Kwaliteitsrapport 2018: onze zorg in tekst, beeld en cijfers

Kwaliteitsrapport 2018

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2018

1

Inhoudsopgave Samenvatting

4

Verbeteracties voor 2019

37

38

Behandelcentra

38

Kind & Jeugd

38

Volwassenenzorg

Van het bestuur

5

8

2018 in vogelvlucht

9

Reflectie centrale cliëntenraad (CCR)

39

Cliënten (algemeen)

12

13

Reflectie centrale ondernemingsraad (COR)

42

13

Reflectie zorgdirectie

44

Leeswijzer

Volwassenenzorg

Behandelcentra/klinieken

Kind & Jeugd

14

45

Dochterondernemingen/aparte rechtspersonen

14

Behandelcentra

45

Zelfevaluatie bij Ipse de Bruggen

15

Kind & Jeugd

45

Volwassenenzorg: zelfevaluatie op basis van het kwaliteitskader gehandicaptenzorg

Externe visitatie en reflectie raad van bestuur

47

16

Behandelcentra: kwaliteitsnetwerk de borg

19

Bijlage

49

22

Manifesttekst

50

Samenspel in zorg en ondersteuning

26

Borging van veiligheid in zorg en ondersteuning

28

Volwassenenzorg

29

Behandelcentra/Klinieken

Kind & Jeugd: verschillende toetsingskaders

Volwassenenzorg

29

Kind & Jeugd

29

Incidenten en calamiteiten

30

Uitkomsten verbeterpunten 2018

33

Fotografie:

Peter Franken, Marieke van der Heijden, Frank Jansen,

34

Tom Pilzecker, Sander van der Wel, Herman Zonderland

Behandelcentra

36

Vormgeving: VRHL Content en Creatie

Kind & Jeugd

36

Colofon © Ipse de Bruggen 2019

Volwassenenzorg

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2018

2

Samenvatting Voor u ligt het kwaliteitsrapport van Ipse de Bruggen over 2018. In dit rapport, dat ook

• We meten cliëntervaringen met meetinstrumenten die passen bij de doelgroep.

dient als ons jaarverslag, leggen we verantwoording af over de kwaliteit van zorg en

Voor cliënten Volwassenenzorg gebruiken we de LSR vragenlijst. De focus van deze

behandeling van de sector Volwassenenzorg (waaronder de behandel­centra) en de

vragenlijst lag dit jaar op het thema ‘Wat heb ik nodig?’. Cliënten waren overwegend

sector Kind & Jeugd. Het is een verantwoording over alle vormen van zorg die Stichting

positief over de kwaliteit van hun bestaan. Het meest positief zijn zij over: het krijgen

Ipse de Bruggen binnen deze sectoren verleent, ongeacht de financieringsbron.

van de hulp die zij nodig hebben en over de hulp bij het afspreken met mensen die belangrijk voor hen zijn. Bijna alle cliënten geven aan zeer tevreden te zijn over

Hoewel de verantwoordingskaders per sector/financiering verschillen, rapporteren we over de kwaliteit volgens de structuur van het Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg

hun dagbesteding.

• De ouders van de kinderen in de kinderdienstencentra (KDC) vulden een LSR

(KKGZ), dat geldt voor de Wet langdurige zorg (Wlz). De inhoud van het kwaliteits­

vragenlijst in die speciaal is ontwikkeld voor deze doelgroep. Zij beoordeelden de

rapport is gebaseerd op de verschillende evaluaties die de sectoren in 2018 uitvoerden.

KDC’s gemiddeld met een 8,4. Jongeren gaven de orthopedagogische behandel­

• Voor de Volwassenenzorg vormde, net als voorgaande jaren, de zelfevaluatie op de drie bouwstenen van het kwaliteitskader het uitgangspunt (kwaliteit van zorg, ervaringen van cliënten en teamreflectie).

centra (OBC) een 7,9. Dit werd gemeten aan de hand van de C-toets.

• Bij de behandelcentra is de meting van cliëntervaringen onderdeel van de review vanuit het kwaliteitsnetwerk De Borg. Deze review bestaat ook uit gesprekken met cliënten over hun ervaringen. De uitkomsten zijn niet in één cijfer uit te drukken.

• De SGLVG-Behandelcentra (behorend bij de Volwassenenzorg) maken deel uit van het

• Uit de teamreflecties bleek dat de krapte op de arbeidsmarkt tot knelpunten leidt bij

kwaliteitsnetwerk De Borg en voerden in dat verband een zelfevaluatie uit, die door

een aantal teams. Teams ervaren ook dat de cliëntengroep zwaarder wordt en om

de Borg is ontwikkeld op basis van het KKGZ model.

intensievere zorg en ondersteuning vraagt. In combinatie met de personele krapte

• Bij Kind & Jeugd komen verschillende inhoudelijke externe kaders en richtlijnen samen, die voortvloeien uit de Jeugdwet, de Wlz en de Vereniging Orthopedagogische

kan dit leiden tot oplopende druk bij teams die de bezetting niet rond krijgen.

• Risicotaxatie vindt bij alle sectoren op cliëntniveau plaats. Dit gebeurt ook in de vorm

Behandelcentra (VOBC). Daarom heeft Kind & Jeugd een zelfevaluatie ontwikkeld

van signaleringsplannen. Daarnaast is er een uitgebreide registratie van incidenten

waarmee ze op geïntegreerde wijze essentiële onderdelen van de verschillende

die teams met name gebruiken voor het analyseren van de gedragsontwikkeling

externe kaders toetst.

Kernpunten uit de evaluaties:

• Het werken vanuit de cliënt en zijn omgeving vormt de basis voor de begeleiding en

bij cliënten.

• Het analyseren van incidenten is belangrijk om risico’s in kaart te brengen. In 2018 herijkten we het incidentenbeleid. De uitwerking hiervan vindt plaats in 2019.

Met een vertegenwoordiging van een van onze zorgkantoren (DSW), een vertegen­

behandeling. Kind & Jeugd stelt hierbij de cliënt en zijn gezin centraal. De Volwassenen­

woordiging van een cliëntenorganisatie (Ieder(in)), de afvaardiging van de raad van

zorg werkt met kernteams, waarbij cliënt, verwant, vrijwilliger en medewerker een

toezicht, de centrale cliëntenraad (CCR), de centrale ondernemingsraad (COR), de

team rond de cliënt vormen. De behandelcentra gaan uit van de cliënt als actieve

zorgdirectie en de raad van bestuur is een externe visitatie gehouden op dit

partner in zijn diagnostiek- en behandeltraject. Het netwerk wordt betrokken, voor

­k waliteitsrapport.

zover de cliënt dat toestaat.

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2018

3

Van het bestuur

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2018

4

Van het bestuur Zorg en ondersteuning bieden vanuit de wensen en behoeften van cliënten en zoeken

Manifest Ipse de Bruggen

naar wat mogelijk is, hoe klein het stapje ook is. Dat is waar Ipse de Bruggen voor staat.

In 2015 legden we de uitgangspunten van onze zorg en onder­steuning vast in het Manifest*. Dat deden we samen met cliënten, wettelijk vertegenwoordigers en ­medewerkers. Sindsdien is het Manifest onze basis. Maar Ipse de Bruggen staat niet stil, wij ontwikkelen ons continu. Datzelfde doet de zorgwereld: er zijn meer cliënten met

Goed leven Jezelf ontwikkelen, capaciteiten benutten en dromen realiseren

Eigen kracht & regie Uitgaan van eigen krachten en mogelijkheden

ingewikkelde zorgvragen en technologische o ­ ntwikkelingen bieden volop kansen.

Om ons Manifest waar te blijven maken, ontwikkelde Ipse de Bruggen in 2018 een ­Voorbeelden daarvan zijn een goede balans tussen verschillende cliëntdoelgroepen

Van regels naar waarden

met bijpassende huisvesting, investeren in innovatie en het actief blijven werven van

Terug naar de essentie

strategische agenda met tien belangrijke thema’s voor de komende drie jaar.

In gesprek Cliënt

Nog vaker op zoek gaan naar de vraag achter de vraag

Iedereen is bijzonder

nieuwe zorgmedewerkers.

Kijkend naar de belangrijkste doelen uit ons jaarplan 2018 én de aandachtspunten uit het kwaliteitsrapport van vorig jaar, kunnen we de volgende resultaten melden:

• Het afgelopen jaar was door de eerdere reorganisatie extra geld voor de zorg beschikbaar. We besloten dit te besteden aan extra inzet van begeleiders, meer budget voor opleiding en scholing, kennisontwikkeling en zorginnovatie, en het inzetten van een nieuwe tijdelijke steunstructuur voor de zorgverlening.

Ook i­nvesteerden we in efficiënte digitalisering van werkprocessen voor ­medewerkers. Hiermee gaan we in 2019 door.

Dichtbij organiseren Ons vertrekpunt is de duurzame relatie met onze cliënten en hun netwerk

Kritisch bevragen Vakmanschap

Visie waarmaken in de praktijk

Kansen creëren, respecteren en leren van fouten

• Zelforganisatie. We hebben de zelforganisatie doorontwikkeld en geborgd. ­Doelstelling was om de verbinding tussen kernteams/werken met het netwerk en zelforganisatie te versterken. Zelforganisatie is een middel om ons Manifest waar te maken.

* Zie ook de Manifesttekst in de bijlage op pagina 50.

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2018

5

• Cliëntvolg- en ondersteuningsplan (CVO). We ontwikkelden het CVO verder,

• Het strategisch vastgoedplan. Dit werd in het voorjaar afgerond. In de tweede helft

waardoor het beter aansluit bij wensen van de gebruikers en de zorgverlening/

van 2018 startten we met het opstellen van toekomstscenario’s op het gebied van

behandeling ondersteunt.

vastgoed per regio, waarbij we integraal kijken naar ontwikkelingen binnen Kind &

• Kennismanagement. Het kennisteam EVMB (ernstig verstandelijk meervoudig beperkt) zette post-hbo LACCS-geschoolde medewerkers in om de kennis en kunde

Jeugd, Volwassenenzorg (incl. Behandelcentra en Wmo.

• Registratie en declaratie. Naar aanleiding van de uitgevoerde audit in 2017 stelden

te versterken van medewerkers die met EVMB-cliënten werken. Voor een goed leven

we begin 2018 een actieplan op en startten met de uitvoering daarvan. Deze zal een

moet het op vijf gebieden goed voor elkaar zijn: de LACCS-gebieden. Lichamelijk

lange doorlooptijd hebben.

welzijn, alertheid, contact, communicatie en een stimulerende tijdsbesteding.

• Privacywetgeving en de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG).

Ook deden zij onderzoek naar LACCS in de dagelijkse praktijk, een onderzoek dat

We namen verschillende maatregelen om per mei 2018 te voldoen aan de AVG.

we uitvoerden met UMCG en de organisaties Talant, De Zijlen en S&L zorg. Lopende

Aan de cruciale voorwaarden wordt voldaan, voor de overige punten is een plan

onderzoeken zoals SCORE en GOUD werden vervolgd waarbij we nadrukkelijker de

van aanpak in uitvoering.

verbinding met de praktijk zochten.

• Cliëntwaardering. Binnen de Volwassenenzorg is het Kwaliteitskader Gehandicapten­

Als we kijken naar de ontwikkelingen intern en extern en onze behaalde resultaten in

zorg van toepassing. De Volwassenenzorg toetste met behulp van zelfevaluatie of zij

2018 zien we uiteraard nog voldoende verbetermogelijkheden maar kijken we ook met

voldoende vanuit de het Manifest werkte. Kind & Jeugd voerde in het eerste kwartaal

tevredenheid en trots terug op het afgelopen jaar.

van 2018 het instrument ‘leefklimaat’ in.

• Digitalisering en informatiebeveiliging. We voldoen aan de norm voor informatie­

Een organisatie die al meer dan honderd jaar zorg en ondersteuning verleent aan

beveiliging (NEN 7510) en investeren in een cultuur waarin medewerkers hier alert

kwetsbare mensen, heeft laten zien dat ze continuïteit kan bieden en dat ze in staat is

op zijn. De digitale werkplek en het intranet werden verder verbeterd om de zelf­

díe kwaliteit te bieden die past bij de vraag en de tijdgeest.

organiserende teams goed te faciliteren.

• Cliëntenmedezeggenschap. Cliënten denken en beslissen waar mogelijk mee, b­ ijvoor­beeld

Het Manifest en de op basis daarvan ontwikkelde strategische agenda zijn voorbeelden

ook bij projecten, en de communicatie sluit aan op hun mogelijkheden. De verbinding

die onderstrepen hoe we steeds bezig zijn het evenwicht tussen continuïteit en verandering

tussen raden en de informele en formele medezeggenschap werd versterkt.

vorm te geven. Deze voorbeelden laten ook zien hoe we proberen een lerende organisatie

• Arbeidsmarkt en professionele medewerkers. De arbeidsmarkt blijft krap en het is

te zijn, waar alle belanghebbenden met elkaar in gesprek zijn over de gewenste richting.

een uitdaging om voldoende gekwalificeerd personeel te vinden, met name voor EVMB (ernstig verstandelijk meervoudig beperkt)- en MVG-groepen (moeilijk verstaan­

Als raad van bestuur is het onze opdracht daarbij te zorgen voor besluitvaardigheid en voor

baar gedrag). Op verschillende manieren trachten we begeleiders voor deze doel­

een goede balans tussen gemeenschappelijkheid en ruimte voor eigenheid of maatwerk.

groepen te werven en aan ons te binden, onder andere door samenwerking met collega’s en ROC’s en een aantrekkelijk scholingsaanbod. Voor 2019-2021 is er een

De resultaten die in dit verslag staan, moedigen ons aan om door te gaan op de

scholingsprogramma voor alle medewerkers, met onder meer de Manifesttraining

ingeslagen weg. Wij hopen oprecht dat de kernteams die overal zijn gestart een

en doelgroepspecifieke opleidingen.

belangrijke bijdrage kunnen leveren aan het gevoel van welzijn en het tegengaan

• Zorg- en begeleidingsplannen/behandelplannen (ZBP). We streven ernaar dat

van het gevoel van eenzaamheid van de mensen die wij ondersteunen.

iedere cliënt een adequaat ZBP heeft. In januari 2019 was het overgrote deel van de ZBP’s al ondertekend. Actie is ondernomen op het resterende deel.

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2018

6

De tevredenheid die cliënten en verwanten nu al laten zien, hebben we alleen kunnen bereiken dankzij de inzet van alle medewerkers en de vele vrijwilligers die bij ons actief zijn. Wij willen dan ook alle cliënten en vertegenwoordigers bedanken voor hun vertrouwen en alle medewerkers en vrijwilligers bedanken voor hun enorme inzet.

Jan van Hoek en Andrea van Steensel Raad van bestuur Ipse de Bruggen

Leeswijzer Het rapport begint met een kort verslag van de raad van bestuur en een ­overzicht van de belangrijkste mijlpalen in 2018.

Dan volgt een overzicht van onze cliëntendoelgroepen en het zorgaanbod per sector.

Per sector geven we vervolgens de uitkomsten van de verschillende evaluaties op de 3 bouwstenen.

Jan van Hoek, Andrea van Steensel en horecamedewerker Hannah Roeleveld

Dan volgen hoofdstukken over het ‘samenspel in zorg en ondersteuning’ en ‘veiligheidsrisico’s en vrijheidsbeperking’.

De centrale cliëntenraad geeft een aanvulling vanuit het perspectief van de cliënt­ vertegenwoordiging. En de directie en raad van bestuur geven hun reflectie op de resultaten over 2018. Daarna laten we kort zien in hoeverre we onze doelen voor 2018 hebben gerealiseerd, gevolgd door onze verbeterpunten voor 2019.

Tot slot beschrijven we hoe we de externe visitatie organiseren.

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2018

7

2018 in vogelvlucht

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2018

8

2018 in vogelvlucht In 2018 waren er veel mooie momenten en mijlpalen waar we trots op zijn. Een kort overzicht.

Januari: start ‘GO! voor jeugd’

moeilijk is. De films worden via social media verspreid en tijdens bijeenkomsten en

GO! voor jeugd startte 1 januari met het bieden van jeugdhulp in

evenementen vertoond. Het filmpje van Daan is genomineerd voor een filmprijs.

Alphen aan den Rijn en Kaag en Braassem. Deze gemeentes willen

Bekijk de films via www.ipsedebruggen.nl/nl/iets-voor-jou

vanuit een nieuwe filosofie de jeugdhulp sneller en beter regelen vanuit één gezamenlijke partij. GO! voor jeugd wordt gevormd door

April: 18+ waaier voor ouders

specialisten van Cardea, Curium-LUMC, Gemiva-SVG Groep,

Ipse de Bruggen introduceert de 18+waaier voor ouders van wie het kind binnenkort

Horizon Jeugdzorg en Onderwijs, Ipse de Bruggen, Kwadraad Maatschappelijk Werk,

achttien jaar wordt. De waaier is een handzaam hulpmiddel om het proces van zorg

De Opvoedpoli en Prodeba.

voor kinderen naar volwassenenzorg te vergemakkelijken. Er staat informatie in over verzekeringen, bewindvoering, therapie en dagbesteding. De waaier wordt inmiddels

Februari: Andrea van Steensel versterkt raad van bestuur

ook buiten Ipse de Bruggen gebruikt.

Andrea van Steensel treedt per 1 februari 2018 toe tot de

Mei: start nieuwbouw Hooge Burch

raad van bestuur. Zij volgt Eric Zwennis op, die in december

7 mei ondertekent Jan van Hoek, voorzitter raad van bestuur, samen met de Firma

2017 afscheid nam. Andrea van Steensel werkt sinds 2012

De Vries en Verburg Bouw, de aannemingsovereenkomst voor de realisatie van

bij Ipse de Bruggen. In de afgelopen zes jaar was zij

‘Veld 1’ in Zwammerdam. De nieuwbouw bestaat uit vier moderne woongebouwen

directeur Organisatie­ontwikkeling & Communicatie en

voor 128 cliënten.

vervolgens directeur Services. Het is fijn dat deze functie

Juni: ABCDate voor alle cliënten van Ipse de Bruggen

vanuit interne geledingen ingevuld kon worden.

In aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen organiseert Ipse de Bruggen in

Via het internetplatform ABCDate kunnen

samenwerking met ProDemos en Stiching Leerzelfonline een workshop over stemmen

mensen met een verstandelijke beperking in

voor cliënten. Doel is het stemmen voor hen minder spannend te maken. Het NOS

heel Nederland eenvoudig en veilig contact

Journaal deed hier verslag van.

met elkaar leggen. Ipse de Bruggen startte hiermee in 2017 als eerste zorgorganisatie

Maart: films om nieuwe collega’s te werven

voor mensen met een verstandelijke

Om nieuwe collega’s aan te trekken lanceert Ipse de

beperking. In juni 2018 komt het platform beschikbaar voor alle cliënten van Ipse de

Bruggen vier korte films waarin vier begeleiders een

Bruggen. Negen medewerkers zijn opgeleid tot coach. Ipse de Bruggen wint hiermee de

persoonlijk inkijkje in hun werk geven. Daan, Evelien

Annemarie van der Linden-prijs.

& Myrna, Corinne en Marleen delen wat het werk met cliënten zo mooi maakt, maar ook wat soms Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2018

9

Juli: samenwerking behandelcentrum Voorstraat en Parnassia

Oktober: presentatie Strategische Agenda

Ons behandelcentrum Voorstraat, dat mensen met een verstandelijke beperking en

Ipse de Bruggen zet in op verdere ambulantisering, kleinschalige zorg en innovatie én

psychiatrische problemen onderzoekt en behandelt, en Parnassia, specialist in

kijkt met de teams naar hun teamkenmerken en de passende vorm van zelforganisatie

psychiatrie, gaan per 1 juli 2018 samenwerken. Een unieke combinatie, gelet op het

daarbij. Dit is een greep uit de strategische agenda 2019 – 2021 die in tien thema’s

beperkte landelijke aanbod voor deze cliënten. Per 1 maart 2019 is een gezamenlijke BV

beschrijft wat Ipse de Bruggen de komende jaren wil bereiken. Tussen maart en

opgericht, onder de naam ‘Klinisch Centrum Nootdorp’.

september 2019 gaan de raad van bestuur, de directie en managers hierover in gesprek met alle teams.

Augustus: HKZ-certificaat voor Kind & Jeugd verlengd November: bijeenkomsten cliënt­rechten en wilsbekwaamheid

Het HKZ-certificaat voor Kind & Jeugd is verlengd met drie jaar. De Volwassenenzorg blijft werken volgens het Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg.

De onderwerpen cliëntrechten, cliënt­

September: jubileumviering Ipse de Bruggen en congres zelforganisatie

vertegen­woordiging en wilsbekwaamheid

Ipse de Bruggen bestaat 10 jaar, en heeft

cliënten en voor het vergroten van hun

meer dan 100 jaar zorgervaring. In het

eigen regie. Maar het zijn ook complexe

zijn belangrijke thema’s in de zorg voor

kader van dit jubileum voerden maandag

thema’s. Een speciale projectgroep zet deze

17 september 25 activiteitenteams in

thema’s intern op de kaart. Zo legt een theatergroep in een speciale training dilemma’s

8,5 uur tijd 100 activiteiten voor cliënten

uit de praktijk bloot. En wordt in een animatie het onderwerp wilsbekwaamheid helder

en medewerkers uit op tientallen locaties.

gevisualiseerd. Bekijk de animatie via www.ipsedebruggen.nl/over-ons/hier-staan-we-

Van meezingen met Karin Bloemen, een

voor/wilsbekwaamheid

workshop judo tot dansen bij Wolter Kroes: het was allemaal mogelijk tijdens de ALTIJD-MEER-MOGELIJK-Tour. De tour werd mede mogelijk gemaakt door sponsoren.

Bekijk de aftermovie via http://bit.ly/AMMaftermovie

December: uitkomsten cliënttevredenheidsonderzoek Cliënten en vertegenwoordigers zijn positief

Op 20 september organiseerde Ipse de Bruggen, in samenwerking met verschillende

over de zorg van Ipse de Bruggen. Dit blijkt

zorgorganisaties, het congres Zelforganisatie in de Zorg. 220 enthousiaste en

uit het cliënttevredenheidsonderzoek onder

­nieuwsgierige zorgprofessionals van Ipse de Bruggen en collega-organisaties

2130 cliënten (Volwassenenzorg) en 275

komen op dit congres af. Een van de landgoederen is omgetoverd tot festivalterrein.

ouders (Kind & Jeugd). Ouders met een kind

De gasten nemen aan diverse workshops deel. Kijk voor een impressie op

op een kinderdienstencentrum geven de

http://bit.ly/symposiumzelforganisatie2018

organisatie een 8,4 als rapportcijfer.

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2018

10

CliĂŤnten (algemeen)

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2018

11

Cliënten (algemeen) Ipse de Bruggen ondersteunt in beginsel alle mensen met een verstandelijke

mensen met moeilijk verstaanbaar gedrag, al dan niet gecombineerd met psychiatrische

­beperking, ongeacht leeftijd, specifieke vraag of financieringsbron. We hebben dit

problematiek. Hierdoor neemt de vraag naar specialistische intensieve begeleiding en

georganiseerd in verschillende sectoren: Volwassenenzorg, waaronder de behandel-

behandeling van gedrag toe. Dit vraagt flexibiliteit van de organisatie en ontwikkeling

centra en Kind & Jeugd. Daarnaast hebben we dochterondernemingen en samenwer-

van teams en medewerkers. De nieuwe instroom van cliënten met zwaardere problematiek

kingen met andere partijen. In dit hoofdstuk leest u hierover meer.

past niet zomaar bij de samenstelling van bestaande groepen en vraagt inspanningen voor een goede match.

Volwassenenzorg Rond de 3700 mensen met een verstandelijke en/of meervoudige beperking krijgen vanuit de Wlz- Volwassenenzorg bij Ipse de Bruggen. Een groot deel van deze groep heeft een zeer ernstig meervoudige beperking en/of een verstandelijke beperking in combinatie met moeilijk verstaanbaar gedrag. Om op een goede manier vorm te geven aan de Volwassenenzorg organiseren en specialiseren we onze zorg, en kennis en

In 2018 bestond de cliëntengroep uit:

• 20% mensen met een verstandelijke beperking; • 30% mensen met een (zeer) ernstige meervoudige beperking; • 50% mensen met moeilijk verstaanbaar gedrag (medium en high care).

kunde. We doen dit door uit te gaan van vier doelgroepen:

• Mensen met moeilijk verstaanbaar gedrag die behoefte hebben aan een omgeving met begrip en voorspelbaarheid (MVG)

• Mensen met ernstig verstandelijk en meervoudige beperkingen die behoefte hebben

Voor de Volwassenenzorg startten we in 2018 met het per regio ontwikkelen van een meerjarige gebiedsvisie op zorg, vastgoed en solide bedrijfsvoering om op de toekomst te anticiperen. We stemmen onze ontwikkelambities af met onze financiers, zodat we binnen de afgesproken context goede en duurzame plannen kunnen maken voor onze

aan een veilige comfortabele omgeving (EVMB)

huidige en toekomstige cliënten, in de 24-uurszorg en voor de dagbesteding.

van vitaliteit en functionaliteit.

Behandelcentra/klinieken

• Ouderen die naast hun beperkingen behoefte hebben aan zolang mogelijk behoud • Mensen met een verstandelijke beperking die zo veel mogelijk gewoon willen deelnemen aan de samenleving maar daarbij toch bescherming nodig hebben.

De behandelcentra bieden derdelijnsbehandeling aan mensen met een licht verstandelijke beperking en ernstige gedragsstoornissen en/of psychiatrische aandoeningen. Het doel van de behandeling is dat de cliënt inzicht krijgt in zijn sterke kanten en problematiek.

Voor elke doelgroep is er een kennisteam dat voorkeursmethodieken selecteert en

Het uiteindelijke doel is dat zijn psychische klachten en risicovol (delict)gedrag afnemen

helpt deze te ontwikkelen, te implementeren en te borgen. Dit gebeurt op basis van de

en zijn zelfredzaamheid groeit.

kwaliteitscriteria van Schalock en Verdugo en in verbinding met de dagelijkse praktijk.

De kennisteams zijn interdisciplinair samengesteld uit gedragsdeskundigen, begeleiders,

Behandelcentrum Middenweg heeft 24 plekken voor SGLVG (Sterk Gedragsgestoord

beleidsmedewerkers en zorgmanagers.

Licht Verstandelijk Gehandicapt)-behandeling voor mensen met een Wlz-indicatie.

Daarnaast zijn er 27 plekken voor SGLVG-behandeling voor cliënten die met justitie in

Binnen de Volwassenenzorg hebben we te maken met vergrijzing van onze cliënten­

aanraking zijn geweest. Zij krijgen in het kader van een justitiële maatregel forensische

groep. Het kennisteam Oud heeft daarom aandacht voor de ontwikkeling van palliatieve

zorg. Bij deze cliënten is het plegen van een delict mede de aanleiding tot opname.

deskundigheid binnen de organisatie. Daarnaast groeit het aantal aanmeldingen van

Deze forensische zorg wordt gefinancierd door het ministerie van Justitie. Behandel­ Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2018

12

centrum Middenweg heeft ook een specialistisch ambulant team/ FACT voor LVB, dat

Dochterondernemingen/aparte rechtspersonen

behandeling en begeleiding biedt via de FACT-methodiek. FACT staat voor Flexible

Om alle cliënten zo goed mogelijk te helpen, zoekt Ipse de Bruggen samenwerking met

Assertive Community Treatment.

andere organisaties. We versterken en verbreden het zorgaanbod door kennis en ervaring te bundelen. Samen met onze partners in de keten ontwikkelen we nieuwe

Verzwaring problematiek belemmert doorstroming

zorgvormen om te voorkomen dat cliënten tussen wal en schip geraken. In een aantal

Binnen de behandelcentra wordt de problematiek van de cliënten zwaarder (agressie,

gevallen geven we dat vorm in een aparte rechtsvorm of een dochteronderneming.

verslavingsproblematiek). Woonvormen met veel toezicht en mogelijkheden tot beslo­

Onderstaand worden deze nader toegelicht.

tenheid zijn zo schaars dat de uitstroom stagneert. Hierdoor blijven cliënten langer in klinieken of stromen door naar suboptimale woonvormen. Door middel van warme

Maatwerk

overdacht en inzet van het FACT-team bij overplaatsing willen we de nieuwe zorgverleners

Per 1 januari 2015 is een apart Wmo-bedrijf, Ipse de Bruggen Maatwerk, opgericht.

voldoende toerusten én de cliënt op een veilige vertrouwde manier overplaatsen.

Dit is een volledige dochteronderneming van Ipse de Bruggen. Maatwerk ondersteunt inwoners die een ondersteuningsvraag hebben. We begeleiden deze inwoners bij

Kind & Jeugd

zelfstandig wonen en werken en bieden gevarieerde dagbesteding voor verschillende

Van de 1.988 cliënten binnen Kind & Jeugd werd in 2018 de zorg voor 456 cliënten

doelgroepen. Daarnaast kunnen mensen met een beperking tijdelijk bij ons verblijven.

vanuit de Wlz gefinancierd waarvan 316 cliënten jonger dan 18 jaar en 140 cliënten

Samen met hen en hun netwerk zoeken we eigentijdse oplossingen die ervoor zorgen

tussen de 18 en 23 jaar. De gemeenten financierden vanuit de Jeugdwet de zorg voor

dat ze mee kunnen doen in de samenleving.

1.364 cliënten. Op basis van een PGB hadden we in 2018 155 cliënten in zorg. Voor 13 cliënten stuurden we een rekening naar organisaties (scholen) die op basis van

Schakenbosch

uurtarief onze expertise inhuurden.

Schakenbosch is een samenwerking van Jeugdformaat, Parnassia Groep en Ipse de Bruggen. Schakenbosch is er voor jongeren met ernstige gedragsproblemen, in

Het aantal cliënten binnen de Jeugdwet groeit, terwijl het aantal jonge Wlz-cliënten

combinatie met psychiatrische klachten of een lichte verstandelijke beperking (LVB),

afneemt. Dit komt omdat kinderen in aanvang binnenkomen vanuit de Jeugdwet.

in de leeftijd van 12 tot 18 jaar. In een veilige omgeving werken jongeren op Schaken­

Pas later wordt overwogen of de Wlz van toepassing kan zijn. Hierdoor is de verhouding

bosch aan de toekomst, aan zichzelf en aan de relatie met ouders of voogden, met als

verschoven en neemt de omvang van de contracten met gemeentes steeds verder toe.

doel weer in de maatschappij te wonen en te leven.

Kind & Jeugd ging meer samenwerkingsvormen aan:

Klinisch Centrum Nootdorp

• GO! voor jeugd: in de gemeenten Alphen aan den Rijn en Kaag en Braassem verzorgt dit consortium van acht aanbieders samen de jeugdhulp;

• GIJS (Gemiva en Ipse Jeugd Samenwerking): deze organisaties vullen in Rotterdam samen de lokale jeugdhulp in;

• Diverse vormen van integrale ambulante samenwerking: IAT (integraal ambulant team) met Jeugdformaat en GGZ Delfland en In Verbinding, met Jeugdformaat en

Klinisch Centrum Nootdorp biedt gespecialiseerd diagnostisch onderzoek, advies, behandeling en opname aan mensen vanaf 18 jaar met een verstandelijke beperking en psychiatrische stoornis. Daarnaast kan er sprake zijn van moeilijk verstaanbaar gedrag.

Ipse de Bruggen en Parnassia werken sinds juli 2018 nauw samen en per 1 maart 2019 is een gezamenlijke BV opgericht waarbinnen behandeling wordt geboden aan deze bijzondere doelgroep. Een unieke combinatie tussen de verstandelijk gehandicapten­ zorg (VG) en de GGZ sector in Nootdorp.

Parnassia (GGZ).

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2018

13

Zelfevaluatie bij Ipse de Bruggen

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2018

14

Zelfevaluatie bij Ipse de Bruggen De uitkomsten van de zelfevaluaties in 2018 vormen de basis voor verdere kwaliteits-

zorgmanagers en zorgdirectie. In april 2019 bespreken zorgdirectie en managers

verbetering. Hoewel deze per zorgsector in vorm en uitvoering verschillen, is de

Volwassenenzorg hoe we alle teams in 2020 een zelfevaluatie kunnen laten doen en

dynamiek vergelijkbaar. In dit deel beschrijven we eerst per sector hoe binnen die

wat daarvoor nodig is.

sector de zelfevaluatie is uitgevoerd en daarna wat de uitkomsten zijn op de 3 bouwstenen: kwaliteit van zorg (bouwsteen 1), ervaringen van cliënten (bouwsteen 2) en

Met de uitkomsten gaan we verder aan de slag. Van maart tot en met juli 2019 gaan

teamreflectie (bouwsteen 3).

directie en raad van bestuur in gesprek met alle teams. Dit zijn zestig bijeenkomsten die in het teken staan van de strategische agenda en dan vooral over wat dit betekent voor

Volwassenenzorg: zelfevaluatie op basis van het kwaliteitskader ­Gehandicaptenzorg

medewerkers en teams in het dagelijkse werk. Onderwerpen die aan de orde komen zijn

De teams in de Volwassenenzorg doen een zelfevaluatie op basis van de drie bouw­

Vanaf het najaar gaan directie en raad van bestuur daarnaast regelmatig met teams in

stenen van het KKGZ. 2018 is het tweede jaar dat we deze zelfevaluatie uitvoeren.

gesprek over kwaliteit van zorg en hun reflectie hierop. Dit wordt een permanente actie.

In 2016 hebben we al meegedaan aan de proeftuin met een deel van de teams. We zien

Op deze manier dragen we uit dat kwaliteit en de eigen reflectie daarop van groot

het enthousiasme hiervoor toenemen, al zoeken we ook met elkaar naar de juiste vorm

belang is. Ook willen directie en raad van bestuur hiermee achterhalen op hoe we

in de praktijk.

kwaliteit en zelfevaluatie nog meer betekenis kunnen geven voor de dagelijkse praktijk

onder meer het Goede Gesprek en Personele Kracht.

van zorgprofessionals en teams.

De teams waren vrij in het bepalen van de evaluatiemethode, maar wel is gevraagd een uniform kwaliteitsrapport aan te leveren. Sommige teams kozen voor invulling van een gedetailleerde vragenlijst (de IdB-Cube). De uitkomsten van deze vragenlijsten zijn geanalyseerd en leveren informatie voor de hele cliëntengroep. Teams die op basis van de zelfevaluatie uit 2017 verbeterpunten hadden geformuleerd, konden ook hierover rapporteren.

200 van de 280 teams (72%) deden aantoonbaar een zelfevaluatie. Zij stelden een eigen rapport op. De aanlevering van een aantal rapporten is niet gelukt, mede omdat de ondersteunende systemen haperden. Er zijn 171 rapporten beschikbaar. Redenen waarom teams geen zelfevaluatie deden, liepen uiteen van andere manieren van evalueren, onderbezetting in het team tot wisselingen in management.

Als de zelfevaluatie is uitgevoerd zijn teams veelal enthousiast over wat het oplevert en wat zij er mee kunnen doen om de zorg te verbeteren.

De rapporten per team zijn bij het trimesteroverleg (januari 2019) besproken tussen

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2018

15

Bouwsteen 1: kwaliteit van zorg

positief in een bandbreedte van 94% tot 66% (Bron statistische analyse naar aanleiding

Cliënt en medewerker werken samen aan kwaliteit van zorg. Daarom heeft iedere cliënt

van uitkomst IdB-Cube).

een persoonlijk begeleider en een actueel zorgplan met begeleidingsdoelen en afspraken. We slaan het zorgplan op in het CVO, het systeem met alle cliëntgebonden informatie. Iedere cliënt heeft minimaal één keer per jaar een goedleven-gesprek waarin we zorg- en begeleidingsafspraken maken.

Het meest positief zijn beoordeeld:

• Als de cliënt ziek is of zich niet lekker voelt, wordt er goed voor hem gezorgd en de verwant wordt goed op de hoogte gehouden.

Om de zorgplannen actueel te houden, ondersteunen we teams en geven we CVO trainingen. Ook is hiervoor permanente attentie van het management. Ondanks deze ondersteuning zien we dat het in de praktijk nog moeilijk is de zorgplannen op ieder moment aan alle vereisten te laten voldoen. Een voorbeeld: hoewel alle cliënten wel

• De verwant wordt goed betrokken bij het opstellen van het zorgplan.

• Het zorgplan is helder en concreet geformuleerd.

• Men weet wat de cliënt belangrijk vindt in zijn leven.

• De cliënt krijgt passende begeleiding op het gebied van zelfverzorging.

een zorgplan hebben, voldeed in januari 2019 6% niet volledig. Dit vraagt om blijvende aandacht, zeker nu de arbeidsmarkt de zorgcontinuïteit onder druk zet.

De laagste scores zijn gegeven aan de volgende onderwerpen:

De kwaliteit van persoonsgerichte zorg rond iedere individuele cliënt is – naast

• Voldoende tijd voor individuele contactmomenten met de cliënt.

• Het betrekken van de cliënt bij het opstellen van zijn zorgplan.

• Het toetsen en bespreken hoe de cliënt zelf zijn kwaliteit van bestaan ervaart.

professionele kennis en kunde - cruciaal. Hiervoor werken we samen in de driehoek cliënt, persoonlijk begeleider en wettelijk vertegenwoordiger. Zij vormen de basis van het kernteam dat persoonsgerichte zorg mogelijk maakt. Hierin zijn ook andere voor de cliënt belangrijke personen uit zijn netwerk vertegenwoordigd. Eind 2018 heeft 90%

Deze uitkomsten laten zien dat het belangrijk is te blijven investeren in het kernteam

van de cliënten een kernteam. Eind 2017 was dat nog 70%.

en het primaire proces.

De medewerkers en teams in de Volwassenenzorg reflecteerden kritisch op de criteria

Volledig geïnformeerd met digitale dagrapportages

voor bouwsteen 1, voor alle vier de (cliënt)doelgroepen. Zij beoordeelden dit overwegend

Als je kind niet thuis kan wonen, wil je wel

Het mobiele tuintje van Henk

graag betrokken blijven. Met het digitale

Als je een cliënt zo goed mogelijk wil ondersteunen, moet je hem of haar zo goed

cliëntportaal ‘MijnDossier’ wordt dat

mogelijk leren kennen. Dat dit niet zonder de familie kan, blijkt maar weer tijdens een

gemakkelijker. Zo kan Ruud de Ruiter,

gesprek over Henk en de rollator die hij maar een ‘stom ding’ vindt. Tot de ergothera­

vader van Jack, nu vanuit huis of elke andere plek in een beveiligde omgeving

peut dankzij informatie van Henks zus een geniale ingeving krijgt… Want Henk komt

inloggen op MijnDossier. “Met de digitale dagrapportages ben ik volledig geïnfor­

uit een tuindersgezin en heeft een passie voor tuinieren. En zo werd het mandje van

meerd, vanaf het opstaan tot naar bed gaan. Alles komt aan bod. Er wordt ook niet

de rollator vervangen door een bak met bloemen die Henk zelf verzorgt. Henk is nu

omheen gedraaid. De beschrijvingen zijn kort en krachtig en in begrijpelijke taal.

trots op zijn rollator en kan zonder te vallen zelf het terrein over.

Ik ben er echt heel blij mee.”

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2018

16

Bouwsteen 2: ervaringen van cliënten

We zijn blij dat cliënten ervaren dat ze de hulp krijgen die ze nodig hebben. Aandacht

Om inzicht te krijgen in hoe cliënten de zorg en begeleiding van Ipse de Bruggen

voor eenzaamheid en het betrekken van cliënten bij veranderingen op de woning zijn

ervaren, voeren wij elk jaar een cliënttevredenheidsonderzoek uit met de LSR-vragen­

verbeterpunten. Om eenzaamheid zoveel mogelijk te voorkomen, investeren we in

lijsten. Binnen de Volwassenenzorg stelden we tussen mei 2017 en mei 2018 vragen

kernteams. Tegelijkertijd realiseren we ons dat eenzaamheid niet alleen door inzet van

aan cliënten over het thema: ‘wat ik nodig heb’. 1.159 cliënten van wonen, 912 cliënten

professionals is op te lossen. We bespreken dit onderwerp met cliënten en in lokale

van dagbesteding en 59 cliënten met ambulante begeleiding vulden de LSR-vragen in.

cliëntenraden.

De teams gebruikten de rapportage in de zelfevaluatie.

Op het gebied van communicatie verbeteren we de medezeggenschap van de cliënt, Cliënten zijn overwegend positief over de kwaliteit van hun bestaan. Het meest positief

bijvoorbeeld door middel van huiskamergesprekken.

zijn zij over: ‘het krijgen van de hulp die zij nodig hebben’ en ‘de hulp die zij krijgen om af te spreken met mensen die belangrijk voor hen zijn’. Bijna alle cliënten zijn zeer

Om tot gerichte verbeteracties op de uitkomsten van onderzoeken te komen, organi­

tevreden over hun dagbesteding.

seren we gesprekken op locaties tussen cliënten, wettelijk vertegenwoordigers en professionals.

Resultaten dagbesteding

• Cliënten ervaren over het algemeen de dagbesteding als positief. Er zijn geen verbeter- of aandachtspunten aangegeven.

• 90% van de cliënten ervaart de pauzes tijdens de dagbesteding als goed.

• 90% geeft aan de hulp te krijgen die hij/zij nodig heeft op de dagbesteding/het werk.

• 20% van de cliënten voelt zich (soms) eenzaam op de dagbesteding.

We gaan het onderzoek ook uitbreiden. Zo nemen we in de vragenlijst een vraag op over de ervaringen van cliënten met de behandelaars. Daarnaast vragen we apart aan wettelijk vertegenwoordigers een vragenlijst in te vullen. Dit is vooral van belang voor cliënten die zich moeilijk zelf kunnen uitdrukken.

Resultaten wonen

• Cliënten vinden dat zij voldoende hulp krijgen bij het afspreken met mensen die belangrijk voor hen zijn.

• 35% van de cliënten geeft aan dat veranderingen op de woning (soms) niet voldoende worden besproken.

• 42% van de cliënten geeft aan zich (soms) eenzaam te voelen op de woning. Dit percentage is hoger bij cliënten van relatief hoog niveau.

Zelf naar het werk lopen “Karin wilde zélf van haar woning naar haar werk lopen, dwars door het centrum van Delft. Best een uitdaging, omdat haar motoriek onderontwikkeld is en zij slecht ziet. Maar met veel doorzettingsvermogen

Resultaten ambulante begeleiding

• Bijna alle cliënten ervaren dat ze voldoende hulp krijgen en dat begeleiders ­voldoende bereikbaar zijn.

• Veranderingen in de begeleiding worden goed besproken met de cliënt.

• Een derde geeft aan zich wel eens eenzaam te voelen in hun woning. Dit komt

en hulp lukte het Karin! Was het eng? Ja. Een risico? Ja. Maar risico’s moet je durven nemen. Karin is nu trots op zichzelf; wij zijn trots op haar. Machtig mooi dat ze dit kan!”

– Jeroen Tetteroo, begeleider

volgens cliënten voornamelijk door het missen van contact met familie en vrienden.

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2018

17

Bouwsteen 3: teamreflectie

Een algemeen knelpunt is de krapte op de arbeidsmarkt en de gevolgen daarvan voor

Betrokken en vakbekwame medewerkers die samen met cliënten en wettelijk

de teams. Bij sommige teams is sprake van een te krappe vaste formatie en wordt veel

­vertegenwoordigers de zorg realiseren, is een kernwaarde in ons Manifest. Dit krijgt in

gebruik gemaakt van uitzendkrachten. Ook scholing komt bij onderbezetting onder

het kernteam vorm voor de individuele zorg in de woongroep, de woning en de wijk.

druk te staan en het verzuim stijgt. In 2018 besteedden we daarom veel aandacht aan

We willen weten hoe goed we dit doen en wat we moeten verbeteren. De medewerkers

het werven van medewerkers voor specifieke doelgroepen, het behouden van mede­

en teams bepaalden met behulp van teamreflectie wat zij vinden van de kwaliteit, en

werkers en het voorkomen van verzuim.

van de wijze waarop zij het zorgproces organiseren voor cliënten.

De teams beoordeelden dit overwegend positief in een bandbreedte van 39% tot 93%

De behandelcentra nemen deel aan het kwaliteitsnetwerk voor SGLVG-behandel­

waarbij de lagere uitkomsten bijzondere aandacht krijgt in verbetertrajecten.

klinieken, gebundeld in expertisecentrum De Borg. In de voorbereiding op de jaarlijkse

(Bron: statistische analyse naar aanleiding van de uitkomst IdB Cube).

reviewdag van dit netwerk deden we een zelfreview bij teams en cliënten. Aan de hand

Behandelcentra: kwaliteitsnetwerk de Borg

hiervan voerden externe reviewers op de reviewdag in november 2017 een gesprek met Meest positief zijn gewaardeerd (uit de lijst van 19 vragen die gesteld zijn):

• Begeleiders voelen zich betrokken bij de cliënt.

• Begeleiders zorgen actief voor een veilige leefsfeer.

• Begeleiders zorgen actief voor een veilige fysieke omgeving.

• Begeleiders leven zich goed in, in wat de cliënt nodig heeft.

de teams en de cliënten om de mening en ervaringen aan de hand van gestelde standaarden te evalueren.

Bouwsteen 1: kwaliteit van zorg We zien de cliënt als regisseur van zijn eigen leven. Waar beperkingen in de weg staan, bieden wij klinische of ambulante behandeling. Die behandeling draagt bij aan een zo groot mogelijke onafhankelijkheid, sociale participatie en welbevinden van de cliënt.

Het minst positief zijn gewaardeerd:

• Begeleiders willen meer tijd voor cliënten (39% vindt het wél genoeg).

• Begeleiders vinden dat de samenwerking tussen wonen en dagbesteding moet

De cliënt is partner in de diagnostiek en behandeling. In gesprekken proberen we helder te krijgen wat de cliënt echt belangrijk vindt én bepaalde wensen samen te herzien of te ontwikkelen.

verbeteren (54% vindt dit goed gaan).

• Begeleiders vinden dat de samenwerking met de behandelaars beter moet (62% vindt dit goed gaan).

• Begeleiders vinden dat bij ziekte of verlof de vervanging beter moet, zodat de zorg er niet onder lijdt (63% vindt dit goed gaan).

Het is belangrijk dat cliënten gemotiveerd zijn voor de behandeling. Het actief betrekken van de cliënt in zijn eigen diagnostiek- en behandeltraject werkt ook motiverend.

De cliënt krijgt daardoor meer inzicht in zijn ziektebeeld en grip op zijn behandeling.

Hij begrijpt beter waaraan we gaan werken en wordt hiervoor (mede)verantwoordelijk.

Natuurlijk houden wij rekening met de beperkingen en ondersteunen we cliënten om

Deze uitkomst toont dat betrokkenheid en inleving door de meeste respondenten

zoveel mogelijk zelf regie te voeren. In het behandelproces dragen concrete momenten

positief wordt beoordeeld. Tegelijkertijd laten de uitkomsten zien dat de samenwerking

en handelingen hieraan bij.

tussen wonen, dagbesteding en behandeling een belangrijk verbeterpunt is. Een ander verbeterpunt is: het hebben van voldoende tijd en aandacht voor cliënten.

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2018

18

• We betrekken de cliënt bij het opstellen, bijstellen en evalueren van zijn werkdoelen

• We streven ernaar om zo min mogelijk gebruik te maken van dwang. Als dit toch

en eventuele vrijheidsbeperkende maatregelen. Hij is gesprekspartner bij behandel­

nodig is, proberen we dit samen met de cliënt en zijn netwerk zo snel mogelijk af te

planbesprekingen en werkplanevaluaties. Voor elke behandelplanbespreking maakt

bouwen. Wanneer sprake was van een dwangbehandeling, wordt dit altijd nabesproken

de cliënt een eigen ‘evaluatieverslag’.

met de cliënt en zijn netwerk. Vooraf spreken we ook af hoe we handelen bij risicogedrag.

• We betrekken mensen uit het netwerk van de cliënt bij de behandeling. Bijvoorbeeld bij gesprekken over zijn geschiedenis en de opzet van de behandeling, maar ook bij de

Bouwsteen 2: ervaringen van cliënten

uitvoering ervan.

De review vindt plaats op vier domeinen: Cliënt en zijn systeem, Behandeling, Personeel

• De behandeling wordt voor de cliënt concreet in werkmappen met afspraken en

en Veiligheid. Hieronder beschrijven we enkele uitkomsten per domein van de laatste

vorderingen. De werkmap gaat mee naar trainingen en therapieën. Zo houdt de cliënt

review in november 2017 Tijdens de reviewdag binnen De Borg bespreken we de uit­komsten

overzicht en krijgt hij inzicht in het verloop van zijn behandelingen. Dat vergroot de

met het team, trekken we samen conclusies en formuleren we verbeteracties.

eigen regie.

Domein 1: Cliënt en zijn systeem Wist je van tevoren hoe de behandeling eruit zou gaan zien?

Dit punt voldoet deels. De cliënten wisten dat het doel was: van hun problemen afkomen om zo terug te kunnen keren naar de maatschappij. Maar hoe de behandeling eruit zou zien, wisten zij niet.

Was er sprake van een goede overdracht?

Dit punt voldoet deels. Vanuit de vorige organisatie is niet goed doorgegeven hoe met ze om te gaan. Maar bij een verhuizing binnen Ipse de Bruggen ervaren ze dit wel.

Domein 2: Behandeling Vind jij dat jij invloed hebt op jouw eigen behandeling?

Dit onderwerp voldoet deels. Dit wordt wisselend ervaren. De ene cliënt doet mee omdat dit wordt verwacht, de andere geeft aan dat hij meedoet aan alles waaraan hij zelf wil werken. Als je iets echt niet wilt doen of bespreken, wordt ernaar geluisterd en iets mee gedaan. Als je zelf motivatie toont voor de behandeling, maak je ook echt stappen.

Vind jij dat het personeel goed met je omgaat?

Dit punt voldoet. In grote lijnen zijn cliënten tevreden, maar het klikt niet altijd met iedereen. Sommigen vinden dat ze te kinderachtig worden behandeld. Dat is misschien nodig bij cliënten met een lager niveau, maar er zijn veel niveauverschillen.

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2018

19

Domein 3: Personeel

weg gaan en zich niet overal mee bemoeien. Meer overleg tussen groepsleiding en

Zou jij getroost willen worden als je het moeilijk hebt?

cliënten om miscommunicatie en frustratie te voorkomen.

Dit punt voldoet deels. Niet iedereen zou getroost willen worden, maar het wordt wel op prijs gesteld wanneer begeleiders initiatief nemen voor een gesprekje als er

Als er een incident heeft plaatsgevonden op de groep, is er dan aandacht voor jou en wat

wat speelt. Je krijgt van begeleiders weleens een duwtje in de goede richting en dat

het voor jou betekent?

is prettig.

Sommige cliënten vinden dat het beter kan, anderen hebben hier totaal geen last van.

Weer anderen geven aan dat zij het juist fijn vinden dat er altijd even wordt gevraagd

Vind jij dat je altijd naar begeleiders kunt gaan als je het nodig hebt?

hoe het met ze gaat.

Dit punt voldoet. Je kunt altijd naar begeleiders toe wanneer je dat nodig hebt, maar cliënten hebben wel duidelijk hun voorkeuren. Je legt je problemen niet zomaar bij

Bouwsteen 3: teamreflectie

iedereen neer. De cliënten gaven aan dat hun begeleider het soms zo druk heeft met

Uit het medewerkersonderzoek dat eind 2018 is gehouden binnen geheel Ipse de

het geven van trainingen en modules, dat ze vaak niet aanwezig is en ze dan niet naar

Bruggen blijkt dat medewerkers van de behandelcentra trots zijn op: de betrokkenheid

haar toe kunnen. “Maar ze is wel goed.” Soms moet je een afspraak maken voor een

bij cliënten en elkaar, het in gesprek zijn en de samenwerking. Ontwikkelpunten die

gesprekje. Een van de cliënten geeft aan dat zijn persoonlijk begeleider goede

teams noemen, zijn vooral elkaar kritisch blijven bevragen, samenwerking tussen de

­afspraken maakt over wat de voorwaarden zijn voor verlof.

verschillende afdelingen en werkdruk.

Domein 4: Veiligheid

De werkdruk op de behandelafdelingen wordt incidenteel als hoog ervaren, wanneer er

Wanneer het voor jou onveilig voelt, wil jij dan dat je deur op slot gaat?

veel agressie voorkomt of er meerdere opnames in een korte periode zijn. De werkdruk

Dit punt voldoet. Geen van de cliënten vindt dit nodig. Je zit toch in een gesloten

bij de behandelaren is meer structureel van aard waarbij vooral administratielast wordt

instelling: je kunt vanaf buiten de deur toch niet zomaar openen zonder sleutel.

genoemd, waardoor er te weinig tijd overblijft voor individuele behandeling.

Ontwikkelingen voor de organisatie zijn: elkaar kritisch bevragen, in gesprek zijn en

Is er met jou een signaleringsplan gemaakt dat gebruikt wordt?

dichterbij organiseren. Bij de laatste twee punten noemen medewerkers als voorbeeld

Dit punt voldoet deels. De meeste cliënten hebben een signaleringsplan, maar dit wordt

dat de behandelcentra soms ver weg lijken te staan van de rest van de organisatie.

niet altijd gebruikt. Sommige cliënten vinden het onzin of kinderachtig. Bij de een word je in fase rood naar je kamer gestuurd, de ander trekt zich terug op zijn kamer wanneer

Vooral de arbeidsmarktproblematiek is een uitdaging. Ervaren en competente

hij het idee heeft dat er niet naar hem wordt geluisterd. Tegen één van de cliënten is

­medewerkers kiezen regelmatig voor een baan bij een andere doelgroep. Het lukt

gezegd dat hij een positieve uitstraling heeft naar anderen, dus dat ze hem graag op

wel om nieuwe medewerkers te vinden, maar zij hebben vaak geen ervaring of nog

de groep willen hebben in plaats van op zijn kamer. Dat is ergens toch een mooi

onvoldoende competenties. Scholing, coaching en ondersteuning van de manager

compliment.

en gedragskundige is dan extra belangrijk. Daarnaast zien we verzwaring van de problematiek. Overplaatsen van cliënten is lastig door gebrek aan capaciteit.

Als je twee dingen zou kunnen veranderen om het veiliger te maken op jouw afdeling,

Dit leidt tot tijdelijke oplossingen (zoals het inhuren van zzp’ers), die kostbaar zijn,

wat zou dat dan zijn?

risicovol zijn voor het welzijn van de cliënt, én een extra belasting vormen voor

Niets, het is al veilig genoeg. Groepsleiding moet frustraties van cliënten vaker uit de

medewerkers. Zo ontstaat een moeilijk te doorbreken cyclus.

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2018

20

Kind & Jeugd: verschillende toetsingskaders

Ook voerden we op alle LVB-behandeleenheden metingen van het leefklimaat uit en startte een pilot om ook het leefklimaat op de VB-groepen te kunnen meten.

Bij Kind en Jeugd komen verschillende inhoudelijke externe kaders en richtlijnen

In combinatie met de input van de HKZ-audits willen we op deze wijze ons intern

samen, zoals vanuit de Jeugdwet het toetsingskader verantwoorde hulp voor de jeugd,

kwaliteitssysteem de komende jaren verder invullen, doorontwikkelen en vooral

vanuit de Wlz het Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg, en vanuit de Vereniging

ook borgen.

­Orthopedagogische Behandelcentra (VOBC) de kwaliteitscriteria Orthopedagogische

Kind & Jeugd onderzocht cliëntervaringen met behulp van de LSR-vragenlijst en de

Behandelcentra (OBC’s) voor LVB-behandeling. Daarnaast gelden diverse inhoudelijke

C-toets. Daarnaast loopt er een onderzoek naar het leef- en werkklimaat. Dit is een

en bedrijfsmatige afspraken voor de contracten met de gemeenten, zoals de verplichting

gecombineerde meting naar de beleving van de cliënt en de werksituatie voor de

een HKZ (Harmonisatie Kwaliteitsbeoordeling in de Zorgsector) certificaat te hebben.

medewerker in de OBC’s. Dit onderzoek begeleidt Peer van der Helm (lector residentiele

Om in de dagelijkse praktijk een overzichtelijk en werkbare situatie te creëren,

Jeugdzorg van de Hogeschool Leiden). Kind & Jeugd is lid van de VOBC en liet deze in

­formuleerden we op basis van alle externe inhoudelijke richtlijnen een intern normen­

2018 de externe visitatie uitvoeren. Daarnaast werd Kind & Jeugd gecertificeerd op het

kader Kind en Jeugd waarin alle gemene delers zijn verwerkt tot een beknopt intern

HKZ-schema. Uit de zelfevaluaties, de VOBC-visitatie en de HKZ-audit kwam feedback

kwaliteitsdocument Kind en Jeugd.

over het functioneren van de zorgsector Kind & Jeugd.

Het intern kwaliteitskader Kind & Jeugd kent vijf thema’s: 1. de uitvoering van de hulpverlening; 2. de positie van de cliënt; 3. het leefklimaat; 4. ketensamenwerking en 5. organisatie.

Binnen elk thema zijn algemene normen uitgewerkt in criteria. Alle normen en criteria zijn voor Kind & Jeugd even belangrijk.

Het thema ‘leefklimaat’ is een apart thema omdat het de basis vormt voor de zorg en ondersteuning van cliënten. We kozen er hier bewust voor om de opbouw van het leefklimaatonderzoek te volgen, zodat uitkomsten met elkaar vergeleken kunnen worden en mogelijk later samengevoegd.

Door middel van een jaarlijkse zelfevaluatie per regio meet Kind & Jeugd, waar sterkte punten en verbeterpunten liggen. De uitkomsten van de zelfevaluatie dienen jaarlijks als input voor de beleidscyclus (het jaarplan en de begroting).

In 2018 voerden we de eerste pilots voor de zelfevaluatie aan de hand van het interne kwaliteitskader in twee regio’s uit. Voor 2019 willen we dit invoeren in alle regio’s.

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2018

21

Bouwsteen 1: kwaliteit van zorg

meestal niet direct samen met de beperking. Het gaat bij deze doelgroep meer om het

De werkwijze van Kind & Jeugd is gebaseerd op systemisch werken. We gebruiken

risico op middelengebruik, verslavingsproblematiek en dergelijke. Deze worden

daarbij de methode 1Gezin1Plan. Samen met ouders brengen we in kaart wie bij de zorg

beschreven in behandelplannen en we zetten zo nodig extra specialistische hulp in

van het gezin zijn betrokken, wie aan welke doelen werkt en welke afspraken er zijn

via bijvoorbeeld Brijder (verslavingszorg Parnassia Groep).

gemaakt. 1Gezin1Plan draagt bij aan een goede afstemming tussen alle betrokken

Voor medicatieveiligheid hanteren we het medicatieprotocol van Ipse de Bruggen.

partijen. In dit gezinsplan zijn ouders en jeugdige gelijkwaardige partners en versterkt de methodiek de eigen regie.

Bij het beoordelen van kwaliteit van bestaan, denken we vooral aan jongeren met een verstandelijke beperking. Meestal voeren ouders/ verzorgers het gezag en hebben

Uitgangspunten van systemisch werken zijn:

daarmee ook zeggenschap hierover.

• Ouders vragen hulp omdat ze merken dat de opvoeding van hun kind anders verloopt

In 2018 besteedde Kind & Jeugd speciale aandacht aan scholing over een gezonde

dan bij andere kinderen of omdat ze hierover signalen van anderen ontvangen.

• We vragen het systeem (gezin) een actieve rol aan te nemen in het gehele hulp­

seksuele ontwikkeling. Veel begeleiders volgden een e-learningmodule. Daarnaast coacht een collega het team. Hij krijgt hiervoor een aanvullende opleiding tot

verleningsproces. Om het systeem te kunnen helpen, tonen de individuele leden

aandachts­functionaris seksualiteit. In 2018 werden de eerste trainingen gegeven

zich bereid hun handelen te veranderen.

over werken volgens de visie leef- en werkklimaat. Dit krijgt een vervolg in 2019.

• De hulpverlening is gericht op het herstellen van het evenwicht. Uitgangspunt is dat we onderscheid maken tussen ouderschap en opvoederschap. Ouder ben en blijf je altijd. Opvoeden kunnen ouders tijdelijk delen of uit handen geven.

• Ouders zijn en blijven verantwoordelijk voor de verzorging en opvoeding van hun

Gezonde nieuwsgierigheid

kind. De professional sluit aan bij de vraag en de motivatie van de ouders, maar

Terug naar gezonde nieuwsgierigheid. Dat is de slogan waarmee Ipse de Bruggen

spreekt hen ook aan op hun verantwoordelijkheid.

extra aandacht vraagt voor gezonde seksualiteit. Seksualiteit is al onderwerp van gesprek in groepen met jongeren met een licht verstandelijke beperking. Maar vaak

We werken op basis van een individueel behandelplan dat we iedere drie maanden met

is de aanleiding een nare ervaring. Ouders vinden het vaak moeilijk om met hun

de ouders en de jeugdige (als dat kan) evalueren. De ontwikkeling van de jeugdige is

eigen kind over seksualiteit te praten. En ook medewerkers vinden het soms een

van nature dynamisch en verloopt met pieken en dalen, deze geven rede tot de dialoog.

lastig onderwerp. Daarom maken we het onderwerp seksualiteit door scholing gewoon. Het moet net zo bespreekbaar worden als ander gedrag en zaken als

In de behandelplanbespreking kijken we ook naar gezondheidsrisico’s. Bij kinderen met

school of werk. Ipse de Bruggen wil jongeren op een goede manier helpen

een verstandelijke beperking hebben de ouders veelal de regie, ook bij het verkleinen

­ontdekken wat ze fijn en leuk vinden en seksualiteit open met hen bespreken.

van gezondheidsrisico’s. Zij onderhouden de contacten met artsen. Als dat nodig of gewenst is, kan een Arts Verstandelijk Gehandicapten adviseren. Wanneer wij gezond­ heidsrisico’s signaleren, delen we deze altijd met de ouders/verzorgers. Bij zorgen over de veiligheid (ook in relatie tot de gezondheid) kunnen we dit melden bij Veilig Thuis.

Bij jeugdigen met een licht verstandelijke beperking hangen gezondheidsrisico’s

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2018

22

Bouwsteen 2: ervaringen van cliënten Voor diverse doelgroepen meten we de ervaringen van cliënten op een passende wijze:

• Voor de kinderdienstencentra (KDC’s) vullen ouders LSR-vragenlijsten in. De respons was in 2018 65%, en de gemiddelde score een 8,4 (rapportcijfer).

• Voor de overige doelgroepen gebruiken we de C-toets voor cliënttevredenheids­ onderzoek. Voor ambulante cliënten van de orthopedagogische behandelcentra (OBC’s) was de respons 30% en het rapportcijfer een 7,9. Voor de intramurale OBC-cliënten was de respons 46% en het rapportcijfer 7,6.

• Met het onderzoek leef- en werkklimaat willen we een open positief leefklimaat stimuleren. Uit onderzoek blijkt dat een open leefklimaat kan bijdragen aan afname van agressie-incidenten, een hogere behandelmotivatie, een positief behandel­ resultaat, meer empathie, een interne locus of control en meer emotionele stabiliteit (Van der Helm et al.). De uitkomsten waren in 2018 nog niet uit te drukken in rapport­ cijfers. Cliënten en medewerkers zijn positief over dit onderzoek; het bevordert het gesprek over het leven in een OBC. Voorbeelden uit de rapportages LSR-vragenlijsten: Een aantal ouders noemde expliciet dat zij meer informatie of vaker gesprekken willen over de doelen en de ontwikkeling van hun kind. Een derde van de ouders wil graag meer direct contact met behandelaars over de aanpak en de reactie van het kind daarop.

C-toets: Ouders gaven aan dat zij tevreden zijn over de manier waarop Ipse de Bruggen met hen samenwerkt. Het gaat daarbij vooral om meedenken en samen beslissen: “De goede communicatie tussen ouder en ambulant begeleider.”

“Luisterend oor, begeleiders geven goed advies en er kan goed worden gepraat.” “ Het gaat goed. Als we meer hulp nodig hebben, overleggen we dat goed. We zoeken samen naar de juiste behandeling en mogelijkheden en staan er niet alleen voor.”

Een plek waar onze zoon zichzelf kan zijn “Na de tweede verjaardag van onze zoon en met de diagnose autisme net op zak kwamen wij met hem terecht op het kinderdienstencentrum (KDC) in Alphen aan den Rijn. Inmiddels zijn we bijna vijf jaar verder en heeft hij grote sprongen gemaakt in zijn ontwikkeling. Het KDC biedt hem een veilige plek. Kleine groepen, een vast dag­ programma - wat hem houvast geeft - en verschillende specialismen zijn aanwezig.

Zo ziet onze zoon wekelijks de logopediste. De medewerkers van het KDC observeren en stimuleren. Het KDC ontzorgt ons als ouders en geeft onze zoon een plek waar hij kan en mag zijn wie hij is. Zijn bijzondere zelf.'' – Melanie Kastelein

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2018

23

Bouwsteen 3: teamreflectie In 2018 ondersteunden en stimuleerden zorgcoaches teams bij het zelf organiseren van het werk en het benutten van de eigen regie en kracht van medewerkers.

In 2018 werden voor iedere locatie of dienst ook begeleiders E (hbo-functie) aangenomen.

Zij begeleiden cliënten, maar zijn vier uur per week vrijgesteld voor het verbeteren van de kwaliteit van zorg. Hiermee voldoen we aan de eisen vanuit de Stichting Kwaliteits­ register Jeugd (SKJ).

Sinds de invoering van de Jeugdwet moet Ipse de Bruggen jeugdhulp bieden volgens de norm van de verantwoorde werktoedeling. Dit betekent dat we rekening houden met de specifieke kennis en vaardigheden van professionals. Op 1 januari 2019 zijn alle medewerkers met een hbo- en wo-functie bij Kind & Jeugd BIG- of SKJ-geregistreerd.

Medewerkers die ondergekwalificeerd waren, volgen nu een passend hbo of EVC (eerder verworven competenties)-traject. Door gebruik te maken van de overgangs­ regeling, zijn zij al gedurende dit traject SKJ-geregistreerd.

Op de leefgroepen van OBC’s en KDC’s werken SKJ-begeleiders (hbo’ers) samen met mbo’ers. Er is een intensieve samenwerking tussen persoonlijk begeleiders, begeleider E (SKJ) en de gedragswetenschapper (SKJ of BIG). (Ambulante) behandeling wordt altijd geboden door geregistreerde professionals. Ipse de Bruggen faciliteert de herregistratie SKJ of BIG met scholing, reflectie en/of supervisie.

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2018

24

Samenspel in zorg en ondersteuning

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2018

25

Samenspel in zorg en ondersteuning We werken samen met de cliënt en zijn (wettelijk) vertegenwoordiger aan goede

Voor jongeren in de OBC’s zijn er huiskameroverleggen. Ook betrekken we sinds 2018

zorg en kwaliteit van bestaan. Zo kunnen we meer mogelijk maken voor cliënten.

Experienced Experts. Deze getrainde jongeren met jeugdhulpervaring zetten we in als

Vanuit onder meer de zelfevaluatie kijken we hoe de zeggenschap en medezeggen-

jongeren-maatje en adviseur. Zij leiden jongeren op om vanuit hun ervaringsdeskundig­

schap van cliënten en vertegenwoordigers nog beter inhoud en vorm kunnen krijgen.

heid deel te nemen aan gespreksrondes bij Ipse de Bruggen, maar ook extern bij

In dit hoofdstuk beschrijven we hoe we dit ‘samenspel in zorg en ondersteuning’

overleg met bijvoorbeeld gemeenten.

verbeterden.

Uit de C-toets-rapportage blijkt dat ouders tevreden te zijn over de manier waarop

Volwassenenzorg

Ipse de Bruggen met hen samenwerkt. “Het gaat daarbij vooral om meedenken en samen

Bij de Volwassenenzorg is het perspectief van zeggenschap belangrijk in de samen­

beslissingen nemen. De goede communicatie tussen ouders en ambulante b ­ egeleiding

werking in de zorg en ondersteuning tussen cliënten, wettelijk vertegenwoordigers en

wordt gewaardeerd. Ouders vinden een luisterend oor, begeleiders geven goed advies en er

begeleiders. De Volwassenenzorg werkte vooral aan het verbeteren van de medezeggen­

kan goed worden gepraat. Als ouders meer hulp nodig hebben, overleggen de begeleiders

schap door het herinrichten van verschillende (deel)raden voor cliënten en wettelijk

goed. Ouders ervaren dat er samen naar juiste behandeling en mogelijkheden wordt

vertegenwoordigers. In totaal zijn er nu 71 lokale cliëntenraden ingericht en actief.

gezocht en krijgen het gevoel dat ze er niet alleen voor staan.” (bron: rapportage C-toets).

In 2019 willen we dat aantal verder uitbreiden. Coaches cliëntenmedezeggenschap, cliëntenraden, zorgmanagers en teams werken nauw samen om de medezeggenschap

Uit de LSR-vragenlijst blijkt op dit punt dat een aantal ouders “… expliciet aangeeft dat ze

ook inhoudelijk zo goed mogelijk vorm te geven. Op die manier kunnen cliënten en

meer informatie of vaker gesprekken willen over de doelen en de ontwikkeling van hun kind.

vertegenwoordigers meepraten over veranderingen in de woning of dagbesteding,

Een derde van de ouders wil graag meer direct contact met behandelaars over de aanpak

of over het beleid van Ipse de Bruggen.

en de reactie van het kind daarop.”

Behandelcentra

Deze behoefte werken we binnen het jaarplan van Kind & Jeugd verder uit.

Binnen de behandelcentra is vrijwel altijd sprake van opname in een gesloten of besloten setting. Cliënten hebben op groeps- en locatieniveau invloed en kunnen aangeven wat hier belangrijk voor hen is. Tijdens maandelijkse huiskamerbijeen­ komsten, ondersteund door een coach, bespreken en maken we groepsafspraken.

Ook stellen cliënten vragen aan de leiding en geven ze feedback aan het team.

Kind & Jeugd Bij Kind & Jeugd vertegenwoordigen ouders/ verzorgers de kinderen op het KDC. Daar is een lokale cliëntenraad per KDC voor ingericht. Binnen de verschillende groepen organiseren we ook diverse activiteiten voor en met ouders, die de dialoog bevorderen.

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2018

26

Borging van veiligheid in zorg en ondersteuning

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2018

27

Borging van veiligheid in zorg en ondersteuning In dit hoofdstuk beschrijven we per sector hoe we omgaan met gezondheidsrisico’s,

Deze cliënten worden in beeld gebracht waarna Bureau Bopz (Bijzondere Opnemingen

veiligheid en vrijheidsbeperking. Ook geven we inzicht in meldingen van incidenten

in Psychiatrische Ziekenhuizen), IET (intern expertise team) of CCE (centrum voor

en calamiteiten.

consultatie en expertise) ondersteunt om deze vrijheidsbeperking af te bouwen. De afgelopen jaren waren steeds ongeveer zestien cliënten onderdeel van dit ­programma.

Volwassenenzorg

Door instroom en uitstroom zijn dit verschillende cliënten. Voor meerdere cliënten is

Voor vrijheidsbeperkende maatregelen geldt het uitgangspunt: ‘Ipse de Bruggen zegt

hun perspectief dus daadwerkelijk verbeterd.

‘nee’ tegen vrijheidsbeperkende maatregelen.’ Dit is opgenomen in onze vernieuwde visie die we in 2018 hebben opgesteld. Soms moeten we toch vrijheidsbeperkende

Behandelcentra

maatregelen toepassen om de cliënt zelf, medecliënten en/of medewerkers te beschermen.

Bij de behandeling staat de gehele persoon met de gehele problematiek centraal.

We proberen dit dan zo kort mogelijk te doen en zijn steeds op zoek naar alternatieven.

Daarvoor is het noodzakelijk de cliënt en zijn gedrag op alle aspecten (in heden en verleden) te doorgronden, inclusief omgevingsvariabelen die gedrag uitlokken of in

Ipse de Bruggen richt zich op het verder voorkomen en afbouwen van vrijheids­

stand houden. Aan de hand van een vaste procedure inventariseren en taxeren we

beperkingen met het project ‘Afzondering een uitzondering’. Hieronder een overzicht

risico’s en komen we tot risicomanagement. Op basis van het dossier, voorgeschiedenis,

van de resultaten van dit project sinds 2013 in het afbouwen van maatregelen.

problematiek en diagnostiek, voortgang van de behandeling en specifieke risicotaxaties

Ondanks de positieve ontwikkelingen wordt het duurzaam verminderen van vrijheids­

maken we van elke cliënt een inschatting van mogelijke risico’s. Voorbeelden zijn:

beperkende maatregelen bemoeilijkt omdat zorg en begeleiding onder druk staan.

onttrekking netwerk, medicatiegebruik, zelfzorg, lichamelijke problematiek, materiele problematiek, seksuele problematiek, zelfbeschadiging, suïcidaal gedrag en delict-­

Project ‘Afzondering, een uitzondering’ voortgang 2013 tot 2018 Maatregel Afzonderingen eigen kamer

herhaling. In het behandelplan geven we in een matrix aan welke risico’s er zijn, en hoe

Peildatum

Afbouw

Ook dit komt in het behandelplan.

dec-2013

dec- 2018

184

40

80%

24

0

100%

Bij kinderen en jeugdigen met een verstandelijke beperking hebben de ouders veelal de

56

0

100%

Vanuit onze professionaliteit kunnen wij ouders hierin uiteraard ondersteunen. Er is

(volgens zorgplan) Afzonderingen in afzonderings­ ruimten (volgens zorgplan) Afzonderingsruimten

acuut we deze inschatten. Vervolgens maken we afspraken hoe we hiermee omgaan.

Kind & Jeugd regie op de zorgverlening, ook als het gaat om het verkleinen van gezondheidsrisico’s. extra aandacht voor het voorkomen van vrijheidsbeperkingen bij kinderen en jeugdigen.

In 2018 is verder gewerkt aan de afbouw van de afzonderingen op de eigen kamer.

Soms kunnen vrijheidsbeperkende maatregelen noodzakelijk zijn om gevaar te voorkomen.

Voor de verdere afbouw van de fysieke fixatie wordt in 2019 een projectplan uitgewerkt.

Deze beperkingen moeten zijn gebaseerd op wet- en regelgeving. Toch is het bij kinderen niet altijd mogelijk om via de rechter een machtiging aan te vragen. Gezien de

Het Zorgprogramma Kwetsbare cliënten, gestart in 2013, richt zich op cliënten die

impact van deze maatregelen handelen we in deze situaties in de geest van de Wet

langdurig in vrijheid worden beperkt, waarbij weinig perspectief is op afbouw.

Bopz en conform alle zorgvuldigheidseisen.

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2018

28

Incidenten en calamiteiten

Agressiemeldingen

Het signaleren van risicovolle situaties is van belang voor een veilige zorgomgeving.

Het grote aantal agressiemeldingen heeft te maken met ons uitgangspunt dat agressie

Dit gebeurt door analyse van onvoorziene gebeurtenissen, die incidenteel voorkomen

altijd ongewenst is en daarom gemeld moet worden. Agressie, in welke vorm dan ook,

en (mogelijk) schadelijk zijn voor de cliënt of de medewerker.

heeft impact op de cliënt zelf, maar ook op zijn mede-cliënten en medewerkers. Agressie mogen we nooit normaal gaan vinden en moet daarom gemeld worden. Begeleiders

In 2018 herijkten we het incidentenbeleid, om nog beter te kunnen leren van gemelde

en gedragsdeskundigen analyseren agressiemeldingen ten behoeve van de zorgplan­

incidenten. Multidisciplinaire groepen onderzochten welke typen risico’s van belang

bespreking.

zijn; hoe het proces van melden en afhandelen van incidenten verloopt en hoe we het analyseproces organiseren. In 2019 werken we de uitgangspunten verder uit.

Preventief volgen al onze begeleiders een preventie- en agressiehanteringstraining om agressie zoveel mogelijk te voorkomen Vanuit arbo-perspectief ontwikkelen we beleid

Ipse de Bruggen kent al jaren een goede meldcultuur. Dit leidde in 2018 tot circa 1800

om de effecten op medewerkers beter op te vangen en het daaraan gerelateerde

meldingen per maand: 70% agressiemeldingen, 17% medicatie-meldingen en 10%

verzuim te verlagen. Medewerkers die te maken krijgen met agressie kunnen een

verschillende soorten ongevallen. De overige meldingen betroffen slikincidenten en

beroep doen op interne opvangteams, bedrijfsmaatschappelijk werk of externe

ongeoorloofde afwezigheid van cliënten.

organisaties.

Verdeling incidenten [C] MICsoorten Verdeling soorten

incidenten

10.25

Er zijn ongeveer 2000 cliënten die medicatie gebruiken. Aan deze cliënten worden ongeveer een miljoen baxterzakjes gegeven per jaar. Daarnaast wordt losse medicatie

2.49 0.83

Medicatie-incidenten

gegeven, zoals vloeibare medicatie.

0.3

In 2018 werden in totaal 3735 medicatie- incidenten gemeld. Dat is ongeveer 0,36% van de verstrekkingen. Van de gemelde medicatie-incidenten heeft 6% daadwerkelijk mogelijk invloed op de cliënt gehad (0,02% van de verstrekkingen). Dat wil zeggen dat cliënten daadwerkelijk te laat een pil hebben gekregen of een verkeerde pil of een pil

17.49

hebben uitgespuugd.

In 2018 waren er geen ernstige medicatie-incidenten. Ongeveer 80% van de gemelde 68.63 Agressie Medicatie

Ongeval / bijna-ongeval Verslikking Vermissing / ongeoorloofde afwezigheid

incidenten vond plaats bij het aanreiken of toedienen. Veelvoorkomende fouten of incidenten bij het toedienen of innemen zijn: geen medicatie, verkeerde medicatie, op verkeerde wijze of verkeerde tijd, weigeren medicatie of uitspugen en afwezigheid cliënt.

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2018

29

[C] Medicatie: Verdeling naar ging het fout Medicatie: Verdeling naar wanneer ging hetwanneer fout (processtappen medicatie)

fouten verminderen. In 2018 startten we met de aanschaf van een geschikt EVS dat

(processtappen medicatie)

gekoppeld kan worden aan het CVO, het Huisartsen Informatie Systeem (Medicom) van de medische diensten en het Apotheek Informatie Systeem (Pharmacom). We nemen

1.41% 5.37%

het EVS in het najaar van 2019 in gebruik.

1.75%

7.86% 0.94% 2.98%

Calamiteiten In 2018 zijn er tien meldingen gedaan bij de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ).

Vier vanuit Kind & Jeugd, vijf vanuit de Volwassenenzorg en één vanuit de behandel­ centra. Zes incidenten zijn als geweld in de zorgrelatie gemeld.

Bij Kind & Jeugd:

• één melding over een ruzie tussen twee cliënten; • één melding over een cliënt die een medewerker in haar been bijt, met verwonding

79.61%

Voorschrijven Afleveren / verstrekken Opslag / beheer

Gereed maken / uitzetten Aanreiken / toedienen Registreren / aftekenen

tot gevolg;

Signaleren van bijwerkingen / evaluatie Medicatieoverdracht met andere zorgprofessionals / ouders-verzorgers

• één melding over een calamiteit: een kind dat van de trap is gevallen, zonder gevolgen.

• Een combinatie melding op een KDC, van onjuiste bejegening door een medewerker

2016

2017

2018

jan - apr

1054

1146

1239

mei – aug

1064

1164

1232

sep - dec

1140

1241

1264

3258

3551

3735

Totaal

Het aantal meldingen van medicatie-incidenten nam de laatste jaren toe. Dit is te zien in de tabel hiernaast. Het aantal meldingen over daadwerkelijke schade bij cliënten is

naar een kind toe en het kind wat even zonder toezicht weg is gelopen.

Bij Volwassenenzorg:

• één melding over het vermoeden van aanranding door een medewerker (dat bleek niet het geval);

• één melding over een cliënt die een andere cliënt een duw geeft, met een gebroken heup als gevolg;

gelijk gebleven. Een mogelijke verklaring voor de stijging van het aantal meldingen is

• één calamiteit betreft het overlijden van een cliënt, mede als gevolg van een gemiste

dat meer medewerkers de training Medicatieveiligheid volgen. In deze training wordt

medische diagnose. Deze melding is door een onafhankelijk voorzitter onderzocht.

onder andere geleerd waarom het belangrijk is om medicatie-incidenten te melden (leren en verbeteren).

• één calamiteit betreft een man die als gevolg van complicaties na een verslikking op de IC is opgenomen. Hij is weer volledig hersteld en heeft hieraan geen gevolgen overgehouden;

Ook de juiste randvoorwaarden, zoals de aanschaf van een elektronisch voorschijf­ systeem (EVS) en verrijdbare en afsluitbare medicijnwagens, kunnen deze medicatie­

• één melding van ontslag op staande voet, vanwege risicovol gedrag ten opzichte van een cliënt.

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2018

30

Bij de Behandelcentra:

• een melding van ontslag op staande voet vanwege onprofessionele bejegening en grensoverschrijdend gedrag ten opzichte van een cliënte.

De meldingen onderzochten we met de PRISMA-methode. IGJ beoordeelde de ­verslagen en heeft -op één melding na- alle onderzoeken inmiddels afgesloten.

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2018

31

Uitkomsten verbeterpunten 2018

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2018

32

Uitkomsten verbeterpunten 2018 In 2017 stelden de zorgsectoren doelen op voor 2018, op basis van de evaluatie van

• Afspraken in het farmacotherapeutisch overleg met arts en apotheker beter

het beleid en de resultaten. Deze zijn opgenomen in het kwaliteitsrapport 2017.

implementeren en borgen.

Een overzicht van de uitkomsten per verbeterdoel.

Er loopt nog een traject binnen het behandelcentrum om het voorschrijven en toedienen van medicatie meer eenduidig en controleerbaar te maken. Dit geldt ook

Volwassenenzorg

voor het aanschaffen van een elektronisch voorschrijfsysteem dat aansluit op het

Er waren voor 2018 doelen voor vier thema’s: kwaliteit van zorg, zeggenschap,

CVO en in de toekomst op de medicijnwagens. Dit traject loopt door in 2019.

­veiligheid en werving.

Thema 2: Zeggenschap en medezeggenschap Thema 1: Kwaliteit van zorg

• Zorgen dat iedere cliënt eind 2018 een kernteam heeft.

Begin 2019 werkt 90% van de teams met kernteams.

• Zorgen dat iedere client een actueel zorgbehandelplan (ZBP) heeft.

• Een theatertour houden op locaties binnen Ipse de Bruggen over cliëntenrechten, wilsbekwaamheid en samenwerken in de driehoek cliënt-wettelijk ­vertegenwoordiger-begeleider.

De tour vond in het najaar van 2018 plaats. Medewerkers waren enthousiast en

Bij de laatste meting van januari 2019 bleek dat 6% van de cliënten nog geen actueel

vonden de tour leerzaam. Ook ontwikkelden we een animatie over wilsbekwaamheid

ZBP heeft. Hoewel dat nog te veel is, is er een grote inhaalslag gemaakt. We streven

voor medewerkers en ouders, waarin dit complexe onderwerp helder wordt uitgelegd.

er naar dat 100% een actueel ZBP heeft.

• In kaart brengen wat de succes- en faalfactoren zijn om managers en begeleiders

Mogelijk komt er een vervolg in 2019.

• Verder versterken van de betrokkenheid en inspraak van cliënten.

te ondersteunen bij het maken van een planning van ZBP’s.

Het aantal lokale cliëntenraden voor cliënten en wettelijk vertegenwoordigers is

Planning bleek de belangrijkste succesfactor te zijn. Daarom krijgen managers via

uitgebreid naar 71. De vier coaches cliëntmedezeggenschap spelen hierin een

een maandelijks overzicht inzicht in hoe teams de zorgplannen invullen. Daarmee

belangrijke rol.

kunnen ze gericht met teams in gesprek gaan. Het resultaat is een flinke stijging van het aantal ondertekende zorgplannen.

Thema 3: Veiligheid

wettelijk vertegenwoordigers.

• Verder afbouwen van vrijheidsbeperkende maatregelen.

• Openstellen van de toegang tot het client-volg en ondersteuningsplan (CVO) voor In 2018 stelden we het portaal gedeeltelijk open voor wettelijk vertegenwoordigers.

• Versterken van het klachtenbewustzijn.

Managers en teams kregen hiervoor workshops.

• Tweejaarlijks de wettelijk vertegenwoordigers vragen naar hun tevredenheid.

In 2018 bouwden we de afzonderingen - op met name de eigen kamer - verder af.

Het aantal afzonderingen op de eigen kamer daalde ten opzichte van 2013 met 80%.

We scoren hierop goed ten opzichte van het landelijke beeld. De overige vormen van afzonderingen zijn ten opzichte van 2013 met 100% afgebouwd (zie ook de tabel op

In 2018 werkten we de vragenlijst en de werkwijze om wettelijk vertegenwoordigers

blz. 27).

te bevragen verder uit. In 2019 voeren we dit in voor wettelijk vertegenwoordigers.

In het derde trimester werkten de trainers van de preventie-agressietraining (PAT) en

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2018

33

zorgmanagers MVG aan het projectplan Afbouw fysieke fixatie. De volgende stap is om ook bij mensen met zeer moeilijk verstaanbaar gedrag vrijheidsbeperking zo minimaal mogelijk toe te passen.

• Voorbereiden op de nieuwe Wet zorg en dwang.

De gevolgen van de invoering van de Wet zorg en dwang worden in beeld gebracht en geïmplementeerd vanaf 2019. Gezien de impact is dit een strategisch project.

• Inzetten op e-learning in samenwerking met de VGN Academie.

In samenwerking met verschillende organisaties is dit verder uitgewerkt en zijn modules ontwikkeld. Deze nieuwe manier van leren is flexibeler en sluit beter aan bij de jongere generatie medewerkers.

Thema 4: Werving

• Werving van nieuwe medewerkers Zorgmanagers en recruiters zochten actief naar nieuw talent, binnen én buiten de zorgsector, met name voor de ondersteuning van cliënten met moeilijk verstaanbaar gedrag en met ernstige meervoudige beperkingen. Een pilot met een gezamenlijke aanpak op de landgoederen bleek succesvol. Daarnaast maakte Ipse de Bruggen vier korte films waarin begeleiders een inkijkje geven in hun werk. De begeleiders delen wat het werk met cliënten zo mooi maakt, maar ook wat moeilijk is.

Sander koos voor een big smile Sander Overstegen stapte een jaar geleden vanuit de evenementenbeveiliging over naar een woongroep van Ipse de Bruggen met cliënten met zogeheten moeilijk verstaanbaar gedrag op Landgoed Ursula in Nieuwveen.

“Een jaar eerder had een kennis mij al uitgenodigd om hier een avond mee te draaien.

Toen wist ik gelijk: ‘Dit is wat ik echt wil’. Maar ik had het naar mijn zin in de beveiliging.

Dus het heeft even geduurd … Bij Ipse de Bruggen heb ik meer toekomst. Ik kan hier allerlei opleidingen volgen. En je bent hier echt met de cliënten bezig. We geven hen een leuke, gewone dag, waarop ze lekker naar hun werk gaan en we samen een bak koffie drinken. Ik ga elke dag met plezier naar ze toe. In de beveiliging probeerde ik conflicten zoveel mogelijk verbaal op te lossen. In de zorg wil ik leren dat ik spanning steeds eerder ga zien bij cliënten, zodat ik kan handelen voordat het hen teveel wordt. Mijn uitdaging is dat ze de dag doorkomen met een big smile."

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2018

34

Behandelcentra

• Verbeteren werving forensisch/ psychiatrisch geschoold en gekwalificeerd

Kind & Jeugd

• Toewerken naar een model van kwaliteitsmonitoring voor Kind & jeugd.

personeel.

Kind & Jeugd ontwikkelde een eigen toetsingskader waarin normen van verschillende

Het ministerie van Justitie kende subsidie toe om te investeren in nieuwe mede­

veldpartijen zijn gebundeld. Het kader werd in een zelfevaluatie-pilot getoetst. We

werkers, van medio 2018 tot eind 2020. We zetten deze in voor: het opleiden van

zijn tevreden over het resultaat en ontwikkelen het kader verder.

medewerkers (hbo en mbo); interne opleiding in methoden, protocollen, behandel­ programma’s en wet- en regelgeving; voor wervingsactiviteiten met banenmarkten en vacatures in de media, en voor verlenging van het inwerkprogramma (met een week).

• Beter laten aansluiten van het behandelprogramma.

• Bekendheid geven aan de nieuwe richtlijn jeugd.

De vakgroepen verspreidden de nieuwe richtlijn jeugd. De richtlijn wordt nu als bekend beschouwd.

• Als Kind & Jeugd aansluiten bij verwijsindex.

Een projectgroep evalueerde in 2018 het behandelprogramma, paste het aan en

In 2018 trof Kind & jeugd voorbereidingen om zich bij de verwijsindex in alle regio’s

implementeerde het op basis van feedback van cliënten. Medewerkers en cliënten

te kunnen aansluiten.

zijn meer tevreden over hoe het behandelprogramma in de verschillende fasen vorm krijgt.

• Betrekken van de 24-uurszorgbegeleiders bij de risicotaxatie.

Uit de laatste zelfreview bleek dat behandelaren bij het maken van risicotaxatie deze

• Een kwaliteitsslag maken in het werken met het 1gezin1plan-concept.

We ontwikkelden een scholingsplan om alle hbo-medewerkers (SKJ) en de ­persoonlijk begeleiders te scholen. In Zoetermeer draaiden we een pilot.

• De leerlijn Kind & Jeugd verder ontwikkelen.

begeleiders nog onvoldoende betrekken. Hieraan besteedden we in 2018 nog te

Deze leerlijn is ontwikkeld. Begin 2019 wordt bekeken hoe we die leerlijn in de

weinig aandacht. Dit komt doordat de prioriteit lag bij de basisbezetting en de werving

praktijk kunnen implementeren.

en training van medewerkers in de dagelijkse begeleiding en behandeling.

• Beter aansluiten van managers, begeleiders en behandelaren bij personeelsbeleid en werving.

Teams werden zoveel mogelijk betrokken bij roostersituaties en wervingsacties.

• De monitor leef- en werkklimaat verder ontwikkelen en gebruiken.

De monitoring van de toepassing en werking van dit instrument is opgenomen in het jaarplan. We hebben er hoge verwachtingen van.

• Doorontwikkelen van de scholing gezonde seksuele ontwikkeling.

Medewerkers bezochten zelf scholen, hielden speeddates en waren actiever

We ontwikkelden een e-learning die al door verschillende medewerkers is gevolgd.

betrokken bij sollicitatiegesprekken. Uit de zelfreview voor 2019 (volgende cyclus)

In 2019 leiden we aandachtfunctionarissen op om de kennis en aandacht voor

blijkt dat medewerkers dit als positief ervaren.

gezonde seksuele ontwikkeling binnen de locaties actueel te houden.

• Implementatie verantwoord omgaan met vrijheidsbeperking.

We vestigden extra aandacht op het zoveel mogelijk voorkomen van vrijheids­ beperking bij jeugdigen.

• Implementatie richtlijn diagnostiek Kind & Jeugd.

Er is besloten om de richtlijn in 2019 te implementeren.

• Meten resultaten behandeling en begeleiding.

Dit is een complex onderwerp. In 2019 onderzoekt een werkgroep hoe dit vorm kan krijgen.

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2018

35

Verbeteracties voor 2019

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2018

36

Verbeteracties voor 2019 Uit de zelfevaluaties, de reflectie van de centrale cliëntenraad, de zorgdirectie en

Behandelcentra

de raad van bestuur op de kwaliteit binnen Ipse de Bruggen, volgen onderstaand

Op 14 maart 2019 heeft het behandelcentrum met het kwaliteitsnetwerk De Borg de

geprioriteerde verbeteracties voor 2019 per zorgsector.

jaarlijkse externe review uitgevoerd. Daar hebben we nieuwe parels (sterke punten) en oesters (verbeterpunten) ontdekt. Aan de hand daarvan stellen we onze verbeter­

Volwassenenzorg

plannen voor de komende cyclus vast. De resultaten van die review worden in juni 2019

De directie Volwassenenzorg wil de komende jaren borgen wat we goed doen. Daarom

gepubliceerd in het verslag van De Borg.

krijgt een beleidsmedewerker de opdracht om samen met de directie te zorgen voor meer samenhang in de diverse onderwerpen die met kwaliteit te maken hebben (zoals

Daarnaast werken de behandelcentra in 2019 aan de volgende verbeterdoelen:

klachten/inspectiemeldingen, cliënttevredenheid, tevredenheid ouders/wettelijk vertegenwoordigers, zelfevaluatie en cliëntenrechten).

1. Versterken van de visie en de aanpak van de individuele behandeling binnen het therapeutisch klimaat door persoonlijk begeleiders/sociotherapeuten.

Doelen die we willen bereiken zijn:

2. Actualiseren van de visie op vrijheidsbeperking en verbeteren van de uitvoering in samenwerking met de teams.

1. Zorgen dat de genoemde onderwerpen op de werkvloer bij elkaar komen. Zo willen we het instrument Zelfevaluatie verbinden met het behandel- en begeleidingsbeleid.

2. Borgen dat belangrijke thema’s behouden blijven voor de komende jaren, zoals de bijeenkomsten rondom de cliëntrechten en de zelfevaluatie.

3. H et kunnen herkennen van trends uit signalen vanuit klachten en samenwerken in

3. Verbeteren/ humaniseren van diverse (Bopz)-ruimtes, waaronder het aanpassen van de huidige separeerunit en afzonderingsruimte in Behandelcentrum Middenweg Zwammerdam.

4. De 24-uurszorgbegeleiders meer betrekken bij het uitvoeren van de risicotaxatie.

5. A andacht houden voor de werving van gekwalificeerd personeel.

de driehoek. We willen zo urgente onderwerpen in breder verband kunnen behan­ delen. Zo kunnen we sneller inspelen op de actualiteit en bepalen welke belangrijke

Kind & Jeugd

thema’s op de werkvloer we als directie en zorgmanagers ondersteunen.

De directie Kind & Jeugd heeft voor 2019 de volgende doelen gesteld:

4. V oor deze doelen willen we kennismanagement als krachtig ondersteunend middel in kunnen zetten.

5. W e blijven de ontwikkeling in de Wet zorg en dwang volgen en werken toe naar de implementatie van de consequenties van die wet.

6. W e herijken het interne kwaliteitstraject. We gaan als directie en raad van bestuur met teams in gesprek over kwaliteit en onderzoeken wat zij nodig hebben om de kwaliteit te kunnen borgen. De uitkomsten van de zelfevaluatie geven houvast om deze gesprekken te voeren.

7. Prioriteit voor de komende jaren is het behouden van medewerkers en komen tot volledige bezetting in stabiele teams.

1. Verder ontwikkelen en toepassen van het model voor kwaliteitsmonitoring.

2. De leerlijn Kind & Jeugd na de ontwikkelfase implementeren in de organisatie.

3. De monitor leef- en werkklimaat willen we in 2019 doorontwikkelen en tegelijkertijd toepassen.

4. Opleiden van aandachtfunctionarissen ‘gezonde seksuele ontwikkeling’ om de kennis en de aandacht voor het onderwerp binnen locaties actueel te houden 5. Implementatie van de richtlijn diagnostiek Kind & Jeugd.

6. Meten resultaten behandeling en begeleiding: in 2019 onderzoekt een werkgroep hoe dit vorm kan krijgen.

8. W achtlijstbeheer wordt als strategisch project opgepakt in 2019 onder meer om de in-, door- en uitstroom te verbeteren.

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2018

37

Reflectie centrale cliĂŤntenraad (CCR)

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2018

38

Reflectie centrale cliëntenraad (CCR) De CCR stelde in de reflectie op het thema kwaliteit drie thema’s aan de orde:

• de wijze waarop de (mede)zeggenschap functioneert binnen Ipse de Bruggen; • de wijze waarop de achterban van de CCR betrokken is bij de medezeggenschap; • de visie op de kwaliteit van zorg vanuit het perspectief van de CCR. Medezeggenschap bij Ipse de Bruggen De CCR geeft aan dat de wijze waarop de medezeggenschap is georganiseerd binnen Ipse de Bruggen, goed houvast biedt om vanuit het cliëntenperspectief een actieve inbreng te hebben. De CCR-leden ervaren ook dat er vanuit de organisatie, zowel bij

wordt met deze cliënten is dusdanig dat alleen over heel feitelijke zaken die de cliënt direct raken gesproken kan worden. Bijvoorbeeld de keuze over de kleur van de kleding die de cliënt wil aandoen.

Onderwerpen die in de medezeggenschap van belang zijn gaan over:

• veiligheid in de zorgverlening; • de communicatie tussen cliënt, vertegenwoordiger, begeleider en organisatie; • de kwaliteit van zorg en het zorgaanbod; • toepassing van vrijheidsbeperkende maatregelen.

Kind & Jeugd als bij de Volwassenenzorg, steeds meer gedaan wordt om de mede­ zeggenschap te stimuleren. “Ouders en wettelijk vertegenwoordigers worden nu -

Vrijheidsbeperking en zeggenschap liggen heel dicht bij elkaar en het is een delicaat

­conform het Manifest - meer en meer als de mede-deskundige gezien en niet meer

evenwicht hoe daarmee wordt omgegaan in de praktijk. De CCR constateert wel dat bij

als de lastige ouder die zich wil bemoeien met de zorg.”

teams die stabiel en op orde zijn, de zeggenschap groter is en de vrijheidsbeperking minder is. En daar waar er kernteams zijn rondom de cliënt, verbetert de communicatie

De manier waarop de medezeggenschap vorm krijgt is zeer verschillend, maar dat geeft

tussen de betrokkenen sterk. Die betere communicatie leidt in sommige gevallen ook

juist aan dat er gekozen wordt voor een vorm die lokaal of regionaal passend is. Zo zijn

tot minder vrijheidsbeperkende maatregelen.

er lokale cliëntenraden per landgoed, leefsfeer of locatie. Cliënten zijn hierin ook steeds vaker actief, bijvoorbeeld in een deelraad cliënten. De CCR constateert wel, dat

Bij Kind & Jeugd ziet de CCR dat de teams na de ombuigingen tijd nodig hadden om hun

de mate van betrokkenheid van de manager op het onderwerp medezeggenschap veel

hernieuwde rol te vinden. Zij ziet een stijgende lijn hierin en in de communicatie in

uitmaakt voor hoe effectief dit werkt in de praktijk.

teams. Het onderzoek leef-werkklimaat is ingezet en wordt nog geëvalueerd. De hoop is dat teams hierdoor onderling beter communiceren en elkaar feedback geven. Dat kan

Achterban betrekken

leiden tot meer ruimte en zeggenschap voor de cliënt.

De CCR constateert ook dat het bijzonder lastig blijft om de achterban te betrekken bij het vormgeven van de medezeggenschap. De vertegenwoordigers vormen een grote

Kwaliteit van zorg

groep personen die elkaar niet regelmatig zien waardoor afstemming ingewikkeld is.

Over de kwaliteit van zorg is de CCR over het algemeen tevreden. De CCR neemt

De wettelijk vertegenwoordigers verschillen onderling ook in waar ze de prioriteit

duidelijk waar dat de afgelopen jaren, met de invoering van het Manifest, er meer oog is

leggen als het gaat om het individuele of gemeenschappelijke belang.

voor wat voor de cliënt van belang is. De CCR ziet dat de zorgverlening vaker ‘anders’ wordt geleverd en dat er meer oog is voor de cliënt.

Verder constateert de CCR dat er nog steeds een grote doelgroep cliënten is waarvoor de (mede)zeggenschap moeilijk vorm is te geven. Het niveau waarop gecommuniceerd

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2018

39

Na de reorganisatie in 2017 was er een periode dat de begeleiders zich wat verloren voelden en vaker met ander zaken bezig waren dan met de zorg voor de cliënt zelf.

Dat gaat de laatste anderhalf jaar beter. Maar nu is de krappe arbeidsmarkt een belemmerende factor om te zorgen voor goede en stabiele teams. Want het blijft een feit dat goede en stabiele teams alles bepalend zijn voor het kunnen leveren van kwaliteit van zorg. Wisseling in de teamsituatie leidt snel tot onrust en een gevoel van onveiligheid bij de cliënten. De CCR constateert wel dat begeleiders alert zijn om verstoringen zoveel als mogelijk te voorkomen. De CCR ziet ook dat van de mede­ werkers iets ‘extra’s’ wordt gevraagd om met de groeiende groep cliënten met moeilijk verstaanbaar gedrag om te kunnen gaan. Het gaat er om of de begeleiders bereid en in staat zijn om de cliënt goed te ‘lezen’, zodat de cliënt zich echt gezien voelt. Gelukkig is het overgrote deel van de medewerkers daar goed toe in staat!

Punten van aandacht vanuit de CCR zijn:

• Hoe houdt de organisatie - die groot is en veel locaties heeft - het ‘wij-gevoel’ bij medewerkers vast zodat zij zich goed met elkaar verbonden voelen?

• De communicatie met de eigen achterban blijft lastig. Mogelijk kunnen we samen­ werken op het moment dat Ipse de Bruggen ook met verwanten communiceert.

• Medewerkers geboeid en gebonden houden bij hun team blijft een aandachtspunt.

De CCR waardeert de creatieve oplossingen die Ipse de Bruggen op dat vlak zoekt op dit moment.

• De CCR volgt kritisch hoe Ipse de Bruggen het cliëntenvervoer regelt. Dit is een belangrijke factor om de cliënt zoveel mogelijk de beste dagbesteding te kunnen bieden.

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2018

40

Reflectie centrale ondernemingsraad (COR)

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2018

41

Reflectie vanuit de centrale ­ondernemingsraad Een afvaardiging van de centrale ondernemingsraad is betrokken geweest bij de externe visitatie van het kwaliteitsrapport.

Wat de ondernemingsraad betreft zijn de uitkomsten van het rapport herkenbaar, voor zover deze door de ondernemingsraad te beoordelen zijn.

De ondernemingsraad geeft aan dat er vier onderwerpen zijn die de aandacht verdienen, die direct betrekking hebben op de medewerkers en die de kwaliteit van zorg kunnen beïnvloeden:

• De krapte op de arbeidsmarkt. Dit is een punt dat in de gehele sector aan de orde is; • De verandering in de doelgroep cliënten waarin een verschuiving plaatsvindt naar meer gedrags- of psychiatrische problematiek.

• Het belang van het blijven volgen van opleidingen door de medewerkers. Door de werkdruk bestaat het risico dat medewerkers, maar misschien ook managers hier niet de prioriteit aan geven. Dit heeft direct gevolgen voor de kwaliteit van zorg, maar ook voor de kwaliteit van werk.

• Externe factoren die de organisatie niet zelf kan beïnvloeden en die van invloed zijn op het zorgproces, zoals financiering of wetgeving.

De genoemde onderwerpen en dilemma´s komen wat betreft de ondernemingsraad voldoende aan de orde in het kwaliteitsrapport.

De ondernemingsraad waardeert het dat ze deel heeft kunnen nemen aan de externe visitatie.

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2018

42

Reflectie zorgdirectie

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2018

43

Reflectie zorgdirectie In dit hoofdstuk geeft de zorgdirectie aan welke aspecten van belang zijn bij het ­verantwoorden en beoordelen van de kwaliteit. De Volwassenenzorg is trots op de

tevredenheidsmetingen bij cliënten en wettelijk vertegenwoordigers, medewerkers­ onderzoek, team-ontwikkelplannen en jaarplannen.

afbouw van middelen en maatregelen en het meedoen aan wetenschappelijk onderzoek.

• Wij willen met managers en medewerkers bespreken hoe we deze reflectie concreet

Aandachtspunten zijn de werving van goede medewerkers en de teamreflectie. Kind &

laten landen in de dagelijkse praktijk. Hoe zorgen we ervoor dat teamreflectie als

Jeugd ontwikkelde hiervoor een intern kwaliteitskader en startte met zelfevaluatie.

waardevol en helpend wordt ervaren voor de ontwikkeling van de kwaliteit van zorg?

Hoe zorgen we dat het waardevol wordt om hierbij stil te staan met collega’s en een

Volwassenenzorg

concreet vervolg te geven aan de uitkomsten van zelfevaluatie? Hoe wordt reflectie

De reflectie vanuit de directie Volwassenenzorg geldt voor wonen, dagbesteding en

een onderdeel van cyclisch leren, en hoe maken we dit toegankelijk voor mede­

ambulante zorg. Het jaar 2018 kenmerkte zich door zorgen om de personele bezetting

werkers van verschillende niveaus? Daarover kunnen we ook leren van teams

op een groot aantal woningen, met name op de landgoederen waar de meer zorg- en

waar de zelfevaluatie goed loopt.

begeleidingsintensieve cliënten wonen. Toch bleef er een sterke focus op verbetering van kwaliteit van zorg:

• de succesvolle afbouw van middelen en maatregelen, en het vinden van perspectief voor onze meest kwetsbare cliënten;

• het initiëren van en deelnemen aan wetenschappelijk onderzoek voor al onze doelgroepen;

• het organiseren van symposia waarmee we kennis delen en uitwisselen met en tussen onze eigen zorgprofessionals en die van collega-zorgorganisaties. Daarnaast

Behandelcentra We zijn trots op wat we in 2018 allemaal hebben opgepakt, maar er zijn ook zorgen over de komende periode. Zoals elk jaar staan er weer veel verbeter- en ontwikkelpunten op de kwaliteitsagenda. ‘Pas op de plaats maken’ kan eigenlijk niet, er zal doorontwikkeld moeten worden om de kwaliteit op het juiste niveau te houden en het juiste aanbod op de vraag van de cliënt en de vraag vanuit de maatschappij te kunnen bieden. Hiervoor zijn mensen nodig, mensen die ontwikkelen, verbeteren en implementeren, maar juist die medewerkers zijn ook zo hard nodig op de werkvloer.

zijn we actief in het ontwikkelen van aanbod dat past bij de veranderende zorgvraag: woon-initiatieven, scheiden van wonen en zorg, en bieden van maatwerk aan cliënten

Door de krapte op de arbeidsmarkt neemt de druk op een steeds kleinere groep

met een zeer complexe zorgvraag.

medewerkers dusdanig toe dat het schuurt.

De focus op kwaliteit van zorg vertaalde zich dan ook in een hoge cliëntwaardering.

Ontwikkelen en verbeteren kan wel, maar op een lager tempo dan we zouden willen en we gewend zijn. In de komende periode is dat zorgelijk, vooral met het oog op de

Daarnaast laat de zelfevaluatie zien dat hier werk aan de winkel is:

• Het reflecteren op kwaliteit en het eigen handelen (als individu en als team) is nog

implementatie van nieuwe wet- en regelgeving, zoals de invoering van de Wet zorg en dwang.

geen gemeengoed. Wij kunnen teams en medewerkers hierin helpen door zelfevaluatie

Kind & Jeugd

niet te positioneren als losstaande activiteit. Maar het in te bedden in het geheel van

K&J kwam na de introductie van de Jeugdwet in 2015 in een zeer dynamische omgeving

acties die gericht zijn op het evalueren van onze (ervaren) kwaliteit van zorg, zoals

terecht. Gemeenten werden verantwoordelijk voor de uitvoering van de Jeugdwet en

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2018

44

de Jeugdwet zelf kende een sterke vernieuwingsambitie. Hierdoor kwam het veld enorm in beweging. Inmiddels hebben we veel geleerd, is er heel hard gewerkt op alle fronten en mogen we concluderen dat we in alle regio’s een vaste en betrouwbare partner zijn voor gemeenten en collega-instellingen, maar vooral voor de kinderen en de gezinnen.

Dit betekent echter niet dat we er zijn. Aanbestedingen blijven komen, zoals de H10 in de regio Haaglanden in 2020 en in een aantal regio’s staan de tarieven waar we mee werken onder grote druk. Bovendien zien we dat de inhoudelijke doelstellingen van de Jeugdwet, zoals minder residentiële zorg, (nog) niet behaald zijn en dat veel gemeenten met forse budgetoverschrijdingen op de Jeugdwet kampen.

Bij de Wet langdurige zorg zien we langzaam maar zeker een afname van de instroom.

Dit wordt veroorzaakt doordat jonge kinderen allereerst hulp krijgen via de Jeugdwet én door de strengere instroomeisen bij de toegang van de Wet langdurige zorg.

Tenslotte zien we in snel tempo veranderingen op de arbeidsmarkt, geven onze medewerkers aan dat zij de werkdruk als hoog ervaren en ligt het ziekteverzuim boven het landelijk gemiddelde.

Dit alles betekent dat we doorzetten op de weg van inhoudelijke vernieuwing volgens onze visie. Ook besteden we veel aandacht aan onze medewerkers zodat zij duurzaam inzetbaar blijven. We zorgen ervoor dat de werkprocessen goed georganiseerd zijn, zodat onze bedrijfsvoering solide is.

Ambities van Kind & Jeugd voor 2019 zijn:

• Jaarlijkse metingen van het leefklimaat op alle jeugdgroepen (instrument is in ontwikkeling).

• Start van de beleidscyclus via zelfevaluatie in alle regio’s.

• Borging van het kwaliteitssysteem Kind & Jeugd binnen de HKZ certificering

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2018

45

Externe visitatie en reflectie raad van bestuur

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2018

46

Externe visitatie en reflectie raad van ­bestuur Onderdeel van het Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg is de externe visitatie op het

• Storytelling meer gebruiken

kwaliteitsrapport. Bij de visitatie zijn raad van bestuur en directie in gesprek gegaan

In het kwaliteitsrapport kan meer ruimte gemaakt worden voor “storytelling” waarbij

met interne stakeholders (een afvaardiging van raad van toezicht, centrale cliënten-

aan de hand van concrete casussen een beeld wordt gegeven hoe Ipse de Bruggen

raad en centrale ondernemingsraad) en externe stakeholders. Als extern deskundigen

daarmee omgaat. Dit kunnen zowel positieve voorbeelden zijn als casussen waarin

waren zorginkopers van Zorg & Zekerheid en VGZ aanwezig, de directeur van Iederin en de manager kwaliteit van de VGN.

het minder goed is gegaan.

• Beschrijf concreter de positie van Ipse de Bruggen in de externe omgeving De visitatiecommissie adviseerde om in het kwaliteitsrapport concreter te beschrij­

De algemeen gedeelde mening was dat de visitatie een interessante en relevante

ven welke positie Ipse de Bruggen inneemt in de externe omgeving. Wat is het

reflectie op de kwaliteit bij Ipse de Bruggen opleverde. Met een breed samengestelde

krachtenveld waar Ipse de Bruggen mee te maken heeft en hoe acteert Ipse de

groep deelnemers van gedachten wisselen over hoe je de kwaliteit van de zorg kunt

Bruggen daarin?

evalueren, levert waardevolle inzichten en ideeën op. Er was veel waardering voor de

• Maak onderscheid in verschillende doelgroepen en regio’s

inhoud van het kwaliteitsrapport en de wijze van verantwoording. Ook werden diverse

Vanuit de centrale cliëntenraad werd aangegeven dat het goed is om onderscheid te

aanbevelingen gedaan. Deze worden meegenomen in het volgende kwaliteitsrapport,

maken in de verschillende doelgroepen die we in zorg hebben. Nu blijven de beschrij­

vanwege de strakke planning was het niet mogelijk om de punten te verwerken in het

vingen in het rapport vrij algemeen. Bijvoorbeeld het thema eenzaamheid kan een

kwaliteitsrapport 2018.

algemeen thema zijn, maar kan zich per cliëntendoelgroep toch heel verschillend uiten. Vanuit de zorgverzekeraars kwam een vergelijkbare opmerking, maar dan om

De externe visitatie heeft de volgende feedback en leerpunten opgeleverd:

• Maak nog helderder welke resultaten zijn bereikt en hoe de verbetercyclus werkt

de rapportage meer te differentiëren naar regionale of lokale verschillen.

Reflectie raad van bestuur

Het is van belang om concreter te beschrijven hoe de verbetercyclus (de PDCA

De raad van bestuur concludeert dat het kwaliteitskader en het verantwoorden over

cyclus) functioneert. Benoem de resultaten die Ipse de Bruggen wel en niet heeft

kwaliteit op basis van zelfevaluatie en de visitatie op het kwaliteitsrapport belangrijke

bereikt ook in relatie tot wat dit oplevert voor de cliënten. Resultaten kunnen nog

instrumenten zijn om de kwaliteit van zorg binnen Ipse de Bruggen te verbeteren.

meer gekwantificeerd worden. Met een toelichting op de cijfers, wordt ook de ontwikkeling in de resultaten zichtbaarder gemaakt.

• Dilemma’s benoemen

Tegelijkertijd blijkt dat veel teams nog zoekende zijn om vorm aan te geven aan de vrije ruimte die de zelfevaluatie biedt als instrument voor verantwoording. Daarom investeren

In een kwaliteitsrapport is het interessant om te zien welke dilemma’s er spelen en

directie en raad van bestuur in 2019 veel tijd in het directe contact met de teams om in

hoe daar op is geacteerd door de organisatie. Dit geeft zicht op waar de raad van

gesprek te gaan over de zelfevaluatie en de resultaten.

bestuur en directie zich zorgen over maken en welke beperkende factoren de kwaliteit van zorg beïnvloeden. Zo staat bij Kind & Jeugd het werkveld bijzonder

De aanbevelingen en inzichten vanuit de externe visitatie worden meegenomen in de

onder druk en betekent dit dat er permanent keuzes gemaakt moeten worden over

doorontwikkeling van het kwaliteitssysteem en bij het opstellen van het volgende

hoe de zorg te organiseren.

kwaliteitsrapport.

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2018

47

Bijlage

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2018

48

Van zorgen Voor naar zorgen Dat - Manifest -

Goed leven Jezelf ontwikkelen, capaciteiten benutten en dromen realiseren

Eigen kracht & regie Uitgaan van eigen krachten en mogelijkheden

Goed leven Ieder mens is bijzonder en heeft het recht op een goed leven. Dat betekent

­samenleving. Jezelf ontwikkelen, capaciteiten benutten en je wensen

Van regels naar waarden

en dromen kunnen realiseren. Dat is onze visie, daar staan we voor bij

Terug naar de essentie

zelf keuzes kunnen maken en bepalen wat belangrijk voor je is. ­Andere mensen om je heen hebben en volwaardig mee kunnen doen in de

Ipse de Bruggen.

In gesprek Cliënt

Nog vaker op zoek gaan naar de vraag achter de vraag

Iedereen is bijzonder

Eigen kracht en regie Wij ondersteunen mensen met een handicap. Alles wat we doen is gericht op het bevorderen van de kwaliteit van hun leven. We gaan uit van de eigen kracht en mogelijkheden van onze cliënten en hun netwerk.

Dat betekent dat we niet voor hen bepalen, overnemen of betuttelen maar cliënten ondersteunen om de regie over hun eigen leven te voeren.

We weten dat leven en leren gepaard gaan met risico’s. Met de cliënt, zijn (wettelijk) vertegenwoordiger en zijn familie bekijken we hoe we met die risico’s omgaan.

Dichtbij organiseren Ons vertrekpunt is de duurzame relatie met onze cliënten en hun netwerk

Kritisch bevragen Vakmanschap

Visie waarmaken in de praktijk

Kansen creëren, respecteren en leren van fouten

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2018

49

In gesprek

Van regels naar waarden

We willen echt in gesprek zijn met de cliënt, zijn (wettelijk) vertegenwoordiger en anderen

We werken op basis van visie en vertrouwen en de waarden die daarin besloten liggen.

die voor hem belangrijk zijn, om erachter te komen wat zijn vragen, wensen en behoeften

We willen minder regels, procedures en lijstjes, alleen de minimaal noodzakelijke kaders

zijn. Dat betekent nog vaker dan we nu doen zoeken naar de vraag achter de vraag. En ook

en afspraken. We gaan terug naar de essentie en organiseren zo eenvoudig mogelijk.

nadrukkelijker bespreken of we op het goede spoor zitten, of de cliënt tevreden is en wat

Onze opvattingen over goede zorg en de beleving van de cliënt zijn leidraad voor ons han­

we kunnen verbeteren. Samen met hen maken we afspraken over hoe zorg of ondersteu­

delen en dat is voor ons de toets van kwaliteit. Daarover leggen we op een betekenisvolle

ning vorm krijgt. Soms schieten middelen of mogelijkheden tekort, dan zoeken we samen

manier verantwoording af aan elkaar en aan de buitenwereld.

naar wat wél kan.

Vakmanschap

Kritisch bevragen Hier staan wij voor. Dit is onze richting. De visie echt waarmaken in de praktijk, daar gaat

We staan voor deskundige en betrouwbare zorgprofessionals. Die hebben uiteraard

het ons om. Dat betekent dat we elkaar meer en kritischer gaan bevragen of het lukt onze

vakinhoudelijke kennis en expertise maar het zijn vooral ook mensen die echt in gesprek

visie te realiseren in de dagelijkse praktijk en of we daadwerkelijk alles doen om bij te

gaan, persoonlijk initiatief nemen, hun gezond verstand gebruiken en verantwoorde risico’s

­dragen aan de tevredenheid van onze cliënten.

durven te nemen in relatie tot de vraag van de cliënt. Mensen die kansen creëren, kunnen reflecteren en leren van fouten. Beperkingen leiden soms tot complexe vragen. Daarvoor zetten we specialistische kennis in en die blijven we ook steeds ontwikkelen.

Dichtbij organiseren De duurzame relatie tussen cliënt, zijn netwerk en de zorgprofessional is ons vertrekpunt.

Van daaruit bouwen we de organisatie verder op. Zorgprofessionals in teams krijgen de verantwoordelijkheid, regelruimte en de middelen om te doen wat nodig is voor de cliënt.

Zij regelen met elkaar niet alleen de zorg maar organiseren ook hun eigen werk. We gaan naar een plattere organisatie met snelle besluitvorming, minder managers en minder staf.

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2018

50