Ikazia Nieuws Winter 2017

KWARTAAL MAGAZINE VAN HET IKAZIA ZIEKENHUIS ROTTERDAM

IKAZIA NIEUWS

“Juist die kleine dingen maken het grote verschil” Gastredacteur: chirurg dr. W.J. Vles Seniorvriendelijk ziekenhuis Donateurs met een warm hart voor Ikazia Winter 2017/2018

Voorwoord 01

Voorwoord Verheugend was het weer om ons ziekenhuis op zo’n mooie plek in de AD top 100 aan te treffen. De zesde plaats en de hoogste score in de regio. En dan, vrij snel na de publicatie, verschenen er onderzoeken waarin naar de resultaten van allerlei scores over de laatste vijf jaar werd gekeken. Ikazia kwam hier zelfs nog hoger uit, namelijk de derde plaats. Een bevestiging dat we ook over de jaren gemiddeld goed scoren.

En natuurlijk komen na de publicatie in de krant altijd weer de opmerkingen voorbij dat het oliebollenlijstjes zijn of iets dergelijks. Ongetwijfeld zal ook daar weer een kern van waarheid inzitten, maar ook bij die beoordelingen wordt gemeten en gekeurd en gaat men niet over één nacht ijs. Kijk maar naar de reacties bij dit soort lijstjes. Degene met lage klasseringen stellen van alles ter discussie, dat de klanten al jaren tevreden zijn en men nooit geen klachten heeft gehad. Zij die

“Ook wij hebben richting onze medewerkers onze waardering uitgesproken over het behaalde resultaat.”

aan de goede kant van de score uitkomen, zijn trots op het resultaat. Terecht. Ook wij hebben richting onze medewerkers onze waardering uitgesproken over het behaalde resultaat. Want zij bepalen samen met de specialisten voor een belangrijk deel het gezicht van onze organisatie.

En zo probeert Ikazia ook de komende jaren zijn kwaliteit hoog te houden voor onze patiënten en de zorg te leveren die de patiënt nodig heeft.

Mr. R.P.D. Kievit, arts Algemeen directeur

02 Gedicht

Eén ster Eén ster maakt de lucht minder dreigend.

Eén kaars maakt de nacht minder zwart.

Eén hand maakt de weg minder eenzaam.

Eén stem maakt de dag minder stil.

Eén vonk kan begin van nieuw vuur zijn.

Eén noot het begin van een lied.

Eén kind het begin van een toekomst.

Eén wens het begin van een jaar.

Jaqueline Roelofs-van der Linden Uit: ‘Scheppende kracht’

21

22

26

Inhoudsopgave VOORWOORD GEDICHT PASTORALE

01 02 17

STICHTING TOT STEUN - Donateurs met een warm hart voor Ikazia

30

GASTREDACTIE - Aandacht voor de kleine dingen; gastredacteur dr. W.J. Vles (chirurg) vertelt - Gastredacteur in gesprek met mevrouw Vermaat, vrijwilliger en patiënt

04

NIEUWS & INFORMATIE - Seniorvriendelijk ziekenhuis

20

VRIENDSCHAP IN IKAZIA

24

MEET & GREET - Met een orthopeed

22

DAG VAN - Intensive Care verpleegkundige en donatiecoördinator Gideon Groenenberg

MAAK KENNIS MET… - Teunis Stoop, voorzitter Raad van Toezicht Ikazia Ziekenhuis 19

26

VOOR EN NA - Een borstreconstructie

COLUMN - Carla Breedveld 37

28

12 OP BEZOEK BIJ... 14

04 Gastredactie

“Aandacht voor de kleine dingen” Gastredacteur chirurg dr. W.J. Vles vertelt…

Dit jaar heeft het Ikazia Ziekenhuis weer een prachtige plek gekregen in de AD top 100. Voor de chirurgische vakken gaat het in deze lijstjes vooral om de grotere ingrepen die veel risico’s en complicaties kennen.

De gebroken heup, borstkanker, gevaarlijk verwijde buikslagaders en darmkanker zijn enkele voorbeelden waarvan de uitkomsten gedeeltelijk worden gebruikt in de landelijke ranglijsten. Ingrepen die in ons ziekenhuis door een hechte, nauw samenwerkende groep specialisten worden behandeld met meestal een heel goed resultaat. Er zijn echter ook een groot aantal veelvoorkomende aandoeningen die niet de aandacht krijgen in de media, maar die dit wél zouden verdienen.

Dr. Vles: “Ik heb het dan over veelvoorkomende klachten waar mensen niet snel over praten, maar die wel een grote impact hebben op het functioneren en de kwaliteit van het dagelijks leven. Denk aan onbegrepen klachten van de buikwand, liesregio en beperkingen van de bewegelijkheid van hand, pols en vingers. Ook klachten in de bilregio of van de anus zijn niet bepaald onderwerpen waarover mensen graag spreken, ondanks dat ze toch zeer vaak voorkomen. De klachten kunnen zeer hinderlijk zijn, de behandeling soms eenvoudig, soms complex en langdurig.”

In deze editie van Ikazia Nieuws legt gastredacteur dr. Vles graag de nadruk op deze grote groep ‘kleine’, maar soms zeer hinderlijke klachten. Want zoals hij zegt: goede zorg is juist ook ‘aandacht hebben voor de kleine dingen’.

“Goede zorg is juist ook aandacht hebben voor de kleine dingen.”

Maatschap Chirurgie en Plastische chirurgie

Dr. Vles: “Goede zorg is overigens niet alleen het stellen van een goede diagnose en het verrichten van een succesvolle operatie of behandeling. Voor goede zorg is, in het belang van de patiënt, een goede samenwerking tussen de verschillende specialismen nodig. Goede zorg is ook aandacht en steun voor de patiënt en de familie door zowel de zorgverleners als de vele vrijwilligers in ons ziekenhuis.”

Door ook aandacht te hebben voor de vele ‘kleine dingen’ kunnen wij, als ziekenhuis, een groot verschil maken voor onze patiënten.

“Voor goede zorg is een goede samenwerking

tussen de verschillende specialismen nodig.”

06 Gastredactie

Onbegrepen buikklachten Soms heeft een patiënt last van buikklachten, maar kan er – na diverse medische onderzoeken – geen duidelijke oorzaak worden gevonden. In dat geval moet er ook gedacht worden aan ACNES. ACNES is een buikpijnsyndroom dat ontstaat door beklemming van zenuwtakjes. De beklemming kan de kwaliteit van leven enorm beperken. Gelukkig is ACNES relatief eenvoudig te behandelen, als de diagnose eenmaal gesteld is.

Bij ACNES heeft een patiënt last van een doffe, zeurende of soms zelfs stekende pijn onder in de buik. De pijnklachten kunnen acuut of juist geleidelijk ontstaan en kunnen ook wisselend aanwezig zijn. De pijn is vaak met één vinger aan te wijzen en neemt toe als erop wordt gedrukt.

Een injectie met een pijnstiller geeft vaak tijdelijke verlichting.

Toen we Margreet Pols (41 jaar) uit Breda vroegen om haar ervaringen met ACNES te delen met andere patiënten twijfelde ze geen moment.

Margreet: “Ik vind het heel belangrijk dat ACNES meer bekendheid krijgt. Ik heb een bewogen jaar achter de rug. Begin oktober 2016 kreeg ik last van buikpijn en koorts. Er bleek een ontsteking te zitten in mijn dikke darm. De ontsteking ging gelukkig vanzelf over, maar de buikpijn bleef aanhouden. Pijnstillers hielpen niet. Ik was misselijk, moe en viel in korte tijd vele kilo’s af.

Eigenlijk was ik te ziek om te functioneren. Er werden diverse (medische) onderzoeken gedaan, maar met mijn inwendige organen was niets aan de hand. Uiteindelijk werd pas 7 maanden later de diagnose ACNES gesteld.

Ik werd doorverwezen naar het ACNES Expertise Centrum in Eindhoven. Hier was een wachttijd van 4 maanden. Zo lang kon ik niet meer wachten, de pijn was ondragelijk. Het Expertise Centrum verwees mij door naar het Ikazia Ziekenhuis waar zij een goede samenwerking mee hebben.

Het eerste contact met Ikazia voelde direct goed; persoonlijk en pro-actief. Er werd alles gedaan om mij zo snel mogelijk te kunnen behandelen. Binnen een paar dagen zat ik op het spreekuur op de polikliniek Chirurgie. De dokter spoot eerst een injectie met een verdovend middel in de pijnlijke plek om de zenuwuiteinden te verdoven.

Hij adviseerde mij vervolgens alles te doen waar ik normaal gesproken pijnklachten van kreeg. Ik ging salsa dansen en drummen. Helaas was de

verdovende werking van de injectie maar van korte duur en kwamen de pijnklachten terug. Omdat ik in een ander ziekenhuis al eerder een injectie had gekregen, ook met tijdelijk effect, was een volgende injectie in Ikazia niet meer zinvol. De diagnose ACNES was inmiddels duidelijk en voor een definitieve behandeling was een operatie nodig. Een week later werd ik geopereerd; een kleine ingreep in dagbehandeling en onder narcose waarbij de zenuwtakjes zijn doorgeknipt.

De buikpijn is weg, mijn kinderen hebben weer een energieke moeder, ik kan mijn werk als docent en musicus weer uitoefenen... ACNES verdient aandacht! Nèt als de betrokken artsen en zorgverleners; díe heb ik een bloemetje gestuurd!”

Onbegrepen liesklachten bij sporters Veel atleten, maar ook amateursporters blijven soms sukkelen met onbegrepen liesklachten. In Ikazia beoordelen we zowel sporters met acute liesblessures als sporters met terugkerende en langdurig bestaande klachten. De diagnostiek is uiteenlopend en bij de behandeling zijn meerdere disciplines betrokken. Alles is er op gericht om de sporter zo snel mogelijk weer ‘het veld’ op te krijgen.

Chronische wonden De meeste wonden genezen vanzelf.

Wonden beginnen vaak als een ogenschijnlijk klein probleem, maar kunnen snel groter worden en gaan infecteren. Waarschijnlijk is er dan een onderliggende oorzaak die eerst moet worden aangepakt voordat er signalen van genezing zichtbaar kunnen zijn. Toch blijven patiënten vaak te lang met een wond rondlopen.

Dit kan resulteren in klachten en ernstige gevolgen. Bij het Wond Expertise Centrum (WEC) behandelen we de wond en gaan we op zoek naar de oorzaak van de wond en de factoren die van invloed zijn op het genezingsproces.

In het Wond Expertise Centrum kunnen patiënten met alle soorten wonden terecht.

Denk hierbij aan chirurgische wonden, voetwonden door suikerziekte, oncologische wonden, wonden door een val of ongeval of een open been. In het Wond Expertise Centrum bundelen diverse specialismen hun krachten. Welke wondtherapie wordt ingezet door welke specialist, is volledig afhankelijk van het soort wond en de genezing daarvan.

Een zeurend of branderig/stekend gevoel in de liesstreek kan diverse oorzaken hebben. De klachten kunnen te maken hebben met een spier- of pees gerelateerd probleem. De pijn kan vanuit de heup komen of er kan sprake zijn van een ontsteking van de schaambeenregio. Zeldzamer zijn een stressfractuur (kleine scheurtjes in het bot) of zenuwbeklemming. Vaak is de behandeling niet-operatief en worden we bij de revalidatie ondersteund door een sterk netwerk van sportfysiotherapeuten.

Soms blijft een sporter echter klachten houden, nadat diverse oorzaken zijn uitgesloten en wordt de diagnose ‘sportsman’s hernia’ gesteld.

Bij een sportsman’s hernia is er een verzwakking van de lager gelegen buikspieren in de buikwand. Om de buikwand te verstevigen kan de chirurg een kunststof matje plaatsen. Deze ingreep vindt plaats onder volledige narcose in dagbehandeling. Een relatief kleine ingreep om sporters zo snel mogelijk weer met plezier te laten sporten!

Voor iedere patiënt wordt een behandelplan op maat opgesteld. Het is belangrijk om een gezonde wondbodem te creëren. Hiervoor worden bijvoorbeeld kleine verrichtingen uitgevoerd. Ook worden medicinale larven ingezet die een stofje uitscheiden dat het dode weefsel in de wond opruimt. In combinatie met de verschillende wondverbandmiddelen zorgt dit voor een betere wondgenezing.

Patiënten met voetwonden krijgen soms een tijdelijke speciale schoen of er worden nieuwe schoenen op maat gemaakt ter bescherming van de wond en voorkoming van nieuwe wonden. Onderliggende aandoeningen, zoals slechte of dichte slagaders kunnen ook op diverse manieren worden behandeld. Bijvoorbeeld met medicijnen, een operatie of een dotterbehandeling.

Door vanuit verschillende invalshoeken een optimaal behandelplan op te stellen én adviezen te geven ter voorkoming van nieuwe wonden, kunnen we de kwaliteit van leven van patiënten met chronische wonden aanzienlijk vergroten!

08 Gastredactie

Een hardnekkige ontsteking in de bilnaad Een haarnestcyste is een veelvoorkomend probleem bij patiënten onder de 40 jaar. Het is een onderhuidse holte, meestal in de bilnaad, met daarin haartjes. De haarzakjes in de kwetsbare huid van de bilnaad ontsteken gemakkelijk en hierdoor kunnen de haartjes zich onder de huid verzamelen. Zolang een haarnestcyste geen klachten geeft, is een operatie niet nodig. Als de cyste wél pijn en afscheiding van vocht veroorzaakt, kan dat veel klachten geven in het dagelijks leven. Gelukkig kunnen we de chronische ontsteking operatief verwijderen. Afhankelijk van de mate van de ontsteking passen we verschillende technieken toe. Een relatief nieuwe techniek die we in Ikazia toepassen is de Cleft Lift Techniek; een operatie in dagbehandeling waarbij patiënten weinig pijn ervaren, geen open wonden hebben en hun werkzaamheden snel kunnen hervatten!

Bryan Schutte (23 jaar) uit Winterswijk had al langere tijd een haarnestcyste, maar ondervond hier nagenoeg geen klachten van. Totdat er na het tillen van zware betonblokken pus en bloed uit de cyste kwam. De huisarts verwees hem door naar het ziekenhuis in zijn woonplaats. In 1,5 jaar tijd werd hij vijf keer geopereerd om de ontsteking op te ruimen. Ondanks dat, bleven de klachten terugkeren. Via een kennis werd hij getipt op de ‘cleft lift behandeling’ in het Ikazia Ziekenhuis. Bij deze techniek wordt de ontsteking door de chirurg opgeruimd en de bilnaad iets minder diep gemaakt.

Hiermee wordt een deel van de oorzaak aangepakt en is de kans op terugkeer van de aandoening klein. De lange rit naar Rotterdam was het meer dan waard!

Bryan: “dr. Toorenvliet herkende mijn problemen direct. Dat gaf vertrouwen. Een week later werd ik geopereerd. De operatie van nog geen uur, in dagbehandeling, viel mij mee. Ik was van tevoren goed geïnformeerd. Mijn hyperventilatie was eigenlijk het grootste probleem voorafgaand aan de operatie. Gelukkig werd er alles aan gedaan om mij op mijn gemak te stellen. De radio werd even aangezet, er werd extra met mij gepraat en ik kreeg een middeltje toegediend waar ik rustig van werd. En dát met succes. Na de operatie adviseerde dr. Toorenvliet rustig aan te doen, maar niet stil te gaan zitten. Dat deed ik. De wond is dicht gebleven.

Op de controle-afspraak in het Ikazia Ziekenhuis bleek alles weer in orde te zijn. Wát een verademing.

Ik kan weer mountainbiken zonder vocht te verliezen. Ik kan mijn werk als gevelbedekker weer uitoefenen zoals ik gewend was én ik heb geen pijn meer! Het zijn geen fijne klachten om mee naar de dokter te gaan, maar ik zou iedereen die klachten ondervindt van een haarnestcyste, toch aanraden over die drempel heen te stappen!”

Een haarnestcyste, ook wel sinus Pilonidalis genoemd, kan dus een klein probleem lijken maar heeft bij veel mensen grote invloed op het dagelijks leven indien niet succesvol behandeld!

Als de afstand het niet toelaat om een foto te maken van arts en patiënt, maken we graag gebruik van de digitale mogelijkheden.

Verdachte plekjes op uw lichaam Wanneer het anale slijmvlies opzwelt en uitzakt, kunnen er aambeien ontstaan.

Aambeien Iedereen heeft in feite aambeien; kleine ‘kussentjes’ (zwellichamen) in de endeldarm die voorkomen dat lucht en vocht zich kunnen onttrekken. Als de aambeien uitzakken of zelfs naar buiten puilen, kunnen ze vervelende klachten geven. Soms kunnen de klachten behandeld worden met simpele leefregels.

Als de klachten niet verminderen bieden we in Ikazia diverse kleine ingrepen. We kijken graag samen met de patiënt welke behandeling het meest geschikt is om de kwaliteit van het dagelijks leven weer te vergroten!

Wanneer er te veel druk op de zwellichamen komt te staan, kunnen ze uitrekken, daardoor uitzakken en zelfs naar buiten puilen. Dit kan zorgen voor jeuk, helderrood bloedverlies bij de ontlasting of bij het afvegen, een drukkend gevoel en vochtverlies.

Vaak kunnen de klachten met simpele leefregels behandeld worden. Als de klachten niet verminderen kunnen we de uitgezakte zwellichamen weer op hun plaats brengen door een zogenoemde ‘rubberbandligatie’. Bij deze behandeling op de polikliniek Chirurgie wordt het uitgezakte slijmvlies met een rubberbandje afgebonden. Dit overtollige slijmvlies sterft binnen zeven tot tien dagen af en verlaat zich, samen met het rubberbandje, via het lichaam.

Dit moet vaak wel één of meerdere keren herhaald worden. Mocht dit geen baat hebben, kunnen de aambeien ook operatief worden verwijderd.

Leefregels

• Zorg voor een zachte stoelgang door voldoende voedingsvezels te eten (zemelen en bruinbrood etc.) en 1,5 tot 2 liter per dag te drinken • Zorg voor regelmaat in het toiletbezoek en stel toiletbezoek niet uit bij aandrang • Zorg voor voldoende lichaamsbeweging

Huidkanker komt ontzettend veel voor. Zeker bij oudere patiënten. Vroeger waren we ons immers minder bewust van de schadelijke effecten van de zon. De meeste vormen van huidkanker zijn gelukkig goed te behandelen. Wél is het van belang dat u er op tijd bij bent.

De chirurgen en plastisch chirurgen uit het Ikazia Ziekenhuis werken nauw samen met de dermatologen als het gaat om de beoordeling en behandeling van verdachte plekjes op het lichaam. Afhankelijk van het type afwijking, de locatie en de grootte wordt beoordeeld hoe en door wie de afwijking het beste behandeld kan worden. Chirurgische verwijdering is één van de behandelmogelijkheden en vindt meestal plaats onder lokale verdoving op de poliklinische behandelkamer.

De meeste wonden kunnen tijdens dezelfde ingreep direct worden gesloten. Als de wond hiervoor te groot is, kan het nodig zijn dat er weefsel uit de omgeving wordt verplaatst of dat een huidtransplantaat wordt gebruikt.

In sommige gevallen kan de (plastisch) chirurg ervoor kiezen de wond tijdelijk open te laten in afwachting van de uitslag van het weefsel onderzoek. De wond wordt dan pas in tweede instantie gesloten.

Ziet u een verdacht plekje op uw lichaam, zoals een wondje dat niet geneest of een moedervlak die van vorm, grootte of kleur verandert? Laat het beoordelen door uw huisarts, dermatoloog of (plastisch) chirurg. Hoe eerder het plekje behandeld kan worden, hoe beter.

10 Gastredactie

Een haperende vinger of beknelde zenuw in de pols Je gebruikt je handen de hele dag door zonder er echt bij na te denken. Pas als je last krijgt van je hand of pols merk je hoe lastig het is en hoe je hierdoor beperkt kunt worden. Of het nu gaat om een haperende vinger (trigger finger), een beknelde zenuw (carpaal tunnel syndroom), een kromgetrokken vinger (ziekte van Dupuytren), slijtage van de duimbasis (CMC1 arthrose), een gebroken pols na een ongelukkige val óf pees- of zenuwletsel na een snijwond; het kan een flinke streep door de rekening betekenen. Gelukkig kunnen we deze kleine aandoeningen in Ikazia op relatief eenvoudige wijze behandelen. Om de meest optimale zorg te verlenen werken de chirurgen, plastisch chirurgen, handtherapeuten en gipsverbandmeesters nauw samen. Wekelijks is er een gezamenlijk handenspreekuur waar wordt beoordeeld hoe en door wie de patiënt het beste en snelste behandeld kan worden.

Er bleek een zenuw bekneld te zitten in mijn pols.

Ook had ik een zogenoemde ‘trigger finger’. Dit was een reactie van een peesontsteking. Ik had mijn handen teveel gebruikt. En dat was ook niet zo gek”, zegt mevrouw Eland lachend. “Ik ben heel creatief en heb een nogal bijzondere hobby. Ik ben groot fan van de SS Rotterdam. Mijn vader heeft kort op het schip gevaren en heeft mij vanaf mijn vijfde jaar de meest prachtige verhalen verteld over het schip. Toen het schip naar Rotterdam kwam, vond ik dat ik iets bijzonders moest doen.

Ik besloot ‘SS Rotterdam’ in mijn heg van 2,5 meter hoog en 38 meter lang te snoeien.

En dat moet je natuurlijk wel bijhouden.”

Mevrouw Eland (66 jaar) uit Hoogvliet had al jaren hand- en polsklachten, maar stelde een bezoek aan de huisarts continu uit. “Ik zag er tegenop om afhankelijk te zijn van iemand anders. Je gebruikt je handen zóveel. Toen ik op een gegeven moment geen kracht meer kon zetten met mijn rechterhand en ik mijn vingers niet meer vanzelf kon strekken, ben ik toch naar de huisarts gegaan. Ik werd doorverwezen naar het ziekenhuis. Ik koos voor Ikazia; ik voel me daar thuis.

Fissura ani Een beknelde zenuw (carpaal tunnel syndroom) en haperende vinger (trigger finger) kunnen soms behandeld worden met een ontstekingsremmende injectie. Als de klachten zo ernstig of hinderlijk zijn, wordt een kleine operatie overwogen, waarbij de beknelde zenuw wordt vrijgelegd (CTS) of ruimte wordt gemaakt voor de peesverdikking (trigger finger). Beide operaties worden over het algemeen verricht op de polikliniek Chirurgie en Plastische chirurgie, onder plaatselijke verdoving, en duren gemiddeld 20 minuten. Mevrouw Eland onderging in april beide behandelingen.

“Ik ben heel creatief en heb een nogal

bijzondere hobby.”

Mevrouw Eland: “Ik kon tijdens één afspraak behandeld worden voor zowel mijn haperende vinger als mijn beknelde zenuw. Dat was prettig.

Ik mocht dezelfde dag alweer naar huis.

Tegen het revalideren zag ik het meest op, maar gelukkig heb ik hele lieve mensen om mij heen, die mij door deze revalidatietijd heen hielpen.

Op het moment van schrijven word ik geopereerd aan mijn linkerhand. Die hand heeft jarenlang zo hard moeten werken om mijn rechterhand te ontzien, dat hij overbelast was.

Ik kijk nu al uit naar het moment waarop mijn handen polsklachten mijn creativiteit niet meer in de weg staan. Misschien geen tweede ‘SS Rotterdam’ in de heg, maar een borduur- of tekenklusje. Die kleine dingen zijn nét zo belangrijk!”

Een fissura ani is een pijnlijk kloofje in de anus. Het kloofje geeft (scherpe) pijn tijdens of na de stoelgang, vaak met wat bloedverlies.

Waarom het kloofje ontstaat is niet duidelijk.

Mogelijk heeft het te maken met een verhoogde spanning; een soort kramp van een deel van de kringspier en daardoor een verstoorde bloedvoorziening. Door de pijn houden patiënten de ontlasting vaak op. Dit heeft tot gevolg dat de ontlasting hard wordt. Bij iedere stoelgang scheurt het kloofje steeds weer open; een vicieuze cirkel die van grote invloed is op het dagelijks leven van de patiënt. Op de polikliniek Chirurgie helpen we patiënten graag om die vicieuze cirkel te doorbreken.

Soms kunnen de klachten met simpele maatregelen worden verholpen: • De ontlasting dient soepel te worden gehouden door vezelrijk voedsel te eten en voldoende water te drinken. Soms schrijven we hier medicatie voor, zoals Movicolon of Metamucil.

• We geven de patiënt een zalfje dat zorgt voor bloedvatverwijding en relaxatie van de kring spier.

Als deze simpele maatregelen niet voldoende zijn om de klachten te verminderen kan bekkenbodemfysiotherapie worden overwogen om een andere manier van persen aan te leren.

Ook kunnen we een botoxinjectie geven in de kringspier om de verhoogde spanning van de kringspier op te heven.

We kijken graag samen met de patiënt welke maatregelen noodzakelijk zijn om de kwaliteit van het dagelijks leven weer te vergroten!

12 Gastredactie

Juist die kleine dingen maken het grote verschil Mevrouw Vermaat is al 6 jaar vrijwilliger in het Ikazia Ziekenhuis. Als vrijwilliger bij het patiënten service bureau weet zij als geen ander hoe belangrijk de ‘kleine dingen’ zijn waardoor onze patiënten en bezoekers zich op hun gemak voelen in het ziekenhuis.

In 2017 werd mevrouw Vermaat zelf geconfronteerd met darmkanker. Zij kwam hierachter door mee te doen aan het bevolkingsonderzoek. Van de één op de andere dag was zij vrijwilliger én patiënt in het ziekenhuis. Hoe heeft haar ziekte haar werk in het ziekenhuis veranderd? En heeft zij ‘kleine dingen’ ontdekt die wij nog niet bieden, maar die wel het grote verschil zouden kunnen maken voor patiënten?

Gastredacteur dr. Vles vroeg het haar.

Wat was voor u reden om vrijwilligerswerk in het ziekenhuis te gaan doen?

Ik kwam eigenlijk nooit in een ziekenhuis. Totdat mijn man geopereerd moest worden. Wij hadden destijds net onze eigen zaak weggedaan. Toen ik de dames bij het patiënten service bureau aan het werk zag, dacht ik; dat wil ik ook! Als vrijwilliger kun je veel doen voor de patiënten en bezoekers.

Kunt u voorbeelden noemen van werkzaamheden die u doet als vrijwilliger?

Een bezoek aan een ziekenhuis is voor veel mensen best een beetje spannend. Wij hebben extra

aandacht voor de mensen die binnenkomen en reageren pro-actief. Als iemand binnenkomt kijken we bijvoorbeeld of er een rolstoel nodig is. Als iemand al lang zit te wachten, gaan we na hoe lang het ongeveer nog gaat duren. Maar we maken ook ‘gewoon’ een kletspraatje tijdens het wachten.

Merkt u dat patiënten en bezoekers dat extra beetje aandacht van onze vrijwilligers waarderen?

Ja, dat merken we enorm. Er zijn patiënten die iedere week in het ziekenhuis komen, bijvoorbeeld voor een chemokuur. Die patiënten en hun naasten ga je op een gegeven moment herkennen. Je merkt dat ze dat waarderen. Ik probeer ook altijd te

onthouden waar mensen behoefte aan hebben.

Zo boek ik iedere week een taxi voor eenzelfde echtpaar. We krijgen ook weleens een doosje chocolade van een patiënt, als de laatste kuur achter de rug is. Een mooi gebaar, waarmee je merkt dat je iets voor de patiënt hebt kunnen betekenen.

Ik denk inderdaad dat er in het traject dat een patiënt meemaakt, verschillende zorgverleners en momenten zijn, die het voor de patiënt heel huiselijk en vertrouwd kunnen maken. Onze 260 vrijwilligers spelen daarin een hele belangrijke rol. En ik denk dat wij dat, door de kleinschaligheid van ons ziekenhuis en de grote hoeveelheid vrijwilligers die bij ons werken, misschien wel beter kunnen dan grotere ziekenhuizen. Wat heeft u bijvoorbeeld gemerkt van de ‘kleine dingen’ en de extra aandacht toen u zelf patiënt werd in het ziekenhuis?

Ik heb de kleine dingen vooral gemerkt in het contact met de artsen en zorgverleners. Er was aandacht voor ons van begin tot eind. Mijn broer was mee naar alle afspraken in het ziekenhuis. Ik weet nog goed dat hij, nadat u alle scenario’s met ons had doorgesproken zei: “nou dan is alles opgelost”. En eigenlijk had hij gelijk; overal was een plan voor. Dat gaf een veilig gevoel.

Dat is altijd fijn om te horen. Zelf denk ik dat er bij patiënten die een darmoperatie hebben gehad ook nog momenten zijn waarop we dat ‘beetje extra’ kunnen geven. Deze patiënten zitten we altijd een beetje achter de vodden na een operatie.

Ze moeten goed eten en proberen om een stukje te lopen. Soms ervaren patiënten dat als vervelend, omdat ze nog maar net geopereerd zijn. Maar we doen dat heel bewust en in het belang van de patiënt, omdat internationaal inzicht (ERAS protocol) laat zien dat het beloop dan sneller gaat. Denkt u ook dat vrijwilligers een rol zouden kunnen spelen om patiënten te stimuleren even uit bed te gaan?

Ja, ik zou bijvoorbeeld een rondje met hen kunnen maken door het ziekenhuis. Zeker voor de mensen die wat langer in het ziekenhuis liggen, kan dit heel fijn zijn denk ik. Als je - zoals ik - op de afdeling ligt, ben je feitelijk mobiel. Ik mocht ook even mijn bed uit om een rondje te wandelen of een kopje koffie te drinken bij koffiecorner Vermaat. Soms neemt de familie deze taak op zich, maar de familie is niet altijd aanwezig of zelfs helemaal niet in beeld.

Ja, dit kan zeker van grote waarde zijn voor patiënten.

We hebben ook weleens patiënten in het ziekenhuis die gevallen zijn en die eigenlijk gedwongen in het ziekenhuis moeten worden opgenomen, omdat ze geen familie hebben die hen kan opvangen of soms een beetje in de war zijn. We noemen dat de zogenoemde ‘sociale indicatie’. Het zou geweldig zijn als er een vrijwilliger is die een rondje met hen kan wandelen. Ze zijn immers niet ziek. Wellicht iets moois voor de toekomst.

Tot slot: In hoeverre heeft uw ziekte u veranderd?

Want op een gegeven moment ging het weer goed met u en ging u weer aan het werk. Vindt u het werk leuker of wilt u juist meer afstand nemen?

Je beleeft de dingen anders als je het zelf hebt meegemaakt. Je kunt je beter voorstellen hoe iemand zich voelt. Dat maakt het werk soms lastiger, omdat de situatie van een patiënt allerlei herinneringen naar boven haalt. Maar het maakt het ook mooier, omdat je beter kunt inschatten waar iemand behoefte aan heeft.

Ja, dat snap ik heel goed en wij als artsen hebben daar privé natuurlijk ook ervaringen mee. Je kunt je dan best goed indenken wat de impact is voor de patiënt in de spreekkamer. En het mooie is dat je daar vervolgens iets mee kunt doen. In het werk als arts, maar ook in het werk als vrijwilliger. En zó maken wij met kleine dingen misschien wel een groot verschil!

14 Op bezoek

Op bezoek bij...

Voor patiënten die zijn opgenomen, spelen familie en naasten vaak een belangrijke rol. Tijdens ‘bezoekuur’ is het in Ikazia een komen en gaan. We gaven een aantal bezoekers een boeketje bloemen met de vraag: bij wie gaat u op bezoek?

Mevrouw Tuijl is op bezoek bij haar moeder Mevrouw Tuijl: “Mijn moeder is gevallen in haar woning. Hoe dat precies gebeurd is, kan ze zich niet herinneren.” Mevrouw Tuijl senior: “Ik weet alleen dat ik heel moe was na het koken. Coq au vin was ik aan het maken. Mijn familie kwam de volgende dag eten. Na het koken ging ik een half uurtje slapen en toen ik weer naar de keuken liep om de oven uit te doen, ben ik gevallen. Gelukkig had ik een alarm om mijn pols en kon ik direct om hulp vragen.”

Mevrouw Tuijl: “Het was even schrikken in de familie, maar gelukkig is ze er ‘goed’ vanaf gekomen. Mijn moeder heeft haar sleutelbeen gebroken, een wond op haar gezicht en een zere plek op haar rug. Ze gaat straks verder opknappen in een zorghotel. Nu maken we een rondje door het ziekenhuis met de rolstoel. Het is fijn om af en toe even van je kamer te zijn als je in het ziekenhuis ligt”.

Op bezoek 15

Mevrouw Otoo is op bezoek bij haar kleinzoon Caleb Mevrouw Brown uit Charlois is op 24 oktober om 11.00 uur bevallen van haar zoon Caleb. Meneer en mevrouw Brown hebben al een zoon van twee jaar, Shadrach. Hij is ook in het Moeder en Kind Centrum van Ikazia geboren. Shadrach is mee met oma om zijn kleine broer te bewonderen.

Mevrouw Brown: “De bevalling is heel goed gegaan.

We mogen straks alweer naar huis.” We maken ondertussen een prachtplaatje van de familie.

En de kleine Caleb? Die slaapt net zo zoet door in de armen van papa.

In het Moeder en Kind Centrum van Ikazia staat het gezin centraal. De geboorte- en kraamsuites geven moeders en hun familie het gevoel van thuis, met de zekerheid van medische zorg vlakbij. Moeder en kind blijven ook na de geboorte op één kamer en de kamer is zo ingericht dat ook de vader er steeds bij kan blijven.

Zo brengt het gezin gelijk zoveel mogelijk tijd samen door.

Pastorale 17

Uit de kindermond…

Wat zullen we zingen? Ik kijk het kleine meisje vragend aan. Ze is nog geen drie jaar oud. Toen ik bij haar thuis binnenkwam liep ze te zingen “Jan Huigen in de ton”. Nu we een tijdje met elkaar aan tafel hebben gezeten en onze plechtigheid gaat beginnen, vraag ik aan haar: wat zullen we zingen? Wat zij niet weet is dat haar ouders aan mij hebben gevraagd om met hen te bidden om een zegen over hun huwelijk. Ze hebben mij leren kennen in het ziekenhuis toen hun kleine meisje werd geboren. Ze was veel te vroeg geboren en in de weken dat moeder en kind bij ons verbleven in het Moeder Kind Centrum hebben we veel gepraat met elkaar. Het kindje was “niet gepland”, de ouders kenden elkaar nog maar heel kort, het kindje was vervolgens veel te vroeg geboren. Hoe zou het verder gaan? Hoe zou het gaan met het kindje en hoe zou het gaan met de relatie? Zoveel vragen leefden er bij de ouders, en ook de vraag hoe zij hun kindje zouden kunnen opvoeden in het geloof. We praatten heel wat af – tot de familie naar huis kon. Daarna heb ik de familie niet meer gezien. Tot er ineens een telefoontje kwam: we willen u iets vragen, we gaan trouwen, in kleine kring, heel eenvoudig, maar we willen toch echt eerst samen met u om een zegen vragen, kan dat?

Dat kan. Na een eenvoudige voorbereiding is het zover. De ouders ontvangen mij stralend in hun huis. Ze verwachten hun tweede kindje.

We praten eerst wat en maken dan de overgang naar het bijzondere moment: een gebed om zegen. Wat zullen we zingen?

“Dank U voor deze nieuwe morgen!”, roept het kleine meisje. We zingen samen. Nadat we uit de Bijbel hebben gelezen en hebben gebeden en het plechtige moment weer wordt afgerond, nu vraag ik nog een keer aan het kleintje wat we zullen zingen. “Lang zullen ze leven”, roept ze. We eindigen met 3 x hoera.

Ds. Lida Tamminga, geestelijk verzorger

Teunis Stoop, voorzitter Raad van Toezicht Ikazia Ziekenhuis

Maak kennis met 19

Meedenken en meeleven “Onze Raad van Toezicht bestaat uit vertegenwoordigers van de kerken die bij de oprichting van Ikazia betrokken waren en die het ziekenhuis nog altijd een warm hart toedragen. Die betrokkenheid proberen wij warm te houden, door met elkaar in gesprek te blijven over de protestants-christelijke identiteit van het ziekenhuis. Onze taak bestaat voornamelijk uit meedenken, meeleven en geïnformeerd blijven.

Wij komen één keer per jaar bijeen en hebben dan een goedgevulde agenda.

De directeur/bestuurder van het ziekenhuis geeft een toelichting op het jaarverslag en ook de fondsenwerving via de Stichting tot Steun wordt besproken. Als Raad van Toezicht benoemen wij bovendien de leden van de Raad van Commissarissen van Ikazia.

De bijeenkomst heeft altijd een thema, waarover een deskundige uit het ziekenhuis een lezing verzorgt. Dit jaar was dat ‘palliatieve zorg’, een boeiend gespreksonderwerp. Vanuit onze Raad hebben we veel respect voor de afwegingen die gemaakt worden en de beslissingen die genomen worden door mensen die hiermee dagelijks te maken krijgen. Dat betreft trouwens niet alleen de palliatieve zorg. We zijn zeer tevreden over de totale kwaliteit van zorg en communicatie in het Ikazia Ziekenhuis, alsook het respect waarmee patiënten behandeld worden.

Het is mooi om zo betrokken te mogen zijn bij de patiëntenzorg in Ikazia. Dat helpt mij om mijn blik te verbreden en komt ook van pas in mijn dagelijkse werk als bestuurder in de sector ouderenzorg.

Zo zet ik mij op meerdere manieren in voor mensen die zorg nodig hebben èn ontvangen. Als christen geeft mij dat veel voldoening.”

Naam: Teunis Stoop Leeftijd: 49 jaar Privé: gehuwd met Esther, vader van vier

kinderen

Beroep: voorzitter Raad van Bestuur Cedrah Nevenfuncties: voorzitter van twee Raden

van Toezicht (één in het basisonderwijs en één in het voortgezet onderwijs) Krijgt inspiratie van: “de Bijbel” Kan niet zonder: “uitdaging, afwisseling en contact met boeiende mensen” Blijft in balans door: “regelmatig nadenken over prioriteiten én een goed gesprek met mijn vrouw tijdens een wandeling in de natuur” Zou ooit nog eens: “daar heb ik geen speciale wens voor. Ik leef bij wat ik elke dag ontvang, van God en de mensen om me heen” Levensmotto: “alleen ga je sneller, maar samen kom je verder”

20 Seniorvriendelijk ziekenhuis

Waar denkt u aan bij een seniorvriendelijk ziekenhuis?

Het Ikazia Ziekenhuis heeft onlangs het keurmerk ‘Seniorvriendelijk ziekenhuis’ behaald. Dit keurmerk wordt uitgereikt door seniorenorganisatie KBO-PCOB en laat zien dat Ikazia de zorg voor ouderen belangrijk vindt en haar zorg en inrichting van het ziekenhuis daarop afstemt. We vroegen een aantal van onze patiënten waar zij aan moeten denken als ze denken aan ‘seniorvriendelijk’.

Mevrouw Oorschot:

“Dat de arts extra tijd voor je neemt in de spreekkamer om dingen uit te leggen.”

Meneer en mevrouw Bervald:

“Dat er vrijwilligers zijn die je de weg wijzen. Wij maken er altijd gebruik van.

Ze zijn zelfs bereid een stukje mee te lopen naar de afdeling.”

Stan Rijsdijk en Germa van der Wel:

“Dat je een muntje krijgt om wat te gaan drinken bij Koffiecorner Vermaat, nadat je ogen zijn gedruppeld op de polikliniek Oogheelkunde.”

Meneer en mevrouw Ziyani:

“Dat het routenummer vermeld staat op de bevestigingsbrief van de Dagopname. Dan weet je precies waar je heen moet.”

In Ikazia zijn de afgelopen jaren diverse initiatieven gestart die de basis hebben gelegd voor het seniorvriendelijk keurmerk.

Wist u bijvoorbeeld dat…

• Ikazia de hulp van een architect en de cliëntenraad heeft ingeroepen om de toegankelijkheid en inrichting van het ziekenhuis af te stemmen op kwetsbare ouderen? Op basis hiervan zijn onder andere het hoofdtrappenhuis, de liften en de automatische draaideuren in het ziekenhuis aangepast naar seniorvriendelijke eisen.

• Ikazia op diverse verpleegafdelingen activiteitenkamers heeft waar ouderen – door speciaal opgeleide vrijwilligers – worden gestimuleerd te ontspannen en bewegen?

• Er in Ikazia een speciaal team is dat zich bezighoudt met de zorg voor kwetsbare ouderen? Dit team bestaat onder andere uit geriaters (specialisten in ouderengeneeskunde), gespecialiseerd verpleeg kundigen geriatrie en een verpleegkundig specialist geriatrie.

• Ikazia speciale aandacht geeft aan kwetsbare (oudere) patiënten in de vorm van Loving Care?

Bij Loving Care stellen speciaal opgeleide vrijwilligers patiënten gerust met een praatje, met muziek, door een stukje voor te lezen of er gewoon te zijn.

Meer lezen? Ga naar www.ikazia.nl/seniorvriendelijk

Meet & Greet 23

Wil je het geheim van de verkoeverkamer horen?

Joney (5 jaar) brak begin 2017 haar scheenbeen. Dat deed natuurlijk ontzettend pijn. Ondanks dat en haar jonge leeftijd stelde Joney haar behandelend chirurg toen allerlei vragen. ‘Waarom zat haar been bijvoorbeeld nog aan elkaar als het gebroken was?’. Met röntgenfoto’s legde de dokter alles haarfijn uit.

De foto’s moesten natuurlijk mee naar huis. Toen de moeder van Joney de oproep voor de ‘Meet & Greet met een orthopeed’ zag op de Facebookpagina van Ikazia, wist ze meteen dat dit iets voor Joney was.

Niets was minder waar! Ze vond het geweldig… en sòms een klein beetje spannend!

In de auto op weg naar het ziekenhuis heeft Joney haar vragen voor dokter Campo nog even geoefend. Maar mocht ze de vragen plotseling vergeten zijn, heeft mama ze gelukkig op een briefje staan. “Waarom moet er gips om je been als het gebroken is?” en “Hoe maak je een been weer sterk als er gips omheen heeft gezeten?” zijn vragen die Joney voor de dokter heeft.

Joney is nog nooit op de polikliniek Orthopedie geweest. Campo: “Dit is de plek waar we de patiënt voor het eerst zien en luisteren naar de klachten.

Ik kan niet door de huid van de patiënt heen kijken.

Als ik wil weten hoe de botjes, spieren en pezen er van een patiënt uitzien, krijg ik hulp van een andere dokter. Campo en Joney brengen een bezoekje aan de Röntgenafdeling. Radioloog Van der Valk laat zien hoe de pols van dokter Campo er van binnen uitziet. Joney kijkt gefascineerd mee op het scherm. Van der Valk: “Kijk als dokter Campo zijn vingers beweegt, zie je hier de pezen die ervoor zorgen dat zijn vingers kunnen bewegen.

Als de pezen stuk zijn, moet de patiënt in het gips of worden geopereerd.”

Campo: “Vandaag heb ik een patiënt geopereerd die een nieuwe heup heeft gekregen. Soms zijn de botjes zo versleten, dat we ze moeten vervangen door nieuwe botjes.” Die nieuwe botjes wil Joney maar al te graag zien. Joney mag de verschillende onderdelen van de heup zelf in elkaar zetten. Dat is cool! Als Campo er een röntgenfoto bij pakt, weet Joney precies waar de heup geplaatst moet worden. Een echte arts in de dop!

Na een bezoek aan de polikliniek Orthopedie en Röntgenafdeling, wacht een verrassing op de verkoeverkamer. “Hier komen patiënten als ze net geopereerd zijn”, legt Campo uit. “Wil je het geheim

van de verkoeverkamer horen? Hier krijg je ijsjes!”

Ook Joney krijgt een raketje.

“Zullen we nog even gedag gaan zeggen bij de patiënt die ik vandaag geopereerd heb?”, stelt Campo tot slot voor? Voor de patiënt is het bezoek van Joney een welkome verrassing. Ook bij de andere patiënten op de verpleegafdeling tovert de kleine arts een glimlach op het gezicht. Joney vindt het ook heel gezellig, maar kan niet te lang blijven.. …. Dàn smelt haar ijsje!

“Langzaam ontstaat het gevoel van soulmates worden.”

De verdrietige en blije momenten met elkaar kunnen delen Nora Tas werkt al 8 jaar als vrijwilliger op het Patiënten Service Bureau. Daarnaast werkt zij één keer in de drie maanden als gastvrouw bij de verwenochtenden van ‘Look Good Feel Better’. Dit is een workshop die het Ikazia Ziekenhuis aanbiedt aan patiënten met kanker die chemokuren ondergaan. De patiënte waar zij een speciaal lijntje mee heeft mogen krijgen heet Nelleke Quartel.

Nora: “Het zijn hele bijzondere ochtenden, omdat de dames in een kwetsbare fase van hun leven zitten. Mijn taak is om de dames te ontvangen, kennis te laten maken met elkaar en uitleg te geven over het verloop van de workshop. Tijdens de workshop verzorg ik de koffie & thee en verricht ik kleine hand- en spandiensten. Het zijn ontroerende en hartverwarmende ochtenden die de dames met elkaar beleven. Je lijf doet niet meer wat je ervan verwachtte, je haar valt uit, maar er zijn ook allerlei andere dingen die bij deze ziekte komen kijken. De herkenning bij elkaar doet de patiënten goed. Op één van die bijeenkomsten heb ik Nelleke ontmoet; een spontane open vrouw die al snel de sfeer tijdens de workshop wist om te zetten van afwachten naar genieten. Zij zette

ook de toon die ochtend. Na de workshop neem ik altijd afscheid van de dames met de woorden ‘mogelijk zien wij elkaar nog eens, want op de donderdag ben ik gastvrouw in de centrale hal’. En zo gebeurde het dat ik Nelleke op een donderdag weer tegenkwam. Ik neem een afwachtende houding aan, want het privéleven van de patiënt wil ik als vrijwilliger respecteren. Maar ik had buiten Nelleke gerekend. Zij kwam naar mij toe en al snel was het gevoel naar elkaar; dit zit goed.

Op de bank van de centrale hal gingen we even zitten en praten over het verloop van haar ziekte en natuurlijk over de genietmomenten van de workshop. In de loop van de tijd bleven die hartverwarmende momenten aanhouden en altijd op

Vriendschap Voorwoord 25 01

die bank in de hal. We spraken nooit af, maar lieten het moment van het leven naar ons toe rollen.

Langzaam ontstaat het gevoel van soulmates worden en het kijken in elkaars leven neemt diepere vormen aan. Hoe bijzonder kan het zijn.

De verdrietige en blije momenten van het leven met elkaar kunnen delen zoals vrouwen dat kunnen doen neemt een liefdevolle vorm aan. En het leuke is dat wij naar aanleiding van dit vriendschapsverhaal hebben uitgesproken dat wij onze vriendschap gaan uitbreiden buiten Ikazia.

De eerste stapjes zijn daarvoor gezet!”

Nelleke: “Ik had mij aangemeld voor de workshop LGFB in het voormalige zusterhuis. Een prachtig initiatief. Nora was één van de vrijwilligers bij de workshop. Na een kopje koffie, het optutten en weer een kopje koffie, kwam Nora naast mij zitten en we raakten aan de praat. Ik had in één jaar tijd, 2 nieuwe heupen en darmkanker; dan heb je ook wat te vertellen. Het klikte direct, ik ging met een heel goed gevoel naar huis. Ik moest 18x naar het Ikazia Ziekenhuis voor de chemo, altijd op

donderdagmorgen. En ja hoor; Nora werkt altijd op donderdag. Dus je begrijpt dat wij altijd een praatje maakten. Er was altijd belangstelling, zeker vanuit Nora. Maar altijd over ‘ziek zijn’ praten gaat vervelen, dus kwamen de kinderen en het vrijwilligerswerk ook aan bod. Na deze heftige periode kreeg mijn man een zeer gecompliceerde hernia. Wanneer mijn man voor het spreekuur ging, vaak op donderdag, maakte ook hij altijd een praatje met Nora. Zij vroeg mij ons adres en met Nieuwjaar stuurde ze ons een prachtige wens.

Nu is het rustig met onze gezondheid en komen wij niet zo vaak meer in Ikazia. Een paar weken geleden fietste ik langs, op weg naar het centrum.

Ik was vroeg en het was donderdag. Ik heb toen gekeken of Nora er was. En ja hoor, die was er.

Het was alsof het gesprek nooit gestopt was.

Prachtig. Zelf werk ik als vrijwilliger in de Pauluskerk. Ik heb Nora uitgenodigd voor een rondleiding om toelichting te geven op mijn vrijwilligerswerk. Ze komt binnenkort. Daarna gaan we lunchen en bijpraten. Deze vriendschap koesteren wij.”

26 De dag van

De dag van… Intensive Care verpleegkundige/donatiecoördinator Gideon Groenenberg

Er is veel onwetendheid over orgaan- en weefseldonatie Gideon Groenenberg is verpleegkundige op de Intensive Care. Daarnaast is hij donatiecoördinator in Ikazia.

“In die functie probeer ik te zorgen dat de laatste wens van een patiënt op het gebied van orgaan- en weefseldonatie in Ikazia zo goed mogelijk wordt uitgevoerd. Het is mijn taak de artsen en specialisten bewust te maken van het stellen van de donatievraag na het overlijden van een patiënt en te zorgen dat zij op de hoogte zijn van de situaties waarin weefsel- en orgaandonatie mogelijk is. Het is een heel precair onderwerp en nabestaanden zijn op dat moment vooral bezig met het verwerken van het slechte nieuws en overlijden. Toch is het heel belangrijk dat niet wordt voorbijgegaan aan de laatste wens van de patiënt.”

07.15 uur

Gideon is een dag in de week vrijgesteld van zijn werk op de IC om zijn taak als donatiecoördinator in te vullen. “Ik hou bij of na een overlijden de wet op orgaandonatie is nageleefd. Het gaat er daarbij niet om dat in het ziekenhuis meer donaties plaatsvinden maar dat de kans zo klein mogelijk

is dat er na een overlijden in het ziekenhuis een donatiemogelijkheid over het hoofd wordt gezien zodat daarbij niet de wil van de patiënt kon worden gerespecteerd. In mijn functie gaat het er dus niet om dat ik mensen informeer over de mogelijkheid donor te worden. Dat is een taak van de Nederlandse Transplantatie Stichting. Ik richt mij

het heel belangrijk dat iemand goed verzorgd in bed ligt. Alles wat de patiënt niet meer zelf kan, nemen wij over. Het bezoek van de patiënt begeleiden wij en wij beantwoorden hun vragen en geven updates over de situatie. Het is goed daarvoor de tijd te nemen want voor familie en vrienden is het een heel onzekere tijd.”

“We moeten continu alert zijn en snel kunnen handelen.”

Ook in zijn functie als donatiecoördinator onderstreept Gideon het belang de tijd te nemen voor en goed te luisteren naar de nabestaanden.

“Er is veel onwetendheid over orgaan- en weefseldonatie. Dat zorgt regelmatig voor misverstanden over dit onderwerp. Door de juiste informatie te geven bij het stellen van de donatievraag en de nabestaanden ruim de tijd te geven, maak je het mogelijk dat zij de voor hen juiste beslissing en zo de wil van de overledene kunnen respecteren.” op de medewerkers in Ikazia en geef uitleg over ons protocol voor orgaan- en weefseldonatie. Dat doe ik door middel van scholing aan artsen en verpleegkundigen maar ook met bewustwordingscampagnes. Ik werk aan een vlog om nog meer bekendheid aan dit onderwerp te geven in het ziekenhuis.”

10.30 uur

Ook in zijn reguliere werk als Intensive Care verpleegkundige staat de wens van de patiënt voorop. “Wij zorgen de hele dag voor patiënten die soms zeer instabiel zijn of kunnen worden, bijvoorbeeld na een reanimatie of bij een bloedvergiftiging. Ook dan proberen we te zorgen dat het voor hen zo comfortabel mogelijk is. We controleren continu de vitale functies en als wij verandering zien dan sturen we bij met bijvoorbeeld extra infuus of zuurstof. Maar soms is beademing of dialyse noodzakelijk. We moeten continu alert zijn en snel kunnen handelen.

Al onze bevindingen rapporteren wij aan de intensivisten en arts-assistenten. Ondanks dat het stabiliseren of stabiel houden de hoogste prioriteit heeft, verzorgen wij de patiënt. Hoewel zij doorgaans niet bij bewustzijn zijn, vinden wij

15.00 uur

“Aan het eind van de dag geef ik mijn bevindingen over de patiënt over aan de avonddienst van de IC. Er is dan ook tijd om de dag te evalueren met de leerlingen in opleiding tot IC-verpleegkundige. Ik vind het belangrijk om mijn kennis over te brengen en anderzijds houden de leerlingen mij scherp met hun vragen. Ik voel mij echt bevoorrecht op deze afdeling in Ikazia te werken. Er is een goede onderlinge sfeer en je kunt echt iets betekenen voor hele zieke patiënten.”

28 Voor en na

“We zijn uitstekend begeleid” Yvonne Blom “Dat kan niet waar zijn,” dacht Yvonne Blom (46) toen ze hoorde dat ze borstkanker had. Maar dat was het wel. Met haar man Edward blikt ze terug op een heftig jaar, waarin ze vaak in het Ikazia Ziekenhuis was.

“Wanneer je zoiets ernstigs meemaakt, is het fijn als je op menselijkheid kunt vertrouwen.”

“Mijn linker tepel werd ineens erg gevoelig en in de familie komt borstkanker voor. Daarom stuurde de huisarts mij meteen door. Natuurlijk koos ik voor Ikazia, onze familie heeft hier goede ervaringen. Ik kon snel terecht, het bleek inderdaad borstkanker en daarna ging het in

een sneltreinvaart. Gelukkig maar, ik houd van aanpakken,” zegt Yvonne Blom uit Heenvliet. Zij praat openhartig over haar borstkanker, vindt dat hier geen taboe op moet rusten. Bovendien deelt ze haar enthousiasme over Ikazia graag. “Je bent hier absoluut geen nummer.”

Chirurgen en plastisch chirurgen werken nauw met elkaar samen bij een borstreconstructie.

Uitstekend begeleid

Yvonne weet waarover ze spreekt, ze heeft diverse onderzoeken en ingrepen achter de rug.

“We zijn vanaf het begin uitstekend begeleid, waarbij iedereen de tijd voor ons nam. Neem het eerste gesprek met chirurg Vles en plastisch chirurg Van der Avoort, waarin mijn operatiemogelijkheden voor beide borsten uitgebreid met mij en mijn man Edward besproken werden.

Zo konden we rustig de juiste keuze maken.

Voor verpleegkundig specialist mammacare Esther Schmidt, die ons overal doorheen loodste, was geen moeite teveel. Maar ook onverwachts een hand op mijn schouder van een verpleegkundige of de oprechte interesse van een arts of artsassistent: zulke ogenschijnlijk kleine dingen zorgen ervoor dat je je speciaal voelt.”

Samenwerking

Yvonne en haar man kozen voor de directe borstreconstructie, waarbij de inhoud van de borst verwijderd wordt terwijl de borsthuid bespaard blijft. Onder de huid wordt een tissue expander geplaatst, een ballon die regelmatig wordt bijgevuld en zo de borstspier oprekt.

Zodra er genoeg ruimte is, kan een implantaat worden geplaatst. Yvonne: “Voordeel van deze methode is dat je na operatie nog een soort borstvorm overhoudt. Ik vond dat een prettig vooruitzicht.”

“De chirurgen opereerden tegelijkertijd,” vertelt Edward. “Dokter Vles verwijderde het weefsel uit

Yvonne’s zieke borst, dokter Van der Avoort haalde het weefsel uit de gezonde borst weg. Zo’n samenwerking is geweldig: de artsen overleggen ter plekke welk weefsel behouden kan blijven om de borstvorm zo mooi mogelijk te houden. De operatie verliep gelukkig prima, evenals de behandelingen daarna. Na die eerste grote ingreep werd ik trouwens door beide chirurgen gebeld met een geruststellend telefoontje. Dat vond ik heel bijzonder.”

“Ogenschijnlijk kleine dingen zorgen ervoor dat je je speciaal voelt.”

Dankbaar

Yvonne tot slot: “Dokter Van der Avoort heeft mij mijn vrouwelijkheid teruggegeven, daar ben ik hem dankbaar voor. In zo’n ernstige situatie is het bovendien fijn als je op menselijkheid kunt vertrouwen. Het Ikazia Ziekenhuis was terecht weer de juiste keuze.”

30 Stichting tot Steun

Donateurs met een warm hart voor Ikazia Kees en Anneke de Haan Als kind spaarde Kees de Haan (77) al mee voor de bouw van het Ikazia Ziekenhuis. Samen met echtgenote Anneke zag hij het ziekenhuis ‘groot’ worden. Natuurlijk zijn ze nog altijd trouwe donateurs. “Ikazia verdient onze steun.”

“Elk Rotterdams gezin van christelijke huize had op de schoorsteen een groen busje staan.

Daarmee spaarde men voor de bouw van het Ikazia Ziekenhuis, het eerste protestantschristelijke ziekenhuis op de linker Maasoever,” vertelt Kees de Haan. “Wij woonden op zuid en hoorden veel over de inzameling. De dominee kwam ook bij ons thuis vragen om steun. Mijn moeder was erg sociaal, dus wij spaarden braaf mee. Dat sociale hebben mijn broers, zus en ik van haar, we zetten ons allemaal in voor de maatschappij. Het Ikazia was mijn eerste goede doel, later gevolgd door andere goede doelen.”

Knipkaart

Kees groeide op, trouwde met Anneke en het echtpaar werd donateur van Ikazia. “We hebben het ziekenhuis gebouwd zien worden en later meegemaakt dat het van binnenuit gerenoveerd werd. Want naast donateur werden Anneke en ik ook patiënt. Ik zeg wel eens: ‘ik heb een knipkaart bij Ikazia’, ik weet niet hoeveel artsen ik heb meegemaakt. Met sommigen van hen hebben we een band opgebouwd, hun oprechte interesse wekt vertrouwen.

We voelen ons hier prettig, mede dankzij de eigen identiteit van het ziekenhuis. De laatste tien jaren merken we ook een omwenteling, de dokter komt als het ware wat dichter naar je toe, is minder afstandelijk. De medewerkers zeggen bovendien altijd vriendelijk gedag. Dat lijkt allemaal niks bijzonders, maar ik vind het speciaal.”

Zingen in het kerkkoor

Echtgenote Anneke knikt regelmatig bevestigend tijdens het verhaal van haar man. Ook zij voelt zich thuis in Ikazia. Sinds anderhalf jaar zingt ze in de cantorij, het kerkkoor van het ziekenhuis.

“We repeteren elke twee weken en om de zes weken zingen we hier in de kerk. We hebben een

leuke groep en een fijne beroepsdirigent. Ik zing graag, de liederen zijn prachtig. Het bijwonen van zo’n kerkdienst is bijzonder, we zijn ook zichtbaar vanuit alle bedden. Ik heb altijd al in een koor willen zingen, vind het fijn dat ik dit nu hier mag doen.”

Geweldig

Kees en Anneke volgen de nieuwbouw en renovatie van ons ziekenhuis aandachtig. De plannen om de nieuwe kinderafdeling en oncologie-afdeling

volgens een ‘healing environment concept’ in te richten, vinden ze geweldig. Kees: “Het zou fantastisch zijn als de Stichting tot Steun van Ikazia hiervoor via donaties het benodige bedrag kan inzamelen.” Vooral nu Kees zelf ernstig ziek is, is hij extra blij dat hij via dit interview zijn verhaal kan delen en zijn motivatie tot doneren kan overbrengen. “Wij hopen dat veel mensen inzien wat wij al lang weten: het Ikazia Ziekenhuis verdient onze steun.”

“We voelen ons hier prettig.”

Ook donateur worden van Ikazia? Meer informatie vindt u op www.ikazia.nl/steun

Stichting tot Steun 33 Denkt u er aan om uw adreswijziging ook door te geven aan de Stichting tot Steun?

Contactpersoon: mevrouw E. de Bus, Montessoriweg 1 3083 AN ROTTERDAM eb.de.bus@ikazia.nl

Machtigingsformulier SEPA

Stichting tot Steun van het Ikazia Ziekenhuis Montessoriweg 1, 3083 AN Rotterdam, Nederland Incassant ID:

NL05ZZZ411264820000

Machtigingskenmerk: NL05ZZZ411264820000 + uw lidnummer Door ondertekening van dit formulier geeft u toestemming aan de Stichting tot Steun van het Ikazia Ziekenhuis om via uw bank jaarlijks of éénmalig een bedrag van uw rekening af te schrijven. € 12,50 per jaar, afschrijven in de maand …………………………..……………..…………..……………..…..……………..…..……………..…..………………....

Meer, namelijk € …………………………..………… per jaar, afschrijven in de maand

…………………………..……………..…………………..…………

Ik doe een gift en machtig het Ikazia Ziekenhuis om éénmalig af te schrijven € ………………..............…………..…………,

afschrijven in de maand …………………………..……………..……………....

Als u het niet eens bent met deze afschrijving kunt u deze laten terugboeken. Neem hiervoor binnen acht weken na afschrijving contact op met uw bank. Vraag uw bank naar de voorwaarden.

Naam …………………………..……………..……………………..……………..……………....……………………..……………..……………....……………………..……………..……………………....

Adres …………………………..……………..……………………..……………..……………....……………………..……………..……………....……………………..……………..……………………....

Postcode …………………………..……………..……..……………...........………

Woonplaats …………………………..……………..……..…….............………...........………

Geboortedatum …………….……………..……………..……..………………

E-mail

Land …………………………..……………..……..……..........………...........………

IBAN rekeningnummer ……………..……………..………......……………...........…

Plaats

…………………………..……………..............……..…….............………...........………

…………………………..…….......………...........………........................ Datum …………………………..…...........................................…....................................

Telefoonnummer

…………………………….......………...........………... Handtekening …………………………..……….......................................................…

U kunt deze machtiging opsturen naar de Stichting tot Steun van het Ikazia Ziekenhuis Antwoordnummer 80513, 3080 WB Rotterdam (een postzegel is niet nodig).

Puzzel 35

Woordzoeker Woordzoeker Woordzoeker

Onderstaande woorden zijn in alle richtingen in het diagram verborgen. De letters mogen meer dan eenmaal gebruikt worden. De overgebleven vormen in alle de leesrichting de oplossing.

Onderstaandeletters woorden zijn in richtingen ingelezen het diagram verborgen. De letters mogen meer dan eenmaal gebruikt worden. De overgebleven letters vormen in de leesrichting gelezen de oplossing.

AANLEVEREN DROOGJES OPDOEN STORTBUI AANLEVEREN DROOGJES OPDOEN STORTBUI AANWENNEN EERLIJK OPTREKKEN STRIJDBAARHEID AANWENNEN AARDAPPELSOEP AARDAPPELSOEP AARTSBISSCHOP

EERLIJK GENIEP GENIEP GRONDGEDACHTE

OPTREKKEN PARKEERVERBOD PARKEERVERBOD PAUZE

STRIJDBAARHEID UKKEPUK UKKEPUK VANDAAN

AARTSBISSCHOP ACROBATENTOER ACROBATENTOER ADELSTAND

GRONDGEDACHTE GRUTTO GRUTTO HANGMAP

PAUZE PLATZAK PLATZAK RESERVAAT

VANDAAN VEELHOEK VEELHOEK VENNOOT

ADELSTAND AFGRAUWEN AFGRAUWEN AGRESSIVITEIT

HANGMAP INBREUK INBREUK INLICHTING

RESERVAAT RUNDVLEES RUNDVLEES SCHETSONTWERP

VENNOOT VEROORDELING VEROORDELING VERREGENEN

AGRESSIVITEIT AMATEUR AMATEUR BESPREKEN

INLICHTING INSLAPEN INSLAPEN INTENS

SCHETSONTWERP SCHIJNGESTALTE SCHIJNGESTALTE SLECHTS

VERREGENEN VUURDOOP VUURDOOP WALVISVANGST

BESPREKEN BEWAARPLAATS BEWAARPLAATS BOEKHANDELAAR

INTENS KERSTVAKANTIE KERSTVAKANTIE KROOST

SLECHTS SLOTVERS SLOTVERS SNEEUW

WALVISVANGST WELKE WELKE ZEEPBEL

BOEKHANDELAAR BRANCHE BRANCHE BROEDMACHINE

KROOST KUNSTSCHILDER KUNSTSCHILDER NAAMVAL

SNEEUW SNIJBIET SNIJBIET SPONSOR

ZEEPBEL ZEMEL ZEMEL

BROEDMACHINE DATABASE DATABASE DISCRIMINATIE

NAAMVAL OLIEPAK OLIEPAK ONDERGEDEELTE

SPONSOR STIKVOL STIKVOL STOMER

DISCRIMINATIE

ONDERGEDEELTE

STOMER

A A A A R R T T S S B B I I S S S S C C H H O O P P D D O O E E N N

A A C C R R O O B B A A T T E E N N T T O O E E R R A A I I E E D D

G G R R U U T T T T O O A A A A Z Z P P O O O O D D R R U U U U V V

Oplossing: Oplossing:

R R E E S S E E R R V V A A A A T T E E O O I I U U G G V V Z Z E E

E E W W S S T T O O M M E E R R N N G G E E N N I I E E P P G G E E

S S I I B B T T V V E E E E R R J J L L D D P P R R R R R R T T L L

S S U U P P A A R R K K E E E E R R V V E E R R B B O O D D A A H H

I I T T L L E E K K IJ IJ S S E E L L U U E E V V N N E E D D W W O O

V V E E I I E E O O N N D D E E R R G G E E D D E E E E L L T T E E

I I D D N N K K IJ IJ S S E E B B E E L L G G T T L L R R K K E E K K

T T H H I I B B V V S S L L N N A A E E IJ IJ S S A A E E E E B B U U

E E S S I I S S S S O O E E E E D D A A T T K K R R M M R R N N P P

I I E E N N N N C C N N L L A A P P A A R R S S S S O O A A V V E E

T T E E L L E E H H R R C C I I N N P P T T H H E E O O A A E E K K

S S T T I I I I E E H H I I D D E E V V A A D D E E N N L L R R K K

G G C C C C E E T T U U T T M M A A P P M M D D D D I I E E O O U U

N N K K H H E E S S O O W W K K I I A A A A A A R R T T D D O O N N

A A L L T T IJ IJ O O E E A A T T C C N N A A K K H H A A N N R R S S

V V E E I I N N N N N N E E H H C C N N A A R R B B E E A A D D T T

S S I I N N T T T T G G I I S S S S N N E E T T N N I I H H E E S S

I I E E G G I I W W N N E E P P A A L L S S N N I I E E K K L L C C

V V N N E E K K E E R R P P S S E E B B E E P P E E E E E E I I H H

L L N N B B K K R R O O O O S S T T W W A A C C O O N N O O N N I I

A A E E L L R R P P A A M M G G N N A A H H T T H H N N B B G G L L

W W E E M M B B E E W W A A A A R R P P L L A A A A T T S S E E D D

W W E E N N E E W W U U A A R R G G F F A A T T T T D D S S O O E E c

P P L L A A T T Z Z A A K K S S L L O O T T V V E E R R S S R R R R

Sanders

De oplossing van de woordzoeker van het herfstnummer 2017 is ‘Stichting tot steun’ en de winnaar is T. van den Berg-Sulkers uit Barendrecht. De winnaar heeft inmiddels de VVV bon thuis gekregen. De oplossing van de woordzoeker van dit nummer kunt u tot 10 maart 2018 inleveren of opsturen aan: Ikazia Ziekenhuis - t.a.v. het Patiënten Service Bureau - Postbus 5009 - 3008 AA ROTTERDAM. U kunt uw oplossing ook mailen aan: in@ikazia.nl

Scherven Carla Breedveld werkt al jaren als verpleegkundige op de CCU. Iedere editie van Ikazia Nieuws kunt u een column van haar lezen waarin ze haar ervaringen deelt.

Het is een drukke vrijdagmorgen, de voedingsassistente komt met haar koffie- en theewagentje nauwelijks de zalen op en af. Er wordt heen en weer gereden met bedden en gelaveerd om de overvolle karretjes met wasgoed en afval. De afdelingsverpleegkundige heeft een felgeel hesje aan ‘Niet storen’ staat erop, ze deelt de medicatie uit met het rijdende ladekastje waar de computer opstaat. Dokters lopen de zalen in- en uit en wapperen met ontslagrecepten. Dan gebeurt het…

Net als ze klaar is met haar koffie- en thee rondje en een scherpe bocht neemt om de keuken in te sturen. Een enorm gekletter van brekend glas doet iedereen z’n pas even inhouden. De mooie torentjes van opgestapelde thee-en koffieglazen liggen in duizenden stukjes op de grond. Ook dát nog! De voedingsassistente heeft een rood hoofd van agitatie en ergernis over haar onhandige manoeuvre. En begint snel de flinterdunne brokstukjes bij elkaar te vegen, het ligt werkelijk óveral.

Tegenover de keuken ligt een oude dame, haar dun geworden grijze haar zit een beetje in de war en ze poetst ijverig haar bril.

Het groene zuurstofslangetje in haar neus verbindt haar via het borrelende waterreservoir aan het broodnodige zuurstofapparaat. Inmiddels is ze

Carla Breedveld

Column 37

weer een beetje opgeknapt vertelt ze me, dat was een paar dagen geleden wel anders, ‘Oh, Oh wat had ze het toen benauwd gehad’.

Gelukkig hebben de juiste medicijnen haar geholpen en nu ligt ze uit te rusten en naar de bedrijvigheid op de gang te kijken.

“Ik heb ook een druk leven gehad hoor”, zegt ze.

“Ik heb wel zeven kinderen groot gebracht.

Huishoudelijke apparaten waren er nog nauwelijks en ik deed de was nog met de stamper. M’n man werkte hard en was weinig thuis, dus stond ik er vaak alleen voor. Toen kreeg hij plotseling ontslag en is de ellende begonnen. We moesten de eindjes aan elkaar knopen en toen ons jongste dochtertje overleed aan kinkhoest is hij gaan drinken”.

Ze stopt even en gaat met schorre stem verder “Alles bracht hij naar de kroeg”. Ze zucht en ze zwijgt.

Scherp zijn de herinneringen aan het verleden.

Scherven van verdriet en verlies.

De brokstukken van haar leven, Uit elkaar gespatte dromen…

De voedingsassistente loopt met stoffer en blik naar de glasbak.

“Hé wacht es”, roept de dame “daar ligt nog een stukje.”

Het licht weerkaatst in een glinsterend stukje glas net onder de dorpel van de deur.

De Scherven van het leven, verschillende facetten, bezien vanuit verschillend perspectief. Het is maar net hoe Hét Licht erop valt.

Contact 39

Klacht en advies Goede zorg voor de hele mens. Dat staat voorop in ons ziekenhuis. Respectvol, oprecht geïnteresseerd en betrokken.

Toch kan het gebeuren dat u niet tevreden bent over bijvoorbeeld de gegeven informatie, de zorg of de aandacht. Dat u vindt dat het beter kan. Het beste kunt u dit bespreken met de medewerker die uw onvrede heeft veroorzaakt. Als u dat liever niet doet, kunt u bij de klachtenfunctionaris terecht. Zij kan de klacht met u bespreken, u adviseren en ondersteunen.

Ook kan zij bemiddelen tussen u en de medewerker.

% 010 297 55 08

Tineke Schutrups-Duyvendak

“Heeft u opmerkingen of bent u niet tevreden, dan willen we dat graag weten” Contact Ikazia Ziekenhuis Montessoriweg 1, 3083 AN Rotterdam Tel. 010 29 75 000 Fax 010 29 75 400 Internet www.ikazia.nl E-mail post@ikazia.nl Postadres Postbus 5009 3008 AA Rotterdam Buitenpolikliniek Ikazia Carnisselande Middeldijkerplein 36 2993 DL Barendrecht Telefoon 0180 64 22 22 E-mail buitenpoli@ikazia.nl Buitenpolikliniek Ikazia Klaaswaal Kerkstraat 20 3286 AK Klaaswaal Telefoon 0186 57 11 11 E-mail klaaswaal@ikazia.nl

@ klachtenfunctionaris@ikazia.nl i i klachtenfunctionaris Ikazia Ziekenhuis

Antwoordnummer 80161 3080 VB Rotterdam

Klachtencommissie

Blijft de klacht bestaan dan kunt u uw klacht laten beoordelen door de onafhankelijke klachtencommissie. De directie wordt geïnformeerd over de uitspraak van de klachtencommissie. Ook worden aanbevelingen gedaan. Die zijn bedoeld om herhaling van het gebeurde in de toekomst te voorkomen. Zo wordt de kwaliteit van zorg verbeterd.

U kunt via de klachtenfunctionaris in contact komen met de klachtencommissie.

Colofon

Winter 2017/2018

Redactie J. Aman • J.T.C. Bijl • S. van der Ent • A. Molendijk M.C. Oosterwijk • C.D. Schutrups-Duyvendak • C. Sla Ds. Dr. J.A.P. Vlasblom • T.C. Vonk

Redactionele bijdrage S. Eikenboom • C. Sla • N. Veringmeier Gastredactie dr. W.J. Vles, chirurg Fotografie W. Boon • T. Seijkens • T. de Veer Redactie adres en/of adreswijzigingen Ikazia Ziekenhuis Directiesecretariaat • Montessoriweg 1 • 3083 AN ROTTERDAM Telefoon 010 297 50 00 • Internet www.ikazia.nl • E-mail post@ikazia.nl

Uitgeverij BC Uitgevers bv • Postbus 416 • 8600 AK Sneek Telefoon 0515 429 429 • Directie G. van Leeuwen

Opmaak Hannique de Jong • Telefoon: 0515 429 420 Bladmanager/Advertentieverkoop Barbara Verschoor Telefoon 06 455 766 70 • Digna Schoonen • Telefoon 06 442 099 10

Foto cover mevrouw Vermaat en dr. W.J. Vles Druk Scholma Druk B.V. • Bedum

40 Specialisten Anesthesiologie

C.R. Bello mw. K.T. Dahmen mw. M.W. van Dommelen L. Klompe M.L. Landman M.J.B. Los M. Magnussen (chef de clinique) mw. dr. M.C.O. van den Nieuwenhuyzen (opleider) C.J. van Oort dr. H.C. Rettig (waarnemer) F.A. Verhoeven

Gynaecologie

mw. dr. I.A.M. van der Avoort mw. M. Duindam (chef de clinique) mw. L.M. Freeman mw. B.J.C. van Ginderen mw. S.M.A. Groenen mw. A.D. van Heesewijk dr. J. Kaijser dr. J.W. de Leeuw (opleider) B. Torrenga

Intensive Care geneeskunde

mw. M. Muller Apotheek R.V. Pruijsten mw. L. Kuiper mw. dr. F.J. Schoonderbeek mw. L. Mitrov-Winkelmolen mw. dr. A.F.C. Schut D. Theunissen mw. S. Stads W. van den Tempel Cardiologie mw. H.F.E.M. Willems mw. dr. R. Djaberi mw. M. Eefting-Kooper Interne geneeskunde mw. dr. M.E. Emans dr. M.P. Brugts M.P. Freericks mw. R.A. Carels Mw. A.G. van Ginkel mw. dr. F. Croon-de Boer D. Neumann dr. A. Dees dr. G.J. Nollen dr. J.C. Drooger mw. P.R.W. de Sauvagedr. F.E. de Jongh (opleider) Nolting dr. R.J.J.M. van de Laar dr. E.O. Udo mw. E.N.M. Overkleeft mw. S.K. Zoet-Nugteren mw. M.F. Thijs-Visser (chef de clinique) Chirurgie mw. M. Wabbijn mw. dr. G. Cazander (chef de clinique) Kaakchirurgie mw. N.M. Hanneman dr. G.J. van Beek dr. P.T. den Hoed dr. dr. L.O.H. Dessau (opleider) W.F. van Geel S.P. Knops (chef de clinique) mw. dr. J.M. Kwakman J. Nonner F.R. Praal dr. A.N. Ringburg dr. dr. D. Rink dr. C.J. van Steensel dr. B.R. Toorenvliet Kindergeneeskunde dr. W.J. Vles C. Aleman mw. A.M.E. van Well mw. J.J. Alink C.P. den Butter Dermatologie mw. S.H. Dijkstra dr. H.J.H. Engelkens mw. S.H.M. Gardeniers E.R. Lonnee mw. K.A. Goud mw. B.C.C. Heinerman Klinische Geriatrie mw. I. Heuts-van der Kragt A.J. Arends mw. C.M. Messemaker mw. M. Harkes mw. H.S. Paizano-Thijssen mw. K.A. Schuitevoerder

Klinische chemie dr. M.A. Fouraux dr. W. van Gelder

Klinische psychologie

mw. dr. J.E.W.M. van Dongen-Melman (opleider) mw. I. Spuesens-Hoefnagel

KNO-heelkunde J.W. Arendse mw. A.A.C. Aukema J.J. van Twisk

Longziekten

Orthopedie

M.M. Campo K. Doorgeest (chef de clinique) dr. C.H. Geerdink F.R.J. Groen W. Kuis

Pathologie

dr. M.A. den Bakker dr. H. Beerman dr. L.M. Budel N.N.T. Goemaere mw. dr. K. Hamoen dr. M. Kliffen mw. dr. T.M. Teune

mw. M.K. Greefhorst mw. R. Heller-Baan F.A.H. Jacobs Plastische Chirurgie mw. C.W.H.M. Kroese-BovĂŠe D.J. van der Avoort (chef de clinique) Mw. E.E. van der Wall dr. T.H.C. Damen (chef de clinique)

Maag-, darmen leverartsen

dr. G. Bezemer dr. P.C.J. ter Borg (opleider) V. Rijckborst mw. H.G. Vermeulen mw. C. Verveer

Medische Microbiologie

mw. E. Kraan (waarnemer) M.P.M. van der Linden (waarnemer) dr. M. van Rijn

Neurologie

C.P. Benit (chef de clinique) G.J. Bonte (waarnemer) mw. M. de Groot (chef de clinique) mw. M.J. KoudstaalOverdijk (chef de clinique) L.J.M.M. Mulder D.M.H. Zuidgeest

Oogheelkunde

mw. J.A. de BeijerDominicus mw. E. van CampenMolenaar T. Hillenaar (waarnemer) mw. A.F.G. Jansen mw. dr. J.A.F.M. van Neerven

Psychiatrie

mw. S.K. Kalidien mw. P. KĂślling (waarnemer)

Radiologie

mw. C.I.B.F. Gouw J.A.J. Janssen L.C.W. de Jonge J.G.J. Jonkman J.W. Kuiper mw. dr. A. Preda J.W. van der Sluijs dr. ir. M.J. Stoutjesdijk MBA S.B.A. van der Valk (chef de clinique)

Reumatologie

mw. F. Bonte-Mineur dr. M.R. Kok

Revalidatiegeneeskunde J.S. Groenewegen M.C.L. Mimpen mw. A.M. de Rooij

Sportgeneeskunde dr. B.A.G. Bulder

Urologie

R.P. Engel E. Kats dr. J.E. Nienhuis mw. H.E. Wilkens

Wilt u uw geliefde, vriend(in), vader, moeder, zoon, dochter of misschien wel uw collega een hart onder de riem steken, feliciteren of zomaar een complimentje geven?

Doe dan mee met de hartenactie van de vriendenstichting van Ikazia.

Ga naar www.steunikazia.nl en verras iemand door een hartje te sturen met een persoonlijk bericht!

Door een hartje te sturen, bezorgt u niet alleen een glimlach op het gezicht van de ontvanger, u steunt tevens het werk van de vriendenstichting van Ikazia.

Op dit moment spaart de vriendenstichting onder andere voor nieuw meubilair in de centrale hal van het ziekenhuis.

Samen maken we het bezoek aan Ikazia voor iedereen zo aangenaam mogelijk.