Wist je dat? Waarom krijg je gerimpelde vingers als je in bad zit? Persbericht: Sportoase neemt

Waarom krijg je gerimpelde vingers als je in bad zit?

Lang in een (zwem)bad dobberen is heel ontspannend. Behalve voor je vingers, want na een tijdje komen die er vijftig jaar ouder uit. Waarom?

Het ziet er niet uit, die gerimpelde vingertoppen als je lang in het water gezeten hebt. Waarom gaan je vingers – en trouwens ook je tenen – er zo afgeleefd uitzien na een lange blootstelling aan water?

je zenuwstelsel laat je vingers rimpelen in het water

Een logische gedachte is dat je, door lang in bad te zitten, een hoop water opneemt ten gevolge van osmotische reacties en dat daar de rimpels door ontstaan. Dat is echter niet zo. Bijna een eeuw geleden merkten chirurgen op dat er geen rimpels ontstaan als een zenuw naar de vinger is doorgesneden. Dat duidt erop dat het rimpelen van de vingers geen onvrijwillige reactie is van je lichaam, maar heel bewust wordt aangestuurd door je zenuwstelsel.

Gladde banden zoals de raceband (links) zorgen voor de beste grip in droge omstandigheden. In natte omstandigheden zijn regenbanden (rechts) echter beter. De wetenschappers onderzochten de hypothese dat, hoewel gladde vingertoppen de beste grip bieden in droge omstandigheden, de gerimpelde vingertoppen in natte omstandigheden voor betere grip zorgen, vergelijkbaar met de regenloopvlakken op autobanden.

Foto van de apparatuur in gebruik. De deelnemer grijpt een loadcel tussen vinger en duim. De taak van de deelnemer is om de tweede loadcel omhoog te trekken om overeen te komen met een krachtspoor dat op de laptopmonitor verschijnt. De huidige belastingskracht wordt weergegeven als een rode cirkel en de geschiedenis van de kracht van de deelnemer wordt weergegeven als een spoor van groene stippen.

meer grip in natte omgevingen

Dan is natuurlijk de vraag: waarom? Als je zenuwstelsel besluit om je vingers zo toe te takelen, moet het daar wel een heel goede reden voor hebben en die kennen we ondertussen ook. Volgens een studie uit 2011 van onderzoekers Mark Changizi en collega's van het onderzoeksinstituut '2AI Labs' (VS), zorgen de extra rimpels ervoor dat onze grip op een nat oppervlak groter wordt. De wetenschappers vergelijken de rimpelingen in de vingers met het profiel in regenbanden. De 'groeven' in de vingers zorgen op een nat oppervlak voor een betere afwatering. Het water vloeit makkelijker en sneller weg, waardoor je je beter kunt vasthouden of dat je natte voorwerpen gemakkelijker kan vastpakken.

Foto: Nick J. Davis.

Vergelijking van prestaties tussen omstandigheden. Gemiddelde grijpkracht (dunnere sporen) en belastingskracht (dikkere sporen) wanneer deelnemers een gewichtsdoel voor de lading volgden (zwarte lijn). Deelnemers met gerimpelde vingers produceerden een grijpkracht die niet verschilde van die van mensen met droge vingers in de statische houdfase, maar mensen met natte maar niet-gerimpelde vingers gebruikten een significant hogere hoeveelheid grip. Het gearceerde gebied geeft de puntsgewijze ±1 standaardfout van elk gemiddeld spoor aan. Lijnen onder het spoor geven de aanvalsfase (A) van de proef, de statische fase (S) en de vervalfase (D) aan. Relatie tussen grip en belasting in droge, natte en rimpelige omstandigheden. Dit illustreert het grote gemiddelde van de grijp- en belastingskrachten voor de hele duur van het parcours, minus de eerste 1000 ms. De doelkracht wordt weergegeven als een stippellijn. Boven deze lijn liggen de drie grijpkrachtsporen, die de veiligheidsmarge aangeven. De 'gemakkelijkste' toestand, 'Droog' (blauw spoor) volgt de doelkracht het dichtst. De 'moeilijkste', 'Nat' (groen spoor), vertoont een hogere veiligheidsmarge en een lossere coördinatie. Deelnemers met rimpelige vingers (rood spoor) liggen tussen de twee.

gerimpelde vingers als evolutionair handigheidje

Het lijkt er dus sterk op dat ons zenuwstelsel ons een handje wil helpen in natte situaties, door onze vingers en tenen van extra grip te voorzien. Om de theorie sterker te maken moet er volgens Changizi nog wel één ding gedaan worden: uitzoeken welke dieren nog meer met gerimpelde natte vingers rondlopen. Vooralsnog is dit alleen van makaken bekend.

In 2013 publiceerde het vaktijdschrift Nature een interview met onder meer Changizi en Tom Smulders. Die laatste is evolutionair bioloog aan de Newcastle University (VK). Hij wilde de theorie van Changizi weleens testen en liet proefpersonen zowel natte als droge objecten van verschillende groottes vastpakken, zoals knikkers. Dat mochten ze doen voor en nadat ze hun vingers dertig minuten in warm water hadden laten weken. En wat bleek? De natte knikkers werden veel vlugger opgepikt met gerimpelde handen dan met gladde handen. Bij de droge objecten maakte het rimpelgehalte niet uit.

logisch besluit

Deze studie onderzocht de coördinatie tussen de grijpkracht die wordt gebruikt om een object vast te houden en de belasting die erop wordt uitgeoefend, wanneer deelnemers droge of rimpelige vingers gebruikten, of vingers die nat waren, maar niet gerimpeld. De resultaten toonden aan dat rimpelige vingers de grijpkracht verminderen die nodig is om een nat voorwerp vast te pakken, waardoor die kracht in lijn komt met wat nodig is voor het hanteren van een droog voorwerp. De resultaten suggereren dat het verbeteren van de efficiëntie van de grijpkracht in waterige omgevingen een mogelijke adaptieve reden is voor de ontwikkeling van rimpelige vingers. De resultaten van de studie helpen verklaren waarom mensen en hun naaste verwanten – de primaten – mogelijk vingerrimpels hebben ontwikkeld als een aanpassing om voortbeweging en foerageren in natte omgevingen te bevorderen. 

IVO MADDER

Geraadpleegde bronnen:

• ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/

PMC8294484 • www.karger.com/Article/Full-

Text/328223

Advertentie