STRESS EN STRESSREACTIES: FIGHT, FLIGHT, FREEZE &TEND AND BEFRIEND
Sessi e 2 John Kabat-Zinn heeft de uitspraak: ‘Pijn is onvermijdelijk, eronder lijden is een optie’. Daarmee zegt hij nogal wat. Wie kiest er nu voor zijn lijden? Hij doelt daarmee op het lijden dat door onze interne stressgenerator wordt voortgebracht wanneer we meegaan in ongezonde stressreacties op de pijn, die er nu eenmaal is. Zodra we onze reactie ‘zien’, krijgen we inderdaad meer keuzevrijheid: we kunnen er in meegaan of niet. Een onbewuste reactie kan zo een bewuste respons worden. Zitten we gevangen in onze weerstand tegen de pijn dan wordt ons lijden alleen maar groter. Christopher Germer (2009) geeft het weer in een formule: PIJN X WEERSTAND = LIJDEN We zouden er nog een andere formule naast kunnen zetten: BEGEERTE X STREVEN = LIJDEN Wanneer we de automatische reacties van ons gevaar- en jaagsysteem niet opmerken maar er onbewust door meegenomen worden, genereren we onbedoeld veel lijden, want meestal dreigt er geen reëel gevaar en is aan onze essentiële levensbehoeften ruimschoots voldaan. Wanneer we worden beheerst door functies van ons oude brein, door het instinctmatig vermijden van pijn en najagen van plezier, draait de interne stressgenerator op volle toeren. Bij een fysieke dreiging (een auto die in vliegende vaart op ons afkomt terwijl we oversteken), kan een snelle automatische reactie (wegspringen) levensreddend zijn. Bij een psychologische dreiging (een nare emotie of gedachte) is dat minder vanzelfsprekend. Bij een fysieke en een psychologische dreiging vertonen we toch vaak vergelijkbare stressreacties. Wordt ons lichaam bedreigd dan reageren we met vechten, vluchten of verstijven/bevriezen (fight, flight, freeze). Dat helpt ons om fysiek te overleven. Ervaren we emotionele pijn als psychologische dreiging, dan vertonen we vaak vergelijkbare reacties op onszelf om ‘psychologisch’ te overleven:
24
Rebalance Academy