VEGEN GJENNOM LIVET Ei vandring i indre og ytre landskap
VEGEN GJENNOM LIVET Ei vandring i indre og ytre landskap
Ved
OT TO L AU R I T S F U G L E S TA D
Osen av Fuglestadåna (Rennå)
6
INNHALD
DEL 1 | DIVERSE DIKT Tarjei Vesaas ...................................................................11 Innbying ................................................................................11 Arne Garborg...................................................................12 Haugtussa - innleiingsdiktet............................................ 12 Mot soleglad......................................................................... 15 Vond dag............................................................................... 16 Torvald Tu.......................................................................20 Våren vakna`....................................................................... 20 Du Maren!............................................................................ 21 Alf Prøysen...................................................................... 23 Du skal ikke knele...............................................................23 Trassvisa hennes Tora...................................................... 24 Ungkarssalme......................................................................26 Helge Stangnes............................................................... 28 Landet og tonen..................................................................28 September........................................................................... 30 Samtale i mørketida............................................................32 Arvid Hansen..................................................................34 Åresang.................................................................................34 Ingrid Arctander............................................................ 35 Ennu e det.............................................................................35 Trygve Hoff..................................................................... 37 Kjærlighetsvise i mørketid...............................................37 Kolbein Falkeid............................................................... 38 Nå...........................................................................................38
DEL 1 10
innbying Tarjei Vesaas Vil du gje meg handa ved månens skin lauv du er under open himmel. Over open avgrunn. Som lauv er du og eg. Fort skjelvande, og fort borte kom Tarjei Vesaas (1897 – 1970). Løynde eldars land (1953).
DEL 1 | 11
haugtussa - innleiingsdiktet Arne Garborg Til deg, du heid og bleike myr med bukkeblad, der hegre stig og heilo flyr, eg gjev mitt kvad. Til deg, du visne lyng om haug, der draumar sviv, eg gjev min song om dimd og draug og dulde liv. Eg kjenner deg, du trollheim grå, du skugge natt! Eg rømde rædd; men stundom må eg sjå deg att. Eg kjenner deg, du havsens marm med galdresong; du gauv meg gru i rædde barm so mang ein gong. Eg kjenner striden tung og sein mot trolldoms vald. Gud hjelpe oss for brotne bein Og mannefall! Eg kjenner deg - eg kjenner deg, som ikkje vann! Eg såg din strid, eg veit din veg i skuggeland.
12
Eg røynde sjølv den striden stygg i mange år, med ville mod, med bøygde rygg, med svære sår. Du um meg sviv, du hjå meg sit, du arme ånd! I meg du enno riv og slit i dine bånd. Eg veit det vel: dei sterke troll, den vilje rik; ein båt i foss, eit kvad i moll sløkkt i eit skrik. ✳ Men lerka stig frå gløymde grav med sigers ljod; og vinden stryker inn av hav so frisk og god. Og um me kjenner gråt og gru og saknad sår, so må me lerkesongen tru, som lovar vår.
DEL 1 | 13
Sti gjennom mørk skog
14
mot soleglad Arne Garborg Det stig av hav eit alveland med tind og mo; det kviler klårt mot himilrand i kveldblå ro. Eg såg det tidt som sveipt i eim bak havdis grå; det er ein huld, ein heilag heim me ei kan nå. Ho søv, den fine tinderad i draume-bann; men so ei stund ved soleglad ho kjem i brand.
Det brenn i brè og skjelv og skin med gullan-bragd, og lufti glør i glans av vin, sylv og smaragd.
Når dagen sig som eld og blod i blåe-myr, det logar upp med glim og glod og æventyr.
Men av han døyr, den bleike brand, som slokna glod, og klårt som fyrr ligg alveland i kveldblå ro. Eg lengta tidt på trøytte veg der ut til fred; men landet fyrst kann syne seg, når sol gjeng ned.
DEL 1 | 15
Sandkuler på Brusanden med Raunen mot horisonten.
18
DEL 1 | 19
Del 2 Eigne dikt
DEL 2 78
morgonhelsing Høge, slanke grantre svingar sakte i stille mogonbris. Sola i aust gyllar rimfrosne åsryggar. Eg minnest ein gut som bygde eit slott av salte tårer og gylne draumar.
levande landskap Andletet ditt – eit levande landskap av opne sletter og fjerne skogar, skiftande mellom strålande sol og stille regn, mellom glitrande glede og skuggar av trøyttleik. Som vindròser over svartstilt vatn.
DEL 2 | 79
uro Ein lyd i trappa av golvbord som knest, ei hand på rekkverket, ein skugge i mørkret. Mi eiga røyst som kviskrar: Er det du? Angst og uro frå farne tider grip kaldt om eit skjelvande hjarte. I den skume augneblinken før dagen bryt fram og draumen løyser seg opp i den tynne morgonlufta.
80
Fuglestadvegen med hest og kyr på beite
DEL22 || 81 DEL
Brugarden sett frå Veggjabergvegen
82
DEL 2 | 83
bevende hjerte Det var det dei heitte dei tynne, fine grasstråa med hjarteforma blomar i toppen. Som små klokker ringla dei i den lette brisen, og kviskra om skjelvande hjarte i lengting og lyst. Dei voks i skogen i barndommens rike. Vinden stryk på ny gjennom graset, og stråa rører seg sakte i lengtings dans.
86
Kvernhusa på Fuglestad
DEL 2 | 87
N
år eg lukkar augo, ser eg himmel og hav, sandkuler og marehalm, kvitskumma bylgjer som knuser seg mot knausane i Varden, eller små godversbylgjer som rullar innover stranda på Brusand. Gjennom heile livet har eg også gått turar TAKK i dette landskapet, i regn og vind, i sol og varme. Det Jannike er detteSunde landskapet har festa til Eg takkar for hjelp Magnus til å finna Grov ut av det opphavsrettslege med dette opptrykket andre saman sine diktmed og songar, og for lerretet. Måleria hansav passar dikt og kommentarar til manus. Ogsåglad takk itilgjennom Eva Margrethe songar eg har vorte livet. Aakermann for kommentarar til manus, og til Tore Gunnar Sandve som har hjelpt meg med det pc-tekniske.
omslagsbilde: Måleri av Magnus Grov med motiv frå Ogna og Brusand
92