gezond kookt. In een online infosessie lichtten specialisten de behandelingsmogelijkheden bij overgewicht toe.

4/03/2022

De dienst spoedgevallen van Jessa werd Belgisch kampioen in de urgentiegeneeskunde en mag ons land in oktober vertegenwoordigen op de Europese kampioenschappen in Berlijn. Op de foto: v.l.n.r.: Yullis Vandewalle, spoedverpleegkundige – dr. Xandrine Vanderspikken, coach - dr. Ben Pellens, teamleader dr. Cécile Wouters, urgentiearts - dr. Lotte Van Nylen, urgentiearts, dr. Melvin Willems, coach.

25/03/2022

JessaLinea Uitgelicht: Jessa in beeld

33

dr. Lore Schreurs

Uitwendige kering en stuitbevalling kunnen sectio’s voorkomen Wat als een baby in stuit ligt? Is een sectio dan de

Wanneer is een kering of stuitbevalling mogelijk?

eerste én enige oplossing? De aandacht voor uitwen-

“Dat bekijken we geval per geval”, zegt dr. Lore Schreurs,

dige kering en stuitbevallingen groeit. Zowel interna-

gynaecologe en lid van de Stuitenwerkgroep. “We vertrek-

tionaal als in België. Jessa heeft de nodige expertise

ken altijd vanuit de voorwaarden en de mogelijke contra-

en ontwikkelde een nieuw protocol.

indicaties. Lukt de kering niet? Of is die niet gewenst? Dan kan een stuitbevalling een optie worden. Daarbij houden

Kering en stuitbevalling: weinig risico mits goede

we rekening met de medische voorgeschiedenis. En met

omkadering

het verloop van eventuele vorige bevallingen.”

Op het einde van de zwangerschap ligt zo’n 3 tot 5 % van de baby’s in stuit. Daarom kiest men vaak voor een

Goede begeleiding en opvolging

keizersnede. Maar een uitwendige kering of stuitbevalling

“Het belang van moeder en kind staat centraal. Daarom

kan zo’n primaire sectio voorkomen. Zonder extra risico’s.

ontwikkelden we een protocol met o.a. duidelijke richtlijnen

Want recente studies tonen aan dat bij de juiste indicatie-

voor alle zorgverleners. We nemen ook de tijd om toekom-

stelling baby en moeder geen hoger risico lopen bij een

stige ouders goed te informeren en leggen uit hoe een

stuitbevalling. En dat bij een goede omkadering ongeveer

kering of stuitbevalling verloopt. Een handige counseling-

50 % van de keringen slaagt. Bovendien is een sectio

kaart vat de voor- en nadelen helder samen. Zo kunnen de

ingrijpender voor de moeder en brengt het litteken extra

ouders goed geïnformeerd kiezen.”

risico’s mee voor een volgende zwangerschap.

Meer info: afdeling gynaecologie 011 22 82 19

34 JessaLinea Uitwendige 30 jaar neurochirurgie kering en stuitbevalling in Jessa

INGEBLIKT

Filmpje “Leg het vooral héél goed uit”

HANDIGE TELEFOONNUMMERS JESSA Callcenter medische beeldvorming 011 33 55 66

011 33 79 79 Callcenter (voor afspraken) 011 33 55 77 Abdominale heelkunde 011 33 75 00

Ingrid Meeuwissen (48) was jarenlang hoofdverpleegkundige in een woonzorgcentrum maar zit intussen zelf in een palliatief traject. Jaren geleden kreeg ze de harde diagnose van borstkanker en moest ze plots zelf het gesprek over haar levenseinde aangaan met haar huisarts.

Geen gemakkelijk onderwerp.

In een moedige getuigenis over vroegtijdige zorgplanning benadrukt ze hoe belangrijk

Cardiologie 011 37 35 65 VKF adviescentrum 011 33 70 57 en 011 33 70 59 Cardiothoracale en vasculaire heelkunde 011 33 71 00

het voor haar was.

Neurochirurgie 011 33 75 70 Neurologie 011 33 78 70 Nucleaire geneeskunde 011 33 81 90 ORL 011 33 74 20 Orthopedie

Fysische geneeskunde 011 33 88 00

Pneumologie 011 24 11 81 (privépraktijk)

Gastro-enterologie 011 33 76 00

Psychogeriatrie (enkel op maandag tussen 12 en 13 u.)

011 33 78 16

Geriatrie 011 33 78 00 Gynaecologie 011 22 82 19

Scan de QR-code en bekijk het filmpje.

Nefrologie 011 33 87 00

Endocrinologie 011 33 72 80

het is dat de huisarts dit goed aanpakt. En vooral, hoe zinvol

Medische oncologie, hematologie en radiotherapie

Infectiologie 011 33 76 50

011 33 77 40

Travel Clinic 011 33 83 38 (tussen 9 en 16 u.)

Urologie 011 33 76 70

Klinisch laboratorium en ambulante bloedafname Campus Virga Jesse: 011 33 82 00

Specialismen die niet in deze lijst opgenomen zijn, bereik je via het secretariaat

Campus Salvator: 011 33 83 00

raadplegingen: 011 33 55 70

Materniteit/Kraamkliniek Balie verpleegafdeling: 011 33 93 20

JessaLinea Contactgegevens 35

SYMPOSIA 2022 SYMPOSIUM ‘HET BELANG VAN KLINISCHE STUDIES BEKEKEN VANUIT DE ZORGVERLENER, PATIËNT, VRIJWILLIGER EN EERSTE LIJN’ DATUM:

7 mei 2022 Locatie - Jessa Ziekenhuis, aula campus Salvator (hybride: ook online) Meer info volgt

SYMPOSIUM ‘VROEGTIJDIGE ZORGPLANNING: (N)IETS TE LAAT’ DATUM:

14 mei 2022 Locatie - UHasselt, campus Oude Gevangenis (hybride: ook online) Inschrijven: www.jessazh.be/vroegtijdige-zorgplanning

SYMPOSIUM ‘FERTILITEIT IN LIMBURG: EEN UNIEKE SAMENWERKING TUSSEN GENK EN HASSELT’ DATUM:

21 mei 2022 Locatie - Kinepolis (hybride: ook online) Meer info volgt

SYMPOSIUM ’INTERVENTIONELE RADIOLOGIE’ DATUM:

24 mei 2022 Locatie - UHasselt, campus Oude Gevangenis (hybride: ook online) Meer info volgt

SYMPOSIUM JESSA & WETENSCHAP ‘THE ART OF CURING’ DATUM:

11 juni 2022 Locatie - UHasselt, campus Oude Gevangenis (hybride: ook online) Meer info volgt

Blijf steeds op de hoogte van onze symposia en webinars via www.jessazh.be/symposia 36 JessaLinea Rubriek