De Grote Schelpenteldag

Net zoals vele andere evenementen, ontsnapte ook de Grote Schelpenteldag van het afgelopen jaar niet aan de gevolgen van het coronavirus en werd hij voor het grote publiek afgelast.

Minder geweten is dat er toch een kleinschalige 'geheime' versie van de Grote Schelpenteldag plaatsvond. Een tachtigtal opgeleide vrijwilligers ging op 14 maart 2020 individueel op pad en vond aan onze kust zo'n 18.000 schelpen van 58 verschillende soorten. De kokkel, de mossel, het nonnetje en de halfgeknotte strandschelp werden het meest aangetroffen. Dat was trouwens ook het geval in 2018 en 2019. Na enkele jaren schelpen tellen, is er nu een goed beeld ontstaan van welke schelpen meer of minder voorkomen aan onze kust.

exoten

De tellers gingen tevens actief op zoek naar een nieuwe exoot, de Amerikaanse strandschelp (Mulinia lateralis). Deze schelp is voor het eerst levend opgedoken in de Nederlandse Noordzee. De vrijwilligers vonden zo'n 64 exemplaren. Van een echte doorbraak kan er dus nog niet echt gesproken worden. Toch is het hoe dan ook belangrijk de ontwikkeling van deze soort te blijven volgen: de uitbreiding zou wel eens ten koste kunnen gaan van kokkels en andere inheemse soorten.

Ook andere, al eerder gevonden exoten, voelen zich nog steeds thuis aan onze kust. De Amerikaanse zwaardschede, de Amerikaanse boormossel, de Japanse oester, het muiltje en de Filipijnse tapijtschelp maakten veertien procent uit van alle gevonden schelpen.

De vrijwilligers telden ook voor de eerste keer het aantal linker- en rechterschelphelften van de top vijf. Intuïtief zou je een verhouding van fiftyfifty verwachten, maar dat blijkt in de realiteit niet zo te zijn. Dat was vooral te zien bij de halfgeknotte strandschelp, daar werd de linkerkant veel meer gespot. Het lichte verschil in de vorm van beide schelphelften zorgt dus wel degelijk voor een ander aanspoelpatroon, omdat stroming en golfslag verschillend inwerken op linker- en rechterschelphelften.

fauna

Toch blijft de gehele samenstelling van de fauna niet helemaal hetzelfde. De laatste drie jaar wordt er een geleidelijke afname vastgesteld van de stevige strandschelp, de witte boormossel, de witte dunschaal en de ruwe boormossel. De tapijtschelp, het muiltje, de afgeknotte gaper en de purperslak konden dan weer van een lichte toename genieten. Deze laatste soort, de purperslak, verdween in 1981 uit onze kuststreek ten gevolge van vervuiling met tributyltin, een product dat decennialang in scheepsaangroeiwerende verven werd verwerkt. Het product kreeg een internationaal verbod en in 2012 lieten de eerste purperslakken zich terug aan de Belgische kust zien. Het herstel lijkt zich dus nog steeds door te trekken.

Wanneer?

Voor 2021 werd een nieuwe datum voor de Grote Schelpenteldag geprikt. De volgende editie vindt plaats op zondag 14 maart. Omdat er door COVID-19 nog veel onzekerheid bestaat over de haalbaarheid van dit evenement, is het voorlopig niet zeker of deze schelpenteldag voor het grote publiek ook effectief doorgaat. 

MARIJKE VAN CAUWENBERGHE

Raadpleeg voor de meest recente informatie over de Grote Schelpenteldag de websites van één van de organisatoren:

• Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ) • EOS Magazine • Provincie West-Vlaanderen;

Steunpunt NME Kust • De Strandwerkgroep België (SWG) • Natuurpunt • Projectvereniging Kusterfgoed