Debuxo

Indice 1º de ESO - EPVA Introducción e contextualización .................................................................................... 9 Contribución ao desenvolvemento das competencias clave. Relación dos estándares de aprendizaxe avaliables da materia que forman parte dos perfis competenciais. ........................................................................................................ 10 Concreción dos obxectivos para o curso .................................................................... 15 Xerais: ............................................................................................................................................. 15 Específicos: .................................................................................................................................... 15 Concreción para cada estándar de aprendizaxe de ................................................ 19 • Temporalización .......................................................................................................... 19 • Grao mínimo de consecución para superar a materia .................................... 25 • Procedementos e instrumentos de avaliación ................................................... 33 Concrecións metodoloxicas que require a materia ................................................ 34 Materiais e recursos didácticos que se van a utilizar. ........................................... 35 Criterios sobre a avaliación, cualificación e promoción do alumnado ............ 36 Criterios de cualificación .......................................................................................................... 37 Indicadores de logro para avaliar o proceso de ensino e a práctica docente 38 Organización das actividades de seguimento, recuperación e avaliación das materias pendentes ........................................................................................................... 39 Deseño da avaliación inicial e medidas individuais ou colectivas que se poidan adoptar como consecuencia dos seus resultados ..................................... 40 Medidas de atención á diversidade. ............................................................................. 41 Concreción dos elementos trasversais que se traballarán no curso ................ 42 Actividades complementarias e extraescolares programadas. .......................... 43 Programación da educación en valores ...................................................................... 44 Accións de contribución ao proxecto lector .............................................................. 45 Accións de contribución ao plan TIC ............................................................................ 46 Accións de contribución ao plan de convivencia ..................................................... 47 Mecanismos de revisión, avaliación e modificación das programacións didácticas en relación cos resultados académicos e procesos de mellora ..... 48

3º de ESO - EPVA

Introducción e contextualización ................................................................................. 50 Contribución ao desenvolvemento das competencias clave. Relación dos estándares de aprendizaxe avaliables da materia que forman parte dos perfis competenciais. ........................................................................................................ 51 Concreción dos obxectivos para o curso .................................................................... 56 Xerais: ............................................................................................................................................. 56 Específicos: .................................................................................................................................... 56 Concreción para cada estándar de aprendizaxe de ................................................ 60 • Temporalización .......................................................................................................... 60 • Grao mínimo de consecución para superar a materia .................................... 61 • Procedementos e instrumentos de avaliación ................................................... 66 Concrecións metodoloxicas que require a materia ................................................ 67 Materiais e recursos didácticos que se van a utilizar. ........................................... 68 Criterios sobre a avaliación, cualificación e promoción do alumnado ............ 69 Criterios de cualificación ......................................................... ¡Error! Marcador no definido.

Indicadores de logro para avaliar o proceso de ensino e a práctica docente 71 Organización das actividades de seguimento, recuperación e avaliación das materias pendentes ........................................................................................................... 72 Deseño da avaliación inicial e medidas individuais ou colectivas que se poidan adoptar como consecuencia dos seus resultados ..................................... 73 Medidas de atención á diversidade. ............................................................................. 74 Concreción dos elementos trasversais que se traballarán no curso ................ 75 Actividades complementarias e extraescolares programadas. .......................... 76 Programación da educación en valores ...................................................................... 77 Accións de contribución ao proxecto lector .............................................................. 78 Accións de contribución ao plan TIC ............................................................................ 79 Accións de contribución ao plan de convivencia ..................................................... 80 Mecanismos de revisión, avaliación e modificación das programacións didácticas en relación cos resultados académicos e procesos de mellora ..... 81

4º de ESO - EPVA Introducción e contextualización ................................................................................. 83 Contribución ao desenvolvemento das competencias clave. Relación dos estándares de aprendizaxe avaliables da materia que forman parte dos perfis competenciais. ........................................................................................................ 83 Concrección dos obxectivos para o curso ................................................................ 102 Concrección para cada Estándar de Aprendizaxe de ........................................... 102 Temporalización........................................................................................................................ 102

GRAO MÍNIMO DE CONSECUCIÓN PARA SUPERAR A MATERIA ................................. 108 PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS PARA A AVALIACIÓN ....................................... 118 CONCRECCIÓNS METODOLÓXICAS QUE REQUIRE A MATERIA .......................... 119 Materiais e recursos didácticos que se van a utilizar. ......................................... 120 Criterios sobre a avaliación, cualificación e promoción do alumnado .......... 121 Criterios de cualificación ......................................................... ¡Error! Marcador no definido.

Indicadores de logro para avaliar o proceso de ensino e a práctica docente ................................................................................................................................................ 123 Organización das actividades de seguimento, recuperación e avaliación das materias pendentes ......................................................................................................... 124 Deseño da avaliación inicial e medidas individuais ou colectivas que se poidan adoptar como consecuencia dos seus resultados ................................... 125 Medidas de atención á diversidade. ........................................................................... 126 Concreción dos elementos trasversais que se traballarán no curso .............. 127 Actividades complementarias e extraescolares programadas. ........................ 128 Programación da educación en valores .................................................................... 129 Accións de contribución ao proxecto lector ............................................................ 130 Accións de contribución ao plan TIC .......................................................................... 131 Accións de contribución ao plan de convivencia ................................................... 132 Mecanismos de revisión, avaliación e modificación das programacións didácticas en relación cos resultados académicos e procesos de mellora ... 133

1º de BACH - Debuxo Técnico I Introducción e contextualización ............................................................................... 135 Contribución ao desenvolvemento das competencias clave. Relación dos estándares de aprendizaxe avaliables da materia que forman parte dos perfis competenciais. ...................................................................................................... 136 Concreción dos obxectivos para o curso .................................................................. 137 Concreción para cada estándar de aprendizaxe de .............................................. 138 • Temporalización ........................................................................................................ 138 • Grao mínimo de consecución para superar a materia .................................. 138 • Procedementos e instrumentos de avaliación ................................................. 139 Concrecións metodoloxicas que require a materia .............................................. 139 Materiais e recursos didácticos que se van a utilizar. ......................................... 140 Criterios sobre a avaliación, cualificación e promoción do alumnado .......... 141 Indicadores de logro para avaliar o proceso de ensino e a práctica docente ................................................................................................................................................ 141 Organización das actividades de seguimento, recuperación e avaliación das materias pendentes ......................................................................................................... 142 Deseño da avaliación inicial e medidas individuais ou colectivas que se poidan adoptar como consecuencia dos seus resultados ................................... 143 Medidas de atención á diversidade. ........................................................................... 144 Concreción dos elementos trasversais que se traballarán no curso .............. 145 Actividades complementarias e extraescolares programadas. ........................ 146 Programación da educación en valores .................................................................... 147 Accións de contribución ao proxecto lector ............................................................ 148 Accións de contribución ao plan TIC .......................................................................... 149 Accións de contribución ao plan de convivencia ................................................... 150 Mecanismos de revisión, avaliación e modificación das programacións didácticas en relación cos resultados académicos e procesos de mellora ... 151

2º de BACH - DT II Introducción e contextualización ............................................................................... 153 Contribución ao desenvolvemento das competencias clave. Relación dos estándares de aprendizaxe avaliables da materia que forman parte dos perfis competenciais. ...................................................................................................... 154 Concreción dos obxectivos para o curso .................................................................. 155 Concreción para cada estándar de aprendizaxe de .............................................. 156 • Temporalización ........................................................................................................ 156 • Grao mínimo de consecución para superar a materia .................................. 157 • Procedementos e instrumentos de avaliación ................................................. 157 Concrecións metodoloxicas que require a materia .............................................. 158 Materiais e recursos didácticos que se van a utilizar. ......................................... 159 Criterios sobre a avaliación, cualificación e promoción do alumnado .......... 160 Indicadores de logro para avaliar o proceso de ensino e a práctica docente ................................................................................................................................................ 160 Organización das actividades de seguimento, recuperación e avaliación das materias pendentes ......................................................................................................... 161 Deseño da avaliación inicial e medidas individuais ou colectivas que se poidan adoptar como consecuencia dos seus resultados ................................... 162 Medidas de atención á diversidade. ........................................................................... 163 Concreción dos elementos trasversais que se traballarán no curso .............. 164 Actividades complementarias e extraescolares programadas. ........................ 165 Programación da educación en valores .................................................................... 166 Accións de contribución ao proxecto lector ............................................................ 167 Accións de contribución ao plan TIC .......................................................................... 168 Accións de contribución ao plan de convivencia ................................................... 169 Mecanismos de revisión, avaliación e modificación das programacións didácticas en relación cos resultados académicos e procesos de mellora ... 170

1º de BACH - Debuxo Artístico I Introducción e contextualización ............................................................................... 172 Contribución ao desenvolvemento das competencias clave. Relación dos estándares de aprendizaxe avaliables da materia que forman parte dos perfis competenciais. ...................................................................................................... 174 Concreción dos obxectivos para o curso .................................................................. 175 Concreción para cada estándar de aprendizaxe de .............................................. 176 • Temporalización ........................................................................................................ 176 • Grao mínimo de consecución para superar a materia .................................. 187 • procedementos e instrumentos de avaliación ................................................. 189 Concrecións metodoloxicas que require a materia .............................................. 190 Materiais e recursos didácticos que se van a utilizar. ......................................... 192 Criterios sobre a avaliación, cualificación e promoción do alumnado .......... 193 Indicadores de logro para avaliar o proceso de ensino e a práctica docente ................................................................................................................................................ 193 Organización das actividades de seguimento, recuperación e avaliación das materias pendentes ......................................................................................................... 194 Deseño da avaliación inicial e medidas individuais ou colectivas que se poidan adoptar como consecuencia dos seus resultados ................................... 195 Medidas de atención á diversidade. ........................................................................... 196 Actividades complementarias e extraescolares programadas. ........................ 197 Programación da educación en valores .................................................................... 198 Accións de contribución ao proxecto lector ............................................................ 199 Accións de contribución ao plan TIC .......................................................................... 199 Accións de contribución ao plan de convivencia ................................................... 200 Mecanismos de revisión, avaliación e modificación das programacións didácticas en relación cos resultados académicos e procesos de mellora ... 201

2º de BACH - Debuxo Artístico II Introducción e contextualización ............................................................................... 203 Contribución ao desenvolvemento das competencias clave. Relación dos estándares de aprendizaxe avaliables da materia que forman parte dos perfis competenciais. ...................................................................................................... 205 Concreción dos obxectivos para o curso .................................................................. 206 Concreción para cada estándar de aprendizaxe de .............................................. 207 • Temporalización ........................................................................................................ 207 • Grao mínimo de consecución para superar a materia .................................. 218 • procedementos e instrumentos de avaliación ................................................. 220 Concrecións metodoloxicas que require a materia .............................................. 221 Materiais e recursos didácticos que se van a utilizar. ......................................... 223 Criterios sobre a avaliación, cualificación e promoción do alumnado .......... 224 Indicadores de logro para avaliar o proceso de ensino e a práctica docente ................................................................................................................................................ 224 Organización das actividades de seguimento, recuperación e avaliación das materias pendentes ......................................................................................................... 225 Deseño da avaliación inicial e medidas individuais ou colectivas que se poidan adoptar como consecuencia dos seus resultados ................................... 226 Medidas de atención á diversidade. ........................................................................... 227 Concreción dos elementos trasversais que se traballarán no curso .............. 227 Actividades complementarias e extraescolares programadas. ........................ 228 Programación da educación en valores .................................................................... 229 Accións de contribución ao proxecto lector ............................................................ 230 Accións de contribución ao plan TIC .......................................................................... 230 Accións de contribución ao plan de convivencia ................................................... 231 Mecanismos de revisión, avaliación e modificación das programacións didácticas en relación cos resultados académicos e procesos de mellora ... 232

1º DE ESO: EDUCACIÓN PLÁSTICA, VISUAL E AUDIOVISUAL

Introducción e contextualización

Se noutras épocas históricas era a palabra, tanto na súa expresión oral como escrita, a principal forma de expresión e de transmisión de ideas e sentimentos, non cabe dúbida de que na época na que estamos inmersos/as a imaxe cobrou un protagonismo sen precedentes en ningunha outra época da historia da humanidade.

A materia de Educación Plástica, Visual e Audiovisual parte dos bloques impartidos na educación primaria na área de Educación Artística. A parte destinada á educación plástica xa anticipaba os mesmos bloques dos que parte a materia en ESO, baixo as denominacións de "Educación audiovisual", "Debuxo técnico" e "Expresión artística".

Nos tres primeiros cursos da ESO esta materia estrutúrase en tres bloques: "Expresión plástica", "Comunicación audiovisual" e "Debuxo técnico". En cuarto da ESO os bloques nos que se estrutura a materia son: "Expresión plástica", "Debuxo técnico", "Fundamentos do deseño" e "Linguaxe audiovisual e multimedia".

O bloque de "Expresión plástica" experimenta con materiais e técnicas diversas na aprendizaxe do proceso de creación. Inténtase darlle ao alumnado unha maior autonomía na creación de obras persoais, axudando a planificar mellor os pasos na realización de proxectos artísticos, tanto propios coma colectivos.

Analízanse as características da linguaxe audiovisual desde a cal se realiza a análise crítica das imaxes que nos rodean. Faise, tamén, especial fincapé no uso das tecnoloxías da información e da comunicación aplicadas á imaxe.

No bloque titulado "Debuxo técnico" trasládanse coñecementos teórico-prácticos sobre formas xeométricas e sistemas de representación, e aplícanse estes coñecementos á resolución de problemas e á realización de deseños.

No cuarto curso, considerando a madureza do alumnado e os coñecementos adquiridos, incorpórase o bloque de "Fundamentos do deseño", que vai permitir o coñecemento dos fundamentos do deseño nas súas diferentes áreas, desenvolvendo, desde un punto de vista práctico, os coñecementos adquiridos no resto de bloques.

Contribución ao desenvolvemento das competencias clave.

Relación dos estándares de aprendizaxe avaliables da materia que forman parte dos perfis competenciais.

A Educación Secundaria Obligatoria contribuirá a desenvolver nos alumnos e as alumnas as capacidades que lles permitan:

a) Asumir responsablemente os seus deberes; coñecer e exercer os seus dereitos no respecto aos demais; practicar a tolerancia, a cooperación e a solidariedade entre as persoas e grupos; ejercitarse no diálogo afianzando os dereitos humanos e a igualdade de trato e de oportunidades entre mulleres e homes, como valores comúns dunha sociedade plural, e prepararse para o exercicio da cidadanía democrática. b) Desenvolver e consolidar hábitos de disciplina, estudo e traballo individual e en equipo como condición necesaria para unha realización eficaz das tarefas da aprendizaxe e como medio de desenvolvemento persoal. c) Valorar e respectar a diferenza de sexos e a igualdade de dereitos e oportunidades entre eles. Rexeitar a discriminación das persoas por razón de sexo ou por calquera outra condición ou circunstancia persoal ou social. Rexeitar os estereotipos que supoñan discriminación entre homes e mulleres, así como calquera manifestación de violencia contra a muller. d) Fortalecer as súas capacidades afectivas en todos os ámbitos da personalidade e nas súas relacións cos demais e resolver pacíficamente os conflitos, así como rexeitar a violencia, os prejuicios de calquera tipo e os comportamentos sexistas. e) Desenvolver destrezas básicas na utilización das fontes de información para, con sentido crítico, incorporar novos coñecementos. Adquirir unha preparación básica no campo das tecnoloxías, especialmente as da información e a comunicación. f ) Concibir o coñecemento científico como un saber integrado, que se estrutura en distintas disciplinas, así como coñecer e aplicar os métodos para identificar os problemas nos diversos campos do coñecemento e da experiencia. g) Desenvolver o espírito emprendedor e a confianza nun mesmo, a participación, o sentido crítico, a iniciativa persoal e a capacidade para aprender a aprender, planificar, tomar decisións e asumir responsabilidades. h) Comprender e expresar con corrección, oralmente e por escrito, na lingua castelá e, si houbela, na lingua cooficial da comunidade autónoma, textos e mensaxes complexas, e iniciarse no coñecemento, a lectura e o estudo da literatura. i ) Comprender e expresarse nunha ou máis linguas estranxeiras de xeito apropiado. j ) Coñecer, valorar e respectar os aspectos básicos da cultura e a historia propias e dos demais, así como o patrimonio artístico e cultural. k) Coñecer e aceptar o funcionamento do propio corpo e o dos outros, respectar as diferenzas, afianzar os hábitos de coidado e saúde corporais e incorporar a educación física e a práctica do deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social. Coñecer e valorar a dimensión humana da sexualidade en toda a súa diversidad. Valorar críticamente os hábitos sociais relacionados coa saúde, o consumo, o coidado dos seres vivos e o medio ambiente, e contribuír así á súa conservación e mellora. l ) Apreciar a creación artística e comprender a linguaxe das distintas manifestacións artísticas, utilizando diversos medios de expresión e

representación.

Descrición do modelo competencial

Na descrición do modelo competencial inclúese o marco de descriptores competenciales, no que aparecen os contidos reconfigurados desde un enfoque de aplicación que facilita o adestramento das competencias; recordemos que estas non se estudan, nin se ensinan: adéstranse. Para iso, é necesaria a xeración de tarefas de aprendizaxe que permita ao alumnado a aplicación do coñecemento mediante metodoloxías de aula activas.

Abordar cada competencia de xeito global en cada unidade didáctica é imposible; debido a iso, cada unha destas divídese en indicadores de seguimiento (entre dúas e cinco por competencia), grandes alicerces que permiten describila dun xeito máis preciso; dado que o carácter destes é aínda moi xeral, o axuste do nivel de concreción esixe que devanditos indicadores divídanse, á súa vez, no que se denominan descriptores da competencia, que serán os que «describan» o grado competencial do alumnado. Por cada indicador de seguimiento atoparemos entre dous e catro descriptores, cos verbos en infinitivo.

En cada unidade didáctica cada un destes descriptores concrétase en desempeños competenciales, redactados en terceira persoa do singular do presente de indicativo. O desempeño é o aspecto específico da competencia que se pode adestrar e evaluar de xeito explícito; é, xa que logo, concreto e objetivable. Para o seu desenvolvemento, partimos dun marco de descriptores competenciales definido para o proxecto e aplicable a todas as asignaturas e cursos da etapa.

Respectando o tratamento específico nalgunhas áreas, os elementos transversales, tales como a comprensión lectora, a expresión oral e escrita, a comunicación audiovisual, as tecnoloxías da información e a comunicación, o emprendimiento e a educación cívica e constitucional, traballaranse desde todas as áreas, posibilitando e fomentando que o proceso de ensino-aprendizaxe do alumnado sexa o máis completo posible.

Por outra banda, o desenvolvemento e a aprendizaxe dos valores, presentes en todas as áreas, axudarán a que os nosos alumnos e alumnas aprendan a desenvolverse nunha sociedade ben consolidada na que todos podamos vivir, e en cuxa construción colaboren.

A diversidad dos nosos alumnos e alumnas, cos seus estilos de aprendizaxe diferentes, hanos de conducir a traballar desde as diferentes potencialidades de cada un deles, apoiándonos sempre nas súas fortalezas para poder dar resposta ás súas necesidades.

No área de Educación Plástica, Visual e Audiovisual.

No área de Educación Plástica, Visual e Audiovisual incidiremos no adestramento de todas as competencias de xeito sistemático facendo fincapé nos descriptores máis afines ao área.

Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía A área é unha oportunidade para utilizar a linguaxe simbólica así como a profundización en aspectos espaciais da realidade e a súa representación gráfica.

Tamén no área adéstranse procedementos relacionados co método científico, como son: a observación, a experimentación, o descubrimento, a reflexión e a análise.

Os descriptores que traballaremos fundamentalmente serán: • Respectar e preservar a vida dos seres vivos da súa contorna.

• Tomar conciencia dos cambios producidos polo ser humano na contorna natural e as repercusiones para a vida futura.

• Comprender e interpretar a información presentada en formato gráfico.

Comunicación lingüística Esta área contribúe á adquisición da competencia lingüística na medida que favorece a comprensión e expresión oral e escrita ao promover o coñecemento e a utilización do vocabulario específico referido á expresión artística e ao explorar diferentes canles de comunicación.

Os descriptores que priorizaremos serán: • Comprender o sentido dos textos escritos e orais.

• Manexar elementos de comunicación non verbal, ou en diferentes registros, nas diversas situacións comunicativas.

• Respectar as normas de comunicación en calquera contexto: quenda de palabra, escoita atenta ao interlocutor?

Competencia digital Dentro do área aparecen contidos que fan referencia á contorna audiovisual e multimedia dando especial importancia ao uso de ferramentas tecnolóxicas, para a creación de producións audiovisuales.

Para iso, neste área, traballaremos os seguintes descriptores da competencia: • Utilizar as distintas canles de comunicación audiovisual para transmitir informacións diversas.

• Comprender as mensaxes que veñen dos medios de comunicación.

• Empregar distintas fontes para a procura de información.

Conciencia e expresións culturais A área de Educación Plástica, Visual e Audiovisual contribúe, especialmente, a adquirir a competencia artística e cultural. Xa que se pon o énfasis en ampliar o coñecemento dos diferentes códigos artísticos e na utilización das técnicas e os recursos que lles son propios. O alumnado aprende a mirar, ver, observar e percibir, e desde o coñecemento da linguaxe visual, a apreciar os valores estéticos e culturais das producións artísticas. Por outra banda, contribúese a esta competencia cando se experimenta e investiga con diversidad de técnicas plásticas e visuales e é capaz de expresarse a través da imaxe.

Polo que nesta área, traballaremos os seguintes descriptores:

•

• • • •

Mostrar respecto cara ao patrimonio cultural mundial nas súas distintas vertentes (artístico-literaria, etnográfica, científico-técnica?), e cara ás persoas que contribuíron ao seu desenvolvemento.

Valorar a interculturalidad como unha fonte de riqueza persoal e cultural.

Apreciar os valores culturais do patrimonio natural e da evolución do pensamento científico.

Expresar sentimentos e emocións mediante códigos artísticos.

Apreciar a beleza das expresións artísticas e as manifestacións de creatividade e gusto pola estética no ámbito cotián.

Elaborar traballos e presentacións con sentido estético.

•

Competencias sociais e cívicas Esta área é unha boa ferramenta para potenciar a competencia social e cívica. Na medida que as producións artísticas pódense suscitar como traballo en equipo, sendo unha oportunidade para fomentar a cooperación, o respecto, a tolerancia, etc. Por outra banda o fomento da creatividade no aula, leva a valorar diversos enfoques e formulacións.

Para iso adestraremos os seguintes descriptores: • Mostrar disponibilidad para a participación activa en ámbitos de participación establecidos.

• Recoñecer riqueza na diversidad de opinións e ideas.

• Aprender a comportarse desde o coñecemento dos distintos valores.

Sentido de iniciativa e espírito emprendedor Esta área colabora en gran medida na adquisición do sentido de iniciativa e espírito emprendedor xa que en todo proceso de creación hai que converter unha idea nun produto e para iso hanse de desenvolver estratexias de planificación, de previsión de recursos, de anticipación e avaliación de resultados. Este proceso, sitúa ao alumnado ante un proceso que lle obriga a tomar decisións de xeito autónomo. Todo isto, xunto co espírito creativo, a experimentación, a investigación, e a autocrítica fomentan a iniciativa e o espírito emprendedor.

Os descriptores que adestraremos son: • Ser constante no traballo, superando as dificultades.

• Priorizar a consecución de obxectivos grupales sobre os intereses persoais.

• Configurar unha visión de futuro realista e ambiciosa.

• Atopar posibilidades na contorna que outros non aprecian.

Aprender a aprender Esta materia contribuirá á competencia para aprender a aprender na medida en que favoreza a reflexión sobre os procesos e a propia experimentación creativa, xa que esta implica tómaa de conciencia das propias capacidades e recursos, así como a aceptación dos propios erros como instrumento de mellora.

Os descriptores que adestraremos son: • Gestionar os recursos e as motivaciones persoais en favor da aprendizaxe.

• Aplicar estratexias para mellóraa do pensamento creativo, crítico, emocional, interdependiente?

•

•

Seguir os pasos establecidos e tomar decisións sobre os pasos seguintes en función dos resultados intermedios.

Evaluar a consecución de obxectivos de aprendizaxe.

Concreción dos obxectivos para o curso

Xerais:

- Analizar e criticar construtivamente as imaxes que nos rodean.

- Comunicarse con imaxes.

- Representar imaxes tanto reais coma imaxinadas utilizando a linguaxe visual.

- Crear aproveitando a capacidade expresiva dos elementos que conforman a imaxe.

- Establecer relacións e representar de xeito simbólico con formas xeométricas.

- Plasmar graficamente e de xeito estruturado pensamentos e ideas.

- Diferenciar entre dimensión, escala e proporción, recoñecendo nesta última valores relativos e, en moitos casos, culturais.

- Valorar a importancia das formas do deseño e a moda como atributos da personalidade.

- Desenvolver criterios estéticos propios e creatividade para realizar deseños orixinais.

- Levar a cabo un proceso de deseño funcional, reflexionando sobre as relacións co consumismo e a sostibilidade.

- Ser consciente das estratexias de comunicación para ser crítico e actuar libremente.

- Compoñer mensaxes cunha intención comunicativa aplicando os recursos da linguaxe visual ao deseño gráfico e á publicidade.

- Valorar as posibilidades da luz como definidora de formas e creadora de ambientes tanto físicos coma emocionais.

- Espertar a curiosidade cara ao descubrimento de formas novas tanto na cultura coma na paisaxe.

- Comprender as estratexias de construción das imaxes segundo o seu contexto e intención.

- Entender a importancia do punto de vista e da perspectiva como representación e percepción parcial do arredor, da configuración do espazo e mesmo da personalidade - Observar e reflexionar sobre imaxes e narracións visuais para desenvolver un espírito crítico.

- Expresar con diferentes recursos multimedia experiencias tanto reais coma imaxinarias.

Específicos:

- Coñecer os elementos da percepción visual e os factores que a condicionan.

- Reflexionar sobre os patróns de percepción e as leis da teoría da Gestalt.

- Entender a imaxe como representación da realidade (e da ficción) e as ilusións da percepción.

- Coñecer os elementos da comunicación visual e os factores que a condicionan.

- Descubrir as diferentes funcións das imaxes e as súas posibilidades de manipulación.

- Entender a diferenza entre representación e interpretación (creatividade e imaxinación), diferenciando entre significado e significante, connotación e grao de iconicidade.

- Experimentar as posibilidades expresivas do trazo e do xesto.

- Apreciar a variedade de texturas e as súas posibilidades expresivas.

- Diferenciar entre contorno, silueta e forma, observando distintos tipos de formas.

- Entender a imaxe como representación máis ou menos obxectiva da realidade, distinguindo entre o figurativo e o abstracto.

- Descubrir a importancia da imaxinación e da creatividade para a actividade artística.

- Coñecer os fundamentos básicos da teoría da cor.

- Reflexionar e experimentar sobre os significados simbólicos e a potencia emocional da cor.

- Recoñecer a xeometría en estruturas e redes da natureza e da arte.

- Utilizar instrumentos de debuxo técnico e recoñecer a necesidade da normalización.

- Coñecer elementos e entender conceptos básicos da xeometría plana.

- Recoñecer e construír figuras xeométricas planas.

- Coñecer movementos das formas no plano: translación, rotación, simetría.

- Trazar enlaces e tanxencias.

- Recoñecer nos símbolos culturais patróns xeomé-tricos.

- Crear composicións con formas xeométricas planas.

- Utilizar de xeito adecuado distintos formatos e aplicar diferentes escalas.

- Coñecer as diferenzas e establecer relacións entre dimensión e proporción, igualdade e semellanza.

- Coñecer e aplicar o teorema de Thales para establecer relacións de tamaño.

- Analizar, comprender e aplicar a proporción áurea ao concepto de beleza.

- Coñecer diferentes medidas e canons do corpo humano.

- Coñecer fundamentos de deseño e realizar proxectos creativos.

- Analizar e saber aplicar conceptos estéticos e funcionais no ámbito do deseño.

- Coñecer os conceptos de ergonomía e de Feng Shui.

- Reflexionar de xeito crítico sobre a moda e a aparencia.

- Deseñar e construír obxectos.

- Identificar corpos xeométricos e coñecer o desenvolvemento de sólidos.

- Representar figuras de xeito obxectivo coñecendo sistemas de representación e normalización.

- Comprender as diferenzas entre distintos sistemas de representación.

- Coñecer o sistema diédrico e a representación de vistas dunha peza.

- Coñecer o sistema axonométrico e a peculiaridade da perspectiva cabaleira.

- Aplicar o desenvolvemento de sólidos ao deseño e en especial ao packaging.

- Coñecer principios do deseño: encontro entre funcionalidade e estética.

- Reflexionar sobre os aspectos sociais e culturais do deseño.

- Recoñecer a importancia da sostibilidade no deseño: deseño modular e ecoeficiente.

- Valorar a capacidade comunicativa da composición e coñecer os fundamentos da sintaxe visual.

- Diferenciar os conceptos de formato, orientación e encadramento, valorando os seus usos expresivos.

- Desenvolver a capacidade de análise de composicións, distinguindo recursos expresivos baseados na orde e na desorde.

- Identificar e aplicar leis de equilibrio e tensión, recoñecendo pesos visuais nas imaxes, así como regras compositivas, como a dos terzos.

- Detectar e aplicar esquemas compositivos baseados tanto no equilibrio coma no desequilibrio, no ritmo ou na tensión, e recoñecer a súa intención comunicativa.

- Comprender a importancia dos medios publicitarios e a súa repercusión tanto en hábitos cotiáns coma no sistema económico.

- Coñecer o concepto de publicidade e a eficacia da mensaxe publicitaria, así como ser capaz de crealas cun fin.

- Valorar e identificar a relación entre publicidade e arte.

- Coñecer algúns fitos da historia do cartel e valorar a súa evolución e influencia.

- Recoñecer o espazo como obxecto e concepto, que se pode crear e percorrer.

- Coñecer e aplicar distintos métodos de representación do espazo e do territorio, tanto obxectivos coma subxectivos.

- Valorar a paisaxe como xénero artístico e como interpretación cultural do arredor, así como ser capaz de crealo.

- Recoñecer e analizar diferentes tipos de construcións espaciais.

- Diferenciar elementos da arquitectura e coñecer as súas funcións, aplicándoas a deseños propios.

- Coñecer e valorar tipoloxías de espazos efémeros.

- Crear e transformar espazos.

- Valorar a importancia da luz, non só como creadora de formas ao incidir nos obxectos senón, tamén, para a percepción do tempo e do espazo e como transmisora de emocións.

- Recoñecer e aplicar as distintas variacións da luz segundo a súa intensidade, a súa cor, o ángulo de incidencia ou a fonte que a orixina.

- Recoñecer os distintos usos da luz e o volume na historia da arte, a súa simboloxía e expresividade.

- Coñecer e aplicar tipos de sombras nos obxectos e as xeradas por eles.

- Coñecer e aplicar a técnica do claroscuro como creadora de volumes mediante as diferenzas tonais.

- Coñecer e valorar os diversos usos e funcións da fotografía.

- Comprender a orixe e a evolución da fotografía.

- Coñecer aspectos técnicos da fotografía como a apertura e a velocidade de obturación da cámara, comprendendo os seus efectos.

- Recoñecer e aplicar distintos tipos de puntos de vista e de planos, observando os resultados sobre o encadramento.

- Aprender sobre a creatividade na fotografía.

- Coñecer fundamentos de perspectiva, comprendendo os mecanismos da percepción da profundidade e como modificala.

- Recoñecer a anamorfose como técnica.

- Coñecer tipos de proxección para representar a perspectiva.

- Distinguir os distintos elementos que conforman a perspectiva cónica.

- Valorar a narración visual como recurso para compartir experiencias e ideas.

- Coñecer elementos da narrativa como a elipse, o flashback e o flashforward.

- Coñecer o concepto de ilustración e valorar a súa capacidade narrativa.

- Diferenciar distintos tipos de narrativas gráficas.

- Coñecer e utilizar expresivamente os diferentes elementos dunha historieta.

- Coñecer os fundamentos dos debuxos animados, a súa técnica e capacidade narrativa.

- Valorar a capacidade do cine de contar historias dun modo vivencial e único.

- Recoñecer momentos significativos da historia do cine e a súa evolución ata a actualidade.

- Recoñecer diferentes formatos de narracións audiovisuais e as súas particularidades comunicativas.

- Identificar diferentes xéneros no cine e recoñecer as súas características principais.

- Detectar efectos especiais, recoñecer a súa eficacia comunicativa e realizalos de xeito sinxelo.

- Coñecer os distintos tipos de planos e de movementos de cámara e utilizalos cun fin.

- Coñecer algunhas técnicas de montaxe e de edición de vídeo e levalas á práctica.

Concreción para cada estándar de aprendizaxe de • Temporalización

UNIDADE 1 Título

Medir a terra

Descrición da unidade

Nesta unidade tratamos a observación sistemática que nos permite aprehender o mundo no que vivimos, o espazo no que estamos e polo que imos deixando pegadas, rastros visuais do noso camiñar. Observamos as pegadas que foi deixando o home coas súas construcións e no seu encontro coa natureza. Por iso, introducimos a xeometría; pois medir, cuantificar e estruturar fanse necesarios cando se observa e se intenta comprender de xeito obxectivo a realidade.

A través das actividades propostas na unidade, perséguese que os alumnos e as alumnas adquiran os seguintes coñecementos: - Relación da xeometría coa natureza e a arte.

- Instrumentos de debuxo técnico e normalización como útiles necesarios para a representación.

- Elementos fundamentais da xeometría plana.

- Formas planas básicas: clasificación, partes e construción.

- Operacións con segmentos, arcos e ángulos.

- Trazado de enlaces e tanxencias.

- Movementos das formas no plano: translación, rotación, simetría.

- Reflexión sobre o simbolismo das formas.

- Recoñecer nas formas e estruturas da cultura a súa relación coas da natureza.

Temporalización:

Setembro: Outubro:

UNIDADE 2 Título

Medir o home Descrición da unidade

Esta unidade invítanos a reflexionar sobre as diferenzas de tamaño, as proporcións e as relacións de medida (relativas e de poder) que se establecen entre o home –como centro de referencia– e o que o rodea: obxectos, bens de consumo e mesmo persoas. Tratamos, polo tanto, da construción de obxectos, do deseño e da ergonomía, e isto lévanos a cuestionarnos tamén sobre as modas e o consumismo e a súa relación coa identidade.

A través das actividades propostas na unidade, perséguese que os alumnos e as alumnas adquiran os seguintes coñecementos: - Relación e diferenzas entre dimensión, proporción e escala.

- Identificación do tamaño como aspecto relativo e dependente do ámbito.

- Relacións de proporción, igualdade e semellanza.

- Comprensión e aplicación do teorema de Thales.

- Relación da sección áurea coas proporcións da natureza e o concepto de beleza.

- Coñecemento de medidas e canons da figura humana.

- Deseño como relación entre estética e funcionalidade: ergonomía e Feng Shui.

- A moda e a aparencia.

Temporalización:

Outubro: Novembro:

UNIDADE 3 Título

Construír obxectos Descrición da unidade

Nesta unidade observamos os obxectos que o home constrúe e consome; da súa forma e función mediante o deseño, e reflexionamos sobre as relacións que se establecen entre este, o consumismo e a ecoloxía. Por iso, coñecemos a importancia do deseño nas nosas vidas, aprendemos como representar de xeito obxectivo en diferentes sistemas, o desenvolvemento de sólidos e a normalización no debuxo técnico e para o deseño e a construción de obxectos.

A través das actividades propostas na unidade, perséguese que os alumnos e as alumnas adquiran os seguintes coñecementos: - Deseño e construción de obxectos.

- Corpos xeométricos e desenvolvemento de sólidos.

- Representación de figuras de xeito obxectivo: sistemas de representación e normalización.

- O sistema diédrico e a representación de vistas dunha peza.

- O sistema axonométrico e a peculiaridade da perspectiva cabaleira.

- Aplicación do desenvolvemento de sólidos ao packaging.

- Principios do deseño: encontro entre funcionalidade e estética.

- A importancia da sostibilidade no deseño: deseño modular e deseño ecoeficiente.

- O proceso de deseño.

Temporalización:

Novembro: Decembro:

UNIDADE 4 Título

Expresar Descrición da unidade

Nesta unidade afondamos sobre a capacidade de expresar con imaxes, o que nos posibilita non só ilustrar senón mostrar (comunicar) tanto o exterior como o interior, e sobre a dificultade de expresar pensamentos, emocións e sentimentos coa imaxinación, creando imaxes mesmo do que non existe na realidade. Para iso, é útil coñecer as posibilidades expresivas dos elementos da linguaxe visual (en especial, a forza expresiva do trazo, co que se crean e compoñen formas e texturas, e o poder da cor) e desenvolver a imaxinación e a creatividade.

A través das actividades propostas na unidade, perséguese que os alumnos e as alumnas adquiran os seguintes coñecementos: - A imaxe como representación e interpretación: do debuxo do natural á abstracción.

- Creatividade, imaxinación e fantasía.

- Elementos básicos configuradores das imaxes (punto, liña e plano) e as súas posibilidades expresivas.

- A textura como elemento importante da linguaxe visual.

- Teoría da cor: simbolismo e emoción.

Temporalización:

Xaneiro:

UNIDADE 5

Título

Ver e contar Descrición da unidade

Nesta unidade tratamos das imaxes como forma de comunicación e representación da realidade, da súa importancia no mundo actual e da relación da imaxe coa memoria e a identidade. Esta unidade permítenos reflexionar sobre o poder das imaxes que nos rodean; imaxes propias e alleas que nos entreteñen, atrapan e ás veces nos enganan; imaxes coas que nos mostramos e que dan conta de quen somos. Para iso, debemos coñecer os mecanismos que rexen a percepción e a comunicación visual.

A través das actividades propostas na unidade, perséguese que os alumnos e as alumnas adquiran os seguintes coñecementos: - A imaxe como representación.

- A interpretación das imaxes: significado e significante.

- Análise crítica e construtiva das imaxes.

- O fenómeno da percepción visual, factores que a condicionan: patróns e ilusións.

- A teoría da Gestalt da percepción.

- Elementos da comunicación visual e factores que a condicionan.

- Connotación e grao de iconicidade.

- Funcións das imaxes e posibilidades de manipulación.

Temporalización:

Febreiro:

UNIDADE 6 Título

Ser e consumir

Descrición da unidade

Nesta unidade afondamos na reflexión sobre a forma de relacionarnos co arredor, especialmente coas persoas e os obxectos que nos rodean; tratamos do poder da publicidade, que xoga coas nosas emocións, con imaxes poderosas que captan a nosa atención e incitan ao consumo, demasiadas veces, de xeito irracional. Para ser críticos e conscientes, habemos de coñecer as súas estratexias, os enganos e as súas formas de manipulación. Coñecemos, así, os fundamentos da linguaxe gráfica e da publicidade, xa que ambos os dous comparten o código da linguaxe e a sintaxe visual.

A través das actividades propostas na unidade, perséguese que os alumnos e as alumnas adquiran os seguintes coñecementos: - Sintaxe e composición visual.

- Deseño gráfico e publicitario: creación de mensaxes.

- Tipografía e caligrama.

- Imaxe e identidade corporativa: marca, logotipo e slogan.

- O cartel como recurso.

- A linguaxe publicitaria: o uso da metáfora; significado e significante.

- Eficacia da publicidade; estratexias e ética publicitaria.

- Publicidade e medios de comunicación.

- Análise e actitude crítica ante as necesidades de consumo creadas pola publicidade.

Temporalización:

Marzo: UNIDADE 7 Título

Explorar o mundo

Descrición da unidade Esta unidade invítanos a percorrer e crear espazos, xa sexa exteriores ou interiores, físicos ou emocionais. Como os antigos viaxeiros, a arte de camiñar proponnos botar a andar para descubrir e descubrirnos. E, como compañeira de viaxe, non podemos esquecer a luz; esencial para a vida, pero tamén para a configuración dos espazos e dos volumes. Para iso coñecemos distintas formas de representar o espazo ao longo da historia; os elementos e as características das luces e das sombras, da perspectiva e do volume.

A través das actividades propostas na unidade, perséguese que os alumnos e as alumnas adquiran os seguintes coñecementos: - A importancia do espazo, que se crea e se percorre, consecuencia da acción do home.

- A representación do espazo. Cartografías: códigos e evolución: do mapa ao gps.

- A paisaxe como xénero artístico.

- Construción de espazos con diferentes usos, reflexo de culturas e de estilos.

- A representación do territorio e a súa relación coa identidade.

- Elementos estruturais e decorativos da arquitectura.

- Espazos efémeros: utilidade e deseño.

- A luz e a sombra como creadoras de volume, de espazos e sensacións.

- Variacións lumínicas segundo as fontes, a intensidade ou a cor.

- A luz e o volume na historia da arte: a súa representación e a súa simboloxía.

- Tipos de sombras: propia ou proxectada, suaves ou intensas, gradacións.

- O claroscuro como técnica: usos e aplicacións.

Temporalización:

Abril:

UNIDADE 8 Título

Situarse Descrición da unidade

Nesta unidade afóndase na unidade da perspectiva utilizando a fotografía como útil e recurso para observala e captala, para entendela. Falamos, polo tanto, das distintas posicións desde as que miramos e entendemos a realidade, que son diferentes para cada un. Para iso coñecemos os fundamentos básicos da fotografía e da perspectiva, en concreto, a perspectiva cónica, pois é a que máis se asemella á nosa visión da realidade.

A través das actividades propostas na unidade, perséguese que os alumnos e as alumnas adquiran os seguintes coñecementos: - A fotografía como instante rexistrado para sempre.

- Xénese e evolución da fotografía, principio da cámara escura.

- A fotografía creativa, máis alá da representación.

- A anamorfose como técnica.

- Apertura e velocidade de obturación, efectos da técnica sobre o produto.

- Tipos de plano e efectos do encadramento.

- A perspectiva, concepto e significado.

- A percepción da profundidade e a importancia da visión binocular.

- A perspectiva e os tipos de proxección.

- A perspectiva cónica. Elementos que a conforman e como podemos intervir para cambiala.

Temporalización:

Abril:

UNIDADE 9 Título

Ver e contar

Descrición da unidade

Nesta unidade, como final dun proceso, propoñemos compartir o vivido e facelo utilizando a narrativa visual como medio de expresión. Non abonda con observar e descubrir; é necesaria a reflexión consciente dos camiños que transitamos para facer noso o mundo no que vivimos, e para iso a historia, máis ou menos real, é fundamental, porque nos permite estruturar a experiencia. Por iso, coñecemos os recursos da narrativa visual, desde a ilustración ao audiovisual, a historieta e o cine como recursos para compartir e seguir aprendendo.

A través das actividades propostas na unidade, perséguese que os alumnos e as alumnas adquiran os seguintes coñecementos: - A narración visual como recurso para compartir experiencias e ideas.

- Elementos da narrativa: a elipse, o flashback e o flashforward.

- Concepto de ilustración e a súa capacidade narrativa.

- Tipos de narrativas gráficas: chiste, tira cómica, cómic.

- Concepto, uso e expresividade dos elementos dunha historieta.

- Fundamentos dos debuxos animados: técnica e capacidade narrativa.

- O cine como transmisor de historias de modo vivencial e único.

- Historia do cine: momentos significativos e evolución ata a actualidade.

- Formatos de narracións audiovisuais: particularidades.

- Os xéneros no cine.

- Efectos especiais: eficacia comunicativa e trucos de realización.

- O uso de distintos planos e movementos de cámara e as súas finalidades.

- Técnicas de montaxe e de edición de vídeo.

Temporalización:

Xuño:

• Grao mínimo de consecución para superar a materia

UNIDADE 1

Estándares de aprendizaxe avaliables

Selección de evidencias para o portfolio

1.1. Realiza a lectura obxectiva dunha imaxe aplicando os coñecementos perceptivos.

- Portada de introdución á unidade.

2.1. Identifica e clasifica ilusións ópticas analizando as causas polas que se producen.

- Actividade 3: Camuflaxes.

- Actividade 4: Unha ilusión óptica.

2.2. Deseña ilusións ópticas.

3.1. Diferencia entre imaxes figurativas e abstractas, recoñecendo distintos graos de iconicidade.

- Actividade 2: Unha mensaxe breve.

- Actividade 5: Unha icona en equipo.

3.2. Crea imaxes con distintos graos de iconicidade.

4.1. Crea imaxes distinguindo entre significante e significado.

- Actividade 1: Unha pegada.

- Actividade 6: Unha colaxe na túa vida.

5.1. Identifica e analiza os elementos que interveñen en distintos actos de comunicación visual.

- Actividade 2 do CA: Unha mensaxe breve.

6.1. Distingue a función ou funcións que predominan en diferentes mensaxes visuais e audiovisuais.

- Actividade 2 do CA: Unha mensaxe breve.

7.1. Analiza unha imaxe, mediante unha lectura subxectiva, interpretando o seu significado, sacando conclusións e reflexionando criticamente sobre ela.

- Portada de introdución á unidade.

UNIDADE 2

Estándares de aprendizaxe avaliables

Selección de evidencias para o portfolio

1.1. Identifica e valora a importancia dos elementos configuradores para a análise e a produción de imaxes.

- Portada de introdución á unidade.

- Actividade 2: Debuxos ocultos.

2.1. Experimenta co valor expresivo da liña e o punto de forma libre e espontánea, explorando distintas posibilidades.

- Actividade 1: A expresividade do xesto.

3.1. Crea texturas visuais e táctiles.

- Actividade 2: Debuxos ocultos.

- Actividade 6: Texturas.

4.1. Experimenta con cores primarias e secundarias empregando a síntese aditiva e subtractiva e as cores complementarias.

- Actividade 4: Mesturando a cor.

- Actividade 5: Arco iris de cor.

5.1. Crea imaxes figurativas e abstractas, diferenciándoas e comprendendo distintos graos de iconicidade.

- Actividade 3: Gradúa a iconicidade.

6.1. Aplica a imaxinación e a creatividade nas súas creacións.

- Actividade 2: Debuxos ocultos.

- Actividade 4: Mesturando a cor.

7.1. Experimenta con diferentes técnicas - Actividade 1: A expresividade do xesto. e recursos valorando as posibilidades - Actividade 3: Gradúa a iconicidade. expresivas dos elementos - Actividade 4: Mesturando a cor. configuradores da imaxe para expresar sensacións e emocións.

UNIDADE 3

Estándares de aprendizaxe avaliables

Selección de evidencias para o portfolio

1.1. Observa e analiza liñas, formas e - Portada de introdución á unidade. composicións visuais do medio natural e - Actividade 1: Xeometría e natureza. cultural, tomándoos como inspiración das súas propias creacións.

2.1. Utiliza o xogo de regras e o compás con - Actividade 2: Liñas rectas, arcos e suficiente precisión. circunferencias.

- Actividade 4: A expansión das formas: espirais.

- Actividade 5: Tanxencias e enlaces.

3.1. Traza distintos tipos de rectas, arcos e - Actividade 2: Liñas rectas, arcos e circunferencias analizando como se circunferencias. define un plano.

4.1. Comprende o concepto de lugar - Actividade 2: Liñas rectas, arcos e xeométrico: paralelismo, circunferencias. perpendicularidade, circunferencia.

4.2. Realiza operacións con segmentos e ángulos, trazando a mediatriz dun segmento e a bisectriz dun ángulo.

5.1. Clasifica polígonos de 3 a 5, lados, - Actividade 2: Liñas rectas, arcos e identificando os seus elementos e

diferenciando se é regular ou irregular.

5.2. Constrúe distintos triángulos coñecendo algúns dos seus datos.

5.3. Constrúe cuadriláteros e paralelogramos coñecendo algúns dos seus datos.

5.4. Constrúe correctamente polígonos regulares de ata 6 lados inscritos nunha circunferencia e coñecendo o lado.

6.1. Executa correctamente tanxencias entre circunferencias e con rectas.

7.1. Executa deseños aplicando repeticións, xiros e simetrías de módulos.

8.1. Recoñece nos símbolos culturais patróns xeométricos e esquemas compositivos que analiza e aplica á representación gráfica do coñecemento.

8.2. Crea experimentando diferentes composicións estruturadas xeometricamente con significados simbólicos que poden ter aplicacións ao deseño téxtil, ornamental, arquitectónico ou decorativo.

circunferencias.

- Actividade 3: Formas xeométricas.

- Actividade 4: A expansión das formas: espirais.

- Actividade 5: Tanxencias e enlaces.

- Actividade 3: Formas xeométricas.

- Actividade 3: Formas xeométricas.

- Actividade 6: A miña árbore.

UNIDADE 4 Estándares de aprendizaxe avaliables

Selección de evidencias para o portfolio

1.1. Realiza debuxos e deseños adecuándose ao formato e tendo en conta a dimensión e o tamaño.

- Actividade 2: Proporción-desproporción.

- Actividade 3: Escala.

1.2. Identifica e analiza os conceptos de proporción e de escala en obras de arte e obxectos do arredor.

2.1. Divide un segmento en partes iguais e - Actividade 3: Escala. escala formas planas aplicando o teorema de Thales.

3.1. Representa obxectos illados ou agrupados proporcionándoos en relación coas súas características formais e en relación co seu ámbito.

- Actividade 1: O tamaño das cousas.

- Actividade 3: Escala.

- Actividade 4: Descanoniza.

3.2. Realiza composicións diferenciando as relacións de proporción, igualdade e semellanza.

4.1. Comprende de xeito crítico a relación - Portada de introdución á unidade. entre os conceptos de proporción, - Actividade 2: Proporción-desproporción. canon e estética.

- Actividade 4: Descanoniza.

5.1. Constrúe correctamente espirais.

- Actividade 4 (unidade 3): A expansión das formas: espirais.

6.1. Aplica e recoñece a ergonomía no deseño e utiliza escalas adecuadas.

- Actividade 5: Deséñao ti.

7.1. Coñece e aplica métodos e procesos creativos para a elaboración de produtos de deseño.

- Actividade 5: Deséñao ti.

- Actividade 6: Este é o meu estilo.

7.2. Analiza, identifica e aplica valores estéticos e funcionais en deseño, valorando criticamente as modas e os estilos.

UNIDADE 5 Estándares de aprendizaxe avaliables

Selección de evidencias para o portfolio

1.1. Analiza e crea composicións volumétricas a partir do plano.

- Actividade 2: Sistemas de representación.

2.1. Coñece e clasifica corpos xeométricos - Actividade 2: Sistemas de representación. recoñecendo as formas poligonais de - Actividade 3: Deseño e normalización. base das figuras.

2.2. Coñece o desenvolvemento de corpos xeométricos sinxelos aplicándoo na construción de figuras tridimensionais e no deseño de embalaxes.

3.1. Coñece e aplica métodos e procesos creativos para o deseño de obxectos.

- Actividade 1: Deseño e globalización.

- Actividade 4: Deseño, estética e función.

- Actividade 6: Deseño: arte e función.

3.2. Analiza, identifica e aplica valores estéticos e funcionais no deseño.

3.3. Analiza, identifica e realiza deseños aplicando criterios de sostibilidade e de eco-eficiencia.

4.1. Analiza e executa deseños aplicando composicións modulares ao estudo da organización do plano e do espazo.

- Actividade 5: Estruturas modulares.

5.1. Representa obxectos de xeito - Actividade 2: Sistemas de representación. obxectivo utilizando os instrumentos - Actividade 3: Deseño e normalización. de debuxo e aplicando as normas - Actividade 6: Deseño: arte e función. estandarizadas de representación.

6.1. Coñece e comprende distintos sistemas de proxección.

- Actividade 3: Deseño e normalización.

- Actividade 4: Deseño, estética e función.

6.2. Visualiza e identifica as proxeccións de formas tridimensionais polas súas - Actividade 6: Deseño: arte e función. vistas principais.

6.3. Debuxa as vistas principais de volumes frecuentes.

7.1. Coñece fundamentos para a construción de perspectivas.

7.2. Realiza volumes elementais de perspectivas isométricas e cabaleira.

8.1. Reflexiona sobre o proceso creativo, analizando os elementos e os procesos que interveñen nun proxecto de deseño.

UNIDADE 6

- Actividade 2: Sistemas de representación.

- Actividade 3: Deseño e normalización.

- Actividade 6: Deseño: arte e función.

- Actividade 1: Deseño e globalización.

- Actividade 4: Deseño, estética e función.

- Actividade 6: Deseño: arte e función.

Estándares de aprendizaxe avaliables

Selección de evidencias para o portfolio

1.1. Coñece os fundamentos e os elementos da sintaxe visual e aplícaos cunha intención comunicativa, seleccionando o formato, a orientación e o encadramento máis adecuados.

- Portada de introdución á unidade.

- Actividade 1: Busca o equilibrio.

- Actividade 2: Unha composición con harmonía.

- Actividade 3: Encontra un ritmo.

1.2. Analiza e aplica regras e esquemas compositivos atendendo aos conceptos de tensión, equilibrio e peso visual.

2.1. Crea produtos de deseño gráfico e publicitario utilizando distintas técnicas e procesos creativos, valorándoos de modo reflexivo e crítico.

2.2. Experimenta con distintas técnicas valorando as posibilidades expresivas de cada unha delas.

- Actividade 1: Busca o equilibrio.

- Actividade 2: Unha composición con harmonía.

- Actividade 3: Encontra un ritmo.

- Actividade 5: Que vende a publicidade?

- Actividade 6: Vende a túa idea.

3.1. Identifica e analiza os elementos que - Actividade 4: Tipografía. interveñen na comunicación visual e - Actividade 5: Que vende a publicidade? audiovisual, recoñecendo os aspectos denotativo e connotativo.

3.2. Realiza a lectura obxectiva e subxectiva dunha imaxe, distinguindo entre significante e significado.

4.1. Comprende e utiliza a metáfora como - Actividade 4: Tipografía. recurso para deseñar mensaxes - Actividade 5: Que vende a publicidade? visuais, analizando narrativa e imaxe

en relación coa mensaxe.

4.2. Distingue e deseña símbolos e iconas.

5.1. Distingue diferentes funcións nas - Actividade 5: Que vende a publicidade? mensaxes visuais, analizando - Actividade 6: Vende a túa idea. estratexias e recursos de xeito crítico.

5.2. Deseña mensaxes visuais con diferentes funcións, seguindo as distintas fases do proceso creativo de xeito eficaz.

6.1. Identifica os recursos visuais presentes en mensaxes publicitarias visuais e audiovisuais.

- Actividade 5: Que vende a publicidade?

- Actividade 6: Vende a túa idea.

6.2. Analiza e elabora elementos comunicativos propios da publicidade, como a identidade corporativa, o uso da tipografía ou o cartel.

7.1. Analiza e proxecta produtos publicitarios con actitude crítica e responsable.

8.1. Coñece obras visuais e audiovisuais de distintos estilos e tendencias situándoas no seu contexto.

UNIDADE 7

- Portada de introdución á unidade.

- Portada de introdución á unidade.

- Actividade 6: Vende a túa idea.

Estándares de aprendizaxe avaliables

Selección de evidencias para o portfolio

1.1. Recoñece códigos visuais connotativos e denotativos nas representacións do espazo e do territorio.

- Portada de introdución á unidade.

- Actividade 1: O espazo e o territorio.

1.2. Realiza a lectura obxectiva e subxectiva de imaxes referidas ao espazo e ao territorio, identificando os elementos de significación narrativos e as ferramentas visuais utilizadas, sacando conclusións e interpretando o seu significado.

2.1. Coñece obras e artistas da arte de camiñar, valorándoas como formas artísticas.

2.2. Interpreta de xeito persoal o espazo e o territorio, analizando a organización do plano e do espazo e

- Actividade 2: A paisaxe: espazo e lugar.

gozando da contemplación da paisaxe e de obras de arte deste xénero.

3.1. Analiza necesidades de intervención dos espazos.

3.2. Representa, deseña e crea espazos, efémeros ou non, axustándose a distintas funcións e intencións.

4.1. Coñece e diferencia elementos arquitectónicos.

4.2. Valora as achegas tecnolóxicas dixitais na representación e no deseño do espazo.

5.1. Identifica e aplica luces e sombras, recoñecendo as propiedades da luz e os tipos de sombras para crear sensacións espaciais e volumétricas, para destacar relevos e texturas.

- Actividade 5: Refuxios, vivendas e outros espazos pechados.

- Actividade 6: Representación da arquitectura.

- Actividade 5: Refuxios, vivendas e outros espazos pechados.

- Actividade 6: Representación da arquitectura.

- Actividade 4: A proxección das sombras.

5.2. Valora a importancia da luz como elemento construtor da imaxe, con valor simbólico e expresivo, e aplícao nas súas creacións.

6.1. Utiliza o claroscuro para crear a representación de volumes e de espazos.

- Actividade 3: Luz, claroscuro e volume.

7.1. Identifica e recoñece a utilización da - Portada de introdución á unidade. luz e do volume nos distintos estilos e tendencias na historia da arte, valorando o patrimonio como fonte de aprendizaxe.

UNIDADE 8 Estándares de aprendizaxe avaliables

Selección de evidencias para o portfolio

1.1. Realiza a lectura obxectiva dunha imaxe fotográfica, identificando, clasificando e describindo os seus elementos.

- Actividade 1: Dende onde miro?

- Actividade 2: Resitúate.

1.2. Analiza unha imaxe fotográfica mediante unha lectura subxectiva, sacando conclusións e interpretando o seu significado.

2.1. Crea composicións e obras fotográficas aplicando procesos creativos.

- Portada de introdución á unidade.

- Actividade 1: Dende onde miro?

- Actividade 4: Isto vino eu.

- Actividade 6: Viaxar coa imaxinación.

3.1. Identifica distintos encadramentos, tipos de plano e puntos de vista nunha fotografía.

- Actividade 1: Dende onde miro?

- Actividade 3: As rúas que percorro.

3.2. Realiza fotografías aplicando coñecementos técnicos (apertura e velocidade de obturación) e leis compositivas.

4.1. Distingue a función e as intencións que predominan nas imaxes fotográficas.

- Portada de introdución á unidade.

- Actividade 1: Dende onde miro?

- Actividade 2: Resitúate.

5.1. Crea imaxes referidas á expresión do espazo e da profundidade.

- Portada de introdución á unidade.

- Actividade 3: As rúas que percorro.

6.1. Diferencia distintos tipos de proxeccións e elementos da perspectiva.

- Actividade 1: Dende onde miro?

- Actividade 3: As rúas que percorro.

- Actividade 5: Un lugar de reunión.

6.2. Comprende e aplica o concepto de proxección ao debuxo de volumes sinxelos.

UNIDADE 9 Estándares de aprendizaxe avaliables

Selección de evidencias para o portfolio

1.1. Analiza e explora as posibilidades expresivas das narracións visuais para compartir experiencias e ideas.

- Portada de introdución á unidade.

- Actividade 2: Nunha soa imaxe.

2.1. Identifica e analiza diferentes funcións nas imaxes, nas narrativas visuais e nas mensaxes audiovisuais.

- Portada de introdución á unidade.

- Actividade 1: Unha receita paso a paso.

2.2. Analiza de xeito crítico as mensaxes visuais e audiovisuais no seu contexto.

3.1. Comprende e emprega os diferentes - Actividade 2: Nunha soa imaxe. niveis de iconicidade da imaxe gráfica, elaborando bosquexos, apuntamentos e debuxos esquemáticos, analíticos e miméticos.

4.1. Identifica diferentes recursos gráficos - Actividade 2: Nunha soa imaxe. e utilízaos ao deseñar mensaxes de - Actividade 3: Presente, pasado e futuro, linguaxes visuais e audiovisuais. todo nun.

4.2. Deseña narrativas gráficas utilizando de xeito adecuado viñetas e tarxetas, globos, liñas cinéticas e onomatopeas.

4.3. Coñece e aplica recursos técnicos en

produtos audiovisuais, utilizando distintos tipos de planos, movementos de cámara e efectos especiais.

5.1. Coñece e utiliza distintas fases no proceso de creación.

- Portada de introdución á unidade.

5.2. Reflexiona e avalía o proceso creativo propio e alleo desde a idea inicial ata a execución definitiva.

6.1. Diferencia distintos estilos e tendencias nas creacións de mensaxes visuais e audiovisuais.

- Actividade 4: Estereotipos de xénero.

6.2. Valora e respecta, gozando da diversidade do patrimonio artístico e cultural.

7.1. Elabora documentos e crea obras visuais e multimedia empregando ferramentas dixitais de xeito adecuado.

- Actividade 5: Movementos de cámara e linguaxe audiovisual.

• Procedementos e instrumentos de avaliación - Proponse a autoavaliación do alumnado (individual ou en grupo) reflexionando sobre cuestións en torno á unidade.

- Non podemos esquecer a avaliación xeral do portfolio como instrumento que evidencia o proceso de aprendizaxe do alumno.

- Folla de rexistro individualizada para cada alumno - Exames e probas escritas Cadernos de exercicios - Materiais elaborados polos alumnos: debuxos, grabados, esculturas…

- Caderno de rexistro da actitude en clase - Caderno de rexistro de presentación dos traballos a tempo e ben feitos - Exames ou probas escritas de aqueles temas dos que teñamos que avaliar se os alumnos acadan conceptos - Probas prácticas sobre un tema concreto

Concrecións metodoloxicas que require a materia

No desenvolvemento das tarefas pódense empregar diversas estratexias metodolóxicas: - Coñecer, antes de comezar, as ideas previas, as dificultades de aprendizaxe do alumnado e os recursos dispoñibles.

- Introducir de xeito xeral o alumno na unidade, anticipando as tarefas previstas e os materiais necesarios para o desenvolvemento desta.

- Realizar exposicións (tanto por parte do profesor coma dos alumnos) utilizando diferentes soportes e incidindo no uso da imaxe e na expresión multimedia (oral, visual e outras).

- Complementar as lecturas coa busca de información e a reflexión tanto individual como en grupo.

- Fomentar a realización de esquemas ou mapas visuais do que se coñece e do que se quere coñecer, así como dos procesos de traballo tanto individuais como por medio de dinámicas grupais.

- Fomentar a exposición e posta en común, tanto na clase como fóra dela.

- Realizar visitas extraescolares ou invitar personaxes de interese á aula.

Materiais e recursos didácticos que se van a utilizar.

Serán elaborados polo departamento.

Os seguintes materiais de apoio poden reforzar e ampliar o estudo dos contidos da área de Educación Plástica, Visual e Audiovisual: - Os materiais dixitais (vídeos, presentacións, animacións...) asociados á unidade.

- Outros recursos.

Recursos dixitais - Empregaremos a web como recurso didáctico para que os alumnos accedan a información relevante sobre a materia .

- Enlaces web: http://anayaeducacion.com e http://leerenelaula.com/planlector

Criterios sobre a avaliación, cualificación e promoción do alumnado

Posto que non nos centraremos nos contidos conceptuais o noso obxectivo é que adquiran toda unha serie de contidos actitudinais e sobre todo procedimentales para que os poidan aplicar no resto das súas materias (mapas de Historia, carteis para Lingua, etc) ou ben utilicen o que aprenden en clase para que os alumnos elaboren a súa propia produción artística.

Con todo controlaremos a realización dos cadernos de exerciciosou portfolio de láminas, sendo necesario para aprobar a avaliación terminar con corrección a parte do caderno ou portfolio correspondente a cada avaliación. PARA APROBAR COMPRE TER PRESENTADAS TODAS AS LÁMINAS OU PROXECTOS DA AVALIACIÓN.

Pondremos unha data para recoller cada lámina ou proxecto, e os alumnos ten que entregar a lámina nesa data para ser calificada. Os profesores anotarán no seu caderno as láminas sen presentar na data de recollida.

Se un alumno se esquece de presentar algún traballo a tempo poderá facelo ao final da avaliación nunha segunda quenda na data que se lle indique.

Aqueles alumnos que teñan olvidado presentar á tempo máis do 50% de láminas suspenderán a avaliación. Na segunda quenda cada lámina ou traballo soamente poderán ter unha nota máxima de 6 puntos.

Non se admitirán traballos presentados fora dos plazos establecidos.

Para aprobar é necesario que os alumnos acaben os traballos da avaliación e preséntenos co nivel de acabado adecuado.

Non se permitirán traballos sucios ou mal presentados, nin engurrados.

Farase fincapé no esforzo que han de realizar os nenos para que as súas presentacións estean ben elaboradas.

Cando se pida a un alumno que os seus pais asinen o caderno, no recadro reservado para iso, despois de que os profesores remitamos a través del unha nota sobre o rendemento dos seus fillos será imprescindible que na seguinte revisión do caderno estea asinado polo pai ou titor.

Como normal xeneral, dicimos que o alumno obterá unha cualificación negativa (suspenso) se non cumpre os seguintes criterios: - non conserva o material en perfecto estado - non trae a clase cada día o material que se pide na clase anterior - esquece o seu caderno de exercicios en casa - perde o seu caderno de exercicios - molesta e interrompe a clase - non respecta as normas do aula - non termina os exercicios propostos en clase e realiza as tarefas para casa - non é respectuoso cos traballos dos compañeiros

Ademáis haberá unidades didácticas nas que se fará unha proba escrita ou debuxada que se puntúa de 0 a 10 puntos para asegurarse de que os alumnos

comprendiron e asimilaron os contidos traballados na aula. As cualificacións destes exames formarán parte da nota de cada avaliación.

A cualificación da avaliación será nun 70% a valoración dos traballos, e o outro 30% da nota corresponderá ao exame se o houbera

Un alumno aproba a asignatura cando acada 5 puntos. Por baixo do 5 o alumno está suspenso

Para recuperar unha avaliación suspensa o alumno debe realizar con corrección os traballos correspondentes a devandita avaliación e/ou facer o examen correspondente.

O alumno que presente axeitadamente todos os traballos do curso recibirá un informe positivo para a promoción na materia e aproba na convocatoria de xuño.

Se suspende en xuño terá que presentar en setembro os traballos que lle falten ou facer outros á proposta do profesor encargado da súa corrección e/ou facer un examen sobre os contidos tratados ó longo do curso. Sempre se lles vai comunicar de forma pública na clase o procedemento para superar a materia.

Criterios de cualificación

O conxunto dos traballos dos alumnos será valorado numéricamente do 1 ao 10.

Esta valoración formará parte da nota da avaliación, que se verá afectada positivamente se o traballo e a participación do alumno na clase é digna de premio.

E pola contra, recibirá una calificación menor se o alumno non traballa na aula, chegando a suspender a avaliación no caso de que suspendera aínda que tivese todos os traballos feitos en casa pero non houbese traballado na aula. Para aprobar é necesario que o alumno traballe na clase.

Nas avaliacións nas que se fagan exames valorarase o traballo na aula máis as láminas nun 70% da nota e as probas ou exames que se fagan nunha proporción do 30%. Nas probas escritas se sumarán 0,5 puntos pola ausencia de erros ortográficos.

No caso de que non se fagan exames escritos, ou probas nas que os alumnos teñen que demostrar o que aprenderon na clase (del tipo “facer unha pegatina, facer un cartel, … etc”) o traballo diario na aula valerá un 50% da nota e a presentación axeitada dos traballos outro 50% da nota.

Indicadores de logro para avaliar o proceso de ensino e a práctica docente

-

Os resultados académicos amosan unha amplia porcentaxe de alumnos que superan a materia Os traballos realizados polos alumnos ten calidade axeitada á súa idade O grao de satisfacción dos alumnos coa materia é patente.

Organizaciรณn das actividades de seguimento, recuperaciรณn e avaliaciรณn das materias pendentes

Neste primeiro curso non se contemplan.

Deseño da avaliación inicial e medidas individuais ou colectivas que se poidan adoptar como consecuencia dos seus resultados

Para avaliar inicialmente ós alumnos faremos unha proba de carácter eminentemente libre na que poidan expresar tanto á súa creatividade como a súa técnica gráfico-plástica-audio-visual.

Dependendo do resultado da proba fundamentaremos o traballo na aula cos nenos, adecuando os niveis de exixencia ás posibilidades reais deles.

Medidas de atención á diversidade.

En principio non se prevén medidas especiais, que se adoptarán en función do tipo de necesidades educativas especiais que presenten os nosos alumnos.

Por norma xeral van consistir: - Para os alumnos con menos capacidades: unha menor esixencia no nivel de realización dos traballos que realicen os alumnos, así como na realización de traballos baseados en material moito máis sinxelo.

- Identificar aos alumnos ou ás alumnas que necesitan un maior seguimiento ou personalización de estratexias no seu proceso de aprendizaxe. (Débese ter en conta a aquel alumnado con necesidades educativas, con altas capacidades e con necesidades non diagnosticadas, pero que requiran atención específica por estar en risco, pola súa historia familiar, etc.).

- Saber as medidas organizativas a adoptar. (Planificación de refuerzos, ubicación de espazos, xestión de tempos grupales para favorecer a intervención individual).

- Establecer conclusións sobre as medidas curriculares a adoptar, así como sobre os recursos que se van a empregar.

- Analizar o modelo de seguimiento que se vai a utilizar con cada un deles.

- Acoutar o intervalo de tempo e o modo en que se van a evaluar os progresos destes estudantes.

- Fixar o modo en que se vai a compartir a información sobre cada alumno ou alumna co resto de docentes que interveñen no seu itinerario de aprendizaxe; especialmente, co titor.

Para os alumnos con altas capacidades plásticas: Se lles propondrán traballos que exploten o seu potencial

Concreción dos elementos trasversais que se traballarán no curso

O currículo oficial recoñece a importancia de promover o desenvolvemento de novas actitudes e valores. Debe ser o suficientemente flexible para recoller as novas necesidades formativas e as características dunha sociedade plural e en permanente cambio. Por iso, contén un conxunto de ensinos que, integradas no propio programa das áreas, atravésano ou o impregnan. Reciben a denominación genérica de ensinos transversales e abarcan os seguintes campos: educación moral e cívica, educación para a paz e a convivencia, educación ambiental, educación do consumidor, educación para a igualdade de oportunidades entre os sexos, educación sexual, educación para a saúde e educación vial.

Traballaremos coordinados co resto de Departamento do Instituto para desenvolver estos contidos nos seguintes eventos e outros que se poidan programar: • día da paz • fomento e mellora do clima escolar e da aula no Instituto • día da muller • colaboración coas titorías

Actividades complementarias e extraescolares programadas.

A comenzos do curso temos decidido que o Departamento colabore co: • Fastuoso Musical do centro “Hoy no me puedo levantar” • Desfile de Nenos no entroido Neste momento non se contemplan máis actuacións neste senso. Nembargantes estamos abertos a calqueira proposta que poida surdir.

Programación da educación en valores

Dende o Departamento de Debuxo contribuiremos a potenciar os valores cidadáns e democráticos que rixen a comunidade escolar e o noso Centro: Participación, respecto, tolerancia….

Accións de contribución ao proxecto lector Participaremos do programa Ler todos xuntos e colaboraremos co clube de lectura nas actividades que nos pidan. Contactaremos co clube nos primeiros días do curso para ofrecer a nosa disposición a colaborar con eles

AcciĂłns de contribuciĂłn ao plan TIC

Empregaremos as ferramentas informaticas de xeito natural para el normal desenvolvemento da nosa materia, como xa veĂąemos facendo dende fai anos.

Seguiremos co blog do departamento http://www.veringrafico.blogspot.com

AcciĂłns de contribuciĂłn ao plan de convivencia Nos involucraremos activamente no plan de convivencia do Centro e procuraremos que se surde algĂşn conflicto entre os alumnos pidase resolver dentro da aula de xeito razoado.

Mecanismos de revisión, avaliación e modificación das programacións didácticas en relación cos resultados académicos e procesos de mellora

Consideraremos que esta programación tén un resultado positivo se observamos que: - Os resultados académicos amosan unha amplia porcentaxe de alumnos que superan a materia - Os traballos realizados polos alumnos ten calidade axeitada á súa idade - O grao de satisfacción dos alumnos coa materia é patente.

A final de cada trimestre avaliaremos a marcha da programación con esta ferramenta:

ASPECTOS A AVALIAR

PROPOTAS DE MELLORA PERSOAL

A MELLORAR…

Desenrolo dos obxectivos

didácticos

Manexo dos contidos da unidade

Descriptores e desempeños competenciais

Realización de tarefas

Estratexias metodológicas seleccionadas

Recursos

Claridade nos criterios de avaliación

Uso de diversas ferramentas de avaliación

Portfolio de evidencias dos estándares de aprendizaxe

Atención a la diversidade

Interdisciplinariedade

Temporalización das unidades didácticas

A DESTACAR…

3º DE ESO: EDUCACIÓN PLÁSTICA, VISUAL E AUDIOVISUAL

Introducción e contextualización

Se noutras épocas históricas era a palabra, tanto na súa expresión oral como escrita, a principal forma de expresión e de transmisión de ideas e sentimentos, non cabe dúbida de que na época na que estamos inmersos/as a imaxe cobrou un protagonismo sen precedentes en ningunha outra época da historia da humanidade.

A materia de Educación Plástica, Visual e Audiovisual parte dos bloques impartidos na educación primaria na área de Educación Artística. A parte destinada á educación plástica xa anticipaba os mesmos bloques dos que parte a materia en ESO, baixo as denominacións de "Educación audiovisual", "Debuxo técnico" e "Expresión artística".

Nos tres primeiros cursos da ESO esta materia estrutúrase en tres bloques: "Expresión plástica", "Comunicación audiovisual" e "Debuxo técnico". En cuarto da ESO os bloques nos que se estrutura a materia son: "Expresión plástica", "Debuxo técnico", "Fundamentos do deseño" e "Linguaxe audiovisual e multimedia".

O bloque de "Expresión plástica" experimenta con materiais e técnicas diversas na aprendizaxe do proceso de creación. Inténtase darlle ao alumnado unha maior autonomía na creación de obras persoais, axudando a planificar mellor os pasos na realización de proxectos artísticos, tanto propios coma colectivos.

Analízanse as características da linguaxe audiovisual desde a cal se realiza a análise crítica das imaxes que nos rodean. Faise, tamén, especial fincapé no uso das tecnoloxías da información e da comunicación aplicadas á imaxe.

No bloque titulado "Debuxo técnico" trasládanse coñecementos teórico-prácticos sobre formas xeométricas e sistemas de representación, e aplícanse estes coñecementos á resolución de problemas e á realización de deseños.

No cuarto curso, considerando a madureza do alumnado e os coñecementos adquiridos, incorpórase o bloque de "Fundamentos do deseño", que vai permitir o coñecemento dos fundamentos do deseño nas súas diferentes áreas, desenvolvendo, desde un punto de vista práctico, os coñecementos adquiridos no resto de bloques.

Contribución ao desenvolvemento das competencias clave.

Relación dos estándares de aprendizaxe avaliables da materia que forman parte dos perfis competenciais.

A Educación Secundaria Obligatoria contribuirá a desenvolver nos alumnos e as alumnas as capacidades que lles permitan:

a) Asumir responsablemente os seus deberes; coñecer e exercer os seus dereitos no respecto aos demais; practicar a tolerancia, a cooperación e a solidariedade entre as persoas e grupos; ejercitarse no diálogo afianzando os dereitos humanos e a igualdade de trato e de oportunidades entre mulleres e homes, como valores comúns dunha sociedade plural, e prepararse para o exercicio da cidadanía democrática. b) Desenvolver e consolidar hábitos de disciplina, estudo e traballo individual e en equipo como condición necesaria para unha realización eficaz das tarefas da aprendizaxe e como medio de desenvolvemento persoal. c) Valorar e respectar a diferenza de sexos e a igualdade de dereitos e oportunidades entre eles. Rexeitar a discriminación das persoas por razón de sexo ou por calquera outra condición ou circunstancia persoal ou social. Rexeitar os estereotipos que supoñan discriminación entre homes e mulleres, así como calquera manifestación de violencia contra a muller. d) Fortalecer as súas capacidades afectivas en todos os ámbitos da personalidade e nas súas relacións cos demais e resolver pacíficamente os conflitos, así como rexeitar a violencia, os prejuicios de calquera tipo e os comportamentos sexistas. e) Desenvolver destrezas básicas na utilización das fontes de información para, con sentido crítico, incorporar novos coñecementos. Adquirir unha preparación básica no campo das tecnoloxías, especialmente as da información e a comunicación. f ) Concibir o coñecemento científico como un saber integrado, que se estrutura en distintas disciplinas, así como coñecer e aplicar os métodos para identificar os problemas nos diversos campos do coñecemento e da experiencia. g) Desenvolver o espírito emprendedor e a confianza nun mesmo, a participación, o sentido crítico, a iniciativa persoal e a capacidade para aprender a aprender, planificar, tomar decisións e asumir responsabilidades. h) Comprender e expresar con corrección, oralmente e por escrito, na lingua castelá e, si houbela, na lingua cooficial da comunidade autónoma, textos e mensaxes complexas, e iniciarse no coñecemento, a lectura e o estudo da literatura. i ) Comprender e expresarse nunha ou máis linguas estranxeiras de xeito apropiado. j ) Coñecer, valorar e respectar os aspectos básicos da cultura e a historia propias e dos demais, así como o patrimonio artístico e cultural. k) Coñecer e aceptar o funcionamento do propio corpo e o dos outros, respectar as diferenzas, afianzar os hábitos de coidado e saúde corporais e incorporar a educación física e a práctica do deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social. Coñecer e valorar a dimensión humana da sexualidade en toda a súa diversidad. Valorar críticamente os hábitos sociais relacionados coa saúde, o consumo, o coidado dos seres vivos e o medio ambiente, e contribuír así á súa conservación e mellora. l ) Apreciar a creación artística e comprender a linguaxe das distintas manifestacións artísticas, utilizando diversos medios de expresión e

representación.

Descrición do modelo competencial

Na descrición do modelo competencial inclúese o marco de descriptores competenciales, no que aparecen os contidos reconfigurados desde un enfoque de aplicación que facilita o adestramento das competencias; recordemos que estas non se estudan, nin se ensinan: adéstranse. Para iso, é necesaria a xeración de tarefas de aprendizaxe que permita ao alumnado a aplicación do coñecemento mediante metodoloxías de aula activas.

Abordar cada competencia de xeito global en cada unidade didáctica é imposible; debido a iso, cada unha destas divídese en indicadores de seguimiento (entre dúas e cinco por competencia), grandes alicerces que permiten describila dun xeito máis preciso; dado que o carácter destes é aínda moi xeral, o axuste do nivel de concreción esixe que devanditos indicadores divídanse, á súa vez, no que se denominan descriptores da competencia, que serán os que «describan» o grado competencial do alumnado. Por cada indicador de seguimiento atoparemos entre dous e catro descriptores, cos verbos en infinitivo.

En cada unidade didáctica cada un destes descriptores concrétase en desempeños competenciales, redactados en terceira persoa do singular do presente de indicativo. O desempeño é o aspecto específico da competencia que se pode adestrar e evaluar de xeito explícito; é, xa que logo, concreto e objetivable. Para o seu desenvolvemento, partimos dun marco de descriptores competenciales definido para o proxecto e aplicable a todas as asignaturas e cursos da etapa.

Respectando o tratamento específico nalgunhas áreas, os elementos transversales, tales como a comprensión lectora, a expresión oral e escrita, a comunicación audiovisual, as tecnoloxías da información e a comunicación, o emprendimiento e a educación cívica e constitucional, traballaranse desde todas as áreas, posibilitando e fomentando que o proceso de ensino-aprendizaxe do alumnado sexa o máis completo posible.

Por outra banda, o desenvolvemento e a aprendizaxe dos valores, presentes en todas as áreas, axudarán a que os nosos alumnos e alumnas aprendan a desenvolverse nunha sociedade ben consolidada na que todos podamos vivir, e en cuxa construción colaboren.

A diversidad dos nosos alumnos e alumnas, cos seus estilos de aprendizaxe diferentes, hanos de conducir a traballar desde as diferentes potencialidades de cada un deles, apoiándonos sempre nas súas fortalezas para poder dar resposta ás súas necesidades.

No área de Educación Plástica, Visual e Audiovisual.

No área de Educación Plástica, Visual e Audiovisual incidiremos no adestramento de todas as competencias de xeito sistemático facendo fincapé nos descriptores máis afines ao área.

Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía A área é unha oportunidade para utilizar a linguaxe simbólica así como a profundización en aspectos espaciais da realidade e a súa representación gráfica.

Tamén no área adéstranse procedementos relacionados co método científico, como son: a observación, a experimentación, o descubrimento, a reflexión e a análise.

Os descriptores que traballaremos fundamentalmente serán: • Respectar e preservar a vida dos seres vivos da súa contorna.

• Tomar conciencia dos cambios producidos polo ser humano na contorna natural e as repercusiones para a vida futura.

• Comprender e interpretar a información presentada en formato gráfico.

Comunicación lingüística Esta área contribúe á adquisición da competencia lingüística na medida que favorece a comprensión e expresión oral e escrita ao promover o coñecemento e a utilización do vocabulario específico referido á expresión artística e ao explorar diferentes canles de comunicación.

Os descriptores que priorizaremos serán: • Comprender o sentido dos textos escritos e orais.

• Manexar elementos de comunicación non verbal, ou en diferentes registros, nas diversas situacións comunicativas.

• Respectar as normas de comunicación en calquera contexto: quenda de palabra, escoita atenta ao interlocutor?

Competencia digital Dentro do área aparecen contidos que fan referencia á contorna audiovisual e multimedia dando especial importancia ao uso de ferramentas tecnolóxicas, para a creación de producións audiovisuales.

Para iso, neste área, traballaremos os seguintes descriptores da competencia: • Utilizar as distintas canles de comunicación audiovisual para transmitir informacións diversas.

• Comprender as mensaxes que veñen dos medios de comunicación.

• Empregar distintas fontes para a procura de información.

Conciencia e expresións culturais A área de Educación Plástica, Visual e Audiovisual contribúe, especialmente, a adquirir a competencia artística e cultural. Xa que se pon o énfasis en ampliar o coñecemento dos diferentes códigos artísticos e na utilización das técnicas e os recursos que lles son propios. O alumnado aprende a mirar, ver, observar e percibir, e desde o coñecemento da linguaxe visual, a apreciar os valores estéticos e culturais das producións artísticas. Por outra banda, contribúese a esta competencia cando se experimenta e investiga con diversidad de técnicas plásticas e visuales e é capaz de expresarse a través da imaxe.

Polo que nesta área, traballaremos os seguintes descriptores:

•

• • • •

Mostrar respecto cara ao patrimonio cultural mundial nas súas distintas vertentes (artístico-literaria, etnográfica, científico-técnica?), e cara ás persoas que contribuíron ao seu desenvolvemento.

Valorar a interculturalidad como unha fonte de riqueza persoal e cultural.

Apreciar os valores culturais do patrimonio natural e da evolución do pensamento científico.

Expresar sentimentos e emocións mediante códigos artísticos.

Apreciar a beleza das expresións artísticas e as manifestacións de creatividade e gusto pola estética no ámbito cotián.

Elaborar traballos e presentacións con sentido estético.

•

Competencias sociais e cívicas Esta área é unha boa ferramenta para potenciar a competencia social e cívica. Na medida que as producións artísticas pódense suscitar como traballo en equipo, sendo unha oportunidade para fomentar a cooperación, o respecto, a tolerancia, etc. Por outra banda o fomento da creatividade no aula, leva a valorar diversos enfoques e formulacións.

Para iso adestraremos os seguintes descriptores: • Mostrar disponibilidad para a participación activa en ámbitos de participación establecidos.

• Recoñecer riqueza na diversidad de opinións e ideas.

• Aprender a comportarse desde o coñecemento dos distintos valores.

Sentido de iniciativa e espírito emprendedor Esta área colabora en gran medida na adquisición do sentido de iniciativa e espírito emprendedor xa que en todo proceso de creación hai que converter unha idea nun produto e para iso hanse de desenvolver estratexias de planificación, de previsión de recursos, de anticipación e avaliación de resultados. Este proceso, sitúa ao alumnado ante un proceso que lle obriga a tomar decisións de xeito autónomo. Todo isto, xunto co espírito creativo, a experimentación, a investigación, e a autocrítica fomentan a iniciativa e o espírito emprendedor.

Os descriptores que adestraremos son: • Ser constante no traballo, superando as dificultades.

• Priorizar a consecución de obxectivos grupales sobre os intereses persoais.

• Configurar unha visión de futuro realista e ambiciosa.

• Atopar posibilidades na contorna que outros non aprecian.

Aprender a aprender Esta materia contribuirá á competencia para aprender a aprender na medida en que favoreza a reflexión sobre os procesos e a propia experimentación creativa, xa que esta implica tómaa de conciencia das propias capacidades e recursos, así como a aceptación dos propios erros como instrumento de mellora.

Os descriptores que adestraremos son: • Gestionar os recursos e as motivaciones persoais en favor da aprendizaxe.

• Aplicar estratexias para mellóraa do pensamento creativo, crítico, emocional, interdependiente?

•

•

Seguir os pasos establecidos e tomar decisións sobre os pasos seguintes en función dos resultados intermedios.

Evaluar a consecución de obxectivos de aprendizaxe.

Concreción dos obxectivos para o curso

Xerais:

- Analizar e criticar construtivamente as imaxes que nos rodean.

- Comunicarse con imaxes.

- Representar imaxes tanto reais coma imaxinadas utilizando a linguaxe visual.

- Crear aproveitando a capacidade expresiva dos elementos que conforman a imaxe.

- Establecer relacións e representar de xeito simbólico con formas xeométricas.

- Plasmar graficamente e de xeito estruturado pensamentos e ideas.

- Diferenciar entre dimensión, escala e proporción, recoñecendo nesta última valores relativos e, en moitos casos, culturais.

- Valorar a importancia das formas do deseño e a moda como atributos da personalidade.

- Desenvolver criterios estéticos propios e creatividade para realizar deseños orixinais.

- Levar a cabo un proceso de deseño funcional, reflexionando sobre as relacións co consumismo e a sostibilidade.

- Ser consciente das estratexias de comunicación para ser crítico e actuar libremente.

- Compoñer mensaxes cunha intención comunicativa aplicando os recursos da linguaxe visual ao deseño gráfico e á publicidade.

- Valorar as posibilidades da luz como definidora de formas e creadora de ambientes tanto físicos coma emocionais.

- Espertar a curiosidade cara ao descubrimento de formas novas tanto na cultura coma na paisaxe.

- Comprender as estratexias de construción das imaxes segundo o seu contexto e intención.

- Entender a importancia do punto de vista e da perspectiva como representación e percepción parcial do arredor, da configuración do espazo e mesmo da personalidade - Observar e reflexionar sobre imaxes e narracións visuais para desenvolver un espírito crítico.

- Expresar con diferentes recursos multimedia experiencias tanto reais coma imaxinarias.

Específicos:

- Coñecer os elementos da percepción visual e os factores que a condicionan.

- Reflexionar sobre os patróns de percepción e as leis da teoría da Gestalt.

- Entender a imaxe como representación da realidade (e da ficción) e as ilusións da percepción.

- Coñecer os elementos da comunicación visual e os factores que a condicionan.

- Descubrir as diferentes funcións das imaxes e as súas posibilidades de manipulación.

- Entender a diferenza entre representación e interpretación (creatividade e imaxinación), diferenciando entre significado e significante, connotación e grao de iconicidade.

- Experimentar as posibilidades expresivas do trazo e do xesto.

- Apreciar a variedade de texturas e as súas posibilidades expresivas.

- Diferenciar entre contorno, silueta e forma, observando distintos tipos de formas.

- Entender a imaxe como representación máis ou menos obxectiva da realidade, distinguindo entre o figurativo e o abstracto.

- Descubrir a importancia da imaxinación e da creatividade para a actividade artística.

- Coñecer os fundamentos básicos da teoría da cor.

- Reflexionar e experimentar sobre os significados simbólicos e a potencia emocional da cor.

- Recoñecer a xeometría en estruturas e redes da natureza e da arte.

- Utilizar instrumentos de debuxo técnico e recoñecer a necesidade da normalización.

- Coñecer elementos e entender conceptos básicos da xeometría plana.

- Recoñecer e construír figuras xeométricas planas.

- Coñecer movementos das formas no plano: translación, rotación, simetría.

- Trazar enlaces e tanxencias.

- Recoñecer nos símbolos culturais patróns xeomé-tricos.

- Crear composicións con formas xeométricas planas.

- Utilizar de xeito adecuado distintos formatos e aplicar diferentes escalas.

- Coñecer as diferenzas e establecer relacións entre dimensión e proporción, igualdade e semellanza.

- Coñecer e aplicar o teorema de Thales para establecer relacións de tamaño.

- Analizar, comprender e aplicar a proporción áurea ao concepto de beleza.

- Coñecer diferentes medidas e canons do corpo humano.

- Coñecer fundamentos de deseño e realizar proxectos creativos.

- Analizar e saber aplicar conceptos estéticos e funcionais no ámbito do deseño.

- Coñecer os conceptos de ergonomía e de Feng Shui.

- Reflexionar de xeito crítico sobre a moda e a aparencia.

- Deseñar e construír obxectos.

- Identificar corpos xeométricos e coñecer o desenvolvemento de sólidos.

- Representar figuras de xeito obxectivo coñecendo sistemas de representación e normalización.

- Comprender as diferenzas entre distintos sistemas de representación.

- Coñecer o sistema diédrico e a representación de vistas dunha peza.

- Coñecer o sistema axonométrico e a peculiaridade da perspectiva cabaleira.

- Aplicar o desenvolvemento de sólidos ao deseño e en especial ao packaging.

- Coñecer principios do deseño: encontro entre funcionalidade e estética.

- Reflexionar sobre os aspectos sociais e culturais do deseño.

- Recoñecer a importancia da sostibilidade no deseño: deseño modular e ecoeficiente.

- Valorar a capacidade comunicativa da composición e coñecer os fundamentos da sintaxe visual.

- Diferenciar os conceptos de formato, orientación e encadramento, valorando os seus usos expresivos.

- Desenvolver a capacidade de análise de composicións, distinguindo recursos expresivos baseados na orde e na desorde.

- Identificar e aplicar leis de equilibrio e tensión, recoñecendo pesos visuais nas imaxes, así como regras compositivas, como a dos terzos.

- Detectar e aplicar esquemas compositivos baseados tanto no equilibrio coma no desequilibrio, no ritmo ou na tensión, e recoñecer a súa intención comunicativa.

- Comprender a importancia dos medios publicitarios e a súa repercusión tanto en hábitos cotiáns coma no sistema económico.

- Coñecer o concepto de publicidade e a eficacia da mensaxe publicitaria, así como ser capaz de crealas cun fin.

- Valorar e identificar a relación entre publicidade e arte.

- Coñecer algúns fitos da historia do cartel e valorar a súa evolución e influencia.

- Recoñecer o espazo como obxecto e concepto, que se pode crear e percorrer.

- Coñecer e aplicar distintos métodos de representación do espazo e do territorio, tanto obxectivos coma subxectivos.

- Valorar a paisaxe como xénero artístico e como interpretación cultural do arredor, así como ser capaz de crealo.

- Recoñecer e analizar diferentes tipos de construcións espaciais.

- Diferenciar elementos da arquitectura e coñecer as súas funcións, aplicándoas a deseños propios.

- Coñecer e valorar tipoloxías de espazos efémeros.

- Crear e transformar espazos.

- Valorar a importancia da luz, non só como creadora de formas ao incidir nos obxectos senón, tamén, para a percepción do tempo e do espazo e como transmisora de emocións.

- Recoñecer e aplicar as distintas variacións da luz segundo a súa intensidade, a súa cor, o ángulo de incidencia ou a fonte que a orixina.

- Recoñecer os distintos usos da luz e o volume na historia da arte, a súa simboloxía e expresividade.

- Coñecer e aplicar tipos de sombras nos obxectos e as xeradas por eles.

- Coñecer e aplicar a técnica do claroscuro como creadora de volumes mediante as diferenzas tonais.

- Coñecer e valorar os diversos usos e funcións da fotografía.

- Comprender a orixe e a evolución da fotografía.

- Coñecer aspectos técnicos da fotografía como a apertura e a velocidade de obturación da cámara, comprendendo os seus efectos.

- Recoñecer e aplicar distintos tipos de puntos de vista e de planos, observando os resultados sobre o encadramento.

- Aprender sobre a creatividade na fotografía.

- Coñecer fundamentos de perspectiva, comprendendo os mecanismos da percepción da profundidade e como modificala.

- Recoñecer a anamorfose como técnica.

- Coñecer tipos de proxección para representar a perspectiva.

- Distinguir os distintos elementos que conforman a perspectiva cónica.

- Valorar a narración visual como recurso para compartir experiencias e ideas.

- Coñecer elementos da narrativa como a elipse, o flashback e o flashforward.

- Coñecer o concepto de ilustración e valorar a súa capacidade narrativa.

- Diferenciar distintos tipos de narrativas gráficas.

- Coñecer e utilizar expresivamente os diferentes elementos dunha historieta.

- Coñecer os fundamentos dos debuxos animados, a súa técnica e capacidade narrativa.

- Valorar a capacidade do cine de contar historias dun modo vivencial e único.

- Recoñecer momentos significativos da historia do cine e a súa evolución ata a actualidade.

- Recoñecer diferentes formatos de narracións audiovisuais e as súas particularidades comunicativas.

- Identificar diferentes xéneros no cine e recoñecer as súas características principais.

- Detectar efectos especiais, recoñecer a súa eficacia comunicativa e realizalos de xeito sinxelo.

- Coñecer os distintos tipos de planos e de movementos de cámara e utilizalos cun fin.

- Coñecer algunhas técnicas de montaxe e de edición de vídeo e levalas á práctica.

Concreción para cada estándar de aprendizaxe de

• Temporalización

Bloque 1. Expresión Plástica : PRIMEIRA AVALIACIÓN

1. Elementos da configuración da imaxe: punto, liña, plano e claroscuro.

2. Cor: cores primarias e secundarias, as súas mesturas, gamas de cores quentes e frías.

3. As texturas: textura visual e textura táctil.

4. Técnicas para creación de texturas.

5. Facer un proceso creativo persoal seguinte fases: idea inicial, debuxos, probas, implantación final.

6. Avaliación e análise dos procesos creativos.

7. collage, procedementos diferentes: corte, rasgado, dobrado, figuras tridimensionais.

8. Procedementos e técnicas: secas, peirao e uso mixto e de conservación de materiais, traballando con materiais reciclados.

Bloquear 2. Comunicación Audiovisual: SEGUNDA AVALIACIÓN

1. Elementos da comunicación visual: remitente, receptor, mensaxe, código.

2. Importancia de imaxes: significante-significado. Símbolos e iconas. Iconicidade.

3. Os elementos da imaxe eo seu significado. Marco, formato e composición.

4. O proceso de desenvolvemento da mensaxe audiovisual imaxe fixa á imaxe en movemento.

5. Facer un proxecto de animación.

Bloque 3. Debuxo Técnico: TERCEIRA AVALIACIÓN

1. Útil para debuxo técnico: uso do cadrado e bisel, representando ángulos da praza set.

2. As operacións de segmentos: deseñar un segmento do mesmo xeito, adición e subtracción de segmentos.

3. Plot perpendicular e paralela con cadrados e bisel.

4. trazando paralelos e perpendiculares de bater.

5. ángulos. Operacións de clasificación ángulos. Suma, resta, división.

6. Proporcionalidade: división dun segmento por Thales teorema.

7. Loci: definición e camiños. Mediatriz, bissetriz, circunferencia, área, liñas paralelas, planos paralelos.

8. Resolución de camiños rectos e curvos con.

9. Os triángulos: clasificación e camiños.

10. O cuadrilátero: clasificación e camiños.

11. Polígonos: tipos de polígonos, concepto polígono regular.

12. A proporción: Thales teorema.

• Grao mínimo de consecución para superar a materia

Bloque 1. Expresión Plástica

1. Identificar os elementos da imaxe.

1.1. Identifica e valora a importancia do punto, liña e plano de análise de imaxes por vía oral e escrita e gráfica-plástica propia e outras producións.

2. Experiencia con variacións formais punto, plano e liña.

2.1. Analiza os ritmos lineais, observando elementos orgánicos na paisaxe, obxectos e composicións artísticas, utilizando-os como inspiración para creacións gráficas-visual.

2.2. Probar co punto, liña e plano o concepto de ritmo, aplicando de forma libre e espontánea.

2.3. Experiencia co valor expresivo da liña eo punto e posibilidades tonais, aplicando diferentes graos de dureza, diferentes posicións do lapis ou cor (deitado ou vertical) ea presión na aplicación, as composicións a man libre, gratis xeometricamente estruturados ou máis espontánea.

3. Expresar emocións utilizando diferentes elementos constitutivos e recursos gráficos: liña, punto, cores, texturas, claroscuro, etc.

3.1. Fai composicións que transmiten emocións básicas (calma, a violencia, a liberdade, a opresión, a felicidade, tristeza, etc.), utilizando diferentes recursos gráficos en cada caso (de claroscuro, liñas, puntos, texturas, cores, etc.).

4. Identificar e aplicar os conceptos de equilibrio, proporción e ritmo en composicións básicas.

4.1. Analiza, identifica e explica oralmente, por escrito e gráficamente, o patrón de composición básica da arte e as súas obras, a partir dos conceptos de equilibrio, proporción e ritmo.

4.2. Executa composicións básicas con diferentes técnicas de acordo coas propostas presentadas por escrito.

4.3. Fai composicións modulares con diferentes procedementos gráficoplástico en aplicacións téxtiles, ornamental, deseño arquitectónico ou decorativo.

4.4. Obxectos illados e agrupados representativas do singular ou do contorno inmediato, proporcionándolles en relación ás súas características formais e en relación coa súa contorna.

5. Experiencia con cores primarias e secundarias.

5.1. Experiencia con cores primarias e secundarias que estudan síntese aditivo e subtrativo e cores complementarias.

6. identificar e diferenciar as propiedades de cor da luz e da cor do pigmento.

6.1. Fai os cambios de cor e as súas propiedades, utilizando técnicas propio pigmento de cor e cor clara, aplicación das TIC para expresar sentimentos en composicións sinxelas.

6.2. Claroscuro representa a sensación espacial de composicións volumétricas simple.

6.3. Fai composicións abstractas con gráficos diferentes para expresar sentimentos mediante o uso de técnicas de cores.

7. Distinguir, natural, artificial, táctil e texturas visuais e valoran a súa forza expresiva.

7.1. Transcribir texturas táctiles para texturas visuais a través das técnicas de frottage, utilizando-os en composicións abstractas ou figurativas.

8. métodos gráficos-plástico creativo coñecer e aplicar utilizados para o tratamento das artes visuais e deseño.

8.1. Crea composicións sinxelas utilizando procesos creativos a través de propostas escritas, axustar-se os obxectivos finais.

8.2. Coñece e aplica métodos creativos para a preparación de deseño gráfico, deseño de produto, moda e as súas moitas aplicacións.

9. Crea composicións persoais e colectivas gráfico-plásticas.

9.1. Reflexionar e avaliar o proceso creativo si e dos outros oral e escrita, desde a idea inicial ata a execución final.

10. Deseñar con diferentes niveis de imaxe iconicity.

10.1. Entende e utiliza diferentes niveis de iconicidade da imaxe gráfica, bosquexos de deseño, notas, debuxos, esquemas analíticos e miméticas.

11. Coñecer e aplicar as posibilidades expresivas das técnicas gráfico-arte secas, peirao e mixtos. Adereza, lapis de grafito e de cor. A collage.

11.1. Correctamente usado o plástico coñecido gráfico, aplicación de técnicas adecuadas para o obxectivo da actividade é.

11.2. Use lápis de grafito e de cor, creando claroscuro en composicións figurativas e abstractas, aplicando a pena continuamente en superficies homoxéneas ou degradadas.

11.3. Experiencia coa técnica de tempero utilizando diferentes formas (pinceis, esponxas, goteo, diferentes niveis de humidade, gravados), valorando as posibilidades expresivas, dependendo do grao de opacidade e cromáticas creando texturas visuais.

11.4. Use o papel de manipular de materiais, rasgar ou dobrar, creación de texturas visuais e táctiles para composicións, colaxes e figuras tridimensionais matéricos.

11.5. Crear papel cortado con formas abstractas e figurativas, fins ilustrativos, decorativos ou comunicación de compo-las.

11.6. Goza reciclado para a produción de obras de forma responsable co medio ambiente e tirando partido das súas calidades materiais gráficoplásticas.

11.7. El mantén o seu espazo de traballo e de material en perfecta orde e condición, reinvestindo clase cando sexa necesario para o desenvolvemento das actividades.

Bloquear 2. Comunicación Audiovisual

1. Identificar os elementos e os factores implicados no proceso de percepción de imaxes.

1.1. Analiza as causas dunha ilusión óptica que ocorre, aplicando o coñecemento de procesos perceptivos.

2. Recoñecer as leis da Gestalt visuais que permiten ilusións ópticas e aplicala los no desenvolvemento das súas obras.

2.1. Identifica e clasifica diferentes ilusións ópticas para diferentes leis da Gestalt.

2.2. Proxectar ilusións ópticas en base ás leis da Gestalt.

3. Identificar significante e significado dun sinal visual.

3.1. Distingue significante e significado dun sinal visual.

4. Recoñecer os diferentes graos de iconicidade en imaxes no ámbito de medios.

4.1. A diferenza de imaxes figurativas abstractas.

4.2. Iconicidad recoñece distintos graos de unha serie de imaxes.

4.3. Crea imaxes con diferentes graos de iconicidade baseados nun tema.

5. Distinguir e crear diferentes tipos de imaxes polo significante-significado da relación: Símbolos e iconas.

5.1. Distingue iconas dos símbolos.

5.2. Símbolos do proxecto e as iconas.

6. Describir, analizar e interpretar unha imaxe distinguir os seus aspectos denotativos e conotativos.

6.1. Facer unha lectura obxectiva dunha imaxe por identificar, clasificar e describir os seus elementos.

6.2. Personalizar unha foto cunha lectura subxectiva, identificando os elementos de significado narrativo e ferramentas visuais utilizados, sacar conclusións e interpretar o seu significado.

7. Analizar e facer fotos comprender e aplicar os fundamentos.

7.1. Identifica diferentes cadros e puntos de vista nunha fotografía.

7.2. Fotografía con cadros diferentes e puntos de vista diferentes, utilizando as leis de composición.

8. Analizar e facer cómics aplicación de recursos de forma adecuada.

8.1. Deseño dun viñetas cómicas usalos correctamente e pistas, globos, liñas cinéticas e onomatopéias.

9. Coñecer os principios básicos de imaxe en movemento, explorar as súas posibilidades expresivas.

9.1. Produce unha animación con medios dixitais e / ou analóxicos.

10. Diferenciar e analizar os distintos elementos que interveñen nun acto de comunicación.

10.1. Identifica e analiza os distintos elementos implicados en actos de comunicación visual.

11. Recoñecer as distintas funcións de comunicación.

11.1. Identifica e analiza os distintos elementos implicados en actos de comunicación audiovisual.

11.2. Distingue a función ou funcións que predominan en diferentes mensaxes visuais e audiovisuais.

12. Use adecuadamente as linguaxes visuais e audiovisuais con diferentes funcións.

12.1. Deseños, equipo, mensaxes visuais e audiovisuais con funcións diferentes, utilizando diferentes linguaxes e códigos e ordenadamente tras as diversas fases do proceso (guión técnico, storyboard, realización).

Criticamente avalía os resultados.

13. Identificar e recoñecer as diferentes linguaxes visuais para apreciar os diferentes estilos e tendencias, valorando, respectando e apreciado o patrimonio histórico e cultural.

13.1. Identifica recursos visuais en publicidade visual e audiovisual.

14. Identificar e utilizar recursos visuais, como figuras retóricas en linguaxe publicitaria.

14.1. Proxecto unha mensaxe publicitaria utilizando recursos visuais como figuras de linguaxe.

15. Apreciar a linguaxe do cine funciona analizando criticamente, poñendo-os no seu contexto histórico e cultural, que era sobre a relación da linguaxe cinematográfica coa mensaxe da obra.

15.1. Pensar criticamente sobre unha obra de cine, poñendo-o no contexto e análise da narrativa cinematográfica en relación á mensaxe.

16. Entender os conceptos básicos de linguaxe multimedia, valorando as achegas das tecnoloxías dixitais e ser capaz de producir documentos así.

16.1. Desenvolve documentos multimedia para presentar un tema ou proxecto, usando recursos dixitais correctamente.

Bloque 3. Debuxo Técnico

1. Comprender e utilizar conceptos espaciais de punto, liña e plano.

1.1. Trazar as liñas a través de cada par de puntos, a través da regra, e destaca a forma de triángulo.

2. Análise como pode definir unha liña con dous puntos e un plan con tres puntos non aliñados ou dúas liñas de intersección.

2.1. Di dúas das beiras dun cubóide, en modelos reais, definen un plan de estudo ou non, e que explica o que, en caso afirmativo.

3. Constrúe distintos tipos de liñas usando o cadrado e bisel, tendo previamente revisados estes conceptos.

3.1. Debuxe liñas paralelas e perpendiculares cruz dado a outro, pasando por puntos definidos, utilizando cadrado e bisel con precisión suficiente.

4. Reúne-se con fluidez nos conceptos de circunferencia, círculo e arco.

4.1. Constrúe un círculo lobadas seis elementos, utilizando o compás.

5. Use o compás, realizando varios exercicios para familiarizarse con esta ferramenta.

5.1. Débeda o círculo en seis partes iguais con regra e compás deseña con hexágono regular e un triángulo equilátero é posible.

6. Comprender os conceptos de ángulo e bisecting e clasificación de ángulos agudos, certas e obtusos.

6.1. Identificar os ángulos de 30 ou 45 ou 90 ou 60 oy no conxunto e do bisel.

7. Estude adición e subtracción de ángulos e entender como medi-los.

7.1. Engadir ou restar ángulos positivos e negativos con regra e compás.

8. Estude o concepto de bisecting e proceso de construción.

8.1. Construír a bissetriz de calquera ángulo, regra e compás.

9. É evidente que a distinción entre segmento recto e tomar medidas coa regra ou segmentos usando o compás.

9.1. Engadir ou restar segmento nunha liña, medindo coa regra ou utilizar o compás.

10. Debuxe a bissectriz dun segmento usando unha regra e compás. Tamén a través da regra, cadrado e bisel.

10.1. Debuxe a bissectriz dun segmento usando unha regra e compás.

Tamén a través da regra, cadrado e bisel.

11. Estudo aplicacións Thales teorema.

11.1. Un segmento dividido igualmente, aplicando o teorema de Thales.

11.2. Dimensionar un polígono mediante o teorema de Thales.

12. Coñecer e definir loci.

12.1. Explicar oralmente ou por escrito, os exemplos máis comúns de loci (bissectriz, bissetriz, circunferencia, área, liñas paralelas, planos paralelos).

13. Comprender a clasificación dos triángulos segundo os seus lados e ángulos.

13.1. Clasifica calquera triángulo, observando os seus lados e ángulos.

14. Construír tres triángulos saber os seus datos (lados ou ángulos).

14.1. Construír un coñecemento dous lados e un ángulo ou dous ángulos e un lado ou tres lados, utilizando as ferramentas correctamente triángulo.

15. Para analizar as propiedades de puntos e liñas características dun triángulo.

15.1. Determina puntos seguidos e de calquera triángulo, a construción de medianas ou correspondentes bisectors bisectors.

16. Coñecer as propiedades xeométricas e matemáticas de triángulos rectángulos, aplicala las correctamente para constrúe-los.

16.1. Debuxe un triángulo saber a hipotenusa e unha perna.

17. Coñecer os distintos tipos de cadriláteros.

17.1. Correctamente clasifica calquera anel.

18. Realizar as construcións máis comúns de paralelogramos.

18.1. Construír paralelogramo sabendo os dous lados consecutivos e unha diagonal.

19. Separar os polígonos segundo os seus lados, recoñecendo regular e irregular.

19.1. Correctamente clasifica calquera lados do polígono 3-5, diferenciando claramente regular ou irregular.

20. a construción de polígonos regulares inscritos no círculo.

20.1. Polígonos regulares axeitadamente construído ata 5 lados, inscritos nun círculo.

21. a construción de polígonos regulares, sabendo a lado.

21.1. Polígonos regulares axeitadamente construído ata 5 lados, sabendo o lado.

22. Entender as condicións dos centros e as rectas tanxentes en diferentes casos de tanxencia e ligazóns.

22.1. Casos de tanxencia entre círculos resoltos con éxito, empregando as ferramentas correctamente.

22.2. Resolve con éxito diferentes casos de tanxencia entre círculos e liñas, utilizando as ferramentas correctamente.

23. Para comprender a construción da oval eo núcleo oval, aplicando-se as propiedades tanxencia entre circunferencia.

23.1. Crear unha oval regulares correctamente, sabendo que o diámetro maior.

24. Analizar e estudar as propiedades de tanxentes en ovais e ovoide.

24.1. Construír varios tipos de ovais e ovoide, como diámetros coñecidos.

25. Aplicar as condicións de tanxencia e ligazóns para a construción de bobinas 2, 3, 4 e 5 centros.

25.1. Construír correctamente bobinas 2, 3 e 4 centros.

26. Estudo Dos conceptos de simetrías, se vira e traducións, aplicándolles concibir composicións con módulos.

26.1. Interpretada por repeticións que aplican, e módulo de simetrías transforma debuxos.

27. Entender o concepto de aplicación da proxección vistas de obxectos de deseño, a comprensión da utilidade das avaliacións, practicando en tres visións de obxectos simples e da análise dos seus principais puntos de vista.

27.1. Deseñar correctamente os principais puntos turísticos de volumes frecuentes, identificando as tres proxeccións dos vértices e arestas.

28. Entender e practicar o método da perspectiva Cavalier aplicado a volumes elementais.

28.1. Construír perspectiva Cavalier de prismas e cilindros simple, aplicando correctamente coeficientes de reducción simple.

29. Entender e practicar o proceso de construción sinxela volumes perspectiva isométrica.

29.1. Fai perspectivas isométricas de volumes simples, correctamente usando o cadrado e bisel para facer paralelos.

• Procedementos e instrumentos de avaliación - Proponse a autoavaliación do alumnado (individual ou en grupo) reflexionando sobre cuestións en torno á unidade.

- Non podemos esquecer a avaliación xeral do portfolio como instrumento que evidencia o proceso de aprendizaxe do alumno.

- Folla de rexistro individualizada para cada alumno - Exames e probas escritas Cadernos de exercicios - Materiais elaborados polos alumnos: debuxos, grabados, esculturas…

- Caderno de rexistro da actitude en clase - Caderno de rexistro de presentación dos traballos a tempo e ben feitos - Exames ou probas escritas de aqueles temas dos que teñamos que avaliar se os alumnos acadan conceptos - Probas prácticas sobre un tema concreto

Concrecións metodoloxicas que require a materia

No desenvolvemento das tarefas pódense empregar diversas estratexias metodolóxicas: - Coñecer, antes de comezar, as ideas previas, as dificultades de aprendizaxe do alumnado e os recursos dispoñibles.

- Introducir de xeito xeral o alumno na unidade, anticipando as tarefas previstas e os materiais necesarios para o desenvolvemento desta.

- Realizar exposicións (tanto por parte do profesor coma dos alumnos) utilizando diferentes soportes e incidindo no uso da imaxe e na expresión multimedia (oral, visual e outras).

- Complementar as lecturas coa busca de información e a reflexión tanto individual como en grupo.

- Fomentar a realización de esquemas ou mapas visuais do que se coñece e do que se quere coñecer, así como dos procesos de traballo tanto individuais como por medio de dinámicas grupais.

- Fomentar a exposición e posta en común, tanto na clase como fóra dela.

- Realizar visitas extraescolares ou invitar personaxes de interese á aula.

Materiais e recursos didácticos que se van a utilizar.

Os seguintes materiais de apoio poden reforzar e ampliar o estudo dos contidos da área de Educación Plástica, Visual e Audiovisual: - Os materiais dixitais (vídeos, presentacións, animacións...) asociados á unidade.

- Outros recursos.

Recursos dixitais - Empregaremos a web como recurso didáctico para que os alumnos accedan a información relevante sobre a materia .

- Enlaces web: http://anayaeducacion.com e http://leerenelaula.com/planlector

Criterios sobre a avaliación, cualificación e promoción do alumnado

Posto que non nos centraremos nos contidos conceptuais o noso obxectivo é que adquiran toda unha serie de contidos actitudinais e sobre todo procedimentales para que os poidan aplicar no resto das súas materias (mapas de Historia, carteis para Lingua, etc) ou ben utilicen o que aprenden en clase para que os alumnos elaboren a súa propia produción artística.

Con todo controlaremos a realización dos cadernos de exerciciosou portfolio de láminas, sendo necesario para aprobar a avaliación terminar con corrección a parte do caderno ou portfolio correspondente a cada avaliación. PARA APROBAR COMPRE TER PRESENTADAS TODAS AS LÁMINAS OU PROXECTOS DA AVALIACIÓN.

Pondremos unha data para recoller cada lámina ou proxecto, e os alumnos ten que entregar a lámina nesa data para ser calificada. Os profesores anotarán no seu caderno as láminas sen presentar na data de recollida.

Se un alumno se esquece de presentar algún traballo a tempo poderá facelo ao final da avaliación nunha segunda quenda na data que se lle indique.

Aqueles alumnos que teñan olvidado presentar á tempo máis do 50% de láminas suspenderán a avaliación. Na segunda quenda cada lámina ou traballo soamente poderán ter unha nota máxima de 6 puntos.

Non se admitirán traballos presentados fora dos plazos establecidos.

Para aprobar é necesario que os alumnos acaben os traballos da avaliación e preséntenos co nivel de acabado adecuado.

Non se permitirán traballos sucios ou mal presentados, nin engurrados.

Farase fincapé no esforzo que han de realizar os nenos para que as súas presentacións estean ben elaboradas.

Cando se pida a un alumno que os seus pais asinen o caderno, no recadro reservado para iso, despois de que os profesores remitamos a través del unha nota sobre o rendemento dos seus fillos será imprescindible que na seguinte revisión do caderno estea asinado polo pai ou titor.

Como normal xeneral, dicimos que o alumno obterá unha cualificación negativa (suspenso) se non cumpre os seguintes criterios: - non conserva o material en perfecto estado - non trae a clase cada día o material que se pide na clase anterior - esquece o seu caderno de exercicios en casa - perde o seu caderno de exercicios - molesta e interrompe a clase - non respecta as normas do aula - non termina os exercicios propostos en clase e realiza as tarefas para casa - non é respectuoso cos traballos dos compañeiros

Ademáis haberá unidades didácticas nas que se fará unha proba escrita ou debuxada que se puntúa de 0 a 10 puntos para asegurarse de que os alumnos

comprendiron e asimilaron os contidos traballados na aula. As cualificacións destes exames formarán parte da nota de cada avaliación.

A cualificación da avaliación será nun 70% a valoración dos traballos, e o outro 30% da nota corresponderá ao exame no caso de que se faga exame.

Un alumno aproba a asignatura cando acada 5 puntos. Por baixo do 5 o alumno está suspenso

Para recuperar unha avaliación suspensa o alumno debe realizar con corrección os traballos correspondentes a devandita avaliación e/ou facer o examen correspondente.

O alumno que presente axeitadamente todos os traballos do curso recibirá un informe positivo para a promoción na materia e aproba na convocatoria de xuño.

Se suspende en xuño terá que presentar en setembro os traballos que lle falten ou facer outros á proposta do profesor encargado da súa corrección e/ou facer un examen sobre os contidos tratados ó longo do curso. Sempre se lles vai comunicar de forma pública na clase o procedemento para superar a materia.

Criterios de cualificación

O conxunto dos traballos dos alumnos será valorado numéricamente do 1 ao 10.

Esta valoración formará parte da nota da avaliación, que se verá afectada positivamente se o traballo e a participación do alumno na clase é digna de premio.

E pola contra, recibirá una calificación menor se o alumno non traballa na aula, chegando a suspender a avaliación no caso de que suspendera aínda que tivese todos os traballos feitos en casa pero non houbese traballado na aula. Para aprobar é necesario que o alumno traballe na clase.

Nas avaliacións nas que se fagan exames valorarase o traballo na aula máis as láminas nun 70% da nota e as probas ou exames que se fagan nunha proporción do 30%. Nas probas escritas se sumarán 0,5 puntos pola ausencia de erros ortográficos.

No caso de que non se fagan exames escritos, ou probas nas que os alumnos teñen que demostrar o que aprenderon na clase (del tipo “facer unha pegatina, facer un cartel, … etc”) o traballo diario na aula valerá un 50% da nota e a presentación axeitada dos traballos outro 50% da nota.

Indicadores de logro para avaliar o proceso de ensino e a práctica docente

-

Os resultados académicos amosan unha amplia porcentaxe de alumnos que superan a materia Os traballos realizados polos alumnos ten calidade axeitada á súa idade O grao de satisfacción dos alumnos coa materia é patente.

Organizaciรณn das actividades de seguimento, recuperaciรณn e avaliaciรณn das materias pendentes

Neste primeiro curso non se contemplan.

Deseño da avaliación inicial e medidas individuais ou colectivas que se poidan adoptar como consecuencia dos seus resultados

Para avaliar inicialmente ós alumnos faremos unha proba de carácter eminentemente libre na que poidan expresar tanto á súa creatividade como a súa técnica gráfico-plástica-audio-visual.

Dependendo do resultado da proba fundamentaremos o traballo na aula cos nenos, adecuando os niveis de exixencia ás posibilidades reais deles.

Medidas de atención á diversidade.

En principio non se prevén medidas especiais, que se adoptarán en función do tipo de necesidades educativas especiais que presenten os nosos alumnos.

Por norma xeral van consistir: - Para os alumnos con menos capacidades: unha menor esixencia no nivel de realización dos traballos que realicen os alumnos, así como na realización de traballos baseados en material moito máis sinxelo.

- Identificar aos alumnos ou ás alumnas que necesitan un maior seguimiento ou personalización de estratexias no seu proceso de aprendizaxe. (Débese ter en conta a aquel alumnado con necesidades educativas, con altas capacidades e con necesidades non diagnosticadas, pero que requiran atención específica por estar en risco, pola súa historia familiar, etc.).

- Saber as medidas organizativas a adoptar. (Planificación de refuerzos, ubicación de espazos, xestión de tempos grupales para favorecer a intervención individual).

- Establecer conclusións sobre as medidas curriculares a adoptar, así como sobre os recursos que se van a empregar.

- Analizar o modelo de seguimiento que se vai a utilizar con cada un deles.

- Acoutar o intervalo de tempo e o modo en que se van a evaluar os progresos destes estudantes.

- Fixar o modo en que se vai a compartir a información sobre cada alumno ou alumna co resto de docentes que interveñen no seu itinerario de aprendizaxe; especialmente, co titor.

Para os alumnos con altas capacidades plásticas: Se lles propondrán traballos que exploten o seu potencial

Concreción dos elementos trasversais que se traballarán no curso

O currículo oficial recoñece a importancia de promover o desenvolvemento de novas actitudes e valores. Debe ser o suficientemente flexible para recoller as novas necesidades formativas e as características dunha sociedade plural e en permanente cambio. Por iso, contén un conxunto de ensinos que, integradas no propio programa das áreas, atravésano ou o impregnan. Reciben a denominación genérica de ensinos transversales e abarcan os seguintes campos: educación moral e cívica, educación para a paz e a convivencia, educación ambiental, educación do consumidor, educación para a igualdade de oportunidades entre os sexos, educación sexual, educación para a saúde e educación vial.

Traballaremos coordinados co resto de Departamento do Instituto para desenvolver estos contidos nos seguintes eventos e outros que se poidan programar: • día da paz • fomento e mellora do clima escolar e da aula no Instituto • día da muller • colaboración coas titorías

Actividades complementarias e extraescolares programadas.

A comenzos do curso temos decidido que o Departamento colabore co: • Fastuoso Musical do centro “Hoy no me puedo levantar” • Desfile de Nenos no entroido Neste momento non se contemplan máis actuacións neste senso. Nembargantes estamos abertos a calqueira proposta que poida surdir.

Programación da educación en valores

Dende o Departamento de Debuxo contribuiremos a potenciar os valores cidadáns e democráticos que rixen a comunidade escolar e o noso Centro: Participación, respecto, tolerancia….

Accións de contribución ao proxecto lector Participaremos do programa Ler todos xuntos e colaboraremos co clube de lectura nas actividades que nos pidan. Contactaremos co clube nos primeiros días do curso para ofrecer a nosa disposición a colaborar con eles

AcciĂłns de contribuciĂłn ao plan TIC

Empregaremos as ferramentas informaticas de xeito natural para el normal desenvolvemento da nosa materia, como xa veĂąemos facendo dende fai anos.

Seguiremos co blog do departamento http://www.veringrafico.blogspot.com

AcciĂłns de contribuciĂłn ao plan de convivencia Nos involucraremos activamente no plan de convivencia do Centro e procuraremos que se surde algĂşn conflicto entre os alumnos pidase resolver dentro da aula de xeito razoado.

Mecanismos de revisión, avaliación e modificación das programacións didácticas en relación cos resultados académicos e procesos de mellora

Consideraremos que esta programación tén un resultado positivo se observamos que: - Os resultados académicos amosan unha amplia porcentaxe de alumnos que superan a materia - Os traballos realizados polos alumnos ten calidade axeitada á súa idade - O grao de satisfacción dos alumnos coa materia é patente.

A final de cada trimestre avaliaremos a marcha da programación con esta ferramenta:

ASPECTOS A AVALIAR

PROPOTAS DE MELLORA PERSOAL

A MELLORAR…

Desenrolo dos obxectivos

didácticos

Manexo dos contidos da unidade

Descriptores e desempeños competenciais

Realización de tarefas

Estratexias metodológicas seleccionadas

Recursos

Claridade nos criterios de avaliación

Uso de diversas ferramentas de avaliación

Portfolio de evidencias dos estándares de aprendizaxe

Atención a la diversidade

Interdisciplinariedade

Temporalización das unidades didácticas

A DESTACAR…

4ยบ de ESO: Educaciรณn Plรกstica Visual e Audiovisual

Introducción e contextualización

Se noutras épocas históricas era a palabra, tanto na súa expresión oral como escrita, a principal forma de expresión e de transmisión de ideas e sentimentos, non cabe dúbida de que na época na que estamos inmersos/as a imaxe cobrou un protagonismo sen precedentes en ningunha outra época da historia da humanidade.

A materia de Educación Plástica, Visual e Audiovisual parte dos bloques impartidos na educación primaria na área de Educación Artística. A parte destinada á educación plástica xa anticipaba os mesmos bloques dos que parte a materia en ESO, baixo as denominacións de "Educación audiovisual", "Debuxo técnico" e "Expresión artística".

Nos tres primeiros cursos da ESO esta materia estrutúrase en tres bloques: "Expresión plástica", "Comunicación audiovisual" e "Debuxo técnico". En cuarto da ESO os bloques nos que se estrutura a materia son: "Expresión plástica", "Debuxo técnico", "Fundamentos do deseño" e "Linguaxe audiovisual e multimedia".

O bloque de "Expresión plástica" experimenta con materiais e técnicas diversas na aprendizaxe do proceso de creación. Inténtase darlle ao alumnado unha maior autonomía na creación de obras persoais, axudando a planificar mellor os pasos na realización de proxectos artísticos, tanto propios coma colectivos.

Analízanse as características da linguaxe audiovisual desde a cal se realiza a análise crítica das imaxes que nos rodean. Faise, tamén, especial fincapé no uso das tecnoloxías da información e da comunicación aplicadas á imaxe.

No bloque titulado "Debuxo técnico" trasládanse coñecementos teórico-prácticos sobre formas xeométricas e sistemas de representación, e aplícanse estes coñecementos á resolución de problemas e á realización de deseños.

No cuarto curso, considerando a madureza do alumnado e os coñecementos adquiridos, incorpórase o bloque de "Fundamentos do deseño", que vai permitir o coñecemento dos fundamentos do deseño nas súas diferentes áreas, desenvolvendo, desde un punto de vista práctico, os coñecementos adquiridos no resto de bloques.

Contribución ao desenvolvemento das competencias clave.

Relación dos estándares de aprendizaxe avaliables da materia que forman parte dos perfis competenciais.

A Educación Secundaria Obligatoria contribuirá a desenvolver nos alumnos e as alumnas as capacidades que lles permitan:

a) Asumir responsablemente os seus deberes; coñecer e exercer os seus dereitos no respecto aos demais; practicar a tolerancia, a cooperación e a solidariedade entre as persoas e grupos; ejercitarse no diálogo afianzando os dereitos humanos e a igualdade de trato e de oportunidades entre mulleres e homes, como valores comúns dunha sociedade plural, e prepararse para o exercicio da cidadanía democrática.

b) Desenvolver e consolidar hábitos de disciplina, estudo e traballo individual e en equipo como condición necesaria para unha realización eficaz das tarefas da aprendizaxe e como medio de desenvolvemento persoal. c) Valorar e respectar a diferenza de sexos e a igualdade de dereitos e oportunidades entre eles. Rexeitar a discriminación das persoas por razón de sexo ou por calquera outra condición ou circunstancia persoal ou social. Rexeitar os estereotipos que supoñan discriminación entre homes e mulleres, así como calquera manifestación de violencia contra a muller. d) Fortalecer as súas capacidades afectivas en todos os ámbitos da personalidade e nas súas relacións cos demais e resolver pacíficamente os conflitos, así como rexeitar a violencia, os prejuicios de calquera tipo e os comportamentos sexistas. e) Desenvolver destrezas básicas na utilización das fontes de información para, con sentido crítico, incorporar novos coñecementos. Adquirir unha preparación básica no campo das tecnoloxías, especialmente as da información e a comunicación. f ) Concibir o coñecemento científico como un saber integrado, que se estrutura en distintas disciplinas, así como coñecer e aplicar os métodos para identificar os problemas nos diversos campos do coñecemento e da experiencia. g) Desenvolver o espírito emprendedor e a confianza nun mesmo, a participación, o sentido crítico, a iniciativa persoal e a capacidade para aprender a aprender, planificar, tomar decisións e asumir responsabilidades. h) Comprender e expresar con corrección, oralmente e por escrito, na lingua castelá e, si houbela, na lingua cooficial da comunidade autónoma, textos e mensaxes complexas, e iniciarse no coñecemento, a lectura e o estudo da literatura. i ) Comprender e expresarse nunha ou máis linguas estranxeiras de xeito apropiado. j ) Coñecer, valorar e respectar os aspectos básicos da cultura e a historia propias e dos demais, así como o patrimonio artístico e cultural. k) Coñecer e aceptar o funcionamento do propio corpo e o dos outros, respectar as diferenzas, afianzar os hábitos de coidado e saúde corporais e incorporar a educación física e a práctica do deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social. Coñecer e valorar a dimensión humana da sexualidade en toda a súa diversidad. Valorar críticamente os hábitos sociais relacionados coa saúde, o consumo, o coidado dos seres vivos e o medio ambiente, e contribuír así á súa conservación e mellora. l ) Apreciar a creación artística e comprender a linguaxe das distintas manifestacións artísticas, utilizando diversos medios de expresión e representación.

Descrición do modelo competencial

Na descrición do modelo competencial inclúese o marco de descriptores competenciales, no que aparecen os contidos reconfigurados desde un enfoque de aplicación que facilita o adestramento das competencias; recordemos que estas non se estudan, nin se ensinan: adéstranse. Para iso, é necesaria a xeración de tarefas de aprendizaxe que permita ao alumnado a aplicación do coñecemento mediante metodoloxías de aula activas.

Abordar cada competencia de xeito global en cada unidade didáctica é imposible; debido a iso, cada unha destas divídese en indicadores de seguimiento (entre dúas e cinco por competencia), grandes alicerces que permiten describila dun xeito máis

preciso; dado que o carácter destes é aínda moi xeral, o axuste do nivel de concreción esixe que devanditos indicadores divídanse, á súa vez, no que se denominan descriptores da competencia, que serán os que «describan» o grado competencial do alumnado. Por cada indicador de seguimiento atoparemos entre dous e catro descriptores, cos verbos en infinitivo.

En cada unidade didáctica cada un destes descriptores concrétase en desempeños competenciales, redactados en terceira persoa do singular do presente de indicativo. O desempeño é o aspecto específico da competencia que se pode adestrar e evaluar de xeito explícito; é, xa que logo, concreto e objetivable. Para o seu desenvolvemento, partimos dun marco de descriptores competenciales definido para o proxecto e aplicable a todas as asignaturas e cursos da etapa.

Respectando o tratamento específico nalgunhas áreas, os elementos transversales, tales como a comprensión lectora, a expresión oral e escrita, a comunicación audiovisual, as tecnoloxías da información e a comunicación, o emprendimiento e a educación cívica e constitucional, traballaranse desde todas as áreas, posibilitando e fomentando que o proceso de ensino-aprendizaxe do alumnado sexa o máis completo posible.

Por outra banda, o desenvolvemento e a aprendizaxe dos valores, presentes en todas as áreas, axudarán a que os nosos alumnos e alumnas aprendan a desenvolverse nunha sociedade ben consolidada na que todos podamos vivir, e en cuxa construción colaboren.

A diversidad dos nosos alumnos e alumnas, cos seus estilos de aprendizaxe diferentes, hanos de conducir a traballar desde as diferentes potencialidades de cada un deles, apoiándonos sempre nas súas fortalezas para poder dar resposta ás súas necesidades.

No área de Educación Plástica, Visual e Audiovisual.

No área de Educación Plástica, Visual e Audiovisual incidiremos no adestramento de todas as competencias de xeito sistemático facendo fincapé nos descriptores máis afines ao área.

Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía A área é unha oportunidade para utilizar a linguaxe simbólica así como a profundización en aspectos espaciais da realidade e a súa representación gráfica.

Tamén no área adéstranse procedementos relacionados co método científico, como son: a observación, a experimentación, o descubrimento, a reflexión e a análise.

Os descriptores que traballaremos fundamentalmente serán: • Respectar e preservar a vida dos seres vivos da súa contorna.

• Tomar conciencia dos cambios producidos polo ser humano na contorna natural e as repercusiones para a vida futura.

• Comprender e interpretar a información presentada en formato gráfico.

Comunicación lingüística Esta área contribúe á adquisición da competencia lingüística na medida que favorece a comprensión e expresión oral e escrita ao promover o coñecemento e a utilización do vocabulario específico referido á expresión artística e ao explorar diferentes canles de comunicación.

Os descriptores que priorizaremos serán: • Comprender o sentido dos textos escritos e orais.

• Manexar elementos de comunicación non verbal, ou en diferentes registros, nas diversas situacións comunicativas.

• Respectar as normas de comunicación en calquera contexto: quenda de palabra, escoita atenta ao interlocutor?

Competencia digital Dentro do área aparecen contidos que fan referencia á contorna audiovisual e multimedia dando especial importancia ao uso de ferramentas tecnolóxicas, para a creación de producións audiovisuales.

Para iso, neste área, traballaremos os seguintes descriptores da competencia: • Utilizar as distintas canles de comunicación audiovisual para transmitir informacións diversas.

• Comprender as mensaxes que veñen dos medios de comunicación.

• Empregar distintas fontes para a procura de información.

Conciencia e expresións culturais A área de Educación Plástica, Visual e Audiovisual contribúe, especialmente, a adquirir a competencia artística e cultural. Xa que se pon o énfasis en ampliar o coñecemento dos diferentes códigos artísticos e na utilización das técnicas e os recursos que lles son propios. O alumnado aprende a mirar, ver, observar e percibir, e desde o coñecemento da linguaxe visual, a apreciar os valores estéticos e culturais das producións artísticas. Por outra banda, contribúese a esta competencia cando se experimenta e investiga con diversidad de técnicas plásticas e visuales e é capaz de expresarse a través da imaxe.

Polo que nesta área, traballaremos os seguintes descriptores: • Mostrar respecto cara ao patrimonio cultural mundial nas súas distintas vertentes (artístico-literaria, etnográfica, científico-técnica?), e cara ás persoas que contribuíron ao seu desenvolvemento.

• Valorar a interculturalidad como unha fonte de riqueza persoal e cultural.

• Apreciar os valores culturais do patrimonio natural e da evolución do pensamento científico.

• Expresar sentimentos e emocións mediante códigos artísticos.

• Apreciar a beleza das expresións artísticas e as manifestacións de creatividade e gusto pola estética no ámbito cotián.

• Elaborar traballos e presentacións con sentido estético.

Competencias sociais e cívicas Esta área é unha boa ferramenta para potenciar a competencia social e cívica. Na medida que as producións artísticas pódense suscitar como traballo en equipo, sendo unha oportunidade para fomentar a cooperación, o respecto, a tolerancia,

etc. Por outra banda o fomento da creatividade no aula, leva a valorar diversos enfoques e formulacións.

Para iso adestraremos os seguintes descriptores: • Mostrar disponibilidad para a participación activa en ámbitos de participación establecidos.

• Recoñecer riqueza na diversidad de opinións e ideas.

• Aprender a comportarse desde o coñecemento dos distintos valores.

Sentido de iniciativa e espírito emprendedor Esta área colabora en gran medida na adquisición do sentido de iniciativa e espírito emprendedor xa que en todo proceso de creación hai que converter unha idea nun produto e para iso hanse de desenvolver estratexias de planificación, de previsión de recursos, de anticipación e avaliación de resultados. Este proceso, sitúa ao alumnado ante un proceso que lle obriga a tomar decisións de xeito autónomo. Todo isto, xunto co espírito creativo, a experimentación, a investigación, e a autocrítica fomentan a iniciativa e o espírito emprendedor.

Os descriptores que adestraremos son: • Ser constante no traballo, superando as dificultades.

• Priorizar a consecución de obxectivos grupales sobre os intereses persoais.

• Configurar unha visión de futuro realista e ambiciosa.

• Atopar posibilidades na contorna que outros non aprecian.

Aprender a aprender Esta materia contribuirá á competencia para aprender a aprender na medida en que favoreza a reflexión sobre os procesos e a propia experimentación creativa, xa que esta implica tómaa de conciencia das propias capacidades e recursos, así como a aceptación dos propios erros como instrumento de mellora.

Os descriptores que adestraremos son: • Gestionar os recursos e as motivaciones persoais en favor da aprendizaxe.

• Aplicar estratexias para mellóraa do pensamento creativo, crítico, emocional, interdependiente?

• Seguir os pasos establecidos e tomar decisións sobre os pasos seguintes en función dos resultados intermedios.

• Evaluar a consecución de obxectivos de aprendizaxe.

Criterios de avaliación

Contidos

- Todos somos 1. Identificar a creadores. creación artística como necesidade - Expresión de expresión persoal: persoal que imaxinación e mostra a creatividade. imaxinación e a - A arte como creatividade do proceso que artista. implica razón e emoción.

- Fases do proceso creativo.

- O simbolismo e a 2. Descubrir que a obra de arte metáfora na arte. resulta dun - As posibilidades proceso longo de de expresión: investigación e diversidade de busca que implica materiais e emoción e razón. soportes.

- Diversidade de técnicas: planas e en volume.

- Do artesanal ás tecnoloxías dixitais.

- Máis alá do obxecto na arte actual.

- Arte dixital.

3. Comprender o uso da linguaxe metafórica e simbólica na arte.

Estándares de aprendizaxe avaliables

1.1. Produce imaxes nas que expresa as súas ideas e conta experiencias persoais, mostrando imaxinación e creatividade.

1.2. Recoñece a peculiaridade das obras dos artistas.

CC

CCL, CSC, CSIEE, CCEC

CAA, CSC, CCEC

2.1. Entende o proceso de creación artística e as súas fases, aplicándoo na realización dos seus proxectos.

CMCT, CAA, CSIEE

2.2. Investiga sobre o proceso creativo de artistas e o propio, descubrindo niso aspectos tanto emocionais coma racionais.

CMCT, CAA, CSIEE, CCEC

2.3. Realiza distintos bosquexos para CAA, elixir o mellor de entre eles e cambia CSIEE, CCEC a súa obra para mellorala.

3.1. Recoñece que as imaxes non son evidentes, senón simbólicas, mostrando o que o artista quere mostrar.

CCL, CAA, CSC, CCEC

3.2. Entende e aplica o significado metafórico das mensaxes expresadas mediante imaxes.

CCL, CAA, CSC, CCEC

4. Coñecer e 4.1. Experimenta con experimentar con distintos materiais distintos materiais. e elixe os máis adecuados para a realización de proxectos artísticos.

CMCT, CAA, CSIEE, CCEC

5. Coñecer e experimentar distintas técnicas artísticas.

5.1. Coñece e utiliza con CMCT, propiedade CAA, distintos CSC, procedementos para representar e CSIEE, expresarse.

CCEC

6. Coñecer e experimentar procesos de creación contemporánea.

6.1. Coñece novas formas de expresión artística contemporánea.

CMCT, CAA, CCEC

6.2. Descobre as posibilidades das novas tecnoloxías para a actividade artística e produce obras utilizando recursos dixitais.

CMCT, CD, CAA, CSIEE, CCEC

Criterios de avaliación

Contidos

- O patrimonio: o valor 1. Recoñecer e da arte. comprender as relacións da arte coa - O papel do artista na sociedade, a súa sociedade. necesidade e valor.

- Análise formal da obra de arte.

- Análise e crítica.

- Arte popular, arte comunitaria.

- Arte urbana.

2. Valorar o papel do - Arte relacional. patrimonio na - Artivismo: entre a construción da arte e o activismo. identidade e a memoria colectiva.

Estándares de aprendizaxe avaliables

1.1. Identifica e comprende as relacións da arte e o artista coa sociedade.

CC

CCL, CD, CAA, CSC, CCEC

1.2. Recoñece o papel do artista na sociedade e os distintos valores e usos da arte.

CSC, CCEC

2.1. Coñece manifestacións artísticas culturais, tanto do seu propio patrimonio como do doutros, valorándoas.

CD, CSC, CSIEE, CCEC

2.2. Identifica o patrimonio como reflexo dunha época, momento ou situación.

CSC, CSIEE, CCEC

3. Realizar obras que reflexionen de xeito crítico sobre a identidade e a sociedade.

3.1. Utiliza a arte para reflexionar criticamente sobre a sociedade en que vive.

4. Analizar desde un punto de vista formal e crítico as obras de arte para comprendelas e realizar obras tendo estes aspectos en conta.

4.1. Identifica e analiza aspectos formais dunha obra.

CMCT, CAA, CCEC

4.2. Contempla, critica e valora as obras situándoas no seu contexto.

CCL, CAA, CSC, CCEC

3.2. Crea obras que parten da súa identidade persoal e colectiva.

4.3. Aplica aspectos formais e críticos na creación de obras propias.

5. Recoñecer formas de expresión de arte social e comunitaria, levando a cabo accións que permitan a interacción e a acción social por medio da arte.

6. Recoñecer e valorar profesións relacionadas co patrimonio, a arte e a artesanía, coa súa promoción, coidado e conservación.

CAA, CSIEE, CCEC

5.1. Coñece e diferencia distintas formas de arte social.

CD, CAA, CSC, CCEC 5.2. Deseña e realiza CCL, proxectos colectivos de CAA, acción social, crítica e CSC, artivismo por medio da CSIEE, arte.

CCEC 6.1. Distingue e valora o CAA, labor de profesionais relacionados coa CSC, promoción, o coidado e CCEC a conservación da arte.

6.2. Recoñece, diferenciando, o labor do artista cronista e a do revolucionario.

CCL, CSC, CSIEE, CCEC CCL, CSC, CCEC

CSC, CCEC

Criterios de avaliación

Contidos

- A arte, coñecemento 1. Apreciar o valor da arte como modo de sensible. identificación e - Arte e natureza. recoñecemento.

- Identidade e contorno.

- Aprender a mirar.

- O paso do tempo.

- O artista observa e representa, analiza e interpreta.

- Morfoloxía da 2. Valorar e aplicar a natureza. experiencia sensorial, - Formas a intuición e a xeométricas. emoción no proceso creativo.

Estándares de aprendizaxe avaliables

1.1. Observa o contorno natural recoñecendo vínculos a ritmos, movementos e ciclos de vida.

1.2. Identifícase e recoñece relacións con outros seres vivos e co seu contorno, implicándoas na súa creación artística.

2.1. Recoñece e valora o sensorial e emocional no encontro coa natureza.

CC

CMCT, CAA, CCEC CAA, CSC, CSIEE, CCEC CMCT, CAA, CSC, CCEC

2.2. Utiliza as súas CAA, sensacións e intuicións CSIEE, como motores para a CCEC creación artística.

3. Recoñecer a arte como 3.1. Observa e analiza con CMCT, modo de atención e CAA, coñecemento, sensibilidade para CSC, desenvolvendo coñecer o seu CSIEE destrezas de contorno. percepción do 3.2. Traduce as súas CCL, contorno e percepcións a CSIEE, traducíndoas á creacións artísticas.

CCEC linguaxe artística.

4. Representar e 4.1. Observa o contorno interpretar a natureza recoñecendo CMCT, a partir da estruturas formais, CAA, observación e a relacións e ritmos en CSIEE, análise morfolóxica. distintos elementos, CCEC traducíndoos a linguaxes artísticas.

4.2. Practica o debuxo do CMCT, natural, poñendo CAA, atención ás estruturas CCEC e formas.

5. Recoñecer e 5.1. Identifica padróns representar formas e xeométricos no mundo CMCT, padróns xeométricos. natural e no seu CAA contorno.

5.2. Recoñece e representa formas xeométricas planas, resolvendo construcións de polígonos.

CMCT, CAA

5.3. Crea composicións creativas a partir de formas xeométricas planas.

CMCT, CAA, CSC, CCEC

6. Apreciar a relación 6.1. Coñece e valora formas entre natureza e de relación entre arte e CMCT, patrimonio coñecendo natureza, artistas e CAA, posibilidades para a obras de arte, CSC, actividade artística, diferenciando aquelas CCEC responsabilizándose que a respectan e se polo seu coidado. preocupan por ela.

6.2. Responsabilízase do CMCT, coidado do contorno, CSC, entendendo a súa CSIEE, propia creación como medio para facelo.

CCEC

Criterios de avaliación

Contidos

- Crear con estilo propio.

- O proceso de deseño.

- Moda en transformación.

- Deseño téxtil.

- Accesorios para unha colección.

- Complementos de moda.

1. Recoñecer o atavío (roupa e complementos) como sinal de identidade e expresión do corpo.

2. Coñecer distintos estilos, e a evolución destes na historia da moda.

Estándares de aprendizaxe avaliables

1.1. Recoñece o atavío e a aparencia como expresión da identidade.

1.2. Aprecia a capacidade expresiva do corpo e acepta as diferenzas como diversidade cultural.

2.1. Analiza formas e proporcións de distintos estilos recoñecendo a súa capacidade expresiva.

2.2. Identifica atavíos asociados a diferentes momentos históricos.

CC

CCL, CSC, CSIEE, CCEC CCL, CMCT, CSC, CCEC CCL, CAA, CCEC CSC, CCEC

3. Deseñar coleccións de 3.1. Recoñece procesos CMCT, moda en función dun implicados no deseño e CD, estilo e unha intención produción de roupa e CCEC expresiva, seguindo complementos. procesos 3.2. Deseña moda e normalizados.

CCL, complementos con creatividade, CAA, dominando a linguaxe CSIEE, plástica, o movemento CCEC e a expresividade.

4. Achegamento a profesións afíns: estilismo, deseño de escenografías, fotografía creativa.

5. Deseñar, analizar e crear complementos, valorándoos como sinais de identidade.

6. Coñecer e analizar criticamente elementos do sistema de mercado e a ecoloxía no mundo da

4.1. Coñece diferentes saídas profesionais afíns ao deseño de moda.

CAA, CSC, CSIEE, CCEC

4.2. Crea escenografías, realiza fotografías e analiza estas con criterio estético para presentar moda.

CCL, CMCT, CD, CSIEE, CCEC

5.1. Analiza diferentes tipos de deseño de complementos, a súa estética e funcionalidade.

CCL, CMCT, CD, CAA, CSC, CSIEE, CCEC

5.2. Comprende e realiza deseños tridimensionais utilizando sistemas de representación gráfica.

CCL, CMCT, CD, CAA, CSC, CSIEE, CCEC

6.1. Coñece e valora diferentes modos de creación de obxectos, tanto tradicionais como innovadores.

CAA, CSC, CSIEE, CCEC

moda, valorando tanto 6.2. É crítico ante a a innovación como a publicidade e o sistema CAA, tradición no deseño.

CSC, de mercado e produción da moda, CSIEE, con conciencia CCEC ecolóxica.

Criterios de avaliación

Contidos

- O papel social das artes gráficas.

- Comunicación e linguaxe visual.

- O deseñador gráfico.

- Narrativa gráfica.

- Da animación e o audiovisual á arte dos novos medios.

- Estratexias audiovisuais.

- Claves para un bo deseño web.

- Animación interactiva.

1. Recoñecer a utilidade das imaxes na vida cotiá para a transmisión de mensaxes.

Estándares de aprendizaxe avaliables

1.1. Atopa a intencionalidade en imaxes e mensaxes visuais que o rodean.

CC

CCL, CD, CAA

1.2. Dá exemplos do poder da imaxe para transmitir ideas e valores e promover condutas.

CCL, CD, CAA, CSC, CSIEE

1.3. Recoñece algunhas claves de persuasión en anuncios publicitarios.

CAA, CSC, CSIEE, CCEC

2. Identificar significante 2.1. Constrúe metáforas e significado nun visuais. signo visual.

CCL, CSIEE, CCEC

2.2. Realiza imaxes a partir de ideas fuxindo do evidente e facendo asociacións pouco usuais.

CCL, CAA, CSIEE, CCEC

3. Empregar elementos da linguaxe visual e estratexias de composición de imaxes e textos.

3.1. Aplica estratexias de composición, utilizando creativamente a tipografía e outros aspectos do deseño.

CCL, CAA, CSC, CSIEE

4. Aplicar fundamentos de vídeo e fotografía.

4.1. Utiliza distintos tipos de encadramentos e angulacións de cámara.

CMCT, CD, CAA, CSIEE

5. Recoñecer e utilizar recursos narrativos dos que se valen os mass media e medios audiovisuais.

4.2. Utiliza a luz como recurso expresivo ou potenciador da mensaxe.

CCL, CMCT, CD, CAA

5.1. Secuencia imaxes para crear unha historia.

CCL, CAA, CSIEE

5.2. Debuxa un story board para un produto audiovisual.

CCL, CD, CAA CSIEE

5.3. Coñece obras visuais e multimedia.

CD, CSC, CCEC

6. Coñecer distintas 6.1. Crea mensaxes e CCL, profesións do campo constrúe historias con CD, das artes gráficas e imaxes e/ou vídeos con CAA, multimedia e o uso de recursos tecnolóxicos. tecnoloxías dixitais, da CCEC información e as 6.2. Coñece as posibilidades CMCT, comunicacións. creativas de CD, aplicacións en CAA, dispositivos móbiles, CSIEE, páxinas web e videoxogos.

CCEC

Criterios de avaliación

Contidos

- Deseño ecolóxico e obsolescencia programada.

- Contrapublicidade para o consumo responsable.

- Publicidade e ética.

- Coleccionismo.

- Representar o obxecto.

1. Desenvolver unha mirada crítica ante o consumo esaxerado e irreflexivo e unha conciencia ecolóxica.

Estándares de aprendizaxe avaliables

1.1. É crítico con actitudes pouco sostibles e considera o cambio de hábitos.

1.2. Aprecia o natural, as producións artesanais e a reciclaxe fronte ao consumismo desmesurado.

CC

CMCT, CAA, CSC, CSIEE CCL, CMCT, CAA, CSC, CSIEE

- Métodos de construción en volume.

2. Analizar de xeito crítico o mundo da publicidade.

2.1. Diferenza entre publicidade e contrapublicidade.

2.2. Coñece estratexias publicitarias para aplicalas en mensaxes contrapublicitarias.

3. Diferenciar distintas 3.1. Distingue entre debuxo formas de expresivo e descritivo, representación dos entre bosquexo e obxectos e pasos para esbozo. o seu deseño.

3.2. Coñece os pasos que cómpre seguir para o deseño e a representación de obxectos.

4. Coñecer diferentes métodos de construción e transformación tridimensional.

4.1. Experimenta posibilidades de transformación e intervención de obxectos.

CCL, CD, CSC, CCEC CCL, CD, CSC, CSIEE CCL, CMCT, CAA, CCEC CMCT, CAA, CSIEE CMCT, CSIEE, CCEC

4.2. Distingue e utiliza CMCT, distintos CAA, procedementos para a construción en volume. CSIEE, CCEC 5. Deseñar e construír de 5.1. Realiza deseños tendo xeito sostible. en conta os distintos aspectos que afectan á sostibilidade.

CMCT, CSC, CSIEE

5.2. Constrúe obxectos aplicando criterios de CMCT, sostibilidade, CSC, reutilizando ou utilizando materiais de CSIEE, CCEC reciclaxe ou non contaminantes.

6. Apreciar e procurar a 6.1. Coñece e valora artistas CMCT, sostibilidade do e obras que se CSC, ámbito, coñecendo as preocupan pola CCEC posibilidades da arte sostibilidade. e a actividade artística 6.2. Responsabilízase da CCAA, para iso. sostibilidade do CSC, contorno, entendendo CSIEE,

a súa propia creación como medio para facelo.

CCEC

Criterios de avaliación

Contidos

1. Valorar o papel do - Distintos estilos. interiorismo e a - Espazos vitais: decoración na estética interiorismo e cotiá e dos decoración. profesionais - Artes decorativas. implicados niso.

- O debuxo normalizado.

- Perspectiva e sistemas de representación.

2. Coñecer variacións - Proxección nos estilos ortogonal: sistema decorativos ao longo axonométrico. da historia.

- O sistema diédrico.

- As formas no espazo.

- Curvas no deseño: 3. Recoñecer o uso das tanxencias e enlaces. artes decorativas no deseño e na decoración diferenciando distintos tipos.

4. Coñecer o deseño industrial.

Estándares de aprendizaxe avaliables

CC

1.1. Observa e goza dos valores estéticos dos espazos interiores, valorando o seu impacto emocional.

1.2. Coñece diferentes profesións asociadas á decoración e o interiorismo.

CMCT, CAA, CSIEE, CCEC

2.1. Diferencia estilos dentro do interiorismo e a decoración.

CSC, CCEC

2.2. Coñece a evolución histórica desta disciplina.

CAA, CSC, CCEC

CAA, CSC, CSIEE, CCEC

3.1. Diferenza entre as artes CMCT, decorativas.

CSC, CCEC 3.2. Valora a achega das CSC, artes decorativas na creación de ambientes. CCEC 4.1. Coñece os fundamentos do deseño industrial.

CMCT, CD, CCEC

4.2. Diferencia as distintas fases do proceso de creación de obxectos en masa.

CMCT, CD, CCEC

5. Diferenciar as fases de 5.1. Recoñece procesos de creación de formas no creación de deseños e espazo. formas no espazo e aplica criterios de normalización.

CMCT, CAA, CCEC

5.2. Entende as diferenzas entre os distintos sistemas de representación.

CMCT, CD, CAA

5.3. Representa volumes en perspectiva axonométrica.

6. Crear formas no espazo.

CMCT, CD, CAA CMCT, CD, CCEC CMCT, CD, CCEC

6.1. Crea deseños con composicións de formas modulares.

6.2. Aplica os fundamentos das tanxencias á creación e o deseño.

Criterios de avaliación

Contidos

1. Deseñar e valorar os - Deseñar espazos. espazos tendo en - Profesionais do conta a súa estética, a deseño e a súa función e a construción de relación co seu espazos. contorno.

- O proxecto construtivo.

- A perspectiva cónica.

- Tipos de perspectiva 2. Coñecer distintas cónica. profesións afíns ao - Intervención no deseño e a espazo. construción de espazos, valorando a - Rehabilitación de innovación e a edificios e espazos. proposta de ideas - Deseño espacial, creativas para a urbanismo e evolución dos espazos paisaxismo. e o modo de habitalos.

- Construción, tecnoloxía e 3. Representar edificios e natureza. o seu contorno, utilizando a perspectiva cónica como sistema idóneo para recrear espazos e volumes.

Estándares de aprendizaxe avaliables

1.1. Analiza criticamente os espazos do seu contorno.

CC

CMCT, CAA, CSIEE

1.2. Deseña espazos creativamente, buscando solucións estéticas e funcionais ás necesidades.

CMCT, CAA, CSC, CSIEE

2.1. Familiarízase con saídas profesionais afíns á arquitectura e creación de espazos en xeral.

CMCT, CSC, CCEC

2.2. Analiza construcións CMCT, valorando a innovación CD, e a súa repercusión nas CSC, formas de habitar.

CCEC 3.1. Proxecta espazos elixindo o sistema de representación máis adecuado, utilizando, segundo o obxectivo, debuxos descritivos ou perceptivos.

CMCT, CAA, CSIEE

3.2. Realiza perspectivas cónicas frontais e oblicuas, elixindo o punto de vista máis adecuado.

CMCT, CAA, CSIEE

4. Coñecer as posibilidades de intervención do espazo coa intención de apropiación ou rehabilitación.

4.1. Coñece e analiza distintas formas de intervención do espazo para a súa reutilización.

CSC, CSIEE, CCEC

4.2. Valora posibilidades e usos das intervencións artísticas sobre o espazo.

CSC, CSIEE, CCEC

5. Ter en conta as necesidades da comunidade ao proxectar espazos de uso compartido.

5.1. Proxecta e analiza criticamente as CMCT, construcións e o uso de CAA, espazos compartidos CCEC en relación coa comunidade.

6. Concibir particularidades e realizar propostas no deseño e a configuración de espazos de exterior, urbanismo e paisaxismo.

6.1. Analiza o contorno como espazo urbanístico ou paisaxe.

6.2. Analiza e valora criticamente os elementos urbanos de uso comunitario.

CMCT, CSC, CSIEE, CCEC CMCT, CSC, CSIEE, CCEC

6.3. Deseña mobiliario urbano, visualizando as CMCT, tres dimensións e CSC, elixindo o sistema de CSIEE, representación CCEC adecuado.

Criterios de avaliación

Contidos

- Primeira pel: a 1. Recoñecer as epiderme. posibilidades da arte para unha vida máis - Segunda pel: a creativa e roupa. enriquecedora.

- Terceira pel: a casa.

- Cuarta pel: o ámbito

Estándares de aprendizaxe avaliables

1.1. Coñece artistas que traballan en distintas disciplinas, especialmente actuando en favor dun mundo mellor ou promovendo valores.

CC

CAA, CSC, CSIEE, CCEC

social, a identidade.

1.2. Recoñece o impacto da - A arte da actividade artística e gastronomía. creativa en distintos ámbitos da vida.

- Recuperar a natureza.

- Arte para o 2. Recoñecer a arte como 2.1. Recoñece os valores da encontro. modo de coñecemento arte para a e forma de comunicación e o - Arte e ciencia para o experiencia para a encontro. cambio. mellora.

- A creatividade como 2.2. Utiliza a experiencia actitude. artística para coñecer, para a reflexión e para promover o cambio.

3. Percibir e interpretar 3.1. Investiga sobre a criticamente as estética en vestir en formas do seu diferentes épocas contorno cultural, históricas. sendo sensible ás súas calidades plásticas 3.2. Observa e analiza, estéticas e funcionais. utilizando a linguaxe visual, os obxectos do contorno na súa vertente estética e de funcionalidade e utilidade.

3.3. Compara tradicións culturais reflectidas en obxectos artísticos, encontrando semellanzas.

4. Realiza obras artísticas de xeito interdisciplinario, experimentando e utilizando diferentes soportes e técnicas.

CAA, CSC, CSIEE, CCEC CCL, CSC, CSIEE, CCEC CAA, CSC, CSIEE, CCEC CAA, CSC, CSIEE, CCEC CMCT, CAA, CSIEE, CCEC CAA, CSC, CSIEE, CCEC

4.1. Recoñece posibilidades CMCT, plásticas e creativas en CAA, materiais e obxectos de CCEC uso cotián.

4.2. Utiliza a natureza como CMCT, material e soporte para CSIEE, a composición artística.

CCEC 4.3. Prepara espazos onde a estética e a arte sexan elementos predominantes.

CMCT, CAA, CCEC

5. Crear utilizando as 5.1. Coñece a relación capacidades estreita e directa entre expresivas da linguaxe arte e tecnoloxía.

CMCT, CD, CCEC

plástica e visual, pero tamén a aplicación da ciencia e a tecnoloxía.

5.2. Utiliza as novas tecnoloxías da información e a comunicación para levar a cabo os seus proxectos artísticos.

6. Crear tendo en conta a 6.1. Comparte as súas ideas, estrutura narrativa e planificando os pasos expresiva básica da que cómpre seguir na linguaxe gráfica, realización de audiovisual e proxectos artísticos. multimedia.

Considérase que en toda proposta de creación artística se valoran, de xeito xeral, criterios como: - Realiza as súas obras tendo en conta os distintos elementos da linguaxe plástica e visual que requira a obra: liña, forma, cor, textura, volume...; ademais de aplicar leis de composición; adecuando medidas, proporcións e aspectos de perspectiva.

- Emprega os materiais e as técnicas adecuadas con coidado e precisión.

- A súa obra é persoal (orixinal e creativa).

CMCT, CD, CSIEE, CCEC CCL, CD, CAA, CSIEE, CCEC

Concrección dos obxectivos para o curso

1.

Analizar de forma crítica as cualidades estéticas, plásticas e funcionáis das imaxes e as formas do entorno.

2.

Utilizar técnicas e procedimentos propios dos linguaxes visuais para a expresión creativa de ideas e experiencias e o establecemento de relación interdisciplinares con outras materias 3.

Identificar os valores expresivos dos lenguaxes e soportes en fotografía, video, cine, televisión, cómic e fotonovela elixindo a fórmula máis axeitada para a expresión de emocións vivenzas e sentimentos.

4.

Valorar o patrimonio artístico e cultural mundial, europeo, español e de Galicia como un medio de comunicación e disfrute individual e colectivo contribuíndo á sua conservación, a través del respecto e divulgación das obras de arte 5.

Seleccionar os elementos configurativos dos lenguaxes visuais e os graficoplásticos: formas, elementos de expresión, cor, luz, volumen, sistemas de representación e perspectiva en función da mensaxe que se queira transmitir.

6.

Aplicar ás propias creacións materiaies e técnicas de expresión plástica valorando os avances no seu proceso creativo e no uso das tecnoloxías da información e a comunicación.

7.

Pasar figuras representadas no sistema diédrico a sistemas perspectivos de maneira que sexan eficaces para a comunicación.

8.

Expresar, por medio da lenguaxe plástica, emocións y sentimentos, vivenzas e ideas, entendiéndolo como un medio de enriquecimento da comunicación, a reflexión crítica e o respecto entre as personas.

9.

Realizar composicións que favorezcan e amplíen a capacidade expresiva, valorando o esforzo que supón o proceso creativo.

10. Respectar os acenos de identidade do patrimonio cultural e artístico 11. Interpretar, con respecto, outros xeitos de expresión visual e plástica diferentes ás propias, recoñecendo a diversidad cultural como valor enriquecedor.

12. Analizar os elementos que integran as distintas linguaxes audiovisuales, as súas finalidades e utilizar as tecnoloxías da información e a comunicación como fonte de consulta de forma autónoma e crítica e no propio proceso creativo.

13. Participar en actividades de grupo respectando os modos de expresión visual e plástica diferentes aos propios con actitudes de interese, flexibilidad e tolerancia.

14. Desenvolver actitudes de cooperación, constancia no traballo, mantemento da orde e limpeza e conservación do material individual e colectivo.

Concrección para cada Estándar de Aprendizaxe de Temporalización

Unidade 1 Título

A identidade do artista

Descrición da unidade

Neste tema recoñecemos a arte como forma de comunicación subxectiva e simbólica, como expresión persoal, como proceso racional e emocional; desenvolvemos a necesidade de coñecer distintos materiais e técnicas, de ter habilidades e destrezas, pero sobre todo de desenvolver a imaxinación e a iniciativa, a experimentación, ademais da organización, todo iso necesario para o proceso de creación.

A través das actividades propostas na unidade, perséguese que os alumnos e as alumnas adquiran os seguintes coñecementos: - A arte como necesidade de expresión humana e a arte como profesión.

- A arte como proceso que implica razón e emoción.

- Importancia da imaxinación e a creatividade para a creación artística.

- A subxectividade da expresión persoal do artista na obra.

- O simbolismo e a metáfora na arte: máis alá do evidente, da copia ou imitación.

- Os distintos materiais e soportes para a actividade artística que implican conceptos e ferramentas derivados deles.

- A diversidade de técnicas e procesos creativos.

Temporalización:

Setembro: Outubro: Unidade 2 Título

O artista e a sociedade Descrición da unidade

Esta unidade permítenos tratar as relacións do artista e as súas obras coa sociedade que o rodea; das relacións entre a memoria persoal e a colectiva, a cultura e a arte; de como foi cambiando a figura do artista; dos obxectivos da arte e o seu valor na sociedade e, polo tanto, do patrimonio; da súa análise e crítica, tratando de xeito especial de formas sociais da arte, e da arte urbana e outras formas de arte comunitaria que chegan ao activismo pola súa implicación social e política (artivismo).

A través das actividades propostas na unidade, perséguese que os alumnos e as alumnas adquiran os seguintes coñecementos: -

A relación do artista co seu contorno; a arte como memoria e identidade cultural.

Os distintos valores que lle damos á arte.

Análise formal e crítica da obra artística.

A arte popular: da artesanía á cultura visual.

Da arte comunitaria á arte relacional: a arte para todos.

A arte urbana.

O artivismo (sobre a implicación social da arte e do artista).

Temporalización:

Outubro: Novembro:

Unidade 3 Título

Natura

Descrición da unidade

Nesta unidade tratamos da experiencia estética, especialmente producida pola natureza, como motor da creación artística; do sensorial como forma de coñecemento e da observación sistemática e a análise que levan á comprensión do contorno; das leis que subxacen nas formas, ritmos e estruturas, etc., da natureza. Isto permítenos coñecer distintas formas de interacción do artista co medio natural que o rodea e recursos para a creación artística.

A través das actividades propostas na unidade, perséguese que os alumnos e as alumnas adquiran os seguintes coñecementos: - O encontro co natural como fonte de experiencia estética e de creación artística.

- A arte como forma de coñecemento por medio da experiencia e o emocional.

- A arte como forma de recoñecemento: identificación co contorno e mirada cultural.

- Observación e análise da natureza: debuxo artístico e debuxo xeométrico.

- Interpretación artística de linguaxes, formas, ritmos e estruturas naturais.

- Recoñecemento de formas e padróns xeométricos: construción de polígonos regulares.

Temporalización:

Novembro: Decembro:

Unidade 4 Título

Carácter

Descrición da unidade

Nesta unidade tratamos sobre o vestir, o coidado da aparencia en xeral e as profesións arredor do deseño de moda e complementos. Propóñense temas como a importancia do estilo, en relación coa identidade e a construción da propia personalidade, así como a análise das formas, as súas proporcións e os diversos materiais e texturas. Tratamos, ademais, do mundo profesional máis alá do deseñador, incluíndo o fotógrafo, o publicista, o modista, etc.

A través das actividades propostas na unidade, perséguese que os alumnos e as alumnas adquiran os seguintes coñecementos:

- O atavío como signo de identidade e expresión da personalidade.

- Historia da moda: evolución en relación con cambios políticos e sociais.

- Deseño e personalización de moda e complementos en función dun estilo e unha función.

- Profesións implicadas no ámbito da moda e complementos, a estética persoal e o atrezo.

- Escenografía e fotografía creativa.

- Proceso de deseño, produción e mercado; Tradición e innovación.

Temporalización:

Decembro: Xaneiro:

Unidade 5 Título

Promo-ver

Descrición da unidade

Nesta unidade tratamos sobre o mundo do deseño gráfico no seu papel de transmisor e narrador de ideas mediante a combinación de textos e imaxes.

Propóñense temas como o papel social das artes gráficas, a publicidade e a narrativa gráfica (cómics, viñetas, story boards, etc.). Tamén tratamos as novas tecnoloxías para a transmisión de imaxes en movemento (a arte multimedia e dixital) e a súa evolución histórica, desde a primitiva animación ata os actuais deseños web e animacións interactivas.

A través das actividades propostas na unidade, perséguese que os alumnos e as alumnas adquiran os seguintes coñecementos: - O papel social da imaxe como vehículo de transmisión de ideas e valores.

- Soportes, formatos e estratexias para unha mensaxe publicitaria efectiva.

- As artes gráficas, a linguaxe visual e o papel do deseñador gráfico.

- Imaxes secuenciadas en espazo e tempo para narrar historias: o story board.

- As novas tecnoloxías na creación artística e na comunicación audiovisual: animación, deseño web e o mercado do videoxogo.

- Estratexias audiovisuais: movementos de cámara, angulacións e iluminación.

Temporalización:

Xaneiro: Febreiro:

Unidade 6 Título

Sostibilidade

Descrición da unidade

Neste tema retomamos a relación entre arte e natureza. Partimos da idea de que o artista non pode despreocuparse da sostibilidade; por iso, tratamos, por un lado, o deseño sostible, ecolóxico, retomando da unidade anterior o ámbito

publicitario para propoñer a contrapublicidade como resposta do artista para a reflexión e actuación ante o consumismo no que vivimos, e, por outro, das posibilidades da arte para a reciclaxe e a reutilización dos obxectos.

A través das actividades propostas na unidade, perséguese que os alumnos e as alumnas adquiran os seguintes coñecementos: - O deseño ecolóxico e a obsolescencia programada.

- A publicidade e a ética. A publicidade e a contrapublicidade.

- As alternativas ao consumismo. O consumo responsable.

- Os obxectos, a arte e o deseño. A reutilización en arte de obxectos cotiáns obsoletos.

- A construción e transformación de obxectos. Procedementos de construción volumétrica.

- A representación obxectiva do obxecto.

Temporalización:

Febreiro: Marzo:

Unidade 7 Título

Interiores Descrición da unidade

Neste tema tratamos do interior dos edificios, os obxectos que conteñen, a luz que os ilumina, etc., como espello dos intereses, as intencións e as emocións das persoas que os habitan. Preséntanse algúns dos labores artesanais relacionados co interiorismo. Posteriormente, analízanse os procesos relacionados coa produción en cadea de obxectos de interior (deseño industrial), o desenvolvemento da idea, a súa realización e o necesario traspaso de información obxectiva (tanxencias, normalización, perspectivas, etc.).

A través das actividades propostas na unidade, perséguese que os alumnos e as alumnas adquiran os seguintes coñecementos: - O deseño e decoración de interiores. Profesións asociadas. O interiorista e o decorador.

- A historia dos estilos.

- As artes decorativas e a creación de ambientes.

- O deseño industrial: o proceso para a creación de obxectos en masa.

- A creación de formas no espazo. Formas modulares e tanxencias.

- A representación de formas no espazo. Normalización e sistemas de representación.

Temporalización:

Marzo: Abril:

Unidade 8 Título

Espazos compartidos Descrición da unidade

Nesta unidade tratamos sobre a ideación e creación de proxectos de construción de espazos, tanto de uso privado como de espazos para compartir. Para iso aprendemos tanto da arquitectura como da intervención e ocupación artística do espazo, xa sexa máis clásica ou innovadora; da que se ocupa de rehabilitar e reutilizar ou da construción efémera, reflexionando sobre a importancia do espazo no que nos movemos, habitamos e ocupamos, tratando, ademais, do deseño do ámbito urbano dun modo holístico.

A través das actividades propostas na unidade, perséguese que os alumnos e as alumnas adquiran os seguintes coñecementos: -

Deseñar espazos tendo en conta estética, función e a relación co seu contorno.

Os profesionais do deseño e a construción de espazos.

Sistemas de representación: o debuxo en perspectiva cónica.

Evolución e innovación no deseño, construción e modos de habitar.

A intervención do espazo: apropiación e rehabilitación de edificios e espazos.

Concepción e deseño de espazos compartidos.

Mobiliario ou equipamento urbano.

O deseño do espazo exterior: urbanismo e paisaxismo.

Temporalización:

Abril:

Maio:

Unidade 9 Título

Impacto.

Descrición da unidade

Esta unidade trata da integración transdisciplinaria. Busca explicar o concepto de artista global e a arte como forma de vida: o artista como persoa comprometida, capaz de xestionar a complexidade do proceso creativo para impactar na sociedade, achegando solucións que melloren o seu contorno.

Partindo da filosofía do artista Hundertwasser, das súas cinco peles, vaise retomando todo o aprendido estes anos e revisando o amplo espectro de prácticas artísticas; arte que envolve as nosas vidas, plásmase no corpo e

conforma a identidade; arte social e cooperativa xeradora de experiencias; arte de acción ambiental defensora da ecoloxía e transformador da paisaxe.

A través das actividades propostas na unidade, perséguese que os alumnos e as alumnas adquiran os seguintes coñecementos: - As posibilidades da arte para unha vida máis creativa e enriquecedora.

- A importancia da creatividade, entendéndoa como actitude.

- A arte como modo de expresión, coñecemento e forma de experiencia para a mellora.

- A relación da arte coa identidade, o ámbito e a vida en xeral.

- A interdisciplinariedade das artes.

- As interrelacións entre a arte, a ciencia e a tecnoloxía e as súas posibilidades para a mellora e o cambio.

- A arte como recurso para a reflexión e o cambio social.

Temporalización:

Maio:

Xuño:

GRAO MÍNIMO DE CONSECUCIÓN PARA SUPERAR A MATERIA Ademais da proposta de creación final nas que se pretende que se apliquen de xeito xeral os contidos da unidade, os alumnos poden incluír no seu portfolio as seguintes evidencias: Estándares de aprendizaxe avaliables

Selección de evidencias para o portfolio

1.1. Produce imaxes nas que expresa as súas ideas e conta experiencias persoais, mostrando imaxinación e creatividade.

1.2. Recoñece a peculiaridade das obras dos artistas.

- Portada de introdución á unidade.

- Actividade 1: “A arte descobre a realidade”.

2.1. Entende o proceso de creación - Actividade 2: “Do dito ao feito: o proceso artística e as súas fases, aplicándoo de creación”. na realización dos seus proxectos.

2.2. Investiga sobre o proceso creativo de artistas e o propio, descubrindo niso aspectos tanto emocionais como racionais.

2.3. Realiza distintos bosquexos para elixir o mellor de entre eles e cambia a súa obra para mellorala.

3.1. Recoñece que as imaxes non son evidentes, senón simbólicas, mostrando o que o artista quere mostrar.

3.2. Entende e aplica o significado

- Actividade 3: “É..., pero podería ser...".

metafórico das mensaxes expresadas mediante imaxes.

4.1. Experimenta con distintos materiais e - Actividade 4: “Un banco de forxa ou de elixe os máis adecuados para a formigón?”. realización de proxectos artísticos.

5.1. Coñece e utiliza con propiedade distintos procedementos para representar e expresarse.

6.1. Coñece novas formas de expresión artística contemporánea.

6.2. Descobre as posibilidades das novas tecnoloxías para a actividade artística e produce obras utilizando recursos dixitais.

- Actividade 5: “Unha invitación pop-up”.

- Actividade 6: “Estandartes persoais”.

Estándares de aprendizaxe avaliables

Selección de evidencias para o portfolio

1.1. Identifica e comprende as relacións da arte e o artista coa sociedade.

1.2. Recoñece o papel do artista na sociedade e os distintos valores e usos da arte.

- Portada de introdución á unidade.

- Actividade 1: “Fotografía e realidade”.

2.1. Coñece manifestacións artísticas culturais, tanto do seu propio patrimonio coma do doutros, valorándoas.

2.2. Identifica o patrimonio como reflexo dunha época, momento ou situación.

- Actividade 2: “O meu imaxinario”.

3.1. Utiliza a arte para reflexionar criticamente sobre a sociedade en que vive.

3.2. Crea obras que parten da súa identidade persoal e colectiva.

- Actividade 5: “Enmascárate”.

4.1. Identifica e analiza aspectos formais dunha obra.

4.2. Contempla, critica e valora as obras situándoas no seu contexto.

4.3. Aplica aspectos formais e críticos na creación de obras propias.

- Actividade 3: “Isto é arte?”.

5.1. Coñece e diferencia distintas formas de arte social.

5.2. Deseña e realiza proxectos colectivos de acción social, crítica e artivismo por medio da arte.

- Actividade 4: “Anímate e entra” para realizar unha instalación.

- Actividade 6: “Un equipo moi crítico”.

6.1. Distingue e valora o labor de - Actividade 3: “Isto é arte?”. profesionais relacionados coa - Actividade 4: “Anímate e entra” para promoción, o coidado e a realizar unha instalación. conservación da arte.

- Actividade 6: “Un equipo moi crítico”.

6.2. Recoñece, diferenciando, o labor do artista cronista e a do revolucionario.

Estándares de aprendizaxe avaliables

Selección de evidencias para o portfolio

1.1. Observa o contorno natural recoñecendo vínculos a ritmos, movementos e ciclos de vida.

1.2. Identifícase e recoñece relacións con outros seres vivos e co seu ámbito, implicándoas na súa creación artística.

- Portada de introdución á unidade.

- Actividade 2: “Identidade e paisaxe”.

- Actividade 1: “Sensacións”.

2.1. Recoñece e valora o sensorial e emocional no encontro coa natureza.

2.2. Utiliza as súas sensacións e intuicións como motores para a creación artística.

- Actividade 2: “Identidade e paisaxe”.

3.1. Observa e analiza con atención e - Actividade 5: “Xeometrizar”. sensibilidade para coñecer o seu contorno.

3.2. Traduce as súas percepcións a creacións artísticas.

- Actividade 4: “Irregular diversidade”.

4.1. Observa o contorno recoñecendo estruturas formais, relacións e ritmos en distintos elementos, traducíndoos a linguaxes artísticas.

4.2. Practica o debuxo do natural, poñendo atención ás estruturas e formas.

- Actividade 3: “Mandala natural”.

5.1. Identifica padróns xeométricos no - Actividade 5: “Xeometrizar”. mundo natural e no seu contorno.

5.2. Recoñece e representa formas xeométricas planas, resolvendo construcións de polígonos.

5.3. Crea composicións creativas a partir de formas xeométricas planas.

- Actividade 6: “Percorrido emocional”.

6.1. Coñece e valora formas de relación entre arte e natureza, artistas e obras de arte, diferenciando aquelas que a respectan e se preocupan por ela.

6.2. Responsabilízase do coidado do contorno, entendendo a súa propia creación como medio para facelo.

Estándares de aprendizaxe avaliables

Selección de evidencias para o portfolio

1.1. Recoñece o atavío e a aparencia como - Portada de introdución á unidade. expresión da identidade.

- Actividade 1: “Crear con estilo propio”.

1.2. Aprecia a capacidade expresiva do corpo e acepta as diferenzas como diversidade cultural.

2.1. Analiza formas e proporcións de distintos estilos recoñecendo a súa capacidade expresiva.

2.2. Identifica atavíos asociados a diferentes momentos históricos.

- Actividade 1: “Crear con estilo propio”.

3.1. Recoñece procesos implicados no deseño e produción de roupa e complementos.

3.2. Deseña moda e complementos con creatividade, dominando a linguaxe plástica, o movemento e a expresividade.

- Actividade 2: “O proceso de deseño”.

- Actividade 3: “Moda en transformación”.

4.1. Coñece diferentes saídas profesionais - Actividade 4: Deseño téxtil. afíns ao deseño de moda.

4.2. Crea escenografías, realiza fotografías e analiza estas con criterio estético para presentar moda.

5.1. Analiza diferentes tipos de deseño de - Actividade 5: “Accesorios para unha complementos, a súa estética e colección”. funcionalidade.

5.2. Comprende e realiza deseños tridimensionais utilizando sistemas de representación gráfica.

- Actividade 6: “Complementos de moda”.

6.1. Coñece e valora diferentes modos de creación de obxectos, tanto tradicionais como innovadores.

6.2. É crítico ante a publicidade e o sistema de mercado e produción da moda, con conciencia ecolóxica.

Estándares de aprendizaxe avaliables

Selección de evidencias para o portfolio

1.1. Encontra a intencionalidade en - Portada de introdución á unidade. imaxes e mensaxes visuais que o - Actividade 1: “Ilustrar”. rodean.

1.2. Dá exemplos do poder da imaxe para transmitir ideas e valores e promover condutas.

1.3. Recoñece algunhas claves de persuasión en anuncios publicitarios.

2.1. Constrúe metáforas visuais.

2.2. Realiza imaxes a partir de ideas fuxindo do evidente e facendo asociacións pouco usuais.

- Actividade 2: “Con poucas palabras”.

- Actividade 5: “Análise e crítica de imaxes”.

3.1. Aplica estratexias de composición, - Actividade 3: “Marca de clase”. utilizando creativamente a tipografía - Actividade 4: “Tipografía, forma e cor”. e outros aspectos do deseño.

4.1. Utiliza distintos tipos de encadramentos e angulacións de cámara.

4.2. Utiliza a luz como recurso expresivo ou potenciador da mensaxe.

- Actividade 6: “Narrar con imaxes”.

5.1. Secuencia imaxes para crear unha historia.

5.2. Debuxa un story board para un produto audiovisual.

5.3. Coñece obras visuais e multimedia.

- Actividade 6: “Narrar con imaxes”.

6.1. Crea mensaxes e constrúe historias - Actividade 6: “Narrar con imaxes”. con imaxes e/ou vídeos con recursos tecnolóxicos.

6.2. Coñece as posibilidades creativas de aplicacións en dispositivos móbiles, páxinas web e videoxogos.

Estándares de aprendizaxe avaliables

Selección de evidencias para o portfolio

1.1. É crítico con actitudes pouco sostibles - Portada de introdución á unidade. e considera o cambio de hábitos.

- Actividade 5: “As tres R”.

1.2. Aprecia o natural, as producións artesanais e a reciclaxe fronte ao consumismo desmesurado.

2.1. Diferencia entre publicidade e contrapublicidade.

2.2. Coñece estratexias publicitarias para aplicalas en mensaxes contrapublicitarias.

- Actividade 3: “Contraataca”.

3.1. Distingue entre debuxo expresivo e descritivo, entre bosquexo e esbozo.

3.2. Coñece os pasos que cómpre seguir para o deseño e a representación de obxectos.

- Actividade 6: “Reinventando obxectos”.

4.1. Experimenta posibilidades de transformación e intervención de obxectos.

4.2. Distingue e utiliza distintos procedementos para a construción en volume.

- Actividade 2: “Armar e desarmar”.

- Actividade 6: “Reinventando obxectos”.

5.1. Realiza deseños tendo en conta os - Actividade 1: “Lixo tecnolóxico”. distintos aspectos que afectan á sostibilidade.

5.2. Constrúe obxectos aplicando criterios de sostibilidade, reutilizando ou utilizando materiais de reciclaxe ou non contaminantes.

6.1. Coñece e valora artistas e obras que se preocupan pola sostibilidade.

6.2. Responsabilízase da sostibilidade do contorno, entendendo a súa propia creación como medio para facelo.

- Actividade 4: “Invasión ecolóxica”.

Estándares de aprendizaxe avaliables

Selección de evidencias para o portfolio

1.1. Observa e goza dos valores estéticos dos espazos interiores, valorando o seu impacto emocional.

1.2. Coñece diferentes profesións asociadas á decoración e o interiorismo.

- Portada de introdución á unidade.

2.1. Diferencia estilos dentro do interiorismo e a decoración.

2.2. Coñece a evolución histórica desta disciplina.

- Actividade 1: “O estilo modernista”.

3.1. Diferencia entre as artes decorativas. - Actividade 2: “Enreixados”.

3.2. Valora a achega das artes decorativas na creación de ambientes.

4.1. Coñece os fundamentos do deseño industrial.

4.2. Diferencia as distintas fases do proceso de creación de obxectos en masa.

- Actividade 4: “Obxectos de deseño”.

5.1. Recoñece procesos de creación de - Actividade 5: “Representar para deseños e formas no espazo e aplica construír”. criterios de normalización.

- Actividade 6: “O teu ambiente”.

5.2. Entende as diferenzas entre os distintos sistemas de representación.

5.3. Representa volumes en perspectiva axonométrica.

6.1. Crea deseños con composicións de - Actividade 2: “Enreixados”. formas modulares.

- Actividade 3: “Deseño de formas”.

6.2. Aplica os fundamentos das tanxencias á creación e o deseño.

Estándares de aprendizaxe avaliables

Selección de evidencias para o portfolio

1.1. Analiza criticamente os espazos do seu contorno.

1.2. Deseña espazos creativamente, buscando solucións estéticas e funcionais ás necesidades.

- Portada de introdución á unidade.

- Actividade 6: “Edificar”.

2.1. Familiarízase con saídas profesionais - Actividade 5: “Espazos efémeros”. afíns á arquitectura e creación de espazos en xeral.

2.2. Analiza construcións valorando a innovación e a súa repercusión nas formas de habitar.

3.1. Proxecta espazos elixindo o sistema de representación máis adecuado, utilizando, segundo o obxectivo, debuxos descritivos ou perceptivos.

3.2. Realiza perspectivas cónicas frontais e oblicuas, elixindo o punto de vista máis adecuado.

- Actividade 1: “Lugares de encontro”.

- Actividade 5: “Espazos efémeros”.

4.1. Coñece e analiza distintas formas de intervención no espazo para a súa reutilización.

4.2. Valora posibilidades e usos das intervencións artísticas sobre o espazo.

- Actividade 3: “Deseño espacial: paisaxismo”.

5.1. Proxecta e analiza criticamente as construcións e o uso de espazos compartidos en relación coa comunidade.

- Actividade 1: “Lugares de encontro”.

6.1. Analiza o contorno como espazo - Actividade 2: “Distribución de espazos urbanístico ou paisaxe. exteriores”.

6.2. Analiza e valora criticamente os - Actividade 3: “Deseño espacial: elementos urbanos de uso paisaxismo”. comunitario.

- Actividade 4: “Mobiliario urbano”.

6.3. Deseña mobiliario urbano, visualizando as tres dimensións e elixindo o sistema de representación adecuado.

Estándares de aprendizaxe avaliables

Selección de evidencias para o portfolio

1.1. Coñecer artistas que traballan en

- Portada de introdución á unidade. distintas disciplinas, especialmente - Actividade 1: “O artista global”. actuando en favor dun mundo mellor ou promovendo valores.

1.2. Recoñecer o impacto da actividade artística e creativa en distintos ámbitos da vida.

2.1. Recoñece os valores da arte para a comunicación e o encontro.

2.2. Utiliza a experiencia artística para coñecer, para a reflexión e para promover o cambio.

- Actividade 4: “Biosaudable”.

3.1. Investiga sobre a estética en vestir en - Actividade 1: “O artista global”. diferentes épocas históricas.

3.2. Observa e analiza, utilizando a linguaxe visual, os obxectos do contorno na súa vertente estética e de funcionalidade e utilidade.

3.3. Compara tradicións culturais reflectidas en obxectos artísticos, encontrando semellanzas.

4.1. Recoñece posibilidades plásticas e - Actividade 3: “Lugares para conectar”. creativas en materiais e obxectos de uso cotián.

4.2. Utiliza a natureza como material e soporte para a composición artística.

5.1. Coñece a relación estreita e directa entre arte e tecnoloxía.

5.2. Utiliza as novas tecnoloxías da información e a comunicación para levar a cabo os seus proxectos artísticos.

6.1. Comparte as súas ideas, planificando os pasos que cómpre seguir na realización de proxectos artísticos.

- Actividade 2: “Arte-tecnoloxía-natureza”.

- Actividade 5: “Un grande espectáculo”.

PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS PARA A AVALIACIÓN

- Proponse a autoavaliación do alumnado (individual ou en grupo) reflexionando sobre cuestións en torno á unidade.

- Non podemos esquecer a avaliación xeral do portfolio como instrumento que evidencia o proceso de aprendizaxe do alumno.

- Folla de rexistro individualizada para cada alumno - Exames e probas escritas Cadernos de exercicios - Materiais elaborados polos alumnos: debuxos, grabados, esculturas…

- Caderno de rexistro da actitude en clase - Caderno de rexistro de presentación dos traballos a tempo e ben feitos - Exames ou probas escritas de aqueles temas dos que teñamos que avaliar se os alumnos acadan conceptos - Probas prácticas sobre un tema concreto

CONCRECCIÓNS METODOLÓXICAS QUE REQUIRE A MATERIA

No desenvolvemento das tarefas pódense empregar diversas estratexias metodolóxicas: - Coñecer, antes de comezar, as ideas previas, as dificultades de aprendizaxe do alumnado e os recursos dispoñibles.

- Introducir de xeito xeral o alumno na unidade, anticipando as tarefas previstas e os materiais necesarios para o desenvolvemento desta.

- Realizar exposicións (tanto por parte do profesor coma dos alumnos) utilizando diferentes soportes e incidindo no uso da imaxe e na expresión multimedia (oral, visual e outras).

- Complementar as lecturas coa busca de información e a reflexión tanto individual como en grupo.

- Fomentar a realización de esquemas ou mapas visuais do que se coñece e do que se quere coñecer, así como dos procesos de traballo tanto individuais como por medio de dinámicas grupais.

- Fomentar a exposición e posta en común, tanto na clase como fóra dela.

- Realizar visitas extraescolares ou invitar personaxes de interese á aula.

Materiais e recursos didácticos que se van a utilizar.

Os seguintes materiais de apoio poden reforzar e ampliar o estudo dos contidos da área de Educación Plástica, Visual e Audiovisual: - Os materiais dixitais (vídeos, presentacións, animacións...) asociados á unidade.

- Outros recursos.

Recursos dixitais - Empregaremos a web como recurso didáctico para que os alumnos accedan a información relevante sobre a materia .

- Enlaces web: http://anayaeducacion.com e http://leerenelaula.com/planlector

Criterios sobre a avaliación, cualificación e promoción do alumnado

Posto que non nos centraremos nos contidos conceptuais o noso obxectivo é que adquiran toda unha serie de contidos actitudinais e sobre todo procedimentales para que os poidan aplicar no resto das súas materias (mapas de Historia, carteis para Lingua, etc) ou ben utilicen o que aprenden en clase para que os alumnos elaboren a súa propia produción artística.

Con todo controlaremos a realización dos cadernos de exerciciosou portfolio de láminas, sendo necesario para aprobar a avaliación terminar con corrección a parte do caderno ou portfolio correspondente a cada avaliación. PARA APROBAR COMPRE TER PRESENTADAS TODAS AS LÁMINAS OU PROXECTOS DA AVALIACIÓN.

Pondremos unha data para recoller cada lámina ou proxecto, e os alumnos ten que entregar a lámina nesa data para ser calificada. Os profesores anotarán no seu caderno as láminas sen presentar na data de recollida.

Se un alumno se esquece de presentar algún traballo a tempo poderá facelo ao final da avaliación nunha segunda quenda na data que se lle indique.

Aqueles alumnos que teñan olvidado presentar á tempo máis do 50% de láminas suspenderán a avaliación. Na segunda quenda cada lámina ou traballo soamente poderán ter unha nota máxima de 6 puntos.

Non se admitirán traballos presentados fora dos plazos establecidos.

Para aprobar é necesario que os alumnos acaben os traballos da avaliación e preséntenos co nivel de acabado adecuado.

Non se permitirán traballos sucios ou mal presentados, nin engurrados.

Farase fincapé no esforzo que han de realizar os nenos para que as súas presentacións estean ben elaboradas.

Cando se pida a un alumno que os seus pais asinen o caderno, no recadro reservado para iso, despois de que os profesores remitamos a través del unha nota sobre o rendemento dos seus fillos será imprescindible que na seguinte revisión do caderno estea asinado polo pai ou titor.

Como normal xeneral, dicimos que o alumno obterá unha cualificación negativa (suspenso) se non cumpre os seguintes criterios: - non conserva o material en perfecto estado - non trae a clase cada día o material que se pide na clase anterior - esquece o seu caderno de exercicios en casa - perde o seu caderno de exercicios - molesta e interrompe a clase - non respecta as normas do aula - non termina os exercicios propostos en clase e realiza as tarefas para casa - non é respectuoso cos traballos dos compañeiros

Neste carto curso non temos previsto facer exames, aínda que poderanse facer probas escritas ou debuxadas en función da marcha do curso e das necesidades

pedagóxicas que se poidan detectar. No caso de que se fagan exames estes consistirán nunha proba escrita ou debuxada que se puntúa de 0 a 10 puntos para asegurarse de que os alumnos comprendiron e asimilaron os contidos traballados na aula. As cualificacións destes exames formarán parte da nota de cada avaliación.

A cualificación da avaliación será nun 70% a valoración dos traballos, e o outro 30% da nota corresponderá ao exame se o houbera

Un alumno aproba a asignatura cando acada 5 puntos. Por baixo do 5 o alumno está suspenso

Para recuperar unha avaliación suspensa o alumno debe realizar con corrección os traballos correspondentes a devandita avaliación e/ou facer o examen correspondente.

O alumno que presente axeitadamente todos os traballos do curso recibirá un informe positivo para a promoción na materia e aproba na convocatoria de xuño.

Se suspende en xuño terá que presentar en setembro os traballos que lle falten ou facer outros á proposta do profesor encargado da súa corrección e/ou facer un examen sobre os contidos tratados ó longo do curso. Sempre se lles vai comunicar de forma pública na clase o procedemento para superar a materia.

Criterios de cualificación

O conxunto dos traballos dos alumnos será valorado numéricamente do 1 ao 10.

Esta valoración formará parte da nota da avaliación, que se verá afectada positivamente se o traballo e a participación do alumno na clase é digna de premio.

E pola contra, recibirá una calificación menor se o alumno non traballa na aula, chegando a suspender a avaliación no caso de que suspendera aínda que tivese todos os traballos feitos en casa pero non houbese traballado na aula. Para aprobar é necesario que o alumno traballe na clase.

Nas avaliacións nas que se fagan exames valorarase o traballo na aula máis as láminas nun 70% da nota e as probas ou exames que se fagan nunha proporción do 30%. Nas probas escritas se sumarán 0,5 puntos pola ausencia de erros ortográficos.

No caso de que non se fagan exames escritos, ou probas nas que os alumnos teñen que demostrar o que aprenderon na clase (del tipo “facer unha pegatina, facer un cartel, … etc”) o traballo diario na aula valerá un 50% da nota e a presentación axeitada dos traballos outro 50% da nota.

Indicadores de logro para avaliar o proceso de ensino e a práctica docente

-

Os resultados académicos amosan unha amplia porcentaxe de alumnos que superan a materia Os traballos realizados polos alumnos ten calidade axeitada á súa idade O grao de satisfacción dos alumnos coa materia é patente.

Organización das actividades de seguimento, recuperación e avaliación das materias pendentes

Teranse en conta a aqueles alumnos (moi poucos) que aínda non conseguiron acadar o aprobado na materia.. Serán obsecto de especial seguemento e apoio por parte do profesor.

Se lles informará da posibilidade de superar a materia de tres xeitos ben diferenciados: • Mediante o exame do mes de maio • Mediante traballos de recuperación • Aprobando a segunda avaliación do curso por tratarse dunha materia de contidos progresivos.

A data de hoxe non temos ningún alumno matriculado nesta situación..

Deseño da avaliación inicial e medidas individuais ou colectivas que se poidan adoptar como consecuencia dos seus resultados

Para avaliar inicialmente ós alumnos faremos unha proba de carácter eminentemente libre na que poidan expresar tanto á súa creatividade como a súa técnica gráfico-plástica-audio-visual.

Dependendo do resultado da proba fundamentaremos o traballo na aula cos nenos, adecuando os niveis de exixencia ás posibilidades reais deles.

Medidas de atención á diversidade.

En principio non se prevén medidas especiais, que se adoptarán en función do tipo de necesidades educativas especiais que presenten os nosos alumnos.

Por norma xeral van consistir: - Para os alumnos con menos capacidades: unha menor esixencia no nivel de realización dos traballos que realicen os alumnos, así como na realización de traballos baseados en material moito máis sinxelo.

- Identificar aos alumnos ou ás alumnas que necesitan un maior seguimiento ou personalización de estratexias no seu proceso de aprendizaxe. (Débese ter en conta a aquel alumnado con necesidades educativas, con altas capacidades e con necesidades non diagnosticadas, pero que requiran atención específica por estar en risco, pola súa historia familiar, etc.).

- Saber as medidas organizativas a adoptar. (Planificación de refuerzos, ubicación de espazos, xestión de tempos grupales para favorecer a intervención individual).

- Establecer conclusións sobre as medidas curriculares a adoptar, así como sobre os recursos que se van a empregar.

- Analizar o modelo de seguimiento que se vai a utilizar con cada un deles.

- Acoutar o intervalo de tempo e o modo en que se van a evaluar os progresos destes estudantes.

- Fixar o modo en que se vai a compartir a información sobre cada alumno ou alumna co resto de docentes que interveñen no seu itinerario de aprendizaxe; especialmente, co titor.

Para os alumnos con altas capacidades plásticas: Se lles propondrán traballos que exploten o seu potencial

Concreción dos elementos trasversais que se traballarán no curso

O currículo oficial recoñece a importancia de promover o desenvolvemento de novas actitudes e valores. Debe ser o suficientemente flexible para recoller as novas necesidades formativas e as características dunha sociedade plural e en permanente cambio. Por iso, contén un conxunto de ensinos que, integradas no propio programa das áreas, atravésano ou o impregnan. Reciben a denominación genérica de ensinos transversales e abarcan os seguintes campos: educación moral e cívica, educación para a paz e a convivencia, educación ambiental, educación do consumidor, educación para a igualdade de oportunidades entre os sexos, educación sexual, educación para a saúde e educación vial.

Traballaremos coordinados co resto de Departamento do Instituto para desenvolver estos contidos nos seguintes eventos e outros que se poidan programar: • día da paz • fomento e mellora do clima escolar e da aula no Instituto • día da muller • colaboración coas titorías

Actividades complementarias e extraescolares programadas.

A comenzos do curso temos decidido que o Departamento colabore co: • Fastuoso Musical do centro “Greasse” • Desfile de Nenos no entroido Neste momento non se contemplan máis actuacións neste senso. Nembargantes estamos abertos a calqueira proposta que poida surdir.

Programación da educación en valores

Dende o Departamento de Debuxo contribuiremos a potenciar os valores cidadáns e democráticos que rixen a comunidade escolar e o noso Centro: Participación, respecto, tolerancia….

Accións de contribución ao proxecto lector Participaremos do programa Ler todos xuntos e colaboraremos co clube de lectura nas actividades que nos pidan. Contactaremos co clube nos primeiros días do curso para ofrecer a nosa disposición a colaborar con eles

AcciĂłns de contribuciĂłn ao plan TIC

Empregaremos as ferramentas informaticas de xeito natural para el normal desenvolvemento da nosa materia, como xa veĂąemos facendo dende fai anos.

Seguiremos co blog do departamento http://www.veringrafico.blogspot.com

AcciĂłns de contribuciĂłn ao plan de convivencia Nos involucraremos activamente no plan de convivencia do Centro e procuraremos que se surde algĂşn conflicto entre os alumnos pidase resolver dentro da aula de xeito razoado.

Mecanismos de revisión, avaliación e modificación das programacións didácticas en relación cos resultados académicos e procesos de mellora

Consideraremos que esta programación tén un resultado positivo se observamos que: - Os resultados académicos amosan unha amplia porcentaxe de alumnos que superan a materia - Os traballos realizados polos alumnos ten calidade axeitada á súa idade - O grao de satisfacción dos alumnos coa materia é patente.

A final de cada trimestre avaliaremos a marcha da programación con esta ferramenta:

ASPECTOS A AVALIAR

PROPOTAS DE MELLORA PERSOAL

A MELLORAR…

Desenrolo dos obxectivos

didácticos

Manexo dos contidos da unidade

Descriptores e desempeños competenciais

Realización de tarefas

Estratexias metodológicas seleccionadas

Recursos

Claridade nos criterios de avaliación

Uso de diversas ferramentas de avaliación

Portfolio de evidencias dos estándares de aprendizaxe

Atención a la diversidade

Interdisciplinariedade

Temporalización das unidades didácticas

A DESTACAR…

1ยบ DE BACHARELATO: DEBUXO Tร CNICO I

Introducción e contextualización

Nas especificacións sobre Debuxo Técnico para Bachillerato pódese ler: O Debuxo Técnico xorde na cultura universal como un medio de expresión e comunicación indispensable, tanto para o desenvolvemento de procesos de investigación sobre as formas como para a comprensión gráfica de bocetos e proxectos tecnolóxicos ou artísticos cuxo último fin sexa a creación de produtos que poidan ter un valor utilitario. É a linguaxe habitual de todos os profesionais relacionados co deseño, a industria, a distribución, a venda, o mantemento industrial, e as instalacións de todo tipo. Vivimos unha sociedade na que a imaxe e a tecnoloxía adquiren especial relevancia e é o Debuxo Técnico ferramenta fundamental no desenvolvemento destas áreas.

Unha das facetas máis atractivas do Debuxo Técnico é a de contribuír a comunicar ideas, ao mesmo tempo que resulta moi satisfactorio para o alumno sentirse capaz de interpretar correctamente calquera proxecto Técnico ou documento gráfico.

Contribución ao desenvolvemento das competencias clave.

Relación dos estándares de aprendizaxe avaliables da materia que forman parte dos perfis competenciais.

A asignatura favorece a capacidade de abstracción para a comprensión de numerosos trazados e desenvolve un nivel de destreza esixente, o que a converte nunha valiosa axuda formativa de carácter xeral.

Concreción dos obxectivos para o curso

Para Primeiro de Bacharelato na materia de Debuxo Técnico I temos os seguintes obxectivos: O desenvolvemento desta materia debe contribuír a que o alumno adquira as seguintes capacidades: 1. Desenvolver destrezas e habilidades que lle permitan expresar con precisión e obxectividade as solucións gráficas.

2. Valorar as posibilidades do DEBUXO TECNICO como instrumento de investigación, apreciando a universalidade da linguaxe obxectiva na transmisión e comprensión das informacións.

3. Coñecer e comprender os fundamentos do DEBUXO TECNICO para aplicalos á lectura e interpretación dos deseños, planos e produtos artísticos e á representación de formas, aténdose ás diversas normas, e para elaborar solucións razoadas ante problemas xeométricos no campo da técnica e da arte, tanto no plano como no espazo.

4. Valorar a NORMALIZACION como o convencionalismo idóneo para simplificar, non só a produción, senón tamén a comunicación, dándolle a esta un carácter universal.

5. Comprender e representar formas mediante esbozos acoutados, aténdose ás normas UNE e ISO, principalmente.

6. Integrar os coñecementos que o DEBUXO TECNICO proporciona dentro dos procesos de investigación, sexan estes científicos, artísticos ou tecnolóxicos.

7. Utilizar con destreza os instrumentos específicos do DEBUXO TECNICO e valorar o correcto acabado do debuxo, así como as melloras que poidan introducir as diversas técnicas gráficas na representación.

8. Integrar as actividades do DEBUXO TECNICO no campo cultural onde apareza a relevancia dos aspectos estéticos.

Concreción para cada estándar de aprendizaxe de • Temporalización

BLOQUE TEMATICO I: XEOMETRIA. ATA XANEIRO Tema 1º.-Instrumentos do debuxo. Características e emprego.

Tema 2º.-Trazados fundamentais no plano.

Tema 3º.-Construción de formas poligonais.

Tema 4º.-A circunferencia. Concepto e división. Tanxencias e enlaces Tema 5º.-Curvas Técnicas: Elipse. A hipérbola. A parábola. Ovalos e ovoides.

Espirais e volutas. Curvas cíclicas.

Tema 6º.-Relacións Xeométricas: Proporcionalidade. Semellanza. Igualdade.

Equivalencia. Simetría.

BLOQUE TEMATICO II: XEOMETRIA DESCRITIVA. SEGUNDA AVALIACIÓN Tema 7º.-Fundamentos dos principios do sistema.

Tema 8º.-Sistema Diedrico I Tema 9º.-Sistema axonometrico.

BLOQUE TEMATICO III: NORMALIZACION. TERCEIRA AVALIACIÓN Tema 10º.-Principios xerais de representación.

Tema 11º.-Rotulación.

Tema 12º.-Formatos.

Tema 13º.-Acotados.

Tema 14º.-Roscas.

Tema 15º.-Simbología.

• Grao mínimo de consecución para superar a materia

A materia se supera tendo presentadas todas as tarefas para casa e acadando un cinco de media nos exames da avaliación

1.

Resolverá problemas xeométricos e valorar o método e o razoamento das construcións, así como o seu acabado e presentación.

2. Executará debuxos técnicos a distinta escala, utilizando a escala gráfica establecida previamente e as escalas normalizadas.

3. Aplicará o concepto de tangencia á solución de problemas técnicos e ao correcto acabado do debuxo na resolución de enlaces e puntos de contacto.

4. Aplicará as curvas cónicas á resolución de problemas técnicos nos que interveña a súa definición, as tangencias ou as interseccións don unha recta. Trazar curvas técnicas a partir da súa definición.

5. Utilizará o sistema diédrico para a representación de formas poliédricas ou de

revolución. Achar a verdadeira forma e magnitude e obter os seus desenvolvementos e seccións.

6. Realizará a perspectiva dun obxecto definido polas súas vistas ou seccións e viceversa.

7. Definirá gráficamente ou obxecto polas súas vistas fundamentais ou a súa perspectiva, executadas a man alzada.

8. Obterá a representación de pezas e elementos industriais ou de construción e valorar a correcta aplicación das normas referidas a vistas, cortes, seccións, anotación e simplificación, indicadas nelas.

9. Culminará os traballos de Debuxo Técnico, utilizando os diferentes recursos gráficos, de forma que este sexa claro, limpo e responda ao obxectivo para o que foi realizado.

• Procedementos e instrumentos de avaliación

Empregaremos exames de tres preguntas co seu valor de cada unha delas anotado na folla de exame.

Revisaremos diariamente os cadernos de exercicios e láminas O primeiro instrumento de avaliación son as láminas ou deberes que teñan que debuxar na casa. Deben presentarse co formato adecuado, realizadas con esmero e sen erros. O profesor as correxirá no prazo máis curto posible e se devolverán aos alumnos.

O seguinte e principal Instrumento de Avaliación son as probas prácticas ou exames, que terán todos eles a mesma estrutura.

Concrecións metodoloxicas que require a materia

A clase comenzará cunha explicación teórica e proporanse exercicios prácticos que se resolverán no taboleiro. Os alumnos toman apuntes e na maior parte das clases farán exercicios prácticos en fichas. Remataremos propoñendo deberes para casa.

Materiais e recursos didácticos que se van a utilizar.

Os seguintes materiais de apoio poden reforzar e ampliar o estudo dos contidos da área de Debuxo Técnico -

Os materiais dixitais (vídeos, presentacións, animacións...) asociados á unidade.

Material elaborado polo profesor

-

- Outros recursos.

Recursos dixitais - Empregaremos a web como recurso didáctico para que os alumnos accedan a información relevante sobre a materia .

- Enlaces web: http://debuxotecnico.com

Criterios sobre a avaliación, cualificación e promoción do alumnado

As probas escritas - se valorarán de 0 a 10 puntos.

- As probas escritas constan de tres preguntas que se puntúan de 0 a 3 puntos.

Cada pregunta consiste na resolución dun ou varios exercicios similares aos plantexados na clase, ou que se poidan resolver cos contidos e procedementos de debuxo que se explicaron. O alumno acadaría ata 9 puntos solucionando correctamente todos os exercicios - Haberá un punto de “limpeza”, que se suma a estes 9 puntos. co que se valorará a precisión dos debuxos, a nomenclatura empregada e a limpeza propiamente dita non permitíndose follas dobradas, sucias ou con restos de goma de borrar.

Haberá “exames parciais” e “exames de avaliación” -

Os parciais valerán o 40% da nota da avaliación O exame de avaliación valerá o 60% A materia dos exames é a do todo o curso, non se poiden “sacar temas” para facer un exame. Entra todo

Haberá un exame de recuperación para a primeira avaliación e outro exame a segunda avaliación. Se o alumno aproba dito examen a calificación que se terá en conta será a do exame de recuperación. No caso de suspender esta alguna destas probas de recuperación o alumno aínda terá unha oportunidade máis de superar a asignatura nas últimas datas do curso, pero en este caso A MATERIA QUEDARÁ CALIFICADA CUN 5.

O alumno que soamente suspenda a terceira avaliación fará esta proba final pero se lle computará a nota completa en caso de que supere o examen.

Indicadores de logro para avaliar o proceso de ensino e a práctica docente

-

Os resultados académicos amosan unha amplia porcentaxe de alumnos que superan a materia Os traballos realizados polos alumnos ten calidade axeitada á súa idade O grao de satisfacción dos alumnos coa materia é patente.

Organizaciรณn das actividades de seguimento, recuperaciรณn e avaliaciรณn das materias pendentes

Neste primeiro curso non se contemplan.

Deseño da avaliación inicial e medidas individuais ou colectivas que se poidan adoptar como consecuencia dos seus resultados

Para avaliar inicialmente ós alumnos faremos unha enquisa de cales son os seus coñecementos sobre a materia. Se non fixeron nada nos cursos anteriores trataremos nas primeiras clases de que tomen contacto e se poñan ó día

Medidas de atención á diversidade.

Descrición do grupo despois da avaliación inicial

Ao levantar as medidas de diversidade e inclusión que buscamos, en primeiro lugar, varias informacións sobre cada grupo de alumnos, Ten que ser coñecido, polo menos en:

• O número de estudantes.

• A utilización do grupo (aula do clima, nivel de disciplina, atención ...).

• Os puntos fortes identificados no grupo no desenvolvemento curricular.

• As necesidades que foron identificadas; nesta fase que pensar sobre como poden ser abordados (estratexias de planificación metodolóxico, as estratexias de xestión de aula supervisar a eficacia das medidas, etc.).

• Os puntos fortes identificados no grupo en canto a cuestións xurisdicionais.

• A competencia rendemento prioridade a ser practicado no grupo nesta área.

• Os aspectos a considerar á agrupación dos alumnos e estudantes para o traballo cooperativo.

• Os tipos de recursos necesarios para adaptar un nivel xeral para unha realización óptima do grupo.

As necesidades individuais

A avaliación inicial permítenos non só o coñecemento sobre o grupo como un todo, pero tamén ofrece información sobre varios aspectos dos nosos alumnos individuais; a partir del podemos:

• Identificar os alumnos ou estudantes que precisan de máis estreitos estratexias de vixilancia ou de personalización no seu proceso de aprendizaxe. (Teña en conta que os alumnos con necesidades educativas especiais, con maiores capacidades e necesidades diagnosticadas, pero require atención específica estar en risco por mor da historia familiar, etc.).

• Aprende a tomar medidas de organización. (Reforzos Planificación, localización do espazo, grupo de xestión de tempo para promover a intervención individual).

• sacar conclusións sobre o currículo de tomar medidas, así como recursos a seren utilizados.

• Analizar o modelo de seguimento a ser utilizado con cada un.

• Límite o período de tempo e de como eles están indo para avaliar o progreso destes alumnos.

• Axuste o xeito no que vai ser compartir información sobre cada alumno cos outros profesores implicados no seu camiño de aprendizaxe; especialmente co titor.

Concreción dos elementos trasversais que se traballarán no curso

O currículo oficial recoñece a importancia de promover o desenvolvemento de novas actitudes e valores. Debe ser o suficientemente flexible para recoller as novas necesidades formativas e as características dunha sociedade plural e en permanente cambio. Por iso, contén un conxunto de ensinos que, integradas no propio programa das áreas, atravésano ou o impregnan. Reciben a denominación genérica de ensinos transversales e abarcan os seguintes campos: educación moral e cívica, educación para a paz e a convivencia, educación ambiental, educación do consumidor, educación para a igualdade de oportunidades entre os sexos, educación sexual, educación para a saúde e educación vial.

Traballaremos coordinados co resto de Departamento do Instituto para desenvolver estos contidos nos seguintes eventos e outros que se poidan programar: • día da paz • fomento e mellora do clima escolar e da aula no Instituto • día da muller • colaboración coas titorías

Actividades complementarias e extraescolares programadas.

Neste momento non se contemplan actuaciรณns neste senso. Nembargantes estamos abertos a calqueira proposta que poida surdir.

Programación da educación en valores

Dende o Departamento de Debuxo contribuiremos a potenciar os valores cidadáns e democráticos que rixen a comunidade escolar e o noso Centro: Participación, respecto, tolerancia….

Accións de contribución ao proxecto lector Participaremos do programa Ler todos xuntos e colaboraremos co clube de lectura nas actividades que nos pidan. Contactaremos co clube nos primeiros días do curso para ofrecer a nosa disposición a colaborar con eles

AcciĂłns de contribuciĂłn ao plan TIC

Empregaremos as ferramentas informaticas de xeito natural para el normal desenvolvemento da nosa materia, como xa veĂąemos facendo dende fai anos.

Seguiremos co blog do departamento http://www.veringrafico.blogspot.com

AcciĂłns de contribuciĂłn ao plan de convivencia Nos involucraremos activamente no plan de convivencia do Centro e procuraremos que se surde algĂşn conflicto entre os alumnos pidase resolver dentro da aula de xeito razoado.

Mecanismos de revisión, avaliación e modificación das programacións didácticas en relación cos resultados académicos e procesos de mellora

Consideraremos que esta programación tén un resultado positivo se observamos que: - Os resultados académicos amosan unha amplia porcentaxe de alumnos que superan a materia - Os traballos realizados polos alumnos ten calidade axeitada á súa idade - O grao de satisfacción dos alumnos coa materia é patente.

A final de cada trimestre avaliaremos a marcha da programación con esta ferramenta:

ASPECTOS A AVALIAR

A DESTACAR…

PROPOTAS DE MELLORA PERSOAL

A MELLORAR…

Desenrolo dos obxectivos

didácticos

Manexo dos contidos da unidade

Descriptores e desempeños competenciais

Realización de tarefas

Estratexias metodológicas seleccionadas

Recursos

Claridade nos criterios de avaliación

Uso de diversas ferramentas de avaliación

Portfolio de evidencias dos estándares de aprendizaxe

Atención a la diversidade

Interdisciplinariedade

Temporalización das unidades didácticas

2ยบ DE BACHARELATO: DEBUXO Tร CNICO II

Introducción e contextualización

Nas especificacións sobre Debuxo Técnico para Bachillerato pódese ler: O Debuxo Técnico xorde na cultura universal como un medio de expresión e comunicación indispensable, tanto para o desenvolvemento de procesos de investigación sobre as formas como para a comprensión gráfica de bocetos e proxectos tecnolóxicos ou artísticos cuxo último fin sexa a creación de produtos que poidan ter un valor utilitario. É a linguaxe habitual de todos os profesionais relacionados co deseño, a industria, a distribución, a venda, o mantemento industrial, e as instalacións de todo tipo. Vivimos unha sociedade na que a imaxe e a tecnoloxía adquiren especial relevancia e é o Debuxo Técnico ferramenta fundamental no desenvolvemento destas áreas.

Unha das facetas máis atractivas do Debuxo Técnico é a de contribuír a comunicar ideas, ao mesmo tempo que resulta moi satisfactorio para o alumno sentirse capaz de interpretar correctamente calquera proxecto Técnico ou documento gráfico.

Contribución ao desenvolvemento das competencias clave.

Relación dos estándares de aprendizaxe avaliables da materia que forman parte dos perfis competenciais.

A asignatura favorece a capacidade de abstracción para a comprensión de numerosos trazados e desenvolve un nivel de destreza esixente, o que a converte nunha valiosa axuda formativa de carácter xeral.

Concreción dos obxectivos para o curso

Para Segundo de Bacharelato na materia de Debuxo Técnico II volvemos ter os seguintes obxectivos: O desenvolvemento desta materia debe contribuír a que o alumno adquira as seguintes capacidades: 1. Desenvolver destrezas e habilidades que lle permitan expresar con precisión e obxectividade as solucións gráficas.

2. Valorar as posibilidades do DEBUXO TECNICO como instrumento de investigación, apreciando a universalidade da linguaxe obxectiva na transmisión e comprensión das informacións.

3. Coñecer e comprender os fundamentos do DEBUXO TECNICO para aplicalos á lectura e interpretación dos deseños, planos e produtos artísticos e á representación de formas, aténdose ás diversas normas, e para elaborar solucións razoadas ante problemas xeométricos no campo da técnica e da arte, tanto no plano como no espazo.

4. Valorar a NORMALIZACION como o convencionalismo idóneo para simplificar, non só a produción, senón tamén a comunicación, dándolle a esta un carácter universal.

5. Comprender e representar formas mediante esbozos acoutados, aténdose ás normas UNE e ISO, principalmente.

6. Integrar os coñecementos que o DEBUXO TECNICO proporciona dentro dos procesos de investigación, sexan estes científicos, artísticos ou tecnolóxicos.

7. Utilizar con destreza os instrumentos específicos do DEBUXO TECNICO e valorar o correcto acabado do debuxo, así como as melloras que poidan introducir as diversas técnicas gráficas na representación.

8. Integrar as actividades do DEBUXO TECNICO no campo cultural onde apareza a relevancia dos aspectos estéticos.

Concreción para cada estándar de aprendizaxe de • Temporalización

BLOQUE TEMATICO I: XEOMETRIA. Ata decembro

1. Trazados no plano: arco capaz. Cuadrilátero inscriptible.

2. Proporcionalidade e semellanza: teorema do cateto e da altura. Figuras semellantes.

3. Potencia: eixo e centro radical. Sección áurea.

4. Polígonos: rectas e puntos notables no triángulo. Análise e construción de polígonos regulares.

5. Transformacións xeométricas: proyectividad e homografía. Homología e afinidade. Investimento.

6. Tangencias: tangencias, como aplicación dos conceptos de potencia e investimento.

7. Curvas técnicas: curvas cíclicas. Cicloide. Epicicloide. Hipocicloide. Envolvente da circunferencia.

8. Curvas cónicas. Tangencias e interseccións cunha recta: elipse. Hipérbola.

Parábola.

BLOQUE TEMATICO II: XEOMETRIA DESCRITIVA (I).Ata Febreiro

9. Sistemas de representación: fundamentos de proxección. Distintos sistemas de representación.

10. Vistas: vistas segundo norma UNE 1032.

11. Sistema diédrico: Métodos: Abatementos, xiro e cambio de plano. Paralelismo e perpendicularidad.

Interseccións e distancias. Verdadeiras magnitudes. Representación de superficies poliédricas e de revolución. Representación dos poliedros regulares. Intersección con rectas e planos. Seccións e desenvolvementos.

12. Sistema axonométrico ortogonal: Escalas axonométricas. Verdadeiras magnitudes. Representación de figuras poliédricas e de revolución. Intersección con rectas e planos. Seccións. Relación do sistema axonométrico co diédrico.

BLOQUE TEMATICO III: XEOMETRIA DESCRITIVA (II) Marzo e abril

13. Sistema axonométrico oblicuo: Fundamentos do sistema. Coeficientes de redución. Verdadeiras magnitudes.

Representación de figuras poliédricas e de revolución. Intersección con rectas e planos. Seccións.

14. Sistema cónico de representación lineal: Fundamentos e elementos do sistema. Perspectiva central e oblicua.

Representación de superficies poliédricas e de revolución. Intersección con recta e plano. Trazado de perspectivas de exteriores.

15. Normalización: debuxo industrial. Anotación. Debuxo de arquitectura e construción. Acotación.

• Grao mínimo de consecución para superar a materia

A materia se supera tendo presentadas todas as tarefas para casa e acadando un cinco de media nos exames da avaliación

2.

Resolverá problemas xeométricos e valorar o método e o razoamento das construcións, así como o seu acabado e presentación.

2. Executará debuxos técnicos a distinta escala, utilizando a escala gráfica establecida previamente e as escalas normalizadas.

3. Aplicará o concepto de tangencia á solución de problemas técnicos e ao correcto acabado do debuxo na resolución de enlaces e puntos de contacto.

4. Aplicará as curvas cónicas á resolución de problemas técnicos nos que interveña a súa definición, as tangencias ou as interseccións don unha recta. Trazar curvas técnicas a partir da súa definición.

5. Utilizará o sistema diédrico para a representación de formas poliédricas ou de revolución. Achar a verdadeira forma e magnitude e obter os seus desenvolvementos e seccións.

6. Realizará a perspectiva dun obxecto definido polas súas vistas ou seccións e viceversa.

7. Definirá gráficamente ou obxecto polas súas vistas fundamentais ou a súa perspectiva, executadas a man alzada.

8. Obterá a representación de pezas e elementos industriais ou de construción e valorar a correcta aplicación das normas referidas a vistas, cortes, seccións, anotación e simplificación, indicadas nelas.

9. Culminará os traballos de Debuxo Técnico, utilizando os diferentes recursos gráficos, de forma que este sexa claro, limpo e responda ao obxectivo para o que foi realizado.

• Procedementos e instrumentos de avaliación

Empregaremos exames de tres preguntas co seu valor de cada unha delas anotado na folla de exame.

Revisaremos diariamente os cadernos de exercicios e láminas O primeiro instrumento de avaliación son as láminas ou deberes que teñan que debuxar na casa. Deben presentarse co formato adecuado, realizadas con esmero e sen erros. O profesor as correxirá no prazo máis curto posible e se devolverán aos alumnos.

O seguinte e principal Instrumento de Avaliación son as probas prácticas ou exames, que terán todos eles a mesma estrutura.

Concrecións metodoloxicas que require a materia

A clase comenzará cunha explicación teórica e proporanse exercicios prácticos que se resolverán no taboleiro. Os alumnos toman apuntes e na maior parte das clases farán exercicios prácticos en fichas. Remataremos propoñendo deberes para casa.

Materiais e recursos didácticos que se van a utilizar.

Os seguintes materiais de apoio poden reforzar e ampliar o estudo dos contidos da área de Debuxo Técnico -

Os materiais dixitais (vídeos, presentacións, animacións...) asociados á unidade.

Material elaborado polo profesor

-

- Outros recursos.

Recursos dixitais - Empregaremos a web como recurso didáctico para que os alumnos accedan a información relevante sobre a materia .

- Enlaces web: http://debuxotecnico.com

Criterios sobre a avaliación, cualificación e promoción do alumnado

As probas escritas - se valorarán de 0 a 10 puntos.

- As probas escritas constan de tres preguntas que se puntúan de 0 a 3 puntos.

Cada pregunta consiste na resolución dun ou varios exercicios similares aos plantexados na clase, ou que se poidan resolver cos contidos e procedementos de debuxo que se explicaron. O alumno acadaría ata 9 puntos solucionando correctamente todos os exercicios - Haberá un punto de “limpeza”, que se suma a estes 9 puntos. co que se valorará a precisión dos debuxos, a nomenclatura empregada e a limpeza propiamente dita non permitíndose follas dobradas, sucias ou con restos de goma de borrar.

Haberá “exames parciais” e “exames de avaliación” -

Os parciais valerán o 40% da nota da avaliación O exame de avaliación valerá o 60% A materia dos exames é a do todo o curso, non se poiden “sacar temas” para facer un exame. Entra todo

Haberá un exame de recuperación para a primeira avaliación e outro exame a segunda avaliación. Se o alumno aproba dito examen a calificación que se terá en conta será a do exame de recuperación. No caso de suspender esta alguna destas probas de recuperación o alumno aínda terá unha oportunidade máis de superar a asignatura nas últimas datas do curso, pero en este caso A MATERIA QUEDARÁ CALIFICADA CUN 5.

O alumno que soamente suspenda a terceira avaliación fará esta proba final pero se lle computará a nota completa en caso de que supere o examen.

Indicadores de logro para avaliar o proceso de ensino e a práctica docente

-

Os resultados académicos amosan unha amplia porcentaxe de alumnos que superan a materia Os traballos realizados polos alumnos ten calidade axeitada á súa idade O grao de satisfacción dos alumnos coa materia é patente.

Organizaciรณn das actividades de seguimento, recuperaciรณn e avaliaciรณn das materias pendentes

Neste primeiro curso non se contemplan.

DeseĂąo da avaliaciĂłn inicial e medidas individuais ou colectivas que se poidan adoptar como consecuencia dos seus resultados

Os alumnos que temos xa cursaron Debuxo no Instituto o ano pasado e ten a materia de primeiro superada. Todos eles cumpren con creces o nivel mĂ­nimo exixido.

Medidas de atención á diversidade.

Descrición do grupo despois da avaliación inicial

Ao levantar as medidas de diversidade e inclusión que buscamos, en primeiro lugar, varias informacións sobre cada grupo de alumnos, Ten que ser coñecido, polo menos en:

• O número de estudantes.

• A utilización do grupo (aula do clima, nivel de disciplina, atención ...).

• Os puntos fortes identificados no grupo no desenvolvemento curricular.

• As necesidades que foron identificadas; nesta fase que pensar sobre como poden ser abordados (estratexias de planificación metodolóxico, as estratexias de xestión de aula supervisar a eficacia das medidas, etc.).

• Os puntos fortes identificados no grupo en canto a cuestións xurisdicionais.

• A competencia rendemento prioridade a ser practicado no grupo nesta área.

• Os aspectos a considerar á agrupación dos alumnos e estudantes para o traballo cooperativo.

• Os tipos de recursos necesarios para adaptar un nivel xeral para unha realización óptima do grupo.

As necesidades individuais

A avaliación inicial permítenos non só o coñecemento sobre o grupo como un todo, pero tamén ofrece información sobre varios aspectos dos nosos alumnos individuais; a partir del podemos:

• Identificar os alumnos ou estudantes que precisan de máis estreitos estratexias de vixilancia ou de personalización no seu proceso de aprendizaxe. (Teña en conta que os alumnos con necesidades educativas especiais, con maiores capacidades e necesidades diagnosticadas, pero require atención específica estar en risco por mor da historia familiar, etc.).

• Aprende a tomar medidas de organización. (Reforzos Planificación, localización do espazo, grupo de xestión de tempo para promover a intervención individual).

• sacar conclusións sobre o currículo de tomar medidas, así como recursos a seren utilizados.

• Analizar o modelo de seguimento a ser utilizado con cada un.

• Límite o período de tempo e de como eles están indo para avaliar o progreso destes alumnos.

• Axuste o xeito no que vai ser compartir información sobre cada alumno cos outros profesores implicados no seu camiño de aprendizaxe; especialmente co titor.

Concreción dos elementos trasversais que se traballarán no curso

O currículo oficial recoñece a importancia de promover o desenvolvemento de novas actitudes e valores. Debe ser o suficientemente flexible para recoller as novas necesidades formativas e as características dunha sociedade plural e en permanente cambio. Por iso, contén un conxunto de ensinos que, integradas no propio programa das áreas, atravésano ou o impregnan. Reciben a denominación genérica de ensinos transversales e abarcan os seguintes campos: educación moral e cívica, educación para a paz e a convivencia, educación ambiental, educación do consumidor, educación para a igualdade de oportunidades entre os sexos, educación sexual, educación para a saúde e educación vial.

Traballaremos coordinados co resto de Departamento do Instituto para desenvolver estos contidos nos seguintes eventos e outros que se poidan programar: • día da paz • fomento e mellora do clima escolar e da aula no Instituto • día da muller • colaboración coas titorías

Actividades complementarias e extraescolares programadas.

Neste momento non se contemplan actuaciรณns neste senso. Nembargantes estamos abertos a calqueira proposta que poida surdir.

Programación da educación en valores

Dende o Departamento de Debuxo contribuiremos a potenciar os valores cidadáns e democráticos que rixen a comunidade escolar e o noso Centro: Participación, respecto, tolerancia….

Accións de contribución ao proxecto lector Participaremos do programa Ler todos xuntos e colaboraremos co clube de lectura nas actividades que nos pidan. Contactaremos co clube nos primeiros días do curso para ofrecer a nosa disposición a colaborar con eles

AcciĂłns de contribuciĂłn ao plan TIC

Empregaremos as ferramentas informaticas de xeito natural para el normal desenvolvemento da nosa materia, como xa veĂąemos facendo dende fai anos.

Seguiremos co blog do departamento http://www.veringrafico.blogspot.com

AcciĂłns de contribuciĂłn ao plan de convivencia Nos involucraremos activamente no plan de convivencia do Centro e procuraremos que se surde algĂşn conflicto entre os alumnos pidase resolver dentro da aula de xeito razoado.

Mecanismos de revisión, avaliación e modificación das programacións didácticas en relación cos resultados académicos e procesos de mellora

Consideraremos que esta programación tén un resultado positivo se observamos que: - Os resultados académicos amosan unha amplia porcentaxe de alumnos que superan a materia - Os traballos realizados polos alumnos ten calidade axeitada á súa idade - O grao de satisfacción dos alumnos coa materia é patente.

A final de cada trimestre avaliaremos a marcha da programación con esta ferramenta:

ASPECTOS A AVALIAR

PROPOTAS DE MELLORA PERSOAL

A MELLORAR…

Desenrolo dos obxectivos

didácticos

Manexo dos contidos da unidade

Descriptores e desempeños competenciais

Realización de tarefas

Estratexias metodológicas seleccionadas

Recursos

Claridade nos criterios de avaliación

Uso de diversas ferramentas de avaliación

Portfolio de evidencias dos estándares de aprendizaxe

Atención a la diversidade

Interdisciplinariedade

Temporalización das unidades didácticas

A DESTACAR…

1ยบ DE BACHARELATO: DEBUXO ARTร STICO I

Introducción e contextualización

O ollo ve, a mente interpreta e a man realiza?. D.K. Ching, Debuxo e proxecto.

Actualmente, enténdese o debuxo como unha calidade intelectual capaz de constituírse nun verdadeiro medio de comunicación do individuo, como unha resposta á necesidade de relacionarnos cos nosos semellantes. Debuxar é unha acción de orde intelectual e valor autónomo, non só un medio auxiliar para a creación de obras de arte. A linguaxe do debuxo permite transmitir ideas, descricións e sentimentos.

Todo debuxo é un proceso inseparable do acto de ver e de interpretar ao que se suma a capacidade de expresión e de comunicación. O ser humano debuxa desde a infancia, por puro pracer, case sen darse conta; o debuxo é un medio de expresión desde o principio dos tempos, anterior a outros medios de comunicación.

A observación analítica da contorna axuda a ter unha visión máis clara da realidade e incrementa a capacidade intelectual. O desenvolvemento da sensibilidade estética e da expresividade, permite transmitir ideas e emocións, necesarias en todo proceso de comunicación.

A asignatura de Debuxo artístico I e II na modalidade de artes do Bachillerato contribúe ao desenvolvemento integral e armónico da persoa. Responde á necesidade de relacionarnos cos nosos semellantes a través dunha linguaxe universal, que como calquera outro, precisa para a súa aprendizaxe do coñecemento dos elementos fundamentais que o compoñen, das súas organizacións e da forza de vontade necesaria para desenvolver unha practica constante e evolutiva.

A función comunicativa do debuxo distingue entre aquelas imaxes cuxa intención é principalmente analítica e aquelas en as que prevalecen criterios subjetivos. A primeira equivale a pensar e aprehender as cousas e, ao facelo, reparar na súa estrutura e ordenación interna; unha ordenación que lles confire a súa función e a súa forma. A segunda comprende aquelas expresións das formas baixo formulacións subjetivos, transmitindo ou intentando provocar sentimentos e emocións.

De acordo co exposto no párrafo anterior, a materia Debuxo artístico I e II, organízase en dúas vertentes, obxectiva e subjetiva, respectivamente. O debuxo artístico I céntrase principalmente nunha aproximación ao coñecemento obxectivo dos elementos constitutivos da forma, as súas articulaciones e organizacións elementais no espazo. O campo de aplicación deste tipo de imaxes é moi amplo e

con moi diversas finalidades: o debuxo técnico, o científico, o de investigación e desenvolvemento, o que atende á comunicación de masas, etc.

A vertente subjetiva desenvólvese no Debuxo artístico II. O nivel icónico transciende a propia representación do obxecto, en función da interpretación da realidade con fins expresivos. Dita interpretación, coa súa carga emotiva, transmite ou esperta sentimentos, emocións e invita á reflexión. Profúndase no estudo das relacións estructurales entre as formas coas súas variables espaciais e lumínicas; explícanse as formas desde distintas intencións comunicativas desenvolvendo o uso correcto dos instrumentos e materiais; pero sobre todo, búscase un debuxo máis personalizado, a utilización por parte do alumno dunha linguaxe gráfico máis persoal, acorde coa súa intención comunicativa e expresiva.

Rexéitase unha visión pechada da aprendizaxe desta materia, aplicando unha metodoloxía variada, creativa e personalizada, sen esquecer que para dominar o proceso de debuxo, a mimesis e a creación máis complexa, se complementan.

Debuxamos cando somos capaces de comprender, recordar, imaxinar e inventar na nosa mente. Todo aquilo que somos capaces de construír mentalmente, xa sexa pasado ou futuro, físicamente é realizable nun debuxo. No proceso do debuxo son necesarias tres destrezas básicas: o debuxo de copia ou mimesis, o debuxo de memoria visual, e o realizado a partir da imaxinación.

A materia de Debuxo artístico I tratará de establecer unhas bases sobre as que se desenvolverá o Debuxo artístico II, garantindo a coherencia e a interrelación didáctica dos contidos e principios metodológicos. É importante formar ao alumnado coa idea dunha educación multidisciplinar, non só en relación coas demais asignaturas senón buscando e potenciando o interese por outras disciplinas, enriquecendo así a súa formación humanística.

Desde esta materia preténdese fomentar o desenvolvemento da sensibilidade, a creatividade, a personalidade e individualidade de cada alumno, o impulso da sensibilidade estética e a capacidade para formar criterios de valoración propios, dentro do ámbito da plática e necesarios durante a formación escolar e ao longo da vida.

Contribución ao desenvolvemento das competencias clave.

Relación dos estándares de aprendizaxe avaliables da materia que forman parte dos perfis competenciais.

A asignatura favorece a capacidade de comprensión da realidade así como de expresión persoal, o que a converte nunha valiosa axuda formativa de carácter xeral.

Concreción dos obxectivos para o curso

O ensino do Debuxo artístico no Bachillerato terá como finalidade o desenvolvemento das seguintes capacidades:

1.- Coñecer e distinguir os elementos básicos de configuración da forma, empregándoos correctamente, segundo criterios analíticos, na representación de obxectos da contorna ou expresivos, sobre obxectos reais ou simbólicos.

2.- Entender a forma dos obxectos que se representan como consecuencia da súa estrutura interna e saber representala gráficamente.

3.- Comprender os distintos datos visuales que conteñen as formas como partes relacionadas dun conxunto, atendendo especialmente ás proporcións que se dan entre eles e representándoos prioritariamente segundo a súa importancia no conxunto e ignorando detalles superfluos.

4.- Empregar de modo eficaz os mecanismos de percepción relacionados coas imaxes plásticas, desenvolvendo a memoria visual e a retentiva para poder comunicarse con imaxes procedentes tanto do exterior como do interior dun mesmo.

5.- Valorar a importancia da observación e estudo directo das formas orgánicas da natureza como fonte de reflexión para representacións de carácter subjetivo.

6.- Coñecer as leis básicas da asociación perceptiva e interpretar una mesma forma ou conxunto de formas con diferentes intencións comunicativas ou expresivas.

7.- Planificar o proceso de realización dunha obra, utilizar os materiais, técnicas e procedementos adecuados á finalidade pretendida, analizar e valorar críticamente utilizando a terminología básica da materia, procedendo dun xeito racional e ordenada no traballo.

8.- Coñecer os fundamentos teóricos e prácticos sobre a cor e a súa utilización, para a súa aplicación plástica de forma razoada e expresiva.

9.- Valorar a realización de modificacións combinatorias e o aporte de intencións expresivas de carácter subjetivo aos debuxos, como medio para desenvolver a sensibilidade estética, a creatividade e o pensamento divergente.

10.- Apreciar os valores culturais e estéticos, como parte da diversidad cultural, contribuíndo ao seu respecto, conservación e mellora, con especial atención ao patrimonio cultural de Asturias.

11.- Participar de forma igualitaria en actividades cooperativas con flexibilidad, responsabilidade e respecto ante as opinións propias e alleas para potenciar a comunicación e a valoración crítica dos diferentes puntos de vista.

Concreción para cada estándar de aprendizaxe de • Temporalización

1.- Contidos comúns.

- Utilización da terminología propia da forma, o claroscuro e a cor na creación e presentación de obras propias e alleas.

- Análise, argumentación e debate sobre os materiais e procedementos empregados e valoración crítica dos resultados.

- Traballo individual, pero con actitude aberta e flexible, que reúna procura de información, interpretación da contorna, experimentación, reflexión teórica e o intercambio respetuoso de opinións, mostrando habilidade manual, creatividade e sensibilidade estética.

- Valoración crítica dos estereotipos e prejuicios discriminatorios presentes en obras de arte, obxectos e ambientes da contorna inmediata.

- Utilización da tecnoloxía da información e a comunicación nos procesos de creación, distinguindo os aspectos funcionales, técnicos e estéticos e valorando a súa relación e convivencia con sistemas e técnicas de expresión tradicionais.

2.- A forma.

- Observación de debuxos para valorar a utilización e percepción visual das diferentes técnicas e o resultado final conseguido.

- Identificación e descrición dos distintos elementos configuradotes da forma e das relacións que se establecen en diferentes obras de debuxo, para a súa aplicación posterior en obras de produción propia.

- Percepción da liña como elemento configurador da forma, a súa traxectoria, modulación e grosor e a súa aplicación nos diferentes xeitos de presionar, agrupas e modulas a mesma na representación de formas bidimensionales, atendendo á creación de tramas e valoracións tonales para establecer correctamente texturas e volumes básicos.

- Comprensión da necesidade de aplicar os diferentes sistemas de representación e perspectiva na resolución de propostas artísticas e a súa utilización intuitiva no debuxo artístico.

- Observación, análise e representación das formas orgánicas cos diferentes recursos, técnicas e materiais de debuxo, usando os elementos gráfico-plásticos (forma, cor, textura, ton) e as súas relacións (espaciais, proporcionales, de escala, dinámicas e de contraste) utilizando o trazo de xeito persoal e expresiva.

- Manexo correcto dos recursos expresivos lineales: intersecciones, límites de planos, transparencias de partes ocultas e utilización do proceso analítico e sintético do debuxo para describir as configuracións geométricas dos modelos propostos, transformando formas básicas en obxectos reconocibles, situando correctamente os eixes, centros e alineaciones, e atendendo ás relacións de axialidad e proporcionalidad.

- Transformación a man alzada de elementos básicos tridimensionales en representacións de espazos in terrores e exteriores por medio da utilización dos diferentes sistemas de representación gráfica e perspectiva.

3.- As formas asociadas. A composición.

- Análise da organización das formas no plano, identificación e descrición das relacións entre distintas formas a través da aplicación das leis visuales en diferentes exemplos de debuxos para a súa posterior aplicación en obras de produción propia.

- Comprensión, asimilación e estructuración de imaxes atendendo ás relacións entre fondo e forma, á agrupación por semellanza, proximidade e continuidade, ao principio de cerramiento ou á procura de significado para a consecución da obra plástica bidimensional.

- Percepción do principio integrador da realidade observada, selección e valoración dos elementos gráficos esenciais para a elección da proporción correcta das formas sobre o soporte e a elaboración de composicións coherentes.

- Experimentación compositiva mediante a variación dos elementos internos estructurales, aplicando a simetría, o contraste ou a utilización de elementos que susciten diferentes direccións visuales para a creación de equilibrio estático ou dinámico dentro da obra.

4.- O claroscuro.

- Asimilación da linguaxe propia do claroscuro: luz, sombra, penumbra, brillo, sombras propias, arroxadas, e a súa aplicación no chamado ?debuxo de mancha?.

- Observación directa da luz natural e da iluminación artificial, tomando consciencia dos cambios que produce e a súa aplicación nas obras plásticas.

- Práctica do claroscuro, gradaciones e valoracións tonales na representación de volumes e texturas.

- Experimentación coa ?mancha? e resolución mediante planos de grises dos elementos máis significativos das formas, considerando a apreciación do volume como algo cambiante, dependendo da luz, situación e punto de vista.

5.- A cor.

- Diferenciación entre cor luz e cor pigmento coas súas correspondentes operacións sustractivas e aditivas para a consecución práctica das diferentes cores primarias, secundarios, e complementarios correspondentes a cada unha das modalidades.

- Percepción da cor a través da análise e síntese de composicións cromáticas e valoración das súas posibilidades expresivas, comunicativas e simbólicas, aplicando a psicología da cor e a súa organización.

- Realización de composicións cromáticas sinxelas variando os tres atributos básicos da cor: ton valor e saturación, establecendo relacións cromáticas de harmonía e contraste.

- Reflexión práctica da interacción da cor e as súas modificacións en composicións propias e alleas.

materializada de que o alumno adquiriu hábitos ou habilidades de visión obxectiva e analítica: sabe debuxar quen sabe ver ou mirar.

4.- INSTRUMENTOS DE CUALIFICACIÓN.

Serán calificables os exercicios de toda índole realizados en clase. Non serán calificables os exercicios realizados polos alumnos nas súas casas. Os alumnos que presenten carencias importantes poderán recibir o encargo de realizar no seu tempo libre exercicios para superar estas carencias, pero non serán cualificados, do mesmo xeito que non serán calificables os exercicios que os alumnos realicen durante o verán para preparar a proba extraordinaria de setembro.

5.- RECUPERACIÓNS.

Dado o carácter práctico e monotemático desta asignatura, a recuperación dunha avaliación farase coa nota da seguinte, sendo a nota final a media das parciais.

Excepcionalmente, e a xuízo do profesor, podería suscitarse un exame como debuxo dunha ou dúas horas, a semellanza das probas PAU, pero un exercicio deste tipo implica para o alumno un extra de dificultade que non o fai recomendable como norma xeral.

UNIDADES DIDÁCTICAS.

1ª UNIDADE DIDÁCTICA: ANÁLISE E DEBUXO DOS DISTINTOS ASPECTOS LINEALES.

Descrición: Con esta unidade didáctica iníciase un proceso moi complexo de aprendizaxe do denominado Debuxo artístico. É un hacho coñecido que os perfís, contornos, son un elemento absolutamente primario na percepción.

Por iso é polo que comecemos a aprendizaxe mediante actividades dirixidas a objetivar este aspecto do mundo visual.

Materiais de traballo: Lápices de distintas durezas e papel ?básik? da casa Guarro, ou de calidade semellante, de tamaño DIN A 3.

Materiais didácticos: Diapositivas, transparencias, videos ou explicacións sobre o encerado.

Obxectivos específicos da 1ª Ou.D. Ao finalizar esta unidade didáctica, o alumno melloraría a súa capacidade de análise das proporcións, das orientacións e da forma, e dos aspectos lineales dos obxectos. En concreto deberá manexar con soltura e corrección os seguintes temas: - Trazado firme a man alzada.

- Uso sistemático de caixas e liñas de relación.

- Priorizar as estruturas do modelo, desde o máis xeral ata os detalles, respectando sempre o grado de importancia que lle corresponda ao conxunto.

- Proporcionar as partes.

- Establecer a correcta ubicación do conxunto no campo gráfico (o papel neste caso).

- Manter a unidade do punto de vista.

- Reproducir as relacións angulares e de curvatura con precisión.

Contidos.

Contidos conceptuais.

Esquema xeral ou caixa. Esquemas de detalle.

Proporcións internas do modelo. Proporción do debuxo no papel.

Estereotipo e visión obxectiva.

Punto de vista.

Vertical, horizontal, ángulos ou grados de pendente.

A curvatura e os seus grados.

Contidos procedimentales.

Realización dos diferentes exercicios de debuxo do natural:

1º.- Debuxar modelos planos con figuras geométricas. Trazado de liñas básicas, bisectrices, mediatrices, etc. Todo iso en posición frontal.

2º.- Debuxar modelos con contornos de tipo vegetal, planos e en posición frontal.

3º.- Debuxar modelos semellantes, pero en posición escorzada.

4º.- Debuxar a figura humana (maniquí) en posición frontal, con movemento e en posición escorzada.

5º.- Debuxar o maniquí humanizado, aplicado a algunha ilustración. Introdución á composición e á cor plana.

Contidos Actitudinales.

O alumno ten que adoptar unha actitude sistemática de análise. Ten que superar os estereotipos que lle impidan ver objetivamente.

Será moi importante que manifesten interese e afán de superación.

Orientacións metodológicas.

O profesor orientará personalmente a cada alumno facéndolle comprender que o debuxo debe aparecer tras un proceso, e que é o proceso o que deberá centrar a súa atención e a súa preocupación, máis que o resultado concreto do seu exercicio.

Criterios de avaliación.

Considerarase si o alumno utiliza no seu debuxo elementos sistemáticos de análises, tales como esquemas de encaixe, liñas de relación, etc.

Considerarase si os debuxos do alumno presentan un trazo torpe, con dúbidas, con timidez, excesivamente apertado, con apoio excesivo da man, etc., ou si pola contra é solto, seguro, etc. Este criterio esixe en parte unha observación directa do alumno debuxando e, en consecuencia, un xuízo inmediato do que non quedará máis constancia que a observación do profesor.

Considerarase si o alumno distráese cos detalles desatendendo os esquemas xerais previos.

Considerarase o progreso observable nos sucesivos exercicios, que se deberán numerar en orde e deberán estar completos.

Considerarase si o alumno é ou non capaz de encaixar aceptablemente, a xuízo do profesor. Este xuízo é consecuencia e compendio de todos os anteriores, de tal modo que a súa cualificación implica de feito a cualificación dos demais.

Así mesmo terase en conta a aplicación, o interese, o bo comportamento, a asistencia, etc. (ver as normas xerais sobre avaliación e cualificación).

Criterios de cualificación.

Cualificarase cada grupo e exercicios que impliquen os mesmos obxectivos específicos e semellante grado de dificultade, entre 1 e 10 puntos. O nivel 5 esixe que o alumno haxa sistematizado o proceso de análise do modelo, objetivándolo, o que non implica necesariamente un acerto total nas cuantificaciones das medidas e as formas. Realizarase a media de todas as cualificacións.

2ª UNIDADE DIDÁCTICA: ?ANÁLISE E DEBUXO DOS DISTINTOS ASPECTOS VISUALES E CONCEPTUAIS DO VOLUME. (con exclusión do claroscuro).

Descrición.

Na Unidade didáctica anterior os alumnos estudaron o aspecto lineal das imaxes.

Agora poñeremos o empeño na observación e estudo dos aspectos íntimamente relacionados co volume. Non se nos escapa que o uno e o oto son accidentes inseparables da percepción da realidade. É pola pura necesidade de escalonar a dificultade do proceso de aprendizaxe polo que se separan todos os aspectos que constitúen a imaxe. Por tal motivo non se exclúen de cada unidade didáctica os elementos das anteriores, aínda que se reforcen os aspectos da que no presente estase traballando.

Materiais didácticos.

Os da 1ª unidade didáctica.

Materiais de traballo.

Os da 1ª unidade didáctica.

Obxectivos específicos da 2ª unidade didáctica.

Ao finalizar esta unidade didáctica o alumno melloraría a súa comprensión da estrutura tridimensional dos corpos, á marxe do claroscuro. En concreto deberá manexar con soltura os seguintes temas.

- os elementos básicos da perspectiva cónica.

- a estrutura visual tridimensional dos corpos coas súas partes ocultas.

- seccións imaxinarias dos corpos.

- representación de volumes coherentes imaxinarios en composicións.

Contidos.

Contidos conceptuais.

- Elementos da perspectiva cónica: punto de vista, horizonte, fugas.

- Os corpos geométricos básicos: prismas, pirámides, conos, cilindros, esferas e corpos compostos.

- Seccións, intersecciones de corpos e movementos de traslación.

- Síntese geométricas de modelos naturais.

- Reflexións especulares.

Contidos procedimentales.

Realizaranse os seguintes exercicios do natural: 1º.- Tralas explicacións correspondentes, os alumnos farán debuxos de corpos prismáticos, cónicos etc., con distintos puntos de vista e fugas.

2º.- Os alumnos deberán debuxar un modelo e representar as partes ocultas coma se fose transparente.

3º.- Os alumnos deberán debuxar un modelo e representar unha sección plana no mesmo por onde lle indique o profesor, e debuxar a intersección dalgúns corpos que o profesor indique.

4º.- Os alumnos deberán debuxar un modelo e tamén un xiro do mesmo, indicado

polo profesor.

5º.- Os alumnos representarán a figura humana, mediante síntese geométricas, así como movementos simples da mesma.

6º.- Os alumnos representarán unha composición do natural reflectida nun espello.

7º.- Os alumnos realizarán un exercicio final de composición dun tema proposto polo profesor mediante síntese geométrica dos obxectos. En resumo, os alumnos deberán analizar sistemáticamente a estrutura tridimensional dos modelos e desenvolver a capacidade de imaxinalos coma se fosen transparentes. Será fundamental, como sempre, unha actitude de interese e de aplicación.

Contidos actitudinales.

O alumno terá que adoptar unha actitude sistemática de análise. Ten que superar os estereotipos que lle impidan ver objetivamente. Será moi importante que manifesten interese e afán de superación.

Orientacións metodológicas.

O profesor dará as explicacións escuetas sobre o obxectivo de cada exercicio.

Os alumnos serán orientados ao corrixilos individualmente.

O alumno debe ter xa superados os obxectivos da primeira unidade didáctica, e nesta poñerá o maior empeño en comprender e representar de forma coherente e estética a estrutura percibida e imaxinada, en tres dimensións, de modelos reais ou imaxinarios.

Criterios de avaliación.

- Considerarase si o alumno usa correctamente os elementos básicos da perspectiva cónica.

- Considerarase si o alumno interpreta correctamente ou non, as partes ocultas dos modelos.

- Considerarase si o alumno interpreta correctamente ou non, as seccións e intersecciones dos corpos.

- Considerarase si o alumno interpreta correctamente ou non, os movementos propostos a certas figuras.

- Considerarase si o alumno move e proporciona correctamente a figura humana.

Criterios de cualificación.

Cualificarase cada grupo de exercicios que impliquen os mesmos obxectivos específicos e semellante grado de dificultade, entre o1 e o 10. O nivel de 5 puntos esixe que o alumno haxa sistematizado o proceso de análise do modelo, objetivándolo, o que non implica necesariamente un acerto total nas cuantificaciones das medidas e das formas. Realizarase a media de todas as cualificacións.

Distribución temporal: 24 clases (a expensas de que a práctica aconselle cambios)

3ª UNIDADE DIDÁCTICA: ANÁLISE DA LUZ ACROMÁTICA EN INTERACCIÓN COA

SUPERFICIE DOS CORPOS.

Descrición.

A través da 1ª unidade didáctica os alumnos dominarán a análise lineal e puramente visualista dos obxectos.

Pola 2ª unidade didáctica, os alumnos representarán mentalmente a estrutura tridimensional dos obxectos.

Na 3ª introducimos o fenómeno luminoso. Este aspecto da realidade visual desenvólvese nesta unidade e na cuarta. Agora dirixímosnos/dirixímonos cara ao dominio técnico da produción de escalas de claroscuro con distintos procedementos, ao razonamiento da incidencia da luz en corpos geométricos e, por fin, á súa aplicación artística mediante os exercicios que se describen máis adiante.

Materiais de traballo.

Lápices de grafito, lápices compostos, difuminos e papeis adecuados. Témpera e pinceles adecuados.

Obxectivos didácticos específicos.

Ao finalizar esta unidade didáctica os alumnos dominarán a produción de estruturas tonales, e en concreto deberán manexar con soltura e corrección os seguintes temas: - realizar escalas de distintos tipos ben graduadas.

- analizar e utilizar os tons de luz e de sombra propia e proxectada.

- aplicar o estudo dos tons á creación dunha composición.

Contidos.

Contidos conceptuais.

- Tipos de luz (solar e artificial). Tipos de iluminación, directa (dura), indirecta (branda).

- Escalas de claroscuro, de valores recortados e de valores fundidos.

- A sombra propia, liña separatriz, valores de sombra e d luz reflectida.

- A sombra proxectada, o seu contorno e intensidade de claroscuro.

Contidos procedimentales.

Os exercicios iniciais son conceptuais. O natural utilízase para observar e analizar o fenómeno luminoso mediante exercicios de debuxo.

Os alumnos realizarán os seguintes exercicios: 1º exercicio: mediante grafito, crearán unha escala de seis valores de modo que cada un se recorte cos adxacentes e sexa idéntico o paso entre eles.

2º exercicio: igual que o anterior pero coa gradación continua.

3º exercicio: repetiranse os exercicios 1º e 2º executados con lápiz composto e difumino.

4º exercicio: sobre un modelo geométrico con luz directa forte os alumnos analizarán e debuxarán as luces e as sombras, facendo especial fincapé nos aspectos conceptuais (sen esquecer os aspectos artísticos). Este exercicio realizarase con distintos modelos mediante as técnicas de lápiz composto e

difumino.

Contidos actitudinales.

Os alumnos deberán ejercitar a produción manual de tons tersos, uniformes, e de gran limpeza. Haberán de observar e analizar os mais finos cambios de luz e deberán conceptualizar o proceso de iluminación e modelado de superficies sinxelas.

Orientacións metodológicas.

Será moi importante que o alumno desenvolva, por unha banda, habilidades de produción e, por outro, sensibilícese ante as variacións de luz. Tamén é necesario que conceptualice os procesos de modelado e entonación das imaxes. Como se ve, o tema é complicado.

Criterios de avaliación.

- Desenvolver as habilidades necesarias para producir valores de claroscuro con técnicas sinxelas: grafito, lápiz composto, témperas ?..

- Producir tons uniformes, tersos e limpos.

- Degradar tons uniformemente.

- Observar diferenzas de tons de luz e sombra propia e arroxada.

Comprender as relacións formais que se deriven das calidades de luz e das calidades da superficie dos corpos.

Criterios de cualificación.

Responderán ao nivel de perfección alcanzada na ejecución dos exercicios citados.

Para as habilidades técnicas, o nivel de 5 implica o control do uso do lápiz carbón, que non ten máis dificultade que a disciplina e o coidado. Para as observacións do natural mantéñense os criterios da 1ª unidade didáctica. Cualificarase cada grupo de exercicios que impliquen os mesmos obxectivos específicos e semellante grado de dificultade, entre o 1 e o 10. Realizarase a media de todas as cualificacións.

Distribución temporal.

- 33 clases (salvo que a práctica aconselle outra cousa).

4ª UNIDADE DIDÁCTICA: O CLAROSCURO E O MODELADO DE SUPERFICIES COMPLEXAS.

Descrición.

Esta UD é unha continuación da UD anterior. Agora débese utilizar o claroscuro para simular o modelado complexo e o ambiente luminoso dos obxectos naturais.

Materiais de traballo.

- Lápiz composto e difumino sobre papel Ingres.

Obxectivos específicos.

Ao finalizar esta UD o alumno melloraría a súa capacidade para producir manualmente imaxes con aparencia de volumes complexos, similares á visión da

realidade, inmersos nos seus ambientes luminosos. Así mesmo o alumno haberá de mellorar a súa capacidade de discernir o valor de claroscuro (independientemente da cor) nos corpos.

Contidos.

Contidos conceptuais.

Todos os conceptos da 3ª UD. Esta unidade didáctica, como queda devandito, é unha prolongación da anterior, pero sepárase dela porque nas prácticas, a complejidad formal e as habilidades necesarias son notablemente máis complexas e esixen un tempo longo e unha dedicación específica ao debuxo de modelos do natural clásico e a toda mancha.

Contidos procedimentales.

- Debuxos do natural de longa duración con luz fixa.

Contidos actitudinales.

Observación atenta, concentrada e razoada de modelos do natural iluminados.

Orientacións metodológicas.

Manteranse os desenvolvementos de habilidades, de produción e de análise igual que na 3ª UD. Nesta unidade os elementos conceptuais consideraranse e farase fincapé na práctica xa que o alumno deberá alcanzar o maior nivel posible na súa aprendizaxe de debuxo no 1º curso do bachillerato de arte.

Criterios de avaliación.

- encaixar ben o modelo.

- definir con precisión e exactitude as liñas do modelo.

- entonar con corrección.

- producir tons de claroscuro limpos e con gradaciones amplas.

- observar as variacións entre a luz e os obxectos.

- e, en definitiva, todos os criterios fixados para as unidades anteriores, xa que esta UD é o compendio de todo o apreso no primeiro curso sobre o debuxo sen cor.

Criterios de cualificación.

Corresponderá ao grado de perfección alcanzado na análise e produción de debuxos de estilo clásico. Estes grados serán xulgados segundo criterios obxectivos de debuxo académico, pero terase en conta que se trata dun curso primeiro de bachillerato. Para as habilidades técnicas, o nivel de 5 implica o control do uso do lápiz carbón, que non ten máis dificultade que a disciplina e o coidado. Reconsiderarase a traxectoria dos alumnos ata ese momento, desde o primeiro exercicio do curso, para considerar o grado de aprovechamiento observable nos seus debuxos, de tal modo que un progreso persoal relativo, correspondente cunha actitude de traballo disciplinado, estimarase como factor corrector da nota ao alza, pero tamén pode ser un factor corrector da nota á baixa, restando puntuación, si observásese que non hai progreso nos debuxos, como consecuencia dunha actitude de desinterese e pouco traballo.

Distribución temporal.

- 33 clases (salvo que a práctica aconselle outra cousa).

5ª UNIDADE DIDÁCTICA: A LUZ CROMÁTICA.

Descrición.

Esta unidade implica un corpo teórico maior que as precedentes. Ampla as unidades didácticas 3 e 4 e completa a formación necesaria para uns coñecementos mínimos xenerais sobre linguaxe visual.

Materiais de traballo.

- diversos tipos de pinturas, témperas, acuarelas, etc. Papeis e pinceles adecuados.

Obxectivos didácticos específicos.

Ao finalizar esta UD, os alumnos coñecerán a teoría básica sobre a cor e saberán aplicala na produción de todo tipo de variables cromáticas.

Todo iso concrétase nos seguintes temas: - A luz coloreada, as súas variables, as súas mesturas a súa semántica, a súa interacción, as súas combinacións.

Contidos.

Contidos conceptuais.

- A luz e a cor. Cor como enerxía física. Cor como estímulo visual. Cor como concepto e emoción.

- Variables da cor. Variable cromática, variables de claroscuro e de saturación.

- Mesturas aditiva e sustractiva. Combinacións cromáticas: harmonía e contrastes, afines e complementarios.

- Semántica da cor: semántica icónica e psicolóxica. Interacción: contraste simultáneo.

Contidos procedimentales.

1º.- Teoría básica explicada polo profesor con apoios didáctico.

2º.- Variables da cor: os alumnos realizarán un círculo cromático, unha ou varias escalas tonales monocromáticas e policromáticas e unha ou varias escalas de saturación.

3º.- Mesturas de cor: traballando con amarelo, cyan e magenta, os alumnos producirán diversas gamas de cores secundarias, terciarios, etc. E copiarán as cores de modelos do natural ou gráficos.

4º.- Semántica da cor: os alumnos realizarán unha ou varias composicións cun tema simbólico proposto polo profesor. Tamén realizarán unha ou varias composicións cun tema cromático de matiz psicolóxico proposto polo profesor.

5º.- Interacción e contrastes: os alumnos realizarán exercicios de máximos ou mínimos contrastes de interacción de calquera outro tipo e comentaranos.

Contidos actitudinales.

Os alumnos deberán adoptar unha actitude rigorosa e sistemática na análise, así como de coidado na ejecución e da elaboración dos matices. Deberán superar os estereotipos que limitan a percepción precisa e sensible. Por fin deberán apreciar a importancia da cor a vida común e especialmente no uso da linguaxe das imaxes.

Orientacións metodológicas.

Os exercicios desta unidade didáctica implican certa complejidad técnica para os alumnos, que deberán superar con orde e orientacións aportadas polo profesor.

Ao mesmo tempo é o momento para introducir algunhas experiencias de técnicas diversas neste primeiro curso de debuxo artístico.

Criterios de avaliación.

- coñecer a teoría elemental pero básica sobre a cor, explicada polo profesor.

- executar o círculo cromático con matices e tons precisos.

- realizar con tons escalas de gradación uniformes.

- Controlar a técnica sinxela da pintura á témpera.

- executar os traballos con limpeza e seguridade.

- dominar a mestura de cores primarias, para aproximarse a unha gama cromática do natural ou dun modelo gráfico.

- ter sensibilidade e intuición cromática para realizar composicións equilibradas, con matices ricos e variados.

Criterios de cualificación.

Valorarase cada grupo de exercicios que impliquen os mesmos obxectivos específicos e semellante grado de dificultade. O uso da cor implica certa dificultade técnica no uso de materiais. Por este motivo a cualificación destes exercicios non será de 1 a 10 como os anteriores, senón complementaria (máis/menos 1 punto ou similar).

Distribución temporal.

- 22 clases.

A distribución temporal que se indica é meramente orientativa, pois as peculiaridades dos alumnos permitirán que o traballo sexa máis ou menos fluído.

• Grao mínimo de consecución para superar a materia

A materia se supera tendo presentadas todas as tarefas para casa e acadando un cinco de media nos exames da avaliación

1.- Utilizar adecuadamente os procedementos e os materiais propostos aplicando e valorando estratexias de organización e representación no proceso creativo, facendo uso da terminología específica da materia.

Mediante este criterio valorarase si o alumno é capaz de seleccionar, relacionar e empregar os diversos materiais adecuándoos á consecución do obxectivo

desexado. Así mesmo se evaluará a súa capacidade para analizar e planificar o proceso de representación e creación, facendo uso da terminología adecuada, os aspectos formais, estructurales e estéticos dos resultados obtidos, mediante exposicións orais, debates e o uso de memorias e registros escritos.

2.-Describir gráficamente formas orgánicas naturais, prestando especial atención ás súas organizacións estructurales.

Este criterio valorará a capacidade do alumno para observar, identificar e analizar aspectos formais e estruturas das formas orgánicas presentes na natureza. Tamén se evaluará si é capaz de utilizar diferentes recursos, técnicas e materiais para trasladar a expresividade da natureza ao proceso do debuxo, mediante o uso dos elementos e relacións gráficas fundamentais: forma, cor, textura, ton, escala, proporcións e relacións espaciais.

3.- Describir e representar gráficamente obxectos da contorna, distinguindo neles elementos básicos na configuración da súa forma (síntese e construción geométrica, liñas de tenteo, centros, eixes??)

Mediante este criterio valorarase si o alumno, trala observación detida das formas, toma conciencia tanto do que ve como do que está oculto e organízao con coherencia na representación gráfica. Xa que logo, valórase neste apartado, o seu grado de comprensión e expresión gráfica na representación e plasmación dos obxectos e as formas, mediante o proceso analítico no debuxo e a utilización dos recursos gráficos adecuados (encaixes geométricos, liñas de tenteo, centros, eixes?.)

4.- Representar con intención descriptiva e mediante o uso da liña, formas tridimensionales sobre o plano, con atención á proporción e ás deformacións perspectivas.

Mediante este criterio se evaluará a capacidade do alumno para seleccionar, illar e valorar os elementos que confiren aos obxectos o seu carácter particular e definitorio, separando o necesario do superfluo, o imprescindible do irrelevante.

Débese destacar que este criterio non pretende valorar a exactitude da ejecución, nin a representación mimética das formas, senón seleccionar o máis representativo da realidade observada.

5.- Representar obxectos de marcado carácter volumétrico por medio de liña e mancha, sabendo traducir o volume mediante planos de grises, analizando a influencia da luz na comprensión da representación da forma.

Este criterio valorará si o alumno é capaz de trasladar o tridimensional e o táctil ao espazo bidimensional do plano do debuxo, seleccionando e aplicando os recursos adecuados para a consecución do ton mediante o uso do claroscuro que modele correctamente as superficies representadas, desde o punto de vista da luz e as texturas.

6.- Comprender e aplicar as leis básicas da percepción visual.

Con este criterio valorarase si o alumno recoñece e aplica as leis básicas da organización das formas que estructuran as imaxes e si utiliza convenientemente as relacións entre fondo e forma, si atende á agrupación por semellanza, proximidade ou ao principio de continuidade, ao de cerramiento, ou á procura de significado, para a composición do seu debuxo. Así mesmo se evaluará o seu espírito crítico para xulgar a súa acertada ou errónea aplicación de devanditas leis.

7.- Comprender e aplicar os fundamentos físicos da cor e a súa terminología básica.

A intención deste criterio é evaluar a asimilación de conceptos, tales como cor luz e cor pigmento, coas súas correspondentes operacións sustractivas ou aditivas para a consecución práctica das diferentes cores primarias, secundarios e complementarios correspondentes a cada unha das modalidades.

Para iso se evaluará si o alumno manexa e gradúa o ton, o valor e a saturación da cor adecuadamente, logrando a harmonía ou o contraste na composición cromática de acordo cunha determinada intención expresiva.

8.- Realizar representacións plásticas a través de procedementos e técnicas cromáticas de formas artificiais sinxelas, atendendo á modificación da cor producida pola incidencia da luz dirixida con ese fin e tendo en conta os principais convencionalismos e usos psicolóxicos, expresivos e comunicativos da cor.

A intención deste criterio é evaluar o concepto de síntese cromática adquirido, a asimilación dos atributos básicos da cor e as súas modificacións na aplicación práctica para lograr os principios de harmonía ou contraste, valorando as propiedades expresivas, comunicativas e simbólicas, atendendo á psicología da cor.

Este criterio evaluará si o alumno utiliza convenientemente as escalas, gamas e gradaciones cromáticas e modifica os atributos básicos da cor para lograr a harmonía ou o contraste nas súas composicións, apreciando as calidades lumínicas das superficies e demostrando un control das modificacións tonales perceptibles e a capacidade para corrixir os cambios tonales significativos.

9.- Participar activamente en traballos de grupo mostrando iniciativa persoal e unha actitude aberta e responsable.

A través deste criterio se evaluará a predisposición do alumno para a cooperación e o traballo en equipo, facendo un uso correcto das instalacións e ferramentas, planificando os procesos de traballo, responsabilizándose das tarefas, aportando opinións e mostrando flexibilidad e respecto cara ás súas ideas e cara ás ideas dos demais, rexeitando calquera tipo de conduta discriminatoria.

• procedementos e instrumentos de avaliación

Faranse exames daqueles contidos teóricos que se traten nas clases. Estes exames se puntúan de 0 a 10 puntos, e se acorda por escrito, e así se reflecta no propio exame o valor do porcentaxe na calificación da avaliación.

Ademáis o profesor avaliará os traballos de clase e o comportamento do alumno.

Os alumnos deben de darse conta de que cada debuxo é unha proba.

Non haberá un debuxo que proporcione a nota con independencia do resto dos traballos. Tampouco todos os debuxos serán considerados por igual. O profesor entende que os alumnos realizan prácticas durante un tempo para adquirir determinados hábitos de análises visual. Tales prácticas conducen a mellorar a expresión gráfica obxectiva. Este progreso ha de ser observable tras un número de realizacións e, é por iso que, en xeral, os debuxos se evalúan por bloques que se establecen polos tipos de modelo, polos obxectivos, polo tempo, ou por outras circunstancias.

A avaliación, corrección e cualificación incluirá, ademais da numérica, aclaracións gráficas sobre o exercicio.

INSTRUMENTOS DE CUALIFICACIÓN.

Serán calificables os exercicios de toda índole realizados en clase. Non serán calificables os exercicios realizados polos alumnos nas súas casas. Os alumnos que presenten carencias importantes poderán recibir o encargo de realizar no seu tempo libre exercicios para superar estas carencias, pero non serán cualificados, do mesmo xeito que non serán calificables os exercicios que os alumnos realicen durante o verán para preparar a proba extraordinaria de setembro.

RECUPERACIÓNS.

Dado o carácter práctico e monotemático desta asignatura, a recuperación dunha avaliación farase coa nota da seguinte, sendo a nota final a media das parciais.

Excepcionalmente, e a xuízo do profesor, podería suscitarse un exame como debuxo dunha ou dúas horas, a semellanza das probas PAU, pero un exercicio deste tipo implica para o alumno un extra de dificultade que non o fai recomendable como norma xeral.

EXAMES EXTRAORDINARIOS DE SETEMBRO.

O alumno/a que non superou a materia en xuño levará un plan personalizado coa intención de traballar sobre os aspectos que non se asimilaron. Estes debuxos, presentaranse en setembro antes da realización do exame e serán tidos en conta á hora de evaluar.

O exame de setembro constará dos mesmos contidos e criterios de avaliación e cualificación que o resto de probas parciais.

O contido deste exame poderá afectar a calquera parte da programación, aínda que é recomendable unha proba de debuxo de encaixe do natural, de dúas horas de duración, a partir dun modelo de escayola.

Concrecións metodoloxicas que require a materia

A materia de Debuxo artístico require unha metodoloxía variada que abarque aspectos técnicos, expresivos ou imaginativos e visuales que teñan a súa base nos principios de ensino individualizado, creativa e activa.

O ensino individualizado supón coñecer o desenvolvemento persoal dos alumnos adaptando os obxectivos e contidos da materia ás capacidades de cada un. O profesorado manterá unha actitude flexible e aberta e terá en conta os coñecementos previos e as experiencias persoais do alumnado na planificación de actividades significativas, cuns obxectivos e contidos ben definidos e claros, que permitan aos alumnos expresarse de forma persoal.

O ensino desta materia seguirá un método creativo, fomentando o interese por parte do alumnado, que debe de sentir a necesidade de satisfacer os seus impulsos

estéticos e de coñecemento, sabedor de como estes inciden noutros ámbitos da vida transformando a súa visión da contorna e a súa interacción co mesmo.

Para desenvolver a creatividade e a participación do alumnado na realización das actividades, convén establecer un fin significativo e asequible para o alumno, suscitar un proceso de análise ou de creación, planificar as distintas fases e as tarefas propias de cada unha delas, fomentar a realización individual do traballo e a crítica constructiva. Teoría e proceso danse a man. Todo coñecemento novo ten unha aplicación inmediata e compréndese como parte dun proceso.

Así mesmo pódense considerar outras estratexias metodológicas no ensino desta materia:

Dotar ao alumnado dos coñecementos e técnicas de traballo mediante a presentación directa de obras, obxectos ou materiais, explicacións teóricas, proxeccións, visitas a exposicións e museos, utilizando, sempre que sexa posible, a contorna dos alumnos como recurso educativo.

- Fomentar a interacción no aula como motor de aprendizaxe a través da valoración de obras propias e alleas, o contraste de ideas, debates e argumentaciones, desenvolvendo o espírito crítico, os valores estéticos persoais e as actitudes de respecto e tolerancia.

- Promover situacións de aprendizaxe que esixan unha actividade intelectual e o desenvolvemento de destrezas que faciliten o autoaprendizaje e a actualización dos coñecementos.

- Fomentar hábitos racionais de traballo, o rigor e a responsabilidade, tanto para a realización do traballo propio como colectivo, que favorezan o desenvolvemento da autonomía persoal.

- Introducir progresivamente ao alumnado no manexo da terminología propia da materia.

- Utilizar as tecnoloxías da información e da comunicación no desenvolvemento dos proxectos.

- Aplicar métodos de investigación apropiados para o desenvolvemento dos proxectos favorecendo a capacidade para traballar en equipo. Neste sentido se promoverá a realización de traballos de investigación monográficos, interdisciplinares, que impliquen a un ou a varios departamentos.

- Desenvolver a sensibilidade e o rexeitamento ante as actitudes discriminatorias e as condutas sexistas a través da análise e valoración crítica das obras de arte, obxectos e ambientes da contorna.

Materiais e recursos didácticos que se van a utilizar.

Os seguintes materiais de apoio poden reforzar e ampliar o estudo dos contidos da área de Debuxo Artístico -

Os materiais dixitais (vídeos, presentacións, animacións...) asociados á unidade.

Material elaborado polo profesor

-

- Outros recursos.

Criterios sobre a avaliación, cualificación e promoción do alumnado

As probas escritas se farán sobre aqueles contidos teóricos que se expliquen na clase.

- se valorarán de 0 a 10 puntos.

- As probas escritas indicarán a porcentaxe do valor destes exames na nota da avaliación.

Serán calificables os exercicios de toda índole realizados en clase. Non serán calificables os exercicios realizados polos alumnos nas súas casas. Os alumnos que presenten carencias importantes poderán recibir o encargo de realizar no seu tempo libre exercicios para superar estas carencias, pero non serán cualificados, do mesmo xeito que non serán calificables os exercicios que os alumnos realicen durante o verán para preparar a proba extraordinaria de setembro.

Indicadores de logro para avaliar o proceso de ensino e a práctica docente

-

Os resultados académicos amosan unha amplia porcentaxe de alumnos que superan a materia Os traballos realizados polos alumnos ten calidade axeitada á súa idade O grao de satisfacción dos alumnos coa materia é patente.

Organizaciรณn das actividades de seguimento, recuperaciรณn e avaliaciรณn das materias pendentes

Neste primeiro curso non se contemplan.

Deseño da avaliación inicial e medidas individuais ou colectivas que se poidan adoptar como consecuencia dos seus resultados

Durante os primeiros días faremos unha toma de contacto coa disciplina e trataremos de orientar aos alumnos a seguir ou a atopar outro camino curricular máis axeitado para eles.

Medidas de atención á diversidade.

A atención á diversidad farase da seguinte forma: Ao longo do desenvolvemento das unidades didácticas proponse un conxunto de actividades para desenvolver no aula. A medida que se realizan poderanse detectar as dificultades dos alumnos, por observación directa do profesor, e poderase reconducir a aprendizaxe, no caso de que sexa necesario.

As actividades do aula teñen diferente grado de complejidad e atenden xa que logo ás capacidades e aos intereses de cada alumno.

As actividades de aplicación e comprensión de conceptos pódennos permitir diagnosticar e, no seu caso, reformular o método de traballo para os alumnos que o necesiten.

Para alumnos con especiais dificultades de aprendizaxe deseñaranse adaptacións curriculares non significativas, individualizadas, en coordinación co Departamento de Orientación.

Concreción dos elementos trasversais que se traballarán no curso

O currículo oficial recoñece a importancia de promover o desenvolvemento de novas actitudes e valores. Debe ser o suficientemente flexible para recoller as novas necesidades formativas e as características dunha sociedade plural e en permanente cambio. Por iso, contén un conxunto de ensinos que, integradas no propio programa das áreas, atravésano ou o impregnan. Reciben a denominación genérica de ensinos transversales e abarcan os seguintes campos: educación moral e cívica, educación para a paz e a convivencia, educación ambiental, educación do consumidor, educación para a igualdade de oportunidades entre os sexos, educación sexual, educación para a saúde e educación vial.

Traballaremos coordinados co resto de Departamento do Instituto para desenvolver estos contidos nos seguintes eventos e outros que se poidan programar: día da paz fomento e mellora do clima escolar e da aula no Instituto día da muller colaboración coas titorías

Actividades complementarias e extraescolares programadas.

Neste momento non se contemplan actuaciรณns neste senso. Nembargantes estamos abertos a calqueira proposta que poida surdir.

Programación da educación en valores

Dende o Departamento de Debuxo contribuiremos a potenciar os valores cidadáns e democráticos que rixen a comunidade escolar e o noso Centro: Participación, respecto, tolerancia….

Accións de contribución ao proxecto lector Participaremos do programa Ler todos xuntos e colaboraremos co clube de lectura nas actividades que nos pidan. Contactaremos co clube nos primeiros días do curso para ofrecer a nosa disposición a colaborar con eles Ademáis cada alumno deberá buscar a información necesaria, tanto na biblioteca do centro, nos manuais, como usando as novas tecnoloxías da información, para atopar os textos e as imaxes necesarias que ilustren as épocas máis importantes do debuxo na Historia da arte.

Recomendarase a lectura dos seguintes libros: Publio Ovidio Nasón, As Metamorfoses, ed. Espasa Calpe.

Rudolf Arnheim, O poder do centro. Estudo sobre a composición nas artes visuales.

Ed. Akal.

Eugenio Batisti, En lugares de vanguardia antiga. De Brunelleschi a Tiépolo. Ed. Akal.

Accións de contribución ao plan TIC

Empregaremos as ferramentas informaticas de xeito natural para el normal desenvolvemento da nosa materia, como xa veñemos facendo dende fai anos.

Seguiremos co blog do departamento http://www.veringrafico.blogspot.com

AcciĂłns de contribuciĂłn ao plan de convivencia Nos involucraremos activamente no plan de convivencia do Centro e procuraremos que se surde algĂşn conflicto entre os alumnos pidase resolver dentro da aula de xeito razoado.

Mecanismos de revisión, avaliación e modificación das programacións didácticas en relación cos resultados académicos e procesos de mellora

Consideraremos que esta programación tén un resultado positivo se observamos que: - Os resultados académicos amosan unha amplia porcentaxe de alumnos que superan a materia - Os traballos realizados polos alumnos ten calidade axeitada á súa idade - O grao de satisfacción dos alumnos coa materia é patente.

A final de cada trimestre avaliaremos a marcha da programación con esta ferramenta:

ASPECTOS A AVALIAR

PROPOTAS DE MELLORA PERSOAL

A MELLORAR…

Desenrolo dos obxectivos

didácticos

Manexo dos contidos da unidade

Descriptores e desempeños competenciais

Realización de tarefas

Estratexias metodológicas seleccionadas

Recursos

Claridade nos criterios de avaliación

Uso de diversas ferramentas de avaliación

Portfolio de evidencias dos estándares de aprendizaxe

Atención a la diversidade

Interdisciplinariedade

Temporalización das unidades didácticas

A DESTACAR…

2ยบ DE BACHARELATO: DEBUXO ARTร STICO II

Introducción e contextualización

O ollo ve, a mente interpreta e a man realiza?. D.K. Ching, Debuxo e proxecto.

Actualmente, enténdese o debuxo como unha calidade intelectual capaz de constituírse nun verdadeiro medio de comunicación do individuo, como unha resposta á necesidade de relacionarnos cos nosos semellantes. Debuxar é unha acción de orde intelectual e valor autónomo, non só un medio auxiliar para a creación de obras de arte. A linguaxe do debuxo permite transmitir ideas, descricións e sentimentos.

Todo debuxo é un proceso inseparable do acto de ver e de interpretar ao que se suma a capacidade de expresión e de comunicación. O ser humano debuxa desde a infancia, por puro pracer, case sen darse conta; o debuxo é un medio de expresión desde o principio dos tempos, anterior a outros medios de comunicación.

A observación analítica da contorna axuda a ter unha visión máis clara da realidade e incrementa a capacidade intelectual. O desenvolvemento da sensibilidade estética e da expresividade, permite transmitir ideas e emocións, necesarias en todo proceso de comunicación.

A asignatura de Debuxo artístico I e II na modalidade de artes do Bachillerato contribúe ao desenvolvemento integral e armónico da persoa. Responde á necesidade de relacionarnos cos nosos semellantes a través dunha linguaxe universal, que como calquera outro, precisa para a súa aprendizaxe do coñecemento dos elementos fundamentais que o compoñen, das súas organizacións e da forza de vontade necesaria para desenvolver unha practica constante e evolutiva.

A función comunicativa do debuxo distingue entre aquelas imaxes cuxa intención é principalmente analítica e aquelas en as que prevalecen criterios subjetivos. A primeira equivale a pensar e aprehender as cousas e, ao facelo, reparar na súa estrutura e ordenación interna; unha ordenación que lles confire a súa función e a súa forma. A segunda comprende aquelas expresións das formas baixo formulacións subjetivos, transmitindo ou intentando provocar sentimentos e emocións.

De acordo co exposto no párrafo anterior, a materia Debuxo artístico I e II, organízase en dúas vertentes, obxectiva e subjetiva, respectivamente. O debuxo artístico I céntrase principalmente nunha aproximación ao coñecemento obxectivo dos elementos constitutivos da forma, as súas articulaciones e organizacións elementais no espazo. O campo de aplicación deste tipo de imaxes é moi amplo e

con moi diversas finalidades: o debuxo técnico, o científico, o de investigación e desenvolvemento, o que atende á comunicación de masas, etc.

A vertente subjetiva desenvólvese no Debuxo artístico II. O nivel icónico transciende a propia representación do obxecto, en función da interpretación da realidade con fins expresivos. Dita interpretación, coa súa carga emotiva, transmite ou esperta sentimentos, emocións e invita á reflexión. Profúndase no estudo das relacións estructurales entre as formas coas súas variables espaciais e lumínicas; explícanse as formas desde distintas intencións comunicativas desenvolvendo o uso correcto dos instrumentos e materiais; pero sobre todo, búscase un debuxo máis personalizado, a utilización por parte do alumno dunha linguaxe gráfico máis persoal, acorde coa súa intención comunicativa e expresiva.

Rexéitase unha visión pechada da aprendizaxe desta materia, aplicando unha metodoloxía variada, creativa e personalizada, sen esquecer que para dominar o proceso de debuxo, a mimesis e a creación máis complexa, se complementan.

Debuxamos cando somos capaces de comprender, recordar, imaxinar e inventar na nosa mente. Todo aquilo que somos capaces de construír mentalmente, xa sexa pasado ou futuro, físicamente é realizable nun debuxo. No proceso do debuxo son necesarias tres destrezas básicas: o debuxo de copia ou mimesis, o debuxo de memoria visual, e o realizado a partir da imaxinación.

A materia de Debuxo artístico I tratará de establecer unhas bases sobre as que se desenvolverá o Debuxo artístico II, garantindo a coherencia e a interrelación didáctica dos contidos e principios metodológicos. É importante formar ao alumnado coa idea dunha educación multidisciplinar, non só en relación coas demais asignaturas senón buscando e potenciando o interese por outras disciplinas, enriquecendo así a súa formación humanística.

Desde esta materia preténdese fomentar o desenvolvemento da sensibilidade, a creatividade, a personalidade e individualidade de cada alumno, o impulso da sensibilidade estética e a capacidade para formar criterios de valoración propios, dentro do ámbito da plática e necesarios durante a formación escolar e ao longo da vida.

Contribución ao desenvolvemento das competencias clave.

Relación dos estándares de aprendizaxe avaliables da materia que forman parte dos perfis competenciais.

A asignatura favorece a capacidade de comprensión da realidade así como de expresión persoal, o que a converte nunha valiosa axuda formativa de carácter xeral.

Concreción dos obxectivos para o curso

O ensino do Debuxo artístico no Bachillerato terá como finalidade o desenvolvemento das seguintes capacidades:

1.- Coñecer e distinguir os elementos básicos de configuración da forma, empregándoos correctamente, segundo criterios analíticos, na representación de obxectos da contorna ou expresivos, sobre obxectos reais ou simbólicos.

2.- Entender a forma dos obxectos que se representan como consecuencia da súa estrutura interna e saber representala gráficamente.

3.- Comprender os distintos datos visuales que conteñen as formas como partes relacionadas dun conxunto, atendendo especialmente ás proporcións que se dan entre eles e representándoos prioritariamente segundo a súa importancia no conxunto e ignorando detalles superfluos.

4.- Empregar de modo eficaz os mecanismos de percepción relacionados coas imaxes plásticas, desenvolvendo a memoria visual e a retentiva para poder comunicarse con imaxes procedentes tanto do exterior como do interior dun mesmo.

5.- Valorar a importancia da observación e estudo directo das formas orgánicas da natureza como fonte de reflexión para representacións de carácter subjetivo.

6.- Coñecer as leis básicas da asociación perceptiva e interpretar una mesma forma ou conxunto de formas con diferentes intencións comunicativas ou expresivas.

7.- Planificar o proceso de realización dunha obra, utilizar os materiais, técnicas e procedementos adecuados á finalidade pretendida, analizar e valorar críticamente utilizando a terminología básica da materia, procedendo dun xeito racional e ordenada no traballo.

8.- Coñecer os fundamentos teóricos e prácticos sobre a cor e a súa utilización, para a súa aplicación plástica de forma razoada e expresiva.

9.- Valorar a realización de modificacións combinatorias e o aporte de intencións expresivas de carácter subjetivo aos debuxos, como medio para desenvolver a sensibilidade estética, a creatividade e o pensamento divergente.

10.- Apreciar os valores culturais e estéticos, como parte da diversidad cultural, contribuíndo ao seu respecto, conservación e mellora, con especial atención ao patrimonio cultural de Asturias.

11.- Participar de forma igualitaria en actividades cooperativas con flexibilidad, responsabilidade e respecto ante as opinións propias e alleas para potenciar a comunicación e a valoración crítica dos diferentes puntos de vista.

Concreción para cada estándar de aprendizaxe de • Temporalización

1.- Contidos comúns.

- Utilización da terminología propia da forma, o claroscuro e a cor na creación e presentación de obras propias e alleas.

- Análise, argumentación e debate sobre os materiais e procedementos empregados e valoración crítica dos resultados.

- Traballo individual, pero con actitude aberta e flexible, que reúna procura de información, interpretación da contorna, experimentación, reflexión teórica e o intercambio respetuoso de opinións, mostrando habilidade manual, creatividade e sensibilidade estética.

- Valoración crítica dos estereotipos e prejuicios discriminatorios presentes en obras de arte, obxectos e ambientes da contorna inmediata.

- Utilización da tecnoloxía da información e a comunicación nos procesos de creación, distinguindo os aspectos funcionales, técnicos e estéticos e valorando a súa relación e convivencia con sistemas e técnicas de expresión tradicionais.

2.- A forma.

- Observación de debuxos para valorar a utilización e percepción visual das diferentes técnicas e o resultado final conseguido.

- Identificación e descrición dos distintos elementos configuradotes da forma e das relacións que se establecen en diferentes obras de debuxo, para a súa aplicación posterior en obras de produción propia.

- Percepción da liña como elemento configurador da forma, a súa traxectoria, modulación e grosor e a súa aplicación nos diferentes xeitos de presionar, agrupas e modulas a mesma na representación de formas bidimensionales, atendendo á creación de tramas e valoracións tonales para establecer correctamente texturas e volumes básicos.

- Comprensión da necesidade de aplicar os diferentes sistemas de representación e perspectiva na resolución de propostas artísticas e a súa utilización intuitiva no debuxo artístico.

- Observación, análise e representación das formas orgánicas cos diferentes recursos, técnicas e materiais de debuxo, usando os elementos gráfico-plásticos (forma, cor, textura, ton) e as súas relacións (espaciais, proporcionales, de escala, dinámicas e de contraste) utilizando o trazo de xeito persoal e expresiva.

- Manexo correcto dos recursos expresivos lineales: intersecciones, límites de planos, transparencias de partes ocultas e utilización do proceso analítico e sintético do debuxo para describir as configuracións geométricas dos modelos propostos, transformando formas básicas en obxectos reconocibles, situando correctamente os eixes, centros e alineaciones, e atendendo ás relacións de axialidad e proporcionalidad.

- Transformación a man alzada de elementos básicos tridimensionales en representacións de espazos in terrores e exteriores por medio da utilización dos diferentes sistemas de representación gráfica e perspectiva.

3.- As formas asociadas. A composición.

- Análise da organización das formas no plano, identificación e descrición das relacións entre distintas formas a través da aplicación das leis visuales en diferentes exemplos de debuxos para a súa posterior aplicación en obras de produción propia.

- Comprensión, asimilación e estructuración de imaxes atendendo ás relacións entre fondo e forma, á agrupación por semellanza, proximidade e continuidade, ao principio de cerramiento ou á procura de significado para a consecución da obra plástica bidimensional.

- Percepción do principio integrador da realidade observada, selección e valoración dos elementos gráficos esenciais para a elección da proporción correcta das formas sobre o soporte e a elaboración de composicións coherentes.

- Experimentación compositiva mediante a variación dos elementos internos estructurales, aplicando a simetría, o contraste ou a utilización de elementos que susciten diferentes direccións visuales para a creación de equilibrio estático ou dinámico dentro da obra.

4.- O claroscuro.

- Asimilación da linguaxe propia do claroscuro: luz, sombra, penumbra, brillo, sombras propias, arroxadas, e a súa aplicación no chamado ?debuxo de mancha?.

- Observación directa da luz natural e da iluminación artificial, tomando consciencia dos cambios que produce e a súa aplicación nas obras plásticas.

- Práctica do claroscuro, gradaciones e valoracións tonales na representación de volumes e texturas.

- Experimentación coa ?mancha? e resolución mediante planos de grises dos elementos máis significativos das formas, considerando a apreciación do volume como algo cambiante, dependendo da luz, situación e punto de vista.

5.- A cor.

- Diferenciación entre cor luz e cor pigmento coas súas correspondentes operacións sustractivas e aditivas para a consecución práctica das diferentes cores primarias, secundarios, e complementarios correspondentes a cada unha das modalidades.

- Percepción da cor a través da análise e síntese de composicións cromáticas e valoración das súas posibilidades expresivas, comunicativas e simbólicas, aplicando a psicología da cor e a súa organización.

- Realización de composicións cromáticas sinxelas variando os tres atributos básicos da cor: ton valor e saturación, establecendo relacións cromáticas de harmonía e contraste.

- Reflexión práctica da interacción da cor e as súas modificacións en composicións propias e alleas.

materializada de que o alumno adquiriu hábitos ou habilidades de visión obxectiva e analítica: sabe debuxar quen sabe ver ou mirar.

4.- INSTRUMENTOS DE CUALIFICACIÓN.

Serán calificables os exercicios de toda índole realizados en clase. Non serán calificables os exercicios realizados polos alumnos nas súas casas. Os alumnos que presenten carencias importantes poderán recibir o encargo de realizar no seu tempo libre exercicios para superar estas carencias, pero non serán cualificados, do mesmo xeito que non serán calificables os exercicios que os alumnos realicen durante o verán para preparar a proba extraordinaria de setembro.

5.- RECUPERACIÓNS.

Dado o carácter práctico e monotemático desta asignatura, a recuperación dunha avaliación farase coa nota da seguinte, sendo a nota final a media das parciais.

Excepcionalmente, e a xuízo do profesor, podería suscitarse un exame como debuxo dunha ou dúas horas, a semellanza das probas PAU, pero un exercicio deste tipo implica para o alumno un extra de dificultade que non o fai recomendable como norma xeral.

UNIDADES DIDÁCTICAS.

1ª UNIDADE DIDÁCTICA: ANÁLISE E DEBUXO DOS DISTINTOS ASPECTOS LINEALES.

Descrición: Con esta unidade didáctica iníciase un proceso moi complexo de aprendizaxe do denominado Debuxo artístico. É un hacho coñecido que os perfís, contornos, son un elemento absolutamente primario na percepción.

Por iso é polo que comecemos a aprendizaxe mediante actividades dirixidas a objetivar este aspecto do mundo visual.

Materiais de traballo: Lápices de distintas durezas e papel ?básik? da casa Guarro, ou de calidade semellante, de tamaño DIN A 3.

Materiais didácticos: Diapositivas, transparencias, videos ou explicacións sobre o encerado.

Obxectivos específicos da 1ª Ou.D. Ao finalizar esta unidade didáctica, o alumno melloraría a súa capacidade de análise das proporcións, das orientacións e da forma, e dos aspectos lineales dos obxectos. En concreto deberá manexar con soltura e corrección os seguintes temas: - Trazado firme a man alzada.

- Uso sistemático de caixas e liñas de relación.

- Priorizar as estruturas do modelo, desde o máis xeral ata os detalles, respectando sempre o grado de importancia que lle corresponda ao conxunto.

- Proporcionar as partes.

- Establecer a correcta ubicación do conxunto no campo gráfico (o papel neste caso).

- Manter a unidade do punto de vista.

- Reproducir as relacións angulares e de curvatura con precisión.

Contidos.

Contidos conceptuais.

Esquema xeral ou caixa. Esquemas de detalle.

Proporcións internas do modelo. Proporción do debuxo no papel.

Estereotipo e visión obxectiva.

Punto de vista.

Vertical, horizontal, ángulos ou grados de pendente.

A curvatura e os seus grados.

Contidos procedimentales.

Realización dos diferentes exercicios de debuxo do natural:

1º.- Debuxar modelos planos con figuras geométricas. Trazado de liñas básicas, bisectrices, mediatrices, etc. Todo iso en posición frontal.

2º.- Debuxar modelos con contornos de tipo vegetal, planos e en posición frontal.

3º.- Debuxar modelos semellantes, pero en posición escorzada.

4º.- Debuxar a figura humana (maniquí) en posición frontal, con movemento e en posición escorzada.

5º.- Debuxar o maniquí humanizado, aplicado a algunha ilustración. Introdución á composición e á cor plana.

Contidos Actitudinales.

O alumno ten que adoptar unha actitude sistemática de análise. Ten que superar os estereotipos que lle impidan ver objetivamente.

Será moi importante que manifesten interese e afán de superación.

Orientacións metodológicas.

O profesor orientará personalmente a cada alumno facéndolle comprender que o debuxo debe aparecer tras un proceso, e que é o proceso o que deberá centrar a súa atención e a súa preocupación, máis que o resultado concreto do seu exercicio.

Criterios de avaliación.

Considerarase si o alumno utiliza no seu debuxo elementos sistemáticos de análises, tales como esquemas de encaixe, liñas de relación, etc.

Considerarase si os debuxos do alumno presentan un trazo torpe, con dúbidas, con timidez, excesivamente apertado, con apoio excesivo da man, etc., ou si pola contra é solto, seguro, etc. Este criterio esixe en parte unha observación directa do alumno debuxando e, en consecuencia, un xuízo inmediato do que non quedará máis constancia que a observación do profesor.

Considerarase si o alumno distráese cos detalles desatendendo os esquemas xerais previos.

Considerarase o progreso observable nos sucesivos exercicios, que se deberán numerar en orde e deberán estar completos.

Considerarase si o alumno é ou non capaz de encaixar aceptablemente, a xuízo do profesor. Este xuízo é consecuencia e compendio de todos os anteriores, de tal modo que a súa cualificación implica de feito a cualificación dos demais.

Así mesmo terase en conta a aplicación, o interese, o bo comportamento, a asistencia, etc. (ver as normas xerais sobre avaliación e cualificación).

Criterios de cualificación.

Cualificarase cada grupo e exercicios que impliquen os mesmos obxectivos específicos e semellante grado de dificultade, entre 1 e 10 puntos. O nivel 5 esixe que o alumno haxa sistematizado o proceso de análise do modelo, objetivándolo, o que non implica necesariamente un acerto total nas cuantificaciones das medidas e as formas. Realizarase a media de todas as cualificacións.

2ª UNIDADE DIDÁCTICA: ?ANÁLISE E DEBUXO DOS DISTINTOS ASPECTOS VISUALES E CONCEPTUAIS DO VOLUME. (con exclusión do claroscuro).

Descrición.

Na Unidade didáctica anterior os alumnos estudaron o aspecto lineal das imaxes.

Agora poñeremos o empeño na observación e estudo dos aspectos íntimamente relacionados co volume. Non se nos escapa que o uno e o oto son accidentes inseparables da percepción da realidade. É pola pura necesidade de escalonar a dificultade do proceso de aprendizaxe polo que se separan todos os aspectos que constitúen a imaxe. Por tal motivo non se exclúen de cada unidade didáctica os elementos das anteriores, aínda que se reforcen os aspectos da que no presente estase traballando.

Materiais didácticos.

Os da 1ª unidade didáctica.

Materiais de traballo.

Os da 1ª unidade didáctica.

Obxectivos específicos da 2ª unidade didáctica.

Ao finalizar esta unidade didáctica o alumno melloraría a súa comprensión da estrutura tridimensional dos corpos, á marxe do claroscuro. En concreto deberá manexar con soltura os seguintes temas.

- os elementos básicos da perspectiva cónica.

- a estrutura visual tridimensional dos corpos coas súas partes ocultas.

- seccións imaxinarias dos corpos.

- representación de volumes coherentes imaxinarios en composicións.

Contidos.

Contidos conceptuais.

- Elementos da perspectiva cónica: punto de vista, horizonte, fugas.

- Os corpos geométricos básicos: prismas, pirámides, conos, cilindros, esferas e corpos compostos.

- Seccións, intersecciones de corpos e movementos de traslación.

- Síntese geométricas de modelos naturais.

- Reflexións especulares.

Contidos procedimentales.

Realizaranse os seguintes exercicios do natural: 1º.- Tralas explicacións correspondentes, os alumnos farán debuxos de corpos prismáticos, cónicos etc., con distintos puntos de vista e fugas.

2º.- Os alumnos deberán debuxar un modelo e representar as partes ocultas coma se fose transparente.

3º.- Os alumnos deberán debuxar un modelo e representar unha sección plana no mesmo por onde lle indique o profesor, e debuxar a intersección dalgúns corpos que o profesor indique.

4º.- Os alumnos deberán debuxar un modelo e tamén un xiro do mesmo, indicado

polo profesor.

5º.- Os alumnos representarán a figura humana, mediante síntese geométricas, así como movementos simples da mesma.

6º.- Os alumnos representarán unha composición do natural reflectida nun espello.

7º.- Os alumnos realizarán un exercicio final de composición dun tema proposto polo profesor mediante síntese geométrica dos obxectos. En resumo, os alumnos deberán analizar sistemáticamente a estrutura tridimensional dos modelos e desenvolver a capacidade de imaxinalos coma se fosen transparentes. Será fundamental, como sempre, unha actitude de interese e de aplicación.

Contidos actitudinales.

O alumno terá que adoptar unha actitude sistemática de análise. Ten que superar os estereotipos que lle impidan ver objetivamente. Será moi importante que manifesten interese e afán de superación.

Orientacións metodológicas.

O profesor dará as explicacións escuetas sobre o obxectivo de cada exercicio.

Os alumnos serán orientados ao corrixilos individualmente.

O alumno debe ter xa superados os obxectivos da primeira unidade didáctica, e nesta poñerá o maior empeño en comprender e representar de forma coherente e estética a estrutura percibida e imaxinada, en tres dimensións, de modelos reais ou imaxinarios.

Criterios de avaliación.

- Considerarase si o alumno usa correctamente os elementos básicos da perspectiva cónica.

- Considerarase si o alumno interpreta correctamente ou non, as partes ocultas dos modelos.

- Considerarase si o alumno interpreta correctamente ou non, as seccións e intersecciones dos corpos.

- Considerarase si o alumno interpreta correctamente ou non, os movementos propostos a certas figuras.

- Considerarase si o alumno move e proporciona correctamente a figura humana.

Criterios de cualificación.

Cualificarase cada grupo de exercicios que impliquen os mesmos obxectivos específicos e semellante grado de dificultade, entre o1 e o 10. O nivel de 5 puntos esixe que o alumno haxa sistematizado o proceso de análise do modelo, objetivándolo, o que non implica necesariamente un acerto total nas cuantificaciones das medidas e das formas. Realizarase a media de todas as cualificacións.

Distribución temporal: 24 clases (a expensas de que a práctica aconselle cambios)

3ª UNIDADE DIDÁCTICA: ANÁLISE DA LUZ ACROMÁTICA EN INTERACCIÓN COA

SUPERFICIE DOS CORPOS.

Descrición.

A través da 1ª unidade didáctica os alumnos dominarán a análise lineal e puramente visualista dos obxectos.

Pola 2ª unidade didáctica, os alumnos representarán mentalmente a estrutura tridimensional dos obxectos.

Na 3ª introducimos o fenómeno luminoso. Este aspecto da realidade visual desenvólvese nesta unidade e na cuarta. Agora dirixímosnos/dirixímonos cara ao dominio técnico da produción de escalas de claroscuro con distintos procedementos, ao razonamiento da incidencia da luz en corpos geométricos e, por fin, á súa aplicación artística mediante os exercicios que se describen máis adiante.

Materiais de traballo.

Lápices de grafito, lápices compostos, difuminos e papeis adecuados. Témpera e pinceles adecuados.

Obxectivos didácticos específicos.

Ao finalizar esta unidade didáctica os alumnos dominarán a produción de estruturas tonales, e en concreto deberán manexar con soltura e corrección os seguintes temas: - realizar escalas de distintos tipos ben graduadas.

- analizar e utilizar os tons de luz e de sombra propia e proxectada.

- aplicar o estudo dos tons á creación dunha composición.

Contidos.

Contidos conceptuais.

- Tipos de luz (solar e artificial). Tipos de iluminación, directa (dura), indirecta (branda).

- Escalas de claroscuro, de valores recortados e de valores fundidos.

- A sombra propia, liña separatriz, valores de sombra e d luz reflectida.

- A sombra proxectada, o seu contorno e intensidade de claroscuro.

Contidos procedimentales.

Os exercicios iniciais son conceptuais. O natural utilízase para observar e analizar o fenómeno luminoso mediante exercicios de debuxo.

Os alumnos realizarán os seguintes exercicios: 1º exercicio: mediante grafito, crearán unha escala de seis valores de modo que cada un se recorte cos adxacentes e sexa idéntico o paso entre eles.

2º exercicio: igual que o anterior pero coa gradación continua.

3º exercicio: repetiranse os exercicios 1º e 2º executados con lápiz composto e difumino.

4º exercicio: sobre un modelo geométrico con luz directa forte os alumnos analizarán e debuxarán as luces e as sombras, facendo especial fincapé nos aspectos conceptuais (sen esquecer os aspectos artísticos). Este exercicio realizarase con distintos modelos mediante as técnicas de lápiz composto e

difumino.

Contidos actitudinales.

Os alumnos deberán ejercitar a produción manual de tons tersos, uniformes, e de gran limpeza. Haberán de observar e analizar os mais finos cambios de luz e deberán conceptualizar o proceso de iluminación e modelado de superficies sinxelas.

Orientacións metodológicas.

Será moi importante que o alumno desenvolva, por unha banda, habilidades de produción e, por outro, sensibilícese ante as variacións de luz. Tamén é necesario que conceptualice os procesos de modelado e entonación das imaxes. Como se ve, o tema é complicado.

Criterios de avaliación.

- Desenvolver as habilidades necesarias para producir valores de claroscuro con técnicas sinxelas: grafito, lápiz composto, témperas ?..

- Producir tons uniformes, tersos e limpos.

- Degradar tons uniformemente.

- Observar diferenzas de tons de luz e sombra propia e arroxada.

Comprender as relacións formais que se deriven das calidades de luz e das calidades da superficie dos corpos.

Criterios de cualificación.

Responderán ao nivel de perfección alcanzada na ejecución dos exercicios citados.

Para as habilidades técnicas, o nivel de 5 implica o control do uso do lápiz carbón, que non ten máis dificultade que a disciplina e o coidado. Para as observacións do natural mantéñense os criterios da 1ª unidade didáctica. Cualificarase cada grupo de exercicios que impliquen os mesmos obxectivos específicos e semellante grado de dificultade, entre o 1 e o 10. Realizarase a media de todas as cualificacións.

Distribución temporal.

- 33 clases (salvo que a práctica aconselle outra cousa).

4ª UNIDADE DIDÁCTICA: O CLAROSCURO E O MODELADO DE SUPERFICIES COMPLEXAS.

Descrición.

Esta UD é unha continuación da UD anterior. Agora débese utilizar o claroscuro para simular o modelado complexo e o ambiente luminoso dos obxectos naturais.

Materiais de traballo.

- Lápiz composto e difumino sobre papel Ingres.

Obxectivos específicos.

Ao finalizar esta UD o alumno melloraría a súa capacidade para producir manualmente imaxes con aparencia de volumes complexos, similares á visión da

realidade, inmersos nos seus ambientes luminosos. Así mesmo o alumno haberá de mellorar a súa capacidade de discernir o valor de claroscuro (independientemente da cor) nos corpos.

Contidos.

Contidos conceptuais.

Todos os conceptos da 3ª UD. Esta unidade didáctica, como queda devandito, é unha prolongación da anterior, pero sepárase dela porque nas prácticas, a complejidad formal e as habilidades necesarias son notablemente máis complexas e esixen un tempo longo e unha dedicación específica ao debuxo de modelos do natural clásico e a toda mancha.

Contidos procedimentales.

- Debuxos do natural de longa duración con luz fixa.

Contidos actitudinales.

Observación atenta, concentrada e razoada de modelos do natural iluminados.

Orientacións metodológicas.

Manteranse os desenvolvementos de habilidades, de produción e de análise igual que na 3ª UD. Nesta unidade os elementos conceptuais consideraranse e farase fincapé na práctica xa que o alumno deberá alcanzar o maior nivel posible na súa aprendizaxe de debuxo no 1º curso do bachillerato de arte.

Criterios de avaliación.

- encaixar ben o modelo.

- definir con precisión e exactitude as liñas do modelo.

- entonar con corrección.

- producir tons de claroscuro limpos e con gradaciones amplas.

- observar as variacións entre a luz e os obxectos.

- e, en definitiva, todos os criterios fixados para as unidades anteriores, xa que esta UD é o compendio de todo o apreso no primeiro curso sobre o debuxo sen cor.

Criterios de cualificación.

Corresponderá ao grado de perfección alcanzado na análise e produción de debuxos de estilo clásico. Estes grados serán xulgados segundo criterios obxectivos de debuxo académico, pero terase en conta que se trata dun curso primeiro de bachillerato. Para as habilidades técnicas, o nivel de 5 implica o control do uso do lápiz carbón, que non ten máis dificultade que a disciplina e o coidado. Reconsiderarase a traxectoria dos alumnos ata ese momento, desde o primeiro exercicio do curso, para considerar o grado de aprovechamiento observable nos seus debuxos, de tal modo que un progreso persoal relativo, correspondente cunha actitude de traballo disciplinado, estimarase como factor corrector da nota ao alza, pero tamén pode ser un factor corrector da nota á baixa, restando puntuación, si observásese que non hai progreso nos debuxos, como consecuencia dunha actitude de desinterese e pouco traballo.

Distribución temporal.

- 33 clases (salvo que a práctica aconselle outra cousa).

5ª UNIDADE DIDÁCTICA: A LUZ CROMÁTICA.

Descrición.

Esta unidade implica un corpo teórico maior que as precedentes. Ampla as unidades didácticas 3 e 4 e completa a formación necesaria para uns coñecementos mínimos xenerais sobre linguaxe visual.

Materiais de traballo.

- diversos tipos de pinturas, témperas, acuarelas, etc. Papeis e pinceles adecuados.

Obxectivos didácticos específicos.

Ao finalizar esta UD, os alumnos coñecerán a teoría básica sobre a cor e saberán aplicala na produción de todo tipo de variables cromáticas.

Todo iso concrétase nos seguintes temas: - A luz coloreada, as súas variables, as súas mesturas a súa semántica, a súa interacción, as súas combinacións.

Contidos.

Contidos conceptuais.

- A luz e a cor. Cor como enerxía física. Cor como estímulo visual. Cor como concepto e emoción.

- Variables da cor. Variable cromática, variables de claroscuro e de saturación.

- Mesturas aditiva e sustractiva. Combinacións cromáticas: harmonía e contrastes, afines e complementarios.

- Semántica da cor: semántica icónica e psicolóxica. Interacción: contraste simultáneo.

Contidos procedimentales.

1º.- Teoría básica explicada polo profesor con apoios didáctico.

2º.- Variables da cor: os alumnos realizarán un círculo cromático, unha ou varias escalas tonales monocromáticas e policromáticas e unha ou varias escalas de saturación.

3º.- Mesturas de cor: traballando con amarelo, cyan e magenta, os alumnos producirán diversas gamas de cores secundarias, terciarios, etc. E copiarán as cores de modelos do natural ou gráficos.

4º.- Semántica da cor: os alumnos realizarán unha ou varias composicións cun tema simbólico proposto polo profesor. Tamén realizarán unha ou varias composicións cun tema cromático de matiz psicolóxico proposto polo profesor.

5º.- Interacción e contrastes: os alumnos realizarán exercicios de máximos ou mínimos contrastes de interacción de calquera outro tipo e comentaranos.

Contidos actitudinales.

Os alumnos deberán adoptar unha actitude rigorosa e sistemática na análise, así como de coidado na ejecución e da elaboración dos matices. Deberán superar os estereotipos que limitan a percepción precisa e sensible. Por fin deberán apreciar a importancia da cor a vida común e especialmente no uso da linguaxe das imaxes.

Orientacións metodológicas.

Os exercicios desta unidade didáctica implican certa complejidad técnica para os alumnos, que deberán superar con orde e orientacións aportadas polo profesor.

Ao mesmo tempo é o momento para introducir algunhas experiencias de técnicas diversas neste primeiro curso de debuxo artístico.

Criterios de avaliación.

- coñecer a teoría elemental pero básica sobre a cor, explicada polo profesor.

- executar o círculo cromático con matices e tons precisos.

- realizar con tons escalas de gradación uniformes.

- Controlar a técnica sinxela da pintura á témpera.

- executar os traballos con limpeza e seguridade.

- dominar a mestura de cores primarias, para aproximarse a unha gama cromática do natural ou dun modelo gráfico.

- ter sensibilidade e intuición cromática para realizar composicións equilibradas, con matices ricos e variados.

Criterios de cualificación.

Valorarase cada grupo de exercicios que impliquen os mesmos obxectivos específicos e semellante grado de dificultade. O uso da cor implica certa dificultade técnica no uso de materiais. Por este motivo a cualificación destes exercicios non será de 1 a 10 como os anteriores, senón complementaria (máis/menos 1 punto ou similar).

Distribución temporal.

- 22 clases.

A distribución temporal que se indica é meramente orientativa, pois as peculiaridades dos alumnos permitirán que o traballo sexa máis ou menos fluído.

• Grao mínimo de consecución para superar a materia

A materia se supera tendo presentadas todas as tarefas para casa e acadando un cinco de media nos exames da avaliación

1.- Utilizar adecuadamente os procedementos e os materiais propostos aplicando e valorando estratexias de organización e representación no proceso creativo, facendo uso da terminología específica da materia.

Mediante este criterio valorarase si o alumno é capaz de seleccionar, relacionar e empregar os diversos materiais adecuándoos á consecución do obxectivo

desexado. Así mesmo se evaluará a súa capacidade para analizar e planificar o proceso de representación e creación, facendo uso da terminología adecuada, os aspectos formais, estructurales e estéticos dos resultados obtidos, mediante exposicións orais, debates e o uso de memorias e registros escritos.

2.-Describir gráficamente formas orgánicas naturais, prestando especial atención ás súas organizacións estructurales.

Este criterio valorará a capacidade do alumno para observar, identificar e analizar aspectos formais e estruturas das formas orgánicas presentes na natureza. Tamén se evaluará si é capaz de utilizar diferentes recursos, técnicas e materiais para trasladar a expresividade da natureza ao proceso do debuxo, mediante o uso dos elementos e relacións gráficas fundamentais: forma, cor, textura, ton, escala, proporcións e relacións espaciais.

3.- Describir e representar gráficamente obxectos da contorna, distinguindo neles elementos básicos na configuración da súa forma (síntese e construción geométrica, liñas de tenteo, centros, eixes??)

Mediante este criterio valorarase si o alumno, trala observación detida das formas, toma conciencia tanto do que ve como do que está oculto e organízao con coherencia na representación gráfica. Xa que logo, valórase neste apartado, o seu grado de comprensión e expresión gráfica na representación e plasmación dos obxectos e as formas, mediante o proceso analítico no debuxo e a utilización dos recursos gráficos adecuados (encaixes geométricos, liñas de tenteo, centros, eixes?.)

4.- Representar con intención descriptiva e mediante o uso da liña, formas tridimensionales sobre o plano, con atención á proporción e ás deformacións perspectivas.

Mediante este criterio se evaluará a capacidade do alumno para seleccionar, illar e valorar os elementos que confiren aos obxectos o seu carácter particular e definitorio, separando o necesario do superfluo, o imprescindible do irrelevante.

Débese destacar que este criterio non pretende valorar a exactitude da ejecución, nin a representación mimética das formas, senón seleccionar o máis representativo da realidade observada.

5.- Representar obxectos de marcado carácter volumétrico por medio de liña e mancha, sabendo traducir o volume mediante planos de grises, analizando a influencia da luz na comprensión da representación da forma.

Este criterio valorará si o alumno é capaz de trasladar o tridimensional e o táctil ao espazo bidimensional do plano do debuxo, seleccionando e aplicando os recursos adecuados para a consecución do ton mediante o uso do claroscuro que modele correctamente as superficies representadas, desde o punto de vista da luz e as texturas.

6.- Comprender e aplicar as leis básicas da percepción visual.

Con este criterio valorarase si o alumno recoñece e aplica as leis básicas da organización das formas que estructuran as imaxes e si utiliza convenientemente as relacións entre fondo e forma, si atende á agrupación por semellanza, proximidade ou ao principio de continuidade, ao de cerramiento, ou á procura de significado, para a composición do seu debuxo. Así mesmo se evaluará o seu espírito crítico para xulgar a súa acertada ou errónea aplicación de devanditas leis.

7.- Comprender e aplicar os fundamentos físicos da cor e a súa terminología básica.

A intención deste criterio é evaluar a asimilación de conceptos, tales como cor luz e cor pigmento, coas súas correspondentes operacións sustractivas ou aditivas para a consecución práctica das diferentes cores primarias, secundarios e complementarios correspondentes a cada unha das modalidades.

Para iso se evaluará si o alumno manexa e gradúa o ton, o valor e a saturación da cor adecuadamente, logrando a harmonía ou o contraste na composición cromática de acordo cunha determinada intención expresiva.

8.- Realizar representacións plásticas a través de procedementos e técnicas cromáticas de formas artificiais sinxelas, atendendo á modificación da cor producida pola incidencia da luz dirixida con ese fin e tendo en conta os principais convencionalismos e usos psicolóxicos, expresivos e comunicativos da cor.

A intención deste criterio é evaluar o concepto de síntese cromática adquirido, a asimilación dos atributos básicos da cor e as súas modificacións na aplicación práctica para lograr os principios de harmonía ou contraste, valorando as propiedades expresivas, comunicativas e simbólicas, atendendo á psicología da cor.

Este criterio evaluará si o alumno utiliza convenientemente as escalas, gamas e gradaciones cromáticas e modifica os atributos básicos da cor para lograr a harmonía ou o contraste nas súas composicións, apreciando as calidades lumínicas das superficies e demostrando un control das modificacións tonales perceptibles e a capacidade para corrixir os cambios tonales significativos.

9.- Participar activamente en traballos de grupo mostrando iniciativa persoal e unha actitude aberta e responsable.

A través deste criterio se evaluará a predisposición do alumno para a cooperación e o traballo en equipo, facendo un uso correcto das instalacións e ferramentas, planificando os procesos de traballo, responsabilizándose das tarefas, aportando opinións e mostrando flexibilidad e respecto cara ás súas ideas e cara ás ideas dos demais, rexeitando calquera tipo de conduta discriminatoria.

• procedementos e instrumentos de avaliación

Faranse exames daqueles contidos teóricos que se traten nas clases. Estes exames se puntúan de 0 a 10 puntos, e se acorda por escrito, e así se reflecta no propio exame o valor do porcentaxe na calificación da avaliación.

Ademáis o profesor avaliará os traballos de clase e o comportamento do alumno.

Os alumnos deben de darse conta de que cada debuxo é unha proba.

Non haberá un debuxo que proporcione a nota con independencia do resto dos traballos. Tampouco todos os debuxos serán considerados por igual. O profesor entende que os alumnos realizan prácticas durante un tempo para adquirir determinados hábitos de análises visual. Tales prácticas conducen a mellorar a expresión gráfica obxectiva. Este progreso ha de ser observable tras un número de realizacións e, é por iso que, en xeral, os debuxos se evalúan por bloques que se establecen polos tipos de modelo, polos obxectivos, polo tempo, ou por outras circunstancias.

A avaliación, corrección e cualificación incluirá, ademais da numérica, aclaracións gráficas sobre o exercicio.

INSTRUMENTOS DE CUALIFICACIÓN.

Serán calificables os exercicios de toda índole realizados en clase. Non serán calificables os exercicios realizados polos alumnos nas súas casas. Os alumnos que presenten carencias importantes poderán recibir o encargo de realizar no seu tempo libre exercicios para superar estas carencias, pero non serán cualificados, do mesmo xeito que non serán calificables os exercicios que os alumnos realicen durante o verán para preparar a proba extraordinaria de setembro.

RECUPERACIÓNS.

Dado o carácter práctico e monotemático desta asignatura, a recuperación dunha avaliación farase coa nota da seguinte, sendo a nota final a media das parciais.

Excepcionalmente, e a xuízo do profesor, podería suscitarse un exame como debuxo dunha ou dúas horas, a semellanza das probas PAU, pero un exercicio deste tipo implica para o alumno un extra de dificultade que non o fai recomendable como norma xeral.

EXAMES EXTRAORDINARIOS DE SETEMBRO.

O alumno/a que non superou a materia en xuño levará un plan personalizado coa intención de traballar sobre os aspectos que non se asimilaron. Estes debuxos, presentaranse en setembro antes da realización do exame e serán tidos en conta á hora de evaluar.

O exame de setembro constará dos mesmos contidos e criterios de avaliación e cualificación que o resto de probas parciais.

O contido deste exame poderá afectar a calquera parte da programación, aínda que é recomendable unha proba de debuxo de encaixe do natural, de dúas horas de duración, a partir dun modelo de escayola.

Concrecións metodoloxicas que require a materia

A materia de Debuxo artístico require unha metodoloxía variada que abarque aspectos técnicos, expresivos ou imaginativos e visuales que teñan a súa base nos principios de ensino individualizado, creativa e activa.

O ensino individualizado supón coñecer o desenvolvemento persoal dos alumnos adaptando os obxectivos e contidos da materia ás capacidades de cada un. O profesorado manterá unha actitude flexible e aberta e terá en conta os coñecementos previos e as experiencias persoais do alumnado na planificación de actividades significativas, cuns obxectivos e contidos ben definidos e claros, que permitan aos alumnos expresarse de forma persoal.

O ensino desta materia seguirá un método creativo, fomentando o interese por parte do alumnado, que debe de sentir a necesidade de satisfacer os seus impulsos

estéticos e de coñecemento, sabedor de como estes inciden noutros ámbitos da vida transformando a súa visión da contorna e a súa interacción co mesmo.

Para desenvolver a creatividade e a participación do alumnado na realización das actividades, convén establecer un fin significativo e asequible para o alumno, suscitar un proceso de análise ou de creación, planificar as distintas fases e as tarefas propias de cada unha delas, fomentar a realización individual do traballo e a crítica constructiva. Teoría e proceso danse a man. Todo coñecemento novo ten unha aplicación inmediata e compréndese como parte dun proceso.

Así mesmo pódense considerar outras estratexias metodológicas no ensino desta materia:

Dotar ao alumnado dos coñecementos e técnicas de traballo mediante a presentación directa de obras, obxectos ou materiais, explicacións teóricas, proxeccións, visitas a exposicións e museos, utilizando, sempre que sexa posible, a contorna dos alumnos como recurso educativo.

- Fomentar a interacción no aula como motor de aprendizaxe a través da valoración de obras propias e alleas, o contraste de ideas, debates e argumentaciones, desenvolvendo o espírito crítico, os valores estéticos persoais e as actitudes de respecto e tolerancia.

- Promover situacións de aprendizaxe que esixan unha actividade intelectual e o desenvolvemento de destrezas que faciliten o autoaprendizaje e a actualización dos coñecementos.

- Fomentar hábitos racionais de traballo, o rigor e a responsabilidade, tanto para a realización do traballo propio como colectivo, que favorezan o desenvolvemento da autonomía persoal.

- Introducir progresivamente ao alumnado no manexo da terminología propia da materia.

- Utilizar as tecnoloxías da información e da comunicación no desenvolvemento dos proxectos.

- Aplicar métodos de investigación apropiados para o desenvolvemento dos proxectos favorecendo a capacidade para traballar en equipo. Neste sentido se promoverá a realización de traballos de investigación monográficos, interdisciplinares, que impliquen a un ou a varios departamentos.

- Desenvolver a sensibilidade e o rexeitamento ante as actitudes discriminatorias e as condutas sexistas a través da análise e valoración crítica das obras de arte, obxectos e ambientes da contorna.

Materiais e recursos didácticos que se van a utilizar.

Os seguintes materiais de apoio poden reforzar e ampliar o estudo dos contidos da área de Debuxo Artístico -

Os materiais dixitais (vídeos, presentacións, animacións...) asociados á unidade.

Material elaborado polo profesor

-

- Outros recursos.

Criterios sobre a avaliación, cualificación e promoción do alumnado

As probas escritas se farán sobre aqueles contidos teóricos que se expliquen na clase.

- se valorarán de 0 a 10 puntos.

- As probas escritas indicarán a porcentaxe do valor destes exames na nota da avaliación.

Serán calificables os exercicios de toda índole realizados en clase. Non serán calificables os exercicios realizados polos alumnos nas súas casas. Os alumnos que presenten carencias importantes poderán recibir o encargo de realizar no seu tempo libre exercicios para superar estas carencias, pero non serán cualificados, do mesmo xeito que non serán calificables os exercicios que os alumnos realicen durante o verán para preparar a proba extraordinaria de setembro.

Indicadores de logro para avaliar o proceso de ensino e a práctica docente

-

Os resultados académicos amosan unha amplia porcentaxe de alumnos que superan a materia Os traballos realizados polos alumnos ten calidade axeitada á súa idade O grao de satisfacción dos alumnos coa materia é patente.

Organizaciรณn das actividades de seguimento, recuperaciรณn e avaliaciรณn das materias pendentes

Neste primeiro curso non se contemplan.

Deseño da avaliación inicial e medidas individuais ou colectivas que se poidan adoptar como consecuencia dos seus resultados

Durante os primeiros días faremos unha toma de contacto coa disciplina e trataremos de orientar aos alumnos a seguir ou a atopar outro camino curricular máis axeitado para eles.

Medidas de atención á diversidade.

A atención á diversidad farase da seguinte forma: Ao longo do desenvolvemento das unidades didácticas proponse un conxunto de actividades para desenvolver no aula. A medida que se realizan poderanse detectar as dificultades dos alumnos, por observación directa do profesor, e poderase reconducir a aprendizaxe, no caso de que sexa necesario.

As actividades do aula teñen diferente grado de complejidad e atenden xa que logo ás capacidades e aos intereses de cada alumno.

As actividades de aplicación e comprensión de conceptos pódennos permitir diagnosticar e, no seu caso, reformular o método de traballo para os alumnos que o necesiten.

Para alumnos con especiais dificultades de aprendizaxe deseñaranse adaptacións curriculares non significativas, individualizadas, en coordinación co Departamento de Orientación.

Concreción dos elementos trasversais que se traballarán no curso

O currículo oficial recoñece a importancia de promover o desenvolvemento de novas actitudes e valores. Debe ser o suficientemente flexible para recoller as novas necesidades formativas e as características dunha sociedade plural e en permanente cambio. Por iso, contén un conxunto de ensinos que, integradas no propio programa das áreas, atravésano ou o impregnan. Reciben a denominación genérica de ensinos transversales e abarcan os seguintes campos: educación moral e cívica, educación para a paz e a convivencia, educación ambiental, educación do consumidor, educación para a igualdade de oportunidades entre os sexos, educación sexual, educación para a saúde e educación vial.

Traballaremos coordinados co resto de Departamento do Instituto para desenvolver estos contidos nos seguintes eventos e outros que se poidan programar: • día da paz • fomento e mellora do clima escolar e da aula no Instituto • día da muller • colaboración coas titorías

Actividades complementarias e extraescolares programadas.

Neste momento non se contemplan actuaciรณns neste senso. Nembargantes estamos abertos a calqueira proposta que poida surdir.

Programación da educación en valores

Dende o Departamento de Debuxo contribuiremos a potenciar os valores cidadáns e democráticos que rixen a comunidade escolar e o noso Centro: Participación, respecto, tolerancia….

Accións de contribución ao proxecto lector Participaremos do programa Ler todos xuntos e colaboraremos co clube de lectura nas actividades que nos pidan. Contactaremos co clube nos primeiros días do curso para ofrecer a nosa disposición a colaborar con eles Ademáis cada alumno deberá buscar a información necesaria, tanto na biblioteca do centro, nos manuais, como usando as novas tecnoloxías da información, para atopar os textos e as imaxes necesarias que ilustren as épocas máis importantes do debuxo na Historia da arte.

Recomendarase a lectura dos seguintes libros: Publio Ovidio Nasón, As Metamorfoses, ed. Espasa Calpe.

Rudolf Arnheim, O poder do centro. Estudo sobre a composición nas artes visuales.

Ed. Akal.

Eugenio Batisti, En lugares de vanguardia antiga. De Brunelleschi a Tiépolo. Ed. Akal.

Accións de contribución ao plan TIC

Empregaremos as ferramentas informaticas de xeito natural para el normal desenvolvemento da nosa materia, como xa veñemos facendo dende fai anos.

Seguiremos co blog do departamento http://www.veringrafico.blogspot.com

AcciĂłns de contribuciĂłn ao plan de convivencia Nos involucraremos activamente no plan de convivencia do Centro e procuraremos que se surde algĂşn conflicto entre os alumnos pidase resolver dentro da aula de xeito razoado.

Mecanismos de revisión, avaliación e modificación das programacións didácticas en relación cos resultados académicos e procesos de mellora

Consideraremos que esta programación tén un resultado positivo se observamos que: - Os resultados académicos amosan unha amplia porcentaxe de alumnos que superan a materia - Os traballos realizados polos alumnos ten calidade axeitada á súa idade - O grao de satisfacción dos alumnos coa materia é patente.

A final de cada trimestre avaliaremos a marcha da programación con esta ferramenta:

ASPECTOS A AVALIAR

PROPOTAS DE MELLORA PERSOAL

A MELLORAR…

Desenrolo dos obxectivos

didácticos

Manexo dos contidos da unidade

Descriptores e desempeños competenciais

Realización de tarefas

Estratexias metodológicas seleccionadas

Recursos

Claridade nos criterios de avaliación

Uso de diversas ferramentas de avaliación

Portfolio de evidencias dos estándares de aprendizaxe

Atención a la diversidade

Interdisciplinariedade

Temporalización das unidades didácticas

A DESTACAR…