JessaLinea nr. 34

U

CO

R A

MAN

R

THE

ME

ON

M

MEDISCH INFORMATIEBLAD JESSA ZIEKENHUIS NR. 34 JULI 2020

DOSSIER: CORONA EN UITGESTELDE ZORG TRIAGECENTRUM HUIS 9 BLIJFT HELE JAAR OPEN

JESSA-STUDIE: MINIMAAL INVASIEVE AUTOPSIE BIJ COVID-19-OVERLIJDENS

HET IS WEL OVER, MAAR NOG NIET VOORBIJ Toen we eind januari samen met de

veel overlijdens. Op de eerste plaats is

huisartsenkring een medisch-weten-

dat door de virulentie van SARS-CoV-2.

schappelijk comité opstartten, kon

Enige serieuze therapie of vaccin is nog

niemand exact inschatten wat er zou

niet in zicht. Sommigen, die er in de

volgen. Enkele weken later zaten we

frontlinie dicht op zaten, hebben het

in het epicentrum van de pandemie

wat ongemakkelijke gevoel dat het

in België.

beter had gekund. De leercurve was steil op diverse punten. Dat moeten

We zijn net niet kopje onder gegaan in

we samen een plaats geven.

de exponentiële ‘surge’-fase. Omdat we de spurt op enige afstand van de

Een bijzonder woord van dank gaat

eindstreep lanceerden, hebben we het

naar onze verpleegkundigen, naar

‘één week voorsprong’-principe kunnen

medewerkers, vrijwilligers en ook

aanhouden. Daarbij toonden vele

het lokale bestuur voor hun steun.

collega’s een exceptionele professio-

We komen nu in een volgende fase

naliteit. Het was schouder aan

waarin we moeten samenleven met

schouder, tegen het beest. Ik zag

SARS-CoV-2. De ‘backlog’ aan uit-

artsen boven zichzelf uitstijgen en

gestelde zorg kreeg de voorbije

klinisch leiderschap vertonen. Op

weken alvast terug meer aandacht.

momenten werd ik ontroerd, iets

Het ziekenhuis en vele huisartsen-

wat ik niet snel beken.

praktijken zijn ondersteboven gezet om veilige patiëntenstromen te

De huisartsenwachtpost werd triage-

creëren. Dat is goed gelukt, zo blijkt

centrum. Het ziekenhuis werd van

uit een ruime patiëntbevraging. Intens

onder tot boven letterlijk vertimmerd.

communiceren aan de bevolking dat

Verwijzingen naar spoed vonden

een artsenbezoek erg veilig kan

plaats na contact met de huisarts.

gebeuren, blijft primordiaal.

In de rusthuizen klopten de collega’s

De leercurve was steil op diverse punten. prof. dr. Dirk Ramaekers

2 JessaLinea Inhoud

overuren. Een ‘schakelzorgcentrum’

Of de tweede golf er al dan niet

hadden we lokaal niet nodig. De

komt en of de fameuze ‘R’ ook bij

intense lokale samenwerking tussen

ons omhoogschiet, is koffiedik kijken.

huisartsen en ziekenhuis bewees ook

Ik ben vol vertrouwen dat we dan

nu zijn werkzaamheid.

alleszins goed voorbereid zijn. Hopelijk blijven de zomermaanden rustig en kan

Maar er is geen plaats voor triomfa-

de ketting er ook bij u even af. Geniet

lisme. De pandemie eiste ontiegelijk

van de mooie momenten.

DOSSIER

DOSSIER

COVID-19: HET EFFECT VAN UITGESTELDE ZORG De eerste golf van COVID-19 ligt achter ons. Het is intussen duidelijk dat mensen tijdens de lockdownperiode minder snel medische hulp zochten. Vaak uit een irrationele angst voor besmetting. Zelfs patiënten die naar het ziekenhuis moesten voor een noodzakelijke behandeling of ingreep belden af. Dat uitstel heeft vrijwel zeker een medische tol geëist, al is de precieze omvang hiervan nog niet duidelijk.

In dit dossier blikken we kort terug op de pandemie van de voorbije maanden. Hoe stemden we de afdelingen spoed, cardiologie en oncologie af op het coronavirus? Hoe hielden we het veilig voor patiënten en medewerkers? Welke lessen kunnen we trekken?

JessaLinea Dossier: COVID-19

3

DE TRIAGE OP SPOED

“We willen uiteraard vermijden dat

nooit mogelijk geweest zonder de

VOORLOPIG HANDHAVEN

een patiënt bij een opname op onze

volgehouden extra inspanningen

De triage van patiënten was

afdeling besmet raakt”, zegt Agnes

van onze medewerkers en de

essentieel op de spoedafdeling.

Meersman. “Dat is gelukt. Daar zijn

uitstekende samenwerking met

“Om zowel het ziekenhuis als

we best wel trots op. Maar dit was

het labo.”

de zorgverstrekkers te beschermen, voerden we vanaf de poort een scheiding van de patiëntenstromen door”, zegt spoedarts dr. Agnes Meersman. “Dat systeem is succesvol. Daarom stappen we er voorlopig niet van af.”

Aan de ingang van de spoedafdeling krijgen patiënten eerst een korte bevraging. Daaruit wordt een hoog of laag risico op besmetting afgeleid.

De hoogrisicopatiënten volgen een rood traject; de laagrisicopatiënten een blauw. Op beide routes dragen de medewerkers persoonlijke beschermingsmiddelen, maar op het rode traject is de bescherming zwaarder. Ook de mensen van de MUG dragen de zwaarste persoonlijke beschermingsmiddelen.

Wissertest bij opname Bij een opname krijgt de patiënt een wissertest. Dankzij de sneltest in het eigen ziekenhuislabo zijn de resultaten al na twee tot vier uur beschikbaar. De dringende gevallen, die niet kunnen wachten op de uitslag, volgen het traject van de COVID-19-positieven.

4 JessaLinea Dossier: COVID-19

dr. Agnes Meersman

deze 362 patiënten hadden 16 een

Jessa in maart en april gevoelig meer

Van 21 februari tot 31 maart 2020

COVID-19-diagnose gekregen; 87

behandelingen ter plaatse gebeur-

vonden in vier Noord-Italiaanse

waren mogelijk besmet.

den (18 ten opzichte van 11 in

provincies maar liefst 58 % méér

DOSSIER

43 % MINDER CARDIO-OPNAMES

dezelfde periode vorig jaar) en dat er

hartstilstanden buiten het zieken-

In Jessa daalde het aantal cardio-

meer patiënten op locatie overleden

huis plaats dan in dezelfde periode

opnames op de spoedgevallendienst

(30 ten opzichte van 17 in dezelfde

vorig jaar. Dat blijkt uit een Italiaan-

in maart en april met 43 %, vergele-

periode van 2019).

se studie, gepubliceerd in The New

ken met dezelfde periode uit 2019.

England Journal of Medicine. Het

Het aantal behandelde hartinfarcten

“Deze cijfers hebben minstens één

ging om in totaal 362 patiënten dit

daalde met 27 %. Opmerkelijk is ook

ding gemeen: ze geven aan dat

jaar tegenover 229 in 2019. Van

dat er bij de MUG-interventies van

mensen vaak dringende zorg hebben

prof. dr. Paul Dendale en dr. Alaaddin Yilmaz

JessaLinea Dossier: COVID-19

5

uitgesteld tijdens de coronapandemie”,

geschrapt. Ook op de afdeling

wordt doorgaans het immuunsys-

zegt prof. dr. Paul Dendale van de

cardiologie. “We contacteerden de

teem onderdrukt. Bovendien zijn

afdeling cardiologie & ICCU.

patiënten dan wel regelmatig, onder

kankerpatiënten vaak oudere

meer om te vragen of er nieuwe

mensen.”

GEMIDDELD ÉÉN INGREEP

klachten optraden”, zegt prof.

PER DAG

dr. Paul Dendale. “Ook de planbare

In een aantal gevallen kon de

In ‘normale tijden’ voert dr. Alaaddin

onderzoeken beperkten we zoveel

(chemo)behandeling inderdaad veilig

Yilmaz, cardiothoracaal chirurg,

mogelijk. De revalidatielokalen

uitgesteld worden. Maar vaak was

vijftien tot twintig ingrepen per

waren een tijdlang gesloten. Maar

dat niet het geval. Jeroen Mebis:

week uit. Bij de uitbraak van

de coronacrisis heeft bewezen dat

“We spoorden patiënten aan om toch

COVID-19 kon dat plots niet meer.

telemonitoring bij hartaandoeningen

te komen. Onze medewerkers belden

“Mijn wachtlijst telde tachtig

een waardevol alternatief is voor

patiënten”, zegt Alaaddin Yilmaz.

een routineconsultatie bij de

“Ik diende nu meer dan ooit uit te

cardioloog. Bovendien hebben

zoeken welke patiënten de grootste

we voor revaliderende patiënten

prioriteit hadden. Want het ver-

onlinesessies voor training of

trouwde schema van drie of vier

psychologische ondersteuning

operaties per dag kon ik niet

ingelast. Dat werkte bijzonder goed.

aanhouden. Op de afdeling inten-

De oudste patiënt die deze online-

sieve zorgen, waar mijn patiënten

trainingen volgde, is 88 jaar.”

na de ingreep een tijdlang verblijven, was niet altijd een bed beschikbaar.

ONCOLOGIE: 20 tot 25 %

Die afdeling stond tijdens de

ANNULEERT

COVID-19-piek onder bijzonder

“Op de afdeling oncologie annuleer-

zware druk. Maar dankzij een

den heel wat patiënten vlak na

voortdurende dialoog met intensieve

de eerste ingrijpende coronamaat-

zorgen heb ik gemiddeld toch nog

regelen hun consultatie of behande-

één ingreep per dag kunnen

ling”, zegt prof. dr. Jeroen Mebis.

uitvoeren. Onder hen bevonden zich

“Dat aantal liep op naar 20 tot 25 %.

ook enkele COVID-19-patiënten. Dat

Ik begrijp de ongerustheid van de

maakte het extra spannend.”

patiënten. Het nieuws wordt beheerst door het coronavirus en de

TELEMONITORING WAARDEVOL

mogelijke impact op de gezondheid.

ALTERNATIEF

En mensen met kanker vormen dan

De niet-dringende raadplegingen en

nog eens de gevoeligste patiënten-

ingrepen in het ziekenhuis werden

populatie. Tijdens hun behandeling

6 JessaLinea Dossier: COVID-19

prof. dr. Jeroen Mebis

passen we ze aan of zetten we ze

PAGINAGROTE OPROEP

dat we in veilige omstandigheden

gewoon voort? Dat blijft hoe dan ook

Het is dan ook niet voor niets

werken, met checkpoints en

een beslissing op maat van de

dat Jessa samen met de 6 andere

gescheiden circuits. Sommige

individuele patiënt.”

Limburgse ziekenhuizen enkele

mensen konden we overtuigen,

DOSSIER

hen persoonlijk op en verzekerden

weken geleden paginagroot in

anderen niet. Bij een mogelijke

Sneller doelgerichte actie

Het Belang van Limburg liet weten

tweede golf zitten we best samen

Alaaddin Yilmaz: “De overheden van

dat patiënten maar beter meteen

met de huisarts om afspraken te

verschillende landen, inclusief de

naar het ziekenhuis komen als ze

maken over de aanpak.”

onze, hebben allemaal anders

(dringende) zorg nodig hebben.

gereageerd op de crisis. Een

Het ziekenhuis is een veilige plek.

LESSEN VOOR EEN TWEEDE GOLF

eenzijdig Europees beleid was ver

Agnes Meersman: “De juiste zorg op

Intussen valt het werk op de meeste

te zoeken. Op een bepaald moment

de juiste plaats. Dat geldt nu meer

afdelingen stapsgewijs weer in zijn

was er sprake van paniekvoetbal.

dan ooit.”

normale plooi. Of is het een nieuwe

´Dat virusje uit China´ bleek een

plooi? Welke lessen trekken we uit

pandemie te veroorzaken met veel

de voorbije crisismaanden? Want de

dodelijke slachtoffers. Quarantaine-

strijd is nog niet gestreden. Het virus

maatregelen nemen, mond-

waart nog rond. Voortschrijdend

maskers en beschermkledij

inzicht wapent ons alvast voor

verschaffen; het bleek plots

een mogelijke nieuwe golf.

veel moeilijker dan aanvankelijk gedacht. We hebben de afgelopen

Vlugger en intenser screenen

weken veel geleerd. Ik denk dat

“Het lijkt me nuttig om vlugger en

het bij een eventuele tweede

intenser te screenen op COVID-19”,

golf veel sneller tot doelgerichte

zegt Jeroen Mebis. “De sneltesten

actie komt. Anderzijds waren

zijn er. De beperking van het bezoek

mensen bijzonder angstig, op

houden we misschien ook maar

het redeloze af. Het ziekenhuis

beter aan. In mijn eigen vakgebied

leek een gevaarlijke broeihaard

veranderen de regels voor therapie

van besmetting te zijn; wat totaal

in de coronatijd nog vrijwel elke dag.

niet zo was. De media hebben dit

Zo zijn er signalen dat immunothera-

angst-gevoel helaas onderhouden

pie voor kankerpatiënten met

en verder aangewakkerd.”

COVID-19 wel veilig is. We volgen het internationale onderzoek op de voet. Stellen we een kanker-behandeling bij een coronapatiënt uit,

JessaLinea Dossier: COVID-19

7

Het Vragenkabinet In deze editie van Het Vragenkabinet bundelen we COVID-19-gerelateerde vragen van De Huisartsenkliniek uit Hasselt. Dr. Nico Bruijnen, dr. Tessa Vansant en dr. Pieter Bormans vragen zich af hoe het nu precies zit met de besmettingsgraad bij kinderen. Daarnaast polsen ze naar de pathofysiologie van het geur- en smaakverlies. Ten slotte stellen ze een pertinente vraag over hartinfarcten.

8 JessaLinea Het Vragenkabinet

v.l.n.r.: dr. Nico Bruijnen, dr. Tessa Vansant en dr. Pieter Bormans

VRAAG 1

VRAAG 2

Hoe zit het met de besmettingsgraad bij kinderen?

Wat is de pathofysiologie van het geur- en smaakverlies

Zijn zij de superverspreiders zoals aanvankelijk werd

dat we bij veel COVID-19-patiënten zien? Is er een

gedacht?

behandelmogelijkheid? En kunnen we een volledige

BESMETTINGSGRAAD KINDEREN

GEUR- EN SMAAKVERLIES

recuperatie verwachten?

Dr. Marc Raes, dienst kinder- en jeugdgeneeskunde

Dr. Tony Cox,

“Bij de heropening van de scholen –

dienst NKO

en nu ook bij de organisatie van de

“Reuk- en smaakstoornissen

zomerkampen – stond de rol van de

(Olfactory Dysfunction of OD) treden

kinderen in de besmettelijkheid of

bij infectie met SARS-CoV-2 typisch

transmissie van het SARS-CoV-2-virus

plots op bij ongeveer 80 % van de

ter discussie. Er werd gevreesd dat zij

patiënten. Bij 10 % is dit het eerste

de afstandsregels en andere hygiënemaatregelen niet goed

symptoom, soms het enige (ISOA

genoeg zouden opvolgen en dus in belangrijke mate ver-

– Isolated Sudden Onset Anosmia). Het lijkt dat patiënten

antwoordelijk zouden zijn voor de overdracht en verspreiding

met OD een milder klinisch verloop van COVID-19 kennen.

van het virus.

Het reukverlies recupereert meestal binnen 2 weken.

Men vermoedt dat na enkele maanden nog 10 % van de

Mathematische modellen, maar ook epidemiologisch

patiënten OD-klachten behoudt. Exacte data zijn vandaag

onderzoek en ervaringen uit het buitenland spreken dit

niet bekend.

tegen. Kinderen zijn helemaal niet de superverspreiders van het COVID-19-virus. Ze kunnen geïnfecteerd raken,

SARS-CoV-2 heeft een erg hoge affiniteit voor de angio-

hooguit met milde ziekteverschijnselen, maar transmissie

tensin-converting enzym 2-receptoren (ACE2) van de

vindt vooral plaats tussen volwassen leeftijdsgenoten en

gastheercel en bindt er met een spike-eiwit op, met behulp

van volwassen gezinsleden naar kinderen. Overdracht

van onder meer het TMPRSS2-protease, om zo de gastheer-

onder kinderen onderling of van kinderen naar volwasse-

cel binnen te dringen. ACE2 en TMPRSS2 komen opvallend

nen, zoals bij influenza, lijkt minder vaak voor te komen.

meer voor in de niet-sensoriële cellen van het olfactief epitheel (OE) – zoals de steuncellen, de stamcellen en de

In publicaties over clusters van patiënten zijn kinderen

Bowman-klieren – dan in het nasale respiratoire epitheel.

zelden de indexpatiënt. Door onze verantwoordelijkheid te nemen, kunnen wij als volwassenen ervoor zorgen dat

Alhoewel coronavirussen neurotroop zijn, vindt men

‘onze’ kinderen krijgen waar ze nood en recht op hebben:

tot op heden geen enkel spoor van SARS-CoV-2 in de

educatie, gezonde mentale en sociale ontwikkeling,

olfactieve sensoriële cellen van het OE en van de bulbus

structuur, ontspanning, … en dat hun psychosociaal

olfactorius (BO). Wel wordt het virus aangetoond in de

>>

welbevinden wordt gegarandeerd op een veilige manier.”

JessaLinea Het Vragenkabinet

9

vasculaire pericyten van de BO. Er is evidentie dat het virus onder meer via de neus en de BO naar het centraal

VRAAG 3

GEMISTE HARTINFARCTEN

zenuwstelsel migreert, maar dit gebeurt dus zonder aantoonbare aanwezigheid van het virus in de sensoriële neuronen.

Waar blijven de patiënten met hartinfarcten en andere De aantasting van het OE belet reukstoffen om de

hartaandoeningen? Is hier een verklaring voor? Is er

reukzenuwen te stimuleren; enerzijds omdat de lokale

sprake van collateral damage? Waar moeten we als

inflammatie van het OE een mechanische barrière vormt,

huisarts op letten?

anderzijds omdat de reukzenuwen niet normaal functioneren zonder een gezond OE dat hier op het niveau van

Prof. dr. Paul Dendale,

haar niet-sensoriële cellen ernstig beschadigd is.

dienst cardiologie & ICCU

Klinisch pleiten het plotse ontstaan en het relatief snelle

“Meer en meer gegevens – zowel

herstel van de klachten tegen een centrale aetiologie

uit het buitenland als uit de eigen

van de OD door het virus. In dat geval zou zich ook een

provincie – tonen aan dat er sprake is

complexer klachtenpatroon voordoen, met onder meer

van potentieel gevaarlijke uitgestelde

parosmie (een bepaalde geur wordt als een andere geur

zorg. In de zwaar getroffen regio’s in

herkend) en phantosmie (reukhallucinaties).

Italië steeg het aantal reanimaties aan huis met de helft, terwijl de opnames met infarcten

De klassieke behandeling met perorale en topische

sterk daalden. Hetzelfde gebeurde ook in onze provincie:

corticosteroïden gericht op de inflammatoire component

30 tot 50 % minder opnames met infarcten en bijna een

als oorzaak van een postvirale anosmie is bij COVID-19

verdubbeling van niet-geslaagde reanimaties thuis.

actueel tegenaangewezen. Enkel patiënten die voor hun COVID-19-infectie al nasale topische steroïden namen

Sommige patiënten zagen hun huisarts niet, anderen

(bijvoorbeeld omwille van allergische rhinitis) mogen

verkozen om niet naar het ziekenhuis te komen. We weten

deze verder nemen. Er is geen duidelijk gunstig effect

uit oudere literatuur dat een onbehandeld NSTEMI in bijna

aangetoond van intranasale vitamine A, perorale

30 % van de gevallen leidt tot een STEMI of plotse dood in

Omega 3, of enige andere medicatie op het verloop

het jaar volgend op de presentatie. Laten we dus teruggaan

van de OD-klachten.”

naar het succesvolle model van voor maart 2020, waarbij een patiënt met vermoeden van ischemisch hartlijden ofwel naar de dringende raadpleging ofwel bij grote urgentie naar

Deze tekst kwam tot stand i.s.m. dr. Katrien Ketelslagers en dr. Caroline Cox.

de spoedgevallen gestuurd wordt.

In de ziekenhuizen, op de raadpleging en in de cathlabs zijn nu alle procedures aanwezig om ze veilig en snel te onderzoeken en behandelen. En voor de patiënten die thuis een infarct hebben doorgemaakt (vaak zonder het te weten) moeten we aandachtig zijn voor de risico’s op

ZIT JE ZELF OOK MET VRAGEN VOOR JESSA? Mail ze naar communicatie@jessazh.be

10 JessaLinea Het Vragenkabinet

hartdecompensatie door het spierverlies: ook bij niet-verklaarde dyspnee is een snel nazicht via de dringende raadpleging cardiologie aangewezen.”

Ambulante patiënt keert gerust terug De eerste golf van de pandemie is achter de rug.

Eens binnen leidt een duidelijke signalisatie de

In de verschillende campussen van Jessa werd

‘patiëntenstroom’ in goede en veilige banen. De

de ambulante activiteit alweer enkele weken

steward, onthaalmedewerker, verpleegkundige en

geleden opgestart. Dat gebeurde met maximale

andere medewerkers zijn duidelijk gebriefd en geven

aandacht voor de veiligheid van de patiënt. Maar

heldere instructies: van aankomst en inschrijving tot

hoe ervaart die patiënt zijn of haar bezoek aan

plaatsnemen in de wachtzaal. “De wachttijden daar

Jessa? Heel positief. Dat blijkt uit een bevraging

zijn kort. In het overgrote geval maximaal een

die Jessa afnam bij honderd patiënten, meteen

kwartier. Meestal zat de patiënt er alleen, of met

na hun ambulante zorg.

1 of 2 andere patiënten. De veilige afstand wordt nagenoeg altijd gerespecteerd. Met dank aan de

“96,3 % van de patiënten voelt zich veilig en comfor-

goede samenwerking van alle betrokkenen: van

tabel bij ons,” zegt Maarten Plessers, stafmedewerker

zorgverleners en secretariaten tot callcenters”,

kwaliteitsindicatoren. “We hanteren dan ook een

besluit Maarten Plessers.

eenduidig beleid over de campussen heen met een focus op strikte handhygiëne, social distancing en een efficiënt wachtzaalbeleid.”

Informatie en signalisatie “Alles start met een heldere voorafgaande communicatie”, vervolgt Maarten Plessers. “De patiënt is goed geïnformeerd en weet waar hij of zij zich aan kan verwachten tijdens de consultatie of ingreep. We dringen er ook op aan om maximaal 10 tot 15 minuten op voorhand naar het ziekenhuis te komen. Dit om het aantal wachtenden aan de ingang te beperken.”

Werd je op voorhand voldoende geïnformeerd?

Werden de beschermingsmaatregelen begrijpelijk uitgelegd?

Voelde je je vooraf gerustgesteld?

Werd de veilige afstand gerespecteerd?

Hoe lang heb je gewacht in de wachtzaal?

Droeg iedere zorgverlener een mondneusmasker?

Voelde je je in veilige handen tijdens je bezoek?

Ja: 80 %

Ja: 87,2 %

Ja: 93 %

Ja: 98,1 %

< 15 min.: 76,6 %

Altijd: 96,3 %

Ja: 96,3 %

JessaLinea Consultaties in coronatijden

11

Dr. Jan Vanrusselt neemt met een biopsienaald een staal bij een aan COVID-19 overleden patiĂŤnt.

12 JessaLinea Minimaal invasieve autopsie bij COVID-19-overlijdens

Minimaal invasieve autopsie bij COVID-19-overlijdens

Wereldwijd zijn wetenschappers op zoek naar

“De gouden standaard blijft nog altijd een complete

de precieze doodsoorzaak van mensen met COVID-19.

autopsie”, zegt Janneke Cox. “Bij een MIA is de visuele

In Jessa loopt hierrond een onderzoek waarbij een

inspectie beperkt. De weefselstalen zijn bovendien klein.

minimaal invasieve autopsie (MIA) verricht wordt.

Dat zijn nadelen, maar ze wegen in dit geval niet op tegen

Voorlopig is het de enige plek in ons land waar dit

de voordelen.”

op deze wijze gebeurt.

Intussen zijn 18 lichamen onderzocht. “Wekelijks zijn er “We vragen sinds 15 april bij elk COVID-19-overlijden

multidisciplinaire besprekingen waarin we de ziektegeschie-

in Jessa aan de familie of we een minimaal invasieve

denis en alle resultaten van de postmortemonderzoeken

autopsie mogen uitvoeren”, zegt prof. dr. Janneke Cox,

doornemen. Hierin spelen de clinici, maar zeker ook de

internist-infectioloog in Jessa en gastdocent aan UHasselt.

pathologen, microbiologen en radiologen van Jessa een

“Minimaal invasief wil zeggen dat we het lichaam niet

belangrijke rol. Voor studies naar de immunologische

openen, maar biopsies via de huid nemen. Eerst maken we

respons is er samenwerking met onderzoekers van

een CT-scan van de overleden COVID-19-patiënt. Zo sporen

UZ Antwerpen, UZ Gent en BIOMED (UHasselt).”

we afwijkingen op. Vervolgens neemt dr. Jan Vanrusselt, interventioneel radioloog en mede-hoofdonderzoeker, met

“In ons onderzoek leggen we het klinisch beeld, de

een biopsienaald onder CT-geleide de stalen volgens een

histologie en de immunologische respons samen om beter

vast protocol.”

te begrijpen hoe schade in de verschillende weefsels ontstaat en hoe zich dat vertaalt in klinische symptomen

Ruim 70 % toestemmingen

en afwijkingen. Ons onderzoek loopt nog een aantal

Bij een MIA is de kans op een besmetting kleiner dan bij

maanden. Met de uiteindelijke resultaten hopen we een

een complete autopsie. De familieleden van de overledene

bijdrage te leveren voor nieuwe aangrijpingspunten in de

geven bovendien gemakkelijker hun toestemming wanneer

behandeling van coronapatiënten.”

de sporen van de autopsie nauwelijks zichtbaar zijn. “Ruim 70 % van de nabestaanden stemt toe. Dat is bijzonder hoog”, zegt Janneke Cox die in Oeganda al MIA’s uitvoerde voor haar onderzoek bij HIV-overlijdens.

Dit onderzoek past in het Limburg Clinical Research Center van UHasselt, Jessa en ZOL. Het krijgt financiële steun van het FWO.

JessaLinea Minimaal invasieve autopsie bij COVID-19-overlijdens

13

Triagecentrum Huis 9 blijft open tot 15 januari 2021 De triageposten voor COVID-19 blijven in ons land open tot 15 januari 2021 (*).

Dat is met de diverse overlegorganen op 9 juni 2020 beslist. In Hasselt werkt het triagecentrum in Huis 9 aan de Stadsomvaart uitstekend. Het zorgt ervoor dat huisartsenpraktijken in de ruime regio vrij blijven van SARS-CoV-2.

(*) Tenzij Zorg en Gezondheid er anders over beslist.

Artikel gebaseerd op de info van 17/06/2020.

14 JessaLinea Triagecentrum Huis 9

Het triagecentrum in Hasselt is bedoeld voor inwoners

De huisarts verifieert deze code via de webtoepassing

van Hasselt, Zonhoven, Alken, Herk-de-Stad en Diepen-

‘PCR Prescription validation’ of via een rechtstreekse link

beek. De huisartsen verwijzen de patiënten door. Ze doen

in het softwarepakket van de huisartsen. Bij de validatie

dit met een e-formulier dat ze via hun softwarepakket naar

krijgt het callcenter de bevestiging dat de patiënt inder-

het triagecentrum sturen. Aanvankelijk waren er enkele

daad een huisarts heeft gecontacteerd. Voor elke geldige

kinderziekten met het elektronische formulier maar nu

testaanvraag vult de arts dan nog een e-formulier in. De

werkt dit vrijwel altijd prima.

wijze waarop de patiënt vervolgens naar het triagecentrum wordt begeleid, is hierboven al beschreven.

Zonder vertraging Wanneer de arts een afspraak boekt, ontvangt de patiënt een e-mail met de nodige informatie en instructies. Het staal, afgenomen met een nasofaryngeale wisser, gaat voor de PCR-test meteen naar het vlakbij gelegen klinisch labo van Jessa. Is de test positief? Dan belt het labo

UITSTEKENDE ORGANISATIE

meteen naar de huisarts. Bij een negatieve test volgt het

Het triagecentrum in Huis 9 werkt uitstekend dankzij

resultaat in het Elektronisch Medisch Dossier (EMD).

de vrijwillige inzet van de huisartsen die elke dag weer

Tijdens het weekend of op feestdagen, wanneer de eigen

op post zijn. Stad Hasselt zorgt bovendien voor de

huisarts niet bereikbaar is, wordt het resultaat aan de

‘poortwachters’ die de patiënten begeleiden. Ervaren

huisarts van wacht meegedeeld.

verpleegkundigen nemen de test met de nasofaryngeale wisser af. Elke patiënt krijgt vervolgens de richtlijnen

De werkwijze in het triagecentrum van Hasselt biedt

van verplichte quarantaine en de nodige documenten.

voor de huisarts en de patiënt diverse voordelen. De rechtstreekse doorverwijzing naar het centrum helpt om de huisartsenpraktijk coronavirusvrij te houden. Dankzij de uniforme afname zijn de resultaten bovendien altijd even kwaliteitsvol.

WISSERDIPLOMA Kinderen die de vervelende test met de wisser onder-

Tracing

gaan, krijgen een wisserdiploma en een pin met een

Het triagecentrum speelt ook een rol bij de testen die

dikke duim. Zij verlaten ons triagecentrum heel fier.

voortvloeien uit contactonderzoeken. De asymptomatische hoogrisicopatiënten moeten ook getest worden via hun huisarts (de omschrijving van hoogrisico- en laagrisico-

contact vind je onder meer terug op covid-19.sciensano.be).

Met dank aan Hilde Vannoppen, dr. Pieter-Jan Van

Die boekt een afspraak in. De patiënt ontvangt vervolgens

Landegem en dr. Maxim Castro voor hun inhoudelijke

een sms met een 12-cijferige code. Deze code dient als

input bij dit artikel.

bewijs dat een PCR-test afgenomen moet worden.

Triagecentrum Huis 9 JessaLinea 15

Uitgelicht:

Medisch directeur prof. dr. Dirk Ramaekers overloopt meermaals per week de stand van zaken tijdens het medisch comité COVID-19.

Jessa in beeld

30/3/2020

Speciale zuurstofhelmen helpen de coronapatiënten met ademen.

26/5/2020

Op de dienst intensieve zorgen COVID-19 draait een team van artsen en verpleegkundigen de patiënten op de buik om zo de gezondste delen van de longen maximaal te benutten.

20/4/2020

16 JessaLinea Uitgelicht: Jessa in beeld

Een schoonmaakmedewerkster poetst in volledige beschermuitrusting op de dienst intensieve zorgen.

23/4/2020

Communicatie op de dienst intensieve zorgen tussen verpleegkundigen in de ‘besmette’ en de ‘propere’ zone.

13/4/2020

Medisch diensthoofd infectieziekten & immuniteit prof. dr. Peter Messiaen geeft uitleg voor de camera voor de VTM-reeks ‘Helden van Hier: Corona’.

24/3/2020

Een patiënt revalideert na zijn COVID-19-besmetting in het revalidatiecentrum op campus St.-Ursula.

28/5/2020

JessaLinea Uitgelicht: Jessa in beeld 17

SCHEER DE GENEESHEER

Ook op de kraamafdeling is het leven anders in coronatijden. Wel één positief neveneffect van het bezoekverbod: de jonge gezinnen genieten van een weldadige rust.

20/4/2020 Tijdens de actie ‘Scheer de geneesheer’ gooien Jessa-artsen hun ‘coupe quarantaine’ in de strijd om geld in te zamelen voor de teams die hen dagelijks ondersteunen. Op de foto moest urgentiearts dr. Steven Heemskerk de duimen leggen tegen NKO-arts dr. Kristof Deben. De actie levert een verpletterende 31.431 euro op.

9/5/2020

Premier Sophie Wilmès brengt op eigen vraag een bezoek aan Jessa. Ze neemt uitgebreid de tijd voor artsen en verpleegkundigen op COVID-19-afdelingen, bezoekt een niet-COVID-19-afdeling en praat met de vakbonden.

23/5/2020

De Lijn organiseert een ‘applaustour’ via de Jessa-campussen. Een bedankje voor onze artsen en medewerkers, een hart onder de riem voor onze patiënten.

29/4/2020

18 JessaLinea Uitgelicht: Jessa in beeld

Virtueel bezoek voor een patiënte via een Jessa-smartphone. Uiteraard mét de nodige hygiëne- en veiligheidsmaatregelen.

7/4/2020

nr. 34 - juli 2020

COLOFON VERANTWOORDELIJKE UITGEVER: vzw Jessa Ziekenhuis, Salvatorstraat 20, 3500 Hasselt HOOFD- EN EINDREDACTIE: dienst communicatie Jessa Ziekenhuis, Salvatorstraat 20, 3500 Hasselt tel. 011 33 53 50, jessalinea@jessazh.be in samenwerking met ZINNIG DRUKWERK: Chapo

www.jessazh.be

info@jessazh.be

Algemeen directeur dr. Yves Breysem tijdens zijn rondgang in het ziekenhuis. Hier brengt

www.facebook.com/jessaziekenhuis

hij een bezoek aan één van de COVID-19afdelingen geriatrie.

www.twitter.com/jessaziekenhuis

25/3/2020

JessaLinea Contactgegevens 19

Tips

Consultaties in tijden van corona

artsen van huis isartsen voor hu

Bijzondere tijden vragen om bijzondere maatregelen. Ook als het om consultaties gaat.

Hoe overbrug je die fysieke afstand en maak je het contact toch wat menselijker?

Enkele collega-huisartsen vertellen ons hoe zij het aanpakken.

“Aangezien er nu delen van de communicatie

“Ik merk dat kinderen intussen wel gewoon

wegvallen, let ik veel meer op wat wél nog kan.

zijn dat alles anders verloopt, ook een dokters-

Aan telefoon probeer ik vriendelijk en begripvol

bezoek. We lopen hier rond met mondmasker,

te klinken. In mijn praktijk toon ik meer

gezichtsscherm, enz. Het ziet er raar uit. Als ze

expressie met mijn ogen en stem. En verder

toch nog schrikken, probeer ik hen te betrekken

volg ik de tip van psycholoog Dirk De Wachter

in wat ik doe. Hun interesse wekken, dat helpt.”

naar aanleiding van de coronacrisis: “Doe

Dr. James Burrill Curtis, Lummen

verantwoord onnozel!” Dus geef ik in plaats van een hand of elleboog een ingebeelde omhel-

“Ondanks de maatregelen tracht ik vooral net

zing van ver of doe ik clownesk met mijn

dezelfde omgang te behouden met patiënten

mondmasker voor de kindjes, … Dat maakt de

als zonder al die maatregelen. Al het vreemde

sfeer wat luchtiger.”

gedoe eigenlijk even negeren. En af en toe wat

Dr. Inge Adam, Herk-de-Stad

grapjes maken, dat doet ook veel.”

Dr. Eva Loix, Hasselt

“Het enige wat je kan doen in deze periode is jezelf blijven. En je persoonlijkheid leggen in alles wat je doet. ‘Jij bent mijn dokter niet’, hoor ik nu weleens van kleine kinderen. Dan neem ik even een veilige afstand en doe ik mijn bescherming af om ze gerust te stellen.”

Dr. Jan Gevers, Hasselt

20 JessaLinea Rubriek