Quechua - The Book of 1st Kings

1Reyes

1kaqRAKI

1ReyDavidqamachuñankapurqan,watanñataqmi kasharqan.P'achawantaqp'achawantaparqanku,ichaqa mananruphaytaqahap'irqanchu

2Chayraykunkamachinkunapaytanirqanku:Rey wiraqochaysipastamaskhachun,reypañawpaqenpi sayarispamunapayachun,sinqaykipipuñuchun,rey wiraqocharuphachinanpaq,nispa.

3ChaymiIsraelnacionpatukuyladonpisumaqsipasta maskharqanku,hinaspanSunamitaAbisagsutiyoqwarmita tarirqanku,hinaspanreymanaparqanku.

4Chaysipastaqanchasumaqrikch'ayniyoqkaspareyta munakuq,paytaserviq,ichaqamananreyqareqsirqanchu

5HinanHagitpachurinAdoníashatunchakuspanirqan:–Ñoqanreykasaq,carretakunata,caballopisillakuqkunata, phisqachunkarunakunatawanñawpaqenpi phawaykachanankupaqwakichirqan,nispa.

6Taytanqamananhayk'aqpasphiñachirqanchu: “¿Imaraykunchaytaruwarqanki?”,nispapaypasancha allinrunankarqan;MamantaqAbsalonpaqhepanta wachakurqan

7HinanpayqaZaruiaspachurinJoabwan,sacerdote Abiatarwanimarimanakurqan,Adoníasqatiqrunakunataq paytayanaparqanku

8IchaqasacerdoteSadoc,JoiadapachurinBenaías,profeta Natan,Simei,Rei,Davidpakallpasaparunakunapasmanan Adoniaswanchukarqanku

9AdoníastaqEnrogelllaqtaqqayllanpikaqZoheletrumi qayllapiovejakunata,torokunata,wirawakakunatapas wañuchirqan,hinaspanllapawawqenkunatareypa churinkunata,Judásuyupillapareypakamachinkunatawan waqyachirqan.

10ProfetaNatanta,Benaíasta,kallpasaparunakunata, wawqenSalomontapasmananwaqyarqanchu.

11ChayraykunNatanSalomonpamamanBat-sebata nirqan:–¿ManachuuyarirqankiHagitpachurinAdonías kamachikushasqanta,wiraqochanchisDavidtaqmana yachanchu?

12Chayhinaqa,hamuy,yuyaychasqayki,qankikiykiq kawsayniykita,churiykiSalomonpakawsaynintapas qespichinaykipaq

13RispareyDavidmanhaykuspaniy:“¿Manachu wiraqochay,rey,sirvientaykimanjurarqanki: “CheqaqtapuninchuriykiSalomonqaqhepaypireykanqa, kamachikuytiyanaypitaqtiyaykunqa?”,nispa ¿ImanasqataqAdoníaskamachikuchkan?

14Qhawariy,chaypireywanrimashaqtiyki,ñoqapas qhepaykitahaykusaq,hinasparimasqaykitatakyachisaq

15Bat-sebataqreypawasinmanhaykurqan.Sunemita Abisagtaqreytaservirqan

16Bat-sebataqk'umuykukuspareymank'umuykukurqan Hinanreyqanirqan:–¿Imatataqmunanki?

17Paytaqpaytanirqan:–Señorniy,DiosniykiSeñor Diospasutinpijurarqankisirvienteykiman:Cheqaqtapunin churiykiSalomonqaqhepaypireykanqa,paytaqtronoypi tiyaykunqa,nispa

18Kunantaq,Adoníaskamachikushan;Kunantaq, wiraqocharey,manayachankichu.

19Askhatorokunata,wirawakakunata,ovejakunatawan wañuchispa,reypallapachurinkunata,sacerdoteAbiatarta, ejercitokamachiqJoabtawanwaqyachirqan,kamachiyki Salomontanichaqamanawaqyarqanchu

20Qan,wiraqochay,rey,llapaIsraelrunakunaqñawin qanpikashan,qanmantawillanaykipaq.

21Manachayqa,wiraqochayreytaytankunawan puñuqtinmi,ñoqapaschuriSalomonpashuchallikuqpaq qhawarisqakasaqku.

22ReywanrimashaqtinraqmiprofetaNatanpashaykurqan 23Hinaqtinmireymanwillarqanku:Qhawariy,profeta Natan,nispa.Reypañawpaqenmanhaykuspataq,uyanta pampamank'umuykukuspareypañawpaqenpi k'umuykukurqan

24HinaqtinmiNatantaqnirqan:–Señor,rey,¿nirqankichu: ‘Adoniyasmiqhepaytakamachikunqa,kamachikuy tiyanapitaqtiyaykunqa?

25Kunanp'unchaymiuraykamurqan,hinaspanaskha torokunata,wirawakakunata,ovejakunatawan wañuchirqan,reypallapachurinkunata,ejercitopi umalliqkunata,sacerdoteAbiatartapaswaqyarqan.Paypa ñawpaqenpimikhuspaukyaspataqninku:“Diosmirey Adoníastaqespichichun”,nispa.

26Ñoqakamachiyki,sacerdoteSadoc,Joiadaqchurin Benaías,kamachiykiSalomonima,manan waqyamuwarqankuchu

27¿Kaytachuruwaranreywiraqochay,manataqchayta willarqankichukamachiykiman,pichuspaypaqhepanta wiraqochayreypatiyananpitiyananpaq?

28HinaqtinmireyDavidqakhaynataniran:“Bat-sebata waqyamuway”,nispaHinanreypañawpaqenmanrispa reypañawpaqenpisayaykurqan.

29Reytaqjurarqan:–KawsashaqSeñorDiosmitukuy llakikuymantaalmaytakacharichiwarqan

30ImaynanIsraelpaDiosninSeñorDiospasutinpi jurarqani:“CheqaqtapuninchuriykiSalomonqhepayta kamachikunqa,paymiñoqaqrantinpikamachikuy tiyanaypitiyaykunqa,nispa.chhaynataraqmikunan p'unchaypasruwasaq

31ChaymantataqBat-sebaqakaypachaman k'umuykukuspareytarespetaspanirqan:–SeñorreyDavid wiñaypaqkawsachun,nispa

32ReyDavidtaqnirqan:SacerdoteSadocta,profeta Natanta,JoiadaqchurinBenaíastawanwaqyamuwaychis, nispaHinanreypañawpaqenmanhamurqanku

33Reytaqpaykunatanirqan:–Señorniykichispa kamachinkunatapusaychis,hinaspachuriSalomonta mulaypisillaykuchispaGihónllaqtamanuraykachimuychis

34ChaypisacerdoteSadocprofetaNatanpiwanIsrael nacionpareyninkananpaqhawiykuchunku.

35Paypaqhepantawicharinkichis,payhamuspa kamachikuytiyanapitiyananpaqPaymirantinpireykanqa, IsraelpiJudánacionpipaskamachikuqkananpaqmi churarqani,nispa

36JoiadaqchurinBenaíastaqreymankutichispanirqan:–Amen,reypaDiosninSeñorDiospaschhaynataniy,nispa.

37ImaynanSeñorDiosqareywiraqochaywankasharqan, chhaynallataqSalomonwankuskakachun,kamachikuy tiyanantapasaswanhatunmantukuchichunreyDavidpa kamachikuytiyananmantapas

38ChaymisacerdoteSadoc,profetaNatan,Joiadaqchurin Benaías,Queretrunakuna,Peletrunakunapas

uraykamurqanku,hinaspanSalomontareyDavidpa mulanpisillaykuchispaGihónllaqtamanpusarqanku.

39HinansacerdoteSadocqakarpamantahukwaqra aceitetahorqospaSalomontahawirqan.Hinancornetata tocarqanku;Llapallanrunakunataqnirqanku:–Diosmirey Salomontaqespichichun,nispa

40Llapanrunakunataqqhepantawicharqanku, runakunataqtoqyachirqanku,hinaspananchakusikuywan kusikurqanku,chaymihallp'apasllik'ikurqan

41Adoníaspas,paywankuskakaqllapainvitasqakunapas, mikhusqankumanhinauyarirqankuJoabtaqtrompeta waqaqtauyarispanirqan:–¿Imaraykutaqchayllaqtapi ch'aqwashan?

42RimashaqtinraqmisacerdoteAbiatarpachurinJonatan hamusharqan,hinanAdoníaspaytanirqan:–Yaykuy,nispa Qanqakallpasaparunankanki,allinwillakuykunatan apamunki,nispa

43JonatantaqAdoníastanirqan:–Cheqaqtapunin SeñorninchisreyDavidqaSalomontareykananpaq churarqan,nispa

44ReytaqpaywankacharqansacerdoteSadocta,profeta Natanta,JoiadaqchurinBenaíasta,Queretrunakunata, Peletrunakunatawan,reypamulanpisillaykunankupaq

45SacerdoteSadocwanprofetaNatanwanmiGihón llaqtapireykananpaqhawirunku,chaymantan kusikuspankulloqsimunku,chaymillaqtaqawakmanta qaparirqanKaymiuyarisqaykichisqapariykuna

46SaynallataqmiSalomonqaqhapaqsuyukamachikuy tiyananpitiyashan

47ReypakamachinkunapaswiraqochanchisreyDavidta saminchanankupaqminirqanku:DiosSalomonpasutinta sutiykimantaaswanallinmantukuchiy,kamachina tiyanantapasaswanhatunmantukuchiy,nispaHinanreyqa puñunapatapik'umuykukurqan.

48Reypasnillarantaqmi:“IsraelpaDiosninSeñorDiosqa saminchasqakachun,paymikunanp'unchaykamachina tiyanaypitiyananpaqqowarqan,ñawiypaschayta rikushani”,nispa

49Adoníaswankuskakaqllapainvitasqarunakunan mancharikuspanku,sapankankuripurqanku.

50AdoníastaqSalomontamanchakuspasayarisparirqan, hinaspanaltarpawaqrankunatahap'irqorqan

51Salomonmanminirqanku:–Qhawariy,Adoníasrey Salomontamanchakun,altarpawaqrankunatahap'ispa niwarqan:ReySalomonmikunanp'unchayjurachiway kamachintaamaespadawanwañuchinanpaq,nispa.

52Salomonqanirqanmi:–Manaallinrunakasqanta rikuchikunqachayqa,mananhukchukchanpaskay pachamanurmaykunqachu,millayruwaykunatatarispaqa wañupunqan,nispa

53ChaymireySalomonqakacharqanaltarmanta uraykamunankupaq.HinaspanreySalomonman k'umuykukuspanirqan:–Wasiykimanriy,nispa

2kaqRAKI

1Davidpap'unchawninkunaqawañunanpaqmi qayllaykamurqanHinanchurinSalomontakamachirqan: 2Ñoqaqatukuypachantinpipuriqñannintanrisaq, kallpasapakay,hinasparunakasqaykitarikuchikuy.

3DiosniykichisSeñorDiospakamachisqantahunt'aychis, kamachikuyninkunata, kamachikuyninkunata,

taripayninkunata,willakuyninkunatawanhunt'aychis, Moisespakamachikuysiminpiqelqasqamanhina,tukuy imaruwasqaykipipasmaymanpaskutirispaykipasallinta kawsanaykipaq.

4ChayhinapinSeñorDiosqañoqamantarimasqansiminta hinallaruwananpaq,nirqan:Wawaykikunachusñanninkuta qhawarinqaku,tukuysonqonkuwantukuyalmankuwan cheqaqtañawpaqeypipurinankupaqchayqa,manan pisinqachuIsraelpakamachikuytiyananpihukruna,nispa 5ChaymantapasyachankitaqmiZeruiaspachurinJoabpa ruwawasqanta,Israelpaiskaynincapitankunata,Nerpa churinAbnerta,JeterpachurinAmasatapas,paykunata wañuchispa,guerrapayawarnintathakpihich’aykuspan, wasanpikaqchumpiman,chakinpikaqzapatonmanpas churarqan

6Chayhinaqa,yachayniykimanhinaruway,amaq'omer umanqathak-kaypiayap'ampanamanuraykamuchun

7GalaadllaqtayoqBarzilaipachurinkunataqakhuyapayay, mesaykipimikhuqkunamantakachun,wawqeyki Absalonraykuayqekushaqtiymipaykunaman hamuwarqanku

8QanwanmikashanGerapachurinSimei,Bahurim llaqtamantaBenjamínllaqtayoq,paymiMahanaim llaqtamanrisqayp'unchaypisinchiñakaywanñakawarqan, JordánmayupitupawananpaquraykamuspataqSeñor Diospasutinpijurarqani:“Mananespadawan wañuchisqaykichu”,nispa

9Kunanqaamamanahuchayoqtahap'iychu,yachayniyoq runankanki,yachankitaqmiimatachuspaywan ruwanaykitapasUmallanmiichaqayawarwanaya p'ampanamanuraykamunki,nispa.

10HinaqtinmiDavidqañawpataytankunawan wañurachiran,DavidpaLlaqtanpitaqp’ampasqakaran 11DavidqatawachunkawataIsraelpikamachikusqan p'unchaykunankarqan,qanchiswatataqHebrónllaqtapi kamachikurqan,kinsachunkakinsayoqwatataqJerusalén llaqtapi.

12SalomonmitaytanDavidpakamachikuytiyananpi tiyaykurqanqhapaqsuyuntaqanchatatakyachisqakarqan 13HagitpachurinAdoníasmiSalomonpamamanBatsebamanrirqanPaytaqnirqan:–¿Hawkallachu hamushanki?HinaqtinmiJesusqanirqan:–Hawkalla,nispa 14HinaqtinmiJesusqanillarantaq:“Imatapasniyta munani”,nispaPaytaqnirqan:Nay,nispa

15HinaqtinmiJesusqanirqan:–Qanmiyachankiqhapaq suyuqañoqaqkashasqanta,llapaIsraelrunakunapasñoqaq munaychakusqankuta,kamachikuqkanaypaq

16Kunantaqhukmañakuyllatamañakuyki,ama negawaychuPaytaqpaytanirqan:–Nay,nispa

17HinaqtinmiJesusqaniran:Amahinakaspa,rey Salomontaniy,manannisunkichu,shunamitaAbisag warmitaqowananpaq,nispa.

18Bat-sebataqnirqan:–Allinmi!Qanparantinpireyman rimasaq,nispa

19Bat-sebataqreySalomonmanrirqanAdoniasparantinpi rimananpaqHinanreyqapaywantupananpaqsayarispa, paymank'umuykukuspakamachikuytiyananpitiyaykurqan, reypamamanpaqtaqhuktiyanatachurarqanPaña makinpitaqtiyaykusqa

20Hinaqtinmiwarmiqanirqan:–Hukhuch'uy mañakuyllatanmunaykichis,nispaMañakuyki,ama

1Reyes

niwaychumananispaHinanreyqapaytanirqan:–Mamay, mañakuy,manannisqaykichu,nispa.

21HinaqtinmiJesusqanirqan:SunamitaAbisagta wawqeykiAdoníaswarmimanqoykuchun,nispa.

22HinaqtinmireySalomonqamamantanirqan:–¿ImanaqtintaqSunamillaqtayoqAbisagtaAdoníaspaq tapushanki?reinotapasmañakuychis;Payqakuraq wawqeymi;Paypaqpas,sacerdoteAbiatarpaqpas, ZeruiaspachurinJoabpaqpas

23HinaqtinmireySalomonqaSeñorDiospasutinpi jurarqan:–Diosñoqataruwapuway,Adoníasmanachuskay simitamanarimarqanchuchayqa,nispa

24KunantaqSeñorDiosqakawsashaqtiy,taytayDavidpa kamachikuytiyananpitiyachiwaqniy,prometesqanman hinawasitaruwawaqniypas,kunanp'unchaymiAdonías wañuchisqakanqa.

25ReySalomonqaJoiadapachurinBenaiastakacharqan Hinanpaymanurmaykuspawañupurqan

26SacerdoteAbiatartataqreynirqan:–Anatotllaqtaman riy,chakraykimanWañunaykipaqhinankanki,ichaqa manankunanpachaqawañuchisqaykichu,taytayDavidpa ñawpaqenpiSeñorDiospaarcantaapasqaykirayku, taytaypatukuyñak'arichisqankunapiñak'arichisqa kasqaykiraykuwan

27ChaymiSalomonqaAbiatartaqarqorqanSeñorDiospaq sacerdotekananpaqSilollaqtapiElipawasinmantaSeñor Diospanisqantahunt'ananpaq

28ChaymiJoabmanwillakurqan,JoabqaAdoníasrunaq qhepantakutirirqan,Absalontamanañaqatikushaspapas JoabtaqSeñorDiospakarpanmanayqekurqan,hinaspan altarpawaqrankunatahap'irqorqan.

29ReySalomonmanmiwillarqankuJoabqaSeñorDiospa karpanmanayqekusqanmantaPaymialtarpawaqtanpi kachkan.HinanSalomonqaJoiadaqchurinBenaiasta kacharqan:Riy,paymanurmay,nispa

30BenaíastaqSeñorDiospakarpanmanrispapaytanirqan: –Reyqaninmi:Lloqsimuy,nispa.Paytaqnirqan:–Manan! ichaqakaypimwañusaqHinanBenaíasreymanwillarqan: –Joabqakayhinatanniwarqan,nispa

31Hinaqtinmireyqapaytanirqan:–Chaynisqanmanhina ruway,hinaspaurmaykuspap'ampaykuyChayhinapin Joabpahich'asqanmanahuchayoqyawartañoqamanta, taytaypawasinmantawanqechuwaq,nispa.

32SeñorDiosmiyawarnintakutichipunqapaymantaaswan chaninniyoqaswanalliniskayrunakunata,espadawan wañuchispa,taytayDavidmanayachaspa,Israelpa ejercitonpacapitanninNerpachurinAbnerta,Judá tropakunapacapitanJeterpachurinAmasatawan.

33YawarninkuqawiñaypaqmiJoabpaumanman, mirayninpaumanmanpaskutimunqa,Davidman, mirayninman,wasinman,kamachikuytiyananmanpas wiñaypaqmiSeñorDiosmantathakkaykanqa.

34ChaymiJoiadapachurinBenaíaswichaspapayta k'umuykuspawañuchirqan

35ReytaqJoiadaqchurinBenaiastacuartonpichurarqan ejercitotaumallinanpaq,sacerdoteSadoctataqAbiatarpa cuartonmanchurarqan.

36ReytaqSimeitawaqyamuspanirqan:–Jerusalénllaqtapi wasitahatarichispachaypitiyay,amataqmaymanpas ripunkichu,nispa.

37Cidrónmayutachimpaspalloqsispaykiqa, cheqaqtapuninyachankiwañunaykita,yawarniykipas umaykipinkanqa

38Simeitaqreytanirqan:–Allinmikayrimayqa,rey wiraqochaypanisqanhina,kamachiykipaschayhinatan ruwanqa,nispaSimeitaqJerusalénllaqtapiaskha p'unchaykunatiyaran

39Kimsawatatukukuptintaq,Simeipaiskay kamachinkunaGatreyMaacaqchurinAquisman ayqekurqankuHinanSimeimanwillarqanku:–Kawsay, kamachiykikunaqaGatllaqtapinkashanku,nispa

40HinaqtinmiSimeiqaasnontasillaykukuspa,Gat llaqtamanrirqanAquisllaqtamankamachinkunata maskhaq

41SalomonmanmiwillarqankuSimeiJerusalén llaqtamantaGatllaqtamanripusqanta.

42HinaqtinmireyqaSimeitawaqyamuspanirqan:–¿ManachuSeñorDiospasutinpijurachirqayki: “Yachayllachulloqsinaykip’unchaypi,maymanpas purisqaykip’unchaypiwañunaykita?”,nispaHinan niwarqanki:Uyarisqaysimiqaallinmi,nispa

43¿Imanaqtintaqmanahunt'ankichuSeñorDiospa jurasqanta,kamachikuyniytapas?

44ReytaqSimeitanillarqantaq:–Qanqayachankintaytay Davidwantukuymanaallinkunata,chayraykunSeñor Diosqaumaykimankutichipunqa

45ReySalomonqasaminchasqankanqa,Davidpa kamachikuytiyananpaswiñaypaqmiSeñorDiospa ñawpaqenpitakyasqakanqa

46ChaymireyqaJoiadapachurinBenaiastakamachirqan Chaymilloqsispapaymanurmaykuspawañupurqan. Salomonpamakinpinqhapaqsuyuqatakyasqakarqan

3RAKI

1SalomonqaEgiptoreyFaraonwanmihukllachakurqan, hinaspanFaraonpaususintahap'ispaDavidpallaqtanman pusarqan,wasinta,SeñorDiospawasintapas,Jerusalén llaqtaqperqantapashatarichinankama

2Llaqtallansacrificiotahaywarqankualtocheqaskunapi, chayp'unchaykunakamaqamananSeñorDiospasutinpaq wasiruwasqachukarqan

3SalomonqataytanDavidpakamachikuyninkunaman hinanSeñorDiostamunakurqan

4HinanreyqaGabaonllaqtamanrirqanchaypisacrificiota haywananpaq.ChayaltarpatapinSalomonqawaranqa ruphachinasacrificiotahaywarqan

5GabaónllaqtapinSeñorDiosqatutamusquypi Salomonmanrikhurimurqan,hinanDiosqanirqan:–Mañakuyimatachusqosqayki,nispa

6Salomontaqnirqan:–ÑoqantaytayDavidtaancha khuyapayarqanki,ñawpaqeykipicheqaq-kaypi,chanin kaypi,chaninsonqopipurisqanmanhinaKayhatun khuyapayakuytanwaqaychanki,kunanp'unchayhina kamachikuytiyananpitiyananpaqqhariwawataqorqanki 7Kunantaq,SeñorDiosníy,taytayDavidparantinpi kamachiykitareychurarqanki,ñoqaqahuch'uy wawallaraqmikani,mananyachanichulloqsiytanitaq haykuytapas

8Kamachiykiqaakllasqaykillaqtaykiqchawpinpinkashan, askharunakunaqmanayupayatina,manayupayatina

9Chhaynaqa,kamachiykimanallinyuyaytaqoyllaqtaykita juzgananpaq,allinkaqtamanaallinkaqtapasreparanaypaq, ¿pitaqkayhatunllaqtaykitajuzgaytaatinman?

10ChayrimasqanmiSeñorDiostakusichirqan,Salomonpa chaytamañakusqanmanta.

11Diostaqpaytanirqan:–Kaytamañakusqaykirayku, manataqunaykawsaytamañakusqaykiraykumanataqmi qankikiykipaqqhapaqkaytamañakurqankichu,nitaq awqaykikunaqkawsaynintapasmañakurqankichu;ichaqa, taripaytareparanaykipaqmientiendeytamañakurqanki; 12Qhawariy,rimasqaykimanhinanruwarqani, yachayniyoqyuyayniyoqsonqotanqorqayki;Chayhinaqa, mananpipasqanhinaqakarqanchu,nitaqqanhinaqa hatarinqachu,nispa

13Manamañakusqaykitapasqoykichismiqhapaqkayta, hatunchaytapas,chhaynapintukuyp'unchayniykipiqan hinareykunapasmanakanqachu

14QanpastaytaykiDavidpapurisqanmanhina, kamachikuyniykunata kamachikuyniykunata hunt'anaykipaqpurinkichayqa,unaytanp'unchayniykita ruwasaq

15Salomonqarikch'arirqan.Musquymikarqan.Jerusalén llaqtamanchayaspataq,SeñorDiosparimanakuyarcanpa ñawpaqenpisayarispa,ruphachinasacrificiokunata haywarirqan,thakkawsaysacrificiokunatapashaywarqan, llapakamachinkunamantaqfiestataruwarqan

16Hinaqtinmiiskayrabonawarmikunareypaqayllanpi hamurqanku,hinaspanñawpaqenpisayaykurqanku.

17Hukwarmitaqnirqan:–Señorniy,ñoqawankay warmiwanqahukwasillapintiyankuPaywankuskataq wasipiwawatawachakurqani.

18Wachakusqaymantakinsap'unchayqhepamanmikay warmipaswachakurqanchaywasipiqamananwak llaqtayoqrunapasñoqaykuwanqakarqanchu,wasiykupi iskayllaykulla

19Kaywarmiqwawantaqtutamantawañupurqanchayta qataykusqanrayku.

20Kuskatutatahatarispataqsirvientaykipuñushaqtin wawaytahap'ispasinqanmanchurarqan,wañusqa wawantataqsinqaypichurarqan.

21Tutamantahatariqtiymiwawaytañuñuchinaypaq hatarispayqawañusqañakashasqa,tutamantata qhawarispaymiichaqamanawawaytachuwachakurqani.

22Hukwarmitaqnirqan:–Manan!Kawsaqmiichaqa churiy,wañusqataqchuriyki,nispaKaytaqnirqan:Manan; Wañusqataqchuriyki,kawsaqtaqchuriy,nispa. Chhaynatanreypañawpaqenpirimarqanku

23Hinaqtinmireyqanirqan:Hukninminin:Kaymi wawayqakawsaq,wawaykitaqwañusqaChuriykinichaqa wañusqa,wawayqakawsaqmi,nispa

24Hinaqtinmireyqanirqan:Apamuwaychisespadata, nispa.Hinanreypañawpaqenmanhukespadata apamuranku

25Hinaqtinmireyqanirqan:–Kawsaqwawataiskayman t'aqaspahukninmankuskantaqoy,hukninmantaqkuskanta, nispa

26Kawsaqwawayoqwarmitaqreymanrimapayarqan, wiksanchurintamunapayasqanrayku,hinaspannirqan:–Señorniy,kawsaqwawataqoy,amataqwañuchiychu,nispa Hukninñataqminirqa:Amañuqapachunitaqqampaqchu kachun,aswanqarakinakuychik,nispa

27Hinaqtinmireyqanirqan:–Kawsaqwawataqoy,amataq wañuchiychu,paymimaman,nispa.

28LlapanIsraelrunakunanuyarirqankureypajuzgasqanta Hinaspanreytamanchakuranku,Diospayachayninpaypi kashasqantarikuspanku,juzgananpaq.

4kaqRAKI

1ChaymireySalomonqaIsraelnacionpareyninkarqan 2Paypakapuqninkunaqakaykunankaranku;Sacerdote SadocpachurinAzarías

3SisapachurinElihorefpasAhiaspaskamachikuysimita yachachiqmikarqanku.AhiludpachurinJosafat,qillqaq. 4JoiadapachurinBenaíastaqejercitopiumallikarqan, SadocwanAbiatarwanmisacerdotekunakarqanku 5NatanpachurinAzaríasmiumallikarqan,Natanpachurin Zabudtaqreypaamigon

6Ahisartaqwasipiencargakuqkarqan,Abdaqchurin Adoniramtaqimpuestopagaytaencargakurqan.

7Salomonqachunkaiskayniyoqoficialniyoqmikaran Israelnacionniyoqrunakunata,paykunanreyman familianmanpasmikhunataqoqku.

8Paykunaqsutinmi:Hurpachurin,Efraínorqopi 9DecarpachurinmikarqanMacazllaqtapi,Saalbim llaqtapi,Bet-semesllaqtapi,Elonbet-Hanánllaqtapi. 10HesedpachurinArubotllaqtapiPaymanmikarqanSocó llaqtapas,llapanHeferhallp'apas

11Abinadabpachurin,Dorprovinciantinpi.Paymi SalomonpaususinTafatwarmitacasarachirqa

12AhiludpachurinBaana;PaymanmikapurqanTaanac, Meguido,JezreelllaqtaqurayninpiZartanallaqtaq qayllanpi,Bet-seanmantaAbel-Meholallaqtakama, Jocneamchimpapi

13Geberpachurin,RamotGalaadllaqtapi.Paymanmi kapurqanManasespachurinJairpaGalaadpikaq llaqtankunaPaymanmikarqanBasanlawpiArgobsuyupas, soqtachunkahatunllaqtakuna,perqayoq,broncemanta k'aspikunayoq

14IdopachurinAhinadabpachurinMahanaim

15AhimaazqaNeftalíllaqtapinkasharqan.Salomonpa ususinBasmattapascasarakurqanmi

16HusaipachurinBaanataqAserllaqtapiAlotllaqtapiwan kasharqan.

17ParupachurinJosafat,Isacarllaqtapi

18ElapachurinSimei,Benjamínllaqtapi

19UripachurinGeberqaGalaadlawpimkarqa,Amor runakunapareyninSihónpahinaspaBasanreyOgpa allpanpi.Payllataqmichayhallp'apikaqoficialqakarqan.

20JudárunakunapasIsraelllaqtapasaskhallañankarqanku, lamar-qochapatapirit'ihinaaskhallañakarqanku, mikhuspaukyaspa,kusikuspankuima

21SalomonqamayumantapachaFilistearunakunaq hallp'ankama,Egiptonacionkamallapasuyukunata kamachirqan

22Salomonpahukp’unchaypaqmikhunanmikarqankinsa chunkametroallinhak’u,soqtachunkametroharina

23Chunkawiratorokuna,pastokunamantaiskaychunka torokuna,pachakovejakuna,alzakuna,uwijakuna, barbechokuna,wirapisqukunaima

24PaymimayuchimpapiTifsallaqtamantaAza llaqtakamakamachikuq,mayuchimpapillapa reykunatapas

25SalomonpakawsasqantiempopinJudánacionpasIsrael nacionpasmanaimamantamanchakuspatiyaranku, sapankankuuvassach’anpasikinpi,higossach’anpa sikinpi,DanmantaBeersebakama.

26Salomonpacarretanpaqtawachunkawaranqa caballokunayoq,chunkaiskayniyoqwaranqacaballopi sillakuqkunapas

27ReySalomonpaq,reySalomonpamesanmanhamuq llaparunakunapaqpas,sapakillanmikhunataqorqanku

28Caballokunapaq,dromedariokunapaqcebadatapas, pajatapas,sapankankukamachisqankumanhina, oficialkunaqkasqancheqasmanaparqanku

29DiosmiSalomonmanqorqananchayachayta, entiendeyta,hatunsonqotapas,lamar-qochapatapirit'ihina

30Salomonpayachayninqa,intilloqsimuyladomantallapa Egiptorunakunaqyachayninmantapasaswanallinraqmi karqan

31Llaparunakunamantapasaswanyachayniyoqmikarqan MaholpachurinkunaEzraayllumantaEtanmanta, Hemanmanta,Calcolmanta,Dardamantawan

32HinaqtinmiJesusqakinsawaranqaproverbiokunata rimaran,takiyninkunapaswaranqaphisqayoqmikaran.

33Líbanosuyupicedrosach'amantapachaperqamanta lloqsimuqhisoposach'akunamantanrimarqan

34LlaparunakunamantanhamurqankuSalomonpa yachaynintauyarinankupaq,kaypachapillapa reykunamanta,paykunanuyarirqankuyachayninmanta

5CAPÍTULO

1TiroreyHiramtaqkamachinkunataSalomonman kacharqanPayqauyarisqañantaytanpacuartonpirey kananpaqakllasqankuta,HiramqaDavidtasapakuti munakuqkasqanrayku.

2SalomonqaHirammankacharqan:

3QanmiyachankitaytayDavidqaDiosninSeñorDiospa sutinpaqwasitamanahatarichiytaatisqanmanta,tukuy ladomantaguerrakunakasqanrayku,SeñorDiosqa chakinpauranmanchuranankama

4KunanmiDiosniySeñorDiosqatukuyladomanta samaykachiwarqan,manataqmiawqapasnitaqmana allinpaskanchu

5DiosniySeñorDiospasutinpaqwasitahatarichinaypaqmi yuyaykushani,taytayDavidmanSeñorDiosnisqanman hina:Churiyki,paytancuartoykipikamachikuytiyanaykipi churasaq,paymisutiymanwasitahatarichinqa,nispa.

6KunantaqLíbanosuyumantacedrosach'akunata rutuwanankupaqkamachiy.Kamachiwaqniykunaqa kamachiykikunawanmikanqaku,kamachiykikunamanmi llapachurasqaykimanhinacontratotaqosqayki, yachankitaqmiSidónrunakunahinak'aspikunatak'utuq manapipaskashasqanmanta,nispa.

7SalomonparimasqantauyarispanHiramqaanchata kusikuspanirqan:–KunanSeñorDiosyupaychasqakachun, kayhatunllaqtataDavidmanyachayniyoqchurita qosqanmanta,nispa

8HiramtaqSalomonmankacharqan:–Ñoqaqaallintan qhawarinicedrok'aspimanta,abetok'aspimantawan,nispa 9KamachiqniykunanLíbanollaqtamantalamar-qochaman uraykachinqaku,ñoqataqlamar-qochapiunupi phawaykachaspachurasqaykicheqasmanapasaq,chaypitaq kacharichisaq,qantaqpaykunatachaskinki

10ChaymiHiramqaSalomonmanqorqancedro sach'akunata,abetosach'akunatawanmunasqanmanhina.

11SalomonqaHirammanmiqorqaniskaychunkawaranqa t'aqatrigotawasinmanmikhunanpaq,iskaychunkatupuq ch'uyaaceitetawan.

12SeñorDiosmiSalomonmanprometesqanmanhina yachaytaqorqan,hinanHiramwanSalomonwanthak kawsaykarqanku.Hinaniskayninkukuskahukligata ruwarqanku

13HinaqtinmireySalomonqaIsraelnacionmantahuk qolqetahuñuranHinaptinmikimsachunkawaranqa runakuna

14Líbanollaqtamankacharqanchunkawaranqatasapa killa,hukkillaLíbanollaqtapi,iskaykillataqwasinkupi karqanku,Adoniramtaqimpuestopagaymantaencargakuq karqan.

15Salomonqachunkachunkawaranqaq'epikunataq'epi apakuq,soqtachunkawaranqakuchuqorqokunapi

16Salomonpallank’anataencargakuq umallinkunamantaqakinsawaranqakinsapachak runakunankarqanku,paykunanllank’aypillank’aq runakunatakamachirqanku.

17Reytaqkamachirqan,hatunrumikunata,ancha chaninniyoqrumikunata,k'utusqarumikunatawan apamurqankuwasiqteqsintachuranankupaq.

18Salomonpawasiruwaqninkunapas,Hirampawasi ruwaqninkunapiwan,rumit'aqaqkunapas,k'aspikunata rumikunatawanallicharqanku.

6RAKI

1IsraelrunakunaEgiptosuyumantalloqsimusqanku qhepamantawapachakpusaqchunkawataqhepata, SalomonpatawakaqwatapiIsraelpikamachikusqanZif killapi,iskaykaqkillapi,SeñorDiospawasintahatarichiyta qallarirqan

2ReySalomonpaSeñorDiospaqwasichasqanwasiqa soqtachunkametrosayayniyoqmikarqan,anchontaqiskay chunkametro,altontaqkinsachunkametro

3Yupaychanawasiqñawpaqenpikaqp'ortanpasiskay chunkametrosayayniyoqmikarqan,wasiqanchonman hinaChaywasipañawpaqninpimchunkametroanchoyuq karqa.

4Wasipaqtaqk'itik'anchaykunawanventanakunata ruwarqan

5Wasiqperqanpacontranpitaq,yupaychanawasiq,oráculo nisqawasiqperqakunaqcontranpicuartokunataruwarqan

6Uraykaqcuartotaqphisqametroanchoyoq,chawpintaq soqtametroanchoyoq,kinsakaqcuartotaqqanchismetro anchoyoq,wasiqperqanhawapik'iskisqasach'akunata ruwaq,wasiqperqankunapimanak'iskisqakananpaq

7Wasiqawasichakushaqtinqamanaraqchayman apashaqtinkunrumimantaruwasqakarqan,chaymiwasi ruwakushaqtinqamanamartillopashachapasnitaq fierromantaherramientapasuyarikurqanchu

8Chawpicuartopaqpunkuqawasiqpañaladonpin kasharqan,k'iklluescalerakunawantaqchawpicuartoman wicharqanku,chawpimantataqkinsakaqcuartoman

9Chaymiwasitahatarichispatukurqan;Chaywasitapas cedromantak'aspikunawan,tablakunawanimataparqan.

10Llapanwasipacontranpimcuartokunataruwarqa, pichqametrosayayniyuq,chaywasipahawanpimcedro sachakunawansamaykurqa

11HinanSeñorDiosqaSalomonmanrimarirqan:

12Kaywasihatarichisqaykimanta, kamachikuyniykunaman hina purispa, kamachikuyniykunata hunt'aspa, llapan kamachikuyniykunatahunt'aspa,chaykunapipurinaykipaq. ChaypachantaytaykiDavidmanrimasqaytaqanwan hunt'asaq

13Israelpamirayninkunaukhupintiyasaq,Israel llaqtaytaqamanansaqesaqchu

14ChaymiSalomonqawasitasayarichispatukurqan.

15Wasiqperqankunatancedromantat'antakunawan ruwarqan,wasiqpampantapas,wasiqperqankunatapas, ukhuntataqk'aspiwantaparqan,wasiqpampantataqabeto tablakunawantaparqan

16Wasiqladonkunapiniskaychunkametrota sayarichirqan,pampantapasperqakunatapascedrosach'a tablakunawanmi,chaywasiqukhunpi,oráculonisqapaq, ch'uyacheqaspaq

17Chaywasiqatawachunkametrosayayniyoqmikarqan.

18Wasiukhupicedrot'ikakunaqak'aspikunawan,kichasqa t'ikakunawanimak'utusqakasqamanarumirikusqachu

19Wasiukhupitaqchayoracletawakichirqan,Señor Diosparimanakuyarcantachaypichurananpaq

20Ñawpaqninpikaqoracleqaiskaychunkametro anchoyoq,iskaychunkametroanchoyoq,iskaychunka metrosayayniyoq,ch'uyaqoriwantaqqataykusqa Chaynatamcedromantaaltartataparurqa

21ChaymiSalomonqawasiukhutach'uyaqoriwan qataykuran,hinaspanqorimantacadenakunawant'aqarqan oraculoqñawpaqenpihinaspanqoriwanqataykuran

22Llapanwasitanqoriwanqataykuranwasita tukunankama

23Oraculoukhupitaqaceitunassach'amantaiskay querubinkunataruwarqan,sapankataqchunkametro sayayniyoq

24Querubinpahukninraphranmiphisqametrokarqan, hukninraphrantaqphisqametro,hukninraphranpa qhepanmantahukninraphrankamataqchunkametrokarqan

25Hukninquerubinpaschunkametrosayayniyoqmikasqa, iskayninquerubinkunaqahuktupuyniyoqmikasqa.

26Hukquerubinpasayayninmikarqanchunkametro, hukninquerubinpasayayninpas

27Ukhuwasiukhumanchuraspataqquerubinkunaq raphrankunatamast'arirqanku,hukninquerubinpa raphrantaqhukperqamantupaykurqan,hukninquerubinpa raphrantaqhukninperqamantuparqanRaprankunanwasi chawpipitupanakurqanku

28Paymiquerubinkunataqoriwanqataykuran

29Wasiqllapaperqankunatantallarqanquerubinkunaq rikch'ayninkunawan,palmerasach'akunawan,kichasqa t'ikakunawanima

30Wasipampatataqqoriwanqataykuran,ukhunta hawapipas

31Oráculowasimanhaykunapaqtaqaceitunassach'amanta punkukunataruwachirqan,perqamantapishqat'aqat'aqa t'aqat'aqamantawan

32Iskaypunkukunapasolivosach'amantankasqa. Chaykunapitaqquerubinkunata,palmerasach'akunata, kichasqat'ikakunatapastallarqan,qoriwanqataspataq

querubinkunaman,palmerasach'akunamanpasqorita mast'arirqan.

33ChayhinatanDiosyupaychanawasipunkupaq aceitunassach'amantaruwarqan,perqamantatawakaq t'aqa.

34Iskayninpunkunkunaqaabetosach'amantankasqa,huk punkuqiskayraphinkunank'uyusqakasqa,hukninpunkuq iskayraphinkunataqk'uyusqakasqa.

35Chaypatapintallarqanquerubinkunata,palmera sach'akunata,kichasqat'ikakunatawan

36Ukhupatiotataqkinsafilak'utusqarumiwan,hukfila cedrok'aspikunawanima

37TawakaqwatapinSeñorDiospawasintateqsin churarqankuZifkillapi

38Chunkahukniyoqwatapitaq,Bulkillapi,pusaqkaq killapi,wasiqatukuypartenkunapi,tukuyrikch'ayninman hinatukusqakarqanChaynamkarqaqanchiswata hatarichisqanpi

7RAKI

1Salomonmiichaqachunkakinsayoqwatañawasinta hatarichisharqan,wasintataqtukuytatukupurqan

2Líbanosach'a-sach'awasitapashatarichirqanlarqontaq pachakmetro,anchontaqphisqachunkametro, sayayninpaskinsachunkametro,tawafilacedro sach'akunapatapi,cedrok'aspikunasayaqpilarkunapi

3Wiraqochapatapincedrowanqatasqakasqatawachunka phisqayoqpilarkunapi,chunkaphisqayoqpilarkunapi

4Kimsafilapiventanaskasqa,k'anchaytaqkinsafilapi k'anchaypacontranpikasharqan.

5Llapanpunkukunapas,k'aspikunapastawakuchu, ventanankunapaskasqa,k'anchaytaqkinsat'aqapi k'anchaypacontranpikarqan.

6Paymihukp'ortantaruwarqanpilarkunamantaLarkuntaq phisqachunkametro,anchontaqkinsachunkametro, ñawpaqenpitaqp'ortanpaskasqa,hukpilarkuna,rakhu k'aspikunapasñawpaqninpinkasqa

7Hinaqtinmikamachikuytiyanapaqjuzgananpaqhuk p'urtutaruwachirqan,chayp'uyñutaqa,chayp'uyñuqa cedrowanmiqatasqakarqanpampamantahukladonkama 8Paypatiyasqanwasinpashukpatioyoqmikarqan,chay patioqachaymanrikch'akuqmikarqan.Salomonqa casarakusqanFaraonpaususinpaqpaskayp'ortanman rikch'akuqwasitaruwarqan

9Llapankaykunaqaanchachaninniyoqrumikunamantan karan,k’utusqarumikunaqtupuyninmanhina,sierrawan kuchusqa,ukunpipashawapipas,teqsimantapacha patankama,hawamantahatunpatioman

10Teqsinqaanchachaninniyoqrumikunamantankarqan, hatunrumikunamanta,chunkametrorumikunamanta, pusaqmetrorumikunamantawan.

11Chaypatapinkasqaanchachaninniyoqrumikuna, k'utusqarumikunaqtupuyninmanhina,cedrosach'akuna ima

12Muyuriqninpinhatunpatioqakinsafilak'utusqa rumikunawan,hukfilacedrok'aspikunawanimakasqa, SeñorDiospawasinpaukhupatinninpaq,wasi p'uyñupaqpas

13ReySalomonqaHiramtaTirollaqtamanta pusamunanpaqkacharqan

14Neftalíayllumantaviudachurin,taytantaqTiro llaqtamanta,broncemantallamk'aq,yachaywan,yuyaywan, broncepitukuyruwaykunataruwananpaqima,tukuy yachaywanima.HinaspanreySalomonmanhamuspallapa llank'aynintahunt'arqan.

15Paymibroncemantaiskaypilarkunatawikch'urqan, sapankataqchunkapusaqniyoqmetrosayayniyoqkarqan, chunkaiskayniyoqmetrosayayniyoqtaqiskayninta muyurqan

16Paymibroncemantaiskaycapitulokunataruwaran,chay pilarkunapapuntankunapichurananpaq,huknincapitulopa sayayninmikarqapichqametro,huknincapitulopa sayayninñataqmikarqapichqametro.

17Saynapapatanpikaqcapitulokunapaqqallikllakunatan churana,cadenamantaruwasqacoronakunatawanqanchis hukcapitulopaq,qanchistaqhukcapitulopaq.

18Hukllikapatapisayanakunata,iskayfilatawan muyuchirqan,hawanpikaqcapitakunatagranadakunawan tapananpaq.

19Pilarkunapapuntanpikaqcapitulokunaqatawametro sayayniyuqmikarqaliriomantaruwasqa

20Iskayninpilarpatakunapitaqgranadakunakasqa,llika qayllapiwiksanpachimpanpi

21HinaspanDiosyupaychanawasiqp'ampananpisayaq pilarkunatasayarichirqan,pañasayaqpilarnintataqJacin nispasuticharqan,lloq'epilarnintataqchurarqanBoaznispa 22Chaypilarkunapapuntanpiqaliriosach'akunaruwasqa kasqa.

23Hinaptinmichullusqalamarqochataruwarqa,huknin puntanmantahukninpuntankamachunkametrosayayniyuq, muyuriqninpimkarqapichqametrosayayniyuq.

24Muyuriqpapatanpauranpitaqlamar-qochata muyuykusqachunkahukmetropi,lamar-qochata muyuykusqa.

25Chunkaiskayniyoqtorokunaqhawanpinsayasharqan, kinsataqwichayladotaqhawasharqan,kinsataqintihaykuy ladotaqhawasharqan,kinsataqurayladotaqhawasharqan, kinsataqintilloqsimuyladotaqhawasharqan

26Anchontaqhukmakihinarakhu,k'uchuntaqcopa patamanrikch'akuq,liriot'ikakunawan.

27Hinaspanbroncemantachunkasach'akunataruwarqan tawametrosayayniyoqmikasqahukbasen,anchontaqtawa metro,sayayninpaskinsametrosayayniyoq.

28Chaybasekunaqllank'ayninqakayhinatanruwakurqan, bordekunayoqmikarqan,k'uchukunaqchawpinpitaq karqan.

29Laq'okunaqchawpinpinkashasqaleonkuna,torokuna, querubinkunaima,patakunapitaqhuksach'akasqa.

30Sapankapatanpinkasqabroncemantatawaruedakuna, broncemantaraphikuna,tawak'uchunkunapitaquranpi k'aspikunakasqa

31Capiterpaukunpipashawanpasiminpashukmetro metrohinankasqa,siminmiichaqahukmetropartenkasqa

32Bordekunapauranpintawaruedakunakasqa Ruedakunapaejesachankunapaswasanmanmihukllawasqa karqa,hukruedapasayayninmikarqahukmetrokuskan metro.

33Ruedakunaqllank'ayninqacarretaruedaq llank'ayninmanrikch'akuqmikarqan,llapanmichullusqa karqan.

34Huksach'apatawak'uchunkunapintawak'uchukuna kasqa

35Saqenpapatanpitaqkuskanmetrosayayniyoqmuyu brújulakasqa,saphipatapitaqk'uchukuna,k'uchukunapas kaqllakasqa

36Qelqanparaphinkunapi,k'uchunkunapipas, querubinkunata,leonkunata,palmerasach'akunatawan t'ikrarqan,sapankaqyupayninmanhina,muyuriqninpitaq yaparqan

37Chhaynatanruwaranchunkasach’akunata, llapankutaqmihukllant’ayoq,huktupuy,huksayayniyoq ima

38Chaymantataqbroncemantachunkap'uyñukunata ruwarqan,hukp'uyñupitaqtawachunkabañadorkarqan, sapap'uyñutaqtawametrosayayniyoqkarqan,chunka p'uyñupatapitaqhukp'uyñu

39Wasiqpañaladonmanphisqasach'akunatachurarqan, wasiqlloq'eladonmantaqphisqasach'akunata,lamarqochatataqwasiqpañaladonmanchurarqanintilloqsimuy ladomanurayladoman

40Hiramtaqumap'achakunata,palakunata, t'antakunatawanruwarqanChaymiHiramqarey SalomontaSeñorDiospawasinpaqchurasqanllapa llank'aykunatahunt'arqan.

41Iskaypilarkuna,iskaypilarkunapahawanpikaq capitulokunapaiskaymankakunapasiskayllikakunatawan, pilarkunapapuntanpikaqcapitulokunapaiskay mankakunatatapanankupaq

42Iskayllikapaqtawapachakgranadakunata,hukllikapaq iskayfilagranadakunata,pilarkunapahawanpikaqiskay mankakunatatapanankupaq

43Chunkasach'akunata,chunkap'uyñukunatawan

44Huklamar-qochata,lamar-qochaquranpichunka iskayniyoqtorokunatapas

45TaytaDiospawasinmanreySalomonmanHirampa rurasqanmankakunapas,palanakunapas,lliwmikarqan broncemanta

46Jordánmayupampamanmireyqachaykunata wikch'uykurqan,SucotwanZartanwanchawpipit'uru allpaman

47Salomonqallapavasokunatanmanapesasqatasaqerqan, askhallañakasqanrayku.

48SalomonqaSeñorDiospawasinpaqllapavasokunatan ruwaran:qorimantaaltarta,qorimantamesatawan

49Ch'uyaqorimantacandelabrokuna,pishqapañaladonpi, phisqalloq'eladonpi,t'ikakunawan,lamparankunawan, qoripinzakunawanima

50Ch'uyaqorimantamankakunata,q'oñichinakunata, t'antakunata,cucharakunata,inciensokunatapashinaspa qorimantabisagrakuna,ukhuwasipunkukunapaq,aswan ch'uyacheqaspaq,wasipunkukunapaqpas,yupaychana wasipunkukunapaqpas

51ChayhinatanreySalomonpaSeñorDiospawasinpaq ruwasqanllapallank'aykunatukukurqan.Salomonqataytan DavidpasapaqchasqankunatamapamurqaTaytaDiospa wasinpiqhapaqkaykunamanmichurarqanqolqeta, qoritapas,vasokunatapas

8RAKI

1ChaymantataqSalomonqaIsraelpakurakrunakunata, Israelpamirayninpaumallinkunata,Israelpamirayninpa umallinkunata,JerusalénllaqtapireySalomonman

huñuykurqa,DavidpaSionllaqtamantaTaytaDiospa rimanakuyarcantaapanankupaq.

2HinaqtinmiIsraelrunakunaqareySalomonpaqayllanpi huñunakurqankuEtanimkillapi,chayfiestaqaqanchiskaq killapinkarqan.

3HinaqtinmiIsraelnacionpillapakurakrunakuna hamuranku,sacerdotekunapasarcataaparqanku

4SeñorDiospaArcanta,HuñunakunaKarpatapas,karpapi kaqllapach'uyavasokunatapas,chaykunatan sacerdotekunaLevírunakunapasaparqanku

5ReySalomonpas,Israelnacionniyoqrunakunapas,arcpa ñawpaqenpinsacrificiotahaywasharqanku,ovejakunata torokunatawansacrificiotahaywaspanku,chaykunaqa mananyupaytaatirqankuchu

6SacerdotekunanSeñorDiosparimanakuyarcanta wasinmanaparqanku,chaywasiqch'uyacheqasninman, querubinkunaqraphranpauranpi

7Querubinkunaqaiskayraphrankutaarcaqkasqanpataman mast’arirqanku,querubinkunanarcatak’aspikunatawan taparqanku

8Chayk'aspikunatanhorqorqanku,ch'uyacheqaspi k'aspikunaqpuntankunarikukunanpaq,manataqhawapi rikukurqanchu,kunankamapaschaypikashanku

9Arcapiqamananimapaskarqanchu,aswanpasMoisespa Horebllaqtapiiskayrumiraphikunallan,Israel runakunawanEgiptosuyumantalloqsimuqtinku

10Sacerdotekunach'uyacheqasmantalloqsimuqtinkun, SeñorDiospawasinmanphuyuhunt'aykurqan.

11Chayhinapinsacerdotekunaqamanasayayta atirqankuchuphuyuraykuservinankupaq,SeñorDiospa k'anchariyninmiSeñorDiospawasinmanhunt'aykusqa.

12ChaymiSalomonqaniran:“SeñorDiosminiran: “Rukhututayaqpitiyasaq”,nispa

13Cheqaqtapuninwasitahatarichiykichis,chaypi tiyanaykipaq,wiñaypaqtiyanaykipaq

14HinaqtinmireyqauyantakutirispallapaIsrael runakunatasamincharqan.

15HinaqtinmiJesusqanirqan:–AlabasqakachunIsraelpa DiosninSeñorDiosqa,paymitaytayDavidtasiminwan rimarqan,makinwantaqhunt'arqan:

16IsraelllaqtaytaEgiptonacionmantahorqomusqay p’unchaymantapachanIsraelayllukunamantamana mayqenllaqtatapasakllarqanichuwasitahatarichinaypaq, chaypisutiylloqsimunanpaqDavidtamichaqaIsrael llaqtaykamachiqkananpaqakllarqani

17TaytayDavidpasonqonpinIsraelpaDiosninSeñor Diospasutinpaqwasitahatarichiytamunarqan

18SeñorDiostaqtaytayDavidtanirqan:–Sutiypiwasita hatarichiytasonqoykipiyuyaykushaspaykipas,sonqoykipin allintaruwarqanki,nispa

19Chaywanpasmananwasitaqahatarichinkichu;Aswanqa wasanmantalloqsimuqchuriykinsutiymanhinawasita hatarichinqa,nispa

20SeñorDiosmirimasqantahunt'arqan,ñoqataqtaytay DavidpacuartonpisayarispaIsraelpakamachikuytiyananpi tiyaykuni,SeñorDiospaprometesqanmanhina,Israelpa DiosninSeñorDiospasutinpaqtaqwasitahatarichirqani. 21ChaypinhukcheqastachuraniArcapaq,chaypinSeñor Diosqañawpaqtaytanchiskunawanrimanakurqan,Egipto suyumantapaykunatahorqomushaspa.

22SalomonqaSeñorDiospaaltarninpañawpaqenpinIsrael runakunaqqayllanpisayasharqan,makinkunatataqhanaq pachamanhaywarirqan

23HinaqtinmiJesusqanirqan:–SeñorIsraelpaDiosnin, manankanchuqanhinaDiosqa,hanaqpachapipas,kay pachapipas,tukuysonqowanñawpaqeykipipuriq kamachiykikunawanrimanakuytahunt'aq,khuyapayakuq Diosqa.

24KamachiykiDavidtaytaymanmiprometesqaykita hunt'arqanki,simiykiwanmirimarqanki,kunanp'unchay hinataqmakiykiwanhunt'arqanki

25Chayrayku,kunanqa,IsraelpaDiosninSeñor, kamachiykiDavidtaytayprometesqaykitahunt'ay,kay hinata:“MananhukrunapasIsraelpakamachikuytiyananpi tiyananpaqqapisinqachu”,nispaChhaynapin wawaykikunaqaallintacuidakunku,qanpasñawpaqeypi purisqaykimanhinañawpaqeypipurinankupaq,nispa

26Kunantaq,IsraelpaDiosnilláy,kamachiykitaytay Davidmannisqaykisimiykicheqaqchasqakachun.

27Ichaqa,¿cheqaqtachuDioskaypachapitiyanqa?

Qhawariy,hanaqpachamantahanaqpachapasmanan hap’isunkimanchu;¿hayk'araqtaqkaywasiruwasqayqa?

28DiosniySeñorDiosníy,kamachiykiqmañakuynintapas, mañakuynintapasrespetay,kunanp'unchaykamachiykiq qapariyninta,mañakuynintapasuyarinaykipaq.

29Ñawiykikunatutap'unchaykaywasimankicharisqa kanki,maypichussutiyqakanqa,nisqaykicheqasman,chay hinapikamachiykiqkaycheqasmanmañakusqanta uyarinaykipaq,nispa

30Uyariykamachiykiq,Israelllaqtaykiqmañakuyninta, kaycheqasmanmañakuqtinku,hanaqpachapitaquyariy tiyasqaykita,uyarispataqpampachay

31Pipasrunamasinpacontranpihuchallikuspa jurachinanpaqjuramentotaruwaspa,kaywasipialtarpa ñawpaqenmanchayjuramentotaruwaspaqa

32Hanaqpachapiuyariy,hinaspakamachiykikunata juzgay,millayrunatahuchachaspa,umanmanñanninta apamunaykipaqChaninrunatachaninchaspachanin kayninmanhinaqonankupaq

33Israelllaqtaykiqancontrahuchallikusqankurayku awqaykiqñawpaqenpiatipasqakaspa,qanmankutirimuspa, sutiykitawillakuspa,mañakuspa,kaywasipirogakuqtinku

34Hanaqpachapiuyariy,Israelllaqtaykiqhuchanta pampachay,hinaspañawpaqtaytankumanqosqayki hallp'amankutichimuy

35Hanaqpachawisq'asqakaqtin,manataqparakaqtin,qan contrahuchallikusqankuraykuSichumkaylawman mañakuspankusutiykitawillakuspankuhuchankumanta kutirispankuñakarichiptikiqa

36Hanaqpachapiuyariy,hinaspapampachay serviqniykikunaq,Israelllaqtaykiqhuchanta,paykunaman allinñantayachachinaykipaq,llaqtaykimanherenciata qosqaykihallp'aykimanparachimunaykipaq

37Hallp'apiyarqaykaqtin,onqoy,rawraq,moho,langosta, urukunaimakaqtinpasawqankullaqtankupi muyuykuptinkuqa;imamuchuchiypas,imaonqoypas kaqtinpas;

38Mayqenpas,Israelllaqtaykipas,sapankarunasonqonpi ñak’ariytareqsispa,kaywasimanmakintamast’ariq,ima mañakuypas,rogakuytapasruwaspa.

39Hanaqpachapitiyanaykitauyariy,pampachay,ruway, sapankarunamanpassonqoykitareqsisqaykimanhinaqoy. (Qanlla,llaparunaqwawankunaqsonqontareqsinkichis)

40Ñawpataytanchiskunamanqowasqaykihallp'apitukuy p'unchaykawsasqankup'unchaykunapimanchakusunkichis.

41Hukwakllaqtayoqrunamantapas,payqamananIsrael llaqtaykimantachu,aswanpassutiykiraykukaru llaqtamantanhamun.

42(Hukhatunsutiykimanta,kallpasapamakiykimanta, mast'arisqamakiykimantawanuyarinqaku)

43Hanaqpachapitiyasqaykitauyariy,hinaspawak llaqtayoqrunawaqyasusqaykimanhinaruway,kaypachapi llaparunakunasutiykitayachanankupaq,Israelllaqtayki hinamanchakusunaykipaqChaynapimyachanqakukay hatarichisqaywasisutiykiwansutichasqakasqanta,nispa

44Llaqtaykiawqankuwanmaqanakuqlloqsispa maymanchuskachankichayqa,akllakusqaykillaqtata, sutiykipaqhatarichisqaywasimanwanSeñorDiosmanta mañakunqachayqa.

45Chayhinaqa,hanaqpachapiuyariymañakuyninkuta, rogakusqankutapas

46Sichusqancontrahuchallikunqaku,(manapipasmana huchallikuqkanchu),paykunawanphiñakuspaawqaman entregaspaawqaqhallp'anmanpresoapanqaku,karutapas qayllapipas,nispa.

47Chaywanpas,maymanchuspresoapasqakasqanku hallp’apiyuyaykunkuman,yuyaymankutirimunkuman, hinaspapresoapaqkunaqhallp’anpiqanmanrogakunqaku: Huchallikurqayku,manaallintataqruwarqayku,millay ruwaykunataruwarqayku;

48Chhaynataqkutimuychistukuysonqonkuwan,tukuy almankuwan,awqankuqhallp’anman,paykunanpaykunata presoaparqanku,hinaspamañakuykichistaytankuman qosqaykihallp’anman,akllasqaykillaqtata,sutiykipaq hatarichisqaywasimanwan

49Hinaptinqa,hanaqpachapitiyasqaykipi mañakusqankuta,rogakusqankutapasuyariy,hinaspa paykunaparimasqankutaallintaqaway

50Qancontrahuchallikuqllaqtaykitapampachay,llapa huchallikusqankutapas,hinaspapresoapakuqrunakunaq ñawpaqenpikhuyapayay,paykunatakhuyapayanankupaq 51Llaqtayki,herenciaykipas,fierromantahornomanta Egiptomantahorqomusqayki.

52Chayhinapinñawiykikunakicharikunqakamachiykiq rogakusqanta,Israelllaqtaykiqrogakuynintawan,llapan waqyakusqankupipaykunatauyarinaykipaq.

53SeñorDiosníy,Egiptosuyumantañawpaq taytanchiskunatahorqomushaqtiykin,kaypachapillapa runakunamantat'aqarqanki,herenciaykikananpaq

54SalomonqaSeñorDiosmantamañakuyta,mañakuyta tukuspataq,SeñorDiospaaltarninmantahatarirqan,hanaq pachamanmakintamast'arispaqonqoriykukuspa.

55HinaqtinmiJesusqasayarispallapaIsraelrunakunata samincharqan

56SaminchasqakachunIsraelllaqtantatukuy prometesqanmanhinasamayqoqSeñorDiosqa,manan huksimillapastukukurqanchukamachinMoisespa prometesqanqa

57DiosninchisSeñorDiosqañoqaykuwankachun, imaynanñawpataytanchiskunawanpaskarqanhinata,ama saqewaykuchu,amataqsaqewaykuchu

58Paymansonqonchistak’umuykachinanpaq,tukuy ñanninkunapipurinanchispaq,ñawpaqtaytanchiskunaman kamachisqankamachikuyninkunata,kamachikuyninkunata, taripayninkunatawanhunt’ananchispaq.

59SeñorDiospañawpaqenpirogakusqaysimiykuna,tuta p'unchayDiosninchisSeñorDiospaqayllanpikachun, kamachinpa,Israelllaqtanpahuchantatukuytiempo waqaychananpaq.

60Chayhinapinkaypachapillaparunakunayachanqaku SeñorDiosqaDioskasqanta,manataqhukrunakasqanta 61DiosninchisSeñorDioswansonqoykichisqahunt'asqa kachun,kamachikuyninkunatahunt'anaykipaq, kamachikuyninkunatahunt'anaykipaqpas,kunanp'unchay hina

62HinaqtinmireyqallapaIsraelrunakunawanSeñor Diospañawpaqenpisacrificiotahaywarirqanku.

63Salomonqaiskaychunkaiskayniyoqwaranqa torokunata,pachakiskaychunkawaranqa ovejakunatawanmiSeñorDiosmanhaywarirqan.Chaymi reyqallapallanIsraelrunakunawanTaytaDiospawasinta sapaqcharqaku

64Chayp'unchaymireyqaSeñorDiospawasinpa ñawpaqenpikaqpatiochawpintach'uyancharqan,chaypi ruphachinasacrificiokunata,mikhunasacrificiokunata, thakkawsaysacrificiokunaqwirantapashaywarqan,Señor Diospañawpaqenpikaqbroncemantaaltarpisilla kasqanrayku,ruphachinasacrificiokunata,mikhuna sacrificiokunata,thakkaypisacrificiosacrificiokunatapas chaskinanpaq

65ChaytiempopinSalomonqaqanchisp'unchayqanchis p'unchay,chunkatawayoqp'unchay,Hamatllaqtamanta Egiptomayukamahatunhuñunakuytaruwarqanku

66Pusaqkaqp'unchaypitaqrunakunatakacharqan, reytataqsamincharqanku,hinaspankarpankumanrirqanku kusisqakusisqasonqonkuwan,SeñorDiospakamachin Davidpaq,llaqtanIsraelpaqwantukuyallinruwasqanmanta

9RAKI

1SalomonqaTaytaDiospawasinta,reypawasintapas, Salomonpatukuymunasqanmanhinaruwaytatukuruspan 2ChaymiSeñorDiosqaiskaykaqkutipiSalomonman rikhurimurqan,imaynanGabaónllaqtapirikhurirqanhinata. 3SeñorDiostaqpaytanirqan:–Ñoqaqauyarirqanin ñawpaqeypimañakusqaykita,mañakusqaykitapas,kay wasiruwasqaykitanch'uyancharqani,sutiytawiñaypaq churanaypaqÑawiypassonqoypaschaypiwiñaypaqmi kanqa.

4QanpastaytaykiDavidhinañawpaqeypipurinkiman, hunt'asqasonqowan,chaninsonqowanima,tukuy kamachisqaytahunt'anaykipaq,kamachikuyniykunata, kamachikuyniykunatahunt'awaqchischayqa.

5HinaqtinmiIsraelnacionmangobiernoykiqkamachikuy tiyanantawiñaypaqtakyachisaq,imaynantaytayki Davidmanprometesqaymanhina:“Israelpakamachikuy tiyananpiqamananhukrunapaspisinqachu”,nispa 6Qankunaotaqwawaykichispasmanaqatikuwaqchischu, manataqkamachikuyniykunata,kamachikuyniykunatapas kasukunkichischu,aswanpasrispahukdioskunata yupaychaspayupaychankichischayqa.

7ChaypachanIsraelrunakunataqosqayhallp'amanta ch'usaqyachisaqsutiyraykuch'uyanchasqaywasitapas,

rikusqaymantawikch'upusaq;Israelnacionqallapa runakunaqrimayninmikanqa.

8Alto-altowasipiqa,lliwchaynintapasaqkunaqa admirakuspanqaparinqaku.Hinaspanninqaku: “¿ImanaqtintaqSeñorDioskayhallp'atapaskaywasitapas chhaynataruwaran?”,nispa

9Paykunankutichinqaku:“Egiptosuyumantañawpaq taytankutahorqomuqSeñorDiosninkutasaqespa,huk dioskunatahap’ispayupaychaspa,yupaychaspa,paykunata yupaychaspaima,chayraykunSeñorDiosqakaytukuy manaallinkunatapaykunamanapamurqan”,nispa 10IskaychunkawatatukukuqtinmiSalomonqaiskay wasikunata,SeñorDiospawasinta,reypawasintawan hatarichipurqan

11(TirollaqtapireyHiramqatukuymunasqanmanhinan Salomonmancedrosach'akunata,abetosach'akunata, qoritapasqorqan)

12HiramtaqTirollaqtamantalloqsimurqanSalomonpa qosqanllaqtakunataqhawaq.Manataqmipayta kusichirqankuchu

13HinaqtinmiJesusqaniran:–Wawqey,¿ima llaqtakunatataqqowarqanki?HinaspankunankamaCabul hallp'anispasuticharqan

14Hiramtaqreymanapachimurqansoqtachunkatalento qorita.

15KaymireySalomonpacobrasqanqolqetaSeñorDiospa wasinta,wasinta,Milollaqtata,Jerusalénllaqtaqperqanta, Hazorllaqtata,Meguidollaqtata,Gezerllaqtatawan hatarichinankupaq

16EgiptonacionmantareyFaraonmirispaGezerllaqtata hap’ispaninawanruphachirqan,hinaspanchayllaqtapi tiyaqCanaánrunakunatawañuchispaSalomonpaesposan ususinmanregalotaqorqan

17SalomonqaGezerllaqtata,Bethorónllaqtatawan sayarichirqan

18Ch'inneqpiBaalat,Tadmorrunakunapiwan

19Salomonpallapawaqaychasqallaqtakuna, carretankunapaqllaqtakuna,caballopisillakuqkunapaq llaqtakuna,Jerusalénllaqtapi,Líbanollaqtapi, kamachikusqanhallp'akunapipasSalomonpahatarichiy munasqanllaqtakunatawan

20Israelpamirayninmantamanakaqamorrunakunamanta, hetrunakunamanta,ferezrunakunamanta,hev runakunamanta,jebuseokunamantawanpuchuq runakunapas

21Israelpamirayninkunapasmanach'usaqyachiytaatiq mirayninkunata,kunankamapasesclavokanankupaq impuestotapagarqan.

22Israelpamirayninkunamantanichaqamana kamachimanchuSalomonqachurarqan,aswanpas awqaqkuna,kamachinkuna,umallinkuna,carretankunapi kamachiqkuna,caballopisillakuqkunapaskarqanku.

23PaykunankarankuSalomonpallank’aynintaqhawaq oficialkunaqumallinkuna,phisqapachakphisqachunka

24FaraonpaususinmiichaqaDavidpallaqtanmanta Salomonpawasinmanrirqan,chaymantataqMilollaqtata hatarichirqan.

25WatapikinsakutitanSalomonqaSeñorDiospaq hatarichisqanaltarpiruphachinasacrificiokunata,thak kawsaysacrificiokunatawanhaywarqan,SeñorDiospa ñawpaqenpikaqaltarpitaqinciensotaruphachirqan Chaymiwasitatukururqa

26ReySalomonqaEdomhallp'apiPukalamar-qocha patapiElotlamar-qochaqEziongeberllaqtapinbarcokunata churarqan

27HiramtaqSalomonpakamachinkunawankuskalamar qochatayachaqbarcopisoldadonkunatakacharqan.

28Ofirllaqtamanchayaspataqtawapachakiskaychunka talentoqoritaapamuspareySalomonmanaparqanku

10RAKI

1SalomonpasutinmantaSalomonpaallinreqsisqa kasqantauyarispanmi,Salomonpareinanqasinchita tapuspapruebananpaqhamurqan.

2ChaymipayqaJerusalénllaqtamanrirqan,q'apayniyoq q'apayniyoqcamellokunawan,askhaqorita,ancha chaniyoqrumikunatawanapaspa,Salomonman chayaspataqsonqonpitukuyimamantawillakurqan

3Salomonqatukuytapusqankunatanwillaran,mananima pakasqapasreypamanawillasqanqakarqanchu.

4Salomonpatukuyyachayninkunata,wasichakusqan wasitapasrikuspa,Sabáreinaqa

5Mesanpimikhunata,kamachinkunaqtiyasqanta, ministronkunaqyanapayninta,p'achankuta,copa apaqninkunata,SeñorDiospawasinmanwichayman wichaytapas.manañanespiritupaspaypiqakarqanñachu.

6Hinaqtinmireytaniran:–Cheqaqtapuninkayhallp'aypi uyarirqaniruwasqaykikunamantayachayniyoq kasqaykimantawan,nispa.

7Ichaqamananchaysimikunataqacreerqanichu, hamunaykama,ñawiykunarikunankama

8Kusisamiyoqmikankurunaykikuna,kusisqataqmikanku kaykamachiykikuna,paykunansapakutillañawpaqeykipi sayashanku,yachayniykitapasuyarinku

9SaminchasqakachunDiosniykiSeñorDiosta,paymi qanwankusikurqanIsraelpakamachikuytiyananpi tiyachisurqanki,SeñorDiosqaIsraelllaqtatawiñaypaq munakusqanraykunreymanchurarqasunki,juzgaspa chanintaruwanaykipaq

10Reymanqorqanpachakiskaychunkatalentoqorita, anchaaskhaq'apayniyoqq'apaykunatapas,anchachaniyoq rumikunatapas

11OfirllaqtamantaqoritaapamuqHirampalamarqochankunapasaskhaalmugsach'akunata,anchachaniyoq rumikunatawanapamurqanku

12Chayalmugsach'akunamantanreyqaSeñorDiospa wasinpaq,reypawasinpaqpaspilarkunataruwarqan, takiqkunapaqarpakunata,salteriokunatapas

13ReySalomonqaSebareinamantukuyima mañakusqantaqorqan,Salomonpareypaqosqantawan Chaymipayqakutirispallaqtanmanrirqan, kamachinkunawankuska

14HukwatallapinSalomonmanchayamuqqoriqasoqta pachaksoqtachunkasoqtayoqkiloqorikarqan

15Chaymantapasnegociantekunamanta,q'apay vendeqkunamanta,Arabiasuyupillapareykunamanta, suyukamachikuqkunamantawan

16ReySalomontaqiskaypachakk'aspikunatak'utusqa qorimantaruwarqan,soqtapachaksicloqoritaqhuk llanthumanrirqan

17Hinaspankinsapachakescudokunatak'utusqa qorimantaruwarqankinsakiloqorihukescudoman haykurqan,reytaqLíbanosach'a-sach'awasimanchurarqan

18Reytaqmarfilmantahatuntiyanataruwaspa,aswanallin qoriwanqataykuran.

19Chaytronoqasoqtagradasniyoqmikasqa,tronopa hawantaqqhepanpimuyu,tiyananpaladonpitaqiskay leonkunasayashasqa.

20Chunkaiskayniyoqleonkunansayasharqankuhuk ladomantahukladomantawansoqtagradaspi

21ReySalomonpallapatomananvasokunaqaqorimantan karqan,Líbanosach'a-sach'awasiqllapavasonkunapas ch'uyaqorimantankarqanmananmayqenpas qolqemantachukarqan,Salomonpatiemponpiqamanan imamantapasyupasqachukarqan

22Reyqalamar-qochapiHirampalamar-qochanwankuska Tarsisnacionmantalamar-qochayoqbarcoyoqmikapurqan, kinsawatamantahukkutinmiTarsisllaqtamantahamurqan qorita,qolqeta,marfilta,monokunata,pavorealkunatawan.

23ChaymireySalomonqakaypachapillapareykunata atiparqanqhapaqkayninpiyachayniyoqkayninpipas

24LliwkaypachapirunakunanSalomontamaskharqanku Diospasonqonmanchurasqanyachaynintauyarinankupaq

25Sapakamataqmisapawataqollqemantaruwasqa vasokunata,qorimantaruwasqap’achakunata, p’achakunata,armadurakunata,q’apayq’apaykunatapas, caballokunata,mulakunataima,sapawatataapamuqku

26Salomonqacarretakunata,caballopisillakuqkunatawan huñurqan,waranqatawapachakcarretakunata,chunka iskayniyoqwaranqacaballopisillakuqkunatawanhuñurqan

27ReytaqJerusalenllaqtapiqolqetarumikunatahina ruwarqan,cedrosach'akunatataqwayq'opisicomor sach'akunahinaaskhataruwarqan

28SalomonqaEgiptomantacaballokunata,linomanta q'aytutawanapamurqan

29Egiptonacionmantanhukcarretalloqsimurqansoqta pachaksicloqolqepaq,hukcaballotaqpachakphisqa chunkaqolqepaq

11RAKI

1ReySalomonmiichaqaaskhamanareqsisqa warmikunatamunakurqan,Faraonpaususinwankuska, Moabrunakuna,Amónrunakuna,Edomrunakuna,Sidon runakuna,Hetrunakunapas

2SeñorDiospaIsraelpamirayninkunamannisqan suyukunamanta:Amapaykunamanhaykunkichischu, amataqpaykunapashaykusunkichischu,paykunan sonqoykichistadiosninkutat'aqanqaku,Salomonqa munakuywanmikaykunatak'askarapurqan

3Paypaqanchispachakwarminkuna,princesakuna,kinsa pachakconcubinakunayoqmikarqan,warminkunan sonqontat'aqarqanku

4Salomonmachuyaqtinmiwarminkunahukdioskunaman sonqontat'aqakurqanku,manataqmitaytanDavidpasonqon hinachuDiosninSeñorwansonqonhunt'akurqan

5SalomonqaSidonrunakunaqdiosanAstoretta,Amón runakunaqmillaymillaymillaymillaydiosninMilcompa qhepantarirqan

6SalomonqaSeñorDiospañawpaqenpinmanaallinta ruwarqan,manataqmitaytanDavidhinachuSeñorDiospa qhepantarirqan

7ChaymantataqSalomonqaJerusalénorqopiMoab nacionpamillaymillaymillaymillaymillaymillayllaqtan

Quemospaq,Amónrunakunaqmillaymillaymillayorqo Molecpaqwanaltopampatasayarichirqan.

8Chhaynallatataqmidiosninkumaninciensotaruphachispa sacrificiotahaywaqllapawakllaqtayoq warminkunapaqpas.

9SeñorDiosqaSalomonwanmiphiñakurqan,iskaykutita rikhurimuqIsraelpaDiosninSeñorDiosmantasonqon t'aqakusqanrayku.

10HinaspanJesustakamachirqanamahukdioskunaq qhepantarinanpaq,ichaqamananSeñorDiospa kamachisqantahunt'arqanchu

11ChayraykunSeñorDiosqaSalomontanirqan:–Qanmantakayhinaruwasqakasqaykirayku,kamachisqay rimanakuyniyta,kamachikuyniykunatapasmana hunt'asqaykirayku,qhapaqsuyutallik'ispakamachiykiman qosaq,nispa.

12P'unchayniykikunapiñamanantaytaykiDavidrayku chaytaruwasaqchu,aswanpaschuriykiqmakinmantan llik'isaq.

13Ichaqamananllapagobiernotallik'isaqchuAswanpas hukayllullatachuriykimanqosaqkamachiyDavidrayku, akllasqayJerusalénllaqtaraykuwan,nispa.

14SeñorDiosmiSalomonpacontranpihatarichirqanEdom llaqtayoqHadadta

15DavidEdomllaqtapikashaqtinmi,soldadokunaq umallinJoabpasEdomllaqtapillapaqharikunata p’ampananpaqrirqan

16JoabqasoqtakillanIsraelrunakunawanqhepakurqan, Edomllaqtapillapaqharikunatawañuchinankama

17HadadtaqtaytanpakamachinkunamantawakinEdom runakunawanEgiptomanrinankupaqayqekurqanku. Hadadqahuch’uywawallaraqkashaspan

18MadiánllaqtamantahatarispataqParánllaqtaman chayarqanku,hinaspanParanllaqtamantarunakunata pusaspaEgiptollaqtamanchayarqanku,Egiptorey FaraonpaqayllanmanChaymiwasitaqorqan,mikhunata churaspa,hallp'atapasqorqan.

19HadadtaqFaraonpaallinqhawarisqankapurqan,chaymi reinaTapenespapananwarminpapanantacasarakunanpaq qorqan.

20TapenespapananmichurinGenubattawachakurqan, paytanTapenesqaFaraonpawasinpiñuñumanta wikch'upurqan.

21HadadtaqEgiptopiDavidñawpataytankunawan wañupusqantauyarispa,soldadokunaqumallinJoab wañupusqanmantawan,Faraontanirqan:–Riway, llaqtaymanrinaypaq,nispa

22HinaqtinmiFaraonqapaytanirqan:–¿Imataq pisichiwarqanki,llaqtaykimanriytamunaspayki?Paytaq kutichirqan:–Mananimatapas,ichaqasaqerpariwaychu, nispa

23HinanDiosqahukawqantapashatarichirqan,payqa EliadaqchurinRezonmikarqan,payqaZoballaqtapirey Hadadezermantaayqekurqan

24HinaqtinmiJesusqarunakunatahuñuruspahuk soldadokunaqumallinkapurqan,chaymiDavidqaZoba llaqtapirunakunatawañuchirqan.

25Salomonpatukuyp'unchawninkunapinIsraelpaawqan karqan,Hadadpamanaallinruwasqanmantapas,Israelta millakuspanSiriasuyupikamachikurqan.

26NabatpachurinJeroboam,ZeredallaqtamantaEfrata llaqtayoq,Salomonpakamachin,mamanpasutinmikarqan Zerua,viudawarmi,reypacontranpimakintahoqarirqan

27Chaymireypacontranpimakintahoqarirqan: SalomonmiMilollaqtatasayarichirqan,taytanDavidpa p'akisqankunatataqallicharqan

28Jeroboamrunaqakallpasapakallpasaparunankaran, Salomonqachaywaynatallank’aqkasqantarikuspaJosepa mirayninkunapikamachikuqtachuraran

29JeroboamJerusalénllaqtamantalloqsishaqtinmi,Silon llaqtayoqprofetaAhiasñanpitarirqanmosoq p’achawantaqp’achasqakasqa;Hinaniskayninku sapallankuchakrapikasharqanku.

30HinanAhiasqap'achayoqmosoqp'achatahap'ispa chunkaiskayniyoqmanllik'irqan

31PaytaqJeroboamtanirqan:–Chunkat'aqat'aqatahap'iy, IsraelpaDiosninSeñorDiosminin:Salomonpasuyunta llik'irqosaq,chunkaayllukunatataqqosqayki

32(IchaqakamachiyDavidrayku,Jerusalénllaqtaraykun hukayllullakanqa,Israelpallapaayllunkunamanta akllasqayllaqta)

33Saynatasaqerparispanku,Sidonrunakunaqdiosninta Astoretta,MoabrunakunaqdiosninQuemosta,Amón runakunaqdiosninMilcomtawanyupaychaspanku, manataqmiñanniypipurirqankuchu,ñawpaqeypiallin kaqtaruwanankupaq,kamachikuyniykunata, kamachikuyniykunatahunt’anankupaq,taytanDavidhina 34Ichaqamananllapanqhapaqsuyuntapaypa makinmantachuqechusaq,aswanpaskamachikusqay Davidraykunkamachikusaq,kamachikuyniykunata kamachikuyniykunatahunt'asqanrayku.

35Ñoqanichaqachurinpamakinmantareinotaqechusaq, hinaspanchunkaayllukunataqosqayki,nispa

36Churinmanmihukayllutaqosaq,kamachiyDavid Jerusalénllaqtapi,sutiytachuranaypaqakllasqayllaqtata ñawpaqeypik'anchaytahap'inanpaq

37Ñoqaqahap'isqaykin,almaykiqmunasqanmanhinataq kamachikunki,Israelpitaqreykanki

38Llapakamachisqaytauyarinki,ñanniykunapipurinki, ñawpaqeypichaninkaqtataqruwanki, kamachikuyniykunata kamachikuyniykunata hunt’anaykipaq,kamachiyDavidhina;Davidpaq hatarichisqaymanhinaqanwankaspaymiIsraelllaqtata qosqayki,nispa

39ChayraykunDavidpamiraynintañak’arichisaq,ichaqa mananwiñaypaqchu.

40ChaymiSalomonqaJeroboamtawañuchiytamunaran JeroboamtaqsayarispaEgiptomanayqekurqanEgiptorey Sisacman,SalomonwañunankamataqEgiptopikasharqan

41Salomonpawakinwillakuyninkunapas,tukuyima ruwasqanpas,yachayninpas,¿manachuSalomonpa ruwasqanqelqapiqelqasqakashan?

42SalomonJerusalénllaqtapillapaIsraelnacionta kamachikusqantiempoqatawachunkawatañankarqan

43Salomonqañawpaqtaytankunawanmiwañupurqan, hinaspantaytanDavidpallaqtanpip'ampasqakarqan, payparantinpitaqchurinRoboamkamachikurqan.

12RAKI

1RoboamtaqSiquemllaqtamanripurqan,llapaIsrael runakunaSiquemllaqtamanreychuranankupaq hamusqankurayku.

2EgiptonacionpiraqkashaqNabatpachurinJeroboam chaytauyarispanreySalomonpañawpaqenmanta ayqekusqanrayku,JeroboamtaqEgiptopitiyaran.

3ChaymikachamuspawaqyamurqankuHinanJeroboam IsraelllaqtantinrunakunawanhamuspaRehoboamta rimapayarqanku

4Taytaykiqayugoykutansinchitallakichirqan,kunanqa taytaykiqllank'ayninta,llasayugochurawasqanchistapas aswank'ancharichiy,hinanñoqaykuqaservisqaykiku

5HinaqtinmiJesusqapaykunatanirqan:–Kimsa p'unchaytaraqripuychis,chaymantataqkutimuychis,nispa. Hinanrunakunaqaripurqanku

6ReyRoboamtaqtaytanSalomonpañawpaqenpisayashaq machurunakunawanrimanakurqan:–¿Imaynatataq yuyaychankichiskayrunakunatakutichinaypaq?

7Hinaqtinmipaykunaqaniranku:–Sichuskunanp'unchay kayrunakunaqkamachinkaspapaykunataservinki, kutichispaallinsimikunatarimankichayqa,wiñaypaqmi kamachiykikanqaku,nispa

8HinaqtinmiJesusqayuyaqrunakunaqyuyaychasqanta saqepuspa,paywankuskawiñasqawaynakunawan, ñawpaqenpisayashaqwaynakunawanpasrimanakurqan

9HinaqtinmiJesusqapaykunataniran:¿Imatataq yuyaychankichiskayrunakunatakutichinanchispaq, paykunanniwarqanku:“Taytaykiqchurawasqanchis yugotaaswanpisiyachiwaychis?”,nispa.

10Hinaqtinmipaywankuskawiñaqwaynakunapayta nirqanku:–Kayhinatanrimanki:Taytaykiyugoykuta llasaykuchirqan,qanmiichaqaaswank'ancharichiwayku, nispakaynataninki:Dedoyqataytaypawasanmantaaswan rakhuraqmikanqa,nispa

11Kunantaqtaytayllasayugowanq'epichisurqankichis chaypas,yugoykichismanmiyapasqayki,taytaymilaq'awan muchuchisunkichis,ñoqanichaqaalacránwan muchuchisqaykichis.

12ChaymiJeroboamllaparunakunawankinsap'unchaypi Rehoboammanhamurqanku,reypanisqanmanhina, nispanku:“Kimsap'unchaymantakutimuychis”,nispa.

13Hinaqtinmireyqarunakunatak’araktakutichispa, machurunakunaqyuyaychasqankutasaqepurqan

14Waynakunaqyuyaychasqanmanhinataqpaykunata nirqan:–Taytaymiyugoykichistallasaykuchirqan,ñoqataq yugoykichismanyapasaq,taytaypaslaq'awanmi muchuchisunkichis,ñoqanichaqaalacránkunawan muchuchisqaykichis,nispa

15Chayraykunreyqarunakunatamanauyarirqanchu; TaytaDiosmiSilonllaqtayoqAhiaswanNabatpachurin Jeroboammanrimasqantahunt'ananpaq

16HinaqtinmiIsraelrunakunareypamanakasusqanta rikuspa,reymantapuranku:–¿ImapartenDavidpi kapuwanchis?ManataqmiIsaipachurinpiherenciata chaskiykuchu,Israel,carpaykikunaman,kunanqaDavid, wasiykitaqawaykuyChaymiIsraelrunakunaqa karpankumanripurqanku

17JudállaqtakunapitiyaqIsraelrunakunanichaqa Roboamreykapurqan

18HinaqtinmireyRoboamkacharanAdoramta,paymi impuestopaganapaqencargakuq.HinanllapaIsrael runakunarumiwanch'aqespankuwañupurqan ChayraykumreyRoboamqacarretanmanseqarurqa Jerusalénllaqtamanayqinanpaq.

19ChaymiIsraelrunakunaqaDavidpamiraynincontra kunankamahatarirqanku

20LlapanIsraelrunakunaJeroboamkutimusqanta uyarispanku,huñunasqarunakunamanwaqyachimuspanku, Israelnacionpareyninmanchuranankupaq

21RehoboamJerusalénllaqtamanchayaqtintaq,Judá familiantinBenjamíntrïburunakunatahuñurqanpachak soqtachunkawaranqaakllasqarunakunata,paykunan maqanakurqankuIsraelrunakunawanmaqanakunankupaq

22DiospasiminmiichaqaDiosparunanSemaiasman hamurqan.

23JudásuyupireySalomonpachurinRoboamta,llapan Judáayllurunakunaman,Benjamínrunakunaman, hinallataqpuchuqrunakunamanpasniy.

24SeñorDiosminin:Amanrispaykichischu,amataq IsraelpawawqeykichiskunawanmaqanakunkichischuKay imapasnoqamantahamun,nispa.ChaymiSeñorDiospa simintauyarispanku,SeñorDiospanisqanmanhina ripunankupaqkutipurqanku

25JeroboamtaqEfraínorqopiSiquemllaqtata sayarichirqan,chaypitaqtiyaranChaymantalloqsispan Penuelllaqtatahatarichirqan

26Jeroboamtaqsonqonpinirqan:–KunanqaDavidpa mirayninmanmikutipunqa

27SichuskayrunakunaJerusalénllaqtapiSeñorDiospa wasinmansacrificiotahaywariqrinqakuchayqa,kay runakunaqsonqonkutiripunqapatronninman,Judárey Roboamman,hinaspanwañuchiwanqaku,hinaspanJudá reyRoboammankutipunqaku.

28Hinaqtinmireyqarimanakuspaqorimantaiskay torillokunataruwaspa,paykunatanirqan:–Jerusalén llaqtamanriyqallumpayraqmi.

29HuknintataqBetelmanchurarqan,huknintataqDan llaqtamanchurarqan

30Chaymihuchamantukupurqan,runakunaqahukpa ñawpaqentanyupaychaqrirqankuDanllaqtakama

31Paymialtocheqaskunatawasitaruwarqan,manaLevíq mirayninmantakaqrunakunatataqsacerdotekunata churarqan

32Jeroboamtaqpusaqkaqkillapichunkaphisqayoq p’unchaypiJudánacionpifiestamanrikch’akuqfiestata churarqan,hinaspanaltarpatapiofrendatahaywarqan ChaynatamBetelpirurarqatorillokunamansacrificiota haywaspan,Betelpimchurarqarurasqanalto-alto pampakunapisacerdotekunata

33ChaymiBetelpiruwasqaaltarpiofrendatahaywarirqan pusaqkaqkillapachunkaphisqayoqp’unchayninpi, sonqonmantayuyaykusqankillapiIsraelpa mirayninkunapaqfiestataruwaspaaltarpatapiofrendata churaspainciensotaruphachirqan

13RAKI

1SeñorDiospasiminwanJudásuyumantahukrunaBetel llaqtamanhamurqan,Jeroboamtaqaltarqayllapiinciensota ruphachinanpaqsayasharqan

2SeñorDiospasiminwanmialtarpacontranpiqaparispa nirqan:–Altar,altar,kaytanninSeñorDiosqa!Qhawariy, Davidpamirayninmantahukwawanacenqa,Josíassutiyuq Qanmanmiofrecesunkialtocheqaskunapiincienso ruphachiqsacerdotekunata,runakunaqtullunkunatapas ruphachisunki,nispa

3Chayp'unchaymiJesusqahukseñaltaqorqan:–Kay señalmiSeñorDiospanisqanqa.Qhawariy,altarqallik'isqa kanqa,chaypikaqusphataqhich'aykusqakanqa

4ReyJeroboamtaqBetelpialtarpacontranpiqapariq Diosparunaqnisqantauyarispa,altarmantamakinta haywarispanirqan:–Hap’iychis,nispaHinanmakinta haywarisqanqach'akipurqan,chaymimanañapayman aysaytaatirqanchu

5Altarpasllik'ikurqan,usphataqaltarmanta hich'aykukurqan,SeñorDiospasiminwanDiosparunaq señalninmanhina

6HinaqtinmireyqaDiosparunantanirqan:–Diosniykichis SeñorDiostamañapuway,makiywakmanta kutichipuwananpaq,nispaHinanDiosparunaqaSeñor Diostamañakurqan,hinanreypamakintakutichipurqan, ñawpaqpihinañataqkapurqan.

7HinaqtinmireyqaDiosparunantanirqan:–Wasiyman kutimuy,hinaspasamariy,ñoqataqhukpremiotaqosqayki, nispa.

8Diosparunantaqreytanirqan:–Kuskanwasiykita qowankichayqa,mananqanwanqahaykusaqchu,manan t'antatamikhusaqchunitaqunutapasukyasaqchu.

9SeñorDiospanisqanmanhinankamachiwarqan:Ama t'antatamikhuychu,nitaqunutaukyaychu,amataq hamusqaykiñannintakutirimuychu,nispa.

10ChaymihukñannintarispaBetelmanchayamusqan ñannintamanakutirqanchu

11Betelllaqtapinhukmachuprofetatiyasharqan.Hinan churinkunahamuspawillarqankuDiosparunanchay p'unchayBetelpillaparuwasqankunata,reymanrimasqan simikunatataqtaytankumanwillarqanku.

12Taytankutaqpaykunatanirqan:–¿Imañannintataq rirqan?ChurinkunamqawarqakuJudállaqtamantahamuq Diosparunanmaymanrisqanta.

13Hinanchurinkunatanirqan:Asnotasillaykuway,nispa Chaymiasnotasillaykuspanku,chayasnoman sillaykuspanku.

14HinaspanDiosparunantaqhepantarispaencinasach'a uranpitiyashaqtatarirqan,hinaspannirqan:–¿QanchuJudá suyumantahamuqDiosparunankanki?Paytaqnirqan:–Ñoqankani,nispa

15HinaqtinmiJesusqapaytanirqan:–Wasiymankutimuy, hinaspat'antatamikhuy,nispa

16HinaqtinmiJesusqanirqan:–Mananqanwankuska kutiymanchu,nitaqqanwanqahaykusaqchu,manankay cheqaspiqat'antatamikhusaqchunitaqunutaukyasaqchu.

17SeñorDiospanisqanmanhinanniwarqan:“Amataqmi chaypiqat'antatamikhunkichunitaqunutapasukyankichu, nitaqkutirinkichuhamusqaykiñannintarinaykipaqpas”, nispa

18Paytanirqan:–Ñoqapasqanhinaprofetakani.Hinan hukangelqaSeñorDiospasiminwanrimapayawarqan:–Wasiykimankutichimuy,t'antatamikhunanpaq,unuta ukyananpaqpas,nispa.Ichaqallullakuranmi.

19ChaymiJesusqapaywankuskakutispawasinpit'antata mikhurqan,unutataqukyarqan

20MesapitiyashaqtinkunSeñorDiospasimin chayamurqankutichimuqprofetaman.

21HinaspanJudállaqtamantahamuqDiosparunanta waqyakurqan:–SeñorDiosminin:SeñorDiospasiminta manakasukuspa,DiosniykiSeñorDiospakamachisqanta manahunt'asqaykirayku

22Kutimuspataq,chaycheqaspit'antatamikhurqan, unutapasukyarqan,chaymantanSeñorDiosnisurqanki: Amat'antatamikhuychu,amataqunutaukyaychu,nispa ayaykiqamananñawpataytaykikunaqaya p'ampananmanqahamunqachu

23T'antamikhuspa,ukyaspaima,asnotasillaykusqa, kutichimusqanprofetapaq.

24Ripuqtintaq,hukleónñanpitupaspawañuchirqan, ayantataqñanmanwikch'uykurqanku,asnotaqladonpi sayasharqan,leonpasayaqayllapisayasharqan.

25Hinaqtinmirunakunachaynintapasashaspanku,ñanman wikch’usqaayata,ayaqayllapisayashaqtaleontawan rikurqanku.

26Ñanmantakutichimuqprofetataqchaytauyarispanirqan: –DiosparunanSeñorDiospasimintamanakasukuq, chayraykunSeñorDiosqapaytallik'iqleonman entregarqan,wañuchiqtaq,SeñorDiospanisqanmanhina, nispa

27Hinanchurinkunatanirqan:Asnotasillaykuway,nispa. Hinaspansillaykurqanku

28HinaqtinmiJesusqarispaayantañanpiwikch’usqata tarirqan,asnotapasleontapasayaqladonpisayashaqta.

29ChaymiprofetaqaDiosparunaqayantahoqarispa asnomanchuraspakutichimurqan,hinanmachuprofetaqa llaqtamanhamurqanllakikuspap'ampananpaq.

30Paypaayantaayap'ampanamanchurarqanHinaspan llakikurqanku:¡Ay,wawqey!

31P'ampasqanqhepatataqchurinkunatanirqan:–Wañuqtiyqa,Diosparunap'ampasqaayap'ampananpi p'ampaykuwaychis,nispatulluykunatatullunpawaqtanpi churay.

32Betelpialtarpacontranpi,Samariallaqtakunapikaq altarpacontranpiwanSeñorDiospasiminwanqaparisqan simiqahunt'akunqapunin.

33ChayqhepatataqJeroboamqamanamillayñanninmanta kutipurqanchu,aswanpasaswanpisikaqrunakunamantan wakmantachurarqanaltocheqaskunapisacerdotekunata.

34ChaymiJeroboampamirayninpaqhuchaman tukupurqan,ch'usaqyachinanpaq,kaypachamantataq ch'usaqyachinanpaq.

14RAKI

1ChaytiempopinJeroboampachurinAbiasonqorqan

2Jeroboamtaqwarmintanirqan:–Sayarispap'achachakuy, amaJeroboampawarminkasqaykitareqsisqakanaykipaq. Silollaqtamanchayay,chaypinkashanprofetaAhias, payminiwarqankayrunakunaqreyninkanaypaq,nispa

3Chunkat'antata,k'utukunata,hukp'uyñumieltapas hap'ispapaymanriy

4JeroboampawarmintaqchaytaruwaspaSilollaqtaman rispaAhiaspawasinmanchayarqanIchaqaAhiaspasmana rikuytaatirqanchuMachuyayninraykunñawinkuna churasqakasharqan.

5SeñorDiostaqAhiastanirqan:–Jeroboampawarmin wawanpaqimatapasmañakusuqhamushanonqosqañan

kashan,kayhinatanninki:Yaykumuqtinmihukwarmiman tukupunqa,nispa.

6Ahiasqapunkupiyaykumushaqtinmichakinpa qapariynintauyarispanirqan:–Jeroboampawarmin, haykuy,nispa.¿Imanasqataqhukmanrikchakunki?Llasaq willakuykunawanmiqanmankachamusqakani,nispa

7Riy,Jeroboammanwillamuy,IsraelpaDiosninSeñor Diosminin:LlaqtaukhumantahatunchaspaymiIsrael llaqtaypikamachikuqtachurarqayki

8Davidpawasinmantaqhapaqsuyutallik'ispaqosurqanki, chaywanpasmanankamachiyDavidhinachukarqanki, paymikamachikuyniykunatahunt'arqan,tukuysonqonwan qatiwarqan,ñawpaqeypiallinkaqtaruwanaypaq.

9Aswanpasñawpaqeykipikaqkunamantaaswanmana allintanruwarqanki,qanmirispahukdioskunata,chullusqa idolokunatawanruwarqankiphiñachiwanaykipaq, qhepamantaqwikch'uwarqanki

10ChayraykunJeroboampawasinmanmanaallinkunata apamusaq,Jeroboammantataqperqamanphiñakuqta, Israelpiwisq'asqatasaqesqatawanwañuchisaq,Jeroboampa wasinmantapuchuqkunatataqqechusaq,imaynanhukruna wanutaqechunhinata,llapanchinkanankama.

11Jeroboammantallaqtapiwañuqqaalqokunan mikhunqakuChakrapiwañuqqap'isqokunanmikhunqaku, SeñorDiosmichaytanisqanrayku.

12Saynaqasayariy,wasiykimanriy,llaqtaman chakiykikunahaykuqtintaqwawaqawañupunqa

13LlapanIsraelrunakunanpaymantawaqanqaku, p'ampanqaku,Jeroboammantapayllaayap'ampanaman hamunqa,JeroboampawasinpiIsraelpaDiosninSeñor Diospaqallinkaqtatarisqanrayku.

14SeñorDiosmiIsraelsuyupaqreytahatarichinqa,paymi chayp'unchaypiJeroboampamiraynintawañuchinqa, ¿imataq?kunanpas.

15SeñorDiosmiIsraelrunakunatawaqachinqa,imaynan unupik'aspichhaphchikunhinata,Israelrunakunata saphichanqakayallinhallp'amanta,ñawpaqtaytankuman qosqanta,hinaspanmayuchimpamanch'eqechinqa,Sach'asach'akunataruwasqankurayku,SeñorDiostaphiñachispa 16IsraelnaciontansaqepunqaJeroboam huchallikusqanrayku,Israelrunakunatahuchallichiq huchallikusqanrayku

17JeroboampawarminsayarisparipuspaTirzallaqtaman chayarqan

18Paykunatap'amparqankuLlapanIsraelrunakunataq paymantawaqarqanku,SeñorDiospasimintahina, kamachinprofetaAhíaswanrimasqanmanhina

19Jeroboampawakinwillakuyninkunapas,imayna maqanakusqanmanta,imaynakamachikusqanmantapas, Israelreykunapatiemponmantawillaqlibropiqelqasqa kashan

20Jeroboamiskaychunkaiskayniyoqwatakamachikusqan p'unchaykunapinñawpaqtaytankunawanpuñurqan,churin Nadabtaqpayparantinpikamachikurqan

21SalomonpachurinRoboamtaqJudásuyupi kamachikurqanRehoboamqatawachunkahukniyoq watayoqmikasharan,Jerusalenpitaqchunkaqanchisniyoq watatakamachikurqan,chayllaqtatanSeñorDiosqaIsrael ayllukunamantaakllarqansutintachurananpaqMamanpa sutinmikarqaAmoncastaNaama.

22JudárunakunaqaSeñorDiospañawpaqenpinmana allintaruwarqanku,chaymipaykunaqaenvidiakurqanku

huchallikusqankuwan,ñawpaqtaytankuq ruwasqankumantapas.

23Paykunapaqmialtoorqokunapi,sapankaq’omersach’asach’akunapipasaltocheqaskunata,idolokunata, Arboledakunatawanhatarichirqanku.

24Chayhallp'apiqasodomitarunakunapaskallarqankun, IsraelrunakunaqñawpaqenmanSeñorDiospaqarqosqan nacionkunaqmillaymillayruwasqankutahinan ruwarqanku

25ReyRoboamphisqawatakamachikushaqtinmi,Egipto reySisacJerusalénllaqtamanrirqan

26SeñorDiospawasinpiqhapaqkaykunata,reypawasinpi kaqqhapaqkaykunatapasaparqan.llapantaraqmi qechururqa,Salomonparurasqanqoriescudokunatapas qechururqam

27ReyRoboamtaqbroncemantaescudokunataruwaspa reypawasipunkutaqhawaqguardiakunaqumalliqninman hap'irqan

28ReySeñorDiospawasinmanhaykuqtintaq,guardiakuna chaykunataapaspaguardiakunaqcuartonman kutichirqanku

29Rehoboampawakinwillakuyninkunapas,tukuy ruwasqankunapas,¿manachuJudánacionpireykunapa tiemponmantawillakuqlibropiqelqasqakashan?

30RehoboamwanJeroboamwantukuyp'unchawkunapi maqanakurqanku

31Rehoboamtaqñawpataytankunawanwañurachirqan, DavidpaLlaqtanpitaqñawpaqtaytankunawan p'amparqankuMamanpasutinmikarqaAmoncasta NaamaChurinAbiamtaqpayparantinpikamachikurqan

15RAKI

1NabatpachurinJeroboamchunkapusaqniyoqwata kamachikushaqtinmiAbiamJudásuyupikamachikurqan

2KimsawataJerusalénllaqtapikamachikuranMamanpa sutinmikarqanAbisalonpaususinMaaca.

3Taytanpatukuyhuchankunapinpurirqan,ñawpaqepi ruwasqanpi,sonqontaqmanahunt'asqachukarqanDiosnin Señorwan,taytanDavidpasonqonhina.

4DavidraykunDiosninSeñorDiosqaJerusalénllaqtapi mecherotaqorqanchurintasayarichinanpaq,Jerusalén llaqtatatakyachinanpaqwan.

5DavidqaSeñorDiospañawpaqenpiallinkaqtaruwaspa, tukuykawsasqanp'unchaykunapimanaima kamachisqantapast'aqakurqanchu,aswanpasHetruna Uriasmantarimaspallan

6RoboamwanJeroboamwanqatukuykawsasqan p’unchaykunapinmaqanakurqanku

7Abiampawakinwillakuyninkunapas,tukuy ruwasqankunapas,¿manachuJudáreykunapa tiemponmantawillaqlibropiqelqasqakashan?Hinaptinmi AbiamwanJeroboamwanguerrakarqaku

8AbiamtaqñawpataytankunawanpuñurqanDavidpa llaqtanpip'amparqanku,churinAsataqpayparantinpi kamachikurqan

9IsraelreyJeroboamiskaychunkawata kamachikushaqtinmiAsaJudásuyupikamachikurqan

10TawachunkahukniyoqwatatanJerusalénllaqtapi kamachikurqan.MamanpasutinmikarqanAbisalonpa ususinMaaca

11AsaqataytanDavidhinanSeñorDiospañawpaqenpi allinkaqtaruwarqan.

12HinaqtinmiJesusqasodomitarunakunatachay hallp'amantaqechupurqan,ñawpaqtaytankunaqllapa idolokunatataqqarqorqan.

13MamanMaakatapas,paytanreinakayninmanta qarqorqan,arboledapiidolotaruwasqanraykuAsataq taytacha-mamachatathuñichirqan,hinaspanCedrónmayu patapiruphachirqan

14Altopampakunaqamananqarqosqachukarqan, chaywanpasAsaqsonqonhunt'asqakarqanSeñorDioswan tukuyp'unchaykunapi

15Hinaspantaytanpasapaqchasqankunata, sapaqchasqankunatapas,qolqeta,qorita,vasokunatawan SeñorDiospawasinmanapamurqan

16IsraelnacionpareyninAsawanBaasawantukuy p’unchaykunanmaqanakurqanku

17IsraelnacionpareyninBaasataqJudánacionmanrispa Ramallaqtatahatarichirqan,chhaynapiJudánacionpa reyninAsamanmanapipaslloqsinanpaqnitaq haykunanpaqpas

18HinanAsaqaSeñorDiospawasinpiqhapaqkaykunapi puchuqqolqetaqoritapas,reypawasinpikaqqhapaq kaykunatawanhap'ispakamachinkunamanentregarqan,rey AsataqpaykunatakacharqanTabrimonpachurinBenhadadllaqtaman,SirianacionpareyninHezionpachurin, SiriareyDamascollaqtapi

19Ñoqawanqanwan,taytaywantaytaykiwanhuk rimanakuymikashanhamuspaIsraelpareyninBaasawan rimanakusqaykitap'akiy,ñoqamantat'aqakunanpaq,nispa 20ChaymiBen-hadadqareyAsapanisqantauyarispa, Israelnacionpallaqtankunamanejercitopacapitankunata kacharqan,hinaspanIjonllaqtata,Danllaqtata,AbelbetMacallaqtata,llapaCinerotllaqtatawanNeftalísuyuntinta muchuchirqan

21ChaytauyarispanBaasaqaRamallaqtapiwasitasaqespa Tirzallaqtapitiyaran.

22HinaqtinmireyAsalliwJudánacionpiwillaranmanan pipaskacharichisqachukarqan,chaymiRamallaqtapi rumikunata,k'aspikunatawanqechurqanku.ReyAsataq BenjamínllaqtamantaGeballaqtata,Mizpallaqtatawan sayarichirqan

23Asapatukuykawsayninmanta,tukuyatiyninpas,tukuy imaruwasqanmanta,hatarichisqanllaqtakunapas, ¿manachuJudáreykunapatiemponmantawillaqlibropi qelqasqakashan?Chaywanpasmachuyasqantiempopin chakinpionqosqakasharqan

24Asaqañawpaqtaytankunawanmiwañupurqan,taytan Davidpallaqtanpitaqñawpaqtaytankunawanp'ampasqa karqan,payparantinpitaqchurinJosafatkamachikurqan

25JeroboampachurinNadabqaJudásuyupiiskaykaqwata reyAsakamachikushaqtinmiIsraelpikamachikuyta qallarirqan,iskaywatataqIsraelsuyupikamachikurqan

26SeñorDiospañawpaqenpinmanaallintaruwarqan, taytanpañannintanpurirqan,Israelrunakunata huchallichisqanpiwan

27IsacarpamirayninAhiaspachurinBaasataqpaycontra rimanakurqanBaasataqFilistearunakunaqGibetón llaqtapiwañuchirqanNadabpasllapaIsraelrunakunapas Gibetónllaqtatamuyuykurqanku.

28JudásuyupireyAsakinsakaqwata kamachikushaqtinpasBaasamiwañuchirqan,paypa rantinpitaqkamachikurqan

29ReykashaqtinmiJeroboampallapafamiliankunata wañuchirqan.manataqmiJeroboammanqasaqerparirqachu Jeroboammanqawañurachinankama

30Jeroboamhuchallikusqanrayku,Israelrunakunata huchallichisqanrayku,IsraelpaDiosninSeñorDiosta phiñachisqanrayku

31Nadabpawakinwillakuyninkunapas,tukuy ruwasqankunapas,¿manachuIsraelreykunapa tiemponmantawillaqlibropiqelqasqakashan?

32IsraelnacionpareyninAsawanBaasawantukuy p’unchaykunanmaqanakurqanku

33JudásuyupireyAsakinsakaqwatapi kamachikushaqtinmi,AhiaspachurinBaasa,Tirzallaqtapi, iskaychunkatawayoqwatataIsraelllaqtantinpi kamachikurqan

34SeñorDiospañawpaqenpimanaallintaruwaspa Jeroboampañannintapurirqan,Israelrunakunata huchallichirqan

16RAKI

1HinanSeñorDiosqaHananipchurinJehumanBaasa contrarimarirqan

2ñut'uhallp'amantahatunchaspaymiIsraelllaqtaypi kamachikuqtachurarqayki.Jeroboampañannintan purirqanki,Israelllaqtaytataqhuchallichirqanki, huchankumantaphiñachiwanaykipaq

3Qhawariy,Baasapamirayninkunata,wasinpa mirayninkunatawanqechusaqNabatpachurinJeroboampa wasiykimanhinamwasiykitaruwachinqa

4PipasBaashallaqtamantawañuqqaalqokunan mikhunqakuPipaschakrapiwañuqqa,hanaqpacha pisqukunammikunqa,nispa

5Baasamantawakinwillakuykunapas,imaruwasqanpas, atiyniyoqkayninpas,¿manachuIsraelreykunapa tiemponmantawillaqlibropiqelqasqakashan?

6HinaqtinmiBaasaqatayta-mamanwankuska wañurachirqan,hinaspanTirzallaqtapip'amparqanku, payparantinpitaqchurinElakamachikurqan

7HananipachurinJehuprofetawanmiSeñorDiosqaBaasa contra,wasincontrapasrimarirqan,SeñorDiospa ñawpaqenpitukuymanaallinruwasqanmanta,makinpa ruwasqanwanphiñachisqanmanta,Jeroboampawasinman rikch'akuqkasqanmantawañuchisqanraykutaq

8JudásuyupiiskaychunkasoqtayoqwatareyAsa kamachikushaqtinmiBaasaqchurinElaIsraelpi kamachikurqanTirzallaqtapi,iskaywata

9HinankamachinZimri,kuskancarretankunaqcapitan, Tirzallaqtapikashaspa,Tirzallaqtapiwasinpimayordomo Arzaqwasinpimachasqaukyaspa,paycontra rimanakurqan

10HinaqtinmiZimriqa,Judásuyupiiskaychunka qanchisniyoqwatareyAsakamachikushaqtin,maqaspa wañuchirqan,payparantinpitaqkamachikurqan.

11Kamachikuytaqallaykuspanmi,trononpitiyaykuspan Baasapalliwayllunkunatawañuchirqa,manampirqaman piñakuqtapassaqirqachu,nitaqayllunkunatapasnitaq amistadninkunatapas

12ChayhinatanZimriqaBaasaqllapafamiliantathunirqan, SeñorDiospanisqanmanhina,profetaJehuwanBaasa contrarimasqanmanhina

13Baasaqllapahuchankunamanta,churinElaq huchallikusqankumantawan,Israelrunakunata huchallichisqankumantawan,IsraelpaDiosninSeñor Diostaphiñachirqankuyanqarimasqankuwan

14Elapawakinwillakuyninkunapas,tukuyima ruwasqanpas,¿manachuIsraelreykunapatiemponmanta willaqlibropiqelqasqakashan?

15JudásuyupiiskaychunkaqanchisniyoqwatareyAsa kamachikushaqtinmiZimriqaqanchisp’unchayTirza llaqtapikamachikurqan.HinanrunakunaqaFilistea runakunaqGibetónllaqtaqqayllanpicampamentota churakurqanku

16Chaymicampamentopikaqrunakunaqauyarirqanku: “Zimriqarimanakurqanmi,reytapaswañuchirqanmi, chaymillapaIsraelrunakunaqachayp'unchay campamentopiOmritaIsraelnacionpareyninman churarqanku”,nispa

17HinanOmriqaGibetónllaqtamantallapaIsrael runakunawanrirqanku,hinaspanTirzallaqtata muyuykurqanku

18Zimrillaqtahap'isqakashaqtarikuspa,reypawasinman haykuspareypawasintaninawanruphachispawañupurqan.

19SeñorDiospañawpaqenpimanaallinkunataruwaspa, Jeroboampañannintapurispa,Israelrunakunata huchallichinanpaqhuchallikusqanmantawan.

20Zimripawakinwillakuyninkuna,traicionasqanpas, ¿manachuIsraelreykunapatiemponmantawillaqlibropi qelqasqakashan?

21HinaqtinmiIsraelrunakunaqaiskaymant'aqasqa karqanku:GinatpachurinTibnitareykananpaq churanankupaq,kuskanrunakunaqqhepantarirqanku. kuskantaqOmritaqatikurqanku

22OmritaqatikuqrunakunanichaqaGinatpachurin Tibnitaqatikuqrunakunataatiparqanku.

23JudásuyupireyAsakinsachunkahukniyoqwatapi kamachikushaqtinmiOmriqachunkaiskayniyoqwata Israelpikamachikurqan,soqtawatataqTirzallaqtapi kamachikurqan

24HinaspanSemerpaSamariaorqontaiskaytalento qolqewanrantirqan,hinaspanorqopatapiwasicharqan, hinaspanchayorqoqdueñonSemerpasutinwan suticharqanSamarianispa

25OmritaqSeñorDiospañawpaqenpimanaallinkunata ruwarqan,ñawpaqpikaqkunamantapasaswanmillaytan ruwarqan.

26NabatpachurinJeroboampatukuyñannintapurispan Israelrunakunatahuchallichirqan,yanqarimasqankuwan IsraelpaDiosninSeñortaphiñachinanpaq

27Omripawakinruwasqanpas,atiyniyoqkasqanpas, ¿manachuIsraelreykunapatiemponmantawillaqlibropi qelqasqakashan?

28HinaqtinmiOmriqañawpataytankunawankuska wañurachirqan,hinaspanSamariallaqtapip’amparqanku, payparantinpitaqchurinAcabreykapurqan.

29JudásuyupikinsachunkapusaqniyoqwatareyAsa kamachikushaqtinmiOmriqchurinAcabIsraelnacionta kamachikurqan,Samariallaqtapitaqiskaychunka iskayniyoqwatataIsraelnaciontakamachirqan

30OmripachurinAcabtaqSeñorDiospañawpaqenpimana allinkunataruwarqan,ñawpaqpikaqkunamantapas.

31NabatpachurinJeroboampahuchankunapipurisqanqa manasasachukanmanhina,SidónreyEtbaalpaususin JezabeltacasarakuspanBaaltayupaychaspayupaycharqan. 32SamariallaqtapiBaalpawasinpiBaalpaqaltarta sayarichirqan

33AhabtaqhukArboletotaruwarqan.AhabqaIsraelpa DiosninSeñorDiostaphiñachinanpaqmiaswanaskhata ruwarqan,ñawpaqIsraelreykunamantapas

34PaypatiemponpinBetelpitiyaqHielJericollaqtata hatarichirqan,piwichurinAbiramllaqtapiteqsinta churarqan,sullk'achurinSegubpapunkunkunatataq sayarichirqan,SeñorDiospanisqanmanhina

17RAKI

1GalaadllaqtapitiyaqTisbllaqtayoqEliastaqAcabta nirqan:–IsraelpañawpaqenpisayashaqSeñorDiospa kawsasqanmanhinan,kaywatakunapiqamananruntupas parapaskanqachu,aswanpasrimasqaymanhinan,nispa

2HinanSeñorDiospasimintapaymanhamurqan: 3Kaymantalloqsispaintilloqsimuyladomankutispa JordánmayupatapiQueritmayupatapipakakuy 4Hinanmayumantaukyanki.Hinancuervokunata kamachirqanichaypimikhuchisunaykipaq,nispa 5ChaymipayqarispaSeñorDiospanisqanmanhina ruwarqan,JordánmayupatapiQueritmayupatapitiyaspa.

6Cuervokunaqatutamantant'antataaychataapamurqanku, ch'isiyaqtaqt'antataaychatawanHinanmayumanta ukyarqan.

7Pisitiempomantanchaywayq'och'akipurqan,chay hallp'apimanaparamusqanrayku

8HinanSeñorDiospasimintapaymanhamurqan: 9Sayariy,SidónnacionpaZarefatllaqtamanrispachaypi tiyay,chaypihukviudawarmitakamachirqani uywasunaykipaq.

10ChaymiJesusqasayarispaSareftallaqtamanripurqan Llaqtapunkumanchayaqtintaq,viudawarmiqa k'aspikunatahuñushaqta,waqyaspataqnirqan:–Amaykuway,hukmankapiunutaapamuway,ukyanaypaq, nispa

11ChaytaapananpaqrishaqtintaqJesusqawaqyamuspa nirqan:–Apamuwayhukt'antatamakiykipi,nispa

12Paytaqnirqan:–DiosniykichisSeñorDiosqamanan tortatachuhap'irqani,aswanpashukmakillaharinalla,huk p'uyñupihukchhikanaceiteta,iskayk'aspikunatan huñushani,ñoqamanhaykuspawawaypaqpas p'achachimunaypaq,mikhunanchispaqwañunanchispaq, nispa

13Eliasqataqpaytanirqan:–Amamanchakuychurispayki nisqaykimanhinaruway,ichaqañawpaqtahuktortata ruwapuway,hinaspaapamuway,chaymantataqqanpaq churiykipaqpasruwamuway,nispa

14IsraelpaDiosninTaytaDiosmikaynatanin:“Manaña harinabarropastukunqachu,manataqmitukunqachuTayta Dioskaypachamanparatakachamunankama”,nispa. 15HinaspanEliaspanisqanmanhinarispa,paypas,paypas, wasinpas,askhap'unchaykunamikhurqanku

16TaytaDiospaEliaspanisqanmanhinanharinabarropas manausurqanchu,nitaqaceiteqp'uyñupaspisiyarqanchu

17Chaykunaqhepatataq,chaywarmiqwawan,wasiq patronninonqorqan.onqosqantaqsinchitapuni,manataqmi samaypaspuchurqanchu

18HinaqtinmichaywarmiqaEliastatapuran:Diospa runan,¿imapitaqqanwantupani?¿Hamusqayta yuyarichinaykipaqchu,wawaytapaswañuchinaykipaqchu hamuwanki?

19HinaqtinmiJesusqapaytanirqan:–Wawaykitaqoway, nispaHinansinqanmantahorqospahukaltoswasiman apaspapuñunanpatamanpuñuchirqan

20HinaspanSeñorDiostaqaparispanirqan:–Diosnilláy, ¿manaallintachuaparqankiwawantawañuchispa?

21Hinaspankinsakutitawawamank'umuykuspaSeñor Diostaqaparispanirqan:–DiosniySeñorDiosníy,kay wawaqalmanyapamantapaymanhaykuchun,nispa

22SeñorDiostaqEliaspakunkantauyarirqan.Hinan wawaqalmanyapamantapaymanhaykurqan,hinan kawsarirqan

23HinanEliasqawawatahap'ispa,cuartomantawasiman uraykachispamamanmanentregarqan,Eliasqataqnirqan:–Qhawariy,wawaykiqakawsashanmi,nispa

24WarmitaqEliastanirqan:–KaywanmiyachaniDiospa runakasqaykita,simiykipiSeñorDiospasiminqa cheqaqpunikasqanta,nispa

18RAKI

1Askhap'unchaykunaqhepatataqkinsawatapiSeñor DiospasimintaEliasmanhamurqan:Riy,Ahabman willakuq,nispaHinaspankaypachamanparachimusaq, nispa.

2EliasqataqAcabwanrikuchikuqrirqanSamaria llaqtapitaqsinchiyarqaykarqan

3HinanAcabqaAbadíastawaqyachirqan,payqawasinpi kamachikuqmikarqan(ObadiasqaSeñorDiostaanchata manchakurqan

4JezabelSeñorDiospaprofetankunatawañuchiqtinmi Abdiasqapachakprofetakunatahap'ispaphisqachunkata hukmachaypipakaykurqan,hinaspant'antataunutawan mikhuchirqan).

5HinaqtinmiAcabqaAbadíastanirqan:–Rayhallp'aman, llapaunupukyukunaman,llapamayukunamanpas,ichapas pastotatarisunmancaballokunatamulakunatapas kawsachinapaq,manataqllapaanimalkunata chinkachisunmanchu,nispa

6Chaymihallp'atat'aqanakurqankuchayhallp'ata pasanankupaq,Ahabtaqsapallanhukñannintarirqan, Abadíastaqhukñannintasapallanrirqan.

7AbadíasñanpikashaqtinmiEliasqapaywantupasharqan, paytareqsispataquyantak'umuykuspanirqan:–¿Qanchu kankiwiraqochayElías?

8Paytaqkutichirqan:–Ñoqankani,riy,wiraqochaykiman niy:Qhawariy,Eliasmikaypikashan,nispa

9HinaqtinmiJesusqaniran:“¿Imatataqhuchallikurqani, kamachiykitaAcabpamakinmanentregawaspayki?

10DiosniykichisSeñorDiosqamanankanchunacionpas nitaqreinopas,maymanchusmanamaskhasunaykipaq kachamusunkichureinomanta,nacionmantawanjurarqan, manatarisusunaykipaq

11Kunantaqninki:Riy,wiraqochaykimanwillamuy: Qhawariy,Eliasmikaypikashan,nispa

12QanmantaripushaqtiymiSeñorDiospaEspiritunmana reqsisqaymanapasunki.Ahabmanwillaqhamuspaymana tarisuqtiymiwañuchiwanqa,ñoqakamachiykinichaqa waynakasqaymantapachaSeñorDiostamanchakuni.

13¿ManachuwiraqochaymanwillawarqankuSeñorDiospa profetankunataJezabelwañuchiqtin,SeñorDiospa profetankunamantapachakrunakunatahukmachaypi pakasqayta,t'antawanunuwanmikhuchisqayta?

14Kunantaqninki:Riy,wiraqochaykimanwillamuy: Qhawariy,Eliasmikaypikashan,paymiwañuchiwanqa, nispa

15Eliasqataqnirqan:–Tukuy-atiyniyoqSeñorDiospa ñawpaqenpisayashaqtiymikunanp'unchaypayman rikuchikusaq,nispa

16AbdíastaqAcabwantupananpaqrirqan,hinaspan willarqan,AhabtaqEliaswantupananpaqrirqan.

17AhabqaEliastarikuspataqpaytanirqan:–¿Israel runakunatachullakichiwaq?

18Paytaqkutichirqan:–MananIsraelrunakunata llakichirqanichuQanpas,taytaykiqwasinpas,Señor DiospakamachikuyninkunatasaqespaBaalrunakunata qatikusqaykirayku,nispa.

19KunankachamuwaychisllapaIsraelrunakunata Carmeloorqomanhuñumuychis,Baalpatawapachak phisqachunkaprofetankunata,Arboledamantatawapachak profetakunatapas,paykunanJezabelpamesanpi mikhushanku

20ChaymiAcabqallapaIsraelrunakunamankacharqan, hinaspanprofetakunatahuñurqanCarmeloorqoman

21HinanEliasqallaparunakunamanasuykuspatapuran:

¿Hayk'aqkamataqiskayyuyaypisayashankichis?Tayta DiosDioskaqtinqapaytaqatikuy,Baalkaqtinqaqatikuy Hinaqtinmirunakunaqamanahuksimillatapas kutichirqankuchu.

22HinaqtinmiEliasqarunakunatanirqan:–ÑoqallanSeñor DiospaprofetankaniBaalpaprofetankunanichaqatawa pachakphisqachunkaqharikuna.

23Chayhinaqa,iskaytorotaqowaykuHuktorota akllakuspanku,kuchuspankuyantapatamanchurachunku, mananinatapaschurakuspanku,huknintorotataqyanta patamanchurasaq,manataqmininatapaschurasaqchu

24Diosniykichispasutintawaqyakuychis,ñoqataqSeñor Diospasutintawaqyakusaq,ninawankutichiqDiostaqDios kachunLlapallanrunakunataqkutichirqanku:–Allin rimasqañan,nispa

25ChaymiEliasqaBaalpaprofetankunatanirqan:–Qankunahuktorollataakllaspañawpaqtap'achachiychis Qankunaqaaskhankankichis;diosniykikunaqsutinta waqyaychis,ichaqaamaninataqachuraychischu

26Hinaqtinmiqosqatorotahap’ispap’achacharqanku, tutamantamantachawpip’unchaykamataqBaalpasutinta waqyarqanku:–Baal,uyariwayku,nispa.Ichaqamananima kunkapaskarqanchu,nitaqpipaskutichiqpasHinaptinmi rurasqaaltarpahawanmansaltarqaku

27Chawpip'unchaytataqEliasqapaykunataburlakuspa nirqan:Qapariychis,payqadiosmi,nispaotaqrimashan, otaqqatipashan,otaqpuriypikashan,otaqichapas puñushan,rikch’arinantaqmi

28Hinaqtinmipaykunaqasinchitaqaparispanku, cuchillokunawan, lancetakunawan ima musyakusqankumanhinakuchukurqanku,yawar lloqsimunankama

29Chawpip’unchayñakashaqtin,ch’isisacrificiohaywana horakamaprofetizakuqtinkutaq,manaqaparirqanchu,nitaq pipaskutichinanpaq,nitaqpipasqhawarirqanchu

30Eliasqallapanrunakunatanirqan:–Asuykamuwaychis, nispa.Hinanllaparunakunapaymanasuykurqanku. HinaspanTaytaDiospatuñisqaaltarnintaallicharqan

31HinanEliasqachunkaiskayniyoqrumikunatahap'irqan Jacobpamirayninkunaqyupayninmanhina,paykunamanmi SeñorDiospasimintahamurqan:“Israelsutiykikanqa”, nispa

32RumikunawantaqSeñorDiospasutinpialtartaruwarqan, altarmuyuriqpitaqiskaytupumuhutahap'inanpaqhuk zanjataruwarqan.

33Hinaqtinmichayk’aspitaordenpichuraspatorota kuchuspak’aspipatamanchuraspanirqan:Tawabarril unutahunt’aykuy,hinasparuphachinasacrificioman, k’aspimanpashich’ay,nispa

34HinaqtinmiJesusqanirqan:–Iskaykaqkutipiruway, nispa.Hinaspaiskaykaqkutipichaytaruwarqanku.Paytaq nirqan:–Kimsakutitaruway,nispaHinankinsakutipi chaytaruwarqanku

35Unuqaaltarpamuyuriqnintamuyuykusqa.Hinaspan chayzanjamanpasunuhunt'aykuran

36Ch’isisacrificiohaywasqankuhorapinprofetaElias asuykamuspanirqan:–Abrahanpa,Isaacpa,Israelpa DiosninSeñorDios,kunanp’unchayyachayIsraelpiDios kasqaykita,kamachiykikasqayta,tukuykaykunatataq rimasqaykimanhinaruwasqayta,nispa.

37SeñorDiosníy,uyariway,uyariway,kayrunakuna yachanankupaqqanSeñorDioskasqaykita,sonqonkutapas kutirichisqaykita.

38SeñorDiospaninanurmaykuspataqruphachina sacrificiota,k'aspikunata,rumikunata,ñut'uallpatawan ruphachirqan,llant'aukhupiunutapasllamiykurqan.

39Llapallanrunakunachaytarikuspa,uyankuman k'umuykuspanirqanku:SeñorDiosmiDiosqa,nispa SeñorDiosmi,paymiDiosqa.

40HinanEliasqapaykunatanirqan:–Baalpa profetankunatapusaychisamamayqanpasayqekuchun Hinanpaykunatahap'irqanku,EliasqataqCisónmayuman uraykachispachaypiwañuchirqan

41HinanEliasqaAcabtanirqan:–Hatariy,mikhuy,ukyay, nispa.llumpayparapaqapariyninmiuyarikun.

42ChaymiAcabqamijuq,ukyaqriranEliasqataqCarmelo orqopatamanwicharqanHinaspankaypachaman wikch'uykukuspa,uyantaqonqorinpachawpinman churakurqan

43Hinaqtinmikamachintanirqan:–Kunanqariy,lamarqochataqhawariy,nispaHinanJesusqawichaspa qhawarispanirqan:–Mananimapaskanchu,nispaPaytaq nirqan:Qanchiskutitakutiy,nispa

44QanchiskaqkutipitaqJesusqanirqan:–Hukrunaq makinmanrikch'akuqlamar-qochamantahukphuyulla hatarimun,nispaHinanJesusqanirqan:–Riy,Ahabtaniy: Carretaykitaallichaspauraykamuy,paraamahark'ananpaq, nispa

45Chaykamataqhanaqpachaphuyukunawanwayrawan yanayarqan,sinchitataqparamurqanAhabtaqsillakuspa Jezreelllaqtamanrirqan

46SeñorDiosmiEliaspamakinpihap'irqan.Hinan wasantapaswataykukuspanAhabpañawpaqenta phawarirqanJezreelllaqtamanhaykuykama

1HinanAcabqaJezabelmanwillarqanEliaspatukuy ruwasqankunata,hinallataqllapaprofetakunataespadawan wañuchisqanmantawan.

2HinaqtinmiJezabelqahukwillakuqtaEliasman kacharqan:–Dioskunachhaynataruwawachunku, aswantaraq,sichuspaqarinp'unchayhinamanahukninpa kawsaynintahinachukawsayniykitatukuchisaqchayqa, nispa

3Chaytarikuspataq,sayarispa,kawsayninta qespichinanpaqripurqan,hinaspanJudánacionpaBeerseba llaqtamanchayarqan,hinaspanchaypikamachinta saqerparirqan

4Paykikinmiichaqahukp'unchaych'inneqmanrispa enebrosach'aqsikinpitiyaykurqan.nispataqnirqan: Allinmi,nispakunanqaSeñorDiosníy,kawsayniyta qechupuway;Ñoqaqamanantaytaykunamantaaswan allinchukani.

5Enebrosach'aqsikinpipuñushaspataqhukangel llamiykuspanirqan:–Sayarispamikhuy,nispa

6HinaqtinmiJesusqaqhawarispa,q'umirpatapiyanusqa tortakashasqa,umanpitaqhukkuruunukashasqa Hinaspanmikhuspaukyaspahukmantapuñuchirqan

7SeñorDiospaangelninmiiskaykaqkutipikutimuspa llamiykuspanirqan:–Hatarispamikhuy,nispachay puriyqaqanpaqanchahatunkasqanrayku

8HinaqtinmiJesusqasayarispamikhuspaukyaspa,tawa chunkap’unchaytawachunkatutawanDiospaorqonman rirqan

9HinaqtinmiJesusqahukmachaymanchayaspachaypi samaykurqanSeñorDiosmipaymanhamuspanirqan:–¿Imatataqkaypiruwashanki,Elias?

10Paytaqnirqan:–Tukuy-atiyniyoqDiosTayta Diosmantananchataenvidiakuni,Israelpamirayninkunaqa rimanakuyniykitasaqespa,altarniykikunatathunispa, profetaykikunatapasespadawanwañuchisqankurayku. ñoqataq,ñoqalla,puchuqkani;kawsayniytataqmaskhanku, qechunankupaq

11HinaqtinmiJesusqanirqan:–Lloqsiychis,SeñorDiospa ñawpaqenpiorqopatapisayaychis,nispaSeñorDiostaq chaynintapasasharqan,sinchikallpawantaqorqokunata llik'irqorqan,hinaspanSeñorDiospañawpaqenpi qaqakunatap'akirqanSeñorDiosmiichaqamana wayrapichukasharqan,wayraqhepatataqpacha chhaphchikurqan.SeñorDiosmiichaqamanachaypacha chhaphchiypiqakasharqanchu

12Chaypachachhaphchiyqhepatataqninarawrarirqan. SeñorDiosmiichaqamananinapichukasharqan,nina qhepatataqch'ullakunka

13ChaytauyarispanEliasqap'achanwanuyanta k'uyuykukuspa,machaymanhaykuspasayaykurqan. HinaqtinmihukkunkaJesusmanhamuspatapuran:–¿Imatataqkaypiruwashanki,Elias?

14Paytaqnirqan:–Tukuy-atiyniyoqDiosSeñor Diosmantananchataenvidiakuni,Israelpamirayninkunaqa rimanakuyniykitasaqespa,altarniykikunatathunispa, profetaykikunatapasespadawanwañuchisqankurayku ñoqataq,ñoqalla,puchuqkani;kawsayniytataqmaskhanku, qechunankupaq.

15SeñorDiostaqpaytanirqan:–RiyDamasco ch'inneqmankutiy,chayamuspataqHazaeltahawiySiria suyupireykananpaq

16NimsipachurinJehutataqIsraelpireykananpaq churanki,AbelmeholallaqtapiSafatpachurinEliseotataq cuartoykipiprofetakananpaqhawinki

17HazaelpaespadanmantaayqekuqtaqaJehuwañuchinqa, JehupaespadanmantaayqekuqtataqEliseowañuchinqa.

18ChaywanpasIsraelpiqanchiswaranqarunakunatan saqerparirqani,llapanqonqorikunaBaalmanmana k’umuykukuq,manamuch’aykuqsiminpas

19ChaymantaripuspataqSafatpachurinEliseotatarirqan, payqachunkaiskayniyoqtorokunawanmiyapusharqan, paytaqchunkaiskayniyoqtorowanyapusharqan

20HinaqtinmitorokunatasaqespaEliaspaqhepanta phawaykachaspanirqan:–Amahinakaspa,taytayta mamaytamuch’aykusaq,chaymantataqqatikusqayki,nispa HinanJesusqapaytanirqan:–Kutipuy,¿imatataqqanwan ruwarqani?

21HinaqtinmiJesusqapaymantakutispahukyugo torokunatahap’ispawañuchirqan,hinaspantorokunaq waqachinankunawanaychantatimpuchirqan,hinaspan runakunamanqorqan,paykunataqmikhurqanku ChaymantataqsayarispaEliaspaqhepantarispapayta servirqan.

20RAKI

1SirianacionpareyninBenhadadtaqllapasoldadonkunata huñurqan,paywankuskataqkinsachunkaiskayniyoq reykunakasharqanku,caballokuna,carretakunaima.

2HinaqtinmiIsraelnacionpareyninAhabman willaqkunatakacharqan:“Benhadadminin: 3Qolqeykipasqoriykipasñoqaqmi.Warmiykikunapas, wawaykikunapas,aswansumaqllañakaqkunapas,ñuqapam 4Israelreytaqkutichirqan:–Señor,rey,nisqaykimanhinan, qanpakani,tukuyimakapuqniypas,nispa.

5Hinaqtinmiwillakuqkunakutimuspanirqanku:–Benhadadmikayhinatanin:‘Qanmanñakachamushani: Qolqeykita,qoriykita,warmiykikunata,wawaykikunatapas qowanki,nispa

6Paqarinmikayhoratahinakamachiykunataqanman kachamusaq,paykunanwasiykita,kamachiykikunaq wasintawant’aqwirinqakuHinaptinmi,tukuyima munasqaykipas,makinkumanchuraspankuapanqaku,nispa 7HinaqtinmiIsraelnacionpareyninllapakurakrunakunata waqyaspanirqan:–Marcos,amahinakaspa,qhawaykay runaimaynamillayruwaykunatamaskhashanchayta. Manataqminegarqanichu

8Llapakurakrunakunapasllapanrunakunapaspayta nirqanku:Amapaytauyariychu,amataqaríniychu, nispa.

9ChayraykunBenhadadpakachamuqninkunatanirqan: Reywiraqochaymanniy:Qallariypikamachiykiman kachamusqaykitaqaruwasaqmi,ichaqamanankaytaqa ruwaytaatiymanchu,nispaHinanwillakuqkunaqa ripurqanku,hinaspanpaymanwillarqanku.

10Benhadadtaqpaymankachamuspanirqan:–Dioskunaqa chhaynatanruwawanku,aswanaskhataraqmiSamaria llaqtapihallp’allapaqatiwaqniyrunakunapaqmakihunt’a kaqtinqa”,nispa

11Israelnacionpareyninmicontestaran:–Paytapasniy, amayáwasanpiwatakuqrunaqaalabakuchun,nispa.

12Benhadadtaqchaywillakuytauyarispa,reykunawan kuskapabellonkunapitomashaspa,kamachinkunatanirqan: –Allichakuychis,nispa.Hinaptinmillaqtapacontranpi churakurqaku

13HinaqtinmiIsraelnacionpareyninAcabmanhukprofeta hamuspaniran:“¿Rikurqankichukayaskharunakunata?”, nispaQhawariy,kunanp'unchaymimakiykiman entregasqayki;ChaymiyachankiSeñorDioskasqayta, nispa

14HinaqtinmiAcabqatapuran:¿Piwantaq?Chaymi Jesusqanirqan:–SeñorDiosminin:“Diospa kamachikuqninkunaqwayna-sipaskunawanmi”,nispa HinaqtinmiJesusqanirqan:–¿Pitaqchaymaqanakuyta kamachinqa?Paytaqkutichirqan:–Qanmi,nispa. 15Hinaqtinmiprovinciakunapikamachikuqwaynakunata yuparqan,iskaypachakkinsachunkaiskayniyoq kaqkunata,paykunaqqhepantataqllapanIsraelrunakunata yuparqan,qanchiswaranqata

16Chawpip'unchaytataqlloqsirqankuBenhadadtaq ichaqa,paywanyanapakuqkinsachunkaiskayniyoq reykunawan,pabellonkunapimachasqaukyashasqa

17Hinaqtinmiprovinciakunapikamachikuqwaynakuna ñawpaqtalloqsirqanku.Benhadadtaqkacharqan:–Samariamantarunakunalloqsimushanku,nispa

18HinaqtinmiJesusqanirqan:–Hawkakawsaytamaskhaq lloqsimuqtinkupas,kawsashaqtahap'iychis.Guerraman lloqsimuptinkupas,kawsachkaqtaapakuychik

19Hinaqtinmichayprovinciakunapikamachikuq waynakuna,paykunaqqhepantariqejercitokunapiwan lloqsimurqanku

20Hinaqtinmisapankankurunantawañuchirqanku,hinan Siriarunakunaqaayqekurqanku.Israeltaqpaykunata qatiykacharqan,SiriareyBenhadadtaqcaballopi sillakuqkunawanayqekurqan

21Israelnacionpareyninmilloqsimuspacaballokunata carretakunatawanwañuchirqan,Siriarunakunatataq sinchitawañuchirqan

22HinaqtinmiprofetaqaIsraelnacionpareyninman asuykuspanirqan:–Riy,kallpachakuy,hinaspaqhaway imatachusruwasqaykita,watankutimuqtinmiSiria nacionpareyninqancontrahamunqa,nispa.

23Siriareypakamachinkunanpaytanirqanku:–Diosninkuqaorqokunapidioskunankankuchayraykun noqanchismantaaswankallpasapakaranku;ichaqa pampapipaykunawanmaqanakusun,cheqaqtapunin paykunamantaaswankallpayoqkasunchis.

24Kaytaruway:Reykunatasapankankumaymi kanankumantahorqoychis,hinaspacapitankunata cuartonkumanchuraychis

25Hukejercitotayupaychay,chinkachisqaykiejercitohina, caballomantacaballomanta,carretamantacarretamanta, pampapipaykunawanmaqanakusaqku,paykunamantapas aswankallpayoqmikasaqkuHinaspanpaykunaqkunkanta uyarispachhaynataruwarqan

26WatakutimuqtintaqBenhadadqaSiriarunakunata yupaspaAfekllaqtamanrirqanIsraelwanmaqanakunanpaq 27Israelpamirayninkunaqayupasqakaspankum, llapallankuchaypikaspanku,paykunapacontranpirirqaku. Siriarunakunanichaqachaysuyutahunt'aykurqanku

28DiospahukrunanIsraelpareyninmanhamuspanirqan: –SeñorDiosminin:Siriarunakunanisqankurayku:“Señor DiosqaorqokunaqDiosninmi,ichaqamananwayq’okunaq Diosninchu,chayraykunkayaskharunakunata makiykimanentregasqayki,hinanyachankichisSeñorDios kasqayta”,nispa

29Hukqanchisp'unchaytaqhukninchimpapisayarqanku Qanchiskaqp'unchaypinIsraelrunakunahukp'unchayllapi pachakwaranqachakipuriqkunatawañuchirqanku

30WakintaqichaqaAfekllaqtamanayqekurqanku Chaypimiskaychunkaqanchisniyuqwaranqapuchuq runakunapahawanmanhukperqawichiykurqa Benhadadtaqayqekuspallaqtamanhaykurqan,hukwasi ukhuman

31Hinaqtinmikamachinkunaqapaytanirqanku:–Kunanqa uyarinchismiIsraelpareyninkunaqakhuyapayakuqreykuna kasqankuta,amañayá,wasankumanq'achup'achata churakusun,waskhakunatawanumanchismanchurakuspa, Israelnacionpareyninmanripusunchis.

32Hinaqtinmiwaqrap'achawanwatakuspanku, waskhakunatawasankutachurakuspa,Israelnacionpa reyninmanasuykuspaniranku:KamachiykiBenhadadmi nin:“Kawsaykuway”,nispaHinanJesusqanirqan:–¿Kawsashanraqchu?payqawawqeymi

33Chayrunakunaqaallintanqhawarirqankuimapas paymantahamunanta,hinaspanusqhayllahap'irqanku:–WawqeykiBenhadad,nispaHinanJesusqanirqan:–Riychis,pusamuychis,nispa.ChaymantataqBenhadadqa paymanlloqsimurqanHinancarretamanwichachirqan 34Benhadadtaqpaytanirqan:–Taytaypataytaykimanta qechusqanllaqtakunatankutichipusaq.Damasco llaqtapitaqcallekunataruwanki,imaynantaytaypas Samariallaqtapiruwarqanhinata,nispaHinaqtinmi Acabqanirqan:–Kayrimanakuywanmikachamusqayki, nispaChaymipaywanrimanakurqan,hinaspankacharqan 35Hinaqtinmiprofetakunaqmirayninmantahukruna runamasintaSeñorDiospasiminwannirqan: Amaykuway,maqaykuway,nispaHinaptinmichayrunaqa manamaqaytamunarqachu

36HinaqtinmiJesusqapaytanirqan:–SeñorDiospa nisqantamanakasusqaykiraykun,ñoqamantat'aqakusqayki qhepallamanhukleonwañuchisunki,nispaHinaptinmi, hukleóntariruspanwañuchirurqa.

37HinaqtinmiJesusqahukrunatatariruspaniran: Waqaykuway,nispaHinaptinmichayrunaqamaqarurqa, chaymimaqaruspanheridarurqa.

38Chaymiprofetaqaripurqanñanpireytasuyaspa, usphawanp'achasqa.

39Reyqachaynintapasashaqtinmireytaqaparispanirqan: Kamachiykiqamaqanakuymanmilloqsirqan,nispaHinan hukrunakutirispahukrunatapusamuwaspaniwarqan:Kay runataamachay,sichusimallapipaschinkapunmanchayqa, wañuyniykinkawsayninpaqkanqa,manachayqahuk talentoqolqetanpaganki,nispa

40Kaypichaypillank'ashaspankamachiykiqamanaña kapurqanñachuIsraelnacionpareyninmipaytanirqan:–Chayhinapuninjuzgasqaykiqakanqa,nispa.qankikiykin chaytadecidirqanki

41Hinanusqhayllausphatauyanmantaqechupurqan Israelpareyninmimusyarurqaprofetakunamanta kasqanmanta

42HinaqtinmiJesusqapaytanirqan:–SeñorDiosminin: “Wañuchinaypaqchurasqayrunatamakiykimanta kacharisqaykiraykun,vidaykiqakawsaynintaqespichinqa, llaqtaykitaqllaqtanrayku”,nispa.

43Israelnacionpareyninmisinchillakisqawasinmanriran, hinaspanSamariallaqtamanchayaran

21RAKI

1ChayqhepatataqJezreelllaqtayoqNabotpauvas chakrayoqkapurqan,chaychakraqaJezreelllaqtapin kasharqan,SamariareyAcabpapalacionpawaqtanpi

2HinaqtinmiAcabqaNabottanirqan:–Uvaschakraykita qoway,chayhuertapiqorakunayoqkanaypaq,wasiypa qayllanpikasqanraykuotaq,allinpaqqhawarisuqtiykiqa, qolqewanmiqosqayki,nispa.

3HinaqtinmiNabotqaAcabtanirqan:–SeñorDios hark'awachun,ñawpataytaykunaqherenciantaqonaypaq, nispa.

4AhabqaJezreelllaqtayoqNabotparimasqansimiwanmi llumpayllakisqawasinmanhaykurqan,payminiran: “Mananñawpataytaypaherenciantaqosqaykichu”,nispa. Puñunanpisiriykuspanmi,uyantakutirispanmanaña mikuytamunarqachu

5WarminJezabeltaqpaymanasuykuspanirqan:–¿Imanaqtintaqsonqoykiqasinchillakisqakashan,manataq t'antatamikhunkichu?

6HinaqtinmiJesusqapaytanirqan:–Jezreelllaqtayoq Nabotrunawanrimasqayraykun:“Uvaschakraykita qolqewanqoway”,nispaManachayqa,munaspaykiqahuk uvaschakrataqosqayki,nispa,paytaqkutichirqan:–Manan qosqaykichuuvaschakrayta,nispa

7WarminJezabeltaqpaytanirqan:–¿Israelsuyutachu kamachishanki?sayarispat'antatamikhuy,sonqoykipas kusikuchun,nispa

8ChaymiAhabpasutinpicartakunataqelqaspasellonwan sellarqan,chaycartakunatataqapachirqanNabotwantiyaq llaqtanpikurakrunakunaman,allinqhawarisqa runakunamanpas

9Chaycartakunapinqelqarqan:–Ayunaychis,hinaspa Nabotllaqtaukhupialtomanchuraychis

10HinaspanBelialpachuriniskayrunakunata ñawpaqenmanchurarqan,paykunacontratestigo kanankupaq:–Diostareytawank'amirqanki,nispa Chaymantataqhawamanapasparumiwanch'aqespa wañunanpaq.

11Llaqtanpitiyaqkurakrunakunapas,llaqtanpitiyaq kurakrunakunapas,Jezabelpaapachisqancartakunapi qelqasqakasqanmanhinanruwarqanku

12Paykunanayunanankutawillarqanku,hinaspanNabotta runakunaqchawpinpialtomanchurarqanku

13HinaqtinmiBelialpamirayninkunaiskayrunakuna haykumuspañawpaqenpitiyaykurqanku,hinanBelial llaqtarunakunaqaNabotpacontranpitestigokarqanku:–NabotqaDiostareytapask'amirqanmi,nispa Chaymantataqllaqtamantahawamanaparqanku,rumiwan ch'aqespataqwañupurqan.

14HinanJezabelmankacharqanku:–Nabotqarumiwanmi ch'aqesqa,wañupunñataqmi,nispa

15JezabeltaqNabotrumiwanch'aqesqakashaqtauyarispa, Ahabtanirqan:–Sayariy,JezreelllaqtayoqNabotpauvas chakrantahap'ikapuy,chaychakrataqamananqolqerayku

qoytamunarqachu,Nabotqamanankawsashanchu, aswanpaswañusqañan,nispa.

16AhabqaNabotpawañupusqantayacharuspanmi,Jezreel nacionmantaNabotpauvaschakranmanuraykamuspan dueñochakunanpaq.

17HinanSeñorDiosqaTisbllaqtayoqEliasmanniran: 18Sayariy,IsraelnacionpareyninAcabwantupanaykipaq, payqaSamariallaqtapinkashan,Nabotpauvashuertanpin kashan

19Paytaninki:TaytaDiosmikaynatanin: ¿Wañuchirqankichu,hinaspaallpatahap'ikapurqanki? Paytaninki:TaytaDiosmikaynatanin:Nabotpa yawarnintaallqukunallamiykuptinkuqa,yawarnikitam allqukunallamiykunqaku,nispa

20HinaqtinmiAcabqaEliastanirqan:–¿Tariwanki, enemigoy?Paytaqkutichirqan:–Tarirqaykiñan,Señor Diospañawpaqenpimanaallintaruwanaykipaq vendekusqaykirayku,nispa

21Qhawariy,millaymanaallinkunatanqanmanapamusaq, mirayniykikunatapasqechusaq,perqamanphiñakuqta, Israelpiwisq'asqatasaqesqarunatawanwañuchisaq

22NabatpachurinJeroboampamirayninmanhina,Ahiaspa churinBaasapamirayninmanrikchakuqmiwasiykita ruwanki,chaynapipiñachiwaspaykiIsraelrunakunata huchallichiwasqaykirayku.

23JezabelmantataqmiSeñorDiosqanirqan:–Alqokunan JezreelllaqtaqperqaqayllanpiJezabeltamikhunqaku, nispa.

24Ahabpallaqtanpiwañuqqaalqokunanmikhunqaku Chakrapiwañuqqa,hanaqpachapisqukunammikunqa, nispa.

25IchaqamananpipasAhabhinaqakarqanchu,payqa SeñorDiospañawpaqenpimillayruwaykunata ruwananpaqmivendekurqan.

26IsraelpamirayninkunaqñawpaqenmanSeñorDios qarqosqanamorrunakunahinanidolokunataqatikuspa millaymillayruwaykunataruwarqan.

27ChaysimikunatauyarispanAcabqap'achantallik'ikuspa q'achup'achawanp'achawanp'achawanp'achawan p'achawanp'achawanp'achawanpuñuspallamp'ullata ripurqan

28HinanSeñorDiosqaTisbllaqtayoqEliasmanniran: 29¿QhawankichuAhabpañawpaqeypi huch'uyyaykukusqanta? ñawpaqeypi huch'uyyaykukusqanrayku,mananp'unchayninkunapi manaallinkunataqaapamusaqchu,aswanpaschurinpa p'unchayninkunapinwasinmanmanaallinkunataapamusaq, nispa.

22RAKI

1KimsawatataqSiriawanIsraelwanmanaawqanakuypi karqanku

2KimsakaqwatapimJudánacionpareyninJosafat Israelpareyninmanuraykamurqa

3Israelnacionpareyninmikamachinkunatanirqan:–¿YachankichischuGalaadllaqtapiRamotllaqtaqa noqaykupaqkasqanta,ch'inllakashaspaykutaqSiriareypa makinmantamanaqechuykushaqtiyku?

4PaytaqJosafattanirqan:–¿RamotGalaadllaqtamanchu ñoqawanriytamunanki?HinanJosafatqaIsraelreyta

1Reyes

nirqan:–Ñoqaqaqanhinankani,llaqtaypasllaqtaykihina, caballoykunapascaballoykikunahinankani,nispa.

5JosafattaqIsraelreytanirqan:–Kunanp'unchaySeñor Diospasimintatapuy,nispa.

6HinaqtinmiIsraelnacionpareynintawapachak runakunatahinaprofetakunatahuñuspaniran:“¿Ramot Galaadcontramaqanakuqchurisaq,ichasaqeraqchu?”, nispa.Paykunataqnirqanku:Wichay!SeñorDiosmi reypamakinmanqonqa,nispa

7Josafattaqnirqan:–¿ManachukaypiSeñorDiospa profetankanpaytatapunaykupaq?

8IsraelnacionpareyninmiJosafattanirqan:–Huk runallaraqmi,ImlaqchurinMicaias,paywanmiSeñor DiostatapusunmanPayqamananallinkunatachuwillan noqamanta,aswanpasmanaallintanwillanHinan Josafatqanirqan:–Amareyqachhaynatanichunchu,nispa. 9Israelreymihukoficialtawaqyaspanirqan:–Usqhaylla kaymanhamuyImlaqchurinMicaiasta,nispa

10IsraelreypasJudáreyJosafatpassapankanku p'achankutap'achasqakamachikuytiyananpitiyarqanku, Samariapunkumanhaykuypich'usaqcheqaspiLlapa profetakunanpaykunaqñawpaqenpiprofetizarqanku.

11CenaanaqchurinSedequiasqataqfierromanta waqrakunataruwarqan,hinaspannirqan:–SeñorDiosmi nin:KaykunawanmiSiriarunakunatatanqanki wañuchinaykikama,nispa

12Llapaprofetakunanchayhinataprofetizarqanku:–Ramot-Galaadllaqtamanriychis,hinaspaallinkawsaychis, SeñorDiosmireypamakinmanqopunqa,nispa

13HinaqtinmiMicaiastawaqyananpaqriqwillaqqapayta nirqan:–Kunanqa,profetakunaqrimasqankunhuk simillawanreymanallinkaqtawillan

14HinanMicaiasnirqan:–SeñorDiospakawsasqanman hinanSeñorDiospaniwasqantarimasaq,nispa.

15ChaymireypakasqanmanchayaranHinaqtinmireyqa paytanirqan:–Micaias,¿RamotGalaadwanmaqanakuq risaqkuchu,ichasaqerparisunchu?Paytaqkutichirqan:–Riy,hinaspaallinkawsay,SeñorDiosmireypamakinman entreganqa,nispa

16Hinaqtinmireyqapaytanirqan:–¿Hayk'akutitan jurasqaykiman,SeñorDiospasutinpicheqaqkaqta willawanaykipaq?

17Paytaqnirqan:–LlapaIsraelrunakunatanrikurqani orqokunapich'eqesqata,manamichiqniyoqovejakunata hina

18IsraelnacionpareyninmiJosafattanirqan:–¿Manachu noqaqaniykichis:

19Paytaqnirqan:–UyariychisSeñorDiospasiminta, rikurqaninSeñorDiostakamachikuytiyananpitiyashaqta, hanaqpachapillapaejercitokunatapaspañaladonpilloq'e ladonpiwansayashaqta,nispa

20SeñorDiostaqnirqan:–¿PitaqAhabtaconvencechinman GalaadRamotllaqtamanwichaspaurmananpaq?Hukninmi kayhinatanirqan,huknintaqchhaynatanirqan

21HinaqtinmihukespiritulloqsimuspaSeñorDiospa ñawpaqenpisayarispanirqan:–Ñoqaqaconvencechisaqmi, nispa.

22SeñorDiostaqpaytanirqan:–¿Imawantaq?Hinan Jesusqanirqan:–Ñoqaqalloqsisaq,llapaprofetankunaq siminpinllullaespiritukasaq,nispa.Paytaqnirqan:–Qanmipaytaconvencechinki,atipankitaq,riy,hinaspa chaytaruway,nispa

23Chayhinaqa,SeñorDiosmikayllapaprofetaykikunaq siminmanllullaespiritutachurarqan,SeñorDiostaq qanmantamanaallintarimarqan

24QuenaanpachurinSedequiasmiasuykuspanMicaiaspa uyantatakaspanirqan:–¿MayqinñannintataqSeñorDiospa Espiritunñoqamantaripurqanqanwanrimananpaq?

25HinaqtinmiMicaiasnirqan:–Qhawariy,chay p'unchaypinrikunki,maypachachushukukhucuartoman haykunkipakakunaykipaq,nispa

26Israelnacionpareyninminirqan:–Micaiastapusaychis, llaqtakamachikuqAmonman,reypachurinJoasmanwan

27Niychis:Reynin:Kayrunatacarcelmanwisq'aychis, ñak'ariyt'antawanñak'ariyunutawanmikhuchiwaychis, thak-kaypihamunaykama,nispa

28Micaiastaqnirqan:–Hawkallakutimuwaqchayqa, mananSeñorDiosqañoqawanqarimapayasunkichu,nispa. Paytaqnirqan:–Llaqta,sapankaykichisuyariychis,nispa 29ChaymiIsraelnacionpareyninJudáreyJosafatpiwan GalaadRamotllaqtamanrirqanku.

30IsraelnacionpareyninmiJosafattanirqan:–Ñoqaqa p'achakuspaymimaqanakuymanhaykusaqAswanpas p'achaykiwanchurakuy,nispa.Israelnacionpareyninmi llukshikuspaguerramanriran

31Sirianacionpareyninmiichaqacarretankunapi kamachikuqkinsachunkaiskayniyoqcapitankunata kamachirqan:–Amahuch’uywanpasnitaq hatunkunawanpasmaqanakuychischu,aswanpasIsrael nacionpareyninllanwan,nispa.

32CarretakunaqumallinkunanJosafattarikuspanirqanku: –CheqaqtapuninIsraelnacionpareynin,nispaHinaspan hukladomankutipurqankupaywanmaqanakunankupaq, hinanJosafatqaqaparirqan

33CarretakunaqumallinkunaqaIsraelnacionpareynin manakasqantareparaspankun,manañaqatikurqankuchu.

34HinaqtinmihukrunaarcotaaysaspaIsraelreyta waqaykurqan,chaymicarretantapurichiqtanirqan:–Makiykitakutirispa,ejercitomantahorqomuway,nispa. K'irisqakasqayrayku

35Chayp'unchaymimaqanakuyqaastawanyapakurqan, hinanreyqaSiriarunakunaqcontranpicarretanpi sayasharqan,ch'isiyaqtaqwañupurqan

36Hinaqtinmillapaejercitokunapiintihaykuymanta willakurqan:Sapankarunallaqtanman,sapankataq llaqtanman,nispa

37HinaqtinmireyqawañupuspaSamariallaqtaman aparqanku.Samariallaqtapinreytap'amparqanku.

38HukninmiSamariaestanquepicarretatamayllarqan allqukunapasyawarnintallachpaykurqaku;hinaspan armadurantamayllarqanku;SeñorDiosparimasqanman hina

39Ahabpapuchuqwillakuyninkuna,tukuyima ruwasqanpas,marfilmantawasiruwasqanpas,llapallaqta hatarichisqanpas,¿manachuIsraelreykunapa willakuyninkunalibropiqelqasqakashan?

40ChaymiAcabqañawpaqtaytankunawanpuñurqan PayparantinpichurinOcozíaskamachikurqa

41AsapachurinJosafattaqJudásuyupireykayta qallarirqan,IsraelnacionpareyninAcabtawakaqwata kashaqtin

42Josafatqakinsachunkaphisqayoqwatayoqmireykayta qallarirqanJerusalénllaqtapiniskaychunkaphisqayoq

watakamachikurqanMamanpasutinmikarqaSilipa ususinAzuba.

43HinaspantaytanAsapatukuyñanninkunatapurirqan SeñorDiospañawpaqenpiallinkaqtaruwaspaqamanan chaymantat'aqakurqanchu,chaywanpasalto cheqaskunataqamananqechurqankuchuRunakunaqaalto cheqaskunapiraqmiinciensotahaywarqanku, ruphachirqankuima.

44HinanJosafatqaIsraelnacionpareyninwan allipunakurqan

45Josafatpapuchuqwillakuyninkuna,atiyniyoqkasqanpas, imaynamaqanakusqanpas,¿manachuJudáreykunaq tiemponmantawillaqlibropiqelqasqakashan?

46HinaqtinmitaytanAsapatiemponpipuchuqsodomita runakunatachayhallp'amantahorqomurqan

47ChaypachaqaEdomllaqtapiqamananreypaskarqanchu.

48JosafatqaTarsisllaqtamantanqorimaskhaqbarcokunata ruwarqanOfirllaqtamanrinankupaq,ichaqamanan rirqankuchu.Eziongeberllaqtapibarcokunap'akisqa kasqanrayku

49HinanAhabpachurinOcozíasJosafattanirqan:–Kachariykamachiykikunatabarcokunapiripunankupaq, nispaJosafatmiichaqamanamunarqachu

50Josafattaqñawpataytankunawanwañupurqan,taytan Davidpallaqtanpitaqp'ampasqakarqan,churinJoramtaq payparantinpikamachikurqan

51AhabpachurinOcozíasJudásuyupichunka qanchisniyoqwatareyJosafatkamachikushaqtinmi SamariallaqtapiIsraelnaciontakamachikurqan,iskay watataqIsraelsuyupikamachikurqan

52SeñorDiospañawpaqenpimanaallintaruwaspataq taytanpa,mamanpañanninta,NabatpachurinJeroboampa ñannintapurirqan,paymiIsraelrunakunatahuchallichirqan

53BaaltayupaychaspataqIsraelpaDiosninSeñorDiosta phiñachirqan,taytanpatukuyruwasqanmanhina