JessaLinea Nr. 28

E TH

Y

M A NU

ER B

AB

MM

MEDISCH INFORMATIEBLAD JESSA ZIEKENHUIS NR. 28 JUNI 2018

DE ZIN VAN BEWEGEN VOOR DIALYSEPATIËNTEN JESSA BEHANDELT RUGPIJN MULTIDISCIPLINAIR NU OOK IVF MET PGD

JULES BORDET INSTITUUT INTERESSE IN LLLT-ONDERZOEK BIJ JESSA EN UHASSELT Op dinsdag 17 april ontving het Jessa Ziekenhuis een delegatie van het Brusselse Jules Bordet Instituut.

Prof. dr. Klastersky en dr. Genot toonden bijzondere interesse voor het onderzoek naar de effecten van low-level lasertherapie (LLLT) op radiodermitis bij kankerpatiënten. “We hopen op een nauwe samenwerking met het Jules Bordet Instituut. Het is immers een multidisciplinair centrum met grote naam en faam dat kankeropsporing, -behandeling en universitair onderwijs bundelt. Het zou een eer zijn om ons onderzoek met hun instituut verder uit te breiden.” Op vrijdag 13 april ontving Jessa ook al een delegatie uit het Universitair Ziekenhuis van Genève, Zwitserland. (foto)

vlnr: Nadine Voison (verpleegkundige), dr. Fargier-Bochaton (radiotherapeute), Jolien Robijns (Jessa) en dr. Caparrotti (radiotherapeute)

6DE KEER TEDDYBEAR HOSPITAL Op zaterdag 21 april werd er opvallend meer geknuffeld op campus Salvator. Op uitnodiging van de geneeskundestudenten van UHasselt en het Jessa Ziekenhuis brachten 240 kinderen tussen 4 en 6 jaar hun lievelingsknuffel binnen voor een grondige check-up. Ze kregen bovendien een viprondleiding achter de coulissen. “Het is een leuke en laagdrempelige manier om hun angst voor het ziekenhuis en de dokters weg te nemen”, zegt Lieve Ketelslegers, woordvoerder bij Jessa. Het ziekenhuis denkt ook aan de ouders. Zij kregen tips over hoe ze hun kind kunnen voorbereiden op een ziekenhuisopname. En hoe ze hen best begeleiden wanneer een familielid ernstig ziek is.

2 JessaLinea Gescand

GESCAND

300STE UROLOGISCHE INGREEP MET DA VINCI-ROBOT Sinds januari 2017 zetten de Limburgse diensten urologie van het Jessa Ziekenhuis, AZ Vesalius, het Sint-Franciscusziekenhuis en het Sint-Trudoziekenhuis een innovatieve Da Vinci-robot in voor kijkoperaties ‘van de volgende generatie’. Op maandag 7 mei 2018 – amper een dik jaar later – vond de 300ste operatie plaats. “Dit is een schoolvoorbeeld van hoe we hoogtechnologische zorg veilig en efficiënt kunnen inzetten”, zegt uroloog dr. Tom Tuytten.

Voor alle duidelijkheid: de Da Vinci-operatierobot opereert niet zelfstandig. Een chirurg stuurt de vier armen aan via een bedieningspaneel. Kortom: de robot functioneert zo goed als de arts is. “Het grote voordeel van de Da Vinci-robot is dat hij de commando’s van de chirurg met een ongekende precisie uitvoert. Geen mensenhand is zo stabiel als een robotarm. Een ingreep met behulp van de Da Vinci-robot is ook minimaal invasief.

De patiënt kan vaak één tot twee dagen na de operatie al terug naar huis.”

MEER INFO tom.tuytten@jessazh.be in samenwerking met

JessaLinea Gescand

3

GYNAECOLOGIE: EXTRA RAADPLEGINGEN SINT-URSULA Sinds 1 juni biedt het Jessa Ziekenhuis een nieuwe dienstverlening aan in campus Sint-Ursula in Herk-de-Stad. Tijdens de weekdagen houden 8 gynaecologen telkens een voor- of namiddag raadpleging. Het gaat om volgende gynaecologen: dr. Buyens, dr. Veldman, dr. Vansteelandt, dr. Marquette, dr. Hulsbosch, dr. Neyens, dr. Van Den Rul en dr. Schreurs.

Meer info over de exacte uren vind je op www.jessabevaltme.be dr. Annick Schreurs

MELDPUNT ‘IK BEN ZWANGER’ Wie nog maar pas ontdekt heeft dat er een baby op komst is, kan dat voortaan melden via de ‘Ik ben zwanger’-knop op de website www.jessabevaltme.be. Na het invullen van een aantal basisgegevens zal de groepspraktijk gynaecologie de mama (in spe) binnen 2 werkdagen contacteren met een datumvoorstel voor een eerste afspraak. Het gaat om een controle rond de achtste zwangerschapsweek. Zijn er dringende vragen of problemen? Dan kan de patiënt terecht op het nummer 011 22 89 03.

Voor de huisarts is er intussen een directe telefoonlijn naar de gynaecologen: 011 22 82 19. Zie ook telefoonlijst p. 35.

4 JessaLinea Gescand

JESSA WERKT MEE AAN TRIAL VOOR

GESCAND

JESSA HAALT MEER DAN 20.000 EURO OP VOOR LEVENSLOOP

BEHANDELING AUTOINFLAMMATOIRE ZIEKTEN

De Levensloop van Hasselt op 28 en 29 april was een gigantisch succes. 48 teams zetten letterlijk hun beste

De dienst infectieziekten en immuniteit

beentje voor. Dat bracht in totaal 137.546 euro op.

werkte mee aan een cluster-trial die de

Gedurende 24 uur liepen of wandelden (ex-)patiënten en

werkzaamheid van een nieuw geneesmiddel bij

sympathisanten kilometers voor de strijd tegen kanker. Maar

auto-inflammatoire ziekten onderzoekt. De

liefst 264 Jessa-medewerkers, -familieleden en -vrienden

resultaten van de studie verschenen onlangs in

namen deel in vijf teams: Patho loopt, Jessa SU & Friends,

het toonaangevende New England Journal of

Palliatieve Zorgen Jessa, Reva Jessa en Samen Jessa &

Medicine.

Wetenschap. Zij haalden allemaal samen meer dan 20.000 euro op.

Auto-inflammatoire ziekten zijn erfelijk en worden

Een overzicht van de grootste opbrengsten:

veroorzaakt door een

> 5 000 euro: snoepjesverkoop van de schoonmaakdienst

genmutatie. De belangrijkste

> 2 785 euro: verkoop souvlaki’s en Jessa Café

symptomen zijn steeds

> 1 805 euro: Touy kookt Thais in het personeelsrestaurant

terugkerende koorts en

> 1 600 euro: wafelverkoop en spinningsessie Jessa

ontstekingsverschijnselen.

Technics

Auto-inflammatoire ziekten

> 1 085 euro: opbrengst personeelsfeest

zijn zeldzaam. De meest bekende is de Familiale

> 995 euro: havermoutkoekjes van Team Reva Jessa

Mediterrane koorts (FMF).

> 900 euro: rospot aan het onthaal > 570 euro: coupe dame blanche en café frappé van Team Jessa SU & Friends Nogmaals bedankt voor jullie inzet én vrijgevigheid!

Prof. dr. Jeroen van der Hilst is co-auteur van deze publicatie. Hij heeft zich gespecialiseerd in deze ziekten. “We zien patiënten vanuit heel Limburg en ver daarbuiten. Tot voor kort was er geen adequate behandeling mogelijk. Maar een injectie canakinumab geeft een spectaculaire verbetering van de klachten gedurende vier tot zes weken. De trial heeft dit overtuigend aangetoond.”

Canakinumab blokkeert het cytokine interleukine-1.

Het middel wordt in ons land nog niet terugbetaald.

JessaLinea Gescand

5

INHOUD 2

Gescand

20

Jessa & Wetenschap

7

Voorwoord

26

Unieke aanpak cardiomyopathie

8

Babyvriendelijk Ziekenhuis

27

Fluorescentie imaging

10

IVF met PGD in het Jessa Ziekenhuis

28

Het Vragenkabinet

13

Project kortverblijf materniteit

30

Jessa behandelt rugpijn multidisciplinair

14

Ouder-kindboxen zorgen voor een sterke band

32

Symposia

15

Wat met antidepressiva tijdens de zwangerschap?

34

Linea Recta: Want to Know Your Future?

16

Thuis genezen met OPAT

35

Handige telefoonnummers

18

Beweging uiterst belangrijk voor dialysepatiënten

nr. 28 - juni 2018

COLOFON VERANTWOORDELIJKE UITGEVER: vzw Jessa Ziekenhuis, Salvatorstraat 20, 3500 Hasselt HOOFD- EN EINDREDACTIE: dienst communicatie Jessa Ziekenhuis, Salvatorstraat 20, 3500 Hasselt tel. 011 33 53 50, jessalinea@jessazh.be in samenwerking met ZINNIG VORMGEVING: Sigrid Beunckens DRUKWERK: Drukkerij Haletra www.jessazh.be

info@jessazh.be

www.facebook.com/jessaziekenhuis www.twitter.com/jessaziekenhuis

6 JessaLinea Inhoud

Sinds 25 mei zijn de nieuwe privacyregels van kracht. Dit heeft ook voor Jessa consequenties.

Je krijgt daarom de mogelijkheid om aan te geven dat je dit magazine enkel nog digitaal wenst te ontvangen. Vraag dit aan via de (gratis) app ‘Quick Scan’. Scan met je smartphone deze QR-code, je komt meteen op de juiste plek terecht.

VERKIEZINGSKOORTS Het meest gebruikte woord van dit jaar

huisartsenkringen. We vinden het

wordt ongetwijfeld ‘verkiezing’. De

immers belangrijk dat onze verwijzende

artsen trokken de trein op gang met de

huisartsen een sterke invloed uitoefe-

verkiezingen voor de Orde. Momenteel

nen op het toekomstige klinisch

lopen de syndicale verkiezingen.

netwerk. De klassieke ‘muren’ brokkelen verder af. In deze editie vindt u

Of die veel impact hebben op uw

trouwens een aantal concrete voor-

praktijk, hangt af van de verdeling van

beelden daarvan zoals ‘OPAT’ en

de ‘zitjes’ in de Medicomut. Die is en

kortverblijf. Dat we in dat structureel

blijft, samen met de Technisch Genees-

overleg al eens met de neus op de

kundige Raad, het kloppend hart van

feiten gedrukt worden is onvermijdelijk

de nomenclatuur en ook ‘verdeler’ van

als we vooruitgang willen boeken. Het

de middelen op federaal niveau. Aan

ultieme doel is meer geïntegreerde,

Vlaamse kant blijft het zoeken naar

naadloze zorg en dus betere kwaliteit

waar artsen reëel en structureel

voor de patiënt.

kunnen participeren in het beleid.

Al die evoluties impliceren nog meer …

De klassieke muren brokkelen verder af.

Ook de komende gemeenteraadsverkie-

vergaderen. Vaak ‘out of hours’. Overleg

zingen zouden weleens invloed kunnen

is onontbeerlijk als we het nieuwe

hebben op de eerstelijnszone, de

zorglandschap arts-gedreven willen

huisartsenwachtpost, de mobiliteit om

maken. Zo nu en dan hoor je een

en rond het ziekenhuis, enzovoort. Zelfs

collega meewarig vertellen dat de

in de klinische netwerkvorming durft de

jonge artsen niet meer zo geïnteres-

lokale politiek zich al eens moeien. De

seerd zijn. Engagement en idealisme

voorbeelden in het vlakke Vlaamse land

zijn zeker nog aanwezig, maar de vraag

waar een – wat artsen betreft – logisch

stelt zich hoe we tegemoet kunnen

klinisch netwerk wordt afgeremd of

komen aan een betere work-life

zelfs opgeblazen, zijn bekend. Samen-

balance. Efficiënt vergaderen en

werken met onze netwerkpartners is

videoconferencing zijn nog niet

voor vele Jessa-artsen (en dus ook de

ingeburgerd. Het is wat paradoxaal dat

collega’s in Sint-Franciscus, Vesalius en

we via mijngezondheid.be kunnen

Sint-Trudo) al enige tijd een evidentie.

videobellen met de patiënt, maar dat

De netwerkformatie komt voor ons nu in

we zelf nog altijd teruggrijpen naar

een volgende stroomversnelling na het

oude recepten. De digitale evolutie is

recente politieke akkoord in de federale

onmiskenbaar, getuige in dit nummer

regering.

opnieuw medische toepassingen als telemonitoring bij NOAC’s en de

Sinds vorig jaar hebben we een

Back-app. Heeft u vandaag trouwens al

structureel overlegplatform met de

bewogen?

prof. dr. Dirk Ramaekers

JessaLinea Edito

7

Babyvriendelijk Ziekenhuis Ouders en familie omringen hun baby met de

groepjes van zo’n vijf koppels. Toekomstige ouders krijgen

grootste zorg. In het Jessa Ziekenhuis helpen we

algemene informatie over de bevalling en het verblijf op

hen daarbij. Zowel voor, tijdens als na de geboorte.

de kraamafdeling. En er zijn ook wekelijkse infosessies

We spitsen ons toe op kwalitatief hoogstaande

specifiek over borstvoeding. Voor of na de bevalling

begeleiding en gedetailleerde informatie. Jessa is

kunnen ouders bovendien op privéconsultatie

dan ook het enige Limburgse ziekenhuis met het

bij een lactatiedeskundige.”

certificaat ‘Babyvriendelijk Ziekenhuis’.

In samenspraak met huisarts en vroedvrouw “De jongste twee jaar leggen we de focus op het prenatale

In samenwerking met professionele partners in de eerste

luik”, zegt Sindy Vrachten, hoofdvroedvrouw van het Jessa

lijn versterkt Jessa de zorg voor en na de bevalling. Er is

Ziekenhuis. “Dat houdt vooral in dat we al voor de geboorte de

de jongste jaren vooral een grote vraag naar nazorg thuis.

kersverse ouders goed informeren. Vroeger, toen de moeders

Sindy Vrachten: “Daarom werken we samen met zelfstan-

nog langer in het ziekenhuis bleven, was hier tijd en ruimte

dige vroedvrouwen, momenteel zo’n 35 in totaal. Deze

voor tijdens hun verblijf. Tegenwoordig is dat moeilijker. Bij

collega’s hebben onze engagementsverklaring onderte-

een geboorte zonder complicaties wordt de tijd in het

kend. Die somt een aantal kwalitatieve vereisten op. Zoals

ziekenhuis almaar korter. Mede onder impuls van de huidige

24 uur op 24 bereikbaar zijn. Ook de huisartsen zijn onze

minister van Volksgezondheid Maggie De Block is die terug-

partners. Meer dan ooit worden zij nauw betrokken bij de

geschroefd van vijf naar vier, drie of zelfs nog minder dagen.”

onmiddellijke postnatale zorg en opvang van de pasgeborene. Via gezamenlijke overleg- en informatiesessies

Individuele prenatale consultatie

maken we afspraken en leggen we protocollen vast.”

Jessa pakt de informatieverstrekking nu structureel aan.

Sindy Vrachten: “We reserveren voor de ouders in spe een uur voor een individuele prenatale consultatie door een

Extra ondersteuning voor kwetsbare gezinnen

vroedvrouw. Tijdens deze afspraak nemen we een

Een geboorte is goed nieuws. We koesteren het nieuwe

vroedkundige anamnese af en anticiperen we al op de

leven in de familiekring en bij vrienden. Jammer genoeg

nazorg. We vragen bijvoorbeeld of er een vroedvrouw aan

geeft de sociale omgeving niet altijd ruimte voor optimale

huis zal komen. Bovendien geven we gedetailleerde uitleg

geborgenheid. Denk maar aan financiële problemen,

over de facturatie. Daarrond blijken nog veel vragen te

intrafamiliaal geweld of drugs. Binnen het Jessa Ziekenhuis

bestaan. Ouders weten vaak niet hoeveel ze voor een

detecteert een multidisciplinair team kwetsbare gezinnen.

eenpersoonskamer moeten betalen. Vervolgens is er nog

Het team biedt prenatale ondersteuning en helpt het gezin

ruimte voor tal van andere vragen omtrent borst- of

optimaal klaarstomen voor het ouderschap. Hiervoor werkt

flesvoeding, de natuurlijke bevalling, enzovoort. Daarnaast

Jessa samen met een breed netwerk aan hulpverleningsor-

organiseren we wekelijks interactieve infosessies in

ganisaties zoals Huis van het Kind, Kind en Gezin, OCMW, …

8 JessaLinea Babyvriendelijk Ziekenhuis

DOSSIER

TOPZORG Kwaliteitszorg is voor Jessa prioritair. Dat geldt ook voor de kraamafdeling, waar sinds 2010 het certificaat van ‘Babyvriendelijk Ziekenhuis’ aan de muur prijkt. Dit wereldwijde kwaliteitslabel van de Wereldgezondheidsorganisatie en Unicef omvat tien vuistregels die vooral rond borstvoeding draaien.

Sindy Vrachten: “Om het certificaat te behouden, moeten de vroedvrouwen en artsen zich voortdurend bijscholen. We hebben bovendien een aantal gebrevetteerde lactatiedeskundigen in ons team. Ook buiten de context van borstvoeding gaat grote aandacht naar opleiding. Op materniteit, het verloskwartier en neonatologie hebben we een team van 50 vroedvrouwen en 10 pediatrische verpleegkundigen. Onder wie één man, overigens. We trainen zodat we goed op elkaar en op de artsen zijn ingespeeld. Hoe communiceren we? Hoe geven we feedback? Als team moet je blindelings op elkaar kunnen vertrouwen. Al onze vroedvrouwen moeten elke vijf jaar 75 uur bijscholing volgen. Daarin zit ook een pakket neonatale Life Support. Zo blijven we bij en kunnen we continu topzorg aanbieden.”

De jongste 2 jaar leggen we met reden de focus op het prenatale luik.

Sindy Vrachten

JessaLinea Babyvriendelijk Ziekenhuis

9

prof. Hilde Peeters (UZ Leuven) en dr. Sara Neyens (Jessa)

10 JessaLinea IVF met PGD in het Jessa Ziekenhuis

Lage drempel voor ouders met erfelijke belasting

Complex

IVF met ‘PGD’ - pre-implantatie genetische diagnose,

Een IVF-behandeling is op zich al ingewikkeld én belastend

in nauwe samenwerking met het Universitair Fertili-

voor de ouders: injecties met stimulerende hormonen,

teitscentrum en het Centrum Menselijke Erfelijkheid

eicellen aspireren, spermaverwerking, bevruchting en

van UZ Leuven. Voor koppels met een erfelijke

kweek van embryo’s, terugplaatsing van het geschikte

belasting is dit goed nieuws. Vroeger moesten ze

embryo ... Er komt heel wat bij kijken. Met PGD komen daar

voor deze complexe behandeling naar Leuven. Nu kan

nog enkele stappen bij. Na de bevruchting volgt bijvoor-

dit in Hasselt. Het verlaagt de drempel aanzienlijk.

beeld een biopsie bij alle embryo’s. Die worden eerst

“We zijn nog maar net opgestart in Jessa maar we

ingevroren. Daarna worden de cellen onderzocht op de

hebben al een tweede zwangerschap na IVF met

specifieke genetische fout. Is een embryo genetisch

PGD”, zegt dr. Sara Neyens, fertiliteitsarts bij Jessa.

onaangetast? Dan volgt er vóór de transfer nog een

DOSSIER

Jessa heeft sinds kort een behandelingstraject voor

ontdooiprocedure.

PGD spoort in IVF-embryo’s familiale mutaties op die een ernstige genetische aandoening veroorzaken. De kans op

“IVF met PGD is geen makkelijk traject”, zegt Neyens.

een bevalling na een IVF-behandeling met PGD is ongeveer

“Als je vanuit de Limburgse regio vanaf stap één meteen

25 % per transfer van een genetisch normaal embryo.

naar Leuven moet, dan is de drempel nog hoger. Nu kunnen koppels op de fertiliteitsafdeling van Jessa terecht.

Raadpleging

Dat maakt het een stuk comfortabeler. Voor de transfer

Koppels die een IVF-behandeling met PGD overwegen,

van het embryo gaat de vrouw nog naar UZ Leuven. Onze

melden zich aan bij het fertiliteitscentrum van Jessa.

fertiliteitsafdeling is een A-centrum. De koppels kunnen in

Prof. dr. Hilde Peeters, klinisch geneticus van UZ Leuven

Jessa terecht voor de consultaties, de onderzoeken, de

(dienst Centrum Menselijke Erfelijkheid) en Hanne Teule,

pick-up van de eicellen en de afname van het sperma.

genetisch consulente, hebben enkele malen per maand

Enkel voor de terugplaatsing moeten ze naar een

spreekuur in Hasselt. Neyens: “We bekijken dan of de

B-centrum.”

genetische aandoening in aanmerking komt en IVF met PGD mogelijk is. We bestuderen de specifieke situatie van het koppel. Er is immers geen limitatieve lijst van genetische defecten – noch bij de vader, noch bij de moeder – die PGD verantwoordt.” (Zie kader) “Naast deze genetische counseling volgt een consultatie

WELKE AANDOENINGEN? Hieronder een niet-exhaustieve lijst van genetische aandoeningen die frequent in aanmerking komen voor IVF met PGD.

bij mij of één van mijn collega’s: dr. Marc Muyldermans of dr. Sofie Hulsbosch”, vervolgt Neyens. “We overlopen heel het IVF/ICSI-traject gedetailleerd en plannen onder meer

Translocaties

de nodige vruchtbaarheidsonderzoeken in om na te gaan

Bij een translocatie is er een uitwisseling van

of een IVF-behandeling kan.”

bepaalde fragmenten tussen chromosomen. Een

Staan na overleg van het multidisciplinair team alle lichten

gebalanceerde translocatie laat geen erfelijk materi-

voor PGD op groen, dan wordt gestart met de IVF-behan-

aal verloren gaan. De drager ervan heeft hierdoor

deling.

meestal ook geen medische problemen. Hij of zij

>>

JessaLinea IVF met PGD in het Jessa Ziekenhuis 11

kan deze translocatie wel ongebalanceerd doorgeven, waardoor een teveel of een tekort aan erfelijk materiaal ontstaat. Dit geeft ernstige problemen bij het embryo; het leidt onder meer tot een miskraam. Een translocatie komt vaak aan het licht nadat koppels een lijdensweg van herhaalde miskramen achter de rug hebben.

Erfelijke nierziekte Zoals polycystische nierziekte (ADPKD) of het Syndroom van Alport. Nieraandoeningen hebben een grote impact op de levenskwaliteit.

X-gebonden aandoeningen Bijvoorbeeld de ongeneeslijke Ziekte van Duchenne, waarbij het spierweefsel progressief verzwakt. Duchenne ontstaat door een defect op het X-chromosoom en treft dus jongens. Vaak wordt de genetische fout overgeërfd van de moeder die zelf niet aangedaan is met de ziekte.

Mucoviscidose Eén op twintig mensen is drager van een mutatie die in combinatie met een tweede mutatie tot mucoviscidose leidt. Ouders melden zich voor een IVF-behandeling met PGD als ze bijvoorbeeld al een kind met mucoviscidose hebben. Of als ze via een kind in de familie en via bijkomend onderzoek weten dat ze beiden drager zijn van een mutatie.

BRCA De dragers van mutaties op het BRCA1-gen hebben tot 80 % kans op borstkanker (en tot 40 % kans op eierstokkanker).

Peeters: “We zien hier stilaan een verschuiving in de indicaties van ernstige aandoeningen op kinderleeftijd naar aandoeningen die pas op latere leeftijd voorkomen. Want kies je voor een complexe behandeling als je via een normale bevruchting niet zeker weet of je een zoon of een dochter krijgt? Als het een dochter is, heeft ze 50 % kans om de mutatie niet te dragen. Maar als ze de mutatie wél draagt heeft ze een vrij grote kans – hoewel pas op latere leeftijd – om borst- of eierstokkanker te ontwikkelen.”

12 JessaLinea IVF met PGD in het Jessa Ziekenhuis

MEER INFO Fertiliteitscentrum Hasselt 011 33 73 00

DOSSIER

Beste zorg voor baby en gezin mogen vroeger naar huis. Ze moeten

ling van hyperbilirubinemie. Een

In maart startte het Jessa

geboren zijn langs vaginale weg na

onopgemerkte en onbehandelde

Ziekenhuis met het project

een zwangerschap van meer dan 37

hyperbilirubinemie kan leiden tot

kortverblijf op de materniteit.

weken én hun geboortegewicht moet

kernicterus. De hersenen kunnen dan

Een gezin verlaat in zo’n geval

hoger liggen dan 2,7 kg. Bovendien

ernstig beschadigd raken.

het ziekenhuis op dag 3 na de

moet de (borst)voeding vlot lopen,

“De kinderartsen en vroedvrouwen

geboorte in plaats van op dag 4.

het klinisch onderzoek normaal zijn

voeren een nauwlettend klinisch

De ontslagcriteria zijn strikt. Een

en er een spontane meconiumlozing

onderzoek uit in de materniteit”,

thuisnetwerk van zelfstandige

plaatsgevonden hebben.

verklaart Coolen. “Dit vullen we in

vroedvrouwen staat 24/7 klaar

het Jessa Ziekenhuis aan met een

voor de begeleiding van de baby

Cardiaal onderzoek

transcutane bilirubinemeting. Is de

en het gezin.

“In Jessa gaan we nog een stap

waarde verhoogd? Dan meten we de

verder”, zegt Coolen. “We screenen

bilirubine in het bloed.”

Een kortverblijf is economisch

uitgebreid naar congenitale hartaf-

interessant – een streefdoel ook van

wijkingen. Dat biedt een grote

minister van Volksgezondheid

meerwaarde: een vroege diagnose

Maggie De Block. Maar dat is niet de

van aangeboren afwijkingen leidt

enige reden om zo’n project aan te

naar een betere prognose.”

moedigen, zegt dr. Claudia Coolen,

Een kritische cardiopathie komt een

kinderarts bij Jessa. “Moeders kunnen

tot twee keer voor per duizend

uitrusten in hun vertrouwde

pasgeborenen. Ongeveer 80 % van

omgeving, het geeft hen meer

deze afwijkingen komt al voor de

zelfvertrouwen om voor de baby te

geboorte aan het licht via echogra-

zorgen en het risico op een zieken-

fie. Bij één op de vijf ontbreekt bij de

huisinfectie, zowel voor moeder als

geboorte een diagnose. Daarom

kind, is kleiner.”

sporen we hypoxemie op met een gestandaardiseerde zuurstof-satura-

Alert blijven

tiemeting (pre- en postductaal).

Natuurlijk moeten we streng bewaken dat de morbiditeit en de

Hyperbilirubinemie

mortaliteit niet toenemen. Daarom

Zowel voor als na het ontslag uit het

zijn de ontslagcriteria bij het kortver-

ziekenhuis gaat ook grote aandacht

MEER INFO

blijf strikt. Alleen gezonde baby’s

naar de aanwezigheid en behande-

dr. Claudia Coolen claudia.coolen@jessazh.be

JessaLinea Project kortverblijf materniteit

13

Ouder-kindboxen zorgen voor een sterke band

De dienst neonatologie van het

elkaars nabijheid zijn. De moeder

douchen en dat er maaltijden

Jessa Ziekenhuis biedt plaats aan

leert de hongersignalen van haar

beschikbaar zijn. De kamers zijn druk

twintig pasgeborenen, geboren

baby herkennen en kan dan snel

bezet. Gemiddeld blijven ouder en

vanaf week 32. Er zijn ook

reageren. Overigens zijn de nachte-

kind vijf dagen in de box. De bouw

ouder-kindboxen. Een vroegge-

lijke momenten van borstvoeding

van een derde ouder-kindbox staat

boren baby, die extra medische

(met hoge prolactinewaarden)

gepland voor volgend jaar.

zorg nodig heeft, ontwikkelt zo

essentieel voor de initiatie van borst-

de sterkst mogelijke band met de

voeding en een succesvolle langdu-

ouders.

rige lactatie.

De ouder-kindboxen zijn aparte

Zelfvertrouwen groeit

kamers op de afdeling. Er heerst een

Ouders met een vroeggeboren kind

meer ‘huiselijke’ sfeer. Tegelijk is er

voelen zich soms wat verloren en

toezicht dankzij gespecialiseerde

hulpeloos. De mentale impact is niet

verpleegkundigen en artsen. Moeder

te onderschatten. “In de ouder-kind-

en baby verblijven in dezelfde

box kunnen ouders 24 uur op 24 bij

ruimte. Iedereen heeft het recht om

hun baby blijven”, zegt Veronique

gebruik te maken van deze kamers.

Chef, adjunct-hoofdverpleegkundige

Toch valt op dat borstvoeding

neonatologie. “Door zelf voor hun

regelmatig een reden is om voor een

kind te zorgen, groeit hun zelfver-

ouder-kindbox te kiezen.

trouwen. In de ouder-kindboxen zijn de ouders de eerste zorgverleners

Hongersignalen herkennen

van hun baby; het verplegend

Zo’n ouder-kindbox biedt zowel voor

personeel en de dokters ondersteu-

de baby als voor de ouders verschil-

nen. Dit verlaagt de stress bij de

lende voordelen. Ouderlijk contact

ouders aanzienlijk.”

heeft een gunstig effect op de ademhaling, de hartslag, de saturatie

Momenteel heeft het Jessa Zieken-

en de slaap van de baby. Bovendien

huis twee ouder-kindboxen. Sinds

verloopt borstvoeding makkelijker als

kort ook mét rooming-in-functie. Dat

moeder en kind voortdurend in

wil zeggen dat de ouders er kunnen

14 JessaLinea Ouder-kindboxen zorgen voor een sterke band

Ook rooming-in-kamers Vlak buiten de afdeling neonatologie heeft Jessa ook nog eens drie aparte rooming-in-kamers. Bij grote drukte in de ouder-kindboxen kunnen ouders met voldoende stabiele baby’s daar terecht.

Een zwangerschap maakt iedereen

aangewezen. Bij een majeure

vrolijk. Familie, vrienden, aan-

depressie met psychotische elemen-

staande papa en op kop natuurlijk

ten kan men zelfs elektroconvulsie-

de toekomstige moeder. De media

therapie (ECT) overwegen. Dit blijkt

en reclamefilmpjes versterken dit

veilig te zijn én levert een snelle

beeld nog. Onze samenleving lijkt

respons op bij de patiënt.”

DOSSIER

Wat met antidepressiva tijdens de zwangerschap?

het moeilijk te hebben met een depressie tijdens een zwanger-

Bestaat er een tool om een

schap. En toch gebeurt het.

zwangerschapsdepressie op te

Regelmatig grijpen vrouwen

sporen?

tijdens hun zwangerschap terug

Estercam: “De Edinburgh Postnatal

naar antidepressiva. Maar is dat

Depression Scale is een handig

wel nodig? En is het veilig?

screeninginstrument, ook al werd

Dr. Sven Estercam, medisch

ze oorspronkelijk opgesteld voor

diensthoofd psychiatrie in het

postnatale depressies. De test is

Jessa Ziekenhuis, geeft tekst

eveneens beschikbaar in het

PubMed 26 artikels over dit onder-

en uitleg.

Nederlands. In enkele minuten vult

werp toegevoegd. Het wordt steeds

de patiënt de vragenlijst zelf in. Het

duidelijker dat antidepressiva relatief

“Eerst toch even dit”, start Estercam.

lijkt me een goed idee om deze

onschadelijk zijn voor de foetus. De

“Een zwangerschapsdepressie heeft

schaal in de wachtzaal gynaecologie

meeste publicaties wijzen uit dat

veel kenmerken van een gewone

uit te delen of ze toe te voegen bij

fluoxetine, sertraline, escitalopram

depressie maar is soms toch moeilijk

de opnamedocumenten op materni-

en venlafaxine veilig zijn. Een

vast te stellen. Vermoeidheid,

teit. Als de respons in de richting van

beperkt risico op miskraam valt niet

slaapproblemen of eetstoornissen

depressie wijst, kunnen we de

uit te sluiten, al zijn de vergelijkende

worden bij zwangerschap vaak puur

aanstaande moeder meteen doorver-

onderzoeken tussen de verschillende

hormonaal verklaard. Uit diverse

wijzen naar meer gerichte hulp.”

producten hierover dan weer niet

onderzoeken blijkt dat een lichte tot

eenduidig. In de media is enkele

matige depressie behandeld kan

Welke antidepressiva zijn veilig

keren geopperd dat specifieke SSRI’s,

worden met psychotherapie. Bij een

tijdens de zwangerschap?

zoals paroxetine, meer cardiopulmo-

ernstige depressie ligt dat anders.

Estercam: “Deze vraagt krijgt terecht

naire risico’s geven. Dat is achteraf

Dan zijn volgens mij antidepressiva

meer aandacht. In 2017 zijn in

weerlegd.”

>>

JessaLinea Wat met antidepressiva tijdens de zwangerschap?

15

“Ondanks de relatieve veiligheid van antidepressiva tijdens de zwangerschap, is het belangrijk om de behandelopties in overweging te nemen. Wat zijn de risico’s wanneer een depressie bij een zwangere vrouw niet behandeld wordt met psychofarmaca? Welke risico’s loopt ze als ze er wél mee behandeld wordt? Welke alternatieven zijn er? We moeten zo

Thuis genezen met OPAT

breed mogelijk kijken: naar de voorkeur van de patiënt en haar omgeving, én de persoonlijke en familiale voorgeschiedenis.”

Patiënten die voor langere tijd een intraveneuze Hoe zit het met antidepressiva tijdens de borstvoeding?

antibioticabehandeling moeten krijgen, hoeven

Estercam: “Ook hier blijken antidepressiva relatief veilig. De

niet altijd wekenlang in het ziekenhuis te blijven.

middelen komen wel in de moedermelk voor, maar in lage doses.

Dat toont Jessa aan met een nieuw pilootproject

De relatieve kinddosis (of RKD%) moet bij SSRI’s lager zijn dan

dat in januari van start ging. Bij acht patiënten

10 %. Fluvoxamine, paroxetine en sertraline worden in de laagste

werd deze vorm van thuishospitalisatie al

dosis teruggevonden. De doses escitalopram en fluoxetine liggen

opgestart. De eerste reacties zijn heel positief.

iets hoger maar nog altijd binnen de veilige marge. Hetzelfde

In het hele land lopen intussen elf soortgelijke

geldt voor venlafaxine, al kan hier bij een hoger voorgeschreven

projecten. Het pilootproject van Jessa is het enige

dosis de drempel van 10 % wel overschreden worden.”

in Limburg.

Hebben antidepressiva gevolgen voor de pasgeborene?

Bepaalde infecties kluisteren patiënten wekenlang

Estercam: “Over het gevolg van het gebruik van antidepres-

aan het ziekenhuisbed omwille van een langdurige

siva bij de neonaat is weinig bekend. Wel kunnen bij de

intraveneuze antibioticabehandeling. Soms zijn enkel

pasgeborene onttrekkingsverschijnselen optreden. Vooral als

nog derdelijnsantibiotica werkzaam. Dat is een

de moeder met flesvoeding start. In de moedermelk komen

gevolg van de toegenomen resistentie voor antibio-

antidepressiva nog in beperkte mate voor. Tijdens de

tica bij sommige ziekteverwekkers. Daarom steunt

zwangerschap ligt het risico op een miskraam iets hoger,

minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid

maar niet op intra-uteriene dood. Het geboortegewicht lijkt

Maggie De Block een aantal projecten die nagaan

iets lager te liggen, de kans op een vroeggeboorte iets hoger.”

hoe dergelijke patiënten thuis behandeld kunnen worden zonder dat de kosten hierdoor oplopen.

“Op lange termijn is er weinig bekend over de gevolgen van het gebruik van antidepressiva tijdens de zwangerschap.

Het pilootproject van Jessa richt zich op ‘OPAT’, een

Belangrijke afwijkingen zijn voorlopig niet gevonden. Maar

Outpatient Parenteral Antimicrobial Therapy. De

roken, alcohol en druggebruik hebben in elk geval een veel

patiënt krijgt dus zijn antibioticabehandeling buiten

grotere impact. De literatuur wijst bij deze middelen op een

de ziekenhuismuren. Dat gebeurt via parenterale

hoger risico van psychopathologie bij de kinderen.”

weg. Het Jessa-project spitst zich toe op een aantal specifieke aandoeningen (zie kader ‘Voor wie?’).

in samenwerking met

MEER INFO sven.estercam@jessazh.be

16 JessaLinea Wat met antidepressiva tijdens de zwangerschap?

gegevens, zoals temperatuur en bloeddruk, en die stuurden ze

Marcel Polé (83) belandde in maart met hoge koorts en een

meteen door naar Jessa. Zonder thuisverpleging had ik al die

blaasontsteking op de spoedafdeling van Jessa. Verder

tijd in het ziekenhuis moeten blijven. En dat voor een

onderzoek in het ziekenhuis bracht ook een bacterie in het

dagelijkse behandeling die niet langer dan een kwartier duurt.

bloed aan het licht. Een antibioticakuur was noodzakelijk.

INNOVATIE

“VLOT EN VOLLEDIG PIJNLOOS”

De dokters zeiden dat die behandeling eventueel thuis kon”, zegt Marcel Polé. “Dat zag ik wel zitten. In het ziekenhuis heb ik dan een katheter in mijn arm gekregen, onder plaatselijke verdoving. Daarna kon ik gewoon naar huis. Vijftien dagen zijn thuisverplegers langsgekomen om de medicijnen via de katheter toe te dienen. Dat ging heel vlot en verliep volledig pijnloos. Voor ik het wist was het achter de rug. De verpleegkundigen registreerden regelmatig medische

Marcel Polé

VOOR WIE?

PICC-lijn Voor ze het ziekenhuis verlaten,

De OPAT-behandeling via het Jessa

Het pilootproject richt zich in de

krijgen de patiënten een ‘PICC-lijn’,

Ziekenhuis kadert in een pilootproject.

eerste plaats tot patiënten met

een Peripherally Inserted Central

“We monitoren en evalueren de

gewrichts- en botontstekingen,

Catheter. Deze wordt ingebracht via

behandelingen nauwgezet. Welke zijn

hartklepinfecties, complexe infecties

een ader in de arm en loopt tot in de

de voordelen voor de patiënt? Welke

aan de urinewegen en neuroborre-

buurt van het hart, waar het bloed

complicaties treden op? Wat loopt

liose. Besluit de behandelende arts

sneller stroomt.

goed? Wat loopt fout? We bouwen met

dat de patiënt in aanmerking komt

dit project zelf veel ervaring op”, zegt

voor thuisbehandeling? Dan meldt hij

“In ons project stellen we één tot

Messiaen. “Tot nu toe verloopt alles

dit aan de patiënt. Die moet uiteraard

twee toedieningen per dag voorop

succesvol. Van de tien aanmeldingen

akkoord gaan. Een vragenlijst en een

met een korte inlooptijd van maxi-

zijn er intussen acht effectief opgestart.”

checklist wijzen vervolgens uit of een

maal drie kwartier”, zegt dr. Peter

behandeling thuis wel kan. Niet elke

Messiaen, specialist in infectieziekten

omgeving is bijvoorbeeld geschikt

en immuniteit. “Een PICC-lijn is daarbij

voor steriele procedures. Soms

vaak de meest aangewezen katheter

kunnen patiënten de medicijnen ook

voor langdurig gebruik. Er bestaan

niet optimaal bewaren, of zijn er logis-

intussen behandelingen met vier tot

tieke of sociale barrières. Als alle

zes toedieningen per dag. Daarbij

lichten op groen staan en de patiënt

loopt het geneesmiddel in via een

een informed consent getekend

speciaal pompje. Maar dit vereist een

heeft, kan de thuisbehandeling op korte termijn van start gaan. De

specifieke expertise van de thuisverpleegkundige. Dat is wellicht voor de nabije toekomst.”

MEER INFO peter.messiaen@jessazh.be

huisarts speelt uiteraard een ondersteunende rol bij de behandeling.

JessaLinea Innovatie | Thuis genezen met OPAT

17

Beweging uiterst belangrijk voor dialysepatiënten

Wie zowel fysiek als mentaal gezond wil leven, moet volgens de Vlaamse overheid dagelijks 30 minuten bewegen en zo’n 10.000 stappen zetten. Hoe zit dat bij nierpatiënten? Jessa voert een uitgebreid onderzoek en ontwikkelt enkele opmerkelijke initiatieven om patiënten optimaal te motiveren en begeleiden.

Dr. Tom Cornelis, nefroloog in het Jessa Ziekenhuis, geeft tekst en uitleg.

18 JessaLinea Beweging uiterst belangrijk voor dialysepatiënten

“Nierpatiënten hebben last van sarcopenie, een leeftijds-

Een ander initiatief is de zogenoemde wandelzondag.

gebonden afname van spiermassa. Dat heeft een grote

“Patiënten kunnen sinds januari 2017 twee zondagen per

impact op de levenskwaliteit”, zegt Cornelis. “De vraag is

maand (niet-dialysedagen) een begeleide wandeling van

op welke manier we de dialysepatiënt terug in beweging

ongeveer 5 kilometer maken. Samen met familieleden,

kunnen brengen. Zowel tijdens de dialyse als daarbuiten.

vrienden en huisdieren. Op die manier willen we dialyse-

We horen vaak excuses: patiënten zijn te moe of ze

patiënten aanmoedigen om ook in hun vrije tijd meer te

hebben te weinig tijd. Uit diverse studies blijkt echter dat

bewegen. Er zijn zelfs ideeën om het ReGo (Revalidatie- en

bewegen tijdens de dialyse veel voordelen biedt. Het leidt

Gezondheidscentrum, nvdr.) in te schakelen voor een

tot een betere dialysetolerantie, een betere bloeddrukcon-

thuis-wandeldagboekje. De patiënt zou dan dagelijks uit

trole, meer verwijdering van afvalstoffen, een verminderde

zichzelf bewegen en dit noteren in het boekje. Zo willen

insulineresistentie, toegenomen spiersterkte en minder

we aanzetten om meer te bewegen met een laag risico op

rusteloze benen*. Kortom, het verhoogt de levenskwaliteit.

letsels. Uiteraard op maat van de patiënt en met duidelijke,

Het nadeel: het vereist extra motivatie van de dialyse-

haalbare doelen.”

patiënt en zorgt voor de verpleegkundigen voor extra belasting op de werkvloer.”

Transplantoux Er bestaan al diverse projecten om beweging in het

Fiets- en wandelinitiatieven

levenspatroon van patiënten in te bedden. Een goed

Jessa is op de dialyseafdeling met een eigen fietsonder-

voorbeeld is Transplantoux, een samentrekking van

zoek gestart. Cornelis: “We willen de effecten van fietsen

Transplantatie en Mont Ventoux. Jessa hoopt dat haar

tijdens de dialyse in kaart brengen. De patiënt fietst

nieuwe initiatieven even succesvol zijn.

gedurende 3 maanden tijdens elke dialyse zo’n 30 tot 60

Cornelis: “Transplantoux motiveert om regelmatig te

minuten. Dat kan in bed of in de zetel. Een verpleegkun-

bewegen, sensibiliseert rond orgaandonatie en doet

dige begeleidt alles.”

wetenschappelijk onderzoek naar het effect van een

Wat gestart is als onderzoek, blijft in dit geval bestaan. De

sportieve levensstijl na transplantatie. Het is ontstaan in

resultaten zijn immers erg positief. “We verwachten een

2008. Oorspronkelijk ging het om een tweejaarlijks

verbetering van de spiermassa en -kracht, van de levens-

evenement dat zich alleen op de mythische bergflanken

kwaliteit en de fosfaatwaarden.”

afspeelde. Intussen roept de organisatie het hele jaar door sportieve activiteiten in het leven. Op verschillende niveaus. Transplantoux Limburg verzorgt wekelijkse trainingsritten en vaste spinningmomenten over de

We willen de effecten van fietsen tijdens de dialyse in kaart brengen.

volledige provincie.”

Bewegingscoördinatoren Ook de bewegingscoördinatoren en nierzorgverpleegkundigen zijn een vermelding waard. Cornelis: “Ze begeleiden patiënten naar een gezondere levensstijl door ze meer te laten bewegen, zelfmanagement te stimuleren en therapietrouw te bevorderen. De nierzorgverpleegkundige start al in de pre-dialysefase met voorlichting en begeleiding bij patiënten met nierproblemen. Kwestie van de gezondheid

>>

JessaLinea Beweging uiterst belangrijk voor dialysepatiënten

19

te bevorderen, te herstellen en te behouden. Dat is immers het opzet van de bewegingscoach en de nierzorgverpleegkundige.”

“De conclusie? We kunnen de nieuwe versie van de voedingsdriehoek niet helemaal toepassen op de nierpatiënt. Maar beweging is wél een haalbare missie voor een gezonder leven

MKA-team gaat voor perfectie

voor de patiënt en zijn entourage”, besluit Cornelis. in samenwerking met

Patiënten die een gelaatstumor laten wegnemen, hebben meestal nood aan een reconstructie. Zo’n

PATIËNT AAN HET WOORD

ingreep vereist precisiewerk. Om voor de patiënt tot een optimaal resultaat te komen, gebeuren

“Fit zijn zal me helpen om

deze ingrepen binnen Jessa altijd in teamver-

sneller te herstellen als ik

band.

een donornier krijg”, zegt Marcel Snoeckx. Hij is inmiddels een vertrouwd gezicht op de dienst autodialyse van Campus Salvator. “Ik kom hier drie halve dagen per week en dat sinds januari 2016. De behandeling is intensief maar af en toe train ik wat op deze speciale fietsen. Het verzet mijn gedachten en geeft me extra energie”, vertelt de kwieke zeventiger uit Lommel.

Marcel heeft inderdaad geen zittend gat. “Ik heb thuis een hometrainer en neem regelmatig deel aan de wandelingen die het Niercentrum organiseert. Schitterend initiatief.

Daarnaast ben ik vrijwilliger bij een basketbalclub. Op

Dr. Jan Jacobs is een van de drie vaste leden van het

zondag help ik in het cafetaria. Die is 30 meter lang. Vorige

MKA-team: “Reconstructies aan mond, kaak en

week deed ik op één dag maar liefst 11.000 stappen.”

aangezicht zijn heel delicaat. We transfereren weefsel

Marcel ervaart elke dag hoe zinvol beweging voor hem is.

van elders in het lichaam naar het gelaat. Om dat

“Bewegen doet me deugd, het is goed voor mijn bloeddruk

weefsel leefbaar te houden worden de bloedvaatjes

én ik blijf fit. Dat laatste is echt wel belangrijk voor mijn

geanastomoseerd aan de halsvaten. Precisiewerk

herstel als ik een donornier krijg.”

waarvoor we een microscoop nodig hebben. De bloedvaatjes hebben een diameter van ongeveer 1 mm.”

Bron *Barcellos FC et al. Effects of exercise in the whole spectrum of chronic kidney disease: a systematic review. Clin Kidney J. 2015 Dec;8(6):753-65.

20 JessaLinea Beweging uiterst belangrijk voor dialysepatiënten

Het MKA-team staat paraat van de resectie van de tumor tot en met de nazorg. “Zo krijgen we een totaalbeeld en kunnen we de juiste beslissingen nemen.

We hoeven niet terug te grijpen naar standaardoplos-

JESSA, CENTRUM VOOR

WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK!

singen. Dat maakt een groot verschil. We schreven zelfs een protocol uit voor de anesthesie. Dat zorgt er onder andere voor dat de kleine bloedvaten in goede conditie blijven, wat de slaagkans verhoogt”, aldus Jacobs.

Sinds 2002 voerde het MKA-team 273 van dergelijke ingrepen uit. Het bilan is nog altijd perfect.

“Ook bij de nazorg richten we ons op het meest optimale resultaat: functioneel én esthetisch. Niet evident. Bij de overplanting krijg je weleens een storend kleurverschil. De huid van het aangezicht is van nature sterk doorbloed en heeft hierdoor een meer roze teint. We werken het kleurverschil weg met een tatoeagetechniek zonder pigment. Met microinjecties spuiten we een gel onder de huid in. Die zorgt voor een betere doorbloeding. De resultaten ogen erg natuurlijk”, besluit Jacobs.

HET MKA-TEAM Katrien Vandenreydt, operatieverpleegkundige, genoot een microchirurgische opleiding in het Dijkzicht ziekenhuis in Rotterdam.

Dr. Johan Orye was één jaar resident in Amiens bij prof. Devauchelle: een wereldautoriteit in de gelaatschirurgie.

Dr. Jan Jacobs was zes jaar consulent voor gelaatsreconstructies bij prof. Fassian in Antwerpen.

MEER INFO jan.jacobs@jessazh.be

JessaLinea Jessa & Wetenschap 21

Jessa gelooft alvast in de rol van de DCM in een revalidatieteam. Vandaar dat twee therapeuten deze opdracht

Arbeidsre-integratie: wat werkt?

gedeeltelijk op zich genomen hebben. “In het huidige project met het RIZIV streven we naar twee interventiegroepen. 60 patiënten met een NAH binnen het revalidatiecentrum van Jessa en 60 patiënten in een controlegroep in het MS Centrum in Overpelt”, zegt Elvi Lemmens. “De patiënten in de controlegroep re-integreren met het klassieke revalidatietraject – zonder DCM. We kunnen de verschillen dan analyseren en evalueren.”

De DCM vervult zo’n beetje de rol van arbeidsbemiddelaar.

Hij of zij is een sleutelfiguur in het proces van re-integratie. Dat is nodig. Bij arbeidsre-integratie zijn immers veel partijen betrokken. In de eerste plaats de patiënt zelf. Met zijn wensen, verlangens en motivatie om weer aan het

Opnieuw aan het werk gaan na een lange revali-

werk te gaan. Daarnaast zijn er de revalidatiearts, de

datie of met een chronische ziekte? Dat is niet

therapeuten, de huisarts, de werkgever, de arbeidsgenees-

evident. Kun je je vroegere werk nog wel aan? De

heer, de adviserend geneesheer van de mutualiteit, familie

kans op een geslaagde arbeidsre-integratie neemt

en vrienden. Alle partijen zenden niet noodzakelijk

af naarmate de tijd verstrijkt. Na 4 à 6 maanden

dezelfde boodschap uit. De DCM probeert alle neuzen in

daalt de kans op hertewerkstelling met 50 %. Na

dezelfde richting te laten wijzen, om de patiënt zo snel

1 jaar is dat nog amper 20 %. Daarom wordt het

mogelijk aan het werk te krijgen. Want hoe langer iemand

re-integratieproces bij voorkeur zo snel mogelijk

arbeidsongeschikt is, hoe moeilijker het wordt om weer in

opgestart. De vereisten? Een persoonlijke aanpak én

het arbeidscircuit te integreren.

de hulp van alle betrokken actoren. In het Jessa Ziekenhuis lopen drie wetenschappelijke projecten

Re-integratie bij chronische pijn

rond arbeidsre-integratie. Een overzicht …

Dit project is een onderdeel van een groter RIZIV-project.

Naast Jessa participeren ook UZ Antwerpen, UZ Leuven en

Project Weer-Werk

ZNA (Ziekenhuis Netwerk Antwerpen). “Wij ontwikkelen

Wat is de meerwaarde van een Disability Case Manager

een screeningtool die de arbeidscapaciteit van mensen

(DCM) bij de arbeidsre-integratie van patiënten met een

met chronische pijn inschat”, zegt revalidatiearts

niet-aangeboren hersenletsel (NAH), zoals een beroerte of

dr. Maaiken Vander Plaetse.

een verkeersongeval? Dat is de centrale vraag binnen het nieuwe project van Weer-Werk, gefinancierd door het

Chronische pijn is een erg frequent probleem. Gemiddeld

RIZIV. Weer-Werk startte in 2011. Het nieuwe project loopt

19 % van de volwassen Europeanen meldt chronische pijn

van 2017 tot 2020.

te hebben. Dat blijkt uit een studie in vijftien Europese

22 JessaLinea Jessa & Wetenschap

landen (en Israël). België scoort met 23 % zelfs nog hoger.

Chronische pijn tast vaak de kwaliteit van hun (sociale) leven aan, en ook hun capaciteit om te werken. Lage rugpijn is de meest frequente oorzaak.

Vander Plaetse: “Chronische pijn is een belangrijke medische reden om het werk te onderbreken. Vaak zijn mensen met chronische pijn langdurig arbeidsongeschikt.

De mentale impact is groot. Het leidt tot een afname van de ervaren fysieke gezondheid. De kosten van deze arbeidsinactiviteit lopen hoog op. Sterker nog, ze wegen zwaarder door dan de (rechtstreekse) medische kosten. Zo snel mogelijk een adequate ‘werkbare’ oplossing voor de patiënt uittekenen – dat is de boodschap.”

“Een screeningtool in de vroege fase van arbeidsongeschiktheid kan de patiënt en het behandelteam hierin ondersteunen. Zo kunnen we snel inschatten ‘wat kan’, en van daaruit de patiënt begeleiden in de re-integratie. De tool zal bestaan uit een vragenlijst en een korte klinische test. In het najaar gaan we na of de ontwikkelde tool voldoende performant en gebruiksvriendelijk is. In een volgende fase valideren we ze om ze daarna te implementeren. Voor de ontwikkeling hebben we een beroep gedaan op twee expertengroepen en een focusgroep van huisartsen. We bevragen ook een groep patiënten en krijgen advies van diverse experten zoals prof. Crombez (gezondheidspsychologie, UZ Gent), prof. Vlaeyen (gezondheidspsychologie, KU Leuven), prof. Godderis (maatschappelijke gezondheidszorg, KU Leuven) en prof. Reneman (RU Groningen).”

MEER INFO Elvi Lemmens Elvi.Lemmens@jessazh.be dr. Maaiken Vander Plaetse Maaiken.VanderPlaetse@jessazh.be

Elvi Lemmens en dr. Maaiken Vander Plaetse

JessaLinea Jessa & Wetenschap

23

BRUG

kunnen. Niet alleen de patiënt heeft soms een duwtje in de

Ten slotte is er het BRUG-project, ofwel Borstkanker

rug nodig, ook de betrokken partijen in de omgeving.”

Re-integratie vanUit Gezondheidszorg. Bij deze studie waren in totaal 79 vrouwen betrokken, hoofdzakelijk

Het eindrapport moet tegen einde mei klaar zijn. Désiron:

patiënten van Jessa.

“We hopen natuurlijk dat er voldoende financiële middelen vrijgemaakt worden voor een vervolgonderzoek, eventueel

Ongeveer 40 % van de patiënten met borstkanker hervat

uitgebreid naar andere vormen van kanker.”

het werk niet. Voor de overige 60 % is het onduidelijk of ze opnieuw aan de slag kunnen. “Uit de literatuur blijkt alvast dat patiënten in deze zoektocht nood aan ondersteuning hebben. Tijdens de behandeling, in de nazorg en in de context van een vaak ingewikkelde wetgeving”, zegt

EERSTE JESSA SYMPOSIUM ARBEIDSRE-INTEGRATIE

ergotherapeut Huget Désiron (KU Leuven, PXL). BRUG ging na hoe de inschakeling van een ergotherapeut hierin een bijdrage kan leveren.

Het BRUG-project is intussen zo goed als afgerond. Het ging van start in 2015, in samenwerking met KU Leuven en Kom Op Tegen Kanker. BRUG verliep gefaseerd: van de inventarisering (via interviews en vragenlijsten van wat de patiënt nog kan en wil), tot de evaluatie van de (therapeutische) acties. Ergotherapeut Elke Smeers (researcher KU Leuven) speelde in dit traject een coachende rol: “Een werkgever staat soms, met de beste bedoelingen, twijfelend of weigerachtig tegenover een arbeidsre-integratie die perfect zou

Elke Smeers en Huget Désiron

24

JessaLinea Jessa & Wetenschap

Op 3 maart organiseerde het Jessa Ziekenhuis een symposium over arbeidsre-integratie. Het programma was mooi gevuld. Naast de voorstelling van deze drie projecten waren er ook boeiende voordrachten en een debat. Moderator van dienst was VRT-nieuwsanker Goedele Wachters. Minister Maggie De Block opende de ochtend. Daarna deelden verschillende partijen hun ervaringen: prof. Lode Godderis vanuit de wetenschap, Saskia Decuman van het RIZIV en ook een werkgever en patiënt. In de goedgevulde zaal waren ook geïnteresseerden aanwezig vanuit de sector zorg en werk, patiënten en HR-werkgevers. Waarvoor dank!

Telemonitoring en persoonlijke feedback

verhogen therapietrouw Telemonitoring bevordert een

van het bloed is niet meer nodig.

De cijfers uit de studie spreken voor

hoge therapietrouw voor NOAC’s.

Bovendien hebben de NOAC’s een

zich: de patiënten namen de NOAC

Dat blijkt uit een project van

vaste dosering van één tot twee

voor 97 % correct in. “Tot nu waren

doctoraatsstudente Lien Desteghe

tabletten per dag.

er maar weinig resultaten beschik-

(UHasselt). Negen maanden lang

NOAC’s hebben wel maar een korte

baar van interventies om de thera-

volgde ze 48 Jessa-patiënten met

werking. Wie de medicatie vergeet of

pietrouw voor NOAC’s te verhogen”,

voorkamerfibrillatie. Via telemo-

niet correct inneemt, is niet of

zegt Desteghe. “En die schaarse

nitoring checkte het project of ze

minder beschermd tegen trombose.

resultaten waren niet bemoedigend.

hun NOAC op het juiste tijdstip

Ons onderzoek breekt met die trend.

innamen. Deden ze dat niet? Dan

Medicatiefles met chip

Nog nooit waren de percentages zo

kregen ze een herinneringstele-

“Daarom is het van cruciaal belang

hoog – bijna perfect zelfs. Ruimer

foontje. Maar liefst 97 % van de

dat de patiënt het medicijn op het

onderzoek met deze telemonitoring-

tijd namen de patiënten hun

juiste tijdstip inneemt”, zegt Desteghe.

methode is dus zeker aangewezen.”

medicijn correct in. De studie van

“Uit studies blijkt dat de therapie-

Lien Desteghe is intussen

trouw bij NOAC’s tussen 38 en 90 %

gepubliceerd in het gerenom-

ligt. Om de therapietrouw te

meerde ‘European Heart Journal’.

verhogen gaven we 48 patiënten met voorkamerfibrillatie een

Patiënten met voorkamerfibrillatie

medicatiefles met gechipte dop. Die

lopen een verhoogd risico op

registreert wanneer de dop van de

trombose. Daarom krijgen de

fles gaat. Deze informatie werd

meesten een antistollingsmiddel

meteen doorgestuurd naar het Jessa

voorgeschreven. De nieuwste

Ziekenhuis. Zo kregen we een ‘live’

generatie van deze middelen zijn de

overzicht van wie zich strikt aan de

NOAC’s, de Non-Vitamin K antagonist

therapie houdt. De patiënt die al

Oral AntiCoagulants. Ze hebben

eens te laat was, een dubbele dosis

belangrijke voordelen in vergelijking

nam of een inname oversloeg, kreeg

met ‘traditionele’ vitamine K-antago-

een telefoontje. Die ingebouwde

nisten (of coumarines). Een maande-

feedback was een aansporing om de

lijkse controle van de stollingswaarde

medicijnen op tijd te nemen.”

prof. dr. Paul Dendaele en Lien Desteghe

JessaLinea Jessa & Wetenschap

25

“Unieke aanpak

cardiomyopathie”

opleveren. We onderzoeken het weefsel niet alleen onder de microscoop maar passen ook gespecialiseerde technieken toe om virussen aan te tonen.”

State-of-the-art voordracht “Onze multidisciplinaire werking is uniek

Niet-ischemische cardiomyopathieën:

voor België en misschien ook wel daarbui-

Jessa behandelt ze via een multidiscipli-

ten. We willen komen tot een optimale

nair overleg. Ook de myocardbiopsie

interpretatie van alle facetten in de

past in deze strategie. “Onze aanpak is

diagnose. Dit versnelt een adequate

uniek in België”, zegt cardioloog

behandeling – gunstig voor de patiënt.”

dr. Philippe jr. Timmermans. “Het overleg versnelt bovendien de adequate

De bundeling van expertise bij cardio-

behandeling van de aandoening.”

myopathie in Jessa is al tot buiten de landsgrenzen bekend. Zo was er in

Een cardiomyopathie vermindert de

december 2017 nog een presentatie op

pompfunctie van het hart. Vaak is de

een congres rond cardiale beeldvorming in

aandoening het gevolg van een vernauwde

Lissabon. Onderwerp: een gevalstudie van

of geblokkeerde slagader: een ischemische

adenovirus myocarditis bij een leukemie-

cardiomyopathie. Een niet-ischemische

patiënt. Bovendien gaven de Jessa-artsen

cardiomyopathie kan veroorzaakt worden

voor de Belgian Working Group on Heart

door virussen, hartklepproblemen, alcohol-

Failure een state-of-the-art voordracht

misbruik of toxiciteit van medicijnen, zoals

rond de interpretatie van myocardbiopsie.

sommige behandelingen tegen kanker. Een erfelijke grondslag is ook mogelijk.

Samen met het academisch ziekenhuis in Maastricht diende Jessa ook een aanvraag

“Om die reden hebben we in het Jessa

in voor een klinische studie in België en

Ziekenhuis maandelijks een multidiscipli-

Nederland. Die spitst zich toe op de

nair cardiomyopathie-overleg”, zegt

toediening van immuunsuppressiva bij

Timmermans. “Daarin bespreken we de

inflammatoire cardiomyopathie. Het Jessa

voorgeschiedenis, het klinisch beeld en de

Ziekenhuis speelt hierin voor België een

echocardiografische bevindingen van de

coördinerende rol.

patiënt. Ook de cardiale MRI en genetica komen aan bod. We nemen bovendien een

dr. Philippe jr. Timmermans

26 JessaLinea Unieke aanpak cardiomyopathie

myocardbiopsie die na onderzoek van het

MEER INFO

weefsel additionele diagnostiek kan

dr. Philippe jr. Timmermans philippe.jr.timmermans@jessazh.be

borstchirurgie naar hoger niveau

Plastisch chirurg dr. Thomas Muyldermans maakt bij een

sche resultaten. Dankzij de fluorescentie

borstreconstructie gebruik van fluorescentie imaging.

imaging zien we significant minder

Deze innovatieve technologie geeft de chirurg tijdens de

ongewenste verhardingen in het

operatie een livebeeld van de conditie van het weefsel.

weefsel door vetnecrose of wond-

Het helpt hem om de juiste beslissingen te nemen en

problemen door huidnecrose. Uit

levert gevoelig betere resultaten op.

literatuur blijkt dat het risico op

INNOVATIE

Fluorescentietechnologie tilt

postoperatieve complicaties van Fluorescentie imaging is een systeem dat bestaat uit een

deze aard met deze technologie

handheld fluorescentiecamera die tijdens de operatie een

daalt van 20 % naar 2 %. Het

livebeeld geeft van de perfusie (de toevoer van zuurstofrijk

systeem tilt de borstchirurgie

bloed) van het weefsel. Hulpmiddel daarbij is ICG of

dus naar een hoger niveau.”

indocyanine green. Deze donkergroene kleurstof wordt via een intraveneuze injectie toegediend. Het systeem bewijst

De fluorescentietechnologie

sinds enige tijd zijn diensten bij de vele tientallen borst-

kan ook ingezet worden

reconstructies die in het Jessa Ziekenhuis plaatsvinden.

voor onder meer de lymfatische en

“Ik gebruik de fluorescentie zowel bij de reconstructies met

endocriene

een prothese als met die van eigen weefsel, zoals de

chirurgie.

courante DIEP-flapreconstructie”, legt Muyldermans uit.

“Met deze technologie krijg je een livebeeld van de fijne bloedstroom. Die laat zien welk weefsel het meest geschikt is. Hoewel de klinische evaluatie blijft primeren, geeft deze techniek extra nuttige info, zeker in bepaalde complexere casussen. De fluorescentie imaging wordt ook gebruikt voor huidsparende borstreconstructies. Het systeem laat accuraat zien welke delen van de huid nog voldoende zuurstof krijgen. Hierdoor kunnen de indicaties voor onmiddellijke reconstructies met tepel- of huidsparende

MEER INFO

mastectomies uitgebreid worden, met nog betere estheti-

dr. Thomas Muyldermans thomas.muyldermans@jessazh.be

JessaLinea Fluorescentie imaging

27

Het Vragenkabinet 1 huisarts, 3 vragen aan Jessa: ziedaar het concept van Het Vragenkabinet. In deze editie vuurt dr. Kristien Orye de vragen af. Ze is huisarts sinds 2007 en baat een duopraktijk uit met haar vader Rudi.

VRAAG 1 SCREENING TBC

Ik krijg weleens stagiairs uit de gezondheidszorg die me om een tbc-test vragen. Zelf heb ik geen tbc-screening meer laten doen sinds mijn eigen stage, jaren geleden. Is tbc-screening voor huisartsen nuttig? En zo ja, hoe organiseren we dat best?

Dr. Joseph Aumann, longarts: “Het is zeker niet noodzakelijk dat huisartsen zich op tbc laten screenen. Dat doen onze longartsen in het ziekenhuis zelfs niet. Het kan wel nuttig zijn wanneer je als arts veel in contact komt met tbc-patiënten.

Bijvoorbeeld als je werkt in een van de opvangcentra van Fedasil. Maar voor een gewone huisarts of huisartsenkring is het dus zeker niet zinvol om je jaarlijks te laten screenen.”

dr. Kristien Orye

28 JessaLinea Het Vragenkabinet

VRAAG 2 ASPIRINES BIJ DIABETICI

VRAAG 3 STATINES

Hoe zit het met aspirine bij diabetici met of zonder

Veel oudere patiënten nemen jarenlang statines. De

cardiovasculair event in de voorgeschiedenis? Ik lees

cholesterolverlagende medicatie stelt hen gerust.

steeds vaker nieuwe inzichten op dat vlak. En niet alle

Daarom deze vraag: wanneer zijn statines bij geriatri-

diabetici raken tot bij de endocrinoloog.

sche patiënten nog interessant? Wanneer stoppen ze er best mee?

Dr. Pascal Vranckx MD, PhD, cardioloog-intensivist en medisch

Dr. Charlotte De Clercq, medisch

hoofd cardiale intensieve zorgen: “Het

diensthoofd geriatrie: “Wij gebruiken

voordeel van aspirine in secundaire

alleen statines in secundaire preven-

preventie is aangetoond bij patiënten

tie. Dus bij patiënten die al een

met bewezen cardiovasculair lijden

cardiovasculair event hebben

– mét of zonder diabetes. Aspirine

doorgemaakt en risico lopen op een

verhoogt wel het risico op gastro-

tweede. We starten geen statines in primaire preventie. We durven ze dan

intestinale en intracraniële bloeding. Patiënten met diabetes hebben een verhoogd risico op cardiovasculair lijden. De

ook te stoppen. Hierbij baseren we ons onder meer op de

diagnose op zich is echter onvoldoende om aspirine aan alle

RASP-lijst, ontwikkeld in UZLeuven. Een lijst met medicaties

diabetici aan te bevelen als primaire cardiovasculaire

die potentieel ongepast zijn voor de geriatrische populatie.

preventie. Verder onderzoek is nuttig en wenselijk, zeker

Uiteraard stoppen we statines bij complicaties zoals

gezien de voorspelde belangrijke toename aan diabetes in

leverlijden, krampen, rhabdomyolyse ... In secundaire

de nabije toekomst.

preventie geven we statines life long, tenzij in een palliatieve setting.”

Wordt aspirine in preventie gebruikt? Verkies dan altijd de laagste dosis (≤ 100 mg). Bij voorkeur een variant met hoge

OM OVER NA TE DENKEN

biologische beschikbaarheid in combinatie met een proton-

Verbeteridee van Kristien Orye Een patiënt hoort niet graag dat hij of zij te oud is voor een bepaalde medicatie. Hij of zij voelt zich dan al snel uitgerangeerd. Als de patiënten al van de specialist zouden vernemen dat ze met de medicatie moeten stoppen, staan wij als huisartsen ook sterker in ons advies..

pompremmer. Het gelijktijdig gebruik van NSAID’s is tegenaangewezen.”

OM OVER NA TE DENKEN Verbeteridee van Kristien Orye Het zou nuttig zijn wanneer specialisten dergelijke richtlijnen in bijlage meesturen met de digitale patiëntenbrief. Of die info op de website meedelen.

De regelmatige bijscholingen via de artsenkring zijn alvast heel handig.

ZIT JE ZELF OOK MET VRAGEN VOOR JESSA? Mail ze naar communicatie@jessazh.be

JessaLinea Het Vragenkabinet

29

Handige back-app geeft huisarts extra ruggensteun.

Jessa behandelt rugpijn multidisciplinair Rugpijn: hoe pak je het aan? Diverse zorgverleners bouwen vanuit hun specialisme vaak een eigen behandelstrategie op. Iedereen wil het beste voor de patiĂŤnt, maar er is weinig onderlinge uitwisseling van kennis.

Daarom bouwt het Jessa Ziekenhuis nu een multidisciplinair spinaal overleg uit. Waarin neurochirurgen, specialisten in de fysische geneeskunde en revalidatie, anesthesisten en urgentieartsen nauw samenwerken. Met oog voor de huisarts. Neurochirurg dr. Mark Plazier geeft uitleg.

30 JessaLinea Jessa behandelt rugpijn multidisciplinair

Rugpijn met uitstraling naar het been is één van de

therapie bij pijnpatiënten. Welke therapie? Wanneer? Voor

belangrijkste oorzaken van chronische pijn. “Een uniforme

welke patiënt? Op die vragen spitst het zich toe.

behandelingsstrategie geeft de beste kansen op verbetering”, zegt Plazier. “Een vlotte samenwerking tussen de

Back-app

zorgverleners, elk vanuit hun eigen specialisme en invals-

“Via het onderzoek willen we dit behandelingsproces

hoek, is essentieel. Ook de huisarts speelt een cruciale rol.

optimaliseren. Daar hebben we veel gegevens voor nodig

Hij of zij is de eerste bij wie de patiënt te rade gaat.”

en die verzamelen we nu. We hebben een speciale back-app laten ontwikkelen. Vlak voor elke nieuwe

Voor die uniforme behandelingsstrategie vertrekt Jessa

consultatie beantwoordt de patiënt een aantal vragen via

vanuit de recent geüpdatete richtlijn over lage rugpijn van

de iPad. Wat is de klacht? Wat is de ernst van de pijn?

KCE, het federaal kenniscentrum voor gezondheidszorg.

Welke medicatie neem je? Voel je een sterke psychische

De klinische richtlijnen zijn vervat in een algoritme met

belasting? Ondervind je functionele beperkingen? Zo krijgt

diverse waarschuwingsvlaggetjes en do’s en don’ts (zie

de arts al tijdens de consultatie een totaalbeeld van de

onderaan).

patiënt. De arts vult daarna de volgende stappen van de behandeling in. Zo zie je na verloop van tijd hoe de

“We bouwen een educatief platform voor rugpathologie

patiënt evolueert en welke effecten de

uit”, zegt Plazier. “Dat is onder meer voor huisartsen

therapie heeft.”

bedoeld. Het platform geeft een overzicht van de verschillende klinische onderzoeken en in welke gevallen je ze bij

“We bundelen al deze uiteenlopende

voorkeur toepast. Medische beeldvorming is bijvoorbeeld

patiëntengegevens. Vanuit deze ‘big data’

niet altijd aangewezen. Het kan een hernia of andere

willen we patiëntprofielen puren. Daarop

anomalie aan het licht brengen die niet aan de oorzaak ligt

kunnen we dan een specifiek behande-

van de pijn. Naast het educatief platform werken we ook

lingstraject afstemmen. Dit nieuwe

aan een handboek – een praktische leidraad bij de behan-

project stelden we eind maart voor op

deling.”

het multidisciplinaire ’Spine Symposium’ van Jessa. We toonden een overzicht

Studie- en opleidingscentrum

van retrospectieve data, gespreid

Plazier is 3,5 jaar actief in het Jessa Ziekenhuis. Vorig jaar

over de laatste vijftien jaar, van

behaalde hij zijn doctoraat aan Universiteit Antwerpen met

een duizendtal patiënten met

een proefschrift over neurostimulatie bij de behandeling

een rugingreep. Uit die

van centrale pijn. Hij is ook gastprofessor aan UHasselt.

gegevens hebben we al heel wat geleerd.”

“Ik heb een bijzondere wetenschappelijke belangstelling voor de pijnproblematiek. Daarom hebben mijn 6 colleganeurochirurgen (actief in Jessa, Sint-Trudo en Sint-Franciscus) en ik een vzw opgericht. Die geeft vorm aan een studie- en opleidingscentrum. De vzw is officieel erkend bij Koninklijk Besluit om wetenschappelijk onderzoek te initiëren en coördineren. Dat hebben we dan ook direct opgestart.”

Het wetenschappelijke project evalueert kritisch de

MEER INFO Meer info over de nieuwe richtlijn KCE? Kijk op kce.fgov.be/nl/news/een-klinische-richtlijn-rond-lage-rugpijn.

JessaLinea Jessa behandelt rugpijn multidisciplinair

31

Uitgelicht:

onze symposia in beeld

Mooie line-up aan sprekers voor het symposium ‘Het wetenschappelijk succesverhaal van het low fodmap dieet: hoe helpt dit uw ibs-patiënt?’

Op de CI-dag konden patiënten met gehoor-

V.l.n.r.: Eveline Claes, dr. Joao Sabino, prof. dr. Jan Tack

problemen zich uitgebreid informeren over

en Nelle Pauwels.

technologische oplossingen.

26/5/2018

V.l.n.r.: dr. Sebastien Janssens de Varebeke (Jessa) en prof. Paul Govaerts (Oorgroep)

17/3/2018

“2031 heeft jou nodig!” Dat was de insteek van de uiteenzetting van Greet Musch tijdens het symposium ‘Klinische studies door de ogen van zorgverleners en vrijwilligers’. Musch is General Director DG PRE Authorisation bij het Federaal agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten.

21/2/2018

32 JessaLinea Uitgelicht: onze symposia in beeld

Huisarts dr. Inge Adam belichtte tijdens de infoavond ‘Zwanger worden’ de rol van de huisarts tijdens de zwangerschap.

29/5/2018

Ambulante gezondheidswerkers uit de 1ste en 2de lijn kregen van onder andere dr. Guy Massa adviezen bij de aanpak van overgewicht bij kinderen.

23/5/2018

Enkele aanwezigen op het symposium ‘Patiëntenstroom en kwaliteitscontrole in de behandeling van spinale pathologie’ gaven live feedback via hun tablet.

24/3/2018

Jessa spoedarts dr. Guy Borgers overliep wat we 2 jaar na de aanslagen in Zaventem en Maalbeek geleerd hebben als hulpverleners.

22/3/2018

JessaLinea Uitgelicht: onze symposia in beeld 33

LINEA RECTA

Dr. Brigitte Maes

Want to know your future?

In 2012 wijdde Time Magazine al

kans op de ziekte van Parkinson. Als

een coverstory aan de genoom-

toemaatje ontdek je dat je verwant

wijde DNA-analyse (Genome-Wide

bent aan een man in Turkije en een

Sequencing, GWS). Het volledige

vrouw in Moskou. Op vlak van

DNA van een mens in kaart

privacy zijn deze firma’s ongetwij-

brengen tegen een aanvaardbare

feld via de kleine lettertjes volledig

kostprijs werd stilaan een realis-

ingedekt.

tisch doel. Op de cover stond een bron: ©TIME

van gezondheid blakende baby.

Medisch-wetenschappelijk zorgt de

Weliswaar met een nogal vragende

GWS voor een enorme weelde aan

blik. Het kind was getagd met de

nieuwe, klinisch nuttige toepassin-

aanpassen: dat is het summum van

meest onheilspellende vooruitzich-

gen: genetische aandoeningen

preventieve geneeskunde.

ten: aandoeningen waar zo’n jong

worden in sneltempo gekarakteri-

mens normaal nooit mee gecon-

seerd, patiënten met ongekende,

Sommige genetische foutjes zullen

fronteerd wordt. De titel boven het

erfelijke aandoeningen raken verlost

(ooit) een ziekte veroorzaken,

hoofdje was veelzeggend: Want to

uit hun onzekerheid en de geperso-

andere niet. Tussenin ligt een grote

Know My Future?. Het vat ook nu

naliseerde kankerbehandeling op

grijze zone van DNA-veranderingen

nog een groot deel van de proble-

basis van het volledig tumorgenoom

waarvan we helemaal nog niet

matiek rond GWS samen.

wordt stilaan realiteit. Maar de

weten wat ze betekenen.

commercie blijft om de hoek loeren.

The 1000-dollar genome is een feit.

Heel recent nog met de lancering

Wil je al je gezondheidsrisico’s

Grote, commerciële sequencing-

van de nieuwe term ‘gepersonali-

kennen? Zelfs als ze wijzen op

firma’s, genre 23-and-me, slagen

seerde voeding’. Binnenkort eet je

aandoeningen die zich pas over

erin om voor 99 dollar je volledige

enkel nog wat je DNA vindt dat goed

tientallen jaren ontwikkelen en

DNA te sequencen. Rond de

voor je is.

waarvoor geen effectieve preven-

eindejaarsperiode zakt de prijs tot

tieve strategie bestaat? Alleen al het

75 dollar. Onder de kerstboom vind

Gezondheidseconomen zien een

idee dat gekende risico’s het je

je dan een verslag over je DNA: de

enorme opportuniteit. Het genetisch

bemoeilijken om verzekeringen te

kleur van je ogen maar ook 10 %

risico op aandoeningen inschatten

sluiten, moet aanzetten tot voorzich-

verhoogd risico op obesitas en 30 %

én de levensgewoonten hierop

tigheid. Want to know your future?

34 JessaLinea Dr. Brigitte Maes over GWS

INGEBLIKT

Ons interactief verhaal van 2017 2017 was voor onze medewerkers en artsen een boeiend jaar.

Hopelijk hebben de patiënten ervaren met welke bevlogenheid het hele Jessa-team hen met de beste zorgen omringt. Dat heeft alleszins een paar mooie hoogtepunten opgeleverd. Zoals altijd presenteren we die op een innovatieve manier.

Bekijk snel het videofragment via www.jessazh.be/jaarverslag2017. Je kiest zélf in welk zorgtraject de patiënt van jouw keuze in dit interactief jaaroverzicht terechtkomt.

Scan de QR-code en bekijk ons jaarverslag.

HANDIGE TELEFOONNUMMERS JESSA Callcenter Medische beeldvorming 011 33 55 66

Klinisch laboratorium en ambulante bloedafname

Callcenter (voor afspraken)

Campus Virga Jesse: 011 33 82 00 Campus Salvator: 011 33 83 00

011 33 55 77 Abdominale heelkunde 011 33 75 00

Materniteit/Kraamkliniek Balie verpleegafdeling: 011 33 93 20

Cardiologie Dr. Benit Edouard: 011 33 70 24 Dr. Dendale Paul : 011 33 70 25 Dr. Dilling-Boer Dagmara: 011 33 70 26 Dr. Geukens Robert: 011 33 70 22 Dr. Herbots Lieven : 011 33 70 27 Dr. Koopman Pieter: 011 37 35 65 Dr. Schurmans Joris: 011 37 35 65 Dr. Stroobants Didier: 011 37 35 65 Dr. Timmermans Philippe (sr. en jr.):

011 33 70 23 Dr. Verwerft Jan: 011 37 35 65 Dr. Vijgen Johan: 011 33 70 25 Dr. Vranckx Pascal: 011 33 70 27

Nefrologie 011 33 87 00

Cardiothoracale en vasculaire heelkunde 011 33 71 00

Orthopedie 011 33 77 40

Endocrinologie 011 33 72 80 Fysische geneeskunde 011 33 88 00 Gastro-Enterologie 011 33 76 00

Neurochirurgie 011 33 75 70 Neurologie 011 33 78 70 Nucleaire geneeskunde 011 33 81 90 ORL 011 33 74 20

Pneumologie 011 24 11 81 (privépraktijk) Spoedgevallen 011 33 55 11 Travel Clinic 011 33 83 38 (9-16u) Urologie

Geriatrie

011 33 76 70

011 33 78 00

Specialismen die niet in deze lijst opgenomen zijn, bereik je via het secretariaat raadplegingen:

Gynaecologie 011 22 82 19

011 33 55 70 Infectiologie 011 33 76 50

JessaLinea Contactgegevens 35

SYMPOSIA 2018 SYMPOSIUM '5 JAAR CARDIOCHIRURGIE’ DATUM:

29 september 2018

LOCATIE: De Barrier, Houthalen-Helchteren

SYMPOSIUM '26ste REGIONAAL SYMPOSIUM LOC’ DATUM:

6 oktober 2018

LOCATIE: UHasselt

DRIEDAAGS CONGRES ‘MAXILLO FACIALE CHIRURGIE’ DATUM:

oktober 2018

LOCATIE: Nog te bepalen

SYMPOSIUM ‘10 JAAR KINDERDIABETESCONVENTIE JESSA‘ DATUM:

14 november 2018

LOCATIE: Jessa Ziekenhuis, aula campus Salvator, Hasselt

KINDERSYMPOSIUM ‘ALLERGIE EN ASTMA’ DATUM:

18 november 2018

LOCATIE: Jessa Ziekenhuis, aula campus Salvator, Hasselt

Dit is een voorlopige lijst van symposia. Voor een geactualiseerd overzicht en inschrijvingsmodaliteiten kan je terecht op www.jessazh.be/symposia.

36 JessaLinea Rubriek