Paribasa
BAB1
1ParibasaSulemanputraDaud,rajaIsrail; 2Nyahohikmahjeungpangajaran;pikeunnganggapkecap pamahaman;
3Pikeunnampipangajaranhikmah,kaadilan,sareng kaadilan,sarengkaadilan;
4Pikeunmasihankapinterankaanusederhana,kabudak ngorapangaweruhsarengkawijaksanaan
5Jalmawijaksanabakalngadenge,sartabakalnambahan pangaweruh;sarengjalmaanupangartibakalngahontal naséhatanubijaksana:
6Ngartosparibasa,sarengtafsirna;kecaptinawijaksana, jeungsayingspoékmaranéhanana
7SieunkaPANGERANmangrupikeunawalpangaweruh;
8Anaking,dengekeunpiwurukbapamaneh,jeungulah hilapkanahukumindungmaneh
9Maranéhnabakaljadihiasankurniapikeunsirahmaneh, jeungrantedinabeuheungmaneh.
10Anaking,lamunjalma-jalmadosangagodakamaneh, ulahsatuju
11Lamunceukmaranehna,"Hayuurang,hayuurang ngadagoangetih,hayuurangnyumputpikeunjalmapolos tanpaalesan
12Hayuurangngelekaranjeunnahirup-hirupsapertos kuburan;sarengsadayana,sapertosanuturunkanaliang kubur:
13Urangbakalmanggihansagalahartaberharga,urang bakalngeusianimahurangkurampasan
14Nyanggakeunbagiananjeunkakami;hayuurang sadayanagaduhhijidompet:
15Anaking,ulahdijalanjeungmaranehna;nahansuku anjeuntinajalanna:
16Sababsukunalumpatkanujahat,jeungburu-buru ngucurkeungetih
17Saenyanamahsia-siajaringnadikabarankumanuk
18Jeungmaranehnangadagoangetihsorangan;aranjeunna lurkprivilypikeunkahirupanmaranéhananasorangan
19Kitudeuikalakuanjalma-jalmaanurakuskana kauntungan;nunyokotjauhnyawanubogaeta.
20Hikmahngajeritdiluar;manehnangucapkeunsoranadi jalan-jalan:
21Manéhnangajeritditempatpangheulana,dilawanglawanglawang;
22Sabarahalami,anjeunanusederhana,nahaanjeunresep kanakasederhanaan?jeungnuscornerssenangdiscorning maranéhanana,jeungfoolshatepangaweruh?
23TonghilapkanateguranKami;
24SababKamigeusnyauran,maranehnolak;Kuringgeus stretchedkaluarleungeunmah,jeungteusaurangogé dianggap;
25TapimaranehgeusnolakkanasagalapiwurukKami, jeungteudaékeunkanateguranKami
26Kamiogebakalseurikanamusibahmaraneh;Kuring bakalmoyoknalikasieunanjeundatang;
27Nalikakasieunananjeunsumpingsapertoscilaka, sarengkarusakananjeunsumpingsapertosanginpuyuh; lamunmarabahayajeunganguishdatangkanaanjeun
28TuluymaranehnabakalnganuhunkeunkaKami,tapi Kamimoalngawaler;aranjeunnabakalneangankuring mimiti,tapimaranéhnamoalmanggihankuring:
29Kusababetamaranehnangamusuhpangaweruh,sarta henteumilihsieunkaPANGERAN
30MaranéhnateudaékeunkanapiwurukKami; 31Kusababkitumaranehnabakalngadaharbuahtina kalakuananasorangan,nepikakaeusikualat-alatsorangan
32Sababjalma-jalmaanujemplingbakaldipaehan,ku kamakmuranjalma-jalmaanubodobakalngancurkeun aranjeunna
33TapisingsahaanungaregepkeunkaKami,bakalhirup aman,jeungbakaljempetinasieunkukajahatan
BAB2
1Anaking,upamianjeunnampipangandikaKami,sareng nyumputkeunparentahKamisarenganjeun;
2KukitunaanjeuncondongceuliAnjeunkanahikmah, jeungnerapkeunhateAnjeunpikeunpamahaman;
3Leres,upamianjeunsasambatnyuhunkeunpangaweruh, sarengngangkatsoraanjeunpikeunpangertian;
4Upamianjeunmilariananjeunnasapertospérak,sareng milariananjeunnasapertoshartaanudisumputkeun;
5GeuskitumanehbakalngartisieunkaPANGERAN, jeungmanggihkanyahokaAllah
6PikeunPANGERANmasihanhikmah,tinasungut-Na kaluarpangaweruhjeungpamahaman
7Mantennanyumponankawijaksanaanpikeunjalma-jalma nusoleh;
8Mantennangajagajalankaadilan,sarengngajagajalan umat-Na.
9Terasanjeunbakalngartoskabeneran,sarengkaadilan, sarengkaadilan;enya,unggaljalanalus
10Lamunhikmahasupkanahatéanjeun,jeung pangaweruhanupikaresepeunpikeunjiwaanjeun;
11Kawijaksanaanbakalngajagaanjeun,pangertianbakal ngajagaanjeun:
12Pikeunnyalametkeunanjeuntinajalanjalmajahat,tina jalmaanunyarioskeunhal-halanujahat;
13Anuninggalkeunjalananubener,pikeunleumpang dinajalananupoék;
14Anugirang-girangmigawekajahatan,jeungbungahku kagorenganjalma-jalmajahat;
15Anujalan-jalannabengkok,jalannabengkok
16Pikeunnyalametkeunanjeuntinaawéwéasing,bahkan tinajalmaasinganungolo-ngolokuomonganana;
17Anungantunkeunpituduhtibudakna,sareng mopohokeunkanaperjangjianAllahna
18Pikeunimahnacondongkanamaot,sarengjalannaka anumaot
19Moalayaanunyaahkadirina,moalbalikdeui,atawa nyekelkanajalankahirupan.
20Mugiahidepmaparinjalanjalma-jalmanuhade,jeung ngajagajalanjalma-jalmabener
21Pikeunjalmajujurbakalcicingdibumi,sarenganu sampurnabakaltetepayadidinya
22Tapijalma-jalmajahatbakalditumpurkeuntinabumi, sarengjalma-jalmaanujahatbakaldipupus.
1Anaking,ulahpohokanahukumKami;tapihayuhaté anjeuntetepparentahKami:
2Pikeunlilanapoé,jeungpanjangumur,jeung katengtreman,aranjeunnabakalnambahankaanjeun
3Ulahngantepkeunwelasasihsarengkaleresananjeun; Tuliskeunkanaméjahatéanjeun:
4Jantenanjeunbakalmendakannikmatsarengpangertian anusaédipayuneunAllahsarengmanusa
5PercayakaPANGERANkalayansapinuhnahate;jeung ulahcondongkanapamahamananjeunsorangan
6Dinasagalakalakuanmanehsingkudungakuka Mantenna,sartaMantennabakalngarahkeunjalanmaneh
7Ulahjadiwijaksanadinapanonsorangan:sieunka PANGERAN,sartajauhtinujahat.
8Ieubakalkaséhatanpikeunbujalanjeun,jeungsungsum pikeuntulanganjeun
9NgahormatanPANGERANkuhartaanjeun,sarengku hasilpangheulanatinasagalahasilanjeun
10Kukitunalumbung-lumbunganjeunbakalpinuhku loba,sartamessanjeunbakalburstkaluarkalawananggur anyar
11Anaking,ulahngahinakanahukumanPANGERAN;teu bosenkanakoreksina:
12SingdipikanyaahkuPANGERAN,kuMantenna dibenerkeun;malahsalakubapanaputradisahaanjeunna delighteth.
13Bagjajalmaanumanggihhikmah,jeungjalmaanu meunangpangarti
14Sababbarangdagangananaleuwihhadetibatanbarang daganganperak,jeungkauntungananatibatanemasmurni
15Mantennaleuwihmahaltibatanbatupermata,jeung sagalarupanudipikahayangkumanehmoalbisa dibandingkeunjeungmanehna
16Lila-liladinaleungeunkatuhuna;sartadinaleungeun kéncanyarichesjeungkahormatan.
17Jalan-jalannamangrupikeunjalananupikaresepeun, sarengsadayajalannadamai
18Mantennatehtangkalkahirupanpikeunjalma-jalmaanu nanggeuydirina,jeungbagjasakuranunahanana
19PANGERANgeusngadegkeunbumikuhikmah;ku pamahamanhathanjeunnangadegkeunlangit.
20Kupangaweruh-Na,jero-jeronangarecah,mega ngeclakkeunembun-embunan
21Anaking,ulahhilaptinapanonanjeun:jagahikmah sarengbudi
22Jantenaranjeunnabakaljantenkahirupanpikeunjiwa anjeun,sarengrahmatpikeunbeuheunganjeun
23Lajenganjeunbakalleumpangdijalananjeunaman, sartasukuanjeunmoaltitajong
24Lamunanjeunngagolér,anjeunmoalsieun;
25Ulahsieunkunungadadaksieun,atawakukaruksakan nujahat,lamundatang
26SababPANGERANbakaljadikayakinananjeun,sarta bakalngajagasukuanjeunulahdirebut
27Ulahnyepengkeunkahadeantijalma-jalmaanukuduna, lamunayadinakakawasaanpananganGustipikeun ngalakukeunana
28Ulahomong-omongkatatanggamaneh,'Geura,datang deui,isukanKamirekmere;nalikaanjeunngagaduhanku anjeun
29Ulahngarancangjahatkatatanggaanjeun,sabab anjeunnacicingamansarenganjeun.
30Ulahgelutjeunglalakitanpaalesan,lamunmanehna geusteungarugikeunanjeun.
31Manehulahsirikkanuaniaya,jeungulahmilihsalah sahijijalanna
32Sababjelemaanubalangsaktehkakeuheulka PANGERAN,tapirusiah-Naayadinajalmabener.
33KutukPANGERANayadiimahjalma-jalmajahat,tapi Mantennangaberkahantempatnaanubener
34SaenyanaMantennangahinakajalma-jalmaanunyolok, tapimaparinrahmatkaanuhina
35Anuwijaksanabakalnampikamulyaan,tapiérabakal jantenkamajuanpikeunanubodo
BAB4
1Dangukeun,barudak,parentahbapa,sarengati-atipikeun terangpamahaman.
2SababKamimerepangajarananuhadekamaraneh,ulah ninggalkeunhukumKami
3Kaulatehputrabapa,lemahlembutjeungkaasihku indung
4Mantennaogengajarkuring,sartangandikakakuring, "Singatianjeunnahankecapkuring:tetepparentahKami, sartahirup"
5Kéngingkeunhikmah,kéngingkeunpangertian:ulah hilap;moalturuntinakecaptinasungutabdi.
6Ulahninggalkeunmanehna,sartamanehnabakalngajaga anjeun:cintamanehna,sartamanehnabakalngajaga anjeun.
7Hikmahmangrupikeunhalanuutami;kitunameunang hikmah:sartakalawansagalameunangthymeunang pamahaman.
8Luhurkeunanjeunna,sarenganjeunnabakalnaékkeun anjeun:anjeunnabakalngahormatananjeun,nalikaanjeun nangkeupanjeunna.
9Mantennabakalmasihankasirahanjeunhiasanrahmat: makutakamulyaananjeunnabakalmasihankaanjeun
10Dangukeun,anaking,sarengtampipidatoabdi;sarta taunhirupanjeunbakalloba
11Abdiparantosngajarkeunanjeunkanajalanhikmah; Abdiparantosnungtunanjeundinajalananuleres.
12Lamunindit,léngkahanjeunmoalkasempit;jeung lamunanjeunngajalankeun,anjeunmoaltitajong
13Geuracekelkanaparentah;ngantepmanehnaindit: tetepmanehna;pikeunmanéhnahirupthy
14Ulahasupkanajalanjalmajahat,jeungulahasupka jalanjalmajahat
15Nyingkahaneta,ulahngaliwataneta,baliktidinya, sartalulus
16Maranéhnamoalsaré,kajabageusmigawépiala;jeung saremaranéhananadicokotjauh,iwalaranjeunna ngabalukarkeunsababaraharagrag
17Maranéhnangadaharrotikajahatan,jeungnginum anggurkajahatan
18Tapijalanjalmaadiltehlircahayacaang,nubeuki caangnepikapoesampurna
19Jalanjalmajahatlirpoek;
20Anaking,tuturkeunomonganKami;condongkeunceuli anjeunkanaomongankuring
21Ulahhilaptinapanonanjeun;jagaaranjeunnaditengahtengahhatéanjeun.
22Sababetatehhiruppikeunnumanggihaneta,jeung kaséhatanpikeunsakabehdagingmaranéhanana.
23Jagahatéanjeunkalayanati-ati;sababkaluartina masalahkahirupan
24Nyingkirkeunsungutanunyimpangtinaanjeun,sareng biwiranujahatdijauhkeuntianjeun.
25Panonhidepneuteupkakatuhu,jeungkongkolakpanon manehneuteuplempengkahareupeunmaneh
26Pikirkeunjalansampéananjeun,sarengmugisadaya jalananjeunditetepkeun
27Ulahbelokkakatuhuatawakakenca:jauhkeunsuku anjeuntinakajahatan
BAB5
1Anaking,ati-atikanakawijaksanaankuring,sareng singgungkeunceulikanapangertiankuring.
2Singmerhatikeunkawijaksanaan,sartabiwiranjeun ngajagapangaweruh
3Sababbiwiraweweahenglungsurlirmadu,jeung sungutnaleuwihlemestibatanminyak
4Tapiahirnapaitsapertoswormwood,seukeutsapertos pedangduasisi.
5Sukunaturunkapaeh;léngkahnanahannaraka
6LestAnjeunkudumuhasabahjalanhirup,jalannya pindah,nuteubisanyahoeta.
7KusababkitudengekeunKamiayeuna,ehbarudak, jeungulahnyingkahtinakecaptinasungutkuring
8Jauhkeunjalanmanehtimanehna,ulahdeukeut-deukeut pantoimahna
9Ulahnepikeunkahormatanmanehkabatur,jeungtauntaunmanehkanukejem.
10Supayaurangasingkaeusikukabeungharanmaneh; jeunglaborsthyjadidiimahmuhrim;
11Sartadinaahirnamanehsedih,lamundagingjeung awakanjeungeusdidahar,
12Saurna,"Kumahakuringbencikanapangajaran,jeung hatekuringngahinakanateguran;
13Sarenghenteunurutkanasoraguru-guruabdi,sareng henteunyuhunkeunceulikaanunaroskeunkaabdi!
14Abdiampirdinasagalakajahatanditengah-tengah jamaahsarengjamaah
15Inumancaitinasumursorangan,jeungcaingocortina sumursorangan.
16Mugi-mugimancur-mancurGustipaburencaykaluar negeri,sarengwalungan-walungandijalan-jalan.
17Hayuaranjeunnanganmilikanjeun,sarenghenteuasing sarenganjeun
18Muga-mugamancuranjeundiberkahan,sarenggirang sarengpamajikananjeunanungora.
19Nyanggakeunanjeunnasapertoskudaanuasihsareng kijanganupikaresepeun;hayubreastsnyanyugemakeun theesepanjangwaktos;sartajadithouravishedsalawasna kalawancintanya
20Kunaonmaneh,anaking,keukeuhkuaweweaheng, jeungnangkeupdadabatur?
21SababjalanmanusaayadipayuneunPANGERAN, sartaMantennamuhasabahsagalapilampaheunana.
22Kajahatannasoranganbakalnangkepjalmajahat, sarenganjeunnabakalditahankutalidosana
23Anjeunnabakalmaottanpadididik;sartadinagreatness offollynaanjeunnabakalsesat.
BAB6
1Anaking,upamianjeunjantenjaminanpikeunsobat anjeun,upamianjeunneunggeulleungeunanjeunkabatur, 2Manehkajebakkuomongan-omonganmaneh,kajebak kuomongan-omonganmaneh
3Ayeunalaksanakeunieu,anaking,sarengsalametkeun dirianjeun,nalikaanjeundugikapanangansobatanjeun; indit,hinathyself,sartapastikeunsobatthy
4Ulahsarekanapanonanjeun,atawasarekanakongkolak panonanjeun
5Luputkeundirianjeunsapertoskijangtinapanangan tukangmoro,sarengsapertosmanuktinapanangantukang manuk
6Pindahkasireum,ehnukedul;perhatikeunjalan-jalanna, sarengsingbijaksana:
7Anuteubogapituduh,pangawas,atawapangawasa, 8Nyadiakeuntuangeunanadinausumpanas,sareng ngumpulkeuntuangeunanadinausumpanén.
9Sabarahalamianjeunbadébobo,ehanukedul?iraha anjeunbadéhudangtinasaréanjeun?
10Sakedapdeuisare,sakedapsare,sakedapdeui ngalipatkeunleungeunkanggosare
11Jadikamiskinananjeunbakaldatangsalakujalmaanu ngumbara,sarengkakurangananjeunsapertosjalma pakarang
12Jalmabangor,jalmajahat,jalannakusungutanu nyimpang.
13Anjeunnakiceupankupanon-Na,anjeunnanyariosku suku-Na,anjeunnangajarkuramo-Na;
14Dinahaténaayakagoréngan,sokngarencanakeun kajahatan;anjeunnasowethdiscord
15Kusababetamusibahbakaldatangngadadak;ujug-ujug bakalpegattanpaubar.
16IeugenepperkaraanukuPANGERANdibenci; 17Titingaliananusombong,létahbohong,sareng leungeunanungucurkeungetihanuteusalah,
18Hateanungarencanakeunangen-angenanujahat,suku anugancanglumpatkanakajahatan,
19Saksibohonganungomongbohong,jeunganu nyebarkeunpaseadiantaradulur-dulur
20Anaking,tundukkanaparentahbapa,jeungulah ninggalkeunhukumindungmaneh.
21Beungeutteruskanahatemaneh,talitikanabeuheung maneh.
22Lamunanjeunindit,etabakalnungtunanjeun;nalika anjeunbobo,étabakalngajagaanjeun;sarengnalika anjeunhudang,étabakalngobrolsarenganjeun
23Sababparentahtehlampu;jeunghukumcahaya;sareng teguranpangajaranmangrupikeunjalanhirup:
24Pikeunngajagaanjeuntinaawéwéjahat,tinasanjungan létahawéwéasing
25Ulahnapsukanakageulisananadinahatéanjeun;teu ngantepmanehnanyandaktheekalawaneyelidsnya.
26Pikeunkucaraawewelacurlalakihijidibawaka sapotongroti:jeungawewezinahbakalmoropikeun kahirupanberharga.
27Nahaayajalmaanunyerepseuneudinadadana,sareng bajunahenteukaduruk?
28Nahaayaanunaékkanabatubarapanas,sarengsukuna henteukaduruk?
29Kitudeuianunyaahkapamajikanbatur;singsahawaé anunyabakdirinamoalayadosana.
30Jalma-jalmamoalnganggaphinaanumaling,upami anjeunnamalingpikeunnyugemakeunjiwananalika anjeunnalapar;
31Tapilamungeuskapanggih,manéhnakudumulangkeun tujuhkali;anjeunnabakalmasihansagalahartaimahna
32Tapisaha-sahaanujinahjeungawewemahteuboga pangarti;
33Bakaltatujeunghina;jeunghinaan-Namoaldipupus
34Sababsiriktehngamuknamanusa,kusababetajelema moalweléhnyesadinapoépamalesan
35Anjeunnamoalnganggaptebusannaonwaé;moal anjeunnaberistirahateusi,sanajanthougivesmanygifts.
BAB7
1Anaking,jagakecap-kecapabdi,sarengsimpenparentah abdisarenganjeun
2TurukanaparentahKami,supayahirup;sarenghukum abdisapertosbijipanonanjeun
3Beungkeutkeunkanaramo-ramoanjeun,tuliskeunkana papanhateanjeun.
4Ucapkeunkahikmah,Anjeuntehadiabdi;jeungnyebut pamahamankinswomanAnjeun:
5Sangkanmaranéhnangajagaanjeuntinaawéwéasing, tinamuhrimanuflatteretskukecapnya
6Pikeundinajandelaimahkuring,kuringningalitina lomarikuring,
7Sarengkuringningalidiantaraanusederhana,kuring ningalidiantaraparanonoman,saurangnonomananuteu ngarti.
8Ngaliwatanjalandeukeutjuru;sarenganjeunnaangkat kabumina,
9Dinasonten,dinasonten,dinawengihideungsareng poék:
10Geuskitutepangayahijiawewe,anggoanpalacuran, jeunglicikhate.
11(Manehnanyaringjeungbandel,sukunateucicingdi imahna
12Ayeunamanehnageusayadiluar,ayeunadijalan-jalan, jeungnungguandiunggaljuru)
13Kusababeta,manehnadicekel,terusdicium,bari ngadawuhkamanehna,baringaheureuyan.
14Abdigaduhkurbankarapihansarengabdi;poeieu kuringgeusmayarsumpahkuring.
15KusababetaKamikaluarnepunganmaneh,getol neanganbeungeutmaneh,geuskapanggih
16AriranjangKamigeusdihiaskulawontinalawon Mesir.
17Abdiparantosngawangikeunranjangabdikumur, gaharu,sarengkayumanis
18Hayu,hayuurangpinuhkukanyaahnepikaisuk:hayu urangngalipurdirikukanyaah
19Sababjelemahadeteuayadiimah,geusjauhtijalanna.
20Anjeunnanyandaksakantungartossarenganjeunna bakalsumpingkabumidinadintenanuditangtukeun
21Kuomongananaanulobapisan,manehnamaksakeun manehna,kubiwirnaanusanjung-sanjungmaksamanehna
22Anjeunnalangsungnyusulkaanjeunna,sapertossapi anunujudipeuncit,atanapisapertosanubodonuju ngabenerkeunkandang;
23Nepikahijipanahnembusati;lirmanukrurusuhan kanabubu,sartateunyahoyénétatéhpikeunhirupna.
24Kusababkitu,hebarudak,dengekeunkaKami,turatiatikanaomonganKami
25Hateulahnyimpangkanajalan-jalanna,ulahsesatdina jalan-jalanna
26Pikeunanjeunnaparantosngancurkeunseueuranutatu, bahkanseueurjalmakuatanudipaéhankuanjeunna
27Imahnajalankanaraka,turunkakamar-kamarmaot
BAB8
1Nahahikmahhenteuceurik?jeungpamahaman nempatkeunmudiksoranya?
2Manéhnanangtungdiluhurtempat-tempatluhur,dijalan ditempat-tempatjalan.
3Manehnangajeritdigapura-gapura,dilawangkota,di lawang-lawangasup
4Kaanjeun,ehlalaki,kuringnelepon;jeungsoraKamika putramanusa
5Ehurangbasajan,ngartihikmah,jeunganjeunfools,jadi anjeunbogahatépamahaman.
6Dangukeun;keurkuringbakalnyaritangeunaanhalalus teuing;jeungbubukabiwirmahbakalhalkatuhu
7Pikeunsungutabdibakalnyariosleres;jeungwickedness mangrupaabominationkanabiwirkuring
8SakabehomonganKamitehbener;ayananaonfroward atanapiperversediaranjeunna.
9Étasadayanajelaspikeunanungarti,sarenglerespikeun anumendakanpangaweruh
10TarimakeunparentahKami,lainperak;jeung pangaweruhtinimbangemaspilihan
11Pikeunhikmahleuwihhadetinimbangrubies;jeung sagalahalanubisadipikahayangteubisadibandingkeun jeungeta
12Kawijaksanaankuringcicingkalayankawijaksanaan, sarengmendakanpangaweruhngeunaanciptaananulicik.
13SieunkaPANGERANtehnyaahkakajahatan: kaangkuhan,kaangkuhan,jeungkalakuannujahat,jeung sungutanugoreng,kuKamibenci.
14NaséhattéhmilikKami,jeunghikmatanualus:Kami pangarti;Kuringbogakakuatan
15KuKamiraja-rajangarajaan,jeungparapangeran marentahkeunkaadilan
16KuKami,parapangerehjeungparagegeden,nepika sakabehhakimdibumi
17Abdinyaahkaanunyaahkaabdi;jeungjalmaanu neangankuringmimitibakalmanggihankuring
18Kabeungharansarengkahormatanayasarengabdi; hehehehe,richesawétjeungkaadilan
19BuahKamileuwihhadetibatanemas,tibatanemas murni;jeungpanghasilankuringtipérakpilihan
20Abdinujukanajalankabeneran,ditengah-tengahjalan pengadilan.
21SupayaanumikanyaahkaKami,kuKamibisa meunanghartabanda;sartakuringbakalngeusianharta maranéhanana.
22PANGERANkagunganabdidinaawaljalan-Na, sateuacanpadamelan-Natibaheula
23Kaulageusngadegtikalanggengan,timimitimimiti, atawasaacanbumiaya.
24Nalikateuayaanujero,abdidilahirkeun;nalikateuaya caimancuranupinuhkucai.
25Saméméhgunung-gunungdiadegkeun,saméméhpasirpasir,Kamigeusdilahirkeun
26Samentawisanjeunnahenteuacanngadamelbumi, atanapisawah,atanapilebuanupangluhurnadidunya.
27Nalikaanjeunnanyiapkeunlangit,kuringayadidinya: nalikaanjeunnanetepkeunkompasdinabeungeutcaianu jero
28Nalikaanjeunnangadegkeunmégadiluhur,nalika anjeunnanguatkeunsumber-sumberanujero.
29SabotMantennamaparinparentah-Nakalaut,supaya caiulahngalanggarparentah-Na,waktuMantenna ngadegkeundasar-dasarbumi.
30Teraskuringayadipayuneunanjeunna,sapertosanu digedékeunsarenganjeunna:sarengkuringsapopoe karesepna,gumbirasalawasnapayuneunanjeunna;
31Kabagjaandibumi-Na;sartadelightsabdiétakalayan putralalaki
32Kusababkitu,dengekeunkaKami,ehbarudak,sabab bagjajalma-jalmaanunuturkeunjalanKami
33Dangukeunparentah,singbijaksana,ulahnolak
34BagjajalmaanungupingkeunKami,unggaldintenna jagadigapurakuring,ngantosanditiang-tiangpanto kuring
35SingsahaanumanggihkaKami,bakalmeunanghirup, sartabakalmeunangsihkurniatiPANGERAN
36TapisingsahaanudosakaKami,nyaahkadirina sorangan;
BAB9
1Hikmahparantosngawangunbumina,anjeunnaparantos ngagalitujuhpilarna
2Manéhnageusmaéhansato;manéhnahathmixedanggur nya;manéhnaogégeusdilengkepanmejana
3Mantennangutusbudak-budakna;
4Sahaanusederhana,hayuanjeunnaangkatkadieu;
5Hayu,tuangrotiKami,sarenginumanangguranu parantosdicampurkeunkuKami
6Ninggalkeunanubodo,terashirup;jeunginditdinajalan pamahaman
7Singsahaanungageuingkeunjalmaanungahina,bakalan érasorangan,anungageuingkajalmajahat,bakalnajis dirinasorangan
8Tongngageuingkeunjelemanungahina,ulahnepika bencikamaneh;
9Pajarkeunkajalmaanuwijaksana,anjeunnabakal langkungwijaksana:Ajarjalmaanuadil,sarenganjeunna bakalnambahanpangaweruh.
10SieunkaPANGERANmangrupikeunawal kawijaksanaan;
11SababkuKami,poemanehbakaldipanjangkeun,jeung taun-taunhirupmanehbakalnambahan
12Lamunhidepjadiwijaksana,tangtubijaksanapikeun dirisorangan;
13Wanojagoblogtehgogorowokan,sederhana,teunyaho nanaon.
14Sababmanehnalinggihdilawangimahna,dinakorsidi tempat-tempatluhurkota,
15Pikeunngageropanumpanganulangsungjalanna: 16Sahaanusederhana,hayuanjeunnaangkatkadieu; 17Caianudipalingtehamis,jeungrotianudidaharku rusiahmatakngeunah.
18Tapianjeunnahenteuterangyénanumaotayadidinya; sartayénsémahnyaayadibojongnaraka
BAB10
1ParibasaSulemanAnakanuwijaksanangabungahkeun bapa,tapibudakanubodonyaétakasedihindungna 2Hartakajahatanteuayamangpaatna,tapikaadilan nyalametkeuntinamaot.
3PANGERANmoalngantepjiwajalmabenerkalaparan, tapiMantennangabuanghartajalmajahat
4Jalmaanuuruskuleungeunkendorbakalmiskin,tapi panangananurajinbakalbeunghar
5Anungumpulkeundinausumpanasnyaétaputraanu wijaksana;
6Berkahayadinasirahjalmabener,tapikekerasan nutupansungutjalmajahat
7Pangeling-elingkajalmabenerdiberkahan,tapingaran jalmajahatbakalburuk
8Jalmaanuwijaksanabakalnampiparéntah,tapijalma anubodobakalmurag.
9Singsatiajalannapasti,tapisingsahaanunyimpang jalannabakaldikenal
10Anukiceupanpanonmatakkanyenyerian,tapianubodo ngagogorengbakalmurag
11Bibitjalmabenertehsumurhirup,tapikakerasan nutupansungutjalmajahat.
12Kabenciannimbulkeunpasea,tapikanyaahnutupan sagaladosa
13Dinabiwirjalmaanubogapangarti,ayahikmah,tapi panyanggapikeuntonggongjalmaanuteungarti
14Jalmawijaksananyimpenpangaweruh,tapisungut jalmabodoampirancur.
15Kabeungharanjalmabeungharmangrupikeunkotaanu kuat,karusakananumiskinmangrupikeunkamiskinan
16Pagaweanjalmabenerbakalhirup,buahjalmajahat kanadosa
17Jalmaanutaatkanapituduhhirupayadinajalanhirup, tapijalmaanunolakteguranbakalsalah.
18Jalmanunyumputkeunkabenciankubiwirbohong, jeungnungucapkeunpitenah,etajelemabodo
19Dinalobanakecapteuhayangdosa,tapijalmaanu nahanbiwirnatéhwijaksana
20Lidahjalmabeneribaratpérakpilihan:hatéjalmajahat saeutikhargana
21Biwirjalmabenerngahakanlobajalma,tapijalmabodo maotkusababkakuranganhikmah
22BerkahPANGERAN,nungajadikeunbeunghar,teu nambahankasedih
23Pikeunjalmabodopikeunngalakukeunkajahatan,tapi jalmaanubogaakalmahbogahikmah
24Sieunkujalmajahatbakalkatarajang,tapikahayang jalmabenerbakaldikabulkeun.
25Sakumahaanginpuyuhngaliwat,jalmajahatmoalaya deui,tapijalmabenermangrupikeunyayasananulanggeng
26Sapertoscukakanahuntu,sarengsapertoshaseupkana panon,kituogéanukedulpikeunanungutusanjeunna
27SieunkaPANGERANmanjangkeunumur,tapitauntaunjalmajahatbakaldisingkat.
28Harepanjalmabenerbakalkabungahan,tapiharepan jalmajahatbakalmusnah.
29JalanPANGERANmangrupikeunkakuatanpikeun jalmaanujujur,tapijalma-jalmaanungalakukeun kajahatanbakalcilaka
30Jalmabenermoaldileungitkeun,tapijalmajahatmoal nyicinganbumi
31Bibitjalmabenerngahasilkeunhikmah,tapilétahanu jahatbakaldipotong
32Biwirjalmabenerterangnaonanudipikanyaah,tapi sungutjalmajahatnyarioskeunanumurka.
BAB11
1NeracapalsutehkakeuheulkaPANGERAN,tapi timbangananuadiltehpikabungaheun-Na
2Lamunkareueusdatang,mangkadatangéra,tapinuhina ayahikmah
3Kajujuranjalmajujurbakalnungtunaranjeunna,tapi kajahatanjalma-jalmadurhakabakalngancurkeun aranjeunna
4Kabeungharanmoalayamangpaatnadinadintenmurka, tapikaadilannyalametkeuntinamaot.
5Kabeneranjalmasampurnabakalngabenerkeunjalanna; 6Kabeneranjalma-jalmajujurbakalnyalametkeun aranjeunna,tapijalma-jalmadurhakabakalkatangkepku kajahatansorangan
7Lamunjalmajahatmaot,harepananabakalmusnah,sarta harepanjalmajahatmusnah.
8Jalmabenerdibébaskeuntinakasulitan,jeungjalmajahat datangkatempatna
9Anumunafikkusungutnangancurkeuntatanggana,tapi kupangaweruhnajalma-jalmaleresbakaldibébaskeun
10Lamunjalmabenermakmur,kotabungah,jeunglamun jalmajahatbinasa,ayanungagorowok.
11Kuberkahjalma-jalmajujur,kotadiluhurkeun,tapi digulingkeunkusungutjalmajahat
12Jalmaanuteubogahikmat,ngahinakabatur,tapijalma anubogaakalmahcicingeun
13Jalmatukanggoblogngungkabkeunrusiah,tapijalma anusatiamahnyumputkeunperkara.
14Lamunteuayanaséhat,jalma-jalmabakalrubuh,tapi dinalobanapanaséhatayakasalametan
15Anungajaminkaurangasing,pastibakalkabeneran.
16Wanojabageurnahankahormatan,lalakikuatnahan kabeungharan.
17Jalmaanuwelasasih,nyaahkadirinasorangan;
18Jalmajahatmigawepagaweananubohong,tapianu nebarkabeneranbakalmeunangganjarananupasti
19Sapertoskabenerannujukanakahirupan,kituogéanu ngudagkajahatanngudagkanamaotnanyalira
20Jalma-jalmaanumurkahaténamahpikabetaheunka PANGERAN,tapijalma-jalmaanujujurdinajalannamah pikabungaheun
21Sanaospananganpatepang,anujahatmoaldihukum, tapiturunananusolehbakaldibébaskeun
22Ibaratpermataemasdinakongkolakbabi,kitudeui awewegeulisanuteubogabudi.
23Kahayangnajalmabenernganalus,tapiharepanjalma jahatnyaétaamarah
24Ayaanupaburencay,tapibeukinambahan;jeungaya nunahanleuwihtianuminuhan,tapicondongkana kamiskinan
25Jalmaanumerdikabakaljadigemuk,anunyirambakal disiramsorangan.
26Anunahangandum,bakaldikutukkujalma-jalma; 27Singgetolnyiarkahadean,bakalmeunangkahadean; 28Singpercayakanakabeungharannabakalrubuh,tapi jalmabenerbakalmekarlirdahan
29Singsahanungagangguimahnabakalkabawaangin, jeungnubodobakalngawulakanubijaksana
30Buahjalmasolehtehtangkalkahirupan;jeungmanéhna nuwinnethjiwaanuwijaksana.
31Nya,jalmabenerbakaldibalesdibumi,langkunglangkungjalmajahatsarengdosa
BAB12
1Singsahaanumikacintakanapangajaran,mikacintakana pangaweruh;
2Jalmaanubageurbakalmeunangsihkurniati PANGERAN,tapijalmajahatbakaldihukum.
3Manusamoaldiadegkeunkukajahatan,tapiakarjalma benermoalgoyah
4Wanojaanusolehtehmakutapikeunsalakina,tapianu matakwirangmahibaratbusukdinatulangna
5Pikiranjalmabenerbener,tapinaséhatjalmajahatnyaéta tipudaya.
6Omong-omongjalmajahatkudungadagoangetih,tapi jalmajujurbakalnyalametkeunmaranehna
7Jalmajahatdigulingkeun,teuayadeui,tapiimahjalma benerbakaltetep
8Jalmaanudipujikukawijaksanaanna,tapianujahat haténabakaldihina.
9Anudihina,anubogabudak,leuwihhadetibatananu ngajenandirinasorangan,teubogaroti
10Jalmabenernganggapnyawasatogalakna,tapikaasihasihjalmajahattehkejem
11Anungolahtanahnabakalwaregkuroti;
12Jalmajahatmikahayangjaringjalmajahat,tapiakar jalmabenerngahasilkeunbuah
13Jalmajahatkajebakkukajahatanbiwirna,tapijalma benerbakalkaluartinakasusah.
14Jalmabakalwaregkukahadeankubuahsungutna, sarengganjarantinaleungeunmanusabakaldipasihanka anjeunna.
15Jalanjalmabodobenerdinapanonnasorangan,tapising sahaanungaregepkeunnaséhatanubijaksana.
16Kaambeknajelemabodogeusterang,tapijalmapinter nutupanaib
17Singsahaanunyaritabener,nembongkeunkabeneran, tapisaksipalsutehbohong.
18Ayanungomongnalirpedang,tapilétahjalma wijaksanatéhmatakcageur
19Biwirbebeneranbakalditetepkeunsalamina,tapilétah bohongngansakedap
20Tipuanayadinamanahjalma-jalmaanungabayangkeun kajahatan;
21Jalmabenermoalayakajahatan,tapijalmajahatbakal pinuhkukajahatan.
22BiwirbohongtehkakeuheulkaPANGERAN,tapi jalma-jalmaanubener-benernyaahkaMantenna
23Jalmaanuwijaksananyumputkeunpangaweruh; 24Leungeunanurajinbakalngawasaanpamaréntahan, tapianumalaskedahdiupah
25Kasedihdinamanahmanusamatakngabengkokkeun, tapiucapananualusmatakbungah.
26Jalmabenerleuwihunggultibatur,tapijalanjalma jahatngagoda
27Jalmaanumalesteungadaharbarang-baranganudiburu, tapihartajalmaanurajinmahhargana
28Dinajalankabeneranayakahirupan;jeungdijalanna teuayamaot
BAB13
1Anakanuwijaksanangupingkeunpiwurukbapana,tapi anunyenyekelteungadengekanapapatah.
2Manusabakalngahakanaluskubuahsungutna,tapijiwa jalmaanudurhakabakalngadaharkekerasan
3Singsahaanungajagasungutnangajagahirupna;
4Jalmaanukedulhayangpisan,tapiteuboganaon-naon;
5Jalmabenerhatengabohong,tapijalmajahatmatak pikareueuseun,matakéra.
6Kabeneranngajagajalmaanujujurdinajalanna,tapi kajahatanngagulingkeunjalmaanudosa
7Ayanungajadikeundirinabeunghar,tapiteuboga nanaon;
8Tebusanpikeunnyawamanusanyaétakabeungharanna, tapijalmamiskinhenteungadéngépanyangka.
9Caangnajalmabenerbungah,tapilampujalmajahat bakaldipareuman
10Ngankukareueustimbulpasea;
11Kakayaananudimeunangkeunkusia-siabakalsuda, tapianungumpulkeunkupagawéanbakalnambahan
12Harepananuditundamataknyerihaté,tapilamun kahayangnadatang,étatangkalkahirupan
13Singsahaanungahinakanapangandikabakaldibasmi;
14Hukumjalmawijaksanamangrupikeunsumber kahirupan,pikeunngajauhantinajiretmaot
15Pamahamananuhademerekahadean;
16Unggaljalmawijaksanangalaksanakeunpangaweruh, tapianubodomukakeunkabodoanana
17Utusananujahatnandangankajahatan,tapiutusananu satianyaétakaséhatan.
18Kamiskinansarengérabakalayapikeunjalmaanu nolakpangajaran;
19Kahayanganukacumponantéhamispikeunjiwa,tapi étajijikpikeunjalmabodopikeunnyingkahtinakajahatan
20Singsahajalma-jalmapinterbakaljadiwijaksana;
21Kajahatanngudagjalmadosa,tapikajalmabenerbakal dibales
22Jalmaanuhadenitipkeunwarisankaanak-anakna;
23Seueurtuangeunanuayadikebonanumiskin,tapiaya anuancurkusababteuayapengadilan
24Singsahaanuteuweléhnyaahkaanakna,nyaahka anakna;
25Jalmabenerdaharnepikanyugemakeunjiwana,tapi beuteungjalmajahatbakalkakurangan.
BAB14
1Unggalawéwéwijaksanangawangunimahna;
2Jalmaanuhirupnajujur,sieuneunkaPANGERAN,tapi jalma-jalmaanumurtaddinajalan-jalannangahinakeun Mantenna
3Dinasungutjalmabodoayarodkareueus,tapibiwir jalmawijaksanabakalngajagaaranjeunna.
4Dimanateuayasapi,kandangnaberesih,tapiku kakuatansapimahlobapisan
5Saksianusatiamoalbohong,tapisaksibohongbakal bohong
6Jalmaanunyenyekelnyiarhikmah,tapiteukapendak; 7Hindarkeuntipayuneunjalmaanubodo,upamianjeun henteuterangdinabiwirpangaweruhanjeun
8Kawijaksanaanjalmaanuwijaksananyaétangartikana jalanna,tapikabodoanjalmaanubodonyaétatipudaya
9Jalma-jalmanubodongajejekdosa,tapidiantarajalma benerayasihungan.
10Hatenyahokagorengansorangan;jeungmuhrimdoth teuintermeddlejeungkabagjaan-Na
11Baitjalmajahatbakaldirugrugkeun,tapikemahjalma jujurbakalmekar
12Ayajalananukatingalinalerespikeunmanusa,tapi tungtungjalannanyaétajalanmaot.
13Malahdinaseurihatétéhsedih;jeungtungtung kabungahanétatéhbeurat
14Jalmaanumundurdinahaténabakalpinuhkujalanna sorangan,sarengjalmaanubageurbakalpuaskudirina sorangan
15Anusederhanapercayakanasagalaomongan,tapi jalmaanuwijaksananingalikanajalanna
16Jalmaanuwijaksanasieuneun,terasnyingkahtina kajahatan,tapianubodongamuk,sarengyakin.
17Jalmaanuambek-ambekanbakalkabobodo,jalmaanu jarahatbakaldibenci
18Anusederhanabakalngawariskeunkabodoan,tapianu bijaksanadipasihanpangaweruh
19Nujahatsujudkanuhade;jeungnujahatdiGerbangnu soleh.
20Numiskinmahdipikanyaahkutatangganasorangan, tapinubeungharmahlobabaturna
21Singsahaanungahinakabatur,bakalandosa; 22Nahamaranehnateusalahanungarencanakeun kajahatan?tapirahmatjeungbebeneranbakaljadipikeun maranéhananaanudevisealus.
23Dinasagalapagaweanayakauntungan;
24Mahkotajalmawijaksananyaétakabeungharanana,tapi kabodoanjalmabodonyaétakabodoan.
25Saksianuleresnyalametkeunjiwa,tapisaksianu bohongnyariosbohong.
26DinakasieunankaPANGERANayakayakinananu kuat,sarenganak-anaknabakalayatempatpangungsian
27SieunkaPANGERANtehsumberkahirupan,pikeun nyingkahtinabubupati.
28Dinalobanajalmaayakahormatanraja,tapidina kakuranganjalmaayakaruksakanpangeran
29Jalmaanuleuleuyamarahmahgedepangartina,tapinu buru-burusumangetngaluhurankabodoan
30Hateanuséhatnyaétakahirupandaging,tapidengkianu buruktinatulang
31Singsahaanungatindeskanumiskin,nyaahkanu nyiptakeunana,tapisingsahaanungajenankaMantenna, mikawelaskanumiskin
32Jalmajahatdiusirkukajahatanna,tapijalmabener ngarep-ngarepkanamaotna.
33Kawijaksanaantetepdinamanahjalmaanuboga pangarti,tapianuayaditengah-tengahjalmabodobakal terang.
34Kabeneranngaluhuranbangsa,tapidosamangrupikeun hinaanpikeunjalma-jalma
35Karunyarajakaabdianuwijaksana,tapimurka-Naka jalmaanunimbulkeunéra
BAB15
1Walerananulemahlembutngaleungitkeunamarah;
2Lidahjalmawijaksanangagunakeunpangaweruhanu bener,tapisungutjalmabodongaluarkeunkabodoan
3PanonPANGERANayadiunggaltempat,ningalinu jahatjeungnuhade
4Letahanusehattehtangkalkahirupan,tapikalakuananu jahatdijeronangarusakjiwa.
5Jalmabodonganggaphinakanapangajaranbapana;
6Diimahjalmabenerayalobaharta,tapidinahasiljalma jahatayakasusah.
7Biwirjalmawijaksananyebarkeunpangaweruh,tapihaté jalmabodohenteukitu
8Pangorbananjalma-jalmajahattehkakeuheulka PANGERAN,tapipangdoajalma-jalmajujurmah pikabungaheun
9JalanjalmajahattehkajijikankaPANGERAN; 10Jalmaanunyimpangkanajalannabakalpikasieuneun;
11Narakajeungkaruksakanayadipayuneun PANGERAN;
12Jalmaanunyenyekelteumikanyaahkaanunyaah,sarta moalnyaahkanubijaksana
13Hateanugumbiramatakgumbira;
14Hatejalmaanubogaakalmahneanganpangaweruh, tapisungutjelemabodongadaharkabodoan
15Sakurpoéanjalmasangsaratéhjahat,tapijalmaanu bageurhaténamahsoktarapti
16LeuwihhadesaeutikjeungsieunkuPANGERANti batanhartagedejeungkasusah.
17Leuwihhadetuangeunbuburanuayakaasih,tibatan sapianukatugenahsarenghatena
18Jalmaanuambek-ambekannimbulkeunpasea;
19Jalanjalmakedullirpagercucuk,tapijalanjalmabener ditataan
20Anakanuwijaksanangabungahkeunbapa,tapijalma anubodongahinaindungna
21Kabodoantehkabungahanpikeunjalmaanuteuboga hikmat,tapijalmaanubogaakalhirupnajujur
22Tanpanaséhat,maksudnakuciwa,tapikuseueurna penaséhataranjeunnamapan
23Hijijalmabungahkujawabantinasungutna,sareng kecapanudiucapkeundinawaktosna,kumahasaéna!
24Jalanhirupanuluhurpikeunanuwijaksana,supados anjeunnatiasaangkattinanarakaanuhandap
25PANGERANbakalngancurkeunimahjalmareueus, tapibakalngadegkeunwateswatesranda.
26Pikiranjalma-jalmajahatmangrupikeunkajahatanka PANGERAN,tapikecap-kecapanumurnimangrupikeun kecapanupikaresepeun.
27Jalmaanusarakahkanakauntungan,ngagangguimahna; tapisingsahaanumembencihadiahbakalhirup
28Hatéjalmabenermikirpikeunngajawab,tapisungut jalmajahatngaluarkeunanujahat.
29PANGERANjauhtijalmajahat,tapiMantenna ngadangudoajalmabener.
30Cahyapanonngabungahkeunmanah,jeungkawartaanu hadematakngagemukkeuntulang
31Ceulianungadengekanateguranhirup,tetepayadi antaraanubijaksana.
32Singsahaanunolakkanapangajaran,nyaahkadirina sorangan,tapianungadengekanateguranmeunang pangarti
33SieunkaPANGERANtehpituduhhikmah;jeung saméméhkahormatantéhhumility.
BAB16
1Tatan-tataanmanahmanusa,jeungjawabanbasa,ti PANGERAN
2Sakabehjalanmanusamahberesihkudirinasorangan; tapiPANGERANmenimbangroh-roh
3PasrahkeunpadamelananjeunkaPANGERAN,sareng pikirananjeunbakalditetepkeun.
4PANGERANparantosngadamelsagalahalpikeun Mantenna,bahkananujahatpikeundintenanujahat
5Sakuranureueusmanah,kajahatanPANGERAN;
6Kuwelasasihjeungkabeneran,kajahatandibersihkeun, jeungkukasieunkaPANGERAN,jalma-jalmajauhtina kajahatan.
7LamunjalanmanusanyenangkeunPANGERAN,malah musuh-musuhnadidama-damajeungMantenna
8Leuwihhadesaeutikkalayankabenerantibatanhasil gedetanpahak
9Hatemanusangarencanakeunjalanna,tapiPANGERAN maréntahkeunléngkah-léngkahna.
10Hukumanilahiayadinabiwirraja:sungutnahenteu ngalanggarhukum
11Timbangananuadilsarengtimbangankagungan PANGERAN;
12Kajahatankuraja-rajatehkajijidna,sababtahtatehgeus diadegkeunkukaadilan.
13Biwiranuadilmatakpikabungaheunraja-raja;jeung maranehnacintamanéhnanuspeaksbener
14Bendunarajaibaratutusanmaot,tapijalmawijaksana bakalnenangkeunana
15Dinacahayabeungeutrajaayakahirupan;sartani'matNaibaratmegatinahujanahir.
16Leuwihhademeunanghikmahtibatanemas!jeung meunangpamahamantinimbangdipilihtipérak!
17Jalanrayajalmajujurnyaétanyingkahtinakajahatan, anungajagajalannangajagajiwana
18Kaangkuhanmendahuluiancur,dankesombongan mendahuluikejatuhan.
19Langkungsaepikeunrendahatisarengjalmaanuhina, tibatanngabagihartarampasansarenganusombong
20Singsahaanungurusperkarakalawanwijaksanabakal manggihanuhade,sartasingsahaanupercayaka PANGERAN,bagjamanehna.
21Jalmawijaksanabakaldisebutwijaksana;
22Pangertianmangrupikeunsumberkahirupanpikeunanu gaduhéta,tapipangajarananubodomangrupikeun kabodoan
23Hatejalmawijaksanangajarkeunsungutna,jeung nambahanpangaweruhkanabiwirna.
24Kecap-kecapanupikaresepeunsapertossayangmadu, amiskanajiwa,sarengkaséhatankanatulang.
25Ayajalananukatingalinalerespikeunmanusa,tapi tungtungnajalannamaot
26Jalma-jalmaanungeureuyeuhnyaahkadirinasorangan; pikeunsungut-Nacravethetamanéhna.
27Jalmajahatngagalikajahatan,sarengdinabiwirnaaya seuneuanungaduruk
28Jalmaanubalangsaknimbulkeunpasea;
29Jalmaanutelengesngarayubatur,ngarahkajalananu teuhade.
30Mantennanutuppanonnapikeunngarancanghal-hal anunyimpang;
31Sirahanubuluantéhmakutakamulyaan,lamun kapanggihdinajalankabeneran
32Singsabarambekleuwihhadetibatannugagahperkasa; jeungmanéhnanumaréntahsumanget-Natimanéhnanu nyokotkota
33Undidilungsurkeunkanapangkonan;tapisakabeh disposingetatehPANGERAN.
BAB17
1Leuwihhadesapotonggaringjeungsepi,tibatanimah pinuhkukurbanjeungpasea
2Budakanuwijaksanabakalmarentahkaanakanumatak éra,sartabakalmeunangbagiantinawarisandiantara dulur-dulur
3Kokolotpikeunpérak,tungkupikeunemas,tapi PANGERANngujihaté
4Jalmajahatngaregepkeunbiwirpalsu;jeungtukang bohongméréceulikanalétahbangor.
5Singsahaanumoyokkanumariskin,nyaahkaNu Nyiptakeun-Na,jeungnugumbiradinamusibahmoalluput dihukum.
6Anak-anaktehjadimakutaparasepuh;jeungkamulyaan barudaktéhbapanamaranéhanana
7Omongananualusmoaljadijelemabodo:leuwihkurangnabiwirbohongjadipangeran
8Anugrahlirbatupermatadimatajalmaanubogana;
9Anunutupankajahatannarékahanpikeunmikanyaah; tapianungulang-ngulanghijiperkaramisahkeun babaturanana
10Teguranleuwihhadekajalmawijaksana,tibatan saratustamparankajelemabodo
11Jalmajahatnganhayangbarontak;
12Hayuhijibiruangdirampokanaknapapanggihhiji lalaki,tinimbanghijibododinakabodoan
13Singsahaanungabaleskajahatankanakasaéan,anu jahatmoalundurtiimahna.
14Awal-awalnapacogrégantéhsiganungaluarkeuncai;
15Singsahaanungabenerkeunanujahat,anungahukum kaanubener,duananaogekajijikeunkaPANGERAN
16Naonsababnaayahargadinaleungeunjelemabodo pikeunmeunangkeunhikmah,padahalmanehnateuboga hate?
17Babaturanmikanyaahunggalwaktu,jeungdulur dilahirkeunpikeunkasusah.
18Jalmaanuteubogapangartinyampeurkeunleungeun, jadijaminandihareupeunbaturna
19Mantennaresepkanakajahatan,anuresepkanapasea, sarenganungaluhurkeungapurana,milarikarusakan.
20Singsahaanuhatenanajis,moalmanggihalus,jeung anubogalétahmurkabakalnandangankajahatan.
21Anungalahirkeunjalmabodobakalkasedih,sareng bapaanubodomoalayakabagjaan
22Hateanugumbirabisajadiubar;
23Jalmajahatnyokothadiahtinadadapikeun nyimpangkeunjalankaadilan
24Hikmahayadipayuneunanugaduhpangertian;tapi panonbodoayaditungtungbumi
25Anakanubodo,matakpikasediheunkaramana,kasedih pikeunanungalahirkeunana.
26Ngahukumjalmaadilogeteuhade,atawaneunggeul pangeranpikeunadil
27Jalmaanubogapangaweruhnyumponankecap-kecapna; 28Malahjelemabodo,lamuncicingeun,dianggap wijaksana,jeunganunutupbiwirnadianggapjalmaanu bogaakal.
BAB18
1Kukahayangna,lalaki,sanggeusmisahkeundirina, néanganjeungcampurjeungsagalahikmah
2Jalmabodohenteuresepkanapangertian,tapihaténa tiasamendakandiri
3Lamunjalmajahatdatang,datangogehina,jeunghinaan 4Kecap-kecaptinasungutmanusalircaianujero,sareng sumberhikmahsapertoswalungananungalir
5Teuhadenarimajalmajahat,ngagulingkeunnubener dinapangadilan.
6Biwirjalmabodoasupkanapasea,jeungsungutna ngageroanditémbak
7Bibitjalmabodobakalngancurkeundirina,sareng biwirnamangrupikeunjebakanjiwana
8Omongantukanggogorowokanibarattatu,nepikajero beuteung.
9Jalmaanumalesdinapagaweananaogesadulurjeung jelemaanungancurkeun
10AsmaPANGERANtehmunaraanukuat;
11Kabeungharanjalmabeungharmahkotanaanukuat, jeungkuanggapananalirtembokluhur
12Samemehkabinasaan,manahmanusatehsombong, jeungsamemehkahormatannyaetakarendahan
13Singsahaanungawalersamemehkadenge,etateh kabodoanjeungkawiwirangan.
14Rohmanusabakalnahankalemahanana;tapisumanget tatusahanubisananggung?
15Hatejalmawijaksanameunangpangaweruh;jeungceuli nuwijaksananéanganpangaweruh
16Anugrahhijijalmangajadikeuntempatpikeunanjeunna, sarenganjeunnabakaldibawakapayuneunjalma-jalma anuhébat
17Jalmaanumimitidinahalsorangansiganaadil;tapi tatangganadatangjeungneanganmanehna
18Undi-undingaleungitkeunpasea,jeungngabagiantara nukawasa.
19Saduluranugeloleuwihhesedimeunangkeuntibatan kotaanukuat,jeungpaseaibaratpalang-palangpuri
20Beuteunglalakibakalwaregkubuahsungutna;jeung kunambahananabiwirnabakalanjeunnakaeusi
21Maotjeunghirupayadinakakawasaanlétah,jeungnu mikanyaahnabakalngadaharbuahna.
22Anumanggihpamajikan,bakalmeunangkasaean,sarta meunangkahadeantiPANGERAN.
23Numariskinnganggur;tapinubeungharngajawab kasar
24Jalmanubogababaturankudunyaahkadirina;
BAB19
1Leuwihhadejalmamiskinanuhirupnasatia,tibatan jalmaanubiwirnamurka,sartabodo
2Oge,yenjiwatanpapangaweruh,etateuhade;jeung manéhnanuhastethjeungsuku-Nasinneth
3Kabodoanmanusanyimpangkeunjalanna,sarenghaténa guligahngalawanPANGERAN.
4Kabeungharanngajadikeunlobababaturan;tapinu miskindipisahkeunjeungtatanggana
5Saksipalsumoalluputdihukum,jeungnungomong bohongmoalluput
6Seueuranubakalnyuhunkeunkahadeantipangeran, sarengunggaljalmajantensobatpikeunanumasihan hadiah
7Saderek-saderekanumariskinbencikaanjeunna, langkung-langkungupamisobat-sobatnangajauhan anjeunna?Anjeunnangudagaranjeunnakalayankecap, tapiaranjeunnahoyonganjeunna
8Singsahaanumeunanghikmah,nyaahkadirina sorangan;
9Saksipalsumoalluputdihukum,jeungnungomong bohongbakalbinasa.
10Kasenanganhenteupantespikeunanubodo;leuwih saeutikpikeunhambabogakakawasaankapangeran 11Kawijaksanaanjalmanundaamarahna;turéta kamulyaanpikeunngaliwatantransgressiona
12Bendurajalirsingangagulugur;tapinikmat-Naliribun dinajukut.
13Anakanubodo,karunyaanbapana,jeungpaseati pamajikantéhterus-terusan
14Imahjeunghartabandawarisankaruhun,pamajikananu bijaksanamahtiPANGERAN
15Kemalesanmatakbobojero;jeunghijijiwa dianggurkeunbakalsangsaralapar.
16Singsahanurutkanaparentah,ngajagajiwana;tapising sahaanungahinakeunkalakuananabakalpaeh
17Singasihkanumiskin,nginjeumkeunkaPANGERAN; sarenganuparantosdipasihkeunanjeunnabakalmayar deuikaanjeunna.
18Tekenananakanjeunsalamiayaharepan,sarengulah ngantepkeunjiwaanjeunpikeunceurik
19Jalmaanuambek-ambekanbakalnandanganhukuman; 20Dangukeunpiwuruk,turtarimakeunpiwuruk,sangkan jadibijaksanadinaahirjaman
21Ayalobaalatdinahatémanusa;Sanajankitu,piwuruk PANGERAN,anubakaltetep
22Kahayangnajalmanyaétakahadeanna,sarengjalma miskinlangkungsaétibatantukangbohong.
23SieunkaPANGERANbakalhirup;anjeunnamoal didatangankujahat
24Jalmaanumalasnyumputkeunleungeunnadinadadana, moalnepikadiasupkeundeuikanasungutna
25Pukulanjalmaanungahina,anusederhanabakal waspada:sarengtuduhkeunanugaduhakal,sareng anjeunnabakalngartospangaweruh
26Anungabobodobapana,ngusirindungna,nyaetaanak anumatakwirangjeungmawahina.
27Anaking,lirenngupingkeunpiwurukanunyababkeun kasalahantinakecap-kecappangaweruh
28Saksianujahatngahinakanahukum,sarengsungut jalmajahatngahakankajahatan
29Hukumandisiapkeunpikeunjalmaanungahina,sareng belangpikeuntonggongjalmabodo
BAB20
1Anggurtehtukangmoyok,inumannukuatngamuk:sing sahabaeanukatipukuetamahmoalbijaksana.
2Sieunkarajalirsingaanungagero,singsahaanu ngajurungkeunambekna,dosakadirinasorangan
3Hijikahormatanpikeunjalmalirentinapasea,tapi unggalbodobakalcampur
4Nukedulmoalngabajakkusababtiis;kitunaanjeunna bakalmentadipanén,sartateubogananaon.
5Naséhatdinahatémanusaibaratcaijero;tapijalmanu bogapamahamanbakalnariketakaluar
6Seuseueurnajalmabakalngumumkeunkasaéanmasingmasing:tapijalmaanusatiasahaanutiasamendakan?
7Jalmaadilhirupnasatia,anak-anaknadiberkahan sanggeusanjeunna.
8Rajaanulinggihdinatahtapangadilan,ngabubarkeun sagalakajahatankupanonna
9Sahaanubisangomong,Kamigeusberesihhatékuring, Kamiberesihtinadosakuring?
10Rupa-rupatimbangan,rupa-rupaukuran,duananasarua kajijikeunkaPANGERAN.
11Malahmurangkalihtiasaterangtinakalakuanana,naha karyanasuci,sarengnahaleres
12Ceulianungupingjeungpanonanuningali,duananaku PANGERANgeusdijieun
13Ulahbogohkasare,ulahnepikakamiskinan;buka panonanjeun,sartaanjeunbakalwaregkuroti.
14Teunanaon,teunanaon,ceuknumeuli,tapilamungeus indit,tuluyngagungkeun
15Ayaemassarengseueurbatupermata,tapibiwir pangaweruhmangrupikeunpermataanuberharga
16Candakjubahnaanujantenjaminanpikeunurangasing, sarengtangtoskeunanjeunnapikeunawéwéasing.
17Rotitipudayaanuamispikeunmanusa;tapisaterusna sungutnabakalngeusigravel.
18Sakurtujuanditetepkeunkunaséhat,sarengkunaséhat anuhadé,perang
19Singsahajalmaanugogorowokanngungkabkeunrusiah; 20Singsahaanunyumpahankabapaatawakaindungna, lampunabakalpareumeundinapoeknupoek
21Hijipusakabisameunanggancang-gancangdinamimiti; tapitungtungnamoaldiberkahan
22Ulahngomong,Kamibakalmaleskajahatan;tapi antosankaPANGERAN,sartaanjeunnabakal nyalametkeunanjeun
23Beurat-beuratanurupa-rupatehkakeuheulka PANGERAN;sartakasaimbanganpalsuteualus.
24LalakonmanusatehtiPANGERAN;kumahalalakibisa ngartijalansorangan?
25Ieujeratpikeunjalmaanungahakananusuci,sareng saatosikrarpikeunnaroskeun.
26Rajaanuwijaksanangaburak-barikjalmajahat,sarta ngagiringkeunrodana.
27RuhmanusatehnyaanganPANGERAN,maluruh sakujurjerobeuteung
28Kaasihjeungkabeneranngajagaraja,tahta-Na ditangtayungankuwelasasih.
29Kamulyaanlalakingoranyaétakakuatanana,sareng kaéndahanparasepuhnyaétasirahkulawu
30Tatuanukabiruyunganngabersihkeunanujahat,kitu ogébelangdinabeuteung
BAB21
1HatérajaayadinapananganPANGERAN,lircai walungan;
2Sakurjalanmanusaleresdinapandangannasorangan, tapiPANGERANngémutanmanah.
3Ngalakukeunkaadilanjeungkaadilanleuwih dipikanyaahkuPANGERANtibatankurban
4Panempoananuluhur,hateanusombong,anungabajak jalmajahat,mangrupikeundosa
5Pikiranjalmagetolnganukurlobapisan;tapiunggal jalmaanuburu-burunganukurhoyong.
6Hartakakayaankulétahbohongnyaétakasombongan anudibulak-balikkujalmaanunarékahanmaot
7Anurampogjalmajahatbakalngancurkeunaranjeunna; sababnolakngalakukeunjudgment
8Kalakuanmanusatehnyimpangjeunganeh,tapipikeun jalmamurni,pagaweananabener.
9Leuwihhadecicingdipojokloteng,tibatanjeung awewepaseadiimahlega
10Jiwajalmajahatmikahayangkanakajahatan;
11Lamunnungahinadihukum,nubasajanjadibijaksana;
12Jalmabenermahbijaksananganggapimahjalmajahat, tapiAllahnumpesjalmajahatkukajahatanmaranéhanana.
13Singsahaanungabeubeutkeunceulinakanapanyambat jalmamiskin,manehnaogebakalceuriksorangan,tapi moalkadenge.
14Anugrahanudirahasiahkeunmaéhanamarah; 15Kabagjaanpikeunjalmaadilpikeunngalakukeun kaadilan,tapikabinasaanbakalkabinasakeunpikeunanu ngalakukeunkajahatan
16Jalmaanunyimpangtinajalanpangartibakaltetepaya dinajamaahanumaot.
17Anuresepkanakasenanganbakaljadijalmamiskin, anumikacintaanggurjeungminyakmoalbeunghar.
18Nujahatbakaljaditebusanpikeunjalmabener,jeung nudurhakapikeunnubener
19Leuwihhadecicingdigurunkeusik,tibatanjeung aweweambek-ambekan.
20Ayahartaanudipikahoyongsarengminyakdibumianu bijaksana;tapijelemabodoméakkeunetanepi
21Singsahaanunuturkeunkabeneranjeungkaasih,bakal meunanghirup,kabeneran,jeungkahormatan
22Jalmaanuwijaksananarajangkotaanugagahperkasa, ngancurkeunkakuatankapercayaanana
23Singsahaanungajagasungutjeunglétahnangajaga jiwanatinakasusah.
24Jalmaanusombongjeungangkuhtehngaranna,anu murkakareueus
25Kahayanganumalesmaehanmanehna;pikeun leungeun-Nanolakkuli.
26Mantennamikanyaahsapopoe,tapijalmabenermere jeungteunyaah.
27Kurbanjalma-jalmajahattehpikasieuneun,leuwihleuwihdeui,lamunanjeunnamawaetakalawanpikiran jahat?
28Saksipalsubakalbinasa,tapijalmaanungadéngékeun omonganana
29Jalmajahatmaksakeunbeungeutna,tapipikeunjalma jujur,anjeunnangaturjalanna
30Teuayahikmat,teuayapangarti,teuayanaséhat ngalawanPANGERAN.
31Kudageusdisiapkeunpikeunperang,tapikasalametan tiPANGERAN
BAB22
1Ngarananualusleuwihhademilihtibatankabeungharan gede,jeungmikanyaahtibatanperakjeungemas
2Nubeungharjeungnumiskinpatepang,PANGERANnu nyiptakeunana.
3Jalmaanuwijaksananingalikajahatan,teras nyumputkeundirina;
4KuasorjeungsieunkaPANGERAN,ayakabeungharan, kahormatan,jeungkahirupan
5Durijeungjeratayadinajalanjalmaanumurtad;sing sahaanungajagajiwanabakaljauhtieta.
6Ngalatihmurangkalihdinajalananusakudunadituju: sarengnalikaanjeunnasepuh,anjeunnamoalnyimpang tinaéta.
7Nubeungharngerehkanumiskin,nunginjeummah budaknanumereinjeuman
8Singsahaanunebarkajahatanbakalngalakeunkarugian, sarenggadaamarahnabakalgagal
9Singsahaanubarogapanonbakaldiberkahan;sabab anjeunnamasihanrotinakaanumiskin.
10Usiranunyenyeuri,tangtupasea;enya,paseajeung hinabakaleureun
11Singsahaanumikacintakanakasucianmanah,ku karanabiwirna,rajabakaljadisobatna
12PanonPANGERANngajagapangaweruh,sarta anjeunnangaragragkeunkecap-kecapanungalanggar.
13Ceuknukedul,"Ayasingadiluar,kuringbakal dipaehandijalan-jalan"
14Bibitawewe-aweweahengtehlianganujero:singsaha anudipikareueuskuPANGERANbakaltumibakadinya 15Kabodoankabeungkeutdinamanahbudak;tapirod koreksibakalngajalankeunetajauhtimanéhna
16Singsahaanungatindeskanumiskinpikeunnambahan hartana,anumerekanubeunghar,tangtubakalkalaparan 17Tundukkeunceuli,dengekeunomonganjalma wijaksana,jeungterapkeunmanahmanehkana pangaweruhKami
18Pikeunétahalanupikaresepeunupamianjeuntetep dinajeroanjeun;aranjeunnabakaldipasangdinabiwir anjeun.
19SangkanamanatkaPANGERAN,ayeunakuKamigeus diterangkeunkamaneh
20Nahakuringhenteuparantosnyeratkaanjeunhal-hal anusaédinanaséhatsarengpangaweruh,
21KuKamisangkanmanehnyahokanakatangtuankecapkecapanubener;yénanjeunbisangajawabkecap bebenerankajalmaanungirimkaanjeun?
22Ulahngarampogkanumiskin,sababanjeunnamiskin;
23SababPANGERANbakalngabelaperkaramaranehna, jeungngarampasjiwajalma-jalmanungarampog maranehna
24Ulahnyieunsosobatanjeungnuambek;Jeungjeung lalakingamukanjeunteukuduindit:
25Supadosanjeundiajarjalan-jalanna,sareng kéngingkeunjeratpikeunjiwaanjeun
26Ulahjadisalahsahijijalmaanuneunggeulleungeun, atawasalahsahijianungajaminhutang.
27Lamunanjeunteuboganaon-naonmayar,naha anjeunnakudunyokotranjanganjeuntinahandapeun anjeun?
28Tongmiceunwates-watesjamanbaheula,anugeus ditangtukeunkukaruhunmaneh
29Nahaanjeunningalijalmaanurajindinausahana? manéhnabakalnangtungsaméméhraja;manéhnamoal nangtungsaméméhlalakimean
BAB23
1Lamunanjeunlinggihdaharjeungpangawasa, perhatikeuntalitinaonanuayadihareupeunanjeun
2Sartanempatkeunpesokanatikoroanjeun,lamunanjeun lalakikeurnapsu.
3Ulahmikahayangkanakadaharan-Na,sababéta kadaharananubohong
4Ulahjadibeunghar:eureuntinahikmahsorangan.
5Nahaanjeunbadéneuteupkaanusanés?pikeunriches tangtunyieunsoranganjangjang;aranjeunnangapungjauh sakumahagarudanujukalangit.
6Manehulahngadaharrotijelemanubogapanonjahat, jeungulahmikahayangdagingnaanungeunah
7Pikeunsakumahaanjeunnamikirdinahaténa,kituogé anjeunna:Daharjeungnginum,ceukmanéhnakaanjeun; tapihaténateujeunganjeun
8Sapotonganuanjeuntuangbakaldiutahkeun,sareng kaleungitankecapmanisanjeun
9Ulahngomongdinaceulinubodo,sababanjeunnabakal nganggaphinakanahikmahtinakecapanjeun.
10Tongmiceuntetenggeranubaheula;jeungulahasupka sawahanakyatim
11Sababpanebusnatehkawasa;anjeunnabakalngabela alesanmaranéhananajeungthee
12Terapkeunhatéanjeunkanapangajaran,sarengceuli anjeunkanakecap-kecappangaweruh
13Ulahngantepkeunpangawasabudak,sabablamun digebugankugalah,manehnamoalpaeh
14Manehkududigebugankugalah,jeungnyalametkeun nyawanatinanaraka
15Anaking,upamihidephidepbijaksana,manahabdi bakalbungah,malahabdi
16Leres,atiabdibakalgirang,nalikabiwiranjeunnyarios anuleres.
17Ulahsirikkajalma-jalmadosa,tapisingsieunku PANGERANsapopoe
18Sababpastiayatungtungna;sarengharepananjeun moaldileungitkeun
19Dangukeunanjeun,anaking,sarengjantenbijaksana, sarengpituduhmanahanjeundinajalan.
20Ulahjadijalmaanunginumanggur;diantaraanu ngahakandaging:
21Sababnumabokjeungnurakusbakalmalarat; 22Dangukeunkabapaanjeunanungalahirkeunanjeun, sarengulahngahinaindunganjeunnalikaanjeunnasepuh 23Beulibebeneran,ulahdijual;ogéhikmah,jeung instruksi,jeungpamahaman
24Bapanajalmasolehbakalbagjapisan,singsahaanu ngalahirkeunbudakanubijaksanabakalbagjakuanjeunna 25Bapajeungindungmanehbakalgumbira,nu ngalahirkeunmanehbakalgirang.
26Anaking,pasihanabdimanahanjeun,sarengmugi panonanjeunnitenanjalanabdi
27Pikeunpalacurtéhlombangjero;jeungaweweaneh nyaetaliangsempit
28Mantennaogengadago-dagongadagoanmangsa,jeung nambahanjelema-jelemaanudurhaka.
29Sahaanucilaka?sahanubogakasedih?sahanugaduh perselisihan?sahanungeceng?sahanubogatatutanpa sabab?sahanubogapanonbeureum?
30Jalma-jalmaanunyicinganliladianggur;maranehnanu inditneangananggurdicampur
31Ulahningalikanaangguranuwarnanabeureum,anu warnanajadiwarnadinacangkir,anuoyag-oyagna
32Satungtung-tungtungnangegelkawasoray,nyeureud kawasoray.
33Panonmanehbakalnarenjoaweweaheng,hatemaneh bakalngucapkeunhal-halanunyimpang
34Leres,anjeunbakalsapertosanungagolérditengahlaut, atanapisapertosanungagolérdinaluhureuntihang
35MaranehgeusngagebugkaKami,ceukmanehmahteu gering;aranjeunnageuskeokkuring,sartakuringngarasa eta:irahakuringkuduhudang?Abdibadémilariandeui
BAB24
1Ulahsirikkajalma-jalmajahat,jeungulahhayang babarenganjeungmaranehna.
2Sababhaténamariksakabinasaan,jeungbiwirna ngomongkeunkajahatan
3Kukawijaksanaanhijiimahdiwangun;sartaku pamahamanetangadegkeun:
4Jeungkupangaweruhbakalkamarbakalngeusisagala richesadijeungpikaresepeun.
5Jalmawijaksanakuat;enya,jalmapangaweruh nambahankakuatan.
6Pikeunkunaséhatanubijaksanaanjeunbadéperang, sarengdinaseueurpenaséhatayakasalametan
7Kawijaksanaankacidaluhurnapikeunjalmabodo: anjeunnahenteumukasungutnadigapura.
8Singsahaanungarencanakeunpikeunngalakukeunanu jahatbakaldisebutjalmajahat
9Pikirankabodoanmangrupikeundosa,sarenganu ngahinakeunkamanusa
10Lamunanjeunpingsandinapoékasangsaraan,kakuatan anjeunleutik
11Upamamanehteubisaeunnyalametkeunjelema-jelema anukatarikkanapaeh,jeunganugeussiapdipaehan; 12Lamunceukmaneh,Kamiteunyaho;teuanjeunnanu ponderethjantungteumikireta?jeungmanéhnanu
ngajagajiwaanjeun,teumanéhnanyahoeta?jeungmoal anjeunnamaleskaunggallalakinurutkeunkaryana?
13Anaking,tuangmadu,sababétasaé;jeungsayangmadu, anuamispikeunrasaanjeun:
14Jadipangaweruhhikmahbakaljadipikeunjiwaanjeun: lamungeuskapanggiheta,mangkabakalayaganjaran, jeungharepananjeunmoalpegat
15Ehjelemajahat,ulahngadagoanimahjalmabener;ulah ngarusaktempatperistirahatan-Na:
16Pikeunjalmabenerragragtujuhkali,sartabangkitdeui, tapinujahatbakaltumibakacilaka
17Ulahgumbiralamunmusuhragrag,jeungulahgumbira lamunmanehnatitajong.
18SangkanPANGERANningalieta,sartaetateu dipikaresep,sartaanjeunnamalingkeunbebendu-Nati anjeunna.
19Manehulahgeregeteunkujelemajahat,ulahsirikkanu jahat;
20Pikeunjalmajahatmoalayaganjaran;lilinjalmajahat bakaldipareuman
21Anaking,singsieunkuPANGERANjeungkaRaja, ulahcampurjeungjalma-jalmaanugeusbarobahkaayaan.
22Sababcilakamaranehnabakalngadadak;jeungsahanu nyahokanakaruksakanduanana?
23Halieuogemiliknubijaksana.Henteuhadépikeun ngahormatanjalmadinangahukum
24Anungomongkanujahat,"Anjeunbener;Mantenna bakaldikutukkubangsa-bangsa,bangsa-bangsabakal ngahinaanjeunna:
25Tapijalma-jalmaanunyaahkaAnjeunnabakalbagja, sarengberkahanusaébakalkajantenan.
26Unggaljalmakudunyiumbiwirnaanungajawabbener 27Nyiapkeunpagaweandiluar,jeunglaksanakeun pagaweandisawah;terasngawangunbumianjeun.
28Ulahjadisaksingalawanbaturtanpaalesan;jeungteu nipukubiwiranjeun
29Ulahngomong,Kamibakalngalakukeunkituka manehnasakumahaanjeunnageusdipigawékaKami: Kuringbakalmaleskamanusanurutkeunkanakaryana
30Abdiangkatkakebonanumales,sarengkebonanggur jalmaanuteungarti;
31Geuskitu,etakabehgeusditumbuhkucucuk, beungeutnakatutupankujelatang,tembokbatuna dirubuhkeun
32Teraskuringningali,sarengpangintenétaleres:Kuring ningaliéta,sarengnampipitunjuk.
33Sakedapdeuisare,sakedapsaredeui,sakedapdeui ngalipatkeunleungeunkanggosare.
34Jadikamiskinananjeunbakaldatangsalakuhiji perjalanan;jeungkahayanganjeunsalakulalakipakarang
BAB25
1IeuogeparibasaSuleman,anuditirukuurangHiskiaraja Yuda
2KamulyaanAllahpikeunnyumputkeunhijihal,tapi kahormatanraja-rajanyaétapikeunmilarianhijiperkara.
3Langitpikeunjangkungna,bumipikeunjerona,sareng manahraja-rajateukapendak
4Cabutkokotortinapérak,tuluyayawadahpikeuntukang.
5Nyingkirkeunjalma-jalmajahattipayuneunraja,tahta anjeunnabakalditetepkeundinakabeneran
6Ulahngadeukeutkeundirikaraja,jeungulah ditempatkeunkujelema-jelemagede.
7Langkungsaeupamianjeunnyarioskaanjeun,Kadieu! tiétaanjeunkudunempatkeunhandapdinaayanapangeran sahapanonanjeungeuskatempo.
8Ulahburu-buruburu-burunarékahan,ulahnepikateu nyahonaonnukududilakonandinaahir-ahirna,lamun tatanggageusngahinakeunmanéh.
9Debatperkaramanehjeungbatursorangan;sareng mendakansanésrahasiapikeunanusanés:
10Singsahaanungadarengehaleta,ulahnepikaéra,sarta kahinaananjeunulahdileungitkeun
11Kecapanudiucapkeunanupas,ibaratapelemasdina gambarperak
12Sapertosantingemassarengperhiasanemasmurni,kitu ogépanyeranganubijaksanadinaceulianutaat.
13Sakumahatirisnasaljudinausumpanén,kituogé utusananusatiakaanungutusanjeunna:anjeunna nyegerkeunjiwajuragan.
14Anungagungkeundirikuhadiahpalsu,lirmegasareng angintanpahujan
15Kukasabaran,pangerandiyakinkeun,sarengbasalemes ngarecahtulang
16Nahaanjeunmendakanmadu?daharsalobaanucukup pikeunanjeun,lestanjeunkaeusitherewith,sartautaheta.
17Tariksukuanjeuntiimahtatanggaanjeun;lestanjeunna jadibosenofthee,sartajadihatethee
18Jalmaanunyaksianbohongkabatur,nyaetapedang, pedang,jeungpanahanuseukeut
19Kapercayaankajalmaanuteusatiadinamangsa kasulitan,liribarathuntupatah,sukukaluartinasendi.
20Sapertosjalmaanunyabutpakeandinahawatiis,sareng sapertoscukadinanitre,kituogéjalmaanunyanyilagu pikeunhatéanususah.
21Lamunmusuhmanehlapar,pasihanrotipikeundidahar; jeunglamunmanéhnahaus,mérémanéhnacainginum:
22Sababmanehbakalnimbulkeunbaraseuneukana sirahna,sartaPANGERANbakalngaganjarmaneh
23Anginkalermawahujan,kitudeuibeungeutambekambekanjadilétahgoblog.
24Leuwihhadecicingdipojokloteng,tibatancicing jeungawewetawuranjeungdiimahlega
25Sapertoscaitiispikeunjiwaanuhaus,kituogéwarta hadétinagaraanujauh
26Jalmanubenerlungsurkanujahat,lircaimancurnu ruksak.
27Teuhadengadaharlobamadu;
28Jalmaanuteubisangawasasumangetna,ibaratkotaanu ancur,teuayakuta
BAB26
1Sapertossaljudinausumpanas,sarengsapertoshujan dinausumpanen,kitukahormatanhenteupantespikeun jalmabodo
2Sapertosmanukanungumbara,sapertosngelekkuhiber, kutukananuteuayasababnamoalsumping.
3Pecutpikeunkuda,kendatpikeunkalde,jeunggagang pikeuntonggongjelemabodo
4Ulahngajawabnubodonurutkeunkabodoanana,lest Anjeunogekawasmanéhna
5Jawabjelemabodonurutkeunkabodoanana,ulahnepika jadiwijaksanadinakagagahananasorangan.
6Anungirimpesenkupanangananubodo,motongsukuna, sarengnginumkarusakan.
7Sukunulumpuhteusarua,kitudeuipasemondina sungutjalmabodo
8Sapertijalmaanungabeungkeutbatudinaaisan,kitudeui jalmaanungahormatkaanubodo.
9Saperticucuknaekkanaleungeunnumabok,kituoge misildinasungutjalmabodo
10AllahnuMahaAgung,nunyiptakeunsagalarupa, ngaganjarkanubodo,jeungngaganjarkanungalanggar
11Sapertosanjinguihdeuikanautahna,kitujalmibodo mulihdeuikanakabodoanana
12Nahaanjeunningalijalmaanuwijaksanadinakarep sorangan?ayadeuiharepanbodotimanéhna.
13Anumalesngomong,"Ayasingadijalan;singaayadi jalan
14Sapertospantonakanaengsel-engselna,kitudeuianu keseldinaranjangna
15Nukedulnyumputkeunleungeunnadinadadana;eta grievethanjeunnamawadeuikanasungut-Na.
16Nukedulleuwihwijaksanakudirinasorangantibatan tujuhjelemaanubisaméréalesan
17Jalmanungaliwat,jeungcampurgauljeungpasea, ibaratnunyekelceulianjing
18Sapertijelemagéloanumalédogkeunseuneu,panah, jeungpati,
19Nyakitudeuijelemaanunipukabatur,baringomong, "Nahaabditehulahulin?"
20Dimanateuayakai,didinyaseuneupareum; 21Sapertosbatubarapikeunbaraapi,sarengkayupikeun seuneu;kituogélalakicontentiousmunkindlepasea
22Omongantukanggogorowokantehibarattatu,nepika jerobeuteung
23Biwirkadurukjeunghatejahatliribaratkendi katutupankukokotorperak.
24Singambek-ambekantehnyasabkubiwirna,jeung numpuk-numpuktipudaya
25Lamunanjeunnangomongalus,ulahpercantenka anjeunna,sababayatujuhabominationsdinahaténa
26Anuhatenakatutupankutipudaya,kajahatannabakal ditembongkeunkasakumnajamaah.
27Singsahaanungagalilombang,tangturagragdijerona, jeunganungagulingkeunbatu,etabakalbalikdeui
28Letahbohongnyaahkajalmaanukatarajangkueta létah;jeungsungutflatteringworkethuing
BAB27
1Ulahsombongkaisukan;sababanjeunhenteuterang naonanubakalayadinahijidinten.
2Hayubaturmujianjeun,sartaulahsungutanjeun sorangan;muhrim,jeunglainbiwiranjeunsorangan
3Batubeurat,keusikbeurat;tapiamarahbodoleuwih beurattiduanana
4Amarahtehkejem,amarahtehngagedur;tapisahanu bisanangtungsaméméhsirik?
5Tegurankabukaleuwihhadetibatancintarusiah 6Satiaanutatusobat;tapiciumanmusuhtéhbohong.
7Jiwaanupinuhngahinakanasayangmadu;tapipikeun jiwalaparunggalhalpaitamis
8Sapertosmanukanunyimpangtinasayangna,kituogé jalmaanungumbaratitempatna.
9Salepjeungseungitngabagéakeunhaté,kituogérasa amissobatkunaséhathaté.
10Babaturananjeunsorangan,jeungsobatbapaanjeun, ulahninggalkeun;ulahasupkaimahadianjeundinapoé musibahanjeun:pikeunleuwihhadetatanggaanudeukeut tilanceuknajauh.
11Anaking,singwijaksana,bagjakeunmanahkaula, sangkanbisangajawabkanungahinakakaula
12Jalmaanubijaksananingalikajahatan,sareng nyumputkeundirina;tapibasajanluluson,sartadihukum
13Cokotpakeannaanujadijaminanpikeunurangasing, jeungganjelanmanehnapikeunaweweasing
14Singsahaanungaberkahansobatnakusoratarik,gugah isuk-isuk,etabakaldianggapkutukanpikeunmanéhna.
15Anuterus-terusanturundinausumhujananukacida gedéna,sarengawéwéanusukatandingsami
16Saha-sahaanunyumputkeundirinabakalnyumputkeun angin,jeungsaleptinaleungeunkatuhu-Na,anungahianat sorangan
17Beusingasahbeusi;jadilalakingasahbeungeutsobatna. 18Singsahaanungajagatangkalkondang,tangtu ngahakanbuahna;
19Sapertidinacaibeungeutnangabalesbeungeut,kitu deuihatemanusakamanusa
20Narakajeungkaruksakanteupernahpinuh;jadipanon manusateupernahpuas.
21Sapertoskuwalipikeunperak,sarengtungkupikeun emas;kituogémanusapikeunmuji-Na
22Sanaosanjeunnyurupkeunanubododinalesungdi antaragandumkualu,tapikabodoananamoal dileungitkeuntianjeunna
23Singgetolterangkanakaayaandomba-dombaanjeun, sarengjagasapianjeun
24Sababkabeungharantehmoalsalilana;
25Jaraminémbongan,jukut-jukutnémbongan,jukut-jukut pagunungandikumpulkeun
26Dombakeurpakeanmaneh,embetehhargasawah
27Sarenganjeunkedahgaduhsusuembecekappikeun tuanganjeun,pikeuntuangeunkulawargaanjeun,sareng pikeunnafkahkeunbudakawéwéanjeun
BAB28
1Jalmajahatkaburlamunteuayanungudag,tapijalma benergagahkawassinga
2Kusababkajahatandihijinagara,seueurpangéranna; 3Jalmamalaratanunyiksakanumiskin,liribarathujan anunyesa,teunyésakeundahareun
4Jalmaanungantunkeunhukum,mujikajalmajahat,tapi jalma-jalmaanutaatkanahukumngabantaharanjeunna.
5Jalma-jalmajahatteungartikanahukum,tapijalmajalmaanumilarianPANGERANngartoskanasagalahal
6Leuwihhadejalmamiskinanuhirupnajujur,tibatan jalmaanumurtad,sanajanbeunghar
7Singsahaanutaatkanahukum,nyaetaanakanu wijaksana;
8Singsahaanungalobaanhartanakuribajeungteuadil, kudungumpulkeunetapikeunjalmaanukarunyakanu miskin
9Singsahaanungajauhkeunceulinapikeunhenteu ngadengekeunhukum,sanajansolatnabakalhina.
10Saha-sahaanunyimpangkeunjalmabenerkanajalan anujahat,bakaltumibakanaliangnasorangan,tapijalma anujujurbakalngagaduhananuhadé.
11Nubeungharmahkuakalnasorangan;tapinumiskinnu bogapangartimaluruhmanéhna
12Lamunjalmabenergumbira,ayakamulyaangede;
13Singsahaanunutupandosa-dosanamoalmakmur;
14Bagjajalmaanusalawasnasieun;
15Sapertossingangagaur,sarengbiruangngariung;kitu ogépangawasajahatleuwihjalmamiskin
16Pangérananuteubogapangarti,nyakitudeuianusok ngadedetkeun,tapijalmaanuteukarunyabakal manjangkeunumurna
17Jalmaanungalakukeunkekerasankanagetihsahawaé bakalkaburkaliangkubur;hayueuweuhlalakitetep anjeunna
18Singsahaanuhirupnajujurbakaldisalametkeun; 19Anungolahlahannabakalnyaturoti,tapianunuturkeun jalma-jalmabajinganbakalkakurangantinakamiskinan
20Jalmaanusatiabakallobaberkah,tapijalmaanuburuburubeungharmoalayadosana
21Ngahargaanjalmahenteuhadé,sababpikeunsapotong rotijalmabakalngalanggar.
22Jalmaanuburu-burubeunghar,panonnajahat;
23Singsahaanungageuingkeunbatur,tangtubakal meunangkahadeantibatananungolo-ngolokulétah.
24Singsahaanungarampogkabapanaatawakaindungna, baringomong,“Ieumahlainkajahatan;sami-sami pendampingpangrusak.
25Jalmaanubageurhaténanimbulkeunpasea; 26Singpercayakanahaténasorangantéhbodo,tapising sahaanumilampahbudi,tangtudisalametkeun.
27Anumerekanumiskinmoalkakurangan,tapianu nyumputkeunpanonnabakallobakutukan
28Nalikajalmajahatnaék,jalma-jalmanyumputkeun dirina,tapinalikaaranjeunnabinasa,jalma-jalmaleres ningkat
BAB29
1Jalmaanuseringditegor,heurasbeuheungna,bakalujugujugditumpes,teuayaubarna
2Lamunjalmabenergeusjadipangawasa,jalma-jalma bungah,tapilamunjalmajahatngawasapamaréntahan, jalma-jalmamilusedih
3Singsahaanumikanyaahkahikmat,ngabungahkeun bapana;
4Rajakupangadilanngadegkeunnagara;
5Jalmaanunyanjungkabaturna,nyaanganjaringpikeun sukuna.
6Dinakajahatanjalmajahatayabubu;
7Jalmabenermikiranperkaranumariskin,tapinujahat teunyahoeun
8Jalma-jalmaanungaheureuyanmawakotakanabubu;
9Lamunjelemapintertandingjeungjelemabodo,boh ambekatawaseuri,moalayakatengtreman
10Jalmaanuhausgetihhatekajalmajujur,tapijalma benerneangannyawana.
11Jalmaanubodongucapkeunsagalapikiranana,tapi jalmaanuwijaksanatetepwaé
12Lamunpangerehnurutkanabohong,kabehabdi-abdina jahat.
13Numariskinjeungnucidrapatepang; 14Rajaanusatiangahukumjalma-jalmamiskin, singgasanabakaltetepsalamina.
15Rarangkénjeungteguranméréhikmah,tapibudakanu dipikanyaahkuindungnaéra
16Lamunjalmajahatbeukiloba,kajahatanbeukiloba, tapijalmabenerbakalnarenjokanaragragna
17Benerkeunputraanjeun,sarenganjeunnabakalmasihan anjeunistirahat;enya,anjeunnabakalmasihandelightka jiwaanjeun
18Lamunteuayatetempoan,jalma-jalmabinasa; 19Ahambamoaldibenerkeunkukecap:pikeunsanajan anjeunnangartosanjeunnamoalngajawab
20Nahaanjeunningalijalmaanuburu-burunyarios?aya deuiharepanbodotimanéhna
21Singsahaanungadidikbudaknatibudakleutik,tangtu jadianakna.
22Anuambek-ambekannimbulkeunpasea,anuambekambekanlobakalakuanana
23Kaangkuhanmanusabakalngarendahkeundirina,tapi kahormatanbakalnaékkeunjiwaanurendahhaté
24Singsahaanungagogogjeungmaling,hatesorangan; 25Sieunkamanusamawajerat,tapisingsahaanupercaya kaPANGERANbakalsalamet
26Seueuranunyuhunkeunbantosankapamarentah;tapi kaputusanunggallalakiasalnatiPANGERAN.
27Jalmanuteuadiltehkajijidkunubener,jeungnubener dinajalannatehkajijikankunujahat
BAB30
1Kecap-kecapAgurbinYakeh,nyaetanubuat:etajelema ngalahirkaItiel,nepikaItieljeungUkal,
2SaenyanaKamileuwihbandeltibatanjelema-jelema, jeungteubogapangartisapertimanusa.
3Abdihenteudiajarhikmah,atanapihenteugaduh pangaweruhngeunaananusuci
4Sahaanunaekkasawarga,atawaanugeusturun?anu geusngumpulkeunangindinafists-Na?Sahaanu ngabeungkeutcaidinabaju?anugeusngadegkeunsakabeh tungtungbumi?sahangaranna,jeungsahangaranputrana, lamunanjeunbisangabejaan?
5SabanpangandikaAllahtehmurni,Mantennajadi tamengpikeunjalma-jalmaanupercayakaMantenna.
6Ulahnambahankanakecap-kecapna,supayaanjeunteu dihukum,sarenganjeunkapendaktukangbohong.
7DuahalkuKamidiwajibkeunkaanjeun;Ulahmungkir aranjeunnasateuacankuringmaot:
8Jauhkeunabditinakasombongansarengkabohongan; eupankuringkukadaharananumerenahpikeunkuring: 9Ulahnepikapinuh,sartamungkirkaAnjeun,sarta ngomong,SahaetaPANGERAN?atawalestkuringjadi miskin,jeungmaok,jeungnyebutngaranAllahmahsia 10Ulahnyalahkeunbudakkadununganana,ulahnepika dikutukkudununganana.
11Ayahijigenerasianunyumpahankabapa,teu ngaberkahankaindungna
12Ayagenerasianubersihdinapandangannasorangan, tapihenteudikumbahtinanajisna
13Ayahijigenerasi,Oh,kumahaluhurnapanon maranéhanana!jeungkongkolakpanonnadiangkat.
14Ayahijigenerasi,huntunalirpedang,hunturahangna lirpeso,pikeunngahakanjalma-jalmamiskintibumi, sarengjalma-jalmamiskintiantaramanusa.
15Silétahbogabudakawéwédua,sasambat,"Pasihan, pasihan!"Ayatiluperkaraanuteupernahsugema,enya, opatperkarateubisadisebutkeun,Cukup.
16Kuburan;jeungrahimmandul;buminuteudieusianku cai;jeungseuneunuteunyebutkeun,Ieucukup
17Panonanumoyokkabapana,jeungngahinakeunka indungna,manukgagakdilebakbakaldicabut,jeung manukgarudangorabakaldidahar.
18Ayatiluhalanumatakendahteuingpikeunkuring, enya,opatanukuringhenteuterang:
19Jalanmanukgarudadiawang-awang;jalanoraydina batu;jalankapalditengahlaut;jeungcaralalakijeung babu
20Kitucaraawewezinah;manehnaeateth,sartangusap sungutnya,sartangomong,Kuringgeusteuwickedness
21Pikeuntiluhalbumiguligah,sarengopathalanuteu tahan:
22Pikeunhambanalikaanjeunnamaréntah;jeungfoola nalikaanjeunnangeusidaging;
23Pikeunawéwéanuhinanalikakawin;jeungbudak awewenujadiahliwarisnyonya
24Ayaopathalanualitdibumi,tapiwijaksanapisan:
25Sireumtehbangsaanuteukuat,tapidinausumpanas maranehnanyiapkeundagingna;
26Katumbirimahjalmaanuleuleus,tapimaranehna nyieunimahnadinabatukarang;
27Simeutteuayarajana,tapikabehananakaburku rombongan;
28Lancahnyepengkupananganna,dikaratonraja.
29Ayatiluhalanuhade,enya,opatanuhade:
30Singaanupangkuatnadiantarasato-sato,teuundurunduran;
31Anjinggreyhound;hijiembeogé;jeungraja,ngalawan sahaeuweuhrisingup
32Upamahidepgeuskabobodongaluhurkeundiri,atawa lamunbogapikiranjahat,tumpangkeunleungeunkana sungut
33Saenyanasusuanudiaduk-adukngahasilkeunmantega, jeungirunganudikocok-kocokngaluarkeungetih;
BAB31
1PangandikarajaLemuel,nubuattiindungna.
2Naon,anaking?sarengnaon,putrarahimabdi?sareng naon,putrasumpahabdi?
3Ulahmasihankakuatananjeunkaawéwé,atanapicara anjeunpikeunanungancurkeunraja-raja.
4Henteupikeunraja,OLemuel,sanéspikeunrajanginum anggur;atawapikeunpangeraninumankuat:
5Ulahnepikanginum,nepikapohokanahukum,sarta nyimpangkeunputusananukasangsarakeun
6Pasihaninumananukuatkaanusiapbinasa,sareng anggurkaanuhatena
7Hayuanjeunnanginum,sarengmopohokeun kamiskinanna,sarenghenteuémutdeuikasangsaraanana.
8Bukasungutanjeunpikeunanubisudinahalsadaya jalmaanuditunjukpikeunkarusakan
9Bukasungutanjeun,hakimadil,sarengbelaperkaraanu miskinsarengmalarat.
10Sahaanutiasamendakanawéwéanusoleh?keurharga nyajauhleuwihrubies.
11Hatesalakinapercayakadirina,nepikateukudu dijarah
12Mantennabakalmigawekahadeanjeunghenteujahat saumurhirupna.
13Manéhnanéanganwol,jeungrami,sartadigawérelaku leungeun-Na
14Manehnaibaratkapaldagang;manéhnamawadahareun nyatijauh
15Manehnahudangogebaripeuting-peuting,mere dahareunkakulawargana,jeungsabagiankeurbudakbudakna
16Mantennanimbang-nimbanghijilahan,tuluyngagaleuh, melakkebonanggurkubuahleungeunna
17Mantennangagilekkeuncangkéngnakukakuatan,jeung nguatkeunpananganna.
18Manehnangarasayendagangananaalus,lilinnateu pareumpeuting
19Manéhnanyodorkeunleungeunnakanaspindle,jeung leungeunnanahanstaff
20Manéhnangacungkeunleungeunnakanumiskin;enya, manéhnanepikeunleungeunnakanumalarat.
21Anjeunnateusieunkusaljupikeunrumahtanggana, sababsadayanarumahtangganaanggoanbajubeureum
22Manehnanyieunkatutupantinapermadani;pakeanna sutrajeungwungu
23Salakinakacelukdigapura-gapura,waktudiukdiantara parakokolotnagara.
24Manehnanyieunlenenalus,tuluydijual;jeung deliverethgirdleskapadagang
25Kakuatansarengkahormatanmangrupikeunpakeanna; jeungmanéhnabakalgirangdinawaktunubakaldatang
26Manehnamukasungutnakalawanhikmah;jeungdina basanyaayahukumkahadean.
27Mantennamerhatikeuncara-cararumahtanggana,teu ngadaharrotianuteupuguh
28Anak-anaknagugah,ngageroananjeunnarahayu; salakinaogé,sartaanjeunnamujidirina
29Seueurbudakaweweanukalakuananabageur,tapi anjeunlangkungunggulsadayana.
30Ni’mattéhbohong,kageulisantéhsia-sia,tapiawéwé anusieunkaPANGERAN,tangtudipuji
31Pasihananjeunnatinabuahleungeunna;sartahayu karyadirinasoranganmujidirinadiGerbang