E6 DOSSIER.
ECONOMIE & FINANCIEN
De Standaard Dinsdag 3 april 2007
Ex-sportcoach Koen Gonnissen
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Om hun management te motiveren en tot betere prestaties aan te moedigen, doen bedrijven steeds vaker een beroep op een coach of motivationele spreker. In de reeks over bedrijfscoaching komt vandaag Mentally Fit aan bod van de voormalige sportcoach Koen Gonnissen. De voormalige tenniscoach gebruikt zijn ervaring met topsporters voor het trainen van managementteams. Hij legt de verbanden tussen sport en leidinggeven. Dat zijn er heel wat: winst, verlies, competitiedrang en team spirit. Jan Bosteels
Deze week op deze pagina’s: bedrijfscoaches en motivationele sprekers
DE LESSEN VAN DE TOPSPORT IEMAND is perfect, maar een team kan perfect zijn.” De beamer projecteert een beeld van acht jonge meisjes in een zwembad die een perfect symmetrische figuur vormen. Ze wonnen er de gouden medaille voor aqua-acrobatiek mee op de Olympische Spelen van Sydney. Samen met veertien managers van bijstandsverlener Touring maken we een voormiddag lang een seminarie mee van Koen Gonnissen van Mentally Fit. Onder de kop ,,Total Performance Management Program 2007” doorloopt het volledige management van Touring, opgesplitst in kleine groepen, vijf dagen teamcoaching en -training. Aanleiding is het aan de gang zijnde veranderingsproces waarmee Touring zich wil omturnen van traditionele bijstandsverlener voor auto’s en inzittenden naar een organisatie die onder andere met Medicare ook mensen thuis zal bijstaan. Bovendien is uit een voorafgaande analyse gebleken dat het met de kennis binnen de organisatie goed zit, maar dat er nog aan het EQ kan worden gewerkt. Gonnissen houdt zich de eerste twee dagen bezig met ,,team dynamics”, onder het motto ,,from Self coaching to People coaching.” Om mogelijke, door de hiërarchie ingegeven remmingen te vermijden, hebben alle managers in de zaal hetzelfde verantwoordelijkheidsniveau, net zoals bij elke andere groep die hier passeert. Bij het begin van het seminarie stelt Koen Gonnissen zijn cursisten binnen enkele minuten op hun gemak. ,,Ik ben
N
niet Mister Perfect en ik ben niet professor Koen.” Hij creeert een grote openheid door zelf een persoonlijk verhaal te vertellen. Gedurende de hele sessie zal hij elke deelnemer bedanken voor elke interventie. Hij gaat gretig op vragen in, waarna zijn uitweiding hem toch weer naadloos bij de les brengt. Het publiek luistert geboeid, ook omdat de coach belooft dat de inzichten die we hier verwerven ons niet alleen op professioneel gebied van pas zullen komen. ,,Laat uw vooringenomenheid varen, zet uw hart open. Laat dit seminarie een deur naar zelfkennis zijn. Ik zal u een fantastische spiegel voorhouden. Deze tools kunt u ook elders gebruiken, want zeg nu zelf: ook uw partner en kinderen moeten soms wel eens gecoacht worden.”
Dream Teams De beelden waarmee Koen Gonnissen ons bestookt, zijn stuk voor stuk afkomstig uit de wereld van de topsport, waarin zijn roots liggen. ,,Elke directie wil niets dan dreamteams . Maar kent u nog het originele dreamteam? Dat was de Amerikaanse nationale basketbalploeg op de Olympi-
x
Bedrijfscoaching in Vlaanderen
sche spelen van 1992 in Barcelona, met spelers als Magic Johnson, Larry Bird, Scottie Pippen en Michael Jordan. Ze waren populairder dan Elvis en de Beatles samen, en hun tegenstanders maakten geen kans.” De vraag die op ieders lippen brandt, is natuurlijk: wat maakt een team tot een droomteam? Gonissen somt zes basisingrediënten op. Elk teamlid moet een duidelijke rol hebben, persoonlijk betrokken zijn en zijn potentieel kunnen ontwikkelen. Het team moet een gemeenschappelijk doel hebben, er moeten duidelijke functioneringsregels zijn en het wederzijds vertrouwen moet sterk zijn. Die facetten in het oog houden, is de taak van de coach.
Mussolini Hoe worden we een goede coach? ,,De Mussolini-stijl heeft afgedaan. ’Doe het zo omdat ik het zeg’, dat pakt niet meer bij de jonge werknemers van vandaag, die minder autoritair zijn opgevoed dan de Generation X’ers en de babyboomers onder ons.” Inlevingsvermogen en een positieve coach-attitude zijn van cruciaal belang. Managers coachen vaak over de hoofden van de mensen heen. ,,Al te vaak zie ik nog vaders die naar hun tennissende kinderen roepen: ’Je slaat alle ballen in het net! Weet je wel wat die sport van jou mij kost?’ Zo’n vaders zou ik graag eens bij hun nekvel grijpen en op oog-
hoogte van hun kinderen brengen. Vanuit dat standpunt is zo’n net een muur.” Voor we ons kunnen inleven in andere mensen om hen beter te begrijpen en te coachen en zodoende uit te groeien tot charismatische leiders voor wie de werknemers door de muur gaan, moeten we echter eerst onszelf leren kennen. Het begint speels. Iedereen krijgt een blad papier met een blanco wapenschild. In de linkerbovenhoek tekent ieder zich zoals hij zichzelf ziet. Rechtsboven tekenen we onze rol in het team. Linksonder komt ons werkpunt (we hebben afgesproken het niet meer over ,,zwakke punten” te hebben) binnen het team en rechtsonder moeten we tekenen hoe we ons voelen. Er mag niet te lang nagedacht worden, het moet intuïtief en snel. Nadien worden de werkjes, voorzien van onze voornamen, tegen de muur opgehangen en becommentarieerd. Niet iedereen blijkt een even begenadigd tekenaar, maar belangrijker is dat mensen nu al problemen aankaarten waar ze mee zitten. Een van de managers, die zichzelf helemaal alleen aan een bureau tekent met een dikke muur ernaast, voelt zich duidelijk geïsoleerd in zijn
Wie is Koen Gonnissen?
Koen Gonnissen (43) is licentiaat klassieke filologie, maar hij maakte het als mental coach in de sportwereld, nadat hij een graduaat in trainingsleer en fysiologie had behaald. Vanaf 1991 verwierf hij naam als trainer in de Vlaamse tennisvereniging, waar hij deel uitmaakte van de
generatie van Steven Martens, Serge Haubourdin en Carl Maes, de coaches achter toptalenten als Kim Clijsters, Sabine Appelmans, Kristof Van Garsse en Xavier Malisse. Zijn hoogtepunt bereikte hij als captain van de mannenploeg voor de Daviscup. Later begeleidde hij nog
vier wereldspelers uit de top tien. In 2000 zei hij het internationale toptennis vaarwel om zijn talenten dichter bij huis ten dienste te stellen van bedrijven. Samen met Alain Goudsmet is hij de auteur van De Bedrijfsatleet. Jezelf managen onder druk.
team. Manager Pierre tekende een overvol bakje ,,in” en een veel kleiner bakje ,,uit”. Desgevraagd geeft hij meteen aan dat hij overwerkt is geweest, maar inmiddels gaat het beter.
Rode punten Een fundamenteel, menselijk probleem is dat de teamleider met sommige leden uit zijn team beter kan opschieten dan met andere. Dat te begrijpen en ermee om te gaan, is een van de centrale punten van Gonnissens tweedaagse seminarie. ,,Waarom liggen sommige mensen ons beter dan andere? Misschien zijn we verblind door ons verleden, door onze opvoeding. Maar bedenk dat cosanguïniteit – als we allemaal hetzelfde bloed hebben – leidt tot uitsterven Anders zijn betekent niet per definitie moeilijk zijn. Gebruik de diversiteit van uw team optimaal. In het voetbal heeft men dat al begrepen”. We moeten dus met alle soorten mensen leren opschieten, zolang ze tenminste aan de volgende voorwaarden voldoen: respect voor zichzelf en anderen, en eerlijkheid. ,,Als dat niet aanwezig is, zeg ik: bonne chance en adieu! Ook dat is de taak van een goede coach.” In elk team zit wel iemand met een rode punt op het voorhoofd, zegt Gonnissen. Een kritische persoon, vaak met een groot ego, iemand die nooit met oplossingen komt en de energie uit je lijf zuigt. ,,Uit de sport weten we dat één op de vijf teamleden een rode punt mag zijn. Herinner u het WK Voetbal in Frankrijk, 1998. Trainer Aimé Jacquet verwijdert kort voor het kampioenschap twee rode punten, waaronder Eric Cantona, zet