Bouwen in het Noorden N95

#95 2021

ATLAS EN HOUSE OF GRONINGEN Licht en vrolijkheid voor de wijk Paddepoel

ENGELSE PARK EERSTE FASE Bouwen op historische grond

45 WONINGEN DOKKUM Nieuwe invulling van een succesvol concept

170 WONINGEN HAERENKWARTIER Slopen en opnieuw bouwen in 40 dagen

42 WONINGEN ASSEN Bouwen aan een leefbare toekomst

VOORWOORD

95

Hoofdredactie Jurriën Hendriks Eindredactie Vera Bosma Redactie Arjen Bakker, Vera Bosma, Corina Dogger, Johanna Kommerie, Thea van der Schaaf, Nynke van der Zee Fotografie Nienke Maat, Henri Vos Advertentieverkoop Breuker Telemarketing & Meer

BOUWEN, BOUWEN, BOUWEN. EN DAN? In zijn gastcolumn benoemt Goitzen Veenstra van Bouwend Nederland Regio Noord het enorme tekort van 330.000 woningen in Nederland.

Uitgaande van een gemiddeld aantal van 2,14 personen per woning (CBS, dec. 2020), wonen er dus ruim 700.000 mensen niet waar ze willen wonen!

Vooral starters komen moeilijk aan woonruimte en blijven daardoor langer thuis wonen. Het schrikbeeld doemt op van naoorlogse toestanden, toen de eerste kleinkinderen op het zolderkamertje in het huis van opa en oma ter wereld kwamen. ‘Bouwen, bouwen, bouwen!’, is volgens som-

Ontwerp Idee-fix

migen de oplossing. Maar Nederland is klein. Zijn er niet meer wegen die naar Rome leiden? Zoals senioren die ‘doorschuiven’ van hun grote eengezinswoning naar een gezellige ‘jongerenflat’, wat Jan Jaap Vogel van Nijestee ziet gebeuren bij het nieuwe Atlasgebouw?

In deze Bouwen in het Noorden schenken we aandacht aan twaalf aansprekende en zeer diverse woningbouwprojecten, die ieder op hun eigen

Uitgever & Administratie

manier een bouwsteen zijn voor de oplossing van de krapte op de woning-

IDEE-FIX

markt. Daarnaast hebben we verhalen over de realisatie van een drietal

Peizerweg 140, 9727 AP, Groningen

fraaie kindcentra. Hoe mooi zou het zijn als tegelijk met dat snelle bouwen

t: 058-2153937

ook al wat vaker de beginselen van het circulaire bouwen zouden worden

bihn@idee-fix.nl

toegepast? Want laten we in onze enorme haast om véél te bouwen niet

WWW.IDEE-FIX.NL

vergeten dat er nog een andere opdracht ligt die minstens zo belangrijk is, namelijk om duurzamer en circulair te bouwen. De Proeftuin van Drenthe Woont Circulair laat zien dat er al veel mogelijk is. Volgens DWC-voorzitter Jaap Boekholt ‘weten we nog onvoldoende, maar komen we steeds dichterbij.’ Bij woningcorporatie Woonservice is het echter geen

COPYRIGHT © 2021 Op de inhoud van dit blad rust copyright. Niets

toekomstmuziek meer: zij gaan als pilot acht ecologische sociale huur-

mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever op

woningen realiseren in het dorp Exloo. Bouwen voor de jonge generatie

enigerlei wijze worden vermenigvuldigd.

is belangrijk, maar hoe wonen en leven de generaties ná hen?

BOUWEN IN HET NOORDEN is een onafhankelijk magazine voor

Veel leesplezier,

bouwend Nederland. Uitgevers en auteurs kunnen op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van informatie. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor de schade, van welke aard dan ook, die het gevolg is van handelingen en/ of beslissingen die gebaseerd zijn op informatie uit deze uitgave.

Jurriën Hendriks Hoofdredacteur

Vera Bosma Eindredacteur 1

16

22

2

Een wonderlijk jaar in de Drentse Proeftuin

Woonzorgproject 32 appartementen Vledder

Wonen en zorg in een gebouw dat past bij het dorp

Engelse Park 1e fase

Bouwen op historische grond

er

t4

Re m ix

el

uk

’

48

ie uw Va va n H ee n sa re de ai nh bu e fl ag ur at e, t sn H aa ee rh re n et ha vee n rt

N

04 ja ri Vi 2 w g v be a l on Bo 3 st l e u w d i in aa la g e ef e 6 n an n ba n a r N e an A Ja to e ss oo Va n J ek e en rd n a o st a en m ‘E g p e s ee n ve t oe V g n ld d og ba oe / bi e l s i de j , s w N d zi o i j ir jn n vo i n g e s t e c or k ee teu g an : r

Drenthe Woont Circulair: vi

16

W ap oo pa nz W r t or em gp da on t p en en roj as e n te ec n t3 tb z Vl 2 i j o rg ed he i de td ne r or e n p g eb ou w

INHOUDSOPGAVE

4 Te 4 z lle org H pa a et rk pp re , H ar su t lta eer em e at nv ent va e e en n n ee n re ke ns om

10

54

Een gebouw dat uitnodigt tot ontmoeting

4 Kindcentrum Ten Boer

3 0

2 8

95

3

St

7 4

81

8 7

8 1

8 0

ie

s

5 4

6 0

l d um er ,

L en Pa ich t H dd e ou n e se po v r 4 of 2 e l ol i jk G h ro 45 ei ni H w d ng oe o vo N n d en 4 i o i e ee u e m ng rd 8 n w en a su e e ke D cc inv w N rs o es ul i jk i po k k H eu vo l i n

67

At la s

ee w lc gv V on a re H he an ce n nv ee t h sa pt e r a a r ie en en t 4 ha va fla ge Te 4 z n ts d n o l l e rg , e aa H b et pa a uu r p re rt rk p su , H ar 17 lt t a e 0 e h at er m va O et H wo en en o n n ve te s t ae i n Sl ee e r re g e en n in op n re w nk n 40 e n k o en da e n ld wa in so ge op e rt m n ni i e eu r, w bo uw en

K Ve ind en ce G hu ntr e fu bo iz um nc u en Sp tio wd 6 ee n v e e ol 6 le l e ge n Le G n ns a es e er ( W st , co t h en o E o n lu 6 et p na e n m se n is er 7 ar on ch fe rv L an t de i e ce o de k k At pl ct rs in n ) an G la s Vr bo gs ro e t

L uw oc ni n de ic h n H e n ht w t e n ge o u ijk v n se Pa ro Ki of n dd l i j k dc Ee ep he n e i oe d ge

nt l vo bo ru G or u m a w Ve st S m c pi N en o et e d s lu jk ve Ti t m e e r jd a l r la (B n G pl vo us nd o o or Ki pu u i ) t a w n ze nt ct Ve d e en i n c e( nd en e G a n ge h fu eb t ui r u nd nc ou a)

ti wd ze m on ! n Sp vo H e e l lg et ee S en en le Pa st t ar es s e n kh ev te e t Le he n ig rs ui p e ap t er s is er pa p , Sn ch fe kh ar c pl t ui t e m ee a k sa e n r c nt hi e n te m ct e uu t r een

et Pa kh e e ar ui n ter s st s Sn a ev p ee ig pa e k pa r t e k h me ui nt sa e rc n m hi e te t ct uu r

H

87

SCHOLEN

K I N D C E N T RU M T E N B OE R

E E N GE B OU W DAT UITNODIGT TOT ONTMOETING

4

SCHOLEN

Ongeveer vierhonderd kinderen uit het Groningse Ten Boer gaan sinds eind oktober naar het nieuwe Kindcentrum van hun dorp.

‘Een licht en transparant gebouw dat uitnodigt tot ontmoeting’, noemt architect Kees Willems het kindcentrum, dat is gerealiseerd door Bouwgroep Dijkstra Draisma.

‘Dat TenW architecten adviseurs uit Den Haag de

tein, obs De Huifkar en kinderopvang Kids2b

Europese aanbesteding won voor het ontwerp van

na de opening van het kindcentrum op 26 ok-

Kindcentrum Ten Boer, heeft vermoedelijk te ma-

tober nog niet optimaal van hun nieuwe gebouw

ken met de visie op flexibiliteit en gezamenlijkheid’,

kunnen profiteren. Maar uit de reacties die hij

zegt directeur-architect Kees Willems. ‘De ver-

al wel kreeg, maakt directievoerder Dennis van

schillende partijen hebben duidelijk een eigen

der Veen van abcnova op dat alle gebruikers er

positie en dus ruimte om de eigen identiteit over-

heel blij mee zijn. ‘Het zou mooi zijn als er na

eind te houden, maar het gebouw zorgt er tegelijk

corona alsnog een feestelijke opening kan ko-

voor dat iedereen elkaar continu tegenkomt. Er is

men.’ abcnova begeleidde de gemeente Gronin-

geen fysieke scheiding, de lokalen sluiten aan op

gen zowel in de voorbereidingsfase (met proces-

dezelfde gezamenlijke ruimte, de scholen delen

begeleider Hittjo Braam) als tijdens de uitvoering

een mediatheek, er is maar één personeelsruimte,

(met, naast Van der Veen, Marcel Smit als toe-

et cetera. Het is onze overtuiging dat samenwer-

zichthouder). Uit het technisch Programma van

king gedijt bij toevallige ontmoetingen.’

Eisen somt Van der Veen de belangrijkste voor-

Blije reacties

waarden op waaraan het ontwerp moest voldoen: ‘Aardbevingsbestendig, gasloos, Bijna Energie-

Door de schoolsluiting tijdens de tweede lockdown

neutraal (BENG) en passend binnen het Kwali-

en andere coronamaatregelen hebben cbs De Fon-

teitskader Huisvesting Primair Onderwijs.’

5

Trotse architect van het nieuwe kindcentrum in Ten Boer

TenW architecten adviseurs De Ruijterstraat 36 2518 AS Den Haag mail@tenw.nl www.tenw.nl

SCHOLEN

‘E

en heel fijne bouw’

- Dennis van der Veen

Transparant Wat betreft de uitstraling kreeg de architect veel vrijheid. Willems: ‘Bij een onderwijsgebouw zie je eigenlijk altijd een strak budget en tegelijk een behoorlijk vol PvE. Dat vraagt om een compact gebouw, met zo weinig mogelijk verkeersruimten.

Zo kun je het ook gemakkelijker duurzaam maken.

We hebben gekozen voor een gebouw in twee lagen, met op de begane grond een gezamenlijk hart met daaromheen lokalen voor koken, creatieve ontplooiing en een theater in combinatie met twee speellokalen. Een theatertrap leidt naar de gezamenlijke mediatheek en de groepslokalen van beide scholen. Kenmerken van het geheel zijn ruimtelijkheid en licht, het is een transparant gebouw met lange zichtlijnen, niemand zit verstopt achter muren of wanden. Ook dat versterkt de samenwerking.’

Stabiliteitsportalen Aan de buitenzijde liet Willems bewust iets zien van de aardbevingsbestendige constructie, door de zogenoemde stabiliteitsportalen van de staalconstructie iets naar buiten te laten steken. ‘Het is een “kloeke doos”, maar geen plátte doos, omdat de gevel nu een zekere gelaagdheid heeft. Ook de functionele derde laag boven de hoofdentree zorgt voor een mooie plasticiteit. In die opbouw zijn de luchtbehandelingskasten netjes weggewerkt.’ Van der Veen: ‘Het is een mooi prominent gebouw, dat toch niet afsteekt bij de dorpse omgeving. De omgeving is ook opnieuw ingericht. De ijs- en skeelerbaan is bijvoorbeeld geïntegreerd in het schoolgebied.’ Willems: ‘Je loopt zo door van het terras van de school naar het hart van de skeelerbaan. Daar krijgen de kinderen sportles.’

7

SCHOLEN

Roede Vloeren Roede Vloeren uit Haren was verantwoordelijk voor het leggen van de vloeren in het nieuwe Kindcentrum in Ten Boer. Hier is gekozen voor een Marmoleum vloer van FORBO Piano. Een grijze kleur met cirkels en blokken in een witte tint brachten een rustig en mooi resultaat.

In de centrale hal van het gebouw ligt een Marmoleum vloer met een extra kurklaag (FORBO Sport). Marmoleum Sport voldoet aan de eisen van de Europese norm voor sportvloeren EN14904. Deze ruimte kan hierdoor voor meerdere doeleinden gebruikt worden.

Als voorbereiding op het leggen zijn de vloeren voorbewerkt met een vochtprimer EUROCOL 026 en is alles geëgaliseerd met EUROCOL 975/920.

Steenstrips Voor de argeloze voorbijganger oogt het kindcentrum als een klassiek opgemetseld gebouw. ‘In werkelijkheid bestaat het uit een staalconstructie met portaalspanten, ingevuld met hsb-gevelelementen’, legt Jelle Teun Terpstra uit, projectleider namens Bouwgroep Dijkstra Draisma (BGDD).

‘Op die elementen zit een isolatieplaat van zes centimeter dik. Daarop hebben we in totaal 1250 vierkante meter gezaagde baksteenstrips van Van der Sanden geplakt. Bijna niet van echt metselwerk te onderscheiden, maar met als groot voordeel dat het bij een aardbeving een beetje mee kan bewegen, zodat er geen scheuren ontstaan.’ Dat is belangrijk, weet Willems: ‘We hebben samen met Pieters Bouwtechniek een constructie ontworpen waarvan van de veiligheid gegarandeerd is, maar dat vertrouwen zou psychologisch gezien toch minder worden door scheurvorming, hoe onschuldig ook.

Men heeft in deze regio veel meegemaakt op dat gebied.’

‘1250

vierkante meter steenstrips’ - Jelle Teun Terpstra

8

SCHOLEN

‘N

iemand verstopt achter muren of wanden’ - Kees Willems

Bouwteamgedachte BGDD werd als bouwkundig aannemer binnengehaald na een aanbesteding op basis van een bestek, maar kreeg voor de bouw begon de gelegenheid om expertise in te brengen. ‘Een soort bouwteamgedachte’, zegt Terpstra. ‘Vooraf in gezamenlijkheid de foutjes eruit halen en je daarna committeren aan de kwaliteit van het eindresultaat.’ Van der Veen: ‘Doordat we op die manier samen de engineeringsfase hebben doorlopen, waren er tijdens de bouw geen budgetuitdagingen meer. Wel extra wensen, die soms gehonoreerd konden worden. Een mooi voorbeeld is dat alle kranen met een sensor zijn uitgevoerd.

Een idee naar aanleiding van corona.’

Volgens het boekje De pandemie had op het bouwproces niet eens zoveel invloed, zegt Terpstra.

‘Tijdens de eerste lockdown hebben we de bekende veiligheidsmaatregelen doorgevoerd: schaften in kleine groepjes, werken in vaste koppels, et cetera.

Dat was soms wel lastig, maar vertraging hebben we er niet van gehad. De opdrachtgever zei na afloop: “dit is een project volgens het boekje”.’ Zo kijkt ook Willems erop terug. ‘Alle bouwpartijen verdienen een compliment voor hun inzet om de functioneel-architectonische kwaliteit tot uiting te brengen in het eindresultaat.’ Van der Veen: ‘Bouwen in coronatijd was helemaal nieuw, en natuurlijk was het wel eens lastig dat je elkaar vrijwel nooit in het echt trof, maar alleen via Teams. Maar alles bij elkaar genomen is het hart-

Tekst: Arjen Bakker Fotografie: Marcel Smit voor abcnova en A&F Interieurbouw

stikke goed gegaan. Het was een heel fijne bouw.’

KINDCENTRUM, TEN BOER Opdrachtgever

:

Gemeente Groningen

Architect

:

TenW architecten adviseurs

Adviseur

:

abcnova

Aannemer

:

Bouwgroep Dijkstra Draisma

BOU W T E A ML E DE N

ONDE R A A NNE ME R S E N L E V E R A NCIE R S Afvalinzameling

:

Visser Afvalinzameling Transport en Recycling

Pantry’s, keukens, kasten, garderobes met bulletinborden, verrijdbare garderobes, balie

:

A & F Interieurbouw

Uitbloeiingsarme voegmortel

:

Remix

Vloerbedekking

:

Roede Vloeren

9

TRENDS

DRENTHE WOONT CIRCUL AIR:

EEN WONDERLIJK JAAR IN DE DRENTSE PROEFTUIN Drenthe Woont Circulair is volop in beweging. Met dit samenwerkingsverband willen

‘We waren klaar om van start te gaan, had-

de Drentse woningcorporaties fundamen-

gepland. En toen kwam corona. De projec-

tele verandering brengen in de manier van

den de structuur opgezet, Proeftuinlabs ten binnen De Proeftuin liepen gewoon door. We maakten heel snel de switch naar

bouwen en exploiteren. Samen met markt-

digitaal overleggen en dat ging ook heel

partners gingen ze de uitdaging aan om in

het leren en de wisselwerking tussen de

de sociale huursector circulaire woningen

goed. Het overkoepelende van De Proeftuin, pilots dreigde te stagneren. Dat kwam mede doordat we in heel korte tijd heel groot zijn

te ontwikkelen die betaalbaar, herhaalbaar

geworden. De belangstelling voor onze eer-

en opschaalbaar zijn. Bouwen in het Noor-

Assen overtrof met 225 bezoekers alle ver-

den keek terug op ruim een jaar Drentse

ste bijeenkomst in Het Provinciehuis in wachtingen. Vervolgens ontvingen we 31 visiedocumenten van consortia, een verte-

Proeftuin met Jaap Boekholt, directeur-be-

genwoordiging van zo’n 175 bedrijven. Het

stuurder van De Volmacht, en met Arjan

het niet waarmaken en moesten ons her-

Bruining, ontwikkelmanager bij Actium,

10

Boekholt kijkt terug op ‘een wonderlijk jaar’.

groeide ons wat boven het hoofd. We konden bezinnen. Daarvoor zijn we samen met de consortia en de corporaties om tafel gegaan.

respectievelijk voorzitter en programma-

Dat heeft tijd gekost.’ Ondertussen is er een

manager bij Drenthe Woont Circulair.

partijen weer constructief om tafel.

nieuwe aanpak geformuleerd en zitten de

TRENDS

Nieuwe structuur Er is vooral veel tijd gestoken in het opzetten van

deze toe zouden leiden. ‘Ik zag binnen onze eigen

een nieuwe structuur. Lastig, want de oorspron-

groep een dynamiek ontstaan, die eigenlijk was

kelijke structuur was wel de basis waar iedereen

veroorzaakt door een andere groep. Het is heel

‘ja’ tegen heeft gezet. De corporaties vonden ech-

mooi, die bewegingen die dan ontstaan.’

ter dat ook de partijen die in de pilots zitten een rol aan tafel moesten krijgen. Boekholt: ‘Iedereen

Digitale proeftuin

trekt aan zo’n vehikel. We hebben nu een duide-

Arjan Bruining, sinds eind 2018 namens Actium

lijke bestuurlijke structuur opgezet, een program-

betrokken bij Drenthe Woont Circulair, is als pro-

mateam en we hebben een aantal tafels gecreëerd

grammamanager de verbindende schakel tussen

waaraan gewerkt of besloten wordt, zodat ieder

de stuurgroep - die visie en ambitie bepaalt - en

een heldere rol heeft. En we hebben Kwartierma-

de teams die in de pilots aan het werk zijn. Het

an een mislukt project kun je ook leren’

kers in de Bouw gevraagd ons te helpen in de pro-

programmateam werkt overkoepelend en zorgt

- Jaap Boekholt

‘V

jectleiding.’

Het mag schuren In de beweging die op gang is gebracht mag het schuren, vindt Boekholt. De structuurverandering heeft er bijvoorbeeld toe geleid dat kartrekker Alex van Oost van NICE zich nu alleen richt op het Leren in De Proeftuin. “De beweging” is opnieuw in de steigers gezet. Boekholt: ‘Zes verschillende corporaties met zes heel verschillende projecten met heel verschillende partijen. Je ziet dat de een het makkelijker heeft dan de andere; er zijn kleine en grote projecten. Er zijn organisaties die zeggen: “ik ga ervoor” en organisaties die zeggen “ik ben best wel kritisch, en het mag maar zóveel kosten”.

Het zou zomaar kunnen dat niet alle zes projecten gerealiseerd worden. Maar van een mislukt project kun je óók leren. Door dingen te delen blijkt soms dat iets op een andere manier wél kan.’

Kruisbestuiving Hoppend van de ene virtuele bijeenkomst naar de andere doen de deelnemers veel ideeën op. ‘Er ontstaan heel veel keuzes’, zegt Boekholt. Een “zoek- of beslisboom” geeft dan mogelijkheden om de opties in kaart te brengen en te zien waar

11

TRENDS

‘D

e circulaire proeftuin is ook een digitale proeftuin geworden’ - Arjan Bruining

voor de dagelijkse organisatie. Bruining: ‘Afgelopen jaar is er in de zes teams heel hard gewerkt.

Door corona is de circulaire proeftuin ook een digitale proeftuin geworden. Digitale brainstorms via Zoom en Teams hebben een enorme vlucht genomen. Daar hebben wij bij het project van Actium in Kloosterveen in Assen veel voordeel van gehad. Wij hebben ruim tijd besteed aan het formuleren van onze eigen doelen, en hoe we gaan samenwerken.’

Diversiteit Bruining signaleert grote diversiteit binnen de teams. ‘Er zijn teams die begonnen zijn met een onderzoeksfase om kennis te vergaren over tools op gebied van circulariteit. Maar er zijn ook teams die eerst een ontwerp maken, en van daaruit doorredeneren hoe je dat circulair kunt uitvoeren. Bij het project van Woonborg hebben ze zich meer gericht op betaalbaarheid en het eigenaarschap van een huurwoning, en een mogelijke leaseconstructie van woningen. Het team van Lefier werkt heel hard aan een tactisch sturingsmodel: welke keuzes maak je met vastgoed, welke strategieën kun je daarop loslaten. Het is ook de meerwaarde van De Proeftuin dat je al deze aanvliegroutes kunt testen, en dat je van elkaar kunt leren.’

12

TRENDS

‘W

e hebben ons huiswerk gedaan, we gaan nu aan de slag’ - Arjan Bruining

Tijdsfactor De factor tijd lijkt niet heel belangrijk. Toch is er zeker wel een globale planning. Bruining: ‘We hebben de onderzoeksfase zo langzamerhand afgerond. We weten wat er in de wereld te koop is.

Nu komt het aan op keuzes maken en moeten we concreet aan het werk gaan. Met ontwerpen, met overleggen met gemeenten, contact zoeken met stakeholders... Voor alle teams geldt: we hebben ons huiswerk gedaan, we gaan nu aan de slag.’

Medio 2021 gaat de eerste schop - waarschijnlijk bij het project van Woonservice - de grond in.

Bij De Volmacht (hoofdkantoor Gieten) werken ze aan een project waarbij ruim zestig woningen gesloopt worden. Al twee jaar geleden is begonnen met het betrekken van wijkbewoners en kwam de wens voor sloop en nieuwbouw naar voren. Van de woningen zijn nog ongeveer 25 bewoond met een traditioneel huurcontract; voor de overige woningen geldt een tijdelijk contract via leegstandsbeheer. Boekholt: ‘Wij zijn zover dat we eind dit jaar de omgevingsvergunning kunnen aanvragen. De wijziging voor het bestemmingsplan loopt nu. Daar hebben we wel de visie van het circulariteitsproject overheen kunnen leggen.’ Boekholt denkt op zijn vroegst begin volgend jaar te kunnen gaan bouwen.

Bruining voorziet dat het nieuwbouwproject van Actium eind dit jaar van start kan. ‘Onze pilot is in de uitbreidingswijk Kloosterveen in Assen. Het wachten is op het bouwrijp maken van de locatie door de gemeente. We hebben een sloopproject toegevoegd aan de pilot. Want we willen ook het hergebruik van materialen onderzoeken, en of we onze toekomstige sloopopgave op een andere manier kunnen organiseren.’ Actium kocht daartoe een kerkgebouw aan, die nu als donorlocatie dienst doet om te onderzoeken wat er met de materialen mogelijk is - binnen of buiten de pilot.

13

TRENDS

De middelen

Scholingsprogramma

Drenthe Woont Circulair neemt veel tijd, en dus ook

Aan het begin van het traject is veel aan scholing gedaan. Dat

geld. Hoe is de financiering geregeld? Boekholt: ‘Voor

heeft bij veel deelnemers geleid tot nieuwe inzichten. Zo ook bij

het eerste traject - tot maart vorig jaar - hadden we

Arjan Bruining. ‘Toen ik aanhaakte, was ik best sceptisch; ik vond

subsidie. Vanaf het moment dat de nieuwe subsidie-

het veel gepraat, en vroeg me af: wanneer gaan we nu iets dóen?

aanvraag werd gecanceld, dragen de corporaties voor

Als techneuten zijn wij gewend om projecten te draaien: je begint

een deel de kosten. Een aantal ontwikkelingstrajecten

en werkt naar een doel toe. Zo ben ik dit ook aangevlogen, maar

wordt betaald uit middelen van NICE. We zijn op zoek

in de loop van de scholingsperiode besefte ik dat dit geen project

naar meer middelen, maar zolang die er niet zijn staan

is, maar een systeemverandering.’ Voor Bruining ging er een

de corporaties garant. Op dit moment zijn de kosten

wereld open. ‘Ik had de welbekende ideeën bij circulair bouwen:

voor overkoepelende zaken - omdat vrijwel alles digitaal

veel hout, geitenwollensokken, dat niveau. Maar als je je erin gaat

gaat - te overzien. Maar zodra je weer fysieke bijeen-

verdiepen, zie je dat er een hele systeemwereld achter zit. Ik ben

komsten gaat organiseren, zullen de kosten oplopen.’

echt op een andere manier naar bouwen en wonen gaan kijken.’

14

TRENDS

Circulair = normaal

sortium zit. ‘Directeur Klaas Graveland en diens

Het sneeuwbaleffect van Drenthe Woont Circulair

zoon Richard zijn ervan overtuigd dat je als bedrijf

is ook buiten de provinciegrenzen merkbaar. Be-

mee moet met deze ontwikkeling. Richard trekt

drijven van de consortia nemen bijvoorbeeld idee-

mede het traject en doet ook dingen die voor dit

ën vanuit De Proeftuin mee om hun eigen koers

complex misschien nog niet eens aan de orde zijn,

te bepalen. ‘Dat is ook ons doel,’ zegt Boekholt,

maar die hem wel weer een stap verder brengen.

‘circulair bouwen moet normaal worden.’ Honderd

Wij hebben in ons project niets uitgesloten. Keu-

e weten nog onvoldoende, maar we komen steeds dichterbij’

procent circulair bouwen kunnen de corporaties

zes die een doodlopende weg lijken, kun je naast

- Jaap Boekholt

op dit moment overigens nog niet. Boekholt: ‘We

je neerleggen, maar vroeg of laat kom je ze toch

weten nog onvoldoende en hebben onvoldoende

weer tegen. Die dingen kunnen invloed hebben

middelen ter beschikking. Maar we komen steeds

op keuzes die je aan andere tafels gaat maken. Dan

dichterbij.’ Bruining merkt dat ook binnen de pi-

krijg je die beweging, die verandering van het

lot van De Volmacht, waar HuneBouw in het con-

proces. Dat vind ik het mooie.’

‘W

Geen maakbare wereld Circulair bouwen lijkt nu echt voet aan de grond te krijgen, en daarmee komt er eindelijk vaart in een ontwikkeling die al decennia geleden is ingezet. Boekholt: ‘We hebben in de jaren ’90 ook wel casussen gehad met duurzaam bouwen, maar we waren er als corporaties niet klaar voor. We hebben bijvoorbeeld altijd houtskeletbouw afgehouden, omdat we dachten dat het qua beheer en onderhoud te veel werk was. En nu is houtbouw het nieuwe Walhalla voor circulair bouwen.’ Bruining: ‘Er is nu zoveel informatie voorhanden die je aan het denken zet over hoe we onze wereld naar de knoppen helpen.’ Boekholt is het met hem eens. wereld oneindig was. Maar dingen kunnen niet zo snel aangroeien als wij ze consumeren, we verzuipen in ons eigen afval. Met bepaalde grondstoffen raken we de bodem. Je merkt dat er nu bewustwording ontstaat dat op deze wereld in principe álles eindig is.’

15

TEKST: Vera Bosma

‘We hebben heel lang gedacht dat alles op deze

WONEN & ZORG

WOONZORGPROJECT 32 APPARTEMEN TEN VLEDDER

Wonen en zorg in een gebouw dat past bij het dorp

Dat een locatie belangrijk is voor een

‘De hoofdvorm voor dit woonzorgcentrum in Vledder is

ontwerp, maakt het nieuwe woon-

de boerderij, zoals er zoveel staan in het landschap rond

zorgcomplex in Vledder wel duidelijk.

Studio JK. De knik in het gebouw geeft de splitsing tussen

‘De locatie was hier mede bepalend

het karakteristieke Drentse dorp’, vertelt Erik Hamer van het koop- en zorggedeelte aan, en vormt een duidelijke entree. ‘Er is ook een visuele voordeur’, zegt Hamer met

voor de vorm van het gebouw’, zegt

een lach. ‘Op de kop van de boerderij oogt de vluchtdeur

ontwerper Erik Hamer van Studio JK

boerderij.’

over de boerderij als hoofdvorm. De

als een ingang, precies op de plek waar die hoort in een

Leefbaarheid verbeteren

realisatie van de 16 koop- en 16

Groot draagvlak voor dit project, ook financieel, werd

zorgappartementen is aangejaagd en

om de leefbaarheid in het dorp te verbeteren, onder meer

gedragen door de gemeenschap.

gecreëerd door Stichting Onderdak Vledder. De wens was door het bouwen en exploiteren van een woonzorgvoorziening. Het zou zorgbehoevende inwoners een mogelijkheid bieden om in het vertrouwde Vledder te blijven wonen te midden van hun familie, verwanten en vrienden.

16

WONEN & ZORG

Een puzzel met variabelen Voor studio JK begon het werk ‘mooi ver terug’, zoals Hamer het omschrijft. Al in 2017 werd het bureau benaderd voor het maken van een ontwerp.

Met tussenpozen en een wisseling van de zorgaanbieder in het complex, passeerden verschillende varianten de revue. ‘Wat begon met twee losse gebouwen, werd uiteindelijk een geheel van twee gebouwen met een algemene ruimte precies op de helft.’ Het resultaat: een allesbehalve 13-in-eendozijn-ontwerp, passend bij het dorp. Dat zorgde ook meteen voor uitdaging: hoe pas je alle appartementen volgens wensen en eisen in onder de niet gangbare kap in een niet-stapelbaar geheel. ‘Dat

‘L

is het binnen de bandbreedte van budget, wensen

ocatie mede bepalend voor de vorm van het gebouw’

en eisen, goed gelukt.’

- Erik Hamer

was een puzzel, met daglicht, oppervlakte, uitzicht, aanzicht, en er toch een geheel van maken. Toch

17

BOUWCENTER CONCORDIA

BOUWT MET JE MEE!

Bouwcenter Concordia is hét adres voor iedereen die bouwt of verbouwt. Onder één dak bevindt zich alles waar het bij het bouwen op aankomt. Een goede samenwerking draagt een steentje bij aan een prachtig bouwresultaat.

Bouwcenter Concordia, weet hoe ‘t werkt!

10.000 artikelen op voorraad

www.dijko.nl info@dijko.nl

Droog laden

Persoonlijke begeleiding

Meppel | Hoogeveen | Dieverbrug | Dedemsvaart Oosterwolde | Steenwijk | Heerenveen | Grijpskerk | Roden Genemuiden | Dronten | Urk | Elburg

bouwcenterconcordia.nl

WONEN & ZORG

Betrokken bouwer

‘H

et beste resultaat krijg je door gezamenlijke betrokkenheid’ - Jaring de Braak

Het complex is tot stand gekomen door een inten-

of andere onvoorziene zaken tot zeer laat in de

sief, maar enthousiast traject van samenwerking.

uitvoeringsfase zijn dan ook gezamenlijk op een

De combinatie van diverse belangen, invloedfac-

juiste wijze opgepakt’. De bouw is qua materiali-

toren en het budget is in een positief bouwteam-

satie relatief traditioneel opgezet. Dit bleek voor

traject gezamenlijk aangepakt. ‘Het beste resultaat

dit project het beste. ‘En dan voelen wij ons er ook

krijg je door gezamenlijke betrokkenheid’, vindt

goed bij’, zegt Jaring. ‘Het gebouw, de vorm, de

Jaring de Braak van Bouwbedrijf Buiteveld. ‘Door

wensen en belangen zorgen voor een totaalpakket

als bouwer en bouwteampartner oog te hebben

waar je de bouwmethodiek op afstemt.’ Hij ver-

voor ieders belangen, en door vanuit de gezamen-

volgt: ‘We bouwden, hoe toepasselijk, op boeren-

lijke belangen te opereren, open je de deur tot

land. De bestemming voor zorg en wonen was wel

echte samenwerking’. Een samenwerking die in

ingetekend door de gemeente, maar aan nutsvoor-

het team reeds in de voorbereiding van dit project

zieningen en infrastructuur lag er nog niets. Het

was ingezet. ‘Als bouwer voeg je zo meer en vooral

is iets wat je als aannemer niet zelf in de hand hebt.

echte waarde toe aan het traject. Deze samenwer-

Met medewerking van de nutspartijen en gemeen-

king vervolgt zich dan verder in het uitvoerings-

te, het juiste overleg en goede afstemming is dat

proces. Voortschrijdende inzichten, wijzigingen

wel op tijd gelukt.’

19

WONEN & ZORG

Verborgen toekomst Ondanks de splitsing tussen wonen en zorg zit er levensloopbestendigheid verborgen in het koopgedeelte. De Braak: ‘Als het nodig is, kan de zorg ook worden geleverd in de koopappartementen.

Daar hebben we in de bouw al rekening mee ge-

Wooncomfort voorop

houden, bijvoorbeeld in de brandmeldvoorziening,

In de koop- en zorg appartementen is geluid een

de voorbereidingen voor domotica en automatische

belangrijke factor. In het bouwbesluit zijn de eisen

deuropeners.’ Hiermee is gehoor gegeven aan de

voor koop en zorg verschillend, voor de opdracht-

wens van de Stichting Onderdak Vledder: een leven

gever staat voor beide woonvormen het wooncom-

lang wonen in het dorp.

fort op het gebied van geluid voorop. Het is een van de redenen dat er is gekozen voor het gebruik

Een mooie innovatie was er op het gebied van de

van kalkzandsteen. Calduran Kalkzandsteen BV

warmtepompinstallatie. Er is gekozen voor een

heeft de juiste mensen in huis die de aannemer

geïntegreerd systeem van Nibe, nog niet eerder

konden adviseren over dit product. ‘De aannemer

gebruikt door Buiteveld. De Braak: ‘Met de op-

en wij kennen elkaar goed’, vertelt Tim Kruse,

drachtgever, leverancier en installateur hebben we

accountmanager bij Calduran. ‘Onze samenwer-

uitgezocht of het toepasbaar was voor dit project.’

king gaat terug tot 2008, in werken waarin we

Het kon, en de uitwerking is nagenoeg perfect. ‘Het

voornamelijk bouwtechnisch advies gaven. Bui-

type heeft geen buitenunit, en is binnen goed in-

teveld is bovendien gewend om met onze Webvie-

gebouwd. Je hoort hem daardoor nergens, zelfs niet

wer te werken, een systeem waarin we tekeningen

op vol vermogen. Dit is er eentje die we zeker weer

uploaden. De aannemer kan zo makkelijk en snel

kunnen gaan toepassen in een volgend project.’

zien waar de wanden en sparingen zitten.’

‘K

alkzandsteen is van oudsher duurzaam en 100% recyclebaar’ - Tim Kruse

WONEN & ZORG

‘R

epeterende stramienen met een kruising in het midden’ - Tom Glass

inpandige balkons. In het zorggedeelte doorkruist een looppad de kap.’ Door met de leveranciers optimalisaties af te stemmen tijdens de bouw, is het gelukt

Van oudsher duurzaam Kalkzandsteen - een belangrijke basis voor dit bouwwerk - is een traditioneel

dit denkwerk op te lossen. ‘De aannemer had de kapleverancier vroeg betrokken bij het project, daardoor was het mogelijk die optimalisaties uit te voeren.

Dat is een samenspel geweest.’

door de samenstelling van water, zand en kalk. Het is ook nog eens 100%

‘Dagelijks hebben we te maken met woningbouwprojecten. Een combinatie

recyclebaar. Kalkzandsteen is daarnaast fijn materiaal vanwege het ademend

van zorg en wonen is een bijzonder uitstapje en een mooie aanvulling op het

vermogen en de hoge geluidsisolatie. Het is goed af te werken door een stu-

portfolio. Ook voor de continuïteit was dit een mooi project. Dat zorgt voor

kadoor en daarom perfect voor deze toepassing.’

spreiding in de drukte, die er nog altijd is’, aldus Glass. Halverwege 2020

concludeert Tom Glass van W2N engineers. ‘Dat moet de kracht van het ontwerp zijn: dat het er wel indrukwekkend uitziet, maar er constructief geen moeilijke oplossingen nodig zijn’, meent hij. W2N werd gevraagd de bouwfysische en constructieve tekeningen en berekeningen te maken voor het project in Vledder. De constructie voor het middengedeelte tussen de beide gebouwen wijkt af van het stramien. ‘Je moet het zien als repeterende stramienen met een kruising in het midden’, legt Glass uit. De grootste uitdaging zat hem in de berekeningen voor die kruising in de hoofddraagconstructie.

‘In de beide gebouwen waren in de kap veel sparingen ingetekend, voor de

WOONZORG-PROJECT 32 APPARTEMENTEN, VLEDDER Opdrachtgever

:

Stichting Onderdak Vledder

Architect

:

Studio JK

Constructeur

:

W2N Engineers

Aannemer

:

Bouwbedrijf Buiteveld

BOU W T E A ML E DE N

FOTOGRAFIE: Henri Vos

Hoewel het gebouw complex oogt, was het constructief ‘niet heel spannend’,

controleerde W2N de laatste stukken. Begin 2021 zijn de bewoners ingehuisd.

ONDE R A A NNE ME R S E N L E V E R A NCIE R S Kozijnen

:

Dijko Kozijnen

Staaldak

:

Tolboom Dak- en Gevelsystemen

Afvalinzameling

:

NNRD

Bouwmateriaal

:

Bouwcenter Concordia

Kalkzandsteen

:

Calduran Kalkzandsteen

Digiprotect deuren, Zorgplus schuifdeursets, deurkozijnsets, hang- en sluitwerk

BPZ

Uitbloeiingsarme doorstrijkmortel

Remix

TEKST: Thea van der Schaaf

De kracht van het ontwerp

INTERIEUR FOTOGRAFIE : Tellie.nl

en natuurlijk product. Kruse: ‘Van oudsher is het al een duurzaam product,

21

WONEN

ENGELSE PARK, GRONINGEN

BOUWEN OP HISTORISCHE GROND In Groningen rijst op historische grond een nieuwe woonwijk op uit het groen. Vlak naast het Sterrebos en het toekomstige Zuiderplantsoen wordt gebouwd aan het Engelse Park, een wijk die Groningen Zuid met de binnenstad gaat verbinden. In de eerste fase van deze ontwikkeling van VolkerWessels Vastgoed en Ballast Nedam gaat het om 95 woningen die in diverse types worden gebouwd. Rottinghuis’ Aannemingsbedrijf bv neemt 63 woningen voor zijn rekening.

22

WONEN

Bedaux de Brouwer Architecten uit het Brabantse Goirle werd door ontwikkelaars VolkerWessels Vastgoed en Ballast Nedam gevraagd een visie op de nieuwe woonwijk te geven. ‘De gemeente Groningen had hoge ambities met dit gebied. De aandacht voor architectuur is heel zorgvuldig in Groningen, men hanteert er een goed beleid. Dat is te zien aan reeds gerealiseerde projecten’, vindt Thomas Bedaux.

‘Groningse held’ als inspiratiebron ‘Het was voor ons even een eindje rijden, maar eenmaal op de plek van bestemming hebben we goed naar de omgeving gekeken en op basis daarvan een schets gemaakt. Op twee A4’tjes. Dat was het begin en daar zijn we mee verder gegaan.’

Thomas Bedaux en Thom Hoevenaar maakten een plan op landschapsniveau en op stedenbouwkundig niveau; overal werd door de Brabanders over nagedacht. ‘Tot en met het huisnummer hebben we zelf ontworpen’, aldus Hoevenaar. Bedaux en Hoevenaar werkten nauw samen met Paul Kersten en Tom Raats van het bureau wUrck uit Rotterdam. Hoevenaar: ‘Zij hebben in samenwerking met Alexander Kars en Frank Huismans van de Gemeente Groningen en Bedaux de Brouwer Architecten het landschapsontwerp gemaakt.’ De inspiratie voor de nieuwbouw kwam met name uit de omgeving, de omliggende wijken en het groen. De architecten keken echter ook naar het werk van de “Groningse held”, architect en stedenbouwkundige Siebe Jan Bouma (1899-1959), met zijn duidelijke voorkeur voor de Amsterdamse School en kubisme. ‘Zijn werk is voor ons ook een inspiratiebron geweest. Het is rijk gedetailleerd en dat hebben we proberen door te voeren in onze ontwerpen. Zo hebben we bijvoorbeeld gekozen voor een gele baksteen, die ook in het werk van Bouma voorkomt.’

‘H

et werk van Siebe Jan Bouma was een van onze inspiratiebronnen’ - Thom Hoevenaar 23

WONEN

‘G

oed naar de omgeving gekeken'’ - Thomas Bedaux

Miljoen bakstenen Over dat metselwerk kan Roderik Schuddebeurs van Rottinghuis wel meepraten. ‘Dit project omvat ontzéttend veel metselwerk. We hebben bijna een miljoen bakstenen gebruikt. Er zijn woningen bij met wel 30.000 stenen. Dat is enorm.’ Om het metselwerk te beoordelen, werd eerst een proefmuur gemaakt. ‘We zagen direct dat de kleur voeg niet overeenkwam met de wens van de architect.

De juiste kleur vinden bleek nog niet eenvoudig, maar na een aantal proeven hebben we toch een goed bij de baksteen passende voegmortel kunnen samenstellen.’

Achterstevoren Wat opvalt aan het Engelse Park is dat de woningen als het ware “achterstevoren” gekeerd zijn.

Hoevenaar: ‘Traditioneel is het vaak voortuin-huis-achtertuin. Bij dit plan is het eigenlijk

25

WONEN

‘D

e invloed van installaties op een woning wordt steeds groter’ - Roderik Schuddebeurs

andersom. De achtertuin is veel belangrijker. Dat is de plek waar je je auto parkeert en waar vandaan je mensen uit je buurt ontmoet.’

Natuurinclusief De architecten kregen te maken met een spanningsveld tussen torenhoge ambities. Enerzijds moest de hele wijk volledig gasloos worden en moest er natuurinclusief gebouwd worden, anderzijds ging het om de uitvoerbaarheid voor de aannemer. ‘We vonden echter die voor- en achterkant zó belangrijk, dat we gekozen hebben voor een heel heldere bouwstructuur, zodat er budget beschikbaar bleef voor het realiseren van de terrassen en veranda’s’, aldus Hoevenaar. In het plan zijn componenten opgenomen die ervoor moeten zorgen dat niet alleen mensen, maar ook dieren zich thuis voelen in de wijk. Zo is er aandacht voor beplanting om insecten mee aan te trekken, zijn er insectenhotels, een wadi en omgezaagde oude bomen. In de huizen zijn vlak onder de dakrand nestkasten meegemetseld.

Gasloos De gasloze ambities van de gemeente Groningen leverde de aannemer nog wel de nodige uitdagingen op. Schuddebeurs: ‘Doordat er steeds meer energiezuinige installaties in een woning zitten, komt er ook meer leidingwerk in een woning. De invloed van installaties op een woning wordt daardoor steeds groter. Al dat leidingwerk moet wel in de woning passen; dat is nog wel eens passen en meten.’ De woningen zijn uitstekend geïsoleerd en uitgerust met PV-panelen, lucht-warmtepompen en gebalanceerde ventilatiesystemen (WTW).

Daarnaast zijn enkele woningen voorzien van een douche-warmte-terugwin-systeem.

26

WONEN

‘G

etriggerd om buiten de standaarden te kijken’ - Thijs Bijen

Buiten de standaarden Bouwkundig constructeur Thijs Bijen van ingenieursbedrijf Aveco de Bondt liep ertegenaan dat er verschillende afwijkende aspecten waren, waardoor er niet geheel conceptmatig gebouwd kon worden. ‘Door de omvang van het project waren er nogal wat variabelen, zoals bijvoorbeeld bestaande palen in de grond waar rekening mee gehouden moest worden. In beginsel is conceptwoningbouw een heel uitgedokterd systeem, maar door de afwijkingen in het systeem werden we getriggerd om buiten de standaarden te kijken. Dat leverde soms best wat breinbrekers op, maar uiteindelijk zijn deze goed opgelost.’

Een van de constructieve uitdagingen buiten het standaard concept is dat het woningontwerp vloerdragende wanden op onderliggende vloeren af laat dragen. Dit resulteerde in hoge belastingen op de vloeren waarbij creatief moest worden omgegaan met de capaciteit van de constructie.

Historische grond De grond waarop het Engelse Park gebouwd wordt, krijgt na jaren van tekenen en plannen maken nu echt een nieuwe invulling. De naam “Engelse Park” is een hommage aan de geschiedenis van de grond. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werden Engelse soldaten hier opgevangen en sinds die tijd werd het gebied het Engelse Kamp genoemd. Vanwege de parkomgeving is ervoor gekozen het woord Kamp te vervangen door Park. Rottinghuis verwacht alle woningen voor de bouwvak gefaseerd af te leveren.

Opdrachtgever

:

OCW Engelse Park

Ontwikkelaars

:

VolkerWessels Vastgoed en Ballast Nedam

Architect

:

Bedaux de Brouwer Architecten

Adviseur

:

Aveco de Bondt

Aannemer

:

Rottinghuis' Aannemingsbedrijf

Installateur

:

Bowa Installaties Emmen

FOTOGRAFIE: Nienke Maat

ENGELSE PARK 1 e FASE, GRONINGEN BOU W T E A ML E DE N

Schilderwerk

:

Schildersgilde Friesland

Dakwerk

:

Verbidak

Uitbloeiingsarme doorstrijkmortel

:

Remix

TEKST: Johanna Kommerie

ONDE R A A NNE ME R S E N L E V E R A NCIE R S

27

BEDRIJFSREPORTAGE

REMIX VIERT 40-JARIG BESTAAN Remix Droge Mortel BV bestaat 40 jaar. Wat ooit begon als tweemans mortelfabriek op het platteland van Drenthe, is in de loop der jaren door innovatie en productontwikkeling uitgegroeid tot een internationaal toonaangevende mortelfabrikant.

Vandaag de dag heeft Remix meerdere productielocaties en afnemers in vele landen en werken er zo’n 80 mensen voor het bedrijf.

28

Op 6 maart 2021 was het exact 40 jaar geleden. Als dochteronderneming van het naastgelegen zandzuigbedrijf Vos is Remix in 1981 in het Drentse gehucht Ellertshaar een mortelfabriek begonnen met twee werknemers. Remix was daarmee de eerste mortelfabriek in Noord-Nederland, met toen al een geheel automatisch productieproces.

In 1989 werd de meerderheid van de aandelen verkocht aan het Finse Lohja, dat ze twee jaar later (1991) weer doorverkocht aan AGAR Holding B.V. Jan Jousma, sinds zestien jaar werkzaam voor Remix, legt uit: ‘Mortel bestaat voor 80% uit zand.

Nog steeds komt het zand voor de mortel uit het zandgat in Ellertshaar, dat daardoor natuurlijk steeds groter wordt. We willen de transportafstanden zo kort mogelijk houden. Het zand gaat via een transportband naar de fabriek.’

AGAR Holding Tot de AGAR Holding B.V. behoren Betoncentrale Twenthe BV, Betoncentrale Diamant BV, Betoncentrale Eemsmond BV, Betoncentrale Drenthe BV, Betoncentrale Nederrijn BV, Betonpompbedrijf Nijwa BV, Remix Droge Mortel BV, Zandmaatschappij Twenthe BV, Orion Beton BV en Diamant Beton BV. Stuk voor stuk bedrijven met een eigen specialisme. Samen leveren zij een compleet pakket producten en diensten op het vlak van betonmortel, droge mortel, betonwaren en zand/grind door heel Nederland.

BEDRIJFSREPORTAGE

Sakrete In 2000 werd de Sakrete-fabriek in Hardenberg

pelbouw. ‘Wij zijn partner in Drystack. Want voor

door AGAR Holding B.V. overgenomen en toege-

droogstapelbouw is wel voegmortel nodig.’ Omdat

voegd aan Remix. Remix werd daarmee producent

het bouwen met bakstenen in de toekomst zal

en licentiehouder van Sakrete voor Nederland en

teruglopen, zet Remix ook in op andere segmenten.

aandeelhouder van Sakrete Europa. Sakrete is in

‘In de laatste jaren hebben we onze markt flink

1936 in Amerika ontstaan en is de uitvinder van

verbreed, we doen bijvoorbeeld ook veel op het

de droge mortel. Het is een internationaal A-merk

gebied van vloeren, met egalisatiemortels en giet-

op het gebied van kant-en-klare droge mortel met

mortels’, vertelt Jousma.

veel knowhow en wereldwijd vele (productie)vestigingen. Remix voert het Sakrete-merk in Neder-

Kunstsilo op tournee

land zeer succesvol als handelsmerk met een eigen

Vanwege de coronacrisis wordt het 40-jarig be-

zakgoedlijn en een eigen dealernetwerk.

staan voorlopig op gepaste sobere wijze gevierd.

Groeimarkt Onder de vlag van AGAR Holding heeft Remix een enorme groei doorgemaakt. In de loop der jaren heeft Remix zich

Kunstenaar Geert Oldenbeuving heeft speciaal

‘M

et name Duitsland is voor ons een belangrijke groeimarkt’

voor deze gelegenheid een Remix bouwplaatssilo als kunstobject beschilderd.

Jousma: ‘Hij kreeg de vrije hand in het ontwerp.’ Als the-

ontwikkeld van een regionale speler in de markt

ma van deze zeer opvallende silo koos de Hooge-

tot een toonaangevende mortelfabrikant met ex-

vener voor vogels voor de vrijheid en cirkels voor

port naar vele Europese landen. Jousma: ‘We ex-

het leven, gesteund door de golven van het water.

porteren naar landen als Duitsland, België, Dene-

Water is het allerbelangrijkste om te overleven.

marken en Noorwegen. En er staan twee

‘Ook voor Remix, want zonder water worden Re-

Remix-fabrieken bij ons zusterbedrijf in

mix mortels niet hard.’

Groot-Brittannië. Met name Duitsland is voor ons een belangrijke groeimarkt. We zijn een sterke

De ‘Kunstsilo’ staat momenteel op de productielo-

speler in wat wij noemen het ‘klinkergebied’, we

catie te Ellertshaar en is vanaf 6 maart op tournee

zitten precies aan de goede kant van Duitsland,

naar diverse bouwprojecten in Nederland. ‘De silo

want in het zuiden hebben ze veel meer Putschwerk

wordt ook echt gebruikt als hij de bouwplaatsen

(pleisterwerk, red.).’

langsgaat’, vertelt Jousma. ‘We krijgen hem na-

Innovatie Innovatie en productontwikkeling hebben bij Remix altijd hoog in het vaandel gestaan, wat heeft geleid tot vele nieuwe producten

‘T

rots op onze aardbevingsbestendige mortel, daarmee lopen nu grote projecten’

tuurlijk wel beschadigd terug, want als aannemers willen weten hoeveel er in een silo zit, slaan ze er met een metalen hamer op ook al leveren we er kunststof hamers bij.’ Misschien willen de

en awards. Jousma: ‘We zijn bijvoorbeeld heel trots

aannemers voor dit kunstobject een uitzondering

op onze aardbevingsbestendige mortel, daarmee

maken en toch die kunststof hamer gebruiken?

lopen nu grote projecten in Groningen. Dat hebben

‘Zo nodig moet de kunstenaar de silo tussendoor

we een paar jaar geleden samen ontwikkeld met

een keer restaureren’, aldus Jousma.

TNO en steenfabriek Strating.’ Nog steeds geldt in de bouw: “Heb je een moeilijke mortelklus, dan

In de loop van dit jaar zal Remix op nog een aan-

moet je bij Remix zijn.”

tal manieren stil staan bij het jubileum, binnen de geldende maatregelen.

Ook op het gebied van duurzaamheid is Remix een voorloper. Het bedrijf was de eerste droge mortelfabrikant die het prestigieuze Dubokeur

Naar aanleiding van het 40-jarig jubileum

voor duurzaam bouwen wist te behalen. Een voor-

maakte Remix een video:

beeld van zo’n innovatieve techniek is droogsta-

https://youtu.be/0LKNQgbZpzM

29

WONEN

42 WONINGEN NOORDENVELD/ VIVALDILAAN ASSEN

BOUWEN AAN EEN LEEFBARE TOEKOMST Aan de Vivaldilaan/Smetanalaan in Assen realiseert woningcorporatie Actium 28 energiezuinige woningen voor één- en tweepersoonshuishoudens en kleine gezinnen. Hemelsbreed nog geen kilometer verderop verrijzen er aan het Noordenveld 14 exact gelijke woningen, met als enige verschil de kleur van de gevelsteen. Met deze 42 nieuwbouwwoningen voorziet Actium in de grote vraag naar toekomstbestendige, energiezuinige én betaalbare sociale huurwoningen.

30

WONEN

Onder de vlag van Mijn Buurt Assen - een samenwerkingsverband tussen Actium, Vaart Welzijn en de gemeente Assen - heeft woningcorporatie Actium in de afgelopen tijd behoorlijk wat woningen gerenoveerd of vervangen door nieuwbouw.

Ook pakt Mijn Buurt Assen de openbare ruimte aan en worden er allerlei buurtinitiatieven en sociale activiteiten in de wijk opgezet. ‘Een van onze speerpunten is het vergroten van de leefbaarheid in de wijken’, vertelt projectleider Margaretha ter Veen van Actium. ‘Daarbij kijken we niet alleen

‘H

Met deze 42 nieuwe all electric woningen dragen

et vergroten van de leefbaarheid in de wijken’

we daar letterlijk en figuurlijk ons steentje aan bij.’

- Margaretha ter Veen

naar de fysieke kant, maar ook naar de sociale kant, door prettige en vriendelijke woonwijken te creëren.

Verticale bodemwisselaar De 42 nieuwbouwwoningen zijn zogenoemde

verticale bodemwisselaar op 170 meter diepte in

BENG-woningen: bijna energieneutrale gebouwen.

de grond, zodat we geen ruimte kwijt zijn aan de

‘De woningen zijn extra geïsoleerd en volledig gas-

warmtepomp boven de grond. Zo blijft er optima-

vrij, doordat we gebruikmaken van zonnepanelen

le leefruimte over, maar heb je als huurder toch

en een verticale bodemwarmtewisselaar’, legt Ter

zeer gunstige woonlasten doordat je fiks op je

Veen uit. ‘We hebben bewust gekozen voor een

stookkosten bespaart.’

31

FUNDERING

WIJ ONTZORGEN VAN PAAL NAAR TOTAAL BHP levert totaal funderingen, inclusief graafwerkzaamheden, uitzetten van piketten, paalfundering en kistfunderingen.

Trillingsvrij funderen Heien op lastig bereikbare plekken of plekken met risico op gevelschade

Flexibel van klein naar groot -Mortelschroefpalen - Prefab Palen - Stalen Buispalen

Mentaliteit als sleutel Handig, betrouwbaar en nuchter kortom uw beste partner

Vanaf 1 maart boren tot 19 meter!

Als jong en fri(e)s bedrijf zetten wij ons graag voor u in en bieden wij verschillende technieken aan die aansluiten op uw wensen!

Email: info@boor-heipalen.nl telnr.085 130 8493

Premodu Het modulaire woningconcept dat circulair en demontabel is en gerealiseerd kan worden in 5 dagen!

Scan hier voor meer informatie en foto’s

www.premodu.nl

WONEN

Het boren voor de aanleg van deze verticale wisselaars gebeurde onder verantwoordelijkheid van Bouwonderneming Gebroeders Benus. ‘Iedere woning heeft een eigen warmtepomp onder de vloer’, vertelt projectleider Gert Norder. ‘Via een koker geleiden we die naar de technische ruimte.

Het voordeel van een verticale bodemwarmtewisselaar is dat hij veel kleiner is, waardoor hij niet in het zicht staat. Hij maakt minder lawaai en je hebt er op de lange termijn veel minder onderhoud aan de toekomst.’

‘M

Ongekend snel bouwen

- Gert Norder

aan. Kortom: met deze investering bouwt Actium

et deze woningen bouwt Actium aan de toekomst’

Met zo’n veertig timmerlieden, metselaars en stukadoors werkt Bouwonderneming Gebroeders Benus sinds de start in de zomer van 2020 aan beide projecten. Waar de contouren van de 28 woningen in de Vivaldilaan inmiddels goed zichtbaar zijn, zijn de 14 tweelingwoningen aan het Noordenveld bijna klaar voor hun nieuwe bewoners. Norder: ‘Doordat de woningen qua indeling en materiaalkeuze exact gelijk zijn en vrijwel gelijktijdig worden gebouwd, levert ons dat schaalvoordelen op. Niet alleen kunnen we gunstiger inkopen, ook de werkvoorbereiding verloopt een stuk eenvoudiger. Omdat overal dezelfde uitsparingen en instortingen komen, kan de installateur op dezelfde plekken het leidingwerk leggen. Daardoor kunnen we, met een traditioneel bouwsysteem snel en goedkoop bouwen, met behoud van flexibiliteit en invulling van verhuurderswensen.’

33

WONEN Het onmiskenbare verschil tussen de tweelingwoningen aan de Vivaldilaan en het Noordenveld is de kleur van de gevelsteen.

‘Waar we bij de woningen aan de Vivaldilaan voor een herkenbare, oer-Hollandse rode gevelsteen hebben gekozen, hebben de stenen aan het Noordenveld een vriendelijke gele kleur’, vertelt Karel Kamman, architect bij HJK architecten. ‘Deze keuze hebben we gemaakt om de woningen zo goed mogelijk in het huidige straatbeeld te laten passen. Daarbij hebben we secuur gekeken naar de omliggende panden en de sfeer in de straat.’

Thuiskomgevoel Kenmerkend in beide projecten zijn de blauwe voordeuren, die zowel bij de gele als de rode variant voor een speels geheel zorgen.

‘De blauwe voordeur past bij beide steentypen, zowel bij rood als bij geel’, vindt Kamman. ‘Daarmee creëren we een stukje eigenheid voor iedere woning. Het asymmetrische dak met de lage gootlijn voor en de hoge gootlijn achter versterkt dat beeld. Dit zijn geen dertien-in-een-dozijn-huizen, maar woningen die meteen in het oog springen. De groene aankleding van de tuin zorgt bovendien voor een fijn thuiskomgevoel.’

Emergo Prefab Voor Bouwonderneming Gebroeders Benus B.V. hebben wij voor de 42 woningen aan de Noordenveld en Vivaldilaan in Assen de prefab daken mogen leveren. Een mooi seriematig project, dat goed bij Emergo past. Emergo Prefab is namelijk gespecialiseerd in de ontwikkeling en productie van prefab bouwcomponenten. Onder geconditioneerde omstandigheden hebben we de kwalitatief hoogwaardige en uitstekend isolerende dakelementen geproduceerd.

Het project was voor Emergo uniek in zijn soort. De daken zijn namelijk asymmetrisch ontworpen: bij de voorgevel reikt het dakelement tot aan de zoldervloer en aan de achtergevel reikt het tot de verdiepingsvloer. Een mooie uitdaging dus. Daarnaast is het dakelement voorzien van een uitsnede aan de voorkant, zodat hier dakkappelen in gemonteerd kunnen worden.

‘D

it zijn geen dertien-ineen-dozijn-huizen’ - Karel Kamman

34

:

Actium

Architect

:

HJK architecten

Constructeur

:

Dijkhuis Ingenieurs

Aannemer

:

Bouwonderneming Gebr. Benus

BOU W T E A ML E DE N

ONDE R A A NNE ME R S E N L E V E R A NCIE R S

De woningen krijgen allemaal een erfafscheiding van groene hedera, en een mooie beukenhaag aan de voorkant. Geheel in de stijl van de woningen ontwierp HJK architecten ook de buitenruimte. ‘Alle woningen krijgen dezelfde bergingen en schuttingen. Daarmee zorgen we voor rust in het straatbeeld’, legt Margaretha ter Veen van Actium uit. ‘De achterzijde van iedere woning grenst aan de openbare ruimte, die we optimaal willen benutten voor de leefbaarheid van de wijk. Vandaar dat we ook de inrichting van de buitenruimte voor onze rekening nemen. Bijkomend voordeel is dat onze toekomstige huurders een woning krijgen die helemaal af is.’

Huisje, boompje, beestje Dat groen in de wijk een belangrijke rol speelt bij beide projecten, komt vooral duidelijk naar voren tijdens de bouw van de woningen aan de Vivaldilaan. Om een karakteristieke bomenrij in de straat te behouden, zette Actium haar beste beentje voor. Ter Veen: ‘De buurt was erg gesteld op deze bomenrij, die de straat een laanachtig uiterlijk geeft. Puur praktisch was het handiger voor ons om de bomen te kappen en hier de nutsvoorzieningen aan te leggen. In goed overleg, samen met de gemeente én buurtbewoners, hebben we de bomen weten te behouden. Zo krijgen nieuwe bewoners een perfecte start: huisje, boompje, beestje.’

Heiwerken

:

Boor Heipalen Postma

Prefab Kap

:

Emergo Prefab

Bouwmaterialen en funderingskisten

:

Bouwcenter Meijer

FOTOGRAFIE: Henri Vos

Opdrachtgever

TEKST: Nynke van der Zee

42 WONINGEN NOORDENVELD/ VIVALDILAAN, ASSEN

ARTIMPRESSIE: HJK architecten

WONEN

TRENDS

JAN JAAP VOGEL, DIRECTEUR VASTGOED BIJ NIJESTEE:

‘EEN GOEDE WONING KAN EEN BASIS ZIJN VOOR GELUK’ 36

TRENDS

Met ruim 13.500 huurwoningen biedt woningcorporatie Nijestee huisvesting

Hoe staan jullie erin bij Nijestee?

‘De missie van Nijestee is dat iedereen kan kiezen

aan zo’n 22.000 mensen, verdeeld over

waar hij of zij kan wonen. Er is een grote groep die

vrijwel alle wijken van de stad. Op welke

is een aantal dingen belangrijk: de beschikbaarheid,

manier zorgt Nijestee voor voldoende

wordt steeds ingewikkelder. Je ziet dat de druk op de

zich daar zelf minder goed mee kan redden. Daarbij maar ook de betaalbaarheid van woningen - en dat

aanbod van betaalbare woningen in een

woningmarkt toeneemt, dat de prijzen omhoog gaan.

groeiende stad, waarin de vraag naar

wordt. Dat is ook een reden dat wij investeren in

woningen nog steeds toeneemt? In

ste bedrijf van Nederland te worden, we willen het

Tegelijkertijd zien we dat energie steeds duurder verduurzaming. Het is niet onze missie om het groen-

gesprek met Jan Jaap Vogel, directeur

vooral goed doen voor onze huurders. Dan is betaal-

Vastgoed bij Nijestee, de grootste

wen - 450 nieuwe woningen per jaar is onze ambitie,

woningcorporatie van de stad Groningen.

bij proberen we de huren zo laag mogelijk te houden.’

baarheid de kernfactor. We zetten in op meer bijbouen op het verbeteren van 350 woningen per jaar. Daar-

37

TRENDS

‘De nieuwbouw pakken we aan op drie verschil-

zelfde type woning vragen zij misschien wel 1200

lende manieren: we investeren in uitleggebieden,

euro! Met de nieuwe wetgeving mogen wij als

zoals Stadshavens, Meerstad en Suikerzijde. Daarnaast vinden we de wijkaanpak heel belangrijk, zoals we dat bijvoorbeeld in Selwerd doen, met 60 sloopwoningen waarvoor

Nijestee ook gaan bouwen en

‘W

e willen het vooral goed doen voor onze huurders’

90 nieuwe woningen terugge-

dengroep. We richten ons naast de starters op de woningmarkt ook op mensen met middeninkomens, die niet in aanmerking komen voor soci-

bouwd worden. Hiermee dragen we bij aan een

ale huur, maar ook geen hypotheek krijgen en

mooiere menging van doelgroepen en daarmee

daardoor duur moeten huren.’

aan een betere leefomgeving. En tot slot hebben we solitaire ontwikkellocaties, zoals de onlangs opgeleverde Atlas.’

Huurders verwonen een steeds groter deel van hun inkomen.

Hoe kijk je daar tegenaan?

38

ontwikkelen voor deze mid-

Wat is het idee achter de flexwoningen die jullie willen bouwen?

‘Om versnelling te maken en woningen op korte termijn beschikbaar te hebben, willen we, naast de permanente nieuwbouwwoningen, ook flexwo-

‘Er zit een groep in de knel, de groep die nét geen

ningen bouwen. Er zijn veel locaties denkbaar,

huursubsidie ontvangt. Het voordeel van sociale

bijvoorbeeld de Suikerzijde, waar je voor zeg 10

huur is dat het gereguleerd is via het huursubsi-

jaar flexwoningen kunt plaatsen. Als dat gebied

diesysteem. Als je huurt boven de 740 euro kom je

volledig ontwikkeld is, kun je ze weer verplaatsen.

al snel bij commerciële partijen terecht. Voor het-

Flexwoningen zijn ook een oplossing voor mensen

TRENDS

die tijdelijk uitgehuisd moeten worden vanwege

woningen heel goed isoleren en ventileren - een

een renovatie. Maar ik denk dat ook voor de lange

groot onderdeel van de verduurzaming. Maar als

termijn een flexibele schil in de woningmarkt

je het een tijdje bijhoudt, dan zie je dat de CO2-uit-

belangrijk is, zodat de markt een beetje meer kan

stoot bij de ene woning veel hoger is dan bij de

ademen. We gaan wel voor kwaliteit, met wonin-

andere. Dat gaat dus heel erg over gedrag. Dan is

gen die een jaar of 50 mee kunnen en die je een

onze vraag: hoe kunnen we het nou met hulp van

paar keer kunt verplaatsen.’

een gedragspsycholoog en met data nog effectiever

Hoe pakken jullie de revitalisatie van wijken aan?

maken? Het gaat ons er vooral om in beeld te krijgen welke klantgroepen er zijn, en hoe dat werkt in combinatie met een type woning. Bij ketensa-

‘Sinds twee jaar werken we met strategische part-

menwerking lijkt het vaak heel erg over processen

ners, op verschillende vlakken. Dat doen we omdat

te gaan, ons idee is dat we juist de menselijke

we willen dat er een continue stroom ontstaat, die

factor centraal zetten.’

je goed kunt managen. Met teams die elkaar goed

in investeren? Omdat je het operationeel slimmer

Die ‘menselijke maat’ is ook de inzet voor de komende verkiezingen, speelt dat mee in jullie ambitie?

aanpakt, houd je meer financiële ruimte over om

‘Wij vinden dat ook belangrijk. Huisvesting is een

te investeren in oplossingen voor de toekomst.’

basisbehoefte, een woning is een middel om ge-

kennen. Dat creëert rust, je kunt nadenken over innovaties: dit hebben we zó gedaan, maar hoe kan het slimmer, en waar kunnen we met elkaar

Zijn er concrete voorbeelden waarin jullie in de keten samenwerken?

‘Bijvoorbeeld in de Grunobuurt (zie foto's; red.) doen we de hele ontwikkeling samen met architect De Zwarte Hond en met Trebbe als aannemer. Een heel mooi operationeel voorbeeld

‘E

lukkig te zijn. Een nieuwe wijk gaat pas leven als er mensen komen wonen. Daarom investeren we ook veel in de wijk zelf, we hebben veel aandacht voor de woonomgeving. Onze

en nieuwe wijk gaat pas leven als er mensen komen wonen’

is dat bij het eerste blok veel

aanpak van de Grunobuurt en de Oosterparkwijk zijn daar voorbeelden van. Wij geloven dat de woonomgeving in grote mate bepaalt hoe je thuiskomt, hoe je elkaar ontmoet.’

volgende blok niet meer nodig. Dat scheelt ons een

In hoeverre betrekken jullie bewoners als jullie een wijk aanpakken?

paar duizend euro per week aan steigerkosten. We

‘Met de bewoners van Selwerd praten we er bij-

willen teruggaan naar een verdienmodel en een

voorbeeld over wat voor hen écht belangrijk is.

samenwerking die beide voor iedereen goed zijn.

Selwerd bestaat in grote mate uit sociale huur.

In het ouderwetse model is geen sprake van pres-

Veel bewoners zeggen: zorg nou voor meer men-

tatiebeloning: de aannemer vraagt bijvoorbeeld

ging. En dat is ook waarvoor wij staan: een ge-

een hoge prijs omdat zijn winst afhankelijk is van

mengde wijk. Anders krijg je monotone wijken

de omzet die hij draait. Maar ons uitgangspunt is:

met hetzelfde product en hetzelfde type mensen.

de kosten die je maakt, krijg je sowieso betaald,

Daarom bouwen we in Selwerd meer terug dan we

en je krijgt winst als je de kwaliteit hebt geleverd

slopen. Die overmaat komt dan in de middenhuur

die wij willen. Dan wordt het bovendien voor ie-

en koop, zodat je ook andere doelgroepen aantrekt.’

steigers werden gebruikt. Door gezamenlijk te kiezen voor een ander systeem, was dat bij het

dereen leuker!’

Leidt zo’n manier van werken tot een andere mentaliteit?

Doen jullie het ook andersom in wijken waar vrijwel alleen koopwoningen staan?

‘Het gaat heel anders dan wanneer alles via

‘Daarover zijn we in gesprek met de gemeente. Er

Excel-tabelletjes loopt. Voor de verduurzaming

zijn te veel van die wijken, in Reitdiep bijvoorbeeld

van bestaande bouw hebben we net een selectie

hebben wij als enige twintig sociale huurwoningen.

gehad. Die hebben we Nieuwe Energie genoemd.

Het college wil in elke wijk 30% sociale woning-

We willen verder kijken dan alleen naar de tech-

bouw, “de ongedeelde stad”. Belangrijk is dat er

nische oplossing. Daarom gaan we ook een partner

meer balans komt. In Selwerd was zo’n 60% soci-

selecteren die veel verstand heeft van data. Je kunt

ale huur, daar mag het qua verhouding wat minder

39

TRENDS

en dat proberen we te bereiken door te verdichten.

blij voor onze huurders dat besloten is dat er voor

Als in Selwerd meer ruimte komt voor koop, dan

2021 geen huurverhoging komt. Maar dat heeft wel

kunnen we in Meerstad of straks op de Suikerzij-

als gevolg dat er minder geld is om uit te geven. Het

de misschien meer sociaal doen.’

voorstel is dat er ruimte komt door de verhuurdersheffing te verlagen, daarmee kunnen we tegelijker-

Jullie bouwen veel, hoe financier je dat?

tijd ook blijven investeren in verduurzaming en nieuwbouw.

‘Als corporatie worden we gewaardeerd op marktwaarde, op vastgoed. Onze balans is gewoon goed, mede door de waardeontwikkeling in de stad.

Daardoor hebben we veel ruimte om vermogen

Bij het nieuwe Atlasgebouw willen jullie bewoners nader tot elkaar te brengen. Waarom?

aan te trekken. Dat zien wij als onze verplichting, onze missie is immers: we willen dat iedereen kan kiezen waar hij wil wonen. Het gaat daarbij om de balans: aan de ene kant wil je dat huren niet te ver omhoog gaan - daarom zijn we ook heel

40

‘Wij willen dat je je als huurder

‘W

e willen dat iedereen kan kiezen waar hij wil wonen’

gehoord voelt. En we zien dat onderlinge verbinding heel belangrijk is. Bij Atlas hebben we de toekomstige huurders al aan de voorkant betrokken. Atlas is voor studenten ontwikkeld, maar op twee verdiepingen komt

TRENDS

blijkt ook oudere mensen aan te spreken. Bijvoorbeeld omdat ze alleen zijn, of hun oude woning te groot vinden worden.

‘D

oor corona beseffen we hoe adaptief we eigenlijk zijn’

Je ziet dat het contact tussen

corona beseffen we hoe adaptief we eigenlijk zijn.

Ik denk dat we in de toekomst naar een hybride vorm gaan; we werken veel samen met partijen verder

mensen - helemaal in coronatijd - steeds ingewik-

weg, als je online vergadert, heb je minder

kelder wordt. Daar spelen we bij Atlas op in: ie-

reistijd. Alleen voor creatieve processen blijft

dereen heeft zijn eigen kamer en badkamer, en er

het lastig, ontwerpsessies kun je eigenlijk niet

zijn gemeenschappelijke keukens. Je kunt je te-

online doen. Waar nodig doen we dat live, met

rugtrekken als je dat wilt, maar er is ook ruimte

alle benodigde maatregelen. Verder hebben we

voor ontmoeting. We kijken of we dit soort co-li-

afgelopen jaar meer dan 600 nieuwe woningen

ving concepten in de toekomst meer kunnen ont-

opgeleverd, en bijna 300 verbeterd. Bij woning-

wikkelen.’

verbetering hebben we in verband met corona

Wat is de impact van corona op jullie werk?

TEKST: Vera Bosma

ook een zorggroep. Dit concept

wisselwoningen ingezet, zodat huurders daar overdag tijdens werkzaamheden konden verblijven. Zelfs hierin hebben we geen vertraging

‘Toen ik 2,5 jaar geleden begon bij Nijestee was

opgelopen. Qua resultaat was 2020 voor Nijes-

flexwerken nog ingewikkeld, nu kan het wel. Door

tee ondanks corona een geweldig jaar!’

41

WONEN

45 WONINGEN HOEDEMAKERSPOLDER DOKKUM

NIEUWE INVULLING VAN EEN SUCCESVOL CONCEPT Aannemingsmaatschappij Jellema BV legt in haar thuisstad Dokkum de laatste hand aan 45 nieuwe huurwoningen in de wijk Hoedemakerspolder.

De 33 levensloopbestendige en 12 reguliere huizen zijn een nieuw voorbeeld van het succesvolle concept dat Jellema samen met Adema Architecten en Bijlstra Installaties heeft ontwikkeld.

42

WONEN

Woningcorporatie Thús Wonen vernieuwt sinds

trek van de oude huurders en de komst van de

2013 haar woningbezit in de naoorlogse wijk ten

nieuwe wordt door de winnende partij verzorgd.

zuidwesten van het centrum van Dokkum. De

Ik ben er best trots op dat wij in concurrentie met

Hoedemakerspolder werd verdeeld in negen deel-

twee grote bouwers dit project hebben binnen-

gebieden waarin werd gerenoveerd, dan wel ge-

gehaald.’ Dat heeft de Dokkumer combinatie

sloopt en nieuw gebouwd, steeds volgens een

Jellema-Adema-Bijlstra te danken aan ‘een scher-

Design and Build-concept.

pe prijs voor een woning die past bij de vraag, met

Een woning die past

een in de wijk passende architectuur en stedenbouwkundige inpassing’, stelt architect-project-

‘A

‘Drie samenwerkingsverbanden van bouwer, ar-

leider Johannes de Haan. De gesloopte woningen

chitect en installateur kregen de kans om een

aan de Gemma Frisiusstraat, de C.G. Schrader-

straat of straten opnieuw in te vullen’, legt Klaas

straat en de Van Aitsemastraat waren ontworpen

rchitectuur die goed in de wijk past’

Jellema uit. ‘Alle werkzaamheden tussen het ver-

volgens de inzichten van de Delftse School.

- Johannes de Haan

43

Klaar voor de toekomst!

Met een warmtepomp van Bijlstra Installaties Een warmtepomp is een energiezuinige manier om je woning te verwarmen.

Een warmtepomp komt in plaats van, of naast, een CV ketel. In plaats van gas te gebruiken, onttrekt een warmtepomp de warmte uit lucht of (grond)water voor de verwarming.

Bijlstra Installaties adviseert en installeert de warmtepomp die het beste bij u past. Daarbij garanderen we hoogste kwaliteit en de beste service.

Neem vrijblijvend contact op voor meer informatie!

Hogedijken 22 9101WV Dokkum www.bijlstra.nl Tel: 0519 22 17 90

WONEN

Delftse School De gemeente Noardeast-Fryslân verwachtte vervangende nieuwbouw die daar nadrukkelijk bij aansloot. ‘Ze had een menukaart samengesteld met de ingrediënten van de Delftse School als handleiding. Daaruit hebben wij onder meer de schoorstenen, grote vensters in de woonkamer en details rondom de voordeur toegepast’, aldus De Haan. ‘En ook de gemetselde “oortjes”, maar dan niet alleen in de eindgevels, maar om de twee woningen, om wat individualiteit in de best lange rij te brengen. Om diezelfde reden hebben we ook enkele woningen van cembrit-gevelplanken voorzien.’ Een belangrijk winstpunt ten opzichte van

‘E

en eeuw ervaring in de seriematige woningbouw’ - Klaas Jellema

het oude wijkje vindt De Haan dat er nu privéparkeerplaatsen zijn op een pleintje achter de woningen. ‘In de oude situatie werd het straatbeeld gedomineerd door auto’s, zelfs wel in de voortuin, omdat er nauwelijks parkeerruimte was.’

Aannemingsmaatschappij Jellema 100 jaar De Dokkumer Aannemingsmaatschappij Jellema BV viert in 2021 het eeuwfeest.

Klaas Jellema is er trots op dat hij nog altijd mag voortborduren op de basis die zijn voorgangers in de generaties voor hem hebben opgezet. ‘Vanaf het moment vlak na de oorlog waarop steden allemaal uitbreidingswijken kregen vanwege de enorme woningnood, heeft Jellema BV zich helemaal toegelegd op de seriematige woningbouw. In alle uitbreidingswijken van Dokkum staan wel woningen van ons, maar ook buiten de regio hebben we veel woningen gerealiseerd. Van al die complexen hebben we de tekeningen nog liggen: dat komt nog wel eens van pas bij grootonderhoudsprojecten. Tegenwoordig richten we ons vooral op de regio, maar we willen graag uitbreiden. Met ons huidige team van een ploeg eigen mensen en een grote schil van vaste, zeer betrouwbare partnerbedrijven, kunnen we zo’n honderd woningen per jaar wel aan. Omdat we ons gespecialiseerd hebben in seriematige woningbouw – we doen vrijwel niets anders – doen we niet onder voor de grote jongens. Dat zie je wel aan onze scores.’

45

WONEN

Conceptwoning De huizen zijn een doorontwikkeling van een conceptwoning die Jellema nu een aantal jaren succesvol weet te vermarkten. Voor Thús Wonen voltooiden de partners in 2019 een soortgelijk project in De Westereen (zie Bouwen in het Noorden 90). De Haan: ‘De 56 woningen in de Salomon Levystrjitte daar zien er heel anders uit, maar qua plattegrond en bouwsysteem zijn ze vergelijkbaar.’

Snelheid en kwaliteit Behalve in uiterlijk zijn er natuurlijk ook andere verschillen. Zo zijn de Dokkumer woningen ‘het eerste seriematige project met een lucht-water-warmtepomp van Nibe in plaats van een cv-ketel’, zegt Alle van der Ploeg van Bijlstra Installaties.

‘En we hebben het leidingwerk waarmee die aangesloten moest worden, in de werkplaats voorge-

‘E

draaien. Dat komt de snelheid en de kwaliteit

erste seriematige project met warmtepomp’

enorm ten goede.’

- Alle van der Ploeg

monteerd op een grote plaat, zodat het ter plaatse een kwestie was van een paar koppelingen vast-

46

Extra comfort

‘We kunnen qua prijs-kwaliteitsverhouding dus heel goed concurreren met

Een andere doorontwikkeling is dat zowel de begane grond als de verdieping

de grote jongens. De moeilijkheid is dat grotere corporaties een wat kleiner

zijn uitgerust met vloerverwarming. ‘Dat zie je nog niet zo vaak, maar we

bedrijf als het onze vaak niet uitnodigen. Het gaat daar steeds meer richting

voldoen hiermee aan de wens van veel mensen om in het hele huis een egale

ketenpartnerschappen met grote partijen. Zo lopen ze dus het risico dat ze

temperatuur te hebben. In de badkamer is overigens nog een elektrische ra-

een perfect product mislopen.’

diator toegevoegd voor extra comfort.’ ‘Om deze installaties goed te laten alsmede aan gebruiksvriendelijke ventilatie’, voegt Jellema toe. Dankzij zonnepanelen aan de achterzijde zijn de woningen ook nog zeer energiezuinig.

Ruime woningen De Haan: ‘Bijzonder aan ons concept is dat de reguliere en de levensloopbestendige woningen dezelfde beukmaat hebben. Dat geeft Thús Wonen de flexibiliteit om eventueel later de verhouding aan te passen.’ Opvallend aan de plattegrond is dat de woningen vrij ruim zijn voor één- of tweepersoonshuishoudens. ‘Je kunt er ook best als stel met een kindje wonen. In de levens-

45 WONINGEN HOEDEMAKERSPOLDER, DOKKUM Opdrachtgever

:

Thús Wonen

Architect

:

Adema Architecten

Constructeur

:

Raadgevend ingenieursbureau Jansen Wesselink

Aannemer

:

Aannemingsmaatschappij Jellema

Installateur

:

Bijlstra Installaties

BOU W T E A ML E DE N

loopvariant zijn een badkamer en slaapkamer op de begane grond gesitueerd, diezelfde oppervlakte geldt in de reguliere woningen als eetkamer. En waar in de reguliere variant twee slaapkamers en een badkamer op de verdieping zijn gemaakt, is dat in de levensloopvariant één grote ruimte, waar desgewenst twee kamers van gemaakt kunnen worden.’

ONDE R A A NNE ME R S E N L E V E R A NCIE R S

‘Dankzij dit soort pluspunten, een hoog afwerkingsniveau en het gebruik van

Uitbloeiingsarme doorstrijkmortel

onderhoudsarme materialen als steen, zink en kunststof (kozijnen), ligt de

TEKST: Arjen Bakker FOTOGRAFIE: Henri Vos

werken is uiteraard veel aandacht besteed aan isolatie en kierdichtheid,

:

INTERIEUR FOTOGRAFIE : Aannemingsmaatschappij Jellema

WONEN

Remix

conceptwoning terecht goed in de markt’, stelt Jellema. ‘De projecten waarvoor wij een aanbieding mochten doen, hebben we ook gewonnen’, zegt hij trots.

47

WONEN

NIEUW HEERENHAGE, HEERENVEEN

VAN SAAIE FLATS NAAR HET HART VAN DE BUURT Een gigantische serviceflat met maar liefst 230 woningen in Heerenveen maakt plaats voor een modern complex met 126 appartementen. Jorritsma Bouw realiseert Nieuw Heerenhage, waar vitale, zelfstandig wonende senioren vanaf medio 2021 kunnen wonen.

48

WONEN

Aan de westkant van Heerenveen, op een hoek

bewoond geweest’, zegt Arno Aarts. Hij is project-

begrensd door het Nieuwe Heerenveense Kanaal

leider bij HEVO, de strategisch vastgoedpartner

en kanaal de Feanskieding, stonden sinds de jaren

die Rendant helpt bij de herontwikkeling van

zeventig twee hoogbouwflats. ‘Oostblokarchitec-

Heerenhage – en overigens ook Aldlânstate in

tuur’, zegt architect Bauke Tuinstra, ‘een wand die

Leeuwarden. Uit een marktverkenning en een

het zicht op het prachtige landschap wegnam.’ De

haalbaarheidsstudie kwam al snel naar voren dat

bewoners hadden natuurlijk wél een mooi uitzicht,

renovatie geen optie was. “Kleiner en aantrekke-

maar niet het comfort dat ze van een serviceflat

lijker, veel beter aansluitend bij de doelgroep”, werd

mochten verwachten: drempels bijvoorbeeld, en

het credo. HEVO stelde vervolgens een busines-

een badkamer waar geen rollator in past, laat staan

scase op en zocht op basis van het geprognotiseerd

een rolstoel. Ook het binnenklimaat liet te wensen

rendement een investeerder – dat werd Aedifica

over.

– die de bouwplannen wilde financieren. ‘Deze

Aansluiten bij doelgroep

Belgische investeringsmaatschappij in zorgvastgoed wordt de eigenaar, Rendant de exploitant’,

Niet zo heel gek dus dat stichting Rendant de 230

legt Aarts uit. ‘Bewoners huren hun woning en

woningen niet allemaal verhuurd kreeg. ‘Sterker

kunnen op afroep zorg en andere services afnemen

nog: sommige appartementen zijn überhaupt nooit

van Rendant.’

‘K

leiner en aantrekkelijker’

- Arno Aarts

49

Experts in kunststof vloeren van goede bodem Een goede vloer is een functionele vloer die snel en vakkundig is gelegd en jaren voldoet aan de hoogste eisen. Voor zo’n kunststof bedrijfsvloer schakelt u ons team van specialisten in dat weet dat elk uur telt.

www.vloertechniekhoogeveen.nl Lindberghstraat 27 • 7903 BM Hoogeveen • 0528 265 237 • info@vloertechniekhoogeveen.nl

Adv_Vloertechniek_022021_90x132.indd 1

23-02-2021 11:58

W W W. H E T E B R I J P R E F A B . N L

Aan de Schipsloot 7, 8471 AC Wolvega

0561 - 790 729

info@hetebrijprefab.nl

WONEN

‘H

oe wil de oudere van deze tijd wonen?’

- Bauke Tuinstra

Voortuin van de buurt Als gedelegeerd opdrachtgever ging HEVO vervolgens verder met het samenstellen van een ontwerpteam en het contracteren van de bouwpartijen. Architect werd Bauke Tuinstra van TWA architecten uit Burdaard. ‘Wij hadden eerder al eens met Rendant en Hevo gesproken over de vraag ‘hoe wil de oudere van deze tijd wonen?’.

Daar kwam toen niet direct een opdracht uit, maar we hadden wel een klik’, legt Tuinstra uit.

oude situatie woonden de ouderen achter een denk-

‘En nu grijpen we dus samen de kans om van Nieuw

beeldige slagboom. Twee saaie flats, een parkeer-

Heerenhage het hart van de wijk te maken. In de

terrein ervoor, je had er als wijkbewoner niets te zoeken. Wij maken er nu openbaar gebied van, “de voortuin van de buurt”, met een wandelpad, een vijver, een bruggetje, bankjes aan het water… Met daarin een véél bescheidener appartementencomplex met een open, uitnodigende uitstraling. Voor het aangrenzende terrein hebben we in opdracht van Koopmans Projecten nog een wijkje van veertig grondgebonden koopwoningen ontwikkeld, dat qua ontwerp aansluit op het appartementengebouw. Zo ontstaat op termijn een gemêleerde wijk van allerlei soorten mensen, jong en oud. Echt een metamorfose. We hebben er veel over gepraat met de wijkbewoners en de gemeente Heerenveen en die zien het allemaal als een enorme verbetering.’

51

WONEN

Duurzaam Een van de eisen van HEVO, Rendant en Aedifica

daarover moesten Van der Ploeg en zijn collega’s

was het creëren van een duurzaam gebouw met

goed nadenken. ‘Met een zorgvuldige transport-

een aangenaam binnenklimaat, zowel in zomer

planning en een efficiënte bouwplaatsinrichting

en winter. ‘Aanvankelijk dachten we aan conven-

hebben we voor alle betrokkenen zoveel mogelijk

tionele verwarming, maar gaandeweg kwamen we

ruimte gecreëerd, met zo weinig mogelijk overlast

uit bij verwarming en koeling in één systeem, met

voor de omwonenden.’

128 individuele grond-water-warmtepompen’, legt Aarts uit. ‘Daarvoor hebben we naast Jorritsma

Prefab

Bouw als bouwkundig aannemer en ITBB als in-

Architect Tuinstra ontwikkelde een robuust ge-

stallateur een derde partij aangetrokken, namelijk

bouw. ‘Passend bij de scheiding van stad en veen-

Solar Pro.’

weidelandschap, met de nodige hoogte om uitzicht te creëren. De eigentijdse baksteenarchitectuur

‘Individuele pompen zijn nuttig om iedere bewo-

van een blonde, gemêleerde zandkleurige steen

ner zijn eigen verbruik in rekening te kunnen

met veel detail sluit goed aan bij de woonwijk uit

brengen, maar de aanleg ervan maakte de klus

de jaren zeventig en tachtig. De royale maten van

voor Jorritsma Bouw wel extra uitdagend’, zegt

de ramen en grote balkons zorgen voor een gevoel

projectleider Evert van der Ploeg. ‘Bij het boren

van stoerheid en luxe’, vat hij zijn concept samen.

van de benodigde buizen van circa 110 meter lang

‘Z

orgvuldige transportplanning’

- Evert van der Ploeg

stempeld. Dit kon alleen omdat er voldoende werkruimte was en omdat we alle gevelopeningen van

gebruikte men veel water om de grond te verdrij-

‘Bouwkundig gezien wordt het vooral uit pre-

plastic hadden voorzien.’ Ook liet Jorritsma al het

ven. Het bouwterrein was daardoor erg nat en

fab-betonelementen opgetrokken’, zegt Van der

afbouwmateriaal al vroegtijdig met de bouwkraan

modderig. Om de aanvoer van beton en andere

Ploeg. ‘Dat beperkt de bouwtijd, maar vraagt wel

in het gebouw hijsen (‘dat scheelde ook veel sjou-

materialen veilig en ongehinderd te laten verlopen,

meer voorbereidingstijd – en die was er niet echt.

wen’) en werd het project opgeknipt in drie bouw-

hebben we onder meer dragline schotten, rijplaten

Met name in de afbouwplanning hebben we weer

stromen: de woonvleugels eerst, het verbindende

en drainage in de bouwput aangelegd.’ De locatie

tijdwinst kunnen behalen. De stukadoor begon al

torentje daarna. In dit torentje bevinden zich de

op de hoek van twee waterwegen was slechts be-

terwijl het gebouw nog niet helemaal wind- en

cruciale onderdelen: de centrale entree, de post-

reikbaar via één smalle toegangsweg, dus ook

waterdicht was en de ruimtes nog werden onder-

kasten, trappenhuis en lift.

52

WONEN

126 APPARTEMENTEN NIEUW HEERENHAGE, HEERENVEEN Opdrachtgever

:

Stichting Rendant en Aedifica

Architect

:

TWA architecten

Projectmanagement

:

HEVO

Directievoerder

:

CBB Arnhem

Constructeur

:

Raadgevend ingenieursbureau Jansen Wesselink

Aannemer

:

Jorritsma Bouw

‘G

oed samen werkende aannemers’

- Willem van der Meulen

Toezicht Willem van der Meulen van Centraal Bureau Bouwbegeleiding (CBB), door HEVO ingehuurd als directievoerder, trof op de bouwplaats ‘drie goed met elkaar samenwerkende nevenaannemers, met Jorritsma als coördinatieplichtige’. Hij noemt als aandachtspunten de combinatie van werken met kalkzandsteen en prefab - ‘meestal is het ‘t een of het ander’ - en het gedetailleerde metselwerk met verschillende terugspringende lijnen. ‘Maar dat is voor een goede metselaar alleen maar leuk om te doen’. Verder is hij scherp op de bouwveiligheid: ‘Daar dringen wij altijd heel sterk op aan, maar daar hoef je Jorritsma en ITBB niets over uit te leggen.’ Ook wat betreft coronaveiligheid redden de bouwpartijen zichzelf. ‘Het is een groot voordeel dat men in de appartementen in aanbouw kan schaften. Ruimte genoeg om afstand te houden. Eigenlijk horen we

TEKST: Arjen Bakker FOTOGRAFIE: Henri Vos

BOU W T E A ML E DE N

ONDE R A A NNE ME R S E N L E V E R A NCIE R S Houtskeltebouw

:

Hetebrij Bouw

Vloeren

:

Vloertechniek Hoogeveen

Afvalinzameling

:

Visser Afvalinzameling Transport en Recycling

Digiprotect deuren, Zorgplus schuifdeursets, deurkozijnsets

:

BPZ

Uitbloeiingsarme doorstrijkmortel voor sterk zuigende stenen

:

Remix

er al nauwelijks meer over, het begint al gewoon te worden.’

53

WONEN

44 zorgappartementen Tellepark, Heerenveen

HET RESULTAAT VAN EEN REKENSOM Het getal 44 is op vele manieren deelbaar. Om voor 44 bewoners een gebouw te maken, kun je dan ook alle kanten op. Het plan voor een nieuwe woonplek voor cliënten van Alliade is om die reden meerdere keren gewijzigd. Het resultaat van de rekensom: zestien woongroepen in vier gebouwen, waarvan twee aan elkaar gespiegeld. Met de ruggen tegen elkaar aan en een binnentuin als hart.

54

WONEN

‘M

eegedacht vanaf de allereerste schets’ - Teunis van de Pol

‘Vanaf het prille begin betrokken zijn bij een pro-

dere projecten uitgevoerd in dit gebied, op loop-

ject, dat levert het beste resultaat op’, zegt Teunis

afstand van het centrum van Heerenveen. Deze

van de Pol van ASB Bouwmanagement, het bedrijf

appartementen zijn een aanvulling daarop. ‘We

dat verantwoordelijk was voor de directievoering

hebben meegedacht vanaf de allereerste schets en

namens opdrachtgever Zwanenburg Projecten.

het PVE technisch inhoudelijk getoetst aan de

‘Door vroeg in een project betrokken te worden,

hand van het laatste ontwerp. Ondanks dat de

kun je goed je kennis en kunde inbrengen en nog

voorschriften voor een dergelijk zorggericht ge-

meedenken in het ontwerp van een gebouw. Maar

bouw vrij algemeen duidelijk zijn, zijn in de plan-

ook aan de toetsende kant en wat betreft het zicht

nen nog behoorlijk wat veranderingen geweest,

op de financiën werkt het prettig.’

met name vanwege de prijsstijgingen in 2018. Toen

Vanaf de eerste schets

de financiële doorrekening ook op orde was, konden we de marktconforme huurovereenkomsten

‘Al in 2016 maakten we een eerste doorrekening

opstellen. We hebben alle bouwvergaderingen

voor dit project’, vervolgt Van de Pol. Eerder al

geleid en genotuleerd. De aannemer droeg verant-

waren er in samenwerking met Zwanenburg an-

woordelijkheid voor het dagelijks toezicht.’

55

Uw zorg is ook onze zorg

WONEN

Prijs en relatie Die aannemer was Hesco Bouw, en ook hier was men bekend met het ontwikkelgebied in Heeren-

‘K

projectleider bij Hesco Bouw. Voor de bouw werd

walitatief werk in een behoorlijk snel tempo’

een traditionele methodiek toegepast. Er werden

- Mark Zijnge

veen. ‘Het is fijn dat je niet alleen op prijs gekozen wordt, maar ook op relatie’, vertelt Mark Zijnge,

mortelschroefpalen voor de fundering gebruikt, constructieve wanden in kalkzandsteen en schilvloeren voor de verdieping en dakvloer. ‘Hier is

De patiogedachte

mede op ons advies voor gekozen. Het maakt je

Voor de 44 bewoners werden 22 studio’s en 20

flexibeler in het leidingwerk in met name de vloeren.’

appartementen gerealiseerd. Voor het zorgpersoneel kwamen er een kantoor en een slaapruimte.

Ieder gebouw heeft een wasruimte en een woon- en eetkeuken waar gezamenlijk gekookt wordt. Elke woning heeft een eigen buitenruimte, en er is de gezamenlijke binnentuin. Zijnge: ‘Die patiogedachte zorgt voor een knus en huiselijk geheel met elkaar. Daarvoor verdient architect Jan van der Zwaag alle complimenten.’

Luchtdicht Zijnge: ‘De gebouwen moesten voldoen aan een qv;10 waarde van 0,25, dat is behoorlijk luchtdicht.

Onze bouwmethodiek is zó opgezet dat alles zo goed mogelijk luchtdicht is te maken. Dat vraagt om correcte detaillering in de aansluitingen, geen kieren en het gebruik van luchtdichte voorzieningen zoals luchtdicht afpurren, folies en dergelijke.

De woningen houden op deze manier hun warmte zo lang mogelijk vast.’

57

WONEN

Repetitie ‘De uitdaging was hier om goed kwalitatief werk neer te zetten in een behoorlijk snel tempo. Dat is vlot verlopen en goed gelukt. Het gebouw leende zich er perfect voor om in repetitie te werken, mede omdat we vooraf de detaillering goed hadden doorgenomen. Als een treintje kon alles achter elkaar door gaan. Logistiek was het niet heel makkelijk. De bouwplaats was krap en bevond zich te midden van andere bouwprojecten, dus was het een kwestie van goed afstemmen.’

Aandachtspunt ‘De lucht-warmtepomp was voor ons een aandachtspunt’, zegt Dirk Jacob Visser, projectleider bij Damstra Installatietechniek. ‘We hadden in de selectie goed gekeken naar de meest geschikte, maar in de grotere uitvoering bleek er toch meer geluid geproduceerd te worden dan wenselijk was.

Dat passen we nu aan. Het leerde ons goed bewust te zijn van de keuzes die we al in een vroeg stadium maken, voor omstandigheden die later nog kunnen wijzigen. We gaan bij het eindresultaat altijd uit van de verwachtingen van de klant, naast de regelgeving waar we aan moeten voldoen. Alleen dat zorgt ervoor dat iedereen tevreden is.’

58

WONEN

Toilet op maat ‘Het mooiste was om te zien hoe blij de bewoners waren met het eindresultaat.

De doelstelling is dat ze hier langdurig blijven wonen. Daardoor konden we een aantal specifieke wensen, afgestemd op de bewoners, uitvoeren. Zo hebben we voor een aantal bewoners het sanitair afgestemd op de lengte van hun lichaam. Voor de een moesten douche- en toiletvoorzieningen juist wat lager en voor de ander veel hoger. Tussen beide zit wel 15 centimeter verschil.

Het is toch prettig dat je geen opstapje nodig hebt om in je eigen huis naar de wc te kunnen, of dat je je leven lang te laag zit. Dat zijn details die goed werden gezien en die wij met trots hebben uitgevoerd.’

Opdrachtgever/ Ontwikkelaar

:

Zwanenburg Projecten

Architect

:

VDZ architecten

Bouwmanagement

:

ASB Projecten

‘W

Constructeur

:

Raadgevend ingenieursbureau Jansen Wesselink

Aannemer

:

Hesco Bouw

- Dirk Jacob Visser

Installateur

:

Damstra Installatietechniek

DRONE FOTO: Hesco Bouw

44 ZORGAPPARTEMENTEN TELLEPARK, HEERENVEEN

Kennis delen

ONDE R A A NNE ME R S E N L E V E R A NCIE R S Afvalinzameling

:

NNRD

beperking. Ze wonen zelfstandig, met begeleiding’,

Bewegwijzering

:

Noorderlicht Reclame

vertelt Visser. De belangrijkste eis voor de instal-

Kalkzandsteen

:

Calduran Kalkzandsteen

Levering Calduran kalkzandsteen

:

Bouwcenter Meijer

Digiprotect deuren, Zorgplus schuifdeursets, deurkozijnsets, hang- en sluitwerk

:

BPZ

‘Deze appartementen zijn voor bewoners met een

laties was een duurzame oplossing, geschikt voor gebruik in deze woonvorm. ‘We hebben in het vinden van die oplossing veel kennis kunnen delen met Alliade. Zij hadden de nodige specifieke wensen, wij de ervaring met de juiste installaties. Zo moeten de bewoners wel zelf de temperatuur van het douchewater kunnen regelen, maar moeten

TEKST: Thea van der Schaaf

e hebben specifieke wensen uitgevoerd, afgestemd op de bewoners’

FOTOGRAFIE: Henri Vos

BOU W T E A ML E DE N

ze zich niet kunnen verbranden.’

59

WONEN

170 WONINGEN HAERENKWARTIER OOSTERWOLDE

SLOPEN EN OPNIEUW BOUWEN IN 40 DAGEN In het Haerenkwartier in Oosterwolde vernieuwt aannemer Nijhuis Bouw in opdracht van woningcorporatie Actium 170 woningen. De initiële aanvraag die Nijhuis kreeg ging over het gasloos maken en verbeteren van de gedateerde woningen. Tijdens de selectieprocedure ontstond het idee voor nieuwbouw in plaats van een ingrijpende renovatie.

60

WONEN

Jille Jan Reitsma, manager planontwikkeling Nij-

opdracht is gegund’ bevestigt Reitsma. ‘Als je iets

huis Bouw: ‘Als je veel geld, tijd en energie in het

snel en efficiënt wilt doen, dan moet je op zoek

verbeteren van woningen moet steken, ontstaat

naar repetitie, maar dat wil je niet terugzien in

de vraag of je niet beter nieuw kunt bouwen. Zo’n

het eindresultaat. Door ons Trento bouwsysteem

beslissing neem je niet zomaar. Na heroverweging

als uitgangspunt te nemen en steeds samen met

heeft Actium opnieuw een uitvraag in de markt

de architect de mogelijkheden daarbinnen te on-

gezet waarbij slopen en nieuwbouw het uitgangs-

derzoeken, zijn we hier goed in geslaagd’.

punt werd. Uit de ingediende plannen bleek dat slopen en vernieuwen inderdaad een betere oplossing is voor het Haerenkwartier’.

40 dagen van verhuizing tot nieuwe woning In de aanbesteding waren tijd en budget belangrijke factoren. ‘Dat is logisch, maar iedere bewoner van het Haerenkwartier woont daar met een reden.

Daarom hebben we samen met architectenbureau De Deur in Huis goed naar de identiteit van de wijk gekeken’, aldus Reitsma. Nijhuis en De Deur

‘G

tegelijkertijd het karakter van de wijk te versterken.

oed naar de identiteit van de wijk gekeken’

‘Die combinatie heeft ervoor gezorgd dat ons deze

- Jille Jan Reitsma

in Huis kwamen met een plan om woningen te slopen en te vernieuwen in slechts 40 dagen en

61

miliebedrijf !!

Mulderij is een echt fa

en en uitvoeren ecialiseerd in het aannem d van woning- en utiliteitsbouw.

Wij zijn sinds 1959 gesp gebie en steigerwerken op het van metsel- lijm- voegderne innovatieve en jaren ontwikkelt tot een mo rreikers, systeemsteigers, de n va p loo de in h zic Het bedrijf heeft en van eigen ve ming mede door het inzett vooruitstrevende onderne hefsteigers en lijmkranen. jecten !! ortgang van de bouwpro vo ige ed po ors vo n ee flexibiliteit en Wij staan voor kwaliteit,

De Lavalstraat 3 | 7903 BC, Hoogeveen | www.mulderijbv.nl 00021726001 - Mulderij BV.indd 1

28-05-20 16:27

WONEN

Aandacht voor de wijk en haar bewoners Architect Emiel Noordhuis van De Deur in Huis nam de tijd om de wijk en haar bewoners te leren kennen. Hij vertelt: ‘Voor een naoorlogse wijk was het Haerenkwartier ruim opgezet met veel groen.

Het was een stempelwijk met veel herhaling. We hebben unieke herkenningspunten toegevoegd waardoor er geen kopgevel gelijk is.’

Een rijker plan Aannemer en architect zijn in het gehele project samen opgetrokken en keken ook over elkaars grensgebieden heen. Boven op de bestaande layout van de wijk is een minimiem gewijzigde, alternatieve verkaveling gekomen die de architectuur nog meer laat spreken. Ook de flora en fauna in de wijk werden geëerd. Uit veldonderzoeken bleek dat de wijk aantrekkelijk is voor vleermuizen, zwaluwen,

‘U

nieke herkenningspunten toegevoegd’ - Emiel Noordhuis

mussen en spreeuwen. In het ontwerp zijn talloze nestkasten verwerkt voor deze diersoorten. Door kleur toe te voegen in drie combinaties van aardtinten krijgen de verschillende rijwoningen een eigen gezicht en komt de buurt meer tot leven. De vernieuwing verfraait de wijk, zonder dat deze het oorspronkelijke karakter verliest. Volgens Noordhuis wordt architectuur vaak onderschat: ‘Het Haerenkwartier is een mooi voorbeeld hoe er door nauwe samenwerking en iets meer ingrediënten een rijker plan is ontstaan.’

63

WONEN

Uniek tempo zonder concessies Slopen en nieuw bouwen in slechts 40 dagen is een uitdaging. Reitsma: ‘Dat lukt alleen als iedereen er hetzelfde in staat, van opdrachtgever tot onderaannemers. Gaandeweg groeide het vertrouwen door de samenwerking die er ontstond.’ In totaal worden 27 woonblokken als een treintje aangepakt. Ieder blok is een apart project van 8 weken, waarbij er iedere 2 weken een oplevermoment is en er gestart wordt met de sloop van een nieuw blok.

Wat betekent bouwen in dit tempo voor de kwaliteit van de woningen? Bouwplaatsmanager Jarno Noord van Nijhuis Bouw: ‘Alles wat we gebruiken komt rechtstreeks van de fabriek en wordt direct toegepast. Daarmee realiseren we een hoge kwaliteit die niet afhankelijk is van weersomstandigheden als regen, wind en sneeuw. De hoge mate van betrokkenheid van timmerman tot architect zorgt ervoor dat de kwaliteit op de bouwplaats ook hoog blijft. Het team op de bouw beleeft er plezier aan dat niet alle woningen hetzelfde zijn en Noordhuis is zelf regelmatig op de bouwplaats

Faay Wanden

om ook tijdens de realisatie mee te blijven de den-

De toegepaste Kingsize wanden en de prefab meterkast worden compleet aangeleverd en

ken.’

ingehesen. Kingsize wanden bestaan uit een vlaskern, die aan weerskanten is voorzien van een vezelversterkte plaat, en kunnen tot wel 4,5 m lengte geleverd worden. Sleuven voor

Reitsma is trots op deze prestatie en het resultaat:

buizen, leidingen en elektradozen, verjongingen en andere frezingen worden in de fabriek

‘Als je deze woningen ziet, dan zie je niet dat het

reeds geïntegreerd. Alles is van te voren afgestemd. Deze slimme manier van produceren

sociale huurwoningen zijn. De kwaliteit is gewel-

vergroot niet aleen de bouwsnelheid, maar vermindert ook de arbeid op de bouwplaats,

dig ondanks de hoge bouwsnelheid en omdat elk

minimaliseert de transportbewegingen in de woonwijk, wat weer leidt tot minder CO2-uit-

woningblok anders van kleur en er wisselden kop-

stoot, en reduceert zo het afval op de bouwplaats.

gevels zijn, is er absoluut geen sprake van eenheidsworst.’

64

WONEN

170 WONINGEN IN HET HAERENKWARTIER, OOSTERWOLDE Opdrachtgever

:

Actium

Architect

:

De Deur in Huis

Aannemer

:

Nijhuis Bouw

Installateur

:

Bowa Installaties Emmen

ONDE R A A NNE ME R S E N L E V E R A NCIE R S

‘I

edere twee weken een oplevermoment’ - Jarno Noord

Succes door samenwerking De snelheid waarmee Nijhuis vernieuwt in het Haerenkwartier is uniek. Samenwerking - zowel in het voortraject als in de uitvoering - is daarvoor de basis. Noord: ‘We hebben geïnvesteerd in goede onderaannemers en getoetst of die partijen goed met elkaar kunnen samenwerken.’ Op de bouwplaats blijkt hoe goed Nijhuis daarin is geslaagd.

‘Alles loopt soepel in elkaar over, een van de krachten daarbij is dat bouwplaatsmedewerkers ook buiten hun eigen vakgebied kijken en elkaar helpen zodat de ze samen altijd de planning halen.’

Schoolvoorbeeld Ook de snelheid zelf werkt motiverend. ‘Omdat het zo snel gaat ziet ook iedereen wat het eindresultaat is. Meestal maakt een timmerman of onderaannemer de eindoplevering niet mee; hier hebben we iedere twee weken een oplevermoment en ziet iedereen zelfs de bewoners weer terugverhuizen’, geeft Noord aan. ‘Dat maakt voor alle partijen voelbaar hoe belangrijk het is om op schema te blijven zodat de trein achter hen niet stil komt te staan.’ Reitsma concludeert: ‘Dit is echt dé manier om vaart te maken in de woningbouw zonder consessies te doen in arcitectuur en kwaliteit.

Nederland staat voor een grote opgave en dat moeten we samen doen. Dit project is een schoolvoorbeeld van hoe dat kan. Daar zijn we trots op!’

Metsel-, lijm, en steigerwerken

:

Mulderij

Prefab plug&play kingsize wanden

:

Faay Wanden|Plafonds

Stalen kozijn, opdekdeuren incl. hang- en sluitwerk

:

BPZ

Levering van onderstop vulmortels en uitbloeiingsarme doorstrijkmortel

:

MegaMix Assen

TEKST: Corina Dogger FOTOGRAFIE: Henri Vos

BOU W T E A ML E DE N

GASTCOLUMN

EEN ONTDEKKINGSTOCHT NAAR ANDERS BOUWEN

Hoe het werkt? De woningen worden gebouwd door middel van een houtskeletbouwconstructie

Zoals we nu bouwen, kunnen we niet nog jaren

Omdat we goede ervaringen hebben met uitvragen

met casco-elementen gevuld met stro voor de iso-

doorgaan. Het moet anders. Hoe? Dat zijn we bij

via LinkedIn (zoals bij onze doucherenovatie uit-

latie. Hiermee creëer je damp-open woningen die

Woonservice volop aan het ontdekken. We zijn

daging) hebben we via dit kanaal een open aan-

in staat zijn om vocht op te nemen en geleidelijk

actief in de Drentse Proeftuin van Drenthe Woont

vraag in de markt gedaan. We zochten een partij

weer te laten verdampen. Op die manier is er een

Circulair en binnen onze organisatie doen we ver-

die acht huizen kan bouwen waarbij goed wordt

constante luchtvochtigheid in de woning aanwe-

schillende pilots, zoals het hergebruiken van sloop-

nagedacht over de materiaalkeuze. Het moeten

zig. Daarnaast heeft stro een hoge isolatiewaarde,

materiaal en ecologisch bouwen. Zo proberen we

betaalbare, energiezuinige en comfortabele huizen

legt het CO2 vast en is het voldoende beschikbaar.

te ontdekken wat bij ons past. En kunnen we samen

worden. Met installaties die je als bewoner een-

Als 100% natuurlijke grondstof past het gebruik

met collega corporaties, bouwers en installateurs

voudig kunt bedienen.

van stro in de visie van biobased en circulair bou-

stappen zetten in andere manieren van bouwen.

wen.

Met als uitgangspunt: betaalbare en comfortabe-

Verschillende partijen uit heel Nederland namen

le woningen voor onze huurders.

contact met ons op. Door de uitvraag zien we dat

Voor de zomer willen we van start met de bouw

veel traditionele bouwers de beweging maken naar

van deze woningen. Met dit project slaan we een

Een van onze pilots is de bouw van acht ecologische

bouwen met circulaire bouwmaterialen. Uitein-

nieuwe, spannende weg in. We zijn heel benieuwd

woningen in Exloo. Het ontwerp van DAAD ar-

delijk is de keuze gevallen op aannemer Kuipers

hoe dit uitpakt en ook collega corporaties volgen

chitecten kwam op ons pad en we waren meteen

en Koers Bouw, die samenwerkt met Prefab Stro-

ons project met belangstelling. Als het een succes

enthousiast over dit concept. De uitdaging was het

bouw, een bedrijf dat gespecialiseerd is in de pro-

wordt, dan is de kans groot dat we meer van dit

vinden van een partij die deze ecologische wonin-

ductie van ecologische bouwelementen met stro.

soort projecten gaan realiseren.

gen kan bouwen. Ons netwerk bestaat grotendeels

Zo hebben we een combinatie van ervaring met

uit traditionele bouwers, een ecologische bouwer

seriematig bouwen en een specialist in de produc-

Leon Vries

die seriematig woningen kan bouwen ontbrak.

tie van ecologische bouwelementen met stro.

Manager Vastgoed & Bedrijfsvoering Woonservice

66

WONEN

Woontorens Atlas en House of Groningen

Licht en vrolijkheid voor de wijk Paddepoel

‘Het is prachtig om een bijdrage te mogen leveren aan de skyline van de stad Groningen’, zegt Mark-Jan de Blok van AAS Architecten. De door hem ontworpen - en door Plegt-Vos Noord en Aalbers gerealiseerde woontorens Atlas en House of Groningen zijn inderdaad vanuit de Ommelanden goed te zien, inclusief hun opvallende geveltekening.

Woontoren Atlas, 55 meter hoog, herbergt 224 semi-zelfstandige wooneenheden voor studenten en is eigendom van woningcorporatie Nijestee.

Het naastgelegen House of Groningen bevat op 22 verdiepingen 131 tweekamerappartementen van 50 m2 en 28 driekamerwoningen van 75 vierkante meter. Deze toren – aanvankelijk Pleione genoemd – is een ontwikkeling van MWPO, dat het tijdens de bouw met hulp van Curlew verkocht aan een institutionele belegger.

Woningen voor jongeren De gebouwen, verbonden door een parkeergarage naar een ontwerp van AAS en met een binnenplaats als gezamenlijke verblijfsruimte - ontworpen door NOHNIK architecture and landscapes -, zijn verrezen op de plek van het vroegere GAK-kantoor tussen de Dierenriemstraat en de Zonnelaan,

67

WONEN

‘W

oningen voor jongeren bouwen’ - Andries Venema

68

midden in de wijk Paddepoel. ‘Nijestee heeft dit

tijde van de aankoop al annex met het gebied, in

kantoor al in 2006 gekocht met als doel hier op

het kader van de manifestatie BouwJong!, die be-

termijn woningen voor jongeren te bouwen’, legt

oogde zoveel mogelijk betaalbare woonruimte te

Andries Venema uit. Venema is projectontwikke-

realiseren voor studenten en jongeren aan het

laar van de corporatie. ‘Eerst hebben we het nog

begin van hun carrière. ‘Er zijn door de jaren heel

een tijd aan onderwijsinstellingen verhuurd en de

wat ideeën opgekomen en weer afgevoerd - mede

laatste jaren via Carex. Vanaf 2016 zijn we samen

onder invloed van de crisis - maar de basisgedach-

met MWPO de plannen gaan ontwikkelen zoals

te van twee torens als blikvangers voor Paddepoel

ze nu gerealiseerd zijn.’

is altijd overeind gebleven’, zegt De Blok. ‘De wijk

Blikvangers

stamt uit de jaren zestig en zeventig en kent eerlijk gezegd best veel grauw en grijs: daar wilden we

Het was logisch om daarvoor samen op te trekken

graag wat licht en vrolijkheid tegenover zetten,

met AAS Architecten, want dat bureau was ten

een zonnetje in huis.’

WONEN

Cementeren Om dat te bereiken koos de architect voor een gemetselde gevel in een goudgele steen - ‘geïnspireerd op de kathedraal van Arbois in Frankrijk’ - die goudkleurig glanst als de zon erop schijnt. Maar een egaal gele gevel zou saai zijn, ‘zeker bij een toren als Atlas waar alle verdiepingen hetzelfde zijn. Daarom hebben we een innovatie toegepast.

Via de techniek cementeren – grof gezegd: het uitsmeren van een cementpapje over de gevel – hebben we een speels ‘behangpatroon’ over de gevel getekend. Door een steen te kiezen die qua tint net even donkerder is dan de goudgele Arbois-steen is ook een plint getekend: van een afstand zie je een schuine lijn die doorloopt van de ene naar de andere toren.’

69

Drentse Poort 2 Nieuw-Buinen 0599-613427

Uw partner in betonbouw

Bijna 100 jaar een glasheldere visie op installeren..

Wij zijn gespecialiseerd in:

bezo ek www onze we bs .aalb ers.c ite om

Klimaatinstallaties Sanitaire installaties Elektro installaties Modulaire prefab installatiebouw Prefab Energiemodules Duurzame energieoplossingen BIM Engineering

Uw partner in duurzame energieoplossingen

Casco Bouw Nederland b.v.

T 038 477 47 90 E i n fo @ c a s c o b o u w n e d e r l a n d . n l I www.cascobouwnederland.nl

WONEN

Tunnelgietbouw De grap is dat het complex door de verspringende cementeervlakken speels oogt (‘een georganiseerde chaos’, aldus De Blok) maar in werkelijkheid heel veel repetitie kent en dus relatief eenvoudig en betaalbaar opgetrokken kon worden via tunnelgietbouw. ‘Dit project kende een zeer strak budget, maar dankzij een heel goed doordachte

‘G

eïnspireerd door de kathedraal van Arbois’ - Mark-Jan de Blok

werkwijze kon het binnen budget gerealiseerd worden, zegt Henk Meijer van Aalbers Installatietechniek. Het bedrijf uit Nieuw-Buinen trok in bouwteam op met Plegt-Vos Noord uit Assen om de logistieke puzzel te leggen.

‘Dat leidde tot heel veel slimme oplossingen’, legt Jan Wemmenhove van Plegt-Vos uit. ‘We gingen

Tunnelgietbouw als basis voor een succesvol project

een verdieping per week omhoog, en maakten steeds direct de gevel wind- en waterdicht met hsb-elementen waar de aluminiumkozijnen al in

Het volledige betoncasco van Atlas/House of Groningen is inclusief leveranties

zaten, inclusief het glas.’ Meijer: ‘Ook de radiato-

van beton, wapening en bekisting in tunnelgietbouw uitgevoerd door Casco

ren hingen daar al aan. Dat spaarde héél veel tijd

Bouw Nederland uit Staphorst. ‘Door intensieve samenwerking tussen de par-

en moeite uit, maar bijvoorbeeld ook liftbewe-

tijen vanaf de voorbereiding zaten de “treintjes” er meteen goed in’, vertelt direc-

gingen in het gebouw.’ Wemmenhove: ‘Vanaf het

teur Jan Hokse. CBN realiseerde de verdiepingen inclusief prefab kernen, stabi-

moment dat we op de zesde verdieping aan het

liteitswanden, HSB en inclusief de bevoorrading vooraf met afbouwmaterialen

tunnelen waren, begon op de begane grond het

in een tempo van 5 dagen per verdieping. Het werk is uitgevoerd in 2 bouwstro-

opmetselen van de gevel, en ging op de onderste

men. ‘Doordat bij tunnelbouw de beuken direct stempelvrij zijn, ontstaat een

etages ook de afbouw al van start. Uiteraard ging

uitermate efficiënt bouwproces met korte doorlooptijden’, aldus Hokse.

dat op een veilige manier, we hebben bijvoorbeeld geïnvesteerd in polyester valschermen rondom.

Het is gebruikelijker om van boven naar beneden te werken, maar nu konden - terwijl we bovenin nog aan het tunnelen waren -, op de onderste etages de keukenblokjes al geplaatst worden.’

Meijer: ‘We hebben de logistiek in het voortraject minutieus doorgenomen, zodat in het werk de werkzaamheden naadloos op elkaar aansloten.’

‘G

oed doordachte werkwijze’ - Henk Meijer 71

WONEN

‘V

irtueel vooraf al helemaal gebouwd’ - Kees Rijs

Slim bouwen met BIM De sleutel daarbij was werken in BIM, zoals ook Kees Rijs van MWPO opmerkt. ‘Het complex was in de engineeringsfase virtueel al helemaal gebouwd, dat wierp in de uitvoering zijn vruchten af.’ Meijer: ‘Voor het eerst hebben we ons Revit-model niet meer gebruikt voor platte tekeningen, maar rechtstreeks als basis voor prefab-elementen.

En ook voor het bestellen van materiaal: vroeger zouden we vanuit het model een bestellijst maken, nu zetten we het door naar de leverancier met de opdracht: doe mij alle schakelmateriaal voor een bepaalde verdieping. Dat scheelt verspilling en retouren.’ Dit valt wat Meijer betreft óók onder duurzaamheid: ‘Zo min mogelijk afvalstromen veroorzaken. Een ander voorbeeld is dat we de inbouwreservoirs onverpakt hebben laten komen.

Als je die dingen op de bouw uitpakt, zit je met plastic, karton, aansluitsetjes die kwijt kunnen raken, et cetera.’

Camerabeelden Wemmenhove: ‘We hebben als noviteit gewerkt met PIX 4D. Een camera in de bouwkraan maakte van iedere verdieping tweehonderd foto’s recht van boven, en verwerkte die tot één groot bestand.

Door dat over de tekening heen te leggen, konden we precies zien of alles correct gemaakt was, vóór we de volgende laag gingen storten.’

Kees Rijs is onder de indruk van de strakke organisatie en de daaruit voortvloeiende soepele voortgang. ‘Het scheelt heel erg dat de ontwerpkeuzes in de DO-fase zijn gebaseerd op de maakbaarheid, in samenwerking met de bouwpartners.’ De Blok: ‘Wij hechten aan dit soort samenwerking, waarbij iedereen zijn eigen expertise inbrengt. En als je in 3D werkt gaat dat ook heel gemakkelijk.’

72

WONEN

‘A

ls noviteit gewerkt met PIX 4D’ - Jan Wemmenhove

Corona Dankzij die gestroomlijnde samenwerking werd de uitbraak van corona geen onoverkomelijk probleem. ‘Als je zo’n pandemie op je dak krijgt, dan kan zo’n project onder je handen afbreken. Wij hadden rust in de tent, en dus ook ruimte om in gezamenlijkheid oplossingen te bedenken’, zegt Wemmenhove.

‘Atlas was al op hoogte, daar hebben we het afbouwwerk van één verdieping verspreid over drie, zodat iedereen alle ruimte had. Bij House of Groningen hebben we wel vertraging opgelopen: omdat we met minder mensen konden tunnelen, ging dat vijf dagen langzamer per verdieping. Tijdens de bouwvak hebben we de achterstand vrijwel geheel ingehaald.’

ATLAS EN HOUSE OF GRONINGEN, GRONINGEN Opdrachtgever Atlas

:

Nijestee

Opdrachtgever House of Groningen

:

Curlew

Ontwikkelaar

:

MWPO

Architect

:

AAS architecten

Constructeur

:

Dijkhuis Ingenieurs

Aannemer

:

Plegt-Vos

Installateur E&W

:

Aalbers Installatietechniek

TEKST: Arjen Bakker FOTOGRAFIE: Nienke Maat

BOU W T E A ML E DE N

ONDE R A A NNE ME R S E N L E V E R A NCIE R S Afbouw Cementdekvloeren

:

Paas Totaalafbouw

Ruwbouw

:

Casco Bouw Nederland

Digiprotect deuren, stalen kozijnen en opdekdeuren, hang en sluitwerk binnendeuren

:

BPZ

Uitbloeiingsarme doorstrijkmortel, chippermortel

:

Remix

73

SCHOLEN

KINDCENTRUM SPIJK

EEN GEBOUW MET VEEL PLUSPUNTEN “Een gebouw met een plusje” - Kindcentrum Spijk doet deze omschrijving in meerdere opzichten eer

Wanneer je met een drone over het opvallende, fel oranjerode gekleurde Kindcentrum aan de Willem de Merodelaan in Spijk zou vliegen, zou meteen de vorm van het gebouw opvallen. ‘Het ontwerp

aan. Het gloednieuwe, multifunctionele gebouw

doet denken aan het Andreaskruis’, weet archi-

heeft niet alleen de vorm van een kruis, maar kent

‘Dat idee ontstond eigenlijk per toeval, maar het

bovendien allerlei onverwachte pluspunten. Met twee pas gefuseerde basisscholen, een kinderopvang

tecte Martine Drijftholt van Team4 Architecten. past prachtig bij de Andreaskerk midden in het dorp en het wapen van Spijk, waarin het Andreaskruis ook de hoofdrol speelt. Zo past het gebouw als het ware als een puzzelstukje in z’n groene omgeving.’

en een bibliotheek onder één dak is het gebouw een

Overdekte lesveranda’s

plek van ontmoeting voor het hele dorp.

Kindcentrum wordt omgeven door een oase van

74

Daarmee zegt Drijftholt niets te veel, want het groen, waar zowel de scholen als de kinderopvang

SCHOLEN

optimaal gebruik van maken. ‘Iedere ruimte heeft

hebben we kleine huisjes gemaakt’, vertelt pro-

een directe toegang naar buiten, waar kinderen

jectleider Henk Diphoorn van Bouwmaatschappij

op overdekte lesveranda’s kunnen werken.’ Bewust

Hendriks. ‘Zo voorkom je dat kinderen verdwalen

vermijdt de architecte de term klaslokalen. ‘Het

en krijgt iedere functionaliteit een eigen uitstra-

gebouw kent geen klaslokalen. In plaats daarvan

ling. In één huisje vind je de toiletten, daarnaast

werken we met instructieplekken en leerpleinen.

de berging en weer daarnaast de keuken. Het re-

Alles is met elkaar verbonden, zodat je kindgericht,

sultaat is een speelse centrale ruimte, met kriskras

leeftijdsgericht en niveaugericht onderwijs kunt

- maar toch geclusterd - alle functionaliteiten in

aanbieden, zonder dat je kinderen in hokjes stopt.’

één ruimte.’

Hal met huisjes

Monnikenwerk

Op het snijpunt van het kruis komen alle gebrui-

Wie goed oplet, ziet nog steeds de staalconstruc-

kers samen; leerlingen, docenten, ouders en bibli-

tie waarmee het gebouw verankerd is terug in de

otheekbezoekers ontmoeten elkaar in de centra-

muren. ‘Dit gebouw is net als veel andere kindcen-

le ruimte. Om te voorkomen dat dit één grote

tra in de regio bijna energieneutraal, gasloos en

galmende ruimte zou worden, werd gekozen voor

aardbevingsbestendig gebouwd’, vertelt Peter

et gebouw is net zo dynamisch als het onderwijs zelf’

een verrassende oplossing. ‘In de centrale ruimte

Giezen, directeur van Project- en Bouwmanage-

- Martine Drijftholt

‘H

75

TGH VAN TRIEST B.V. SCHAKELT SNELLER!

Grootste voorraad van Noord-Oost Nederland • Elektrotechnische groothandel met meer dan 250.00 artikelen • Vóór 23:59 besteld, de volgende werkdag geleverd • Ruime voorraad en logistiek in eigen beheer

Vraag eenvoudig webshopgegevens aan via

www.tghvantriest.nl

• Hoge technische kennis

Maandag tot vrijdag: 06.00 - 18.00 uur Zaterdag: 08.00 tot 12.30 uur

0593 740 740 | info@tghvantriest.nl | Ossebroeken 28 Beilen | www.tghvantriest.nl

SCHOLEN

‘F ment Giezen en projectleider namens de gemeen-

ocus op waarborgen van vooraf gestelde kwaliteitseisen’

te Eemsdelta. ‘Het kindcentrum maakt deel uit

- Ronald Tjalsma

van het overkoepelende scholenprogramma in Noordoost-Groningen, waarbinnen 102 scholen aardbevings- en toekomstbestendig worden gemaakt. Je ziet bij dit gebouw daadwerkelijk nog de bouten zitten. Dat lijkt een kwestie van simpelweg aandraaien, maar niets is minder waar. Iedere bout in dit gebouw is tot op de millimeter nauwkeurig getekend, berekend en aangedraaid. Monnikenwerk.’

Voor enkele partijen was dit de eerste keer dat ze op deze manier een gebouw aardbevingsbestendig bouwden. Ronald Tjalsma had namens Project- en Bouwmanagement Giezen de taak om als toezichthouder de bouw te begeleiden. ‘Mijn focus lag op het waarborgen van de vooraf gestelde kwaliteitseisen. Hierbij ging het onder meer om de esthetica en het afwerkingsniveau, maar zeer zeker ook om de aardbevingsbestendige constructie. Daarvoor had ik veelvuldig afstemming met zowel de constructeur als de aannemer en met mijn collega René Nederend, om te waarborgen dat iedereen de juiste werkwijze hanteerde, bijvoorbeeld bij de momentvaste verbindingen.’

77

SCHOLEN

‘E

en prachtige klus, met volop ambachtelijk timmerwerk’ - Henk Diphoorn

Rond de tafel Ook hield Tjalsma de bouwfysische eisen ten aanzien van de brandscheidingen, geluid, akoestiek en nagalm nauwlettend in de gaten. ‘Bij controle van de detaillering bleek dat er in de tussenwanden van de lokalen geluidslekken waren. In overleg met de architect, adviseurs en uitvoerder hebben we dat opgelost door de detailaansluitingen van de metalstud binnenwanden op de omliggende constructies breder te maken, zodat de staalconstructie hierin volledig kon worden opgenomen.

Die kwam daardoor bovendien niet meer in het zicht, zodat het ook esthetisch nog eens mooier was.’

Om iedere gebruiker tijdens het bouwproces een stemgeluid te geven, zat het bouwteam regelmatig rond de tafel met alle belanghebbenden. ‘Daarbij moet je denken aan de aannemer, de installateur, gemeente Eemsdelta, de huisvestingadviseurs die namens de scholen aanschoven, soms aangevuld met de locatiedirecteur en niet te vergeten de bibliotheek’, somt Giezen op. ‘De grootste uitdaging tijdens zo’n grootschalig project is om alle neuzen dezelfde kant op te krijgen en tegelijkertijd zowel binnen het financiële kader als binnen de planning te blijven. Een missie waar we goed in zijn geslaagd.’

78

SCHOLEN

Ambachtelijk timmerwerk Ook Diphoorn is zeer tevreden over het eindresultaat. ‘Vooral de overkappingen en de grote pergola aan de voorzijde vereisten ambachtelijk timmerwerk. goed van pas kwam. We hebben sinds de oplevering veel complimenten ontvangen over de vorm en de indeling, maar vooral ook over de uitstraling van het gebouw. Het Kindcentrum past perfect binnen het natuurlijke decor en steekt met z’n fel oranje kleur heel mooi af tegen de groene achtergrond.’

Extra plusje Kindcentrum Spijk is een schoolvoorbeeld dat laat zien dat samenwerking

DRONEFOTO: Team4

Dat was een prachtige klus, waar de kennis en kunde van onze timmerlieden

alle verschillende onderdelen tijdens de uitvoering samenkomen in een mooi eindproduct dat voldoet aan alle kwaliteitseisen. Als dan ook de gebruikers blij zijn met het gebouw, geeft dat net dat extra plusje.’

Opdrachtgever

rin geslaagd om alle neuzen dezelfde kant op te krijgen en te houden’

Gemeente Delfzijl (thans gem. Eemsdelta)

Architect

:

Team 4 Architecten

Bouwdirectie

:

Project- en Bouwmanagement Giezen

Bouwtoezicht

:

Celsus Bouwtoezicht

Aannemer

:

Bouwmij Hendriks

BOU W T E A ML E DE N

- Peter Giezen

Een gebouw dat meegroeit Het gebouw werd in oktober 2020 opgeleverd. ‘Het resultaat is een school waar kinderen zowel binnen als buiten leren’, concludeert architecte Drijftholt trots. ‘We zijn geslaagd in onze missie om het gebouw niet alleen aardbevingsbestendig maar ook toekomstbestendig te bouwen. Tijdens het bouwproces fuseerden beide basisscholen. Dat maakte het even spannend, maar zonder moeite paste het gebouw zich aan. We hoefden niets te veranderen

ONDE R A A NNE ME R S E N L E V E R A NCIE R S Grondwerken

:

De Weert Loon- en Grondverzetbedrijf

Uitbloeiingsarme doorstrijkmortel, ondersabelingsmortel

:

Remix

TEKST: Nynke van der Zee

‘E

:

FOTOGRAFIE: Ronald Zijlstra

KINDCENTRUM, SPIJK

ARTISTIMPRESSIE: Team4

leidt tot prachtige creaties. Tjalsma: ‘Ik vind het inspirerend om te zien hoe

aan de indeling. Het bewijs dat het gebouw ook in de toekomst mee kan groeien en net zo dynamisch is als het onderwijs zelf.’

79

GASTCOLUMN

TIJD VOOR ACTIE(AGENDA)!

De woningnood in Nederland is onverminderd groot. Door de overspannen markt en het gebrek aan betaalbare (nieuwbouw)woningen is er inmiddels een tekort van meer dan 330.000 woningen. Voor veel mensen is het momenteel onmogelijk om een woning te kopen of huren. Tot 2030 zullen er zeker een miljoen woningen bijgebouwd moeten worden om het woningtekort terug te dringen. Maar dit is slechts een deel van de oplossing.

Wij merken dat het afgeven van bouwvergunnin-

Door het gebrek aan betaalbare (nieuwbouw)wo-

Een ander belangrijk deel van de oplossing ligt in

gen en het toewijzen van bouwlocaties moeizamer

ningen stagneert de doorstroom op de woning-

het fors investeren in infrastructuur. Deze nieuwe

verloopt door enerzijds de stikstofproblematiek

markt. Een noodzakelijke voorwaarde voor bou-

woningen moeten immers ook goed bereikbaar

en anderzijds de coronacrisis. In de afgelopen

wen is de beschikbaarheid van geschikte en

zijn met de auto, fiets en openbaar vervoer en

jaren zijn er aanmerkelijk minder plannen ont-

voldoende locaties. En daar ontbreekt het aan.

aangesloten worden op alle netwerken. Dit ver-

wikkeld en vergunningen afgegeven. Gemeenten

Meer landelijke regie op de woningbouw en ruim-

houdt zich niet meer tot het voornemen van bijna

hebben door de crisis en decentralisatie te maken

telijke ordening kan hier verandering in brengen.

de helft van de Nederlandse gemeenten om te gaan

met financiële tekorten en capaciteitsproblemen.

Door de decentralisatie ligt er namelijk een enor-

bezuinigen op infra.

Zeker nu recent duidelijk is geworden dat vanaf

me druk op gemeenten.

2023, door de herijking van het gemeentefonds,

Samen de schouders eronder om voldoende wo-

nagenoeg alle gemeenten in het noorden er ver-

Door de decentralisatie ontstaat ook een wildgroei

ningen te realiseren en door te bouwen aan een

houdingsgewijs op achteruit gaan. Daarnaast

in aanvullende eisen die gemeenten mogen stellen

duurzaam, leefbaar en bereikbaar (Noord-)Neder-

merken wij dat gemeenten en provincies het re-

bovenop de landelijk gestelde eisen in regel- en

land.

gelmatig oneens zijn over waar gebouwd mag

wetgeving. Het bouwen van woningen wordt hier-

worden.

door soms nodeloos ingewikkeld en lastig rond te

Goitzen Veenstra is Adviseur Markt en Overheid

rekenen. Als voor elk project andere eisen gelden,

Bouwend Nederland Regio Noord

Een deel van de oplossing ligt in de op 17 februari

wordt standaardisatie en conceptueel bouwen

2021 gepresenteerde ‘Actieagenda Wonen’. Deze

bemoeilijkt. Juist door meer gestandaardiseerde

REAGEREN?

actieagenda is door een unieke coalitie van 34

woningen te bouwen, kan er sneller en goedkoper

g.veenstra@bouwendnederland.nl

partijen, bestaande uit marktpartijen, overheden,

gebouwd worden.

corporaties en consumentenorganisaties, opgesteld en ondertekend. Samen met het nieuwe ka-

Wij krijgen al regelmatig signalen dat er in klei-

binet en een minister voor Wonen en Ruimtelijke

nere gemeenten niet meer rendabel nieuw gebouwd

Ordening moet dit ervoor zorgen, dat er de ko-

kan worden door de stijging van de bouwkosten

mende tien jaar één miljoen nieuwe woningen

en gewijzigde wetgeving.

worden gebouwd.

80

SCHOLEN

Kindcentrum Speel en Leer, Veenhuizen

Gebouwd volgens een perfect functioneel en esthetisch plan ‘Speel en leer’ staat er met grote letters op de gevel van kindcentrum Veenhuizen. Wie het dorp kent, weet dat gelijksoortige teksten andere gevels sieren. Aan de voorkant werd het kindcentrum daarom zichtbaar passend in de historische omgeving van het dorp. De binnenkant werd licht, ruim en toekomstgericht. Het nieuwe kindcentrum biedt onderdak aan een samenwerkingsschool, kinderopvang, buitenschoolse opvang en een peuterspeelgroep.

‘Aan het Programma van Eisen lag een onderwijsvisie ten grondslag die goed vertaald moest worden’, vertelt Gerda Everts van LindHorst huisvestingsadviseurs. ‘Dat zat hem met name, zoals je nu bij veel scholen ziet, in centrale leerpleinen.

Een hart in de school met units (lokalen) eromheen waar kinderen zelfstandig hun taken kunnen doen.

De units moesten dicht kunnen, maar er moest ook verbinding kunnen zijn. In eerste instantie waren daar functionele schuifwanden voor bedacht, later zijn dat openslaande deuren geworden.

Er was vraag naar zo weinig mogelijk constructieve belemmering om in toekomst een andere indeling te kunnen maken.’

81

SCHOLEN

‘D

e dialoogronde was een goede toevoeging’ - Gerda Everts

Dialoogronde ‘In de Meervoudig Onderhandse aanbesteding die wij voor de opdrachtgever organiseerden, zorgden we voor een dialoogronde’, vervolgt Everts. ‘Een dialoogronde geeft de architect de mogelijkheid om tijdens de aanbesteding in gesprek te gaan met de toekomstige gebruikers van het gebouw om een nog duidelijker beeld en gevoel te krijgen bij de onderwijsvisie. Door zowel de architecten als de gebruikers werd deze dialoog als waardevol ervaren. Na de presentaties van drie architecten kozen zowel gemeente, opdrachtgever als gebruikers unaniem voor VDP architecten. De architect presenteerde voor dit kindcentrum een perfect functioneel en esthetisch plan, dat qua opzet ook niet meer gewijzigd is.’ Een bestaande gymzaal werd verweven in het ontwerp. Optisch is het vanaf de straatkant een geheel met het kindcentrum. Aan het hoge gedeelte herken je de gymzaal. Aan de binnenkant werd de boel opgefrist en werd de overgang een ontmoetingsruimte met vier grote lichtkoepels.

Pleinplannen ‘Een projectgroep uit de buurt heeft meegedacht in het ontwerp van het terrein en veel vrije tijd gestoken in de aanleg ervan’, vertelt Everts. ‘In de projectgroep zaten ouders van kinderen, maar ook andere dorpsgenoten. Zij wilden voor de kinderen een supermooi plein maken. Samen met een civiele aannemer zijn de plannen gerealiseerd.’

82

SCHOLEN

‘D

e liefde en de passie voor vakmanschap zijn goed zichtbaar’ - Roy Davina

Snel onder dak

Namen vereeuwigd

Bouwbedrijf R. van der Sluis uit Roden voerde in

Deze buitenafwerking bestaat uit een fors isola-

opdracht van CKC Drenthe dit gebouw grotendeels

tiepakket afgewerkt met steenstrips, stuc- en

in prefab elementen uit. Door deze bouwmethode

sauswerk. ‘De buiten- en binnenafwerking zijn op

kon het constructieve skelet in slechts vier dagen

hoog niveau uitgevoerd, de liefde en de passie voor

worden opgezet. Aansluitende zijn de dakwerk-

vakmanschap zijn goed zichtbaar. Het is een pro-

zaamheden uitgevoerd, zodat er binnen een week

ject waar wij als aannemer vol trots op terug kun-

droog en onder dak kon worden gewerkt. ‘De hou-

nen kijken’, zegt Roy Davina, mede-eigenaar van

ten gelamineerde liggers zijn grotendeels prachtig

Bouwbedrijf R. van der Sluis. Het volledige gebouw

in het zicht gebleven in het gebouw en opgenomen

werd vroegtijdig in 3D uitgewerkt. ‘Daarmee zijn

in de binnenafwerking. Onder dit dak konden we

alle detailleringen en aansluitingen goed inzich-

starten met de voorbereidingen van de hsb-wan-

telijk gemaakt en konden mogelijke stagnaties op

den, die tussen de stramienen zijn geplaatst. Kort

de bouwlocatie worden getackeld’, zegt Dulos.

daarna kon de buitenafwerking al van start’, aldus

Zelfs het verband voor de steenstrips werd inzich-

Theo Dulos, calculator en projectleider bij Bouw-

telijk gemaakt. Leerlingen en docenten signeerden

bedrijf R. van der Sluis.

een aantal steenstrips voordat deze de oven ingingen en verbonden daarmee voor eeuwig hun namen aan dit gebouw. ‘Tijdens de bouw hebben we een

‘D

etailleringen en aansluitingen goed inzichtelijk gemaakt met 3D’

aantal rondleidingen voor leerlingen en docenten verzorgd. En onder toezicht van burgemeester en wethouder hebben zij een houten heipaal de grond in geslagen. Een mooi gebaar!’, vindt Dulos.

- Theo Dulos

83

SCHOLEN

VRV-systeem per ruimte ‘Het geeft een kick om aan zo’n mooi kindcentrum mee te bouwen’, zegt projectleider Siebren Sijtsma van DRS Installatietechniek. ‘In dit kindcentrum hebben we niet voor een traditioneel systeem gekozen, maar voor een decentraal systeem. Dat wil zeggen dat we per ruimte een VRV-unit in combinatie met een WTW-unit hebben toegepast. Daarmee verwarm en ventileer je het gebouw per unit en is er geen vloerverwarming of airco nodig. Het grootste voordeel is dat je ook per unit je installaties plaatst en dus geen grote kanalen door het gebouw hoeft te leiden. Daarmee blijft de constructie in zicht. In iedere unit heeft de architect plafondeilanden bedacht, waar we de installaties kwijt konden.’

‘E

en van de beste installatieconcepten die er zijn’ - Siebren Sijtsma

85

SCHOLEN

Communicerende systemen Sijtsma: ‘Wij hebben dit systeem vaker toegepast, wat ons betreft is het een van de beste concepten die er zijn. Je kunt snel schakelen met lucht, en je waarborgt het binnenklimaat per unit. Het systeem draait dag en nacht, waardoor de temperatuur optimaal blijft. Op ons advies is er voor de installaties voor de producten van één fabrikant gekozen, Daikin. De systemen communiceren met elkaar en zijn op afstand te beheren.’

Lijstje van trots Kindcentrum Veenhuizen is een onderhoudsarm en luchtdicht pand geworden, en energieneutraal volgens de eisen van Frisse scholen klasse B. Het gebouw heeft 127 PV-panelen op het platte dak, die niet zichtbaar zijn. Het hele gebouw heeft ledverlichting en is all electric. ‘Daarmee staat dit kindcentrum absoluut in het lijstje van onze trots van DRS’, zegt Sijtsma. Op z’n goed Fries voegt hij toe: ‘Dit kin wol faker sa!’

KINDCENTRUM SPEEL EN LEER, VEENHUIZEN Opdrachtgever

:

CKC Drenthe / KidsCasa

Architect

:

VDP Architecten

Bouwmanagement

:

LindHorst Huisvestingsadviseurs

Aannemer

:

Bouwbedrijf R. van der Sluis

Installateur

:

DRS Installatietechniek

TEKST: Thea van der Schaaf

FOTOGRAFIE: Henri Vos

BOU W T E A ML E DE N

ONDE R A A NNE ME R S E N L E V E R A NCIE R S Gevelisolatie met keramische steenstrips

:

Afbouw Perdok

Staaldak

:

Tolboom Dak- en Gevelsystemen

Hout- en bouwmaterialen en gevelsteen strating

:

Bouwcenter Meijer

Digiprotect deuren en Zorgplus schuifdeurset

:

BPZ

Metselmortel

:

Remix

86

WONEN

HET PAKHUIS SNEEK

STARTERSAPPARTEMENTEN MET EEN STEVIGE PAKHUISARCHITECTUUR De twee imposante appartementengebouwen aan de Slûpfeart bij de entree van Sneek doemen al van verre op in het landschap. Geen statige grachtenpanden, maar stevige architectuur met een robuust pakhuis-uiterlijk. Het Pakhuis in Sneek is een ware eyecatcher, waar stijlvol, comfortabel en betaalbaar wonen op één plek samenkomen.

87

WONEN Langs de Slûpfeart in Sneek staat Het Pakhuis: een tweetal appartementengebouwen met 54 startersappartementen. Bewust koos projectontwikkelaar Slokker Vastgoed voor deze doelgroep, om starters in en rondom Sneek een kans te geven op de huizenmarkt. ‘Op deze prominente plek waren jaren geleden al plannen bedacht voor grondgebonden woningen met een grachtenpandkarakter’, vertelt Gert Jan Samsom. Als architect bij BDG architecten stond hij aan de wieg van Het Pakhuis.

‘De veranderende vraag vanuit de markt heeft ertoe geleid dat er betaalbare appartementen voor jongeren en ouderen zijn ontwikkeld. De vertaling vanuit het beeldkwaliteitsplan met grachtenpanden is gemaakt door een stevige pakhuisarchitectuur.’

‘W

e hebben de lat hoog gelegd’

- Gert Jan Samsom

88

WONEN

Post Woon- & Projectadvies In samenwerking met Bouwbedrijf Lont heeft Post Woon- & Projectadvies keuzepakketten samen mogen stellen voor de toekomstige bewoners.

Hiermee hebben we hen de mogelijkheid geboden direct na oplevering van het appartement en overhandiging van de sleutel te kunnen verhuizen.

Er zijn diverse stijl- en prijscombinaties samengesteld op moodboards om keuzes te kunnen maken voor vloer- en raamproducten. De kopers van de appartementen konden zich op deze manier een goed beeld vormen. We hebben door deze werkwijze vele appartementen naar grote tevredenheid mogen inrichten.

Deze manier van werken biedt toekomstige kopers een compleet ingericht huis en een goed overzicht in de totale kosten. We hopen dit in de toekomst vaker te kunnen toepassen!

Recyclebaar dak Deze stoere pakhuisarchitectuur valt meteen op in het ontwerp van beide appartementengebouwen. De panden lijken zij aan zij langs het water te staan. ‘Door te wisselen in hoogte van de daken binnen het blok creëer je een soort individualiteit voor ieder pakhuis dat bij 3 of 4 bouwlagen respectievelijk zes of acht appartementen telt’, legt Samsom uit. ‘De rood-oranje gemêleerde steen is krachtig. Doordat de stenen stootvoegloos zijn verwerkt, krijgt het een nog stevigere uitstraling. Het metselwerk is echt de jas die we het gebouw hebben aangetrokken. We hebben tot slot bewust gekozen voor een lichte punt in het dak, zodat het silhouet nog net iets sprekender en krachtiger is.’

De keuze voor een dak met een flauwe helling zorgde bij aannemer Lont wel voor de nodige hoofdbrekens. Een uitdaging die ze graag aangingen. ‘We moesten een kapconstructie bedenken die deze helling kon dragen’, vertelt John Rinkes van Lont. ‘Door de flauwe helling kan het dak gaan doorhangen en op het dak liggen meerdere zonnepanelen, waardoor de constructie voldoende draagkracht moet hebben. Qua dakafwerking was het eerste idee om een bitumen dak te gebruiken, maar uiteindelijk hebben we gekozen voor een PVC roevendak, dat nagenoeg onderhoudsvrij is en een stuk fraaier. Bovendien is het dak volledig recyclebaar, wat perfect past in het duurzame plaatje.’

89

Pakhuis Sneek Bouwen is meer dan het stapelen van stenen. Bewust bouwen aan een leefbare wereld, dat is wat wij doen. Met oog voor de wereld om ons heen leveren we uitsluitend topkwaliteit. Het maken van duurzame keuzes doen we vol passie en vanuit rentmeesterschap. Zo maken wij het verschil en willen we anderen inspireren hetzelfde te doen.

www.lont.nl

bouw bewust

WONEN

‘G

ekozen voor een aantal afbouwpakketten’ - Ron Sikma

Complimenten van omwonenden De grootste uitdaging zat echter niet in het dak van de woning, maar juist helemaal onderin, bij de fundatie. ‘In het verleden hebben hier acht bouwblokken gestaan’, weet Rinkes. ‘Voordat we begonnen met bouwen, was het ons niet bekend of deze voormalige fundatie in z’n geheel was verwijderd. Dit bleek niet het geval. En vanuit de wijk hadden we signalen gekregen dat er tijdens een eerder bouwproject in de wijk schade was ontstaan aan de woningen tijdens het heien. In goed overleg hebben we besloten om alle heipalen voor te boren, om mogelijke overlast voor de buren te voorkomen.

Deze keuze heeft ons heel wat complimenten opgeleverd van omwonenden.’

Kopersopties Ondanks het feit dat de appartementen bedoeld zijn voor starters en dus betaalbaar moesten blijven, hebben de projectontwikkelaar en Lont niet beknibbeld op de optiemogelijkheden. ‘Bijzonder in dit project is dat kopers konden kiezen uit een aantal opties’, vertelt installateur Ron Sikma van Sikma Installatie BV. ‘Van het verplaatsen van de stopcontacten of het creëren van extra lichtpunten, tot het verwijderen van een muur of de keuze voor een Frans balkon; dat soort kopersopties zie je eigenlijk alleen bij grotere appartementen. Slokker Vastgoed en Lont hebben hier echt het onderste uit de kan gehaald.’

91

WONEN

Karakteristiek silhouet Ook architect Samsom ontving complimenten voor met name de uitstraling van beide pakhuispanden. ‘Wat mensen het meest opvalt is het karakteristieke silhouet langs de waterkant. Ook de balkons en de moderne architectuur met veel glas, variatie in gevelhoogte en markante details vallen op. We hebben de lat hoog gelegd en dat betaalt zich dubbel en dwars terug.’

‘H

et gevoel en de beleving zijn groots’

Afbouwpakketten

- John Rinkes

Om als aannemer en installateur exact te weten hoe ieder appartement eruit moest komen te zien, werden op voorhand alle koperswensen en extra mo-

TEKST: Nynke van der Zee

FOTOGRAFIE: Walter Frisart

gelijkheden door de kopersbegeleiding van bouwbedrijf Lont met de toekomstige bewoners besproken. ‘Er komt plotseling veel op mensen af’, weet Sikma.

‘Om het hen gemakkelijk te maken, is er onder andere gekozen voor een aantal afbouwpakketten, bestaande uit sanitair, raamdecoraties, wand- en vloerafwerkingen en keukens. Normaal gesproken heb je bij een koopwoning enkel de mogelijkheid om je eigen sanitair en/of tegelwerk te kiezen.’ Slokker en Lont wilden de kopers echter iets extra’s bieden in de vorm van complete

HET PAKHUIS, SNEEK Ontwikkelaar

:

Slokker Vastgoed

BOU W T E A ML E DE N Architect

:

BDG Architecten

Constructeur

:

Alferink van Schieveen

Aannemer

:

Lont

Installateur E&W

:

Sikma Installatie

ONDE R A A NNE ME R S E N L E V E R A NCIE R S :

Afbouw Perdok

woners die voor een volledig gestoffeerde woning kozen, hoefden alleen hun

Cementdekvloeren, stucwerk en spackspuitwerk

eigen spullen mee te nemen en konden zo de woning betrekken.

Afvalinzameling

:

Louter positief

Visser Afvalinzameling Transport en Recycling

Leveren gevelstenen

:

Euregio Steencentrale Hengelo

Uitbloeiingsarme doorstrijkmortel

:

Remix

Vloerafwerkingen en raamdecoraties

:

Post Woon- & Projectadvies

pakketten. Zij zochten daarvoor contact met ondernemers uit de regio. Be-

In oktober 2020 werden beide appartementengebouwen opgeleverd. De reacties zijn louter positief. ‘Qua vierkante meters zijn de appartementen niet heel groot, maar het gevoel en de beleving zijn wel groots’, vertelt Rinkes. ‘Al vanaf de portiekentree heb je het gevoel dat je een woning binnenstapt, omdat we ook het trappenhuis helemaal hebben aangekleed. Van plafondeilanden tot de sfeervolle houten trappen en de keurig afgewerkte vloer; alles past naadloos bij elkaar.’

92

Edisonstraat 15 8606 JH Sneek Tel. (0515) 41 44 18 WWW.SIKMA.NL

UW TOTAALINSTALLATEUR

* * * * * * *

Warmtepompen Zonnepanelen Ventilatie Verwarming & airco Sanitair Dak- en zinkwerk Gas, water & elektra

T H E

B E A U T Y

O F

K N O W H O W

G E V E L S T E N E N ,

D A K P A N N E N

S T R A A T S T E N E N , E N

G A S B E T O N

K A L K Z A N D S T E E N

V E R D I E P I N G S H O G E

P A N E L E N

EUREGIO STEENCENTRALE HENGELO B.V. - TOPAASSTRAAT 35, 7554 TJ HENGELO T +31 (0)74 242 88 77 - E INFO@EUREGIO-STEEN.NL

E U R E G I O - S T E E N . N L

BOUWEN MET EEN CIRCULAIRE VISIE

BEWUST BOUWEN

CIRCULAIR

ENERGIE-EFFICIËNT BOUWEN

DESIGN EN BUILD

Out-of-the-box denken om circulair te bouwen en een open samenwerking met onze opdrachtgever zijn essentiële ingrediënten om te komen tot optimale resultaten.