InnovationQuarter Jaarplan 2020

jaarplan

2020

INHOUDSOPGAVE

1. Samenvatting

5. Internationaliseren 5.1

Foreign Investments

2. Relevante ontwikkelingen

5.1.1 Opdracht & impact

2.1

Doorontwikkeling Meerjarenplan

5.1.2 Prestaties

2019-2022

5.1.3 Strategische pijlers en activiteiten

Regionale en landelijke economische

5.2 Internationalisering

ontwikkelingen

5.2.1 Opdracht & impact

2.2

5.2.2 Prestaties

3. Speerpunten en activiteiten teams en sectoren

5.2.3 Activiteiten 5.3

Box 2: Internationaliseren / Observaties 2019

3.1

Ecosystemen en clusters

3.2

Duurzaam & schoon

3.3

Slim & veilig

6. Investeren

3.4

Gezond & groen

6.1

Opdracht & impact

6.2 Prestaties

4. Innoveren

6.3

Activiteiten InnovationQuarter Investeren

4.1

6.4

Box 3: Investeren / Observaties 2019

Business Development

4.1.1 Opdracht & impact 4.1.2 Prestaties 4.1.3 Activiteiten 4.2

Zuid-Hollands Investeringsplatform

4.3

Box 1: Innoveren / Observaties 2019

7. Secretariaat Economic Board Zuid-Holland 8. Organisatie en Communicatie 9. Begroting

1. Samenvatting InnovationQuarter is sinds 2014 actief als regionale 1

plaatsvonden en is Zuid-Holland inmiddels de 13e

ontwikkelingsmaatschappij voor Zuid-Holland.

(van de 268) meest concurrerende regio van de EU

Wij zijn opgericht om de economische structuur

volgens de regional competitiveness index.

van de regio duurzaam te versterken en het innovatief vermogen van Zuid-Holland te ontsluiten.

Veel van de innovatieve ondernemers voor en met wie we werken zijn dagelijks bezig met oplossingen

Samen met bedrijven, kennisinstellingen, cluster-

voor maatschappelijke vraagstukken op het gebied

en deltaorganisaties, incubators, financiers en

van voeding, klimaat, gezondheid, veiligheid en

investeerders, topsectoren en overheden werken

energie. Deze maatschappelijke impact gaat onzes

we aan sterke ecosystemen en clusters in onze

inziens hand in hand met direct economische en

regio. En met het nodige succes! De afgelopen zes

strategische economische impact. Aan de hand

jaar is de publiek/publieke, privaat/publieke en

van een inhoudelijk afwegingskader streven we

privaat/private samenwerking in de regio sterk

ernaar dat projecten en investeringen waar we aan

toegenomen. Over de grenzen heen. Van sectoren,

werken zoveel mogelijk bijdragen aan alle drie de

van gemeenten, tussen kennisinstellingen, maar

vormen van impact. Op deze wijze weten we een

ook letterlijk door onze regio en zijn mooie bedrijven

nog sterkere bijdrage te leveren aan de transitie

internationaal veel sterker te positioneren.

naar de Next Economy.

Mede dankzij deze samenwerking hebben we

Eind 2018 hebben onze aandeelhouders

afgelopen zes jaar mooie resultaten weten te

ingestemd met het nieuwe InnovationQuarter

boeken. Dankzij onze activiteiten zijn over de

Meerjarenplan 2019-2022 “Meer ImpaQt voor

periode 2014-2019 meer dan 3.200 fte aan banen

Zuid-Holland”. Conform dit meerjarenplan richt

gecreëerd en is er meer dan € 400 mln. additioneel

InnovationQuarter haar activiteiten op de sectoren

in de regio geïnvesteerd. Deze direct economische

Energie, Circulair, Maritiem en Haven, Aero-Space,

impact in gecreëerde banen en uitgelokte

Hightech, Digital Technology, Cybersecurity, Life

investeringen is van groot belang gezien de

Sciences & Health en Horticulture.

economische uitgangspositie van Zuid-Holland.

In het verlengde van de ambities uit ons meer­ Zeker zo belangrijk is de strategische economische

jarenplan zetten wij in op het behalen van de

impact, die zichtbaar wordt in onze inspanningen

volgende direct economische doelstellingen in 2020:

samen met partners om ecosystemen en clusters in onze regio te versterken en de (internationale) aantrekkingskracht van onze regio te verbeteren.

Zo is het regionale aandeel in het aantal buitenlandse bedrijven dat voor Nederland kiest sterk gestegen sinds 2014, vinden investeerders steeds beter hun weg naar Zuid-Holland wat blijkt uit het feit dat in 2018 voor het eerst de meeste venture capital deals van Nederland in onze regio

1

InnovationQuarter heeft als aandeelhouders het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat, de Provincie Zuid-Holland, Rotterdam, Den Haag (incl. HEID), Delft, Leiden, Westland, Drechtsteden, ErasmusMC, TUDelft, Universiteit Leiden en LUMC. Naast deze partijen ontvangen we jaarlijks een exploitatiebijdrage van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag, Erasmus Universiteit en de gemeente Zoetermeer.

3

Doelstellingen 2020

INNOVEREN

INTERNATIONALISEREN

INVESTEREN 2

40

40

26

Aantal bedrijven geland

Nieuwe investeringen

Aantal business cases en innovatieprojecten

20 Uitgelokte investeringen (mln.)

80

Investeringsvolume (mln.)

120

Aantal Investor Relationship-bezoeken

600

Aantal arbeidsplaatsen

28 Uitgelokte investeringen (mln.)

17

IQ

Verstrekte financieringen (mln.)

2 Dit zijn de doelstellingen van IQCapital en de fondsen in beheer UNIIQ en ENERGIIQ.

12

10

4

Nieuwe investeringen

Nieuwe investeringen

Nieuwe investeringen

17

5

6

Uitgelokte investeringen (mln.)

Uitgelokte investeringen (mln.)

Uitgelokte investeringen (mln.)

9

2

6

Verstrekte financieringen (mln.)

Verstrekte financieringen (mln.)

Verstrekte financieringen (mln.)

5

Innoveren: het aanjagen van 40 business cases

dat ze méér is dan een aanjager en verbinder,

en innovatieprojecten en het realiseren van € 20

méér dan een acquisitieorganisatie en méér dan

mln. aan gemeten uitgelokte private en publieke

een investeerder. Door de integrale inzet van

investeringen.

onze kennis, kunde en netwerken versterken we onze sterke sectoren en clusters. Door de

Internationaliseren

geïntensiveerde inzet en focus op energie, circulair

▶▶ Foreign Investments: het laten landen in

en digitalisering dragen we bij aan de transitie naar

Zuid- Holland van 40 (buitenlandse) bedrijven

de Next Economy.

met een investeringsvolume van € 80 mln. en de realisatie van 600 nieuwe directe

Het ‘meer’ zit in het leggen van verbindingen tussen

arbeidsplaatsen. In het kader van het Investor

individuele ondernemers of initiatieven onderling

Relations programma zullen we 120 bezoeken

en tussen ondernemers, kennisinstellingen en

afleggen aan reeds in de regio gevestigde

overheden. Ons netwerk van meer dan 8.000

internationale bedrijven.

ondernemers en meer dan 500 investeerders,

▶▶ Internationalisering:

onze verbinding met de universiteiten,

kennisinstellingen en alle relevante overheden

• Opzetten, uitvoeren en inbedden van ten minste 5 bestaande en nieuwe hub-to-hub

regionaal en nationaal en ons uitgebreide

samenwerkingen;

internationale netwerk zijn hierbij van grote

• Organiseren van minimaal 6 eigen missies

• Ondersteunen van 10 missies en andere

waarde.

met ten minste 60 bedrijven; en Het ‘meer’ zit ook in de bijdragen die wij zelf en

activiteiten van partners binnen en buiten

via de Economic Board Zuid-Holland leveren aan

de regio.

de economische business intelligence van en voor de regio, aan regionale beleidsagenda’s en aan

Investeren: De realisatie van 26 investeringen

Europese en nationale beleidsbeïnvloeding. En

met een totaal geïnvesteerd vermogen van € 45

het ‘meer’ zit niet in de laatste plaats in de wijze

mln. (inclusief uitgelokte private investeringen)

waarop we de innovatieve kracht van onze regio

vanuit IQCapital en de fondsen in beheer UNIIQ en

nationaal en internationaal op de kaart zetten.

ENERGIIQ.

Door communicatie, events en het creëren van reuring.

Onze activiteiten moeten in 2020 leiden tot een additioneel geïnvesteerd privaat

Bij dit alles is van groot belang dat

vermogen van naar schatting € 145 mln.

InnovationQuarter sinds 2015 het secretariaat

en de creatie van ruim 600 hoogwaardige

voert van de Economic Board Zuid-Holland.

arbeidsplaatsen in de regio. Daarmee is er

Dat draagt bij aan synergie tussen enerzijds

in lijn van ons Meerjarenplan sprake van

de netwerk-, denk- en lobbykracht van de

continuïteit van onze kritische prestatie

Board en anderzijds de executiekracht van

indicatoren (kpi’s) ten opzichte van 2019.

InnovationQuarter. Deze synergie versterkt op haar beurt de economische slagkracht van de regio.

Het duurzaam versterken van de economische

In dit verband is van belang dat komende periode

structuur van de regio en het ontsluiten van het

een besluit zal worden genomen over de uitvoering

innovatiepotentieel vraagt van InnovationQuarter

van het Human Capital akkoord.

Leeswijzer Hoofdstuk 2 start met een korte reflectie op de uitrol van ons Meerjarenplan 2019-2022 en gaat vervolgens in op enkele externe ontwikkelingen die relevant zijn voor onze organisatie. In hoofdstuk 3 worden de inhoudelijke focus en integrale activiteiten binnen de negen sectoren, waarop InnovationQuarter ook in 2020 inzet, beschreven.

In de hoofdstukken 4 tot en met 6 worden de opdrachten, prestaties en activiteiten van respectievelijk Innoveren (Business Development, Zuid-Hollands Investeringsplatform), Internationaliseren (Foreign Investments, Internationalisering) en Investeren (IQ Capital, UNIIQ, ENERGIIQ) voor 2020 neergezet. De strategische doorontwikkeling van de Economic Board Zuid-Holland, waarvan het secretariaat bij InnovationQuarter is ingebed, komt aan de orde in hoofdstuk 7. Na een beknopte toelichting op onze organisatie en communicatieactiviteiten in hoofdstuk 8, eindigt dit Jaarplan met onze begroting voor 2020 (hoofdstuk 9).

7

2. Relevante ontwikkelingen 2.1 Doorontwikkeling Meerjarenplan 2019-2022

waar capaciteit beschikbaar wordt gesteld

2.1.1 Impactkader

maken om sectoren te analyseren en clusters te

Zoals in het Meerjarenplan 2019-2022

ondersteunen in hun kansrijkheid van versterking

aangekondigd werkt InnovationQuarter aan een

van competitiviteit en groei. Op het persoonlijk

strategisch impact- en afwegingskader. Dit

vlak waar medewerkers van InnovationQuarter

biedt de mogelijkheid om komende jaren nog

zich met grote inhoudelijke betrokkenheid inzetten

scherper te sturen op drie vormen van impact

op dossiers waarop zij ook graag progressie zien en

(direct economische, strategisch economische

ook zelf verschil willen maken.

en soms lastige keuzen worden gevraagd te

en maatschappelijke impact) en daarover te communiceren naar stakeholders en partners.

Kortom, het primaire doel van een strategisch impact- en afwegingskader is het maken van

Een aangescherpt strategisch impact- en

beter beargumenteerde keuzes ten aanzien van

afwegingskader sluit naadloos aan bij zowel de

de inzet van InnovationQuarter. Het gaat dus om

ontwikkelingen in de externe omgeving als bij de

de strategische inzet van mensen en middelen

verdere professionalisering die InnovationQuarter

op een wijze die duurzaam verschil maakt,

als regionale ontwikkelingsmaatschappij voor Zuid-

structuurversterkend is en aansluit bij de huidige

Holland doormaakt. Bedrijven en organisaties,

en toekomstige sterktes van de regio. Belangrijkste

overheden en individuen leggen bij het uitvoeren

nevendoelen daarbij zijn het bevorderen van

van hun activiteiten en het maken van beslissingen

integraliteit tussen de teams en het stimuleren

steeds meer nadruk op het duurzame en

van kennisopbouw omtrent ‘het ontwikkelen

blijvende effect wat ze brengen voor economie en

van innovatieclusters en -ecosystemen’

maatschappij. Dit raakt InnovationQuarter op tal

(ecosystem development) als kerndiscipline van

van manieren. Als professionele organisatie die

InnovationQuarter.

zich wil inzetten voor een toekomstbestendige ontwikkeling van Zuid-Holland. Binnen teams

License to operate

License to grow

License to influence

Keuze voor clusters

DIRECT ECONOMISCHE IMPACT

STRATEGISCH ECONOMISCHE IMPACT

MAATSCHAPPELIJKE IMPACT

Aanscherping KPI's

Keuze voor interventies

Afwegen gebruik SDG's

a. Direct-economische impact

Door gerichte interventies op deze en andere

De Kritieke Prestatie Indicatoren (KPI’s) op het

elementen kunnen ecosystemen worden versterkt.

gebied van arbeidsplaatsen en geïnvesteerd vermogen blijven een belangrijk instrument

Overigens ligt het voortouw voor deze interventies

voor resultaatgerichtheid en verantwoording

niet altijd bij InnovationQuarter zelf (zoals

van door ons geleverde inzet. Het in beeld

bijvoorbeeld talentontwikkeling). Wel kunnen we

houden van deze KPI’s zorgt voor algemene

op thema’s die niet direct binnen onze invloedssfeer

bekendheid en voortdurende acceptatie voor de

vallen samen met de Economic Board Zuid-Holland

functie en activiteiten van InnovationQuarter

een belangrijke agenderende functie vervullen.

voor de economie van Zuid-Holland bij haar

InnovationQuarter zal deze manier van werken

aandeelhouders en bij het bredere publiek.

verder uitwerken en in 2020 stappen zetten om die in de praktijk te brengen. Dit vraagt om

Direct-economische impact blijft per kerntaak

een nog grotere verbintenis (betrokkenheid en

geoperationaliseerd in de vorm van cijfermatige

interactie) met de omgeving en acceptatie van

KPI’s. Er zal meer aandacht zijn voor het door de

stakeholders dat InnovationQuarter met deels

tijd monitoren van deze indicatoren, door waar

nieuwe oplossingen en interventies komt in het

mogelijk bedrijven en projectuitkomsten ten

belang van een toekomstbestendige economische

minste 3 jaar te blijven volgen.

ontwikkeling van Zuid-Holland.

b. Strategisch-economische impact

c. Maatschappelijke impact

Strategisch-economische impact wordt zichtbaar

Onder maatschappelijk impact verstaan we de

in onze inspanningen samen met partners om

positieve bijdrage die via onze activiteiten wordt

ecosystemen en clusters in onze regio te versterken

geleverd aan het oplossen van maatschappelijke

en de (internationale) aantrekkingskracht van onze

vraagstukken op het gebied van onder meer

regio te verbeteren. Dit is voor InnovationQuarter

voeding, gezondheid, energie en veiligheid.

het meest belangrijke impactniveau, omdat het de centrale doelstelling van InnovationQuarter

Maatschappelijke impact is een belangrijke

operationaliseert. Operationalisatie van dit

drijfveer voor activiteiten van InnovationQuarter,

impactniveau krijgt in 2020 extra aandacht.

of het nu om innoveren, investeren of internationaliseren gaat. De manier waarop dit

Ecosystemen en clusters zijn complexe systemen.

plaatsvindt verschilt per team en activiteit. Er

Elementen die van belang zijn voor een goed

wordt door InnovationQuarter tot nog toe geen

functionerend ecosysteem -en daarmee

gemeenschappelijk begrippenkader of raamwerk

handelingsperspectief bieden om het ecosysteem

gehanteerd, terwijl dat wel zou kunnen helpen.

te versterken- zijn bijvoorbeeld de toegang

InnovationQuarter zal daarom verkennen op

tot kapitaal voor ondernemers met (door)

welke wijze zij met haar strategisch impact- en

groeiambitie, netwerken en kennisuitwisseling

afwegingskader kan aansluiten bij de 17 duurzame

tussen partijen uit het ecosysteem, collectieve actie

ontwikkelingsdoelstellingen (Sustainable

en de mate waarin er toegang is tot voldoende

Development Goal - SDG’s) die zijn geformuleerd

talent. Daarnaast zijn onder andere de juiste

door de Verenigde Naties en voor bedrijven en

infrastructuur, cultuur en formele instituties rand

organisaties een belangrijk uitgangspunt vormen

voorwaardelijk aan het succes van een ecosysteem.

voor hun toekomstig handelen. Zo hebben

9

ondermeer alle hogescholen in Nederland deze

De afgelopen periode is gewerkt aan integrale

duurzame ontwikkelingsdoelen onderschreven.

strategieën per sector die voor InnovationQuarter

Bovendien zijn er steeds meer goede voorbeelden

fungeren als strategisch intern afwegingskader.

van bedrijven en sectoren die de algemene SDG’s

Het betreft interne documenten met input van en

omzetten voor hun specifiek en toepasbare

gedragen door externe stakeholders en specifieke

doelstellingen.

betrokkenheid vanuit de Economic Board ZuidHolland. Hierdoor is de inhoudelijke focus van

InnovationQuarter zal de Sustainable Development

InnovationQuarter verder aangescherpt en de

Goals (SDG’s) niet gebruiken als doel op zich, maar

integrale samenwerking versterkt. Ecosysteem- en

als instrument om de economische structuur van

clusterversterking en transitieopgaven zijn daarbij

Zuid-Holland duurzaam te ontwikkelen.

meer leidend geworden vanuit de verschillende sectoren waarin InnovationQuarter werkt.

Een impactkader draagt eraan bij dat InnovationQuarter integraal werkt aan de

2.1.3 Organisatie & financiering

toekomst van Zuid-Holland. Belangrijke

Sinds de start ruim 5 jaar geleden is

randvoorwaarden zijn dat het niet tot

InnovationQuarter meer dan verdrievoudigd

onnodige administratieve werkzaamheden

qua aantal werkzame personen. Nieuwe

leidt, aansluit bij het doe-karakter van een

fondsen als UNIIQ en ENERGIIQ zagen het

ontwikkelingsmaatschappij en bijdraagt aan

levenslicht en met het secretariaat van de

het transparant en meetbaar maken van haar

Economic Board Zuid-Holland, de Roadmap

inspanningen.

Next Economy, Internationalisering en het ZuidHollands Investeringsplatform werden nieuwe

2.1.2 Sectorstrategieën

activiteiten toegevoegd. Ook de bestaande

Zoals beschreven in ons Meerjarenplan

kerntaken groeiden qua omvang, mede door

'ImpaQt voor Zuid-Holland 2019-2022' gaat

grote aanvullende opdrachten. Belangrijk hierbij

InnovationQuarter haar activiteiten komende

is de sterke verbreding van de sectorale scope van

jaren richten op een negental sectoren (zowel

InnovationQuarter. Daar waar we initieel mee

horizontals en/of verticals) die zijn gedefinieerd

kregen ons te richten op CleanTech, Life Sciences,

op het snijvlak van technologie, maatschappelijke

Horticulture en Security is de sectorale focus in

opgaven en de sterktes van Zuid-Holland, en die

nauwe afstemming met onze aandeelhouders

kansen bieden voor toekomstige bedrijvigheid in

verbreed en meer toegesneden op de economische

de regio.

kracht en dynamiek in de regio.

Het gaat concreet om de volgende sectoren:

Tegelijkertijd is de afgelopen jaren de organisatie-

▶▶ Duurzaam & schoon -- Energie, Circulair;

inrichting van InnovationQuarter nauwelijks

▶▶ Slim & veilig -- Maritiem & Haven, High Tech

aangepast aan deze groei en uitbreiding

Systemen & Materialen, Aerospace, Digital

van ons takenpakket. Daarom hebben we

Technology, Cybersecurity;

afgelopen periode gebruikt om met een aantal

▶▶ Gezond & groen -- Life Sciences & Health, Horticulture.

organisatieaanpassingen de uitvoering van taken door InnovationQuarter nog beter te maken. Op deze wijze is InnovationQuarter ook zelf “fit for the future”.

Door de jaren heen is InnovationQuarter

Focus op energietransitie zien we ook terug bij

verschillende aanvullende opdrachten

diverse andere aandeelhouders. Gezien het relatief

gaan uitvoeren, allen met separate

hoge aandeel van onze regio in de landelijke CO2-

financieringsafspraken. Voor een deel gaat dit om

uitstoot is de urgentie in Zuid-Holland hoog. Met

aanvullende opdrachten met een semipermanent

name in Rotterdam worden momenteel stevige

karakter, zoals het secretariaat van de Economic

budgetten hiervoor vrijgemaakt. Verwachting is

Board Zuid-Holland en werkzaamheden in

dat ook een deel van de toekomstige inkomsten

het kader van de Roadmap Next Economy. De

uit de verkoop van Eneco benut zal gaan worden

financiering van InnovationQuarter is daarmee

voor de energietransitie. In het verlengde van

complex geworden. Daarom hebben we de

het advies van de Europese Investeringsbank (juli

afgelopen periode overleg gevoerd met individuele

2018) constateren we vanuit InnovationQuarter

aandeelhouders over een vereenvoudiging van

dat het momenteel in de regio ontbreekt aan

de financieringsstructuur en afgesproken dat

(project)financieringsmiddelen voor grootschalige

vanaf 2020 de bijdragen voor de uitvoering van

transitieprojecten op het gebied van energie,

de Roadmap Next Economy, het secretariaat

circulair en digitale infrastructuur. Het ontbreken

van de Economic Board Zuid-Holland en het

van dit soort type middelen voor bedrijven en

Zuid-Hollands Investeringsplatform (na evaluatie

projecten gericht op deze transities verzwakt onze

ultimo 2020) aan de jaarlijkse exploitatiebijdrage

concurrentie- en aantrekkingskracht ten opzichte

van InnovationQuarter worden toegevoegd. Dit

van andere regio’s in binnen- en buitenland. Vanuit

leidt tot vereenvoudiging van onze financiering en

haar inhoudelijke kennis en uitvoeringskracht

minder administratieve lasten bij onze financiers.

werkt InnovationQuarter graag mee aan mogelijke oplossingen en realisatie.

2.2 Regionale en landelijke economische ontwikkelingen

Een andere ontwikkeling die mogelijk gevolgen

2.2.1 Regio in beweging

zal hebben voor onze organisatie in 2020 is

“Elke dag beter”. Dat is het motto van het in

het onderzoek door Monitor Deloitte naar

augustus 2019 aangetreden nieuwe College

het acquisitielandschap in Den Haag. Op

van Gedeputeerden voor de Provincie Zuid-

basis van dit onderzoek zal de gemeente Den

Holland. In het collegeakkoord ligt de focus

Haag een besluit nemen over de toekomstige

op duurzaam, digitaal en circulair. De thema’s

verantwoordelijkheidsverdeling tussen The Hague

waarop InnovationQuarter in het verlengde van

& Partners en InnovationQuarter.

de Roadmap Next Economy haar inspanningen de afgelopen twee jaar sterk heeft geïntensiveerd. In

InnovationQuarter zal eventuele verzoeken voor

het collegeakkoord wordt ook expliciet aandacht

bijdrage aan uitvoering van genoemde activiteiten

besteed aan het Human Capital Akkoord Zuid-

vanuit haar professionele expertise beoordelen, en

Holland, wat afgelopen jaar onder auspiciën van

in samenspraak met de Raad van Commissarissen

de Economic Board Zuid-Holland is ontwikkeld.

(en waar van toepassing andere aandeelhouders

Komende periode zal een besluit moeten worden

en Ondernemingsraad) hierover een besluit nemen.

genomen over hoe en waar de uitvoering wordt belegd. Het (gedeeltelijk) onderbrengen bij

2.2.2 Missiegedreven innovatiebeleid

InnovationQuarter behoort tot de mogelijkheden.

In juli 2018 hebben de minister en staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat het

11

missiegedreven innovatiebeleid gelanceerd.

De oprichting van Invest-NL biedt kansen voor

Hiermee zet Nederland in op het vinden van

InnovationQuarter en de andere ROM’s. Het Rijk

vermarktbare oplossingen voor wereldwijde

en de provincies hebben aangegeven dat de ROM’s

maatschappelijke uitdagingen, zoals duurzaam

zich zullen ontwikkelen tot de regionale evenknie

geproduceerd voedsel, de energietransitie en

van Invest-NL op het gebied van financiering en

veiligheid (o.a. cybersecurity). Daarnaast is er een

ontwikkeling. Invest-NL investeert vanaf

sterke focus op sleuteltechnologieën zoals artificial

€ 5 mln. of meer, terwijl InnovationQuarter tot

intelligence en quantumtechnologie. In dit kader

€ 5 mln. investeert. Daarmee zijn de organisaties

zijn de afgelopen periode zogenaamde Kennis- en

complementair aan elkaar.

Innovatieagenda’s opgesteld. De gezamenlijke regionale ontwikkelingsmaatschappijen hebben

Invest-NL en de ROM’s hebben afgesproken dat ze

hier een stevige bijdrage aan geleverd. In een

nauw gaan samenwerken langs een viertal lijnen:

gezamenlijk af te sluiten convenant tussen

excellente informatie-uitwisseling, pooling van

Rijk, regio’s, en ontwikkelingsmaatschappijen

expertise, cofinanciering, en ketenfinanciering.

zal de verdere inzet van de regionale ontwikkelingsmaatschappijen worden vastgelegd.

Verder heeft het kabinet aangekondigd de

De ROM’s hebben aangegeven in 2020 gezamenlijk

mogelijkheid te onderzoeken een nationaal

te komen tot een aantal inhoudelijke proposities,

“investeringsfonds” (Hoekstra-middelen)

waarin sprake is van een geïntegreerde aanpak

op te richten die de economie op de lange

rondom onderzoek en valorisatie.

termijn duurzaam moeten versterken. Zo’n

Hierop vooruitlopend hebben de provincie en de

investeringsfonds biedt kansen voor de Zuid-

Economic Board Zuid-Holland een gezamenlijke

Hollandse economie, bijvoorbeeld in de vorm van

visie op missiegedreven innovatiebeleid

directe investeringen in de innovatieve sectoren

gepresenteerd aan staatssecretaris Mona Keijzer.

(zoals kwantum), fysieke en digitale infrastructuur, en talentontwikkeling. Aan de basis van dit fonds

2.2.3 Start Invest-NL, nationaal

ligt een nader door het ministerie van Economische

investeringsfonds, Techleap.nl

Zaken en Klimaat op te stellen groeiagenda. De

Begin 2020 gaat Invest-NL, onder leiding van

Economic Board Zuid-Holland zal het kabinet

voormalig minister van Financiën Wouter Bos,

gevraagd en ongevraagd voeden met ideeën voor

officieel van start. Invest-NL gaat zich richten op

deze agenda en dit fonds.

financiering op het gebied van grote (energie) transitieopgaven en de doorgroei van scale-ups. De

Daarnaast stimuleert het ministerie van

achtergrond is dat private partijen terughoudend

Economische Zaken en Klimaat via TechLeap.

zijn bij dit type projecten en bedrijven vanwege

nl, geleid door prins Constantijn en opvolger van

het onaantrekkelijke (gepercipieerde) risicoprofiel,

StartupDelta, de doorbraak van snelgroeiende

lange terugverdientijden of ontbrekende

bedrijven. Als InnovationQuarter zijn we als

ontwikkelcapaciteit (opwerken van business

regiopartner voor en vanuit Zuid-Holland

cases). De rol van Invest-NL is om dit marktfalen op

betrokken bij de verdere doorontwikkeling van

te lossen en privaat kapitaal te activeren.

Techleap.nl.

3. Speerpunten en activiteiten teams en sectoren 3.1 Ecosystemen en clusters

ecosysteem voor Zuid-Holland heeft onze aandacht

Het duurzaam versterken van de economische

en samen met partners werken we aan een

structuur van de regio en het ontsluiten van

gezamenlijk plan en actieprogramma.

het innovatiepotentieel vraagt om een nog meer integrale inzet van onze kennis, kunde en

Daarnaast gaan we meewerken aan de optimale

netwerken. Hiermee versterken en vernieuwen

ontwikkeling van het Deltagrid, onder andere

we onze sterke sectoren en clusters. Door de

door grootschalige batterijopslag, en zetten we

geïntensiveerde inzet en focus op energie, circulair

Zuid-Holland op de kaart als proeftuin voor ‘slim’

en digitalisering dragen we samen met andere

elektrisch transport verbonden aan het Deltagrid.

partijen in de regio bij aan de transitie naar de Next

Tevens stimuleren we diverse warmteopslag

Economy.

pilots in de industrie, gebouwde omgeving en de Greenport.

Conform het meerjarenplan richt InnovationQuarter haar activiteiten op de sectoren

De ontwikkeling van een klimaatneutrale

Energie, Circulair, Maritiem en Haven, Aerospace,

industrie staat tevens centraal. Daarom

Hightech, Digital Technology, Cybersecurity, Life

ontwikkelen we samen met partners het Fieldlab

Sciences & Health en Horticulture.

Industriële Elektrificatie. Ook stimuleren we een aantal initiatieven die de ontwikkeling van

3.2 Duurzaam & schoon

groene brandstoffen (op basis van biobased,

3.2.1 Energie

synthetisch en de chemische conversie van afval),

InnovationQuarter wil bijdragen aan een

waardeketens voor zwaar transport en luchtvaart

emissievrije en concurrerende Next Economy.

versnellen.

Deze energietransitie kenmerkt zich door grote investeringen in duurzame opwek en infrastructuur

De investeringsmogelijkheden in

vrij van fossiele grondstoffen en emissies. Dat

energieopwekking en -besparing vanuit het

vereist grote investeringen van zowel publieke

energie-innovatiefonds ENERGIIQ, dat we sinds

partijen en bedrijven. Tegelijkertijd is er veel

2017 beheren, kent voldoende belangstelling van

behoefte aan innovatie, opschaling en coördinatie

ondernemers. De marktproposities zijn divers.

van sleuteltechnologieën, met name rondom

Onder andere monitoring software ten behoeve

energieopslag en industrie. InnovationQuarter

van vermindering van energiegebruik in de

stelt daarom de industriële transitie en opslag

gebouwde omgeving, hergebruik van warmte

van energie centraal met de activiteiten binnen

in de industrie en de gebouwde omgeving,

Innoveren, Investeren en Internationaliseren.

energiebesparende sensoren, apparaten en tools voor grootschalige uitrol van photovoltaic

In 2020 zet InnovationQuarter in op een aantal

zonnepanelen en laadinfrastructuur voor divers

relevante ontwikkelingen die bijdragen aan

elektrisch vervoer & transport.

energieopslag. De ontwikkeling van het waterstof

13

3.2.2 Circulair

Pact naar Act (P>Act). Daarin kunnen ketens van

We richten ons vanuit zowel Energie als Circulair op

bedrijven, kennisinstellingen en regionale fieldlabs

de strategisch economische kansen waar versnelling

passende financiering krijgen voor hun business

nodig is, door nieuwe economische clusters en

cases. Tevens gaan we de ontwikkeling van een

circulaire waardeketens te bouwen en bij te dragen

duurzaam betoncluster in Zuid-Holland verkennen,

aan sterke innovatie ecosystemen. Voor onze regio

waaronder het vastleggen van CO2 in beton.

gaat het zowel om de verduurzaming van bestaande clusters, in sommige gevallen nog sterk afhankelijk

3.3 Slim & veilig

van fossiele brandstoffen, als het realiseren van

3.3.1 Maritiem & Haven

nieuwe clusters en waardeketens op basis van

Maritiem & Haven zijn voor Zuid-Holland

duurzame moleculen en elektronen.

kenmerkende sectoren. Het overgrote deel van de Nederlandse activiteiten van deze sectoren

Evenals Energie zijn de horizontale transitie-

vindt plaats in ónze regio. Tevens zijn het haven

opgaven van Circulair relevant voor alle sectoren

industrieel complex en het maritieme cluster

van de Zuid-Hollandse economie. De transities zijn

van groot belang voor het Zuid-Hollandse

in het bijzonder relevant voor ons havenindustrieel

vestigingsklimaat en de transitie naar een nieuwe

complex, de stadskernen en de Greenport. Deze

economie.

clusters zijn in toenemende mate verbonden aan elkaar door de benodigde infrastructuur voor

Veel bedrijven in de Rotterdamse haven zijn actief

energie en grondstoffen.

bezig met de realisatie van offshore wind als belangrijke toekomstige duurzame energiebron.

In 2020 richt InnovationQuarter zich op het

Vanuit InnovationQuarter realiseren we

bouwen van industriële ecosystemen; de

relevante consortia met onderzoeksinstellingen

bouwstenen in de transitie naar een circulaire

en bedrijfsleven die offshore wind productie

economie. Middels routekaarten, programma’s

versnellen, waaronder de testlocatie op de

en projecten werken we aan de verduurzaming

Maasvlakte 2.

van de industrie, zoals waste-to-value, valorisatie van CO2 en biobased chemie. Daarom werkt

Voor de scheepvaart van de toekomst zijn

InnovationQuarter vanaf najaar 2019 samen met

alternatieven brandstoffen essentieel. Met

DSM, gemeente Delft, TU Delft en de provincie

de ambitie om richting zero-emissie te gaan,

Zuid-Holland versneld aan de ontwikkeling van

zetten we in op het realiseren van alternatieve

Biotech Campus Delft tot een hub voor open

brandstoffen voor schepen zoals waterstof of

innovatie in de industriële biotechnologie. Wij

elektriciteit (waaronder walstroom). Daarnaast

ondersteunen kansrijke biotechnologie bedrijven

verkennen we de benodigde infrastructuur die er

die zich willen vestigen op de Biotech Campus

nodig is wanneer grootschalig door de industrie

Delft, zodat de Campus haar belangrijke rol als

gebruikt wordt gemaakt van deze brandstoffen.

broedplaats voor de ontwikkeling en toepassing van duurzame voeding, chemie en brandstoffen

Ook onderzoeken we vanuit InnovationQuarter

volop kan ontwikkelen.

de mogelijkheden om digitalisering van het

Maar we bouwen ook samen met andere regionale

haven industrieel complex en het maritieme

ontwikkelingsmaatschappijen aan nieuwe

cluster aan te jagen, onder andere door de inzet

circulaire kunststofketens met het programma Van

op autonoom varen en het intelligenter maken

van productieketens. Dit gebeurt onder andere

In 2020 gaat het succesvolle programma Smart

via het programma Smart Manufacturing:

Manufacturing: Industriële Toepassing in Zuid-

Industriële Toepassing in Zuid-Holland (SMITZH).

Holland (SMITZH) verder met zijn derde fase in

Een goed voorbeeld hiervan is het fieldlab

het digitaliseren van de maakindustrie. Maar we

Duurzaamheidsfabriek en de activiteiten op

willen meer doen om het hightechecosysteem

het Leerpark in Dordrecht. InnovationQuarter

inclusief toeleveranciersketens (technologische

wil de komende jaren verder bijdragen aan

bedrijven, zowel hightech, midtech, IT als

het ontwikkelen en faciliteren van gedeelde

dienstenleveranciers) als geheel up-to-speed te

testfaciliteiten voor het testen en ontwikkelen van

krijgen. Dit gebeurt in een brede actieagenda, op

nieuwe technologieën.

basis van een brede analyse van het ecosysteem en de relevante supply chains, die gezamenlijk

De uitvoering van het programma Maritime

met Holland Instrumentation, de MRDH, de

Delta, het samenwerkingsverband in het

provincie en de Economic Board Zuid-Holland

maritieme cluster tussen bedrijven, onderwijs- en

(EBZ) wordt opgezet. Onderdeel hiervan is een

kennisinstellingen en overheden, blijft in 2020 onze

sterke profilering, die recht doet aan de unieke

volle inzet vragen. Focus ligt hierbij op de energie­

uitgangspositie van Zuid-Holland. In deze regio

transitie, digitalisering en talent. Met onze kennis

identificeren de hightechbedrijven zich doorgaans

en netwerken zijn we voor de havengerelateerde

eerder met hun (wereld leidende) eindmarkten die

startups en scale-ups partner van het accelerator

hier ook gevestigd zijn (de haven, het Westland,

programma PortXL en is er vanuit onze fondsen

Life Science & Health of Aerospace), dan met de

nauwe samenwerking met havengerelateerde

hightechsector.

fondsen zoals Rotterdam Port Fund.

Tot slot gaan wij de cross-overs met de andere

3.3.2 High Tech Systemen & Materialen

topsectoren van Zuid-Holland verder stimuleren,

De hightechindustrie in Zuid-Holland is een drijver

in samenwerking met de collega’s uit de andere

van innovaties, niet alleen binnen de eigen sector

disciplines. We zien dat er nog veel onbenutte

maar ook voor de andere topsectoren. De sector

kansen zijn, waarin hightech de pijnpunten van

is in Zuid-Holland naar schatting verantwoordelijk

een andere sector weg kan nemen. Een mooi

voor meer dan de helft van de private R&D, een

voorbeeld hiervan is de oogstrobotchallenge die

derde van de landingen en een derde van de

in 2020 gaat plaatsvinden. De challenge heeft

investeringen vanuit InnovationQuarter.

als doel de glastuinbouw met zijn toenemende personeelsuitdagingen en kostenreducties, en

Zuid-Holland kent meer hightechbedrijven dan alle

de hightechsector die steeds geavanceerdere

andere provincies in Nederland en bovendien is

robots kan ontwikkelen, dichter naar elkaar

hightech van de topsectoren in Zuid-Holland een

toe te brengen. Hiermee zetten we het

van de grootste banengeneratoren. Tegelijkertijd

innovatievermogen van Zuid-Holland in om bij te

concluderen we dat de hightechindustrie van

dragen aan de maatschappelijke uitdaging rondom

Zuid-Holland geconfronteerd wordt met een snel

het voeden van de groeiende wereldbevolking.

veranderende omgeving en diverse remmende factoren (verzuiling, versnippering, ruimtetekort,

3.3.3 Aerospace

talenttekort), waardoor kansen niet altijd benut

Door de overzichtelijke schaal, de aanwezigheid

kunnen worden.

van veel hoogwaardige onderzoeksinstellingen

15

en toonaangevende bedrijven als Fokker en

samenwerkingsmogelijkheden en financiering

AirbusDS, vindt er binnen aerospace-sector

voor een gezamenlijk ontwikkel- en testcentrum

relatief veel clustervorming plaats in Zuid-Holland.

voor het versnellen van de implementatie van

InnovationQuarter is hier in verschillende rollen

de implementatie van hybride en elektrisch

bij betrokken. Dat gaat verder dan ondersteuning

aangedreven motoren.

in de verdere uitbouw van bestaande clusters zoals het hightechmaterialen cluster Technology

3.3.4 Digital Technology

park Ypenburg, het SAM I XL R&D centrum in

Digitalisering zorgt ieder jaar voor nieuwe

Delft en het Unmanned Valley Drones fieldlab in

doorbraken in onze samenleving en economie

Valkenburg.

en levert daarmee een belangrijke bijdrage aan en bouwsteen voor de transitie naar de

InnovationQuarter is daarnaast betrokken bij de

Next Economy. We zien ook in onze regio dat

ontwikkeling van een R&D- en educatiecluster

steeds meer bedrijvigheid wordt gedreven door

op het gebied van duurzame luchtvaart en

dataficering en de ontwikkeling van nieuwe

luchthavenprocessen op Rotterdam The

digitale technologieĂŤn. Hier zullen we een actieve

Hague Airport. Hierin werken we samen met

rol spelen, waarbij we bijzondere aandacht

ondernemers, kennisinstellingen en investeerders.

besteden aan Quantumtechnologie, Artificial

In 2020 start InnovationQuarter het fieldlab Airport

Intelligence en in mindere mate Blockchain. Verder

Technology Lab als onderdeel van het cluster in

maken we ons hard voor een optimale digitale

ontwikkeling. Tevens gaat InnovationQuarter

infrastructuur, als randvoorwaarde voor een

samen met de provincie Zuid-Holland, de gemeente

succesvolle digitale transitie van de regio.

Noordwijk en de nieuwe campusorganisatie in 2020 verder met de ontwikkeling van de Space

Nederland is ĂŠĂŠn van de voorlopers op het

Campus in Noordwijk. Dit in het kader van de

gebied van quantumtechnologie. QuTech in

ESTEC regio deal. Een expertisecentrum voor

Delft is wereldwijd uniek door haar kwaliteit,

navigatie en aardobservatie maakt hiervan

volume en combinatie van wetenschappelijk en

onderdeel uit.

toegepast onderzoek. Vanuit InnovationQuarter ondersteunen we de ontwikkeling van het

We verkennen in 2020 vanuit InnovationQuarter

zogenaamde quantumcluster in Delft. Zo werken

de mogelijkheden van de ontwikkeling van een

we mee aan het opzetten van een Fieldlab

drietal nieuwe clusters binnen de aerospace-

quantumtechnologie.

sector. Allereerst een Free Space optics cluster voor optische en opto-mechatronische space

De verwachtingen rondom Artificial Intelligence

technologie in Delft, gericht op de industrialisatie

(AI) zijn torenhoog, maar het is onzeker in

van kennis over optische satellietcommunicatie.

hoeverre de BV Nederland hiervan zal profiteren.

Tevens verkennen we met verschillende

We zijn laat met het ontwikkelen van een

partijen de mogelijkheden voor de ontwikkeling

nationale aanpak terwijl andere landen in de

van kennisclusters op het gebied van Nano

Europese Unie en daarbuiten hun leidende

satellieten en miniaturisering van instrumenten,

positie verder versterken. Zuid-Holland heeft

eveneens in Delft. Daarnaast onderzoeken

met haar onderzoeksinstellingen, bedrijfsleven

we met onder andere de TU Delft en het

en ondersteunend ecosysteem een kansrijke

Nederlands Lucht- en Ruimtevaart Centrum de

uitgangspositie. Tegelijkertijd is sprake van een

versnipperd en incompleet beeld van de kracht

economische kans om ons land te positioneren

en strategie van de regio. InnovationQuarter zal

als leverancier van veilige producten en diensten.

daarom verkennen hoe we met onze regionale

Zuid-Holland speelt hierin een centrale rol met haar

partners kunnen bouwen aan een sterk ‘AI-

kennisinstituten, overheidsorganen en een sterk

ecosysteem’ én hoe we de toepassing van deze

cluster van cybersecurity/IT-bedrijven.

digitale technologie in onze sterke regionale clusters kunnen versnellen. InnovationQuarter

Enerzijds richt InnovationQuarter zich op het

is daarnaast één van de founding members van

versterken van cyberweerbaarheid in de sectoren

de Nationale AI-coalitie die in oktober 2019 is

waarin Zuid-Holland sterk is, met bijzondere

gelanceerd gelijktijdig met de presentatie van het

aandacht voor het innovatief MKB. Daarbij is het

Strategisch Actieplan Artificiële Intelligentie door

verbeteren van samenwerking op het gebied van

het kabinet.

kennis, expertise en informatie cruciaal. Onder leiding van InnovationQuarter heeft een kopgroep

De potentie van blockchain technologie blijft

van bedrijven uit de regio in 2019 een start gemaakt

enorm. Inmiddels heeft InnovationQuarter in

met een cyberweerbaarheidscentrum voor

Zuid-Holland al geholpen bij het opzetten van

bedrijven uit de hightechindustrie. Daarnaast zijn

verschillende pilots, bijvoorbeeld in de binnenvaart.

we goed betrokken bij initiatieven in de tuinbouw

De komende tijd richten we ons op het verbinden

(zaadveredelaars en tuinders) en haven (FERM).

van verschillende initiatieven om geteste toepassingen verder te ontwikkelen en op te

Anderzijds blijven we samen met onze partners

schalen.

het cybersecuritycluster versterken in 2020. Dat doen we vanuit Internationaliseren met ons

Ontwikkelingen rondom de digitale infrastructuur

‘Programma Internationalisering Cybersecurity’ en

concentreren zich in Zuid-Holland vooral op

onze Foreign Investments acquisitieactiviteiten.

de uitrol van glasvezel, het realiseren van 5G

Cybersecuritybedrijven zijn veelal snelgroeiende

en de explosieve groei van data. Om daarop in

MKB'ers. Zij kampen met een relatief kleine

te spelen hebben we binnen Zuid-Holland het

thuismarkt en staan onder druk van een

NextDelta-programma waarbinnen een strategie is

weerbarstig internationaal speelveld. Door

ontwikkeld voor de vestiging van datacenters. Ook

sneller internationaal te schalen, versterken onze

werken we aan de initiatie en realisatie van een

leidende bedrijven hun positie, krijgen ze een

5G-corridor, als regionaal living lab waar nieuwe

bredere klantenbasis, worden ze groter én minder

5G- toepassingen door bedrijven kunnen worden

kwetsbaar. Ook zetten we ons in voor voldoende

opgeschaald.

kapitaal en investeringen. Zo blijven we betrokken bij het organiseren van Access to Capital, en zijn

3.3.5 Cybersecurity

we mede-initiatiefnemer in het Dutch Security

De Nederlandse maatschappij en economie

Technology Fund. Door de oprichting van dit fonds

zijn volledig afhankelijk geworden van digitale

volgen naar verwachting meer investeringen in

middelen. De gevolgen van aanvallen en uitval

Nederlandse cybersecuritybedrijven.

kunnen voor bedrijven én samenleving groot en zelfs ontwrichtend zijn. Toch is cybersecurity voor de BV Nederland niet alleen een risico. Het is als specifieke niche binnen Digital Technology ook een

17

3.4 Gezond & groen

zorgtechnologie. Daarbij speelt netwerk verbinden

3.4.1 Life Sciences & Health

van strategische partners die mee kunnen denken

Wat betreft (vroege) diagnostiek zet

en doen een grote rol. Verder vindt een verkenning

InnovationQuarter zich over de volle breedte

plaats hoe InnovationQuarter kan bijdragen aan de

van dit veld in en maakt in 2020 de verbinding

clusterontwikkeling rondom ErasmusMC om tot

tussen de verschillende technologieën (data,

een sterkere clustering te komen van activiteiten

medtech, ICT, cel- en weefseltechnologie,

en bedrijven waar techniek en zorg elkaar

organ-on-a-chip technologie). Specifiek gaat

versterken.

InnovationQuarter in 2020 netwerkvorming op Europees niveau opzetten om de markttoegang

Op het gebied van informatietechnologie gaat

van bedrijven die diagnostische technologie

InnovationQuarter zich in 2020 richten op

ontwikkelen te faciliteren. Daarnaast gaat

het verbinden en versnellen van verschillende

InnovationQuarter een consortium ondersteunen

initiatieven in de regio op het gebied van big data

dat een screeningsfaciliteit opzet waarmee

analyses en voorspelmodellen door middel van

metabolieten gevonden kunnen worden die in

technologieën als Artificial Intelligence. Doel is

diagnoseprocessen ingezet kunnen worden.

datagedreven zorg en gezondheid te ondersteunen.

We gaan een nieuw programma met use-cases

In Zuid-Holland zijn meerdere bedrijven en

rondom AI en voorspelmodellen op de integratie

kennisinstellingen bezig om de nieuwste generatie

van kennis op het gebied van AI & big data-model

therapieën te ontwikkelen; RegMed, gentherapie

en de LSH-sector verkennen en aanjagen. Verder

en Immuno-oncologie. Het LUMC en Leiden Bio

zal InnovationQuarter het portfolio van bedrijven

Science Park hebben landelijk en internationaal

die zich richten op datagedreven zorgoplossingen

hierin een leidende rol. In deze vroege fase van

vergroten en sturen op samenhang met de rest van

ontwikkelingen wil InnovationQuarter werken

het LSH-cluster.

aan financieringsmogelijkheden van vroege- tot late fase, netwerkvorming om infrastructuur

3.4.2 Horticulture

en kennis te delen, ecosysteemontwikkeling en

InnovationQuarter werkt ook nauw samen

internationalisering van de sector. Hierbij zet

met gemeenten om innovatieve, internationale

InnovationQuarter zich ook in om het cluster

horticulture bedrijven te stimuleren om zich

in Leiden te versterken met onder andere een

te vestigen in de regio Zuid-Holland, om het

incubatorprogramma gericht op dit type bedrijven.

regionale tuinbouwcluster te versterken en haar internationale toppositie te behouden.

Om de zorg betaalbaar en organiseerbaar te

InnovationQuarter verstrekt financiering middels

houden, zal de manier waarop de zorgprocessen

haar fondsen aan zowel startups als MKB’ers in

lopen, moeten veranderen. Dit geldt zowel binnen

het cluster. Zij levert hiermee een bijdrage aan

zorgorganisaties als tussen zorgorganisaties: de

een toekomstgericht en toekomstbestendig

patiënt zal nog veel centraler komen te staan.

tuinbouwcluster, o.a. in het Westland en

In samenwerking met de MRDH, Provincie

Lansingerland. InnovationQuarter zet daarnaast

Zuid-Holland, TNO en Medical Delta gaat

in op de ontwikkeling van tuinbouwconcepten

het Programma Zorgtechnologie een eerste

die kunnen bijdragen aan het gezond voeden

uitvoeringsfase in met gerichte stimuleringsacties

van megasteden wereldwijd. De digitale

met initiatieven ter versnelling van implementatie

technologische transformatie is niet alleen een

bedreiging maar biedt ook volop mogelijkheden

Tot slot heeft Nederland alles in huis om koploper

voor de ondernemers in de tuinbouw.

te worden op het gebied van Vertical Farming.

InnovationQuarter ondersteunt ondernemers

Samen met Greenport West-Holland richten we het

om digitalisering een plek in de kas te geven, door

Vertical Farming Katapultcentrum op. Eén centrale

het bouwen van effectieve consortia rondom

plek waar we alle expertise en kennis verzamelen

technische innovatie, bijvoorbeeld de plukrobot.

en impact maken op de tuinbouw. Zo wordt

Daardoor kan voedselproductie nog slimmer en

Nederland internationaal vraagbaak voor vertical

sneller plaatsvinden en bijdragen aan de regionale

farming en behoudt het zijn wereldwijd leidende

ambitie van ‘Feeding and greening mega cities’.

positie in de tuinbouw. Met behulp van een toegekende EFRO-subsidie gaan we het fieldlab

InnovationQuarter werkt in 2020 samen met

Vertical Farming verder vorm geven.

de TU Delft en tuinbouwondernemers aan de ontwikkeling van een instituut voor agro engineering. Daarnaast zet InnovationQuarter in samenwerking met World Horti Center actief in op het scouten van relevante digitale innovaties uit andere sectoren en vertalen naar kansen voor de tuinbouw. Ook de fieldlabs van SMITZH worden actief gekoppeld aan het tuinbouwcluster.

Tegelijkertijd richt de inzet van InnovationQuarter zich ook op het versterken van cyberweerbaarheid in de tuinbouw. Een kopgroep van bedrijven uit de regio heeft in 2019 een start gemaakt met een cyberweerbaarheidscentrum voor bedrijven uit de hightechindustrie. De initiatieven door voorlopers uit de tuinbouw worden hierop aangesloten door InnovationQuarter.

Keuze voor gezond voedsel met veel groente en fruit wordt steeds belangrijker. Daarmee neemt ook de kennisbehoefte toe naar de inhoudsstoffen en gezondheidseffecten van versproducten. InnovationQuarter organiseert in 2020 een congres om planten die de gezondheid bevorderen verder te verwaarden. Daarnaast werkt InnovationQuarter in opdracht van de MRDH aan een innovatieprogramma ‘Voeding en Gezondheid’.

Hierbij wordt de samenwerking gezocht met het horticulture bedrijfsleven, de voedingsindustrie en het healthcluster in Zuid-Holland.

19

4. Innoveren Sinds 1 juli jongstleden zijn binnen het

campusontwikkeling, zoals bijvoorbeeld op het

team Innoveren zowel het voormalige

Leiden Bio Science Park en op de Biotech Campus

Business Development, het Zuid-Hollands

Delft. Op het terrein van energie, circulair en

InvesteringsPlatform (ZIP) als Roadmap Next

digitalisering zijn we bezig met het ontwikkelen

Economy geïntegreerd. Om de slagkracht

van nieuwe clusters en waardeketens.

op de Next Economy-thema’s digitalisering, energietransitie en circulair te vergroten hebben

De activiteiten vanuit Innoveren zijn breed

we onze inzet hierop geïntensiveerd en werken we

maar altijd toegespitst op waar we de meeste

vanuit integrale teams op het gebied van duurzaam

strategisch economische impact kunnen

& schoon, slim & veilig en groen & gezond. Daarmee

realiseren. De inzet van onze business developers

zorgen we, samen met de link met ZIP, voor hechte

is daar gericht waar in het kader van ecosysteem-

verbindingen tussen transitiedenken en -doen en

en clusterontwikkeling de grootste huidige en

de financial engineering voor transitieprojecten.

toekomstige kansen liggen voor de Zuid-Hollandse

Tegelijkertijd zorgen EBZ-taskforces digitalisering,

economie. Hierbij houden we altijd scherp oog

energietransitie en circulair met ondernemers en

voor het creëren van nieuwe business met en voor

bestuurders voor de doorontwikkeling van de Next

ondernemers, meer private investeringen en meer

Economy-thema's.

werkgelegenheid.

4.1 Business Development

De vraag naar onze ondersteuning is groot en

4.1.1 Opdracht & impact

overschrijdt vele malen de beschikbare capaciteit.

In de activiteiten van Innoveren staat

De keuzes die we hebben gemaakt binnen de

ecosysteemontwikkeling en het aanjagen van

verschillende sectorstrategieën zijn leidend voor

samenwerkingsverbanden gericht op nieuwe

de inzet van onze mensen en middelen. Voorgaand

business centraal.

hoofdstuk 3 geeft dus meer inhoudelijk inzicht in de activiteiten en focus voor 2020.

InnovationQuarter speelt sinds haar start een verbindende en organiserende rol in de versterking

InnovationQuarter brengt als neutrale speler

van het ecosysteem en de sterke clusters in de

met veel kennis en een breed netwerk de partijen

regio. Omdat innovaties veelal ontstaan wanneer

bij elkaar, vormt het consortium, helpt bij het

over de grenzen van de eigen sector of bedrijf

ontwikkelen van het projectplan en met de

heen wordt gekeken, smeden we (cross-sectorale)

verkenning naar financieringsmogelijkheden. We

samenwerkingsverbanden tussen innovatieve

zorgen voor de levensvatbaarheid van initiatieven.

ondernemers en met kennisinstellingen en

Die initiatieven kunnen van ondernemers komen,

overheden. Het gaat hierbij onder andere

maar ontwikkelen we ook zelf. Het ultieme

om het realiseren van innovatieprojecten en

bewijs van levensvatbaarheid is dat we projecten

clusterversterkende programma’s, Europese

neerzetten waar ondernemers in willen investeren

programma’s (EFRO, Interreg, Horizon2020)

en waarvan ze, na onze aanjaagrol, zelf de kar

en open innovatiefaciliteiten, zoals fieldlabs.

gaan trekken. Juist in de aanjaagfase levert

Daarnaast zien we steeds meer inzet op

InnovationQuarter veel toegevoegde waarde

als onafhankelijke partij die geen ander belang

Gezien de brede pluriformiteit van activiteiten

heeft dan het versterken van de Zuid-Hollandse

die we verrichten vanuit Innoveren

economie.

geven bovengenoemde KPI’s slechts een beperkte weergave van onze inzet op

Naast bovengenoemde activiteiten richten we ons

ecosysteemontwikkeling en de resultaten die we

op het verkennen van innovatiethema’s van de

daarbij boeken. Ook zitten er beperkingen aan hoe

toekomst, doen we de inhoudelijke beoordeling

we resultaten (in de tijd) meten. In 2020 zullen we

voor de MIT-regeling (MKB in Topsectoren) van

serieus aandacht besteden aan het ontwikkelen

de provincie en het Rijk, werken we nauw samen

van een betere set aan prestatie-indicatoren.

met cluster- en deltaorganisaties, organiseren we cross-sectorale innovatiebijeenkomsten en dragen

4.1.3 Activiteiten

we vaak zorg voor individuele matchmaking

Verkenningen

tussen ondernemers onderling en tussen

In nauwe samenwerking met onze partners

ondernemers en kennisinstellingen. Maar bovenal

verkennen we stelselmatig nieuwe thema’s en

zijn we vaak het oliemannetje bij het opzetten van

de economische kansen voor onze regionale

samenwerkingsverbanden in de regio.

economie. Op basis van deze verkenningen komen we tot een specifieke gerichte aanpak. Zo hebben

4.1.2 Prestaties

we in 2019 veel aandacht besteed aan de kansen

In de hoofdopdracht van Innoveren staat het

voor Zuid-Holland als vestigingslocatie voor

aanjagen van consortia, gericht op nieuwe

datacenters in het kader van het project “Next

business, centraal. Dat vertaalt zich in de volgende

Delta”. Begin 2020 ronden we een groot onderzoek

prestaties voor 2020:

af naar de regio specifieke kansen op het gebied van artificial intelligence. Ook werken we samen

1.

2.

Het aanjagen van 40 business cases en

met Economic Board Zuid-Holland aan een groot

innovatieprojecten.

traject om te kijken hoe we de samenwerking

Het realiseren van € 20 mln. aan gemeten

binnen de technologische industrie in Zuid-Holland

uitgelokte private en publieke investeringen.

verder kunnen versterken.

Innoveren Prestaties

Aantal business cases en innovatieprojecten

80

40

40

160

40

20

20

80

Te realiseren

Jaarplan

Jaarplan

Meerjarenplan

2021–2022

2020

2019

2019–2022

Uitgelokte investeringen (mln.)

21

Clusterversterkende innovatieprogramma’s

Europese programma’s (EFRO, Horizon2020)

InnovationQuarter geeft samen met partners

een goede manier om tot financiering te komen

uitvoering aan diverse clusterversterkende

van consortia en innovatieprojecten die we

innovatieprogramma’s. Zo doen we het

aanjagen of voor individuele bedrijven met wie we

programma management en een belangrijk deel

samenwerken. Afgelopen jaren zijn we succesvol

van de uitvoering voor Maritime Delta, gericht op

geweest in het gehonoreerd krijgen van met name

de versterking van de maritieme maakindustrie

EFRO-aanvragen. Wij denken momenteel dan ook

tussen Hoek van Holland en Gorinchem. De focus

actief mee in de vormgeving en de inhoudelijke

binnen Maritime Delta ligt op energietransitie,

keuzes voor de komende EFRO-periode.

digitalisering en human capital.

Aan de andere kant hebben we via InterregEen zeer mooi voorbeeld van een

programma’s diverse internationale

innovatieprogramma is SMITZH (Smart

clustersamenwerkingsprojecten weten op te

Manufacturing: Industriële Toepassing in Zuid-

zetten. Hiervoor worden we ook in toenemende

Holland). Met een programmaomvang van € 12

mate benaderd door internationale partners. Voor

mln. is dat het grootste programma dat vanuit

ons zijn de middelen vanuit Europese programma’s

Innoveren ooit is aangejaagd. Samen met TNO,

nooit een doel op zich maar een middel om de

TU Delft, de fieldlabs, diverse brancheorganisaties

doelen die we hebben te realiseren.

en hogescholen werken we aan concrete activiteiten om ondernemers in de maakindustrie

Open innovatiefaciliteiten

én hun toeleveranciers verder op weg te helpen

Samenwerking tussen bedrijven en met

in het implementeren van digitalisering en

kennisinstellingen komt in veel gevallen het

automatisering. Naast fieldlabs en ondernemers

beste tot zijn recht in een fysieke open innovatie

ligt er ook een duidelijke relatie met de Human

omgeving met een duidelijke inhoudelijk

Capital Agenda, die zich voor een belangrijk deel

technologische specialisatie. De afgelopen jaren

richt op de werkende beroepsbevolking in Zuid-

hebben we vele van dit soort fieldlabs mee helpen

Holland. Een van de belangrijke bouwstenen van

ontwikkelen, zoals RAMLab, RoboHouse, SAM|XL,

het programma is daarom ook mensgerichte

Unmanned Valley en het Airport Technology Lab.

technologie en Leven Lang Leren.

Onze inzet zal voor een belangrijk deel gericht blijven op de verdere ontwikkeling van deze

Ook op het gebied van energie en klimaat en

fieldlabs en van nieuwe open innovatiefaciliteiten,

op het gebied van zorgtechnologie hebben we

zoals het Fieldlab Industriële Elektrificatie.

samen met partners op het verzoek van de MRDH programma’s ontwikkeld en in uitvoering gebracht.

Campusontwikkeling

Soms haken we met onze inzet juist ook in op de

Naast open innovatiefaciliteiten concentreren

programmatische inzet van partnerorganisaties,

we ons steeds vaker op campusontwikkeling.

zoals bijvoorbeeld blijkt onze betrokkenheid bij het

Op het Leiden Bio Science Park zijn we zeer actief

InnovatiePact van GreenPort West-Holland.

in het verbinden en activeren van de aanwezige bedrijven en kennisinstellingen en het aanjagen

Europese programma’s

van nieuwe vormen van samenwerking. In

Onze inzet ten aanzien van Europese programma’s

september 2019 hebben we afspraken gemaakt

is tweeledig. Aan de ene kant zijn sommige

met DSM, TU Delft, gemeente Delft en de Provincie

Zuid-Holland over de verdere doorontwikkeling

Individuele matchmaking

van de Biotech Campus Delft en onze inzet daarbij.

Ondernemers waarderen ons grote en groeiende

Ook zetten wij ons in voor de doorontwikkeling

netwerk (inclusief dat van Investeren en

van de World Horti Center en de Greenport Horti

Internationaliseren) en geven regelmatig aan

Campus, door capaciteit in te zetten op innovatie,

juist daardoor met nieuwe partners tot nieuwe

matchmaking en projecten in samenwerking met

business te komen. Omdat de basis van ons werk

het bedrijfsleven. Met de Drechtsteden zijn we,

de relatie is die we met veel ondernemers hebben,

mede in het kader van de regiodeal, in gesprek

zal matchmaking altijd een onderdeel van ons werk

over onze rol bij het Leerpark Dordrecht. Tevens

zijn. Ook vanuit de netwerkbijeenkomsten die

gaat InnovationQuarter samen met de provincie

door onze partners georganiseerd worden, komen

Zuid-Holland, de gemeente Noordwijk en de

regelmatig leads die we verder helpen.

nieuwe campusorganisatie in 2020 verder met de ontwikkeling van de Space Campus in Noordwijk.

Organiseren van inhoudelijke bijeenkomsten

Daarnaast is InnovationQuarter betrokken bij

De eerste aanzet tot het bij elkaar brengen van

de campusontwikkeling van zowel de Erasmus

partijen op specifieke thema’s gebeurt vaak

Universiteit, als iets verder in de tijd de plannen

via het organiseren van specifieke inhoudelijke

rondom campusontwikkeling bij het ErasmusMC

bijeenkomsten. Van thematische ontbijtsessies

in Rotterdam.

met ondernemers tot idee-cafĂŠs rondom specifieke technologievelden. Op jaarbasis zijn

Clusters en waardeketens

wij medeorganisator van enkele tientallen van

Met name op het gebied van energie, circulair en

dergelijke bijeenkomsten.

digitalisering is er gezien de grote transitieopgaven de noodzaak om te komen tot de ontwikkeling van

4.2. Zuid-Hollands Investeringsplatform

geheel nieuwe clusters en waardeketens. Mede in

De Europese Investeringsbank (EIB) heeft in juli

relatie tot de Roadmap Next Economy zijn we hier

2018 de regio geadviseerd de technical assistance

de afgelopen periode met partners steeds actiever

voor transitieprojecten op orde te brengen. Het

op geworden. Voorbeelden hiervan zijn onze inzet

Zuid-Hollands Investeringsplatform is per 1 januari

ten aanzien van onder meer groene waterstof,

2019 gestart en vormt de regionale uitwerking van

duurzame luchtvaartbrandstoffen, 5G en IOT.

dit zogeheten technical assistance platform.

Identificeren en agenderen van interventies

Het Zuid-Hollands Investeringsplatform (ZIP) helpt

Om te komen tot transities en verdere

bedrijven, projecten of consortia die bijdragen

ecosysteemontwikkeling zijn soms ook

aan de transitie naar de Next Economy om tot

interventies, of zelfs systeemdoorbraken,

financiering te komen. Op basis van een analyse

nodig, zoals het stimuleren van marktvraag

van de maatschappelijke relevantie en de financiĂŤle

of het signaleren van belemmerende wet- en

haalbaarheid van de business case wordt bezien

regelgeving. Vanuit onze diepe inhoudelijke kennis

welke projecten kansrijk zijn. Het ZIP is bedoeld

en grote netwerk met bedrijven identificeren

voor initiatieven met een verdienmodel en

en agenderen we dergelijke interventies. Vaak

financieringscapaciteit, die in beginsel grotendeels

via de Economic Board Zuid-Holland, maar ook

via leningen en risicodragend vermogen te

regelmatig rechtstreeks bijvoorbeeld richting onze

financieren zijn. Het ZIP richt zich op het brede

aandeelhouders.

scala aan Europese, nationale en regionale

23

financiers en financieringsinstrumenten. In die zin

geboden. Met de daadwerkelijke start van Invest-

is het ook een voorportaal voor Invest-NL.

NL en een eventueel besluit over de financiële ondersteuning van transitieprojecten in de regio (al

Het ZIP werkt met een klein kernteam

dan niet in de vorm van een multisector fonds) zal

gepositioneerd bij InnovationQuarter en

het aantal projecten dat in aanmerking komt voor

casemanagers bij de provincie, de gemeente

ondersteuning waarschijnlijk stijgen.

Rotterdam en de gemeente Den Haag. Inmiddels wordt aan 5-10 projecten concrete ondersteuning

Box 1: Innoveren / Observaties 2019 ▶▶ Onze inzet vanuit Innoveren is steeds meer gebaseerd op een gedragen lange termijn visie met betrekking tot de ontwikkeling van desbetreffend (sub)cluster. Hierbij kijken we integraal naar de verschillende mogelijke transitieversnellers en clusterinterventies. Deze werkwijze is mede gebaseerd op de visie vanuit de Roadmap Next Economy en heeft zijn weerslag gekregen in de verschillende sectorstrategieën. ▶▶ De afgelopen jaren is er samen met MRDH, Provincie en TNO het initiatief genomen tot het opzetten van diverse innovatieprogramma’s, zoals SMITZH, Energie & Leefklimaat en Zorgtechnologie. Dit zijn potentieel krachtige instrumenten aangezien ze zorgen voor meer gebundelde inzet. ▶▶ Regio overstijgende samenwerking tussen de verschillende ontwikkelingsmaatschappijen biedt nog vele kansen in zich. Veel maatschappelijk relevante innovatiethema’s (zoals voeding, veiligheid en gezondheid) gaan over provinciegrenzen heen; door onze eigen regionale specialisatie te verbinden met die van andere regio’s ontsluiten we nieuwe netwerken en nieuwe businesskansen die we vervolgens gezamenlijk kunnen aanjagen. ▶▶ Vanwege de diepe kennis en hun grote netwerken worden business developers veel betrokken bij zowel investerings- als acquisitietrajecten binnen InnovationQuarter. Dit geeft aan wat de integrale meerwaarde is die we als organisatie kunnen bieden maar doet ook een stevig beroep op de beschikbare capaciteit. ▶▶ Onze inzet richt zich primair op de koplopers binnen het bedrijfsleven. Het is echter van cruciaal belang dat ook het innovatievolgend MKB beter ondersteund wordt bij opgaven op het gebied van onder meer digitalisering en circulariteit. MKB-NL heeft de oproep gedaan om de regionale ontwikkelingsmaatschappijen hierbij een centrale rol te geven en ook (financieel) toe te equiperen.

5. Internationaliseren Binnen InnovationQuarter richten we ons

van buitenlandse bedrijven naar en in de regio. Met

internationaal gezien op twee stromen, inbound

name die bedrijven, die impact hebben door:

en outbound: het aantrekken van inkomende investeringen en vestigingen van buitenlandse bedrijven (Foreign Investments) en ondersteuning

▶▶ Een toename in (in)directe werkgelegenheid op alle kennisniveaus; en/of

van uitgaande internationale activiteiten en

▶▶ Een toename in private (R&D) investeringen;

handel van in onze regio gevestigde bedrijven

▶▶ Een versterking van onze sectoren en

(Internationalisering).

ecosystemen (bijv. door onderscheidend te zijn; toegevoegde waarde aan het cluster te leveren

Alhoewel de expertise en werkzaamheden van

door het brengen van strategische (nieuwe)

beiden taken niet geheel hetzelfde zijn, is er wel

kennis of een ontbrekende schakel in de keten

sprake van kruisbestuiving en synergie. Zo werken we bijvoorbeeld internationaal veelal met hetzelfde

op te vullen); ▶▶ Hun zogenaamde flagship status; grote

ambassade- en consulatennetwerk en ook binnen

bedrijven met een goede, bekende

Nederland met dezelfde partners samen en kunnen

internationale reputatie binnen een bepaalde

we “uitgaande” bedrijven benutten als uithangbord

sector.

voor onze regio.

Binnenlandse reallocatie is geen doel op zich van

5.1 Foreign Investments

InnovationQuarter, maar als bedrijven ons daar

5.1.1 Opdracht & impact

expliciet om vragen, leveren wij assistentie bij

Directe buitenlandse investeringen dragen bij aan

vestiging in de regio.

de economie, technologische innovatie en ontwikkeling van een regio en een land.

Voor het succesvol vervullen van deze opdracht, is

Buitenlandse bedrijven hebben impact door

integrale samenwerking met de teams Innoveren

het genereren van economische groei, directe

en Investeren cruciaal. We hebben daarnaast een

en indirecte werkgelegenheid, versterken

intensieve samenwerking met de Netherlands

de innovatiekracht en geven aansluiting op

Foreign Investment Agency (NFIA) in binnen- en

internationale netwerken en bedrijvigheid.

buitenland en de overige partners van het Invest in Holland netwerk. Onze inhoudelijke strategie sluit

Vanuit de opdracht en missie van

zeer goed aan bij de nationale strategie vanuit de

InnovationQuarter is het aantrekken, behouden

NFIA.

en uitbreiden van buitenlandse ondernemingen specifiek van belang voor het versterken van het

Verder werken we nauw samen met de

regionale ecosysteem en de economie.

Nederlandse posten (ambassades en consulaten) in het buitenland, met het buitenlandse

De hoofdopdracht van Foreign Investments

ambassadenetwerk in Nederland, en met

is dan ook het promoten van de economische

specifieke buitenlandse regio’s die interessant

mogelijkheden van de regio in het buitenland met

zijn voor Zuid-Hollandse sectoren. Voorbeelden

als doel het aantrekken, begeleiden en behouden

van zulke regio’s zijn Zuid-Duitsland, Toronto-

25

Ottawa, Boston Area, Greater Washington DC

en ondertekenen van een zogenaamde

area en diverse regio’s in China. Ook een goede

confirmation letter.

samenwerking en afstemming met de regionale

2.

Realisatie van 600 nieuwe arbeidsplaatsen

acquisitiepartners The Hague Business Agency

Het gaat hierbij om het totale aantal

(THBA) en Rotterdam Partners is van groot belang.

additionele directe arbeidsplaatsen, dat volgens de onderneming binnen maximaal

5.1.2 Prestaties

drie jaar na het moment van vestiging of

1.

Succesvolle afronding van 40 investeringscases met

start van de uitbreiding is gerealiseerd. Ook

een totale investeringsomvang van € 80 mln.

het behoud van arbeidsplaatsen (indien een

Een investeringscase is succesvol afgerond

bedrijf overweegt om naar een ander gebied

wanneer een (buitenlandse) onderneming zich

te verhuizen, maar uiteindelijk toch kiest om

daadwerkelijk nieuw in de regio vestigt dan

te blijven in onze regio) wordt meegerekend.

wel uitbreidt en daarbij actief is geassisteerd

Deze behouden arbeidsplaatsen worden

door InnovationQuarter. Het desbetreffende

separaat gerapporteerd.

bedrijf bevestigt dit door het invullen

Internationaliseren Prestaties – Foreign Investments

80

40

40

160

160

80

80

320

600

600

400

1.600

240

120

120

480

Te realiseren

Jaarplan

Jaarplan

Meerjarenplan

2021–2022

2020

2019

2019–2022

Aantal bedrijven geland

Investeringsvolume (mln.)

Aantal arbeidsplaatsen

Investor Relationships bezoeken

3.

Afleggen van 120 bezoeken in het kader van het

vernieuwd en zal in 2020 een nieuwe impuls

Investor Relations Programma

krijgen. Het lopende programma met Boston

Dit betreft het bezoeken en ondersteuning

(zogenaamde “BOSteRDAM Cleantech Link”)

van reeds in de regio gevestigde buitenlandse

wordt voortgezet en opgeschaald. Verder kijken

bedrijven en bijbehorende follow-up met

we naar uitbreidingsmogelijkheden voor andere

betrekking tot bijvoorbeeld uitbreiding

regio/sector combinaties.

en/of verhuizing en het vastleggen

▶▶ Technology matchmaking. Het gaat hierbij

van feedback over het nationale en

om het koppelen van buitenlandse bedrijven

regionale vestigingsklimaat. Via zowel de

(nieuw of bestaand) aan een kennisinstelling

Metropoolregio Rotterdam Den Haag als

of innovatieconsortium in Zuid-Holland

de Provincie Zuid-Holland is additioneel

waardoor nieuwe samenwerkingen ontstaan.

budget verkregen om deze belangrijke taak te

Buitenlandse bedrijven doen hiertoe vaak een

maximaliseren.

beroep op ons en we zijn goed gepositioneerd om de gevraagde ondersteuning te leveren

Naast genoemde afrekenbare targets levert

– vooral ook samen met team Innoveren. De

Foreign Investments de volgende prestaties in

genoemde technologische samenwerking

2020:

kan gaan om het afnemen van stagiairs, het

▶▶ Voortzetten van de “10 Reasons to Invest”

financieren van onderzoeken of complete

campagne voor de sterke (sub)sectoren in

R&D-centers. Hiermee wordt voor het bedrijf

onze regio, om daarmee de internationale

een innovatie- en kenniselement toegevoegd

bekendheid van sterke Zuid-Hollandse sectoren

aan de bestaande operatie of wordt dit

verder te verhogen. De campagne is in de

onderdeel versterkt. Alhoewel we in eerste

afgelopen jaren een groot succes gebleken.

instantie geen prestatie indicator koppelen aan

In 2020 zal de campagne worden voortgezet;

technology matchmaking, houden we wel bij

vooral online (via de nieuwe website) en

wanneer dergelijke projecten succesvol worden

via social media. In print versie wordt het

afgerond en welke investering daarmee is

vooral gebruikt op beurzen en voor specifieke

gemoeid.

bedrijven. Enkele “10 reasons” zullen worden geactualiseerd en bijgedrukt. Op dat moment

5.1.3 Strategische pijlers en activiteiten

wordt de huidige opmaak aangepast naar

Om de genoemde resultaten te bereiken pakt

regiobrandingstijl. Hierdoor zijn de infographics

Foreign Investments in 2020 de volgende

voor iedereen inzetbaar en versterken we de

activiteiten op, welke zijn ingedeeld in een drietal

gezamenlijke propositie.

strategische pijlers.

▶▶ Soft landing programma’s in samenwerking met buitenlandse regio’s. In 2020 gaan we

a. Werken aan optimale geomix

enkele soft landing programma’s uitvoeren

Vanwege de veranderende geopolitieke

en uitbreiden, tevens vanuit het oogpunt

ontwikkelingen en verhoudingen, zien we

van internationalisering. In ieder geval zal

verschuivingen ontstaan in de geomix van

het programma tussen Den Haag/HSD en

landen van herkomst van buitenlandse bedrijven.

State of Maryland (Greater Washington DC)

Ontwikkelingen zoals de Chinees-Amerikaanse

in de huidige vorm worden voortgezet; het

handelsoorlog, veranderend Amerikaans

programma met Ottawa is per september 2019

belastingstelsel, nieuw nationaal China beleid,

27

de (onzekerheid omtrent de) Brexit en nieuwe,

het niveau van Investor Relations gesprekken:

opkomende markten houden wij actief in de gaten

spreken we met de juiste (strategische en nieuwe)

en stemmen we onze acquisitie inspanningen

buitenlandse bedrijven in de regio en worden die

op af. Zo hebben we in 2019 een nieuwe China

gesprekken op het juiste niveau (management)

strategie ontwikkeld, die in 2020 zal worden

gevoerd. Verder organiseren we - mede vanuit

opgevolgd, verkennen we actief nieuwe markten

dit programma - ook in 2020 weer enkele

zoals Turkije en Zuid-Afrika en houden we de

netwerkevents voor onze buitenlandse bedrijven

ontwikkelingen rondom de Brexit, samen met onze

– zowel lokaal (denk aan Leiden International) als

partners, nauwlettend in de gaten.

regionaal (ons jaarlijkse IR-event in oktober, LINQ).

b. Strategisch intensiveren Investor Relations

c. Opschalen van marketing & communicatie

programma

In 2019 hebben we een stap gemaakt in het (nog)

Via het Investor Relations (IR) programma

actiever en gerichter inzetten van marketing- en

onderhouden wij contact met reeds in de regio

communicatiemiddelen richting de doelgroep van

gevestigde buitenlandse bedrijven. Enerzijds om

internationale bedrijven.

signalen op te vangen over het vestigingsklimaat.

In 2020 zullen we de marketing &

Anderzijds om vroegtijdig signalen op te kunnen

communicatieactiviteiten in het licht van Foreign

vangen over eventuele wensen over uitbreiding

Investments en over de kansen in de regio nog

of verhuizing en andere vraagstukken. Bovendien

verder opschalen:

zorgen we er via deze contacten voor dat de

▶▶ In oktober 2019 is een nieuwe, Engelstalige

buitenlandse bedrijven zijn verankerd in ons

website gelanceerd, gericht op de doelgroep van

regionaal ecosysteem en verbonden met relevante

buitenlandse bedrijven en investeerders. Deze

clusters van innovatieve bedrijven.

website is opgebouwd rondom de customer journey van deze bedrijven bij internationale

Het IR-programma zorgt (ook bij de andere Invest

expansie. De website zal in 2020 actief

in Holland partners) gemiddeld voor ruim 20 %

worden ingezet voor lead generation van en

van de succesvol afgeronde investeringscases en

informatievoorziening aan deze doelgroep.

in het algemeen verlopen deze projecten sneller

De regiobenaming, die in de website wordt

en zijn groter in omvang van nieuwe projecten.

gehanteerd is Greater Rotterdam The Hague

Het IR-programma is een expliciet onderdeel van

Area.

de opdracht van het Ministerie van EZK aan de

▶▶ In 2019 is ons eigen WeChat kanaal gelanceerd.

ROM’s. Daarnaast worden onze IR-activiteiten

WeChat is het belangrijkste Chinese social

medegefinancierd door de MRDH en de provincie

media medium en ons kanaal wordt gebruikt

Zuid-Holland. Daar dit programma substantieel

om de Chinese doelgroep (binnen specifieke

bijdraagt aan ons Foreign Investments resultaat

sectoren) te bereiken, te informeren en aan

en daar de projecten die hieruit voorkomen in het

te trekken. In 2020 zal de inzet van dit kanaal

algemeen groter zijn en sneller worden afgerond, zullen we onze inzet op IR in 2019 verhogen. We

worden uitgebreid. ▶▶ De inzet van LinkedIn door het team

zullen daarom ook in 2020 120 in plaats van 100

Internationaliseren zal worden geïntensiveerd

(zoals in de voorgaande jaren) bezoeken aan reeds

en worden ingezet om ontwikkelingen in de

gevestigde bedrijven gaan uitvoeren. Ook zullen

regio te promoten en leads te genereren.

we in 2020 verder werken aan het opschalen van

Internationaliseren Prestaties – Internationalisering

33

16

7

56

80

40

40

160

Te realiseren

Jaarplan

Jaarplan

Meerjarenplan

2021–2022

2020

2019

2019–2022

Aantal innovaties en/of handelsmissies

Totale deelname Zuid-Hollandse bedrijven

▶▶ Het organiseren van Investment Seminars

willen we Zuid-Hollandse ondernemers

zetten we ook steeds vaker in als

ondersteunen bij het internationaal opschalen

marketingmiddel. Deze seminars worden

van hun activiteiten. We richten ons daarbij onder

tijdens acquisitiereizen in het buitenland

andere op bedrijven waarmee we werken binnen

georganiseerd, samen met de buitenlandse

onze Innoveren trajecten of bedrijven die in het

partners in die regio’s.

licht van onze taken op het gebied van Investeren tot onze doelgroep behoren. Onze dienstverlening

d. Verhogen inzet business intelligence

op het thema internationalisering is daarmee niet

Tenslotte zullen we aan de “achterkant” van

generiek, maar specifiek. We creëren toegevoegde

ons acquisitieproces, de inzet en gebruik van

waarde door een sterke focus op:

business intelligence blijven verhogen. Zo hebben maken we nu ruim een jaar actief gebruik van de

1.

internationale smart database Oracle Datafox, waarin we bijna ieder buitenlands bedrijf

Kansrijke product/technologie – markt combinaties; en

2.

Hub-to-hub samenwerkingen met andere

kunnen vinden en tracken, is onze eigen data

technologie- en innovatiehotspots

(met betrekking tot de economische kansen

wereldwijd; en

en kenmerken van onze regio) steeds beter op

3.

Binnen (enkele van) onze focussectoren.

orde en zetten we dit actiever in tijdens het acquisitieproces. Dit sluit ook goed aan bij de

5.2.2 Prestaties

toenemende wensen (inzicht in de economische

We werken in 2020 binnen de nu beschikbare

kenmerken van onze regio) van de bedrijven, met

capaciteit met een focus op het verhogen van

wie we werken.

onze impact in drie sectoren: Cybersecurity, High Tech Systems & Materialen (met een directe

5.2 Internationalisering

link naar het SMITZH-programma) en Energie

5.2.1 Opdracht & impact

& Circulair, met name Renewable (offshore)

Met onze inzet op (uitgaande) internationalisering

Energy en Circulair / Biobased Economy. Voor

29

deze drie sectoren is een uitgebreid meerjarig

hiervan is het samenwerkingsprogramma

internationaliseringsprogramma met onze

momenteel loopt met een aantal partners in

partners ontwikkeld. Tevens werken we aan een dergelijke programmering voor de

Boston: de “BOSteRDAM Cleantech Link”. ▶▶ Onze uitvoeringsagenda komt tot stand op

Horticulture sector en verkennen we de wensen

basis van voortdurende monitoring van interne

en mogelijkheden voor de Life Sciences & Health

activiteiten vanuit onze kerntaken (signaleren

sector.

van vraag) en van het internationale speelveld van onze sectoren (signaleren van kansen). We

In 2020 beogen wij daarbinnen de volgende

bepalen zorgvuldig op welke kansen en vragen

activiteiten te realiseren:

we in welke mate inzetten en met wie we

▶▶ Opzetten, uitvoeren en inbedden van

daarbij samenwerken.

de bestaande en nieuwe hub-to-hub samenwerkingen: ten minste 5 in 2020; ▶▶ Organiseren van minimaal 6 eigen missies

In 2020 werken we tevens aan de volgende activiteiten:

of andersoortige buitenlandse activiteiten waaraan ten minste 60 bedrijven deelnemen; ▶▶ Ondersteunen van tien missies en andere

▶▶ Verdere inbedding en wederzijdse versterking van ons programma en dat van partners binnen

activiteiten van partners binnen en buiten de

Trade & Innovate NL en aanhaken van partners

regio ten behoeve van internationalisering

in onze eigen netwerken bij Trade & Innovate

van ten minste 40 bedrijven uit de speerpuntsectoren van InnovationQuarter.

NL. ▶▶ Verdere ontwikkeling van sectorale internationaliseringsstrategieën in

Tot slot geldt dat deze internationalisering­

samenwerking met onze stakeholders in die

activiteiten ook onze acquisitie-

sectoren in de regio. Met name geldt dit voor

inspanningen versterken: de ondernemers en

Horticulture en Life Sciences & Health.

vertegenwoordigers uit onze speerpuntsectoren

▶▶ Doorontwikkeling van

die we meenemen naar het buitenland zijn de beste

communicatieactiviteiten voor

ambassadeurs voor ons nationale en regionale

internationalisering: vernieuwen en uitbreiden

vestigingsklimaat.

van informatie op de InnovationQuarter website en ontwikkeling van een

5.2.3 Activiteiten

internationaliseringsgids met overzicht van

We bouwen in 2020 verder op de basis die in

belangrijkste informatie, do’s & don’ts, en

de afgelopen jaren is gelegd. De kern van onze

ondersteunende instrumenten en organisaties

activiteiten wordt gevormd door:

waar ondernemers kunnen aankloppen. Dit zal overigens in nauwe samenwerking met Trade &

▶▶ Ontwikkelen van gerichte activiteiten voor groepen ondernemers op specifieke sectormarkt combinaties, zoals in vorige paragraaf benoemd; ▶▶ Ontwikkeling, uitrol en inbedding van strategische hub-to-hub samenwerkingsprogramma’s. Een voorbeeld

Innovate NL worden uitgevoerd.

Box 2: Internationaliseren / Observaties 2019 Foreign Investments ▶▶ Leadsportfolio. Onze leadsportfolio voor Foreign Investments heeft in 2019 een hoogtepunt bereikt. Gedurende het jaar zijn er zo’n 325 (+) buitenlandse bedrijven/leads in portfolio. Dit is significant hoger dan in voorgaande jaren en dit zal ook een positief effect hebben op de resultaten in 2020. ▶▶ Landen van herkomst. Net als in 2018 is ook in 2019 de mix van landen van herkomst aan het veranderen. Dit wordt onder andere veroorzaakt door geopolitieke ontwikkelingen. Er komen minder bedrijven uit de VS – jarenlang het grootste land van herkomst. China staat ook in 2019 op de gedeelde eerste plaats, samen met de VS. Verder zien we een opkomst van “nieuwe” landen, zoals Canada, Zuid-Afrika, Turkije en Israël. ▶▶ Sectoren. In 2019 vinden veel landingen in de Life Sciences & Health sector plaats. Zowel op het gebied van Pharma als Medtech en vooral in Leiden en Rotterdam. Dit is onder andere te verklaren door de komst van de EMA naar Nederland, de toenemende aantrekkingskracht van vooral het Leiden Bio Science Park en het groeiende Medtech cluster in Rotterdam. ▶▶ Brexit. De onzekerheid rondom de Brexit blijft bestaan. Dit leidt tot een groeiende interesse in het vestigingsklimaat in Nederland; niet zozeer van Britse bedrijven, maar vooral van Aziatische en Noord-Amerikaanse bedrijven. Echter, de onzekerheid zorgt er ook voor, dat bedrijven hun besluitvorming over nieuwe vestigingen dan wel verhuizingen voor zich uit schuiven.

Internationalisering ▶▶ Opschalen (nationale) samenwerking. In 2019 is de samenwerking op het gebied van internationalisering onder de vlag van Trade & Innovate NL verder ontwikkeld en geprofessionaliseerd. Er is een nieuwe overlegstructuur ingevoerd, er zijn nieuwe partners tot het netwerk toegetreden en er zijn diverse activiteiten succesvol georganiseerd.

InnovationQuarter is een actieve (founding) partner van het Trade & Innovate NL netwerk. ▶▶ Sectorale aanpak werkt. In 2019 zijn we verder gegaan met het aanbieden van sectorale internationaliseringsprogramma’s. Dit blijkt goed te werken en de praktijk leert ons, dat des te specifieker we activiteiten en diensten aanbieden, des te meer toegevoegde waarde heeft het voor de deelnemende bedrijven. ▶▶ Arbeidsintensief. Het succes van een internationaliseringsactiviteit, zoals een buitenlandse missie of een seminar over internationaal ondernemen, zit hem mede in de geoliede organisatie van een dergelijk event. Dit blijkt veeleisend en arbeidsintensief te zijn. Vandaar ook dat we onze inzet proberen te focussen op die sectoren en doelmarkten, waar we de meeste toegevoegde waarde hebben.

31

6. Investeren 6.1 Opdracht & impact

Leiden, Erasmus MC en InnovationQuarter,

InnovationQuarter is een proactieve en betrokken

mede mogelijk gemaakt door de Europese Unie,

investeerder met als doelstelling de toegang tot

de provincie Zuid-Holland en de gemeenten

kapitaal voor innovatieve Zuid-Hollandse bedrijven

Den Haag, Rotterdam en Leiden. Namens

in alle levensfasen te vergroten. InnovationQuarter

deze partners voert InnovationQuarter het

investeert in uiteenlopende sectoren, en waar mogelijk in bedrijven die een bijdrage leveren aan de Next Economy.

fondsmanagement. ▶▶ ENERGIIQ is het energie-innovatiefonds van de provincie Zuid-Holland en verstrekt kapitaal aan ondernemingen die hun bewezen energie-

Om de financieringen voor deze bedrijven te

innovatie gaan commercialiseren. Doel is om

realiseren werkt InnovationQuarter samen met

een bijdrage te leveren aan de energietransitie

vele partners binnen en buiten de regio. Door een

en de uitstoot van broeikasgassen in Zuid-

groot netwerk met private investeerders zorgen we

Holland te reduceren. ENERGIIQ verstrekt

dat ook meer privaat kapitaal zijn weg vindt naar

op maat gemaakte financiële instrumenten

onze regio en samen zorgen we voor een grotere

waaronder aandelen en leningen. De

financiële draagkracht om de innovatieve bedrijven

investeringshoogte voor ENERGIIQ ligt

in de regio te financieren.

tussen € 200.000 en maximaal € 4,3 mln., waarbij ENERGIIQ maximaal 50% van de

InnovationQuarter investeert vanuit de drie

totale investeringsbehoefte op zich neemt.

fondsen IQCapital, UNIIQ en ENERGIIQ:

InnovationQuarter voert het fondsmanagement

▶▶ IQCapital investeert in innovatieve bedrijven

namens de Provincie Zuid-Holland.

vanaf de proof-of-concept fase tot en met volwassenheid in alle speerpuntsectoren (met

De drie fondsen sluiten op elkaar aan en zorgen

uitzondering van bedrijven binnen de focus

ervoor dat InnovationQuarter door de verschillende

van ENERGIIQ). Doel is om bedrijven verder te

levensfasen een partner is voor innovatieve

helpen groeien. Dit varieert van het verstrekken

ondernemers in Zuid-Holland.

van seed capital tot aan het financieren van MBO/MBI of acquistiefinanciering. IQCapital

6.2 Prestaties

verstrekt leningen en/of aandelenkapitaal

Dit jaarplan beschrijft de doelstellingen en

met een maximum investeringsbedrag van €

activiteiten van InnovationQuarter, als beheerder

5 mln. Het uitgangspunt van IQCapital is om

van de fondsen, en de activiteiten van de fondsen

te participeren in een consortium met private

IQCapital, UNIIQ en ENERGIIQ zelf. UNIIQ en

investeerders.

ENERGIIQ stellen daarnaast een eigen jaarplan

▶▶ UNIIQ financiert innovaties in de proof-of-

vast waarin doelstellingen en activiteiten met de

concept fase in alle speerpuntsectoren. Doel is

respectievelijke partners en stakeholders worden

om innovaties sneller naar de markt te brengen.

afgesproken.

UNIIQ verstrekt converteerbare achtergestelde leningen van maximaal €300.000. UNIIQ is een

De drie fondsen sturen niet alleen op een

gezamenlijk initiatief van TU Delft, Universiteit

financiële rendementsdoelstelling, maar ook op

Investeren Prestaties

50

26

24

100

118

28

28

174

36

17

17

70

Te realiseren

Jaarplan

Jaarplan

Meerjarenplan

2021–2022

2020

2019

2019–2022

Nieuwe investeringen

Uitgelokte investeringen (mln.)

IQ Versterkte financieringen (mln.)

het realiseren van impact op de economie in Zuid-

investering en geeft de mate van leverage aan

Holland. Om onze opdracht te verwezenlijken

die we met IQCapital weten te realiseren bij

worden door de drie fondsen in 2020 de volgende

onze portfoliobedrijven. In 2020 verwachten we

prestaties beoogd:

dat de investeringen van IQCapital 1,5x zoveel private co-investeringen zullen uitlokken (€ 14,4

a. IQCapital

mln.). Ook zal in volgende financieringsronden

In 2020 verwacht InnovationQuarter vanuit

worden geïnvesteerd in onze portfoliobedrijven

IQCapital in 12 bedrijven te investeren. Dit betreft

door private investeerders (inschatting € 3 mln.),

zowel investeringen in nieuwe bedrijven als het

waarmee het totaal beschikbaar gekomen

realiseren van vervolgrondes bij portfoliobedrijven

vermogen voor onze portfoliobedrijven naar

en fonds-in-fonds investeringen.

verwachting uitkomt op circa € 27 mln. in 2020.

Uitgaande van een gemiddeld investeringsbedrag

b. UNIIQ

van € 0,8 mln. is de verwachting dat IQCapital in

In 2020 verwacht UNIIQ in 10 bedrijven te

2020 € 9,6 mln. investeert.

investeren. Ook zullen minimaal 50 ondernemers geholpen worden middels toeleiding kapitaal.

IQCapital werkt op dealbasis samen met

Verder is de verwachting dat 4 portfoliobedrijven

private co-investeerders. Zo vergroten we de

voor de eerste keer vervolgfinanciering op zullen

beschikbaarheid van kapitaal voor Zuid-Hollandse

halen. Het nieuw aangetrokken private kapitaal zal

ondernemers. Deze KPI betreft de private

naar schatting € 5 mln. bedragen.

33

Het gecommitteerd vermogen vanuit UNIIQ

6.3 Activiteiten

is met 10 investeringen € 2,5 mln. Het totale

InnovationQuarter beheert inmiddels drie fondsen,

gecommitteerde vermogen vanuit UNIIQ komt

wat aanzienlijke synergie oplevert door de wijze

hiermee sinds de start uit op naar schatting bijna

waarop de fondsen met elkaar en met de overige

€ 12 mln. in 2020.

teams van InnovationQuarter samenwerken. In 2020 worden op dit vlak de volgende activiteiten

c. ENERGIIQ

door InnovationQuarter ondernomen:

In 2020 verwacht ENERGIIQ in 4 bedrijven te investeren. Dit betreft zowel nieuwe investeringen

Reguliere activiteiten investeren

als vervolgrondes voor de bestaande portfolio.

1. Beheren van IQCapital, UNIIQ en ENERGIIQ

Op basis van een gemiddelde van € 1,5 mln. per

InnovationQuarter voert niet alleen het beheer uit

investering zal ENERGIIQ € 6 mln. toezeggen.

over het eigen fonds, IQCapital, maar doet dat ook voor de fondsen die met en op verzoek van onze

Aangezien ENERGIIQ uitsluitend investeert naast

aandeelhouders zijn opgezet: UNIIQ en ENERGIIQ.

private co-investeerders zal minimaal nog eens

InnovationQuarter zet haar team Investeren

€ 6 mln. aan privaat kapitaal beschikbaar komen

actief in voor alle fondsen. Daarnaast wordt de

voor deze ondernemingen. Het maatschappelijk

hele backoffice van alle fondsen uitgevoerd door

rendement van ENERGIIQ wordt uitgedrukt

InnovationQuarter. Hiermee leveren we niet

in de verwachte bijdrage van de investeringen

alleen een hoge kwaliteit aan dienstverlening,

aan CO2-reductie die valt toe te rekenen aan

maar behalen we ook schaalvoordelen in het

de provincie Zuid-Holland. Daarnaast weegt de

fondsmanagement, en kunnen we de beheerkosten

impact op werkgelegenheid mee.

zo laag mogelijk houden.

Voorheen rapporteerde InnovationQuarter

InnovationQuarter stuurt actief op een heldere

op de verwachte groei in werkgelegenheid bij

positionering van de drie fondsen in de markt ten

de ondernemingen waarin zij investeert. Deze

opzichte van elkaar om de dealflow voor de fondsen

indicator past echter niet bij de vaak dynamische

te optimaliseren. Daarnaast wordt actief ingezet

ontwikkelingen binnen een startup of scale-up.

op doorstroming van bedrijven tussen de fondsen,

Met ingang van 2019 is InnovationQuarter

middels het realiseren van vervolgfinanciering met

daarom gaan rapporteren over het totale aantal

private partijen. Deze doorstroom is overigens

arbeidsplaatsen bij de ondernemingen waarin

geen automatisme: ieder fonds neemt een eigen

vanuit de drie fondsen is geïnvesteerd. Dit getal is

investeringsbesluit op grond van de doelstellingen

een indicatie van de impact van onze investeringen

en professionele inschatting van het team en de

op de regionale economie. Per ultimo 2019 neemt

investeringscommissie.

InnovationQuarter dit op in de rapportages.

Hier wordt geen kwantitatieve doelstelling aan

2. Versterken van het ecosysteem en clusters

gekoppeld, aangezien een daling van dit getal ook

Om de financieringsketen in onze regio te

positief kan zijn (bijvoorbeeld in het geval van een

versterken investeert InnovationQuarter niet

exit).

alleen direct via de fondsen die zij beheert, maar zoekt zij ook actief naar mogelijkheden voor nieuwe fondsen om de zwakke schakels in de keten te versterken. Dit was de drijvende kracht achter

de oprichting van UNIIQ in 2016 en ENERGIIQ

Fundright is een taskforce van 25 Nederlandse

in 2017, maar ook achter fondsinvesteringen

VC’s die onder leiding van Constantijn van

zoals bij het Rotterdam Port Fund en het Dutch

Oranje streven naar meer diversiteit binnen

Security Tech Fonds. Ook voor 2020 onderzoeken

ondernemingen. Directe aanleiding hiertoe

wij de mogelijkheden voor het opzetten van

was een onderzoek door Eva de Mol en Janneke

nieuwe fondsen, zoals het door de Europese

Niessen (IC lid IQCapital) waaruit bleek dat het

InvesteringsBank geadviseerde Multisector

aantal investeringen in vrouwelijke founders en de

Fonds (voor het financieren van grootschalige

diversiteit in fundingteams in Nederland bijzonder

transitieprojecten) als in samenwerking met de

laag is (2%).

kennisinstellingen een Pre-Seed fonds (om het gat te dichten van TRL 0 – TRL 3, pre-UNIIQ).

Diversiteit in teams leidt to betere prestaties en

Daarnaast zetten wij verder in op het uitbreiden

een betere benutting van talent, daarom hebben

van de financieringscapaciteit van de huidige

de taskforce leden zich allemaal gecommitteerd als

fondsen (UNIIQ en ENERGIIQ).

founding members en onderschrijven het diversity statement. De ondertekenaars, waaronder

3. Partnership en samenwerking met andere

IQCapital, UNIIQ en ENERGIIQ, stellen zich tot

ROM’s en Invest NL

doel dat:

De investeringstakken van de ROM’s werken op diverse terreinen met elkaar. In 2019 hebben

▶▶ Binnen 3 jaar na ondertekening van dit

we de termsheets van de ROM’s herzien

statement, hebben alle deelnemende

en gelijkgetrokken daar waar verschillen/

investeerders en de managementteams van hun

onduidelijkheden waren. Dit naar aanleiding van

portfoliobedrijven een diverse mix, inclusief 35%

de terugkoppeling vanuit Techleap.nl (voormalig

vrouwen.

Startup Delta) dat er vaak onduidelijkheid is over de voorwaarden zoals die door investeerders worden gehanteerd. Daarnaast hebben de ROM’s gezamenlijk een landelijk governance platform

▶▶ Een aanzienlijk percentage van de bedrijven waarin geïnvesteerd wordt heeft een vrouw als (co)founder. ▶▶ Er wordt door TechLeap jaarlijks een rapport

opgericht om zo de corporate governance bij

uitgebracht met statistieken t.a.v. gender

de ROM participaties te stroomlijnen en te

diversiteit bij de portfoliobedrijven en de

professionaliseren.

investeerders. ▶▶ Wij zullen actief ons statement uitdragen,

Met de komst van Invest NL is het ook van belang

onze ervaringen en aanpak delen, met als

dat de investeringstakken van de ROM’s en Invest

doel om in 2022, 100% van alle investeerders

NL nauw met elkaar samenwerken. Hiertoe is

gecommitteerd te hebben.

eind 2019 een eerste aanzet gemaakt. Zodra Invest NL officieel van start is wordt hier verder vorm aangegeven.

b. Reguliere activiteiten fondsen: IQCapital, UNIIQ en ENERGIIQ Om de eerder genoemde prestaties te kunnen

4. Stimuleren van diversiteit binnen de

leveren zetten de fondsen, evenals in 2019, in

fondsen en hun participaties: Fundright!

op het doen van investeringen, het stimuleren

In 2019 was InnovationQuarter een van de

van groei van bedrijven en het vergroten van

initiatiefnemers voor het opzetten van Fundright.

de transparantie van de aanwezige financiële

35

instrumenten voor ondernemers. Daartoe worden

2. Ondernemingen investor ready maken

de volgende activiteiten ondernomen:

Het realiseren van een investeringsronde is een complex proces. Een goede voorbereiding

1. Financiering op maat voor innovatieve

is essentieel voor de slagingskans. Naast het

ondernemingen in Zuid-Holland

commercieel en technisch valideren van het

Met het flexibele investeringsinstrumentarium

businessmodel moet de onderneming een aantal

van de drie fondsen, van lening tot versterking van

zaken goed op orde hebben om ‘investor ready’ te

het eigen vermogen, kunnen wij de ondernemers

zijn.

in onze regio een financiering op maat bieden.

Wij structureren een investering op zodanige

Veel ondernemers zijn in de optiek van

wijze dat deze optimaal aansluit bij de behoefte

investeerders nog niet investor ready. Zij moeten

en levensfase van de onderneming. UNIIQ

door de ogen van financiers leren kijken naar hun

werkt met een vast instrument in de vorm van

propositie, en ook een beter overzicht krijgen van

een ondernemersvriendelijke converteerbare

alle mogelijke financieringsbronnen. Dit betekent

lening. De doelstelling van dit instrument is dat

dat in hun plannen een aantal cruciale issues

een vervolgronde maximaal wordt gefaciliteerd

rondom bijvoorbeeld markt, teamsamenstelling,

door conversie of aflossing, te beslissen door de

intellectueel eigendom en financieringsstructuur

ondernemer. IQCapital en ENERGIIQ hebben

vaak onvoldoende zijn beantwoord. De

veel vrijheid in het bepalen van de structuur

fondsen vervullen hier een waardevolle rol door

en voorwaarden van een investering. Een

ondernemers feedback te geven op hun propositie

specifiek instrument zal echter altijd binnen de

en hun netwerken in te zetten voor het vinden van

bandbreedte blijven van een gezonde risico/

een solide investeringsconsortium. Vooral UNIIQ

rendementsverhouding en voorwaarden die de

besteedt hier veel aandacht aan, zowel bij de

toets van de markt kunnen doorstaan.

bedrijven in het portfolio, als bij bedrijven die (nog) niet voor financiering door UNIIQ in aanmerking

De duur van deze trajecten hangt af van de

komen. Op jaarbasis spreken wij een 800-tal

complexiteit van de investeringsvraag en daarmee

bedrijven die op zoek zijn naar financiering voor

samenhangend de structuur. UNIIQ heeft, in

hun groei.

lijn met de vroege fase waarin de doelgroep zich bevindt, een zeer kort proces met een gemiddelde

Het ontbreekt echter nog aan een gestructureerde

doorlooptijd tussen de 2 tot 3 maanden. De

aanpak in de regio. Onze collega’s van de Brabantse

doorlooptijd wordt verkort door te werken met

Ontwikkelingsmaatschappij (BOM) hebben

standaard leningsovereenkomsten en doordat

afgelopen jaren een dergelijk gestructureerd

cofinanciering geen vereiste is. Per jaar komen

programma ontwikkelt. Inmiddels hebben enkele

gemiddeld 175 aanvragen binnen. Bij IQCapital en

tientallen ondernemers aan dit programma

ENERGIIQ neemt dit proces gemiddeld genomen

deelgenomen. Zij waarderen het programma met

6 tot 9 maanden in beslag. Per jaar bereiken ons

een 8,2, maar belangrijker is nog dat de helft van

pro-actief 300-400 financieringsaanvragen.

de ondernemers die dit programma heeft afgerond

Op basis van de ervaringen binnen IQCapital en

financiering heeft aangetrokken.

ENERGIIQ en de dealflow tot en met ultimo 2019 is

Op basis van deze ervaringen hebben wij in het

de conversie-ratio 2-3% van het aantal beoordeelde

vierde kwartaal van 2019 een dergelijk programma

investeringsmogelijkheden.

toegesneden op de Zuid-Hollandse leest als pilot in

onze regio laten draaien. Op basis van de evaluatie

zo goed mogelijk te begeleiden naar andere

van de pilot zullen wij besluiten of wij deze ook in

financiers. Uit de honderden gesprekken die wij

2020 gaan inzetten.

jaarlijks voeren blijkt dat de investeringswereld ondoorzichtig is voor ondernemers. Het

3. Verdere groei van portfoliobedrijven

aantrekken van kapitaal is niet de expertise van

Vanuit de fondsen bieden wij de ondernemers meer

de ondernemer. De Investment Managers hebben

dan alleen geld. Na de investering blijven wij actief

daarentegen veel ervaring en een aanzienlijk

betrokken bij het bedrijf om het te begeleiden naar

netwerk binnen deze wereld. Dit wordt actief

een volgende groeifase, samen met de kennis en

ingezet om ondernemers aan tafel te krijgen bij

het netwerk van collega’s vanuit Innoveren en

potentiele co-investeerders. Meetings worden

Internationaliseren. Dit doen we op verschillende

opgezet om ondernemers voor te stellen en om te

manieren. Zo vindt onder meer structureel intensief

sparren over proposities. Daarnaast wordt advies

overleg plaats over de voortgang op sales, operatie,

gegeven over RVO-regelingen en alternatieve

strategie en financiën. Ook helpen we het bedrijf bij

financieringsmogelijkheden. Zodra de regionale

het professionaliseren van de financiële organisatie

financieringstafel voor de provincie Zuid-Holland

en bij het opstellen van een 100-dagen-plan en

start zal InnovationQuarter daaraan deelnemen als

zetten we ervaren ondernemers in als commissaris.

een van de investeerders.

De ontwikkeling van startup naar scale-up en

c. Specifieke activiteiten fondsen in 2020

uiteindelijk gevestigde onderneming vergt in de

Naast de reguliere activiteiten zoals hierboven

meeste gevallen meerdere investeringsrondes

beschreven, worden op fonds niveau volgend jaar

met verschillende soorten financiers. Voor het

de volgende specifieke activiteiten ondernemen:

faciliteren van de groei is de beschikbaarheid van voldoende (vervolg)kapitaal essentieel. De

IQCapital

Investment Manager staat de ondernemer bij

1.

Het aantrekken van additioneel kapitaal via

in dit proces. Uiteindelijk is het realiseren van

fonds-in-fonds investeringen. Middels fonds-

vervolgfinanciering en/of verkoop van ons belang

in-fonds investeringen kunnen wij met een

het doel. Per participatie wordt tijdig een exit-plan

beperkte eigen investering toegang krijgen tot

gemaakt.

substantiële - vaak sectorspecifieke – private investeringsfondsen. Daarnaast boren wij

Bovenstaande activiteiten gelden voor de fondsen

zo additionele (sector) specifieke expertise,

IQCapital en ENERGIIQ. Voor UNIIQ geldt een

nieuwe netwerken en leadflow aan. Een

iets ander traject in de beheerfase. Dit komt door

additioneel voordeel is dat wij zo ook ons

de relatief korte tijd dat we een onderneming in

investeringsrisico kunnen spreiden door

portfolio hebben. Zodra vervolgfinanciering wordt

in fondsen te investeren die in een andere

aangetrokken zal de actieve begeleiding worden

levensfase van bedrijven investeren.

overgedragen aan de nieuwe partijen.

IQCapital heeft tot op heden in zes fondsen geïnvesteerd. Bij twee van deze

4. Het begeleiden van ondernemers naar

fondsen (Rotterdam Port Fund en Dutch

externe financiers

Security Tech Fonds) heeft IQCapital niet

Ook als vanuit de drie fondsen niet direct

alleen geïnvesteerd maar ook geholpen

geïnvesteerd wordt proberen wij de ondernemers

bij het opzetten. Ook in 2020 willen wij

37

2.

verder inzetten op het versterken van ons

de corporates, start -en scale-ups als de

ecosysteem door het investeren in fondsen

provincie leidt een vergroting van Corporate

die bijdragen aan een realisatie van onze

Venturing tot een verdere versterking van

Meerjarenstrategie voor de regio.

het innovatieve ecosysteem in onze regio. In

Verdere focus op groei-MKB. Met

2019 heeft InnovationQuarter Investeren al

het aantrekken van een senior

een start gemaakt met het verkennen van een

Investeringsmanager gericht op het

meer structurele aansluiting en ontsluiting

groei-MKB hebben we in 2019 een verdere

van deze fondsen. Met een aantal venture

focus op dit segment van de markt gelegd.

fondsen van grote bedrijven die in onze

Het betreft bedrijven met een bewezen

regio zijn gevestigd hebben we regelmatig

trackrecord waar zich een event voordoet:

contact en werken we aan het opzetten van

een opvolgingsvraagstuk, het opstarten

nieuwe fondsen. InnovationQuarter wil in

van een nieuwe productlijn, internationale

2020 nadrukkelijker een rol gaan spelen als

uitbreiding of een management buy-out.

katalysator en verbinder van innovatieve start-

Kortom: bedrijven die duurzaam willen

en scale-ups naar de (grotere) corporates.

doorgroeien en een strategisch partner zoeken

3.

die risicodragend kapitaal kan inbrengen

UNIIQ

om deze groei te realiseren. Dit heeft medio

1.

2019 geresulteerd in de investering in ORTEC

fondsuitbreiding van UNIIQ. De aanvragen

(100 mln omzet, 1000 medewerkers) om zo

vanuit de regio blijven onverminderd groot

de verder groei van ORTEC in het healthcare

en kapitaal in deze vroege fase is in de markt

segment te ondersteunen. Ook voor de rest

nog steeds zeer beperkt aanwezig. Om

van 2019 en 2020 verwachten wij hier verder

ondernemingen te kunnen blijven financieren

invulling aan te geven.

trekt UNIIQ hierin samen op met de huidige

Managementbegeleiding scale-upbedrijven.

Er groeien te weinig bedrijven door naar

partners om deze financiering te realiseren.

2.

Het investeren in een vroege fase kent

de scale–upfase. Dit is niet een specifiek

vele risico’s. Bepaalde ondernemingen,

regionaal probleem. Het realiseren van

bijvoorbeeld waar hardware een belangrijk

doorgroei naar scale-up is noodzakelijk voor

onderdeel uitmaakt van de business,

verdere economische groei. Dit vergt echter

zijn lastiger te financieren. Om ook deze

inzet op kapitaal, talent en expertise. Om

investeringen mogelijk te maken zal gekeken

deze groei te stimuleren organiseert IQCapital

worden hoe we eerder met partijen samen

vier masterclasses (1 in 2019 en 3 in 2020)

kunnen samenwerken om een investering

voor scale-up bedrijven uit ons portfolio. Het

mogelijk te maken. Dit ligt zowel op privaat

theoretische deel van de masterclass wordt gegeven door het ECE, daarnaast deelt per

4.

De aandacht zal in 2020 liggen op de

als publiek vlak.

3.

Er ontstaan vele nieuwe initiatieven in

masterclass een scale-up ondernemer uit onze

de regio rondom het versterken van het

regio zijn of haar praktijkervaringen.

ondernemerschap in al zal zijn facetten. UNIIQ

Stimuleren van Corporate Venturing. Er liggen

zal ook in 2020 weer nauw samenwerken

kansen op het gebied van samenwerken

met deze initiatieven om zo samen het Zuid-

met en het activeren van corporate

Hollandse ecosysteem voor startups verder te

venture fondsen in onze regio. Zowel voor

versterken.

ENERGIIQ

de energiemarkt. Het verdient aanbeveling om

1.

Er zijn aanzienlijke investeringen gemoeid met

de gestelde investeringscriteria te evalueren

het verwezenlijken van het Klimaatakkoord

aan de hand van opgedane ervaring en

en de ambities van Zuid-Holland op het

leadflow.

gebied van de beoogde CO2 reductie. Het is de

2.

3.

Ondersteuning van portfolio bedrijven in

verwachting dat door de verdere ontwikkeling

onder andere het commercieel opschalen

van deze maatschappelijk opgave er tevens in

van het product of service door gerichte

toenemende mate een beroep op ENERGIIQ

workshops en delen van netwerken. Het

zal worden gedaan. Dit betekent dat we tijdig

overgrote deel van de leadflow bestaat

de mogelijkheden voor additioneel kapitaal

uit hightech producten of diensten ten

voor ENERGIIQ via ENERGIIQ’s aandeelhouder

behoeve van (corporate) klanten in industrie

(Provincie Zuid-Holland), regionale partners

en gebouwde omgeving. Ook staan deze

en/of via Europese fondsen voor regionale

ondernemingen aan het begin van het

ontwikkeling zullen verkennen. Tevens zal

commercieel opschalen van het product of

een vergroting van het fonds, gegeven de

dienst en onderneming. Het valt op dat de

co-investeringseis, een verdubbelaar aan

‘customer journey’ van afnemers van deze

additioneel kapitaal voor Zuid-Holland

producten en diensten veelal onbekend

betekenen.

is, zowel bij ondernemers als bij afnemers

Evaluatie van de investeringscriteria

zelf. Dit vertraagt de realisatie van business

van ENERGIIQ gegeven de verwachte

plannen en resulteert in druk op beschikbare

marktbehoefte binnen energie. Sinds

liquiditeit.

September 2017 is ENERGIIQ formeel actief in 39 Box 3: Investeren / Observaties 2019 ▶▶ De regio Zuid-Holland is in 2018 voor het eerst koploper in aantal investeringen: in 2014 nog 4e.

Regionale ontwikkelingsmaatschappijen blijven een cruciale schakel in financieringslandschap: het private aandeel stijgt. ▶▶ Voor de groei van bedrijven en innovaties neemt het belang van het versterken van een ecosysteembenadering toe. ▶▶ Vanuit de TTOs binnen de universiteiten is er een gebrek aan pre-seed geld om vroegtijdig ondernemingen op gang te helpen. ▶▶ De marktimperfectie op seed – series A wordt kleiner voor software ondernemingen echter er is een groeiend tekort aan kapitaal voor vroege fase hardware bedrijven. ▶▶ Er is een tekort aan kapitaal voor assetfinanciering voor grote transitie-projecten en shared service facilities in de regio. ▶▶ Er groeien te weinig bedrijven door naar de scale–up fase, dit is wel noodzakelijk voor verdere economische groei echter dit vergt een inzet op kapitaal, talent en expertise.

7. Secretariaat Economic Board Zuid-Holland Als Zuid-Holland niest, wordt Nederland

EBZ-leden en bestuurders en ondernemers gaan

verkouden. Om onze economie gezond te laten

hiermee aan de slag in 2020.

groeien is het essentieel dat wij onze rol in maatschappelijk-economische transities serieus

Daarnaast spant de board zich in voor een excellent

nemen. Dat is waar de Economic Board Zuid-

vestigingsklimaat. We willen ervoor zorgen dat

Holland voor staat. We identificeren cruciale

Zuid-Holland een aantrekkelijke plek is om te

opgaven die de Zuid-Hollandse economie in

wonen, werken, ondernemen en onderzoek te

het hart raken en bepalen met behulp van onze

doen. Daarbij richten we ons op een goede fysieke

netwerk-, denk- en lobbykracht hoe en met wie

en digitale infrastructuur, de bereikbaarheid

we deze opgaven het meest effectief kunnen

van steden en bedrijven in de regio, een goed

oppakken. We werken hierbij voortdurend toe naar

ondernemersklimaat en als belangrijk speerpunt

vernieuwing van de economie en een excellent

een wendbare arbeidsmarkt (human capital).

vestigingsklimaat.

Het in 2019 opgestelde human capital akkoord Zuid-Holland wordt in 2020 verder uitgewerkt en

De nauwe samenwerking van EBZ en

met vaart uitgevoerd. Het besluit over verdere

InnovationQuarter is een logische, en volgt uit het

uitvoering en governance van het human capital

enerzijds bestuurlijk-strategische karakter van de

akkoord zal eind 2019/begin 2020 genomen

EBZ en de unieke slagkracht van InnovationQuarter

worden. Het (gedeeltelijk) onderbrengen bij

anderzijds. Daarin worden strategie en bestuurlijk

InnovationQuarter behoort tot de mogelijkheden.

draagvlak gekoppeld aan de uitvoering ervan

Ook zet de board zich in voor de verbetering van de

binnen regionale ecosystemen en clusters. Zo

bereikbaarheid van economische toplocaties.

zorgen de beide organisaties gezamenlijk voor van complexe transities die op een verantwoorde

Synergie InnovationQuarter en Economic Board Zuid-Holland

manier de haarvaten van de maatschappij bereikt.

Het secretariaat van de EBZ is ingebed in de

een regionaal gedragen vergezicht ten aanzien

organisatie van InnovationQuarter, wat bijdraagt Vernieuwing van de economie is daarbij essentieel.

aan synergie tussen enerzijds de netwerkkracht,

Digitalisering, energietransitie, circulaire

denkkracht en lobbykracht van de Board en

economie, voeding en gezondheid zijn grote

anderzijds de zaken waar InnovationQuarter in de

transities waarvoor vernieuwing noodzakelijk is en

praktijk aan werkt. InnovationQuarter voedt de

EBZ creëert op deze thema’s daarom draagvlak en

EBZ via het secretariaat met ‘business intelligence’,

mobiliseert capaciteit. Daarbij gaat het specifiek

kansen en knelpunten voor het innovatieve MKB

om de digitalisering van onze sterke sectoren,

in de regio en de belangrijkste economische

de transitie van een fossielgedreven industrie

clusters. In interactie met collega’s binnen de

naar CO2-neutrale, circulaire waardeketens en

organisatie, met name vanuit innoveren, kan het

de vorming van nieuwe waardeketens op het

EBZ-secretariaat strategische issues agenderen bij

snijvlak van voeding en gezondheid. Taskforces van

de board of oppakken in de public affairs, zoals dat

ook gebeurt in interactie met andere organisaties in de regio. Anderzijds is InnovationQuarter een belangrijke uitvoeringspartner voor de EBZ; indien relevant wordt voorafgaand aan agendering in de EBZ bekeken welke bijdrage en capaciteit InnovationQuarter kan leveren om besluiten van de EBZ in de praktijk vorm te geven.

In 2020 krijgt de samenwerking tussen InnovationQuarter en EBZ verder vorm. De EBZ-taskforces op Energie, Digitale Economie en Circulair, en op de Actieagenda Technologische Industrie spelen daarbij een belangrijke rol.

InnovationQuarter heeft een sleutelrol als het gaat om het agenderen van knelpunten en uitdagingen op deze thema’s die bestuurlijke aandacht van de EBZ vragen. Denk aan het aanbrengen van samenhang tussen verschillende initiatieven, het voorkomen van onnodige overlap en inzetten op opschaling, positionering van de regio en public affairs om systeemknelpunten weg te nemen.

Verder ontwikkelt het EBZ-secretariaat zich binnen InnovationQuarter verder door als aanspreekpunt voor het leveren van inbreng in regionale en nationale beleidstrajecten. Waar nodig haalt het EBZ-secretariaat daarbij kennis op bij collega’s van InnovationQuarter.

Intelligence is daarbij cruciaal. InnovationQuarter en EBZ-secretariaat professionaliseren in 2020 gezamenlijk de regionale intelligence zodat snel ingespeeld kan worden op interne en externe vragen en ontwikkelingen en er proactief thema’s geagendeerd kunnen worden.

41

8. Organisatie en Communicatie 8.1 Organisatieontwikkeling

▶▶ De financiering van InnovationQuarter vindt

Onze organisatie heeft vanaf de start in 2014

plaats in de vorm van subsidies, waarbij

op meerdere fronten een flinke ontwikkeling

geen individuele resultaatafspraken worden

doorgemaakt, niet in het laatst waar het gaat om personele groei. Organisatiegroei is geen doel

gemaakt; ▶▶ De subsidies dienen in principe meerjarig te

op zich, maar een logisch gevolg van het grote

zijn. Dit biedt helderheid en structuur en maakt

beroep dat bedrijven op onze dienstverlening

InnovationQuarter minder kwetsbaar voor

doen en de besluiten van onze aandeelhouders

tussentijdse en/of onverwachte budgettaire

en financiers om onze basisfinanciering te

schommelingen;

verhogen, dan wel additionele taken bij ons neer

▶▶ De subsidie wordt in jaarlijkse tranches verstrekt

te leggen. Nieuwe fondsen als UNIIQ en ENERGIIQ

op aanvraag, o.b.v. het jaarplan waarin de

zagen het levenslicht, met het secretariaat van

te realiseren doelen staan beschreven. Het

de Economic Board Zuid-Holland, Roadmap

jaarplan wordt met de collectieve financiers

Next Economy, Internationalisering en ZuidHollands Investeringsplatform werden nieuwe activiteiten toegevoegd en ook de bestaande

afgestemd; ▶▶ Er is sprake van één verantwoordingssystematiek.

kerntaken groeiden qua omvang, mede door grote aanvullende opdrachten.

Ondanks de sterke groei is vergeleken met de andere ROM’s de exploitatiebijdrage die

In 2019 hebben we gezamenlijk met onze financiers

InnovationQuarter ontvangt van haar financiers

afgesproken dat we de aanvullende opdrachten

nog steeds bescheiden, zeker ook bezien de

die een permanent karakter hebben gekregen,

uitdagingen die de regionale economie kent.

zoals EBZ-secretariaat en Roadmap Next Economy opnemen in de reguliere activiteiten

De financieringsstructuur zal dan ook in 2020

van InnovationQuarter en daarmee onderdeel uit

en verder een aandachtspunt van ons en onze

laten maken van de reguliere exploitatiebijdragen

financiers blijven waarbij we gezamenlijk tot goede

InnovationQuarter.

uitkomsten moeten komen voor ons en onze regio.

InnovationQuarter is in 2019 verder gegroeid en zal

Hiermee is invulling gegeven aan het voornemen van 2018 om de financieringsstructuur in gezamenlijkheid opnieuw vorm te geven in 2019 op basis van de volgende uitgangspunten: ▶▶ InnovationQuarter is een regionale ontwikkelingsmaatschappij die vraagt om een gedeelde verantwoordelijkheid van publieke partners (overheden en kennisinstellingen), die de individuele belangen overstijgt;

naar verwachting ook in 2020 nog groeien: Jaar

FTE

#

2014

24,2

28

2015

35,3

43

2016

45,3

57

2017

55,8

63

2018

61,6

69

2019 – verwachting

67,2

76

2020 – begroting

73,8

81

De groei van de organisatie brengt vanzelfsprekend

van de organisatie, zoals onder andere blijkt uit

een nieuwe dynamiek met zich mee. Vanuit

het medewerkerstevredenheidsonderzoek 2018

sturingsperspectief is met name het behoud van de

(MTO). Kleinere functionele eenheden (teams)

integrale manier van werken een aandachtspunt.

onder leiding van teamleads moeten ertoe leiden

Juist daarin zien wij immers het onderscheidende

dat we meer kunnen investeren in diepgang,

karakter van InnovationQuarter. Dit betekent

kennisindeling en kwaliteit, door de grotere

dat kennisdeling een prominente plaats inneemt

inhoudelijke samenhang. Hiermee ontstaat ook

binnen onze organisatie. Juist bij een sterk

meer aandacht voor de dagelijkse operatie, lopende

groeiende organisatie is het van groot belang

projecten en voor persoonlijke ontwikkeling.

dat de kwaliteit van de backoffice (strategie en business intelligence, finance, planning & control,

Ook in 2019 is een medewerkerstevredenheids­

HRM, communicatie en events) op het allerhoogste

onderzoek (MTO) uitgevoerd met wederom een

professionele niveau is. Ook blijven we continu

hoge respons (93%) en een hoge gemiddelde score

investeren in het verbeteren van onze kennisdeling

(7,5). Daarmee is er sprake van een lichte daling

en business intelligence.

van de gemiddelde score ten opzichte van 2018 (7,6). Aandachtspunten vanuit MTO zijn voor de

We willen graag een organisatie zijn en blijven

komende periode verbetering van de scores op

waar het behalen van mooie resultaten voor de

het onderwerp Organisatie (o.a. missie, visie,

economie van Zuid-Holland hand in hand gaat met

doelstelling en trots op de organisatie), Interne

het zijn van een goede werkgever die ruimte biedt

communicatie & Management en Werkdruk &

aan ondernemerschap, samenwerking, initiatief en

Arbeidsvoorwaarden. De scores zijn nog relatief

betrokkenheid. En die bovendien zo is ingericht dat

hoog op deze onderwerpen (ruim voldoende), maar

persoonlijke ontwikkeling, het benutten van talent

er is een zichtbare daling ten opzichte van eerdere

en het nemen van verantwoordelijkheid zo veel

jaren. Het MTO is grondig doorgesproken binnen

mogelijk wordt gefaciliteerd.

de organisatie en afzonderlijke team tijdens een personeelsbijeenkomst en vormt een belangrijke

InnovationQuarter is een organisatie van

leidraad voor verdere doorontwikkeling van onze

professionals. Onze belangrijkste interne opgave

organisatie.

is om deze professionals in staat te stellen om maximaal waarde te kunnen toevoegen in hun

8.2 Duurzaamheid

rol. Een scherper afwegingskader en, binnen die

Als regionale ontwikkelingsmaatschappij

scherpere kaders, meer autonomie is een breed

voor Zuid-Holland heeft InnovationQuarter

gedeelde wens van het grootste deel van de

duurzaamheid hoog in het vaandel. Het is

organisatie.

evident dat er bijzonder veel potentieel ligt voor InnovationQuarter om invloed uit te oefenen

Per 1 juli 2019 hebben we een aangepaste structuur

op de uitstoot zowel binnen Zuid-Holland als

geĂŻmplementeerd. De verdeling van taken,

internationaal via producten en innovaties van

bevoegdheden en verantwoordelijkheden hebben

Zuid-Hollandse bedrijven. Dit doen we onder

we zo gekozen dat er lager in de organisatie

andere via onze inzet op energietransitie en de

meer autonomie, verantwoordelijkheid en

transitie naar een circulaire economie.

professionele ruimte ontstaat. Dit sluit aan bij een breed gedeelde wens van het grootste deel

43

Als organisatie hebben we de ambitie geformuleerd

over de activiteiten verschuift steeds meer van

om in 2021 CO2-neutraal te zijn wat interne

enkel banen en rendement naar impact op

processen betreft. Om dit doel te bereiken is de

strategische en maatschappelijk niveau. Er wordt

lijn: reduceren waar mogelijk, compenseren waar

gewerkt aan een strategisch helder verhaal voor

nodig. Veruit de grootste bron van CO2-uitstoot

zowel de interne als externe doelgroep waar

– meer dan 90% – is mobiliteit van medewerkers.

InnovationQuarter voor staat en zich voor inzet.

Zowel zakelijk als woon-werk, zowel autogebruik

Naast de communicatie over het ‘harde’ nieuws

als internationaal vliegen.

wordt er door middel van storytelling meer gecommuniceerd over het achterliggende verhaal

8.3 Ondernemingsraad

over de regio en het werk van InnovationQuarter.

De Ondernemingsraad (OR) heeft zich ten doel gesteld om vanuit een positieve grondhouding

In 2019 is een nieuwe Engelstalige website

met het management mee te denken over de

gelanceerd gericht op buitenlandse bedrijven, ter

toekomstige ontwikkelingen van de organisatie.

ondersteuning van de acquisitiewerkzaamheden.

Ook in 2020 zal de OR dit constructieve

De website is een marketingmiddel dat ingezet gaat

gesprek met de directie voortzetten. Daarnaast

worden in de internationale communicatiestrategie

zal extra aandacht zijn voor het betrekken

en wordt verder door­ontwikkeld door middel

van alle medewerkers om zoals een goede

van een contentstrategie. De nieuwe website is

vertegenwoordiging te kunnen fungeren in de

ontworpen gebruikmakend van de stijl en tools van

gesprekken met de directie. Hiervoor zal de OR

de regiobranding toolkit. Deze toolkit wordt blijvend

onder andere interviews houden met personen

up-to-date gehouden en partijen uit de regio

vanuit de verschillende afdelingen.

worden, mede door deze website, geïnspireerd om gebruik te maken van de regiobranding.

De OR zal zich in 2020 onder andere met de volgende onderwerpen bezighouden:

De zeven ROM's (BOM, LIOF, OostNL, NOM, Impuls,

▶▶

Monitoren en evalueren

Horizon en InnovationQuarter) gaan steeds nauwer

organisatieontwikkeling

samenwerken op een gezamenlijke positionering

▶▶

Huisvesting

en branding van de ROM activiteiten. De ROMs

▶▶

Opvolging vanuit MTO

schakelen onderzoeksbureau Motivaction in voor

▶▶

Secundaire arbeidsvoorwaarden

een gezamenlijk klanttevredenheidsonderzoek.

Dit onderzoek verschaft inzicht in de bekendheid

In september 2020 staan ook de OR verkiezingen

met en het imago van de ROMs en er wordt een

op het programma. De wens is om de

gemeenschappelijke benchmark ontwikkelt die de

samenstelling van de OR een afspiegeling te laten

ROMs in staat stelt om vergelijkingen te maken

zijn van de hele organisatie en haar afdelingen.

en gezamenlijk op te trekken. Daarnaast wordt een gezamenlijke ROM-website ontwikkeld,

8.4 Externe Communicatie

waarbij InnovationQuarter de lead neemt in de

Onder de doorontwikkeling van ons Meerjarenplan

ontwikkeling, met algemene informatie over

2019-2022 valt verdere uitwerking en realisatie

de ROMs. Om zo de opdracht, activiteiten en

van de communicatiestrategie. Dat raakt ook

resultaten zichtbaarder voor het voetlicht te

communicatie over en met het impactkader. De

brengen bij de relevante (nationale) stakeholders en

wijze waarop verantwoording wordt gegeven

relaties.

9. Begroting 9.1 Inleiding

Investeringsplatform) vanaf 2020 worden

De kernactiviteiten van InnovationQuarter worden

toegevoegd aan de reguliere exploitatiebijdrage.

onderverdeeld in de Ontwikkelingsactiviteiten InnovationQuarter en Participatieactiviteiten

Hierdoor stijgt in onderstaand overzicht de post

InnovationQuarter ieder met een separate

Ontwikkelingsbedrijf en daalt de post aanvullende

financieringsstromen.

activiteiten met nagenoeg hetzelfde bedrag.

▶▶

De kosten van het Ontwikkelingsbedrijf exploitatiebijdragen van onze participanten.

9.2 Toelichting Begroting Ontwikkelingsbedrijf InnovationQuarter

Het participatiebedrijf wordt gefinancierd

Bij de start van InnovationQuarter in 2014

door het aandelenkapitaal van onze

kenden we een relatief smalle basis en focus. Qua

aandeelhouders en (toekomstig) rendement

aandachtgebieden was ons meegegeven dat we

investeringsportefeuille.

ons zouden richten op Cleantech, Life Sciences,

worden gefinancierd door de jaarlijkse ▶▶

Horticulture en Security. Al spoedig bleek dat deze Naast deze kernactiviteiten voeren we ook

bestuurlijke kijk op de regionale economie slechts

aanvullende activiteiten uit namens of ten behoeve

beperkt de economische realiteit en dynamiek

van onze participanten en aandeelhouders. Deze

weerspiegelde.

(fonds-)beheer en andere aanvullende activiteiten

Gaandeweg zijn we op meerdere clusters en

worden additioneel gefinancierd en zijn alle

sectoren actief geworden, zoals onder meer

minimaal kostendekkend.

Hightech, Maritime, Digital Technology en Aerospace. Onze scope is in die zin zeer verbreed en

Afgelopen jaar hebben we met onze financiers

daarmee alleen maar relevanter geworden.

afspraken gemaakt dat de middelen voor een aantal additionele opdrachten die een semi-

Daarnaast zijn we diverse aanvullende activiteiten

permanent hebben (secretariaat Economic

gaan ontplooien. De exploitatiebijdragen zijn de

Board Zuid-Holland, Roadmap Next Economy

afgelopen jaren niet lineair meegestegen met

en na evaluatie 2020 het Zuid-Hollands

bovenstaande scope uitbreiding en niet met de

Financiële kerngegevens (in duizenden euro’s) Ontwikkelingsbedrijf Participatiebedrijf

Begroting 2020

Begroting 2019

6.095

4.642

1.037

847

Aanvullende activiteiten

2.489

3.924

Opbrengsten

9.612

9.413

(136)

-

(1.412)

(1.233)

-

-

Totaal resultaat

(1.548)

(1.233)

Stand eigen vermogen

53.102

54.650

Ontwikkelingsbedrijf Participatiebedrijf Aanvullende activiteiten

45

autonome groei van de kosten als gevolg van onder

De begroting 2020 laat derhalve een overbesteding

andere inflatie en loonontwikkeling. Door de groei

zien van de begrote exploitatiebijdragen 2020. Dit

van de organisatie hebben we deze kostenstijging

verlies zal ten laste worden gebracht van de post

door het efficiënter inzetten van onze resources

nog te besteden exploitatiebijdragen3.

kunnen accommoderen. Het jaar 2020 en verder is er een omslagpunt. De huidige activiteiten die ten

Om te komen tot een gezonde en sluitende

laste komen van de exploitatiebijdragen kunnen

begroting voor 2021 en verder willen we graag

we vanaf komend jaar niet meer kostendekkend

komende periode met onze aandeelhouders en

voortzetten.

financiers in gesprek.

Financiële kerngegevens (in duizenden euro’s)

Begroting 2020

Exploitatiebijdragen

Personeelskosten Algemene kosten Bedrijfskosten

Begroting 2019

6.095

4.642

4.297

3.578

782

494

1.152

570

Kosten O-bedrijf

6.231

4.642

Resultaat O-bedrijf

(136)

-

Vanwege de verschuiving tussen aanvullende activiteiten en reguliere exploitatiebijdragen treedt er een verandering op in de onderverdeling van de Exploitatiebijdragen in de begroting:

Exploitatiebijdragen (in duizenden euro’s) Ministerie van Economische Zaken en Klimaat

Begroting 2020

Begroting 2019

1.040

1.040

Provincie Zuid-Holland

2.222

1.500

Gemeente Rotterdam

660

500

Gemeente Den Haag

560

400

Gemeente Delft

200

200

Gemeente Leiden

155

152

100

100

185

100

Gemeente Zoetermeer

100

100

Technische Universiteit Delft

150

150

50

50

Erasmus Universiteit Rotterdam

100

100

MRDH

573

250

Gemeente Westland Drechtsteden

Universiteit Leiden

Exploitatiebijdragen

6.095

4.642

3 De huidige afspraken met onze Participanten over de op te bouwen maximale hoogte van de middelen die worden verantwoord als nog te besteden exploitatiebijdragen met de Participanten zijn dat: het bedrag nog te besteden exploitatiebijdragen is gemaximeerd tot 10% van de toegezegde exploitatiebijdrage van desbetreffend boekjaar.

Ultimo 2018 was de stand € 493.000 (saldo 2019 nog niet bekend).

InnovationQuarter heeft één loonlijst, gecentraliseerde corporate governance structuur (RvC, directie), staffuncties (strategie en business intelligence, operations en communicatie & events) en faciliteiten. Deze kosten worden gealloceerd over de verschillende activiteiten: Ontwikkelings-, Participatie- en aanvullende (fondsbeheer- en ontwikkelings-) activiteiten.

De personeelskosten maken een belangrijk onderdeel uit (circa 70%) van de totaal kosten van al de activiteiten over 2020.

InnovationQuarter heeft één loonlijst, in de begroting 2020 wordt uitgegaan van een bezetting van 73,8 FTE (Begroting 2019: 71,6 FTE). De personeelskosten worden gealloceerd aan verschillende activiteiten: Ontwikkelings-, Participatie- en aanvullende (fondsbeheer- en ontwikkelings-) activiteiten: Personeelskosten (in duizenden euro’s) Loon- en overige personeelskosten

Begroting 2020

Begroting 2019

7.833

7.363

Kosten Externen (Inhuur, RvC, Stage)

106

132

Werving & Selectie en HR adviezen

103

52 8.042

7.547

Allocatie : Participatieactiviteiten

(1.787)

(1.541)

Overige aanvullende activiteiten

(1.958)

(2.428)

Allocatie personeelskosten Ontwikkelingsactiviteiten

(3.745)

(3.969)

4.297

3.578

InnovationQuarter heeft naast één loonlijst ook centraal de staffuncties en faciliteiten ondergebracht. De hieraan gerelateerde algemene kosten worden gealloceerd aan de verschillende activiteiten. Ondanks een groeiende organisatie en kosteninflatie is het onze ambitie om de algemene kosten in lijn te houden met voorgaande jaren. Stijging van kosten in een bepaalde categorie wensen we door middel van besparingen in andere categorie op te vangen: Algemene kosten (in duizenden euro’s) Afschrijvingen Huisvesting Accountantskosten, Fiscale en juridische adviezen

Begroting 2020

Begroting 2019

99

105

294

234

80

70

240

262

Verzekeringen

116

119

Overige kantoorkosten

102

98

Communicatie, Events & PR

234

Kantoorautomatisering

Algemene kosten

234 1.165

1.122

Allocatie: Participatieactiviteiten Overige aanvullende activiteiten

(299)

(189)

(84)

(439)

Allocatie algemene kosten

(383)

(628)

Ontwikkelingsactiviteiten

782

494

47

De bedrijfskosten zijn de taakstellende bedragen voor de out-of-pocket kosten gerelateerd aan de ontwikkelingsactiviteiten. Ook hier geldt dat we ondanks een groeiende organisatie en kosteninflatie, het onze ambitie is om de algemene kosten in lijn te houden met voorgaande jaren. Stijging van kosten in een bepaalde categorie wensen we door middel van besparingen in andere categorie op te vangen.

9.3 Toelichting Begroting Participatiebedrijf Het participatiebedrijf wordt gefinancierd door het aandelenkapitaal van onze aandeelhouders en (toekomstig) rendement investeringsportefeuille.

FinanciÍle kerngegevens (in duizenden euro’s)

Begroting 2020

Opbrengst verkoop participaties

Begroting 2019 -

-

Af: Aanschafwaarde verkochte Participaties

-

-

Liquidatie/ faillissementen

-

-

-

Transactieresultaat

-

-

Afboeking openstaande leningen

-

-

-

-

Dotaties aan voorzieningen Vrijval a.g.v. afboeking i.vm. verkoop, liquidatie, etc.

(250)

(250)

-

-

Mutaties voorzieningen

Ontvangen dividend Ontvangen rente leningen u/g Rente liquide middelen Overige vergoedingen

(250)

(250)

-

-

661

558

-

-

379

289

Overige opbrengsten Opbrengsten P-bedrijf

1.037

847

787

597

Personeelskosten

1.787

1.541

Algemene kosten

352

229

Bedrijfskosten

60

60

Kosten P-bedrijf Resultaat P-bedrijf

2.199

1.830

(1.412)

(1.233)

Gedurende de aanloopfase van IQCapital en

op de spaarrekeningen en deposito’s en de

gezien de gemiddelde looptijd van een investering

verwachting is dat deze situatie niet wijzigt

van circa acht jaar wordt over 2020 nog geen

de komende periode. In de begroting is géén

transactieopbrengst Participaties begroot.

rekening gehouden met eventuele negatieve

Tweemaal per jaar wordt de gehele portefeuille integraal gewaardeerd om vast te stellen of een

rente op spaarrekeningen en deposito’s; ▶▶ Vanuit de EFRO-middelen wordt een dekking

voorziening voorzichtigheidshalve moet worden

van beheerskosten verwacht van € 376.000

gevormd. Dit wordt gedaan op basis van concrete

(begroting 2019: € 289.000.

aanwijzingen en de inschatting van de situatie. Bij surseance en faillissement wordt de investering

De personeelskosten ad € 1.787.000 (begroting

direct afgeboekt, zover er geen zekerheden zijn

2019: € 1.541.000) betreft de allocatie van de

verkregen. In de forecast wordt voor de vorming

personeelskosten vanuit InnovationQuarter.

van de voorziening en eventuele afboeking een bedrag ad € 250.000 opgenomen (idem begroting

De algemene kosten betreffen de allocatie van deze

2019).

kosten vanuit InnovationQuarter ad € 299.000 (begroting 2019: € 189.000) en de vergoedingen

De opbrengsten van het Participatiebedrijf kunnen

Investeringscommissie ad € 53.000 (begroting

als volgt uitgesplitst worden:

2019: € 40.000).

▶▶ Rentebaten van € 661.000 op de huidige en nog uit te zetten leningen; ▶▶ Rentebaten van nihil over de beschikbare liquide middelen; er wordt geen rente vergoed

De bedrijfskosten zijn de taakstellende bedragen voor de out-of-pocket kosten gerelateerd aan de Participatieactiviteiten.

49

9.4 Toelichting Aanvullende (fondsbeheer- en ontwikkelings-) activiteiten Financiële kerngegevens (in duizenden euro’s)

Begroting 2020

Opbrengsten

Personeelskosten Bedrijfskosten Functiespecifieke kosten Kosten aanvullende activiteiten Resultaat aanvullende activiteiten

Begroting 2019

2.489

3.924

1.958

2.428

84

439

447

1.057 2.489

3.924

-

-

Aanvullende (fondsbeheer- en ontwikkelings-) activiteiten die additioneel en extern gefinancierd worden (minimaal) kostendekkend uitgevoerd door InnovationQuarter. In 2019 is in overleg met onze Participanten dat de voorheen aanvullende activiteiten Uitvoering Secretariaat Economic Board Zuid Holland (EBZ) en de middelen die eerder beschikbaar waren gesteld met betrekking tot de uitvoering Roadmap Next Economy worden toegevoegd aan de exploitatiebijdragen 2020, deze hieraan gerelateerde activiteiten zijn onderdeel geworden van onze reguliere ontwikkelingsactiviteiten.

In de begroting wordt uitgegaan van de volgende (opbrengsten) overige (ontwikkelings)activiteiten: Financiële kerngegevens (in duizenden euro’s) SLA’s UNIIQ

Begroting 2020 438

Fondsbeheerovereenkomst ENERGIIQ

Begroting 2019 440

700

700

-

1.200

617

650

Economic Board Zuid-Holland

-

300

SMITZH 2e fase

-

127

SMITZH 3e fase

326

-

Intensivering Internationalisering Cyber Security

165

-

Overige aanvullende activiteiten

253

Roadmap Next Economy

4

Zuid-Hollands Investeringsplatform5 6

Totaal

507 2.489

3.924

De personeelskosten betreft de allocatie van de personeelskosten vanuit InnovationQuarter. algemene kosten betreft allocatie vanuit InnovationQuarter van de algemene bedrijfskosten. De post bedrijfskosten betreft de directe out-of-pocket kosten gerelateerd aan deze activiteiten.

9.5 Belastingen De Ontwikkelings- en Participatieactiviteiten zijn BTW-vrijgestelde activiteiten, met als gevolg dat de betaalde BTW niet aftrekbaar is. De gerapporteerde bedragen zijn derhalve inclusief BTW. De Beheer & Aanvullende activiteiten zijn deels vrijgesteld van BTW, en deels diensten verricht als ondernemer. De gerapporteerde bedragen zijn respectievelijk inclusief BTW en exclusief BTW, afhankelijk van de aard van de activiteiten en diensten.

Sinds 1 januari 2016 is InnovationQuarter vennootschapsbelastingplichtig. In de gerapporteerde bedragen is geen rekening gehouden met een vennootschapsbelastinglast gezien het begrote negatieve resultaat.

4 Onderdeel geworden van exploitatiebijdrage ontwikkelingsactiviteiten 5 Inclusief de geprognosticeerde onderbesteding ZIP-budget 2019 € 260.000, de toegezegde bijdrage ZIP bedraagt voor 2019-2020 in totaal € 1.000.000.

6 Onderdeel geworden van exploitatiebijdrage ontwikkelingsactiviteiten

51

COLOFON

Jaarplan InnovationQuarter Ontwerp Walvis & Mosmans Druk Drukkerij van de Sande

www.innovationquarter.nl

© InnovationQuarter / IQ122019/NL