5 minute read
Nieuwsgierige tuimelaar tijdens het verwijde- ren van afval op een Noordzeewrak
Tuimelaar nieuwsgierig
tijdens het verwijderen van afval op een Noordzeewrak
Advertisement
Een tuimelaar speelde met onze boeien.
Ongeveer 5.700 kg afval (verspeelde netten, vislood en ander afval) werd van de wrakken gehaald.
Een duikteam, bestaande uit 15 vrijwilligers van 'Stichting Duik de Noordzee schoon', vertrok vrijdag 24 juni 2022 op een 9-daags schoonmaakevenement. Op 15 verschillende Nederlandse, Belgische en Franse wrakken verwijderden de duikers zoveel mogelijk verspeelde netten, vislood en ander afval – goed voor ongeveer 5.700 kilo. Daarnaast ontdekten ze twee nieuwe diersoorten in de Nederlandse Noordzee. Tijdens de expeditie werd ook de biodiversiteit in kaart gebracht.
In Frankrijk, op het wrak SS Trifels, troffen de duikers bij de ochtendduik een tuimelaar aan. Die bleef urenlang om het schip heen zwemmen, waardoor het duikteam besloot op hetzelfde wrak ook de middagduik te maken. De tuimelaar kwam telkens nieuwsgierig naar de duikers toe zwemmen, vaak tot op twintig centimeter afstand, en speelde met de bellen en de boeien. "Deze interactie met een tuimelaar is zeer bijzonder in de Noordzee. Het leek wel een show in het Dolfinarium", aldus expeditieleider Ben Stiefelhagen.
Wie speelt met wie?
Waar we 's morgens tijdens de eerste duik op de SS Trifels de tuimelaar plotseling op 3 meter diepte zagen, kwam ze tijdens de tweede duik al eerder in beeld. De opstijglijn bevat een paar ogen waar gedurende de duik een extra fles aan hangt, voor het geval van onverhoopt luchttekort of problemen met de eigen (stage)flessen. De tuimelaar vond deze ogen reuze interessant om mee te spelen, evenals het gewichtje dat tussen de stromingsboeitjes in hangt. Ook vond ze het grappig de hele opstijglijn ergens 'vast te pakken' en mee naar boven te trekken. Geen rekening houdende met slome duikers zoals ik, die daar dan in gelust kwamen te zitten en (deels) mee naar boven getrokken werden. Klaudie, Raymond en ikzelf hebben het dier uitgebreid op beeld kunnen zetten. Af en toe was ze eventjes een tijdje weg. Dan tikte ik met mijn mes op een fles of rammelde ik aan de opstijglijn. Steeds kwam ze weer terug, maar vaak uit onverwachte hoek. Toen Raymond wegging kon ik me niet meer inhouden. De speelsheid spatte ervan af, dus ik voelde behoefte
Vislood en ander afval werd verzameld in postzakken. De dubbele waaierkokerworm (Bispira volutacornis).
Vaak honderden spinkrabben (Maja brachydactyla) dicht op elkaar, op de Belgische en Franse wrakken.
om mee te doen en te imiteren: salto's, schroeven, naar beneden, naar boven en zwemmen alsof ik zelf een dolfijnenstaart had. Klaudie en ik hadden de tuimelaar voor ons alleen, dus we kregen alle aandacht. Ik voelde hoe ik uitgebreid bestudeerd werd. Onbeschrijflijk mooi en magisch, zo'n intelligent wezen! Dolfijnen zijn altijd mijn lievelingsdieren geweest en toen ik op mijn 9e een boek las over dolfijnonderzoek in Australië wist ik het zeker: ik wilde zeebioloog worden. Op een bepaald moment leidde ze me weer naar beneden, een meter of 11 diep. De dolfijn keek mij aan en kwam op zo'n 5 cm afstand van mijn hand. Ik deed geen enkele poging om haar aan te raken en voelde wederzijds een enorm vertrouwen. In dit moment deed ze mij beseffen voor wat voor een prachtig leefgebied ik mij inzet via mijn werk bij 'Stichting Duik de Noordzee schoon'.
Na twee uur in het water gelegen te hebben, werd het tijd om afscheid te nemen. Dank je wel lieve en speelse tuimelaar voor dit onvergetelijke avontuur! Een belangrijke doelstelling van deze 17e expeditie was het verwijderen van zoveel mogelijk verloren afval op de Noordzeewrakken. Er werden 14 duiken gemaakt op negen verschillende wrakken.
rijke oogst aan afval
Bij terugkomst in de haven bracht het team ruim 5.000 kilo netten en 700 kilo vislood uit zee aan land. Het afval vormt een ernstige bedreiging voor het onderwaterleven.
Opvallend waren de vele warrelnetten waarin tientallen kreeften, krabben en vissen verstrikt zaten. De dieren die nog leefden werden door de vrijwilligers voorzichtig bevrijd.
biodiversiteit
Een tweede doelstelling was het monitoren van de biodiversiteit. Hoewel slechts één duik in Nederland werd gemaakt, werden op wrak 1802 meteen twee nieuwe soorten voor Nederland aangetroffen. Het betreft de hydroïdpoliep 'vertakte zeespriet' (Nemertesia ramosa) en de zakpijp Didemnum coriaceum, die nog geen Nederlandse naam heeft. Daarnaast troffen de duikers de, voor Nederland zeldzame, dubbele waaierkokerworm (Bispira volutacornis) aan. De soort is tien jaar geleden gevonden, maar waarnemingen zijn beperkt tot dit specifieke wrak.
Opvallend was de aanwezigheid van vaak honderden spinkrabben (Maja brachydactyla) dicht op elkaar, op de Belgische en Franse wrakken. Mogelijk was dit onderdeel van een paringsritueel, want er zijn parende stelletjes aangetroffen en veel vrouwtjes met eieren gezien.
Al deze activiteiten zijn door een fotograaf en videograaf vastgelegd. Dankzij deze foto's en filmbeelden wil de stichting betrokkenheid creëren en meer bekendheid geven aan de Noordzee en de noodzaak tot bescherming ervan.
kraamkamers en schuilplaatsen
De vrijwilligers hebben de afgelopen 12 jaar 80.000 kilo afval geborgen van de wrakken in de Noordzee. Scheepswrakken zijn biologische hotspots in zee. Ze fungeren als kraamkamers en schuilplaatsen voor veel dieren. Er leven naar schatting ruim 300 verschillende diersoorten op de Nederlandse wrakken. Het afval op de zeebodem verzamelt zich vaak bij scheepswrakken, omdat
Noordzeekrabben die nog leefden, werden voorzichtig uit de netten verwijderd. De dubbele waaierkokerworm (Bispira volutacornis).
hier veel haakpunten aan zitten en ze luwe plekken veroorzaken in de stroming. Het afval is moeilijk te bergen, omdat het vastzit aan wrakdelen of deels onder het zand is verdwenen. De vrijwilligers verwijderen het afval met de hand om de biotoop zo min mogelijk te verstoren.
KLAUDIE BARTELINK
Ben je een goede (Noordzee)wrakduiker en ben je enthousiast geworden door dit verhaal? Neem dan een kijkje op www.duikdenoordzeeschoon.nl voor de instroomeisen en kijk voor de Maritieme trainingen op www.getwet.nl.
