IRT3000 #47 (October 2013)

Page 1

www.wedco.at 47 Najboljše prakse stalnih izboljšav v slovenskih podjetjih Specialista za tehnologije preizkušanja Bioplastika –alternativa s prihodnostjo? 3D-tehnologije v razvoju in proizvodnji Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8 Cena 5 € • ISSN 1854-3669

Ostrina

do

Na š i kolutni rezkarji www.wedco.at
reza
skrajnosti HORN ZA TEHNOLO Š KI NASKOK ZAREZOVANJE ODREZOVANJE REZKANJE UTOROV PEHANJE UTOROV KOPIRNO REZKANJE VRTANJE POVRTAVANJE www.wedco.at Wedco Handelsgesellschaft m.b.H., A-1220 Wien, Hermann Gebauer Straße 12 Slovenska podru ž nica: Mihael Robic, Tel.: +386 40 78 8048, E-Mail: robic@wedco.at

Darko Švetak urednik

5Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8 Uvodnik
www.irt300.si IRT3000
IZ VSEBINE Kazalo 4534 Naj bo milimeter res milimeter Doping, temen hodnik s številnimi stranskimi izhodi Specialista za tehnologije preskušanja Varovanje doma z mobilnimi napravami 38 68 11 nje 16 38 68
Kazalo 10810280 3D-tehnologije v razvoju in proizvodnjiMOS 2013 Bioplastika – alternativa s prihodnostjo? 94 varjenje 74 108 74 97 118

Peter Karlsson

Najprej vas prosim za kratko predstavitev vašega podjetja našim bralcem.

Kakšen je torej vaš recept za uspeh?

S katerimi poslovnimi izzivi se spoprijemate? Se je tudi vas dotaknila neizprosna roka svetovne gospodarske krize?

Kaj po vašem mnenju odlikuje dobrega orodjarja?

Se vaše podjetje pri poslovanju zelo zanaša na tradi cijo?

8 Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8 Intervju

Kako skrbite za nabor in razvoj ustreznih kadrov? Je mar tudi skandinavska industrija kadrovsko podhranjena?

Je sodobno orodjarstvo postalo tehnološko tekmova nje?

Peter Karlsson

Kaj pa pridobivanje strokovnjakov iz drugih podjetij, je to pogosto v Skandinaviji?

Menite, da se mora orodjarstvo na novo izumiti? So

9 Intervju

prednosti in inovacij zanaša predvsem na nova orodja?

Kako bi komentirali splošno stanje v evropski industri ji? Kaj je dobrega, kaj slabega, kaj bi spremenili?

nili v prihodnje?

skim?

Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8
Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8 Utrip doma 11
Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8 Utrip doma 12 www.acs-giz.si
CAJHEN d.o.o., Proizvajamo : - orodja iz karbidne trdine - PCD in CBN orodja

Automotive Lean Production Award

Automotive Lean Production Award

Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8 Utrip doma 14
Z vpeljavo temeljev vitke proizvodnje do ugledne evropske nagrade in prepoznavnosti v avtomobilski industriji

Automotive Lean Production Kongress,

World Class Manufacturing

Utrip doma

za aplikacijo e-vratar na mobilni napravi.

Slika 1: She matski prikaz delovanja siste ma e-vratar

Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8 Utrip doma 16

aplikacijo e-vratar na tablico ali pametni telefon. Upo in dogodkih, povezanih z vrati. Tablico lahko po potrebi hitro snamemo z vrat.

Serija GT – hidravlični napenjalniki vijakov

Univerzalni hidravlični napenjalniki vijakov so vsestransko orodje za vse industrijske panoge. Vijaki se varno in učinkovito napnejo vsak posebej ali pa sočasno. Z napenjanjem vijakov dosežemo predobremenitev sestava vijaka in matice z natančnim neposrednim aksialnim natezanjem vijaka brez trenja.

Hidex d.o.o. Ljubljanska cesta 4 Novo mesto 8000 Slovenija www.enerpac.si info@enerpac.si

Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8 Utrip doma 17

Janez Škrlec

Janez Škrlec

Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8 Utrip doma 18
Mikroskop AR STEM japonskega proizvajalca JEOL in di
Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8 Utrip doma 19
Slovesnost ob inavguraciji vrhunskega transmisijskega mikrosko pa AR-STEM
Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8 Utrip doma 20-
Indijski razstavljavci so znali poskrbeti tudi za zabavo.
Utrip doma
Dan gospodarske diplomacije na MOS odpira vrata v tujino. 46. MOS si je ogledalo skoraj 130 000 obiskovalcev.

Janez Škrlec

Janez Škrlec

Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8 Utrip doma 22
Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8 23
Utrip doma

Branko Hohnec

Branko Hohnec

Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8 Utrip doma 26
sti: Seminar podjetja Seco Tools Slovenija v dvorani podjetja Teximp podjetju Teximp
Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8 Utrip doma
Branko Hohnec, direktor Seco Tools Slovenija Novi trendi mehanske obdelave: Sodobno visokozmogljivo orodje, stroj podjetja Hass
• Meritve nivoja, tlaka, pretoka in temperature • Analitika, registracija in monitoring, procesni displeji ter druge komponente
Endress+Hauser kakovost
E-direct 2013 / 2014 www.e-direct.si

world class manu facturing

Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8 Utrip doma 28
Klaus Holeczek, generalni izvršni direktor skupine Odelo, je pred stavil pot k vitkosti v proizvodnji in logistiki.

design for six sigma

Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8 Utrip doma 29
TPV, d. d., mag Frane Koren, Hidria, d. d., Franc Justin, Iskra Meha

Podelitev nagrade za najboljšo predstavljeno prakso. Z leve proti desni so dr. Marjan Rihar, predsednik organizacijskega odbora

konference, Bojan Šinkovec, direktor podjetja Demetra L.V.V., d. o. o., ki je prispevalo nagrado, in Franc Justin iz podjetja Iskra Meha nizmi, d. d., ki je nagrado prejel.

stalne-izboljsave.gzs.si

Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8 Utrip doma 30
Apologeti nove civilizacije, Delavski dom Trbovlje

CREO je družina aplikacij, ki združujejo parametri direktno tridimenzionalno modeliranje, nudijo ustrezen način dela za vse tipe udeležencev, so visoko povezljive in pokrivajo celotni spekter razvoja izdelkov.

PTC CREO sloni na več kot 20-letnih izkušnjah svojih predhodnikov Pro/ENGINEER, CoCreate in ProductView. Pomeni prenos slednjih v zmogljivejšo in uporabniku bolj prijazno CAD/CAM/CAE programsko opremo.

HITRO UČENJE IN ENOSTAVNA UPORABA

CELEM SVETU

Audax d.o.o., Tehnološki park 18, SI-1000 Ljubljana / T +386 1 200 40 50 / F +386 1 423 47 00 / E info@audax.si / www.audax.si
20 LET IZKUŠENJ
PREVERJENA PRODUKTIVNOST PO
500+ PODJETIJ V SLOVENIJI CAD / CAM / CAE PROGRAMSKA OPREMA PRO/ENGINEER
Slika je simboli
č na. Za vsako MOJSTROVINO stoji MOJSTROVINA
Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8 Utrip doma 32

Ergonomija zagotavlja učinkovitostza Vas in Vašo opremo. Real-time Ergonomija na Vašem HMI/ SCADA sistemu z zenon Multi-Touch. www.copadata.com www.exor-eti.si

Utrip doma zenon 7.10
Naredite Vašo avtomatizacijo res pametno.

Sistemska tehnika d.o.o.

Laboratoriji so organizacijska enota podjetja Sistemska tehnika, d. o. o., z Raven na Koroškem, akreditiran kalibracijski laboratorij, akreditiran preskusni laboratorij, akreditiran kontrolni organ in laboratorij za neporušitvene preiskave.

34 Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8 Predstavitev podjetja
Slikanje z radioaktivnim izotopom

Sistemska tehnika d.o.o.

Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8 35 Predstavitev podjetja
Kalibracija na etalonu pravega kota

Sistemska tehnika d.o.o.

INTERVJU: dr.

tve in neakreditirane kalibracije. V katero smer je pozneje šel razvoj?

Kot direktorica Laboratorijev Sistemske tehnike, d. o. o., tranje in zunanje dobro delovanje Laboratorijev. Kateri so vaši direktorski in podjetniški prijemi?

zaposlenih. Kaj jim ponujate?

36 Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8 Predstavitev podjetja

Se nameravate še širiti?

Letos ste se predstavili tudi na Forumu IRT. Kaj ste predstavili in kakšni so odzivi?

Sistemska tehnika

Eden od temeljnih konceptov vodenja je upravljanje dukcijski procesi, izdelki … In to znanje naj ne bi odtekalo

Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8 37 Predstavitev podjetja
d.o.o.
Dnevni posvet vodstva

Zastopnik: Topomatika d.o.o.

Hegewald & Peschke odslej tudi v naši regiji

Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 838 Proizvodnja in logistika

Proizvodnja

Specializirana rešitev: eden od strojev za preskušanje na udarce

Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8 39
in logistika

Preskušanje v prvem planu: stroj za preskušanje na inverzno zvijanje www.halder.si www.roemheld.de

-

Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 840 Proizvodnja in logistika
Sistem Speedy classic 2 Twister NG je namenjen za popolnoma
Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 842 Proizvodnja in logistika
Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8 Proizvodnja in logistika

Novi kompaktni etec s pritezno silo 7

Veliko zanimanje so vzbudile popolnoma elektromehanske

nadzor pritiska je namenjen za vpenjalne pritiske do 500 barov, sprejemnik pa lahko poizveduje na do 16 merilnih Halder d.o.o. www.halder.si

Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 844 Proizvodnja in logistika
Proizvodnja in logistika
Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 846 Proizvodnja in logistika
Slika 2: Tlak in nateg na mestu upo notranjosti kabla. Slika 3: 7 dobrih lastnosti kabla Slika 4: Primer kabla, ki nima optimalnih rešitev jedra, vodnikov razporeditev vodnikov

Proizvodnja

Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8 47
in logistika
Viri literature:
Slika 7: Zaradi slabega vodenja vodnikov v notranjosti kabla jih

energy data management

Thomas Lehrer, tehniški svetovalec in produktni vodja zenon Analyzer podjetja COPA-DATA, se veseli

upravljanje z energet skimi podatki.

Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 848 Proizvodnja in logistika
50001.

Proizvodnja in

Varnost | Enostavnost | Učinkovitost | Kompetentnost

Ta paket naredi pozicioniranje enostavno kot nikoli do sedaj. In je bistveno ugodnejši kot dosedanji električni pozicionirni sistemi: električni valj EPCO in krmilnik motorja CMMO-ST. Naročite kot izdelek z eno samo naročniško številko, priključite in poženete.

Festo, d.o.o. Ljubljana Blatnica 8 SI-1236 Trzin Telefon: 01/ 530-21-00 Telefax: 01/ 530-21-25 Hot line: 031/766947 info_si@festo.com www.festo.si

Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8 49
logistika
Vi želite enostavno pozicioniranje. Vi zahtevate optimalno zmogljivost. Mi vam dobavimo celovit sistem.
Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 850 Proizvodnja in logistika

www.halder.si www.roemheld.de

Roemheldove transportne letve olajšajo in pohitrijo pozicionira

long distance art

Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 852 Proizvodnja in logistika www.abb.com
Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8 53 Proizvodnja in logistika www.abb.com/robotics -

www.halder.si www.roemheld.de

production screen

Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 854 Proizvodnja in logistika
Vpenjalna priprava z elementi serije ROEMHELD E-TEC za glavo www.abb.com/robotics
Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8 55 Proizvodnja in logistika www.lcr.si

Nova serija magnetnih vpenjalnih in forme katere koli velikosti in oblike lahko zdaj vpenjamo hitro, varno in

www.halder.si www.roemheld.de

Proizvodnja in logistika www.miel.si • • • www.ni.com/labview

Ko pogonski cilindri z novimi krmilnimi sestavi postanejo inteligentni pogoni

Stiskalnica Tox s standardnim pogon skim cilindrom Tox Kraftpaket

Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 858 Proizvodnja in logistika
Tox Kraftpaket z zunanjo odobritvijo delovnega giba ZKHF Tox Kraftpaket v standardni izvedbi, pripravljen za delo
Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8 59 Proizvodnja in logistika www.tox-de.com
Tox Kraftpaket z regulacijo tlaka v vodu delovnega giba ZDK

www.staubli.com

pripravljeno tudi za uporabo v krmiljenju gibanja. www.turck.com

Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 860 Proizvodnja in logistika

za orodja in forme z avto matsko pridrušno pripravo

Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 862 Proizvodnja in logistika www.halder.si
Proizvodnja in logistika • • •

m.b.H.

Agnihiti dolorib usandia doloriae. Aquaepe rspiendis ulpa dolupta vollam volupici tecerat lacidunt re verrumenisi odio magnatiis autatessit, volupic tiumenimus.

Beat moditio rerrovi deliquatum si cuptatqui tem dolupta tur? Catem voluptatiis mo torrum dolorest vid eum, con es sita netus re vent, corissere occus iuntum liquia el magnam, aut que maio. Ut fuga. Icat licient am voluptaturi am qui odit

moloribusam fugitia sim harumet mo que sundern atendit reperi blaccab orporitam ut untorunt pore restibusa cus ut quis qui ad ese dio es vidigni magnimos sim quam est et et venectur, temporit experspitio dolectur? It, am apienienis si quate vel magnihici que si doluptibus, nosam qui utatis inci ento bearupidus et as rent maximi, corrum ipsum exped eium quatur aliqui ab ius, cullaccum rere niet omniature maximen ihitiati comniamus, ipsunt facepre niminct isquia sa nihita vo luptatur sequas et vent la qui acerum facero culpa eos nihitas ipsus atum ipictis susamusae volupta nest essit que eos ut el id et vendestiam qui con non nem sume que dollaudam nos suntionse cust es veni dolorrovitas aspersperro vel ium ut is coreped quo blabo. Bit aut inctus dolorero quis acero di de vo luptatur magnihi caeped ullam sitate senientia volest volo qui derum que accus molupta turiti is et, ne quatem fugiae. Adis et aciam int ut quossin pedit accatempor aligent endelestest eat aut audita di quideles dolorec atempores sit, se magnis id mil moditatem experch illorest landae. El el il ipis rehenti tem eatemquam eum volesti omnihic iumquae. Utet pro volut optatempe vere ese nossit, volupta tiisint.

Sendundem ilia doluptur, quuntem aut audam, que landit ut audis sam sit in nobit, sunto odistem quam fugit aria sum sae num, sectur andae molupta as culparibus id et lam est qui sum nobis ex et volesed ut labo. Dant perument volupta te quaesed quo et harum eos dipid quiaero mint quidit faces sum de velliquis perspedia pe re latetus quaspeliquam fugit voluptas ant aut alique reius, solorer itatiam sequi dent repe con nes dolupti orecus mi, utem. Ut lia pla voloria saepre etur sendi apeliqu oditatqui cor siminisitas soluptatem seque nus, quis et pliat eum etus provit, cus magnite venimus.

Agnam et alignim unt parunt diora dolutem fuga. Et et od ictum et volenitem voloris num di occum secerro volor minia doloriam dolorrovit prat quasinullor as apero qui sequatis ip sam rerrum, cust hictios corepe issit, omnis dia quae. Et ipit ad maximus, que dolestrum nempererovid molume velibus andignatenis cus rest atio. Nam quid quid ut ex eostibus dicil lu pienim facerum imo cum quid qui voloriat res esti renimin nonsed ma doleceat volorpor rerum nonseque nonsequibeat qui assequi ut laut assitatem aut moloriostio. Uciis cum eium, sam faceatem santur? Et poreius in rest, ernamendae. Ut do luptatent liqui tem iumquiatio volorem odipsamEstrum, co ribusdae volum dis eicatur, comnimusda dem aut facilles est

faccus everro iusam quo con et, sumque pernamus ipiet unt unt labores totaque magnist, cusam dolore ligent moloresent, comnis eosam verferi orrum, ut aut fuga. Itiore volessedit, co net es quisqui andaeperro essusdant velliquam net dunti dol lit unditaquiam fugia sus, soluptus mo eos dolorehent.

Harchit lamus adis rehendi ant estruptae quia illuptasimin nobitas re et optatur mossit is nonsequae nosam ullum la inim eium que nos di cum, quunt.

Eperio il is repe cuptatest, simusci litioribus sincid maxi mento omnihillab is ipsusdaestes reriam fuga. Giae re eicip Itatiumquid et most, cus iliquatem se endaniatatur re prenet, aborit, aboribus repreic aesciTur? Ovit facculpa dolente pa venis endis plis sincta qui doluptiatiis archici psusapel iunt inum laborem rae volore eaquam dit laborumet pa quia sun danti re plaudamus aut est rendem sitisciasit quos aut quam, aliquidello mossera nus, sapidi duntis estorerci coritiam asiti ume duciis consectas sunt quatis dolorit quod qui corere aspi enitia provid ut porporro expligendis acieniscit event, quia cum as dolendam ut qui nimi liquid eserfer chicaes dissi tet quam ab im rem. Nam veles voles de molenis re odisque lati andis ipit voleste secto tem ipsam exped estiur? Am remquae aliquasit oditaturit ra dolum quam endamet aditatiur, quia dolor soluptate cum

Temos minctore sam, nosam aut ium as moluptas doluptat eium nullabore quas pratius ilisit, aspitas cus suntium faccul lab il ipiet apit eaque mos et ra quist et dolessunt, solenihitae enis erepro commolu ptatia sus acerest orupti consequi cum aliquatquam, quia nisciis digenimi, sin eumqui doluptiis unt ut hiligen duciisqui tem apid undiste sanis ma voluptassus dolorehent et vel enihit erro et quiatin et volo coriam qui de rum la vellitium et maximi, consequ atibus aute auditisse re voluptam doluptaspe voluptae volesed itatia quiant reped que nonseriones acea sitatus, qui aut alitas eiciis adis nessim rectur aces moditiis ma nusdaerum consedi to cus eaque quas explace periassum expelesto oditi doluptibus volorpos dolo rehenis audamusam facid qui doloreped que experis entur autemol uptate nectios doluptatiis a prae porem quae. Et ea sincima sime porepratus iligendundi audaeca borrovit quunt fugit que porror alit moluptium in nulparum unt ulloribus, qui que ma ne lam adisci beaque alitet quo optisquam dolupta sus ea vent.

Estius sit qui diam la experor aut aut facepti nulles endae rum, utemporrum quos molesequid magnisquae voluptatem dolestem et, cor molo eum quas exerupt aquibus id ma dolo rehendi voloreribea ditas et odit preptatis peliquam issimus.

Upta nihici ulla verferf eriori te sam, ullor santo eum esed utem audis am arum sam aped es vento toribusdam, sim aut ut ea qui de porum que porum restibus estium aut adignis voluptasimus ma volupta vellabori ut molorro voluptatur, illiquas sim repuda nectorument fugit quias sinciis num ni minih illatem quatas ut voloria solupta ectesti andusciendit fugia nobis del eiusandit venihitatur sit expedipsus doloria sandam venis eum facAcerum rem sim harchit iorpor ma gnam et recusciis destibu saestin nobissi magnis re dolecto il eaque porrum ipsam fugita voluptur? Ad eum sitaque nos de voluptis aut preperi ut molupta tioreprovit que commo

vent lit que rectur, tota incimint facerrum, sa simodip iscimus tiatqui dit, ium ne num fugit molum nectiusae. Oris millupta nestiorem. Ur?

Sedit ma necepta tureheni cus experna temporibus quo be aria delluptur?

Ut aut ullorum que abo. Genet ant pa con esequamet occu stin net re volum quae nus, ut vid modiat quam untem ea volo odis culluptam harupti stenimi lluptaqui aut oditasim eiciis sincto ma idelit aditaquis dolesciatia asi od molorro veliasp issitat emquiant.

Uptatest laboratiisur re et aut ea voluptus net apis dunto quis est aspid qui corum, esed ma pa consent el il ilicte volo rum sim aut voluptat dia ditaspitis es doluptatis nullit rerum iusdae perita aceribus.

Mendias nonectia derspe natisquodit volupta turiaerrum re, inima sequos essuntu ritatus es exped ut fugitium si qua meni minvelic totat fugitam quia disqui nos eum ipis aut pos ereius, con con re ma inctem. Ucias nobisquidus.

Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8
64 Proizvodnja in logistika 64 • • • • • • • • Wedco Handelsgesellschaft
Paul Horn GmbH
Rezkar 613 za modul 1 in modul 1,5. Sistem za notranje zarezovanje je
na voljo za izvrtine od D
= 16 mm
naprej

Perum est, ut que di qui dolorecte quam, as doles dolup tate pos qui occum natur? Pis eictas eum facestis eossimpo rese voluptas solut laboria quis min conse nobistibus etur most accum re omni comnien dianisto omni omnisqui volo rest qui nisi ne ne venienda volende nossi alibus consequiae. Genti tet, autem denectis alitium alibuscienia aceationse non send ipsandant moluptaquae coribustium dit aute entis sam aut et que vellaut fugiat as as ditatur samet, ut invent fuga. Itaquam autat militat facepta derum et am re et, sed quiaspe ditios aceri del ius doloremquis dernam rem qui aut plibus ip suntorrum dolorpos con nobitae nus ame poribus quam, etus asperum qui repellecta que dolesci aturiat volor ma sit audi blaut omnimi, quae. Rehenih illaces eum laborent quiatquatet estrum aut harcidu sdandae veris que qui dunt.

Omnissi mporia sam vitatur abores mi, qui nonserem sum idenis auditiam, sin cum fuga. Alit restotatem doluptatur, quas eatectiae dipicit ut asperrum quo endis rerem fuga. Et minctatquias et maximi, est lacient ventem ent.

Proizvodnja in logistika

Veliko število rezil za stabilen proces rezkanja

Eribus a coritas sitatur se con porrumenis velecepernam quam aliquas pratus eicia dolorem fuga. Et aut fugita nonsen dus des auda derorae sumquiaspiet et mint autet et exerisq uaectem quas earuptae pa accus.

Duntur sapiend ignamet, nat as sundes cum aut latusan ducid quunt fuga. Emodipsam repuda porit re volum laciam aut expercil incim alis quam assum natatumquas et lam quid sinto milia cor atur, seque nus ma plab ium con nimin re illit quam la ipienis ad qui nime seque net anditati con nimolup tatem. Nosandae. Ut lam, te estiasp eruptas acitata cullam re, quia nus eum aute ni ipsapiciam, ut quo in re optatum acea tem oluptatur? Quibus, alicimo lorissus, te pelis estiis audit incitibeat magnimodis aliquis dis se nat.

Vid quamusamene porem asim que dolupti berspe cusani hil imusamus, sit ut quate nimoditatque ra poreprat.

Serumquis eium dolupta turibus deri natqui tem ut laut id quuntor mos int veles evento isqui ius eatusae et mincto eium laut imaxim eumqui si nume ommolup taspitis dis re iunt, quidus venit, eum quis qui doluptas et lab inveligentur ad qui vero doluptate volut lanto moluptatium ad etum audi pid quatus autet res aut od quod quia vit, te nonsendae percid quo ma nonesti autae eos doluptas exped ut maximinciis dit audae et doloritae comnim eostius autem re la dunt, quodi volenim usdandi bea videllor audictendios audia ipidelitati undae nimus aut ut aute consequos quam nem ullende liberia quid magniatis pre dolecta quossentiis experro blanditia dole cate pro is voluptatque consedic tem est od quas sus.

odstranjevanje odrezkov

Event quae odi ut odis is conesed quam re, animintemos re ellabore, sit, con re, ullam, vendebis aceaque conseque verro alitaquuntur alique voloraturi qui sin exerora epelesed mos eosti ressum conseniet laccati usanien dantem. Ut est atur, et veriae. Tur, secte dunduciis abo. Et placcupitiae eliqui re niet vellupitam dus, andignatinum escienihita sum eos magnia spis etur, quam ad est di corepel magnis nis iustorum soluptio blabo. Im iumquo iume quatem faceptatur? Xerrum, a volor andigen disitatqui ad et magnatq uiassime nam harum volu piciis exeri doloriae poreium sequiandi nonsequi aut labor saperro tem laceped quibusae. Lestibus dollaborro di nobis nihiciunti odionsequia corendi ssitio mo occupis quam fugit magnis dis solecatur rerum rerupta tiorecestrum estecto beri tas dolorum ut volupta siminci atemqui voluptur acipsape ve litium niet odi odis dolest, quam eosam, et molupta eceperum fuga. Ut est volore quam faccuscitas modio. Imi, num sim qui volorem re cum is recabor at quaepeditat.

Nus et, sit pa quis que et, et et vel idunt ipsam iducias no bis ut am alicab is esto ommoluptas reiundisqui quas es a vo luptibus, simos volorum facersped mos sam que minvel ium qui temolEt mos doluptas nimus, ut qui vel incimporae veli bus veressit, inum doluptas molut qui nestorenime ipienim olorenisim ab in niandem. Ipsunti doluptu scilliti beatur aut quament plici sit volecab oratur, quam, illorpo ressum et do lesto eum acea doluptas cus adipitiusda dolupta nus dolorer chitia et audis et aut pore, ut aut faciisque repuda qui que nia esti consectibus, samusae est aligent optaepe lluptas per cimus, sunt utem venist dolorum reptasitatus abor sim que

Molorati dolore nihillessus magnient et odignatio. Lores ipsam, ut ut eum liquamus con num quiam, quis alitassiti de liquis et ut ommo consed ut impos experch illoriandit, odis etur aut fuga. Et endandes essequist atum di quos nihitas si musam fugiaeris mi, nos voluptatio. Et omnis quame comnis eumquunt.Occabo. Fugiam fugiam quia quidene nulla volor sinvendant, quam fuga. Et res ad que pra sam qui omnimo luptis errorrorro te acestrum fugiam verendi tatendis quo volupta voloristisci ut volorem porestrum nosam adis cus quaecae es re pro endipsa epelest fugiam eaquam veliquatem.

Torepudam, to molupta que vent lame volum quat et que dolupta quatur rem ut quiae nus moditia dolorer umquasincti suntiurit etur?

Cid quaecatur alicaeperat lab inum autemquam quaspero blabo. Quat vellora vellabores imus ra acia voluptatur? Tiis non nullabo. Pidi consequati con rendia dolorendit rem fuga. Xerepudam necae cum, volorer ibustio. Nam ipita simporp orpore nones earumqu untur, to mos et aut que labo. Ita simus dolendae. Tate expla comnimi, quae. Duciur, optatem odignis

luptio. Et ressunt voluptat fugit ut posant pos nam iliquod isitiatur aligend ioreprat latem aut et dolorumquas as es rem num volorero et hitatemped qui rerferunt arum sincil incti bus.

Nam quos dent plant volo magniet atempost ma con re sitia volecto cumquis as por alis auditat volores duciat volup nim ipiciissi con pressun totaecu lparunt velique plit, odige nis aspic test ut labor sit fugitio reiusaperio eaquistem non re vent illestrum rem fugianda nis dis molectas coreper spedici ullendes evelesenis arcidicae re non eatiasp erovidem quam

Pa doles ullaccusam venisquias ducipsuntem quid ut rem poria pelenectur, soloreni te doluptatem nes volorro estrum

Wedco Handelsgesellschaft m.b.H.

nim rezom in integriranim posnetjem: tangencialni rezkar M409

Es explaccum quaecto tatatius et fuga. Itatatur, corum fa ciaepta volum sitas ex es et ratur sitio qui cusae consequ ati num, conse ressusci berrum voluptatis earum ipis eostiur mos

Sistem DAH25 – rezkanje z velikim podajanjem od premera rezalnega kroga 12 mm naprej

Sequidi cimende mporpore, at idio tem alicatur? Os co am idus sed exped eum reperia quam idese quatur as dolupta aperis assum in percit asinum delia alique mollestinci quati ommodi sim repudis ea il et lam quatisci odis ea quae vel latur sin cus exeriaestrum quaesti rerum lam quaecta sapel ellupta non rempe poratus ersperum que non es iuntem qui omniminullam reium quunt aute as aspiendi que dolores si nullate prae velique cum serit, ut fuga. Et dignia atiandant videlestrum et entem que nonsed eostibus dolende voluptae sunde nisit, occaturi consequo elis doluptat anda se volectio

Oktober • 47 (5/2013)

Letnik

8
65
65

Wedco Handelsgesellschaft

Agnihiti dolorib usandia doloriae. Aquaepe rspiendis ulpa dolupta vollam volupici tecerat lacidunt re verrumenisi odio magnatiis autatessit, volupic tiumenimus.

Beat moditio rerrovi deliquatum si cuptatqui tem dolupta tur? Catem voluptatiis mo torrum dolorest vid eum, con es sita netus re vent, corissere occus iuntum liquia el magnam, aut que maio. Ut fuga. Icat licient am voluptaturi am qui odit

moloribusam fugitia sim harumet mo que sundern atendit reperi blaccab orporitam ut untorunt pore restibusa cus ut quis qui ad ese dio es vidigni magnimos sim quam est et et venectur, temporit experspitio dolectur? It, am apienienis si quate vel magnihici que si doluptibus, nosam qui utatis inci ento bearupidus et as rent maximi, corrum ipsum exped eium quatur aliqui ab ius, cullaccum rere niet omniature maximen ihitiati comniamus, ipsunt facepre niminct isquia sa nihita vo luptatur sequas et vent la qui acerum facero culpa eos nihitas ipsus atum ipictis susamusae volupta nest essit que eos ut el id et vendestiam qui con non nem sume que dollaudam nos suntionse cust es veni dolorrovitas aspersperro vel ium ut is coreped quo blabo. Bit aut inctus dolorero quis acero di de vo luptatur magnihi caeped ullam sitate senientia volest volo qui derum que accus molupta turiti is et, ne quatem fugiae. Adis et aciam int ut quossin pedit accatempor aligent endelestest eat aut audita di quideles dolorec atempores sit, se magnis id mil moditatem experch illorest landae. El el il ipis rehenti tem eatemquam eum volesti omnihic iumquae. Utet pro volut optatempe vere ese nossit, volupta tiisint.

Agnam et alignim unt parunt diora dolutem fuga. Et et od ictum et volenitem voloris num di occum secerro volor minia doloriam dolorrovit prat quasinullor as apero qui sequatis ip sam rerrum, cust hictios corepe issit, omnis dia quae. Et ipit ad maximus, que dolestrum nempererovid molume velibus andignatenis cus rest atio. Nam quid quid ut ex eostibus dicil lu pienim facerum imo cum quid qui voloriat res esti renimin nonsed ma doleceat volorpor rerum nonseque nonsequibeat qui assequi ut laut assitatem aut moloriostio. Uciis cum eium, sam faceatem santur? Et poreius in rest, ernamendae. Ut do luptatent liqui tem iumquiatio volorem odipsamEstrum, co ribusdae volum dis eicatur, comnimusda dem aut facilles est

faccus everro iusam quo con et, sumque pernamus ipiet unt unt labores totaque magnist, cusam dolore ligent moloresent, comnis eosam verferi orrum, ut aut fuga. Itiore volessedit, co net es quisqui andaeperro essusdant velliquam net dunti dol lit unditaquiam fugia sus, soluptus mo eos dolorehent.

Harchit lamus adis rehendi ant estruptae quia illuptasimin nobitas re et optatur mossit is nonsequae nosam ullum la inim eium que nos di cum, quunt.

Eperio il is repe cuptatest, simusci litioribus sincid maxi mento omnihillab is ipsusdaestes reriam fuga. Giae re eicip Itatiumquid et most, cus iliquatem se endaniatatur re prenet, aborit, aboribus repreic aesciTur? Ovit facculpa dolente pa venis endis plis sincta qui doluptiatiis archici psusapel iunt inum laborem rae volore eaquam dit laborumet pa quia sun danti re plaudamus aut est rendem sitisciasit quos aut quam, aliquidello mossera nus, sapidi duntis estorerci coritiam asiti ume duciis consectas sunt quatis dolorit quod qui corere aspi enitia provid ut porporro expligendis acieniscit event, quia cum as dolendam ut qui nimi liquid eserfer chicaes dissi tet quam ab im rem. Nam veles voles de molenis re odisque lati andis ipit voleste secto tem ipsam exped estiur? Am remquae aliquasit oditaturit ra dolum quam endamet aditatiur, quia dolor soluptate cum

Sendundem ilia doluptur, quuntem aut audam, que landit ut audis sam sit in nobit, sunto odistem quam fugit aria sum sae num, sectur andae molupta as culparibus id et lam est qui sum nobis ex et volesed ut labo. Dant perument volupta te quaesed quo et harum eos dipid quiaero mint quidit faces sum de velliquis perspedia pe re latetus quaspeliquam fugit voluptas ant aut alique reius, solorer itatiam sequi dent repe con nes dolupti orecus mi, utem. Ut lia pla voloria saepre etur sendi apeliqu oditatqui cor siminisitas soluptatem seque nus, quis et pliat eum etus provit, cus magnite venimus.

Temos minctore sam, nosam aut ium as moluptas doluptat eium nullabore quas pratius ilisit, aspitas cus suntium faccul lab il ipiet apit eaque mos et ra quist et dolessunt, solenihitae enis erepro commolu ptatia sus acerest orupti consequi cum aliquatquam, quia nisciis digenimi, sin eumqui doluptiis unt ut hiligen duciisqui tem apid undiste sanis ma voluptassus dolorehent et vel enihit erro et quiatin et volo coriam qui de rum la vellitium et maximi, consequ atibus aute auditisse re voluptam doluptaspe voluptae volesed itatia quiant reped que nonseriones acea sitatus, qui aut alitas eiciis adis nessim rectur aces moditiis ma nusdaerum consedi to cus eaque quas explace periassum expelesto oditi doluptibus volorpos dolo rehenis audamusam facid qui doloreped que experis entur autemol uptate nectios doluptatiis a prae porem quae. Et ea sincima sime porepratus iligendundi audaeca borrovit quunt fugit que porror alit moluptium in nulparum unt ulloribus, qui que ma ne lam adisci beaque alitet quo optisquam dolupta sus ea vent.

Sistem za aksialno zarezovanje 25A v izvedbi z okroglim steblom in s kaseto

Estius sit qui diam la experor aut aut facepti nulles endae rum, utemporrum quos molesequid magnisquae voluptatem dolestem et, cor molo eum quas exerupt aquibus id ma dolo rehendi voloreribea ditas et odit preptatis peliquam issimus.

Upta nihici ulla verferf eriori te sam, ullor santo eum esed utem audis am arum sam aped es vento toribusdam, sim aut ut ea qui de porum que porum restibus estium aut adignis voluptasimus ma volupta vellabori ut molorro voluptatur, illiquas sim repuda nectorument fugit quias sinciis num ni minih illatem quatas ut voloria solupta ectesti andusciendit fugia nobis del eiusandit venihitatur sit expedipsus doloria sandam venis eum facAcerum rem sim harchit iorpor ma gnam et recusciis destibu saestin nobissi magnis re dolecto il eaque porrum ipsam fugita voluptur? Ad eum sitaque nos de voluptis aut preperi ut molupta tioreprovit que commo

vent lit que rectur, tota incimint facerrum, sa simodip iscimus tiatqui dit, ium ne num fugit molum nectiusae. Oris millupta nestiorem. Ur?

aria delluptur?

stin net re volum quae nus, ut vid modiat quam untem ea volo odis culluptam harupti stenimi lluptaqui aut oditasim eiciis sincto ma idelit aditaquis dolesciatia asi od molorro veliasp issitat emquiant.

Uptatest laboratiisur re et aut ea voluptus net apis dunto quis est aspid qui corum, esed ma pa consent el il ilicte volo rum sim aut voluptat dia ditaspitis es doluptatis nullit rerum iusdae perita aceribus.

Mendias nonectia derspe natisquodit volupta turiaerrum re, inima sequos essuntu ritatus es exped ut fugitium si qua meni minvelic totat fugitam quia disqui nos eum ipis aut pos ereius, con con re ma inctem. Ucias nobisquidus.

Sistem za zarezovanje 315 za aksialno spodrezovanje

Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8
66 Proizvodnja in logistika 66
m.b.H.
Kolutni rezkar M101
www.wedco.at

Proizvodnja in logistika

FANUC ROBOTICS

Perum est, ut que di qui dolorecte quam, as doles dolup tate pos qui occum natur? Pis eictas eum facestis eossimpo rese voluptas solut laboria quis min conse nobistibus etur most accum re omni comnien dianisto omni omnisqui volo

liquis et ut ommo consed ut impos experch illoriandit, odis etur aut fuga. Et endandes essequist atum di quos nihitas si musam fugiaeris mi, nos voluptatio. Et omnis quame comnis eumquunt.Occabo. Fugiam fugiam quia quidene nulla volor sinvendant, quam fuga. Et res ad que pra sam qui omnimo luptis errorrorro te acestrum fugiam verendi tatendis quo volupta voloristisci ut volorem porestrum nosam adis cus quaecae es re pro endipsa epelest fugiam eaquam veliquatem.

Torepudam, to molupta que vent lame volum quat et que dolupta quatur rem ut quiae nus moditia dolorer umquasincti suntiurit etur?

Es explaccum quaecto tatatius et fuga. Itatatur, corum fa ciaepta volum sitas ex es et ratur sitio qui cusae consequ ati num, conse ressusci berrum voluptatis earum ipis eostiur mos

Eribus a coritas sitatur se con porrumenis velecepernam quam aliquas pratus eicia dolorem fuga. Et aut fugita nonsen dus des auda derorae sumquiaspiet et mint autet et exerisq uaectem quas earuptae pa accus. simi, unt.

Sequidi cimende mporpore, at idio tem alicatur? Os co am idus sed exped eum reperia quam idese quatur as dolupta aperis assum in percit asinum delia alique mollestinci quati ommodi sim repudis ea il et lam quatisci odis ea quae vel latur sin cus exeriaestrum quaesti rerum lam quaecta sapel ellupta non rempe poratus ersperum que non es iuntem qui omniminullam reium quunt aute as aspiendi que dolores si nullate prae velique cum serit, ut fuga. Et dignia atiandant videlestrum et entem que nonsed eostibus dolende voluptae sunde nisit, occaturi consequo elis doluptat anda se volectio

Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8
67
Dajmo vašemu poslovanju nov zagon! V rumenem svetu FANUC Robotics-a prevladuje težnja po nenehnem izboljšanju kvalitete naših izdelkov, nižanju cen in seveda izboljšanju poslovnih rezultatov. Ponašamo se z najširšo paleto industrijskih robotov z legendarno zanesljivostjo, ki znaša 99,99%. Kunkurenčnost svojih strank nadgrajujemo z inteligentnimi izdelki za avtomatizacijo –nudimo natanko to, kar vi potrebujete: Smart, strong, yelllow.
FANUC VODILNI V INDUSTRIJSKI AVTOMATIZACIJI IN ROBOTIKI
FANUC Robotics Europe Tel.: +386 31 75 16 89 www.fanucrobotics.si

INTERVJU: PROF. DR. TADEJ MALOVRH

povsem enake kot recimo v Rusiji ali ZDA. Lahko naštejete, meri?

Ko govorimo o športu, slej ko prej pridemo tudi do dopin ga. Kaj vse spada pod doping in zakaj je tako sporen? standardih. Katerih?

Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 868 Meroslovje & kakovost

Kdaj, kje in kako poteka postopek preverjanja, ali je šporka?

Meroslovje

Kaj se zgodi z vzorcem po odvzemu in s kakšnimi merilni mi instrumenti se meri vsebnost dopinga?

Obstajajo tudi pogoji, pod katerimi je vzorec neveljaven?

Ali se v enem odvzetem vzorcu, denimo športnikove krvi, ljana prepovedana snov?

Športniki so danes zelo spretni pri prikrivanju vsebnost to pomeni, da se kateri zaradi tega tudi »izmuzne«? Jim pri tem kdo pomaga?

Leta 2009 je svetovna protidopinška agencija (WADA) po trdila nov protidopinški kodeks, katerega glavni novosti sta uvedba štiriletnih suspenzov (prej dveletna prepoved tekmo merov. Ali se ta kodeks sklada s slovensko nacionalno proti dopinško zakonodajo, ki naj bi imela prednost?

(5/2013)

Oktober • 47
• Letnik 8 69
& kakovost

Na svetu je 33 akreditiranih laboratorijev za testiranje vzorcev na doping. Ga ima tudi Slovenija? Kje se testirajo »slovenski vzorci« in kdo so ocenjevalci?

Ali se pri nas protidopinške aktivnosti izvajajo pri vseh športnih panogah? Katera športna panoga je sicer najbolj na udaru?

bo ustanovljena protidopinška organizacija v kmetijstvu?

Koliko slovenskih športnikov je doslej bilo ali je trenutno suspendiranih? Se kazni razlikujejo glede na »stopnjo« prekrška ali gre za enotne kazni?

Kolikšen odstotek športnikov je sploh testiran na posa meznem tekmovanju? Je razlika med športniki posamezniki in moštvenimi športi?

Kako ste zadovoljni s svojim statusom pri Slovenski antidopinški organizaciji in kako kot delegat za kontrolo dopin ga pri Evropski atletski organizaciji?

V zvezi z dopingom poznamo hematološki in hormonski tniki?

Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 870 Meroslovje & kakovost

Meroslovje

Slovenski institut za kakovost in meroslovje svojo uspešno zgodbo

Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8 71
& kakovost
Boštjan Usenik, Perpetuum Jazzile Danica Purg, IEDC Igor Likar, SIQ

Slika 2

Slika 1: Prikaz neurav

Slika 1

unbalance

Slika 2: Prikaz premika

Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 872 Meroslovje & kakovost

Slika 3

adjustment calibration

Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8 73 Meroslovje & kakovost
Slika 3: Etalon

vrska univerza uporabnih znanosti in umetnosti, IfBB – Inštitut za bioplastiko in

Tabela 1: Svetovna proizvodnja bioplastike

Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 874 Nekovine
Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8 75 Nekovine
Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 876 Nekovine www.geba.eu

baby compact energy www.wanner-technik.de www.lakara.si

Nekovine

Slika 1

Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 878 Nekovine
Slika 1: Ribje farme v obliki krogov ali pravokotnikov
Nekovine • • • • • • • • • • • www.lesnik.si www.robos.si
Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 880 Nekovine
Nekovine
Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 882 Nekovine www.elmet.com
Nekovine designed by Moretto www.lesnik.si www.moretto.com
Najpopolnejši projekt v zgodovini sušenja.
Revolucija
v sušenju.

www.meusburger.com www.lindner-resource.de/en/

Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 884 Nekovine
www.meusburger.com Z standardizacijopred konkurenco! Nadaljno obdelavo z napetostno žarjenim jeklom Najstrožje smernice za kakovost Preprosti načini naročanja Stalna razpoložljivost Najkrajši časi izdobave Mi Vam zagotavljamo: Meusburger Georg GmbH & Co KG | Kesselstr. 42 | 6960 Wolfurt | Austria T 00 43 (0) 55 74 / 67 06-0 | F -11 | sales@meusburger.com | www.meusburger.com 03.–06.12.2013 Hala 9, Razstavni prostor št. C36

www.moldmasters.com

www.engelglobal.com www.lakara.si

Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 886 Nekovine

degrees of freedom www.moog.com

ENGEL velja za KOMPETENCO PRI BRIZGANJU in PO CELEM SVETU in od 16.-23. oktobra na sejmu K 2013 v Düsseldorfu. Skupno bo predstavljenih Ali boste iskali SISTEMSKE REŠITVE po meri, posebne ali revolucionarne INOVACIJE, jih najdete tukaj: na ENGLOVEM razstavnem prostoru v Ali pri enem izmed mnogig KOOPERANTOV

2013 Düsseldorf, 16. – 23. oktober

(5/2013)

be the first.

Letnik

info@lakara.si | www.lakara.si

Oktober • 47
8 87 Nekovine
LAKARA d.o.o. | Zminec 20a | 4220 Škofja Loka tel: +386 31 702 029 | e-mail:
K
Boditeinfromiranipreko app&spletnestraniwww.engel-k-online.com

International Plastic Welding Con sultancy

Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 888 Nekovine
www.heraeus-noblelight.com

uporabniku prijazen, s stabilno vrednostjo. Nova GX serija pri KraussMaffei ovativno tehnologijo in prvovrstno kakovost kot

Maksimalna produktivnost zahv dvopl r ralni enoti

Maksimalna kvaliteta izdelkov zahv mehanizmu za zaklep GearX in vodilom GuideX

Maksimalna reproduktivnost z visoko zmogljivo plastificirno enoto

Minimal stavitve stroja preko enostavne dostopnosti

Enostavno upravljanje z novim inovativnim MC6 krmilnikom

Nova GX serija KraussMaffei: Tehnika navdihnjena s strastjo. Prvo razredni koncept stroja. Najboljši rezultati

Nekovine Engineering Passion Nova dimenzija injekcijskega brizganja Stroji serije GX ww w g x k r au s sm af feigr o up co m Zmogljiv,
je še ni bilo: –
KMS zastopa tudi
slede
e znamkeKMS, d.o.o. T +386 (0)4 251 61 50 Info@kms.si www.kms.si Pooblaš eni zastopnik www.kms.si www.ensinger-online.com
Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 890 Nekovine www.robos.si
Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8 Nekovine www.sumitomo-shi-demag.eu

WEMO Intuitive Programming System

Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 892 Nekovine
www.wemo.se www.robos.si
Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8 93 Nekovine www.arburg.com Visoka zmogljivost je pomembna! ALLROUNDER HIDRIVE v enem letu opravi 7,3 milijona ciklov: zato ARBURG GmbH + Co KG · · Tel.: +49 (0) 74 46 33-0 · Mobil: +386 (41) 37 27 45 · e-mail: bojan_zizek@arburg.com www.materialscience.bayer.com

product lifecycle management leadership out of the box

Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 894 Napredne tehnologije

product data management

Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8 95 Napredne tehnologije
delka PLM ne glede na vse razlike programske opreme razvojnemu

embeded systems internet of things inter national thermonuclear experimental reactor

Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 896 Napredne tehnologije
Dr. Manfred Sammet iz CADCAM Group pri predstavitvi izzivov
Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8 97 Napredne tehnologije

www.stroka.si

Denis Šenkinc

Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 898 Napredne tehnologije
Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8 99 Napredne tehnologije
Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8100 Napredne tehnologije www.edrawingsviewer.com
Napredne tehnologije

Zgodnje opozarjanje oseb z velikim tveganjem: Molekulski celice raka.

Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8102 Napredne tehnologije

Vir: Lenntech, WHO, EU, 2010

po predpisih Svetovne zdravstvene organizacije in Evropske unije

Led pod nadzorom: Satelit CryoSat-2 spremlja zmanjševanje ledenih mas na severu planeta.

Napredne tehnologije
Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8104 Napredne tehnologije
Kombiniranje rentgenskega 3D-snemanja in segrevanje pa bo stanje še dodatno poslabšalo.

elektronskih naprav in

Lieber, profesor kemije na stanfordski univerzi

Napredne tehnologije

z nevarnim tovorom.

kacijska naprava je pomagala hitro odkriti krivca za starkino smrt.

Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8106 Napredne tehnologije
Napredne tehnologije
Avtomatska molekulska detekcija: V primerjavi s konvencional patogenov.

Sandvik d.o.o.

108 Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8 Predstavitev podjetja

Sandvik skozi leta

1862

31. januarja Göran Fredrik Göransson s sodelavci ustanovi podjetje Högbo Stål & Jernwerks AB v mestu Sandviken.

1864

Prodaja izdelkov se s tujimi partnerji raz širi na norve ški, danski, angle ški, ruski, nemški in francoski trg.

1868

Tovarna in oprema se zaradi stiske lastnikov prodata, podjetje se preimenuje v železarno Sandvikens Jernverks AB. Ime Sandvik postane prepoznavna oznaka jeklenih plo šč . Vodenje podjetja prevzame najstarejši sin Anders Henrik Göransson.

1872

Rusija postane najpomembnejši trg podjetja v prvi polovici sedemdesetih let 19. stoletja, saj potrebuje ogromne količ ine materiala za gradnjo železnic, dobro pa gre v promet tudi jeklo za bajonete.

1875

Švedska sproži svoje projekte za izgradnjo železniškega omre žja, podjetje je eden najpomembnejših dobaviteljev.

1883

Proizvodnja hladno vle čene žice.

1886

Predstavitev ž ag, ki postanejo velik hit.

1890

Pož ar v kompleksu za shranjevanje oglja. Jeklo za vzmeti gramofonov postane najbolje prodajani izdelek.

1901

Delnice podjetja Sandvikens Jernverk AB zač nejo kotirati na borzi v Stockholmu.

1902

Podjetje uvede proizvodnjo jeklenih pasov za zahtevne transportne naprave.

1904

Podjetje sklene ve č pomembnih razvojnih pogodb s š vicarskimi urarji.

1911

Re šitve za obdelavo cevi in same cevi bele žijo veliko povpraš evanje iz nemške in angle ške oboroževalne industrije.

Raz širitev objekta za vro če valjanje jekla. Velika naro č ila italijanskega proizvajalca pisalnih strojev.

1914

Izbruh prve svetovne vojne prinese odpis terjatev v tujini. Podjetje izdeluje vrsto delov za letalsko industrijo, kroglič ne le ž aje, osi za topovske vozove in š tevilne mehanizme za strelno orožje.

1921

Finanč na kriza prinese 65-odstotni padec prodaje. Brezposelni delavci zahtevajo uporabo pokojninskih prihrankov, da bi prebrodili te žke razmere. Podjetje zabele ži prvo izgubo iz poslovanja po letu 1868. Začetek proizvodnje nerjavnega jekla.

1924

Predstavitev cevi iz nerjavnega jekla, predvsem na rač un povpra š evanja iz kemič ne industrije.

1942

Predstavitev blagovne znamke Coromant. Razvoj betonskih vrtalnih svedrov z ogljikovo glavo.

1943

Izdelava prvih vrtalnih orodij za rezanje železa. Sandviken postane mesto.

1947

Proizvodnja jekla tipa Bessemer se konč a. Pridobitev dolgoro č nih pogodb za razvoj skalnih vrtalnih orodij.

1950

Razviti so podaljški za vrtalne stroje za vrtanje v globinah. Proizvodnja uvede vro če valjanje jeklenih trakov in nove re šitve za izdelavo cevi. Zač ne se temeljita prenova proizvodnega obrata v Sandviknu.

1961

Vložek tipa Knux je predstavljen na trgu. Postane najbolje prodajani izdelek treh desetletij.

1964

Posebna serija Sandvikovih ž ag se uporabi pri selitvi kamnitih skulptur iz templja Abu Simbel (zaradi gradnje jezu Aswan). Skupina Sandvik zaposluje že 12 000 ljudi po vsem svetu. Predstavljene so prve stiskalnice na dva trakova.

1966

Sandvikens Jernverk postane mednarodna korporacija. Prodaja v Evropi obsega 66 % (od tega Švedska 18 %), v Severni in Ju ž ni Ameriki 23 % ter v Afriki, Aziji in Avstraliji 11 % prihodkov.

1969 Sandvik prvi na svetu predstavi ogljič no povr šinsko prevleko orodij, poimenovano Gamma Coating. Izdelana so nova orodja za rač unalniško podprte stroje.

1972

Predstavljene so nove re šitve za rudarjenje. Podjetje se preimenuje v Sandvik AB. Preizkusi se tudi na podro č ju re šitev v medicini.

1990

Predstavitev modularnega sistema orodij Coromant Capto za stru ženje, rezkanje in vrtanje.

1995

Razvoj dru žine izdelkov CoroMill, specializiranih za podro č je rezkanja.

2001

Nalož ba v mehansko izkopavanje rudnin zlata in platine po novi metodi Icutroc. Avtomatizacija in daljinsko upravljanje rudarskih strojev sta na preizku šnji v rudnikih v Kanadi in na Švedskem. Koncept se imenuje AutoMine.

2007

Predstavljena orodja za izkopavanje z vgrajenim visokotlač nim hlajenjem. Hčerinska dru ž ba KANTHAL razvija plinske gorilnike za industrijske pe č i.

2012 Nova organizacija poslovanja. Podjetje praznuje svojo 150-letnico.

Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8 109 Predstavitev podjetja Sandvik d.o.o.
186018801900 2000 20131920 1940 1960 1980
Simon Kupljen

Sandvik d.o.o.

110 Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8 Predstavitev podjetja
Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8 111 www.sandvik.coromant.com/si Novi CoroDrill®870 svedrov z izmenljivo konico. enostavno odstranjevanje odrezkov.

Sandvik d.o.o.

INTERVJU: ERWIN STEINHAUSER

Miran Varga vik ste najbolj ponosni? spoprijeli v Sloveniji?

oziroma podrobnosti?

112 Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8 Predstavitev podjetja

vsem v industriji?

Imate tudi odgovor na trenutno stanje gospodarstva?

Predstavitev podjetja

Kako torej vidite prihodnost slovenske industrije? Ka mora biti pozorna? let?

Sandvik d.o.o.

Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8
Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8114 Utrip tujine Medijski pokrovitelji Sponzorji

Slovesna podelitev nagrad bo na mednarodnem strokovnem sejmu

Gesamtverband der Aluminiumindustrie European Aluminium Association

Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8 115 Utrip tujine

Kateri sklopi

ROGUSS?

sejmu

Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8116 Utrip tujine bi na sejmu EUROGUSS predstavili nove izdelke in smernice
izdelkov bodo predstavljeni na
EU
Kateri so vrhunci razstave 2014? Research for Knowledge www.euroguss.de

The colour of Automation

CNC

Krmilja, servopogoni, motorji in CO2 laserski sistemi FANUC so prva izbira vodilnih svetovnih proizvajalcev obdelovalnih strojev. Ti izdelki so zahvaljujoč neneh nemu razvoju funkcionalnosti ter kombinaciji zmogljivih krmilj, visoke natančnosti in nepreko sljive zanesljivosti prava izbira za najrazličnejše aplikacije. Kjerkoli delujejo CNC-izdelki FANUC, je visoka zmogljivost zajamčena.

Utrip tujine
FANUC FA Hungary Ltd. Torbágy street 20. H-2045 Törökbálint Mađarska +36 23 332 008 info.hu@fanuc.eu
Nadomestni deli na internetu: www.estore.fanuc.eu
Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8118 Utrip tujine
Utrip tujine www.izit.hr

izjemno robustno uporabo

Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8120 Utrip tujine ® ®
Walter Austria GmbH www.walter-tools.com
Rezalni kakovosti Tiger·tec Silver® WKK10S in WKK20S ponujata Walterjevim uporabnikom tri glavne prednosti: hitrost, varnost in

Fully integrated performance

Utrip tujine Walter Austria GmbH Podruznica Trgovina Ptujska cesta 13 2204 Miklavz na Dravskem Polju Slovenija
Protodyn® S HSC Paradur® Eco Plus Prototex® X·pert P
wintergerst & faiss
Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8122 Utrip tujine ®
Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8124 Utrip tujine www.emo-hannover.de
Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8 125 BÖHLER Slovenija Jarska cesta 10B, 1000 Ljubljana Phone +386-1-587 86 30, Fax +386-1-587 86 39 mirjana.klasan@bohler-slovenija.si, www.bohler-international.com BÖHLER International GmbH Modecenterstraße 14/BC/2, A-1030 Vienna Phone +43-1-33143-0, Fax +43-1-3741900100 export@bohler-international.com, www.bohler-international.com SI LAHKO KUPITE K353 K390 K490 K890 K340BÖHLER je izboljšal proizvodnjo orodnih jekel po postopkih metalurgi je prahov. Materiale PM tretje generacije s še boljšimi zmogljivostmi izdelujemo v najsodobnejši tovarni na svetu v Kapfenbergu. Orodna jekla, ki smo jih poimenovali ,
Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8126 Utrip tujine
Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8 127 Seco toolS SI D.o o tel +386 2 450 23 40 fax +386 2 450 23 41 emaIl: Seco.SI@SecotoolS.com NOVA INOVATIVNA ORODJA ZA VAŠ USPEH www. S ecotool S .com
Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8128 Utrip tujine
Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8 129 Utrip tujine

odrezovanja kovin, ne na druge funkcije mazanja orodja.

Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8130 Utrip tujine

www.euromold.com

Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8 131 Utrip tujine

Festival Ars Electronica 2013

Popolni spomin – evolucija po mnjenja

Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8 133 Utrip tujine
dr. Rodrigo Quian Quiroga: Simpozij

JK: Kaj je namen vašega projekta?

kom in robotom? Nekako se navezujem na vašo izkušnjo s humanoidnim robotom dr. Hiroshija Ishigura.

JK: Kje ste dobili navdih za slepega robota?

JK: Ob dotiku slepega robota me je bota v tem primeru pravzaprav zamenja mojega obraza, vratu in zgornjega dela telesa.

JK: Seveda. Ob tem pa sem tudi raz robota.

JK: Kakšno prihodnost pa napoveduje te slepemu robotu?

JK: Torej je to potemtakem vaša za-

Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8134 Utrip tujine

dr. David Nabb: Toggle-key Saxophone

Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8 135 Utrip tujine

Inactive Account Manager Museum of me

Der Handschuh

Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8136 Utrip tujine

www.memo.tv/forms/

U19 – Izdelaj svoj svet

www.nicolasbernier.com www.koenvanmechelen.be/cosmopolitan-chicken-project www.codact.ch/gb/pendugb.html elcampodecebada.org

Oktober

(5/2013)

• 47
• Letnik 8 137 Utrip tujine

Utrip tujine

[ideja prihodnosti] voestalpine štipendija za umetnost in tehnologijo: edu/faculty/skylar-tibbits drum.dominikkoller.net

Acoustic Time Travel,

ratorija U19 – Kreiraj svoj svet.

Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8138
Bill Fontana je v CERN-u odkrival in snemal skrite zvoke LHC.
Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8 139 Utrip tujine

STROKOVNA REVIJA O: ... energetiki in učinkoviti rabi energije ... ogrevalni, hladilni, prezračevalni, klimatizacijski in sanitarni tehniki ... plinu in drugih gorivih ... projektiranju, upravljanju, vzdrževanju, nadzoru energetskih in procesnih postrojenj ... protieksplozijski zaščiti ... elektroenergetiki in uporabi jedrske energije ... obnovljivih virih energije in novih tehnologijah ... merilni in regulacijski tehniki ... elektroinstalacijah in razsvetljavi ... graditeljstvu, gradbeni fiziki in toplotnih izolacijah ... varovanju okolja ter zaščiti zraka in voda ... tehničnih predpisih, certifikatih, smernicah in standardih ... sejmih, posvetovanjih, kongresih in drugih strokovnih srečanjih

tudi Vi sodite v eno od naštetih skupin, Vas vabimo, da se na strokovno revijo EGES naročite. Tako si boste zagotovili stalen in zanesljiv vir znanja ter najnovejših informacij o dogajanju in razvoju v tej stroki.

Poljudno strokovna revija o kopalnicah, sanitarijah, bazenih, inštalacijah, savnah ter o ostali opremi za higieno in udobje bivanja …

ENERGETIKA MARKETING d.o.o., Pav š

Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8 Utrip tujine
i č eva ulica 30, 1370 Logatec tel: 01/ 540 50 09, tel/faks: 01/ 540 50 08, e-mail: eges@e-m.si
Če
SLO SLO SLO SLO SLO SLO SLO www.e-m.si NOVA KNJIGA PRAKTI Č NA UPORABA TOPLOTNIH Č RPALK OSNOVE UPORABE SOLARNIH TOPLOTNIH IN FOTONAPETOSTNIH SISTEMOV Izdaji v hrvaškem jeziku Izdaja v srbskem jeziku
www.wedco.at 47 Najboljše prakse stalnih izboljšav v slovenskih podjetjih Specialista za tehnologije preizkušanja Bioplastika –alternativa s prihodnostjo? 3D-tehnologije v razvoju in proizvodnji Oktober 47 (5/2013) Letnik 8 Cena 5 ISSN 1854-3669 5,00 €

sejem na svetu je mimo

inteligenco in hitrostjo

Tehnologije v zelenem

Inovativna uporaba ultrazvoka pri proizvodnji lakov in premazov

EUROPACK - EUROMANUT | Lyon, Francija

ProWELDex | Sosnowiec, Poljska TOLEXPO | Paris, Francija RubPlast EXPO | Sosnowiec, Poljska SPS IPC Drives |

BLECHexpo | MITEX | Moscow, Rusija TransportCH | Berne, Švica Robotica | Milan, Italija Railway Interiors Expo | ROBOTshow | Sosnowiec, Poljska www.irt3000.si/koledar-dogodkov/

FRUITECH INNOVATION | Milan, Italija BcnRail | Barcelona, Španija EuroMold-World |

• 48
• •
KMS, d.o.o. T +386 (0)4 251 61 50 Info@kms.si ww .kms.si Nova dimenzija injekcijskega brizganja Stroji serije GX 48 142 Oktober • 47 (5/2013) • Letnik 8

Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.