dinsdag 20:42:19
Single malt whisky voor gevorderden
Op zoek naar het echte VUURWATER Een vrijdagavond in Diest. De zaal is volgelopen met een vijftigtal liefhebbers, klaar voor een proeverij van vijf nieuwe single malt whisky’s. Er zijn veel whiskyclubs in Vlaanderen, maar de Diestse is de grootste en haar in kilt gehulde voorzitter wellicht de meest enthousiaste van het land. ‘Geloof het of niet, ik ben in mijn hele leven nog maar twee keer dronken geweest van whisky.’ _ door jan bosteels, foto’s marco mertens
Voorzitter Pros Alen hijst zich graag in een Schotse Kilt.
V
anavond worden in het Cultureel Centrum van Diest vijf nieuwe bottelingen geproefd, single malt whisky’s die na vele jaren rijpen in diverse vaten onlangs aan de fles zijn toevertrouwd. Pros Alen, de voorzitter van de club die dit jaar haar tienjarig bestaan viert, heeft ze persoonlijk geselecteerd. In het dagelijkse leven maakt Alen zich nuttig in de MeteoWing, de weerkundige dienst van de Belgische luchtmacht. In zijn vrije tijd transformeert hij zich in de in een authentieke kilt gehesen Pros MacAlen, die er prat op gaat dat hij Schotse roots heeft. Tien jaar geleden stampte Alen samen met Jerry Van Steyvoort de Diestse whiskyclub uit de grond. Vandaag is hij de trotse bezitter van 750 single malts. ‘Die doe ik nooit open om te drinken. Dat zijn hebbedingetjes, vaak gelimiteerde edities die na verloop van tijd veel geld waard kunnen zijn.’ De ware whiskyliefhebber zweert bij single malts en haalt zijn neus op voor blends. Blends zijn whisky’s samengesteld uit de eindproducten van diverse stokerijen, gemengd met whisky van andere graansoorten,
32
die verkocht worden onder bekende namen als Johnnie Walker, Cutty Sark, The Famous Grouse en Chivas Regal. Single malts zijn het pure product van één enkele stokerij, elk met zijn eigen karakteristieke smaak. Ze verhouden zich tot blends als grand cru’s tot tafelwijnen. Ook in single malts zijn er soorten, naargelang de herkomstbenaming ingedeeld. Algemeen geldt: hoe meer westelijk in Schotland, hoe meer turfsmaak. Bovendien bestaat er heel wat variatie in de afwerking van de malts, naargelang de vaten waarin ze hebben gerijpt. Pros Alen is lichtelijk bezorgd dat de onervaren proevers het vanavond moeilijk zullen hebben met de single malt highland whisky’s, zeg maar de malt whisky voor gevorderden. ‘Maak nooit de fout om direct met turf whisky’s te beginnen’, doceert hij. ‘Er zijn niet voor niets zes whiskystreken in Schotland. Het meest toegankelijk zijn de lowland single malt whisky’s: zuivere, vluchtige whisky met weinig nasmaak. Ik denk dan aan een Glenkinchie of een Rosebank. Het zijn de whisky’s die je als volumemakers in blends terugvindt. Een klasse hoger vind je in de Midlands, waar de whisky al wat steniger en warmer aanvoelt. Daarna komen de Speyside whisky’s, het bekendste gebied met Glenfiddich, Glenlivet en zo voorts. Die geven warmte in je glas, maar houden het zacht. Het geheim van Speyside is het werken met sherryvaten: zo blijven ze een relatief zoete smaak behouden. In de Highland whisky’s vind je zeer veel warmte, ze zijn kruidig, pittig en stenig. Als je dan nog iets extra
zoekt, kom je bij de zee, het turf, het zout, de jodium: dat vind je op de eilanden. Een smaak die lang blijft nazinderen en waar nog gradaties in zijn. Voor de meesten stopt het bij een fles Laphroaig of Caol Ila: whisky’s die voor de gemiddelde liefhebber te veel van het goeie zijn. Zo turfachtig dat je het al bij het uitschenken ruikt.’
Gespikkelde berg
Het proeven en keuren van de vooraf in kleine proefglaasjes uitgeschonken whisky’s verloopt volgens een vast stramien. Pros toont de fles en de verpakking en geeft met een powerpointpresentatie een korte virtuele rondleiding door de stokerij. Hij licht de geschiedenis van de stokerij toe, gaat in op de jaarproductie, verklaart de naam van de whisky en de manier waarop hij tot stand is gekomen. Waar komt het water vandaan (veelal een eigen bron of een riviertje), waar komt de mout vandaan (de meeste stokerijen mouten niet zelf), hoe groot zijn de stills (de distilleervaten)? Zelfs de ligging van de opslagplaatsen is belangrijk: dichtbij de zee gaan bijvoorbeeld ozon en zeezout de smaak van de whisky mee bepalen. De flessen die vanavond worden geproefd, zijn dikwijls vrij exclusief. Van de Ben Riach (‘gespikkelde berg’) zijn er bijvoorbeeld slechts 2.100 flessen op de markt