Spreuken
HAADSTIK1
1DespreukenfenSalomo,desoanfenDavid,dekening fenIsraël;
2Omwiisheidentuchttokennen;omdewurdenfan ferstântefernimmen;
3Omdetuchtoantoûntfangenfenwysheit,rjucht,en rjucht,engerjochtichheid;
4Omdeienfâldigensubtiliteittojaen,dejongeman kennisenynsjoch.
5Inwiismanscilhearre,enscilitlearentanimme;enin manfanforstânscilkommetawizerieden
6Insprekwurdendeútlistoforstean;dewirdenfen'e wizenenhjartsjusterewirden
7DefrezedesHeareisitbegjinfen’ekennis,marde dwazenforachtsjewiisheidentucht.
8Mynsoan,harkjeneidetuchtfenjinsheit,enlitdewet fenjinsmemnetlitte;
9Hwenthjascillejinsholleinsierlikesieradenwêze,en keatlingenomjinsnekke
10Mynsoan!
11Ashjasizze:Kommeiús,litúswachtsjeopbloed,lit ússûnderredenfoardeûnskuldigeloerje:
12Litúshjarlibbenopslokkeasingrêf;enhiel,lykas dejingendy'tdelgeaneyn'ekûle:
13Wyscilleallekostbereguodfine,wyscilleúshuzen foljemeibút;
14Werpynjinslotûnderús;litúsallegearreienbeurs hawwe:
15Mynsoan,geannetmeihjarop’ewei;hâlddynfoet fanharpaad:
16Hwenthjarfoettenrinneneiitkweata,enhahastom bloedteferjitten
17Wiswier,omdôchisitnetútspraatfoardeeagenfen elkefûgel
18Enhjaleinentowachtsjenophjareigenbloed;se lústerjefoarhareigenlibben.
19Sabinnedewegenfenelkdy’tgierichisomwinst;dy't itlibbennimtfan'eeignersdêrfan.
20Dewiisheidroptbûten;hjadochtharstimútop'e strjitten:
21Hjaroptynitfoarsteplakfen’egearkomst,yn’e iepeningenfen’epoarten:yn’estêdsprekthjahjarwirden, sizzende:
22Hoelang,jimmeienfâldigen,sillejimmede ienfâldichheidhâlde?endespottersgenietsjefanharspot, endwazenhaatsjekennis?
23Kearjimmetamynbestraffing:sjuch,Ikscilmyngeast oerjimmeútgiete,Iksciljimmemynwirdenbekend meitsje
24Hwentikhawroppen,enjimmewegere;Ikhawmyn hânútstutsen,engjinminskeseach;
25Marjimmehawwealmynrieforspile,enmyn biskriuwingwoenejimmenet:
26Eksciliklaitsjeomjinsramp;Iksilspotasdyneangst komt;
27Hwennear’tjinsfrezekomtasinforwoasting,enjins fordjerringkomtasinstoarm;asneedeneangstoerjimme komt
28Denscillehjamyoanroppe,marikscilnetantwirdzje; hjascillemybetiidsykje,marhjascillemynetfine: 29Hwenthjahatekennis,ennetkeazenfoardefrezedes Heare;
30Hjawoenenneatfenmynrie:hjaforachtenalmyn bestraffing.
31Dêromscillehjaitefen’efruchtfenhjareigenwei,en folwirdemeihjarrieden
32Hwentdeôfkearingfen’eienfâldichenscilhjardeadzje, endefoarspoedfendedwazenscilhjarfordylgje
33Marhwa’tneiMyharket,scilfeilichwenjeenstilwêze feneangstfoaritkwea.
HAADSTIK2
1Mynsoan,asjomynwirdenoannimmeenmyn geboadenbydyferbergje;
2Datstûjinsearneiigjetawiisheid,enjinsherttaitforstân stelle;
3Ja,astûroptneikennis,endynstimophefsttaforstân;
4Hwennearstûhjarsiikjeassulver,enhjarsiikjeasfor forburgenskatten;
5DenscilstûdefrezedesHearebegripe,endekennis Godsfine.
6HwentdeHearejowtwysheit:útsynmûlekomtkennis enforstân
7Hyleitsûnewiisheidfoarderjuchtfeardigen:inskutiser foardyjingendy’toprjochtrinne
8Hyhâldtdepadenfenitrjucht,enbiwarretdeweifen synhilligen
9Denscilstûrjuchtfeardichheitenrjuchten gerjochtichheidbegripe;ja,elkgoedpaad.
10Hwennear’twiisheidynjinshertkomt,enkennisjins sielenoflikis;
11Deynsjochscildybiwarje,forstânscildybiwarje:
12omdyterêdenút’eweifen’ekweade,fen’emandy’t ûnrjochtedingensprekt;
13dy’tdepadenfen’eoprjuchtheitforlitte,omtogean op’ewegenfen’etsjusternis;
14dy’tbliidbinneomkweatedwaen,ennochthawwe yn’egrimefen’egoddeleaze;
15Hwaenswegenkrombinne,enhjadwaenophjarpaden; 16omdyterêdenfen’efrjemdefrou,fen’efrjemdedy’t meihjarwirdenvlei;
17dy’tdegidsfenhjarjonkheitforjit,enitforbounfen hjarGodforjit
18Hwenthjarhûshellettadedea,enhjarpadenneide deaden
19Gjiniendy’tneihjartagiet,komtwerom,engryptde padendeslibbensnet.
20Datstûop’eweifen’egoedeminskenrinnemeist,en depadenfen’erjuchtfeardigenbewarje
21Hwentdeoprjochtenscilleynitlânwenje,ende oprjochtenscilledêrynbliuwe
22Mardegoddeleazescilleút’eierdeútroegewirde,en deoertredersscillederútwoartelewirde.
HAADSTIK3
1Mynsoan,forjitmynwetnet;marlitdynhertmyn geboadenhâlde:
2Hwentlangfendagenenlanglibbenenfredescillehja dytaheakke
3Litgenedeenwierheitdynetforlitte;bindseomjins nekke;skriuwseop'etafelfanjohert:
4Sascilstûgenedeengoedforstânfineyn’eeagenfen Godenminsken.
5FertrouopdeHearemeidynhielehert;enleaunetop jinseigenforstân
6Kenhimynaljinswegen,enhysciljinspadenrjochtsje
7Wêsnetwiisynjinseigeneagen:eangjedeHeare,en wykôffanitkweade
8Itsciljinsnâlesûnwêze,enbonkenoanjinsbonken
9EarjedeHearemeijinsgoedenmeideearstelingenfen aljinsopbringst:
10Sascillejinsskuorrenfolwirdemeioerfloed,enjins parsenscilleútbarstemeinijewyn
11Mynsoan,ferachtsjedetuchtigingdesHearenet;wês netwurchfansynkorreksje:
12HwentdeHeareljeafhat,tuchtetHy;ekasinheitde soandêr'ternochtoanhat
13Lokkichisdeman,dy’twysheitfynt,endemandy’t forstânkriget
14Hwentsynhannelisbetterasdehannelfensulver,en synwinstasfyngoud.
15Hjaiskostberderasrobijnen,enalhwetdûbegeare kinst,isnetmeihjartoforgelykjen
16Delingtefendagenisynhjarrjuchterhân;enynhar lofterhânrykdomeneare
17Harwegenbinnewegenfenwille,enalhjarpaden binnefrede.
18Hjaisinbeamdeslibbensfoardyjingendy’thjargripe, enlokkichiselkdy’thjarhâldt
19DeHearehattrochwiisheiddeierdestifte;trochferstân hatHydehimelenfêstige
20Trochsynkennisbinnededjiptenopbrutsen,ende wolkenfallededauwedel.
21Mynsoan,lithjarnetwyksfenjinseagen;
22Sascillehjajinssieleitlibbenwêze,engenedefoarjins nekke.
23Denscilstûfeilichopdynweirinne,endynfoetscilnet stroffelje
24Astodelstûscilstûneteangje,ja,dûscilstlizze,endyn sliepscilswietwêze
25Wêsnetbangfoarhommelseeangst,nochfoarde forwoastingfen’egoddeleaze,asdykomt.
26HwentdeHearesciljinsfertrouwenwêze,ensciljins foetbewarjedatjinsnetnommenwirde
27Unthâlditgoedenetfenhjarren,hwa'tittakomt,asityn dynmachtisomittodwaen
28Siznettsjinjinsneiste:Geanhinneenkomwer,en moarnscilikjaen;astoitbydyhast
29Betinkgjinkweatsjinjinsneiste,om'terfeilichbydy wennet
30Striidnetmeiinmansûnderreden,aserdygjinkwea dienhat
31Benijddeûnderdrukkernet,enkiesgjinienfensyn wegen
32HwentdeforkearderisdeHeareingrouwel,marsyn geheimisbyderjuchtfeardigen.
33DeflokdesHeareisynithûsfen’egoddeleaze,mar Hyseingetdewenningfen’erjuchtfeardige
34Wis,hyferachtetdespotters,marhyjowtgenedeoan deleechten
35Dewizenscillehearlikheitervje,marskandescilde promoasjefendwazenwêze.
HAADSTIK4
1Harkje,bern,detuchtfeninheit,enachtsjeitforstânto witten
2Hwentikjowjimmeingoedelear,litjimmemynwetnet ferlitte
3Hwentikwiemynheitesoan,tearenienichstleafstynde eagenfenmynmem
4Hyleardemyek,enseitsjinmy:Litjinshertmyn wirdenbiwarje:hâldmyngeboadenenlibje.
5Krijwiisheid,heljeforstân,forjititnet;eknetôfwikefan 'ewurdenfanmynmûle
6Lithjarnet,enhjascildybiwarje:hâldhjar,enhjascil dybiwarje
7Dewiisheidisitfoarnaamste;krijdêromwiisheid; 8Ferheegjehjar,enhjascildybefoarderje:hjascildyta earebringe,astûhjaromearmst
9Hjascildynholleinsieraadfengenedejaen;inkroanfen hearlikheitscilhjadyjaen.
10Harkje,mynsoan,enûntfangmynwirden;endejierren fendynlibbenscillemannichwêze
11Ikhawdyleardyn’eweifen’ewysheit;Ikhawdyop rjochtepadenlaat
12Hwennearstûhinnegiet,scillejinsstappennetdreger wirde;enastûdraafst,scilstûnetstroffelje.
13Nimdeynstruksjefêst;litharnetgean:hâldhar;hwent hjaisdynlibben
14Geannetopitpaadfen’egoddeleazen,engeannet op’eweifen’ekweademinsken
15Foarkomit,geandernetfoarby,kearderôfengean foarby.
16Hwenthjasliepenet,ashjagjinkweadienhawwe;en hjarsliepwirdtôfnommen,útseinhjalitteguonfalle
17Hwenthjaiteitbreafen’egoddeleaze,endrinkede wynfen’tgeweld
18Maritpaadfen’erjuchtfeardigeisasitljochtsjende ljocht,datmearenmearskyntoantdefolsleinedeita.
19Deweifen’egoddeleazenisastsjuster:hjawittenet dêr’thjastroffeljeoer
20Mynsoan,sjochneimynwirden;neigjinseartamyn wurden
21Litsenetwyksfenjinseagen;hâldseynitmiddenfan jinshert.
22Hwenthjabinneitlibbenfoardyjingendy'tsefine,en sûnensfoarharhieleflêsk.
23Hâldjinshertmeiallewarberens;wantdêrútbinnede sakenfanitlibben
24Litdeforkeardemûlefandyôf,enforkeardelippenfier fandyôf.
25Litjinseagenrjuchtsjen,enlitjinseachliddenrjocht foarjinsjen
26Betinkitpaadfenjinsfoetten,enlitaljinswegen fêststeldwirde
27Kearnetneirjuchterhânnochneilofts;
HAADSTIK5
1Mynsoan,sjochneimynwiisheid,enbûgjinsearfoar mynferstân:
2Datstûbiskôgjemeist,endatdynlippendekennishâlde meije.
3Hwentdelippenfeninfrjemdefroudrippeasin huningraat,enhjarmûleisglêdderasoalje:
4Marhjareinisbitterasasem,skerpasintwasnijdich swird
5Harfoettengeanedelneidedea;harstappennimmegrip opdehel.
6Datstûitpaaddeslibbensnetbisiikjescoe,hjarwegen binnebeweechlik,datstûsenetkenne
7Harkjedannoneimy,bern,enwyknetôffan’ewurden fenmynmûle
8Nimdynweifierfenhjar,enkomnetbydedoarfenhjar hûs;
9Datstûdynearenetjaenoanoaren,endynjierrenoande wrede;
10Datfrjemdlingennetfolwirdemeijinsrykdom;endyn wurkisynithûsfaninfrjemdling;
11Endûrouweopitlêst,asdynflêskendynlichem fortardbinne,
12Ensiz:Hoehawikdetuchthate,enmynhertforachte rjucht;
13Enikhawnetharkeneidestimfenmynleararen,noch mynearneidejingendy’tmyûnderwizenhawwe!
14Ikwierhastynalitkweamiddenyn’egemeinteen gemeinte
15Drinkwetterútjinseigenput,enrinnendwetterútjins eigenput.
16Litjinsboarnenforspriedewirde,enrivierenfenwetter op’estrjitten
17Litseallinnedyneigenwêze,engjinfrjemdenbydy.
18Litjinsboarneseingewirde,enjubeljemeidefroufen jinsjeugd
19Lithjarwêzeasinleaflikehindeeninnoflikeree;lit harboarstendyaltydfoldwaan;enwêsaltydferheardmei harleafde
20Enhweromscilstû,mynsoan,oerhearskewirdemeiin frjemdefrou,endeboezemfeninfrjemdeomearmje?
21Hwentdewegenfen’eminskebinnefoardeeagendes Heare,enhybitochtalsyngongen.
22Syneigenûngerjuchtichhedenscilledegoddeleazesels nimme,enhyscilfêstholdenwirdemeidekoarenfensyn sûnden.
23Hyscilstjerresûndertucht;enyn'egreatensfensyn dwaasheitscilerdwaalje
HAADSTIK6
1Mynsoan,astûboarchbistfoardynfreon,astûdynhân sleinhastmeiinfrjemdling,
2Dûbiststrikemeidewirdenfenjinsmûle,dûbist nommenmeidewirdenfenjinsmûle.
3Dochditnou,mynsoan,enrêddysels,astoyn’ehânfen dynfreonkommenbist;gean,fernederjedysels,ensoargje foardynfreon
4Jowjinseagengjinsliep,nochsliepoanjinseachlidden
5Reddyselsasinreeút’ehânfen’ejager,enasinfûgel út’ehânfen’efûgelfanger
6Geanneidemier,dûsleauwe;beskôgjeharwegenen wêswiis:
7dy'tgjingids,opsichter,ofhearskerhat,
8Hyjouthjarspizeyn’esimmer,ensammelethjarspize yn’erispinge.
9Holangscilstûsliepe,osleauwe?wannearsilstoútdyn sliepopstean?
10Nochinbytsjesliep,inbytsjesliep,inbytsjehannen foldomtesliepen:
11Sasciljinsearmoedkommeasinreizger,enjinsgebrek asinwapeneman.
12Inûndúdlikminske,ingoddeleazeman,swalketmeiin forkeardemûle
13Hywinktmeideeagen,hysprektmeidefoetten,hy leartmeidefingers;
14Dwaasheitisynsynhert,hybidoeltaltiidûnheil;hy siedtûnfrede
15Dêromscilsynûndergongynienenkomme;ynienenscil erbrutsenwirdesûnderremedie.
16DizzeseisdingenhatdeHeare:ja,saunbinneHimin grouwel:
17Ingrutskeoansjen,inlizzendetonge,enhannendy’t ûnskuldichbloedferjitte,
18Inhertdatgoddeleazeferbyldingsúttinkt,fuottendy't fluchbinneynitrinnenneiûnheil,
19Infalsktsjûgedy’tleagenssprekt,endy’ttwifelsiedt ûnderdebroerren
20Mynsoan,hâlditgebodfandynheite,enlitdewetfen dynmemnetlitte;
21Bynsealtydopjinshert,enbûnseomjinsnekke
22Astûhinnegiet,scilitdyliede;astûsliepst,scilitdy bewarje;enastûwekkerbist,scilitmeidyprate 23Hwentitgebodisinlampe;endewetisljocht;en berispingenfanlearbinnedewizefanitlibben:
24Omdytebewarjenfoardekweadefrou,foarit fladderjenfen’etongefeninfrjemdefrou
25Belangnetneihjarskientmeynjinshert;enlithjady netmeideeagennimme
26Hwenttrochinhoerwirdtinmantainstikbreabrocht; 27Kininmanfjûrynsynboezemnimme,ensynkleannet forbaerndwirde?
28Kinmengeanopwaarmekoalen,ensynfoettennet forbaerndwirde?
29Sady’tyngietbysynneistesfrou;hwa'thjaroanrekket, scilnetûnskuldichwêze
30Deminskenforachtsjeindiefnet,asersteltomsyn sieletosêdzjenaserhongerhat;
31Maraserfûnwirde,scilersaunfoldwerombringe;alit goedfensynhûsscilerjaen.
32Marhwa’toerhoerdochtmeiinfrou,hatgjinforstân: wa’titdocht,fordyltsyneigensiele.
33Inwûneenskandescilerkrije;ensynsmaedscilnet ôfwikewirde
34Hwentoergeunstisdegrimefeninman:dêromsciler netsparjeop’edeifen’ewraak.
35Hyscilgjinlosjildoansjen;eksilernettefredenwêze, aljowstinprottejeften
HAADSTIK7
1Mynsoan,hâldmynwirden,enlêmyngeboadenbydy op
2Hâldmyngeboadenenlibje;enmynwetasdyn eachappel
3Bynseopjinsfingers,skriuwseop’etafelfenjinshert
4Siztsjindewiisheid:Dobistmynsister;enropbegryp dynsibben: 5dathjadybiwarjemeiefoardefrjemdefrou,foarde frjemdedy’tmeihjarwirdenvlei.
6Hwentbyitfinsterfenmynhûsseachiktrochmynraam, 7Ensjuch,ûnderdesimpelen,seachikûnderdejongerein, injongemansûnderforstân, 8Geantrochdestrjittebyharhoeke;enhygyngdeweinei harhûs,
9Yn'eskimer,yn'ejûn,yn'eswarteentsjusterenacht:
10Ensjuch,dêrmoetehiminfroumeidemantelfenin hoer,enslûchslimmefanhert
11(Hjaislûdenkoppich,hjarfuottenbliuwenetynhjar hûs;
12Noishjabûten,noop'estrjitten,enleitopelkehoeke tewachtsjen.)
13Dofonghjahimentutehim,enseimeiin ûnbeskrommeoantlittsjinhim:
14Ikhawtankoffersbymy;dizzedeihawikmyngeloften betelle
15Dêrombinikútgienomdyyn’emiette,fleurichom jinsoantlittosiikjen,enikhawdyfoun.
16Ikhawmynbêdbeklaaidmeibeklaaiïngfenwandkleed, meiskilderijen,meifynlinnenfenEgypte
17Ikhawmynbêdgerooktmeimirre,aloëenkaniel.
18Kom,litúsúsnochmeileafdenimmeoantdemoarnta: litúsúsmeileafdetreastje
19Hwentdegoedmanisnetthús,hyisinlangereisfuort; 20Hyhatinpûdmeijildmeinommen,enhyscil thúskommeop’efêststeldedeis
21Meihjarfolleaardigespraakliethjahimopjaan,meiit fladderjenfenhjarlippentwingehjahim
22Hygiethjardaliksefternei,lykasinoksetadeslacht giet,ofasindwaastaitrjuchtsjenfen’estokken;
23Oantinpylktrochsynleverslacht;lykasinfûgelhaast neidestrik,ennetwitdatitfoarsynlibbenis
24Harkjedennouneimy,bern,enachtopdewirdenfen mynmûle
25Litjinshertnetôffalleneiharwegen,dwaalnetynhar paden.
26Hwenthjahatinprotteferwûnendelslein,ja,inprotte sterkemannenbinnetrochhjardeaslein
27Harhûsisdeweineidehel,delgongneidekeamers fen’edea
HAADSTIK8
1Roeptdewiisheidnet?enforstânharstimútbrocht?
2Hjastietop’ehichtefen’ehichten,ûnderweisop’e plakkenfen’epaden
3Hjaroptbydepoarten,bydeyngongfen’estêd,byde yngongbydedoarren.
4Ikropjimmeta,ominsken;enmynstimistade minskesoannen
5Ojimmesimpelen,forsteanwysheit,enjimmedwazen, wêsinforstannichhert
6hear;hwentikscilsprekkefentreflikedingen;ende iepeningfenmynlippenscilrjuchtedingenwêze
7Hwentmynmûlescilwierheitsprekke;enkweaisin grouwelfoarmynlippen.
8Aldewirdenfenmynmûlebinneyngerjuchtichheit;der isneatferkeardofperversynharren
9Hjabinneallegearredúdlikfoardeforstân,enrjochtfoar dyjingendy’tkennisfine.
10Untfangmyntucht,ennetsilver;enkennisleaveraskar goud.
11Hwentwiisheidisbetterasrobijnen;enalledingendy't winskewurdekinne,binnedernetmeitefergelykjen
12Ikwiisheidwenjemeifoarsichtigens,enfynkennisfan geastigeútfinings.
13DefrezedesHeareisomitkweatehaatsjen:grutskens enheechmoed,endekweadewei,endeforkeardemûle, haatsjeik
14Mynisderie,ensûnewysheit:ikbinforstân;Ikhaw krêft.
15Tsjinmyhearskjekeningen,enfoarstenbesluterjucht
16Trochmyhearskjefoarsteneneallju,alderjochters fen’eierde.
17Ikhâldfandyjingendy'tmyleafhawwe;endy'tmy betiidsykje,scillemyfine
18Rykdomenearebinnebymy;ja,duorsumerykdomen gerjochtichheid
19Mynfruchtisbetterasgoud,ja,asfyngoud;enmyn ynkomstenaskarsulver.
20Ikliedop'eweifen'egerjuchtichheit,middenyn'e padenfenitoardiel:
21datikdejingendy’tMyleafhawwe,guodervjemei;en Ikscilhjarskattenfolje
22DeHearehatmyerfgenamtynitbigjinfensynwei, foarsynwirkfenâlds.
23Ikbinoprjochtefanivichheidôf,fanitbegjinôf,asde ierdealtydwesthat
24Do’tdergjindjiptenwier,waerdikberne;doe'tdergjin boarnenwienemeiwetter
25Ear'tdebergenfêstigewierne,foardeheuvelswaerdik útbrocht;
26Wylsterdeierdenochnetmakkehie,nochdefjilden, nochitheechstedielfenitstoffen’ewrâld
27Do’terdehimelklearmakke,wierikdêr;
28Doe’terdewolkenboppefêstige,doe’terdeboarnen fen’edjiptefersterke:
29Do’tersynbefeloan’eséjoech,datdewetterssyn gebodnetfoarbykommescoene:doe’terdefûneminten fen’eierdestelde:
30Dowierikbyhim,lykasienbyhimopbrocht; 31Bliidoeritbewenberedielfensynierde;enmynwille wiemeideminskensoanen
32Harkjedennouneimy,bern,hwentsillichbinnehja, dy’tmynwegenhâlde
33Harkjeneitucht,enwêswiis,enwegerjeitnet.
34Lokkichisdemandy’tneimyharket,alledagen wachtetbymynpoarten,wachtetbydepostenfenmyn doarren
35Hwenthwa’tmyfynt,fyntitlibbenenscildeHeare genedekrije
36Mardy’ttsjinmysûndiget,dochtsyneigensiele ûnrjocht:allegearredy’tmyhaatsje,hawwededealeaf HAADSTIK9
1Dewysheidhathjarhûsboud,hjahathjarsaunpylders úthôge;
2Hjahathjarbeestendeade;hjahatharwynmongen;hja hatekhjartafelynrjochte
SPREKKEN
3Hjahathjarfammenútstjûrd,hjaroptoerdeheechste plakkenfen’estêd, 4Dy’tienfâldichis,litdyhjirhinnekeare:hwa’tforstân wol,seithjatsjinhim:
5Kom,ytfenmynbrea,endrinkfen’ewyndy’tik mongenhaw
6Litdedwazen,enlibje;engeanyn'eweifanitbegryp
7Dy’tinspotterbistraft,krijthimselsskande,endy’tin goddeleazebiskrûpt,krigethimselsinsmet
8Bestrafinspotternet,daterdynethaatsje:biskrûgjein wizeman,enhyscildyleafhawwe
9Jouinwizeman,enhyscilnochwizerwirde:learin rjuchtfeardigeman,enhyscilmearleare.
10DefrezedesHeareisitbigjinfendewysheit,ende kennisfenithilligeisforstân
11Hwenttrochmyscilledyndagenformannichfâldige wirde,endejierrenfendynlibbenscilleformannichfâldige wirde
12Astûwiisbist,scilstûwiiswêzefoardysels;
13Indwazefrouisgûlend:hjaisienfâldichenwitneat
14Hwenthjasitbydedoarfenhjarhûs,opinsitop’e hichtenfen’estêd,
15Ompassazjiersopteroppendy'trjochtopharwegen gean:
16Hwa’tienfâldichis,litdyhjirhinnekeare;enhwa’t forstânwol,seithjatsjinhim:
17Stolenwettersbinneswiet,enbreadatynitgeheimiten is,isnoflik.
18Marhywitnetdatdedeadendêrbinne;endathar gastenyn'edjiptenfan'ehelbinne
HAADSTIK10
1DespreukenfenSalomo.Inwizesoanmakketinheit bliid,marindwazesoanissynmemswier
2Skattenfen’egoddeleazenuttichneat,mar gerjuchtichheitforlostfen’edea.
3DeHearescildesielefen’erjuchtfeardigenettastean hongersneed,marHysmytitgoedfen’egoddeleazewei
4Hywirdtearmdy’tmeiinslaphândocht,mardehân fen’ewarberemakketryk
5Dy’tsimmerdeissammeletisinwizesoan:mardy’t slieptyn’erispingeisinsoandy’tskandemakket.
6Seingingenbinneop'ehollefen'erjochtfeardige,mar geweldbedektdemûlefen'egoddeleazen
7Itoantinkenfen’erjuchtfeardigeisseinge,marde nammefen’egoddeleazescilforrotte
8Dewizenfanhertscilgeboadenûntfange,marin praetendedwaasscilfalle
9Dy’toprjuchtichheitrint,rintwis,marwa’tsynwegen forkeart,scilbekendwirde
10Dy’tmeiiteachwinkt,bringtfertriet,marinrazedwaas scilfalle
11Demûlefeninrjuchtfeardigemanisinboarnefenit libben,maritgeweldbedektdemûlefen’egoddeleaze
12Haatbringtstriidoan,mardeleafdebedektallesûnden
13Yn’elippenfen’eforstâniswiisheidfûn:marinroede isfoar’erêchfen’eûnbistean
14Wizenlizzekennisop,mardemûlefen’edwazenis tichtbyitfordjer.
15Derykdomsynrykdomissynsterkestêd:itfordjer fen’eearmenishjarearmoed
16Dearbeidfen’erjuchtfeardigesjittaitlibben:defrucht fen’egoddeleazetasûnde.
17Hyisop’eweideslibbens,dy’tdetuchthâldt,mardy’t derjuchtwegeret,dwaalt.
18Dy’thaatforbergetmeifalskelippen,endy’tinlaster útsprekt,isindwaas
19Yn’emannichtefenwirdenwolgjinsûnde:mardy’t synlippenhâldt,iswiis.
20Detongefen’erjuchtfeardigeisasútkardsulver:ithert fen’egoddeleazeisnetfollewurdich
21Delippenfen’erjuchtfeardigenfiedeinprotte,mar dwazenstjerreútgebrekoanwiisheid
22DesegendesHeare,dymakketryk,enHyfoegetder gjinfertrietby
23Itisfoarindwaasinlustomûnrjochttodwaen,marin manfenforstânhatwiisheid.
24Defrezefen’egoddeleaze,dysciloerhimkomme,mar debegeartefen’erjuchtfeardigescildienwirde
25Lykasdestoarmfoarbyt,saisdegoddeleazenetmear, marderjuchtfeardigeisinivichfûnemint
26Asjittikfoardetosken,enasreekfoardeeagen,sais desleauwefoardyjingendy’thimstjoere.
27DefrezedesHeareforlingtdedagen,mardejierren fen’egoddeleazenscilleynkoartewirde
28Dehopefen’erjuchtfeardigenscilblydskipwêze,mar deforwachtingfen’egoddeleazescilforgean
29DeweidesHeareissterktefordeoprjuchte,marde wirkersfenûngerjuchtichheitscilfordjerwêze.
30Derjuchtfeardigescilneaforsetwirde,marde goddeleazescilledeierdenetbiwenne
31Demûlefen’erjuchtfeardigebringtwiisheidfoart,mar deforkeardetongescilútsnienwirde
32Delippenfen’erjuchtfeardigenwittehwetwolnichis, mardemûlefen’egoddeleazesprektfreze.
HAADSTIK11
1InfalsklykwichtisdeHeareingrouwel,marin rjochtfeardichgewichtissynwille
2Asgrutskenskomt,denkomtskande:marbydeleechten iswiisheid
3Deoprjuchtheitfen’eoprjuchtescilhjarliede,marde forkearingfen’eoertredersscilhjarfordylgje.
4Rykdomprofitearretnetyn'edeifan'egrime,mar gerjochtichheidferlostfan'edea
5Degerjuchtichheitfen’efolmakkescilsynweirjochtsje, mardegoddeleazescilfalletrochsyneigengoddeleaze
6Degerjuchtichheitfen’eoprjochtenscilhjarrêde,mar deoertredersscillenommenwirdeynhjareigenûnnoazens
7Asingoddeleazestjert,scilsynferwachtingforgean,en dehopefenûnrjochtfeardigeminskenkomtom
8Derjuchtfeardigewirdtforlostút’ebenaudens,ende goddeleazekomtynsynplak
9Inskynhilligemeisynmûlefordylgetsynneiste,mar trochkennisscilderjuchtfeardigeforlostwirde
10Asitgoedgietmeiderjuchtfeardigen,isdestêdbliid, enasdegoddeleazenomkomme,wurdtdergerop.
11Trochdesegenfen’eoprjuchtewirdtdestêdforheven, martrochdemûlefen’egoddeleazewirdthjaomkeard
12Dy’tsûnderwiisheidis,forachtetsynneiste,marinman fenforstânhâldtstil
13Intsjûgenismakketgeheimeniepen:mardy’tintrouwe geastis,ferbergetdesaak.
14Dêr’tgjinrieis,faltitfolk;maryn’emannichtefen riedsljuisderfeilichheid.
15Dy’tboargeisfoarinfrjemdling,scildêrtsjûgjefoar: enwa’tboarchhatet,iswis
16Ingenedigefroubiwarreteare,ensterkemannen biwarjerykdom.
17Debarmhertigeminskedochtsyneigensielegoed,mar dy’twreedis,makketsyneigenflêskûnrêst
18Degoddeleazedochtinferrifeljendwirk:mardy’t gerjuchtichheitsiedtscilinwisleanwêze
19Lykasgerjuchtichheittaitlibbensjit:sastribbethwa’tit kweaneijaget,neisyneigendea
20Dy’tinforkeardhertbinne,binnedeHeareingrouwel, mardy’toprjuchtbinneyn’ewei,binnesynwille.
21Alhwa’tdehânyn’ehânkomt,scildegoddeleazenet ûnstrafwirde,maritsiedfen’erjuchtfeardigescilforlost wirde.
22Lykasingoudensieraadyn’esnútfaninswine,saisin kreazefrou,dy’tsûnderynsjochis
23Dewinskfen’erjuchtfeardigeisallinnegoed,marde forwachtingfen’egoddeleazeisgrime
24Dêrisdydy’tferspriedeendochsgroeit;end'risdy't mearefterhâldtasitgaadlikis,maritoanstriidttaearmoed.
25Defrijsinnigesielscilfetwirde,enwa’twettert,scil selswetterewirde
26Dy’tkoarnefterhâldt,himscilitfolkforflokje:mar seiningscilwêzeop’ehollefenhwa’titferkeapet
27Dy’titgoedesiket,krigetgenede;
28Dy’topsynrykdomfortrout,scilfalle,marde rjuchtfeardigescilbloeieasintûke
29Dy’tsynhûsûnrêstiget,scildewynervje,endedwaas scildewizenfenhertenintsjinstfeintwêze.
30Defruchtfen’erjuchtfeardigeisinbeamdeslibbens; endy'tsielenwint,iswiis
31Sjuch,derjuchtfeardigenscilleop’eierdeforjildwirde: follemeardegoddeleazeendesûnder
HAADSTIK12
1Hwa'ttuchtleafhat,hâldtfankennis:mardy'trjucht hatet,isbrutaal.
2IngoedmankrigetgenededesHeare,marinmanfan kweadetinzenscilerforoardielje
3Inminskescilnetbifêstigewirdetrochgoddeleaze,mar dewoartelfen’erjuchtfeardigescilnetbiwuolje
4Indeugdsumefrouishjarmaninkroan,marhjady’t skamjemakket,isasinrotteynsynbonken
5Detinzenfen’erjuchtfeardigebinnerjucht,marde riedenfen’egoddeleazebinnebedrog
6Dewirdenfen’egoddeleazescilleopbloedlizze,marde mûlefen’eoprjochtenscilhjarrêde
7Degoddeleazebinneomkeard,enbinnenet,marithûs fen’erjuchtfeardigenscilstean
8Inmanscilpriizgewirdeneffenssynwysheit,mardy’t faninforkeardhertis,scilforachtewirde.
9Dy’tforachteisenintsjinstfeinthat,isbetteraswa’t himselseareenbreaûntbrekt
10Inrjuchtfeardichmansjochtitlibbenfensynbeesten oan,mardetearegenedefen’egoddeleazeiswreed
11Dy’tsynlânbibout,scilsêdwirdemeibrea;
12Degoddeleazebegeartitnetfendekweademinsken, mardewoartelfen’erjuchtfeardigebringtfrucht.
13Degoddeleazeisstrikttrochdeoertrêdingfensyn lippen,marderjuchtfeardigescilút’eneedkomme.
14Inminskescilsêdwirdemeiitgoedetrochdefruchtfen synmûle;
15Deweifenindwaesisrjuchtynsyneigeneagen:mar dy’tneirieharket,iswiis.
16Degrimefanindwaesisnobekend,marinferstannich manbedektskande
17Dy’twierheidsprekt,dochtgerjochtichheidoan,marin falsktsjûgeferrifelet
18Derisdy’tsprektasdetrochsnijdingenfaninswird: mardetongefen’ewizenissûnens
19Deljipfen’ewierheitscilforivichfêststeldwirde,mar inligentongeismarinmomint.
20Bedrogisynithertfenhjarrendy’titkweafoarstelle, marfoarderiedsljufanfredeisfreugde
21Derjuchtfeardigescilgjinkweabarre,marde goddeleazescilfolwirdemeiûnheil
22LigendelippenbinnedeHeareingrouwel,mardy’t wierdogge,binnesynwille.
23Inferstannichmanferbergetkennis,marithertfen dwazenroptdwaesheit
24Dehânfen’ewarberescilhearskje,mardeluiescil ûnderskattingwêze
25Deswierrichheitynithertfen’eminskemakketitdel, maringoedwirdmakketitbliid.
26Derjuchtfeardigeistreflikerassynneiste,mardewei fen’egoddeleazeferliedthjar
27Deluiemanroastnethweterbydejachtnommenhat, mardeguodfeninwarberemaniskostber
28Op’eweifen’egerjuchtichheitisitlibben;enynit paaddêrfanisgjindea.
HAADSTIK13
1Inwizesoanharketneisynheitetucht,marinspotter harketgjinbistraffing
2Inminskescilgoeditefen’efruchtfensynmûle,marde sielfen’eoertredersscilgeweldite
3Dy’tsynmûlehâldt,hâldtsynlibben,mardy’tsyn lippenwiidiependocht,scilfordylgje.
4Desielefen’esleauwebegeart,enhatneat,mardesiele fen’ewarberescilfetwirde
5Inrjuchtfeardigemanhatdeligen,maringoddeleazeis inôfgriisenkomttaskande
6Gerjuchtichheithâldtdeoprjuchteop’ewei,marde goddeleazestjitdesûnder
7Derisdy’thimselsrykmakket,marneathat:derisdy’t himselsearmmakket,endochsgreaterykdomhat
8Itlosjildfeninminskesynlibbenissynrykdom,marde earmeharketgjinbistraffing
9Itljochtfen’erjuchtfeardigenisbliid,mardelampe fen’egoddeleazescilútdouwewirde
10Allinnetrochgrutskenskomttwist:marbydegoed riedeniswiisheid.
11Derykdom,dy’ttrochidelheitforgettenis,scil forminskewirde:mardy’tmeiarbeidsammelet,scil tanimme.
12Deútsteldehopemakketithertsiik:marasdebegearte komt,isitinbeamdeslibbens
13Hwa’titwirdforachtet,scilfordylgjewirde:marwa’tit gebodfreest,scilforjownwirde.
14Dewetfen’ewizenisinboarnedeslibbens,omôfto wykjenfen’estrikkenfen’edea.
15Goedforstânjoutgenede,mardeweifen’eoertreders ishurd
16Elkeforstannigemandochtmeikennis,marindwaas iepenetsyndwaasheid.
17Ingoddeleazeboadefaltynitkwea,marintrouwe boadskipperissûnens
18Earmoedeenskandescilhwa’ttuchtwegeret,mar hwa’tbisochthat,scilearewirde
19Debegeartedy’tfolbrochtis,isswietfoardesiel,marit isingrouwelfoardedwazenomfanitkweaôftegean
20Dy’tmeiwizenomgiet,scilwiiswêze,marin meimakkerfendwazenscilfordylgje.
21Itkweaefterfolgetsûnders,marderjuchtfeardigescil goedforjildwirde
22Ingoedminskelitsynsoanneninerfskipnei,ende rykdomfen’esûnderisforsleinfoarderjochtfeardige
23Inprottespiisisyn’ebearbeidingfen’eearmen,mar derishwatforwoastewirdtom’tgebrekoanitoardiel.
24Dy’tsynstêfsparret,hatsynsoan,mardy’thimleafhat, tuchtethimbytiden
25Derjuchtfeardigeyttaitsêdfensynsiele,mardebúk fen’egoddeleazescilûntbrekke
HAADSTIK14
1Elkewizefroubouthjarhûs,mardedwaesruktitdel meidehannen.
2Dy’tynsynoprjuchtichheitwandelt,frezedeHeare,mar dy’tforkeardisynsynwegen,forachtetHim
3Yn’emûlefen’edwazenisinroedefengrutskens,mar delippenfen’ewizenscillehjarbiwarje
4Dêr’tgjinkijis,dêrisdekribberein:marinprotte oanwinstistrochdekrêftfen’eokse.
5Introutsjûgescilnetlije,marinfalsktsjûgescilleagen útsprekke
6Inspottersiketwiisheidenfyntsenet:markennisis maklikfoardeforstân
7Geanútitoantlitfenindwaesman,astûdelippenfen’e kennisnetynhimfernimme.
8Dewiisheidfen’eforstannigenissynweitoforstean, mardedwaasheidfen’edwazenisbedrog
9Dwazenmeitsjeinspotmeidesûnde,marûnderde rjuchtfeardigenisgenede
10Ithertkensyneigenbitterens;eninfrjemdlingbemuoit himnetmeisynfreugde
11Ithûsfen’egoddeleazescilomkeardwirde,marde tabernakelfen’eoprjochtenscilbloeie
12Derisinweidy’tinminskerjuchtliket,maritein dêrfanbinnedewegenfen’edea
13Ekynitlaitsjenisithertfertrietlik;eniteinfandywille isswier
14Deôffallerfanhertscilfolwirdemeisyneigenwegen, eningoedmanscilsêdwirdefenhimsels.
15Deienfaldigeleauteltswird,mardeforstandigeman sjochtgoedneisyngong
16Inwiismanisbangenwyktôffanitkweade,marde dwaasraasteniswis
17Dy’tgaulilkis,dochtdwaeslik,eninmanfankweade geastenwurdthate.
18Desimpelenervjededwaasheid:mardeforstannigen wirdekroanemeikennis.
19Dekweadebûgefoaritgoede;endegoddeleazebyde poartenfen'erjuchtfeardigen
20Deearmewirdtekfensyneigenneistehate,marderike hatinprottefreonen.
21Dy’tsynneisteferachtet,sûndiget:mardy’tgenedehat oerdeearmen,lokkichiser
22Dwaaljehjanet,dy’tkweabetinke?mar barmhertichheidenwierheitscilwêzefoardyjingendy't goedúttinke.
23Ynallearbeidisderwinst:maritpratenfen’elippen neigearretallinnetabenaud
24Dekroanfen’ewizenishjarrykdom,mardedwaesheit fen’edwazenisdwaasheid
25Inwiertsjûgerêdtsielen,marinferrifeljendetsjûge sprektligen.
26Yn’efrezedesHeareisinsterkbetrouwen,ensynbern scilleintaflechthawwe
27DefrezedesHeareisinboarnedeslibbens,omôfto wykjenfen’estrikkenfen’edea
28Yn’emannichtefen’efolkisdeearefen’ekening, marbyitgebrekoan’eminskenisitfordjerjenfen’e foarst
29Dy'tstadichistalilkens,isfangrutferstân:mardy't hastichisfangeast,ferheftdwaasheid.
30Insûnhertisitlibbenfenitflêsk,marbenijdde rottenensfen’ebonken
31Dy’tdeearmeûnderdrukt,smaetsynMaker:mardy’t himearehat,hatbarmhertichheitoerdeearmen
32Degoddeleazewurdtfordreaunynsyngoddeleaze,mar derjuchtfeardigehathopeopsyndea.
33Dewysheidrêstynithertfen’eforstân,marhwat middenyn’edwazenis,wurdtbikend
34Gerjuchtichheitforhegetinfolk,marsûndeisinsmaad foarelkfolk
35Degenedefen’ekeningisbyinwizetsjinstfeint,mar syngrimeistsjindy’tskandedocht.
HAADSTIK15
1Insêftantwurdkeartdegrimeôf,margrimmitige wurdenmeitsjedegrimeoan
2Detongefen’ewizenbrûktdekennisgoed,mardemûle fen’edwazensmytdwaesheitút
3DeeagendesHearebinneopelkplak,ensjuchitkwea enitgoede
4Insûnetongeisinbeamdeslibbens:marperversiteit dêrynisinbrekyn'egeast
5Indwaasferachtetdetuchtfansynheit,mardy’t biswarringoansjocht,isfoarsichtich
6Ynithûsfen’erjuchtfeardigenisinprotteskat,mar yn’eynkomstenfen’egoddeleazeisûnrêst
7Delippenfen’ewizenforspriedekennis,marithert fen’edwazendochtsanet.
8Itofferfen’egoddeleazeisdeHeareingrouwel,marit gebedfen’eoprjochtenissynwille
9Deweifen’egoddeleazeisdeHeareingrouwel,marHy hathimleafdy’tdegerjochtichheidneijaget
10Detuchtisslimfoarwa’tdeweiforlit,endy’tderjucht hatet,scilstjerre.
11DehelenitfordjerbinnefoaritoantlitdesHeare: hoefollemeardanithertfen’eminskebern?
12Inspotterhâldtnetfaniendy’thimbistraft,enneide wizenscilernetgean
13Infleurichhertmakketinfleurichoantlit,martroch fertrietfanithertisdegeastbrutsen.
14Ithertfen’eforstânsiketkennis,mardemûlefen’e dwazenweagetdedwaesheit
15Aldedagenfen’eellindebinnekwea,mardy’tin fleurichherthat,hatinoanhâldendfeest
16BetterislytsmeidefrezedesHeareasingreateskaten demuoitedêrby
17Betterisinkrûddinerdêr'tleafdeis,asinstienteokseen haatdêrby.
18Ingrimmitichminskebringtstriidop,mardy’tstadich istalilkens,bedrigetdestriid
19Deweifen’eloaigemanisasinhegfentoarnen,mar deweifen’erjuchtfeardigeissljocht
20Inwizesoanmakketinheitbliid,marindwaesman ferachtetsynmem.
21Dwaasheidiswillefoarwa’twiisis,marinmanfan forstânswalketoprjocht
22Sûnderriebinnedoelenteloarsteld:maryn'emannichte fanriedshearenbinnesefêststeld
23Inminskehatblydskiptrochitantwurdfensynmûle,en inwirddatop'etiidspritsenis,hoegoedisit!
24Dewizefen’elibbenswizeisboppe,daterút’ehel derûnderôfgeanmei
25DeHearescilithûsfen’egrutskensfordylgje,marHy scildegrinsfen’ewiddofêstigje
26Detinzenfen’egoddeleazebinnedeHeareingrouwel, mardewirdenfen’ereinenbinnenoflikewirden.
27Dy’tgierichisomgewin,dy’tsynhûsyn’eslach;mar wa'tgeskinkenhatet,scillibje
28Ithertfen’erjuchtfeardigestudearretomto antwurdzjen,mardemûlefen’egoddeleazesmytkweade dingenút
29DeHeareisfierfen’egoddeleaze,marHyheartit gebedfen’erjuchtfeardigen
30Itljochtfen’eeagenmakketithertbliid,eningoed geruchtmakketdebonkenfet.
31Iteardatdebisyvingfenitlibbenheart,bliuwtûnderde wizen
32Dy’ttuchtwegeret,ferachtetsyneigensiele;mardy’t biswarringharket,krigetforstân
33DefrezedesHeareisintuchtfenwysheit;enfoareare isdimmenens
HAADSTIK16
1Detariedingenfenithertyn’eminske,enitantwurd fen’etonge,isfen’eHeare
2Allewegenfeninminskebinnesuverynsyneigeneagen; mardeHeareweagetdegeasten
3JoujinswirkenoandeHeare,enjinstinzenscille fêststeldwirde
4DeHearehatallesfoarHimmakke:ja,degoddeleaze foardedeifen’ekweade.
5Elkdy’tgrutskisfanhert,isdeHeareingrouwel;
6Trochbarmhertichheidenwierheidwurdt ûngerjuchtichheitsuvere,entrochdefrezedesHearewyks menôffanitkwea
7Hwennear’tdeHearedewegenfaninminskebehaagt, denlitHyselssynfijannenfredemeihimhawwe.
8Betterisinbytsjemeigerjuchtichheitasgreate ynkommensûnderrjucht
9Ithertfaninminskebitochtsynwei,mardeHeare rjochtetsynstappen
10Ingodlikoardielisop’elippenfen’ekening:synmûle oertsjûgetnetynitoardiel
11InrjochtgewichtenlykwichtbinnedesHeare:alde gewichtenfen’etasbinnesynwirk.
12Itisingrouwelfoardekeningenomkweatedwaen, hwentdetroanisfêststeldtrochgerjuchtichheit
13Rjuchtfeardigelippenbinneinwillefenkeningen;en hjahâldefanHimdy'trjochtsprekt
14Degrimefeninkeningisasboadenfen’edea,marin wiismanscilitstilmeitsje.
15Ynitljochtfen’ekeningsynoantlitisitlibben;ensyn geunstisasinwolkfen'elêsterein
16Hoefollebetterisitomwiisheidtokrijenasgoud!en leaverferstântekrijenomútkardtewurdenassulver!
17Desnelweifen’eoprjuchteisfen’ekweadeôftogean: dy’tsynweihâldt,biwarretsynsiel.
18Degrutskensgietfoaritfordjer,eninheechmoedige geastfoarinfal
19Betterisitinnederigegeasttowêzenmeideleechten, asdebúttodielenmeidegrutskens
20Dy’tinsaakferstannichbehannelet,scilgoedfine:en dy’topdeHearefertrout,lokkichiser.
21Dewizenfanhertscilforstannichneamdwirde,ende swietensfen’elippenfergruttetitlearen
22Foarwa'tithat,isitforstâninboarnefanitlibben,mar detuchtfen'edwazenisdwaasheid
23Ithertfen’ewizenleartsynmûle,enjoutlearentasyn lippen.
24Prettigewurdenbinneasinhuningraat,swietfoarde siel,ensûnensfoardebonken
25Derisinweidy’tinminskerjuchtliket,maritein dêrfanbinnedewegenfen’edea
26Dy’tarbeit,arbeitfoarhimsels;hwentsynmûlebegeart itfanhim.
27Ingoddeleazemangraaftitkweaop,enopsynlippenis derasinbrânendfjûr
28Inforkeardmansiedtskeel,eninflústererskiedtfoarste freonen
29Ingewelddiedichmanferliedtsynneiste,enliedthim opinweidy’tnetgoedis
30Hyslútdeeagenomforkeardedingentofornimmen;
31Degrizeholleisinkroanfenhearlikheit,aserfûn wirdeop’eweifen’egerjuchtichheit.
32Dy’tstadichtalilkensis,isbetterasdemachtige;en dy'tsyngeasthearsketasdy'tinstêdynnimme
33Itlotwirdtyn’eskoatsmiten;mardehielebeskikking derfanisfandeHeare
HAADSTIK17
1Betterisindroegehap,endêrmeirêst,asinhûsfol offersmeistrideraasje
SPREKKEN
2Inwizefeintscilhearskjeoerinsoandy’tskandedocht, enscilindielfeniterfskiphawweûnderdebroerren.
3Defynpotisforsilver,endeovenfoargoud,marde Hearebisiketdeherten.
4Ingoddeleazediederjoutachtopfalskelippen;enin ligerjoutitearneiinstoutetonge
5Hwa’tdeearmespot,smaetsynMaker; 6Bernebernbinnedekroanfenâlden;endehearlikheitfen debernbinnehjarâffears
7Ittrefliksprekwurdwurdtgjindwaas,folleminderde ligenigelippeninfoarst
8Ingeskinkisasinkostberestienyn’eeagenfen’edy’tit hat;
9Dy’tinoertrêdingbedekt,siketleafde;mardy'tinsaak werhellet,skiedttigefreonen
10Inbestraffingkomtmearyninwizemanashûndert strepenynindwaas
11Inkweasiketallinnemaropstân:dêromscilinwrede boadetsjinhimstjoerdwirde.
12Litinbear,dy’tfanhjarjongenberôveis,inman moetsje,leaverasindwaasynsyndwaasheid
13Hwa’tkweameigoedforjildt,itkweascilnet weikommeútsynhûs
14Itbigjinfen’estriidisaswannear’tmenwetterútlit;lit dêromdetwistôf,ear’tdermeibemuoiewurdt.
15Dy’tdegoddeleazerjochtfeardiget,endy’tde rjochtfeardigeferoardielet,dybinnedeHearebeidein grouwel.
16Hweromisderinpriisyn’ehânfenindwaasom wiisheidtokrijen,om’terdêrgjinhertoanhat?
17Infreonhataltydleaf,eninbroerisbernefoarit tsjinslach
18Inmansûnderforstânslachtdehannen,enhywurdt boarchfoaritoantlitfensynfreon.
19Dy’tskeelhâldt,hâldtfanoertrêding,endy’tsynpoarte ferheft,siketfordjer
20Dy’tinforkeardherthat,fyntgjingoed,endy’tin forkeardetongehat,faltynitkwea
21Dy’tindwaesverwekt,dochtittasynfertriet:endeheit fenindwaeshatgjinwille.
22Infleurichhertdochtgoedasinmedisinen,marin brutsengeastmakketdebonkenôf
23Ingoddeleazemannimtingeskinkút’eboezem,omde wegenfen’eoardieltoforkearen
24Wysheidisfoarhimdy’tforstânhat;mardeeagenfen indwaasbinneoan'eeinenfen'eierde.
25Indwaessoanissynheitinfertriet,enbitterheidfoar hjardy’thimbernehat.
26Ekisitnetgoedomderjuchtfeardigetostraffen,noch defoarstentoslaanfoarbiljild
27Dy’tkennishat,sparretsynwirden:eninmanfen forstânisintreflikgeast.
28Ekindwaas,aserstilhâldt,wurdtwiisrekkene;
HAADSTIK18
1Trochbegeartesiketinman,dy’thimselsôfsûnderehat, enbemuoithimmeiallewiisheid
2Indwaashatgjinnochtoanforstân,mardatsynhert himselsûntdekkemei.
3Asdegoddeleazekomt,denkomtekforachtingenmei smaadsmaed
4Dewirdenfen’emûlebinneasdjipwetters,endeboarne fenwysheitasinstreamendebeek.
5Itisnetgoeddepersoanfen’egoddeleazeoanto nimmen,derjuchtfeardigeyn’trjuchtomtokearen.
6Delippenfanindwaeskommeyntwist,ensynmûleropt omslaan
7Demûlefanindwaesissynfordjer,ensynlippenbinne destrikfensynsiele.
8Dewirdenfen’espriekenbinneaswûnen,enhjageane delynitbinnenstefen’ebúk
9Ekdy’ttraachisynsynwirk,isinbroerfen’egreate forwoaster
10DenammedesHeareisinsterketoer:derjuchtfeardige rintderynenisfeilich
11Derykdomsynrykdomissynsterkestêd,enasinhege muorreynsyneigenoermoed.
12Foaritfordjerisithertfen’eminskeheechmoedich,en foareareisdimmenens
13Dy’tinkwestjeantwurdetear’terdyharket,itishim dwaasheidenskande
14Degeastfeninminskescilsynkweabihâlde;marin ferwûnegeast,wakinferdrage?
15Ithertfen’eforstannigenkrigetkennis;enitearfen'e wizensiketkennis
16Inmansyngeskinkmakkethimromte,enbringthim foargreateminsken
17Dy’tdeearsteisynsyneigensaak,liketrjucht;marsyn neistekomtenûndersikethim.
18Itlotlitskeeltsjesophâlde,enskiedttwiskende machtigen
19Inbroederdy’tmisledigeis,isdregertowinnenasin sterkestêd:enhjartwistenbinneasdebargenfeninkastiel
20Debúkfaninminskescilsêdwirdemeidefruchtfen synmûle;enmeidegroeifensynlippenscilerfolwirde.
21Deaenlibbenbinneyn'emachtfan'etonge:endy'tit leafhawwe,silledefruchtdêrfanite
22Hwa’tinfroufynt,fyntingoedding,enkrigetgenede desHeare
23Deearmesmeektsmeeken;marderikeantwurdetrûch
24Inmandy’tfreonenhat,moathimfreonliksjenlitte:en derisinfreondy’ttichterbystietasinbroer
HAADSTIK19
1Betterisdeearmedy’tynsynoprjuchtichheitwandelt,as inforkearderopsynlippenenindwaasis.
2Ek,datdesielsûnderkennisis,itisnetgoed;endy't hastichmeisynfoettensûndiget.
3Dedwaasheidfen’eminskebedoarnsynwei,ensynhert eagettsjindeHeare
4Rykdommakketinprottefreonen;mardeearmeis skiedenfansynneiste.
5Infalsktsjûgescilnetûnstrafwirde,endy’tleagens sprektscilnetûntkomme
6Inprottesilledeprinssmeekje,enelkisinfreonfoar dejingedy'tjeftenjout
7Allebruorrenfen’eearmehaatsjehim:hoefollemear geanesynfreonenfierfanhimôf?hyforfolgetsemei wurden,marsehawwehimwol
8Dy’twiisheidkrijt,hatsyneigensieleleaf:dy’titforstân biwarret,scilitgoedefine
9Infalsktsjûgescilnetûnstrafwirde,endy’tleagens sprekt,scilomkomme.
10willeisnettafallichfoarindwaas;folleminderfoarin feintomhearskippijtehawwenoerfoarsten.
11Demieningfeninmansteltsyngrimeop;enitissyn gloarjeominoertrêdingoertegean
12Degrimefen’ekeningisasitbrullenfeninliuw;mar syngeunstisasdauweopitgers.
13Indwazesoanissynheiteûnheil,endetwistenfenin froubinneinaltyddripke
14Hûsenrykdombinneiterfskipfenâffears,enin ferstannigefrouisfen’eHeare
15Loaienssmytynindjippesliep;eninsleauwesielscil hongerlije
16Dy’titgebodhâldt,hâldtsynsiele;mardy'tsynwegen ferachtet,scilstjerre.
17Dy’tmeilijenhatoerdeearmen,lientdeHeare;enhwet erjownhat,scilerhimwerbetelje
18Tuchtichjinssoanwylstderhopeis,enlitjinssielenet sparjefoarsynroppen
19Inmanfengreategrimescilstraflije;
20Harkjeneirieenoannimmetucht,datstûyndynlêste einwiiswêzemeist
21Inmansynherthatinprotterieden;marderiedes Heare,dyscilstean.
22Debegeartefaninminskeissynfreonlikens,enin earmeisbetterasinliger
23DeeangstdesHeareistaitlibbenta,endy’tithat,scil tefredenbliuwe;hyscilnetbisochtwirdemeikwea
24Inluiemanferbergetsynhânynsynboezem,enscildy netwerneidemûlebringe.
25Slachinspotter,endeienfâldigescilfoarsichtichwêze: enbistrafiendy’tforstânhat,enhyscilkennisforstean
26Dy’tsynheitfordjerretensynmemfordriuwt,isinsoan dy’tskandedochtensmaedbringt
27Hâldop,mynsoan,toharkjenneidetuchtdy’tdwaalt fen’ewirdenfen’ekennis.
28Ingoddeleazetsjûgeferachtetitoardiel,endemûle fen’egoddeleazeforteltûngerjuchtichheit
29Deoardielenwirdetaretforspotters,enstrepenforde rêchfendedwazen
HAADSTIK20
1Wynisinspotter,sterkedrankraast:enhwa'tdêrmei ferrifelewurdt,isnetwiis.
2Deeangstfoarinkeningisasitbruljenfeninliuw:hwa’t himtagrimeoanret,sûndigettsjinsynsiele.
3Itisinearefoarinminskeomoptehâldenfan strideraasje:marelkedwaasscilhimmeimeitsje
4Desleauweploegenettrochdekjeld;dêromscilerbyde rispingebiddelje,enneathawwe.
5Derieynithertfen’eminskeisasdjipwetter;marin manfanferstânsilitútlûke
6Demeasteminskensilleelksyneigengoedens ferkundigje:marintrouman,wakinfine?
7Derjuchtfeardigemanswalketynsynoprjuchtheit:syn bernbinneseingeneihim
8Inkeningdy’top’etroanfen’eoardielsit,forstrooitalit kweameisyneagen.
9Hwakinsizze:Ikhawmynhertreinmakke,ikbinsuver fenmynsûnde?
10Ferskategewichtenenferskillendematen,beidebinne deHeareingrouwel.
11Ekinbernwurdtbikendoansyndwaen,oftsynwirk suveris,enoftitrjochtis.
12Ithearrendearenitsjenndeeach,deHearehathjar beidemakke
13Hâlddesliepnet,datstûnetynearmoedkomt;dochdyn eageniepen,endûscilstsêdwurdemeibrea.
14Itisneat,itisneat,seitdekeaper;
15Derisgoudeninmannichterobijnen:mardelippen fen’ekennisbinneinkostbereal
16Nimsynkleeddatboargeisfoarinfrjemde,ennimhim inpânfoarinfrjemdefrou.
17Breafenbedrogisswietfoarinminske;mardêrneiscil synmûlefolwirdemeigrint
18Elkdoelisfêststeldtrochrie:enmeitsjeoarlochmei goedrie
19Dy’tomgietasintoermakker,dochtgeheimen iepenbierjen:bemjedydêromnetmeidy’tmeisynlippen vlei
20Hwa’tsynheitofsynmemforflokt,synlampescil útstutsenwirdeynittsjustertsjuster.
21Inerfskipscilynitbigjinhastichkrigenwirde;marit einderfanscilnetseingewirde
22Siznet:Ikscilitkweaforjildje;marwachtsjeopde Heare,enHyscildyrêde
23FerskategewichtenbinnedeHeareingrouwel;enin falsklykwichtisnetgoed.
24Degongenfen’eminskebinnefen’eHeare;hoekinin minskedansyneigenweibegripe?
25Itisinstrikfoardemandy’tithilligeopslitet,ennei biloftentofreegjen
26Inwizekeningforstruidtdegoddeleazenenbringtit tsjiloerhjar.
27Degeastfen’eminskeisdekearsdesHeare,dy’talit binnenstefen’ebúkûndersiket
28Barmhertichheidenwierheitbiwarjedekening,ensyn troanwurdtophâldentrochgenede
29Dehearlikheitfen’ejongeljuishjarkrêft,ende skientmefen’eâldenisdegrizeholle.
30Deblaufen’ewûnereinigtitkwea;
HAADSTIK21
1Ithertfan’ekeningisyn’ehândesHeare,lykas wetterstreamen;
2Alleweifeninminskeisrjochtynsyneigeneagen,mar deHearetinktoerdeherten.
3RjuchtenoardieldwaenisdeHeareoannimlikerasoffer
4Inheechoansjeneningrutskhert,enitploegjenfen’e goddeleazenissûnde
5Detinzenfen’ewarberetinzenallinnetaoerfloed;mar fanelkdy'thastichallinnichmarwolle
6Itopheljenfenskattentrochinligentongeisinidelheit dy’thinneenwerslingerewurdtfendyjingendy’tdedea siikje
7Deoerfalfen’egoddeleazescilhjarfordylgje;om'tse wegerjeoardieltedwaan
8Deweifen’eminskeisskeelenfrjemd,mardereinenis synwirkrjucht.
9Itisbettertewenjenyninhoekefenitdak,asbyin stridendefrouyninwiidhûs
10Desielefen’egoddeleazebegeartitkwea,synneiste fyntgjingenedeynsyneagen.
11Asdespotterstraftwirdt,denwirdtdesimpelewiis;
12Derjuchtfeardigeachtetforstannichithûsfen’e goddeleaze,marGodstjûptdegoddeleazeomhjarkwea.
13Hwa’tsynearentahâldtfoaritroppenfen’eearmen,dy scilselsekroppe,marnetheardwirde
14Ingeskinkynitforburgensljochtetdegrime,eninlean yn’eboezem,insterkegrime
15Itiswillefoarderjuchtfeardigeoardieltodwaen:mar fordjerscildewirkersfenûngerjuchtichheitwêze
16Demandy’tút’eweifen’eforstânomdwaalt,scil bliuweyn’egemeintefen’edeaden.
17Dy’twillehâldt,scilinearmwêze:dy’twynenoalje hâldt,scilnetrykwêze
18Degoddeleazescilinlosjildwêzeforderjuchtfeardige, endeoertrederfordeoprjuchte
19Itisbetteryn’ewoastenijetowenjenasbyin twiveljendeengrimmitigefrou.
20Derisinskattewinskjenenoaljeyn’ewentefen’e wizen;marindwaesmanbringtitút
21Dy’tgerjochtichheidenbarmhertichheidneijaget,fynt libben,gerjuchtichheiteneare
22Inwiismanswalketdestêdfen’emachtigen,ensmyt dekrêftfenhjarfertrouwendel.
23Hwa’tsynmûleensyntongebiwarret,biwarretsyn sielefoardeproblemen
24Grutskenheechmoedichspotterissynnamme,dy’tmei grutskegrimedocht
25Debegeartefen’eluiedeadethim;hwentsynhannen wegerjetoarbeidzjen.
26Hybegeartdehieledeibegearich,marderjuchtfeardige joutensparretnet
27Itofferfen’egoddeleazeisingrouwel;hoefollemear aseritmeiingoddeleazegeastbringt?
28Infalsktsjûgescilomkomme,mardemandy’tharket, sprekthyltyd.
29Ingoddeleazemanforhardtsynoantlit,marde oprjuchte,hyrjochtetsynwei
30DerisgjinwiisheidnochforstânnochrietsjindeHeare.
31Ithynderisklearfoardedeifen’estriid,mar feilichheidisfen’eHeare
HAADSTIK22
1Ingoedenammeisleavertokarrenasgreaterykdom,en leavegenedeassulverengoud
2Rykenearmkommebyinoar:deHeareisdeMakerfen hjarallegearre
3Inferstannichmanfoarsjochtitkweaenferbergethim, mardesimpelengeanetrochenwurdestraft
4TrochdimmenenseneangstdesHearebinnerykdomen eareenlibben
5Toarnenenstrikkenbinneop’eweifen’efrjemden:dy’t synsielebiwarret,scilfierfenhjarwêze
6Treninbernopyn'eweidy'tergeanmoat:enaserâldis, scilerdernetfanôfwyke.
7Derikehearsketoerdeearmen,endelienerisin tsjinstfeintfen’ejildsjitter
8Dy’tûngerjuchtichheitsiedt,scilidelheitrispje,ende roedefensyngrimescilûntbrekke
9Dy’tinoerfloedicheachhat,scilseingewirde;hwenthy jowtfensynbreaoan'eearmen.
10Smytdespotterút,endetwistscilútgean;ja,striiden smaadscilophâlde.
11Dy’tdesuverensfenhertleafhat,hwentdegenedefen synlippenscildekeningsynfreonwêze
12DeeagendesHearebiwarjedekennis,enHyhatde wirdenfen’eoertrederomkeard.
13Deluiemanseit:Bûtenisinliuw,ikscildeadewirde op’estrjitten
14Demûlefenfrjemdefrouljuisindjippekûle:dy’tde Heareôfgriemehat,scildêrfalle
15Dedwaasheidisbûnynithertfeninbern;marderoede fentuchtscilithimfierfordriuwe
16Hwa’tdeearmenûnderdruktomsynrykdomto formannichjen,endy’tderikejowt,scilwisûntkomme.
17Bûgjejinseardel,enharkjeneidewirdenfen’ewizen, enjoujinsherttamynkennis
18Hwentitisnoflikastûhjaryndybiwarst;hjascilleek opdynlippenpastwirde
19DatjinsbetrouwenopdeHearewêzemei,hawikdy hjoedbekendmakke,ja,oandy.
20Hawikjonettreflikedingenskreaunynriedenen kennis,
21Datikdydewissichheidfen’ewirdenfen’ewierheit wittemeie;datjodewirdenfen'ewierheitantwirdzje kinneoandyjingendy'tneijostjoere?
22Rabjedeearmenet,hwenthyisearm,enûnderdrukke deellindenetyn’epoarte;
23HwentdeHearescilhjarrjuchtpleage,endesiel fordjerrefenhjarrendy’thjarbedjerren.
24Meitsjegjinfreonskipmeiinlilkeman;enmeiin razendemanscilstûnetgean:
25Datstûsynwegennetleareendynsielinstrikkrije.
26Wêsnetienfenhjarrendy’tdehannenslaan,enfen’e boargersfoarskulden
27Astûneattebeteljenhast,hweromscoeerdynbêd ûnderdyweinimme?
28Ferwiderjeitâldepeilnet,datjinsâffearssethawwe
29Sjoggejoinmandy’tfleurichisynsynsaken?hyscil steanfoardekeningen;hyscilnetsteanfoardegemene minsken
HAADSTIK23
1Astûbyinhearskersitstteiten,sjochrisneihwatfoardy is:
2Endochdynmesop’ekiel,astûinmanbistdy’toan’e lustbist
3Wêsnetbegearlikneisynlekkernijen,hwentitbinne ferrifeljendfleis
4Arbeidnetomryktewêzen:hâldopfanjinseigen wiisheid
5Scilstûjinseagenrjochtsjeophwetnetis?wantrykdom makketharselsgrifwjukken;hjafleanefuortasinearnnei dehimel
6Ytitbreanetfeninkweaeach,enbisochtnetneisyn lekkeriten;
7Hwentlykaserynsynherttinkt,saiser:ytendrink,seit ertsjindy;marsynhertisnetbydy.
8Dehapdy’tstitenhast,scilstûspuie,endynswiete wirdenferlieze
9Spreknetfoardeearenfenindwaas,hwenthyscilde wysheitfenjinswirdenforachtsje.
10Ferwiderjeitâldelandmarknet;engeannetyn'efjilden fan'eweesleazen:
11HwenthjarForlosserismachtich;hjarsaekscilermei dypleite
12Joujinsherttatucht,enjinsearenopdewirdenfen’e kennis.
13Unthâlditberngjintucht,hwentastûhimmeideroede slachst,scilernetstjerre
14Dûscilsthimmeideroedeslaan,ensynsielerêdeút’e hel
15Mynsoan,asjinshertwiisis,scilmynhertbliidwêze, mynhert
16Ja,mynnierenscillejubelje,asjinslippenrjochte dingensprekke.
17Litdynhertnetoergeunstichwêzeopsûnders,marwês dehieledeiyn’efrezedesHeare
18Hwentderiswisinein;enjinsferwachtingscilnet útroegewirde
19Harkje,mynsoan,enwêswiis,enliedjinshertop’e wei.
20Wêsnetûnderwynsûpers;ûnderoproerigeitersfanfleis:
21Hwentdedronkaardendevraatsciltaearmoedkomme, enslaperigheidscilinmanbeklaaiemeilappen.
22Harkjeneidynheit,dy’tdybernehat,enforachtsjedyn memnetashjaâldis
23Keapjedewierheidenforkeapjesenet;ekwiisheiden tuchtenforstân
24Deheitfen’erjuchtfeardigensciltigebliidwêze,en dy’tinwiissoanverweart,scilbliidwêzeoerhim.
25Dynheitendynmemscillebliidwêze,enhjady’tdy bernehat,scilbliidwêze
26Mynsoan,joumyjinshert,enlitjinseagenmynwegen observearje
27Hwentinhoerisindjippesleat;eninfrjemdefrouisin smellekûle.
28Ekleithjaop’eloerasinrôf,enhjamakketde oertredersmearûnderdeminsken
29Hwahatwee?wahatfertriet?wahattwifels?wahat babbeljen?hwahatwûnensûnderoarsaak?wahatreade eagen?
30Dy’tlangbliuwebydewyn;dy'tgeaneommingdewyn tesykjen
31Sjuchnetneidewyn,aserreadis,asersynkleurjout yn’ebeker,aserhimrjochtet.
32Opitlêstbytitasinslange,enstektasinadder
33Dyneagenscillefrjemdefrouljusjen,enjinshertscil forkeardedingenútsprekke
34Ja,dûscilstwêzeasiendy’tmiddenyn’eséleit,ofas dy’tboppeopinmêstleit
35Hjahawwemyslein,scilstûsizze,enikwienetsiik;hja hawwemyslein,enikfieldeitnet:wannearsilikwekker wurde?Iksilitnochrissykje
HAADSTIK24
1Wêsnetoergeunstichopdekweademinsken,enwinskje netbyharrentewêzen
2Hwenthjarhertstudearretfordjer,enhjarlippensprekke fenûnheil
3Trochwiisheidisinhûsboud;entrochbegrypwurdtit fêststeld:
4Entrochkennisscilledekeamersfolwirdemeialle kostbereennoflikerykdom.
5Inwiismanissterk;ja,inmanfankennisfergruttetkrêft.
6Hwenttrochwizeriescilstûdynoarlochfiere:enyn mannichheitfenriedsljuisderfeilichheid
7Dewiisheidisteheechfoarindwaas:hydochtsynmûle netiepenyn'epoarte
8Hwa’túttinktomkweatodwaen,scilinûnnoazelneamd wirde
9Degedachteoandwaasheidissûnde,endespotterisde minskeningrouwel.
10Astûop’edeifen’etsjinslachflauwst,denisdynkrêft lyts
11Hwennearstûitefterlittetorêddendejingendy’ttade dealutsenbinne,endejingendy’tklearbinnetodeadzjen; 12Astûseit:Sjuch,wywistenitnet;tinktdejingedy'tit hertneitinktitnet?endy'tjinssielehâldt,witeritnet?en scilernetelkfortsjinjeneffenssynwirken?
13Mynsoan,ythunich,hwentitisgoed;endehuningraat, dy'tswietisfoardynsmaak:
14Sascildekennisfenwysheitdynsielewêze: hwennearstûdyfounhast,denscilderinleanwêze,enjins forwachtingscilnetôfsnienwirde.
15Wachtsjenet,ogoddeleaze,op’ewentefen’e rjuchtfeardigen;bedjersynrêstplaknet:
16Hwentinrjuchtfeardigemanfaltsaunris,enkomtwer oerein,mardegoddeleazescilfalleynitkwea 17Wêsnetbliidasjinsfijânfalt,enlitjinshertnetbliid wêzeaserstroffelet;
18DatdeHeareitnetsjucht,endatithimmislikis,enHy syngrimefanhimôfkeare
19Wêsnetoergeunstichop’egoddeleaze;
20Hwentderscilgjinleanwêzefoardekweade;dekears fen'egoddeleazenscilútdwaenwirde
21Mynsoan,eangjedeHeareendekening;
22Hwenthjarûnrêstscilynienenopkomme;enhwawitde ruïnefenhjarbeiden?
23Dydingenbinneekdewizen.Itisnetgoedomrespekt tehawwenfoarpersoanenynitoardiel
24Dy’ttsjindegoddeleazeseit:Dûbistrjuchtfeardich; himscilitfolkferflokje,folkenscillehimôfgrieme:
25Marhjardy’thimbiskrije,scilwillewêze,eningoede seiningsciloerhjarkomme
26Eltsenienscilsynlippentútsje,dy’trjochtantwurdjout.
27Rêdjinswirkfenbûtenta,enmeitsjeitfoardygaadlik opitfjild;enboudêrneijinshûs.
28Wêsgjintsjûgetsjinjinsneistesûnderreden;en ferrifeljenetmeidynlippen
29Sisnet:Ikscilhimsadwaenlykasermydienhat:Ik scildemanforjildjeneffenssynwirk.
30Ikgyngtrochitfjildfen’eloaien,enbydewyngert fen’eforstânsleazeman;
31Ensjuch,itwaerdallegearreoerwoeksenmeitoarnen, ennettelshienenitoantlitbedutsen,endestiennenmuorre derfanwierôfbrutsen.
32Doseachik,enikseachitgoed:ikseachitenkrige tucht
33Nochinbytsjesliep,inbytsjesliep,inbytsjehannen foldomtesliepen:
34Sasciljinsearmoedkommeasinreizger;endynneed asinwapeneman.
HAADSTIK25
1DitbinneekspreukenfenSalomo,dy’tdemannenfen Hiskia,dekeningfenJuda,oerskreaunhawwe
2ItisdegloarjefanGodindingteferbergjen,mardeeare fankeningenisinsaakúttesykjen
3Dehimelfoardehichte,endeierdefoardedjipte,enit hertfenkeningenisûnbisykber
4Nimdeskuorreútitsilver,enderscilinreekútkomme foardefynsten.
5Nimdegoddeleazeweifoaritoantlitdeskening,ensyn troanscilfêststeldwirdeyngerjuchtichheit
6Steldynetfoaritoantlitfen’ekening,ensteannetynit plakfengreaten;
7Hwentbetterisit,datdertsjindyseinwirdt:Kom hjirhinne;dandatstûlegersteldwirdesoefoaritoantlitfen 'efoarstdy'tdyneagensjoenhawwe
8Geannethastichútomtestriden,datstûnetwitsthwat deroan’tdwaenscoe,asdynneistedyskandemakkehat.
9Rjochtsjejinssaakmeijinsneistesels;enûntdekgjin geheimfoarinoar:
10Datdy’titharket,dynetskandemeitsje,enjinsskande netôfwike
11Ingoedsprutsenwirdisasgoudenapelsynsulveren bylden.
12Lykasingoudenearring,eninsieraadfenfyngoud,sa isinwizebisitteropinhearrichear
13Lykasdesniekjeldyn’erispinge,saisintrouweboade foardyjingendy’thimstjoere:hwenthyferfristdesiele fensynhearen
14Hwa’thimopinfalskejefteroemt,isaswolkenenwyn sûnderrein
15Trochlangfordrageisinfoarstoertsjûge,eninsêfte tongebrektitbiente.
16Hastohunichfûn?ytsafolleasdygenôchis,datstûder netfollemeiwirdeenitspuie
17Litdynfoetweromútdynneisteshûs;daterdynet wurchwirdtendysahaatsje
18Inmandy’tfalsktsjûgenistsjûgettsjinsynneiste,isin skuorreeninswirdeninskerpepylk.
19Itbetrouwenyninûnleauwigemanyn’etiidfen benaudensisasinbrutsentoskeninfoetút’eknibbel
20Lykaswa’tbykâldwaarinkleanôfnimt,enasjittikop salpeter,saishydy’tlietensjongtfoarinswierhert
21Asjinsfijânhongerhat,jouhimbreatoiten;enaser toarsthat,jouhimdanwettertedrinken:
22Hwentdûscilstkoalenfenfjûropsynholleheapje,en deHearescildyleanje
23Denoardewynfordriuwtderein,sadochtinlilkoanstek intongedy’ttoarst
24Itisbettertowenjenyn’ehoekefenitdak,asbyin stridendefrouenyninwiidhûs
25Lykaskâldwetterfoarintoarstigesiel,saisitgoede nijsútinfierlân.
26Inrjuchtfeardigemandy’tdelfaltfoaritoantlitfen’e goddeleaze,isasinûnrêstigeboarneeninbedoarneboarne
27Itisnetgoedomfollehunichteiten:saisitfoarde minskengjingloarjeomhareigengloarjetesykjen
28Dy’tgjinhearskippijhatoersyneigengeast,isasin stêddy’tôfbrutsenisensûndermuorren.
HAADSTIK26
1Assnieyn'esimmer,enasreinyn'erispinge,saiseare foarindwaasnetfatsoenlik
2Lykasdefûgelbyitswalkjen,lykasdeswelbyit fleanen,sascildefloksûnderoarsakennetkomme
3Insweepfoarithynder,intougelfoardeezel,eninstêf foarderêchfandedwaas
4Antwurdindwaesnetneffenssyndwaasheid,datstûek netashimbinne.
5Antwurdindwaesneffenssyndwaasheid,daternetwiis wirdeynsyneigenmiening
6Dy’tinboadskipstjûrttrochdehânfenindwaes,snijtde foettenôfendrinktskea
7Deskonkenfen’ekreupelebinnenetgelyk:saisin gelikenisyn’emûlefen’edwazen.
8Lykaswa’tinstienyninslingerbynt,saishydy’tin dwaasearejout
9Lykasintoarnopgietyn’ehânfenindronkaard,saisin gelikenisyn’emûlefen’edwazen
10DegrutteGod,dy’talledingenfoarmehat,beleannetde dwaasendeoertreders.
11Lykasinhûnweromkeartneisynspiik,sakomtin dwaasweromneisyndwaasheid
12Sjoggejoinmandy’twiisisynsyneigenoermoed?der ismearhopeopingekasophim
13Deluiemanseit:Derisinliuwop’ewei;inliuwisop strjitte.
14Lykasdedoaromsynskarnierendraait,sadochtde luieopsynbêd
15Deluiedûmletsynhânynsynboezem;itspythimom itwerneidemûletebringen
16Desleauweiswizerynsyneigenmieningassaun mannendy’tinredenútbringekinne.
17Dy’tfoarbygietenhimbemuoitmeiskeeldy’thimnet heart,isasiendy’tinhûnbydeearennimt
18Asindwylsinnigeman,dy’tbrânstikken,pylkenendea smyt,
19Saisdeman,dy’tsynneisteferrifeletenseit:Biniknet yn’esport?
20Dêr’tgjinhoutis,dêrgietitfjûrút;
21Lykaskoalenforbaarnendekoalen,enhouttafjûr;sa isintwifelichmanomstrideraasjeoantewekken.
22Dewirdenfen’etoerpraterbinneaswûnen,enhja geanedelynitbinnenstefen’ebúk.
23Debrânendelippeneninkweahertbinneasinpotskerf, bedutsenmeisulverenskuorre
24Dy’thaat,sjitmeisynlippenôf,enleitbedrogynhim op;
25Aserearliksprekt,leauhimdannet,hwentderbinne saungrouweltsjesynsynhert
26Hwaenshaatisbedutsenmeibedrog,syngoddeleaze sciltoandwirdefoaritoantlitfen’ehielegemeinte
27Dy’tinkûlegroevenscildêrynfalle:endy’tinstien rôlet,dyscilophimweromkomme
28Infalsketongehatetdejingendy’tderfantroffenbinne; eninfladderjendemûledochtferneatiging.
HAADSTIK27
1Roemdyselsnetopmoarn;hwentdûwitstnethwetin deibringekin.
2Litinoardypriizgje,ennetjinseigenmûle;in frjemdling,ennetdyneigenlippen
3Instienisswier,enitsânisswier;mardegrimefanin gekisswierderasbeide.
4Degrimeiswreed,endegrimeisskande;marhwakin foaroergeunststean?
5Iepenbestimmingisbetterasgeheimeleafde
6Dewûnenfeninfreonbinnetrou;mardetútsjesfanin fijânbinneferrifeljend.
7Defollesielehatinwearzefaninhunichream;marfoar dehongerigesieliselkbitterdingswiet
8Lykasinfûgeldy’túthjarnêstswalket,saisinmandy’t útsynplakswalket
9Salveenreukforbliidzjeithert:sadochtdeswietensfen inmansynfreontrochhertlikerie.
10Litdyneigenfreonendynheitefreonnetforlitte;gean netynithûsfandynbroerdedeifendynramp,hwent betterisinneistedy'ttichtbyisasinbroerfierfuort.
11Mynsoan,wêswiis,enmeitsjemynhertbliid,datik antwirdzjemeidy’tmysmaet
12Inferstannichmanfoarsjochtitkweaenferbergethim; mardeienfâldigegeanetroch,enwurdebestraft
13Nimsynkleeddatboargeisfoarinfrjemde,ennimhim inpânfoarinfrjemdefrou.
14Dy’tsynfreonmeiinlûdestimseinget,moarnsbetiid opstean,itscilhimtainflokrekkenewirde
15Inoanhâldendfallenopintigereinigedeienin twifelichfroubinnegelyk
16Hwa’thjarforberget,forbergetdewyn,endesalvefen synrjuchterhân,dy’thimselsferbyldet.
17Izerskerpetizer;saskerpetinmanitantlitfensynfreon 18Dy’tdefigebeamhâldt,scilsynfruchtite:sascildy’t opsynhearwachtet,earewirde.
19Lykasynwetteritgesichttsjinitoantlitantlit,saisit hertfen’eminsketsjin’eminske
20Dehelenitfordjerbinneneafol;sabinnedeeagenfan 'eminskeneatefreden
21lykasdefynpotforsilver,endeovenforgoud;saisin mantasynlof.
22Alscilstûindwaesyninmortierûndernôtmeiin stamperstekke,dochsscilsyndwaesheitnetfanhim ôfwykje.
23Wêswarberomdestânfenjinsskieptekennen,en sjochgoedneijinskij.
24Hwentrykdomisnetfoarivich,enhâldtdekroanalle slachtenta?
25Itheaforskynt,enitsêftegerslithimsjen,enkrûden fen’ebergenwurdesammele.
26Delammenbinnetajinsklean,endegeitenbinnede priisfenitfjild
27Endûscilstgeitemolkegenôchhawwetajinsspize,tait spizefenjinshúshâlding,entaitûnderhâldfenjins fammen.
HAADSTIK28
1Degoddeleazeflechtsjeasgjinienefterfolget:marde rjuchtfeardigebinnefrijmoedichasinliuw
2Foardeoertrêdingfaninlânbinneinprottedefoarsten dêrfan:martrochinmanfanforstânenkennisscildesteat derfanferlingdwirde
3Inearmedy’tdeearmenûnderdrukt,isasinreinerein dy’tgjinspizelit.
4Dy’tdewetforlitte,priizgjedegoddeleazen:mar dyjingendy’tdewethâlde,stridemeihjar
5Dekweademinskenbegripeitoardielnet,mardy’tde Hearesiikje,begripealledingen
6Betterisdeearmedy’tynsynoprjuchtichheitswalket,as inforkeardynsynwegen,aliserryk
7Dy’tdewethâldt,isinwizesoan:mardy’tinselskipis fenoproerigeminsken,makketsynheitskande.
8Dy’tmeiwoekerenûnrjochtfeardichgewinsyngoed formannichfâldigt,dyscilitsammeljefoarhimdy’t meilijenmeideearmescil.
9Dy’tsynearôfkeartfanithearrenfan’ewet,selssyn gebedscilingrouwelwêze
10Hwa’tderjuchtfeardigeop’ekweadeweidwaalt,dy scilselsynsyneigenkûlefalle,mardeoprjuchtescilit goedeynbesithawwe
11Derikeiswiisynsyneigenoermoed;mardeearmedy't forstânhat,ûndersikethim
12Asderjuchtfeardigeminskenbliidbinne,isd’rgrutte gloarje:marasdegoddeleazenopstean,isinman ferburgen
13Dy’tsynsûndenbedekt,scilnetfoarspoedichwêze; 14Lokkichisdemandy’taltiidfreze,mardy’tsynhert ferhurdet,scilynitkweafalle
15Asinbrullendeliuweninbrûzjendebear;saisin goddeleazehearskeroeritearmefolk.
16Defoarstdy’tforstânwolisekingreateûnderdrukker; 17Inmandy’titbloedfeninminskegewelddocht,scil flechtsjeneidekûle;litgjinienhimbliuwe.
18Hwa’toprjuchtichis,scilforlostwirde:mardy’t forkeardisynsynwegen,scildalikfalle
19Dy’tsynlânbibout,scilbreaoerfloedichhawwe; 20Introumansciloerfloedichwêzemeisegeningen:mar dy’thastichmakketryktewurden,scilnetûnskuldich wêze.
21Respektfoarpersoanenisnetgoed:hwentfoarinstik breascildymanoertrêde
22Dy’thimhaastomryktewurden,hatinkweaeach,en tinktnetdatearmoedeoerhimkommescil
23Dy’tdêrneiinminskebiskrûpt,scilmeargenedefineas dy’tfladderetmeidetonge.
24Hwa’tsynheitofsynmemrôvtenseit:Itisgjin oertrêding;itseldeisdebegeliederfaninfernieler.
25Dy’tingrutskherthat,bringtskeelop,mardy’topde Hearefortrout,scilfetwirde
26Dy’topsyneigenhertfertrout,isindwaas:marhwa’t wiisis,dyscilforlostwirde.
27Dy’tdeearmenjowt,scilnetûntbrekke:mardy’tsyn eagenferberget,scilinprotteinflokhawwe
28Asdegoddeleazeopstean,ferbergjedeminskenharsels; marasseomkomme,wurdederjochtfeardigengrutter
HAADSTIK29
1Dy’tgaurisbistraftwurdt,synnekkeferhurdet,scil ynienenfordylgje,endatsûndergenezing
SPREKKEN
2Asderjuchtfeardigenynmachtbinne,isitfolkbliid:mar asdegoddeleazehearskje,danrouweitfolk.
3Dy’twiisheidleafhat,isbliidfoarsynheit:mardy’tmei hoerenomgonghat,joutsynbesit.
4Dekeningbifêstigetitlântrochitoardiel,mardy’tjeften ûntfangt,smietitom
5Inmandy’tsynneistefladdert,spantinnetútfoarsyn foetten.
6Yndeoertrêdingfeninkweaminskeisderinstrik,mar derjuchtfeardigesjongeenjubelje
7Derjuchtfeardigeachtetdesaakfen’eearmen,marde goddeleazeachtetitnettowitten
8Minskeminskenbringeinstêdyninstrik,marwizen kearedegrimeôf
9Asinwizemantwiveletmeiindwaes,ofterrazeof laitsje,derisgjinrêst.
10Debloeddorstigehatedeoprjochten,marde rjochtfeardigesiketsynsiel
11Indwaaskomtsynhieleforstânút,marinwiisman hâldtitynoantdêrnei
12Asinoersteneideleagenharket,denbinnealsyn tsjinstfeintengoddeleaze.
13Deearmeendebedriegerkommebyinoar:deHeare forljochtethjarbeideeagen
14Dekeningdy’tdeearmentrouoardielet,syntroanscil forivichfêststeldwirde
15Deroedeenderjuchtjaenwysheit,marinberndy’t himselsoerlittenhat,makketsynmemskande.
16Asdegoddeleazenformannichfâldigje,nimtde oertrêdingta,marderjuchtfeardigenscillehjarfalsjen
17Joujinssoangoed,enhyscildyrêstjaen;ja,hysciljins sielewillejaen
18Dêr’tgjinfizioenis,gietitfolkom,mardy’tdewet hâldt,lokkichiser.
19Intsjinstfeintscilnetmeiwirdenfortsjûgewirde:hwent alforstieter,hyscilnetantwirdzje
20Sjoggejoinmandy’thastichisynsynwirden?deris mearhopeopingekasophim
21Dy’tsyntsjinstfeintfaninsoanopbringt,scilhimyn’e lingtesynsoanwirde.
22Inlilkemanbringtskeelop,eningrimmigemanis oerfloedichynoertrêding
23Degrutskensfaninminskescilhimfornedere,marde earescildenederigefangeaststypje
24Hwa’tmeiindiefmeimakkehat,hatsyneigensiele:hy heartitflokkenenferriedtitnet.
25Deeangstfoardeminskebringtinstrik,marhwa’top deHearefortrout,scilfeilichwêze.
26Inprottesiikjedegunstfandeoerste;maritoardielfan elkkomtfandeHeare
27Inûnrjochtfeardichisingrouwelfoarderjuchtfeardige, endy’toprjuchtisop’ewei,isingrouwelfoarde goddeleaze
HAADSTIK30
1DewirdenfenAgur,desoanfenJake,deprofesije:de manspriektaIthiël,taIthiëlenUcal, 2Wiswierbinikbrutalerasinminske,enikhawgjin forstânfeninminske.
3Ikhawgjinwiisheidleard,nochdekennisfanit hillichdom
4Hwaisopgienneidehimel,ofdelgien?hwahatdewyn ynsynfûstensammele?hwahatitwetteryninkleedbûn? hwahatalleeinenfen'eierdefêstige?hwetissynnamme, enhwetissynsoan,astûsizzekinst?
5ElkwirdfenGodissuver:Hyisinskyldforhjarrendy’t opHimbitrouwe
6Foegjenetbysynwirdenta,daterdynetbistraftendûin ligerbifûnwirde.
7Twadingenhawikfandyeaske;wegerjemysenet foardatikstjer:
8Nimidelheitenleagensfierfanmyôf,joumygjin earmoednochrykdom;fiedemymeiitendatmyhandichis:
9Datiknetfolwirde,endyforkenneensizze:Hwaisde Heare?ofdatikearmbinenstelle,endenammefanmyn Godomdôchnim
10Skuldichintsjinstfeintnettsjinsynhear,daterdynet forfloktendûskuldichbifûnwirde
11Derisinslachtedathjarheitferflokt,enhjarmemnet seingje.
12Derisinslachtedatsuverisyneigeneagen,endochs netwoskenisfenhjarsmoarch
13Derisingeslacht,ohoheechbinnehjareagen!enhjar eachliddenwirdeomheech
14Derisinslachte,hwaenstoskenbinneasswurden,en hjarkaaktoskenasmessen,omdeearmenfen’eierdete forte,endebehoeftigenút’eminsken
15Dehynderhattwadochters,dy’troppe:Jou,jouD'r binnetrijedingendy'tneatefredenbinne,ja,fjouwer dingensizzenet,Itisgenôch:
16Itgrêf;endeûnfruchtbereskonk;deierdedy'tnetfolis meiwetter;enitfjoerdatnetseit:Itisgenôch.
17Iteachdatsynheitspotenferachtetsynmemtohearren, deravenfen’edellingscilleitútpykje,endejongeearnen scilleitite.
18Derbinnetrijedingendy’tmytowûnderlikbinne,ja, fjouwerdy’tiknetwit:
19Deweifeninearnyn’eloft;deweifaninslangeopin rots;deweifaninskipmiddenyn'esee;endeweifenin manmeiinfaam
20Saisdeweifeninoertsjûgefrou;hjaytenfagethar mûleôfenseit:Ikhawgjinkweadien
21Omtrijedingenisdeierdeûnrêstich,enomfjouwerdy't senetferdragekin:
22Foarintsjinstfeintaserkeningwurdt;enindwaasaser folwurdtmeifleis;
23Foarinôfgryslikefrou,ashjatroudis;enintsjinstfaem dy'terfgenamtisfanharfrouwe
24D'rbinnefjouwerdingendy'tlytsbinneop'eierde,mar sebinnetigewiis:
25Demierenbinneinfolkdatnetsterkis,marhjameitsje hjarspizeyn’esimmer;
26Dekegelsbinnemarinswakfolk,marmeitsjehjahjar huzenyn’erotsen;
27Desprinkhoannenhawwegjinkening,margeanehjar allegearreút,bybannen;
28Despingryptmeidehannen,enisyn’epaleizenfan’e keningen.
29D'rbinnetrijedingendy'tgoedgeane,ja,fjouwerbinne moaiyn'egong:
30Inliuw,dy’titsterksteisûnderitfé,endy’thimfoar gjinienôfkeart;
31Inwynhûn;ekingeit;eninkening,dêr'tgjinopstân tsjinis.
32Hwennearstûdwaesdienhasttrochdyselsopteheffen, ofastokweatochthast,leidynhânopdynmûle.
33Wiswier,itrôljenfanmolkebringtbûterop,enit wriuwjenfan’enoasbringtbloedfuort:sadriuwtit oandriuwenfan’egrimestriid
HAADSTIK31
1DewirdenfenkeningLemuël,deprofesijedy’tsynmem himlearde
2Wat,mynsoan?enhwet,desoanfenmynskiep?enwat, desoanfanmyngeloften?
3Jowjinskrêftnetoandefroulju,nochjinswegenoan hwetkeningenfordjerret.
4Itisnetfoarkeningen,oLemuël,itisnetfoarkeningen wyntedrinken;nochfoarprinsensterkedrank:
5Dathjanetdrinkeendewetforjitte,enitrjuchtfenien fen’eellindeferdraaie
6Jousterkedrankoandejingedy'tklearisomteferdwinen, enwynoandyjingendy'tswierbinnefanherten.
7Lithimdrinke,ensynearmoedforjit,entinknetmear oansynellinde
8Iepenjejinsmûlefoardestommenfoardesaakfen allegearredy’ttaforneatigingsteldbinne
9Iepenjejinsmûle,oardieljerjuchtfeardich,enpleitsjede rjochtsaakfen’eearmenenbehoeftigen.
10Wakinindeugdsumefroufine?wantharpriisisfier bopperobijnen
11Ithertfenhjarmanfortroutfeilichophjar,datergjin búthawwescil
12Hjascilhimgoeddwaenennetkweaaldedagenfen hjarlibben.
13Hjasiketwolenlinnen,enwurketwolmeihjarhannen
14Hjaislykasdekeapljueskippen;hjabringtharitenfan fierren.
15Ekkomthjaoerein,wylstitnochnachtis,enjowthjar húshâldingiten,enhjarfammeninpart
16Hjasjochtneiinfjildenkeapetit:meidefruchtfenhjar hannenplantehjainwyngert
17Hjagirthjarheupenmeikrêft,enforsterkethjarearmen
18Hjafornimt,dathjarhannelgoedis:hjarkearsgiet nachtsnetút
19Hjaleithjarhannentadespil,enhjarhannenhâldede stok.
20Hjastrektdehânútneideearmen;ja,hjastektde hannenútneideneedlingen.
21Hjaisnetbangfoardesniefoarhjarhúshâlding,hwent hjarhielehúshâldingisbekleedmeiskarlekken
22Hjamakkethjarbeklaaiïngfenitlinnen;harkleanis sideenpears.
23Harmanisbekendyn’epoarten,asersitûnderde âldstenfenitlân
24Hjamakketfynlinnenenferkeapetit;enjoutgurden oandekeapman
25Krêftenearebinnehjarklean;enhjascilforbliidzjeyn 'ekommendetiid
26Hjadochthjarmûleiepenmeiwiisheid;enynhartonge isdewetfangoedertichheid.
27Hjasjochtgoedneidewegenfenhjarhúshâlding,enyt itbreafen’eledigheitnet
28Hjarbernmeitsjeharoerein,enneamehjarseinge;ek hjarman,enhypriizgethjar.
29Inprottedochtershawwedeugdsumdien,mardû oertsjûgetseallegearre.
30Geunstisbedrog,enskientmeisidel:marinfroudy’t deHearefreze,dyscilpriizgewirde
31Jowhjarfen’efruchtfenhjarhannen;enlithareigen wurkenharpriizgjeyn'epoarten.