De hervorming van de btw op de elektronische handel vanaf 1 juli 2021 (deel 1)

De Belgische markt van de elektronische handel kent een snelle groei. De COVID-19-pandemie heeft het aantal digitale diensten en onlineverkopen nog doen toenemen. Daarom moet onder meer de belastingwetgeving worden aangepast aan die nieuwe realiteit. Na het VAT-package van 2010 wordt op 1 juli 2021 een nieuw ‘btw-pakket’ voor elektronische handel (beter bekend als e-commerce) van kracht. Deze fundamentele hervorming van de btw-regels met betrekking tot de handel in goederen en diensten komt vooral niet-belastingplichtige personen (B2C-handel) ten goede, met name via de elektronische platforms.

1. Inleiding

Het nieuw ‘btw-pakket’ voor e-commerce is een Europese hervorming die vanaf 1 juli 2021 uniform van toepassing zal zijn in alle lidstaten van de Europese Unie (EU). Ze wijzigt de richtlijn 2006/112/EG, wat gevolgen zal hebben voor de btw-regels voor grensoverschrijdende elektronische handelsverrichtingen tussen ondernemingen en consumenten (B2C).

De Raad keurde deze regels goed en legde ze vast in richtlijn (EU) 2017/2455 in december 2017 en in richtlijn (EU) 2019/1995 in november 2019 (btw-richtlijnen elektronische handel).

In België werden de twee btw-richtlijnen inzake elektronische handel omgezet door de wet van 2 april 2021 betreffende de regeling die van toepassing is op afstandsverkopen van goederen en op bepaalde leveringen van goederen en diensten (BS van 13 april 2021).

2. Doel van de hervorming

De hervorming beoogt de volgende doelstellingen:

• vergemakkelijken van grensoverschrijdende handel tussen consumenten en btw-plichtige verkopers of dienstverleners die niet in de lidstaat van de klanten gevestigd zijn;

• waarborgen van eerlijke concurrentie voor ondernemingen in de EU. Die zullen gelijk behandeld worden en niet meer onderworpen zijn aan soms drastische nationale regels om zich in een andere lidstaat voor btw-doeleinden te laten identificeren;

• bestrijden van btw-fraude, die schering en inslag is omdat vele mensen de voorschriften niet naleven. Het gaat dan voornamelijk over ‘particulieren’ die op grote schaal, regelmatig en zelfstandig verkopen zonder ergens aangifte van te doen.

Van die hervormingen worden vele voordelen verwacht voor de btw-plichtigen.

Het is ook de bedoeling dat de btw-plichtigen beduidend minder nalevingskosten moeten betalen over de grensoverschrijdende btw. De 27 lidstaten van de EU hebben nooit een overeenstemming bereikt over het gebruik van een eenvormig btw-aangifteformulier in alle lidstaten van de EU en voor alle btw-verrichtingen.

Een enkele identificatie in België is voldoende voor btw-plichtigen die in België gevestigd zijn. Een identificatie in de andere 26 lidstaten van de Europese Unie is niet meer nodig.

De hervorming zal de grensoverschrijdende handel verder vergemakkelijken.

Ondernemingen in de EU zullen op gelijke voet kunnen concurreren met ondernemingen in derde landen, buiten de EU. Die passen geen btw toe op bepaalde goederen die van buiten de EU komen, bijvoorbeeld door ze aan te geven als ‘monsters’ of als ‘zendingen van geringe waarde’.

De lidstaten zullen meer btw innen en die hogere inkomsten zullen tot uitdrukking komen in hun nationale begrotingen.

3. Krachtlijnen van de hervorming

Aanbieders van TBE-diensten (telecommunicatie-, radio- en tv-omroepdiensten of elektronische diensten) hebben de gewoonte de mini-éénloketregeling MOSS (MiniOne Stop Shop) te gebruiken. Het MOSS-systeem wordt op 1 juli 2021 afgeschaft en omgevormd tot het uitgebreide éénloketsysteem OSS.

TBE blijft bestaan en de belangrijkste uitbreidingen zijn:

• voor de niet-EU-regeling (TBEdiensten geleverd door btw-plichtigen die niet in de EU gevestigd zijn): uitbreiding tot alle grensoverschrijdende diensten aan eindconsumenten die gevestigd of gedomicilieerd zijn in de EU;

• voor de EU-regeling, in de Unie (intracommunautaire TBE-diensten): uitbreiding tot alle soorten B2Cdiensten, alsook tot de regeling van de intracommunautaire afstandsverkopen van goederen en tot bepaalde binnenlandse leveringen van goederen die worden vergemakkelijkt door elektronische interfaces. De uitbreiding tot de intracommunautaire afstandsverkopen van goederen gaat gepaard met de afschaffing van de huidige drempel voor afstandsverkopen. Hierdoor kan het beginsel van belastingheffing in de lidstaat van bestemming worden toegepast voor de btw;

• de introductie van een invoerregeling voor afstandsverkopen van goederen uit landen buiten de EU of derdelandsgebieden, bestemd voor klanten binnen de EU, tot een bedrag van maximaal 150 euro. Deze regeling wordt IOSS (Import One Stop Shop) genoemd. Er wordt een nummer toegekend in het formaat IMxxxyyyyyyz. Hiermee kan de btw op bepaalde afstandsverkopen van buiten de EU afkomstige goederen op vereenvoudigde wijze worden aangegeven en betaald.

4. Belangrijkste actoren van de hervorming

4.1. Tot en met 30 juni 2021

Nu moet een Belgische btw-plichtige die boven een bepaalde drempelwaarde (meestal 35.000 euro) B2C verkoopt aan klanten in een andere lidstaat, btw aanrekenen tegen het tarief van dat land waar de klant gevestigd is of woont.

Deze btw moet in die staat worden aangegeven. Daarom is een voorafgaande identificatie van die Belgische btw-plichtige in het buitenland noodzakelijk. Dat vergt vaak omslachtig en tijdrovend papierwerk.

Om die rompslomp te vermijden, hadden sommige btw-plichtigen ervoor gekozen te verkopen via marktplaatsen (market places) die elektronische interfaces tussen de btw-plichtige (door)verkopers en de particuliere kopers ter beschikking stellen.

4.2. Marktplaatsen en onlineplatforms vanaf 1 juli 2021

In bepaalde btw-situaties zullen die marktplaatsen, die aan leveranciers worden gelijkgesteld, vanaf 1 juli 2021 worden beschouwd als de leverancier van goederen die aan klanten in de EU worden verkocht (B2C) door de btw-plichtigen die de marktplaats of het platform gebruiken.

Zij moeten de btw op die verkopen innen en via het IOSS-systeem doorstorten aan de dienst btw-ontvangsten van de lidstaten.

Het is dus niet meer mogelijk dat iemand via een platform goederen verkoopt zonder btw-heffing wanneer de klant in de EU is gevestigd.

Voorbeeld 1

Een Belgische particulier registreert zich op de site van een Chinese distributeur van producten. De particulier maakt op deze site (of op een of meer andere sites) een pagina aan met producten van de site van de distributeur die hij wil verkopen. Via deze website bereikt de particulier klanten in de hele wereld. Deze persoon heeft echter geen opslagplaats in België (of elders), noch een leveringsdienst, en zeker geen ondernemingsnummer.

Klanten die in de Europese Unie gedomicilieerd zijn, kopen deze producten B2C op de pagina van de Belgische particulier. De Chinese distributeur beheert de bestelling en verzendt ze rechtstreeks naar de eindconsument. Die ontvangt een pakje waarvan de waarde toevallig altijd minder dan 22 euro bedraagt (vrijstelling bij invoer).

Er wordt in België geen btw betaald op de invoer van het product. De Belgische particulier int het verschil tussen de door de eindconsument betaalde verkoopprijs en de prijs waarvoor de Chinese distributeur hem het product heeft verkocht. Hij geeft deze winst niet aan, noch bij de Belgische btw, noch bij de belastingen, noch bij de sociale zekerheid.

Dit type transacties wordt ‘dropshipping’ genoemd.

Vele ondernemingen doen op legale wijze aan dropshipping, behalve voor de btw op invoer, die zelden wordt betaald door de eindconsument.

4.3. In de Unie gevestigde btw-plichtigen

Het leven van de btw-plichtigen wordt gemakkelijker omdat de verplichting om zich in andere lidstaten te identificeren bij afstandsverkopen boven de drempelwaarde (of bij de optie onder de drempel) is afgeschaft.

Met de OSS-applicatie op Intervat kan men vanaf het derde kwartaal 2021 de periodieke btw-aangifte in andere lidstaten van de Unie indienen en de verschuldigde btw aan de Belgische btw-administratie betalen. Die zal het geïnde bedrag vervolgens doorstorten aan de andere landen.

5. Afstandsverkopen zullen rechtvaardiger verlopen tussen de lidstaten

De nieuwe regels waarborgen een billijkere belastingheffing op B2Ctransacties binnen de Europese Unie.

Een overzicht van de belangrijkste maatregelen:

• de garantie van een principiële belastingheffing in de lidstaat van bestemming (hetzij door het belasten van de levering, hetzij door het belasten van de invoer). Die principiële belastingheffing voorkomt dat dergelijke leveringen nog met vrijstelling van de belasting kunnen gebeuren;

• de afschaffing van de vrijstelling voor de invoer van goederen in zendingen met een lage waarde (maximaal 22 euro). Voorbeeld 1 toont aan dat misbruik van die vrijstelling een bron is van ernstige concurrentieverstoring tussen in de EU gevestigde economische ondernemingen en buiten de EU gevestigde ondernemingen die via e-commerce hun producten op de Europese markt verkopen;

• de invoering van een vrijstelling voor de invoer voor een bedrag van maximaal 150 euro, die alleen geldt voor afstandsverkopen vanuit derde landen of vanuit derdelandsgebieden ingevoerde goederen, aangegeven via de nieuwe vereenvoudigingsregeling van het OSS-systeem (belasten van de levering vanaf de eerste euro). In het andere geval worden die verrichtingen vanaf de eerste euro belast bij de invoer van de goederen;

• beschikbaarheid van een vereenvoudigingsregeling, naast het éénloketsysteem OSS, voor de aangifte en de betaling van de bij invoer verschuldigde btw. In die regeling wordt de btw bij invoer bij de consument geïnd door de douaneaangever (bijvoorbeeld postdiensten, koeriersbedrijven of douane-expediteurs), die de geïnde btw aan de douanediensten overmaakt met een maandelijkse betaling;

• een vermoeden dat elektronische interfaces die afstandsverkopen vanuit derdelandsgebieden of derde landen in zendingen met een waarde van maximaal 150 euro mogelijk maken, ook aansprakelijk zijn voor de correcte betaling van de verschuldigde btw op het IOSSsysteem voor de verkopen die via hun interface zijn verricht.

iStockphoto.com/yoh4nn.

6. Afstandsverkopen worden anders aangegeven

Nu zijn er verschillende drempelwaarden voor de aangifte van afstandsverkopen die door een Belgische btw-plichtige worden verricht in een andere lidstaat van de Europese Unie. Heel wat landen hadden 35.000 euro als maximum gekozen of hun drempel recent tot deze waarde verlaagd, zoals Frankrijk, weer andere pasten een drempel van 100.000 euro toe, zoals onze buurlanden Nederland en het Groothertogdom Luxemburg.

Vanaf 1 juli 2021 vindt er een harmonisering plaats en geldt een eenvormige Europese drempelwaarde van 10.000 euro per (kalender)jaar.

Onder dat bedrag is de btw van de vestigingsplaats van de btw-plichtige verkoper van toepassing. Boven dat bedrag wordt de belasting op intracommunautaire verkopen van goederen en TBE-diensten aan particulieren geheven in de lidstaat van verbruik door de particuliere klant (die kan verschillend zijn van zijn vestigings- of woonplaats). Nu is boven de drempelwaarde niet de Belgische btw voor B2C van toepassing, maar de btw van de plaats van verbruik door de particuliere klant.

Als hulpmiddel voor de btw-plichtigen van elk land om deze transacties boven de jaarlijkse drempel in een andere lidstaat aan te geven, wordt het huidige mini-éénloketsysteem MOSS (Mini-One Stop Shop) omgevormd tot een OSS (One Stop Shop) éénloketsysteem met uitgebreide functies.

Ter herinnering: als een buiten de EU gevestigde leverancier via een elektronisch platform of elektronische interface intracommunautaire verkopen van goederen verricht voor een bedrag van 150 euro of minder, is dat platform hoofdelijk aansprakelijk voor de correcte betaling van de btw op de verkopen die via zijn interface zijn verricht. Dankzij het IOSS-systeem zou er geen btw meer misgelopen mogen worden.

7. Voor wie is het OSS bestemd?

Het OSS wordt het Europese e-commercesysteem en is bestemd voor alle btw-plichtigen, vrijgesteld of niet.

Vanaf 1 juli 2021 moet het onlineplatform OSS (One Stop Shop) als éénloketsysteem worden gebruikt en vervangt het de MOSS-applicatie (Mini-One Stop Shop).

Alle belastbare verrichtingen waarop de nieuwe OSS-regelingen van toepassing zijn, moeten op het onlineplatform worden aangegeven.

Het OSS is bestemd voor btw-plichtigen die:

• telecommunicatie-, radio- en televisieomroep- en elektronische diensten verlenen aan niet-btw-plichtige personen in de lidstaten (verrichtingen tot heden aangegeven in het MOSS-systeem);

• andere B2C-diensten verlenen;

• intracommunautaire afstandsverkopen van goederen verrichten;

• bepaalde interne leveringen van goederen verrichten;

• afstandsverkopen van ingevoerde goederen uit derdelandsgebieden of derde landen verrichten met een intrinsieke waarde van niet meer dan 150 euro.

Naargelang van de soort belastbare verrichtingen gebruikt de btw-plichtige een van de drie OSS-regelingen:

• de niet-Unieregeling;

• de Unieregeling;

• de regeling voor invoer in de EU.

Deze drie regelingen zijn van toepassing op in of buiten de Europese Unie gevestigde btw-plichtigen die meerdere verrichtingen uitvoeren (verkoop van goederen of dienstverlening) voor niet-btw-plichtige particuliere klanten in de Europese Unie (of klanten die niet in de hoedanigheid van btw-plichtige handelen).

8. Doel van het OSS

Het OSS is een vereenvoudigde regeling voor de aangifte en betaling in België (lidstaat van identificatie) van de btw die in verschillende lidstaten van verbruik verschuldigd is door in België gevestigde btw-plichtigen.

Het is een keuze, en de Belgische btw-plichtigen moeten dit systeem toepassen voor alle andere betrokken lidstaten van verbruik en voor alle verrichtingen ten behoeve van consumenten in deze lidstaten.

De btw-plichtigen kunnen de verrichtingen in de andere lidstaten blijven aangeven zoals nu, maar dan kunnen ze niet voor het OSS kiezen voor sommige landen en voor directe identificatie voor andere.

Dankzij het OSS kan de btw-plichtige: • zich in één lidstaat van identificatie registreren. Voor Belgische btw-plichtigen is dat België; • één online btw-aangifte indienen per regeling, voor alle in aanmerking komende verrichtingen die hij in alle andere lidstaten doet; • één betaling per regeling doen, in België, van de btw die op al die verrichtingen verschuldigd is.

9. Wat is het verschil tussen MOSS en OSS?

Het OSS vervangt het MOSS, dat verdwijnt. Het Intervat-dashboard voor de MOSS-aangiften en de correcties van die aangiften blijft openstaan voor alle verrichtingen met betrekking tot de periodes tot en met 30 juni 2021.

Vanaf 1 juli of het derde trimester 2021 moeten alle aangiften voor de OSSregelingen worden ingediend via OSS, dat toegankelijk is vanaf de homepage van Intervat.

10. Is registratie in het OSS nog nodig voor wie al geregistreerd is in het MOSS?

Dat is afhankelijk van uw activiteiten.

Als uw aan te geven verrichtingen niet veranderen met de inwerkingtreding van de OSS-regelingen, hoeft u niets te doen en bent u automatisch geregistreerd in het OSS.

Maar als u vroeger verrichtingen in andere lidstaten aangaf, moet u uw registratiegegevens updaten en u indien nodig in een nieuwe OSSregeling registreren.

Noteer dat elke update van uw registratiegegevens rechtstreeks in OSS (EU e-commerce) moet gebeuren, en niet meer in MOSS.

11. Registratie in het OSS

11.1. Voor wie?

Het is uw keuze. Als u voldoet aan de voorwaarden om van een van de bijzondere OSS-regelingen gebruik te maken, moet u een registratie per regeling aanvragen via OSS (EU e-commerce), dat toegankelijk is via de homepage van Intervat.

U kunt nu al uw registratie aanvragen. Ze zal administratief worden verwerkt vanaf 1 juli 2021.

11.2. Tussenpersoon

U kunt altijd een beroep doen op een tussenpersoon, mandataris, om deze formaliteiten te vervullen en aangiften in te dienen. De accountant of belastingadviseur is de meest geschikte persoon om die formaliteiten te vervullen voor de btw-plichtige. Opgelet: zorg ervoor dat u financieel gedekt bent. De Belgische accountant of belastingadviseur is hoofdelijk aansprakelijk voor de verrichtingen die in het OSS worden uitgevoerd voor zijn buiten de Europese Unie gevestigde klanten. Het is absoluut noodzakelijk dat de klant een waarborg deponeert bij de deposito- en consignatiekas.

De geregistreerde tussenpersoon is ook verantwoordelijk voor het indienen van de registratieaanvragen.

Om de volgende handelingen te kunnen verrichten, moet de tussenpersoon vooraf als OSS-tussenpersoon worden geregistreerd:

• de registratie van de btw-plichtige in de invoerregeling;

• de indiening van de periodieke aangiften van de btw-plichtige; en

• de betaling van de door de btw-plichtige verschuldigde btw.

11.3. Wie kan tussenpersoon zijn?

Een tussenpersoon is iemand die op het grondgebied van de Europese Unie is gevestigd. Hij is door de btw-plichtige gemachtigd en verricht de in het OSS bedoelde handelingen (voornamelijk afstandsverkoop van ingevoerde goederen uit derdelandsgebieden buiten de EU of derde landen) als de schuldenaar van de btw. Als zodanig vervult hij de in de invoerregeling opgenomen verplichtingen in naam en voor rekening van deze btw-plichtige.

11.4. Rol van de tussenpersoon

De tussenpersoon vertegenwoordigt de btw-plichtige die gebruik wenst te maken van de invoerregeling. De aanstelling van een tussenpersoon is verplicht voor btw-plichtigen/ elektronische interfaces die zich voor de invoerregeling wensen te registreren zonder gevestigd te zijn op het grondgebied van de Europese Unie of van een derde land waarmee de EU een overeenkomst voor wederzijdse bijstand heeft gesloten met een draagwijdte vergelijkbaar met die van richtlijn 2010/24/UE en verordening (UE) nr. 904/2010 (bijvoorbeeld Monaco of Zwitserland).

Btw-plichtigen gevestigd in de Europese Unie of in een derde land waarmee de EU een dergelijke overeenkomst heeft gesloten, kunnen een tussenpersoon aanstellen als ze dat wensen.

De nieuwe btw-regels met betrekking tot de handel in goederen en diensten waarborgen een billijkere belastingheffing op B2C-transacties binnen de Europese Unie via de elektronische platforms.

11.5. Hoe verloopt de registratie?

De formaliteiten zijn vrij eenvoudig voor de btw-plichtige of zijn mandataris die Intervat kent.

De btw-plichtige of zijn mandataris meldt zich aan op Intervat en klikt op ‘One Stop Shop (OSS) – EU e-commerce’. Klik in het ‘dashboard’ op ‘Aanvraag registratie’.

Kies de gewenste regeling voor de btw-plichtige

• Unie-regeling (BE)

• niet-Unieregeling (EU)

• invoerregeling (IM)

• tussenpersoonregeling (IN)

Na het invullen van de gevraagde informatie moet enkel nog de pdf met de ingevoerde gegevens elektronisch worden ondertekend, op dezelfde wijze als een periodieke btw-aangifte.

Het door de FOD Financiën ontvangen document wordt eveneens elektronisch ondertekend. Het geldt als bewijs van ontvangst van de registratieaanvraag.

Uiterlijk vijftien dagen na de aanvraag wordt een e-mail naar het meegedeelde elektronische adres verzonden met de bevestiging van de registratie of de reden voor de weigering.

Meer gedetailleerde informatie over de registratieprocedure is beschikbaar op de volgende link: https://financien. belgium.be/sites/default/files/downloads/165-oss-registratie.pdf

12. De OSS-aangifte in België en de betaling van de btw

De gebruikelijke aangifteregeling blijft van toepassing. De aangestelde tussenpersoon is verantwoordelijk voor de formaliteiten en de betaling.

12.1. Driemaandelijkse aangifte

Voor handelingen, verricht vanaf 1 juli 2021, dient de btw-plichtige een aangifte in via het OSS-systeem waarin hij geregistreerd is.

De aangiften, met uitzondering van die voor de invoerregeling, worden driemaandelijks ingediend per kalenderkwartaal.

Deze aangifte wordt in OSS ingediend vόόr het einde van de maand die volgt op de betrokken belastbare periode. De indiener heeft dus tien dagen meer dan voor de driemaandelijkse periodieke aangifte (624 of 629) van de in België uitgevoerde verrichtingen.

Wanneer er in de periode geen enkele verrichting heeft plaatsgevonden, wordt een nihilaangifte ingediend.

12.2. Unieregeling en nietUnieregeling

Voor de invoerregeling gebeuren de aangiften maandelijks. De aangifte voor een maand moet worden ingediend vόόr het einde van de volgende maand.

12.3. Betaling van de btw

iStockphoto.com/svetikd.

Wat ook de indieningsregeling is, de aangegeven btw moet worden voldaan uiterlijk bij het verstrijken van de termijn waarbinnen de aangifte moet worden ingediend (einde van de volgende maand of einde van de maand die volgt op het kwartaal).

13. Noodmaatregelen, te valideren met de ondernemingen

De accountant en de belastingadviseur zullen de komende weken nauwlettend moeten nagaan of hun klanten die in de elektronische handel actief zijn, de nieuwe regels in de praktijk toepassen en hun websites aan de nieuwe situatie hebben aangepast.

Voor vele onlinewinkels is de nieuwe wet een grote technologische uitdaging.

Door de afschaffing van de btw-drempels of de beperking tot maximaal 10.000 euro zal op elke verkoop aan buitenlandse klanten via een onlinewinkel voortaan een ander btw-tarief van toepassing zijn dan het Belgische. Het is de verantwoordelijkheid van de ondernemer die de onlinewinkel uitbaat, om de consument een volledige prijs te tonen en iedere keer de juiste btw aan te rekenen. Bij een overtreding kunnen de boetes zeer hoog zijn.

In een volgend artikel zullen we op de meer technische aspecten van de toepassing terugkomen om een antwoord te geven op diverse praktische vragen over het beheer van de btw voor een webwinkel.

Voorbeeld 2

Een Erasmusstudente die officieel in België is gedomicilieerd, verblijft bij een vriendin in Zwitserland voor haar stage. Ze deed haar Erasmus gedurende bijna een jaar in Toulouse. Ze leerde er haar verloofde kennen en verbleef bij hem. Ze heeft een smartphone met een Frans nummer.

De studente bestelt een boek in een webwinkel die ze kent van bij haar thuis in Hofstade. Haar klantaccount vermeldt haar tijdelijke verblijfplaats in Zwitserland als leveringsadres. Ze voert haar Franse telefoonnummer in en betaalt met haar Belgische creditcard.

Welke btw is van toepassing op de verkoop van het boek? De Brabantse boekhandel opteerde voor de toepassing van de grensoverschrijdende btw vanaf de eerste euro. Hoe kan de websitebeheerder de informatie aanvullen die aan deze studente moet worden gevraagd om de btw veiliger te kunnen toepassen?

Het antwoord op dit voorbeeld kan u controleren in een volgend artikel.

14. Conclusie

Bij belaste afstandsverkopen buiten België wordt het leven van de btw-plichtigen gemakkelijker gemaakt door het op Intervat beschikbare éénloketsysteem OSS, dat ook de MOSSregeling vervangt voor ondernemingen die buiten de EU gevestigd zijn. Verrichtingen van minder dan 150 euro op een elektronisch platform worden door dit platform belast via het IOSSsysteem, zodat de lidstaten van de EU de btw niet meer mislopen. De begroting van de lidstaten wordt versterkt door die nieuwe btw-inkomsten voor verrichtingen binnen de EU.

Jean Pierre Riquet

Jurist – Fiscalist Gecertificeerd belastingadviseur