LafogamaleSefulua'i
Lafoga-osesaofa'amalosiaitupemauaalesetete,efa'aopoopoelemaloitupemauaatagata faigaluegamatupemamaapisinisi,pefa'aopoopoiletauonisioloa,auaunaga,mafefa'ataua'iga
Sefulua’i-10%ofuaoletausagapo’otupemaua,saaveamuamuamalafogamolelagolagoinaole Ekalesiamafaifeau.
Pentateuka
Iafaafetaiafo‘ileAtuaSilisiliEse,olēnatu‘uinamaioufiliiloulima.”‘Uaavatufo‘ieia‘iāteia meaesefulua‘iomeaumaKenese14:20
Omeaumafo‘iesefulua‘imeaumaolefanua,poosaitoolefanua,poofuaolela‘au,omeaiaa leALI‘I;epa‘ialavaiaileALI‘I‘Āfaifo‘iefiatoefa‘ataumaiesetasianameaesefulua‘imea,e tatau‘onaiafa‘aopoopoiailonavaegaelima.Aomeaesefulua‘imeaumaopovi,poomamoe,o meaumalavaeuianeilalooleto‘oto‘o,epa‘ialavaiaileALI‘Ilonasefulua‘imeaLevitiko 27:30-32
Aomeaesefulua’ialefanaugaaIsaraelulatouteavatuaefaimataulagasiiileALI’I,uaouavatua isaLevīefaimaolatoutofi;olemealeauaoufaiatuaiiateilatou,Eleaisolatoutofifaatasima lefanaugaaIsaraeluIaefaiatuisaLevī,maiaefaiatuiateilatou,Peaoutoutaliamailefanauga aIsaraeluomeaesefulua’iuaouavatuaiateoutoumaiiateilatouefaimaooutoutofi,onaoutou avatuleaosetaulagasiiialeALI’I,oletasivaesefuluomeaesefulua’i.Efaapeafoionaoutou avatuaosetaulagasiiileALI’Iaoutoumeaesefulua’iumatoutemauamailefanaugaaIsaraelu; touteavatufoiailetaulagasiiileALI’IiaAronalefaitaulaga.Numera18:24,26,28
‘Iaeavatufo‘isetaulagaileALI‘Imai‘autaunaōatuiletaua:eto‘atasiletagatamailelima selau,otagata,mapovi,maasini,‘atoamamamoe:Numera31:28
OletaulagamoleALI‘Imaimamoeeonoselaumalefitugafulumalelima.Opovietolusefulu maleonoafe;oletaulagamoleALI‘IefitusefulumaleluaOasinietolusefuluafemalelima selau;oletaulagamoleALI‘IeonosefulumaletasiOtagataesefulumaleonoafe;oletaulaga moleALI‘Ietolusefulumalelua.‘OnaavatuleaeMoseoletaulaga,oletaulagasi‘imoleALI‘I, ‘iāEleasaroleositaulaga,epei‘onapoloa‘imaiaileALI‘I‘iāMoseNumera31:37-41
Touteaumaiaiināaoutoutaulagamū,maaoutoutaulaga,maaoutoumeaesefuluaʻi,mataulaga siiaooutoulima,maaoutoutautoga,maaoutoutaulagalotofuatia,maulumatuaaaoutoupovima aoutoumamoe;onaiaileaolemeaefilifiliaeleALIʻIlooutouAtuaetuʻuailonasuafa;toute aumaiaiināmeaumaoutefaiatuaiiāteoutou;oaoutoutaulagamū,maaoutoutaulaga,oaoutou meaesefuluaʻi,mataulagasiiaooutoulima,mameaumaesilionaleleitoutetautōaiileALIʻI;e telēʻaiitotonuooufaitotoʻalemeaesefuluaʻiailausaito,malauuaina,malausuāuʻu,poo ulumatuaaaupovi,pooaumamoe,poosetasioautautogaetetautōai,pooautaulagalotofuatia, pooletaulagasiialoulima.Teuteronome12:6,11,17
Iaeavatualavalesefulua’iomeaumaemauamaiausaito,efuamaiilefanuaileatausagamalea tausaga.Ete‘aifo‘iilumaoleALI‘IlouAtua,ilemeaefilifiliaeiaetu‘uailonasuafa,ole sefulua’ioausaito,olauuaina,malausuāu‘u,maulumatuaaaupovimaaumamoe;‘ina‘iae a‘oa‘oinaai‘iamata‘uileALI‘IlouAtuaiasoumalava.Amavaetausagaetolu,‘iae‘aumaiamea
...Olenei,omeaaKaisaraiaoutouavatuiaKaisara;aomeaaleAtuaiaavatuiaileAtua.Mataio22:21
umaesefulua’ioaumeaemauamaiileatausaga,maeteuaiitotonuoou‘a‘ai.OlesaLevīfo‘i, (auāeleaisonavaegapoosonatofifa‘atasimaoe,)maletagata‘ese,maletama‘ualeainitamā, malefafine‘uaotilanatane,oēoitotonuoou‘a‘ai,latouteōmai,malatou‘a‘aimamā‘ona;‘ina ‘iafa‘amanuiaoeeleALI‘IlouAtuaigaluegaumaaoulimaetefaia.’Teuteronome14:22-23,2829
‘IaefailetausamigaovaiasosaileALI‘IlouAtua,oletaulagaetelotoiai,eteavatuileALI‘Ilou Atua,etusamalefa‘amanuia‘iāteoeeleALI‘IlouAtua;Teuteronome16:10
Aefa’alatalataatuise‘a’aietauai,iaevala’auatuiailefilemuAfaifo’ietalimaiilatouile filemu,matatalamaifaitoto’amooe,onaavealeaotagataumaolo’oiaimapologaiateoe,ma latouauaunaatuiateoeTeuteronome20:10-11
Aumaonaeavatulesefulua’iomeaumaesefulua’iaumeaemauamaiiletausagaetolu,ole tausagaleaeavatuailesefulua’i,maeavatuaiilesaLevī,maletagataese,maleualeainimātua, malefafineuaotilanatane,inaialatou‘a’aiaiitotonuoau‘a’ai,maiamā’o’onaaiilatou; Teuteronome26:12
Talafaasolopito
Nalatoulētuliafo‘isaKananāoēnonofoiKasera;a‘uanonofosaKananāfa‘atasimasaEfaraima eo‘omaiileasonei,ma‘uafaitaulagailatouIosua16:10
AuaooinamalolosilefanaugaaIsaraelu,onalatoutotogiatuleaosaKananaefaimataulaga;aua lematuātuliailatou.Iosua17:13
‘Uao‘o‘inamalosiIsaraelu,‘onalatoufa‘a‘olo‘oloatuleaisaKanana,‘aele‘imatuātuliailatouE le‘ituliafo‘ieSepulonaēnanonofoiKiterona,maēnanonofoiNaalolo;a‘uanonofosaKanana fa‘atasimailatou,ma‘uafaimapologaEle‘ituliafo‘ieNafataliēnanonofoiPetesemesa,maē nanonofoiPeteanata;a‘uanonofooiafa‘atasimasaKanana,oēnanonofoilenu‘u:a‘uafaima pologailatouēnanonofoiPetesemesamaPeteanata.A‘ualotosaAmorīenonofoilemaugao HeresaiAilonamaSalapima;a‘uamalosilelimaole‘āigaoIosefa,‘uafaimapologailatou Fa‘amasino1:28,30,33,35
OAturamosapuleitaulaga;oIosefatuleatali‘ioAilutaolefa‘amaumauotala.2Samuelu10:24
OAkisarosapuleileaiga;maAtoniramoleataliioApetasapuleitaulaga1Tupu4:6
Oalatoufanaunatotoeilenuuinauamavaeilatou,oenalemafaielefanaugaaIsaraeluona faʻaumatia,nafaiailatoueSolomonamapologaeoomaiileasonei.1Tupu9:21
OnaauinaatuleaeletupuoReopoamooAturamoolēnapuleitaulaga;auafetogiaoiaeIsaraelu umaimaa,uaotiaioia.OnafaataaliseleaoletupuoReopoamoealuaʻeilonakariota,esolaatui Ierusalema1Tupu12:18
‘Uanoanoatiafo‘ioiaeFaraoNekoiRipeluilenu‘uoAmato,‘ina‘ialēfaioiamatupui Ierusalema;‘uaiafa‘asalainafo‘ilenu‘uitaleniarioeselau,mataleniauroetasi2Tupu23:33
...Olenei,omeaaKaisaraiaoutouavatuiaKaisara;aomeaaleAtuaiaavatuiaileAtua.Mataio22:21
OnaavatuleaeIoakimaleariomaleauroiaFarao;auaiafaialafogaalenuueavatuailearioe tusamalepoloaigaaFarao:naiafaialafogaariomaauroatagataolenuu,taitasietusamalana lafoga,eavatuaiiaFaraoNeko.2Tupu23:35
AotagataumanatotoeosaHeti,masaAmorī,masaPerisē,masaHivi,masaIepusē,eleni Isaraeluilatou,aoalatoufanaunatotoeilenuuinauamavaeatuilatou,oenalefaaumatiaele fanaugaaIsaraelu,nafaiailatoueSolomonaefaimataulaga,eoomaiileasonei2Nofoaigaa Tupu8:7-8
OnaauinaatuleaeletupuoReopoamooAtoramaolēnapuleitaulaga;auafetogiaoiaele fanaugaaIsaraeluimaa,uaotiaioia.AuafaataaliseletupuoReopoamoealuaʻeilonakariota,e solaatuiIerusalema2NofoaigaaTupu10:18
‘Uaooimaloumaonu‘usasi‘omiaaiIutalemata‘uileALI‘I,oleanalatoulētauaimaIosefatu. Onisifo‘ioFilisitiana‘aumaiaeIosefatuomeaalofamaario;‘ua‘aumaifo‘ieArapi‘iāteialafu mamoe,omamoepo‘aefituafemalefituselau,ma‘otipo‘aefituafemalefituselau.‘Uatupu telelavalemamaluoIosefatu;‘uaiafausiafo‘i‘oloma‘a‘aieteuai‘oloaiIuta2NofoaigaaTupu 17:10-12
‘Uaooatulepoloa‘iga,‘ona‘aumaiaileaelefānaugaaIsaraeluolefa‘apolopoloosaito,male uaina,malesuāu‘u,malemeli,malefuaumaolefanua;‘ualatou‘aumaifo‘ilesefulua‘iomea umaeteleOlefānaugaaIsaraelumaIuta,oēnanonofoi‘a‘aioIuta,nalatou‘aumaiafo‘ile sefulua‘iopovimamamoe,malesefulua‘iomeapa‘ianafa‘apa‘iainaileALI‘IlolatouAtua,ma latoutu‘ufa‘aputuga.‘Ualatou‘aumaiafo‘itaulagamasefulua‘imameanafa‘apa‘iainamale fa‘amaoni;oKononialesaLevīnapuleiai,maSemilonausoolelonalua2NofoaigaaTupu 31:5-6,12
Oleataleneioletusinalatouavatuiāteia,iāAretasetaletupu:Oauauaunaotagataileneiituole vaitafe,maisiasofaapena.Iasilafiaeletupu,otagataIutaianaōmaiiāimatoumaiiāteoe,ua latouōmaiiIerusalema,uatoefausialeaaifouvalemaleleaga,ualatoufaatūinaonapā,ualatou faʻapipiʻiinafoʻionafaʻavae.Iasilafiaeletupu,afaietoefausialeneiaai,matoefaʻatūinaonapā, latoutelētotogianitaulaga,nitaulaga,manitaulagaoletaulaga,maefaʻaleagainaaitupeatupu. Esera4:11-13
OletusinaoutouauinamaiiaimatouuafaitauinamaninolavaioʻulumaOnaoufaiatulea,maua faiasesuʻesuʻega,mauailoaaioleneiaaiuafouvaleituputalumaiasoanamua,mauafaiaaile fouvalegamalefouvalega.SaiaifoitupumalolosiiIerusalema,oenapuleinuuumaitalaatuole vaitafe;mauatotogiatuiateilatoutaulaga,mataulaga,mataulagaolemaloOlenei,iaoutou poloaiatuiataofianeitagata,iaauafoionatoefausialeneiaai,seiaooinaoutoetuuinaatuseisi poloaigaEsera4:18-21
Outefaiatufo‘isepoloa‘igaimeatoutefaiaitoeainaoneitagataIutaiamolefausiainaoleneifale oleAtua:iavaveonaavatutupealetupu,olafogaiaionatalaatuolevaitafe,ineitagata,inane‘i fa‘alavelaveinailatou.Esera6:8
Matoutefa‘ailoaatufo‘i‘iāte‘outou,oositaulagauma,masaLevī,oēpepese,oleoleofaitoto‘a,o ‘au‘aunaolemalumalu,maē‘au‘aunaileneifaleoleAtua,elētatau‘onatotogiatu‘iāteilatou taulaga,pootaulagaimeae‘ese‘ese,pootaulagaoalaEsera7:24
...Olenei,omeaaKaisaraiaoutouavatuiaKaisara;aomeaaleAtuaiaavatuiaileAtua.Mataio22:21
Saiaifo‘inisinafaimai,‘Uamatounonōmaitupeefaimataulagailetupu,maomatoufanuama togāvine’Neemia5:4
Matouteaumaiafo‘ilefa‘apolopolooamatoupalugafalaoa,maamatoutaulaga,mafuaola‘au uma,oleuainamalesuāu‘u,iositaulaga,ipotuolefaleolomatouAtua;mameaesefulua‘iaiolo matoufanuaisaLevī,‘ina‘iamauaesaLevīmeaesefulua‘ii‘a‘aiumaolomatoufanua.Eiaifo‘i leositaulagaleatali‘ioAronafa‘atasimasaLevī,peataliaesaLevīmeaesefulua‘i;e‘aumaifo‘i esaLevīmeaesefulua‘iomeaesefulua‘iilefaleolomatouAtua,ipotu,ilefaleteu‘oloa. Neemia10:37-38
Oonapoiasatofiaainisiepuleipotueteuaioloa,mataulaga,mameaefaapolopoloai,mameae sefulua’i,efaapotopotoiaimaifanuaoaaiomeaetusamaletulafonomoositaulagamasaLevī: auāsafiafiaIutaonaoositaulagamasaLevīoēnaauaunaatu.Neemia12:44
Uasauniafo‘ieiamoiaolepotutele,salatoutu‘uaimuamuataulagaimeae‘ai,lepululipano, maipu,mameaesefulua‘iosaito,oleuainafou,malesuāu‘u,napoloa‘iinaeavatuisaLevī,maē pepese,maleoleofaitoto‘a;mataulagaaositaulaga‘Ona‘aumaileaeIutaumaomeaesefulua‘io saito,oleuainafou,malesuāu‘uifaleteu‘oloa.Neemia13:5,12
UatotogiatueletupuoAsueruletaulagailenuu,manuutumatafagaEseta10:1
Perofeta
Onatumaileailonatulagaolēeaolafogailemamaluolemalo;aeleotoeumininaiasoona faʻaumatialeaoia,eleoleita,pooletaua.Tanielu11:20
OmaiiaiPeteli,maiasolitulafono;iafaateleinaiKilikalalesolitulafono;iaaumaiaoutoutaulagai taeaouma,maaoutousefulua’ipeamavaetausagaetolu:Iaavatufo’isetaulagafaafetaifaatasima lemeafaafefete,iatala’iatumafaailoaatutaulagatauofo;auāolemealeaefiafiaiaioutou,le fanaugaaIsaraelu,uafetalaimaiaileAliioIeova.Amosa4:4-5
EfaoaeaesetagatameaaleAtua?Auaoutoufaoaa’uAuaoutoufaimai,Oameauamatoufaoa aiaumea?Imeaesefulua’imataulaga.Uamalaiaoutouilemalaia;auāuaoutoufaoaa’u,olenei nuuumalavaIaoutouaumaiameaesefulua’iumailefaleteuoloa,inaiaiaimeae‘aiilo’ufale, maiaoutoutofotofomaiiatea’uileneimea,uafetalaimaiaiIeovao‘au,peouteletatalaina pupuniolelagimooutou,masasaaatulemanuiamooutou,inaialeaiseavanoaelavaetaliaai.Ou teaoaiatufoiilenate‘ainameaonaooutou,elefaaleagainaeialefuaolooutoulaueleele;ele toulufoieooutouvineonafuailefanuaaoleiooiletaimiatofaina,uafetalaimaiaiIeovao‘au.E ta’uafoioutouenuuumauafaamanuiaina;auāefaioutoumanuumatagofie,uafetalaimaiaiIeova o‘au.Malaki3:8-12
Evagelia
‘Ualatouo‘oatuiKapanaumi,‘onaōmaileaoēeaolafoga‘iāPeteru,‘uafa‘apeamai,“Elē totogia‘eaelo‘outoua‘oa‘olafoga?”‘Uafaimaioia,“Ioe.”‘Uaulufaleatuoiailefale,‘ona fa‘amālōatuleaoIesu‘iāteia,‘uafa‘apeaatu,“Simonae,oleāsoumanatu?Oai‘eaeaolafoga poolafogaetupuolelalolagi?oalatoulavafānau,pootagata‘ese?”‘UafaimaiPeteru‘iāteia, “Otagata‘ese”‘UafetalaiatuIesu‘iāteia,“Oleala,‘uasa‘olotofānauA‘outelēfa‘aitailatou ‘iāitatou,‘ināaluiaoeilesami,malafosematau,ma‘avelei‘amuamuaemaua;‘onaetatalaina
...Olenei,omeaaKaisaraiaoutouavatuiaKaisara;aomeaaleAtuaiaavatuiaileAtua.Mataio22:21
leaolonagutu,‘onaemauaaileaosetupesiliva;‘iae‘avelea,maavatu‘iāteilatoumoa‘uma oe”Mataio17:24-27
OnaōatuleaoleʻauFaresaio,mataupulepulepefaʻapefeaonalatoufaʻasesēinaoiailanalauga. OnalatouaauinaatuleaolatousoʻoiāteiafaʻatasimaleʻauHerotiana,uafaʻapeaatu,“LeAʻoaʻo e,uamatouiloaooeoletagatamoni,uaeaʻoaʻoatufoʻiilealaoleAtuamalefaʻamaoni,etelē popolefoʻiisetasi;auāetelēfaʻailogainasetagataIaetaʻumaiiāimatou,Seasoumanatu?Pe tataueaonaavatulafogaiāKaisarapeleai?”AuasilafiaeIesulolatouamioleaga,onafetalaiatu lea,“Seālemeatoutefaʻaosoosomaiaiiāteaʻu,ooutoutagatapepelo?Faʻaalimaiiaiāteaʻule tupelafoga”OnalatouaumaileaiāteialetenariOnafetalaiatuleaoiaiāteilatou,“Oaieaeona leneiatamaletusi?”Ualatoufaimaiiāteia,“OKaisara.”Onafetalaiatuleaoiaiāteilatou,“O lenei,iaavatumeaaKaisaraiāKaisara;aomeaaleAtuaiaavatuileAtua”Mataio22:15-21
Oitalofaiāteoutoutusiupumafaresaio,tagatapepelo!Auātouteavatulesefulua’ioleminetama leanetomalekumina,auaoutoutu’uameasilisilioletulafono,olefa’amasinotonumalealofa,ma lefa’amaoni;etatauonaoutoufaianeimea,aeaualetu’uanameauma.Mataio23:23
Ualatouomai,onalatoufaimaileaiateia,LeAʻoaʻoe,uamatouiloaooeoletagatafaamaoni,e telepopolefoiisetasi;auāetelefaailogatagata,auaeaʻoaʻoatuilealaoleAtuamalefaamaoni. PetataueaonaavatutaulagaiaKaisara,peleai?Matouteavatuea,peleai?Auasilafiaeialolatou pepelo,uafetalaiatuiateilatou,Sealemeatoutetofotofomaiaiiateau?Aumaiiateausetenari, outevaaiiai?OnalatouaumaileaOnafetalaiatuleaoiaiateilatou,Oaieaeonaleneiatama leneitusi?Onalatoufaimaileaiateia,OKaisaraOnataliatuleaoIesuiateilatou,uafaapeaatu, IaavatumeaaKaisaraiaKaisara;aomeaaleAtuaiaavatuiateleAtua.Onalatouofoaileaiate iaMareko12:14-17
SanofoIesuilumaolemeaeteuaitupe,masilafialemotuotagataoloolafotupeilemeaeteuai tupe:etoatelefoiemauoa,ualatoulafotupeeteleOnasauaileaoletasifafinemativauaotilana tane,uaialafotupeelua,oleseneetasilea.Onavalaauatuleaoiaionasoo,uafaapeaatuiatei latou,Emoni,outefaiatuiateoutou,omeaaleneifafinemativauaotilanataneualafoesiliatui looilatouumanalafoilemeaeteuaitupe.Auāoilatouuma,ualatoulafotupemaialatoumea uatele;aoia,uaialafoanameauma,oanameaumaeolaai.Mareko12:41-44
OasoianaoomaiailepoloaigaaKaisaraAokuso,iatusiaigoaotagataumaolelalolagi.(Olenei tusigamuamuanafaiainaoKureniolekovanaoSuria)Onaoatuleaotagataumaetusiaigoao tagata,taitasiilonalavaaai.UaaluaefoiIosefamaiKalilaia,maileaaioNasareta,iIutaia,ileaai oTavita,uaigoaiaPeteleema;(auāoleaigamalegafaoTavitaiateia:)Inaiatusiaigoafaatasima Mariaolanaavāuafaimaanaavā,uatooiaLuka2:1-5
“Oitalofaiāteoutou,Faresaio!Auātouteavatumeaesefulua’imaileminetamalepekanoma la’auafuuma,auaoutoutu’ualefa’amasinogamalealofaileAtua;etatauonaoutoufaianeimea, aeaualetu’uanameauma.”Luka11:42
Etoaluatagatanaōaʻeilemalumaluetatalo;oletasioleFaresaio,aoleisioletelona.Natūle Faresaiomatatalofaʻapea,“LeAtuae,outefaʻafetaiatuiāteoe,auāoutelēpeioisitagata,oē faomea,oēamioletonu,oēmulilulua,outelēpeifoʻioleneitelonaOuteanapogifaaluailevaiaso, outeavatufoʻimeaesefuluaʻiomeaumaoutemaua.”Aoletelona,uatūmamao,eleʻimafaiona tepaaʻeonamatailelagi,auapōpōlonafatafata,uafaapeaatu,“LeAtuae,iaealofamaiiāteaʻu letagataagasala.”Luka18:10-13
...Olenei,omeaaKaisaraiaoutouavatuiaKaisara;aomeaaleAtuaiaavatuiaileAtua.Mataio22:21
Onalatoufesiliatuleaiāteia,uafaapeaatu,“LeAʻoaʻoe,uamatouiloauaetautalamaeaʻoaʻo atumaletonu,etelēfaailogainasetasi,auaeaʻoaʻoatuilealaoleAtuamalefaamaoniPetatau eaonamatouavatulafogaiāKaisarapeleai?”Auasilafiaeialolatoutogafiti,onafetalaiatuleaiā teilatou,“Seālemeatoutetofotofomaiaiiāteaʻu?Faʻaalimaiiateaʻusetupe.Oaiealonaata maletusioloʻoiai?”Onalatoutalimailea,“OKaisara”Onafetalaiatuleaoiaiāteilatou,“O lenei,iaavatumeaaKaisaraiāKaisara,aomeaaleAtuaiaavatuileAtua.”Luka20:21-25
Uatepaaʻeoia,uasilafiaeiaoēmauʻoaoloolafoalatoumeaalofailemeaeteuaitupe.Uasilafia foʻieialetasifafinemativauaotilanataneoloolafoiaitupeelua.Uafetalaiatuoia,“Emoni,ou tefaiatuiāteoutou,omeaaleneifafinemativauaotilanataneualafoesiliatuilooilatouuma” Auāoilatouuma,ualatoulafoatuitaulagaaleAtuamaialatoumeauatele;aoia,ualafoeiamai lonamativaanameaumaeolaaisaiāteia”Luka21:1-4
‘Onatutūleaoilatouumalava,mata‘ita‘iatu‘iāteia‘iāPilato.‘Onalatoumolialeaoia,‘ua fa‘apeaatu,“Namatoumaualeneitagata‘uafa‘asesēinalenu‘u,mavavaofo‘i‘onaavatuotaulaga ‘iāKaisara,‘uafaimaifo‘ioialavaoleKerisoleTupu.”‘OnafesiliatuleaoPilato‘iāteia,“Ooe ‘eaoleTupuotagataIutaia?”‘Onataliatuleaoia‘iāteia,“Olealavalau‘upu”‘Onafaiatuleao Pilatoile‘auositaulagasilimalenu‘u,“Outele‘iiloasemeaesalaaileneitagata.”Luka23:1-4
Uamavaeatuleatagata,onatulaʻimaileaoIutaleKalilaiaionapooletusigaotagata,uaiatosina eseailetoateleotagataiateia;uaotifoioia;uafaataapeapeinafoiilatouumalavanausiusitaiia teiaGaluega5:37
Tusi
Auāolemealeatouteavatuaifo‘itaulaga;auāo‘au‘aunailatoualeAtua,etausisipeaileneilava meaOlea,‘ia‘outouavatuitagataumaalatoumeaetatauai;oletaulagailē‘uatatauiaile taulaga;olelafogailē‘uatatauiailelafoga;olemata‘uilē‘uamata‘uiai;oleavailē‘ua fa‘aaloaloiaiRoma13:6-7
Emoni,oilatouolefanaugaaLevi,oēuamaualefaivaoositaulaga,uapoloaʻiinailatoueave meaesefuluaʻimailenuʻuetusaaimaletulafono,olonauiga,maiolatouuso,euilavainalatou tupugamaiiaAperaamo:Aolēelēmaiiāilatoulonagafa,naiamauameaesefuluaʻimaiiā Aperaamo,mafaʻamanuiaatuilēnaiaifolafolagaEleaisefinauga,olēeitiitiifo,efaʻamanuiaina elēsili.Oiʻineifoʻi,oēeotiemauameaesefuluaʻi;aoiʻineiemauaeiamea,olēuamolimau maioloʻosoifuaoia.Epeionaoufaiatu,oLevifoʻi,olēetaliameaesefuluaʻi,naiaavatumeae sefuluaʻimaiiāAperaamoEperu7:5-9
Apokerifa
OnaaveleaelenuuoIoasasaleataliioIosia,matofiaoiaefaimatupuesuiailonatamāoIosia, inaualuafulumaletoluonatausaga.EtolumasinaoiapuleaiiIutamaIerusalema:onafaateʻalea oiaeletupuoAikupitomailenofotupuiIerusalemaMasaiatotogiatuilenuuleselautalenio ariomaletaleniauroetasi.1Esera1:34-36
IletupuoAretasetalomatouali‘i,oau‘au‘auna,oRathumuletusitalaotala,maSemeliule tusi‘upu,male‘aufaipuleuma,‘atoamafa‘amasinoolo‘oiSelosuriamaFenisia.Iasilafianeiele ali‘iletupu,otagataIutaia‘uaōmai‘iāteimatoumai‘iāteoe,‘uaōmaiiIerusalema,ole‘a‘ai fouvalemaleamioleaga,‘ualatoufausiamaketi,matoefa‘aleleiaonapāmatu‘uinalefa‘avaeole
...Olenei,omeaaKaisaraiaoutouavatuiaKaisara;aomeaaleAtuaiaavatuiaileAtua.Mataio22:21
malumalu.Olenei,‘āfaietoefausialenei‘a‘aimaonapā,elēgata‘inalatoutete‘eeavatutaulaga, aelatoutetete‘efo‘iitupu1Esera2:17-19
Efa’apeafo’iilatoueleainifitafita,maeleonitaua,aeolo’ofa’aaogainalegaluegafa’ato’aga,a umaonalatouseleseleinalemeanalatoulūlūina,latouteaumaiailetupu,malatoutefa’amalosiale tasiileisietotogiletaulagailetupu1Esera4:6
Elegatailea,naiatusiafoimotagataIutaiaumanaoesemailonamaloiIutaia,euigailolatou saolotoga,eleaisealiiofisa,poosepule,poosesuipule,pooseteutupe,eulufalefaamalosiio latoufaitotoa;Maiasaolotolenuuumaolooiailatoueaunoamaselafoga;maiatuuinaatue tagataEtomanuuotagataIutaiasalatouumiainailenataimi:Ioe,etuuinaatuitausagataitasitaleni eluafulumolefausiainaolemalumalu,seiaooiletaimiefausiaai;Maisitaleniesefuluitausaga taitasi,etausiaaitaulagamuilugaolefatafaitaulagaiasouma,epeionaiaisalatoupoloaigae ofoinaatulesefulufitu:MaiailatouumanaoesemaiPapeloniaefausialeaaiiaiailesaolotoga saoloto,efaapeafoiilatoufaapeamaalatoufanau,mafaitaulagaumanaoese.1Esera4:49-53
Masatuuinaatutagataitotonuilefouvalegamaletaua:masaiaiiIerusalematupumalolosima sauā,oēnapulematotogilafogaiKilisuriamaFenisia.1Esera2:27
Uaoupoloaʻiatufoʻietoefausiaatoa;maialatouvaavaaimalefiligaefesoasoaniiēnaave faapagotaotagataIutaia,seʻiamaeʻalefaleoleALIʻI:MamailelafogaaKilisuramaFenikia,ose vaegaeavatumalefaaeteeteineitagatamotaulagaileALIʻI,olonauiga,iaSerupapelulekovana, mopovi,mamamoepoʻa,matamaʻimamoe;masaito,masima,uaina,masuāuu,mameafaapenae faipeaitausagataʻitasieaunoamaseisifesili,epeionafaailoamaieositaulagaoiIerusalemae faʻaaluiasotaʻitasi:InaiafaiataulagaileAtuasilisiliesemoletupumaanafanau,maialatou tatalomoolatouola.1Esera6:28-31
Outefaiatufo‘i‘iāte‘outou,‘auane‘i‘outoutotogianilafoga,pooseisilavafa‘amalosiaga,mai setasioositaulaga,poosaLevī,pooēpepesepa‘ia,pooleoleofaitoto‘a,pooē‘au‘aunaole malumalu,poosetasioēefaigaluegaileneimalumalu,‘auafo‘ine‘iiaisepuleasetasie fa‘amalosiaaiilatouiselafoga,pooseisilavafa‘amalosiaga.1Esera8:22
Iaefa’aaliatuiaumeaalofaumasefoligafiafia,maiaefa’apa’iaaumeaesefulua’imalefiafia. Failauga35:9
Masaiafaapotopotoinaseʻautaumalositelemapuleiatunuu,maatunuu,matupu,oēnaaveama auaunaiateia1Makapaio1:4
‘Uamavaeatutausagaelua,‘ona‘auinaatuleaeletupuolanaali‘ieaolafogai‘a‘aioIuta,ma‘ua ōmaiiIerusalemamasemotuotagataeto‘atele,ma‘uatautalaatu‘iāteilatoui‘upufilemu,a‘ua pepeloumalava;auā‘uauma‘onalatoufa‘atuatua‘iāteia,‘onaosofa‘afuase‘ileaoiaile‘a‘ai, mataiaaimalematuāleaga,mafa‘aumatiaaileto‘ateleotagataIsaraelu1Makapaio1:29-30
Euiilea,inauaiailoaualeainitupeoanaoloamauaitiitifo‘ilafogailenu‘u,onaole fevaevaea‘igamalefa‘ama‘inaiaaumaiailenu‘uilonaaveeseinaotulafonosaiasoanamua,naia popoleaine‘ilētoemafaionaiatauaveinaiaavega,pemauafo‘inimeaalofaefoa‘iatumaletelee peionasaiafaiamuamua:auānasiliatulonateleilotupunamuamuaatu‘iāteiaOlemealea, ‘uamatuāfenumia‘ilonamafaufau,‘onatonulea‘iāteiaealuiPeresia,etaliaailafogaanu‘u,ma fa‘apotopotoaileteleotupe.1Makapaio3:29-31
...Olenei,omeaaKaisaraiaoutouavatuiaKaisara;aomeaaleAtuaiaavatuiaileAtua.Mataio22:21
Nalatouaumaiafo‘i‘ofuoositaulaga,mafuamuamua,mameaesefulua‘i;‘ualatoufa‘amalosia fo‘iNaseri,oē‘uaumaolatouaso.1Makapaio3:49
MaoilatouonitagatatotoateleSataʻuinaatufoʻiiāteiaalatoutauamagaluegamamalunalatou faiaitagataKalatia,maleaualanalatoufaatoilaloinaaiilatou,maaumaiaaiilatouilafoga;Mao lolatoufaigamaleonosainalatoufaatoilaloinaailenofoagauma,euilavainamamaotelemaiiai latou;atoamatupunaomaietaumailatoumailepitoolelalolagi,seiaooinalatoufaatoilaloinai latou,matuuinaatuiailatousefaatoilaloinatele,oleanaavatuaieisiiateilatoulafogaitausaga taitasi:Maleaualanalatoupuʻeinaaioiaoola,maosiaaisefeagaigaetotogieiamailatouoena puleemulimulimaiiateiaselafogatele,maavatunitagataetaofia,mameanamalilieiai,1 Makapaio8:2,4,7
Olenei,uaoufaasaolotoinaoutou,maonaooutououtefaasaolotoinatagataIutaiauma,mailafoga, mamaitumaagaalemasima,mamailafogaalepalealii,Maomeaetatauonaoumauaole vaetolupoolefatu,maleafaofuaolaau,outefaasaolotoinamaiileasonei,inaialeaveeseamai lelaueleeleoIutaia,poomaloetoluuafaaopoopoiaimaileatunuuoSamariamaKalilaia,eamata maiileasoneiefaavavau.IapaiamasaolotofoiIerusalema,faatasimaonatuaoi,mailesefuluma letasimalafoga.1Makapaio10:29-31
Elegatailea,uaoufaasaolotoinatagataIutaiaumalava,oēnaavefaapagotamailelaueleeleo Iutaiaisoosevaegaoloʻumalo,maoutelotofoiinaiatotogiatueoʻualiiumalafogaeoolavaia latoulafumanu1Makapaio10:33
‘OnatalosagaatuleaoIonatanailetupu,‘iafa‘asa‘olotoinaIutamailafoga,fa‘apeafo‘imamaloe tolu,fa‘atasiaimalenu‘uoSamaria;‘onafolafolaatuleaeia‘iāteiatalenietoluselau.1 Makapaio11:28
Aoisimeaeamatou,omeaesefulua’imalafogaeamatou,fa’apeafo’imalafogaolemasimama lepaleali’i,etatauonamatoufa’amāgaloinamaiiameaumamololatoufesoasoani1Makapaio 11:35
Aosoʻosemeasesepoʻosemeaseseuafaiaeoʻomaiileasonei,matoutefaʻamagaloina,faʻapea foʻimalafogaolepalealii,oloʻoenofoaitalafuaiiāimatou:afaifoʻieiaiseisilafoganatotogiina iIerusalema,eletoetotogiinalava1Makapaio13:39
Olenei,iaoutoutu‘uinamai‘a‘ai‘ua‘outoufaoa,‘atoamalafogaonu‘una‘outoupuleiaiituaatu oletuā‘oioIutaia:Aleai,‘ia‘outoutu‘uinamai‘iātea‘utaleniarioelimaselauesuiai;‘ae‘ia ‘outouavatufo‘italenielimaselauesuiaimealeagana‘outoufaia,‘atoamalafogao‘a‘ai;aleai, matouteōatuetauma‘outou”1Makapaio15:30-31
OleanafaiaaieNikanoralefuafuagaemauaaisetupetelemaitagataIutaiauafaaaunuua,inaia totogiailelafogaeluaafetaleni,leaetatauonatotogieletupuitagataRoma2Makapaio8:10
Olea,oialeanaiafaialemeaetotogiailetaulagaitagataRomaealaitagatanafaatagataotauaina iIerusalema,naiataʻuatuitagatalautele,olooiaileAtuaetaumotagataIutaia,maolemealeae lemafaiaionalatoufaamanualia,auānalatoumulimuliitulafononaiatuuinaatuiailatou.2 Makapaio8:36
...Olenei,omeaaKaisaraiaoutouavatuiaKaisara;aomeaaleAtuaiaavatuiaileAtua.Mataio22:21
Iaseri
OnaalueseleaoKitalaoma,letupuoElama,maiaigaolefanaugaaHamo,mataumailatouma faatoilaloinailatou,maaluatuiaaielimaolefanualaugatasimataumailatoumafaatoilaloinai latou,masailaloolanapuleilatou.Masalatouauaunaatuiateiamolesefululuatausaga,masa latouavatuiateiaselafogafaaletausagaIasera11:10-11
IletausagalonalimaolenofoaioAperamoilenuuoKanana,nafouvaleaitagataoSotomama KomoromaaaiumaolefanualaugatasiilepuleaKitalaoma,letupuoElama;auānaauaunaatu tupuumaoaaiolefanualaugatasiiaKitalaomamotausagaesefululua,maavatuiateialelafoga faaletausaga,aoasoiailetausagaesefulutolu,nalatoufouvaleaiiateiaIasera13:11
Uamatouiloaoleagamasaniatupuleaveolafogafaaletausagamaiēoola,aeelēgatainaefaia leneimea,aeetetotogiafoʻilafogamaiēuaotiileaasomaleaasoOnataliatuleaoletupu,ua faapeaatuiaRikayon,ElētoetaʻualouigoaoRikayon,aoFaraoolouigoalea,auānaetotogi lafogamaiēuaoti;onafaaigoaleaeiaoiaoFaraoOnafaoaleaeFaraomalepotolemaloo Aikupito,manaiatotogilafogamaiēumaoAikupito.Iaseri14:19,27,31
OnatulaʻileaoAperamomaanameaumamailealiaoAikupito,maōatuiAikupito;eleʻilevaona latouulufaleatuifaitotoʻaoleaai,aetulaʻiatuleoleoiāilatoumafaapeaatu,“Iaavatumeae sefuluaʻiiletupumaimeauaiāteoutou,onaoutouōatuaileaileaai”OnafaialeaeAperamoma ilatousafaatasimaiaOnaōatuleaoAperamomatagatasafaatasimaiaiAikupito,mainaua latouōmai,onalatouaumaialeaolepusasananāaiSarai,mauailoaatuetagataAikupitolepusa. OnafaalatalataatuleaoauaunaaletupuiāAperamo,uafaapeaatu,“Oleāeasaitotonuolenei pusamatouteleʻivaaia?Olenei,tatalalepusamaavatumeaesefuluaʻiiletupuomeaumaoiai?” Iasera15:8-10
MasatautōataliioIakopoiāteilatouelētaumailatou,masatautōfo‘itupuumaoKananaiātei latou,masafaiailatoueataliioIakopomapologatalumaileaasoIaseri40:48
MasailaloolevaavaaigaaIosefaAikupitouma,masatauIosefamaonafiliumasasiomiaaioia, masaiafaatoilaloinailatou;olelaueleeleatoamaFilisitiauma,eooatuituaoioKanana,sa faatoilaloinaeIosefa,masailaloumailatouilanapulemasalatouavatulafogafaaletausagaia IosefaMasaaumaiaenuuumaoFilisitiamaKananamaSaitonu,maleisiituoIoritana,ni meaalofaiaIosefaionaasouma,masaiaileatunuuatoailelimaoIosefa,masalatouaumaiaiate iaselafogafaaletausagaepeionafaatulagaina,auasatauIosefamaonafiliumasasiomiaaioiama faatoilaloinailatou,masaiaileatunuuatoailelimaoIosefa,masanofomalesaogalemuIosefai lonanofoaliiiAikupito.Iasera58:8,12
Uaooiletausagaevalusefulumalefa,oletausagaelimasefululeaolenofoaigaaHatata,leatalii oPetata,letupuoEtoma,nafaapotopotoaieHatatalefanaugaumaaEsau,manaiafaapotopotoina lanaautauuma,etusamalefaselauafetagata,mauaiaaga’iatuilenuuoMoapi,mauaaluatue taumaMoapimaiafaiilatoumataulagaiateia.UamavaeatulefanaugaumaaMitianailetaua, mauasosolaeselefanaugaaMoapi,onafaileaeHatataMoapiumaiateiailealavataimima taulaga,maualatouilaloolanapule,maualatouavatulafogafaaletausagaepeionafaatonuina, onaliliuleaoHatatamatoefoiatuilonanuu.Iasera62:6,13
OnaaluatuleaoKikianusiiAramamalefanaugaasasaʻe,manaiataumailatoumafasiotiai latou,manalatoupauuumailalomauamanuʻailumaoKikianusimalonanuuManaiaave
...Olenei,omeaaKaisaraiaoutouavatuiaKaisara;aomeaaleAtuaiaavatuiaileAtua.Mataio22:21
faapagotaletoateleoilatoumanaiafaatoilaloinailatouepeionaiaimuamua,manaiatolauapii lugaololatoulaueleeleetalialafogamaiiailatouepeionamasaniaiManatauKikianusima Aramamalefanaugaasasaʻemanaiafaatoilaloinailatouepeionamuamua,manalatouavatuia teiaalatoulafogamasani,onaaluleaoiamatoefoiatuilonalaueleele.Iasera72:4-5,11
Onaliliuleaolefanaugaumaasasaʻemasolaese,onamulimuliatuleaoMosemalefanaugaa Kusoiateilatoumafaatoilaloinailatou,mafaaeeatuiateilatouselafoga,epeionamasaniaiMa faatoilaloinafoiAramaeMosemalenuuoKuso,maavatufoialatoulafogamasani.Iasera 73:43,46
OnatofialeaeApianonialiiofisaiEtomamauaaveaailefanaugaumaaEtomamapologama totogilafogaiaApiano,onatoefoileaoApianoilonalavanuu,oKitimiMailetaimiolana nofoaiganaiaaumaiaaiseautau,maaluatumataumatagataoPeretaniamaKernania,olefanauga aElisaialeataliioIavana,manaiamanumaloiailatoumafaiailatoumatotogilafoga.Iaseri 90:10,29
Iupeli
‘OnaalaleaoIakopoiletaeaolava,ileasosefulumalefaoleamasina,ma‘uaavatulesefulua‘io meaumanaōmaimaia,otagata‘atoamamanu,oauro‘atoamameauma‘atoama‘ofu,‘uaavatu fo‘ieialesefulua‘iomeaumaIupeli32:2
Onaiaavatuleaolesefulua’iomanumamauma,mafaiaisetaulagamu,aomanuleaganatele’i avatuiaLevilonaatalii,manaiaavatuiateiaagagaumaotagataOnafa’atinoinaleaeLevile tofigafa’aositaulagaiPeteliilumaoIakopolonatamānailoonausoeto’asefulu,masaaveaoia maositaulagaiina,manafaiaeIakopolanatautoga:oleanaiatoeavatuailesefulua’iileAli’ima fa’apa’iaina,mauaaveamameapa’iaiateIaMaolemafua’agaleauafa’atulagainaaiilugao papamaafa’alelagiosetulafonomolesefulua’imalesefulua’ie‘aiilumaoleAli’iileatausaga maleatausaga,ilemeauafilifiliaeafioaiLonasuafa,maileneitulafonoeleaisetapula’aoasoe fa’avavau.Uatusialeneisaunigainaiafa’ataunu’uinaileatausagamaleatausagaile‘aiinaole sefulua’ilonaluailumaoleAli’iilemeauafilifilia,maeleaisemeaetotoemaiaimailenei tausagailetausagaesoso’oaiIupeli32:8-11
Omeaumaesefulua’iaipovimamamoeepaiaiaileALI’I,efaifo’imaanaositaulaga,latoute ‘a’aiionalumaileatausagamaleatausaga;auāolealavalemeauafa’atonuinamauavaneinae uigaimeaesefulua’iaiipapamaaolelagi.Iupeli32:15
Masaiamanumaloiateilatou,masaiafaamalosiailatouefailafogainaialatouavatuiateiani lafoga,ofuaelimaololatoulaueleele,masaiafausiafoiRopelamaTamnataresIupeli34:8
OnaauinaatuleaeIakopolefeʻauionaataliʻiinaialatoufaiasefilemu,onalatoufaialeaose filemumailatou,matuuatuleamoolepologailugaiailatou,oleanalatoutotogiaitaulagaia Iakopomaonaataliʻiefaavavau.MasalatoufaaauaupeaonatotogitaulagaiaIakoposeiaooile asonaaluifoaioiaiAikupitoIupeli38:12-13
TusiuaLeiloaoleTusiPaia
UaooinasaulepoloaigamaileEmeperoaoAokuso,iatusiaumatagataIutaiaoPeteleemaiIutaia: OnafaiatuleaoIosefa,Outetausiaiatusialafogaa’ufanau:aeoleasemeaoutefaiailenei
...Olenei,omeaaKaisaraiaoutouavatuiaKaisara;aomeaaleAtuaiaavatuiaileAtua.Mataio22:21
tamaitaitalavou?Inaiatusialafogaoiaola’uavauaoumāsiasiai;afaifoioutetusialafogaoiao la’uafafine,uailoaeIsaraeluumaeleola’uafafineoiaAooiletaimiuaatofainaeleAlii,iafaia eialemeaefinagaloiaioia.Onaiafaanofoaleaoleasini,mafaatietieaiiluga,mamulimuliatu IosefamaSimonaiateia,mataunuuiPeteleemailetolumaila.Puipuiga12:1-5
IletausagaetoluselaumaleivaolenofoaigaaAlesana,nalomiaaieAokusosepoloaigaetataui tagataumaonaoatuetotogilafogaiolatoulavaatunuuOnatulaileaoIosefa,maMarialanaava, uaaluatuiIerusalema,onaaluatuleaiPeteleema,inaiatotogilafogaoiamalonaaigaileaaio onatamā.OLeTalaleleiMuamuaolePepeoIesuKeriso1:4-5
TusiuaGalooEtena
IletaiminamanuiaaiotatoutamāilefilemuteleonaoletausialeleioleTulafono,masafiafiai latou,oleanafaamaoniaaieSeleucusNicanor,letupuoAsia,lelafogamolesaunigaole malumalu,mailoaailamatoufaigafaavae,oletaimitonulavalea,onisitagata,nagalulue faasagatauilelotogatasilautele,maaafiaaiimatouileteleomalaeseese4Makapaio2:10
Ualevaonaoumanaʻoefausiaseʻoloilevaolelagimalelalolagi,maoutemanaʻoeteauinamai iateaʻusetagatapotomaleatamaimaiiateoeefausiamoaʻu,matalimaiaʻufesiliuma,maiaou maualafogamatiutetaulafogaaAsuriamoletolutausaga.TalaiaAhikar4:2
Ualatoufaʻaosoimatoumafaatoilaloinaimatou,mauasosolaeseletoateleotagataolomatou atunuuiAikupitoonaolefefeilafoganaauinamaieletupuoAikupitoefaimaiiaimatou.Ona faiatuleaoiailetupu'Auaeteita,loʻualiie!OleaoualuiAikupito,maoutoefaafoiatutaliia Farao,maoutefaaaliatuleneitusiiateia,maoutetaliatuiateiaeuigailafoga,maoutetoeauina atuilatouumauasolaese;outefaamaasiasiinaoufiliilefesoasoanialeAtuaSilisiliEse,male Fiafiaoloumalo'TalaiaAhikara5:5,7
Aepeitaʻi,loʻualiʻieletupu!olemeauaefetalaimaiaieuigailafogaaAikupitomoletolu tausaga,oletumauosemaloolefaamasinogatonulea,afaietemanumalomaeleaisoʻutomaie taliatuaiiateoe,onaauinaatuleaeloʻualiʻiletupuialafogauaetaʻua.TalaiaAhikara5:24
‘UailoaeFarao‘uamanumaloHaiqâr‘iāteia,ma‘uatoetaliatu‘iāteia,‘onamatuāfiafiaaileao ia,ma‘uapoloa‘iatu‘iāteilatoueaoinamailafogamoiaitausagaetolu,ma‘aumai‘iāHaiqâr ‘Onaamatalea‘onafesiliatuletupu‘iāteiapenafa‘apefea‘onalafaiamaFaraotalumailona taunu‘umaise‘iao‘o‘inaalu‘eseoiamaionaluma,mapenafa‘apefea‘onaiataliinaanafesili uma,mapenafa‘apefea‘onaiamaualafogamai‘iāteia,ma‘ofuesuiaimameaalofa‘Onamatuā fiafiaaileaoSaneriviletupu,ma‘uafaiatu‘iāHaiqâr,‘‘Inā‘aveialemeaetemana‘oiaiilenei taulaga,auāolo‘oiloulimaumalavaleamea’TalaoAhikar6:36,46-47
Matouteleʻifaiasemealeagaiāilatou,auafaiilatoumapologaiāimatou,mauamatoutoe faʻafoʻiatuiāilatoualatouveteFeagaigaaIuta1:49
Onalatoufesilimaileaiaimatoumonituutuugaolefilemu;mainauaumaonamatoufeutagaima lomatoutamā,onamatoutalialeaoilatouefaimataulaga.Onalatouavatuleaiaimatouolelima selaukoriosaito,malelimaselaupateolesuāuu,malelimaselaukoriouaina,seiaooileoge,ina uamatouoifoiAikupitoFeagaigaaIuta2:8-9
