Sundanese - The Book of 1st Kings

1Raja-raja

BAB1

1AyeunaRajaDaudgeussepuhtursepuh;sarta aranjeunnakatutupananjeunnakubaju,tapianjeunnagat euweuhpanas

2Kusababkituponggawa-ponggawananimbalanka anjeunna,"Mugidipilarianpikeunjuraganabdirajahiji parawanngora

3Geuskitumaranehnaneanganhijiawewegeulisdi sakuliahwewengkonIsrail,sartamanggihanAbisagurang Sunem,sartadibawakaraja

4Etamojangtehkacidageulisna,nyaahkaraja,dilayanan, tapirajateuwawuh

5LajengAdoniabinHagitngaluhurkeundirina,saurna, "Kuringbakaljadiraja."Anjeunnanyiapkeunkareta perangsarengpasukankuda,sarenglimapuluhurang pikeunlumpatsateuacananjeunna

6Ariramanamahteukungsingaheureuyanmanehna, pokna,"Kunaonmanehkitu?"sartaanjeunnaogelalaki pisangoodly;jeungindungnangababarkeunmanéhna sanggeusAbsalom.

7GeuskituanjeunnasawalajeungYoabbinSeruya,jeung ImamAbyatar,sartaaranjeunnanuturkeunAdonia mantuananjeunna.

8TapiimamSadok,BenayabinYoyada,nabiNatan, Simei,Rei,jeungparaperwira-perwiraDaud,teumiluka Adonia.

9Adoniameuncitdomba,sapi,jeungsapigemukdi deukeutbatuZohelet,deukeutEnrogel,tuluynyalukan dulur-dulurna,putra-putraraja,jeungsakabehjalma-jalma urangYuda,abdi-abdiraja

10TapinabiNatan,Benaya,jeungparaperwira,jeung Sulemandulurna,teuditelepon.

11KusababetaNatanngalahirkaBatsebaindungna Suleman,saurna,"NahamanehteungadengeyenAdonia putraHagittehgeusjadiraja,ariDaud,juraganurang,teu nyahoeun?"

12Kusababeta,hayuatuh,simkuringmerepiwuruk, sangkanbisanyalametkeunnyawamaneh,jeungnyawa Suleman,putramaneh

13PuntenangkatkaRajaDaud,saurna,"NahaGusti,Gusti, parantossumpahkaabdi,saurna,Sulemanputraanjeun bakaljantenrajasaatoskuring,sarenganjeunnabakal linggihdinatahtaabdi?"NahaAdoniajadiraja?

14Samentawisanjeunnyariosdidinyasarengraja,kuring ogébakalsumpingsaatosanjeun,sarengmastikeunkecap anjeun.

15GeuskituBatsebalebetkakamarraja;jeungAbisag, urangSunem,ngawulakaraja

16Batsyebasujudnyembahkaraja.Jeungrajangadawuh, Naonkahayanganjeun?

17Sauranjeunnakaanjeunna,"Juragan,Gustiparantos sumpahdemiPANGERANAllahanjeunkaabdianjeun, saurna,Sulemanputraanjeunbakaljantenrajasaatos kuring,sarenganjeunnabakallinggihdinatahtaabdi"

18Ayeuna,Adoniajadiraja;sarengayeuna,gustiraja, anjeunhenteuterang

19Mantennageusmeuncitsapi,sapigemuk,jeungdomba lobapisan,sartageusnyalukansakabehputraraja,imam Abyatar,jeungYoabpanglimaperang; 20NunGusti,NunRaja,sarereaurangIsrailnalingakeun kaGusti,anukedahngawartosansaha-sahaanubakal linggihdinatahtarajaabdisaatosanjeunna.

21Upamiteukitu,nalikaGustisaresarengkaruhunna, abdisarengSulemanputraabdibakalkaétangdosa

22Sareng,ayeuna,nalikaanjeunnanyariossarengraja, nabiNatanogésumping

23Geuskitungawartosankaraja,saurna,"TingaliNabi Natan."Sarengnalikaanjeunnasumpingkapayuneunraja, anjeunnasujudkarajakalayanbeungeutnakanataneuh 24SaurNatan,"NunGusti,nahasauranjeun,Adoniabakal jumenengrajasaatosabdi,sarenganjeunnabakallinggih dinatahtaabdi?"

25Poeieumanehnageusmeuncitsapi,sapigemuk,jeung dombalobapisan,sartageusnyalukansakabehputraraja, parapanglimaperang,jeungImamAbyatar;Jeung,behold, maranéhananadaharjeungnginumsaméméhmanéhna, jeungngomong,AllahsalametrajaAdonia!

26Tapiabdi,abdiabdi,sarengSadok,imam,sareng BenayabinYoyada,sarengabdiabdiSuleman,anjeunna henteunyauran.

27Nahaieuhalanudilakukeunkugustiraja,sareng anjeunhenteuterangkeunkaabdi,sahaanubakallinggih dinatahtarajaabdisaatosanjeunna?

28RajaDaudngawaler,"PanggilBatsyeba"Sareng anjeunnasumpingkapayuneunraja,sarengngadeg payuneunraja

29Rajasumpah,saurna,"DemiPANGERANanu jumeneng,anuparantosnyalametkeunabditinasagala kasangsaraan!

30SakumahaKamiikrarkaanjeundemiPANGERAN AllahIsrail,saurna,Sulemanputraanjeunpastibakal jantenrajasaatoskuring,sarenganjeunnabakallinggih dinatahtagagantikuring;sanajankituKamitangtubakal ngalakukeunpoéieu.

31TerasBatsyebasujudnyembahkabumi,ngadeuheusan karaja,saurna,"JuraganabdiRajaDaudhirupsalamina!"

32SaurRajaDaud,"PanggilkeunImamSadok,nabiNatan, sarengBenayabinYoyada"Jeungmaranéhnasumpingka raja

33Saurrajadeui,"Ajakabdi-abdigustianjeun,teraskeun Sulemanputraabdinaekkanabigalabdinyalira,teras bawaanjeunnakaGihon

34TidinyaimamSadokjeungNabiNatandiistrénanjadi rajaIsrail,tuluyniuptarompét,tuluyucapkeun, "SalametkeunRajaSuléman!"

35Geuskitumaranehkudunaeknyusulmanehna,nepika linggihdinatahtaKami;pikeunanjeunnabakaljadiraja gagantiKami:sartakuringgeusdiangkatanjeunnajadi pangawasaIsraeljeungleuwihYuda.

36BenayaputraYoyadangawalerkaraja,saurna,"Amin! 37SakumahaPANGERANparantosnyarengankagusti abdiraja,kitudeuiMantennanyarengankaSuleman, sarengngajantenkeuntahta-Nalangkungageungtibatan tahtaGustiRajaDaud

38GeuskituimamSadok,nabiNatan,BenayabinYoyada, jeungurangKréti,jeungurangPélét,lungsur,tuluynaék SulémankanabigalRajaDaud,tuluydibawakaGihon 39GeuskituImamSadoknyandaktandukminyaktina KemahSuci,tuluydiurapiSulemanJeungmaranéhnaniup

1Raja-raja

tarompét;jeungsakabehjalmangadawuh,Allahsalamet rajaSuleman.

40Seugjalma-jalmanarangtungkaanjeunna,jalma-jalma ngabodorkeunsuling,barigirangkacidabungahna,nepika buminareugreugkusorana.

41JeungAdoniajeungsakabehtamunubarengjeung anjeunnangadéngéétanalikamaranéhnageusréngsédahar SabotYoabngadéngésoratarompét,manéhnangadawuh, "Nahaieukotaribut?

42Sabotanjeunnanyarios,sumpingYonatanbinAbyatar, imam,saurAdonia,"Kalebet!pikeunanjeunlalakigagah, sartabringestwartaalus

43YonatanngawalerkaAdonia,"SaleresnaGustiurang RajaDaudparantosngangkatSulemanjantenraja"

44RajangutusImamSadok,NabiNatan,Benayabin Yoyada,jeungurangKreti,jeungurangPeleti,sinanaek kanabigalraja

45GeuskituImamSadokjeungNabiNatangeus diistrenanjadirajadiGihon;Ieunoisenuanjeungeus uninga

46Sulemanogelinggihdinatahtakarajaan

47Sarengdeuiabdi-abdirajasumpingngaberkahanka GustiurangRajaDaud,saurna,Gustingajantenkeunnami Sulemanlangkungsaétibatannamianjeun,sareng ngajantenkeuntahtalangkungageungtibatantahtaanjeun. Jeungrajasujuddirinadinaranjang

48Kitudeuitimbalanraja,"PujiPANGERANAllahIsrail, anuparantosmaparinhijilinggihdinatahtaabdidintenieu, sanajanpanonabdiningalieta"

49Seugtamu-tamuanuayadiAdoniasieuneun,tuluy hudang,tuluyinditmasing-masing.

50AdoniasieunkuSuleman,tuluyjengkar,indit,nyekelan tanduk-tandukaltar

51GeuskitudibejakeunkaSuleman,saurna,"Adonia sieunkuRajaSuleman

52SaurSuleman,"Upamianjeunnaleres-lerespantes, moalayarambutnaanumuragkabumi.

53GeuskituRajaSulemannimbalan,sinaditurunkeuntina altarSartaanjeunnasumpingsartasujudkarajaSuleman, sartaSulemannimbalankaanjeunna,"Pindahkaimah anjeun"

BAB2

1Ayeunapoe-poeDaudgeusdeukeutkanapupusna;sarta anjeunnamaréntahkeunSulemanputrana,paribasa, 2Kaulanyaahkasakuliahjagat

3SartateteptitipantiPANGERANAllahmaraneh, lumampahdinajalan-jalan-Na,jeungngajagakatetepan-Na, jeungparentah-Na,jeungputusan-Na,jeungkasaksian-Na, sakumahaanukaunggeldinahukumMusa,supayaanjeun bisamakmurdinasagalalampahanjeun,jeungdimanawae anjeunbaliksorangan

4SangkanPANGERANneraskeunpangandika-Na ngeunaanKami,saur-Na,"Lamunanak-anakmaneh merhatikeunkanajalanna,sangkanhirupdipayuneun Kamikalawanbenerjeungsagemblengnamanahjeung sakabehjiwana,tangtumoalayanugagal(sauranjeunna) sauranglalakidinatahtaIsrail"

5SabaliknamanehterangnaonanudilakukeunkuYoab binSeruyakaabdi,sarengnaonanuanjeunnalakukeunka duaperwiratentaraIsrail,kaAbnerbinNer,sarengka

AmasabinYeter,anuanjeunnamaehan,sareng ngucurkeungetihperangkalayandamai,sareng nempatkeungetihperangkanasabuknaanuayadina cangkéngna,sarengdinasapatuna.

6Kusababkitulampahkeunnumutkeunkawijaksanaan anjeun,sarengulahngantepsirahnaanurambutnaturunka alamkuburkalayantengtrem

7TapikudubageurkaanakBarsilaiurangGilad,jeung singjadijelemaanungadahardimejamaneh,sababgeus kitumaranehnadatangkaKamiwaktuKamikaburti Absalomlanceukmaneh

8Geuskitu,manehbogaSimeibinGera,urangBinyamin urangBahurim,anungala'natkaKamikuhijikutukananu pikasieuneundinapoeKamiinditkaMahanaim;tapi manehnalungsurkaKamidiYordan,sartaKamisumpah demiPANGERAN,pokna,"Kamimoalmaehanmanehku pedang"

9Kusababkitu,ulahdicekelkuanjeunna,sababanjeun tehjalmawijaksana,sartaterangnaonanukuduanjeun laksanakeunkamanehna;tapisirahnaanuserakmawa anjeunkakuburkugetih

10GeuskituDaudkulemjeungkaruhunna,tuluy dikurebkeundiKotaDaud

11AriDaudngarajaanIsrailopatpuluhtaun:tujuhtaun ngarajaananadiHebron,sartatilupuluhtilutaun ngarajaananadiYerusalem

12GeuskituSulemanlinggihdinatahtaDaudramana; sartakarajaananangadeggreatly.

13AdoniabinHagitsumpingkaBatsebaindungna SulemanJeungmanéhnaceuk,datanganjeunpeaceably? Jeungcenah,Peaceably.

14Sauranjeunnadeui,Abdigaduhsakediknyarioska anjeunJeungmanéhnaceuk,Ucapkeunon

15Sauranjeunna,"Anjeunterangyénkarajaanétamilik abdi,sarengsadayaurangIsrailngarep-ngarepyénkuring bakaljantenraja

16AyeunaabdinyuhunkeunhijipamentakaGusti,ulah mungkirJeungmanéhnaceukmanéhna,Ucapkeunon 17Sauranjeunna,"NyarioskeunkarajaSuleman,(sabab anjeunnamoalngakuyénanjeunhenteu),yénanjeunna masihankuringAbisag,urangSunem"

18SaurBatseba,"Muhun;Abdibadényarioskaraja

19KusababkituBatsebainditkaRajaSuleman,rek nyaritakaAdoniaJeungrajagugahnepikanepungan manéhna,sartasujuddirinakadirina,sartalinggihdina tahta,sartadijieunkorsikeurdiaturpikeuniburajaurang; jeungmanéhnadiukdinaleungeunkatuhu-Na

20Sauranjeunna,"Abdihoyongsakedapsakedik panyuwunananjeun;Kuringnenedakaanjeun,nyebutkeun kuringhenteuhenteuJeungrajangadawuhkadirina, "Tanyaon,ibukuring:pikeunkuringmoalnyebutkeun theehenteu."

21Saurna,"Abisag,urangSunem,diserahkeunkaAdonia, dulurmaneh"

22RajaSulemanngawalerkaindungna,"Nahamaneh naroskeunkaAbisagurangSunempikeunAdonia?"menta pikeunanjeunnakarajaanogé;pikeunanjeunnalanceukna kokolotmilik;malahpikeunanjeunna,jeungpikeunimam Abyatar,jeungpikeunYoabbinSeruya

23GeuskituRajaSulemansumpahdemiPANGERAN, saurna,"GustiAllahmugimugisingdihukumkitukaabdi,

1Raja-raja

langkung-langkungdeui,upamiAdoniahenteu nyarioskeunperkawisieuperkawisnyawana."

24Kusababkitu,demiPANGERANanujumeneng,anu geusngadegkeunkuring,jeungngangkatkuringdinatahta Daud,bapana,sartaanugeusngajadikeunkuringimah, sakumahajangji-Na,Adoniabakaldipaehanpoeieu 25RajaSulemanngutusBenayabinYoyada;sarta anjeunnamuragkanaanjeunnayénmanéhnamaot.

26SaurrajakaimamAbyatar,"ManehkaAnatot,kategal sorangan;pikeunanjeunpantesmaot:tapikuringmoal dinawaktosieunempatkeunanjeunpati,sababanjeun barestParahuGustiAllahsaméméhDaudbapaabdi,sarta kusababanjeungeusafflicteddinasagalawhereinbapa kuringieuafflicted

27GeuskituSulemannolakAbyatartijabatanimam PANGERAN;supayaanjeunnabisaminuhanfirman PANGERAN,anuanjeunnaspokengeunaanimahElidi Silo

28GeuskituayabejakaYoab,yenYoabgeusbaralikka Adonia,tapiteunolihkaAbsalomJeungYoabkaburka KemahPANGERAN,sartanyekelnyekeldinatandukaltar 29GeuskitukabejakeunkaRajaSulemanyenYoabgeus kaburkaKemahPANGERANjeung,behold,manéhna deukeutaltarTerasSulemanngutusBenayabinYoyada, saurna,"Pindah,tabrakanjeunna."

30BenayasumpingkaKemahPANGERAN,saurna, "Kieutimbalanraja,"Kaluar!"Jeungcenah,Henteu;tapi kuringbakalmaotdidieu.SarengBenayanyarioskeun deuikaraja,saurna,"KitusaurYoab,sarengkituanjeunna ngawalerkuring"

31Saurrajakaanjeunna,"Tuhlaksanakeunsakumahaanu diomongkeunana,terasserbuanjeunnasarengkubur anjeunna;supayamanehbisanyabutgetihpolos,nuYoab ditumpahkeun,tikuring,jeungtiimahbapa.

32SartaPANGERANbakalmalesdeuigetih-Nakana sirah-Nasorangan,anutumibakadualalakileuwihbener jeungleuwihalustimanéhna,sartamaehanetakupedang, bapaKamiDaudteunyahoeta,nyaéta,nyaéta,Abnerbin Ner,kapalatentaraIsrail,jeungAmasabinYeter,kapala tentaraYuda.

33KusababkitugetihnabakalmalikdeuikanasirahYoab, jeungkanasirahturunannasalalanggengna;

34GeuskituBenayabinYoyadananjak,nempuhanjeunna, maehan,tuluydikurebkeundiimahnadigurunkeusik

35TidinyarajangangkatBenayabinYoyadajadikapala pasukan,jeungImamSadokkurajadigantikuAbyatar.

36RajanimbalanmanggilSimei,saurna,"Ngawangun gedongmanehdiYerusalem,cindeknadidinya,ulah kamana-mana"

37Sabalikna,dinapoemanehkaluarjeungmeuntasan WalunganKidron,manehbakalnyahopastiyenmaneh bakalpaeh,getihmanehbakalkanasirahsorangan.

38SaurSimeikaraja,"PangandikatehsaeSarengSimei cicingdiYerusalemsababarahadinten

39Sanggeustilutaun,duagandekSimeikaburkaAkisbin Maaka,rajaGatJeungmaranéhnabébéjaSimei,paribasa, Behold,pagawéanjeunayadiGat.

40GeuskituSimeigugah,ngabelesatkaldena,inditkaGat kaAkisrekneangangandek-gandekna

41DibejakeunkaSulemanyenSimeigeusinditti YerusalemkaGat,tuluydatangdeui

42RajanimbalanmanggilSimei,saurna,"Nahaabdi henteumarentahkeunsumpahdemiPANGERAN,sareng proteskaanjeun,saurna,'Teuterang,dinapoekaluarjeung inditkamana-mana,pastibakalpaeh?'sarenganjeun nyarioskakuring,Kecapanukukuringkadéngétéhalus.

43KunaonmanehteunedunansumpahkaPANGERAN, jeungparentah-parentahanukuKamidititahkeunka maneh?

44SaurrajadeuikaSimei,"Anjeunterangkanasagala kajahatananudipikanyaahkuhidep,anuparantos dilakukeunkaDaudramaabdi

45SartaRajaSulemanbakaldiberkahan,sartatahtaDaud bakalngadegdipayuneunPANGERANsalamina.

46TidinyarajamarentahkeunkaBenayabinYoyadanu kaluar,sartamuragkanamanéhna,yénmanéhnamaot JeungkarajaanieungadegkeundileungeunSolomon.

BAB3

1SulemanngahijijeungFiraunrajaMesir,sartanyandak putriFiraun,dibawakaKotaDaud,nepikaréngsé ngawangunimahnasorangan,BaitAllah,jeungtembok Yerusalemsabudeureun

2Nganjelema-jelemaanungahaturkeunkurbanditempattempatluhur,sababcanayagedongpikeunngabaktika jenenganPANGERAN,nepikamangsaharita

3SulemannyaahkaPANGERAN,saluyujeungkatetepan Daudramana;

4TidinyarajainditkaGibonrekkurban;sababetateh tempatpangluhurnaanuagung:sarebukurbanbeuleuman Sulemandihaturkeunkanaetaaltar.

5DiGibonPANGERANnembongankaSulemandina impenanpeuting-peuting

6SaurSuleman,"Gustiparantosmaparinwelasasihka abdiGustiDaud,bapaabdi,sakumahaanjeunnamilampah dipayuneunGustikalayanleres,leres,sarengjujursareng anjeun;Jeunganjeungeusditeundeunpikeunmanéhna kahadeangedeieu,nugeusdibikeunmanéhnaputrapikeun linggihdinatahta-Na,sapertiayeuna

7Ayeuna,nunPANGERANAllahabdi,Gustiparantos ngajantenkeunabdiGustijantenrajagagantiDaudramana, sarengabdinganukurbudakleutik

8SarengabdiGustiayaditengah-tengahumatGustianu kuGustidipilih,umatanuageung,anuteutiasadiitung atanapikaétangkuseueurna

9Kusababeta,pasihanabdiabdimanahanungartipikeun nangtoskeunumatGusti,supadosabditiasangabedakeun manaanuhadésarenganugoréng:pikeunsahaanutiasa nangtoskeunumatGustianuageungieu?

10EtapidatotehnyenangkeunPANGERAN,yenSuleman naroskeunhalieu

11SaurAllahkaanjeunna,"Kusababanjeunparantos naroskeunhalieu,sarenghenteumentapanjangumur; atawageusméntarichespikeunthyself,atawageusmenta nyawamusuhthine;tapigeusdipéntapikeunthyself pamahamandiscernjudgment;

12Behold,Kuringgeusngalakonannurutkeunanjeun kecap:lo,KuringgeusdibikeunAnjeunhijihatewijaksana jeungpamahaman;kukitunateuayadeuikawasanjeun saméméhanjeun,atawasanggeusanjeunbakalayawae timbulkawasanjeun

13Sarengkuringogéparantosmasihankaanjeunnaonanu henteudipénta,bohkakayaansarengkahormatan,supados henteuayaraja-rajaanusapertosanjeunsalamiumur anjeun.

14Lamunhidepnuturkeunjalan-jalanKami,nuturkeun katetepanjeungparentah-parentahKami,sakumahaanu dilampahkeunkuramanaDaud,Kamibarismanjangkeun umurmaneh.

15Sulemanhudang;jeung,behold,ieungimpiSarta anjeunnasumpingkaYerusalem,sartanangtunghareupeun PetiPerjangjianPANGERAN,jeungkurbanupkurban beuleuman,sartakurbankarapihan,sartanyieunsalametan pikeunsakabéhpagawé-Na.

16Geuskituayaduaawewe,awewepalacuran,karaja, tuluyngadegdipayuneunana

17Saurhijiawewe,"Juragan,abdisarengieuawewe cicingdihijiimah;sartakuringieudikirimkeunanakjeung manehnadiimah

18Poekatilutiharitakuringngalahirkeun,etaaweweoge ngababarkeunteuayanumuhrimjeungurangdiimah, iwalurangduaandiimah

19Anakaweweieumaotpeuting;sababmanehnaoverlaed eta

20Geustengahpeutingmanehnahudang,nyokotanak kaulatigigireunkuring,barisareuribudakmaneh, diteundeundinapangkonana,jeunganaknanugeusmaot dipangku

21Isuk-isukkuringgugahrékngabandungananakkuring, tèhgeusmaot,tapiisuk-isukkuringdipikir-pikir,tèhlain anakkuringnudikandungna

22Sauraweweanusejen,"Henteu;tapinuhiruptehanak Kami,jeungnumaottehanakanjeunSartaieuceuk,No; tapinumaottehputraanjeun,jeungnuhiruptehputraabdi Kukitunaaranjeunnaspokesaméméhraja.

23Saurraja,"Anunyarios,Ieuputraabdianuhirup,sareng putraanjeunanumaot"tapiputraanjeunanumaot,sareng putraabdianuhirup.

24Saurraja,"Bawapedang"Jeungmaranéhnadibawa pedangsaméméhraja

25Saurraja,"Bagikeunbudakanuhirupjadidua,sapalih kaanusaurang,satengahkaanusaurang"

26Geuskitu,etaawewetehngalahirkaraja,dumeh karepnakaputrana,saurna,"DuhGusti,pasihananakanu hirupteh,ulahdipaehan"Tapiceuknusaurangdeui, "Ulahmilikkuringatawamilikanjeun,tapibagi-bagi"

27Rajangawaler,"Pasihananaknaanuhirup,ulah dipaehan,nyaindungna"

28UrangIsrailngadarengeputusanraja.jeungmaranehna sieunraja:pikeunmaranéhanananempoyénhikmahAllah ayadinamanéhna,pikeunngalakukeunjudgment

BAB4

1JadirajaSulemanjadirajasakuliahIsrail

2Ieumangrupikeunpangérananukagungananjeunna; AzariabinSadokimam,

3ElihorepjeungAhia,putraSisa,jurutulis;Yosapatbin Ahilud,jurutulis

4BenayabinYoyadajadipanglimaperang,Sadokjeung Abyatarjadiimam.

5AsariabinNatanjadikapalaperwira,jeungZabudbin Natanjadiperwirautamajeungsobatraja

6Ahisarjadikapalakulawarga,jeungAdonirambinAbda jadikapalaupeti.

7SulemankagunganduawelasperwiradisakuliahIsrail, anunyayogikeuntuangeunpikeunrajasarengkulawargana: masing-masingbulannadinasataunngadamelbekel.

8Ieunamina:PutraHur,dipagununganEpraim

9PutraDekar,diMakas,sarengdiSaalbim,sareng Betsemes,sarengElonbethanan.

10PutraHesed,diArubot;kaanjeunnapertainedSochoh, sartasakabehtanahHeper: 11PutraAbinadab,disakuliahwewengkonDor;nu kagunganTapat,putriSuleman,istri: 12BaanabinAhilud;AnjeunnakagunganTaanachsareng Megiddo,sarengsadayaBetsean,anucaketsarengSartana handapeunYizreel,tiBetseandugikaAbelmehola,dugika tempatanuayadiluarJokneam.

13PutraGeber,diRamotGilead;Anjeunnakagungan kota-kotaYairbinMenase,anuayadiGilad;Anjeunnaoge kagunganwewengkonArgob,nuayadiBasan,genep puluhkotagedekutembokjeungpalangtambaga: 14AhinadabbinIdokagunganMahanaim

15AhimaasdiNaptali;anjeunnaogényandakBasmatputri Sulemanpikeunistri:

16BaanabinHusaidiAserjeungdiAlot 17YosapatbinParua,diIsaskar.

18SimeibinEla,diBinyamin

19GeberbinUriayadinagaraGilad,dinagaraSihonraja urangEmor,jeungOgrajaBasan;sartaanjeunnahijina perwiranuayadidarat

20YudajeungIsraillobana,lirkeusikdisisilautloba pisan,daharjeungnginum,jeungsukabungah.

21SulemanngarajaansagalakarajaantiWalungannepika tanahPelisti,nepikawatesMesir;

22BekelSulemanpikeunsapoetehtilupuluhkilotipung, geneppuluhkilotipung

23Sapuluhsapigemuk,duapuluhsapitisampalan,jeung saratusdomba,saliantikijang,kijang,kijang,jeungmanuk gemuk

24Mantennangawasasakuliahwewengkondisisi Walungan,tiTifsanepikaAza,jeungraja-rajadisisiieu Walungan;

25UrangYudajeungIsrailhirupnaaman,masing-masing dinahandapeuntangkalanggurjeungtangkalkondangna,ti DannepikaBersyeba,sapanjangjamanSuleman

26Sulemankagunganopatpuluhrebukioskudapikeun karetaperangna,sarengduabelasrebupasukankuda.

27Etaperwira-perwiratehnyayagikeunbekelRaja Suleman,jeungsakuranudaratangkamejaRajaSuleman, masing-masingdinasabulanna;

28Barleyjeungjaramipikeunkudajeungkuda-kuda, dibawakatempatparaperwira,masing-masingnurutkeun tugasna.

29SarengAllahmasihanSulémanhikmahsareng pangertiananulangkungageung,sarengkalegaanmanah, sapertoskeusikdibasisirlaut

30KawijaksanaanSulémanleuwihtibatankawijaksanaan sakabéhurangWétan,jeungtiMesir.

31SababAnjeunnaleuwihwijaksanatibatansakabeh manusa;tibatanEtanurangEzrahite,jeungHeman,jeung Chalcol,jeungDarda,putraMahol:sartaKinérjaanjeunna disakuliahbangsasabudeureun

32Anjeunnanyarioskeuntilurébuparibasa,sarenglagulagunasarébulima.

33Anjeunnanyarioskeunperkawistatangkalan,titangkal kiputrianuayadiLibanondugikahisopanutumbuhtina témbok,ogényarioskeunngeunaansasatoan,manuk, sarenghal-halanungarayap,sarenglauk

34Tisakabehjalmadaratangngadarengekawijaksanaan Suleman,tisakabehrajasaalamdunya,anugeus ngadarengekawijaksanaan-Na

BAB5

1HiramrajaTirusngutusabdi-abdinakaSuleman;pikeun anjeunnageusuningayenaranjeunnageusanointed anjeunnarajadikamarbapana:pikeunHiramkungsilover Daud.

2SulemanngutuskaHiram,saurna, 3AnjeunterangkumahaDaudramanateubisangawangun hijiimahpikeunngaranPANGERANAllah-Napikeun perangdisabudeureunanjeunna,nepikaPANGERAN nempatkeunaranjeunnadinadampalsuku-Na

4TapiayeunaPANGERANAllahabdiparantosmaparin katengtremandiunggalsisi,supadoshenteuayamusuh atanapianujahat

5AriKamireknyieunhijigedongpikeunjenengan PANGERANAllahKami,sakumahatimbalan PANGERANkaDaudramana,kieu,'Putramaneh,anuku Kamirekditempatkeundinatahtamanehdikamarmaneh, tangtubakalngawangungedongpikeunngaranKami

6Kusababkitu,parentahkeunsupayamaranehngala tangkalkiputritiLibanon.sarengabdi-abdiabdibakalaya sarengabdi-abdianjeun:sarengkaanjeunkuringbakal masihanupahpikeunabdi-abdianjeunnumutkeun sadayanaanuanjeuntunjuk:sababanjeunterangyénteu ayadiantarauranganutiasaahlingalakayusapertosurang Sidon

7SanggeusHiramngadéngéomonganSuléman,anjeunna kacidabungahna,sartangadawuh,"PujiPANGERAN dintenieu,anuparantosmasihankaDaudputraanu wijaksanapikeunngaturumatageungieu."

8HiramngutuskaSuleman,saurna,"Abdiparantos ngintunkeunperkawisanuanjeunkirimkeunkaabdi 9Abdi-abdiKamibakalmawaetatiLibanonkalaut,sarta Kamibarisnganteurkeunaranjeunnangaliwatanlautdina floatskatempatanuanjeunbakalnunjukkuring,sarta bakalngakibatkeunaranjeunnadischargeddinya,sarta anjeunbakalnampaaranjeunna,sartaanjeunbakal minuhankahayangkuring,dinamérédahareunpikeun kulawargaabdi

10KusababkituHiramdipaparinkeunkaSulemantangkal kiputrijeungtangkalkirmisnumutkeunkahayangna

11SartaSulemanmasihanHiramduapuluhrebukilo gandumpikeunkadaharanpikeunkulawargana,jeungdua puluhkilominyakmurni;sahinggaSulemandibikeunka Hiramunggaltaun

12KuPANGERANdipaparinhikmatkaSuleman, sakumahaanudijangjikeun-Na,sartaHiramjeungSuleman rukun;sartaaranjeunnaduanyieunligababarengan

13RajaSulemanngangkatpajegtisakumnaIsrail;jeung pungutanétatilupuluhrébulalaki.

14SartaanjeunnadikirimaranjeunnakaLibanon,sapuluh rebusabulandinakursus:sabulanmaranéhananadi

Libanon,jeungduabulandiimah,jeungAdoniramnu ngawaskeunpajeg.

15Sulemankagungantujuhpuluhsapuluhrebuanu nanggungbeban,sarengdalapanpuluhrebutukangmotong digunung;

16Disagigireunkapala-kapalakapala-kapalaSulemananu ngawaskeunpagawean,ayatilurebutiluratus,anu marentahpikeunjalma-jalmaanupadamel.

17Rajamarentahkeun,sinamawabatu-batugede,batubatuanuharganamahal,jeungbatu-batutatali,pikeun masangkeunpondasiBaitAllah

18Tukang-tukangSuleman,tukang-tukangHiram,jeung tukang-tukangngagarapbatu-batu,tuluynyiapkeunkayu jeungbatu-batupikeunngawangungedong

BAB6

1Dinataunkaopatratusdalapanpuluhsanggeusurang IsrailkaluartiMesir,dinataunkaopatSulemanngarajaan Israil,dinabulanZif,nyaétabulankadua,anjeunnamimiti ngawangunBaitAllah

2BaitanudiadegkeunkuRajaSulemanpikeun PANGERAN,panjangnageneppuluhhasta,rubaknadua puluhhasta,jangkungnatilupuluhhasta

3TeraspayuneunBaitAllah,panjangnaduapuluhkubit, nurutkeunrubakna;jeungsapuluhcubitsétarubakana hareupeunimah

4Jeungpikeunimahanjeunnangadameljandelatina lampusempit

5DinatembokBaitAllah,anjeunnangadamelkamarkamardisakurilingna,dinatembok-tembokBaitAllah, bohkamar-kamar;

6Kamarpanghandapnalimasentilebar,tengahnagenep senti,katilunatujuhsenti.

7Imahna,nalikakeurdiwangun,dijieunnatinabatuanu geusdisiapkeunsaacandibawakaditu,nepikateuaya paluatawakampakatawaalat-alatbeusianukadengedi jeroimah,salilaetagedong

8Pantokamartengahayadibeulahkatuhueunimah,tuluy naékkakamartengahkalayantanggapungkal,titengahka kamarkatilu

9Geuskituanjeunnangadegkeunimah,sartaréngsé;jeung nutupanimahkubalokjeungpapankiputri.

10Tidinyaanjeunnangadamelkamar-kamardihareupeun imah,jangkungnalimakubit,terasditempatkeundijero imahtinakayukiputri.

11TidinyaPANGERANnimbalankaSuleman,kieu: 12Perkawisieugedonganubadedidamel,upamihidep ngalaksanakeunkatetepan-katetepanKami, ngalaksanakeunparentah-parentahKami,sartanedunan sagalaparentah-parentahKami;tuluyKamibakalnedunan pangandikaKamikamaneh,anukuKamigeus diomongkeunkaDaudramana

13SartaKamibakalcicingdiantaraurangIsrail,sarta moalninggalkeunumatKamiIsrail

14GeuskituSulemannyieungedongna,nepikarengse

15TembokjeroBaitAllahdidamelkupapankayukiputri, bohlantaibohtembokna,dijeronadilapiskukai,sarta lantainaditutupankupapankayupinus

16Anjeunnangadamelduapuluhhastadinasisi-sisina, bohlantaisarengtemboknakupapankayukiputri;bahkan

1Raja-raja

anjeunnangadamelnadijerona,bahkanpikeuntempatsuci, bahkanpikeuntempatanupalingsuci.

17Jeungimah,nyaeta,BaitAllahhareup,panjangnaopat puluhcubits.

18Kiputridijeroimahdiukirkurungkunjeungkembang kabukateuayabatukatempo

19DijeroBaitAllahdidinyaayapiwuruk,pikeun neundeunPetiPerjangjianPANGERAN.

20BaitAllahdihareupeunanapanjangnaduapuluhsenti, rubaknaduapuluhsenti,jangkungnaduapuluhsenti, dilapiskuemasmurni;jeungkitukatutupanaltaranutina kiputri

21SajeroningBaitAllahdilapiskuSulemankuemas murni;tuluydilapiskuemas

22Sakabehgedongdilapiskuemas,nepikarengsekabeh imahna,kitudeuisakabehaltaranuayadigigireunBait Allahdilapiskuemas

23Dinajerorohangan,anjeunnangadamelduakerubtina tangkaljetun,jangkungnamasing-masingsapuluhkubit.

24Jangjangnalimahasta,hijijangjangnalimahasta, jangjangnahijideuilimahasta;

25Kerubanuhijideuisapuluhhasta,duakerubnasarua ukuranjeungukuranana

26Jangkungnahijikerubsapuluhmeter,kitudeuikerub anuhijideui.

27Kerub-kerubnadipasangdijerogedongjero,jangjangna kerub-kerubnamanjangkeunjangjangna,nepika jangjangnanuhijinyabakkanatemboknuhiji,jangjangna nuhijideuinyabakkanatemboknuhijideui;jeung jangjangnasilihtoelditengahimah

28Kerub-kerubnadilapiskuemas.

29Sabudeureunetatembok-tembokBaitAllahdiukirku ukirankerub,tangkalkormajeungkembangkabuka,jero jeungluar.

30Lantaietagedilapiskuemas,jerojeungluar

31Pikeunlebetkatempatsucianjeunnangadamelpantopantotinatangkaljetun:lontarsarengtihangsisina saperlimatinatémbok

32Pantoduanaogetinatangkaljetun;sartaanjeunna diukirdinaetaukirantinacherubimsjeungtangkalkorma jeungkembangkabuka,sartaoverladedetakuemas,sarta emasdinakerub,sartakanatangkalkorma

33Kitudeuianjeunnangadameltihang-tihanglawangBait Allahtinatangkaljetun,saperempattembokna

34Duapantonatinatangkalkirwi,duadaunpantonuhiji lipat,jeungduadaunpantonuhijilipat.

35Didinyaanjeunnangukirkerub,tangkalkorma,sareng kembangkabuka,sarengditutupankuemasanudipasang dinakaryaukiran

36Geuskituanjeunnangawangunpalataranjerokubatu tatalitilujajar,jeungbalokkiputri

37DinataunkaopatpondasiBaitAllahdiadegkeun,dina bulanZif

38Dinataunkasabelas,dinabulanBul,nyaetabulan kadalapan,gedong-gedongnarengsekabeh,jeung numutkeunrupanaKituogéanjeunnatujuhtaun ngawangunéta.

BAB7

1TapiSulemannyieunimahnasorangantilubelastaun, sartaanjeunnaréngsésakabéhimahna

2AnjeunnaogengadegkeunimahdileuweungLibanon; Panjangnasaratuskubit,rubaknalimapuluhkubit, jangkungnatilupuluhkubit,dinaopatjajarpilarkiputri, sarengbalokkiputridinapilar.

3Tihang-tihangnaditutupankukayukiputri,anudina tihangopatpuluhlima,limabelasjajar

4Jandéla-jandélanaayadinatilujajar,jeungcahayana ngahalangancahayadinatilujajar.

5Panto-pantojeungtihang-tihangnapasagi,jeungjandelajandelana;

6Sartaanjeunnangadamelempertinapilar;panjangna limapuluhcubits,sartarubaknatilupuluhcubits:jeung emperhareupeta,jeungpilarséjénjeungbalokkandelaya dihareupeta

7Terasanjeunnangadamelemperkanggosinggasana pikeunnangtoskeun,nyaétaemperpangadilan,anu ditutupankukiputritihijisisikasisianusanés

8Imahnatempatanjeunnadicicingan,ayadeuipalataran anuayadijeroteras,anusamisarengpadamelan.Suleman ngadamelogéhijiimahpikeunputriFiraun,sahaanjeunna geusdicokotpikeunpamajikan,kawasemperieu

9Etakabehtinabatu-batuanumahal-mahal,nurutkana ukuranbatu-batutatali,digergajikuragaji,jerojeungluar, tipondasinepikacangkangna,kitudeuikaluarka pelataranagung.

10Pondasinatinabatu-batumahal,batu-batugede,batubatusapuluhhasta,jeungbatu-batuanudalapanhasta

11Diluhurayabatu-batuanumahal-mahal,ukurananatina batutatali,jeungkiputri

12Sabudeureunpalatarangede,ayabatutatalitilujajar jeungbalokkiputri,bohpikeunpalataranjeroBaitAllah, bohpikeunpalataranBaitAllah

13RajaSulemanngutusngajemputHiramtiTirus

14AnjeunnaputrarandatikaomNaptali,ramanaurang Tirus,tukangtambagaSartaanjeunnasumpingkaraja Suleman,sartadipigawésagalakaryana

15Pikeunanjeunnangadamelduatihangtambaga, jangkungnamasing-masingdalapanbelaskubit,sarengtali anuduabelaskubitngurilinganunggal-unggalna

16Geuskituanjeunnangadamelduakopertinatambaga lebur,pikeundipasangdinaluhureunpilar-pilar: jangkungnahijikapilerlimakubit,sarengjangkungnahiji kapitellimakubit.

17Jaring-jaring,tatarucingan,rantay-rantay,pikeun kapala-kapalaanuayadinaluhureunpilar-pilar;tujuhkeur kapalahiji,jeungtujuhkeurkapalasejenna.

18Tihang-tihangnadijieunduajajarngurilingandinahiji jaring,nepikanutupankapitalanuayadiluhurna,kubuah dalima;

19Tihang-tihanganuayadiluhurtihang-tihangnadijieun tinakembangbakung,opatmeter

20Tihang-tihangdinaduatihangnaayabuahdalimadi luhurna,diluhureunbeuteungnaanuayadisisijaringna; 21Tihang-tihangnadiadegkeunditérasBaitAllah,tihang katuhunadiadegkeun,ngarannaYakin;

22Dinaluhureunpilar-pilarnaayaanudidamelkembang bakung.

23Geuskituanjeunnangadamellautlebur,sapuluhkubitti sisihijikasisianusanésna,sakurilingnabuleud, jangkungnalimakubit,sarengsakulilinggaristilupuluh kubit

24Dihandapeuntepisakurilingnaayakentolanu ngurilinganeta,sapuluhdinahijikubit,ngurilinganlaut sakurilingna;

25Etanangtungdinaduabelassapi,tilunujukakaler,tilu nujukakulon,tilunujukakidul,sarengtilunujukawetan, sarenglautdipasangdiluhur,sarengsadayabagian tukangnadijero

26Kandelnasalebarnasalembarleungeunna,jeungsisina didamelnakawassisicangkir,kembangbakung,eusinadua rebumandi

27Anjeunnangadamelsapuluhalastinatambaga;opat kubitpanjangnahijialas,opatkubitrubakna,sarengtilu kubitjangkungna.

28Tatapakan-pangkalannadidamelnakieu:ayawateswatesna,jeungwates-watesnaayadiantarasisi-sisina

29Dinawates-watesanuayadiantarasisi-sisinaayasinga, sapi,jeungkerub,sartadinasisi-sisinaayaalasdiluhur, sartahandapeunsingajeungsapiayatambahan-tambahan anudijieuntinapagaweanipis.

30Unggal-unggalalasayaopatrodatambaga,pelat-pelat tambaga,jeungopatpojoknaayapapatong;

31Bagianmuaradijerokapitalluhurnasameter,tapi sungutnabuleudsajajarjeungdasarna,hijisatengahhasta, sartadinasungutnaayaukiranjeungwatesna,sagiopat, lainbuleud.

32Dihandapeunwatesnaayarodaopat;jeungaxletrees tinarodaétadisambungkeunkanabase:sartajangkungna hijikabayangétahijisatengahcubit.

33Ariroda-rodanamahsigarodakareta:as-asleterna, naves-nasna,andlesna-nas-nas-nas-nasna,kabehdilebur

34Ayaopatpojokdinaopatpojokhijialas,jeungpojokpojoknatehtinadasarnasorangan

35Diluhureunalasayahijikompasbuleudjangkungna satengahkubit,sartadinaluhureunalasetajajarjeung watesnasarua

36Pikeundinapelat-pelatsisina,sarengdinawateswatesna,anjeunnangukirkerub,singa,sarengtangkal korma,nurutkeunproporsimasing-masing,sareng tambahandisakurilingna

37Kucarakieuanjeunnangadamelsapuluhalas:sadayana gaduhhijituang,hijiukuran,sarenghijiukuran

38Tidinyaanjeunnangadamelsapuluhjambantambaga, hijijambaneusinaopatpuluhbat,masing-masingjamban opathasta,sarengdinasapuluhdasarnahijijamban

39Geuskituanjeunnanempatkeunlimaalasdisisikatuhu imah,jeunglimadisisikéncaimah,sartaanjeunna nempatkeunlautdisisikatuhuimahbeulahwetandi beulahkidul.

40Hiramnyieunmamah-mamah,sekop-sekop,jeung mangkok-mangkoknaJadiHiramréngséngalakonan sagalapagaweananuanjeunnadijieunrajaSulemanpikeun BaitAllah.

41Duatihang,jeungduabokoranuayadinaluhureuneta duatihang;jeungduajaringna,pikeunnutupanduabokorbokoranuayadinaluhureunpilar-pilar;

42Jeungopatratusbuahdalimapikeunduajaring,dua jajarbuahdalimapikeunhijijaring,pikeunnutupandua bokoranuayadiluhurtihang-tihangna;

43Sapuluhtatapakan,sapuluhjemurdinadasar-dasar;

44Jeunghijilaut,jeungduabelassapidihandapeunlaut;

45Parabot,sodok-sodok,jeungmangkok-mangkok,kitu deuiparabot-parabotanudidamelkuHiramkaRaja SulemanpikeunBaitAllah,tinakuningancaang

46DiLebakYordan,rajatuangetadinataneuhliatantara SukotjeungSartan.

47GeuskituSulemanngantepkeunsagalaparabotnateu ditimbang-timbang,sabablobapisan;

48GeuskituSulemannyieunsagalapaparabotanBait Allah,nyaetaaltartinaemas,jeungmejaemas,tempat keureutanrotitea

49Jeungkandiltinaemasmurni,limadibeulahkatuhu, limadibeulahkenca,hareupeunBaitAllah,jeung kembang-kembangna,lampu-lampu,jeungjepit-jepitemas.

50Mangkok-mangkokna,parasna-snuffers,mangkokmangkokna,sendok-sendok,jeungpapatong-papatongtina emasmurni;jeungengsel-engselnatinaemas,bohpikeun panto-pantoBaitAllahnupangsuci,bohpikeunpantopantoBaitAllah,nyaeta

51GeuskitulekasansagalapagaweananudidamelkuRaja SulemanpikeunBaitAllahJeungSulemanmawahalanu Daudbapanageusdedicated;malahperak,emas,jeung alat-alat,anjeunnanempatkeundiantarahartakarunBait Allah

BAB8

1GeuskituSulemanngumpulkeunparakokolotIsrail jeungsakabehkapalakaom,parakapalakaomIsrail,ka RajaSulemandiYerusalem,sinamawaPetiPerjangjian PANGERANtikotaDaud,nyaetaSion

2UrangIsrailkumpulkaRajaSulemandinapestabulan Etanim,nyaetabulankatujuh

3ParakokolotIsrailsumping,paraimamngangkatPeti Perjangjian.

4PetiPetiPerjangjian,KemahTepangan,jeungsagala parabotsucianuayadiKemahSuci,kuimam-imamjeung urangLewingangkat.

5RajaSuleman,jeungsakabehjamaahIsrail,anu karumpulkaanjeunna,ayadipayuneunPetiPerjangjian, ngurbankeundombajeungsapi,anuteubisadicaritakeun atawadicacahkulobana

6PetiPerjangjianPANGERANkuimam-imamdibawaka tempatna,kajeroBaitAllah,katempatpangsucina,dina handapeunjangjangkerub

7Pikeunkerub-kerubnangebarkeunjangjangnaanuduadi luhurtempatPetiPerjangjian,jeungkerub-kerubna nutupanetaPetiPerjangjianjeungumbul-umbulnadiluhur

8Maranehnangacungkeunarca-akatna,nepikatungtungtungtungetaanjungankatembongditempatsucidi hareupeunBaitAllah,teukatembongdiluar,nepika kiwari

9TeuayananaondijeroPetiPerjangjian,iwaltiduapapan batuanukuMusadisimpendidinyadiHoreb,waktu PANGERANngadamelperjangjianjeungurangIsrail, waktumaranehnakaluartitanahMesir

10Sanggeusparaimamkaluartitempatsuci,BaitAllah pinuhkumega.

11Jadiimam-imamteubisanangtungpikeunngawulaka mega,sababkamulyaanPANGERANgeusngeusiBait Allah.

12SaurSuleman,"PANGERANngandikayenMantenna bakallinggihdinupoek

13Kamiparantosngadamelgedongkanggoanjeun,tempat anudicicinganpikeunanjeunsalamina.

14Rajamalikdeui,ngaberkahankasakumnajamaahIsrail, (jeungsakabehjamaahIsrailnangtung;)

15Sauranjeunna,"PujiPANGERAN,AllahIsrail,anu parantosngadawuhkaDaudramana,sarengparantos ngalaksanakeunanakupanangan-Na,saurna:

16TisaprakKamingaluarkeunumatKamiIsrailtiMesir, KamihenteumilihkotatisakumnakaomIsrailpikeun ngawangunbumi,supadosnamiKamididinya;tapiKami milihDaudpikeunjadipamingpinumatKamiIsrail 17AriDaud,ramana,geusniatnyieungedongpikeun ngaranPANGERANAllahIsrail.

18PANGERANnimbalankaDaud,RamaKami, “Saenyanahidephayangngawangungedongpikeunngaran Kami,geushadepisanetahatehidep.”

19Tapimanehmoalnyieunimah;tapiputraanjeunanu bakalkaluartinaloinsanjeun,anjeunnabakalngawangun imahpikeunngarankuring.

20SarengPANGERANparantosngalaksanakeun pangandika-Na,sarengabdiparantosjumenengdikamar Daudbapaabdi,sarenglinggihdinatahtaIsrail,sakumaha anudijangjikeunkuPANGERAN,sarengparantos ngawangungedongpikeunnamiPANGERANAllahIsrail 21SartadidinyaKamigeusnyieunhijitempatpikeunPeti Perjangjian,dimanaayaperjangjianPANGERAN,anu dijieunjeungkaruhunurang,nalikaanjeunnadibawa kaluartitanahMesir.

22SulemanngadeghareupeunaltarPANGERANdi payuneunsakabehjamaahIsrail,tuluyngacungkeun leungeunnakalangit.

23Sauranjeunna,"NunPANGERAN,AllahIsrail,teuaya deuiAllahsapertosGusti,disawargadiluhur,atanapidi bumihandap,anungajagaperjangjiansarengwelasasihka abdi-abdiGustianuleumpangdipayuneunGustikalayan ati-ati

24AnuparantosnyumponananudijangjikeunkuBapaka abdiDaud,Ramaabdi,sarengparantosnyarioskeunku sungutanjeun,sarengparantosngalaksanakeunanaku panangananjeun,sapertosayeuna.

25Kusababkituayeuna,nunPANGERAN,AllahIsrail, mugi-mugikaabdiGustiDaudramanaanuparantos dijangjikeunkaanjeunna,saurna,'Moalayaanuteuayadi payuneunGustianulinggihdinatahtaIsrail;kukituna barudakthynyandakheedkanajalanmaranéhanana,yén maranéhnaleumpangsaméméhkuringsakumahathouhas walkedsaméméhkuring

26Ayeuna,nunAllahIsrail,mugikersalereskeun pangandikaGustikaabdiGustiDaud,ramaabdi 27TapinahaGustileres-lerescicingdibumi?behold, langitjeungsawargalangitteubisangandungthee; sabarahakirangimahieuanuKuringgeusdiwangun?

28NangingmugiaGustingestokeunpanedaabdi-abdi Gusti,nunPANGERAN,Allahabdisadaya,mugikersa ngadangupanyambatsarengpanyembahanukuabdi dipanjatkeundipayuneunGustidintenayeuna

29MugiGustineuteupkaieugedongwengi-wengi,dugi katempatanukuGustiparantosdidawuhkeun,"Nama Kamibakalayadidinya"

30JeungdengekeunpanyambatabdiGusti,sarengumat GustiurangIsrail,nalikaaranjeunnangadoakatempatieu,

sarengngadangukeundisawargatempatbumiGusti, sarengupamianjeunngadangu,hampura.

31Upamaayajelemaanungalanggarkabaturna,tuluy diantepkeunsumpahsangkanmanehnadisumpah,tuluy sumpahkahareupeunaltarGustidiieugedong.

32Terasdengekeundisawarga,sarenglaksanakeun, sarenghakimabdi-abdianjeun,ngahukumjalmajahat, ngahukumjalannakanasirahna;jeungjustifyingnusoleh, mérémanéhnanurutkeunamalsaleh-Na

33UpamaumatmanehIsraildigebruskeunkumusuh, lantarangeusdosakamaneh,tuluybalikdeuikamaneh, ngakukeunjenenganmaneh,neneda,jeungngadoaka Gustidiieugedong.

34Geuskitudengekeundisawarga,hapuntendosaumat GustiIsrail,sinabawadeuikatanahanukuGusti dipasihkeunkakaruhunna.

35Lamunlangitditutupanjeungteuayahujan,sabab maranehnageusdosakaanjeun;lamunmaranehnaneneda kaarahieutempat,sartangakungarananjeun,sartabalik tinadosamaranéhanana,nalikaanjeunafflictestaranjeunna:

36Geuskitudengekeundisawarga,hapuntendosaabdiabdiGusti,sarengumatGustiIsrail,supadosGusti ngajarkeunjalananusaepikeunaranjeunna,sareng masihanhujankatanahGusti,anuparantosdipasihkeunka umatGustipikeunwarisan.

37Upamaayapaceklikdietatanah,ayapageblug,bledug, kapang,simeut,atawahileud;lamunmusuhmaranéhna ngepungaranjeunnaditanahkotamaranéhanana;naonwaé bala,naonwaépanyakit;

38Doajeungpangdu'anaonbaeanudipanjatkeunkusakur jelema,atawakusakabehumatmanehIsrail,anugeus nyahokanakanyerihatemasing-masing,tuluy ngacungkeunleungeunnakaieugedong

39TerasdengekeunGustidisawargatempattinggal anjeun,sarengngahampura,sarengngalakukeun,sareng masihankaunggaljalmanumutkeunkalakuanana,anu manahanjeunterang;(sababanjeun,malahngananjeun, terangmanahsadayaanakmanusa;)

40SingsieunkuGustisaumurhirupnaditanahanuku Gustidipaparinkeunkakaruhunurang.

41Kitudeuingeunaanurangasing,anulainurangIsrail, tapidatangtinagrianujauhdemijenenganGusti;

42(MaranehbakalngadarengehaljenenganGustianu agung,ngeunaanpananganGustianukuat,sareng pananganGustianungalungsur;)nalikaanjeunnasumping sarengngadoakaieubumi;

43DangukeunkuGustidisawargatempatbumiGusti, sarenglaksanakeunnaonanudisaurankuurangasingka anjeun,supadossakumnabangsadibumiterangnami Gusti,sieunkaGusti,sapertosumatGustiIsrail;sartayén maranéhnabisanyahoyénimahieu,nuKuringgeus ngawangun,disebutkungarananjeun.

44Upamaumatmaneharekmeranganmusuhna,kamana baekumanehdikirim,tuluynenedakaPANGERANka kotaanukumanehgeusdipilih,jeungkagedonganuku Kamigeusdijieunpikeunngaranmaneh

45Terasdengekeundisawargadoasarengpanyuwunna, sarengmertahankeunalesanana

46Upamamaranehnadosakamaneh,(sababteuayanu teubogadosa),jeungkumanehbendukamaranehna,tuluy diserenkeunkamusuh,nepikadiboyongkatanahmusuh, jauhatawadeukeut;

47Tapilamunmaranehnanganggapdirinasorangandi tanahtempatmaranéhananaditawan,sartatobat,sarta ngadoakaAnjeunditanahmaranéhananaanuditawan, nyebutkeun,Kamigeusdosa,jeunggeusngalakukeun perversely,kamigeusngalakukeunkajahatan;

48GeuskitumulangdeuikaGustikalayansagemblengna manah,jeungsagemblengnajiwana,ditanahmusuhmusuhna,anugeusngabuyutanmaranehna,sartanenedaka Gustidiarahtanahmaraneh,anugeusdibikeunkakaruhun maraneh,kotaanukumanehgeusdipilih,jeunggedong anukuKamigeusdiwangunpikeunjenenganmaneh

49Geuskitudengekeundoa-doajeungpanyambatnadi sawarga,tempatpangungsian-Na,jeungmertahankeun perkaramaranehna

50HapuntenumatGustianuparantosdosakaGusti, sarengsadayakalepatananuparantosngalanggarkaGusti, sarengpasihanwelasasihkaanungaboyongaranjeunna, supadosaranjeunnakarunyakaaranjeunna

51MargimaranehnatehumatGusti,sarengtanahpusaka anukuGustidicandaktiMesir,tinajerotungkubeusi

52MugiaGustineuteupkanapanyambatabdi-abdiGusti, sarengpanyambatumatGusti,urangIsrail,supados didangukeunkanasagalapanyambatnakaGusti

53Sababmaranehgeusdipisahkeuntiantarasakabeh jalmasaalamdunya,pikeundijadikeunpusakaAnjeun, sakumahaanuditimbalankuMusa,abdiGusti,nalika GustingaluarkeunkaruhunurangtiMesir,nun PANGERANNunPANGERAN.

54GeuskituSulemanlekasannenedakaPANGERAN, anjeunnajumenengtipayuneunaltarPANGERAN,tina tuurjeungleungeunnangacungkalangit.

55Geuskituanjeunnajumeneng,ngaberkahansakumna jamaahIsrailkusoratarik,saurna,

56PujiPANGERAN,anugeusmaparinkatengtremanka umat-Na,Israil,nurutkeunsagalajangji-Na

57PANGERANAllahurangnyarengankaurang, sakumahaMantennanyarengankakaruhunurang; 58SangkanMantennanyerenkeunmanahurangka Mantenna,sangkanmilampahkanasagalapilampaheunana, jeungnurutkanaparentah-parentah-Na,katetepankatetepan-Na,jeungparentah-parentah-Na,anu diparentahkeunkakaruhunurang

59Mugiaieupangandikasimkuring,anuparantos nyuhunkeunpidu’akaPANGERAN,nyaurkeunka PANGERAN,Allahurang,siangwengi,supados Mantennangajagaperkaraabdi-Najeungumat-NaIsrail salamina,sakumahaanudiwajibkeun

60Sangkanjalma-jalmasaalamdunyanyahoyen PANGERANtehAllah,teuayanulian

61Kusababkitu,hatearanjeunsampurasunka PANGERAN,Allahurang,pikeunmilampahkatetepankatetepan-Na,jeungnurutkanaparentah-parentah-Na, sapertiayeuna

62GeuskiturajajeungsakumnaurangIsrailngahaturkeun kurbankaPANGERAN

63Sulemanngahaturkeunkurbankarapihanka PANGERAN,nyaetaduapuluhduarebusapi,jeung saratusduapuluhrebudombaJadirajajeungsakabeh urangIsrailngabaktikeunBaitAllah

64Dinapoeetaogerajanyucikeuntengah-tengah palataranhareupeunBaitAllah,sababdidinyaanjeunna

ngahaturkeunkurbanbeuleuman,kurbankadaharan,jeung gajihkurbankarapihan;

65DinawaktuetaSulemanngayakeunpestajeungsakabeh urangIsrail,hijijamaahgede,tilebetkaHamatnepika WalunganMesir,dipayuneunPANGERANAllahurang, tujuhpoetujuhpoe,nepikaopatbelaspoe

66Dinapoekadalapananjeunnangusirjalma-jalma,tuluy ngaberkahankaraja,tuluyinditkakemah-kemahna kalawangumbirajeunggumbiralantaransagalakahadean PANGERANkaDaudabdi-NajeungkaIsrailumat-Na

BAB9

1NalikaSulemanparantosréngséngawangunBaitAllah sarengpadalemanraja,sarengsadayakahoyongSuleman anukersadilaksanakeun,

2PANGERANnembongandeuikaSulemananukadua kalina,sakumahaanjeunnanembongandiGibon

3PANGERANnimbalankaanjeunna,"Kamiparantos ngupingkeunpanyambatanjeunsarengpanyuwunanjeun, anuparantosdidameldipayuneunKamijeungpanon kuringjeunghatékuringbakalayaperpetually.

4LamunhidepmilampahdipayuneunKami,sapertiDaud ramanahidep,kalawanintegritasmanahjeungjujur, ngalakonansagalaanukuKamidiparentahkeunkamaneh, jeungbakalnuturkeunkatetepanjeungkatetepanKami 5GeuskituKamirekngadegkeuntahtakarajaanmanehdi Israilsalalanggengna,sakumahaanudijangjikeunkuKami kaDaud,ramana,yenmanehmoalayanuleungiteun manehdinatahtaIsrail

6Tapiupamamaranehatawaanak-anakmaraneh,boh maraneh,atawaanak-anakmaraneh,sartahenteunarurut kanaparentah-parentahKamijeungkatetepan-tetepan KamianukuKamigeusditetepkeunkamaraneh; 7GeuskituKamirekngancurkeunIsrailtitanahanuku Kamigeusdibikeunkamaranehna;jeungimahieu,nu Kuringgeushallowedpikeunngarankuring,bakalKuring buangkaluartinatetempoankuring;jeungIsraelbakaljadi paribasajeungabyworddiantarasakabehjalma:

8Sartadiieuimah,anuluhur,unggaljalmaanungaliwatan etabakalreuwas,sartahisss;Jeungmaranéhnabakal nyebutkeun,NahageusPANGERANngalakukeunkituka ieutanah,jeungkaimahieu?

9Saurmaranehna,"Kusababmaranehnageusninggalkeun PANGERANAllahna,anugeusngaluarkeunkaruhunnati Mesir,geusnyepengallah-allahsejen,nyembahjeung ngabaktikamaranehna

10Dinalekasanduapuluhtaun,Sulemanngadegkeundua gedong,nyaetaBaitAllahjeunggedongraja

11(AyeunaHiram,rajaTirus,parantosmasihanSuléman tangkalkiputrisarengtangkalkirmis,sarengemas,saluyu sarengkahoyongna,)terasRajaSulemanmasihanHiram duapuluhkotaditanahGalilea

12GeuskituHiramkaluartiTirusrekningalikota-kota anudipaparinkeunkuSulemansartaaranjeunnapleased anjeunnahenteu

13Sauranjeunna,"Kotanaonanukuanjeunparantos dipasihkeunkaabdi?"Sartaanjeunnadisebutaranjeunna tanahCabulnepikapoéieu

14SartaHiramngirimkeunkarajageneppuluhtalenta emas

15IeusababnapamungutanpajakanudiajukeunkuRaja Suleman;pikeunngawangunBaitAllah,jeungimah-Na sorangan,jeungMillo,jeungtembokYerusalem,jeung Hazor,jeungMegiddo,jeungGezer.

16PiraonrajaMesirgeusnanjak,ngarebutGeser,diduruk kuseuneu,maehanurangKanaananuarayadietakota, tuluydibikeunkaanakna,pamajikanSuleman

17GeuskituSulemanngawangunGeser,jeungBethoron handap,

18JeungBaalat,jeungTadmordigurunkeusik,ditanah, 19JeungsagalakotagudangmilikSuleman,kota-kota pikeunkaretaperangna,kota-kotapikeunpasukankuda, jeungnaon-naonanudikersakeunkuSulemanpikeun ngawangundiYerusalem,diLibanon,jeungdisakuliah tanahkakawasaanana

20SarengsadayajalmaanusesatiurangEmor,urangHet, urangPeris,urangHiwi,sarengurangYebus,anusanés urangIsrail,

21Anak-anaknaanutinggaleunditanaheta,anukuurang Israilogeteubisaditumpessagemblengna,Suleman maksakeunupetipikeunngawulakaayeuna

22TapiurangIsrailmahSulemanhenteudijadikeunbudak, tapimaranehnatehprajurit-prajurit,abdi-abdina,panglimapanglimana,panglima-panglimana,panglima-panglima kareta-karetaperangna,jeungparaprajuritkuda.

23Ieutehkapala-kapalaanudiuruskuSuleman,limaratus limapuluhurang,anumarentahkajalma-jalmaanu didamelna.

24TapiputriFiraunangkattiKotaDaudkabuminaanu didamelkuSulemanpikeunanjeunna,terasanjeunna ngawangunMilo.

25TilukalidinasataunSulemanngahaturkeunkurban beuleumanjeungkurbankarapihandinaaltaranu diadegkeunkaPANGERAN,tuluyngadurukmenyandina altaranuayadipayuneunPANGERANKukituna anjeunnaréngséimah

26RajaSulemanngadamelkapal-kapaldiEziongeber,di sisiElot,disisibasisirLautBeureum,ditanahEdom

27SartaHiramngirimkeunkaangkatanlautabdi-abdina, kapal-kapalanuteranglaut,sarengabdi-abdiSuleman.

28MaranehnadaratangkaOpir,tuluyngalaemastidinya, opatratusduapuluhtalenta,dibawakaRajaSuleman

BAB10

1SanggeusratunagaraSyebangadarengekamashuran SulemanngeunaanjenenganPANGERAN,anjeunna sumpingpikeunngabuktikeunanjeunnakupatarosanpatarosananususah

2TidinyaanjeunnasumpingkaYerusalemkalayanangkot pisan,sarengontaanungandungrempah-rempah,sareng seueurpisanemas,sarengbatupermata.

3SartaSulemanngawartosansagalapatarosananjeunna: teuayananaondisumputkeuntiraja,nuanjeunnateu ngabejaanmanehna

4SanggeusratunagaraSyebanarenjokabijaksanaan Suleman,jeunggedonganudiadegkeunana.

5Sarengtuangeunméja-Na,sarengtuangeunparaabdiabdi-Na,sarengparaabdi-abdi-Naanuhadir,sareng papakeanana,sarengjuruminumanna,sarengnaékna angkatkaBaitAllah;teuayadeuisumangetdinadirina

6Sauranjeunnakaraja,"Ieuwartaleresanukuring ngupingditanahkuringsoranganngeunaankalakuan anjeunsarenghikmahanjeun"

7Tapikuringteupercayakanaomongankuring,nepika kuringdatang,jeungpanonkuringgeuskatempoeta,jeung, behold,satengahnateudibejakeunkakuring:hikmahjeung kamakmuranAnjeunngaleuwihanInohongnukuring uninga.

8Bagjajalma-jalma,bagjaieuabdi-abdianjeun,anu salawasnanangtungdipayuneunanjeun,sarenganu ngadangukeunhikmahanjeun

9PujiPANGERAN,Allahmaraneh,anumikaridhoka maneh,nepikangangkatmanehdinatahtaIsrail,lantaran PANGERANmikaasihkaIsrailsalalanggengna,kusabab etaMantennadijadikeunraja,pikeunmilampahkaadilan jeungkaadilan.

10Sartaanjeunnamasihanrajasaratusduapuluhtalenta emas,jeungbungbuanukacidalobana,jeungbatupermata 11JeungangkatanlautHiram,anumawaemastiOfir, mawalobapisantangkalalmugjeungbatupermatatiOfir 12Tidinyarajangadamelpilar-pilarpikeunBaitAllah jeungBaitAllah,kacapijeunggambuspikeunpanyanyi.

13RajaSulemanmasihankaratunagaraSyebasagala kahayangna,sakuranudipénta,saliantianudipasihkeun kuSulémantinakurniakarajaan.Jadimanéhnabalikjeung inditkanagarasorangan,manéhnajeungpagawé-Na 14AyeunabeuratemasanusumpingkaSulemandina sataunnyaétagenepratusgeneppuluhgeneptalentaemas. 15Saliantianujadisudagar,tukangdagangrempahrempah,raja-rajaArabjeungparagupernurnagara 16RajaSulemanngadamelduaratustargéttinaemas tempa,genepratussékelemasdinahijitargét

17Anjeunnangadameltiluratuskepengtinaemastempa; tiluponemaskanahijitameng:sartarajanempatkeuneta diimahleuweungLibanon

18Kitudeuirajangadamelsinggasanaageungtinagading, dilapiskuemasanupangsaena.

19Singgasanaayagenepundak,luhureunsinggasana buleudditukangeunana,dinaduasisidinatempatkorsi, ayaduasinganangtungdigigireunana.

20Jeungduabelassinganangtungdihijisisijeungdisisi séjéndinagenepundak:teuayanukawasdijieundimana waekarajaan.

21Barang-baranginumanrajaSulemankabehtinaemas, paparabotanBaitAllahdiLeuweungLibanontinaemas murni;euweuhanupérak:étaeuweuhaccounteddinapoé Solomon

22SababrajabogaangkatanlautTarsisjeungangkatan lautHiramdilaut:tilutaunsakalidatangangkatanlaut Tarsismawaemas,pérak,gading,kera,jeungmerak

23JadirajaSulemanleuwihkabeungharanjeung kawijaksanaantiraja-rajasaalamdunya.

24SakuliahdunyanaroskeunkaSuleman,hoyong ngadanguhikmahna,anuparantosdiserenkeunkuAllah dinahaténa

25Maranehnamasing-masingmawahadiahna,barangbarangperak,parabotemas,pakean,pakarang,bungbu, kuda,jeungbigal,unggaltaun

26Sulemanngumpulkeunkaretaperangjeungpasukan kuda,sartaanjeunnabogasarebuopatratuskareta,jeung duabelasrebupasukankuda,anuanjeunnadibikeundi kota-kotapikeunkareta,sartakalawanrajadiYerusalem

27RajarajangajadikeunperakdiYerusalemjadibatu, sartakayukiputridijieunsapertitangkalsycomoredi Lebak,lobapisan

28KuSulemandipaparinkeunkudatiMesir,jeungbenang lenen;parasudagarrajanarimaetabenanglenenkalawan hargana

29AyakaretaperangnaektiMesir,harganagenepratus sekelperak,hijikudasaratuslimapuluh,kitudeuiraja-raja urangHetjeungraja-rajaSiria,kucaramaranehnakaluar

BAB11

1TapiRajaSulemanmikanyaahlobaaweweasing, babarenganjeungputriFiraun,aweweurangMoab,Amon, Edomites,SidoniansjeungHet;

2Tibangsa-bangsaanukuPANGERANdidawuhkeunka urangIsrail,"Maranehulahasupkamaraneh,ulahasupka maraneh,sababtangtumaranehbakalmalinghatemaraneh kaallah-allahmaraneh.

3Anjeunnakagungantujuhratusistri,putri-putri,sareng tiluratusselir;

4SabotSulemangeuskolot,garwa-garwananyurupkeun manah-Nakaallah-allahsejen,sartamanahnahenteu sampurakanaPANGERANAllahna,sapertiDaudramana

5PikeunSulemannyusulAstoret,dewiurangSidon, sarengnyusulMilcom,anudisembahkuurangAmon

6Sulemanngalakukeunanujahatdipayuneun PANGERAN,sarenghenteusapinuhnanyusulka PANGERANsapertosDaudramana

7GeuskituSulemanngadegkeunhijitempatngagungkeun pikeunKamos,bangsaMoab,dipagununganhareupeun Yerusalem,jeungpikeunMolok,bangsaAmon

8Nyakitudeuikaistri-istrinaanuasing,anungaduruk menyanjeungngurbankaallah-allahna.

9PANGERANbendukaSuleman,sababmanah-Nageus nyarahotiPANGERANAllahIsrail,anugeusduakali nembongankaanjeunna.

10Sartaanjeunnageusmarentahkeunanjeunnangeunaan halieu,yénmanéhnateukudunyembahallahsejen,tapi anjeunnahenteutetepkanaparentahPANGERAN.

11KusababetaPANGERANnimbalankaSuleman,"Ku sababetatehgeusdilakonankumaneh,jeungteu nyumponankanaperjangjianjeungkatetepanKami,anuku Kamigeusdiparentahkeunkamaneh,etakarajaantehku Kamirekdicabut,tuluydiserenkeunkakaula"

12Najankitu,dinajamanmanehKamimoalngalakukeun etademiDaudbapana,tapikuKamireknyabutetatina panangananakmaneh.

13Sanajankitu,sakabehkarajaanKamimoalngancurkeun; tapibakalmasihanhijisukukaputraanjeundemiDaud abdiKami,jeungdemiYerusalemurangnuKuringgeus dipilih.

14GeuskituPANGERANnimbulkeunmusuhkaSuleman, nyaetaHadadurangEdom

15NalikaDaudayadiEdom,Yoab,panglimaperang, angkatpikeunnguburjalma-jalmaanudipaehan,saatos anjeunnamaehanunggallalakidiEdom; 16(GeusgenepbulanYoabtetepdidinyajeungsakabeh Israil,nepikaditumpeskabehlalakidiEdom;)

17EtaHadadkabur,jeungsababarahaurangEdom,baturbaturramana,kaMesir;Hadadmasihbudakleutik

18MaranehnaarindittiMidian,arinditkaParan;nu masihananjeunnahijiimah,sartadiangkatanjeunnabek, sartamasihananjeunnalahan

19GeuskituHadaddipikanyaahkuFiraun,nepika dikawinkeunkuadinapamajikananasorangan,adinaratu Tahpenes

20AdinaTahpenesngababarkeunputranaGenubat,anu disapihkuTahpenesdibumiFiraun.

21BarengHadadngadarengediMesiryenDaudsaren jeungkaruhunna,jeungYoabpanglimaperanggeusmaot, HadadngalahirkaFiraun,“Abdibadeangkatkanagara abdi”

22SaurFiraunkaanjeunna,"Naonkakurangananjeun sarengabdi,dugikaanjeunbadéangkatkanagaraanjeun?" Walerna,"Teunanaon

23Allahngahudangkeundeuimusuhna,nyaetaRezonbin Elyada,anukaburtigustinaHadadeser,rajaSoba

24Geuskituanjeunnangumpulkeunjalma-jalma,tuluy jadikapalapasukan,waktuDaudmaehanurangSoba, tuluyinditkaDamsik,matuhdidinya,tuluymarentahdi Damsik

25Saumur-umurSulemantetepngamusuhIsrail,salianti kajahatanHadad

26SarengYarobambinNebat,urangEpraturangSereda, abdiSuleman,anunaminaindungnaSerua,randa, anjeunnaangkatpananganngalawanraja

27Kusababkituanjeunnangangkatleungeunnangalawan raja:SulemanngawangunMilo,sarengngalereskeun runtuhankotaDaudramana

28JeunglalakiYarobamétalalakigagahperkasa

29DinamangsaYarobamkaluartiYerusalem,NabiAhia urangSilonkapanggihdijalansartaanjeunnageusclad dirinajeungpakeananyar;sarengaranjeunnaduaannyalira dilapangan.

30GeuskituAhianangkeppakeananyarnudipakena, tuluydiseuseuljadiduabelaslembar

31SauranjeunnakaYarobam,"Candakanjeunsapuluh lembar,sababkieutimbalanPANGERAN,AllahIsrail, KamibakalnyingkirkeunkarajaantinapananganSuleman, sarengmasihansapuluhkaomkaanjeun.

32(TapimanehnabakalbogahijikaomdemiDaudhamba Kami,jeungdemiYerusalem,kotaanukuKamidipilihti sakabehkaomIsrail:)

33KusababmaranehnageusninggalkeunKami,nyembah kaAstoret,dewiurangSidon,Kamos,dewaurangMoab, jeungMilcom,dewaurangAmon,sartahenteunuturkeun jalanKami,pikeunngalakonannaonanubenerdimata Kami,jeungnuturkeunkatetepanjeungkatetepanKami, sapertiDaudbapana

34TapisakabehkarajaanKamimoaldicabuttina pananganana,tapikuringbakalngajantenkeunanjeunna jantenrajasaumurhirupnademiDaudabdiKami,anuku Kamidipilih,sababanjeunnatetepkanaparentahsareng katetepanKami

35TapikarajaankuKamibakaldicabuttinapanangan putrana,terasdiserenkeunkaanjeun,sapuluhkaom

36KaputranakuKamirekdipaparinkeunhijikaom, supayaabdiKamiDaudsalawasnadipaparinlampudi payuneunKamidiYerusalem,kotaanukuKamigeus dipilihkuKamipikeunnempatkeunngaranKamididinya.

37SartaKamibakalnyandakanjeun,sartaanjeunbakal jadirajanurutkeunsagalakahayangjiwaanjeun,sarta bakaljadirajadiIsrail

38UpamamanehnarurutkanasagalaparentahKami, jeungmatuhkanajalanKami,jeungngalampahkeunanu benerdipayuneunKami,jeungnurutkanakatetepanjeung parentahKami,sakumahaanudilampahkeunkuabdiKami Daud;yenKamibakalnyarengankamaneh,sarta ngawangungedonganupasti,sakumahaKamingawangun pikeunDaud,sartabakalmikeunIsrailkamaneh

39KusababkituKamibarisnyiksaturunanDaud,tapi moalsalilana

40SulemannarékahanpikeunmaehanYarobam.Jeung Yarobamjengkar,sartangungsikaMesir,kaSisakraja Mesir,sartaayadiMesirnepikapupusnaSolomon 41ArikalakuanSulemananusesa,kitudeuikalakuanana, jeungkawijaksanaan-Na,lainkaungeldinakitabkalakuan Suleman?

42AriSulemanngarajaandiYerusalemngarajaansakuliah Israilopatpuluhtaun

43GeuskituSulemanpupusbarengjeungkaruhunna, tuluydikurebkeundiKotaDaudramana;

BAB12

1RehabamangkatkaSekem,sababsakumnaurangIsrail parantossumpingkaSekempikeunngangkatanjeunnaraja 2SanggeusYarobambinNebat,anumasihkenehayadi Mesir,ngadarengehaleta,(sababanjeunnakaburti payuneunRajaSuleman,sartaYarobamcicingdiMesir;)

3Etajelema-jelemanurutankaAnjeunna.JeungYarobam jeungsakabehjamaahIsrailsumping,sartangomongka Rehabam,paribasa:

4Bapamanehgeusngabeubeutkeunjodokakami.

5Saur-Nadeuikamaranehna,"Mangkattilupoedeui, tuluydatangdeuikaKami"Jeungjalmaundur

6RajaRehabamnaroskeunkasepuh-sepuhanujumeneng dipayuneunSuleman,ramanasalamianjeunnamasihhirup, saurna,"Kumahasauranjeunsupadosabditiasangawaler ieujalma?"

7Maranehnasasaurankaanjeunna,pokna,"Upamiayeuna anjeunbadengawulakaieubangsa,terasngawulaka aranjeunna,sarengngawaleraranjeunna,sareng nyarioskeunkecapanualuskaaranjeunna,maka aranjeunnabakaljantenabdi-abdisalamina"

8Tapianjeunnangantunkeunnaséhatparasepuh,anu parantosdipasihkeunkaanjeunna,sarengkonsultasika paranonomananudewasasarenganjeunna,sarenganu ngadegdipayuneunanjeunna

9Sauranjeunnakaaranjeunna,"Naonpiwurukanjeun pikeunngawalerjalma-jalmaanuparantosnyarioska kuring,saurna,Hampangkeunjodoanudititipkeunkubapa kakami?"

10Pamuda-pamudaanuarayajeunganjeunnasasauranka anjeunna,saurna,"Kieusauranjeunkajalma-jalmaanu nyarioskeunkaanjeun,saurna:Bapaanjeunparantos beuratkeunkukkami,tapianjeunlangkunghampang pikeunkami;kukitunaanjeunbakalnyebutkeunka aranjeunna,ramoalitabdibakalkandeltiloinsbapaurang

11SarengayeunaupamiBapaparantosnanggungkeunka anjeunkujodoanubeurat,abdibakalnambihankanajok

anjeun:bapakuringparantosngahukumanjeunkupecut, tapikuringbakalngahukumanjeunkukalajengking.

12GeuskituYarobamjeungsakumnarahayatdaratangka Rehabeamdinapoekatilu,sakumahatimbalanraja,saurna, "HayukaKamideuidinapoekatilu."

13Rajangawalerjalma-jalmaanukasar,sareng ngantunkeunnaséhatparasepuh

14Sartaanjeunnanyarioskaaranjeunnanurutkeunnasehat paranonoman,pokna,"Bapakamibeuratkeunjodoanjeun, sarengkuringbakalnambahankanayokanjeunBapaogé ngahukumanjeunkupecut,tapikuringbakalngahukum anjeunkukalajengking"

15Kusababkiturajahenteungagugukarahayat;sabab sababnatiPANGERAN,supayaanjeunnangalaksanakeun pangandika-Na,anudidawuhkeunkuPANGERANku AhiaurangSilonkaYarobambinNebat.

16SanggeusurangIsrailnarenjoyenrajateudidengekeun, jalma-jalmangawalerkaraja,saurna,"Naonbagiankami dinaDaud?"KamihenteugaduhwarisantiputraIsai:ka kemahanjeun,OIsrael:ayeunatingalikabumianjeun, David!JadiurangIsrailinditkakemahmaranéhanana

17TapipikeunurangIsrailanuarayadikota-kotaYuda, Rehabamngarajaanana

18LajengRajaRehabamngutusAdoram,anungawas pajeg;sartasakabehIsrailstonedanjeunnakubatu,nepika maotKusababkituRajaRehabamgancang-gancangnaek kanakaretaperangna,kaburkaYerusalem

19JadiurangIsrailbarontakkakulawargaDaudnepika kiwari

20SanggeusurangIsrailngadarengeyenYarobamgeus datangdeui,tuluydiintunkeunkajamaah,tuluydiangkat jadirajadisakuliahIsrail

21NalikaRehabamsumpingkaYerusalem,anjeunna ngumpulkeunsakumnakulawargaYudasarengkaom Binyamin,saratusdalapanpuluhrébuurangpilihan,anu jantenprajurit,pikeunmeranganurangIsrail,pikeun nyandakkarajaandeuikaRehabamputraSuleman.

22TapipangandikaAllahsumpingkaSemaya,abdiAllah, saurna,

23BejakeunkaRehabeam,putraSuleman,rajaYuda, jeungkasakumnabangsaYudajeungkaomBinyamin, jeungkajalma-jalmaanusesa-sesa,kieu:

24KitutimbalanPANGERAN,"Manehulahnaek,atawa merangandulur-dulururangIsrailpikeunhalieutikuring Kusababeta,maranehnangadengekeuntimbalan PANGERAN,tuluybalikdeui,nurutkeuntimbalan PANGERAN

25GeuskituYarobamngawangunSekemdiPagunungan Epraim,tuluymatuhdidinya;sartainditkaluartidinya, sartangawangunPenuel

26SaurYarobamdinajerohatena,"Ayeunakarajaanbakal mulangdeuikakulawargaDaud.

27Upamajalma-jalmanarajangkurbandiBaitAllahdi Yerusalem,etajalma-jalmabakalbaralikdeuikagustina, nyaetakaRehabeamrajaYuda,tuluymaehankuring, tuluybalikdeuikaRehabeamrajaYuda

28Tidinyarajanyandakpiwuruk,nyieunduaanaksapi emas,sartanimbalankamaranehna,"Kacidateuingpikeun maranehnanjakkaYerusalem

29NuhijiditempatkeundiBetel,nuhijideuidiDan.

30Halieujadidosa,lantaranjalma-jalmainditngabaktika nuhiji,nepikaDan

31Geuskituanjeunnangadamelgedong-gedongtempattempatsuci,sarengngadamelimam-imamanu panghandapna,anusanéskaomLewi

32GeuskituYarobamnetepkeunhijipestadinabulan kadalapan,dinatanggallimabelasbulaneta,sapertipesta diYuda,tuluyngahaturkeunkurbankanaaltarKitudeui anjeunnadiBetel,ngurbankeunkaanaksapianu didamelna,sarenganjeunnanempatkeundiBetelpara imamtempat-tempatluhuranuanjeunnadamel

33Kusababkituanjeunnangahaturkeunkurbankanaaltar anudidameldiBeteldinatanggallimabelasbulan kadalapan,dinabulananukuanjeunnadirencanakeunku anjeunnanyalira;jeungordinedhijipéstakaurangIsrail: sartaanjeunnakurbandinaaltar,jeungngadurukmenyan

BAB13

1Geuskitu,ayahijiabdiAllahtiYudasumpingkaBetel, kutimbalanPANGERAN.

2Seuganjeunnasasambatkanaaltarkupangandika PANGERAN,saurna,"Ehaltar,altar,kieutimbalan PANGERAN!Behold,hijimurangkalihbakallahirka imahDaud,Yosiangaranna;Jeungkanamanehbakal anjeunnanawiskeunparaimamditempat-tempatluhuranu ngadurukmenyankanaanjeun,sartatulanglalakibakal dibeuleumkanaanjeun

3Dinapoeetaanjeunnamasihantanda,saurna,"Ieutanda anudidawuhkeunkuPANGERAN;Behold,altarbakal rented,jeunglebuanuayadinaetabakaldituangkaluar

4SanggeusRajaYarobamngadarengeomonganabdi AllahanungagerokanaaltardiBetel,anjeunna ngacungkeunpanangantinaaltar,saurna,"Tahan anjeunna!"Jeungleungeun-Na,numanéhnanundamudik ngalawanmanéhna,garingnepi,kukitunamanéhnateu bisanarikdeuikamanéhna

5Altarnaogebeulah-beulah,lebunadikucurkeuntinaaltar, numutkeuntanda-tandaanudipaparinkeunkuabdiAllah kupangandikaPANGERAN

6RajangawalerkaabdiAllah,"Ayeunanyuhunkeunka PANGERANAllahanjeun,sarengnenedakeunabdi, supadospananganabditiasapulihdeui"JeunglalakiAllah besoughtPANGERAN,sartaleungeunrajadibalikeundeui anjeunna,sartajadikawasétasaméméhna.

7TidinyarajanimbalankaabdiAllah,"Hayuatuhka imah,nyegerkeundiri,kuKamirekdibereganjaran"

8SaurabdiAllahkaraja,"Upamianjeunmasihansatengah kulawarga,abdimoallebetsarenganjeun,moaltuangroti atanapinginumcaiditempatieu.

9KusababkituetatimbalanPANGERANkakaula, ungelna,"Ulahngadaharroti,ulahnginumcai,ulahbalik deuikujalananurekdatang"

10Geuskituanjeunnainditkajalansejen,sartabalikdeui teungaliwatanjalananjeunnasumpingkaBetel

11AyeunaayahijinabisepuhcicingdiBetel;putraputranasumpingsarengnyarioskeunkaanjeunnasadaya padamelananuparantosdilakukeunkuabdiAllahdinten étadiBetel:kecap-kecapanudiomongkeunkaraja, aranjeunnaogényarioskeunkaramana

12Bapanamariksakamaranehna,"Naonjalanna?"Pikeun putra-NageuskatemponaoncaralalakiAllahindit,anu asalnatiYuda

13Saurnadeuikaanak-anakna,“KadepkeunkaldeKu kitunaaranjeunnasaddledanjeunnaburit:sartaanjeunna rodeonthereon,

14GeuskitunyusuletaabdiAllahteh,kapanggihkeur linggihdihandapeuntangkalek.Jeungcenah,Kami. 15Sauranjeunnakaanjeunna,"Pulangsarengabdi,tuang roti"

16Sauranjeunna,"Abdimoaltiasauihdeuisarenganjeun, atanapiangkatsarenganjeun

17Sababgeusdidawuhkeunkakaula,kieutimbalan PANGERAN,"Manehulahdaharrotiatawanginumcaidi dinya,atawabalikdeuingaliwatanjalananugeusdatang"

18Sauranjeunnakaanjeunna,"Kuringogénabisapertos anjeun;Jeungmalaikatspokekakuringkufirman PANGERAN,paribasa,Bawamanéhnabalikjeungmaneh kaimahanjeun,ambéhmanéhnabisadaharrotijeung nginumcaiTapianjeunnangabohongkaanjeunna

19Geuskituanjeunnabalikdeuijeunganjeunna,daharroti diimahna,sartanginumcai.

20Sabotmaranehnacalikdinameja,ayapangandika PANGERANkanabianumawaanjeunnadeui

21GeuskituanjeunnasasambatkaabdiAllahanu sumpingtiYuda,saurna,"KieutimbalanPANGERAN, "KusababanjeunhenteutaatkanatimbalanPANGERAN, sarenghenteunanggungkanaparentahanudiparentahkeun kuPANGERANAllahanjeun

22Tapibalikdeui,geusngadaharrotijeungnginumcaidi tempatanuditimbalankuPANGERANkamaneh,"Ulah daharroti,ulahnginumcai"carcaseanjeunmoaldatang kasepulcherofthy

23Sanggeusngadaharrotijeungnginum,tuluy dipanggulkeunkalde,nyaetanabianugeusdibawamulang

24Sabotmanéhnaindit,ayasinganepunganmanéhnadi jalan,tuluymaéhanmanéhna;

25Ayajelema-jelemaanungaliwat,narenjomayitna dialung-alungkeunkajalan,jeungsinganangtunggigireun bangke.

26Sabotnabianumawaanjeunnamulangtijalan ngadarengehaleta,anjeunnangalahir,"IeutehabdiAllah, anuhenteutaatkanatimbalanPANGERAN.

27Saurnadeuikaanak-anakna,"Tahankalde!"Jeung maranéhnasaddledanjeunna

28Geuskituanjeunnainditsartamanggihanmayitna dialungkeunkajalan,jeungkaldejeungsinganangtung gigireunbangke;singateungahakanbangkai,teudicabak kalde.

29GeuskitunabitehngangkatlayonetaabdiAllah, ditungtungkeunkanakalde,tuluydibawadeui.

30Layonnadisimpendikuburansorangan;sarta aranjeunnamournedleuwihanjeunna,paribasa,Aduh,adi kuring!

31Sanggeusanjeunnadikurebkeun,anjeunnanyarioska putra-putrana,saurna,"Lamunabdimaot,abdi dikurebkeundimakamtempatabdiAllahdikurebkeun; teundeuntulangkuringgigireuntulang-Na:

32SababpidawuhanPANGERAN,anudigeroanku PANGERANkaaltardiBetel,jeungkaimah-imahdi tempat-tempatluhurdikota-kotaSamaria,pastibakal kajadian

33Saenggeuskitu,Yarobamhenteumulihdeuitina kalakuananaanujahat,tapingangkatdeuijalma-jalmaanu panghandapnapikeunimam-imamtempat-tempatluhur

34SartahalieujadidosapikeunkulawargaYarobam,nepi kanumpeseta,jeungnumpesetatinabeungeutbumi.

BAB14

1DinawaktosétaAbiabinYarobamgering

2SaurYarobamkagarwana,"Geurahudang,nyamur, supayamanehulahkakoncarajadipamajikanYarobam. terasangkatkaSilo

3Bawasapuluhroti,kurupuk,jeungsakocimadu,tuluy inditkamanehna

4GeuskitugarwanaYarobamnarajang,inditkaSilo,nepi kaimahAhia.TapiAhiateubisanempo;keurpanonna geusdiaturkualesanumurna

5PANGERANnimbalankaAhia,"Tingali,garwa Yarobamsumpingnaroskeunperkawisputrana."keur manéhnagering:sahinggajeungkituanjeunbakal nyebutkeunkadirina:pikeunetabakaljadi,lamun manéhnadatangdi,manéhnabakalfeignsoranganjadi awewesejen

6GeuskituAhiangadéngésorasukuna,waktumanéhna asupkalawangpanto,manéhnangomong,"Asup, pamajikanYarobam!"nahaanjeunpura-purajadibatur?

keurKamidikirimkaanjeunkalawanbejabeurat

7BejakeunkaYarobam,kieutimbalanPANGERAN, AllahIsrail,“SababkuKamigeusngaluhurkeunmanehti antarabangsa-bangsa,jeungngangkatmanehjadipanglima umatKamiIsrail.

8SartaetakarajaannyéwakaluartikulawargaDaud,sarta masihanetakamaneh,tapianjeunteukawasabdiKami Daud,anutetepparentahKami,sartaanunuturkeunKami kalawangumelarhaténa,pikeunngalakukeunhiji-hijina halanukatuhudinapanonkuring;

9Tapimanehleuwihjahattibatansakabehjalma-jalma anuayadipayuneunmaneh,sababmanehgeusindit nyieundewa-dewasejen,jeungarca-arcaanudilebur, pikeunngahudangkeunamarahKami,sartageus ngalungkeunkuringkatukang

10Kusababkitu,Kamibakalngadatangkeunkajahatanka kulawargaYarobam,sarengbakalngancurkeuntiYarobam anunabraktémbok,sarenganukakurungsarenganu tinggaleundiIsrail,sarengbakalngaleungitkeunsésa-sésa kulawargaYarobam,sapertosjalmanyandakkotoran,dugi kasadayanamusna

11AnumaotdikotaYarobambakaldidaharkuanjing; jeungnupaehdisawahbakaldidaharkumanuk-manuk awang-awang:sababPANGERANparantos nyarioskeunana.

12Kusababetahudang,balikkaimahsorangan:jeung lamunsukuanjeunasupkakota,murangkalihbakalmaot 13SartasakabehurangIsrailbakalngadu'apikeun anjeunna,sartadikuburanjeunna,sababngananjeunnati Yarobambakaldatangkakuburan,sababdinaanjeunna ayakapanggihsababarahahalaluskaPANGERANAllah IsraildinakulawargaYarobam

14SabaliknaPANGERANbakalngangkatanjeunnaraja pikeunIsrail,anubakalngaleungitkeunkulawarga Yarobamdinadintenéta:tapikumaha?malahayeuna

15SababPANGERANbakalneunggeulurangIsrail,lir ibaratrungkundioyag-oyagkeundinacai,nepika ngabantingkeunurangIsrailtinaieutanahanuhade,anu geusdipaparinkeunkakaruhun-karuhunna,tuluy

paburencaykapeuntaseunWalungan,sababmaranehna geusnyieunkebon-kebon,ngabendukeunPANGERAN.

16SartaanjeunnabakalnyerahurangIsrailkusababdosa Yarobam,anungalakukeundosa,sarenganunyababkeun urangIsraildosa.

17GarwaYarobamangkat,angkatkaTirsa

18Anjeunnadikurebkeun;sartasakabehIsrailmourned pikeunanjeunna,nurutkeunpangandikaPANGERAN,anu anjeunnaspokesngaliwatanleungeunabdi-NaAhianabi 19SagalalampahYarobamsesa-sesana,kumahaperangna, jeungkumahamarentahna,geuskaungeldinaKitabBabad Raja-rajaIsrail

20AriYarobamjadirajatehduapuluhduataun,tuluysare jeungkaruhunna

21RehabamputraSulemanjumenengrajadiYuda Rehabamyuswanaopatpuluhhijitaunnalikaanjeunna mimitijumenengraja,sartaanjeunnacaliktujuhbelastaun diYerusalem,kotaanukuPANGERANdipilihtisakabeh kaomIsrail,pikeunnempatkeunngarannadidinya. IndungnanaminaNaamahurangAmon

22SartaYudangalakukeunanujahatdipayuneun PANGERAN,sartaaranjeunnanganyenyerikeunanjeunna kusiriknakudosa-dosaanuaranjeunnalakukeun, langkungseueuranudilakukeunkukaruhunna

23Pikeunmaranehnaogengadegkeunetatempat-tempat luhur,jeungarca,jeunggroves,diunggalpasirluhur, jeungdihandapeununggaltangkalhéjo

24Dietatanahogeayaanunyidem,sartangalakonan sagalakajahatanbangsa-bangsaanukuPANGERANdiusir tipayuneunurangIsrail

25DinataunkalimapamarentahanRajaRehabam,Sisak rajaMesirnarajangYerusalem

26Harta-hartaBaitAllahjeungkaratonrajadirampas; Anjeunnamalahnyabutsagala:sartaanjeunnanyandak sagalashieldsemasnuSolomongeusdijieun

27GantinaRajaRehabamngadamelkepeng-kepeng tambaga,diserenkeunkapanangankapalapangawal,anu ngajagapantokaratonraja

28Geuskitu,wakturajalebetkaBaitAllah,kupara pangawaldiboyong,dibawadeuikakamarpangawal.

29ArikalakuanRehabeamjeungsagalalampahna,lain kaungeldinaKitabBabadRaja-rajaYuda?

30AyaperangantaraRehabamjeungYarobamsapanjang hirupna

31Rehabamkulemsarengkaruhunna,dikurebkeundikota Daud.IndungnanaminaNaamahurangAmon.Jeung Abiamputranareignedgagantianjeunna

BAB15

1DinataunkadalapanbelaspamarentahanRajaYarobam binNebatjadirajaAbiamdiYuda.

2TilutaunanjeunnangarajaandiYerusalemJeung indungnangarannaMaakah,putriAbisalom

3Sartaanjeunnamilampahsagaladosabapana,anugeus dipigawésaméméhanjeunna,sartahaténateusampurnaka PANGERANAllahna,sakumahamanahDaudramana.

4TapidemiDaud,PANGERANAllahnamasihan anjeunnalampudiYerusalem,pikeunngadegkeunputrana saatosanjeunna,sarengngadegkeunYerusalem.

5KusababDaudmilampahanubenerdipayuneun PANGERAN,sartahenteunyingkirkeunnaon-naonanu

1Raja-raja

diparentahkeunkaanjeunnasaumurhirupna,iwalti perkaraUriaurangHet.

6AyaperangantaraRehabamjeungYarobamsapanjang hirupna.

7ArikalakuanAbiamanusesa,kitudeuianu dilampahkeunana,lainkaungeldinaKitabBabadRaja-raja Yuda?JeungayaperangantaraAbiamjeungYarobam 8Abiamkulemsarengkaruhunna;sartaaranjeunna dikurebkeundikotaDaud:sartaAsaputranareigned gagantianjeunna

9DinataunkaduapuluhJeroboam,rajaIsrail,Asajadiraja Yuda

10OpatpuluhhijitaunanjeunnangarajaandiYerusalem. JeungindungnangarannaMaakah,putriAbisalom 11Asangalaksanakeunanubenerdipayuneun PANGERAN,sakumahaDaudramana.

12Geuskituanjeunnanyingkirkeunjelema-jelemasodom tietatanah,sartangancurkeunsagalabrahalaanudijieun kukaruhunna.

13KitudeuiMaaka,indungna,malahdicabuttinajadiratu, sababgeusnyieunarcadihijitangkal;jeungAsa ngancurkeunbrahalana,jeungngaduruketadisisi WalunganKidron

14Tapitempat-tempatibadahhenteudileungitkeun

15Barang-baranganudibaktikeunkubapana,jeung barang-baranganudibaktikeunkudirinasorangan,dibawa kaBaitAllah,perak,emas,jeungpaparabotan

16AyaperangantaraAsajeungBaasarajaIsrailsaumurumur

17BaasarajaIsrailnarajangYuda,sartangawangun Ramah,supayateuayaanudiidinankaluaratawaasupka AsarajaYuda

18TerasAsanyandaksadayaperaksarengemasanu tinggaleundinaperbendaharaanBaitAllahsarengharta raja,sarengdiserahkeunkaabdi-abdina,sarengrajaAsa dikirimkaBenhadad,putraTabrimon,putraHesion,raja Siria,anucicingdiDamaskus,saurna.

19Ayaperjangjianantaraabdisarengbapa,sarengbapa sarengpunbapa;Hayusarengputuskeunperjanjiananjeun sarengBaasarajaIsrail,supadosanjeunnaangkattikuring.

20JadiBenhadadngupingkaRajaAsa,sartangirimkeun kapala-kapalapasukananapikeunngalawankota-kotaIsrail, sartamaehanIyon,Dan,jeungAbelbetmaaka,jeung sakabehKinnerot,jeungsakabehtanahNaptali

21SanggeusBaasangadarengehaleta,anjeunna ngantunkeunpangwangunanRama,teruscicingdiTirsa.

22GeuskituRajaAsangembarkeunkasakuliahYudateu ayaanudibebaskeun:sarengaranjeunnanyandakbatu-batu Ramahsarengkayu-kayuanna,anudidamelkuBaasa; jeungrajaAsangawangunjeungmaranehnaGebaof Benjamin,jeungMispa

23SagalakalakuanAsasesa,jeungsakabehkasaktianana, jeungsagalalampahna,jeungkota-kotaanudiadegkeunana, lainkaungeldinaKitabBabadRaja-rajaYuda?Sanajan kitu,dinawaktusepuhanjeunnageringdinasukuna

24Asakulemsarengkaruhunna,dikurebkeunsareng karuhunnadikotaDaudramana; 25NadabputraYarobammimitijadirajaIsraildinataun kaduaAsarajaYuda,sartajadirajaIsrailduataun

26Sartaanjeunnangalakukeunanujahatdipayuneun PANGERAN,sarengngalaksanakeunjalanramana,sareng kanadosanaanunyababkeunurangIsraildosa

27JeungBaasabinAhia,tikulawargaIsaskar,komplotan ngalawananjeunna;sartaBaasaditelasananjeunnadi Gibbethon,nubelongedkaPhilistines;keurNadabjeung sakabehIsrailngepungGibbethon.

28MalahdinataunkatiluAsarajaYuda,Baasadipaehan, tuluyjadirajagagantianjeunna

29Nalikaanjeunnajumenengraja,anjeunnamaehan sadayakulawargaYarobam;Anjeunnahenteungantepkeun kaYarobamsakuranungahirupkeun,dugikaanjeunna ditumpes,numutkeuntimbalanPANGERAN,anu diomongkeunkuabdi-NaAhiaurangSilon

30Kusababdosa-dosaYarobam,anungajadikeunurang Israildosa,kucarangadunyakeunPANGERANAllah Israil

31SesakalakuanNadab,jeungsagalarupaanu dilampahkeunana,lainkaungeldinaKitabBabadRaja-raja Israil?

32AyaperangantaraAsajeungBaasarajaIsrailsaumurumur.

33DinataunkatiluAsarajaYudamimitiBaasaputraAhia jadirajadisakuliahIsraildiTirsa,duapuluhopattaun 34Sartaanjeunnangalakukeunanujahatdipayuneun PANGERAN,sarengngalaksanakeunjalanYarobam, sarengkanadosanaanunyababkeunurangIsraildosa

BAB16

1TerastimbalanPANGERANsumpingkaYehubin HananingalawanBaasa,saurna,

2KusababKamigeusngaluhurkeunmanehtinalebu, jeungngajadikeunmanehjadipangawasaumatKamiIsrail; JeungmanehgeusleumpangdijalanYarobam,jeunggeus nyieunumatKamiIsrailkanadosa,nepikaprovokeKami amarahkudosamaranéhanana;

3KamireknyabutturunanBaasajeungturunan kulawargana;sartabakalngajadikeunkulawargaanjeun kawaskulawargaYarobambinNebat.

4AnumaotdikotaBaasabakaldidaharkuanjing;jeung saha-sahaanumaotditegalbakaldidaharkumanuk

5SesakalakuanBaasa,naonanuanjeunnalaksanakeun, sarengkakuatanana,nahahenteukaungeldinabukuBabad Raja-rajaIsrail?

6KusababkituBaasakulemsarengkaruhunna, dikurebkeundiTirza;

7KupananganNabiYehubinHananingadatangkeun pangandikaPANGERANngalawanBaasasarengka kulawargana,bahkanpikeunsagalakajahatananuanjeunna laksanakeundipayuneunPANGERAN,anunyababkeun anjeunnaamarahkupadamelanpanangan-Na,sapertos kulawargaYarobamjeungsababanjeunnamaéhan anjeunna

8DinataunkaduapuluhgeneppamarentahanAsaraja Yuda,ElaputraBaasamimitijadirajaIsraildiTirsa,dua taun

9JeungZimrigandekna,kapalasatengahkaretaperangna, ngayakeunpersekongkolanngalawananjeunna,nalika anjeunnakeurdiTirza,nginumsoranganmabokdiimah ArzapangurusimahnadiTirza

10JeungZimriasupjeungnyeranganjeunna,sartamaehan anjeunna,dinaduapuluhtujuhtaunAsarajaYuda,sarta maréntahgagantianjeunna

11Nalikaanjeunnamimitijumenengraja,saatosanjeunna linggihdinatahta,anjeunnamaehansakumnakulawarga Baasa,anjeunnahenteunyéépkeunhijijalmaanunyiksa kanatémbok,bohbarayaatanapibabaturanana.

12KusababkituZimringancurkeunsakabehkulawarga Baasa,nurutkeuntimbalanPANGERAN,anu diomongkeunngalawanBaasakunabiYehu, 13PikeunsagaladosaBaasa,jeungdosaElaputrana,nuku maranehnangalakukeundosa,jeungnukumaranehna nyieunurangIsraildosa,dinaprovokeGustiAllahurang Israilpikeunbendukukamulyaanmaranéhanana

14ArikalakuanElasesa,jeungsagalalampahna,lain kaungeldinaKitabBabadRaja-rajaIsrail?

15DinataunkaduapuluhtujuhpamarentahanAsaraja Yuda,ZimrimarentahtujuhpoediTirzaJeungjalmaanu campedngalawanGibbethon,nubelongedkaPhilistines. 16Jalma-jalmanukeurkemahngadarengebeja,"Simri geussekuthonjeungmaehanraja"

17GeuskituOmrimangkattiGibethonjeungsakumna urangIsrail,tuluyngepungTirsa

18NalikaZimriningaliyénétakotaparantosdirebut, anjeunnaangkatkakaratonkaratonraja,sarengngaduruk gedongrajadiluhuranjeunnakuseuneu,sarengmaot 19Kusababdosa-dosanaanudilampahkeunkuanjeunna, kuanjeunnangalakukeunanujahatdipayuneun PANGERAN,dinangalaksanakeunjalanYarobam,sareng kanadosa-dosaanjeunna,anunyababkeunurangIsrail dosa.

20SesakalakuanZimri,jeungpanghianatanana,lain kaungeldinaKitabBabadRaja-rajaIsrail?

21GeuskituurangIsraildibagijadiduabagian: satengahnanuturkeunTibnibinGinat,ngangkatanjeunna raja;satengahnuturkeunOmri

22Tapijalma-jalmaanunuturkeunOmringéléhkeun jalma-jalmaanunuturkeunTibnibinGinat

23DinataunkatilupuluhhijipamarentahanAsarajaYuda, OmrimimitingarajaanIsrail,duawelastaun:geneptaun marentahnadiTirza

24SartaanjeunnangagaleuhPagununganSamariatiSemer pikeunduatalentapérak,terasngawangundiluhurpasir, sarengnaminanamikotaanuanjeunnadiwangun,tina namiSemer,anugaduhpasir,Samaria

25TapiOmringalakukeunanujahatdipayuneun PANGERAN,sarenglangkungjahattibatansadayanaanu sateuacanna

26Kusababanjeunnangalaksanakeunsagalacara YarobambinNebat,sarengdinadosa-dosanaanu nyababkeunurangIsraildosa,ngajurungPANGERAN, AllahurangIsrail,kucara-caraanubohong

27SesakalakuanOmrijeungkasaktianana,lainkaungel dinaKitabBabadRaja-rajaIsrail?

28GeuskituOmrikulemjeungkaruhunna,dikurebkeundi Samaria

29DinataunkatilupuluhdalapanAsarajaYudamimiti AhabputraOmrijadirajadiIsrail

30JeungAhabbinOmringalakukeunleuwihjahatdi payuneunPANGERANleuwihtisakabehjalmasaméméh manéhna

31Geuskitu,saolah-olahentengpikeunanjeunna milampahdosa-dosaYarobambinNebat,anjeunna ngawinkeunIsebel,putriEtbaal,rajaurangSidon,tuluy inditngabaktikaBaal,sartanyembahkaanjeunna

32SartaanjeunnangadegkeunhijialtarpikeunBaaldi imahBaal,anuanjeunnadiwangundiSamaria.

33JeungAhabnyieunhijiAsekah;JeungAhab ngalakukeunleuwihpikeunngangsonanPANGERAN AllahIsrailkanabendutisakabehrajaIsrailanusaméméh anjeunna

34DinajamannaHielurangBetelngawangunYeriho, ngadegkeunpondasinadiAbiramputracikalna,sarta ngadegkeungapura-gapuranakuSegub,putrabungsuna, nurutkeuntimbalanPANGERAN,anuditimbalanku YosuabinNun

BAB17

1EliasurangTisbit,urangGilad,ngalahirkaAhab,"Demi PANGERAN,AllahIsrail,anujumenengdipayuneun-Na, moalayaembun-embunanatanapihujantaun-taunieu,tapi nurutkeunpangandikaKami"

2PANGERANnimbalankaanjeunna,saurna, 3Manehtidieu,belokkawetan,nyumputdisisiWalungan Kerit,peuntaseunYordan

4Geuskitumanehkudunginumtinawalungan;sartaKami geusmaréntahkeungagakpikeunkadaharananjeunaya 5Tidinyaanjeunnaangkatsarengngalaksanakeun timbalanPANGERAN:anjeunnaangkatsarengcicingdi sisiWalunganKerit,payuneunYordan

6Isuk-isukmanukgagakmawarotijeungdaging,jeung peuting-peutingnarotijeungdaging;sartaanjeunna nginumtinawalungan

7Sanggeussawataralila,walungantehjadigaring, lantarandietatanahteuayahujan.

8PANGERANnimbalankaanjeunna,saurna, 9Bangun,angkatkaSarepta,wewengkonSidon,dumehdi dinya.

10TidinyaanjeunnaangkatkaSarpatSabotanjeunna sumpingkagapurakota,behold,randaawéwéétaaya ngumpulkeuniteuk:sartaanjeunnaneleponkadirina,sarta ngomong,Cokotkuring,abdinenedaanjeun,caisaeutik dinawadah,pikeunkuringnginum

11Sabotanjeunnabadenyandaketa,anjeunnangageroka anjeunna,sartangalahir,"Nyuhunkeunabdi,abdi nyuhunkeunsapotongrotidinaleungeunanjeun"

12Sauranjeunna,"DemiPANGERANAllahanjeunanu hirup,abdihenteugaduhjajan,tapisakeupeultepungdina tong,sarengminyaksakedikdinawadah

13SaurElias,"Ulahsieun;inditjeungngalakukeun sakumahamanehgeusngomong:tapinyieunetakueta jajansaeutikheula,jeungmawakakuring,sartasanggeus nyieunkeuranjeunjeunganakanjeun

14SababkieutimbalanPANGERAN,AllahIsrail,“Tong tepungmoalboros,minyaksabotol-botolmoalkendat,nepi kamangsaPANGERANnurunkeunhujankabumi.

15Geuskitumanehnainditjeungngalakonannurutkeun pangandikaElias,sartamanéhna,jeungmanéhna,jeung imahna,daharsababarahapoé

16Tepunggentongteukenging,sarengminyakkenditeu kenging,numutkeuntimbalanPANGERANanu diandikakeunkuNabiElias

17Sanggeuskitu,putraawewe,nyonyaimah,gering; jeungpanyakitnakacidanyerina,nepikateuayadeui napas

18SaurnakaElias,"Naonurusanabdisarenganjeun,eh abdiAllah?"Nahaanjeunsumpingkaabdipikeun ngémutandosaabdi,sarengmaéhanputraabdi?

19Sauranjeunna,"Pasihanabdiputraanjeun."Sarta anjeunnanyandakanjeunnakaluartinabosomdirina,sarta dibawakaluhurhijiloteng,dimanaanjeunnaabode,sarta diteundeunanjeunnadinaranjangsorangan

20AnjeunnasasambatkaPANGERAN,saurna,"Nun PANGERAN,Allahabdi,nahaGustiparantos ngadatangkeunkajahatankarandaanukuabdidicicingan, kucaramaehanputrana?"

21Tilukalianjeunnangadeukeutkaetabudak,sasambat kaPANGERAN,saurna,"NunPANGERAN,Gustiabdi sadaya,mugimugiieubudaktehdihirupkeundeui"

22PANGERANngadangusoaraNabiElias;jeungjiwa anaksumpingkaanjeunnadeui,sartaanjeunnarevived.

23EtamurangkalihtehdicandakkuElias,tijerokamarka jeroimah,diserenkeunkaindungna

24SauretaawewekaElias,"Ayeunasimkuringterangyen anjeuntehabdiAllah,sarengpangandikaPANGERAN anuayadinasungutanjeuntehleres"

BAB18

1Sanggeussababarahapoe,PANGERANnimbalanka Eliasdinataunkatilu,saurna,"Geuratembongkeundirika Ahab!sarengkuringbakalngirimhujankabumi

2EliasinditreknepungandirinakaAhab.Jeungayahiji kalaparannyeridiSamaria

3AhabnyauranObaja,gupernurimahna(AyeunaObaja sieunpisankaPANGERAN:

4Kusababkitu,nalikaIsebelngancurkeunnabi-nabi PANGERAN,Obajanyandaksaratusnabi,sarengnyumput aranjeunnalimapuluhdinaguha,sarengtuangrotisareng cai)

5SaurAhabkaObaja,"Atuhkaetatanah,kasakurmancur cai,kasakabehwalungan.

6Tuluymaranehnangabagi-bagilahanpikeunngaliwatka dinya:Ahabinditkahijijalansorangan,jeungObajaindit kahijijalansorangan.

7SabotObajakeurdijalan,Eliaspapanggihjeung anjeunna,sartaanjeunnawawuhkaanjeunna,sarta anjeunnasujud,sartangomong,"AnjeuntehjuraganNabi Elias?"

8Walerna,"Abditeh,wartoskeunkaGusti,"Eliasayadi dieu."

9Sauranjeunna,"Naondosaabdi,dugikaanjeun nyerahkeunabdianjeunkapananganAhabpikeunmaehan abdi?"

10DemiPANGERANAllahmaranehanujumeneng,teu ayabangsaatawakarajaananuteuayaanudiutusku Pangeranpikeunneanganmaneh.Anjeunnanyandak sumpahkarajaansarengbangsa,yénaranjeunnahenteu mendakananjeun

11Ayeunamanehngomongkieu,Bejakeunkagustimaneh, “Eliasayadidieu”

12SaenggeusKamiindittimaneh,manehbakaldibawaku RuhPANGERANkatempatanukuKamiteunyaho;sarta jadilamunkuringdatangjeungngabejaanAhab,sarta anjeunnateubisamanggihananjeun,anjeunnabakal maéhankuring:tapiabdiabdithysieunPANGERANti nonomanabdi

13NahahenteudiwartosanGustinaonanukuring lakukeunnalikaIsebelmaehannabi-nabiPANGERAN, kumahakuringnyumputkeunsaratusnabiPANGERANku limapuluhurangdinaguha,sarengtuangaranjeunnaku rotisarengcai?

14Ayeunamanehnaroskeunkieu,BejakeunkaJuragan, 'Eliasayadidieu!'

15SaurElias,"DemiPANGERANNuMahaKawasaanu jumeneng,anujumenengdipayuneun-Na,abdi-abdibade nembongkeundirikaMantennadintenayeuna"

16JadiObajainditnepunganAhab,sartangabejaan manehna:sartaAhabinditkanepunganElias

17NalikaAhabningalikaElias,Ahabnaroskaanjeunna, "NahaanjeunanungagangguurangIsrail?"

18Walerna,"KamihenteungagangguurangIsrail;Tapi maneh,jeungkulawargabapana,sababgeusninggalkeun parentahPANGERAN,sartageusnuturkeunBaalim

19Ayeunakirimkeun,kumpulkeunsakumnaurangIsrail kaGunungKarmel,sarengnabi-nabiBaalopatratuslima puluh,sarengnabi-nabianuopatratus,anutuangdimeja Isebel

20GeuskituAhabngutuskasakumnaurangIsrail, ngumpulkeunnabi-nabikaGunungKarmel

21GeuskituEliasnyampeurkeunkajalmarea,tuluy mariksa,"Sabarahalamiaranjeuncicingdinadua pamadegan?lamunPANGERANtehAllah,nuturkeun manéhna:tapilamunBaal,mangkanuturkeunmanéhna Jeungjalmateungajawabmanéhnahijikecap.

22SaurEliaskajalmarea,"Kuring,ngankuring,tetep nabiPANGERAN;tapinabi-nabiBaalayaopatratuslima puluhurang.

23Kusababeta,maranehkudumerekamiduasapijalu; Jeunghayuaranjeunnamilihhijisapijalukeurdirina,sarta motongkanapotongan-potongan,sartanempatkeuneta dinakai,sartaulahnempatkeunseuneudihandap:sarta kuringbarisngahiassapijalunusejen,sartanempatkeun etadinakai,sartahenteunempatkeunseuneudina.

24Jeungnyebutngaranallahanjeun,sartakuringbakal nyebutngaranPANGERAN,sartaAllahanungawalonku seuneu,hayuanjeunnajadiAllah.Sartasakabehjalma ngajawabsartangomong,Ieuogédiomongkeun

25SaurEliaskanabi-nabiBaal,"Pilihhijisapijalupikeun anjeunnyalira,sarengdandananheula;pikeunanjeunloba; jeungnyebutngarandewaAnjeun,tapiteunempatkeun seuneudina

26Sapinudipasihkeunkumaranehnadicandak,tuluy diasah,tuluynyebutngaranBaaltiisuk-isuknepika beurang,pokna,"EhBaal,dengekeunkami!"Tapiteuaya sora,teuayanungajawabJeungmaranéhnaleapedkana altaranudijieun

27Waktostengahwengi,Eliasdipoyokkaaranjeunna, saurna,"Ceuktarik!bohnukeuromong,bohkeurngudag, bohkeurdiperjalanan,atawameureunsaré,kuduhudang 28Maranehnangajeritnyaring,sartanyedek-nyedek sorangannurutkeunkabiasaananakupesojeunglancet, nepikagetihnangocorkamaranehna

29Sanggeuslohorgeuskaliwat,nepikawaktu ngurbankeunkurbansoré,teuayasora,teuayanu ngawaler,teuayanungaregepkeun

30SaurEliaskajalma-jalma,"Sumpingkaabdi!"Sarta sakabehjalmangadeukeutankaanjeunnaSartaanjeunna ngalereskeunaltarPANGERANanuancur

31Eliasnyandakduabelasbatu,numutkeunjumlahkaomkaomputraYakub,anudidawuhkeuntiPANGERAN, ungelna,'Israilbakaljenenganmaneh'

32Kubatu-batueta,anjeunnangadamelaltardemi pajenenganPANGERAN,terasngadamellombang ngurilinganetaaltar,sakituleganaeusinaduaukuransiki

33Etakayunaditataan,sapijalunadipotong-potong, diteundeundinaetakai,pokna,"Eusianopattongkucai, tuluytuangkanakurbanbeuleumanjeungkanakai"

34Saur-Na,"Lakukeunkaduakalina"Jeungmaranehna ngalakukeunetakaduakalinaSauranjeunna,"Lakukeun katilukalina"Jeungmaranehnangalakukeunetakatilu kalina.

35Caingocorkasakurilingaltar;sartaanjeunnangeusi lombangogékucai

36Geuskitu,dinawaktungurbankeunkurbansoré,Nabi Eliasngadeukeutan,sartangadawuh,"NunPANGERAN, AllahIbrahim,Ishak,sarengIsrail,mugidintenieuterang yenGustitehAllahdiIsrail,sarengabditehabdiGusti, sarengsadayahalieuparantosdipidamelkupangandika Gusti"

37Dangukeunabdi,nunPANGERAN,dangukeunabdi, supadosieuumatterangyenGustitehGustiAllah,sareng Gustiparantosmalikkeundeuimanahna

38GeuskituseuneuPANGERANmurag,ngaduruk kurbanbeuleuman,kai,batu-batu,jeunglebu,nepika ngaletakcaianuayadinalombang

39Barangnarenjoetajelema-jelemateh,tuluysujudnyuuh, pokna,"PANGERAN,AnjeunnatehAllah;PANGERAN, anjeunnatehAllah

40SaurEliaskamaranehna,"Tangkepnabi-nabiBaal; ulahnepikasalahsahijinakaburSartaaranjeunna dicandak,sartaEliasdibawakahandapkaWalunganKison, sartasleearanjeunnaaya.

41SaurEliaskaAhab,"Geuragugah,tuangsarengnginum; keurayasorahujangede

42GeuskituAhabinditkatempatdaharjeungnginum. JeungNabiEliasnaékkapuncakCarmel;sartaanjeunna lungsurdirinakanabumi,sartanempatkeunbeungeutna antaratuur-Na,

43Saurnakagandekna,"Ayeunaangkat,tingalikalaut" Sartaanjeunnanaék,sartanempo,sartangomong,"Aya nanaon."Sauranjeunna,"Pindahdeuitujuhkali."

44Sartadinakatujuhkalinaanjeunnangadawuh,"Tuh,aya megaleutikkaluartinalaut,kawasleungeunmanusa"Saur anjeunna,"Naik,ucapkeunkaAhab,Siapkeunkareta anjeun,sarengturunkeun,supadoshujanhenteunyegah anjeun."

45Samentaraéta,langithideungkumegasarengangin, sarenghujanageungJeungAhabrode,sartainditka Yizreel

46SarengpananganPANGERANnimbalankaElias;sarta anjeunnagirdeduploins,sartalumpatsaméméhAhabka lawangYizreel

BAB19

1AhabngawartosankaIsebelsagalaanudilakukeunku Elias,sarengkumahaanjeunnamaehansadayanabiku pedang.

2GeuskituIsebelngutushijiutusankaElias,pokna, "Kukitunaallah-allahlaksanakeunkaabdi,sareng

langkung-langkungdeui,upamiabdihenteungajantenkeun hirupanjeunsapertosnyawasalahsahijiaranjeunnaisukan kira-kiraayeuna"

3Barangningalikitu,anjeunnajengkar,ngantunkeun nyawana,sumpingkaBersyeba,tanahYuda,sarta ninggalkeungandeknadidinya

4Tapimanehnainditkagurunkeusiksapoe,calikdi handapeuntangkaljuniper.sartangomong,Ieucukup; ayeuna,nunPANGERAN,cabutnyawaabdi;sababkuring henteulangkungsaétibatanbapakuring

5Sabotanjeunnangagolerjeungsaredihandapeuntangkal juniper,ayamalaikatnyabakanjeunna,sartangalahirka manehna,"Hudang,dahar!"

6Anjeunnaneuteup,ayahijikuehdipanggangdinabara, jeungwadahcaidinasirahnaSartaanjeunnadaharjeung nginum,sartaanjeunnadisimpendeui.

7MalaikatPANGERANsumpingdeuikaduakalina, nyabakanjeunna,saurna,"Geurageuratuang!sabab perjalanananuageungteuingpikeunanjeun.

8Seuganjeunnagugah,tuangsarengnginum,terasangkat kukakuatanétatuangeunopatpuluhdintenopatpuluh wengikaHorebgunungAllah.

9Geuskituanjeunnasumpingkahijiguha,sartanginepdi dinya;Jeung,behold,firmanPANGERANdatangka manéhna,jeungmanéhnaceukmanéhna,Naonanuanjeun lakukeundidieu,Elias?

10Sauranjeunna,"AbditimburupisankaPANGERAN, AllahNuMahaKawasa.jeungkuring,malahkuring wungkul,ditinggalkeun;jeungmaranehnaneanganhirup kuring,pikeunnyokotetajauh

11Sauranjeunna,"Majukapayun,terasnangtungdi gunungpayuneunPANGERAN"Jeung,behold, PANGERANngaliwatan,sartaangingedejeungkuat nyéépkeungunung,jeungngarecahbatudipayuneun PANGERAN;tapiPANGERANhenteuayadinaangin: sarengsaatosanginayagempa;tapiPANGERANhenteu ayadinalini.

12Sanggeusliniayaseuneu;tapiPANGERANhenteuaya dinaseuneu:sarengsaatosseuneuayasoraanuleutik

13BarangEliasngadarengehaleta,anjeunnanutupan beungeutnakujubahna,tuluykaluar,nangtungdilawang guhaJeung,behold,ayasoaradatangkamanéhna,sarta ngomong,Naonanuanjeunlakukeundidieu,Elias?

14Sauranjeunna,"AbditimburupisankaPANGERAN, AllahNuMahaKawasajeungkuring,malahkuring wungkul,ditinggalkeun;jeungmaranehnaneanganhirup kuring,pikeunnyokotetajauh

15PANGERANnimbalankaanjeunna,"Mulihdeuika gurunkeusikDamsik

16JehubinNimsikumanehkumanehdiistilahkeunjadi rajaIsrail,jeungElisabinSafattiAbelmeholakumaneh kumanehdiistilahkeunjadinabigagantimaneh.

17AnuluputtinapedangHasaelbakaldipaehankuYehu; 18TapiKamigeusninggalkeuntujuhrebuurangIsrail, sakabehtuuranuhenteusujudkaBaal,sartaunggalsungut anuteunyiumanjeunna

19Tidinyaanjeunnaangkattidinya,sarengmendakan ElisabinSafat,anungawulukuduabelaspasangsapi payuneunanjeunna,sarenganjeunnasarenganukadua belas.

20Sapi-sapinaditingalkeun,lumpatnyusulElias,saurna, "Muhun,abdinyiumbapasarengindungabdi,lajengabdi

1Raja-raja

bakalnuturkeunanjeun"Sauranjeunnakaanjeunna,Balik deui:pikeunnaonanukuringlakukeunkaanjeun?

21Geuskituanjeunnamulihdeui,nyandaksapisapasang, dipeuncit,dagingnadikulubkupakakas-pakakassapi,tuluy dipaparinkeunkajalma-jalma,tuluydidahar.Lajeng anjeunnagugah,sartainditsanggeusElias,sartaministered kaanjeunna

BAB20

1Benhadad,rajaSiria,ngumpulkeunsakabehbaladna, jeungayatilupuluhduaraja,jeungkudajeungkareta perang.

2GeuskituanjeunnangirimutusankaAhabrajaIsrailka kota,sartangalahirkaanjeunna,"KieutimbalanBenhadad: 3PerakjeungemasmanehmilikKami;pamajikananjeun ogéjeungbarudakanjeun,sanajangoodliest,milikkuring 4RajaIsrailngawaler,saurna,"Juragan,Nunraja, sakumahapidawuhanjeun,abdikagungananjeunsareng sadayakagunganabdi"

5Geuskituutusan-utusandaratangdeui,pokna,"Kieu timbalanBenhadad,"Sanajankuringgeusngutuskamaneh, nyebutkeun:Anjeunkudungintunkeunperak,emas, pamajikan,jeunganak-anakmaneh;

6TapiisukanKamibakalngirimabdi-abdikaanjeun, sarengaranjeunnabakalmilarianbumianjeun,sarengimah abdi-abdianjeun;jeungetabakaljadi,nunaonbaeanu pikaresepeundinapanonthine,maranéhananakudu nyimpenetadinaleungeunmaranéhanana,jeungnyokot etajauh

7RajaIsrailnimbalankasakumnakokolotnagara,sarta nimbalan,“Cikgeuratingali,kumahaetajelemateh neangankajahatansarengkuringhenteunampikanjeunna

8Parakokolotjeungjalma-jalmangadawuhkaanjeunna, "Ulahdidangukeun,ulahsatuju"

9KusababkituanjeunnangalahirkautusanBenhadad, "Bejakeunkarajaabdi,sadayaanuanjeunwartoskeunka abditimimitiabdibakalngalakukeunJeungutusanundur, jeungmawamanéhnawartadeui

10Benhadadngutusanjeunna,saurna,"Dewa-dewa ngaraoskitukaabdi,sarengseueurdeui,upamilebu Samariacekappikeunsakeupeulpikeunsadayajalmaanu nuturkeunkuring."

11RajaIsrailngawaler,"Bejakeunkaanjeunna,Anu ngagemkeunabah-abahnaulahsombong-sombongna sapertosanunyopot."

12SanggeusBenhadadngadarengeetapiwurukbari nginum,anjeunnajeungraja-rajadipaviliun,tuluyngalahir kaparapunggawana,"Silahkanatur-atur!"Jeung maranéhnadiatursorangandinaAsépSunandarSunarya ngalawankota

13Geuskitu,ayahijinabisumpingkaAhab,rajaIsrail, pokna,"KieutimbalanPANGERAN,"Nahamanehningali etajelema-jelemaanulobapisan?behold,Kuringbaris nganteurkeunkanaleungeunanjeunpoéieu;jeunganjeun bakalnyahoyenKamiPANGERAN

14SaurAhab,"Kusaha?"Sauranjeunna,"Kieutimbalan PANGERAN,bahkankuparanonomantiparapangéran propinsi"Lajenganjeunnangadawuh,Sahanubakal maréntahkeunperangna?Sartaanjeunnangawaler,Anjeun. 15Geuskituanjeunnangitungparanonomantiparakapala propinsi,jumlahnaayaduaratustilupuluhdua;

16JeungmaranéhnainditkaluarbeurangTapiBenhadad nginumdirinamabokdipaviliun,anjeunnajeungraja-raja, tilupuluhduarajaanumantuananjeunna

17Paranonomantiparapangéranpropinsi-propinsiinditti heula;JeungBenhadaddikirimkaluar,sartaaranjeunna ngabejaanmanehna,paribasa,"Ayalalakikaluarti Samaria"

18Saur-Na,"Lamunmaranehnakaluarpikeunkarapihan, tangkeparanjeunnahirup-hirup;atawanahamaranéhna kaluarpikeunperang,nyandakaranjeunnahirup

19Kusababkituetaparanonomantiparapanggede propinsi-propinsitehkaluartikota,jeungbalad-baladna anungiring.

20Masing-masingmaehanlalakina,urangSiriakabur; jeungdiudagkuurangIsrail:jeungBenhadadrajaSiria luputkanakudajeungkuda.

21GeuskiturajaIsrailkaluar,neunggeulkudajeung karetaperang,nepikamaehanurangSirianepikamaehan pisan.

22GeuskitunabisumpingkarajaIsrail,sartanimbalanka anjeunna,"Geura,kuatkeundiri,sartatengetan,sarta tingalinaonanuanjeunlakukeun,sababdinabaliktaun rajaSiriabakalnarajangkaanjeun"

23Paraabdi-abdirajaSirianaroskaanjeunna,"Alah-alah maranehtehdewa-dewagunung-gunung;kituna maranéhananaétakuattiurang;tapihayuurangngalawan aranjeunnadidataran,sartapastiurangbakalleuwihkuatti aranjeunna.

24Sarenglaksanakeunieu:Panyingkirkeunraja-raja, masing-masingtinatempatna,sarengpasangkeunkapalakapaladikamarna.

25Jeungjumlahmanehhijitentara,kawastentaraanjeun geusleungit,kudapikeunkuda,jeungkaretaperangna, jeungurangbakalngalawanmaranehnadidataran,jeung pastiurangbakalleuwihkuattimaranehnaSartaanjeunna listenedmunsoramaranéhanana,sartangalakukeunkitu 26Sanggeusbaliktaun,BenhadadngitungurangSiria, terusnanjakkaApek,meranganIsrail

27GeuskituurangIsraildicacah,sartakabehanudaratang, tuluynarajangkamaranehna;tapiurangSiriangeusi nagara

28GeuskituayahijiabdiAllahsumpingkarajaIsrail, saurna,"KieutimbalanPANGERAN,"Kusababurang Siriageusngadawuh,PANGERANtehAllahna pagunungan,tapiMantennalainAllahtilebak-lebak 29Geuskitumaranehnamasanggrahannuhijideuitujuh poeSartajadiéta,dinapoékatujuhperangieungagabung: jeungurangIsrailmaehanurangSiriasaratusrebuprajurit leumpangdinahijipoé

30TapianusejennakaburkaApek,kajerokota;sartaaya hijitémbokmuragkanaduapuluhtujuhrebujalmaanu ditinggalkeun.JeungBenhadadkabur,sartasumpingka kota,kanakamarjero

31Saurabdi-abdinakaanjeunna,"Ayeunauranguninga yenraja-rajaIsrailtehraja-rajaanuwelasasih

32Geuskitumaranehnangaraketkeunkarungkana cangkengna,tuluynarilepkeuntalikanasirahna,tuluy daratangkarajaIsrail,pokna,"AbdiBenhadadnimbalan, "Muhun,mugiabditetephirup"Sauranjeunna,Naha anjeunnamasihhirup?manéhnatéhlanceukkuring.

33Geuskituetajelema-jelemanarenjokeunnaon-naonanu datangtimanehna,tuluyburu-burunangkepna,tuluy

1Raja-raja

ngawaler,"AkangBenhadad!"Lajenganjeunnangadawuh, Goyou,bringhim.LajengBenhadadkaluarkaanjeunna; sartaanjeunnanyababkeunanjeunnanaekkanakareta

34SaurBenhadadkaanjeunna,"Kota-kotaanudirampas kupunbapatiramana,kuabdibadedipulangkeun."sareng anjeunbakalngadameljalan-jalanpikeunanjeundi Damaskus,sakumahaanudilakukeunkubapakuringdi Samaria.TerassaurAhab,"Kuringbakalngintunkeun anjeunsarengperjanjianieu"Jantenanjeunnangadamel perjanjiansarenganjeunna,terasdiusir

35Geuskituayasaurangtikalangannabi-nabianu ngalahirkabatur-baturnakupangandikaPANGERAN, "Puntenpeuncitabdi!"Jeunglalakinunampiksmite anjeunna

36Sauranjeunnakaanjeunna,"Kusababanjeunhenteu nurutkanasoraPANGERAN,tangtosanjeunangkattiabdi, anjeunbakaldipaehankusinga"Jeungpasanjeunnaundur tianjeunna,singakapanggihanjeunna,sartaslewanjeunna

37Geuskituanjeunnamanggihanhijideui,sartasaurna, "Puntenpeuncitabdi!"Jeunglalakiétasmoteanjeunna,ku kitunadinasmitinganjeunnatatuanjeunna

38Geuskitunabiindit,ngadagoanrajadijalan,jeung nyamurkulebukanabeungeutna

39Sabotrajangaliwat,anjeunnasasambatkaraja,saurna, "AbdiAmaangkatkatengahperang;Jeung,behold,hiji lalakingahurungkeunkumisan,jeungmawahijilalakika kuring,sartangomong,"Simpenlalakiieu:lamunkucara naonbaéleungit,mangkabakalhirupanjeunpikeun hirupna,atawanusejennaanjeunbakalmayarhijitalenta pérak"

40Sarengnalikaabdianjeunsibukkaditukadieu, anjeunnaangkatJeungrajaIsrailngadawuhkamanéhna, JadibakaljudgmentAnjeunjadi;sorangangeusmutuskeun eta.

41Anjeunnaburu-burunyandaklebutinabeungeutna; jeungrajaIsraildiscernedanjeunnayénanjeunnasalah sahijinabi.

42Sauranjeunnakaanjeunna,"Kieutimbalan PANGERAN,"Kusababanjeunparantosngantunkeunhiji jalmaanukuabdiditunjukpikeunditumpes,kusababéta nyawaanjeunbakalannyawana,sarengumatanjeun pikeunumatna"

43GeuskiturajaIsrailinditkaimahnakalawankeuheul jeungkeuheul,tuluysumpingkaSamaria

BAB21

1Sanggeuskitu,NaboturangYisrelkagungankebon anggurdiYisrel,deukeutkaratonAhabrajaSamaria

2SaurAhabkaNabot,saurna,"Pasihanabdikebonanggur anjeun,supadosabditiasajantenkebonbumbu,sabab caketsarengbumiabdi.atawa,lamunsiganaalusmunthee, Kuringbakalmasihananjeunpatutetadinaduit

3SaurNabotkaAhab,"PANGERANnyaramabdi-abdi teumasihanwarisankaruhunkaanjeun"

4Ahabsumpingkaimahna,ngarasasedihjeungkeuheul kuomonganNaboturangYizreelkaanjeunna:"Kuring moalmasihananjeunwarisankaruhunabdi"Sarta anjeunnaditeundeunanjeunnahandapkanaranjang-Na, sartamalikkeunbeungeutna,sartamoalbakaldaharroti.

5TapiIsebelpamajikananasumpingkaanjeunna,sarta ngomongkaanjeunna,"Nahasumangetanjeunjadisedih, nepikateudaharroti?

6Sauranjeunnakaanjeunna,"Kusababkuringnyarioska NaboturangYizreel,saurna,"Pasihankebonanggur anjeunpikeunartos;atawalain,lamunetamanggaanjeun, abdibakalmasihananjeunkebonanggursejenpikeuneta: sartaanjeunnangawaler,Kuringmoalmasihananjeun kebonanggurabdi

7SaurIsebelpamajikanana,"Nahamanehayeuna marentahkarajaanIsrail?"hudang,daharroti,jeunghayu hatéanjeunjadigumbira:Kuringbakalmasihananjeun kebonanggurNaboturangYizreel.

8Geuskitumanehnanulissurat-suratatasngaranAhab, jeungdisegelkusegelna,tuluydikirimkeunkapara sesepuhjeungkaparagegedendikotana,anuarayajeung Nabot

9Anjeunnanyeratdinaserat-serat,saurna,Nyebutkeun puasa,sarengangkatNabotkaluhurdiantarajalma-jalma. 10Tidinyaduajelema,jelema-jelemaanujahat,pikeun nyaksiananjeunna,pokna,"ManehngahinakaAllahjeung karaja."Terasbawaanjeunnakaluar,sarengbatuanjeunna, supadosanjeunnamaot

11Seugjalma-jalmadikotana,parakokolotjeungpara gegedenanunyicingankotana,ngalakonansakumahaanu kuIsebeldikirimkeunkamaranehna,jeungsakumahaanu kaungeldinasurat-suratanudikintunkeunkamaranehna 12Maranehnangumumkeunpuasa,sartaNabotdiangkat luhurdiantararahayat

13Geuskituayaduajelema,jelema-jelemaanubelegug, tuluycalikdipayuneunana.Tuluymaranehnadibawa kaluartikota,jeungstonedmanéhnajeungbatu,nepika maot

14TuluymaranehnangutuskaIsebel,saurna,"Nabotgeus dirajam,geusmaot"

15SabotIsebelngadarengeyenNabotdibaledogankubatu nepikamaot,IsebelnimbalankaAhab,"Geurageura,boga kebonanggurNaboturangYizreel,anukumanehnarek dibereduitkamanehNabottehlainhirup,tapigeus maot."

16BarangAhabngadarengeyenNabotgeusmaot,Ahab narangkatkakebonanggurNaboturangYizreel,rek ngarebutetakebon.

17TidinyaPANGERANnimbalankaEliasurangTisbe, kieu:

18Bangun,lungsur,nepunganAhab,rajaIsrail,anuayadi Samaria

19Saurmanehkamanehna,kieutimbalanPANGERAN, 'Nahamanehgeusmaehanjeunggeusngarebut?Jeung anjeunbakalnyaritakamanéhna,paribasa,Kitutimbalan PANGERAN,DitempatanjingngaletakgetihNabotbakal anjingngaletakgetihanjeun,komogetihanjeun.

20SaurAhabkaElias,"Nahaanjeunmendakanabdi, musuhabdi?"Walerna,"Kuringgeusmanggihanmaneh, sababmanehgeusngajualdiripikeunmigawejahatdi payuneunPANGERAN"

21Nya,Kamibakalngadatangkeunkajahatankaanjeun, sarengbakalngaleungitkeunturunananjeun,sarengbakal ngancurkeuntiAhabanunabraktémbok,sarenganu kakurungsarenganutinggaleundiIsrail.

22Sartabakalngajadikeunkulawargamanehkawas kulawargaYarobambinNebat,jeungkawaskulawarga

BaasabinAhia,pikeunprovokatornuAnjeungeus provocatedkaurangamarahjeungnyieunurangIsraildosa. 23SartangeunaanIsebelogePANGERANngandika, "Anjing-anjingbakalngahakanIsebelkutembokYisreel."

24AnumaotAhabdikotabakaldidaharkuanjing;jeung sahaanumaotdisawahbakaldidaharkumanuk

25TapiteuayaanusapertosAhab,anungajualdirina pikeunngalakukeunkajahatandipayuneunPANGERAN, anudidorongkuIsebelgarwana

26Sartaanjeunnangalakukeunpisanabominablynyusul brahala,nurutkeunsagalahalsapertiurangAmori,anu PANGERANdiusirtipayuneunurangIsrail

27SanggeusAhabngadéngéétakecap,manéhna nyéépkeunanggoanna,nyéépkeunawaknakarung,tuluy puasa,tuluyngagolérdinalawonkarung,tuluyindit

28TidinyaPANGERANnimbalankaEliasurangTisbe, kieu:

29NahaanjeunningalikumahaAhabngarendahkeun dirinakakuring?Kusababanjeunnangarendahkeundirina sateuacankuring,Kamimoalmawakajahatandinadintendintenna:tapidinadintenputrana,kuringbakalnanggung kajahatankabumina.

BAB22

1TilutaunaranjeunnatetepteuayaperangantaraSiria sarengIsrail

2Dinataunkatilu,Yosapat,rajaYuda,sumpingkaraja Israil

3SaurrajaIsrailkaparapunggawana,"Aranjeunterang yenRamotdiGiladtehmilikurang,tapiurangtetepcicing, teumeunangdirebuttirajaSiria?"

4SauranjeunnakaYosapat,"Nahaanjeunbadéngiringan perangkaRamotGiléad?"SaurYosapatkarajaIsrail, "Abdisamisarenganjeun,umatabdisapertosumatanjeun, kudaabdisapertoskudaanjeun"

5SaurYosapatkarajaIsrail,"Punten,taroskeuntimbalan PANGERANdintenayeuna"

6GeuskiturajaIsrailngumpulkeunnabi-nabi,kira-kira opatratusurang,sartamariksakamaranehna,"Nahaabdi bademeranganRamot-Gilead,atanapiabditeukedah? Jeungmaranéhnangomong,Naek;pikeunGustibakal nyerahkeunkanapananganraja.

7SaurYosapat,"NahadidieuayanabiPANGERAN saliantiurang,anubadenaroskeunkaanjeunna?"

8SaurrajaIsrailkaYosapat,"Ayahijideui,nyaetaMika binYimla,anukuKamireknaroskeunkaPANGERAN" pikeunmanéhnateunubuatalusngeunaankuring,tapi jahatSaurYosapat,"Ulahkituraja"

9TidinyarajaIsrailnyalukanhijiperwira,saurna,"Geura kadieuMikayabinImla!"

10RajaIsrailjeungYosapat,rajaYuda,masing-masing calikdinasinggasana,anggeusanggoanjubahna,dihiji tempatkosongdilawanggapuraSamaria;jeungsakabeh nabiprophesiedsaméméhmaranéhna

11SedekiabinKenaanangadameltanduktinabeusi

12Sartasakabehnabinganubuatkeunkitu,paribasa, "MangkatkaRamot-Gilead,singjaya,sababPANGERAN bakalnyerahkeunkaraja"

13EtautusananurekmanggilMikanyaritakaanjeunna, saurna,"Ayeuna,papatahnabi-nabingadawuhkaraja kalawanhijisungut

14SaurMika,"DemiPANGERANanujumeneng,naon anudidawuhkeunkuPANGERANkaabdi,abdibakal nyarioskeun"

15Geuskituanjeunnasumpingkaraja.Saurrajaka anjeunna,"Mikaya,nahaurangbakalngalawanRamotGileadpikeunperang,atanapiurangkedahngantunkeun?" Walerna,"Pindah,singmakmur,sababPANGERANbakal nyerahkeunanakaraja."

16Saurrajakaanjeunna,"Sabarahakaliabdinyuhunkeun kaanjeun,yénanjeunhenteunyarioskeunkaabdingan ukuranuleresdinanamiPANGERAN?"

17Sauranjeunna,"KaminingaliurangIsrailpaburencaydi pasir-pasir,sapertosdombaanuteugaduhpangangon.

18SaurrajaIsrailkaYosapat,"Nahaabdinyarioskeunka anjeunyénanjeunnamoalngaramalkeunanuhadé ngeunaankuring,tapianujahat?"

19Sauranjeunna,"Kusababkitudengekeuntimbalan PANGERAN:AbdiningalPANGERANlinggihdina tahta-Na,sarengsadayabaladlangitnangtungdisisi katuhusarengkénca-Na"

20PANGERANnimbalan,"SahanubakalngabujukAhab, sangkananjeunnanaekkaRamotGilead?"Sarenghiji nyariosdinacarakieu,sarenganusanésnanyariosdina caraéta

21Geuskituayahijirohanukaluar,ngadegdipayuneun PANGERAN,sartangadawuh,"Kuringbakal ngayakinkeunanjeunna"

22PANGERANnimbalankaanjeunna,"Kunaon?Jeung cenah,Kuringbakalbalikmudik,sartakuringbakaljadi rohbohongdinasungutsadayanabi-NaJeungcenah, Anjeunbakalngolo-ngolomanéhna,jeungunggulogé: inditmudik,jeungngalakukeunkitu

23Kusababkitu,PANGERANgeusnimbalanrohbohong kanasungutnabi-nabimaneh,sartaPANGERANgeus ngadawuhgorengkamaneh

24TapiSidkiabinKenaananyampeurkeun,neunggeulpipi Mikaya,pokna,"TimanaRohPANGERANmiangtiabdiabdinyarioskaanjeun?"

25SaurMika,"Engke,dinapoeetamanehbakalasupka kamarjerokeurnyumputkeundiri."

26SaurrajaIsrail,"CandakMika,bawadeuikaAmon gupernurkota,sarengkaYoasputraraja;

27Bejakeunkieu,'Kieutimbalanraja,'Simpenkeunieu lalakikapanjara,eupankurotikasangsaraanjeungcai kasangsaraan,nepikaKamidatangkalawantengtrem' 28SaurMika,"Upamianjeunuihdeuikalayantengtrem, PANGERANhenteunyarioskuabdi"Sartaanjeunna ngadawuh,Dangukeun,Ojalma,unggalsalahsahijianjeun.

29JadirajaIsrailjeungYosapatrajaYudanaékkaRamot Giléad

30SaurrajaIsrailkaYosapat,"Kuringbakalnyamur,terus asupkaperang;tapianggojubahanjeun.JeungrajaIsrail nyamurdirina,sartainditkaperang

31TapirajaSiriamarentahkeuntilupuluhduaperwira kareta-karetaperangna,saurna,"Ulahngalawankanu leutikatawanugede,iwaltirajaIsrail"

32SanggeusparapanglimakaretanarenjokaYosapat, tuluyngalahir,"IeutehrajaIsrail"Jeungmaranéhna nyimpangpikeunmerangananjeunna,sartaYosapat ngajerit.

33Sanggeusparapanglimakaretatenjoeunyenetatehlain rajaIsrail,tuluybalikdeuitingudag

34Geuskituayahijijelemaanunyedekkeunbusurpanah, neunggeulrajaIsraildinasela-selatalipakarangna.keur kuringtatu

35Sapoeetaperangbeukinambahan,rajatetepnanggeuy dinakaretaperangnangalawanurangSiria,nepikatiwas sonten

36Geuskituayabewarakasakuliahbaladngeunaan surupnapanonpoe,saurna,"Masing-masingkakotana, masing-masingkanagarana"

37Geuskiturajapupus,dibawakaSamaria;sarta aranjeunnadikuburrajadiSamaria

38KaretaperangnadikumbahdibalongSamaria;jeung anjinglickedupgetih-Na;jeungmaranehnangumbah armor-Na;nurutkeunpangandikaPANGERANanu diomongkeunana

39ArikalakuanAhabsesa,jeungsagalarupaanu dilampahkeunana,jeunggedonggadinganudidamelna, jeungkota-kotaanudiadegkeunana,lainkaungeldina KitabBabadRaja-rajaIsrail?

40JadiAhabsarejeungkaruhunna;sartaAhaziaputrana reignedgagantianjeunna

41YosapatputraAsamimitijadirajaYudadinataun kaopatAhabrajaIsrail

42Yosapatmimitijadirajayuswatilupuluhlimataun; AnjeunnangarajaanduapuluhlimataundiYerusalem. JeungngaranindungnaurangnyaétaAzubaputriSilhi

43SartaanjeunnamilampahsagalacaraAsabapana; Anjeunnahenteunyimpangtidinya,ngalakukeunanuleres dipayuneunPANGERAN;Pikeunjalma-jalmamasih ngahaturkeunsarengngadurukmenyanditempat-tempat luhur.

44GeuskituYosapatrukunjeungrajaIsrail

45ArikalakuanYosapatjeungkasaktianana,jeung kumahaperangna,lainkaungeldinaKitabBabadRaja-raja Yuda?

46Sesa-sesaurangsodomi,anutetepayadinajamanAsa ramana,anjeunnadiusirtinagaraéta.

47HaritatacanayarajadiEdom;timbalananajadiraja

48Yosapatnyieunkapal-kapalurangTarsispikeunmenta emaskaOfir,tapiteumeunang.pikeunkapal-kapalanu rusakdiEziongeber

49GeuskituAhasiaputraAhabnimbalankaYosapat, "Ayakeunabdi-abdiabdiangkatsarengabdi-abdianjeun dinakapal"TapiYosapathenteudaék

50GeuskituYosapatkulemjeungkaruhunna,dikurebkeun dikotaDaudramana;

51AhasiaputraAhabmimitijadirajaIsraildiSamaria dinataunkatujuhwelasYosapatrajaYuda,sartangarajaan Israilduataun

52Sartaanjeunnangalakukeunanujahatdipayuneun PANGERAN,sarengngalaksanakeunjalanramana,sareng jalanindungna,sarengcaraYarobambinNebat,anu nyababkeunurangIsraildosa

53KusababanjeunnangabaktikaBaal,nyembahka anjeunna,sarengnganyenyerikeunPANGERAN,Allah Israil,sakumahaanudilakukeunkuramana