Proverbios
1kaqRAKI
1IsraelnacionpareyninDavidpachurinSalomonpa rimayninkuna.
2Yachayniyoqkayta,yachachikuytapasyachanapaq; hamut’aysimikunatahamut’anapaq;
3Yachayniyoqkay,chaninkay,chaninkay,chaninkay yachachikuytachaskinapaq;
4Sasarunaman,waynamanyachayta,yuyayniyoqkayta qonapaq.
5Yachayniyoqrunaqauyarinqa,yachaytataqyapanqa Allinyuyayniyoqrunaqaallinyuyaywanmiaypanqa
6Hukrikch'anachiysimita,sut'inchaynintapasallinta entiendenapaqyachaysapakunaparimayninkuna,tutayaq rimayninkupas
7SeñorDiostamanchakuyqayachaypaqallariyninmi, manayuyayniyoqkunanichaqapisichankuyachayta yachachikuytawan
8Waway,uyariytaytaykiqyachachisqanta,amamamaykiq kamachikuysimintasaqeychu
9Chaykunaqaumaykipaqsumaqadornohinankanqa, kunkaykipitaqcadenakunawanwatasqakanqa.
10Churiy,huchasapakunaq'otusunkichischayqa,amaarí ninkichu
11Sichuspaykunaninkuman:Hamuychis,yawarta suyasunchayqa,manahuchayoqrunakunapaqpakallapi pakakusun,nispa
12Paykunataayap'ampanahinakawsashaqtamillp'usun; T'oqomanuraykamuqkunahinaqhali
13Llapanvalorniyoqkaqkunatatarisaqku,wasiykutapas qechusqakunawanmihunt'achisaqku.
14Noqaykuukhupisuerteykitawikch'uyllapanchishuk bolsayoqkasun:
15Churiy,amapaykunawankuskañanpipuriychu. paykunaqñanninmantachakiykitahark'ay
16Chakinkunaqamanaallinmanmiphawarinku,yawarta hich’anankupaqtaqusqhayllaphawanku.
17Yanqallamllikaqamayqanpisqupaqayllanpimastarisqa kachkan.
18Hinanpaykunakikinkuyawarninkutasuyakurqanku; paykunaqapakallapinpakakunkukikinkawsayninkurayku
19Chayhinallataqmillapaganaymunapayaqkunaq imaynakawsasqankupaschaytaqdueñonkunaq kawsaynintaqechun
20Yachayqahawapiwaqan;payqacallekunapinkunkanta riman
21Huñunakusqankucheqaspi,punkukuna kicharikusqanpinqaparikun.
22Qankuna,yanqarunakuna,¿hayk'aqkamataqch'ulla kawsaytamunakunkichis?Qhapaqchakuqkunapas pisichasqankuwanmikusikunku,manayuyayniyoq runakunataqyachaytacheqnikunku?
23K'amisqaymantakutirikuychis,espirituyta hich'asqaykichis,rimasqaytawillasqaykichis.
24Waqyasqayrayku,manamunasqaykiraykuMakiyta haywarirqani,manataqmipipasqhawarirqanchu; 25Qankunanichaqallapayuyaychasqaytayanqapaq qhawarinkichis,manataqmiimaanyasqaytapas munarqankichischu
26Ñoqapasasikusaqmimanaallinpitarikusqaykimanta Manchakuyniykihamuqtinmiburlakusaq; 27Manchakuyniykichisch'usaqyachiyhinahamuqtin, thunisqaykichistaqwayra-parahinahamuqtinllakikuypas, llakikuypasqankunamanchayamuqtin
28Hinanwaqyamuwanqaku,ichaqamanankutichisaqchu. tempranomaskhawanqaku,ichaqamanantariwanqankuchu
29Paykunaqayachaytancheqnikurqanku,manataqmi SeñorDiostamanchakuytamunarqankuchu.
30Paykunaqamananimayuyaychasqaytapas munarqankuchu
31Chayraykunpaykunaqakikinkumantarurunkunata mikhunqaku,yuyaykusqankuwantaqsaksasqakanqaku
32Manayuyayniyoqrunakunaqt'aqakusqankunpaykunata wañuchinqa,manayuyayniyoqrunakunaqallin kawsayninkutaqpaykunatach'usaqyachinqa
33Pipasuyariwaqniyqaallinllapunintiyanqa,mana allinkunatamanchakuspataqch'inllakanqa.
2kaqRAKI
1Churiy,rimasqaytachaskinkiman,kamachiyniykunatataq qanwanpakankimanchayqa;
2Chhaynapinninriykitayachaymank’umuykachinki, sonqoykitataqyuyaymanchuranki
3Ari,yachayqhepataqaparinki,hamut’anaykipaqtaq kunkaykitahoqarinkichayqa;
4Qolqehinatamaskhaspapakasqaqhapaqkaytahina maskhawaqchayqa,nispa
5HinaqtinmiSeñorDiostamanchakuytaentiendenki, Diostareqsispataqtarinki
6SeñorDiosmiyachaytaqon,siminmantanlloqsimun yachaypas,yachaypas
7Chaninrunakunapaqmiallinyachaytawaqaychan,chanin puriqkunapaqqak'uyukuqmi.
8Payqataripayñankunatanwaqaychan,ch'uyarunakunaq ñannintanwaqaychan
9Chhaynapinentiendenkichaninkayta,juzgayta,chanin kaytapasari,sapaallinñan
10Yachaysonqoykimanhaykuqtin,yachaytaq almaykimankusichisunkichayqa.
11Allinyuyaywanmiwaqaychasunki,allinyuyaywanmi waqaychasunki
12Millayrunaqñanninmanta,qhellirimaqrunamanta qespichisunaykipaq
13Paykunanchaninñankunatasaqepunku,tutayaq ñankunapipurinankupaq.
14Paykunankusikunkumanaallinkunataruwaspa,millay runakunaqphiñakuyninwantaqkusikunku
15Paykunaqpurisqankuqaq'ewisqa,ñanninkupitaq q'ewisqa
16Wakllaqtayoqwarmimantaqespichisunaykipaqmi, manareqsisqarunamantapas,paymirimasqanwan alabasunki
17Paymiwaynakayninpipusaqnintasaqepun,Diosninpa rimanakuynintataqqonqapun.
18Wasinqawañuymanmik'askakun,ñanninkunataq wañusqakunaman
19Mananpipaspaymanriqkunaqakutimunkuchu,nitaq kawsayñankunatahap'ipakunkuchu
20Chayhinapinallinrunakunaqñannintapurinki,chanin runakunaqñannintapaswaqaychanki.
21Chaninrunakunanchayhallp'apitiyanqaku,hunt'asqa runakunataqchaypiqhepanqaku.
22Millayrunakunanichaqakaypachamanta ch'usaqyachisqakanqaku,huchallikuqkunapassaphichasqa kanqaku.
3RAKI
1Churiy,amaqonqaychukamachikuysimiyta;Sonqoyki ichaqakamachikuyniykunatakasukuchun
2Unayp'unchawkunata,unaykawsayta,thakkawsaytawan yapasunkiku
3Amakhuyapayakuypascheqaq-kaypassaqesunkichu. chaykunataqasonqoykiqmesapiqelqay
4ChhaynatanDiospa,runaqñawpaqenpiallinqhawarisqa, allinentiendesqaimakanki.
5TukuysonqoykiwanSeñorDiospiconfiayAmataq yuyayniykimank'askakuychu
6Tukuyñanniykikunapipaytareqsikuy,paymi ñanniykikunatapusasunki
7Amayachayniyoqkaychu,SeñorDiostamanchakuy, manaallinmantataqt'aqakuy.
8Chaymiqhaliyapunqaombligoykipaq,tulluykipaqtaq tullu
9TaytaDiostayupaychaykapuqniykikunawan,lliw wiñasqaykimantañawpaqkaqrurukunawanpas
10Chhaynatangraneroykikunaqaaskhavinowan hunt'aykunqa,prensaykikunapasmosoqvinowanmi phatarqonqa
11Churilláy,amapisichaychuSeñorDiospa wanachisqanta.amataqsayk'uchikuychischu, alliyachisqanmantaqa
12PitachusSeñorDiosqamunakusqanmantancorregishan imaynantaytapaskusikuqchurinhina.
13Kusisamiyoqmiyachaytatariqrunapas,entiendeq runapas
14Qolqeqhatukunamantaqaaswanallinmi,allin qorimantapasaswanallinmi
15Rubímantapasaswanchaniyoqmi,tukuyima munasqaykipasmananpaywantupachiyatinachu.
16Unayp'unchaykunanpañamakinpikashan;Lloq'e makinpitaqmiqhapaqkaykunata,hatunchaytapas
17Paypapurisqanqakusikunapaqmi,tukuy purisqankunapasthakmi
18Paytahap'iqkunapaqqakawsaysach'ahinan, kusisqataqmipipashap'iqkunapas.
19SeñorDiosmiyachaywankaypachatateqsirqan Entendimientowanmihanaqpachatatakyachirqan.
20Paypayachayninwanmiukhupachap'akikun, phuyukunapasruntutaurmachin
21Churilláy,amakarunchakuchunku,allinyachayniyoq kayta,allinyuyayniyoqkayta.
22Chayhinatanpaykunaqaalmaykipaqkawsaykanqa, kunkaykipaqtaqkhuyapayakuykanqa
23Chhaynapinallinllapurinki,chakiykipasmanan urmaykunqachu
24Puñuspaykiqamananmancharikunkichu,puñuyniykipas misk'iraqmikanqa
25Amamanchakuychischuqonqayllamanchakuyta,nitaq millayrunakunaqch'usaqyachisqantapas,chayamuqtinqa.
26SeñorDiosmihap'ipasunki,chakiykitapas hark'asunkimanmi
27Pikunamanpasallinkaqtaqaamahark'aychu,makiykiq atiyninpikashaspaqa.
28Amarunamasiykitaniychu:Riy,kutimuy,paqarintaq qosaq,nispa.qanwankashaqtiyki.
29Amarunamasiykicontramanaallintayuyaykuychu, payqaqanpaqayllanpimanamanchakuspatiyashan
30Amamanayanqarunawanqach'aqwaychu,manaima manaallintapasruwasuqtiykiqa.
31Amasarunchakuqtaqaenvidiakuychu,amataqima ruwaynintapasakllakuychu
32P'akikuqrunaqaSeñorDiospamillaymillakuyninmi, pakasqallanmiichaqachaninrunakunapaq
33SeñorDiospañakasqanqamillayrunakunaqwasinpin kashan,chaninrunakunaqtiyasqantansaminchan
34Cheqaqtapuninpayqapisichakuqkunatapisichan, pisichasqakunatanichaqakhuyapayakun.
35Yachayniyoqrunakunaqahatunchasqakaytan chaskinqaku,p'enqaymiichaqamanayuyayniyoq runakunaqhatunchasqankanqa.
4kaqRAKI
1Wawakuna,taytaqyachachisqantauyariychis,allin yuyaytayachaychis
2Allinyachachikuytanqoykichis,amakamachikuyniyta saqeychischu
3Ñoqaqataytaypachurinmikarqani,mamaypa ñawpaqenpimunakusqallataqmikarqani.
4Paytaqyachachiwarqan,niwarqantaq:Sonqoykiqa rimasqaytawaqaychachun,kamachikuyniykunatakasukuy, hinaspakawsakuy,nispa.
5Yachaytahap'iychis,entiendeychis,amaqonqaychischu; amataqsimiyparimayniykunamantapasqarqoychischu 6Amasaqeychu,paymiwaqaychasunki,paytamunakuy, paymiwaqaychasunki
7Yachayniyoqkaymiaswanallinqa;chayraykuyachayta tariy,tukuyatisqaykiwantaqyachaytatariy.
8Paytahatunchay,paymihatunchasunki,paymi hatunchasunki,abrazaykuspayki
9Paymiumaykimanqosunkisumaqadornota,k'anchariq coronatanqosunki
10Waway,uyariy,rimasqaytachaskiy;Kawsayniykipas askhankanqa,nispa.
11ÑoqaqayachaypañannintanyachachirqaykiAllin ñankunapimpusarqayki
12Rispaykiqamananchakiykiqak’irisqachukanqa. Phawaspaykipas,mananurmaykunkichu,nispa
13Yachachiykunataallintahap'ipakuychis;amarichun: waqaychay;Paymikawsayniyki,nispa
14Amamillayrunakunaqñannintaqahaykuychischu, amataqmillayrunakunaqñannintaqariychischu
15Karunchakuychis,amapasaychischu,t'aqakuychis, hinaspapasaychis
16Paykunaqamananpuñunkuchu,manaallinta ruwaqtinkuqaPuñuyninkupasqechusqañam,wakinta manaurmachiptinkuqa
17Paykunaqamillayt'antatanmikhunku,maqanakuy vinotapasukyanku
18Chaninrunaqñanninqak'anchariqk'anchayhinan, aswan-aswank'anchariqp'unchaykama.
19Millayrunakunaqñanninqatutayaqhinan,manan yachankuchuimapiurmasqankutapas
20Churiy,rimasqaytauyariy;ninriykitarimasqayman k'umuykuy,nispa.
21Amañawiykimantat'aqakuchunkuchaykunataqa sonqoykipiwaqaychay.
22Chaykunaqatariqkunapaqkawsaymi,llapa cuerponkupaqpasqhalikaymi
23Tukuysonqowansonqoykitawaqaychayimaraykuchus chaymantanlloqsimunkawsaymantaasuntokuna.
24Qanmantat'aqakuyq'otukuqsimita,qhelli simikunatataqkarunchasunki
25Ñawiykikunaallintaqhawarichun,ñawiykiqp'altankuna allintaqhawarichun
26Chakiykiqñannintayuyaymanay,tukuyñanniykikuna allintakyasqakachun
27Amapañaladomanpaslloq'emanpaskutirikuychu,mana allinmantachakiykitahorqoy.
5CAPÍTULO
1Churilláy,yachayniytauyariy,yuyayniytataq k'umuykukuy
2Chayhinapinallinyuyaywanqhawarinki,simiykipas yachaytawaqaychanqa
3Manareqsisqawarmiqsiminpasmielp'uyñuhinan urmaykapun,siminpasaceitemantapasaswansumaqmi.
4Paypatukukuyninmiichaqaajenjohinak’arak,iskay filoyoqespadahinafiloyoq
5Chakinkunaqawañuymanmiuraykamun;purisqanmi infiernotahap’in
6Kawsayñanpimanayuyaymanaspaykiqa,purisqanqa kuyuriqmi,manareqsinaykipaq.
7Wawakuna,kunanuyariwaychis,amataqsimiypa rimasqankunamantaqakarunchakuychischu
8Paymantakarumanriy,amataqwasinpapunkunman asuykuychu
9Amahukkunatahatunchawaq,millaymillay runakunamanpaswataykikunataqonki.
10Manawakllaqtayuqrunakunaqaqhapaqkayniykiwan hunt'aykunqakuchuLlank'asqaykikunapaswak llaqtayoqpawasinpikachun;
11Qhepamanmiwaqanki,aychaykipascuerpoykipas tukusqañakaqtin
12Niychis:–¿Imaynatataqcheqnikurqaniyachachikuyta, sonqoytaqpisicharanianyayta,nispa
13Manamyachachiqniykunaparimaynintaqa kasukurqanichu,nitaqyachachiwaqniykunamanpas uyarirqanichu!
14Iñiqt’aqapi,huñunakuypiima,yaqallapanmana allinkunapinkasharqani
15Kikinpukyuykimantaunutaukyay,pukyuykimantataq pukyumantayakutaupyay
16Pukyuykikunach'eqesqakachun,unumayukunapas callekunapich'eqesqakachun
17Qankunallakachunku,amataqwakllaqtayoq runakunachu
18Pukyuykisaminchasqakachun,wayna-sipaskashaq warmiykiwankusikuy.
19Munakuqurpihinakachun;ñuñunkunatukuytiempo saksachisunki;Paypamunakuyninwantaqsapakutilla q'ewisqakay,nispa.
20Waway,¿imanaqtintaqmanareqsisqawarmiwan abrazasqakanki,wakllaqtayoqpasinqantapas abrazaykunki?
21RunaqpurisqankunaqaSeñorDiospañawpaqenpin kashan,tukuypurisqankunapinyuyaykushan.
22Paypahuchallikunanmillayrunataqahap'inqa, huchanpawaskhankunawantaqhap'isqakanqa
23Manayachachisqawañunqa;Manayuyayniyoq kayninpahatunkayninpitaqpantapunqa
6RAKI
1Waway,amigoykipaqsegurokankichayqa,mana reqsisqarunawanmakiykitatakarqankichayqa,
2Simiykiqrimayninkunawanmitoqllachisqakanki, simiykiqrimayninkunawanmihap’isqakanki.
3Churiy,kunanqakaytaruway,amigoykiqmakinman chayaspaykitaqqespikuy;riy,humillakuy,hinaspa amigoykitaallintaqhawariy.
4Amañawiykimanpuñuytaqoychu,amataqñawiykita puñuychu
5P’isquhinasalvakuychakuqpamakinmanta,pisqu hinataqp’isqohap’iqpamakinmanta
6Qelqa,qhellaruna,urpimanriy;Paypaimaynakasqanta qhawarispayachaysapakay.
7Manapusaqpas,manaumalliyoqpas,mana kamachikuqpas
8Intiraymikillapimikhunatamikhuchin,cosecha p'unchaypitaqmikhunantahuñun
9Qelqa,¿hayk'aqkamataqpuñunki?¿Hayk'aqmi puñuyniykimantahatarinki?
10Chaywanpaspisillatapuñuy,pisipuñuy,makikunata pisik'uyuypuñuy
11Chayhinatanwakchakayniykiqapuriqrunahina hamunqa,pisichikuyniykitaqarmasqarunahina
12Qhellirunaqa,millayrunaqaqhellisimiwanmipurin 13Ñawinwanchukchuykun,chakiwanriman, dedonkunawanyachachin;
14Sonqopiqaqhelliruwaymikashan,sapakutillanmi manaallinruwaykunatayuyaykun.ch'aqwaytatarpun.
15Chayraykunqonqayllamantachayamunqa qunqayllamantammanahampiyatispapakisqakanqa
16SeñorDiosqacheqnikunmikaysoqtaruwaykunata, qanchismimillakuypaq
17Jatunchakuqqhawariy,llullaqallu,manahuchayoq yawartahich'aqmakikuna.
18Millayyuyaykunatayuyaykuqsonqo,manaallin ruwaykunamanphawaykachaqchaki.
19Llullawillakuq,wawqe-panakunapurach'aqwayta tarpuq
20Churilláy,taytaykiqkamachisqantakasukuy,ama mamaykiqkamachikuysimintasaqeychu.
21Sapakutisonqoykimanwatay,hinaspakunkaykiman watay
22Rispaykiqapusasunkimpuñuspaykiqa waqaychasunkim;Rikch'ariqtiykitaqqanwanrimanqa, nispa.
23KamachikuyqalamparanmiKamachikuysimitaq k’anchay;Yachachinapaqanyaykunataqmikawsayñanqa 24Millaywarmimanta,manareqsisqawarmiqqallunmanta hark'asunaykipaq
25Amasonqoykipisumaqkaynintamunapayaychu amataqñawinwanapasunkichu,nispa.
26Qhellihuchapipuriqwarmiwanmiqharitat'anta t'antamanapamunku,wasanchakuqwarmiqaancha chaniyoqkawsaytamaskhanqa.
27¿Runasinqanpininatahap'ispap'achanmana ruphachikunmanchu?
28¿Ruñiq'umirpatamanrispachakintamana ruphachikunmanchu?
29PipasrunamasinpawarminwanwasimanriqqaPipas llamiykuqqamananmanahuchayoqchukanqa
30Runakunaqamananpisichankuchusuwataqa,yarqasqa kashaspaalmantasaksachinanpaqsuwakuqtinqa.
31Tarispataqichaqaqanchiskutitakutichipunqapaymi wasinpatukuyimakapuqnintaqonqa
32Warmiwanwasanchayhucharuwaqmiichaqamana yuyayniyoqchu,chaytaruwaqmikikinpaalmantawañuchin 33Hukk'iritapas,p'enqaytapashap'inqa;K'amisqanpas mananpichasqachukanqa.
34Envidiakuyqarunaqphiñakuyninmi,chayraykun vengakuyp'unchaypiqamanakhuyapayakunqachu
35Payqamananimakacharichiytapasqhawarinqachu; Manataqmikusisqachusamanqa,askhaqoykunata qoqtiykipas,nispa
7RAKI
1Churiy,rimasqaytakasukuy,kamachikuyniykunatataq qanwankuskawaqaychay
2Kamachikuyniykunatakasukuy,hinaspakawsakuy; Kamachikuyniypasñawiykiqmanzanahina.
3Dedoykikunapiwatay,sonqoykiqmesapiqelqay
4Yachayniyoqkaytaniy:Qanmiñañaykankihinaspa aylluykitaqayaykuy.
5Chayhinapin,manareqsisqawarmimanta, rimasqankunawanalabakuqwakllaqtayoqmantapas hark'asunkikuman.
6Wasiypaventanantaqhawaqkani
7Manayuyayniyoqrunakunaukhupinrepararqaniwaynasipaskunaukhupi,manayuyayniyoqwaynata.
8PaypaesquinaqayllanpikaqcalletapasaspaHinaspan wasinmanripurqan
9Ch’isiyaq,ch’isiyaq,yanatutayaqtutayaqpi.
10HinaqtinmiJesuswantuparanrabonawarmip’achayoq warmi
11(Payqakallpasapa,k'ulluchakuqmi,chakinpasmanan wasinpichuqhepan
12Kunantaqhawapikashan,kunanqacallekunapinkashan, llapak'uchukunapitaqwaqachisqakashan
13ChaymiJesusqahap'ispamuch'aykurqan,manaallin uyawantaqpaytanirqan:
14Ñoqawankuskanthakkawsaysacrificiokunakan. kunanpunchawmiprometekusqaytahuntarqani
15Chayraykunqanwantupanaypaqlloqsimurqani, uyaykitamaskhanaypaq
16Puñunaytaqatapiswan,tallasqaobrakunawan, Egiptomantasumaqlinowanimasumaqcharqani. 17Puñunaytamirrawan,áloewan,canelawanima q'apayachirqani
18Hamuychis,tutamantakamamunakuyninchista hunt'aykusun,munakuywansonqochakusun
19Allinrunaqamananwasinpichukashan,karutaraqmi ripun.
20Hukbolsaqolqetaapaspa,churasqap'unchaypi wasinmankutimunqa.
21AnchasumaqrimayninwanmiJesustasaqerpariran, siminpaalabasqanwanmiobligaran
22HinaqtinmiJesusqachayllaqhepantaripun,imaynan toropaswañuchinamanrishanhinata,manayuyayniyoq runahinapas
23Higadontahukflechawaqanankamaimaynanpisqupas toqllamanusqhayllarispamanayachanchukawsayninpaq kasqanta
24Chhaynaqa,kunanuyariwaychis,wawaykuna,simiypa rimasqaytauyariychis
25Amasonqoykiqañanninkunamankutiychu,amayá ñanninkunamanqachinkaychu.
26Askhak'irisqakunatanwikch'upurqan,askhakallpasapa runakunatanpaywanwañuchirqanku
27Wasinqainfiernomanriqñanmi,wañuycuartokunaman uraykamuspa
8RAKI
1¿Manachuyachayqawaqan?¿Hamut'aytaqkunkanta haywarirqan?
2Paymisayanaltopatakunapi,ñanpatapiñankunapi
3Punkukunapi,llaqtamanhaykuypi,punkukunapi haykuypipasqaparikun.
4Qankunaman,runakuna,waqyamuykichis;Kunkayqa runaqchurinkunamanmi
5Qankuna,manayuyayniyoqrunakuna,yachayta entiendeychis,manayuyayniyoqrunakunapas,allin yuyayniyoqkaychis
6Uyariychis;aswanallinkaqkunamantanrimasaq; Simiypakicharikuyninpaschaninmikanqa
7Simiyqacheqaqtanrimanqamillayruwaytaqsimiypi millakuypaq.
8Llapansimiyparimasqankunaqachaninkaypinkashan; chaykunapiqamananimapasq’otukuqpas,qhelliruwaypas kanchu.
9Llapallanmisut'itaentiendeqpaq,yachaytariqkunapaqpas chaninmi
10Yachasqaytachaskiychis,amaqolqetachu.hinaspa yachaypasakllasqaqorimantaqa
11Rubíkunamantaqaaswanallinmiyachayqatukuyima munasqakunapasmananchaywantupachinachu.
12Ñoqaqayachayniyoqmikaniallinyuyaywan, yachayniyoqkani,yachayniyoqkani.
13SeñorDiostamanchakuyqamanaallinkunata cheqnikuymi,hatunchakuykunata,hatunchakuqkayta, millayñanta,millaysimikunatapascheqnikunin
14Yuyaychaypasñoqaqmi,allinyachayniyoqkaypas. Kallpayoqmikani
15Ñoqawanmireykunakamachikushanku, kamachikuqkunapaschaninkaytankamachinku
16Ñoqawanmikamachikuqkunakamachikunku,allin qhawarisqarunakunapas,kaypachapillapajuezkunapas.
17Munakuwaqniykunatanmunakunitemprano maskhawaqniykunapastariwanqanku
18Qhapaqkaypas,hatunchaypasñoqawanmikashan.ari, wiñaypaqqhapaqkay,chaninkaypas
19Ruruyqaaswanallinmiqorimanta,ari,sumaqqorimanta; hinaspaqullqichaskisqaypasakllasqaqullqimantaqa.
20Chaninkawsayñannintanpusani,taripayñankuna chawpipi.
21Chayhinapinmunakuwaqniykunamanqhapaqyachisaq. hinaspanqhapaqkayninkutahunt'achisaq
22TaytaDiosmiñanninpaqallariyninpi,ñawpaqpi ruwasqanmantañawpaqtaraqdueñochawarqan.
23Wiñay-wiñaymantapacha,qallariymantapacha,kay pachaqwiñay-wiñaymantapachansayarichisqakarqani
24Ukhumanakashaqtinmi,ñoqataqahorqomuwaranku manaunuwanhunt'apukyukunakashaqtin
25Manaraqorqokunatiyashaqtin,manaraqorqokuna lloqsimushaqtin
26Chaypachaqamanaraqmikaypachata,chakrakunatapas, kaypachaqhallp'antapaskamarqanraqchu.
27Hanaqpachataallichashaqtinmiñoqaqachaypi kasharqani,ukhupachamanbrújulachuraqtin
28Hanaqpachapiphuyukunatatakyachispa,ukhupukyuta kallpachaspa
29Kaypachaqteqsinkunatachurashaqtinmi,lamarqochamankamachikuynintaqorqan,unukunamana hunt'ananpaq
30Hinaqtinmiñoqaqapaywankuskakasharqani,paywan kuskauywasqahina,sapap'unchaymipaywankusikurqani.
31Hallp'anpitiyaqcheqaskunapikusikuychis Kusikuyniyqarunakunaqchurinkunawanmikarqan
32Wawakuna,kunanqauyariwaychis,kusisamiyoqmi ñanniykunatawaqaychaqkunaqa
33Uyariychisyachachikuykunata,yachaysapakaychis, amataqmanamunaychischu.
34Kusisamiyoqmiuyariwaqniyqa,sapap'unchaypunkuypi qhawaq,punkuypak'aspinpisuyakuqrunaqa
35Pipastariwaqniyqakawsaytatarin,SeñorDiospaallin qhawarisqanmikanqa
36Noqacontrahuchallikuqmiichaqakikinpaalmanta manaallintaruwan.
9RAKI
1Yachayniyoqmiwasintahatarichirqan,qanchissayaq sayaynintapask'uturqan
2Uywakunatawañuchin;vinontapaschaqrusqañam; mesantapasallicharunñam
3Paymisipaschankunatakachamuran,qaparispanmi qaparichkanllaqtapaaltonpi.
4Pipasmanayuyayniyoqrunaqakaymankutipuchun, manaentiendeqrunaqapaytanin:
5Hamuychis,t'antaymantamikhuychis,chaqrusqay vinotapasukyaychis
6Manayuyayniyoqkunatasaqespakawsakuychishinaspa hamut'ayñannintariy.
7Ch'aqwaqrunataanyaqqap'enqaymanmitukupun,millay runataanyaqqap'enqaymanmitukupun
8Amapisichaqrunataqaanyaychu,manachayqa cheqnikusunkiman,yachayniyoqrunataanyay,paytaq munakusunki.
9Yachayniyoqrunamanyachachiy,hinanpayqaaswan yachayniyoqraqkanqa,chaninrunatayachachiy,hinan payqaastawanyachayniyoqkanqa.
10SeñorDiostamanchakuyqayachaypaqallariyninmi, ch'uyakaqtapasyachayqaentiendeymi
11Ñoqawanmip'unchayniykikunayapakunqa, kawsayniykipasyapakunqa.
12Yachayniyoqkankichayqa,qankikiykipaqmi yachayniyoqkanki,pisichaspaqaqanllapuninaguantanki.
13Manayuyayniyoqwarmiqaqapariqmi,mana yuyayniyoqmi,manataqmiimatapasyachanchu
14Wasinpunkupitiyashan,llaqtaqaltocheqasninpi tiyanapi.
15Ñanpipuriqpasajerokunatawaqyamuychis
16Pipasmanasasachakuqrunaqakaymankutipuchun, manaentiendeqrunataqpaytaniran:
17Suwasqaunuqamisk’i,pakallapimikhusqat’antataq sumaq.
18Ichaqamananyachanchuwañusqakunachaypi kasqankuta;hinaspainvitadonkunainfiernoukhupi kasqankutapas.
10RAKI
1SalomonparimayninkunaYachaysapachuriqataytantam kusichin,manayuyayniyuqchuriqamamanpallasaq kayninmi.
2Millaypaqhapaqkaykunaqamananimapaqpasvalenchu, chaninkaymiichaqawañuymantaqespichin
3SeñorDiosqamanansaqenqachuchaninrunaqalmanta yarqaymanta,aswanpasmillayrunaqkaqninkunata wikch'un
4Qhepamakiwanpuriqqawakchamanmitukupun, kallpachakuqpamakinmiichaqaqhapaqyachin
5Intiraymikillapihuñuqqayachaysapachurin,cosechapi puñuqmiichaqap'enqachiqchuri.
6Chaninrunaqumanpinsaminchaykunakashan,millay runakunaqsimintanqataykun
7Chaninrunaqyuyayninqasaminchasqan,millayrunaq sutinmiichaqaismupunqa
8Yachayniyoqsonqoyoqmikamachikuykunatachaskinqa, manayuyayniyoqmiichaqaurmapunqa.
9Chaninpuriqqacheqaqtapuninpurin,ñanninta q'ewichiqmiichaqareqsisqakanqa
10Ñawiwanch'iqchiqqallakichinmi,manayuyayniyoqmi ichaqaurmapunqa
11Chaninrunaqsiminmikawsaypukyu,millayrunaq simintanqataykun.
12Cheqnikuyqach'aqwaytanhatarichin,munakuymi ichaqallapahuchakunatapakaykun
13Allinyuyayniyoqpasiminpinyachayqatarikun,mana yuyayniyoqpawasanpaqmihukk'aspiqa
14Yachayniyoqrunakunaqayachaytanwaqaychanku, manayuyayniyoqrunakunaqsiminmiichaqa chinkananpaqñakashan
15Qhapaqrunaqqhapaqkayninmikallpasapallaqtan, wakcharunakunaqthuniyninmiwakchakayninku.
16Chaninrunaqllank'ayninqakawsaymanmiapakun, millayrunaqrurunmihuchamantukupun
17Kamachikuqrunaqakawsayñanpinkashan,mana k'amiytamunaqqapantapunmi
18Llullasimiwancheqnikuytapakaqqa,manaallin rimaqpas,manayuyayniyoqmi
19Askharimaykunapiqamananhuchaqapisinchu,siminta hark'aqmiichaqayachayniyoq.
20Chaninrunaqqallunqaallinqolqehinan,millayrunaq sonqonqapisillan
21Chaninrunakunaqsiminmiaskharunakunatamikhuchin, manayuyayniyoqrunakunanichaqamanayachayniyoq kasqankuraykuwañunku
22SeñorDiospasaminchayninmiqhapaqyachin, manataqmiimallakikuytapasyapanchu.
23Manayuyayniyoqrunapaqqamanaallinruwayqa pukllayhinan,allinyuyayniyoqrunanichaqayachayniyoq
24Millayrunaqmanchakuyninmipaymanhamunqa, chaninrunaqmunayninmiichaqahunt'asqakanqa
25Imaynanwayrapaspasashan,chayhinatanmillay runaqamanañakanñachu,chaninrunanichaqawiñaypaq teqsin
26Imaynanvinagrepaskirukunaman,q'osñipasñawiman, chayhinallataqmiqhellarunapaspaytakachamuqkunaman
27SeñorDiostamanchakuyqaunaytanwiñachin,millay runakunaqwatakunanichaqapisiyapunqa.
28Chaninrunakunaqsuyakuyninqakusikuymikanqa, millayrunakunaqsuyakuyninmiichaqachinkapunqa
29TaytaDiospañanninqachaninkunapaqmikallpan,mana allinruwaqkunapaqmiichaqachinkachisqakanqa
30Chaninrunakunaqamananhayk'aqpaschinkanqachu, millayrunakunaqamanankaypachapitiyanqakuchu.
31Chaninrunaqsiminmiyachaytahorqomun,phiñakuq qallunichaqakuchusqakanqa
32Chaninrunaqsiminpasyachanmiallinpaqqhawarisqa kaqta,millayrunaqsiminmiichaqamillaytariman
11RAKI
1YanqabalanzaqaSeñorDiospaqqamillakusqanmi, chaninllasaqmiichaqakusikun.
2Hatunchakuykunahamuqtinqap'enqaymihamun, pisichasqarunakunawanmiichaqayachayniyoqkay
3Chaninrunakunaqhunt'aqsonqokayninmipaykunata pusanqa,huchallikuqkunaqmillayruwayninkunanichaqa ch'usaqyachinqa
4Qhapaqkayqamananallinchuphiñakuyp'unchaypiqa, chaninkaymiichaqawañuymantaqespichin
5Manahunt'asqarunaqchaninkayninmiñannintapusanqa, millayrunanichaqamillayruwayninwanurmaykunqa.
6Chaninrunakunaqchanin-kayninmipaykunata qespichinqa,huchallikuqkunanichaqamillayhuchankupi hap'isqakanqaku.
7Millayrunawañupuqtinmisuyakuyninqachinkapunqa, manachaninrunakunaqsuyakuyninpaschinkapunqan
8Chaninrunaqañak'ariymantaqespichisqan,millay runataqpayparantinpihamun
9Iskayuyarunaqasiminwanmirunamasintach'usaqyachin, chaninrunanichaqayachaywanqespichisqakanqa
10Chaninrunakunaqallinkaqtinqallaqtankusikun,millay runakunawañupuqtintaqqaparinku
11Chaninrunakunaqsaminchayninwanmillaqtaqa hatunchasqakashan,millayrunakunaqsiminwanmiichaqa thunisqakashan
12Manayachayniyoqrunaqarunamasintanpisichan
13Willakuqrunaqapakasqakunatanwillan,hunt'aq sonqoyoqmiichaqapakaykun.
14Maypichusmanaconsejakaqtinqa,runakunaqa urmapunmi,askhaconsejerokunakaqtinmiichaqamana imamantamanchakuspa.
15Pipasmanareqsisqarunamantasegurokaqqaallin yuyayniyoqmikanqa
16Sumaqsonqowarmiqahatunchasqan,kallpasapa qharikunataqqhapaqkaytawaqaychan.
17Khuyapayakuqrunaqakikinpaalmanpaqmiallinta ruwan,millayrunanichaqakikinaychantallakichin.
18Millayrunaqaq'otukuqtanruwan,chaninkawsayta tarpuqpaqmiichaqacheqaqpremiokanqa
19Imaynanchanin-kayqakawsaymanapakun,chhaynatan manaallinkunataqatipaqqawañuykamaqatipakun.
20PisisonqoyoqrunakunaqaSeñorDiospamillakusqanmi kanku,chaninpuriqrunakunanichaqakusikun
21Makikunañamakiwant'inkisqañachaypas,millay runaqamananmanamuchuchisqachukanqa,chaninrunaq mirayninmiichaqaqespichisqakanqa.
22Imaynankuchipahociconpiqorimantaruwasqaalhaja hina,chayhinallataqmimanayuyayniyoqwarmipas
23Chaninrunaqmunapayayninqaallinlla,millay runakunaqsuyakuyninqaphiñakuymi
24Kanmich'eqechiq,chaywanpasmirachiq;kantaqmi aswanaskhatahark'aq,ichaqawakchakaymanmiatin.
25Qolqesonqorunaqawirayachisqankanqa,qarpaqqa qarpasqataqmikanqa
26Pipastrigotahark'aqqallaqtanñakanqa,vendeqpa umanmiichaqasaminchasqakanqa
27Pipasallintamaskhaqqaallinqhawarisqakaytantarin, manaallinruwaytamaskhaqmiichaqapayman chayamunqa
28Qhapaqkayninpihap'ipakuqmiurmapunqa,chanin runanichaqak'allmahinat'ikarinqa.
29Wasintallakichiqmiwayratachaskinqa,mana yuyayniyoqtaqyachayniyoqpakamachinkanqa
30Chaninrunaqrurunqakawsaysach'ahinan;Almakunata ganaqqayachayniyoqmi
31Qhawariy,chaninrunakunankaypachapikutichisqa kanqaku,aswanaskharaqmimillayrunakunapas huchasapakunapas
12RAKI
1Yachachiytamunaqqayachaytanmunakun,anyayta cheqnikuqmiichaqamillayruna.
2AllinrunaqaSeñorDiospaallinqhawarisqanmi,millay yuyayniyoqrunatanichaqahuchachanqa
3Runaqamananmillayruwaywanqatakyachisqachu kanqa,chaninrunaqsaphinmiichaqamanakuyurinqachu
4Sumaqwarmiqaqosanpaqqacoronan,p'enqachiqmi ichaqatullunkunapiismusqahina.
5Chaninrunakunaqyuyaykusqanqachaninmi,millay runakunaqyuyaykusqanmiichaqaq'otuy.
6Millayrunakunaqrimasqanmiyawartasuyashan,chanin runakunaqsiminmiichaqapaykunataqespichinqa
7Millayrunakunaqathunisqañankanku,ichaqamanan kankuchu,chaninrunakunaqwasinmiichaqasayarinqa.
8Runaqayachayninmanhinanallinpaqqhawarisqakanqa, manaallinsonqoyoqmiichaqapisichasqakanqa
9Pipaspisichasqa,kamachiyoqpasaswanallinmi,pay kikintahatunchakuqrunamantaqa,manataqt'antayoqchu
10Chaninrunaqauywanpakawsaynintanqhawarin,millay runaqkhuyapayakuyninmiichaqamillay
11Hallp'antatarpuqqat'antawanmisaksasqakanqa,yanqa runakunataqatikuqmiichaqamanayuyayniyoq.
12Millayrunaqamillayrunakunaqllikatanmunan,chanin runaqsaphinmiichaqarurun
13Millayrunaqasiminpahuchallikusqanwanmi toqllachasqakashan,chaninrunanichaqasasachakuymanta lloqsimunqa
14Runaqasiminparurunwanmiallinwansaksasqakanqa, makinpakutichipusqanmipaymankutichisqakanqa.
15Manayuyayniyoqrunaqpurisqanqachaninmi, yuyaychaykunatakasukuqmiichaqayachayniyoq
16Manayuyayniyoqpaphiñakuyninqachayratopin yachakun,allinyuyayniyoqrunanichaqap'enqaypi pakakun
17Cheqaqtarimaqqachaninkaqtanrikuchin
18Kanmiespadapat'oqyasqanhinarimaq,yachayniyoqpa qallunmiichaqaqhaliyapun.
19Cheqaqsimiqawiñaypaqmitakyasqakanqa,llulla qalluqapisitiempollapaqmi
20Manaallinyuyaykuqkunaqsonqonpiqaq'otukuymi kashan,thakkawsaytayuyaychaqkunapaqmiichaqa kusikuy
21Chaninrunaqamananimamanaallinpaspasanqachu, millayrunakunanichaqamanaallinruwaykunawan hunt'aykunqaku
22LlullasimikunaqaSeñorDiospaqqamillakusqanmi, cheqaqtarimaqmiichaqakusikun
23Allinyuyayniyoqrunaqayachaytanpakakun,mana yuyayniyoqrunakunaqsonqonichaqamanayuyayniyoq kaytanwillan
24Allintallank'aqpamakinmikamachikunqa,qhella runakunanichaqaimpuestopaganqaku.
25Runaqsonqonpillasaqkasqanmik'umuykachin,allin rimaymiichaqakusichin
26Chaninrunaqarunamasinmantaaswansumaqmi,millay runaqpurisqanmiichaqaq'otuchin
27Qellarunaqamanancazapimikhusqantachuq'oñichin
28Chaninkawsayñanpinkashankawsay.chaypa ñanninpipasmananwañuykanchu
13RAKI
1Yachayniyoqchuriqataytanpayachachisqantanuyarin, asikuqrunaqamanananyaytauyarinchu.
2Runaqasiminparurunwanmiallintamikhunqa, huchallikuqkunaqalmanmiichaqamaqanakuytamikhunqa
3Simintawaqaychaqmikawsaynintawaqaychan,siminta kichariqmiichaqachinkachisqakanqa
4Qellarunaqalmanqamunanmi,manataqmi imayoqpaschu,kallpachakuqpaalmanmiichaqa wirayapunqa
5Chaninrunaqallullakuytancheqnikan,millayrunan ichaqamillay,p'enqaypitaqhamun
6Chaninkawsayqañanpichaninrunatanwaqaychan, millayruwaymiichaqahuchasapataurmachin
7Kanmiqhapaqyaqqa,ichaqamananimayoqpaschu, kanmiwakchamantukuq,ichaqaaskhaqhapaqkayniyoqmi
8Runaqvidanmantakacharichisqanqaqhapaqkayninmi, wakcharunaqamananuyarinchuanyayta
9Chaninrunakunaqk'anchayninmikusikun,millay runakunaqk'anchayninmiichaqawañusqakanqa. 10Jatunchakuspallanch'aqwayqahamun,allin yuyaychasqakunawanmiichaqayachayqa
11Yanqallamantachaskisqaqhapaqkayqapisiyanqa, llank'aywanhuñuqmiichaqayapakunqa
12Qhepamansuyakuyqasonqotanonqochin
13Pipassimitapisichaqqach'usaqyachisqankanqa, kamachikuysimitamanchakuqmiichaqapremiasqakanqa. 14Yachayniyoqrunakunaqkamachikuysiminqakawsay pukyuhinan,wañuypatoqllanmantakarunchakunanpaq.
15Allinentiendeyqaallinpaqmiqhawarin, huchallikuqkunaqñanninmiichaqasasa
16Llapaallinyuyayniyoqrunaqayachaywanmillank'an, manayuyayniyoqmiichaqamanayuyayniyoqkayninta sut'inchan
17Millaywillaqqamanaallinmanmiurmaykun,hunt'aq willakuqmiichaqaqhali
18Wakchakaypasp'enqaypaskanqayachachikuytamana munaqqa,qaqchasqakaytaqhawaqmiichaqahatunchasqa kanqa
19Munayhunt'akusqanqaalmapaqmimisk'i,mana yuyayniyoqrunakunapaqqamillaymimanaallinmanta t'aqakuyqa
20Yachayniyoqrunakunawanpuriqqayachayniyoqmi kanqa,manayuyayniyoqrunakunawankuskapuriqmi ichaqachinkapunqa
21Manaallinqahuchallikuqkunatanqatipakun,chanin ruwaqkunamanmiichaqaallinkutichisqakanqa.
22Allinrunaqawawankunaqwawankunamanmi herenciatasaqepun,huchallikuqpaqhapaqkayninqa chaninpaqmiwaqaychan.
23Wakchakunaqchakranpiqaaskhamikhuykunankan, ichaqakanmimanajuzgasqakasqankurayku ch'usaqyachisqa.
24K'aspintakhuyapayaspaqachurintancheqnikun, munakuqmiichaqahukkutillapimuchuchin
25Chaninrunaqasaksananpaqmimikhun,millayrunaq wiksanmiichaqapisipunqa
14RAKI
1Llapayachayniyoqwarminwasintahatarichin,mana yuyayniyoqmiichaqamakinwanp'akipun.
2ChaninkayninpipuriqqaSeñorDiostanmanchakun, manaallinpuriqmiichaqapisichan
3Manayuyayniyoqpasiminpinkashanhatunchakuqk'aspi, yachayniyoqpasiminmiichaqawaqaychanqa
4Maypichusmanatorokunakanchuchayqa,wasanpas ch'uya,toroqkallpanwanmiaskhayapakun.
5Allintestigoqamananllullakunqachu,llullatestigotaq ichaqallullakunqa
6Ch'aqwaqrunaqayachaytanmaskhan,manataqmi tarinchu,yachayqafacilmientiendeqpaqqa
7Manayuyayniyoqrunaqqayllanmantaripuy,yachaypa simintamanareparashaspaykiqa
8Allinyuyayniyoqpayachayninmiimaynapurisqanta entiendey,manayuyayniyoqrunakunaqmanayuyayniyoq kayninqaq'otuymi.
9Manayuyayniyoqrunakunaqahuchamantaburlakunkun, chaninrunakunaqichaqaallinqhawarisqanmi
10Sonqoqareqsinmik’araksonqokayninta;Mana reqsisqarunapasmanankusikuynillanpichuchaqrukun
11Millayrunakunaqwasinmithunisqakanqa,chanin runakunaqkarpanmiichaqat'ikarinqa
12Runapaqqaallinmirikch'akuqñanqa,tukukuyninmi ichaqawañuyñankuna.
13Asikuspapassonqoqallakikunmi;chaykusikuypa tukukuyninqallasakaymi
14Sonqonpikutiriqrunaqakikinparuwayninkunawanmi hunt'aykunqa,allinrunapaspaykikinmantasaksasqakanqa.
15Pisiyuyayniyoqrunaqallaparimasqantancreen,allin yuyayniyoqrunanichaqaallintaqhawarinripunanta.
16Yachayniyoqrunaqamanchakuspanmimanaallinmanta karunchakun
17Pisitiempollaphiñakuqrunaqamanayuyayniyoqhinan ruwan,millayyuyayniyoqrunataqcheqnikun.
18Manayuyayniyoqkunaqamanayuyayniyoqkaytan chaskinku,allinyuyayniyoqkunanichaqayachaywan coronasqakanku
19Millayrunakunaqaallinrunakunaqñawpaqenpin k’umuykukunku;Chaninrunakunapapunkunkunapim millayrunakunapas
20Wakchataqarunamasinpascheqnikunmi,qhapaqrunaqa askhaamigoyoqmi.
21Pipasrunamasintapisichaqqahuchallikun,wakchata khuyapayaqqakusisamiyoqmi
22¿Manachupantashankumanaallinyuyaykuqkunaqa? Aswanqakhuyapayakuywancheqaq-kaywanmikanqaallin yuyayniyoqkunapaq
23Llapallank'aypinallinninpaqkan,simikunaq rimayninmiichaqamanaallinmantukupun
24Yachayniyoqrunakunaqcoronanmiqhapaqkayninku, manayuyayniyoqkunaqmanayuyayniyoqkayninmiichaqa manayuyayniyoqkay
25Cheqaqtestigoqaalmakunatanqespichin,engañaq testigotaqichaqallullakunatariman.
26SeñorDiostamanchakuypinsinchitahap'ipakuyqa, wawankunapaspakakunayoqmikanqaku
27SeñorDiostamanchakuyqakawsaypukyuhinan, wañuypatoqllanmantat'aqakunanpaq
28Askharunakunapinreypahatunchasqanqa,runakuna pisiyaqtinmiichaqakamachikuqpachinkapun.
29Pipaspisi-pisimantaphiñakuqrunaqaanchaallin yuyayniyoqmi,utqayllapiñakuqmiichaqamana yuyayniyoqkaytahatunchan.
30Allinsonqoqaaychaqkawsayninmi,tullukunaq ismusqantanenvidiakuy
31Wakchatasarunchaqqakamaqnintank'amikun,payta hatunchaqmiichaqawakchatakhuyapayan
32Millayrunaqamillayruwasqanpinqarqosqakashan, chaninrunanichaqawañunanpaqsuyakun.
33Yachayniyoqkayqayuyayniyoqpasonqonpinkashan, manayuyayniyoqrunakunaqchawpinpinichaqa reqsichikun.
34Chaninkayqahuknaciontanhatunchan,huchanichaqa pipasp'enqay.
35Reypaallinqhawarisqanqayachayniyoqkamachipaqmi, phiñakuyninmiichaqap'enqachiqpacontranpi
15RAKI
1Llampukutichiyqaphiñakuytankutirichin,millay rimaykunanichaqaphiñakuytahatarichin
2Yachayniyoqpaqallunqaallintanyachaytariman,mana yuyayniyoqrunakunaqsiminmiichaqamanayuyayniyoq kaytahich'an
3SeñorDiospañawinkunaqatukuyhinantinpinqhawashan manaallinkaqtaallinkaqtapas.
4Allinqalluqakawsaysach'ahinan,manaallinqalluqa espirituqp'akisqanmi
5Manayuyayniyoqrunaqapisichanmitaytanpa yachachisqanta,anyaytaqhawaqmiichaqaallin yuyayniyoq
6Chaninrunaqwasinpiqaaskhaqhapaqkaymikashan, millayrunakunaqqolqechaskisqanpinichaqa sasachakuykunakashan
7Yachayniyoqrunakunaqsiminmich'eqechinyachayta, manayuyayniyoqrunakunaqsonqonichaqamananchayta ruwanchu
8MillayrunaqsacrificiohaywasqanqaSeñorDiospaqqa millakusqanmi,chaninrunaqmañakuyninmiichaqa kusikun
9MillayrunaqpurisqanqaSeñorDiospaqqamillakusqanmi, chaninkawsaytaqatikuqtanichaqamunakun
10Ñanñantasaqeqpaqqañak'ariymi,anyasqakayta cheqnikuqtaqwañunqa.
11Infiernopas,chinkaypasSeñorDiospañawpaqenpin kashan,¿imaraqtaqrunaqwawankunaqsonqonqa?
12Ch'aqwaqrunaqamanank'amiqrunataqamunakunchu, manataqmiyachayniyoqmanpasrinqachu
13Kusisqasonqoqakusisqauyatanruwan,sonqoq llakikuyninmiichaqap'akikun.
14Yuyayniyoqpasonqonqayachaytanmaskhan,mana yuyayniyoqrunakunaqsiminmiichaqamanayuyayniyoq kaypimikhukun.
15Llapañak'ariqp'unchawkunaqamillaymi,kusisqa sonqoyoqmiichaqasapakutillafiestataruwan
16TaytaDiostamanchakuspaqapisillanaswanallinqa, hatunqhapaqkaymantaqa,chaywanñak'ariymantaqa
17Aswanallinmimunakuykasqanpiqorakunawanmikuy, sayasqatoromanta,chaywancheqnikuymantaqa.
18Phiñakuqrunaqach'aqwaytanhatarichin,mana phiñakuqmiichaqach'aqwaytathasnuchin
19Qellarunaqñanninqakiskak'aspihinan,chaninrunaq ñanninqasut'inmi
20Yachayniyoqchuriqataytantankusichin,mana yuyayniyoqrunanichaqamamantapisichan.
21Manayachayniyoqrunapaqqamanayuyayniyoqkayqa kusikuymi,yuyayniyoqrunanichaqachaninpipurin
22Manayuyayniyoqkaspankunhukmanyasqakanku, askhayuyaychaqkunawanmiichaqaallintakyasqakanku
23Runaqasiminpakutichisqanwanmikusikun,tiemponpi rimaspapas,¡maynaallinmi!
24Kawsayñanqayachaysapapaqmi,urapiinfiernomanta t'aqakunanpaq
25SeñorDiosmihatunchakuqkunaqwasintathuninqa, viudawarmiqlinderontanichaqatakyachinqa
26MillayrunakunaqyuyaykusqanqaSeñorDiospaqqa millakusqanmi,ch'uyarunakunaqrimasqanmiichaqa sumaqsimikuna
27GanaymunapayaqqawasintallakichinPipasqoykunata cheqnikuqmiichaqakawsanqa.
28Chaninrunaqsonqonqayachanmikutichinanpaq,millay runaqsiminmiichaqamanaallinkunatahich'an
29SeñorDiosqamillayrunamantankarunchakun,chanin runakunaqmañakuynintanichaqauyarin
30Ñawikunaqk'anchayninmisonqotakusichin,allin willakuytaqtullukunatawirayachin
31Kawsaypaanyasqantauyariqrinriqayachayniyoq runakunaukhupinkashan.
32Manayachachikuytamunaqqakikinpaalmantan pisichan,anyasqatauyariqqayachaytantarin
33SeñorDiostamanchakuyqayachaywanmi yachachiwanchis.hatunchasqakaypañawpaqenpiqa huch'uyyaykukuymi
16RAKI
1Runapisonqoqwakichikuyninpas,qalluqkutichiyninpas SeñorDiosmantanhamun.
2Runaqtukuykawsayninqach'uyapuninSeñorDiosmi ichaqaespiritukunatapesashan
3RuwayniykikunataSeñorDiosmanqoy,hinan yuyaykusqaykiqaallintakyasqakanqa
4SeñorDiosmitukuyimaymanatapaykikinpaqruwarqan, millayrunakunapasmanaallinp'unchaypaqmi
5LlapahatunsonqoyoqrunaqaSeñorDiospa millakusqanmi,makiwanhukllachakuspaqamananmana muchuchisqachukanqa
6Khuyapayakuywancheqaq-kaywanimamanaallin ruwayqach'uyanchasqan,SeñorDiosta manchakuywantaqmirunakunaqamanaallinmanta t'aqakunku
7RunaqruwayninkunaSeñorDiostakusichiqtinqa, awqankunatapaspaywanthakpikawsachin
8Aswanallinmichaninkaywanpisiqolqella,mana chaninpiaskhaqolqeganaymantaqa.
9Runaqsonqonqayuyaykunñanninta,SeñorDiosmi ichaqapuriynintakamachin
10Diospasentencianqareypasiminpinkashan,siminpas mananjuzgaypihuchallikunchu
11Chaninllasapas,chaninpasTaytaDiospaqmi,llapan llasaqpesakunapaspayparuwasqanmi.
12Reykunaqmillaymillaymillayruwayninqa,chanin kaywantakyachisqakamachikuqtiyanan
13Chaninsimikunaqareykunankusichiwanchis.Chanta rimaqtapasmunakunkun
14Reypaphiñakuyninqawañuywillakuqhinan, yachayniyoqrunanichaqathasnuchinqa.
15Reypauyanpak'anchayninpinkawsayqakan favorecesqanpasqhepaparaqphuyuhinan
16¡Mayraqcháqorimantaqayachaytatariyqa! ¡Qolqemantaqaakllasqakaymantaqaentiendeyta tarinapaqmi!
17Chaninpuriqñanqamanaallinmantat'aqakunmi, ñannintawaqaychaqqaalmantanwaqaychan
18Hatunchakuyqachinkaymantañawpaqtaraqmirin, hatunchakuqespiritutaqurmaymantañawpaqtaraq.
19Aswanallinmipisichasqarunakunawan huch'uyyaykukuqkay,q'otukuqkunawanq'otukuqkunawan rakinakuymantaqa
20Pipasallinyuyaywanrimaqqaallintantarinqa,Señor Diospiconfiaqqakusisamiyoqmi
21Yachayniyoqsonqoyoqqaallinyuyayniyoqminikunqa, siminpamisk'ikayninmiastawanyachaytayapan
22Allintaentiendeyqakawsaypukyuhinan,mana yuyayniyoqrunakunaqyachachisqanqamanayuyayniyoq kaymi
23Yachayniyoqpasonqonqasimintanyachachin, siminmanpasyachaytanyapan
24Sumaqsimikunaqamielmielhinan,almapaqqamisk’i, tullukunapaqtaqqhali.
25Runapaqqaallinmirikch’akuqñan,chaypa tukukuyninmiichaqawañuyñankuna
26Llank'aqrunaqapaykikinpaqmillank'ashanSiminpas paymantanmunapayashan.
27Diostamanamanchakuqrunaqamanaallinkunata t'oqon,siminpinninarawrayhinakashan.
28Qhellirunaqach'aqwaytantarpun,ch'aqwaqtaqumalliq amigonkunatat'aqan
29Maqanakuqrunaqarunamasintanq’otuspamanaallin ñanmanpusarin.
30Ñawintawisq'akunqhelliruwaykunatayuyaykunanpaq, simintakuyuchispataqmanaallinkunatahunt'achin
31Llamp’uumaqa,chaninkayñanpitarisqakaqtinqa, k’anchariqcoronan
32Pisillaphiñakuqmiaswanallinatiyniyoqmantapas. Espirituntakamachikuqmillaqtatahap'iqmantaqa
33Chaysorteoqawasanmanmiwikch'usqakashan LlapallanmiichaqaSeñorDiosmanta.
17RAKI
1Aswanallinmich'akimikhuna,ch'akikaypas,ch'aqwaypi sacrificiokunahunt'awasimantaqa
2Yachayniyoqkamachiqap'enqachiqchurinpin kamachikunqa,wawqe-panakunaukhupitaq herencianmantahuknintachaskinqa
3Q'illaymankaqaqolqepaqmi,hornotaqqoripaq,Señor Diosmiichaqasonqokunatapruebaman
4Millayruwaqqallullasimikunatanuyarin;Llullarunaqa millayqallutauyarin.
5PipaswakchamantaburlakuqqaRuwaqnintak'amikun, manaallinkunapikusikuqpasmananmana muchuchisqachukanqa.
6Wawakunaqwawankunaqamachurunakunaqcoronanmi; Wawakunaqk'anchariyninqataytankunkanku
7Sumaqrimayqamanansonsomanchutukupun,llulla simikunaqamanankamachikuqmanchutukupun
8Diospaqokuyninqaanchachaniyoqrumihinan, maymanpaskutiriqtinqat'ikarimun.
9HuchatapakaqqamunakuytanmaskhashanIchaqa yapamantarimaqqa,amigonkunatant'aqan
10Manayuyayniyoqrunamanqapachakmaqaymantaqa aswanmianyasqayachayniyoqrunamanqahaykun
11Millayrunaqahatariyllatanmaskhan,chayraykun millaywillaqqapaycontrakachamunqaku.
12Uchuchanmantasuwasqaosoqaqhariwantupachun, manayuyayniyoqsonsorunawantupananmantaqa
13Pipasmanaallintaallinparantinpipremiaqqa,manan wasinmantaqamanaallinqaripunqachu
14Ch'aqwayqallariyqaunutakacharishaqhinan, chayraykuch'aqwaytasaqeymanaraqchaqrukushaspa
15Millayrunatachaninpaqqhawariq,chaninrunata huchachaqqa,iskayninkupasSeñorDiospamillay millakuyninmikanku.
16¿Imanasqataqmanayuyayniyoqrunaqayachayniyoq kaytatarinanpaqchaninkanman?
17Amigoqatukuytiemponmunakun,wawqenpas sasachakuykunapinnacekun
18Manayuyayniyoqrunaqa,amigonpaqayllanpinallinta hap'in
19Ch'aqwaytamunakuqhuchallikuytanmunakun, punkuntahatunchaqqachinkachiytanmaskhashan.
20Qhapaqsonqoyoqrunaqamananimaallintapastarinchu, qhellisimiyoqtaqmanaallinmanurmapun
21Manayuyayniyoqrunatawachaqqallakichinanpaqmi chaytaruwan,manayuyayniyoqpataytanpasmanan kusikunchu
22Kusisqasonqoqahampihinanallintaruwan,p'akisqa espiritunichaqatullukunatach'akichin.
23Millayrunaqataripayñankunatawaqllichinanpaqmi sinqanmantahukregalotahorqon
24Yachayniyoqkayqayuyayniyoqpañawpaqenpinkashan. Manayuyayniyoqpañawinichaqakaypachaq k'uchunkunapinkashan
25Manayuyayniyoqchuriqataytanpaqqallakikuymi, wachakuqwarmipaqqak’araksonqon
26Chaninrunatamuchuchiyqamananallinchu,nitaq chaninpaqkamachikuqkunatamaqaypas
27Pipasyachayniyoqqarimasqantankhuyapayan,allin yuyayniyoqrunaqaallinespirituyoqmi.
28Manayuyayniyoqrunapasch'inllakaqtinqa yachayniyoqpaqmiqhawarikun
18RAKI
1Runaqamunapayaywanmit'aqakuspatukuyyachayta maskhan,ch'aqwan
2Manayuyayniyoqrunaqamanankusikunchuentiendeypi, aswanpassonqonreparakunanpaqmi.
3Millayrunahamuqtinqa,pisichasqakay,p'enqay k'amiypashamun
4Runaqrimasqanqaukhuunuhinan,yachaypukyupas mayuhinan
5Mananallinchumillayrunaqrunantachaskiy,chanin runatajuzgaypiurmachiyqa.
6Manayuyayniyoqpasiminkunanch'aqwaymanhaykun, simintaqk'irikun
7Manayuyayniyoqpasiminmichinkachin,siminpas almanpatoqllanmi
8Cuentowillakuqparimasqanqak’irikunahinan,wiksan ukhukamataquraykamun.
9Llank'ayninpiqhellarunapaswawqenmi,sinchiusuchiq runaqwawqenmi
10SeñorDiospasutinqaallintakyasqatorrehinan,chanin runaqachaymanmiphawayllahaykuspamanaimamanta manchakuspatarikun
11Qhapaqrunaqqhapaqkayninqasinchihatunllaqtanmi, hatunperqahinan
12Manaraqthunisqakashaqtinmirunaqsonqonqa hatunchakuq,manaraqhatunchasqakashaqtintaq huch’uyyaykukuyqa
13Pipasmanaraquyarishaspaimatapaskutichiqqa,mana yuyayniyoqkaymi,p'enqaymi
14Runaqespiritunmimanakallpayoqkayninta takyachinqaichaqak’irisqaespiritu,¿pitaqaguantanman?
15Allinyuyayniyoqpasonqonmiyachaytatarin. yachaysapaparinrinpasyachaytammaskan
16Runaqqosqanqa,hatunrunakunaqñawpaqenmanmi apan
17Pipaspaykikinmantañawpaqkaqrunaqachaninmanmi rikch'akun.Runamasinmiichaqahamuspat'aqwirin,nispa. 18Chaysorteoqach'aqwaytantukuchin,atiyniyoq runakunawantaqt'aqanakunku
19P'akisqawawqeqaaswansasaatipaymikallpasapa llaqtamantaqa,ch'aqwayninkupashukcastillok'aspikuna hinan
20Runapawiksanqasiminparurunwanmisaksasqakanqa Siminpawiñasqanwanmihunt'asqakanqa.
21Wañuypaskawsaypasqalluqatiyninpinkashan,chayta munakuqkunanchayparuruntamikhunqaku.
22Warmitatariqqa,allinkaqtantarin,SeñorDiospaallin qhawarisqanmi
23Wakchakunaqarimanakuykunatanutilizan;Qhapaq runakunanichaqak'araktakutichin.
24Amistadniyoqrunaqaamigontinmikanan, wawqenmantapasaswank’askakuqamigonkan
19RAKI
1Aswanallinmiwakcharunaqahunt'aqsonqowanpuriq, manayuyayniyoqrunamantaqa
2Hinallataq,almamanayachayniyoqkasqanqamanan allinchu;Chakinwanutqaymanpuriqqahuchallikun
3Runaqmanayuyayniyoqkayninmiñannintawaqllichin, sonqonpasSeñorDioscontranllakikun.
4Qhapaqkayqaaskhaamigokunatanruwan;wakcharunan ichaqarunamasinmantat'aqasqakashan
5Llullatestigoqamananmanacastigasqachukanqa,llulla rimaqpasmananayqenqachu
6Askharunakunankamachikuqpaallinpaqqhawariyninta mañakunqaku,sapankarunanregaloqoqpaamigonkanqa.
7Wakchapallapawawqenkunapaytacheqnikunku, amigonkunaqaastawanraqmipaymantakarunchakunku? rimaykunawanmiqatipakun,chaywanpaspaykunan pisichashanku
8Yachaytachaskiqqakikinpaalmantanmunakun,yuyayta hap'iqqaallintantarinqa.
9Llullatestigoqamananmanacastigasqachukanqa,llulla rimaqpaswañupunqan
10Manayuyayniyoqrunapaqqamananallinchukusikuyqa. aswanpisillaraqmihukkamachikamachikuqkunata kamachinanpaq
11Runaqyuyaykusqanqaphiñakuynintanqhepachin; Paypahatunchayninmihukhuchallikuymantapasayta
12ReypaphiñakuyninqaleonpaqapariyninhinanPaypa allinqhawarisqanmiichaqapastopatapiruntuhina.
13Manayuyayniyoqchuriqataytanpañak'ariyninmi, warmiqch'aqwayninpassapakutinmiurmay
14Wasipasqhapaqkaypastaytakunaqherencianmi,allin yuyayniyoqwarmipasSeñorDiosmantanhamun
15Qhellakaymisinchipuñuymanwikch'un;Mana imatapasruraqalmapasyarqaymantamñakarinqa.
16Kamachikuytakasukuqqakikinpaalmantanwaqaychan Runakunatapisichaqqawañunqam,nispa.
17WakchatakhuyapayaqqaSeñorDiosmanmimanukun Chayqosqantapaskutichipunqa,nispa
18Suyakuykashaqtinwawaykitamuchuchiy,ama waqasqanmantaqakhuyapayaychu.
19Anchaphiñakuqrunaqamuchuchisqankanqa
20Uyariychisyuyaychaykunata,yachachiykunata chaskiychis,chhaynapiqhepap’unchayniykipi yachayniyoqkanaykipaq
21Runaqsonqonpiqaaskhatoqllakunankan;Chaywanpas TaytaDiospayuyaychasqanmisayanqa
22Runaqmunapayayninqasumaqsonqokayninmi, wakcharunaqaaswanallinmillullarunamantaqa.
23SeñorDiostamanchakuyqakawsaymanmitukuchin, chaymanchachikuqpassaksasqallapuninkanqa.mana millaywanpaswatukamunqachu
24Qellarunaqasinqanpinmakintapakakun,manataqmi siminmanpaskutichiytamunanchu.
25Ch'aqwaqrunatamaqaychis,hinanmanayuyayniyoq runaqacuidakunqa,allinyuyayniyoqrunataanyaychis, hinanpayqaentiendenqa.
26Taytantausuchispamamantaqarqoqqa,p’enqachiq, k’amiqchurihinan
27Waway,yachaysimikunamantapantachiq yachachikuytaamañauyariychu
28Diostamanamanchakuqtestigoqajuzgasqatanpisichan, millayrunaqsimintaqmanaallinruwaykunatamikhupun
29Juiciokunaqaalistasqakashanburlakuqkunapaq,mana yuyayniyoqrunakunaqwasanpaqtaqk'irisqa.
20RAKI
1Vinoqaburlakuqmi,machasqaukyanataqmiphiñakun, pipaschaywanengañasqakaqqamananyachayniyoqchu
2Reymanchakuyqaleonpaqapariyninhinan,pipas phiñachiqqakikinpaalmancontranhuchallikun
3Runaqch'aqwaytasaqepusqanqaanchahatunmi,ichaqa llapamanayuyayniyoqmich'aqwakunqa.
4Qellarunaqamananchiriraykuyapunqachu;chayrayku cosechapimañakunqa,manataqimayoqpaschukanqa
5Runaqsonqonpiyuyaychayqaukhuunuhinan.Ichaqa allinyuyayniyoqrunanchaytahorqonqa
6Yaqallapanrunakunansapankankuallinkasqankuta willanqaku,hunt'aqrunanichaqa,¿pitaqtarinman?
7Chaninrunaqahunt'aqsonqollanpipurin,wawankunapas saminchasqankanku
8Juzganapaqtiyananpitiyaqreyqañawinwanmitukuy manaallinkunatach'eqechin
9¿Pitaqninman:Sonqoytach'uyancharqani,huchaymanta ch'uyakani?
10Imaymanallasakuna,imaymanatupuykunapas,Señor Diospaqqamillakuypaqmi
11Wawatapasruwasqanwanmireqsichikun,llank’asqan ch’uyachusichamanachuskasqantawan
12Uyariqrinritapas,rikuqñawitapas,SeñorDiosmi iskaynintaruwarqan.
13Amapuñuytamunakuychu,manawakchakayman chayanaykipaqÑawiykitakichariy,hinaspat'antawan saksasqakanki,nispa.
14Rantiqqaninmi,mananyanqachu,mananyanqachu, nispa.
15Chaypinkashanqoripas,askharubícolorkunapas, yachaysimikunanichaqaanchavalorniyoqalhajahina
16Wakllaqtayoqpap'achantahap'iychis,manareqsisqa warmipaqtaqprendatahap'iychis.
17Runapaqqaq'otusqat'antaqamisk'in;Chayqhepamanmi ichaqasiminhunt'aykunqa,nispa
18Tukuyimayuyaykuypasyuyaychakuywanmi takyachisqa,allinyuyaychaykunawantaqmaqanakunki
19Cuentowillakuqhinapuriqqapakasqakunatanwillan, chayraykuamachaqrukuychusiminwanalabaqrunawanqa 20Pipastaytantaotaqmamantañakaqqa,laqhayaq tutayaqpinwañurachinqa.
21Qallariypiqausqhayllanherenciatachaskikunman ichaqamananchaypatukukuyninqasaminchasqachukanqa
22Amaniychu:Manaallintankutichipusaq;Aswanpas SeñorDiostasuyay,paymiqespichisunki,nispa.
23ImaymanallasakunaSeñorDiospaqqamillakuypaqmi llullabalanzapasmananallinchu.
24RunaqrisqanqaSeñorDiosmantan.¿imaynatataq runaqakikinpañannintaentiendenman?
25Ch'uyakaqkunatamikhuqrunapaqqa,prometekuspa tapukuqrunapaqqa,trampahinan.
26Yachayniyoqreyqamillayrunakunatanch'eqechin, hinaspanruedakunatapaykunaqhawanmanapamun
27RunaqespiritunqaSeñorDiospamechelanmi,wiksa ukhuntat'aqwispa
28Khuyapayakuypascheqaq-kaypasreytawaqaychan, kamachikuytiyananpaskhuyapayakuywanmitakyachisqa
29Waynakunaqk'anchariyninmikallpanku,machu runakunaqsumaqkayninqayuraqumallan.
30K'iriqq'ewisqanqamanaallinkunatanch'uyanchan, ch'uyanchasqataqmiwiksaukhutapas
21RAKI
1ReypasonqonqaSeñorDiospamakinpinkashan,unu mayukunahina,maymanchusmunasqanmanhinan kutirichin
2Runaqtukuyruwasqanqaallinpunin,SeñorDiosmi ichaqasonqonpiyuyaykun
3Sacrificiohaywakuymantaqachanin-kayta, juzgaytawanmiSeñorDiosqaaswanallinpaqqhawarin.
4Altoqhawariy,hatunchakuqsonqo,millayrunakunaq yapusqanpashuchan
5Kamachikuqrunakunaqyuyaykusqankuqaaskha kaymanmitukupun;ichaqasapankankumanta,mana munaspallausqhayllapuriqkunamanta
6Llullaqalluwanqhapaqkaykunatahap’iyqa,wañuyta maskhaqrunakunaqyanqallan
7Millayrunakunaqsuwakusqankunpaykunata ch’usaqyachinqa;juzgaytamanamunasqankurayku.
8Runaqpuriyninqaqhelli,manareqsisqan,ch'uya runamantanichaqachanin
9Aswanallinmiwasipatak'uchullapitiyay,anchowasipi maqanakuqwarmiwantiyaymantaqa
10Millayrunaqalmanqamanaallintanmunan, runamasinpasmananallinpaqchuqhawarin.
11Ch'aqwaqrunamuchuchisqakaqtinqa,mana yuyayniyoqrunaqayachayniyoqmikapun,yachayniyoq runayachachisqakaqtintaqyachaytachaskikun.
12Chaninrunaqaallintanqhawarinmillayrunakunaq wasinta,Diosmiichaqamillayrunakunatathuñichinmillay ruwasqankumanta
13Pipaswakcharunakunaqqapariynintamanauyariqqa, paykikinpaswaqanqa,ichaqamananuyarisqachukanqa
14Pakallapiqokuyqaphiñakuytanthasnuchin,sinqapi premiotaqsinchiphiñakuyta
15Chaninrunakunapaqqajuzgayqakusikuymi,manaallin ruwaqkunapaqmiichaqachinkachisqakanqa
16Rimanakuyñanmantakarunchakuqrunaqa wañusqakunaqhuñunakuyninpinqhepanqa.
17Kusikuymunaqqawakcharunankanqa,vinotapas aceitetapasmunakuqqamananqhapaqchukanqa
18Millayrunaqachaninrunapaqmikacharichisqakanqa, huchallikuqtaqchaninrunakunapaq
19Ch'inneqpitiyayqaaswanallinmi,ch'inneqpitiyay, phiñakuqwarmiwantiyaymantaqa.
20Yachayniyoqrunakunaqtiyananpiqakanmiqhapaq kaypas,aceitepas.Manayuyayniyoqrunanichaqagastakun.
21Chaninkawsayta,khuyapayakuytawanqatikuqqa, kawsayta,chaninkayta,hatunchasqakaytaimatarin
22Yachayniyoqrunaqaatiyniyoqrunakunaqllaqtantan wicharin,paypiconfiasqanpakallpantataqwikch'un.
23Pipassimintapasqalluntawaqaychaqqaalmantan hark'ansasachakuykunamanta
24Jatunchakuq,hatunchakuqpisichakuqmisutin, hatunchakuqphiñakuywanruwaq
25Qellarunaqmunapayasqanmiwañuchin;makinkuna manallamkaytamunasqanrayku
26Tukuyp'unchaymimunapayakun,chaninrunanichaqa qon,manataqmikhuyapayakunchu.
27Millayrunaqsacrificiohaywasqanqamillaymillaymi, millayyuyaywanapamuqtinqa?
28Llullatestigoqachinkapunqan,uyariqmiichaqasapa kutillarimashan
29Millayrunaqauyantarumiyachin,chaninrunanichaqa ñannintapurichin.
30TaytaDiospacontranpiqamananyachaypas, entiendeypas,yuyaychakuypaskanchu
31Caballoqaawqanakuyp'unchaypaqmiwakichisqa kashan,manamanchakuqmiichaqaSeñorDiosmanta
22RAKI
1Allinsutiqaajllasqakaymiaswanallinqhapaq kaykunamantaqa,munakuywanallinqhawarisqakaymi aswanallinqolqemantaqorimantawan
2Qhapaqkunapaswakchakunapashuñunakunku,Señor Diosmillapantaruwaq.
3Allinyuyayniyoqrunaqañawpaqmantaraqmimana allinkunatarikuspapakakun
4Humildekaywan,SeñorDiostamanchakuywanima, qhapaqkay,jatunchasqa,kawsayima
5Kiskakuna,toqllakunaima,q'otukuqpañanninpikashan, almantawaqaychaqmipaykunamantakarunchakunqa.
6Wawataqaimaynapurinanñantayachachiy,yuyaqña kaspaqamananchaymantaqat'aqakunqachu
7Qhapaqrunaqawakchakunatakamachin,manukuqtaq manukuqpakamachin
8Manaallintatarpuqqayanqapaqmicosechanqa, phiñakuyninpak'aspinpaspisiyanqa.
9Sumaqñawiyoqqasaminchasqankanqa Wakchakunamanmit'antanmantaqon,nispa.
10Ch'aqwaqrunataqarqoy,ch'aqwayqachinkapunqaari, ch'aqwaypas,k'amiypastukukunqan
11Pipasch'uyasonqokaytamunaqqa,siminpa khuyapayakuyninraykunreyqaamigonkanqa.
12SeñorDiosqayachaytanwaqaychan,huchallikuqpa rimasqankunatapasthuñichin
13Qellarunaqaninmi:“Hawapinleonkashan, callekunapinwañuchisqakasaq”,nispa
14Wakllaqtayoqwarmikunaqsiminqaukhut'oqon,Señor Diospamillakusqanrunaqachaymanmiurmaykunqa
15Manayuyayniyoqkayqawawaqsonqonpinwatasqa kashan;ichaqa,allichinak'aspitaqpaymantakaruman qarqonqa
16Pipaswakchakunatasarunchaqqaqhapaqkayninta yapananpaq,qhapaqkunamanqoqpas,pisichasqapunin kanqa
17Ninriykitak’umuykukuspayachaysapakunaq rimaynintauyariy,yachayniymansonqoykitachuray.
18Chaykunataqanukhupiwaqaychankichayqa, kusikunapaqmi;chaykunaqasimiykipinchurasqakanqa
19SeñorDiospihap'ipakunaykipaqmikunanp'unchay willarqayki
20¿Manachuallinyachachikuykunataqelqamurqayki yuyaychaykunawanyachaywanima
21Chayhinapin,cheqaq-kaqsimikunacheqaqkasqanta reqsichinaypaq;Qanmankachamuqkunamancheqaq simikunatakutichinaykipaq?
22Amawakchataqaqechuychischu,wakchakasqanrayku 23SeñorDiosmipaykunaqhuchanmantarimarinqa, suwakuqkunaqalmantapassuwachinqa
24Amaphiñasqarunawanqaamistadtaruwaychischu Piñasqarunawanqamanamrinkichu.
25Amañanninkunatayachaspaalmaykimantoqllaman urmaykuwaq,nispa
26Amamakiwantakakuqkunamanta,nitaqmanumanta gastakuqkunamantapaskaychu
27Manaimapaganaykipaskanchuchayqa,¿imanaqtintaq uranpipuñunaykitaqechusunkiman?
28Amaurqhuychuñawpataytaykikunaqchurasqanseñalta
29¿Rikunkichullank'ayninpitukuysonqowanllank'aq runata?reykunapañawpaqenpisayanqa;manataqmimillay runakunaqñawpaqenpisayanqachu
23RAKI
1Hukkamachikuqwanmikhuqtiyaspaykiqa,allinta qhawariyimakunachusñawpaqeykipikashanchayta.
2Cuchillotakunkaykimanchuray,mikuymunaqruna kaspaqa
3Amasumaqmikhunantamunapayaychischu,q'otukuq mikhunan
4Amaqhapaqkanaykipaqllank'aychu,yachayniykimanta saqey.
5¿Manakaqtachuqhawarinki?Qhapaqkaykunaqa cheqaqtapuninraphramantukupunku;hanaqpachamanmi atoqhinaphawanku.
6Amamillayñawiyoqpat'antantamikhuychu,amataq sumaqmikhunantapasmunankichu
7Imaynansonqonpiyuyaykushan,chhaynallataqmi: Mikhuy,ukyay,nisunkiSonqonqamananqanwanchu kashan.
8Mikhusqaykiphatmataqaaqtunki,misk'i simiykikunatapaschinkachinki
9Amamanayuyayniyoqrunaqninrinpirimaychu,paymi pisichanqarimasqaykiyachayta.
10Amañawpaqseñaltahurquychu;Manataytamamakunaqchakranmanqaamahaykuychischu
11Kacharichiqninkuqaatiyniyoqmipaymiqanwan rimarinqa,nispa
12Sonqoykitayachachiy,ninriykitapasyachay simikunamanchuray
13Amahark'aychuwawata,k'aspiwanmaqankichayqa, mananwañunqachu.
14K'aspiwanmaqanki,infiernomantataqalmanta qespichinki
15Churiy,sonqoykiyachayniyoqkaqtinqa,sonqoymi kusikunqa,sonqoypas.
16Ari,riendaykunaqakusikunqan,simiykikuna chaninkunatarimaqtinku.
17Amasonqoykiqahuchallikuqkunataenvidiakuychu, aswanpastukuyp'unchaySeñorDiostamanchakuy 18CheqaqtapunintukukuyqakanSuyakuyniykipasmanan tukusqachukanqa.
19Churiy,uyariy,yachaysapakay,hinaspañanpi sonqoykitapusay
20Amavinotomaqkunaukhupikaychuaychamikhuq ch'aqwaqrunakunaukhupi
21Machaqpas,mikhuqpaswakchamanmitukupunqa, puñuypasp'achawanmip'achachinqa
22Wachasuqniykitaytaykitauyariy,mamaykita machuyaqtinqaamapisichaychu.
23Cheqaqkaqtarantiychis,amataqvendeychischu yachaytapas,yachachikuytapas,entiendeytapas
24Chaninrunaqtaytanqaanchatankusikunqa, yachayniyoqwawatawachakuqpaspaymantankusikunqa
25Taytaykipasmamaykipaskusikunqan, wachakuqniykipaskusikunqan.
26Churiy,sonqoykitaqoykuway,ñawiykipasallin kawsayniytaqhawachun
27Rabonawarmiqaukhut'oqon.manareqsisqawarmitaq k’itit’oqon
28Paypashap'ichikuqhinansuyakushan, huchallikuqkunatapasrunakunaukhupinmirachin.
29¿Pitaqllakisqakashan?¿Pitaqllakikuyniyuq?¿Pitaq ch'aqwayniyoq?¿pitaqrimayniyuq?¿Pitaqmanaimarayku k'irisqa?¿Pitaqñawinpukayasqa?
30Vinotaukyaspaunaytaqhepakuqkunaqachaqrusqa vinotamaskaqriqkuna
31Amavinotaqhawaychupukayaqtin,vasopillimp’inta qoqtin,kuyuriqtinpas
32Qhepamanmimach'aqwayhinakanikun,mach'aqway hinataqk'irikun.
33Ñawiykikunanrikunkiwakllaqtayoqwarmikunata, sonqoykitaqqhellisimikunatarimanqa
34Ari,lamar-qochachawpipipuñuqhinaotaqmast’a patapipuñuqhinakanki
35Maqawarqanku,ninki,manataqonqorqanichu; maqawarqanku,manataqsienterqanichu:hayk'aq rikch'arisaq?Hukmantaraqmimaskasaq
24RAKI
1Amamillayrunakunataenvidiakuychu,amataq paykunawankaytamunaychu
2Sonqonkupasch'usaqyachiytanyachanku,siminkunapas manaallinruwaykunamantanrimanku
3Yachaywanmiwasihatarichisqa;entiendespataqmi takyachisqakan:
4Yachaywanmicuartokunahunt’achisqakanqatukuy chaninniyoqsumaqqhapaqkaykunawan
5Yachayniyoqrunaqakallpayoqmi;ari,yachayniyoq runaqakallpatanyapan.
6Allinyuyaywanmiawqanakuyniykitaruwanki,askha yuyaychaqkunapinmanaimamantamanchakuspakanki
7Manayuyayniyoqrunapaqqaanchahatunmiyachayqa, mananpunkupisimintakicharinchu
8Manaallinruraytayuyaykuqqa,millayrunanispa sutichasqakanqa.
9Manayuyayniyoqkaypiyuyaykuyqahuchan,asipayaqqa runakunaqmillakusqanmi.
10Sasachakuyp'unchawpisayk'uqtiykiqapisikallpayoqmi. 11Wañuymanaysasqarunakunata,wañuchisqa kanankupaqñakashaqkunatawanqespichiytasaqenki chayqa.
12Sichusniwaq:Qhawariy,mananyacharqaykuchu ¿Manachusonqonpiyuyaymanaqqachaytaqhawarin? Almaykitawaqaychaqtaq,¿manachuchaytayachan? ¿Manachusapakamamanruwasqanmanhinakutichipunqa?
13Churiy,mielmieltamikuy,allinkasqanrayku.Mielmiel misk'itapas,misk'iykimanhinamisk'i
14Chayhinatanyachaytareqsinkialmaykipaq,chayta tariqtiykiqapremionkanqa,suyakuyniykipasmanan tukusqachukanqa
15Amasuyaychu,millayruna,chaninrunakunaqtiyasqan contra;amasamarinantawaqllichiychischu.
16Chaninrunaqaqanchiskutitanurmaykuspa kawsarimpun,millayrunanichaqamanaallinman urmaykunqa.
17Amakusikuychuawqaykiurmaykuqtin,amataq sonqoykikusikuchunurmaykuqtin
18AhinapinSeñorDiosqarikuspaphiñakuyninta saqepunman,nispa
19Amamillayrunakunamantallakikuychu,amataqmillay runakunamantaenvidiakuychu.
20Millayrunapaqqamananimapremiopaskanqachu millayrunakunaqmecheronmiwañuchisqakanqa
21Churilláy,SeñorDiostareytapasmanchakuy,amataq t'ikrakuqkunawanqachaqrukuychu
22Paykunanqonqayllamantahatarinqa¿Pitaqyachan iskayninkuthunisqakanankuta?
23ChaykunaqayachayniyoqrunakunaqmiMananallinchu juzgasparunakunatarespetayqa
24Millayrunataniqqa:Chaninrunankanki.paytanllaqta ñakanqa,nacionkunataqpaytamillakunqaku
25Paytaanyaqrunakunanichaqakusikunqaku,allin saminchaytaqpaykunamanchayamunqa.
26Llaparunanallinkutichiqsimintamuch’aykunqa
27Hawapillank'anaykikunatawakichiy,chakrapitaq allintaruwanayki.Chayqhepamantaqwasiykitahatarichiy.
28AmayanqarunamasiykicontratestigokaychuAmataq simiykiwanqaq'otuychu
29Amaniychu:Payparuwawasqanmanhinanpaytapas ruwasaq,chayrunamanqaruwasqanmanhinan kutichipusaq,nispa.
30Qellarunakunaqchakranta,manayuyayniyoqrunaq uvaschakrantawanrirqani
31Llapallanmikichkakunawanwiñasqa,ortigakunauyanta tapaykusqa,rumiperqapasthunisqañakasqa.
32Hinaqtinmirikurqani,hinaspanallintaqhawarirqani, chaytaqhawarispataqyachachikuytachaskirqani
33Asllapuñuy,pisipuñuy,pisimakip'altachaypuñuy
34Chayhinatanwakchakayniykiqahamunqapuriqruna hina.armasqarunahinapisichikuyniykitapas.
25RAKI
1ChayrimaykunapasSalomonparimasqanmi, chaykunatanJudáreyEzequiasparunankunacopiarqanku
2Diospahatunchayninmiimatapaspakayqa,reykunaq hatunchasqanmiichaqaimatapasmaskhay.
3Hanaqpachaalturapaq,hallp'aukhumanta,reykunaq sonqonpasmanat'aqwiyatina.
4Qolqemantaq'otutaqechuychis,hinanhukp'uyñu lloqsimunqaaswansumaqpaq
5Reypañawpaqenmantamillayrunakunataqechuy, kamachikuytiyananpaschanin-kaypitakyasqakanqa.
6Amareypañawpaqenpichurakuychu,amataqhatun runakunaqrantinpisayariychu
7Aswanallinqa,kaymanwichariy,nispanisusqaykiqa ñawiykiqrikusqankamachikuqpaqayllanpiaswan pisichasqakanaykimantaqa,nispa.
8Amaphawayllaripuychuch'aqwayta,manayachankichu imatachusruwanaykita,runamasiykip'enqachisuqtiyki
9Kikinrunamasiykiwandebatiy.hinaspaamahukpakasqa kaqtatariychu:
10Chaytauyariqqaamap'enqachisunkiman,millay k'amisqaykipasamakutirinanpaq.
11Allintarimasqasimiqaqolqemantarikch’akuqqori manzanahinan
12Imaynanqorimantapendientepas,sumaqqorimanta adornopas,chhaynatankasukuqninrimanallinyuyayniyoq anyaqqa
13Imaynancosechatiempopirit'ichiri,chayhinallataqmi hunt'aqwillaqqapaytakachamuqkunaman,patronninkunaq sonqontasamarichisqanrayku
14Pipasllullaqokuymantaalabakuqqa,manaparayoq phuyuhina,wayrahinan
15Unaypacienciawanmikamachikuqtaqaconvencechikun, llamp'usimitaqtulluntap'akikun.
16¿Tarirqankichumielta?Mikhuyaskhata,manataq chaywansaksasqakanki,hinaspataqvomikunki,nispa
17Runamasiykipawasinmantachakiykitaqechuy. Manataqmiqanmantasayk'uykusunkiman,chhaynatataq cheqnisunkiman,nispa
18Runamasincontrallullakuspawillakuqrunaqa,maqt'a, espada,filoflechaima
19Sasachakuypimanahunt'aqrunapiconfiayqakiru p'akisqahinan,chakiarticulacionmantalloqsimuqhina.
20Imaynanchiritiempopip'achataqechuq,vinagretanitro patapihina,chayhinallataqmitakikunatatakiqpas
21Awqaykiyarqaymantakaqtinqat'antataqoy mikhunanpaqCh'akisqakaqtintaqunutaukyaychis
22Umanpatamanmininaq'umirkunatahuñunki,hinan SeñorDiosqapremiasunki.
23Nortelawmantawayraqaparatamqarqun,chaynam piñasqauyapaswatiqqallutapasqarqun.
24Aswanallinmiwasipatak'uchupitiyay,ch'aqwaq warmiwan,anchowasipitiyaymantaqa
25Imaynanchiriunupasch’akisqarunamanchayan,chay hinallataqmikarullaqtamantaallinwillakuykunapas.
26Chaninrunamillayrunakunaqñawpaqenman urmaykuqqach'aqwasqapukyuhina,ismusqapukyuhinan
27Mananallinchuaskhamielmikhuyqa,chhaynaqa mananallinchurunakunaqhatunchasqakayninta maskhayqa.
28Espirituntamanakamachikuqrunaqa,thunisqa,mana perqayoqllaqtahinan
26RAKI
1Imaynanchiritiempopirit’i,cosechapiparapas,chay hinatanmanayuyayniyoqrunapaqqaallinchu.
2Imaynanpisqupaspurispa,imaynangolondrinapas phawaykachanhinata,chayhinallataqmimana imaraykupasñakayqamanahamunqachu
3Caballopaqlaq'a,asnopaqfreno,sonsowasanpaqtaq k'aspi
4Manayuyayniyoqmanqaamamanayuyayniyoqmanqa kutichiychu,amañaqanpaspaymanrikch'akuq kankichischu
5Manayuyayniyoqrunataqamanayuyayniyoqkasqanman hinakutichiychis,amahatunchakusqanpiyachayniyoq kananpaq
6Manayuyayniyoqpamakinwanwillakuqrunaqachakinta kuchuspamanaallinkunataukyan
7Wichuqpachakichankunaqamanankaqllachu,mana yuyayniyoqrunakunaqsiminpirikch'anachiysimipas.
8Imaynanrumitapasq'epiwanwataqqa,chayhinallataqmi manayuyayniyoqrunatahatunchaqqa
9Imaynanhukkiskamachasqarunaqmakinmanwicharin, chayhinallataqmimanayuyayniyoqrunakunaqsiminpi rikch'anachiyqa
10TukuyimatakamaqhatunDiosqa,mana yuyayniyoqmanmipremian,huchallikuqkunatapaspremian 11Imaynanallqopasvomicionninmankutipun,chhaynatan manayuyayniyoqrunapasmanayuyayniyoqkayninman kutipun
12¿Rikunkichuhukrunatayachaysapatahatunchakuyninpi? manayuyayniyoqpasuyakuyninqaaswanmipaymanta.
13Qellarunaqanin:“Ñanpiqaleonmikashan,nispahuk leóncallekunapikashan
14Imaynanpunkuqabisagrankunapimuyukun,chay hinallataqmiqhellarunapaspuñunanpimuyukun
15Qellarunaqasinqanpinmakintapakakunsiminman kutichimusqanmillakichin.
16Qellarunaqaaswanyachayniyoqmi,qanchis runakunamantapas
17Pipaschaynintapasaspamanapaypa ch'aqwayninkunamanchaqrukuqqa,allqotaninrinmanta hap'iqrunamanrikch'akun
18Locorunahina,ninarawraykunata,flechakunata, wañuytapaswikch'uqhina
19Chhaynaqa,runamasintaq’otuspa:“¿Manachu pukllashani?”,nispa.
20Maypichusmanayantakaqtinqaninawañupun,mana willakuqkaqtinqach'aqwayqatukupun.
21Imaynanq'umirq'umirruphaqq'umirman,yantataq ninamanchhaynallataqmich'aqwaytahatarichinanpaq ch'aqwayniyoqrunapas
22Cuentowillakuqparimasqanqak’irikunahinan,wiksan ukhukamataquraykamun
23Ruphaqsimikunapas,millaysonqopasqolqeq’opawan qatasqamankat’aqahinan
24Cheqnikuqrunaqasiminwanmiq'otukuspaq'otukun
25Allintarimaspaqaamacreeychu,sonqonpiqaqanchis millayruwaykunankashan
26Paypacheqnikuyninqaq'otukuywanpakasqakaqtinqa, llapaniñiqt'aqapinrikuchikunqamillayruwayninta.
27Pipast'oqotat'oqoqqachaymanmiurmaykunqa,rumita t'oqyachiqtaqkutimunqa
28Llullaqalluqacheqnikunmichaywanñak’ariqkunata Alabakuqsimiqawaqllichinmi.
27RAKI
1AmapaqarinmantaalabakuychuMananyachankichu imap'unchaypaspaqarimunanta,nispa
2Hukrunaalabasunki,amataqsimiykichu.wakllaqtayoq runa,manataqkikiykiqsimiykichu
3Rumiqallasa,rit'ipasllasa;sonsorunaqphiñakuyninmi ichaqaiskayninkumantaaswanllasa
4Phiñakuyqamillaymi,phiñakuypassinchimillaymi; Ichaqa,¿pitaqenvidiakuypañawpaqenpisayaytaatinman?
5Pakallapimunakuymantaqa,sut’itaanyayqaaswan allinmi
6Hukamigoqk’irisqankunaqahunt’aqmi;awqaq much'ayninmiichaqaq'otukuq
7Lliwalmaqamielpantatanmillakunyarqasqa almapaqmiichaqatukuyimak'arakmisk'i.
8Imaynanp'isqopasq'esachamantapurin,chay hinallataqmihukrunapaswasinmantapuriq
9Qhelliq'apaypasq'apaypassonqotankusichin,chay hinallataqmirunaqamigonpamisk'ikayninpassonqomanta yuyaychaspa
10Kikinamigoykita,taytaykiqamigoykitapasama saqeychuamataqwawqeykiqwasinmanpashaykuychu, amataqwawqeykiqwasinmanhaykuychu,aswanallinmi kanmanqayllaykipikaqrunamasiyki,karu wawqeykimantaqa,nispa
11Churiy,yachayniyoqkay,sonqoytakusichiy, k'amiwaqniymankutichinaypaq.
12Allinyuyayniyoqrunaqañawpaqmantaraqmimanaallin kaqtarikuspapakakunichaqamanasasachakuqkunan pasanku,hinaspancastigasqakanku.
13Wakllaqtayoqpap'achantahap'iychis,manareqsisqa warmipaqtaqprendatahap'iychis
14Pipastutamantahatarispaamigontasinchita saminchaqqa,ñakasqahinanqhawarisqakanqa
15Anchaparayp'unchaypisapakutillaurmaypas, ch'aqwaqwarmipaskaqllankanku.
16Pipaspakaykuqqawayrata,pañamakinpiq'apaytapas pakan
17Fierroqafierrotanfilochan.chhaynapinrunaqa amigonpauyantafiloyachin
18Pipashigossach'atauywaqqaruruntamikhunqa, patronnintasuyaqqahatunchasqakanqa.
19Imaynanunupiuyaqauyapurakutichin,chay hinallataqmirunaqsonqonpasrunaman.
20Infiernopas,chinkaypasmananhayk’aqpas hunt’asqachu;chaymirunaqñawinqamanahayk’aqpas saksakunchu
21Qolqepaqfinomankahina,qoripaqhornohina. alabanapaqrunapaschhaynallataqmi
22Manayuyayniyoqrunatatrigochawpipiq'aytuwan t'oqyachinkichaypas,manayuyayniyoqkayninqamanan paymantat'aqakunqachu
23Ovejaykikunaqimaynakashasqantaallintayachay, ovejaykikunatapasallintaqhawariy
24Qhapaqkayqamananwiñaypaqchu
25Pasopasrikhurin,q'omerpastopasrikhurin, orqokunapitaqq'omerqorakunahuñukun
26Corderokunaqap'achaykipaqmi,cabrakunataq chakrapaqchanin.
27Mikhunaykipaq,wasiykiqmikhunanpaq, sipasniykikunaqmikhunanpaqpascabralecheyoqmikanki.
28RAKI
1Millayrunakunaqamanapipasqatikuqtinmiayqekunku, chaninrunakunanichaqaleonhinamanamanchakuq kanku
2Hukhallp'aqhuchallikusqankuqaaskha kamachikuqkunankanku,allinyuyayniyoq,yachayniyoq runawanmiichaqaunaytakawsanqaku.
3Wakcharunatasarunchaqqa,manamikhunatasaqeqpara hinan
4KamachikuySimitasaqeqkunaqamillayrunakunatan alabanku,kamachikuysimitakasukuqkunanichaqa paykunawanmaqanakunku
5Millayrunakunaqamananjuzgaytaentiendenkuchu, SeñorDiostamaskhaqkunanichaqallapantaentiendenku
6Aswanallinmichaninkayninpipuriqwakcharunaqa, qhapaqñakashaspapasmanaallinpuriqrunamantaqa.
7Kamachikuysimitahunt'aqrunaqayachaysapachurinmi, ch'aqwaqrunakunawankuskakaqmiichaqataytanta p'enqachin.
8Pipasusuraywan,manachaninganaywanimakapuqninta yapaqqa,wakchakunatakhuyapayakuqpaqmihuñunqa
9PipasKamachikuySimitamanauyarinanpaqrinrinta t'aqaqqa,mañakuyninpasmillakuypaqmikanqa
10Pipaschaninrunatamanaallinñanpipantachinqa,kikin t'oqomanmiurmaykunqa,chaninrunakunanichaqaallin kaqninkunatahap'ikapunqaku
11QhapaqrunaqaallinyuyayniyoqmiWakcha yuyayniyoqmiichaqapaytamaskhashan.
12Chaninrunakunakusikuqtinkuqa,hatunk'anchaymikan, millayrunakunahatariqtinmiichaqapakasqakashan
13Huchantapakaqqamananallinchukanqa,pipas willakuspasaqeqmiichaqakhuyapayakunqa
14Kusisamiyoqmisapakutillamanchakuqrunaqa, sonqontarumiyachiqmiichaqamanaallinmanurmaykunqa. 15qapariqleonhina,karumanpuriqosohinachaynam wakcharunakunapahawanpimillaykamachikuqpas
16Manayuyayniyoqkamachikuqpassinchi sarunchakuqmi,munapayaytacheqnikuqmiichaqaunayta kawsanqa
17Piqpayawarnintapasmaqaqrunaqat'oqomanmi ayqekunqaamapipashark'achunchu
18Pipaschaninpuriqqaqespichisqankanqa,manaallin puriqmiichaqachayratollaurmapunqa
19Hallp'antatarpuqqaaskhat'antayoqmikanqa,yanqa runakunataqatikuqmiichaqawakchakapunqa
20Hunt'aqrunaqaaskhasaminchakunatanchaskinqa, apurayllaqhapaqyaqqamananmanahuchayoqchukanqa
21Runakunatarespetayqamananallinchu,hukt'antamanta runaqahuchallikunqa
22Pipasusqhayllaqhapaqkaytamunaqqamillay ñawiyoqmi,manataqmiyuyaykunchuwakchakaypayman chayamunanta
23Qhepamanrunataanyaqqa,qalluwanrimaq runamantaqaaswansumaqsonqoyoqmikanqa.
24Pipastaytantapasmamantapassuwakuspaninman: “Mananhuchallikunchu”,nispa.chayhinallataqmihuk chinkachiqpacompañeronpas
25Hatunsonqoyoqrunaqach'aqwaytanhatarichin,Señor Diospihap'ipakuqmiichaqawirayapunqa.
26Sonqollanpiconfiaqqasonsorunan,yachaywanpuriqqa ichaqaqespichisqankanqa
27Wakchamanqoqrunaqamananpisinqachu,ñawinta pakaqmiichaqaaskhañakasqakanqa
28Millayrunakunahatariqtinkuqa,runakunanpakakunku, chinkapuqtinkutaqchaninrunakunaqayapakun
29RAKI
1Sapakutianyasqakunkantarumiyachiqrunaqa, qonqayllamantanchinkapunqa,manahampiyniyoqtaq.
2Chaninrunakamachikuqkaqtinqallaqtankusikun, millayrunakamachikuqtinmiichaqallakikun
3Pipasyachaytamunaqqataytantankusikun,rabona warmikunawankuskapuriqmiichaqaqhapaqkayninta tukupun
4Reyqajuzgaspahallp'atatakyachin,qoykunatachaskiqmi ichaqathuñichin
5Runamasintaalabakuqrunaqachakipaqllikata mast'arikun.
6Millayrunaqhuchallikusqanpiqahuktoqllakashan, chaninrunanichaqatakispakusikun
7Chaninrunaqawakcharunakunaqruwaynintanqhawarin, millayrunanichaqamanayachaytamunanchu
8Ch'aqwaqrunakunanhukllaqtatatoqllamanurmachinku, yachayniyoqrunakunanichaqaphiñakuytasaqepunku.
9Yachayniyoqrunamanayuyayniyoqrunawan phiñakuspaasikuqtinpas,manansamaykanchu
10Yawarch'akichiqkunaqachaninrunatancheqnikunku, chaninrunanichaqaalmantamaskhanku
11Manayuyayniyoqrunaqatukuyyuyaynintanriman, yachayniyoqrunanichaqachaytawaqaychan.
12Hukkamachikuqllullakuytauyariqtinqa,llapa kamachinkunaqamillayrunakunankanku
13Wakchapasq'otukuqpashuñunakunku,SeñorDiosmi iskayninkuñawinkutak'ancharichin
14Wakchakunatahunt'aqsonqowanjuzgaqreyqa, kamachikuytiyananmiwiñaypaqtakyasqakanqa.
15K'aspiwank'amiywanmiyachaytaqon,sapallanpi saqesqawawataqmamantap'enqaymanchuran
16Millayrunakunaaskhayaqtinkunhuchallikuyqa yapakun,chaninrunakunanichaqarikunqaku urmasqankuta.
17Wawaykitaallichay,paymisamaykachisunkiari, almaykitakusichisunki
18Manarikuykaqtinqa,llaqtanchinkapun,Kamachikuy Simitakasukuqmiichaqakusikun.
19Kamachiqqamananrimaykunawanchucorregisqakanqa, entiendespapasmanankutichinqachu
20¿Rikunkichurimayninkunatausqhayllarimaqrunata? manayuyayniyoqpasuyakuyninqaaswanmipaymanta
21Wawamantapachakamachintasumaqtauywaqqa, wawanmantukupunqa
22Phiñasqarunaqach'aqwaytanhatarichin,phiñasqa runataqhuchallikun.
23Runaqhatunchakusqanmipisichanqa,hatunchasqataqmi ichaqahuch'uyyaykukuqkunataespiritupitakyachinqa
24Pipassuwawankuskapuriqqakikinpaalmantan cheqnikun,ñakaykunatauyarispanmanarimapayanchu.
25Runatamanchakuyqatoqllatanapamun,SeñorDiospi hap'ipakuqmiichaqamanaimamantamanchakuspa kawsanqa.
26Askharunakunankamachikuqpaallinqhawarisqanta maskhankuSapankarunaqjuzgayninqaSeñorDiosmantan hamun.
27Manachaninrunaqachaninrunapaqqamillaymi,ñanpi chaninrunaqamillaymillaymi
30RAKI
1JaquespachurinAgurpanisqanprofeciakuna
2Cheqaqtapuninnoqaqapimantapasaswanmillaymillay runakani,manataqmirunahinachuyuyayniyoqkani.
3Mananyachaytayacharanichu,nitaqmich'uyakaqmanta yachaypaskanchu
4¿Pitaqhanaqpachamanwicharqanicha uraykamurqanchu?¿Pitaqwayratapuñunanpihuñururqa? ¿Pitaqunukunatap'achawanwatarqan?¿Pitaqkaypachapa tukuypuntankunatatakyachirqa?¿imataqsutin,imataq churinpasutin,willaytaatispaykiqa?
5Diospatukuyrimasqanqach'uyallan,paypi hap'ipakuqkunapaqescudohina.
6Amarimayninkunamanyapaychu,amaanyasuqtiyki, llullarunatatarinaykipaq
7Iskayimaymanatanqanmantamañakurqani;amayá chaykunataqanegawaychumanaraqwañuchkaspay
8Yanqarimaykunata,llullakunatapaskarunchawaychis, amawakchakayta,qhapaqkaytapasqowaychischu. mikuchiwaymikuywanconvenienteñuqapaq:
9Amañasaksasqakaspanegaspanisaq:¿PitaqSeñor Diosqa?Manataqwakchakaspasuwakuspay,Diosniypa sutintayanqapaqhap'iyman,nispa
10Kamachiqtaqaamapatronninmanhuchachaychu,paqtan ñakasunkiman,hinaspahuchayoqkankiman.
11Kanmihukmiraytaytankutañakaq,manataqmamanta saminchankuchu
12Kanmihukmiray,paykunaqñawinkupich'uya, chaywanpasqhellikayninkumantamanamayllisqa 13¡Hukmiraymikan,¡maynahatunmiñawinkuqa! ñawinkupashoqarisqañam.
14Kanmihukmiray,paykunaqkirunkunaqaespadahinan, wajchakirunkunapascuchillohinan,kaypachamanta wakchakunata,wakchakunatarunakunaukhumanta mikhunanpaq
15Caballoqaiskayususinkunayoqmi,paykunanqaparinku: Qoy,qoy,nispaKimsaimakunammanahaykapipas saksasqa,ari,tawaimakunammananinku:Bastanmi
16Ayap'ampana;manawachakuqwiksatapas;mana yakuwanhuntasqaallpa;Mananinapas:“Allinmi”,nispa. 17Taytanmantaburlakuqñawiqa,mamantakasukuyta pisichaqqa,wayq'opicuervokunaphatmaykunqaku,atoq urqukunataqmikhunqaku
18Ñoqapaqqakinsaadmirakunapaqhinan,tawataqmana yachasqay.
19Wayrapiatoqpañannin;qaqapatapimach'aqwaypa ñannin;lamarqochachawpipibarcoqpurinanñan;hinaspa sirvientayuqrunapañannintapas.
20Wasanchakuqwarmiqachhaynatanpurinmikhuspataq simintapichaspanin:“Mananimamillaytapas ruwarqanichu”,nispa
21Kaypachaqakinsaimaymanamantanllakisqakashan, manaaguantayatisqantawamantawan.
22Kamachiqmikamachikuqtinmikuywanhunt'asqa kaqtintaqmanayuyayniyoq;
23Casarakuspamillakuypaqwarmiqa.hinaspahuk sirvienta,patronanpaherederon
24Kaypachapiqatawapisikaqkunankan,ichaqaancha yachayniyoqmi
25Ankakunaqamanakallpasapallaqtam,chaywanpaschiri killapimmikuyninkutayanunku;
26Conokunaqapisikallparunakunallankanku,ichaqa qaqakunapinwasinkutaruwanku
27Langostakunaqamananreyniyoqchukanku, chaywanpasllapankunt’aqa-t’aqa-t’aqalloqsimunku
28Arañaqamakinwanmihap'ipakun,reykunaq palacionkunapitaqkashan.
29Allinmikinsaimaymanakuna,tawaqasumaqmi
30Wawakunamantaaswankallpasapaleon,manataq pimantapaskutiriqchu.
31Hukgalgo;anhecabrapas;Hukreypas,paypa contranpiqamananhatariypaskanchu
32Manayuyayniyoqhinahoqarikuspaykiotaqmana allintayuyaykurqankichayqa,makiykitasimiykiman churay
33Cheqaqtapuninlechetat’oqyachispamantequillata horqomun,simintak’irikuspataqyawartahorqomun, chhaynatanphiñakuyqach’aqwaytapaqarichimun
31RAKI
1ReyLemuelparimasqan,mamanpayachachisqan profecia
2¿Imataqwaway?¿Imataq,wiksaypachurin?¿Imataq, prometekusqaypachurin?
3Amawarmikunamankallpaykitaqoychu,nitaq ñanniykikunataqaqoychureykunatach'usaqyachiqman
4YawLemuel,mananreykunapaqchu,manan reykunapaqchuvinotaukyayqanitaq kamachikuqkunapaqpasmachasqaukyanapaqpas
5Amañaukyaspanku,kamachikuysimitaqonqaspa, ñak’ariqrunaqjuzgasqantaqhellichankuman
6Wañuymunaqmanallinukyanataqoychis,llasa sonqoyoqkunamanpasvinotaqoychis.
7Tomachun,wakchakaynintaqonqapuchun,amaña yuyarichunñak'ariyninta.
8Upakunapaqsimiykitakichariy,llapanch'usaqyachisqa runakunaqruwayninpi
9Simiykitakichariy,chaninpijuzgay,wakchakunata, wakchakunatawanrimariy.
10¿Pitaqtarinmanallinruwaqwarmita?Paypachaninmi rubíqolqemantaaswanaskharaq
11Qosanpasonqonmipaypiconfian,chhaynapinmana imasuwasqantapasnecesitanqachu
12Payqatukuykawsasqanp’unchaykunapinallinta ruwanqamanataqmanaallintachu
13Paymimillwata,linotawanmaskhashan,makillanwanmi tukuysonqonwanllank'an.
14Payqaqhatuqkunaqbarconkunahinankarumantam mikuynintaapamun
15Tutaraqhatarispanwasinmanmikhunataqon, sipaskunamanpasmikhunataqon.
16Chakrataqhawarisparantin,makinparurunwanmiuvas chakratatarpun.
17Paymiwasankunatakallpawanwatakun, makinkunatapaskallpachan
18Payqareparanmiqhatusqankunaqaallinkasqanta, manantutapichuwañun.
19Makinkunatanhusomanchuran,makinwantaqk'aspita hap'in
20Wakchakunamanmimakintahaywarinari, makinkunatahaywarinmanaimayoqkunaman
21Wasinpaqqamananrit'itamanchakunchu,wasinpillapa runakunanpukap'achawanp'achasqakashanku
22Paykikinmitapakunatarurakunp'achanqasedamanta, moradomantaima.
23Qosanqapunkukunapinreqsisqakashan,suyukurak runakunaukhupitiyashaqtin
24Paymisumaqlinotaruwan,hinaspanvenden. qhatuqmanmichumpikunataqon
25Kallpawanhatunchasqakaymip'achan;Hamuq tiempopitaqkusikunqa.
26Payqayachaywanmisimintakicharinqallunpitaqmi sumaqsonqokaypakamachikuyninkashan
27Wasinpapurisqantaallintaqhawan,manataqmimana imatapasruwaspat'antatamikhunchu
28Wawankunasayarispasaminchasqannispasutichanku Qosanpas,paymialabakun.
29Askhaususikunanallinruwaykunataruwarqanku, qanmiichaqallapankutaaswanallinkanki
30Sumaqsonqokayqaq'otukuqmi,sumaqkaypas yanqapaqmi,SeñorDiostamanchakuqwarminichaqa alabasqakanqa
31Makinparuruntaqoychis.Punkukunapipaskikinpa ruwayninkunayupaychachun