JessaLinea nr. 32

IE

MMER ZO

COLOG ON

NU

PADEN RG

T H E MA

MEDISCH INFORMATIEBLAD JESSA ZIEKENHUIS NR. 32 OKTOBER 2019

NIEUWE LIMBURGSE CONVENTIE PANCREAS- EN SLOKDARMCHIRURGIE

JESSA VERFIJNT TECHNIEK LASERBALLON-ABLATIE

DE OGEN OPENHOUDEN VOOR DELIER

INTENSIEVE ZORGEN

BREIDT UIT MET 6 BEDDEN Begin juni startten de verbouwingswerken op de ITE-afdeling van campus Virga Jesse. “We breiden uit met zes bedden en voorzien een nieuwe centrale post ”, zeggen medisch diensthoofd dr. Philippe Jamaer en verpleegkundige Debby Geerts.

“Het gaat om een uitbreiding van meer dan 300 m2.

In augustus sloot de afdeling een maand om het bestaande gedeelte te verbouwen.” Dankzij de uitbreiding van de dienst ITE verloopt de patiëntdoorstroming vanuit het operatiekwartier en spoedgevallen vlotter.

Jessa renoveert meerdere afdelingen. Ook de apotheek, spoedafdeling en dienst radiologie breiden uit. Op die manier stijgen de efficiëntie en het patiëntcomfort.

Bekijk de filmpjes over de renovatiewerken op www.jessazh.be/wijverbouwen

Debby Geerts en dr. Philippe Jamaer

2 JessaLinea Gescand

Sinds 2 september is chirurgie bij kinderen geconcen-

ARTSEN EN MEDEWERKERS MUSICEREN VOOR KANKERPATIËNTEN

GESCAND

OPERATIEKWARTIER SPECIFIEK VOOR KINDEREN treerd in het operatiekwartier op de eerste verdieping van campus Virga Jesse. De raadpleging, pediatrische

De 20ste editie van de Dag Tegen Kanker krijgt

hospitalisatieafdeling, het dagziekenhuis pediatrie en

een bijzondere invulling in het Jessa Ziekenhuis.

spoedgevallen bevinden zich nu allemaal binnen één

Op donderdag 17 oktober bezoeken musicerende

campus.

artsen en medewerkers diverse oncologische afdelingen en wachtzalen. Ze geven hier en daar

“De nieuwe maatregel sluit perfect aan bij de missie

korte pop-upconcertjes.

van het Jessa Ziekenhuis en het eisenkader van het zorgprogramma voor kinderen”, legt clustermanager

In de inkomhal van zowel campus Virga Jesse als

kritieke diensten Patrick Godfroid uit. “De clustering

campus Salvator zal er een piano staan, waarvan

brengt heel wat voordelen met zich mee. Alle pediatrische

bezoekers gebruik kunnen maken. ’s Avonds tussen

diensten binnen campus Virga Jesse zijn ontworpen op

17 en 19 uur vindt er in de aula van campus Virga

maat van onze jonge patiëntjes en hun ouders.

Jesse een verrassingsoptreden plaats. Patiënten die

Daarnaast kunnen onze pediatrisch

hun kamer niet kunnen verlaten, krijgen live toegang

verpleegkundigen maximaal in-

via Studio Jessa (huisradio) of hun tv-scherm. Er is ook

zetten op de begeleiding en zorg van

een praatcafé waar patiënten, familie en

de kinderen. Het traject van kinder-

vrienden welkom zijn voor koffie

chirurgie is nu optimaal gescheiden

en taart. Opgenomen patiënten

van dat voor volwassen patiënten.”

krijgen die dag een verwenontbijt.

NIEUW LOGO VOOR CENTRUM VOOR KINDERPSYCHIATRIE Het Centrum voor Kinderpsychiatrie pakt uit met een nieuw

De omarmende C toont duidelijk dat het kind centraal staat.

logo. Het baseerde zich hierbij op een voorontwerp van één

De open deur wijst op de laagdrempeligheid om jongeren met

van de medewerkers van het centrum.

psychologische en/of ontwikkelingsmoeilijkheden te helpen.

Dat gebeurt onder andere door hen actief te betrekken bij de uitstippeling van het zorgaanbod, samen met alle relevante zorgaanbieders.

JessaLinea Gescand

3

COMFORT TALK® VOOR KINDEREN

De Limburgse pediatrieafdelingen schonken tijdens de ‘Week tegen de pijn’ (van 23 tot en met 29 september) aandacht aan ‘Comfort Talk®’.

Een opname in het ziekenhuis betekent voor een kind vaak pijn, angst en stress. De laatste jaren groeit het besef dat je dit ook niet-farmacologisch kan aanpakken. “Vooral een open en vertrouwenwekkende communicatie heeft een positieve impact”, zegt Kinny Seron, verpleegkundige van de afdeling pediatrie van Jessa.

“Met Comfort Talk® gebruik je een instrument dat altijd beschikbaar is: je stem. Je informeert op een manier die niet bedreigend overkomt. Je omschrijft wat kinderen voelen, zien en horen. Daarom zeg je beter niet: ‘We gaan je een geneesmiddel toedienen via je infuus, dit kan wel branden’. Maar wel: ‘Sommige kinderen zeggen dat dit medicijn warm aanvoelt, zeg jij me wat jij ervaart?’ Zo verlaag je de angst en bijgevolg ook de pijn.”

4 JessaLinea Gescand

GESCAND

PILOOTPROJECTEN ROND PROMs EN PREMs Kunnen we het individuele behandeltraject bijsturen op basis

juiste momenten gerichte informatie en vragen over hun

van de ervaring en de ‘outcomes’ van de patiënt? Een aantal

ervaringen en uitkomsten. Deze bijkomende informatie onder-

pilootprojecten in het Jessa Ziekenhuis moet dit uitwijzen.

steunt de betrokken zorgverleners (eerste- en tweedelijnszorg) om het individuele zorgtraject tijdig bij te sturen.

Er is een groeiende interesse om ervaringen en klinische Vertoont een patiënt na schouderchirurgie afwijkende parame-

Patiëntervaringen en -uitkomsten moeten dan wel op een valide

ters die medische hulp vereisen? Dan sturen

en betrouwbare manier verzameld worden. Dit kan met patient-

we die info via een eHealthbericht op

reported experience measures (PREMs) en patient-reported

een veilige manier naar de huisarts.

outcome measures (PROMs).

Hij of zij kan het behandelplan dan

p zet je o p Ap g! we

Jes sa

uitkomsten van patiënten te integreren in een behandeltraject.

‘Mijn Jessa’

bijsturen.

eer!

Op termijn zal de toegang tot de

huis) en lage rugpijn. Een ontwikkelingsgroep waarin patiënten

applicatie mogelijk zijn via het huis-

(of hun vereniging) en huisartsen maximaal betrokken zijn,

artsenportaal. Zo kunnen huisartsen

bepalen de PROMs en PREMs.

zelf trajecten opstarten en de resultaten uitgebreider raad-

nd ha

in de zorgtrajecten borstkanker, schouderchirurgie (in dagzieken-

o

m

dr aa ia

zo

ve el m

In een

Jessa startte met een aantal pilootprojecten voor PROM en PREM

Beschikbaar via:

en en fsprak n beher e

plegen. We willen op deze manier de betrokkenheid van Voor de integratie van deze PROMs en PREMs in de klinische

huisartsen inbouwen in zorgtrajecten. Bij een gunstige evaluatie

praktijk gebruiken patiënten de Jessa-app. Zo krijgen ze op de

van het huidige project sluiten ook andere zorgtrajecten aan.

I2-CORT: EUREGIONALE KRACHTENBUNDELING Bedrijven die hulpmiddelen ontwikkelen voor mensen met

Het eerste contract van i²-CoRT is voor het Nederlandse bedrijf

een beperking kunnen hun ontwerp de komende jaren

Livit Orthopedie. Zij ontwikkelen een handorthese.

testen met patiënten. Kine- en ergotherapeuten, artsen en wetenschappers bundelen hiervoor de krachten in het nieuwe Euregionale testlabo i²-CoRT. Het Jessa Ziekenhuis is met het Revalidatiecentrum Sint-Ursula in Herk-de-Stad een van de deelnemende partners.

“Heel wat bedrijven maken nog altijd hulpmiddelen die niét of nauwelijks getest zijn op revalidanten”, zegt Sarah Meyer, wetenschappelijk medewerker van het nieuwe Euregionaal testcentrum i²-CoRT. “Vaak blijken die hulpmiddelen in de praktijk niet geschikt. Via dit testlabo doen we aan kruisbestuiving.”

v.l.n.r.: dr. Xavier Huybrechts, dr. Maaiken Vander Plaetse, dr. Yves Breysem, Dirk de Visser (Livit Orthopedie) en Luc Claes

JessaLinea Gescand

5

INHOUD 2

Gescand

24

Het Vragenkabinet

7

Voorwoord

27

Jessa-cardioloog publiceert studie in The Lancet

8

Dossier: oncologische zorgpaden

28

Hybride coronaire revascularisatie

13

Nieuwe artsen

29

Percutane sluiting van paravalvulaire lekken

16

Meer gespecialiseerde kankerbehandeling door NGS

30

Samenwerking in Limburg: conventie pancreas- en slokdarmchirurgie

18

Delier wordt vaak over het hoofd gezien

32

Uitgelicht: Jessa in beeld

20

Jessa & Wetenschap

34

De nieuwe lichting artsen-specialisten in opleiding

23

Jessa verfijnt techniek laserballon-ablatie

35

Handige telefoonnummers

v.l.n.r.: dr. Jolanda Verheezen, dr. Katherine Vandenborre, dr. Rudolf van Puijenbroek, prof. dr. Jeroen Mebis

nr. 32 - oktober 2019

COLOFON VERANTWOORDELIJKE UITGEVER: vzw Jessa Ziekenhuis, Salvatorstraat 20, 3500 Hasselt HOOFD- EN EINDREDACTIE: dienst communicatie Jessa Ziekenhuis, Salvatorstraat 20, 3500 Hasselt tel. 011 33 53 50, jessalinea@jessazh.be in samenwerking met ZINNIG LAYOUT: Sigrid Beunckens DRUKWERK: Chapo www.jessazh.be

info@jessazh.be

www.facebook.com/jessaziekenhuis www.twitter.com/jessaziekenhuis

6 JessaLinea Inhoud

Sinds 25 mei 2018 zijn de nieuwe privacyregels van kracht. Je krijgt daarom de mogelijkheid om aan te geven dat je dit magazine enkel nog digitaal wenst te ontvangen. Vraag dit aan via de (gratis) app ‘Quick Scan’. Scan met je smartphone deze QR-code, je komt meteen op de juiste plek terecht.

HEERLIJK HELDER Heeft u ‘m gelezen? Dan behoort u

Daar mogen we fier op zijn. Artsen-

tot een minoriteit. Er werd gekwetterd

leiders en beleidsmakers informeren

dat het een lieve lust was. Politieke

al eens naar waar wij de spreekwoor-

commentatoren kwamen massaal

delijke cement vinden.

uit hun zomerslaap. Als u zocht naar grootse hervormingen in de gezond-

We staan nog ver van ‘geïntegreerde

heidszorg, was u er aan voor de

zorg’ type Kinzigtal of Deense Regioner.

moeite. Er staat in de startnota

Daarin doen lokale besturen prominen-

welgeteld één voorspelbare zin over

ter hun ding. Interessante voorbeelden,

geestelijke gezondheidszorg. Het is

maar binnen onze context en ons finan-

nu uitkijken naar wat er in het regeer-

cieringssysteem niet echt realistisch.

akkoord van de Zweedse coalitie bis

De eerstelijnszones hebben alvast het

zal staan.

voordeel dat de belangrijkste stakeholders rond de tafel zullen zitten.

Wat niet tot de geplogenheden hoort,

En vergeet ook niet het structureel

is een evaluatie van het voorgaande

overleg tussen eerste- en tweedelijn

regeerakkoord. Verder dan wat

en het zich aftekenende klinisch

narekenen van verkiezingsbeloftes

ziekenhuisnetwerk. Een uitdagende

door het Rekenhof zijn we nog niet

puzzel.

geraakt. Lees het Vlaams drieluik er

We mogen met reden een geïntegreerd zorgmodel ambiëren

gerust nog eens op na. Een verre-

Als we uitgaan van ons eigen kunnen

gaande digitalisering en vereenvoudi-

in een ras transformerende zorgsector,

ging van structuren, een Vlaamse

mogen we met reden een eigen

invulling van de ‘Tripartite’, zorgdoel-

‘geïntegreerd zorgmodel’ ambiëren.

stellingen in kwantitatieve termen,

We kunnen leren van de beleidsmatige

zorgstrategische planning van de

expertise van sterke lokale besturen.

ziekenhuizen, ‘horizontale’ netwerken,

Omgekeerd kunnen wij helpen met de

plaats van privéklinieken, Vlaams

organisatie van evidencebased zorg.

revalidatiebeleid, ... En dat alles

Denk aan zaken als preventie, vacci-

doorkruist door een onwerkbare

natiebeleid en ook gezondheidsvoor-

6e Staatshervorming.

lichting. Zowel eerste- als tweedelijn weten trouwens alsmaar beter hoe ze

Maar u moet niet altijd naar Brussel

zorgkwaliteit kunnen meten. Zo krijgen

– of Antwerpen – kijken. We hebben

we een efficiënter en slagkrachtiger

lokaal een aantoonbare traditie in

zorgmodel. Die adjectieven kan u

samenwerking en overleg tussen

trouwens ook in de nota De Wever

‘verstrekkers’ en lokale besturen.

terugvinden.

prof. dr. Dirk Ramaekers

JessaLinea Edito

7

DOSSIER

De ziekenhuizen van het locoregionaal klinisch netwerk Zuid-West Limburg zijn: az Vesalius (Tongeren), Sint-Franciscusziekenhuis (Heusden-Zolder), Sint-Trudo Ziekenhuis (Sint-Truiden) en het Jessa Ziekenhuis (Hasselt).

v.l.n.r.: dr. Katherine Vandenborre, dr. Rudolf van Puijenbroek, dr. Jolanda Verheezen en prof. dr. Jeroen Mebis

8 JessaLinea Dossier: oncologische zorgpaden

DOSSIER

Ziekenhuizen Zuid-West Limburg stippelen oncologische zorgpaden uit Dicht bij huis als het kan, elders als het moet

In het najaar starten de zieken-

Prof. dr. Jeroen Mebis (Jessa): “De

Evidencebased

huizen van het netwerk Zuid-West

artsen van de diverse ziekenhuizen

Intussen zijn handboeken en

Limburg met vier oncologische

hebben de zorgpaden zelf gekozen.

protocollen uitgewerkt op basis

zorgpaden voor de belangrijkste

De vraag kwam wel van de vier

van evidencebased richtlijnen uit

tumoren. Dit betekent een nieuwe

ziekenhuisdirecties maar als artsen

de wetenschappelijke literatuur. De

stap naar een nog betere zorg in

kregen we carte blanche. Die

zorgpaden zijn bovendien uitgete-

de regio. Het devies luidt: behan-

samenwerking van in de prille

kend door zowel de diagnostische

del de patiënt dicht bij huis als het

beginfase is trouwens cruciaal,

als de behandelende specialismen

kan, en elders als het moet. De

anders krijg je zo’n omvangrijk

in de vier ziekenhuizen.

patiënt volgt een welomschreven

project nooit van de grond.”

traject in een oncologisch netwerk,

Dr. Jolanda Verheezen (Sint-Trudo

met de juiste expertise, onafhan-

Ziekenhuis): “Welke onderzoeken

kelijk van het ziekenhuis waarin

vinden plaats, wat is de voorkeurs-

hij of zij wordt behandeld. Dit oncologisch zorgprogramma is één van de speerpunten van het klinisch netwerk.

De zorgpaden zijn na veel overleg en een grondige voorbereiding bepaald.

Het gaat om borst-, prostaat-, dikkedarm- en longkanker. De keuze van de aandoeningen vloeit voort uit

Dit alles leidt naar een nog meer uniforme en efficiënte behandeling

behandeling en welke zijn de alternatieven? Dat staat nu gedetailleerd beschreven. Ook voor bijvoorbeeld de radiologen en pathologen zijn er standaardprotocollen. De minimale inhoud van de verslaggeving is schriftelijk vastgelegd. Dit alles leidt naar een nog meer uniforme, efficiënte en gestroomlijnde behandeling.”

>>

de beschikbare expertise en de hoge frequentie van deze kankers.

JessaLinea Dossier: oncologische zorgpaden

9

MOC Dr. Katherine Vandenborre

objectief en gestandaardiseerd.

(az Vesalius): “Een MOC (multidisci-

Verheezen: “De resultaten geven

KENNIS EN APPARATUUR DELEN

plinair oncologisch consult, nvdr.) in

aan waar we in het zorgpad even-

elk zorgpad garandeert een uniform

tueel moeten bijsturen. De patiënt

De meeste onderzoeken of behan-

beleid in de behandelingen. Voor

staat in het traject altijd centraal.”

delingen, zoals de stadiëring van

borstkanker loopt dit nu al erg goed.

de tumor en de chemotherapie,

In een aantal andere zorgpaden

Natuurlijk is meten ook om andere

blijven voor de patiënt in zijn

kunnen we dit nog aanscherpen. Hoe

redenen belangrijk. Zo stuurt bij-

‘vertrouwde’ ziekenhuis. Op dat

efficiënter het overleg is, hoe beter.”

voorbeeld de overheid aan op een

vlak verandert er niet veel, maar

Een overkoepelende oncologische

voortdurende kwalitatief hoogstaan-

soms is een verplaatsing naar een

commissie zal vanaf de start de

de zorg in de ziekenhuizen. Die

ander ziekenhuis voor de patiënt

globale kwaliteit van de zorgpaden

kwaliteit moet objectief meetbaar

onvermijdelijk.

bewaken en streven naar continue

zijn, zodat ze kan getoetst worden

optimalisatie.”

aan heersende standaarden en

De operatierobot Da Vinci XI staat

normen. Deze zogenoemde ‘bench-

bijvoorbeeld in Hasselt. Dit toestel

Meten

marking’ in de zorg is overigens een

wordt (onder meer) bij prostaat-

In de zorgpaden gaat veel aandacht

internationale trend.

kanker ingezet. Wie in Heusden-

– naast verschillende andere

Mebis: “Een zorgvuldig uitgestippeld

Zolder, Tongeren of Sint-Truiden

parameters – naar patient-reported

en gestructureerd zorgtraject met

wordt behandeld, zal voor de

outcome measures en patient-reported

objectieve indicatoren geeft

ingreep naar Hasselt moeten. Ook

experience measures. Deze PROMs

bovendien makkelijker een instap

het EBUS-onderzoek voor de longen

en PREMs meten de patiëntervaringen

naar klinische studies. Dit heeft als

vindt plaats in Hasselt, net zoals uiterst gespecialiseerde rectumchirurgie.

De artsen in de zorgpaden delen niet alleen de gesofisticeerde apparatuur, maar ook kennis en expertise. Zo voorzien verschillende Jessa-oncologen uit het klinisch netwerk samen een consultatie in het Sint-Franciscusziekenhuis in Heusden-Zolder. Die samenwerking dateert trouwens al van voor de uitbouw van de zorgpaden.

10 JessaLinea Dossier: oncologische zorgpaden

aanpak is persoonlijker. En nog

Bij de voorbereiding van de zorg-

belangrijker: de patiënt blijft dicht

paden heeft nooit het idee geleefd

bij huis, zonder dat hij inboet aan

van één groot, centraal ziekenhuis

kwalitatieve zorg.”

waarrond drie ‘kleinere’ satelliet-

Mebis: “We hebben in ons netwerk

ziekenhuizen draaien.

inderdaad veel expertise en ervaring

Dr. Rudolf van Puijenbroek (Sint-

bij elkaar gebracht. Bij sommige

Franciscusziekenhuis): “De artsen

behandelingen staan we helemaal

in de verschillende zorgpaden van de

aan de top. Kijk maar naar borst-

vier ziekenhuizen werken samen als

kanker – we zijn zowat de besten

gelijkwaardige partners. Het is niet

van Vlaanderen. Dat is niet zomaar

de bedoeling dat één ziekenhuis

een gratuite uitspraak die goed in

bepaalde behandelingen of ingrepen

de oren klinkt. Ze is gestaafd met

voor zich opeist.”

cijfers.”

DOSSIER

Gelijkwaardige partners

Uiteindelijk streeft het klinisch dr. Jolanda Verheezen (Sint-Trudo Ziekenhuis)

netwerk via de zorgpaden naar één virtueel ziekenhuis waarin de

gevolg dat de patiënt vaak de beste

patiënt een hoogkwalitatieve zorg

behandeling of medicatie aangebo-

krijgt, dankzij uitgebreide expertise

den krijgt.”

en gestroomlijnde behandeling.”

HUISARTS Samenwerken

De huisarts is een cruciale partner

De ziekenhuizen in Limburg hebben

bij de diagnose en behandeling van

in de loop der jaren een rijke traditie van samenwerken opgebouwd. Het LOC (Limburgs Oncologisch Centrum) is hiervan misschien wel het meest bekende voorbeeld. Dit betekent niet

Samenwerken als gelijkwaardige partners

de patiënt. Hij of zij wordt in deze zorgpaden dan ook niet over het hoofd gezien. Het MOC-overleg plant bijvoorbeeld een verslag naar de huisarts in. Zo blijft die op

dat de uitbouw van vier oncologi-

de hoogte van de status van zijn of

sche zorgpaden een piece of cake is,

haar patiënt. Bovendien blijft de

maar het maakt het parcours wel iets

patiënt in contact met zijn of haar

makkelijker.

huisarts, bijvoorbeeld voor een

Vandenborre: “De urologen van de

Kleinschalig maar wel

bloedafname. Het is met andere

vier ziekenhuizen hebben bijvoor-

topkwaliteit

woorden niet de bedoeling dat de

beeld al sinds verscheidene jaren

Van Puijenbroek: “We zijn klein-

relatie tussen patiënt en huisarts

hun eigen artsenassociatie (via de

schaliger, maar dat heeft een aantal

verwatert in een gestructureerd

Kliniek voor Urologie). Zij zijn al in

voordelen. De sfeer in een kleiner

zorgpad. Integendeel.

grote mate op elkaar afgestemd.”

ziekenhuis is gemoedelijk en de

JessaLinea Dossier: oncologische zorgpaden

11

Meer expertise in Endoscopische Submucosale Dissectie

Naast ESD zijn EMR (Endoscopische Mucosale Resectie) en resectie met een poliepectomielus de belangrijkste endoscopische technieken om poliepen te verwijderen.

ESD en EMR beperken zich overigens niet tot letsels in het colon. Ze zijn ook geschikt voor slokdarm, maag en duodenum.

Bij EMR injecteert een arts eerst vocht in de submu-

Endoscopische Submucosale Dissectie of ESD is

cosa. Het letsel wordt hierdoor gelift en wordt vervol-

een geavanceerde techniek om grotere poliepen

gens verwijderd met een diathermische lus. Van

weg te nemen. Gastro-enteroloog dr. Laura Van

Ginderachter: “Het nadeel van deze techniek is dat je

Ginderachter schoolt zich hierin bij en voert deze

grotere letsels niet in één keer kunt verwijderen. Dit

procedure binnenkort uit in het Jessa Ziekenhuis.

bemoeilijkt een nauwkeurige histopathologische analyse. Het recidiefpercentage kan oplopen van 15 tot 20 %. Bij een invasief adenocarcinoom is dan ook altijd aanvullende heelkunde noodzakelijk.”

Resectie ‘en bloc’ Bij ESD is de lus vervangen door een mesje. Dit maakt een incisie rond het letsel, waarna het aangetaste gebied gedissecteerd wordt van de diepere lagen.

“De resectie bij ESD is ‘en bloc’, ongeacht de grootte van het letsel. Zo blijft een accurate histopathologische evaluatie mogelijk. Zolang de invasie beperkt blijft tot de oppervlakkige submucosa kan de techniek curatief zijn, zelfs in geval van maligne ontaarding. Het risico op recidief ligt lager dan 1 %.”

De risico’s van beide technieken zijn gelijkaardig: bloeding en perforatie. Maar ESD heeft een hoger risico op perforatie dan EMR – een complicatie die weliswaar endoscopisch behandeld kan worden. “ESD is technisch erg uitdagend en vereist bijzondere endoscopische vaardigheden”, zegt Van Ginderachter. “Daarom volg ik een opleiding aan UCL in Brussel om de nodige praktijkervaring op te doen. Binnenkort passen we de techniek in het Jessa Ziekenhuis toe. Welke patiënten in aanmerking komen, hangt af van casus tot casus.

Daarom maken we eerst een nauwkeurige endoscopi-

dr. Laura Van Ginderachter

12 JessaLinea Meer expertise in Endoscopische Submucosale Dissectie

sche inschatting van de morfologie, de grootte en het risico op eventuele invasie.”

NIEUWE ARTSEN

Dr. Lukasz Augsburg

Dr. Pieter-Jan Loos

Radioloog

Arts-specialist fysische geneeskunde en revalidatie

Dr. Augsburg rondde in 2011 zijn

Dr. Pieter-Jan Loos behaalde zijn

opleiding geneeskunde af aan de

artsendiploma in 2014 aan de

universiteit van Lodz (Polen). Hij

KU Leuven. Nadien specialiseerde

specialiseerde zich in 2018 tot

hij zich in de fysische geneeskunde

radioloog aan het UZ Antwerpen.

en revalidatie en behaalde hij het

Tijdens zijn laatste twee opleidings-

diploma sportgeneeskunde (2017).

jaren focuste hij zich op musculo-

Tijdens zijn specialisatie legde hij

skeletale radiologie o.l.v. prof. dr. Jan

zich toe op EMG, aandoeningen van

Gielen. In 2018 behaalde hij het

het perifere musculoskeletaal

European Diploma Radiologie met

stelsel (sportletsels) en de wervel-

onderscheiding. In 2018-2019

zuil. Sinds 2 jaar is hij betrokken bij

werkte hij als musculoskeletale

de sportmedische begeleiding van

radioloog voor het UZ Leuven.

voetbalclub Oud-Heverlee Leuven.

Daar verdiepte hij zich verder in

In 2018 slaagde hij voor het

traumatologie en tumorale bot-

European Exam of Physical and

pathologie. Zijn interesse ligt bij

Rehabilitation Medicine. Loos

interventionele procedures zoals

versterkt sinds 1 augustus de

drainages, bot- en weke-delen-

dienst fysische geneeskunde en

biopsies en infiltraties.

revalidatie van het Jessa Ziekenhuis.

JessaLinea Nieuwe artsen

13

Dr. Kristof Muyldermans

Dr. Benjamin Peters

Dr. Liesbeth Thijs

Radioloog

Radioloog

Gastro-enteroloog

Dr. Kristof Muyldermans studeerde

Dr. Benjamin Peters volgde zijn

Dr. Liesbeth Thijs behaalde in

in 2012 af als arts aan de

opleiding radiologie aan het

2013 haar artsendiploma aan de

KU Leuven. Hij specialiseerde zich

UZ Antwerpen en behaalde zijn

KU Leuven. Nadien specialiseerde

vervolgens tot radioloog in het

erkenning in 2019. Hij werkte drie

ze zich verder in de inwendige

UZ Brussel, ZNA Antwerpen en

jaar o.l.v. prof. dr. Paul M. Parizel,

geneeskunde en gastro-enterologie

UZ Leuven. In 2018 behaalde hij

bekend voor neuroradiologie. In het

in UZ Leuven. In 2019 volgde haar

zijn erkenning als radioloog.

kader van een Europees Scholarship

erkenning tot gastro-enteroloog na

Bijkomend slaagde hij in 2018

werd hij geselecteerd voor een drie

stages in AZ Damiaan Oostende,

voor het EDiR-examen (European

maanden durende opleiding cardiale

Jessa en UZ Leuven. Haar interesse

Diploma in Radiology) op het

MRI aan het Universitätsspital

gaat uit naar inflammatoire darm-

Europees Congres Radiologie in

Zürich. Sinds 1 augustus is hij

ziekten. In dit vakgebied volgt zij

Wenen. Na zijn specialisatie werkte

voltijds aan de slag op de dienst

in 2019-2020 nog een bijkomende

hij een jaar als resident in het Jessa

radiologie van het Jessa Ziekenhuis

opleiding aan UZ Leuven bij prof.

Ziekenhuis. Hier legde hij zich toe

met als speerpunten thoracale en

dr. Séverine Vermeire en prof.

op thoracale beeldvorming. Sinds

cardiale beeldvorming. In 2020 zal

dr. Marc Ferrante. Naast de alge-

1 mei 2019 versterkt hij voltijds

Peters een bijkomende opleiding

mene gastro-enterologie en

het radiologenteam in het Jessa

interstitiële longpathologie volgen

inflammatoire darmziekten zal ze

Ziekenhuis. Muyldermans zal zich

aan het King’s College Hospital in

zich toeleggen op de diagnostiek

verder specialiseren in thoracale en

Londen.

van motorische slokdarmaandoe-

senologische beeldvorming.

ningen. Thijs versterkt de dienst gastro-enterologie van het Jessa Ziekenhuis sinds 19 augustus.

14 JessaLinea Nieuwe artsen

Dr. Verena Wijnen Nieuwe specialist voet- en enkelchirurgie

Sinds 1 augustus maakt dr. Verena Wijnen deel uit

zich nog meer in de voet- en enkelchirurgie. “Ik doe

van het orthopedisch team van het Jessa Zieken-

daar ervaring op met de moeilijke casussen”, zegt ze.

huis. Zij heeft zich de voorbije jaren gespeciali-

“Orthopedische problemen aan de achtervoet zijn

seerd in voet- en enkelchirurgie.

doorgaans complex en bezorgen de patiënt een langdurige last. Vaak moeten ook correcties aan de

Wijnen woont in Diepenbeek. Ze studeerde genees-

enkels uitgevoerd worden. Deze nieuw verworven

kunde aan de Universiteit Hasselt en KU Leuven.

ervaring komt op de afdeling orthopedie van Jessa

Tijdens haar specialisatiejaren in de orthopedische

ongetwijfeld van pas.”

heelkunde spitste ze zich toe op onder meer trauma en voet-, hand-, Ilizarov- en rug-orthopedie. Ze volgde aan UZ Leuven bovendien een bijkomende opleiding in de behandeling van de diabetesvoet. In 2016 behaalde ze de prijs voor het beste artikel geschreven door een jongere in Acta Orthopaedica Belgica.

Voet en enkel Met haar bijzondere interesse in voet- en enkelchirurgie versterkt Wijnen inmiddels twee maanden het orthopedisch team. “Bij voeten is het vaak een afwijkende stand van de tenen, bijvoorbeeld door artrose, die een chirurgische correctie vereist”, zegt Wijnen. “Jessa beschikt op campus Salvator bovendien over een multidisciplinaire diabetische-voetkliniek. Naast een endocrinoloog, podoloog en een wondverpleegkundige zal ik als orthopedisch chirurg deel uitmaken van dit team.”

Moeilijke casussen Wijnen combineert momenteel haar job in het Jessa Ziekenhuis met een verdere opleiding van zes maanden in het Heilig-Hart Ziekenhuis van Lier. Daar verdiept ze dr. Verena Wijnen

JessaLinea Nieuwe artsen

15

Meer gespecialiseerde kankerbehandeling

door NGS prof. dr. Jeroen Mebis en dr. Brigitte Maes

Het klinisch laboratorium van het Jessa Ziekenhuis is door het RIZIV geselecteerd als expertisecentrum in moleculaire diagnostiek bij kanker. Hierdoor mag het next generation sequencing (NGS) uitvoeren. “Jessa investeert in de meest geavanceerde en toekomstgerichte technologie”, zegt dr. Brigitte Maes, klinisch bioloog in Jessa. “Je mag ons in België als één van de voorlopers in NGS beschouwen.”

16 JessaLinea Meer gespecialiseerde kankerbehandeling door NGS

Voorlopig erkent het RIZIV maar een beperkt aantal

den kankergerelateerde biomarkers. Daaronder bevinden

pilootcentra. Het klinisch laboratorium van Jessa is het

zich biomarkers voor nieuwe en succesvolle therapieën

enige van Limburg. In een later stadium wil het RIZIV de

zoals NTRK (neurotrophic tropomyosin receptor kinase)

NGS-test definitief in de gezondheidszorg introduceren.

maar ook MSI (microsatellite instability) en TMB (tumor mutational burden). MSI en TMB kunnen voorspellen

Sciensano/RIZIV houdt de NGS-resultaten geanonimiseerd

welke patiënten al dan niet baat hebben bij de nieuwe,

bij in een aparte databank. Deze gegevens laten toe om

dure immunotherapieën.”

er in de toekomst gefundeerde beleidsbeslissingen op af te stemmen. Hoe frequent komen bepaalde ‘afwijkingen’ voor en welke behandeling werkt voor welk type patiënt?

Heilige graal?

NGS zorgt voor een snelle analyse van talrijke genen tegelijkertijd. Het wordt momenteel vooral ingezet bij

Genetisch profiel is de heilige graal van kankeronderzoek.

kankerbehandelingen met gerichte therapie. Slechts een beperkt aantal patiënten reageert klassiek positief op deze behandelingen, en dit terwijl ze duur zijn en ernstige

Jessa nam begin dit jaar als enige Belgische ziekenhuis

bijwerkingen kunnen uitlokken.

deel aan een Europees project waarin deze NGS-technologie op robuustheid en betrouwbaarheid werd getest.

“Daarom is het van belang te weten welke de precieze

Maes: “Jessa kiest er bewust voor om voor NGS meteen

eigenschappen van de tumor zijn”, zegt prof. dr. Jeroen

voor toptechnologie te gaan. Zo zijn we alvast bijzonder

Mebis, diensthoofd medische oncologie van Jessa. “Zo

goed voorbereid op de nieuwste kankerbehandelingen

kunnen we gemakkelijker weten of een patiënt al dan

van morgen.”

niet zal reageren op de doelgerichte behandeling. Een diepgaande kennis van het genetische profiel van de tumor is momenteel de heilige graal van het kankeronder-

NETWERK

zoek. Ook voor de sterk opkomende immunotherapieën

Laboratoria die niet geselecteerd zijn als expertisecentrum

neemt het belang van het genetisch profiel van de tumor

voor NGS kunnen terugvallen op erkende labo’s binnen

toe. We gaan zo meer en meer in de richting van een

een NGS-netwerk. Het RIZIV heeft tien NGS-netwerken

gepersonaliseerde behandeling.”

aanvaard. Het netwerk van Jessa heeft – samen met vijf ‘universitaire’ NGS-netwerken – de maximum selectie-

Toptechnologie

score behaald. Behalve Jessa maken de volgende acht

Het klinisch laboratorium van Jessa is alvast gewapend

ziekenhuizen deel uit van dit netwerk: az Vesalius

voor de toekomst. “We beschikken naast panels van 50 à

(Tongeren), Sint-Franciscusziekenhuis (Heusden-Zolder),

100 genen ook over TSO500. Dat bestrijkt een NGS-panel

Sint-Trudo Ziekenhuis (Sint-Truiden), Mariaziekenhuis

van 1,9 megabasen (Mb) en 523 genen”, zegt Maes.

Noord-Limburg (Pelt), Sint-Dimpna (Geel), AZ Turnhout en

“Krachtige algoritmes in de software analyseren honder-

AZ Herentals.

JessaLinea Meer gespecialiseerde kankerbehandeling door NGS 17

Delier wordt vaak over het hoofd gezien

Delier komt vaak – maar zeker niet uitsluitend – voor bij oudere mensen in de thuissituatie. Het genereert een heterogene mix van symptomen. Hierdoor wordt het vaak niet herkend. Toch is snel ingrijpen cruciaal, want de onderliggende somatische oorzaak is niet altijd onschuldig.

18 JessaLinea Delier wordt vaak over het hoofd gezien

Delier is een toestand waarbij het bewustzijn van de

De Clercq: “We stellen bij oudere patiënten na een delier

patiënt verstoord is. Hij of zij is vaak verward en heeft

regelmatig een geleidelijke cognitieve achteruitgang vast.

moeite om zich te concentreren. Ook de alertheid verlaagt

Vaak verliezen ze na verloop van tijd hun zelfredzaamheid

of verhoogt. De patiënt is plots apathisch of ineens

en hebben ze een verhoogd risico op complicaties.”

hyperactief. Soms is hij of zij rusteloos, angstig, geïrriteerd, ontremd en agressief. Regelmatig treden waanbeelden of hallucinaties op.

ZIEKENHUISOPNAME Typisch is bovendien dat de stoornis zich op korte tijd

Jongere mensen kunnen natuurlijk ook een delier krijgen,

ontwikkelt (van uren tot dagen) en dat de symptomen

maar bij hen is (een verandering in) middelenmisbruik vaak

sterk fluctueren in de loop van de dag (vaak nemen ze

de uitlokkende factor. Ouderen zijn doorgaans kwetsbaar-

’s nachts toe). Een delier houdt enkele dagen tot ver-

der, onder meer door een minder goede lichamelijke

scheidene weken aan.

toestand en de afname van het cognitieve vermogen.

“Door de vele symptomen en het grillige verloop is het

Bij een ernstig delier wordt de patiënt (van welke

vaak moeilijk een delier te herkennen”, zegt dr. Sven

leeftijd ook) bij voorkeur zo snel mogelijk in het

Estercam, psychiater in Jessa. “Zeker een stil delier. Elke

ziekenhuis opge-nomen. “Bij elke patiënt wordt

arts ziet dat al eens over het hoofd. Luister daarom naar

bij een opname in Jessa een standaard vragen-

de signalen van de familie: ‘Moeder is ineens niet meer in

lijst afgenomen”, zegt dr. Heidi Schruers,

haar normale doen’. Of: ‘Zo kennen we onze papa niet’.”

liaisonpsychiater. “Daaruit leiden we al een verhoogd risico op delier af. Indien dit zo is,

Acute somatische oorzaak

vult een verpleegkundige een DOS (Delirium

Dr. Charlotte De Clercq, geriater in Jessa: “Check ook of de

Observatie Screening) in. Is die positief?

samenstelling van de medicijnen gewijzigd is. Of was er

Dan krijgt de patiënt een psychiatrisch of

misschien recent een overlijden in de familie? Dat brengt

geriatrisch consult. Uiteindelijk volgt een

heel wat stress en emotie mee waardoor bijvoorbeeld de

aangepaste behandeling met artsen en

normale vochtinname of het eetpatroon verstoord raakt.

verpleeg-kundigen die regelmatig

Er is een hele lijst van risicofactoren.”

bijgeschoold worden in de materie.”

Een acute somatische oorzaak ligt vaak aan de basis van een delier. Belangrijk is die aanleiding snel op te sporen én te

Het Jessa Ziekenhuis heeft voor opgenomen patiënten een

behandelen. Een delier dat niet herkend wordt en waarvan

richtlijn Delier, opgesteld door een multidisciplinaire

de reden onbehandeld blijft, kan voor de patiënt ernstige

werkgroep.

consequenties hebben zoals coma of zelfs overlijden.

www.jessazh.be/professionals/geriatrisch-handboek

JessaLinea Delier wordt vaak over het hoofd gezien 19

JESSA, CENTRUM VOOR

WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK!

Nieuwe onderzoekscoördinator Jessa & Wetenschap

Hilde Kelchtermans is de nieuwe onderzoekscoördinator van Jessa & Wetenschap. Samen met haar team wil ze zich toeleggen op de verdere uitbouw van het wetenschappelijk onderzoek. Ook de ondersteuning van de Jessa-symposia is een van haar speerpunten.

Wetenschappers, doctoraatsstudenten, artsen en paramedici vinden bij Jessa & Wetenschap advies en ondersteuning bij de opzet van nieuwe studies. Voor farmaceutische bedrijven is het dan weer een belangrijk aanspreekpunt voor klinisch onderzoek.

Nieuwe managementtool Jaarlijks starten er gemiddeld 150 nieuwe wetenschappelijke of klinische studies. Hilde Kelchtermans: “In oktober rollen we een nieuwe managementtool uit. Die moet de complexe stroom van studies in goede banen leiden. De applicatie geeft een gedetailleerd overzicht: waarover gaan de studies, in welke fase zitten ze, ….

De goedkeuringsflow bij aanmelding verzekert dat elke studie in overeenstemming is met de huidige wetgeving en dat de interactie tussen onderzoeker en ondersteunende diensten efficiënter verloopt.”

In combinatie met de uitgeschreven procedures vereenvoudigt de tool ook de instapprocedure voor artsen en paramedici met interesse voor wetenschap. De uniforme aanpak leidt mogelijk tot nieuwe samenwerkingen met de farmaceutische industrie.

20 JessaLinea Jessa & Wetenschap

Samen met de huisarts Verspreiding van wetenschappelijke kennis is een van de doelstellingen van Jessa & Wetenschap. Kelchtermans: “Daarbij verliezen we de huisarts niet uit het oog. Elke drie maanden organiseren we een meeting met (arts-)onderzoekers en huisartsen. Zo blijven ze op de hoogte van de lopende onderzoeken en krijgen wij zicht op nieuwe noden van patiënten en huisartsen.”

Ook de Jessa-symposia verlopen steeds meer in samenspraak met de huisartsen. Kelchtermans: “We hebben nog meer aandacht voor de praktische invalshoek. Ons symposium van volgend voorjaar spitst zich bijvoorbeeld toe op de nieuwste medisch-wetenschappelijke inzichten op het vlak van vaccinaties, een onderwerp met heel wat controverses. Daarbij ligt een duidelijke focus op de concrete betekenis voor de huisartsenpraktijk.”

Kelchtermans heeft een ruime ervaring in wetenschappelijk onderzoek. Ze studeerde voor bio-ingenieur (KU Leuven), schreef een doctoraal proefschrift rond auto-immuniteit en deed twee jaar postdoctoraal onderzoek in het Rega Instituut. Bij Apitope in BioVille (UHasselt) spitste ze zich toe op onderzoek rond de ziekte van Graves, een auto-immuunziekte. Daarna werd ze onderzoeksdirecteur bij Synapse in Maastricht dat onderzoek verricht rond bloedstolling. “Nu heb ik vooral een coördinerende en sturende functie, maar via de contacten met de (arts-)onderzoekers blijf ik Hilde Kelchtermans

nauw betrokken bij onderzoek. Dat maakt deze functie zo boeiend.”

BETERE AFSTEMMING VAN SYMPOSIA MET HUISARTSENKRINGEN Jessa herziet de aanpak van haar symposia. Voortaan

Uiterlijk op 1 oktober en 1 april verschijnen de geplande

stemmen we de onderwerpen en de data van de symposia

symposia voor het daaropvolgende semester. De medische

beter af met de huisartsenkringen. In de eerste plaats moet

directie licht de coördinatoren van alle Limburgse huisartsen-

het programma-aanbod aansluiten op de behoeften van de

kringen in. Om overlap te voorkomen, delen we de kalender

eerste lijn. Daarnaast streven we naar een betere spreiding

ook halfjaarlijks met de netwerkziekenhuizen.

van de kalender van de symposia over het hele jaar.

www.jessazh.be/agenda

JessaLinea Jessa & Wetenschap

21

— Save the date — NIEUWJAARSRECEPTIE zaterdag 11 januari 2020 Jessa samen met de Limburgse huisartsenkringen

—

ECHO-ALTERECHO IN CONCERT zaterdag 18 januari 2020 - CCHA

—

t.v.v. Jessa Fonds - kaarten te koop via CCHA

22 JessaLinea Save the date

Jessa verfijnt techniek laserballon-ablatie Jessa is Center of Excellence van CardioFocus voor

zegt Vijgen. “Artsen uit het buitenland komen kijken

de behandeling van voorkamerfibrillatie (VKF) met

hoe wij het doen. Onze ablatietechniek is verder verfijnd.

laserballon-ablatie. Sinds kort is de techniek verder

Bij de vorige behandelwijze stuurde de cardioloog de

verfijnd. Hierdoor verkort de behandeltijd aanzien-

laserstraal om de 20 seconden zelf aan. Nu gebeurt

lijk. Wereldwijd hebben maar weinig ziekenhuizen

dat volledig geautomatiseerd. De behandeltijd verkort

hiervoor de nodige expertise aan boord.

hierdoor gemiddeld van zo’n 20 naar 4 minuten per longvene. De patiënt blijft dus ook minder lang onder

VKF is de meest voorkomende hartritmestoornis. Bij VKF

anesthesie. Bovendien is de ingreep veiliger.”

zijn het niet de cellen van het geleidingssysteem van het hart die uit de pas lopen. Het gaat om spiercellen die

Niet elke patiënt met VKF komt in aanmerking voor

normaal gezien geen prikkels genereren. Deze afwijkende

laserballon-ablatie. Die beslissing komt er na een grondig

cellen bevinden zich voornamelijk in de longvenen. Ablatie

onderzoek en in overleg met de behandelende cardiologen.

van deze cellen gebeurt doorgaans door opwarming (radiofrequente therapie) of bevriezing (cryotherapie).

Behandeling met laser is relatief nieuw. Een ballonkatheter gaat via de lies richting hart, tot bij de longvenen. In de ballon bevindt zich naast de laser ook een camera. Die geeft in realtime een duidelijk beeld van de situatie. De laser vernietigt vervolgens – doelgericht en precies – de abnormaal actieve cellen.

Meer dan 500 procedures Jessa heeft een jarenlange ervaring in laserablaties.

Dr. Pieter Koopman en dr. Johan Vijgen voerden de eerste procedure uit in 2014. Intussen hebben de Jessa-artsen meer dan 500 procedures op de teller.

“Dankzij die grote expertise en ervaring konden we als eersten de nieuwste technologie testen en toepassen”,

JessaLinea Jessa verfijnt techniek laserballon-ablatie 23

Het Vragenkabinet v.l.n.r.: dr. Lies Vanderperre, dr. Stef Smits en dr. Evelien

De Jessa Travel Clinic geeft het jaar door gezondheidsadvies voor wie op reis gaat. Hiervoor werkt het team nauw samen met apothekers, reisorganisaties en sinds kort ook huisartsen. In de nasleep van de hete zomer polsen dr. Lies Vanderperre, dr. Evelien Holsteyns en dr. Stef Smits van huisartsenpraktijk De Driehoek in Paal naar aanbevelingen op het vlak van tropische ziekten, worminfecties en vaccinaties tegen tekeninfecties.

24 JessaLinea Het Vragenkabinet

Holsteyns

VRAAG 1

TROPISCHE ZIEKTES HERKENNEN

VRAAG 2

TEKEN

Teken zijn volop aanwezig in Limburg. Komt er in de Hoe herkennen we snel symptomen van dengue,

toekomst een vaccin tegen de ziekte van Lyme? Het

malaria, het zikavirus en andere tropische ziekten?

FSME-immun®-vaccin is dan weer alleen voor teken uit

Vaak zijn de symptomen vaag zoals muggenbeten,

de TBE-gordel (Tick-Borne Encefalitis). Er is echter

koorts, gastro-enteritis, luchtweginfecties … Hoe weten

sprake dat tekenencefalitis ook naar onze regio oprukt.

we of het niet gewoon om een banale infectie gaat?

Wat zijn jullie aanbevelingen over dit vaccin?

En aanvullend: welk advies geven we aan patiënten die na een vakantie in risicogebied dergelijke klachten

Dr. Karlijn van Halem,

hebben? Zijn er hiervoor vaccins in de maak?

Jessa Travel Clinic: “Er zijn vandaag geen geregistreerde

Dr. Peter Messiaen,

humane vaccins op de markt tegen

Jessa Travel Clinic:

de ziekte van Lyme. In de jaren ’90

“Neem diverse ziektes op in de

werd een vaccin ontwikkeld:

differentiaalanalyse, afhankelijk

LYMErix. Het bleek veilig en werk-

van de voorgeschiedenis van de

zaam in klinische studies maar het

patiënt, het ziektebeloop tijdens of

werd van de Amerikaanse markt gehaald vanwege

na de reis, bestemming, incubatietijd

tegenvallende verkoopcijfers. De negatieve media-

en eventuele bijzondere expositie

aandacht voor vermoede bijwerkingen – die nooit

ter plaatse. Naast de vaccinatiestatus is een goede reis-

wetenschappelijk zijn aangetoond – leidde tot een

en expositieanamnese onontbeerlijk. Bij griepale klachten

publiek wantrouwen zodat het gebruik afnam. Dit heeft de

na een bezoek aan Azië, met zoetwaterexpositie en een

ontwikkeling van nieuwe vaccins belemmerd. De lancering

conjunctivitis denk je bijvoorbeeld aan leptospirose. Bij

van een nieuw vaccin tegen Lyme zal gepaard moeten

griepale klachten na een reis naar India, een relatieve

gaan met uitgebreide voorlichting.

bradycardie en huiduitslag moet je buiktyfus uitsluiten.

Tick-Borne Encefalitis (TBE) is een virale meningo-

Soms zijn er pathognomonische kenmerken, zoals een

encefalitis die endemisch is in de bosrijke streken van

eschar op de huid bij rickettsiose. Het zijn niet altijd

meerdere landen van Centraal-Europa: de zogenaamde

tropische ziekten. Na tropenreizen worden het vaakst de

‘TBE-gordel’. De aandoening verloopt meestal goedaardig,

meest banale infecties zoals klassieke luchtweginfecties

maar geeft in zeldzame gevallen neurologische complica-

en griep gediagnosticeerd.

ties. Het risico is seizoensgebonden, met een piek van april

Zie potentieel dodelijke ziekten niet over het hoofd. De

tot oktober. Vaccinatie voor deze gebieden bevelen we

symptomen kunnen erg aspecifiek zijn (koorts, hoofdpijn,

alleen aan in geval van buitenactiviteiten (wandelaars,

diarree, spierpijn). Daarom moet je bij elke patiënt met

trekking, kamperen). Een volledige basisserie bestaat uit

koorts na terugkeer uit een malariagebied met spoed

3 doses: het interval tussen de eerste en de tweede dosis

malaria uitsluiten. Ook in geval van adequaat gebruik van

is bij voorkeur minimaal 1 maand, het interval tussen de

chemoprofylaxe tijdens de reis. Duid je patiënt er met

tweede en derde minimaal 5 maanden. Voor specifiek

nadruk op om zich bij klachten na thuiskomst aan te

vaccinatie-advies kun je ook de website van het Instituut

melden. Er is voorlopig geen malariavaccin voorhanden.”

voor Tropische Geneeskunde in Antwerpen raadplegen.”

JessaLinea Het Vragenkabinet

25

VRAAG 3

WORMINFECTIE

fig. 1

Worminfecties zijn niet altijd makkelijk opspoorbaar in de

Leveren bovengenoemde onderzoeken geen diagnose op,

stoelgang. Wat is jullie beleid bij een sterk vermoeden en

dan zoek je naar een andere oorzaak zoals het postinfecti-

negatieve testen? Kan het kwaad om dit ‘onnodig’ aan te

euze prikkelbaredarmsyndroom, lactose-intolerantie, een

pakken? Met andere woorden: vormt resistentie hier een

inflammatoire darmziekte of tropische spruw. Als de patiënt

probleem?

antibiotica heeft gebruikt, moet je ook een Clostridium difficile-infectie uitsluiten.

Dr. Karlijn van Halem, Jessa Travel Clinic:

Voor de vaststelling van parasitaire worminfecties zoals

“Reizigersdiarree treedt meestal

strongyloidiasis, schistosomiasis, echinococcose, filariasis,

acuut op, heeft veelal een bacteriële

taeniasis en toxocariasis bestaat er serologisch onderzoek.

oorzaak en is doorgaans zelflimite-

Deze ziekten hebben veelal een specifieke kliniek en het

rend binnen enkele dagen. Een klein

risico voor de reiziger is – afhankelijk van de expositie –

deel van de reizigers ontwikkelt

niet erg groot. Als je een vermoeden hebt van bovenstaan-

echter persisterende (>14 dagen

de diagnoses is de dienst infectieziekten altijd bereikbaar

durende) gastro-intestinale klachten, bijvoorbeeld door

voor telefonisch overleg over de te nemen vervolgstappen.

een parasitaire infectie.

Empirisch gebruik van antibiotica/anthelmintica bij De traditionele microbiologische diagnostische methode

negatieve testen raden wij af. De juiste therapie verschilt

bij vermoedens van een parasitaire darminfectie is een

naargelang de diagnose en loopt sterk uiteen. Daarnaast

directe microscopie. Daarbij worden 3 of meer feces-stalen

stel je je patiënt uiteraard bloot aan een mogelijk onnodige

bekeken op aanwezigheid van parasieten, wormeieren of

behandeling met diverse bijwerkingen. Resistentie tegen

cysten inclusief zuurvaste kleuring voor detectie van

anthelmintica bestaat en is momenteel in de diergenees-

Cryptosporidium (fig.1), Cyclospora en Cystoisospora. Dit

kunde al een bekend probleem.”

kan lastig zijn omdat patiënten niet altijd veel oöcysten uitscheiden in de stoelgang. Herhaald onderzoek is dan ook nodig. Bij bloederige diarree moet je ook testen op Entamoeba histolytica. Giardiasis is dan weer een frequent voorkomende oorzaak van persisterende diarree. Hiervoor

JESSA TRAVEL CLINIC 011 33 83 38 www.jessazh.be/jessatravelclinic Infectieziekten en immuniteit 011 33 76 50 (voor patiënten met klachten na terugkomst uit de tropen)

is antigeendetectie in de feces de diagnostische methode met de hoogste sensitiviteit.

ZIT JE ZELF OOK MET VRAGEN VOOR JESSA? Mail ze naar communicatie@jessazh.be

26 JessaLinea Het Vragenkabinet

Jessa-cardioloog publiceert studie in The Lancet

Komt er een aanpassing aan de

Patiënten die een coronaire

“Uit onze studie blijkt dat het

richtlijnen voor de antitrom-

stenting ondergaan, krijgen duale

optimaal is om twee weken na

botische behandeling van

bloedplaatjesremming na de

de stentplaatsing te stoppen met

patiënten met voorkamerfibril-

ingreep. Ongeveer 7 tot 9 %

aspirine. De huidige richtlijn van de

latie na coronaire stenting?

van deze patiënten lijdt ook aan

Europese vereniging voor cardiolo-

De kans is groot, zeker na de

voorkamerfibrillatie. Daarom

gie geeft vandaag een periode van

publicatie van ‘Entrust-AF PCI’

hebben zij baat bij een drieledige

één maand aan.

in The Lancet op 3 september.

antistolling of ‘triple therapy’.

Deze richtlijn zal op basis van

Prof. dr. Pascal Vranckx, cardio-

Hierbij wordt aan de DAPT nog

de resultaten van Entrust-AF PCI

loog in Jessa, is eerste auteur

een niet vitamine-K-antagonist

allicht kunnen aangepast worden.

van deze klinische studie. Ze is

coagulatieremmer (NOAC) toege-

Onze studie bevestigt ook – samen

intussen ook voorgesteld op het

voegd. Het nadeel van deze

met voorgaande studies – dat

congres van de European Society

drieledige behandeling is het

clopidogrel de beste keuze is als

of Cardiology (ESC) in Parijs.

verhoogde bloedingsrisico.

P2Y12-inhibitor. NOAC’s genieten

Vranckx: “De medische wereld was

de absolute voorkeur boven

het er op basis van drie eerdere

een vitamine-K-antagonist type

onderzoeken over eens dat deze

Marcoumar®. Dat geldt niet

drieledige behandeling zo kort als

wanneer de patiënt een tegenindi-

mogelijk gehouden moet worden.

catie heeft voor gebruik van een

De vraag was alleen: wat is kort?”

NOAC zoals bij dialyse of een mechanische kunstklep.”

Meer duidelijkheid De nieuwe studie Entrust-AF PCI brengt meer duidelijkheid. Ze vergeleek edoxaban in combinatie met een P2Y12-inhibitor met een klassieke triple therapie (VKA + P2Y12-inhibitor + aspirine).

Bij de Entrust-AF PCI-studie waren 1500 patiënten betrokken, onder wie 50 patiënten uit het Jessa-netwerk.

Met de Entrust-AF PCI haalt Jessa voor de tweede keer binnen het jaar The Lancet. In september 2018 verscheen de ‘Global Leaders studie’, eveneens met Vranckx als eerste auteur.

Prof. dr. Pascal Vranckx

JessaLinea Jessa-cardioloog publiceert studie in The Lancet 27

Hybride coronaire

revascularisatie Bij hybride coronaire revascu-

Patiënt per patiënt

Minimaal invasief

larisatie werken de cardioloog en

Niet elke hartpatiënt is geschikt voor

Hybride coronaire revascularisatie

cardiochirurg intens samen. Dat

een hybride revascularisatie. “Na een

heeft diverse voordelen. Zowel PCI

levert een win-winsituatie voor

grondig onderzoek selecteren we via

als CABG zijn minimaal invasief. Op

de patiënt. “We willen hem of

het hartteam de patiënten die in

het lichaam zijn slechts kleinere

haar op de best mogelijke manier

aanmerking komen”, zegt cardioloog

incisies te zien. Een groot verschil

helpen”, zegt cardiothoracaal

dr. Edouard Benit. “De behandeling

met de ‘ritssluiting’ na een sternoto-

chirurg dr. Alaaddin Yilmaz. “Een

bekijken we patiënt per patiënt, af-

mie. Die vereist vaak een maanden-

minimale beschadiging van het

hankelijk van waar de vernauwingen

lang herstel. Zeker voor oudere

lichaam en een snelle genezing

zich bevinden. Bij patiënten met een

mensen valt dit zwaar. De anesthesie

zijn hierbij cruciaal.”

acuut myocardinfarct voeren we

is bij hybride coronaire revascularisatie

eerst een PCI uit en enkele weken

ook korter; de patiënt verblijft minder

Hybride coronaire revascularisatie

later een endoscopische CABG. Voor

lang op intensieve zorgen en kan

combineert Percutane Coronaire

stabiele patiënten keren we de

sneller de dagelijkse activiteiten

Interventie (PCI) met endoscopische

volgorde van de procedures om.”

hervatten. De patiënttevredenheid is

bypassoperatie (CABG). De behande-

dan ook groot.

ling is aangewezen bij meertakslijden.

In het Jessa Ziekenhuis gebruikt de chirurg voor de overbruggingen uitsluitend slagaders (Linker en Rechter Interne Arteria Mammaria of LIMA en RIMA) en geen aderen.

“Overbruggingen met slagaders zijn zeer solide en gaan vele jaren mee”, zegt Yilmaz. “Bij arteriële anastomosen treedt bovendien geen

Geen ritssluiting meer is het grootste voordeel, zeker voor oudere mensen

trombose of atherosclerose op.

Tijdens de PCI worden drug-eluting stents (DES) geplaatst. Ook zij verlagen het risico op een trombose of nieuwe vernauwing.” dr. Alaaddin Yilmaz

28 JessaLinea Hybride coronaire revascularisatie

Percutane sluiting

van paravalvulaire lekken Een percutane sluiting van een

Voor paravalvulaire lekken is de

“Bij de ingreep gebruiken we ook

paravalvulair lek is een valabel

referentiebehandeling een heelkun-

transoesofageale echografie”, zegt

alternatief voor een heelkundige

dige correctie, maar de morbiditeit en

dr. Didier Stroobants. “Dat geeft een

ingreep. Deze minimaal invasieve

mortaliteit bij een tweede hartopera-

aanvullend en nauwkeuriger beeld

ingreep illustreert het toenemen-

tie zijn veel hoger dan bij de eerste.

van de situatie.”

de belang van de interventionele

Het alternatief is om het lek percutaan

echocardiografie.

te sluiten met plugs en occluders.

3 op de 4 patiënten met een paravalvulair lek komen in aanmer-

Na plaatsing van een nieuwe hartklep treden soms paravalvulaire lekken op. Doorgaans zijn ze klein en asymptomatisch, maar bij ongeveer 1 op de 8 veroorzaken ze hartfalen en longoedeem. Ook het risico

king voor een percutane sluiting. De

3 op de 4 patiënten komen hiervoor in aanmerking

behandeling verloopt in 90 % van de gevallen succesvol.

op endocarditis en hemolytische anemie verhoogt.

Jonge, beloftevolle specialisatie “Dat is veel minder ingrijpend dan de

In de cardiologie neemt het belang

traditionele openhartchirurgie met

van minimaal invasieve ingrepen toe.

sternotomie”, zegt cardioloog

Echocardiografie speelt hierin een

dr. Edouard Benit. “Het vergt wel

belangrijke rol. “Wereldwijd krijgt

een grondige voorbereiding met

deze nog relatief jonge specialisatie

onder meer een goede echocardio-

meer aandacht”, zegt Stroobants.

grafische evaluatie.”

“Zo wordt de interventionele echocardiografie ook ingezet bij de

dr. Didier Stroobants

Precies beeld

sluiting van patent foramen ovale,

Benit: “Een paravalvulair lek van een

atrium- en ventrikelseptumdefect en

mitraliskunstklep sluiten we ante-

de sluiting van het linker hartoortje.

graad met een veneuze punctie en

Interventionele echocardiografie is

een transseptale katheterisatie van

veelbelovend en interessant voor

het interatriale septum. De sluiting

jonge cardiologen die zich verder

van een paravalvulair lek van een

willen specialiseren in de cardio-

aortakunstklep gebeurt retrograad.”

logische beeldvorming.”

JessaLinea Percutane sluiting van paravalvulaire lekken 29

v.l.n.r.: dr. Bart Appeltans (Jessa), dr. Dennis Wicherts (ZOL), prof. dr. Gregory Sergeant (Jessa), prof. dr. Kurt Van der Speeten (Ziekenhuis Maas en Kempen), dr. Jan MatheĂŻ (Mariaziekenhuis Noord-Limburg)

Samenwerking in Limburg: conventie pancreas- en slokdarmchirurgie

Complexe pancreas- en slokdarmingrepen in BelgiĂŤ gebeuren vanaf 1 januari alleen nog in een klein aantal daarvoor erkende centra. Die ziekenhuizen treden voor een bepaalde periode toe tot de conventie. Bij voldoende aantallen en goede resultaten kan die duur worden verlengd.

30 JessaLinea Samenwerking in Limburg

Ziekenhuizen die al een minimaal aantal van deze

hebben. Alle chirurgen die betrokken zijn bij de conventie

ingrepen uitvoerden, konden zich tot maart 2019

pancreaschirurgie kregen na hun opleiding tot abdominaal

kandidaat stellen bij het RIZIV. Bij de aanvraag bestond

chirurg diverse korte en lange vervolgopleidingen. Dat

de mogelijkheid om de eigen kandidatuur aan te vullen

gebeurde in gerenommeerde nationale en internationale

met één of twee andere ziekenhuizen voor respectievelijk

centra.

pancreas- en slokdarmchirurgie om zo een consortium te vormen.

Alle pancreasingrepen in Jessa en alle slokdarmchirurgie in het ZOL In Limburg werd gekozen om voor pancreaschirurgie een samenwerking aan te gaan tussen het Jessa Ziekenhuis, Ziekenhuis Oost-Limburg in Genk en Mariaziekenhuis

We gaan nog meer inzetten op preventie, vroegtijdige opsporing en optimale nabehandeling

Noord-Limburg in Pelt en voor de slokdarmchirurgie tussen het Jessa Ziekenhuis en Ziekenhuis Oost-Limburg.

Tot 1 juli 2019 vond deze complexe chirurgie nog in die

Pancreatic clinical nurse

drie ziekenhuizen plaats. Vanaf 1 januari worden alle

Om de kwaliteit te blijven verbeteren, zetten we in de

pancreasingrepen gecentraliseerd uitgevoerd in het

toekomst nog meer in op de preventie, de vroegtijdige

Jessa Ziekenhuis en de slokdarmingrepen in het Zieken-

opsporing en de optimale behandeling van postoperatieve

huis Oost-Limburg. Deze samenwerking is complementair

complicaties. Daarnaast leveren we bijkomende inspan-

met de locoregionale netwerkstructuren.

ningen om het aandeel minimaal invasieve ingrepen en mogelijks robotchirurgie voor pancreaskopresecties

Nabehandeling dichter bij huis

verder op te drijven. Er is ook extra aandacht voor

Patiënten die voor pancreaschirurgie verwezen worden

meetbare patiënttevredenheid. Om dit laatste te facili-

vanuit een Limburgs ziekenhuis dat al dan niet deel

teren, ging Dorien Schelmans aan de slag in het Jessa

uitmaakt van het consortium, worden rechtstreeks

Ziekenhuis als verpleegkundige gespecialiseerd in zorg

verwezen naar het Jessa Ziekenhuis. Na hun ingreep

voor de patiënt met pancreaspathologie.

keren ze terug naar het ziekenhuis dichter bij huis voor de noodzakelijke nabehandeling. Zo zullen ook alle patiënten die een slokdarmresectie moeten ondergaan,

Hoe dan ook blijft in dit verhaal de supraregionale

rechtstreeks verwezen worden naar het ZOL.

samenwerking belangrijk bovenop de locoregionale netwerkstructuren met ziekenhuizen als Sint-Franciscus-

Expertise om fier op te zijn

ziekenhuis Heusden-Zolder, Sint-Trudo Ziekenhuis in

Voor de chirurgische behandeling van pancreaskanker

Sint-Truiden, az Vesalius in Tongeren, Mariaziekenhuis

mogen we gerust fier zijn op de expertise die de artsen

Noord-Limburg in Pelt en Ziekenhuis Maas en Kempen

de jongste jaren in het Jessa Ziekenhuis opgebouwd

in Maaseik.

JessaLinea Samenwerking in Limburg 31

Uitgelicht:

Jessa in beeld Jessa serveert sinds deze zomer fingerfood in woonzorgcentrum HOGEVIJF. Het gaat om een pilootproject voor bewoners die moeilijk met mes en vork kunnen eten. En eten deden ze! Met de handen en met smaak! `

24/7/2019

Dr. Davy Cheng, voormalig diensthoofd anesthesie in London, Ontario en Canada, en wereldwijd bekend als specialist in fast-track-(cardio)chirurgie werd rondgeleid in het operatiekwartier op intensieve zorgen. Hij gaf een lezing over fast-track-(cardio)chirurgie omdat die aansluit bij het zorgpad ‘supersnel herstel na cardiochirurgie’ dat Jessa in het najaar wil uitrollen. ` 3/9/2019

32 JessaLinea Uitgelicht: Jessa in beeld

Marijke Colla (rechts), hoofdverpleegkundige op onze afdeling nierdialyse wisselt ervaringen uit met Griet Weckx, hoofdverpleegkundige in het UZ Leuven. Griet liep een maand lang stage bij Jessa om zich voor te

Op 3 augustus organiseerde de dienst materniteit

bereiden op een nieuwe uitdaging op nierdialyse in UZ Leuven.

het Mamacafé. Jonge ouders kwamen er vooral

6/7/2019

ervaringen uitwisselen, maar ze konden ook deelnemen aan workshops (bv. babymassage, lactatiedeskundige, draagconsulente …).

3/8/2019

Ruilwinkel ‘t Wisselke in Runkst kreeg 200 slaapzakjes van de dienst materniteit.

Die bleken bij levering te groot voor pasgeboren baby’s. `

19/6/2019 Rachelle en haar man Eric lieten zich gratis screenen op voorkamerfibrillatie.

In totaal gingen ruim 90 patiënten in op de uitnodiging van Hartcentrum Hasselt.

Ze kregen er allemaal nog een korte infosessie bovenop. `

20/6/2019

JessaLinea Uitgelicht: Jessa in beeld 33

De nieuwe lichting

artsen-specialisten in opleiding Ze zijn op 3 augustus gestart. We wensen hen veel succes!

Bovenste rij: dr. Sarah Eylenbosch; dr. Charlotte Verbist, dr. Annelize Wandelseck, dr. Tom Vandewalle, dr. Ruben Derwael, dr. Maxim Peeters, dr. Soetkin Thijssen Middelste rij: dr. Xavier De Raeymaeker, dr. Pieter Martens, dr. Marjolein Geuens, dr. Sebastiaan Arnauw,

dr. Bart Forier, dr. Cleo De Backer, dr. Olivier Van Leuven, dr. Saskia Bosch, dr. Andreas

Gevaert, dr. Esther NoĂŤ, dr. Joren Vanderstukken, dr. Roxanne Rotiers, dr. Ben Pellens,

dr. Elena Donders, dr. Filip Van Herpe, dr. Mayaad Bin Saad, dr. Johannes Kloos, dr. Klaas

Dewaele

Onderste rij: dr. Ine Bollen, dr. Valerie Konings, dr. Joris Lenaerts, dr. Emma Bakelants, dr. Salah Mahadi

34 JessaLinea De nieuwe lichting artsen-specialisten in opleiding

INGEBLIKT

Filmpje Jessa in de cinema

HANDIGE TELEFOONNUMMERS JESSA Callcenter medische beeldvorming 011 33 55 66

011 33 79 79 Callcenter (voor afspraken) 011 33 55 77 Abdominale heelkunde 011 33 75 00

Sinds 17 juli promoot Jessa zich als werkgever op het grote doek. Bracht je afgelopen zomer een bezoekje aan Kinepolis

Cardiologie 011 37 35 65 Cardiothoracale en vasculaire heelkunde 011 33 71 00

Hasselt? Dan is de kans groot dat je de spot gezien hebt. Hij zit in de reclameloop voor aanvang van de filmvertoningen. In het filmpje

Endocrinologie 011 33 72 80 Fysische geneeskunde 011 33 88 00

– dat in drie varianten bestaat – schitteren een twintigtal Jessa-medewerkers, artsen en directieleden. De laatste vertoningen vinden plaats

Gastro-Enterologie 011 33 76 00 Geriatrie 011 33 78 00

tussen 2 en 16 oktober.

Gynaecologie 011 22 82 19

Scan de QR-code en bekijk het filmpje.

Medische oncologie, hematologie en radiotherapie

Infectiologie 011 33 76 50 Klinisch laboratorium en ambulante bloedafname Campus Virga Jesse: 011 33 82 00 Campus Salvator: 011 33 83 00 Materniteit/Kraamkliniek Balie verpleegafdeling: 011 33 93 20

Nefrologie 011 33 87 00 Neurochirurgie 011 33 75 70 Neurologie 011 33 78 70 Nucleaire geneeskunde 011 33 81 90 ORL 011 33 74 20 Orthopedie 011 33 77 40 Pneumologie 011 24 11 81 (privépraktijk) Psychogeriatrie (enkel op maandag tussen 12 en 13u) 011 33 78 16 Travel Clinic 011 33 83 38 (tussen 9 en 16u) Urologie 011 33 76 70

Specialismen die niet in deze lijst opgenomen zijn, bereik je via het secretariaat raadplegingen: 011 33 55 70

JessaLinea Contactgegevens 35

SYMPOSIA 2019 - 2020 SYMPOSIUM ‘JESSA BEVALT ME, NATUURLIJK!‘ DATUM:

12 oktober 2019

LOCATIE: Jessa Ziekenhuis, aula campus Virga Jesse

SYMPOSIUM ‘ACUTE BEROERTE: HOE HERKENNEN EN BEHANDELEN?‘ DATUM:

12 oktober 2019

LOCATIE: C-mine Genk - Grote Zaal

SYMPOSIUM ‘BRA DAY‘ DATUM:

16 oktober 2019

LOCATIE: Jessa Ziekenhuis, aula campus Virga Jesse

SYMPOSIUM ‘CARDIALE HEELKUNDE‘ DATUM:

26 oktober 2019

LOCATIE: Congress venue Tiendschuur Herkenrode

SYMPOSIUM ‘INNOVATIES IN DE ONDERSTEUNENDE ONCOLOGISCHE ZORG‘ DATUM:

23 november 2019

LOCATIE: UHasselt, Oude Gevangenis

SYMPOSIUM ‘STATE-OF-THE-ART PREOPERATIEVE VOORBEREIDING ANNO 2020: EEN MULTIDISCIPLINAIR PROCES SAMEN MET DE HUISARTS’ DATUM:

30 november 2019

LOCATIE: Jessa Ziekenhuis, aula campus Salvator

SYMPOSIUM ‘CARDIO 2019‘ DATUM:

7 december 2019

LOCATIE: Kinepolis Hasselt

SYMPOSIUM ‘KINDER- EN JEUGDGENEESKUNDE‘ DATUM:

14 december 2019

LOCATIE: Jessa Ziekenhuis, aula campus Salvator

SYMPOSIUM ‘VIRTUAL REALITY EN TECHNOLOGISCHE INNOVATIE IN DE PSYCHIATRIE‘ DATUM:

8 februari 2020

LOCATIE: Jessa Ziekenhuis, aula campus Salvator

Dit is een voorlopige lijst van symposia. Voor een geactualiseerd overzicht en inschrijvingsmodaliteiten kan je terecht op www.jessazh.be/symposia 36 JessaLinea Rubriek