Goed leven bij Ipse de Bruggen: Kwaliteitsrapport 2017

Goed leven bij Ipse de Bruggen Kwaliteitsrapport 2017

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2017

1

Inhoudsopgave Algemeen Samenvatting

3

1. Van de raad van bestuur

7

2. 2017 in vogelvlucht

10

Volwassenenzorg (Wlz) 3. Zelfevaluatie

15

4. Kwaliteit rond het individuele zorgproces

20

5. Eigen regie voor de cliënt

25

6. Het meten van cliëntervaringen

31

7. Samenspel

34

8. Veiligheid

37

9. Betrokken en vakbekwame medewerkers

42

Kind & Jeugd en SGLVG-kliniek 10. Kwaliteit bij Kind & Jeugd

46

11. Kwaliteit bij SGLVG-Behandelcentrum Middenweg

51

Vooruitblik 12. Plannen voor 2018

54

Reflectie

57

COLOFON © Ipse de Bruggen, 2018

Bijlagen Bijlage 1: Verbeteracties uit het kwaliteitsrapport 2016

44

Fotografie: Marieke van der Heijden, Theo van Pelt, Robin Utrecht, Joost van Velsen,

Bijlage 2: Onderzoeken

45

Sander van der Wel, Gilles van Winsen.

Bijlage 3: Grafieken met resultaten uit de zelfevaluatie

46

Vormgeving: VRHL Content en Creatie

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2017

2

Samenvatting Voor u ligt het kwaliteitsrapport 2017 van Ipse de Bruggen. Dit rapport gaat over de kwaliteit van onze zorg, gebaseerd op het nieuwe kwaliteitskader Gehandicaptenzorg (KKGZ) dat in 2017 is ingevoerd. Dit kader is van toepassing op de Wet langdurige zorg. Wij hebben ervoor gekozen om ook informatie toe te voegen over de kwaliteit van onze zorg binnen Kind & Jeugd en de klinieken. Op deze manier geven wij een totaalbeeld van ons werk en dient dit rapport ook als ons jaarverslag.

Dit past bij onze ambitie om eenvoudiger en meer vanuit de bedoeling te verantwoorden.

Voor cliënten hebben wij een aparte versie gemaakt. Deze vormt een basis voor

• 67% vindt dat het zorgproces voldoende goed is georganiseerd.

begeleiders om hierover - waar mogelijk - met cliënten in gesprek te gaan. De cliëntversie

• Rond de 90% vindt dat de aspecten veiligheid, het gebruiken van de cliëntervaring en

is terug te vinden op www.ipsedebruggen.nl

het betrekken van het netwerk, voldoende zijn uitgewerkt.

• 79% van de respondenten vindt het team voldoende competent.

Zelfevaluatie Het overgrote deel van de teams uit de Volwassenenzorg voerde, in navolging van de

Bij nadere uitsplitsing naar cliëntendoelgroep, ontstaat een onderscheid in de scores.

proeftuin in 2016, een zelfevaluatie uit op de drie bouwstenen van het kwaliteitskader:

In 2018 wordt dit nader geanalyseerd. Zie bijlage 3 voor grafieken met meer uitkomsten.

Hoe is onze zorg voor de cliënt?, Wat vindt de cliënt? En hoe vinden we dat we het als team doen? Elk team mocht zelf bepalen hoe ze de evaluatie uitvoerde. Over het

Kwaliteit van zorg rond de individuele cliënt

algemeen zorgde de zelfevaluatie voor enthousiasme bij de teams en leverde het

Het zorgproces rond de individuele cliënt staat bij Ipse de Bruggen centraal; in het

herkenbare en bruikbare informatie op.

manifest, het werken met kernteams én zelforganisatie. We vragen elke cliënt wat voor hem of haar een goed leven is en kijken daarbij naar de vraag achter de vraag.

Enkele uitkomsten:

Het kernteam bestaat uit de cliënt, zijn begeleider en belangrijke mensen uit zijn netwerk,

• 82% van de respondenten vindt dat de zorgvraag voldoende in beeld is.

zoals verwanten. In 2016 zij we hiermee begonnen en het streven is dat voor iedere cliënt een

• Rond de 90% vindt dat de aandacht voor de risico’s, het werken volgens de afspraken

kernteam wordt ingericht. Begin 2018 had 76% van de cliënten een kernteam. Begeleiders

en de betrokkenheid van het netwerk voldoende is.

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2017

hebben door zelforganisatie meer regelruimte en vrijheid om dingen voor de cliënt te realiseren.

3

Samenvatting

We streven ernaar dat iedere cliënt een adequaat zorg- en behandelplan (ZBP) heeft.

Afbouw van vrijheidsbeperking staat hoog op onze agenda. Dankzij het programma

Uit de internal audit begin 2017 bleek dat niet alle zorg- en behandelplannen actueel

‘Afzondering een uitzondering’ kon bij 158 van de 168 cliënten die wel eens werden

en relevant waren. Een speciale taskforce wist dit te verbeteren. Uit de toets van de

afgezonderd, de afzondering volledig worden afgebouwd. Een heel mooi resultaat.

accountant eind 2017/begin 2018 bleek dat alle getoetste zorg- en behandelplannen nu

Met een speciaal programma krijgen we ook meer zicht op kwetsbare cliënten, die

voldoen aan de gestelde eisen.

vrijheidsbeperkingen kennen en waar weinig perspectief op verbetering is. Deze cliënten leven soms in een sociaal isolement en hebben vaak geen zinvolle daginvulling.

Via doelgroepgerichte kennisontwikkeling en -overdracht krijgt de kwaliteit van de

Ons bureau Bijzondere Opnemingen in Psychiatrische Ziekenhuizen (BOPZ) wil hen in

individuele zorgverlening voortdurend een impuls. Per cliëntendoelgroep zoeken

samenwerking met het intern expertiseteam, begeleiders en behandelaren weer stap

kennisteams naar effectieve begeleidings- en behandelmethoden op basis van de laatste

voor stap laten deelnemen aan het dagelijkse sociale leven.

inzichten. Ook onderzoeken deze teams risicoprofielen per doelgroep. Daarbij maken ze gebruik van uitkomsten van de vele wetenschappelijke onderzoeken die lopen zoals

We investeerden in het klachtenbewustzijn van medewerkers door middel van

bijvoorbeeld GOUD en SCORE (zie bijlage 2 voor een overzicht). In 2017 organiseerden de

workshops. In 2017 werd 164 keer een beroep gedaan op de cliënten­

kennisteams onder andere symposia voor begeleiders.

vertrouwenspersonen en de klachtenadviseur. Bij de raad van bestuur kwamen vier formele klachten binnen.

Eigen regie van de cliënt De eigen kracht en mogelijkheden van de cliënt vormen het uitgangspunt in de dagelijkse

In 2018 komt het cliëntportaal ‘Mijndossier’ beschikbaar voor alle cliënten/

begeleiding bij Ipse de Bruggen. Dat betekent dat de cliënt waar mogelijk zelf keuzes

vertegenwoordigers van de Volwassenenzorg. Ipse de Bruggen ontving in 2017 als

maakt, waarbij we op zoek gaan naar de vraag achter de vraag. Cliënten krijgen alle

eerste gehandicaptenzorgorganisatie het DigiD-certificaat om de toegang tot het

mogelijke zeggenschap over hun eigen zorg- en behandelplan, over waar ze willen wonen

eigen dossier veilig te regelen.

en werken en wat ze in hun vrije tijd willen doen.

Het meten van cliëntervaringen Via medezeggenschap, formeel en informeel, hebben cliënten invloed op zaken die op

Ipse de Bruggen onderzoekt periodiek de cliënttevredenheid en beschouwt dit als een

hun woning, dagbesteding, in de regio en bij de organisatie spelen. In 2017 werden meer

toets voor het evalueren en verbeteren van de zorg. We gebruiken de methode ‘Cliënten

cliënten en vertegenwoordigers nadrukkelijker betrokken bij allerlei projecten. De coaches

over kwaliteit’ van de LSR. We stellen jaarlijks een derde van de in totaal 27 vragen en

cliëntenmedezeggenschap vragen hier bij teams en managers ook actief aandacht voor en

doen op deze manier eens in de drie jaar de volledige meting. In 2017 gingen de vragen

ondersteunen cliënten in hun medezeggenschap.

over de onderwerpen bejegening, wonen, dagbesteding en eigen regie

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2017

4

Samenvatting

(zelf kunnen bepalen). Enkele uitkomsten zijn:

Circa honderd aandachtsfunctionarissen medicatie voerden in hun bijscholingscursus een

• 85% van de cliënten is tevreden over hun woonplek;

quickscan uit over de medicatieveiligheid in hun teams.

• 90% tevreden is over de dagbesteding; • 56% van de cliënten vindt dat begeleiders te veel bepalen.

Ipse de Bruggen kent een goede meldcultuur. Teams gebruiken de meldingen van incidenten om de veiligheid te verbeteren. Steeds meer teams vragen actief om

Onder wettelijk vertegenwoordigers van cliënten die zelf hun ervaringen niet kunnen

toegang tot de rapportages per team of ondersteuning bij de analyse. Bijna 70% van

vertellen, hielden we een pilot-meting. Zij gaven Ipse de Bruggen een 8,2 en zijn uitermate

de incidentmeldingen betrof agressiemeldingen, waar bij ruim 60% sprake was van

tevreden over luisteren naar hen (90%) en verzorging (95%). Al met al resultaten waar wij

fysieke uitingen. Verder betroffen veel meldingen de medicatie, waarvan ongeveer

trots op kunnen zijn, met de eigen regie van de cliënt als continue aandachtspunt.

80% plaatsvond op het moment van het aanreiken van medicatie. In 2017 werden vier calamiteiten gemeld aan de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (zie pag. 32).

Samenspel Ouders en familieleden zijn belangrijk in het leven van de cliënt. Daarom willen we nog

Betrokken en vakbekwame medewerkers

beter samenwerken in de driehoek van cliënt - ouders - professional. We vertaalden de

Door de toenemende krapte op de arbeidsmarkt kreeg het aantrekken en behouden

Driehoekskunde van orthopedagoog Chiel Egberts in woord en beeld naar onze eigen

van medewerkers prioriteit. Zo bieden we nieuwe medewerkers/zij-instromers de kans

visie en de samenwerking in kernteams.

om een beroepsopleiding te volgen. Zij krijgen hun opleidingsuren en -kosten vergoed en

Vervolgens ontwikkelden we een leerpad om beter te leren samenwerken in de driehoek.

een baangarantie na diplomering. In 2017 lukte het zo om ruim 100 extra begeleiders

In 2017 werden de eerste negen trainingen gegeven. In deze trainingen krijgen

aan te trekken.

begeleiders meer inzicht in de positie en rol van ouders en leren ze op de cliënt én zijn ouders/ wettelijk vertegenwoordiger te focussen.

De uitbreiding van de formatie verloopt over het algemeen echter moeilijker dan verwacht. Om voldoende nieuwe mensen te kunnen aannemen, startte in 2017 een

Veiligheid

centrale recruitmentafdeling, die onder meer een database van potentiële medewerkers

Binnen Ipse de Bruggen zoeken we steeds een balans tussen een zo gewoon mogelijk

beheert en hen proactief benadert en op de hoogte houdt.

leven voor de cliënt en zijn veiligheid.

Medewerkers kunnen hun vakbekwaamheid ontwikkelen door het volgen van trainingen.

Medicatieveiligheid heeft permanent onze aandacht en we zetten hierin stappen ter

Vanaf 2017 krijgen alle begeleiders een nieuwe preventie- en agressiehanteringstraining

verbetering. Zo werden er extra medicatiewagens besteld, waarmee er nu 202 in gebruik

aangeboden. Ruim de helft heeft de training al gevolgd. Ook voor de verschillende

zijn. De nieuwe medicatiewagens zijn in de toekomst koppelbaar aan bijvoorbeeld een

doelgroepen ontwikkelden we specifieke leerlijnen, zoals de opleiding over niet-sturende

iPad, waardoor de foutgevoeligheid nog verder kan afnemen.

communicatie voor mensen met een verstandelijke beperking.

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2017

5

Samenvatting

Alle medewerkers krijgen een driedaagse Manifesttraining waarin zij de waarden van ons

Uit cliënttevredenheidsonderzoek in samenwerking met het LSR en Stichting Alexander

Manifest (onze zorgvisie) leren toepassen in de dagelijkse praktijk. In 2017 volgden 827

bleek dat de Kinderdienstencentra gemiddeld een 8,3 als rapportcijfer krijgen, OBC

medewerkers deze training.

Ambulante begeleiding een 8,1, OBC Naschoolse dagbehandeling een 7,6 en OBC Intramuraal een 6,8. Resultaten waar we trots op kunnen zijn en die ook nog ruimte voor

Het ziekteverzuim was met 6,44% ruim 0.5% hoger dan in 2016. Vanaf de zomer (2017)

verbetering bieden.

volgen we een andere verzuimaanpak. HR-consulten zijn toebedeeld aan managers om hen direct te ondersteunen en adviseren over een adequate aanpak en in 2018 stappen

SGLVG

we over op een nieuwe Arbodienst.

Ons behandelcentrum Middenweg bestaat uit twee locaties: een SGLVG+-kliniek in Portugaal en SGLVG kliniek Zwammerdam. Hier behandelen we volwassenen met een licht

Kind & Jeugd

verstandelijke beperking en ernstige gedrags- of psychiatrische problemen. Binnen het

In 2015 en 2016 ging veel aandacht uit naar de decentralisatie van de jeugdzorg (naar de

expertisecentrum de Borg werken we samen met andere SGLVG-klinieken in Nederland.

gemeenten) in het kader van de Jeugdwet. In 2017 kwam er meer ruimte om te bouwen

Hiermee werken we ook aan kwaliteitsverbetering door een zelfreview van het team,

aan een fundament voor kwaliteit. De nadruk lag daarbij op verbetering van de werkwijze

cliëntervaringen en externe visitatie.

en -processen. Door de invoering van een model behandelcentrum en vraaggerichte trajectbemiddeling zijn de wachttijden voor cliënten aantoonbaar afgenomen, worden

Een sterk punt uit deze kwaliteitsbeoordeling is dat we blijven zoeken naar manieren van

kinderen/jongeren sneller gescreend en kunnen we hen eerder op de juiste plek plaatsen.

een warme overdracht van cliënten vanuit een andere organisatie of woonplek, ook al worden de kennismakingsgesprekken niet meer gefinancierd. Het aansluiten van onze

Ook startten diverse nieuwe samenwerkingen met andere zorgaanbieders om voor

behandelmodules bij de behandelfase/hulpvraag van de cliënt, is een verbeterpunt.

ouders en kinderen een passend en compleet aanbod te ontwikkelen en de Jeugdzorg te

Er wordt nu gewerkt met vaste behandelroutes en -modules.

vernieuwen. Zo maakt Ipse de Bruggen in de gemeente Alphen aan den Rijn en Kaag en Braassem nu deel uit van het brede samenwerkingsverband ‘GO! voor jeugd’.

2018 In 2017 zijn goede stappen gezet in de realisatie van onze zorgvisie: het Manifest.

Daarnaast investeerde Kind & Jeugd in nieuwe methodieken. Bij de orthopedagogische

Voor 2018 staan diverse projecten op stapel om de kwaliteit van onze zorg nog verder

behandelcentra (OBC’s) werd de monitor leef-werkklimaat geïntroduceerd. Deze brengt

te verbeteren. Want elke cliënt is bijzonder en heeft recht op een goed leven.

drie keer per jaar in beeld hoe jongeren de sfeer en inrichting, interacties met anderen, repressie en toekomstperspectief ervaren. De kinderdienstencentra startten met de invoer van Applied Behavior Analysis (ABA), een bewezen effectieve methodiek die kinderen met een (autistische) beperking stimuleert in hun communicatie en ontwikkeling.

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2017

6

1. Van de raad van bestuur

1. Van de raad van bestuur “Ieder mens is bijzonder en heeft recht op een goed leven. Dat betekent zelf keuzes kunnen maken en bepalen wat belangrijk voor je is”, dat is de kern van het manifest van Ipse de Bruggen.

Het manifest werd vier jaar geleden met cliënten, vertegenwoordigers en medewerkers

en zich blijven ontwikkelen. Het is onze passie om daarvoor een veilige en stimulerende

gezamenlijk ontwikkeld. Hierin legt Ipse de Bruggen een belofte aan onze cliënten vast en

omgeving te creëren.

wordt verwoord wie wij willen zijn.

Naar een toekomstbestendige koers De zeven waarden in het manifest (zie afbeelding hieronder) zijn richtinggevend voor ons

Het manifest is ook een leidraad voor een toekomstbestendige koers. In 2017 spraken

organiseren en handelen. De cliënt staat op de eerste plaats. Wij coördineren, helpen,

we met elkaar op een strategiedag hoe we het manifest nog beter kunnen realiseren

kijken vooruit en zijn een partner voor cliënten. Zij willen het maximale uit hun leven halen

in de organisatie, en in ons denken en doen. Dit leggen we binnen de basis van het manifest vast in een aantal beleidsmatige keuzes en kaders. Het gesprek hierover ontstond vanzelf. Tegelijkertijd blijkt dit niet altijd eenvoudig te zijn. Keuzes die enerzijds de ruimte

Goed leven “Jezelf ontwikkelen, capaciteiten benutten en dromen realiseren.”

Van regels naar waarden

voor eigen inbreng en inventiviteit vergroten, bepalen anderzijds de voorwaarden en Eigen kracht & regie “Uitgaan van je eigen krachten en mogelijkheden.”

begrenzing van die ruimte.

Meer handen aan het bed

“Terug naar de essentie.”

Na ombuigingen en een ingrijpende reorganisatie in 2016, zetten we in 2017 weer

Cliënt

In gesprek “Nog vaker op zoek gaan naar de vraag achter de vraag.”

iedereen is bijzonder

Dichtbij organiseren

stappen vooruit. Door de ombuigingen werd 15 miljoen euro vrijgemaakt voor extra handen aan het bed en opleidingen voor begeleiders en management, zoals manifesttrainingen voor alle medewerkers. En een Management Ontwikkelprogramma.

Vanwege de krapte op de arbeidsmarkt verliep de uitbereiding van de formatie helaas

“Ons vertrekpunt is de duurzame relatie met onze cliënten en hun netwerk.”

moeilijker dan verwacht. Om de zorg te ontlasten, werd geïnventariseerd waar knelpunten Vakmanschap “Kansen creëren, respecteren en leren van fouten.”

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2017

Kritisch bevragen “Visie waarmaken in de praktijk.”

lagen. Op basis hiervan werd tijdelijk extra ondersteuning op maat ingezet, bijvoorbeeld bij facilitaire vraagstukken en ICT. Ook was er in 2017 veel aandacht voor het werven en behouden van medewerkers (zie hoofdstuk 9). Zo startten we met de verdere professionalisering van recruitment binnen de organisatie.

8

1. Van de raad van bestuur

Veranderingen in de organisatiestructuur

eigen dynamiek met zich mee. Ook intensiveerden we de samenwerking met ouders en

In 2017 pasten we de organisatiestructuur op enkele punten aan. Binnen het nieuwe

verwanten en collega-organisaties. Daarnaast verandert de groep cliënten. Steeds vaker

vakgebied ‘Klant en Markt’, werken de afdelingen Zorgadministratie, Marketing &

doen cliënten met een zeer ingewikkelde zorgvraag een beroep op ons.

Communicatie, Zorgbemiddeling en Zorgverkoop nu intensiever samen. De directies

Door de toenemende krapte op de arbeidsmarkt vraagt het vinden en behouden van

Langdurige Zorg en Specialistische Behandeling werden veranderd in een directie

goede medewerkers steeds meer inspanningen. We investeerden hier onder meer in door

Volwassenenzorg (VZ) en een directie Kind & Jeugd (KJ). Onderdeel hiervan was een

het instellen van een centrale recruitmentafdeling en het aanbieden van opleidingen aan

overheveling van de klinieken van Kind & Jeugd naar Volwassenenzorg en van een aantal

(nieuwe) medewerkers.

woningen met kinderen van VZ naar KJ.

We liepen niet direct voorop op het gebied van technologie en digitalisering. In 2017 maakten we een inhaalslag met de digitalisering van werkprocessen en het benutten van

Verbetering processen

technologische innovaties. Zo namen we de zorgrobot Zora en de human body dryer op

Internal Audit onderzoekt de opzet, het bestaan en de werking van het risico- en

een aantal locaties in gebruik. Deze dragen bij aan de kwaliteit van leven van cliënten.

beheersingssysteem van Ipse de Bruggen. Op deze wijze zorgen we dat risico’s adequaat

Hierin blijven we de komende jaren investeren.

worden beheersd. In 2016 werd de Internal Auditfunctie ingericht, 2017 was het eerste volle jaar waarin we hiermee werkten. We voerden audits uit op verschillende cruciale

Leeswijzer

processen in de organisatie, waaronder zorg- en behandelplannen, cliëntenvervoer,

We willen cliënten een goed leven geven. De kwaliteit van hun bestaan staat centraal.

borging kwaliteitseisen personeel en registratie en declaratie. Het doel hiervan was om

Dat ziet u terug in dit kwaliteitsrapport. Dit rapport hanteren wij tevens als ons jaarverslag.

systematisch in beeld te brengen waar verbeteringen mogelijk zijn. Met name op het gebied van zorg- en behandelplannen en registratie en declaratie willen we de processen

De opbouw van het rapport is als volgt; we

beter inrichten en afspraken helder vastleggen. Hiermee startten we in 2017. We merken

starten met voor de Volwassenenzorg eerst

dat de audits en de resultaten een bijdrage leveren aan de verbetering van de kwaliteit

de hier toegepaste zelfevaluatie toe te lichten.

van zorg en van de administratieve en organisatorische processen.

Daarna volgen in afzonderlijke hoofdstukken de zeven thema’s van het Kwaliteitskader

Omgeving

Gehandicaptenzorg. In twee aparte hoofdstukken

Waar we ons intern richten op de realisering van ons Manifest gebeurt er ook veel in

beschrijven we de verbeterinitiatieven bij de directie

onze externe omgeving. Door onder meer de invoering van de Jeugdwet (2015) kregen

Kind & Jeugd en de SGLVG-kliniek Middenweg.

we te maken met verschillende financieringsstromen. De zorg voor cliënten met een indicatie vanuit de Wet langdurige zorg (Wlz) wordt gefinancierd vanuit het zorgkantoor,

Maar eerst geven we u een beeld van de

terwijl de gemeenten de zorg financieren voor Jeugdwet-cliënten. Dit brengt een heel

highlights in 2017.

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2017

Jan van Hoek en Andrea van Steensel Raad van bestuur Ipse de Bruggen

9

2. 2017 in vogelvlucht

2. 2017 in vogelvlucht 1 januari: 15 miljoen extra voor de zorg voor de cliënt Door het uitvoeren van de ombuigings­

26 april: Cliënten maken ­jubileumkussens voor IKEA Delft

plannen 2016 (personele reorganisatie

IKEA Delft bestaat 25 jaar en vraagt

Serviceorganisatie) komt 15 miljoen

cliënten van Ipse de Bruggen om

euro beschikbaar voor meer handen

jubileumkussens te maken. Cliënten van

aan het bed en opleidingen voor

de dagbestedingslocaties De Ruimte en

begeleiders.

Het Palet ontwerpen en maken deze bijzondere kussens. Tijdens het 25 jarige

1 maart: ‘Knip’ Kind & Jeugd en Volwassenenzorg

jubileumfeest gaan ze grif van de hand.

Vanuit het oogpunt van bekostiging, zorginhoud en externe ontwikkelingen is een organisatorisch indeling naar leeftijd van cliënten het meest logisch. Per 1 maart zijn er

1 mei: Start project cliëntuitgaven

twee aparte organisatie-eenheden:

Het doel is om het proces van (cliënt)uitgaven (inclusief administratie) op de locaties

• Kind & Jeugd: van 0 tot 18 jaar met een uitloop tot 23 jaar;

efficiënt in te richten. Hierdoor verlopen alleen noodzakelijke cliëntuitgaven via Ipse de

• Volwassenenzorg: voor volwassenen vanaf 18 jaar. De behandelklinieken vallen

Bruggen en wordt de kans op fraude minimaal. Nieuw is het werken met bankpassen op

hier ook onder.

naam van de medewerker.

31 maart: Visitatie kwaliteitsrapport Op basis van de pilot zelfevaluatie 2016 en het kwaliteitsrapport hierover vindt een visitatie plaats met twee externe partijen, stakeholders, management, directie, raad van bestuur en deelnemers aan de pilot (zie hoofdstuk 3).

21 april: Start onderzoek SCORE Het wetenschappelijke onderzoek SCORE staat voor Systematische Cliënt Ondersteuning Resultaat Evaluatie. Vier zorgorganisaties, waaronder Ipse de Bruggen, en de Universiteit Leiden onderzoeken vier jaar lang wat cliënten met een verstandelijke beperking en moeilijk verstaanbaar gedrag helpt.

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2017

11

2. 2017 in vogelvlucht

18 mei: Foodtruck: horeca on tour

13 juli: Staatssecretaris Van Rijn bezoekt de Vlindertuin

Het hele jaar door zijn onze horecalocaties

Martin van Rijn laat zich rondleiden in de

regelmatig te vinden op jaarmarkten,

vroegbehandel- en schoolvoorbereidende

braderieën en feesten in de omgeving.

groep de Vlindertuin en gaat in gesprek

Om dit makkelijk en aantrekkelijk te

met ouders. Hij onderkent het belang van

maken, schaffen we een foodtruck aan:

de samenwerking in het multifunctionele

Ipse de Bruggen Horeca on tour. Zo

gebouw in Honselersdijk. Hier werken

vergroten we ook onze zichtbaarheid.

we samen aan vroegbehandeling en schoolvoorbereiding voor kinderen met

31 mei: Strategiedag

een ontwikkelingsachterstand, reguliere

De raad van bestuur, directie, een groep managers en begeleiders en afgevaardigden van de

kinderopvang en regulier onderwijs.

­centrale ondernemingsraad, centrale cliëntenraad en raad van toezicht denken na over onze strategie. Thema’s zijn positionering, leiderschap, zelforganisatie, strategische keuzes Kind &

18 - 22 september: Samen Fit-week

Jeugd en Volwassenenzorg, samenwerkingsverbanden, leiderschap en personele kracht. In 2017

De Samen Fit-week staat in het teken van bewegen en gezond eten. Er zijn allerlei

is de dialoog hierover verder gevoerd. In 2018 stellen we de strategie vast in een dynamisch

activiteiten voor cliënten en medewerkers: van sportdagen en meedansen met Moef

­document. Dit wordt gaandeweg steeds aangepast aan veranderingen en relevante ontwikkelingen.

(een beweegmascotte) tot het volgen van een kookworkshop met de bekende kok Pierre Wind. De week wordt afgesloten met deelname van 130 medewerkers aan de

29 juni: Onderzoek en praktijk: bruggen slaan

landelijke Zorgmarathon.

28 onderzoekers geven in een bijeenkomst in Zwammerdam een korte pitch over hun (wetenschappelijke) onderzoeken binnen Ipse de Bruggen die bijdragen aan het goede leven van de cliënt. Na de pitches spreken onderzoekers en deelnemers over successen en verbeterpunten bij het uitvoeren van onderzoek.

1 juli: Nieuwe voorzitter raad van toezicht De raad van toezicht van Ipse de Bruggen benoemt Willy Spaan als nieuwe voorzitter van de raad van toezicht. Hij neemt de functie over van Ferry Breedveld die vertrekt, omdat zijn tweede zittingstermijn erop zit.

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2017

12

2. 2017 in vogelvlucht

28 september: ­Inspiratiefabriek

10 oktober: Dating-app voor cliënten

Voor de tweede keer vindt de

Ipse de Bruggen start als eerste

Inspiratiefabriek plaats: een inspirerende

gehandicaptenzorgorganisatie in

dag voor en door medewerkers met 55

Nederland met een pilot voor een

workshops en acts in het servicekantoor in

dating-app voor cliënten. ABCDate

Zoetermeer. Het thema van de geslaagde

is een veilige app waarmee cliënten

dag is innovatie. Mooie voorbeelden

nieuwe mensen kunnen leren kennen.

die aan elkaar worden getoond zijn

De pilot start voor veertig tot zeventig

de dementie virtual reality bril, digitale

cliënten die er erg enthousiast over

nieuws- en planborden Mywepp voor

zijn. In 2018 kunnen alle cliënten de

cliënten en Lean werken.

app gebruiken. Meer collega Doordat ook meer organisaties in 2018 gaan

1 oktober: Nieuwe afdeling Klant & Markt

meedoen, groeit het aantal deelnemers.

Vanaf begin oktober zijn de afdelingen Zorgbemiddeling, Zorgverkoop, Zorgadministratie en Marketing & Communicatie gezamenlijk ondergebracht in een nieuwe afdeling Klant

10 oktober: Duursamen

& Markt. Hiermee willen we de samenhang en focus bij de klant- en marktgerichte

We lanceren een stimuleringsfonds duurzaamheid. Teams kunnen hier tijd, geld en/

ontwikkeling beter borgen. De processen sluiten beter op elkaar aan en ondersteunen

of kennis aanvragen om een duurzaam idee uit te voeren. Van een wurmenbak en

de zorg beter.

energiezuinige koelkast tot een bolderkar waarmee cliënten afval kunnen verzamelen.

Zo werken we samen aan een duurzamer Ipse de Bruggen.

3 oktober: GO! voor jeugd Er wordt bekend gemaakt dat de jeugdhulp in Alphen aan den Rijn en Kaag en Braassem van 2018 tot 2021 bij GO! voor jeugd wordt belegd. Dit samenwerkingsverband (Ipse de Bruggen, Cardea, Gemiva-SVG Groep, Horizon Jeugdzorg en Onderwijs, Kwadraad Maatschappelijk Werk, De Opvoedpoli, Curium-LUMC en Prodeba) gaat de jeugdhulp bieden in deze gemeente.

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2017

13

2. 2017 in vogelvlucht

23 november: Human body dryer haalt het nieuws

1 januari 2018: Vertrek Eric Zwennis, lid raad van bestuur

Cliënten met een ernstig verstandelijke

zijn bestuurlijke loopbaan voort bij collega-organisatie De Zijlen in Groningen.

meervoudige beperking (EVMB) kunnen

Eric Zwennis heeft veel voor Ipse de Bruggen betekend en een belangrijke bijdrage

door het afdrogen na het douchen

geleverd aan het manifest.

Onze bestuurder Eric Zwennis vertrekt na een dienstverband van 32 jaar. Hij zet

verkrampen. Begeleiders ontwikkelen met een vader van een cliënt een human body dryer waardoor cliënten op een veel fijnere manier worden afgedroogd. Deze innovatie trekt de aandacht van media en collegazorgorganisaties, ook internationaal.

November: Symposium MVG en symposium VB In november houden we twee succesvolle symposia voor begeleiders om met elkaar kennis te delen over de zorgverlening voor moeilijk verstaanbaar gedrag (MVG) en licht of matig verstandelijk beperkte (VB) cliënten. Ruim 450 begeleiders bezoeken deze symposia.

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2017

14

3. Zelfevaluatie

3. Zelfevaluatie Nadat Ipse de Bruggen in 2016 met de helft van de woonlocaties participeerde in de proeftuin vernieuwd Kwaliteitskader ­Gehandicaptenzorg (KKGZ) van de VGN, deden we in 2017 een zelfevaluatie met alle woonlocaties in de Volwassenenzorg.

Ipse de Bruggen ontwikkelde in 2016 al een zelfevaluatieproces voor de pilot. In 2017 volgden we deze ‘beproefde’ aanpak.

Externe visitatie

Werkwijze

Op 30 maart 2017 vond op basis van het Kwaliteitsrapport 2016 een externe visitatie

In 2017 besloten de VGN en de belanghebbende partijen om de proeftuin voor het

plaats, waarbij een groep mensen van binnen en buiten Ipse de Bruggen reflecteerde op

Kwaliteitskader uit te breiden naar de hele branche. Voor Ipse de Bruggen betekende dit

het proces en de uitkomsten. Aan die visitatie namen deel: de cliëntenorganisatie Ieder(in),

dat we alle zorglocaties van de Volwassenenzorg (die onder de WLZ vallen) uitnodigden

GGZ Emergis uit Zeeland, de centrale cliëntenraad, de centrale ondernemingsraad, de

om een zelfevaluatie uit te voeren.

raad van toezicht, zorgmanagers en medewerkers van Ipse de Bruggen en directie en bestuur.

De locaties die niet onder de WLZ vallen, zoals Kind & Jeugd en de behandelkliniek Middenweg (die in BORG-verband samenwerkt) volgden een eigen manier van toetsen.

De reflectie op het kwaliteitsrapport en het zelfevaluatieproces maakten ons enthousiast voor deze manier van onderzoek naar kwaliteit en knelpunten in de zorgorganisatie. De

Voor de zelfevaluatie hanteerden we dezelfde werkwijze als in 2016. De teams voerden een

meerwaarde werd vooral gezien in het betekenisvol vragen stellen over de eigen locatie in

zelfevaluatie uit op de drie bouwstenen van het kwaliteitskader: Hoe is onze zorg voor de

plaats van het invullen van algemene vragenlijsten. Tegelijkertijd werd onderkend dat de

cliënt?, Wat vindt de cliënt? En hoe vinden we dat we het als team doen?

uitkomsten dermate divers waren dat het moeilijk was om de betekenis voor het grotere geheel te zien. Van de externe visitatie is een audiovisuele samenvatting gemaakt. Deze is

Elk team mocht zelf bepalen hoe ze de evaluatie uitvoerde. Wel vroegen we om daar op een

te zien via www.bit.ly/visitatie2017. In bijlage 1 kunt u in een overzicht teruglezen wat er

uniforme manier verslag van te doen door per bouwsteen de uitkomst te geven. Bovendien

gedaan is met de verbeteracties uit het kwaliteitsrapport 2016.

vroegen we de teams om maximaal vijf sterke punten en vijf verbeterpunten te formuleren.

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2017

16

3. Zelfevaluatie

Per bouwsteen werden de volgende subvragen gesteld:

Proces

1. Bouwsteen 1: Hoe is onze zorg voor de cliënt?

Van de 283 teams die we voor de zelfevaluatie uitnodigden, voerden 233 teams een

a. zorgvraag: hebben we zicht op wat belangrijk is voor de cliënt, hebben we dat

evaluatie uit en stelden hierover een eindverslag op. De teams hadden daarbij de keuze

samen met de cliënt en verwanten in beeld gebracht en hebben we daar een actueel

uit twee hulpmiddelen: een gedetailleerde vragenlijst: de IdB-Cube, of een globale

plan op?

vragenlijst: de ZEP-tool (Zelfevaluatieproces -tool). Met de IdB-Cube vulden 170 teams

b. bijzondere zorg: hebben we goed beeld van de bijzondere zorgbehoefte en risico’s voor de cliënt (somatisch en mentaal) (onvrijwillige zorg)? c. dagelijkse zorg: bieden we de afgesproken zorg en zijn we alert op veiligheid en bijzonderheden bij de cliënt? d. betrokkenheid netwerk: zijn anderen uit het netwerk betrokken bij de zorg voor de cliënt en hebben wij dat gefaciliteerd? e. kwaliteit van bestaan: weten we hoe de cliënt zijn kwaliteit van leven ervaart?

2. Bouwsteen 2: Wat vindt de cliënt ervan?

(met circa 1450 cliënten) een vragenlijst in. Met de ZEP-tool vulden 63 teams (met circa 670 cliënten) de zelfevaluatie uit. Van 50 teams ontvingen we geen feedback over hoe ze de zelfevaluatie hadden uitgevoerd. We gaan in gesprek met deze teams om te kijken wat de oorzaak hiervan is en wat er eventueel aan ondersteuning nodig is.

Het laten valideren van de uitkomsten door derden vonden teams nog moeilijk uitvoerbaar. Het was voor sommigen onvoldoende duidelijk hoe je dat kunt doen.

Ook logistieke aspecten speelden een rol; het kost extra tijd en wie regelt dit. De teams die wel anderen betrokken bij de validatie, vonden dit inspirerend.

a. Wat is de opbrengst uit het cliëntervaringsonderzoek?

3. Bouwsteen 3: En hoe vinden we dat we het als team doen? a. zorgproces: hebben we het zorgproces goed georganiseerd? b. veiligheid: hebben we voldoende aandacht voor veiligheid? c. cliëntervaring: weten we wat de cliënt ervaart en handelen we daarnaar? d. relatie met cliënt en verwant: hebben we een goede relatie met de cliënt en zijn verwanten? e. teamcompetentie: zijn we als team competent voor deze doelgroep cliënten?

Nadat een team de zelfevaluatie had uitgevoerd, werd aan hen gevraagd om de uitkomsten te laten valideren door een onafhankelijke derde (bijvoorbeeld uit een ander team) en daar verslag van te doen. De conclusie met sterke punten en verbeterpunten vormen een basis voor het formuleren van acties voor onder andere het teamontwikkelplan.

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2017

17

3. Zelfevaluatie

Ervaringen vanuit de praktijk

In onderstaande twee tabellen is te zien dat medewerkers over het algemeen tevreden

De zorgdirectie en zorgmanagers bespraken hoe het zelfevaluatietraject is ervaren en wat

zijn over de kwaliteit van zorg en de zorgorganisatie. Maar circa 10 - 20% van de

het heeft opgeleverd.

respondenten vindt dat het beter kan. Opvallend is dat de vraag of de zorgvraag goed in beeld is - een primaire eis voor onze zorgverlening (bouwsteen 1, vraag 1) - het meest

Onderstaand enkele bevindingen uit deze gesprekken:

kritisch is beantwoord. Misschien is hier een verband met de kritische score op de vraag

• De zelfevaluatie roept veel enthousiasme op. Teams zijn blij dat de oude KKGZ-

hoe het zorgproces is georganiseerd (bouwsteen 3, vraag 6). De overige overzichten per

vragenlijst 2a hiermee is komen te vervallen.

leefsfeer staan in bijlage 3. We onderzoeken eventuele nadere verbanden.

• Er zijn verschillende goede en leuke initiatieven ontstaan, waarbij medewerkers zelf onderlinge uitwisseling organiseren.

• De uitkomsten leveren op teamniveau direct herkenbare en bruikbare informatie op.

• Relatief veel managers blijken onthand als ze alle vrijheid krijgen om de zelfevaluatie zelf vorm te geven; ze vragen pas laat om hulp.

Totaalbeeld Kwaliteit van zorg Bouwsteen 1

• Niet iedereen is gemotiveerd om een zelfevaluatie te doen; het wordt soms nog gezien

4 Samen

als verplichting. Hierdoor organiseert een aantal teams het proces te laat, waardoor de

3 Doen

zelfevaluatie onder tijdsdruk (te) snel wordt uitgevoerd.

• Teams ervaren de aangeboden formats of hulpmiddelen voor de evaluatie of het

Inhoudelijke uitkomsten

10 Teamcompetent 9 Relatie 8 Cliëntervaring

2 Bijzondere zorg

7 Veiligheid

1 Zorgvraag

6 Zorgproces 0%

vastleggen van de uitkomsten als helpend, maar soms ook als ingewikkeld.

20% 40% 60% 80% 100%

De data die de teams voor de zelfevaluatie hebben aangeleverd, zijn nader geanalyseerd

Legenda:

en worden hieronder kort samengevat. Het zijn geen objectieve kwalitatieve uitkomsten,

 beslist mee oneens

maar het beeld dat de medewerkers zelf geven over de kwaliteit van zorg (Bouwsteen

 oneens

1) of een teamreflectie op hoe het zorgproces is georganiseerd (Bouwsteen 3).

 niet eens/niet oneens

Daarmee geeft het ook hun verbeterambitie weer. Over de resultaten van bouwsteen 2

 eens

(cliëntervaringen) leest u meer in hoofdstuk 6.

 beslist mee eens

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2017

Totaalbeeld Teamreflectie Bouwsteen 3

0%

20% 40% 60% 80% 100%

18

3. Zelfevaluatie

Conclusie Het principe van zelfreflectie en de waarde daarvan voor de dagelijkse praktijk worden gewaardeerd. Ook al is het nog niet makkelijk om in alle vrijheid de juiste vorm te vinden.

Vooral het laten valideren van bevindingen door anderen bleek een lastig proces.

Zelfevaluatie sluit goed aan bij de waarden van het manifest en past perfect bij onze werkwijzen met kernteams en zelforganisatie.

Uit de inhoudelijke analyse blijkt dat de leefsfeer1 het meest onderscheidende criterium is: uitsplitsing naar leefsfeer levert significante verschillen op. Dit wijst erop dat de verschillen gerelateerd zijn aan de cliëntendoelgroep. Het zelfevaluatie-instrument lijkt geschikt om de kwaliteit van zorg cliëntgerelateerd te evalueren.

Uitsplitsing naar regio (Noordoost of Zuidwest) of naar Dagbesteding of Wonen levert nauwelijks onderscheid op in de antwoorden. Kennelijk zijn we ondanks de uitgestrektheid van de organisatie en de verschillende culturen op de landgoederen en locaties eensgezind in de (zelf)beoordeling van de kwaliteit van zorg en de teamreflectie.

Ook de vorm van het aanbod is niet bepalend.

1

De leefsfeer staat voor een begeleidingswijze en omgeving die bij een

specifieke cliëntendoelgroep past.

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2017

19

4. Kwaliteit rond het individuele zorgproces

4. Kwaliteit rond het individuele zorgproces Het zorgproces rond de individuele cliënt staat bij Ipse de Bruggen centraal; in het manifest, het werken met kernteams én zelforganisatie. We vragen elke cliënt wat voor hem of haar een goed leven is en kijken daarbij goed naar de vraag achter de vraag. Dat is ons uitgangspunt. Samen met het kernteam rond de cliënt proberen we zijn wensen waar te maken.

In 2017 bouwde Ipse de Bruggen verder aan de inrichting van kernteams en maakten medewerkers zich het manifest steeds meer eigen. Daarmee werd een stevige basis gelegd om de cliënt te ondersteunen bij het organiseren van een goed leven.

Organiseren van individuele zorg

Eigen maken

Ipse de Bruggen streeft ernaar om voor alle volwassen cliënten een kernteam in te richten.

Het manifest, nieuwe manieren en een andere organisatiestructuur werken alleen

Naast de cliënt zitten in het kernteam ouders of wettelijk vertegenwoordigers en de

als iedereen in de organisatie zich de nieuwe waarden echt eigen heeft gemaakt.

persoonlijk begeleider. Maar juist ook andere belangrijke relaties kunnen deelnemen, zoals

Daartoe worden medewerkers getraind en gecoacht. Zo volgen alle medewerkers een

een vrijwilliger, een vriend, de trainer van de sportclub of de logopedist. De cliënt stelt zijn

manifesttraining, zijn er teamtrainingen, bijvoorbeeld over samenwerken in de driehoek,

eigen kernteam samen. In februari 2018 had 76% van de cliënten een kernteam.

in samenhang met zelforganisatie.

In het kernteam staan de wens van de cliënt en de vervulling daarvan centraal. Daar kan iedereen uit het kernteam aan bijdragen. Zo kan een cliënt die graag op voetbal

Verantwoorde zorg en goed leven

wil, afspreken om met zijn vader of een vriend bij een club te gaan kijken en ter plekke

Naast eigen regie is de inhoudelijke kwaliteit van de zorg verweven met professionele

uitzoeken wat daar allemaal mogelijk is om er echt bij te horen.

kennis en kunde. Op de belangrijkste levensgebieden (gebaseerd op de domeinen van Schalock en Verdugo), zoals lichamelijk en psychisch welzijn, zelfbepaling en bijdrage aan

De persoonlijk begeleider heeft meer vrijheid en regelruimte gekregen om dingen voor de

de maatschappij, worden voor iedere cliënt in het cliëntvolg- en ondersteuningsplan (CVO)

cliënt te realiseren. Begeleiders kunnen op veel gebieden direct concrete afspraken maken

de wensen en afspraken beschreven. Iedere cliënt krijgt op deze domeinen de zorg die hij

en deze (laten) uitvoeren. Daarvoor zijn geen aanvragen in drievoud meer nodig.

nodig heeft.

Deze zelforganisatie is een belangrijke voorwaarde om de cliënt eigen regie te geven en individuele kwaliteit van zorg te kunnen vormgeven. Wanneer je de cliënt emancipeert

Hierbij besteden we veel aandacht aan de extra kwetsbaarheden die cliënten vanwege

moet je zijn begeleider en omgeving mee-emanciperen, met minimale bureaucratie en

hun vaak complexe beperkingen hebben. We inventariseren per domein de risico’s en hoe

maximale regelruimte.

we daarmee in het belang van de cliënt het beste kunnen omgaan.

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2017

21

4. Kwaliteit rond het individuele zorgproces

De basis voor de zorg vormen zorgprofielen en doelgroepspecifieke uitgangspunten voor

Doelgroepen volwassenenzorg en leefsfeer

behandeling en begeleiding. Het vertrekpunt zijn vier veel voorkomende beperkingen: mensen met moeilijk verstaanbaar gedrag, mensen met ernstige verstandelijke en meervoudige beperkingen, mensen met een verstandelijke beperking, en oudere mensen uit deze groepen die te maken hebben met functieverlies.

OUD

VB

MVG

EVMB

Gewoon en toch beschermd

Leven in begrip en voorspelbaarheid

Veilig en comfortabel leven

“Volgens professionals ben ik ernstig verstandelijk en ­meervoudig beperkt. Maar ik ben vooral gewoon Perry.”

EVMB

LVB/MVB

Perry Klaassen (cliënt)

OUD

VB OUD

MVG

MVG LVB/MVB

Leven met behoud van functionaliteit & vitaliteit

DEMENTIE

MVG

SGLVG

EVMB

EVMB OUD

OUD

EVB

MVG

Kennisteams Kennisteams verzamelen praktijkgerichte kennis voor specifieke doelgroepen. Waar heeft iemand met moeilijk verstaanbaar gedrag last van, wat helpt hem en welke methodes en programma’s zijn er? Welke risico’s zijn er? En welke knelpunten worden er in de praktijk

Systematisch werken met het zorg- en behandelplan

ervaren? Op basis van verzamelde informatie adviseren de kennisteams management

Het kernteam bespreekt minimaal eenmaal per jaar de wilsrichting van de cliënt

en directie over de zorg en ondersteuning aan de specifieke doelgroepen en de kennis

in de vorm van een goedlevengesprek. Op basis van het goedlevengesprek maken

en kunde die medewerkers nodig hebben om met de doelgroep te werken. Zo zijn er in

begeleiders een zorg- en behandelplan (ZBP) dat wordt opgeslagen in het cliëntvolg-

2017 twee symposia georganiseerd, één voor medewerkers die werken met licht en matig

en ondersteuningsplan (CVO). We stellen doelen, komen tot acties om die te bereiken

verstandelijk beperkte cliënten én één over moeilijk verstaanbaar gedrag van cliënten.

en verdelen taken. Naast een goedlevengesprek is er minimaal een keer per jaar een

Ruim 450 medewerkers hebben aan deze symposia deelgenomen.

tussentijdse evaluatie.

In de zogenaamde leefsferen kijken we wat cliënten nodig hebben om goed te functioneren. In de benadering, maar bijvoorbeeld ook in de fysieke omgeving.

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2017

22

LVB/ MVB

4. Kwaliteit rond het individuele zorgproces

Een zorg- en behandelplan is geldig wanneer het niet langer dan een jaar oud is

We blijven nieuwe wegen zoeken om cliënten te verleiden tot een gezonde leefstijl.

én ondertekend is door de cliënt en/of de wettelijk vertegenwoordiger. De internal

Zo werden in 2017 op de drie landgoederen beweegpaden aangelegd: een fitnesspad in

auditor deed een audit omtrent de ZBP’s, constateerde verbetermogelijkheden en deed

Nieuwveen, laarzenpaden in Zwammerdam en een Moef-pad in Nootdorp. Deze paden

aanbevelingen. Op basis hiervan werd er een taskforce in het leven geroepen om dit

maken wandelen om de hoek aantrekkelijk, afwisselend en laagdrempelig. Cliënten waren

gedegen aan te pakken.

betrokken bij het uitzetten van de paden, bijvoorbeeld bij het maken van laarzen voor de bewegwijzering. Ook experimenteerden we met de robot Zora, een kleine robot die

• Zorgmanagers die geen 100% score hadden, maakten een analyse plus verbeterplan en voeren nu verbeteringen door.

• Een ‘geldig zorgplan’ stond hoog op de agenda van diverse bijeenkomsten, zodat managers en begeleiders doordrongen zijn van de noodzaak.

beweeginstructies geeft. Dit werkt goed bij cliënten die bijvoorbeeld moeite hebben met contacten en zich veilig voelen bij voorspelbare instructies. Bovendien kunnen begeleiders cliënten individueel ondersteunen, terwijl Zora instructies geeft. De ervaringen waren zo positief dat we vanuit fondsen nog twee beweegrobots aanschaften.

• We inventariseerden waarom het juist wel of niet goed lukte om zorgplannen getekend te krijgen, om van elkaar te kunnen leren.

Om extra aandacht te vragen voor

• We deden tussentijds steekproeven naar de aanwezigheid van geldige ZBP’s.

een gezonde leefstijl organiseerde het

• We werken aan verbetering van het cliëntvolg- en ondersteuningsysteem (CVO).

Platform Samen Fit in september een

• De informatie op intranet over het CVO werd verbeterd en toegankelijker gemaakt.

succesvolle Samen Fit-week. Hierin werden allerlei beweegactiviteiten en markten

Uitgangspunt is dat elke cliënt een geldig ZBP heeft. Verspreid over verschillende

georganiseerd, waarin begeleiders en

maanden voert de accountant op dit gebied controles uitgevoerd. Daarbij zijn geen

cliënten kennis konden maken met

onregelmatigheden geconstateerd.

innovatieve materialen en activiteiten.

Ook toonde de bekende kok Pierre Wind

Gezondheidsbevordering

op twee locaties hoe je gezond en lekker

Bij de Ipse de Bruggen werken we al geruime tijd met beweegprogramma’s,

eten kunt bereiden. Het Platform Samen

die goed aansluiten bij de beperkingen van cliënten en gemakkelijk zijn in te

Fit probeert locaties te ondersteunen bij

passen in hun dagelijks leven. Hierin zijn we geïnspireerd door het weten­-

gezondheidsbevordering en successen te

schappelijk onderzoek GOUD (Gezond ouder worden met een verstandelijke

delen. Zo werd in 2017 ook een nieuwe

beperking). De beweeg­m ascotte Moef is inmiddels een herkenbaar symbool

beweegmodule en een nieuwe

voor veel beweegplezier.

Moef-CD uitgebracht.

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2017

23

4. Kwaliteit rond het individuele zorgproces

Onderzoek naar afbouw antipsychotica bij cliënten Ongeveer een derde van de mensen met een verstandelijke beperking gebruikt antipsychotica, bijvoorbeeld voor gedragsproblemen. Er is geen bewijs dat dit effectief is, wel dat anti­psychotica negatieve bijwerkingen hebben. Daarom startte het GOUDconsortium in 2017 een onderzoek naar hoe we antipsychotica bij mensen met een verstandelijke beperking verantwoord kunnen afbouwen. Hierbij is ook aandacht voor eventuele gevolgen hiervan voor medewerkers. Dit onderzoek duurt 36 maanden, de eerste resultaten worden vanaf begin 2020 verwacht.

Plannen voor 2018 • Verder uitbreiden van het aantal kernteams. Eind 2018 heeft elke cliënt een kernteam.

• Achterhalen van succes- en faalfactoren van het beheren van zorgplannen op basis van gesprekken met zorgmanagers en begeleiders. De uitkomsten benutten we voor uitwisseling en deskundigheidsbevordering.

• Doorontwikkelen van het CVO en beschikbaar maken van het portaal MijnDossier voor alle cliënten en wettelijk vertegenwoordigers van de Volwassenenzorg.

• Ontwikkelen van een innovatieve belevingskeuken in Nieuwveen, waar we samen met cliënten kunnen koken. Dit draagt bij aan gezondheidsbevordering.

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2017

24

5. Eigen regie voor de cliĂŤnt

5. Eigen regie voor de cliënt De eigen kracht en mogelijkheden van de cliënt vormen het uitgangspunt in de dagelijkse begeleiding bij Ipse de Bruggen.

Dat betekent dat de cliënt zelf keuzes maakt, waarbij we samen op zoek gaan naar de vraag achter de vraag. Cliënten krijgen alle mogelijke zeggenschap over hun eigen zorg- en behandelplan, over waar ze willen wonen en werken en wat ze in hun vrije tijd willen doen. Ook zeggenschap over dagelijkse keuzes als kleding of eten, is belangrijk. Bovendien denken cliënten mee over wat er op hun locatie gebeurt. Cliëntenraden denken formeel mee over dingen die op een locatie, landgoed of op organisatieniveau spelen.

Kernteams

we hieraan stelden. We zijn de eerste organisatie in de sector die DigiD toepast als

De eigen regie van de cliënt vormt niet alleen de basis van het dagelijkse handelen,

beveiliging. In december slaagden we voor de audit hiervoor van het ministerie van

maar is ook verankerd in de werkwijze. De cliënt, zijn begeleider en zijn naasten

Binnenlandse Zaken.

vormen de kleinste en belangrijkste eenheid binnen Ipse de Bruggen: het kernteam.

Hier maken we samen met de cliënt keuzes voor zijn leven. De cliënt wordt zo ook uitgedaagd om zelf initiatief te nemen om zijn wensen vervuld te krijgen.

De betrokkenheid van het netwerk biedt hiervoor nieuwe mogelijkheden.

Het zijn de kleine dingen die het doen Zeggenschap gaat vaak over kleine

Online portaal in nieuw cliënt volg- en ondersteuningssysteem

dagelijkse dingen. Zo wilde een cliënt

De cliënt en/of zijn wettelijk vertegenwoordiger denkt mee over het individuele zorgplan

met een dieet graag dat zijn diëtist

en de invulling van een goed leven voor de cliënt (zie hoofdstuk 3). In het cliëntvolg- en

deelnam aan zijn goedlevengesprek. Hij

ondersteuningssysteem (CVO) komt in 2018 een online portaal. Daarmee maakt Ipse

wilde weten of hij één keer per week een

de Bruggen de toegang tot het zorgplan en eigen dossier een stuk laagdrempeliger.

roze koek mocht. De diëtist heeft samen

De cliënt of wettelijk vertegenwoordiger kan ook zelf informatie toevoegen.

met hem geschoven in het dieet en de

Het realiseren van het cliëntportaal in het CVO, een verbeterpunt uit de kwaliteits­

wekelijkse roze koek hierin opgenomen.

raportage over 2016, kostte meer tijd dan verwacht door de veiligheidseisen die

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2017

26

5. Eigen regie voor de cliënt

Wilsbekwaamheid in beeld We vroegen we opnieuw aandacht voor de wilsbekwaamheid van cliënten. Hoe bepaal je of een cliënt wilsbekwaam is en waarover kan hij wel of niet zelf beslissen? En is er misschien ruimte voor meer zeggenschap? Daarom werd geïnventariseerd welke cliënten een wettelijke vertegenwoordiger hebben, wie de vertegenwoordigers zijn en waarover zij

“Vrijheidsbeperkingen waren niet altijd nodig.

We zijn ons door de training meer bewust van waarom cliënten bepaald gedrag vertonen. Hierdoor komen we tot alternatieven.”

Ingrid Voorn (persoonlijk begeleider)

kunnen (mee)beslissen.

Cliëntenrechten We maakten een film over de rechten van de cliënt. Deze film illustreert de dilemma’s

Afzondering wordt uitzondering

uit de praktijk soms nét even extra aangezet door de acteurs (cliënten) van theatergroep

Ipse de Bruggen benadrukt in haar visie op vrijheidsbeperking dat we niemand tegen zijn

´t Middelpunt uit Delft. De film gaan we in het najaar 2018 in samenwerking met het

wil in zijn vrijheid mogen beperken. Onze visie is ‘Vrijheidsbeperking, nee, tenzij’.

project wilsbekwaamheid en samenwerken in de driehoek promoten. Hiervoor houden we

De afgelopen jaren hebben we stap voor stap gewerkt aan het afbouwen van afzondering

een Ipse de Bruggen-tour voor medewerkers.

van cliënten (in een afzonderingsruimte of op de eigen kamer). Afzondering moet een uitzondering worden en de ambitieuze doelstelling was om dit in 2017 volledig

Agressie leren voorkomen

afgebouwd te hebben.

We hebben in toenemende mate te maken met veranderingen in de doelgroep cliënten.

Daardoor krijgen we meer cliënten die gezien hun beperkingen gedragsproblemen

Het lukte nog niet om in 2017 geen cliënten meer af te zonderen, maar we zijn ver

hebben. Vanaf 2017 krijgen alle begeleiders daarom een nieuwe preventie- en

gekomen en gaan door met dit project. Van de 168 cliënten die weleens werden

agressiehanteringstraining aangeboden. Ruim de helft heeft de training al gevolgd. De

afgezonderd, behaalden we dit doel in 2017 voor 158 cliënten. Daarvan worden 22

insteek van deze nieuwe training is het voorkomen van agressie en het zo snel mogelijk

cliënten niet meer afgezonderd in de afzonderingsruimte en 136 niet meer op de eigen

weer teruggeven van de regie aan de cliënt. Daarnaast ligt het accent op de mentale

kamer. Daarmee is afzondering in ieder geval een uitzondering geworden.

weerbaarheid van de begeleider. De training bestaat uit een basismodule plus aanvullende modules voor begeleiders die in de praktijk veel te maken hebben met agressief gedrag van

Het interne bureau Bopz houdt nauwgezet het gebruik van middelen en maatregelen

cliënten. Enkele teams (bijvoorbeeld wanneer sprake is van fixatie) kunnen een training op

in het oog. En wijst teams op gesignaleerde knelpunten in vrijheidsbeperking. Ook

maat krijgen, waarin op de begeleiding van individuele cliënten kan worden ingezoomd.

kijkt het bureau mee naar wat de eventuele gevolgen zijn voor medewerkers en hoe zij alternatieven kunnen toepassen. Een team kan samenwerken met het Intern Expertise

Begeleiders leren hoe ze agressie kunnen voorkomen en voelen zich na de training

Team (IET), dat hen coacht op de werkvloer. Dit expertiseteam is terzake deskundig én

zekerder en veiliger, wanneer ze hiermee te maken krijgen.

bestaat uit gedragskundigen en begeleiders uit de praktijk.

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2017

27

5. Eigen regie voor de cliënt

Intern Expertise Team leert anders kijken

Teams onderzoeken steeds meer met ondersteuning van het IET hoe ze het leven van deze

Karel Smit heeft een verstandelijke beperking en een Autisme Spectrum Stoornis.

cliënten kunnen verrijken. Daarbij blijft bureau Bopz scherp kijken hoe het gaat en of er

“Het zijn vaak kleine tegenslagen die Karel uit zijn evenwicht brengen”, vertelt zijn

misschien toch niet meer haalbaar is.

begeleider Ruben Oskam. “Een kopje dat verkeerd staat of een kommetje vla dat overstroomt.”

Medezeggenschap

Ipse de Bruggen zette het Intern Expertise Team (IET) in. Dit team coachte de

Ipse de Bruggen wil medezeggenschap van cliënten en (wettelijk) vertegenwoordigers

begeleiding en liet hen rollenspelen doen: hoe ervaart Karel de wereld? Ruben:

vormgeven op alle niveaus: per cliënt, per locatie, per landgoed, per groep locaties en

“Een van de conclusies was dat Karel gauw overvraagd is en bij tegenslag de

op organisatieniveau. Op veel woningen is er een huiskameroverleg waar zaken worden

discussie niet aankan. We kunnen dan beter handelen en niet praten.”

besproken die er voor de groep toe doen, zoals activiteiten, het eten, de inrichting of

(bron Markant, oktober 2017)

de vakantie. Als cliënten niet of minder actief kunnen meepraten, worden wettelijk vertegenwoordigers hierbij betrokken.

Vanaf 2017 denken cliënten ook steeds vaker mee over allerlei projecten binnen Ipse de

Zorgprogramma voor kwetsbare cliënten

Bruggen, zoals het CVO, nieuwbouw en renovatie, onderzoek en nemen zij soms ook deel

We krijgen meer zicht op kwetsbare cliënten, die veel vrijheidsbeperkingen kennen en

aan werkgroepen en sollicitatiegesprekken voor begeleiders.

waar weinig perspectief op verbetering is. Deze cliënten brengen bijvoorbeeld veel tijd op hun kamer door, leven in een sociaal isolement en hebben vaak geen zinvolle daginvulling.

Bureau Bopz probeert in samenwerking met IET en de begeleiders en behandelaren van de cliënt deze kwetsbaarheid op te heffen of in ieder geval te verminderen. Het streven is om deze cliënten weer te laten deelnemen aan het dagelijkse sociale leven.

Dit zorgprogramma wat landelijk gezien uniek is, begint met het bieden van zinvolle dagbesteding en bevordert dat deze cliënten weer dagelijks buiten komen. Zo proberen we hen een goed leven te geven. Oplossingen liggen soms in overplaatsing naar een andere woning of in een-op-een-dagbesteding.

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2017

28

5. Eigen regie voor de cliënt

een gezonde leefstijl en de ABC-datingsite (een veilige app waarmee cliënten nieuwe

Saskia neemt nieuwe ­begeleider aan

mensen kunnen leren kennen).

Een nieuwe begeleider aannemen

De CCR wil de spreekbuis zijn namens zoveel mogelijk cliënten en wettelijk

is een hele klus, zeker als je er

vertegenwoordigers. Daarom werd in 2017 de communicatie en verbinding met de

twee nodig hebt. En, hoe zouden

achterban (opnieuw) op de agenda gezet. In het najaar organiseerde de CCR een

de cliënten de nieuwe begeleiders

bijeenkomst met de achterban om te bespreken hoe de CCR optimaal in contact kan

vinden? Een woning in Delft besloot

blijven met haar achterban.

bewoners er zelf bij te betrekken.

Cliënt Saskia: “Dat wilde ik graag, al

Coaches cliëntenmedezeggenschap

vond ik het ook wel spannend. Na de

Om de cliëntenraad te ondersteunen, én managers en begeleiders gevoeliger te

eerste gesprekken, kreeg ik de sollicitatiebrieven en kon ik mij inlezen en (kritische)

maken voor medezeggenschap stelden we in 2017 coaches cliëntenmedezeggenschap

vragen bedenken. Door zuurstoftekort tijdens mijn geboorte, werkt mijn oriëntatie

voor de Volwassenenzorg aan. Deze coaches kijken breder naar het versterken

vermogen niet zo goed als bij anderen. Ik vroeg de sollicitanten daarom ‘Wat zou

van medezeggenschap. Ze wijzen teams bijvoorbeeld op de mogelijkheden van

je doen als je een cliënt hebt die de weg niet kan vinden?’. Daar kreeg ik van

medezeggenschap van cliënten en adviseren hoe ze deze optimaal kunnen benutten.

alle drie de sollicitanten goede antwoorden op. Twee sprongen er uit, Kitty en Raymond zijn sindsdien de nieuwe begeleiders.”

Klachten: een kans op verbetering We staan open voor vragen, opmerkingen of klachten van cliënten en hun wettelijke vertegenwoordigers. Deze helpen de zorg verder te verbeteren. We willen toegankelijk zijn

Cliëntenraden

en proberen in gesprek met elkaar tot een oplossing te komen.

Naast deze informele overleggen zijn er Lokale Cliëntenraden (LCR) en een Centrale

Klachten worden zo laagdrempelig mogelijk opgepakt, bij voorkeur door de medewerker of

Cliëntenraad (CCR) met formele taken en bevoegdheden. De lokale raden zijn bij Ipse de

de manager. In 2017 ondernamen we veel activiteiten om medewerkers bewuster te maken

Bruggen per locatie of regio verschillend georganiseerd. We kiezen hier bewust voor een

van het omgaan met klachten. Met als doel klachten makkelijker bespreekbaar te maken en

‘vrij’ model dat aansluit bij wensen van cliënten en hun vertegenwoordigers.

ervan te leren. We boden bijvoorbeeld workshops op maat aan voor managers en teams.

Als de cliënt of wettelijk vertegenwoordiger er niet uitkomt of hulp nodig heeft, kan de

De Centrale Cliëntenraad (CCR) bestaat uit elf wettelijk vertegenwoordigers en wordt

cliëntvertrouwenspersoon (CVP) de cliënt ondersteunen of kan de klachtenadviseur (KA)

ondersteund door een externe voorzitter. Ook is er sinds 2017 een pilot-deelraad cliënten.

bemiddelen tussen de cliënt en Ipse de Bruggen. Zowel de klachtenadviseur als de twee

Deze deelraad denkt in deze proeffase mee over thema’s die dicht bij cliënten staan, zoals

cliëntenvertrouwenspersonen zijn extern en daarmee onafhankelijk van Ipse de Bruggen.

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2017

29

5. Eigen regie voor de cliënt

Aantal keer dat een beroep werd gedaan op de cliëntenvertrouwenspersonen

Plannen voor 2018

en klachtenadviseur

• Voortzetting van project Afzondering, een uitzondering.

• Vervolg programma kwetsbare cliënten.

Beroep op CVP en KA gedaan in 2017 door

Volwassenenzorg

Klinieken

Cliënten

68

27

Vertegenwoordigers

53

Anders

3*

Totaal

124

Kind en Jeugd

• Voorzetten met het afbouwen van fysieke fixatie.

• Voorbereiding op de nieuwe Wet zorg en dwang • Voortzetten van pilot deelraad cliënten op centraal niveau.

13

• Blijven zoeken naar nog betere betrokkenheid en inspraak van cliënten/ vertegenwoordigers bij allerlei projecten en in cliëntenraden • Gerichte acties ondernemen om te komen tot een dekkend netwerk van

27

13

* met anders wordt bedoeld buurtbewoners (2 x) en medewerkers (1 x)

lokale cliëntenraden.

• De CCR gaat verder onderzoeken hoe ze optimaal kan communiceren met de achterban.

• In het najaar van 2018 houden we een tour door Ipse de Bruggen.

In 2017 is er 164 keer een beroep gedaan op de CVP en KA, in 2016 was dat 114 keer.

Dit hangt waarschijnlijk samen met de groeiende bekendheid en vindbaarheid.

Deze gaat over cliëntenrechten, wilsbekwaamheid en samenwerken in de driehoek • Verder werken aan klachtenbewustzijn bij medewerkers en het leren van klachten, onder meer door vervolg van de workshops voor managers en teams.

Sinds 2017 heeft Ipse de Bruggen nieuwe klachtenregelingen voor de Wlz en Jeugdwet.

Samen met collega-organisatie Zuidwester richtten we een klachtencommissie op. De raad van bestuur ontving in 2017 vier formele klachten en legde drie klachten voor aan de klachtencommissie. De commissie adviseerde de klachten ongegrond te verklaren. De raad van bestuur nam dit advies over en volgde de aanbevelingen op. Eén klacht werd opgelost door een gesprek met de zorgdirecteur.

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2017

30

6. Het meten van cliĂŤntervaringen

6. Het meten van cliëntervaringen Het dagelijkse gesprek met de cliënt en zijn directe naasten vormt de basis voor het bieden van een goed leven.

Ook onderzoekt Ipse de Bruggen periodiek de cliënttevredenheid. Die meting beschouwen we als een toets voor het ­evalueren en verbeteren van de zorg. Niet voor niets zijn cliëntervaringen een bouwsteen voor zelfevaluatie en kwaliteit.

In 2017 deed Ipse de Bruggen ook onderzoek (een pilot) onder wettelijk vertegenwoordigers over hun tevredenheid.

Aanpak en methode

Uitkomsten

Binnen Ipse de Bruggen worden verschillende vragenlijsten voor cliënttevredenheids­

Uit het cliënttevredenheidsonderzoek in 2017 bleek dat 85% van de cliënten tevreden is

onderzoek gebruikt. Alle vragenlijsten zijn gekoppeld aan de zorgplanbespreking en

over hun woonplek en dat 90% tevreden is over de dagbesteding. Aan de andere kant

geven uitkomsten per cliënt, per locatie en op organisatieniveau.

vindt 56% van de cliënten dat begeleiders te veel bepalen.

Voor de Volwassenenzorg (Wlz) brengen we de cliëntervaringen in beeld met de vragenlijst Cliënten over Kwaliteit van het LSR. De persoonlijk begeleider legt de vragen

Wettelijk vertegenwoordigers geven Ipse de Bruggen een 8,2 en zijn uitermate tevreden

voor aan cliënten die in staat zijn om ze te beantwoorden. De totale vragenlijst bestaat

over luisteren naar hen (90%) en de verzorging (95%).

uit 27 vragen en moet een keer per drie jaar worden afgenomen. Om het behapbaar te houden voor cliënten, stellen wij hen per jaar negen vragen op een manier (bijvoorbeeld

Dit zijn mooie resultaten waar we trots op zijn. Daarbij realiseren we ons dat ouders/

met pictogrammen) die bij hen aansluit.

wettelijk vertegenwoordigers het misschien soms lastig kunnen vinden om kritisch te zijn. We merken dat een groepsbespreking meer concrete input oplevert voor

In 2017 gingen de vragen over de onderwerpen bejegening, wonen, dagbesteding en eigen

kwaliteitsverbetering, omdat ouders elkaar dan aanvullen en tot concrete

regie (zelf kunnen bepalen). De vragenlijst bestaat uit kwalitatieve vragen (open vragen) en

suggesties komen.

kwantitatieve vragen. Daarnaast hield het LSR op zes locaties een groepsgesprek.

Met name de antwoorden op open vragen in het cliëntenonderzoek zijn van betekenis Aan wettelijk vertegenwoordigers van cliënten die zelf hun ervaringen niet kunnen

voor het verbeteren van kwaliteit. Zo komen we erachter dat een cliënt bijvoorbeeld graag

vertellen, legden we een vragenlijst voor die specifiek voor en met hen is ontwikkeld.

zijn kamer wil veranderen of dat hij bang is voor een medebewoner.

Dit was een pilot-onderzoek. Vanaf 2018 ontvangen alle vertegenwoordigers van cliënten die bij ons wonen, tweejaarlijks de vragenlijst.

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2017

De uitkomsten helpen om scherp te blijven op goede zorg en het geluk van cliënten.

32

6. Het meten van cliëntervaringen

Teams bespreken de resultaten van hun team in de zelfevaluatie en komen zo tot verbeterplannen. Als de cliënt dat wil, worden de resultaten van het gesprek met hem meegenomen in de zorgplanbespreking.

Enkele resultaten uitgelicht • 37% van de cliënten is weleens bang op zijn woning • 78% van de cliënten voelt zich gelukkig op zijn woning • 90% van de cliënten voelt zich gelukkig op de dagbesteding • 69% van de cliënten ambulante begeleiding voelt zich gelukkig

Verbeteren methodiek We zoeken voortdurend naar betere methoden om informatie bij cliënten op te halen.

We werken al met pictogrammen en hebben de vragenlijst opgeknipt. Begeleiders stellen soms bewust maar één vraag per keer of stellen de vragen bijvoorbeeld tijdens een wandeling. In 2017 startten we met het gebruik van praatplaten. Dit zijn grote platen over een thema uit het onderzoek, ontwikkeld door het kennisteam voor cliënten met een lichte tot matig verstandelijk beperking.

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2017

33

7. Samenspel

7. Samenspel Professionals komen en gaan, terwijl ouders en verwanten levenslang zijn verbonden met de cliënt en hun kind kennen als geen ander. Ipse de Bruggen beseft dat ouders en familieleden belangrijke personen zijn in het leven van de cliënt, ook als hij eigen keuzes maakt. Daarom willen we nog beter samenwerken in de driehoek cliënt - ouders - professional. Dat verrijkt het leven van de cliënt. In 2017 ontwikkelden we hierop een visie en startten we met een intern leerpad.

Samenwerken in de driehoek De relatie tussen ouders en kind vormt het fundament voor een goed functionerend

Knalrood haar

kernteam. Waar kernteams niet goed van de grond kwamen, schortte het vaak aan

Een cliënt wil graag haar haar knalrood

een goede samenwerking in de driehoek. Of waren we nog teveel alleen gericht op de

verven, maar ze weet dat haar moeder

autonomie van de cliënt.

dat foeilelijk vindt. Uiteindelijk besluit de begeleider de haren van de cliënt te verven.

Daarom ontwikkelde Ipse de Bruggen een visie over samenwerken in de driehoek en

Want daar moet de cliënt toch zelf over

de belangrijke positie van ouders hierin. De Driehoekskunde van orthopedagoog Chiel

kunnen beslissen. Als moeder langskomt,

Egberts werd zo in woord en beeld vertaald naar Ipse de Bruggen en onze samenwerking

schrikt ze van het nieuwe knalrode kapsel

in kernteams.

van haar dochter. De cliënt is verdrietig dat ze nu een conflict heeft met haar moeder, die ook nog eens boos is op de begeleider. Voor wie moet ze nu partij kiezen?

“We werken supergoed samen met de moeder van Desiree.

We hopen dat haar moeder 101 wordt. Die relatie met haar moeder en broers is het allerbelangrijkste voor haar.”

Begeleider

De begeleider koos de korte route, door zonder overleg met moeder de haren van de cliënt te verven. De lange route, via moeder, had de dochter juist sterker kunnen maken.

Chiel Egberts zegt het als volgt: “Pas als de basis in een driehoek voldoende stevig is, ontstaan er kansen op eigen keuzes van de cliënt.”

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2017

35

7. Samenspel

Training voor teams en kernteamcoaches Vervolgens werd een leerpad ontwikkeld om beter te leren samenwerken in de driehoek.

Er werden zowel teamtrainingen als trainingen met open inschrijving aangeboden.

In 2017 zijn de eerste negen trainingen al gegeven.

In deze trainingen krijgen begeleiders meer inzicht in de positie en rol van de ouders en leren ze op de cliënt én zijn ouders/ wettelijk vertegenwoordiger te focussen. Tijdens de training verplaatsen ze zich in de positie van ouders. En leren zij hoe ze hun eigen positie, vanuit de verbinding met de ouders/wettelijk vertegenwoordigers, steviger kunnen neerzetten. Aan de hand van praktijkvoorbeelden wordt duidelijk dat begeleiders de cliënt het beste helpen wanneer ze de relatie met zijn ouders ondersteunen. Ouders hebben bovendien veel kennis over hun kind en zijn geschiedenis. Die kennis helpt begeleiders om zijn vraag nog beter te begrijpen.

Ook de kernteamcoaches werden opgeleid in samenwerken in de driehoek (plusopleiding), zodat ze de teams hierin kunnen ondersteunen. Via training en begeleiding leren begeleiders de betrokkenheid van ouders bij hun kind te benutten en hen te helpen om samen te beslissen.

Samenspel behandelaars en begeleiders De rollen zijn letterlijk omgedraaid. Waar voorheen vrijwel elke discipline deelnam aan het multidisciplinair overleg, beslist nu het kernteam aan de hand van de zorgen begeleidingsvraag van de cliënt welke behandelaar wordt uitgenodigd. Deze samenstelling kan, afhankelijk van de vraag van de cliënt, per keer en situatie wisselen.

De Leergang Behandelcentrum volwassenen 2017 gaf behandelaars meer inzicht in het manifest en het nieuwe samenspel met kernteams. Tijdens deze leergang leerden ze van elkaar hoe ze hun nieuwe rol kunnen oppakken en zo nodig kenbaar kunnen maken dat

“Toen mijn man en ik ­gevraagd werden voor een gesprek over een ‘goed leven’ voor Dorenda, verwachtte ik daar niet zo veel van. Tegen mijn verwachting in kwam er juist veel uit het gesprek en werd ik zelf ook gevraagd naar mijn ideeën.”

Shirley Snippe (moeder)

ze bij een goedlevengesprek willen aansluiten, of daarover bijgepraat willen worden.

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2017

36

8. Veiligheid

8. Veiligheid Binnen Ipse de Bruggen zoeken we een balans tussen zo gewoon mogelijk kunnen leven en veiligheid. Welke risico’s we ­hierbij accepteren, wordt zorgvuldig afgewogen per cliënt en per locatie (risico-inventarisatie). Verder verbetert Ipse de ­Bruggen voortdurend werkwijzen op het gebied van veiligheid. Zo optimaliseerden we in 2017 de medicatieveiligheid.

Ook werden we betrokken bij diverse externe trajecten binnen de VGN, zoals het invoeren van uitkomstdoelen voor ­medicatie. Hier brengen we veel expertise in.

gebied van het aanreiken van medicatie er met 82% van het totaal uit. In 2017 werd

Zo gewoon mogelijk

het aantal medicatiewagens uitgebreid om deze fouten terug te dringen.

José moet drie keer per dag medicijnen innemen en wil dat graag zelf regelen.

Het werken met een medicatiewagen bevordert dat iedere cliënt de juiste verzuim

Ze kan geen klok kijken, maar weet wel

op het juiste moment krijgt. In de wagen is voor iedere cliënt een ‘eigen’ medicijnlaatje.

dat ze haar medicijnen na het ontbijt, de

En door bijvoorbeeld op de laatjes een foto van de cliënten te plakken, wordt de kans

lunch en het avondeten moet innemen.

op verwisseling nog kleiner. De nieuwe medicatiewagens zijn bovendien in de toekomst

We besluiten samen dat José zelf na de

koppelbaar aan bijvoorbeeld een iPad, waardoor de foutgevoeligheid nog verder kan

maaltijden haar medicijnen gaat innemen.

afnemen (medicatie wordt dan bijvoorbeeld digitaal afgevinkt). In 2017 schaften

De eerste weken kijken we met haar mee

43 locaties medicatiewagens aan. Eind 2017 werken in het totaal 202 woonlocaties

of er misschien extra ondersteuning nodig is.

(78% van het totaal) met dezelfde medicatiewagen.

In 2017 waren we ook van plan om een elektronisch voorschrijfsysteem in te voeren.

Verbeteren medicatieveiligheid

Dit is opgeschoven naar 2018, omdat we dit systeem willen kunnen koppelen aan andere

Binnen Ipse de Bruggen wordt gestimuleerd dat medewerkers alle grote en kleine

digitale systemen. Met een elektronisch voorschrijfsysteem kunnen we onder andere

medicatiefouten melden, omdat teams op basis daarvan de medicatieveiligheid gericht

fouten in het voorschrijf- en bestelproces minimaliseren, terwijl ook de efficiëntie van

kunnen verbeteren. Bij meldingen over medicatie-incidenten springen incidenten op het

het medicatieproces flink toeneemt doordat communicatie van alle betrokkenen via één

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2017

38

8. Veiligheid

systeem plaatsvindt. Zo levert het ook een netto-besparing op door het overbodig worden

incidenten en een verbeterde werkwijze zo snel mogelijk te integreren in de gewone zorg

van papieren toedienlijsten en werkzaamheden die hiermee samenhangen.

en het project dan af te bouwen.

Toetsing medicatiebeleid in de praktijk

Van basisbegeleiding naar behandeling In 2017 organiseerden we weer korte trainingen voor de aandachtsfunctionarissen

In 2017 werd een tool geïntroduceerd die begeleiders helpt om problemen of moeilijke

medicatie binnen de zorgteams. De ruim honderd deelnemers deden tijdens deze

vragen te signaleren en vervolgens de juiste stappen te nemen. Het stappenplan helpt

trainingsbijeenkomsten een zelfevaluatie met behulp van een QuickScan. Hiermee kregen

hen om tijdig een behandelaar, zoals een arts voor verstandelijk gehandicapten of

ze inzicht in hoeverre hun locatie voldoet aan het afgesproken medicatiebeleid en hoe

gedragskundige, te raadplegen. Waar deze behandelaars voorheen regelmatig de teams

het staat met de medicatieveiligheid in de dagelijkse praktijk. Deze QuickScan kunnen ze

bezochten, leren begeleiders nu zelf om de situatie te beoordelen en zo nodig hulp in te

ook met hun team doen om het bewustzijn van medicatieveiligheid van de locatie

roepen. Behalve de tool bieden we begeleiders extra kennis en informatie aan.

Toetsen bevoegd- en bekwaamheden

Alles gaat zijn gangetje op de groep

In 2017 gaven we de toetsing van bevoegd- en bekwaamheden organisatiebreed vorm.



Je formuleert een cliënt vraag aan de hand van de gebieden van basisbegeleiding

van medicatie. Ook de manager kan dit per team bekijken. Het is vervolgens aan de medewerker zelf om te zorgen dat hij bevoegd en bekwaam is en blijft voor deze

Behandeling

Veiligheidsmanagementsysteem (VMS) en het opstellen van verbeterplannen.

Start behandeling



De teams zijn ook zelf verantwoordelijk voor het analyseren van de eigen meldingen in het



Van project naar gewone zorg Met projecten en kwaliteitscommissies brengen we van tijd tot tijd risico’s op het gebied

Indien vraag niet voor behandeling is, dan terug naar basisbegeleiding (vb.: basisbegeleiding aanpassen).

Intake bij arts of gedragsdeskundige en besluit in overleg met cliënt of er behandeld gaat worden





Met vraag naar arts of gedragsdeskundige

Lichamelijke gezondheid

l aa ci erk o S w en t t ne tac n co

n mu

m

Co

Daginvulling

Fy ve sie ili ke gh ei d

Als je er niet uitkomt, maak gewoon een afspraak

van veiligheid onder de aandacht. Zo werkten we de afgelopen jaren bewust aan het terugdringen van val- en slikincidenten. Het streven is om het bewustzijn van dergelijke

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2017

tie

ica

 Emotionele veiligheid



handelingen.

=

g in ed

voor het uitvoeren van zogenoemde voorbehouden handelingen, zoals het toedienen

Het kernteam signaleert een vraag en komt er zelf niet uit



het Leerplein (op intranet) kunnen medewerkers zien of ze bevoegd en bekwaam zijn



Vo

Voorheen gebeurde dit nog regionaal. Zo bevorderen we een eenduidige toetsing. Op

Afsluiten behandeling in overleg met kernteam



Bewegen

te verhogen.

39

8. Veiligheid

Suïcideprotocol

Incidenten

Op basis van een organisatiebrede risico-inventarisatie besloten we in 2017 om

Binnen Ipse de Bruggen heerst een goede meldcultuur. Medewerkers vinden het belangrijk

teams en behandelaars uit te rusten met een protocol voor suïciderisico’s. Het protocol is

om te melden en doen dat veelvuldig. De meldingen worden regelmatig benut bij de

een leidraad om signalen tijdig te herkennen en het risico op suïcide beter in te schatten.

analyse van de zorg voor een bepaalde cliënt. Zo maakt de begeleider of gedragskundige

Het biedt ook handvatten voor het inschakelen van behandelaars of het nemen van

vaak voor een zorgplanbespreking een overzicht van de meldingen. Hieronder enkele

specifieke maatregelen. Als basis diende het al bestaande protocol voor mensen met een

rapportages uit het meldsysteem over 2017 die inzicht geven in verhoudingen tussen

licht verstandelijke beperking en ernstige gedragsmatige of psychiatrische problematiek.

het soort meldingen, de vorm van agressie en het soort medicatiefouten.

[C] MIC incidenten [C] MICVerdeling Verdelingsoorten soorten incidenten 2.19 0.78 10.43

10.43

[C] Medicatie:Verdeling Verdeling naar naar wanneer wanneer ging het fout Medicatie: Verdeling het fout [C][C] Medicatie: naar wanneerging ging het fout (processtappen medicatie) (processtappen medicatie) (processtappen medicatie)

[C] Agressie: Verdeling incidenten naar vorm

1.03%

1.03% 1.03%

21.85

[C] Agressie: Verdeling incidenten naar vorm

2.19

[C] Agressie: Verdeling incidenten naar vorm

0.78 0.31 0.31

5% 5%

5%

21.85

21.85

1.03% 1.03%

1.03%

1.13% 6.26% 1.13% 6.26% 6.26% 1.13% 3.14% 3.14%

3.14%

1.74 17.07

1.74

17.07

13.15

63.26

13.15

63.26 69.22 Agressie Medicatie

Agressie Medicatie

69.22

Ongeval / bijna-ongeval Verslikking Vermissing / ongeoorloofde afwezigheid

Ongeval / bijna-ongeval Verslikking Vermissing / ongeoorloofde afwezigheid

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2017

Verbaal Pesten Verbaal Pesten

1.74

82.16%

Dreigen Fysiek

Verbaal Pesten

82.16% 82.16%

13.15

Dreigen 63.26 Fysiek

Dreigen Fysiek

Voorschrijven Voorschrijven Afleveren/ /verstrekken verstrekken Afleveren Opslag/ /beheer beheer Opslag

Voorschrijven Afleveren / verstrekken Opslag / beheer

Gereedmaken maken/ /uitzetten uitzetten Gereed Aanreiken/ /toedienen toedienen Aanreiken Registreren/ /aftekenen aftekenen Registreren

Gereed maken / uitzetten Aanreiken / toedienen Registreren / aftekenen

Signalerenvan vanbijwerkingen bijwerkingen/ /evaluatie evaluatie Signaleren Medicatieoverdrachtmet metandere andere Medicatieoverdracht zorgprofessionals/ /ouders-verzorgers ouders-verzorgers zorgprofessionals

Signaleren van bijwerkingen / evaluatie Medicatieoverdracht met andere zorgprofessionals / ouders-verzorgers

40

8. Veiligheid

Bijna tweederde van de agressiemeldingen betreft fysieke agressie. Op grond hiervan doet de ARBO-medewerker onderzoek naar de effecten van fysieke agressie op medewerkers.

Hier zijn nog geen tussentijdse uitkomsten van bekend. Tevens wordt onderzoek gedaan naar de effecten van nieuwe Preventie van Agressie Training.

Bij de medicatie-incidenten blijkt dat ruim 80% van de incidenten plaatsvindt op het moment van het aanreiken van medicatie. We besteden veel aandacht aan het verbeteren hiervan (zie paragraaf verbeteren medicatieveiligheid).

De meldingen worden begin 2018 nader geanalyseerd door de kwaliteitscommissies.

Calamiteiten In 2017 meldden we vier calamiteiten aan de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd.

Twee meldingen betroffen een situatie van geweld in de zorgrelatie (tussen cliënten).

Eén melding betrof een ontslag wegens disfunctioneren en één melding ging over het missen van de diagnose van een gebroken heup bij een cliënt. Drie meldingen zijn door de inspectie afgesloten. De melding over het ontslag van de medewerker loopt nog. Bij één melding had de inspectie aanvullende opmerkingen over de onderzoeksmethodiek.

Plannen voor 2018 • We willen gemaakte afspraken in het farmacotherapeutisch overleg met arts en apotheker beter implementeren en borgen. En het traject van voorschrijven en toedienen van medicatie meer eenduidig en controleerbaar maken.

• Aanschaffen van een elektronisch voorschrijfsysteem dat aansluit op het CVO en in de toekomst op de medicijnwagens.

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2017

41

9. Betrokken en vakbekwame medewerkers

9. Betrokken en vakbekwame medewerkers Vakmanschap is één van de zeven waarden in het manifest. Als lerende organisatie biedt Ipse de Bruggen medewerkers en leerlingen volop mogelijkheden om zich te ontwikkelen. Dat is ook nodig, omdat de zorgvraag van nieuwe cliënten complexer wordt en zelforganisatie andere vaardigheden en verantwoordelijkheden vraagt. Leren en ontwikkelen is niet alleen gericht op vakinhoudelijke kennis, maar ook op in gesprek gaan met de cliënt en zijn wettelijk vertegenwoordiger(s) om de wensen en behoefte van de cliënt te verhelderen.

Vraaggericht organiseren Teams hebben meer regelruimte gekregen om de begeleiding vraaggericht te organiseren.

Zo kunnen zij samen met de cliënten en hun netwerk zaken regelen voor de groep of individuele cliënten. Managers sturen meer op afstand.

“Na de training zie ik in dat het manifest niet een stuk tekst is maar een manier van werken.”

“Het denken vanuit de bedoeling… wat is de vraag achter de vraag om te komen tot een goed leven voor de cliënt... leverde mij een frisse kijk op!”

Managers worden op hun beurt via een management-ontwikkelprogramma voorbereid om op afstand sturing te geven aan zelforganiserende teams. Dit programma werd op maat gemaakt voor de Volwassenenzorg en Kind & Jeugd.

Via diverse trainingen werden begeleiders, managers en ondersteunende diensten voorbereid op hun nieuwe rol en de gewenste cultuurverandering. Zo krijgen alle

Vakbekwaam

medewerkers een driedaagse manifesttraining, waarin ze zich de zeven waarden van het

Medewerkers kunnen allerlei inhoudelijk leerprogramma’s volgen. Een voorbeeld is de

manifest eigen maken. Ze ervaren zelf in oefeningen wat het bijvoorbeeld betekent om

preventie- en agressiehanteringstraining die begeleiders professioneel leert omgaan met

afhankelijk te zijn, en ontdekken hoe belangrijk het is om dan te kunnen zeggen wat je

cliënten die agressie kunnen uiten (zie hoofdstuk 5). Deze training boden we aan alle

zelf wilt. In 2017 volgden 827 medewerkers de manifesttraining.

begeleiders aan, omdat de doelgroep cliënten verandert en ze steeds vaker met cliënten te maken krijgen die gedragsproblemen zoals agressie kunnen vertonen. Ook voor de

Daarnaast startte een leerpad over samenwerken in de driehoek van zorgprofessional,

verschillende doelgroepen zijn er specifieke leerlijnen ontwikkeld. Een voorbeeld is de

cliënt en ouders.

opleiding over niet-sturende communicatie voor mensen met een verstandelijke beperking.

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2017

43

9. Betrokken en vakbekwame medewerkers

Bij diverse opleidingen hebben ervaren begeleiders een rol als co-trainer. Zij kunnen vanuit

Medewerkerstevredenheid

hun ervaring de brug naar de praktijk slaan, terwijl we aan hen op deze manier ook

Ipse de Bruggen doet om de twee jaar onderzoek naar de tevredenheid van medewerkers.

carrièreperspectief bieden.

In 2016 werd dit nog onderzocht. In 2017 vond geen onderzoek plaats. Per divisie en team werden verbeterplannen gemaakt op basis van de uitkomsten van het onderzoek in

Medewerkers in opleiding en zij-instromers

2016. In 2018 vindt opnieuw een medewerkerstevredenheidonderzoek plaats.

Ipse de Bruggen leidt jaarlijks zo’n 125 leerlingen op. Ook bieden we nieuwe medewerkers/ zij-instromers de kans om een beroepsopleiding te volgen. Zij krijgen hun opleidingsuren

Meer aandacht voor verzuim

en -kosten vergoed en krijgen na hun diplomering een baangarantie. Hiermee kunnen we

Het ziekteverzuim was in 2017 6,44% en was daarmee 0.56% hoger dan in 2016.

een nieuwe groep medewerkers binnenhalen op een krappe arbeidsmarkt. In 2017 lukte

Vanaf de zomer (2017) volgen we een andere verzuimaanpak. HR-consulten zijn

het mede hierdoor om ruim 100 extra begeleiders aan te trekken. De uitbreiding van de

toebedeeld aan managers en kunnen hen zo direct ondersteunen en adviseren over een

formatie verloopt over het algemeen helaas moeilijker dan verwacht.

adequate aanpak. Ook kunnen ze per team knelpunten analyseren. Daarnaast zijn we op zoek gegaan naar een andere arbodienst met een inspirerende visie op de aanpak van ziekteverzuim. In 2018 stappen we over naar de nieuwe arbodienst.

Luc Bors koos alsnog voor de zorg

Krapte op de arbeidsmarkt

De zorg was altijd al de tweede passie van Luc Bors (54), maar door omstandigheden

Voor bepaalde doelgroepen is het moeilijk om geschikt personeel te vinden. Dit geldt

kwam hij in de passagiersbeveiliging op Schiphol terecht. Toen zijn werkgever besloot

met name voor mensen met moeilijk verstaanbaar gedrag, mensen met een ernstige

afscheid van Luc te nemen, koos hij alsnog voor de zorg. “Sinds september 2017

meervoudige verstandelijke beperking en voor mensen met een lichte verstandelijke

werk ik als begeleider op een woning. Dat ik van buiten de zorg kom, heeft zo z’n

beperking en gedragsproblemen. Ook het aanbod van artsen verstandelijk gehandicapten

voordelen. Ik kan buiten de gebaande paden denken en ben gewend heel efficiënt

en GZ-psychologen is zeer beperkt.

én klantgericht te werken. Maar in het begin van mijn stage ging het hier ook wel eens op mis. Omdat ik zo gewend was anderen te helpen, nam ik cliënten dingen uit

In de zomerperiode, toen de tekorten het meest nijpend waren, werkte een aantal

handen die zij best zelf konden. Het is soms nog best een zoektocht.”

medewerkers tegen een zomerbonus extra uren. Zo konden we de continuïteit garanderen.

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2017

44

9. Betrokken en vakbekwame medewerkers

Om voldoende nieuwe mensen te kunnen aannemen, startte in 2017 een centrale recruitmentafdeling, die onder meer een database van potentiële medewerkers beheert.

“Superleuke baan”

Deze kandidaten houden we actief op de hoogte van nieuwe banen en ontwikkelingen bij

Samantha Könst is blij dat ze vanuit de

Ipse de Bruggen. Met een proactieve en vriendelijke benadering willen we voor hen een

Participatiewet op locatie de Viergang

aantrekkelijke werkgever blijven.

in Nieuwveen aan de slag kon. “Ik vind het superleuk. De sfeer, de collega’s en

Een verandering in het aannamebeleid is dat sollicitanten zich echt moeten kunnen

de cliënten. Eerst werkte ik met een

vinden in het manifest. De organisatiecultuur en werkwijze ervaren ze al tijdens de

lijstje. Daar stond op wat ik moest doen.

sollicitatieprocedure. Begeleiders kiezen zelf hun collega’s en op een aantal locaties

Nu pak ik het werk zelf op. Voor ik hier

worden cliënten betrokken bij sollicitatiegesprekken voor begeleiders.

kwam maakte ik een schoolgebouw schoon. Dat was niet leuk. Bij Ipse de

Twaalf mensen aan de slag vanuit de Participatiewet

Bruggen maak ik ook schoon, maar het

Onze kerngedachte is dat iedereen bijzonder is. Vanuit die gedachte bieden we mensen

verschil met een schoolgebouw is dat

met een afstand tot de arbeidsmarkt kansen op werk. Daarom namen we in 2017 via de

het hier veel huiselijker en gezelliger is.

Participatiewet twaalf mensen aan.

Je doet het voor iemand. Ik voel me hier echt een collega.”

Plannen voor 2018 • Ipse de Bruggen wil meer inzetten op e-learning en werkt mee aan de VGN-Academie waarvoor verschillende organisaties modules gaan ontwikkelen. Deze nieuwe manier van leren is flexibeler en sluit beter aan bij de jongere generatie medewerkers.

Bovendien doen deelnemers opdrachten op hun eigen werkplek, wat effect heeft op het hele team.

• We willen meer samenhang creëren in het opleidingsaanbod vanuit verschillende afdelingen.

• We willen in 2018 25 mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt in huis hebben.

• De werving en ontwikkeling van personeel blijft een speerpunt.

• Voorzetten van manifesttrainingen (in verkorte vorm).

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2017

45

10. Kwaliteit bij Kind & Jeugd

10. Kwaliteit bij Kind & Jeugd In 2015 en 2016 ging veel aandacht uit naar de ontvlechting van Kind & Jeugd en naar de decentralisatie (naar de gemeenten) in het kader van de Jeugdwet. In 2017 kwam er weer ruimte om te bouwen aan een fundament voor kwaliteit. Zo heeft Kind & Jeugd de werkwijze en het werkproces verbeterd waardoor ouders en kinderen sneller passende zorg en begeleiding krijgen. Samen met partners werkt Ipse de Bruggen aan nieuwe zorgconcepten, dicht bij ouders en kinderen.

Model behandelcentrum

Overzichtelijk werkproces

Op 1 januari 2017 voerde Kind & Jeugd een model behandelcentrum in met als

Een helder werkproces waarin iedereen precies weet wanneer hij wat moet doen,

belangrijkste pijlers: samen met ouders, dichtbij, professioneel en samen met andere

vormt een basis voor het leveren van kwaliteit. Daarom brachten we in het verslagjaar

partners in de jeugdzorg.

het werkproces, van aanmelding tot plaatsing, in kaart en beschreven daarbij precies wie wanneer wat doet. Dit werkt in de praktijk goed: het proces verloopt efficiënter,

Onze 4 behandelcentra zijn regionaal gesitueerd. Van daaruit kunnen we kinderen en hun

de cliënt krijgt sneller een advies of passende behandeling en we hebben beter zicht

ouders begeleiden en behandelen via ambulante zorg, een kinderdienstencentrum (KDC)

op een mogelijke wachtlijst.

of tijdelijk in een orthopedagogisch behandelcentrum (OBC).

Samenwerking met partners Daarbij bieden we vraaggerichte trajectbemiddeling. We brengen eerst goed in kaart wat

In samenwerking met andere zorgaanbieders willen we voor ouders en kinderen een

er nodig is en wat de vraag is, waarna we een passend behandeltraject aanbieden. Het

passend en compleet aanbod ontwikkelen en de Jeugdzorg vernieuwen.

uitgangspunt hierbij is ‘zo licht mogelijk en zo zwaar als nodig’. De trajectbemiddelaar

Drie voorbeelden:

fungeert als spin in het web en onderhoudt contacten met de wijkteams (waar elke

• In Delft en de gemeente Westland startten we met een integraal ambulant team waarin

aanmelding binnenkomt) en het behandelcentrum.

de expertises van Ipse de Bruggen, Jeugdformaat en GGZ Delfland werden gebundeld.

We bieden samen ondersteuning en behandeling bij een licht verstandelijke beperking,

De winst voor cliënten is dat de wachttijden aantoonbaar zijn afgenomen, dat kinderen/

psychiatrische problematiek en opvoedproblematiek. Samen kunnen we sneller, beter

jongeren sneller gescreend worden en we hen eerder op de juiste plek kunnen plaatsen.

en effectiever te werk gaan.

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2017

47

10. Kwaliteit bij Kind & Jeugd

• Jongeren uit Haaglanden die in Schakenbosch (gesloten jeugdzorg) worden opgenomen ontvangen gedurende de opname een ambulant behandeltraject, waarin ouders en jongeren worden voorbereid op de periode na Schakenbosch. Dit ambulante team, dat bestaat uit medewerkers van Ipse de bruggen, Jutters en Jeugdformaat, biedt ook na opname ambulante behandeling en zorgt voor een goede overdracht naar de reguliere hulpverlening.

• In 2018 is in de gemeente Alphen aan den Rijn en Kaag en Braassem gestart met GO! voor jeugd. In 2017 werkten hulpverleners vanuit verschillende zorgorganisaties (Cardea, Gemiva-SVG Groep, Horizon Jeugdzorg en Onderwijs, Ipse de Bruggen, Kwadraad Maatschappelijk Werk, De Opvoedpoli, Curium-LUMC, Prodeba) al samen in één organisatie en bereidden we de plannen voor deze nieuwe organisatie voor.

Ouders en kinderen kunnen in Alphen aan den Rijn en Kaag en Braassem vanaf 2018 terecht bij één zorgaanbieder, GO! Voor jeugd, waar zonder schotten alle zorg in één zorgorganisatie is te vinden. De teams zijn in iedere wijk aanwezig, dicht bij de cliënt.

Introductie van monitor leef-werkklimaat

Uitrol Applied Bahavior Analysis

In de orthopedagogische behandelcentra (OBC’s) is het leef-werkklimaat van grote

In 2016 kozen we voor de introductie van ABA (Applied Behavior Analysis) als één van de

invloed op de behandelresultaten. Met nieuwe inzichten van Peer van der Helm, lector

behandelvormen op de behandelcentra van Kind & Jeugd. ABA is een wetenschappelijk

Residentiële Jeugdzorg aan Hogeschool Leiden, willen we een veilig leef-werkklimaat

bewezen effectieve methodiek uit de Verenigde Staten die kinderen met een (autistische)

bevorderen. Bepalend hiervoor zijn: sfeer en inrichting, interacties met anderen, ervaren

beperking stimuleert in hun communicatie en ontwikkeling. De methodiek is aanvullend

repressie en toekomstperspectief.

op de bestaande werkwijze binnen het KDC.

Een monitor brengt drie keer per jaar in beeld hoe jongeren het leef- werkklimaat op

In 2018 zal een tweede groep medewerkers de opleiding afronden en volgt de eerste

deze punten ervaren. De resultaten van deze monitor (op één A-4) helpen teams om

lichting een aanvullend coachingsprogramma. Werd ABA eerst nog beperkt toegepast

verbeterslagen te maken.

binnen twee KDC’s, in 2018 streven we ernaar om deze methodiek te introduceren op alle KDC’s en in de ambulante begeleiding. De trainers gaan ouders, begeleiders en

In 2017 werd deze aanpak bij begeleiders geïntroduceerd; in 2018 starten we met de monitor.

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2017

logopedisten hierbij ondersteunen.

48

10. Kwaliteit bij Kind & Jeugd Kinderdienstencentra

Deze begeleiders E houden zich gericht bezig met kwaliteit. Ze zorgen dat zorgplannen op

In 2017 startten er weer verschillende nieuwe groepen, zogeheten ‘tuintjes’, waarin

orde zijn en coachen hun collega’s op dit gebied. Bovendien hebben zij een signalerende rol.

kinderen met een ontwikkelingsachterstand zo gewoon mogelijk worden opgevangen.

Zo gingen op diverse reguliere kinderdagverblijven groepen van start voor kinderen met

De begeleiders E werden drie dagdelen getraind om deze functie goed gestalte te kunnen

een ontwikkelingsachterstand. Dit is voor ouders laagdrempeliger dan plaatsing op een

geven. We ervaren dit echt als een verbeterslag.

KDC, terwijl kinderen toch de juiste (vroeg)behandeling krijgen. Een ander voorbeeld zijn samenwerkingen tussen zorg en onderwijs. Kinderen met een indicatie voor een KDC gaan

Inspectiebezoek

naar een ZMLK-school waar ze zorg én onderwijs krijgen. Ipse de Bruggen levert dan de zorg.

In 2016 en 2017 kwam de Inspectie op bezoek, waarbij twee verbeterpunten werden gesignaleerd.

• De risicotaxatie bij de intake op gebied van seksualiteit (grensoverschrijdend gedrag)

“Wij zijn blij met de Tovertuin, de begeleiders zijn toppers.

Zij begrijpen Bentley en hij begrijpt hen. Straks kijken wij wat voor school past. Dit wordt geen gewone school, maar met de juiste begeleiding kan hij ver komen.”

Machteld Damen (moeder)

was onvoldoende. In de behandelplannen hebben we de risicotaxatie verbeterd.

Daarnaast zetten we in op gezonde seksualiteit. We hebben aandachtsfunctionarissen opgeleid per team en een e-learningmodule ontwikkeld met individuele en teamopdrachten. In deze training leren begeleiders hoe ze jongeren kunnen voorlichten en hoe ze op een gewone manier met hen over seksualiteit kunnen praten. Begin 2018 start de eerste lichting begeleiders met de e-learningmodule • Ons dossier met Verklaringen omtrent goed gedrag van medewerkers/vrijwilligers was onvoldoende op orde.

Gekwalificeerde begeleider E in ieder team

Bij het bezoek in 2017 waren beide punten voldoende verbeterd. Wel blijft de Inspectie de

De Stichting Kwaliteitsregister Jeugd (SKJ) ziet toe op kwaliteit, toetsing en scholing.

scholing op gebied van seksualiteit volgen.

Het SKJ schrijft onder andere voor dat werk verantwoord moet worden toebedeeld.

Concreet betekende dit in 2017 dat begeleiders E een hbo-opleiding moeten hebben

Cliëntervaringen

en geregistreerd moeten zijn in het beroepsregister. Binnen Ipse de Bruggen waren er

Binnen de KDC’s wordt de tevredenheid van wettelijk vertegenwoordigers gemeten

voldoende hbo-ers werkzaam, maar vaak in lagere functies. Door overplaatsingen

met behulp van een vragenlijst die we samen met het LSR (Landelijk Steunpunt (Mede)

hebben alle teams nu een bekwame begeleider E op hbo-niveau, die is geregistreerd

Zeggenschap) hebben ontwikkeld. De vragenlijst wordt tijdens de zorgplanbespreking

in het beroepsregister.

afgenomen. Eens per jaar wordt de totaalrapportage opgesteld.

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2017

49

10. Kwaliteit bij Kind & Jeugd

Stichting Alexander heeft in 2017 de c-toets doorontwikkeld tot het instrument: Zeg het

Plannen voor 2018

Ons. In de tweede helft van 2017 maten we met dit instrument de tevredenheid van

• Toewerken naar integrale kwaliteitsmonitoring waarin het toetsingskader verantwoorde

jongeren boven de 12 jaar en ouders over de OBC’s, de naschoolse dagbehandeling en de

hulp jeugd, normenkader VOBC, kwaliteitskader langdurige zorg/ WLZ en HKZ

ambulante begeleiding. Elke vragenlijst bestond uit kwalitatieve vragen (open vragen) en

worden meegenomen.

kwantitatieve vragen.

• Bekendheid geven aan en werken volgens de richtlijnen jeugd van het Nederlands Jeugdinstituut (NJI).

Enkele resultaten uitgelicht

• Aansluiten en werken met de verwijsindex, SISA of jeugdmatch.

Kinderdienstencentra: gemiddeld rapportcijfer is 8,3.

• Kwaliteitsslag maken in gezinsgericht werken en werken met een gezinsplan

• 88% van de wettelijk vertegenwoordigers is tevreden over de sfeer.

• 88% van de wettelijk vertegenwoordigers vindt dat het KDC een veilige omgeving biedt.

• 91% van de wettelijk vertegenwoordigers vind dat begeleiders goed naar hen luisteren.

(1 gezin, 1 plan, 1 regisseur).

• Ontwikkelen leerlijn Kind en jeugd.

• Invoeren van monitor leef-werkklimaat bij orthopedagogische behandelcentra (OBC’s) en de naschoolse dagbehandeling. We starten met voorbereiding voor KDC’s en woonlocaties voor kinderen.

OBC Naschoolse dagbehandeling: gemiddeld rapportcijfer is 7,6.

• 88% van de cliënten heeft een goede band met de begeleiders en vindt dat ze de begeleiders kunnen vertrouwen.

• Scholing geven aan begeleiders waarin zij aandacht leren geven aan gezonde seksuele ontwikkeling.

• Implementatie verantwoord omgaan met vrijheidsbeperking (verantwoord nemen van pedagogische maatregelen).

OBC Ambulante begeleiding: gemiddeld rapportcijfer is 8,1.

• Implementatie richtlijn diagnostiek Kind en jeugd

• 94% van de cliënten vertrouwt zijn begeleider.

• Meten van resultaten van behandeling en begeleiding

• 91% van de cliënten voelt zich veilig tijdens de behandeling.

• 97% van de cliënten heeft een goede band met de begeleider.

OBC Intramuraal: gemiddeld rapportcijfer is 6,8.

• 72% van de cliënten vindt dat de begeleiders naar hen luisteren.

• 74% van de cliënten vindt dat de begeleiders hen helpen om een goede keuze te maken.

• 50% van de cliënten vindt dat ze voldoende kunnen meebeslissen over de behandeling.

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2017

50

11. Kwaliteit bij SGLVG-Behandelcentrum Middenweg

11. Kwaliteit bij SGLVG-Behandelcentrum Middenweg Ons Behandelcentrum Middenweg bestaat uit twee locaties: een SGLVG+ -kliniek in Poortugaal en SGLVG-kliniek in Z ­ wammerdam.

Hier behandelt Ipse de Bruggen volwassenen met een lichte verstandelijke beperking en ernstige gedrags- of psychiatrische ­problemen. Hun problematiek balanceert op het snijvlak van verstandelijk gehandicaptenzorg (VG), geestelijke gezondheidszorg (GGZ) en forensische zorg. Binnen het expertisecentrum De Borg werken we samen met andere SGLVG-klinieken in Nederland.

We delen kennis op het gebied van diagnostiek, behandeling en wetenschappelijk onderzoek. En we werken samen aan kwaliteits­­ verbetering. Zo bleek in 2017 dat onze behandelmodules nog beter kunnen aansluiten bij de behandelfase/hulpvraag van de cliënt.

Onze aanpak

Parels en oesters in 2017

Met het Kwaliteitsnetwerk van De Borg werkt het Behandelcentrum Middenweg op een

In 2017 leverde de kwaliteitsbeoordeling vier parels op. Sterke punten, die we vast

inspirerende wijze aan kwaliteit. We beoordelen als team zelf de kwaliteit (zelfreview),

moeten houden en kunnen delen met collega’s in de andere Borginstellingen. Een mooie

de cliënten beantwoorden vragen over de ervaren kwaliteit en we kijken bij elkaar in

parel is dat we blijven zoeken naar manieren van een warme overdracht van cliënten

de keuken (externe visitatie). De kwaliteitsbeoordeling richt zich op vier domeinen en

vanuit een andere organisatie of woonplek, ook al worden de kennismakingsgesprekken

resulteert in een Borgrapportage met ‘Parels om trots op te zijn’ (sterke punten) en

niet meer gefinancierd. Er wordt gezocht naar alternatieven, zoals een telefonische

‘Oesters om te kraken’ (uitdagingen).

kennismaking met de cliënt en samenwerking met vaste contactpersonen binnen penitentiaire inrichtingen.

De vier domeinen zijn: • Cliënt en zijn systeem met de standaarden: betrekken sociaal netwerk, informatie cliënt, informatie voor opname en warme overdracht.

• Behandeling met als standaarden: leidend behandelprogramma, holistische benadering, motiveren cliënt en regie cliënt.

Een andere parel is passie voor de doelgroep. Volgens de kwaliteitsrapportage is het team zich steeds meer bewust van de driekleur (VG, GGZ en forensisch) en groeit hierin steeds meer. De passie voor deze doelgroep is duidelijk af te lezen van onze medewerkers.

Daarnaast kregen we vier verbetersuggesties (oesters), waarvan we de belangrijkste twee

• Personeel met als standaarden: bezetting, cultuur, ervaringsdeskundigen en scholing.

hier noemen. Zo kunnen de behandelmodules nog beter aansluiten bij de behandelfase/

• Veiligheid en risicomanagement met de standaarden: behandelplan, gebruik media,

hulpvraag van de cliënt. Er wordt gewerkt met vaste behandelroutes en -modules. Dit

multidisciplinaire risicotaxatie en signaleringsplan.

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2017

geeft volgens het toetsingsteam duidelijkheid, maar maakt ook dat er beperkt ruimte is

52

11. Kwaliteit bij SGLVG-Behandelcentrum Middenweg

voor andere behandelroutes. Dit komt onder meer doordat behandelcentrum Middenweg

Bezoek Inspectie

een vrij klein behandelteam heeft.

De SGLVG-kliniek in Zwammerdam kreeg in 2017 een toetsingsbezoek Bopz (dwangbehandelingen) van de inspecteur van de Gezondheidszorg. Tijdens dit bezoek

Een ander aandachtspunt is de verbinding van het management met de werkvloer in de

constateerde de inspecteur vooral positieve punten zoals een beperkte dwangbehandeling

het behandelcentrum. “Soms lijkt het management te snel te gaan, terwijl de werkvloer

(passend en volgens de wet- en regelgeving), een goede sfeer en toepassing van de

nog niet meekomt”, aldus de rapportage.

plan-do-check-act-cyclus.

Nieuw behandelprogramma

Plannen voor 2018

Op basis van het kwaliteitsreview in 2016 vernieuwden we in 2017 het

• Verbeteren van de personeelswerving door vacatures bijvoorbeeld meer te richten

behandelprogramma. De arbeidsvaardigheidstraining was te eenzijdig gericht op industrieel werk en vulde maar een halve dag. Nu bieden we cliënten een compleet behandelprogramma. Naast een meer gevarieerde arbeidsvaardigheidstraining volgen

op forensisch/psychiatrisch geschoolde medewerkers.

• Beter laten aansluiten van behandelmodules op de behandelfase en hulpvraag van cliënten.

cliënten dagelijks een basismodule (bijvoorbeeld over seksuele voorlichting of omgaan met

• Betrekken van (24uurs-)begeleiders bij risicotaxatie.

geld) en een module voor hun persoonlijke behandeling.

• Beter aansluiten van management bij begeleiders/behandelaars.

Op basis van de aanbeveling uit 2017 willen we de modules in 2018 beter laten aansluiten op de behandelfase van de cliënten.

Lees meer in het Kwaliteitsverslag van De Borg.

Cliënt als partner in de behandeling Een andere kwaliteitsverbetering is dat we de cliënt meer betrekken bij zijn behandeling.

Cliënten zijn vanaf 2017 altijd aanwezig bij de behandelbespreking en denken mee over wat ze willen leren en welke aanpak/behandeling bij hen past. Een eigen werkmap geeft hen grip op hun behandeling. Daarin staat alles over hun behandeling: het behandelplan, het signaleringsplan, het dagprogramma en evaluaties. Maar ook wat ze gisteren en vandaag hebben gedaan en welke oefenopdracht ze hebben. Voor begeleiders is de werkmap een handvat om samen met de cliënt te kijken waar ze hem van dag tot dag bij kunnen begeleiden. De meeste cliënten zijn trots op hun werkmap en geven de map een persoonlijke touch. Deze aanpak deelde Ipse de Bruggen binnen de Borg met de andere SLVG-klinieken.

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2017

53

12. Plannen voor 2018

12. Plannen voor 2018 In het rapport is bij de diverse hoofdstukken aangegeven wat de plannen en speerpunten zijn voor 2018.

Onderstaand geven we een totaaloverzicht.

Algemeen • Verder uitbreiden van het aantal kernteams. Eind 2018 heeft elke cliënt een kernteam.

• Op basis van gesprekken met zorgmanagers en begeleiders achterhalen wat de succes-

• Tweejaarlijks de vertegenwoordigers van cliënten die bij ons wonen schriftelijk vragen naar hun tevredenheid.

• We willen gemaakte afspraken in het farmacotherapeutisch overleg met arts en

en faalfactoren zijn van het beheren van zorgplannen. Uitkomsten benutten voor

apotheker beter implementeren en borgen. En het traject van voorschrijven en

uitwisseling en deskundigheidsbevordering.

toedienen van medicatie meer eenduidig en controleerbaar maken.

• Doorontwikkelen van het CVO en invoeren van het portaal MijnDossier (voor cliënten en wettelijk vertegenwoordigers).

• Ontwikkelen van een innovatieve belevingskeuken in Nieuwveen, waar we samen met cliënten kunnen koken. Dit draagt bij aan gezondheidsbevordering.

• Aanschaffen van een elektronisch voorschrijfsysteem dat aansluit op het CVO en in de toekomst op de medicijnwagens.

• Ipse de Bruggen wil meer inzetten op e-learning en werkt mee aan de VGN-Academie waarvoor verschillende organisaties modules gaan ontwikkelen. Deze nieuwe manier

• Voortzetting van project Afzondering, een uitzondering.

van leren is flexibeler en sluit beter aan bij de jongere generatie medewerkers.

• Vervolg programma kwetsbare cliënten.

Bovendien doen deelnemers opdrachten op hun eigen werkplek,

• Voorzetten met het afbouwen van fysieke fixatie.

• Voorbereiding op de nieuwe Wet zorg en dwang.

• Voortzetten van pilot deelraad cliënten op centraal niveau.

• Blijven zoeken naar nog betere betrokkenheid en inspraak van cliënten/ vertegenwoordigers bij allerlei projecten en in cliëntenraden.

• Gerichte acties ondernemen om te komen tot een dekkend netwerk van lokale cliëntenraden.

wat effect heeft op het hele team.

• We willen meer samenhang creëren in het opleidingsaanbod vanuit verschillende afdelingen.

• We willen in 2018 25 mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt in huis hebben.

• De werving en ontwikkeling van personeel blijft een speerpunt.

• Voorzetten van manifesttrainingen (in verkorte vorm).

• De CCR gaat verder onderzoeken hoe ze optimaal kan communiceren met de achterban.

• In het najaar van 2018 houden we een tour door heel Ipse de Bruggen. Deze gaat over cliëntenrechten, wilsbekwaamheid en samenwerken in de driehoek.

• Verder werken aan klachtenbewustzijn bij medewerkers en het leren van klachten onder meer door vervolg workshops voor managers en teams.

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2017

Specifiek voor Kind & Jeugd • Toewerken naar integrale kwaliteitsmonitoring waarin het toetsingskader verantwoorde hulp jeugd, normenkader VOBC, kwaliteitskader langdurige zorg/ WLZ en HKZ worden meegenomen.

55

12. Plannen voor 2018

• Bekendheid geven aan en werken volgens de richtlijnen jeugd van het Nederlands Jeugdinstituut (NJI).

• Aansluiten en werken met de verwijsindex, SISA of jeugdmatch.

• Kwaliteitsslag maken in gezinsgericht werken en werken met een gezinsplan (1 gezin, 1 plan, 1 regisseur).

• Ontwikkelen leerlijn Kind en jeugd.

• Invoeren van monitor leef-werkklimaat bij orthopedagogische behandelcentra (OBC’s) en de naschoolse dagbehandeling. We starten met voorbereiding voor KDC’s en woonlocaties voor kinderen.

• Scholing geven aan begeleiders waarin zij aandacht leren geven aan gezonde seksuele ontwikkeling.

• Implementatie verantwoord omgaan met vrijheidsbeperking (verantwoord nemen van pedagogische maatregelen).

• Implementatie richtlijn diagnostiek Kind en jeugd.

• Meten van resultaten van behandeling en begeleiding.

Specifiek voor SGVLG-behandelcentrum Middenweg • Verbeteren van de personeelswerving door vacatures bijvoorbeeld meer te richten op forensisch/psychiatrisch geschoolde medewerkers.

• Beter laten aansluiten van behandelmodules op de behandelfase en hulpvraag van cliënten.

• Betrekken van (24uurs-)begeleiders bij risicotaxatie.

• Beter aansluiten van management bij begeleiders/behandelaars.

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2017

56

13. Reflectie op het kwaliteitsrapport

13. Reflectie op het kwaliteitsrapport De raad van bestuur heeft de interne stakeholders uitgenodigd om gezamenlijk te reflecteren op het kwaliteitsrapport, met als doel het lerend vermogen van de organisatie te versterken. Deze bijeenkomst vond plaats op 23 april 2018 waarbij een ­afvaardiging van de centrale cliëntenraad, centrale ondernemingsraad, raad van toezicht en directie zorg aanwezig waren.

Centraal tijdens deze bijeenkomst stond de reflectie op de kwaliteit van zorg- en

Voor de aanwezigen laat het rapport geen nieuwe uitkomsten zien en toont het geen

dienstverlening en de bijbehorende verbeteracties zoals beschreven in het rapport. Dit ten

verrassingen. Dat betekent dat de reguliere verantwoordingsstructuur aan de interne

behoeve van de individuele zorg- en dienstverlening aan de cliënten van Ipse de Bruggen.

stakeholders goed aansluit op wat in dit rapport wordt gepresenteerd.

In de bijeenkomst zijn de volgende onderwerpen besproken:

Uit de bespreking volgen enkele verbeterpunten en aanbevelingen voor het proces van

• Reflectie; Wat zijn, terugkijkend naar 2017, kenmerkende resultaten (sterke en

zelfevaluatie en een volgend Kwaliteitsrapport:

verbeterpunten) van Ipse de Bruggen zoals benoemd in het rapport?

• Vooruit kijken; In het rapport zijn verbeterpunten en plannen voor 2018 benoemd.

Wat vinden de aanwezigen hiervan?

• Maak zichtbaar hoe we invulling geven aan de wensen en belangen van cliënten die zich minder makkelijk kunnen uiten. Denk hierbij aan cliënten met een ernstige verstandelijke meervoudige beperking.

• Zorg ervoor dat de rapportage voor alle organisatieonderdelen, dus ook de onderdelen

Uitkomsten van de reflectie

die niet onder het KKGZ vallen zoals Kind & Jeugd en de SGLVG-kliniek, dezelfde elementen bevat.

Stakeholders De conclusie uit deze bespreking is dat het Kwaliteitsrapport over 2017 goed aantoont dat Ipse de Bruggen het afgelopen jaar veel heeft bereikt in het verder verbeteren van de

• 50 teams hebben niet meegedaan met de zelfevaluatie. Belangrijk is in gesprek met hen te gaan en te kijken waarmee zij geholpen kunnen worden.

• Laat in het kwaliteitsrapport 2018 zien in welke mate de uitkomsten van de

kwaliteit van zorg. We mogen trots zijn op deze resultaten en er tegelijkertijd ook voor

kwaliteitstoetsing een voorspellende waarde hebben over hoe onderdelen van de

zorgen om dit beter zichtbaar te presenteren naar onze omgeving.

organisatie functioneren. Doe dit bijvoorbeeld door bij incidenten of calamiteiten te kijken of uit de kwaliteitstoetsing al signalen zijn op te maken.

De stakeholders waren met name positief over het feit dat bij de genoemde thema’s

• Zorg ervoor dat in de kwaliteitsrapportage de verbetercyclus goed zichtbaar wordt

en projecten consequent de cliënt en zijn kwaliteit van leven centraal staat. Daaruit

door een verbinding te leggen tussen de verbeterpunten die in het voorgaande jaar zijn

blijkt dat we weer een stap verder zijn gekomen in het werken vanuit ons Manifest.

genoemd en tot welk resultaat ze hebben geleid.

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2017

58

13. Reflectie op het kwaliteitsrapport

Raad van bestuur De raad van bestuur onderschrijft de bevindingen van het kwaliteitsrapport die zijn aangegeven door de interne stakeholders. De raad van bestuur waardeert de positieve en tegelijkertijd kritische betrokkenheid van de interne stakeholders bij de reflectie op dit rapport.

In 2017 hebben voor het eerst vrijwel alle teams in de Volwassenenzorg meegedaan aan de zelfevaluatie. De zelfevaluatie biedt een goede manier om teams te laten reflecteren en past goed bij onze zorgvisie: het Manifest. We zijn nog zoekende hoe we met teams, managers, directie en raad van bestuur hierover nog beter het gesprek kunnen voeren.

De wens is er om ook als directie en raad van bestuur met teams direct in gesprek te gaan, want een goed gesprek zegt meer dan een meting. Het gesprek zal met name gaan over wat de uitkomst van de zelfevaluatie en of de verbeteringen die zijn opgepakt naar aanleiding van de evaluatie ook daadwerkelijk effect hebben. In 2018 gaan we dit oppakken. Ook kijken we hoe we de opbrengsten nog beter kunnen koppelen aan het jaarplan van Ipse de Bruggen. We gaan in gesprek met de teams die in 2017 niet hebben meegedaan vooral om te kijken wat zij aan ondersteuning nodig hebben.

Uit dit rapport blijkt dat we met recht trots kunnen zijn op de kwaliteit van onze zorg voor en ondersteuning van ruim 5454 cliĂŤnten. Met deskundige, bevlogen medewerkers en de juiste samenwerkingspartners maken wij voor hen meer mogelijk.

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2017

59

Bijlagen

Bijlage 1 Bijlage 1: Verbeteracties uit het kwaliteitsrapport 2016 In het kwaliteitsrapport over 2016 zijn onderstaande verbeterpunten benoemd. In dit jaarverslag is al inhoudelijk op de uitkomsten ingegaan. Hieronder volgt een totaaloverzicht.

1. Invoeren CVO-cliëntportaal. In 2017 is gewerkt aan het toevoegen van deze extra

7. Scholing in samenwerking tussen medewerkers met cliënt en verwant. We startten in

functionaliteit. Het traject is uitgelopen, onder andere vanwege de extra veiligheidseisen

2017 met scholing in het werken in de driehoek. Daar waar het netwerk van de cliënt

die we hebben gesteld. In 2018 wordt de functionaliteit uitgerold.

nog niet zo sterk was, hadden begeleiders meer vaardigheden nodig om een goed

2. Verder invoeren kernteams. In 2017 lag de focus vooral op de kwaliteit van de kernteams. De ervaring was dat het meer loont om eerst te werken aan een goed sociaal netwerk voor de cliënt en vervolgens met dat netwerk een kernteam op te stellen dan uitsluitend te streven naar een kernteam voor alle cliënten. Begin 2018 had 76% van de cliënten een kernteam.

3. Afbouw vrijheidsbeperking. Van de 168 cliënten die wel eens in hun vrijheid werden beperkt, bouwden we dit bij 158 cliënten volledig af.

4. Uitbreiden medezeggenschap. Dit kreeg met name vorm in en groeiende betrokkenheid

netwerk op te kunnen bouwen.

8. Implementeren van hulpmiddelen voor kennisdeling. Dit gebeurde in verschillende deelprojecten, zoals het verder doorontwikkelen van de kennisteams en activiteiten in het kader van het kennismanagement.

9. De diverse HR-plannen zijn in een integraal project binnen de Serviceorganisatie opgepakt. Onderstaande projecten maakten hiervan deel uit: • goed inrichten van het zorgproces in relatie tot de krapte op de arbeidsmarkt; • overgang van taken serviceorganisatie naar de zorgorganisatie;

en zeggenschap van cliënten bij projecten. Verder werden in 2017 coaches

• versterken interne mobiliteit medewerkers;

cliëntenmedezeggenschap aangesteld die breder kijken naar het versterken van

• versterken aanvullende arbeidsvoorwaarden;

medezeggenschap. Zij ondersteunen teams en managers hierbij.

• uitwerken opleidingsprogramma;

5. Doorontwikkelen meting cliëntervaring. Doelstelling was om het meten van de cliëntervaring ook te verbeteren bij cliënten die zelf moeilijk hun ervaring kunnen

• uitkomst medewerkerstevredenheidsonderzoek uitwerken; • herinrichten van het verzuimbeleid.

weergeven. Daarom werd het meetinstrument uitgebreid met een vragenlijst voor verwanten.

6. Doorontwikkelen/ aanpassen klachtenbeleid. In 2016 werd een klachtenadviseur aangesteld die samen met de cliëntvertrouwenspersonen de bevindingen en eventuele klachten van cliënten beter in kaart wil brengen en zorgen voor goede opvolging en bemiddeling. Het klachtenbewustzijn van medewerkers werd vergroot door onder meer het volgen van workshops.

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2017

61

Bijlage 2 Bijlage 2: Onderzoeken Samen met andere zorgorganisaties en universiteiten werkt Ipse de Bruggen voortdurend aan kennisontwikkeling, gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek.

In 2017 lopen de volgende onderzoeksprojecten: • Gezond ouder worden

• Pijn en zeldzame chromosoomafwijkingen

• Afbouw antipsychotica

• Bewuster van een gezonde leefstijl

• Gezonder door krachttraining

• Participatie van het netwerk

• Niet zo lekker lopen

• Uniek inzicht in gedragsproblemen en psychiatrie

• Lichttherapie bij depressie

• Als je zelf niet kunt zeggen dat je pijn hebt

• Protocol slikstoornissen onder de loep

• Zelf koken of bestellen?

• PALLI schept duidelijkheid

• Invloed leefklimaat op behandeling van (L)VB-cliënten

• Sterven op je eigen manier

• Inzet zorgrobot onderzocht

• Slapen met comfortabele steuntjes

• Precisie-instrument bij motorische beperkingen

• Afbouw fixatie

• Maatwerk bij meten tevredenheid cliënten

• Minder kwetsbare cliënten

• Het manifest in de praktijk, een eerste evaluatie

• Welke ondersteuning werkt het beste? (SCORE)

• Wat betekent zelforganisatie?

• Stress en agressie

• Bevlogen en betrokken

• LACCS: het kleine kijken

• Een neus voor risico’s

• NAH-cliënten nader onderzocht • Eerder dementie ontdekken bij het Syndroom van Down

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2017

62

Bijlage 3

Bijlage 3: Grafieken met resultaten uit de zelfevaluatie Onderstaande grafieken laten voor Bouwsteen 1 (kwaliteit van zorg) en Bouwsteen 3 (teamreflectie) zien wat de scores zijn per leefsfeer.

Het geeft weer hoe de medewerkers per leefsfeer hier tegenaan kijken.

Legenda:  beslist mee oneens  oneens  niet eens/niet oneens  eens  beslist mee eens

Bouwsteen 1. Kwaliteit van zorg Gewoon en toch beschermd (verstandelijk beperkt)

Bouwsteen 3. Teamreflectie Gewoon en toch beschermd (verstandelijk beperkt) 10 Teamcompetentie

4 Samen

9 Relatie

3 Doen

8 Cliëntervaring

2 Bijzondere zorg

7 Veiligheid

1 Zorgvraag

6 Zorgproces 0%

20% 40% 60% 80% 100%

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2017

0%

20% 40% 60% 80% 100%

63

Bijlage 3 Bouwsteen 1. Kwaliteit van zorg Leven met begrip en in voorspelbaarheid (gedrag)

Bouwsteen 3. Teamreflectie Leven met begrip en in voorspelbaarheid (gedrag) 10 Teamcompetentie

4 Samen

9 Relatie

3 Doen

8 CliĂŤntervaring

2 Bijzondere zorg

7 Veiligheid

1 Zorgvraag

6 Zorgproces 0%

0%

20% 40% 60% 80% 100%

Veilig en comfortabel leven (meervoudig beperkt) 4 Samen

20% 40% 60% 80% 100%

Veilig en comfortabel leven (meervoudig beperkt) 10 Teamcompetentie 9 Relatie

3 Doen

8 CliĂŤntervaring

2 Bijzondere zorg

7 Veiligheid

1 Zorgvraag

6 Zorgproces 0%

20% 40% 60% 80% 100%

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2017

0%

20% 40% 60% 80% 100%

64

Bijlage 3 Bouwsteen 1. Kwaliteit van zorg Leven met behoud van vitaliteit en functionaliteit

Bouwsteen 3. Teamreflectie Leven met behoud van vitaliteit en functionaliteit 10 Teamcompetentie

4 Samen

9 Relatie

3 Doen

8 CliĂŤntervaring

2 Bijzondere zorg

7 Veiligheid

1 Zorgvraag

6 Zorgproces 0%

0%

20% 40% 60% 80% 100%

Groeien en leren (jeugd) 4 Samen

20% 40% 60% 80% 100%

Groeien en leren (jeugd) 10 Teamcompetentie 9 Relatie

3 Doen

8 CliĂŤntervaring

2 Bijzondere zorg

7 Veiligheid

1 Zorgvraag

6 Zorgproces 0%

20% 40% 60% 80% 100%

Ipse de Bruggen | Kwaliteitsrapport 2017

0%

20% 40% 60% 80% 100%

65