Κωνσταντινούπολη,Ευ.Γιαγιάκου-Λ.Νάση

~

Η ΧΑΜΕΝΗ ΠΑΤΡΙΔΑ~

Αίτια της μεταφοράς της πρωτεύουσας πολλά. Ο Κωνσταντίνος, ικανός στρατιωτικός και πολιτικός, είχε διακρίνει ότι η άμυνα της αυτο κρατορίας κατά των ισχυρών ανατολικών εχθρών (Περσών, Γότθων κ.λπ.), θα μπορούσε να επιτευχθεί καλύτερα με μια πόλη φυσικά οχυρωμένη, όπως το Βυζάντιο. Είχε ακόμα διακρίνει ότι το Βυζάντιο μπορούσε να μετατραπεί σε ουσιαστικό οικονομικό και πολιτικό κέντρο λόγω της τοποθεσίας του.

Έβλεπε, τέλος, ότι η παρακμασμένη

Ρώμη δε θα μπορούσε πια ν' αποτελέσει το κέντρο μιας γενικότερης

αναγέννησης της αυτοκρατορίας. Οι υπολογισμοί του Κωνσταντίνου

δικαιώθηκαν. Η παλιά Ρώμη και γενικότερα το δυτικό ρωμαϊκό κράτος σύντομα εκφυλίστηκε, ενώ η Κωνσταντινούπολη μετατράπηκε σε στρατιωτικό οχυρό της αυτοκρατορίας

και σε κέντρο έντονης οικονομικής και πνευματικής ζωής.

Το κέντρο του παλαιού

Βυζαντίου, το Τετράστωον, μαζί με τον κοντινό ιππόδρομο, επαναπροσδιορίστηκε αρχιτεκτονικά και μετονομάστηκε σε Αυγουσταίον, προς τιμή της μητέρας του Κωνσταντίνου.

Είχε μεγάλη ιδεολογική και

συμβολική σημασία, καθώς συνέδεε το μεγάλο ναό της Ορθοδοξίας με το αυτοκρατορικό εθιμοτυπικό Στην ανατολική πλευρά του Αυγουσταίου βρισκόταν η μία από τις δύο Συγκλήτους που οικοδόμησε ο Μέγας Κωνσταντίνος και η Χαλκή πύλη.

ΧΑΛΚΗ ΠΥΛΗ

Ήταν χώρος δημόσιας ψυχαγωγίας που προοριζόταν

για ιπποδρομίες και αρματοδρομίες. Τον κοσμούσαν αρκετά αγάλματα αφιερωμένα σε φημισμένους αρματοδρόμους. Η χωρητικότητα του έφθανε τις 100.000 θεατές Το συνολικό του μήκος ήταν 450 μέτρα. Αποτελούσε το επίκεντρο της αστικής ζωής. ΔΗΜΟΙ: Βενετοί, Πράσινοι, Λευκοί και Ρούσοι με διακριτικό γνώρισμα το χρώμα που έφεραν οι αρματοδρόμοι.

ΜΕΓΑ ΠΑΛΑΤΙΟΝ 1. Κήποι με σπάνια

φυτά 2. Σιντριβάνια 3. Υπαίθριες στοές 4. Ψηφιδωτοί

δρόμοι 5. Λουτρά 6. Εσωτερικές αυλές

Η στήλη του Κωνσταντίνου σε διαφορετικές ιστορικές περιόδους.

Η πρώτη Αγία Σοφία εγκαινιάστηκε το 360 επί της αυτοκρατορίας του Κωνσταντίου Β.’ Καταστράφηκε από πυρκαγιά το 404. Ο νέος ναός εγκαινιάστηκε το 415 επί βασιλείας του Θεοδοσίου Β΄. Καταστράφηκε από τους οπαδούς του πατριάρχη. 

Το κτίσιμο του ναού που

διατηρείται ως σήμερα δρομολογήθηκε από τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό Α‘. Τα εγκαίνιά του τελέστηκαν στις 27 Δεκεμβρίου του 537. Τότε, σύμφωνα με το θρύλο, ο Ιουστινιανός αναφώνησε «Δόξα τω Θεώ τω καταξιώσαντί με τοιούτον έργον επιτελέσαι. Νενίκηκά σε, Σολομών.

.

Η περίοδος από τον 7ο αιώνα μέχρι τον 9ο υπήρξε εν γένει μια κρίσιμη φάση στην ιστορία της πόλης, κατά την οποία πολιορκήθηκε από Πέρσες και Αβάρους (626), Άραβες (674-78 και 717-18), Βούλγαρους (813, 913), Ρώσους (860, 941, 1043) και Πετσενέγκους (1090-91), αντιμετωπίζοντας επίσης επιδημίες και εσωτερικές συγκρούσεις.

. Το

542 στην πόλη εξαπλώθηκε η νόσος της πανώλης που, όπως λέγεται, προκάλεσε τον θάνατο των 3/5 του πληθυσμού και σηματοδότησε μια περίοδο παρακμής της Κωνσταντινούπολης.

i. Η ασφάλειά της ενισχύθηκε με μεσοπύργια που

χτίστηκαν κατά μήκος των θαλάσσιων μετώπων, ενώ παράλληλα υιοθετήθηκε ένα καινοτόμο σχέδιο για τα χερσαία τείχη, γνωστά σήμερα ως Θεοδοσιανά. ii. Η κατασκευή τους ξεκίνησε το408 υπό την επίβλεψη του επάρχου των πραιτωρίων της Ανατολής Ανθέμιου, ενώ μετά από ένα σεισμό επισκευάστηκαν και απέκτησαν την τελική τους μορφή το 447. iii. Η μόνη φορά που παραβιάστηκαν από εχθρό ήταν το 1453, όταν οι Οθωμανοί, με τη χρήση ισχυρού πυροβολικού, τα διέσπασαν και κατέλαβαν την πόλη, καταλύοντας έτσι και τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία.

Π Α Ι Δ

Ε Ι

Α

 Ήταν εκπαιδευτικό ίδρυμα ανώτατης εκπαίδευσης (σημερινό Πανεπιστήμιο).  Λειτουργούσε ως ανεξάρτητο ίδρυμα.  Γινόταν διδασκαλία στα μαθήματα:

γραμματική

διαλεκτική

 Το 1203, στα πλαίσια της Δ'

Σταυροφορίας, έλαβε χώρα η πρώτη πολιορκία της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους, με σκοπό την αποκατάσταση του Ισαάκιου Β' στον θρόνο. Στις 13 Απριλίου 1204, εισέβαλαν στην πόλη, η λεηλασία της οποίας διήρκεσε για αρκετά χρόνια.

 Νέος αυτοκράτορας

εκλέχτηκε ο Βαλδουίνος της Φλάνδρας. Η περίοδος της εφήμερης εγκατάστασης της Λατινικής Αυτοκρατορίας (1204-61) χαρακτηρίζεται ως η πλέον καταστροφική στην ιστορία της Κωνσταντινούπολης και ειδικότερα η λεηλασία της πόλης ως άνευ προηγουμένου.

Ο Βαλδουίνος της Φλάνδρας

 Πληθώρα τόπων λατρείας

παραχωρήθηκαν στο λατινικό δόγμα, καθώς και στον φραγκικό και ενετικό κλήρο, καθώς, σε ευρεία κλίμακα, επιχειρήθηκε η εγκαθίδρυση του λατινικού δόγματος στην άλλοτε μητρόπολη της Ορθοδοξίας. Λατίνοι ιερείς από τη Γαλλία, τη Φλάνδρα και την Ιταλία, ανέλαβαν τη λειτουργία των εκκλησιών της πόλης.

Την ίδια περίοδο, η ενετική συνοικία

επεκτάθηκε, οχυρώθηκε και έλαβε τον χαρακτήρα ξεχωριστής υπερπόντιας αποικίας, ενώ ταυτόχρονα σημειώθηκε μαζική έξοδος του ελληνικού στοιχείου. Η γενική αραίωση του πληθυσμού δεν εξισορροπήθηκε από τη λατινική μετανάστευση που ξεκίνησε το 1204.

Το 1261, η

Κωνσταντινούπολη επανακτήθηκε από τον Μιχαήλ Η' Παλαιολόγο (1259-82) και τις επόμενες δεκαετίες επιχειρήθηκε ένα νέο πρόγραμμα ανοικοδόμησης, σηματοδοτώντας μια στροφή στη διαμόρφωση του αστικού τοπίου.

Προωθήθηκαν ειδικά

μέτρα για την επιστροφή του πληθυσμού από τα προάστια και εν γένει υποστηρικτικές δράσεις για την αποκατάσταση της εικόνας της πόλης.

Προωθήθηκαν επίσης αμυντικά έργα, τα οποία κρίνονταν απαραίτητα, με δεδομένη την πολύ κακή κατάσταση στην οποία περιήλθαν τα τείχη της πόλης, ως αποτέλεσμα της έλλειψης φροντίδας κατά τα προηγούμενα έτη. Κατά τη δυναστεία των Παλαιολόγων, το πολιτικό κέντρο της Κωνσταντινούπολης μετακινήθηκε στην περιοχή των Βλαχερνών.

O Eνετικός πτερωτός λέοντας, έμβλημα των Ενετών.

ΟΘΩΜΑΝΙΚΗ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ

i. Όταν πρωτοϊδρύθηκε το κράτος των Οθωμανών στις

αρχές του 14ου αιώνα, αποτελούσε μια μικρή ηγεμονία στις παρυφές του ισλαμικού κόσμου, αφοσιωμένη ολόψυχα στον Γαζά, τον ιερό πόλεμο ενάντια στους Χριστιανούς απίστους. Σιγά-σιγά, το άσημο αυτό κρατίδιο κυρίεψε και απορρόφησε τα πρώην βυζαντινά εδάφη της Μικράς Ασίας και των Βαλκανίων, για να γίνει στο τέλος, με την κατάκτηση των αραβικών περιοχών το 1517, η κυριότερη δύναμη του ισλαμικού κόσμου.

Η τελευταία πολιορκία της Κωνσταντινούπολης (γαλλική μινιατούρα, 15ος αιώνας)

 Τον Απρίλιο του 1453 ξεκίνησε η πολιορκία της

Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς, με επικεφαλής τον σουλτάνο Μωάμεθ Β'. Είχε προηγηθεί η αποτυχημένη απόπειρα κατάληψης της πόλης το 1422, από τον σουλτάνο Μουράτ Β.

Με έδρα την Ανδριανούπολη Στις

7 Απριλίου, ο συγκρότησε στρατό 150.000 σουλτάνος έστησε τη ανδρών και ναυτικό 400 σκηνή του μπροστά από πλοίων την Πύλη του Αγίου Ξεχώριζε το πυροβολικό Ρωμανού και κήρυξε του, που ήταν ό,τι πιο επίσημα την πολιορκία σύγχρονο για εκείνη την της Κωνσταντινούπολης εποχή και ιδιαίτερα το τεράστιο πολιορκητικό

κανόνι, που είχαν φτιάξει Σάξωνες τεχνίτες

 Ο αυτοκράτορας έκανε απεγνωσμένες εκκλήσεις στον

πάπα και στις ιταλικές πόλεις, Βενετία και Γένοβα, που διέθεταν ακόμα βάσεις στα Βαλκάνια και στο Αιγαίο πέλαγος.  Ο πάπας απάντησε στέλνοντας έναν απεσταλμένο του, τον καρδινάλιο Ισίδωρο, παλιό μητροπολίτη της Μόσχας. Στις 12 Δεκεμβρίου του 1452, στη βασιλική της Αγίας Σοφίας, ο καρδινάλιος κήρυξε την ένωση και τέλεσε τη λειτουργία ακολουθώντας το καθολικό τυπικό.

 Έγινε σκάνδαλο που έκανε

να ξεσπάσει το αντιλατινικό μίσος του πλήθους που, όπως λέγεται, κάποιος από το περιβάλλον του αυτοκράτορα συνόψισε με την περίφημη φράση«Κρειττότερον έστι ειδέναι εν μέση τη πόλει φακιόλιον βασιλεύον Τούρκου ή καλύπτραν λατινικήν».

Καρδινάλιος Ισίδωρος

 Ο τελευταίος πατριάρχης που ορίστηκε από τον

αυτοκράτορα, ο Γρηγόριος Μελισσηνός, είχε ήδη καταφύγει στη Ρώμη από το 1450, έτσι κατά την πολιορκία δεν υπήρχε ούτε πατριάρχης στο Βυζάντιο. Όσο για τους χριστιανούς μονάρχες ήταν απασχολημένοι με τις δικές τους αντιζηλίες και ανταγωνισμούς. Μόνο η Γένοβα έστειλε 700 άντρες της φρουράς της στη Χίο, που διοικητής τους ήταν ο Ιουστινιάνης. Αμέσως μετά έκλεισε ο Κεράτιος κόλπος με μια βαριά αλυσίδα.

 Η πολιορκία της

Κωνσταντινούπολης κράτησε 54 ημέρες, από τις 6 Απριλίου ως τις 29 Μαΐου. Οι υπερασπιστές της διέθεταν γύρω στους 8.500 άνδρες ενώ ο τακτικός οθωμανικός στρατός ξεπερνούσε τους 50.000. Τα κανόνια που σφυροκοπούσαν την πόλη ξεπερνούσαν κάθε προηγούμενο σε μέγεθος.



Οι Οθωμανοί μπήκαν στην πόλη με γενική έφοδο, διασχίζοντας ένα από τα ρήγμτα που άνοιξαν τα κανόνια. Η κύρια τακτική δύναμη των υπερασπιστών ήταν ένα απόσπασμα Γενοβέζων μισθοφόρων, ενώ όταν ο αρχηγός τους πληγώθηκε και αποσύρθηκε το ηθικό των αμυνόμενων κατέρρευσε.

Στην Πύλη του Aγίου

Pωμανού γίνεται μάχη σώμα με σώμα. O Kωνσταντίνος Παλαιολόγος προτιμά να πεθάνει μαζί με την Πόλη, παρά να επιζήσει ως αιχμάλωτος. Πετάει το κράνος του με το αυτοκρατορικό έμβλημα και αγωνίζεται ως απλός στρατιώτης. Kάποια στιγμή τραυματίζεται θανάσιμα

Oι ορδές των βαρβάρων

κατευθύνονται προς το κέντρο της πόλης. Παντού βιαιοπραγίες, λεηλασία, αγριότητα και σφαγή. H

ένδοξη Bασιλεύουσα είναι ολοκληρωτικά παραδομένη στην ωμή βία.

ΘΕΟΔΟΣΙΑΝΑ ΤΕΙΧΗ

https://youtu.be/piN0YRv159M

Στέλλα Λεοντιάδου

http://www.slideshare.net

byzantin-history.blogspot.gr http://www.takeatour.gr

http://slideplayer.gr wikipedia.org

http://www.planetnews.gr/