Quechua - Tax and Tithe Biblical Principles

ImpuestoyDiezmo

Impuesto-suyuqullqichaskiymankamachisqaqullqiquymi,llamk'aqkunapqullqinmanta, llamk'aypagananciankunamantapaskamachiypaqullqiqusqan,ichawakinqhatuypa, llamk'ayninkunap,llamk'ayninkunapqullqinmanyapasqa

Diezmo-10%watarurukunamantaichaganasqankumanta,ñawpaqtaqaIglisyap,clerokunap yanapayninpaqimpuestohinahap'isqa

Pentateuconisqa

SaminchasqakachunAnchaHatunDios,awqaykikunatamakiykimanentregaqHinaspan llapanmantadiezmotaqorqan.Génesis14:20textopi

Llapandiezmodiezmopas,allpapimuhumantapas,sachaparurunmantapas,TaytaDiospaqmiPipas diezmomantahuknintakutichipuytamunaspaqa,chaymanyapanqapichqakaqpartenmanta. VanakunapaotaqovejakunapadiezmorakinmantaqachunkakaqpartenSeñorDiospaqsapaqchasqa kanqa.Levítico27:30-32textopi

Israelpamirayninkunamantadiezmota,SeñorDiosmanhaywasqankusacrificiokunatanLeví runakunamanqoni,chaymipaykunatanirqani:Israelpamirayninkunamantaqamananherenciata chaskinqakuchu,nispaKayhinataLevírunakunataniy:Israelpamirayninkunamanta herenciaykichispaqqosqaydiezmotahap'inkichischayqa,chaysacrificiotanSeñorDiospaq haywankichis,diezmomantachunkat'aqat'aqata,nispa.ChayhinatanSeñorDiosman haywarinkichisIsraelpamirayninkunamantallapadiezmotachaskisqaykichistaChaymantataq sacerdoteAaronmanSeñorDiospasacrificioofrendantaqonkichis.Números18:24,26,28

GuerramanriqrunakunamantanSeñorDiosmanimpuestotaqoy:Pichqapachakmantahukalma, wakakunamanta,asnokunamanta,ovejakunamantawan:Números31:28

SeñorDiosqaovejakunamantansoqtapachaksoqtachunkasoqtayoqchunkaphisqayoqtapagarqan. ChaywakakunataqkinsachunkasoqtayoqwaranqakasqaChaykunamantanSeñorDiospa impuestonqachunkasoqtayoqishkayniyoqkaranAsnokunañataqmikimsachunkawaranqapichqa pachak(30,500).ChaykunamantanSeñorDiospaimpuestonsoqtachunkahukniyoqkarqan.Chunka soqtayoqwaranqarunakunankarankuChaykunamantanSeñorDiospaimpuestonqakinsachunka iskayniyoqrunakuna.HinanMoisesqaSeñorDiospahoqarisqanofrendataqorqansacerdote Eleazarman,MoisestaSeñorDiospakamachisqanmanhinaNúmeros31:37-41

Chaymanmiapamunkichisruphachinasacrificioykichista,sacrificioykichistapas,diezmoykichistapas, makiykichismantahoqariysacrificioykichistapas,promesaykichistapas,munayniykichismanta ofrendaykichistapas,wakaykichismanta,ovejaykichismantawanñawpaqkaquñakunatapas,chaypin hukcheqaskanqa,chaytanDiosniykichisSeñorDiosakllanqasutintatiyachinanpaq.chaymanmi llapankamachisqaytaapamunkichis;Ruphachinasacrificioykichistapas,sacrificioykichistapas, diezmoykichistapas,makiykichismantahoqariysacrificioykichistapas,SeñorDiosman prometekusqaykikunatapas:Mananpunkuykichisukhupiqamikhuwaqchischutrigoykichismanta, vinoykichismanta,aceiteykichismanta,nitaqvacaykichismanta,ovejaykichismanta,nitaq prometekusqaykimantapas,nitaqprometekusqaykimantapas,nitaqprometekusqaykimantapas munasqaykiofrendakuna,otaqmakiykimantahoqarisqaofrendakuna:Deuteronomio12:6,11,17

...Chaynaqa,CesarpakaqninkunataCesarmanquychik.DiospakaqninkunatataqDiosmanqoy.Mateo22:21

Chiqamantataqdiezmotaqonkillapamiraykikunata,chaychakraqasapawatarurun.Diosniykichis SeñorDiospañawpaqenpinmikhunkichis,maypichussutintachurananpaqakllasqancheqaspi, trigoykimanta,vinoykimanta,aceiteykimantawan,ovejaykichismanta,ovejaykichismantawan diezmotamikhunkichis.AhinapinDiosniykichisSeñorDiostamanchakuytayachankichis,nispa. Kimsawatatukukuptinqachaywatallapimmirasqaykimantallapallandiezmotahurqunki,hinaspam punkuykikunapaukunpiwaqaychanki:Levírunapas(manaimapartenpasnitaqherencianpasqanwan kasqanraykum)huklawllaqtayuqpas,manatayta-mamayuqpas,viudapas,punkuykikunapaukunpi kaqkunapashamunqaku,hinaspamikuspankusaksasqakanqaku.AhinapinDiosniykichisSeñorDios saminchasunkichistukuyimaruwasqaykichispi,nispa.Deuteronomio14:22-23,28-29

SemanafiestatataqSeñorDiosniykipaqruwanki,makiykiqmunayninmantaofrendanimpuestowan, chaytanqonkiSeñorDiosniykiman,DiosniykiSeñorDiospasaminchasusqaykimanhina: Deuteronomio16:10

Llaqtawanmaqanakunaykipaqasuykuptiykiqa,hawkakawsaytawillay,nispaHinataq,sichusthakkaypikutichisunki,kichasunkitaqchayqa,chaypitarikuqllaparunakunanimpuestopagasunki, servisunkitaqmiDeuteronomio20:10-11textopi

Diezmotaqospaykiqakinsakaqwatapindiezmotaqonki,chaymiLevírunaman,wakllaqtayoqman, manatayta-mamayoqkunaman,viudamanpasqonki,punkuykiukhupimikhunankupaq,saksasqa kanankupaqpas.Deuteronomio26:12

Willarina

GezerllaqtapitiyaqCanaánrunakunataqamananqarqorqankuchu,aswanpasCanaánrunakunan kunankamapasEfrainrunakunaukhupitiyashanku,impuestowantaqmiservinkuJosué16:10

ChaywanpasIsraelpamirayninkunakallpasapañakaptinkum,Canaánrunakunataimpuestota paganankupaqchurarqakuichaqamananllapantachuqarqorqanJosué17:13

Israelrunakunasinchikallpayoqkashaqtinkun,Canaánrunakunataimpuestopaganankupaq churarqanku,manataqmillapantachuqarqorqankuZabulonpasmananqarqorqanchuKitronllaqtapi tiyaqkunata,nitaqNahalolllaqtapitiyaqkunatapas.Canaánrunakunanichaqapaykunaukhupi tiyarankuNeftaliqamananqarqorqanchuBet-semesllaqtapitiyaqkunata,nitaqBetanatllaqtapi tiyaqkunatapas.Ichaqachayhallp'apitiyaqCanaánrunakunaukhupintiyaran,chaywanpasBetsemespi,Betanatpitiyaqrunakunanpaykunaqtributonmantukupurqanku.Amorrunakunanichaqa Aialónllaqtapi,SaalbimllaqtapiHeresorqopitiyaytamunarqanku,chaywanpasJoseq mirayninkunanatiparqan,chaymipaykunaqtribunmantukupurqanku.Jueces1:28,30,33,35

Adoramtaqimpuestopaganapaqencargakuqkarqan,AhiludpachurinJosafattaqqelqaqkarqan:2 Samuel10:24

Ahisartaqwasipiencargakuqkarqan,AbdaqchurinAdoniramtaqimpuestopagaytaencargakurqan.1 Reyes4:6

Israelpamirayninkunapas,Israelpamirayninkunapasmanallapantachinkachiytaatisqanku wawankunamantam,kunankamapasesclavokanankupaqimpuestotapagarqa1Reyes9:21

...Chaynaqa,CesarpakaqninkunataCesarmanquychik.DiospakaqninkunatataqDiosmanqoy.Mateo22:21

HinanreyRoboamkacharqanAdoramta,paymiimpuestopaganapaqencargakuq.HinanllapaIsrael runakunarumiwanch'aqespankuwañupurqanChayraykumreyRoboamqacarretanmanseqarurqa Jerusalénllaqtamanayqinanpaq.1Reyes12:18

HinaspanFaraonnecoqaHamatsuyupiRiblallaqtapit'aqat'aqapichurarqanJerusalénllaqtapimana reykananpaq.Chayhallp'atataqpachaktalentoqolqeta,huktalentoqorimantawanimpuestoman churarqanku2Reyes23:33

JoacimtaqqollqetaqoritapasFaraonmanqorqan.ichaqaFaraonpakamachisqanmanhinaqolqeta qonanpaqmichayhallp'ataimpuestopagarqan,chayhallp'arunakunamantaqolqetaqoritapas sapakamamantaimpuestopagasqankumanhinamañakurqanFaraonecómanqonanpaq.2Reyes 23:35

Hitrunakunamanta,amorrunakunamanta,ferezrunakunamanta,hevrunakunamanta, jebuseokunamantamanaIsraelmantakaqrunakunamanta,aswanqaIsraelpamirayninkunapamana wañuchisqanhallp'apipuchuqwawankunamanta,chaykunatamSalomonqakunankamaimpuesto pagananpaqkamachirqa2Crónicas8:7-8textopi

HinanreyRoboamkacharqanimpuestocobraqHadoramta.Israelrunakunataqrumiwan ch'aqespankuwañupurqanReyRoboammiichaqacarretanmanseqananpaq,Jerusalénllaqtaman ayqekunanpaq.2Crónicas10:18textopi

HinanSeñorDiostamanchakurqankuJudásuyuntinpillapasuyukunapi,chaymiJosafatwanmana maqanakurqankuchu.WakinFilistearunakunapasJosafatpaqregalokunata,impuestoqolqetawan apamurqankuAraberunakunaqaqanchiswaranqaqanchispachakcarnerokunata,qanchiswaranqa qanchispachakcabrakunatawanapamurqanku.Josafattaqsinchitahatunyarqan.HinanJudásuyupi hatunwasikunata,waqaychanallaqtakunatawanhatarichirqan.2Crónicas17:10-12

KamachikuywillakuptinñataqmiIsraelpamirayninkunaqaachkallañatrigota,vinota,aceiteta, mieltapas,chakrapimiraymantapuntakaqrurukunatawanachkataapamurqakuTukuy imaymanamantadiezmotataqaskhataapamurqanku.JudállaqtakunapitiyaqIsraelrunakunamanta, Judárunakunamantawan,torokunamanta,ovejakunamanta,diezmotaapamuspa,Diosninkuman t'aqasqach'uyakaqkunamantadiezmotaapamuspa,montonasqamanchurarqankuSacrificiokunata, diezmokunata,sapaqchasqakaqkunatawanhunt'aqsonqowanapamurqanku,chaykunapinLevíruna Cononiaskamachikuqkarqan,wawqenSimeitaqqhepanpikarqan2Crónicas31:5-6,12

KaymireyArtajerjesmanapachisqankucartapacopian.Kamachiykikunamayuchimpapikaq runakuna,chaynapachakunapipasReyyachachun,qanmantanoqaykumanhamuqjudíorunakuna Jerusalénllaqtamanhamusqankuta,hatarispamanaallinllaqtatahatarichispa,perqakunata sayarichispateqsinkunatahukllachaspaKunanreymanyachay,kayllaqtahatarichisqa, perqakunapaswakmantasayarichisqakaqtinqa,mananpaganqakuchupeajeta,impuestotapas, costumbretapas,chhaynapinreykunaqqolqechaskisqankutamanaallintachuchuranki.Esdras4:1113

Chaycartaapachimuwasqaykichisqasut'itanñawpaqeypileesqakashan.Hinaqtinmikamachirqani, maskhasqataq,tarikuntaqkayñawpapachareykunaqcontranpihatarisqan,chaypitaqhatariypas hatariypasruwasqakarqan.Jerusalénllaqtapipasatiyniyoqreykunankarqanku,paykunan kamachirqankumayuchimpapillapasuyukunataToll,impuesto,costumbre,paykunamanpagasqa karqan.Kunankamachiytaqoychiskayrunakunatasayachinankupaq,kayllaqtataama hatarichinankupaq,hukkamachikuyqowanankama.Esdras4:18-21

...Chaynaqa,CesarpakaqninkunataCesarmanquychik.DiospakaqninkunatataqDiosmanqoy.Mateo22:21

KayDiospawasintahatarichinapaqkayjudíorunakunaqkurakrunakunataimatachus ruwanaykichistakamachini:reypakaqninkunata,mayuchimpapiimpuestopagasqankumanta, chayllakayrunakunamangastokunataqonaykichispaq,amahark'asqakanankupaq.Esdras6:8

KayDiospawasinpisacerdotekunata,Levírunakunata,takiqkunata,punkuqhawaqkunata, netinimkunata,serviqkunatapasllamiykuspankuqa,mananallinchukanmanpagayta,impuestotapas, costumbretapas.Esdras7:24

Nirqankutaqmi:–Reypaimpuestopaganaykupaqqolqetanmanukurqayku,chayqolqetataqmi hallp'aykuman,uvaschakraykumanpasmanukurqayku,nispa.Nehemías5:4

Sacerdotekunaman,sacerdotekunamanapamusaqkumasaykumanta,ofrendaykumanta,imaymana sach'akunamanta,vinomantaaceitemantawan.Hallp'aykumantadiezmotataqLevírunakunaman qowayku,chhaynapichayLevírunakunallapachakrallank'asqaykullaqtakunapidiezmota chaskinankupaq.AaronpachurinsacerdotetaqmiLevírunakunawankuskakanqa,Levírunakuna diezmotachaskiqtinku,LevírunakunataqdiezmomantadiezmotaDiosninchispawasinman, cuartokunaman,qolqewaqaychanawasimanapanqaku.Nehemías10:37-38

Chaytiempopinwakinrunakunachurasqakarqankuqhapaqkaykunata,sacrificiokunata,ñawpaq rurukunata,diezmokunatawan,llaqtakunaqchakrankunamantakamachikuysimipisacerdotekunapaq levitakunapaqwanhuñunakunankupaq,Judánacionqasacerdotekunamanta,suyakuq levitakunamantawankusikurqankuNehemías12:44

Hinaspanhukhatuncuartotaalistasqa,chaypinñawpaqpichuraqkumikhunasacrificiokunata, inciensota,vasokunata,trigomantadiezmota,mosoqvinota,aceitetawan,chaykunatanLeví runakunaman,takiqkunaman,punkuqhawaqkunamanpasqonankupaqkamachikurqanku. sacerdotekunapaofrendakunatapasHinanllapaJudárunakunaaparqankutrigomantadiezmota, mosoqvinota,aceitetawan.Nehemías13:5,12

HinanreyAsueroqachayhallp'aman,lamar-qochapatamanwanimpuestopagarqan.Ester10:1

Profetakuna

Hinaspanhallp'anpisayarinqaqhapaqsuyupak'anchariyninpiimpuestohuñuqruna,pisi p'unchaykunallapinichaqamanaphiñakuspachunitaqawqanakuypipaschinkapunqachu.Daniel 11:20

BetelmanhamuspahuchallikuychisGilgalllaqtapiqahuchallikuykunatamirachiychis; Sacrificioykichistasapapaqarinapamuychis,kinsawataqhepamantaqdiezmoykichistapas apamuychis,qonchuwangraciastaqonaykichispaqsacrificiotahaywaychis,manaqolqellapaq sacrificiokunatapaswillaykichis,willakuychis,Israelpawawankuna,kaymigustasunkichis,nispa Amós4:4-5

¿HukrunachuDiostasuwakunqa?Chaywanpassuwawarqankichismi.Qankunanichaqaninkichis: ¿Imapitaqsuwasurqaykichis?Diezmopihinaspaofrendakunapi.Qankunaqañakaywanmiñakasqa kankichisLlapadiezmotawaqaychanawasimanapamuychis,wasiypimikhuykananpaq,kunantaq kaywanpruebawaychis,ninmiTukuy-atiyniyoqSeñorDiosqa,manachushanaqpachaqventananta kichaspasaminchaytahich'aykusaqchuchayqa,manachaskinaykipaqsitiokanqachu,nispaMikhuq

...Chaynaqa,CesarpakaqninkunataCesarmanquychik.DiospakaqninkunatataqDiosmanqoy.Mateo22:21

runatataqqankunaraykuk'amisaq,manataqmihallp'aykipirurukunataqathuninqachu.Manataqmi uvassach'aykichispaschakrapiruruntawikch'unqachu,ninmiTukuy-atiyniyoqSeñorDiosqaLlapa suyukunapassaminchasqannisunkichis,sumaqhallp'ankankichis,nispa.Malaquías3:8-12

Evangeliokuna

Capernaumllaqtamanchayaqtinkun,impuestopagaqrunakunaqaPedromanhamuspatapuranku:–¿Manachupatronninkiimpuestopagan?Paytaqniran:“Arí”,nispa.WasimanhaykuspataqJesusqa hark'arqan:–Simón,¿imatataqyuyaykunki?¿Pikunamantataqkaypachareykunaqacostumbretaotaq impuestotapaspaganku?kikinwawankunamantachu,ichamanareqsisqarunakunamantachu? Pedrotaqpaytanirqan:–Wajllaqtayoqrunakunamanta,nispaJesustaqpaytanirqan:–Chayhinaqa, wawakunaqalibreñankanku,nispa.Chaywanpas,amapaykunataphiñachisunchayqa,lamarqochamanriy,hinaspahukanzuelotawikch'uykuspa,ñawpaqtawichariqchallwatahap'iy.Siminta kicharispataqhukqolqetatarinkiMateo17:24-27

Hinaptinmifariseokunarispanku,rimapayayninpiJesustachukchuchinankupaqrimanakurqaku HinanHerodesllaqtayoqrunakunawankuskadiscipulonkunatakacharqanku:–Yachachikuq, yachanchismicheqaqkasqaykita,Diospañannintapascheqaqtayachachisqaykita,manataqmi pimantapasllakikunkichu,mananrunakunaqrikch'aynintapasqhawarinkichu,nispaNiwayku:¿Ima niwaqtaq?¿AllinchuCesarmanimpuestoqoy,ichamanachu?Jesustaqichaqamanaallin ruwasqankutareparaspanirqan:–Iskayuyakuna,¿imanaqtintaqwateqawankichis?Impuestoqullqita qawachiwayHinaspanhukqollqetaapamurankuHinaqtinmiJesusqapaykunatatapuran: ¿Piqpataqkayrikch'aypas,kayqelqapas?Paykunataqnirqanku:–Cesarpa,nispa.HinanJesusqa paykunatanirqan:–CesarpakaqninkunataqaCesarmanqoychisDiospakaqninkunatataqDiosman qoy.Mateo22:15-21

¡Ay,qankuna,iskayuyarunakuna,kamachikuysimitayachachiqkuna,fariseokuna!Mentamanta, anísmanta,cominomantawandiezmotapagankichis,KamachikuySimipiaswanallinkaqkunatan saqepunkichis,taripaymanta,khuyapayakuymanta,iñiymantawanMateo23:23

Chayamuspankutaq,paytanirqanku:Yachachikuq,yachanchismicheqaqkasqaykita,manataqmi pimantapasllakikunkichu,mananrunakunaqsonqontaqhawarinki,aswanpasDiospañanninta cheqaqtayachachinki.¿Qawasunchuichamanachu?Paytaqiskayuyakasqankutayachaspa paykunatanirqan:–¿Imanaqtintaqwateqawankichis?hukqolqetaapamuway,chaytarikunaypaq, nispa.Hinaspaapamuranku.HinaqtinmiJesusqapaykunatatapuran:¿Piqpataqkayrikch'aypas, kayqelqapas?Paykunataqnirqanku:–Cesarpa,nispa.HinanJesusqapaykunatanirqan:–Rey Cesarpakaqninkunata,Diosmanpasqoychis,nispaHinanpaykunaqaadmirakurqankuMarcos 12:14-17

HinanJesusqaqolqewaqaychanawasiqchimpanpitiyaykuspaqhawasharqanrunakunaqolqe waqaychanawasimanqolqetawikch'usqankuta.Hukwakchaviudataqhamurqan,iskayqolqeta wikch'uykusqaHinaspandiscipulonkunatawaqyaspaniran:Cheqaqtapuninniykichis,kaywakcha viudaqaaswanaskhatanqolqetachurarqan,llapanqolqewaqaychanamanwikch'uqkunamantaqa. Ichaqapisikayninmantanllapakaqninkunatawikch'uykurqan,llapankawsasqankunatapasMarcos 12:41-44

Chayp'unchaykunapinCesarAugustokamachikuylloqsimurqan,llaparunakunaqimpuesto paganankupaq.(ChayimpuestopagayqaCirenioSiriasuyupikamachikuqkashaqtinmikarqan.) LlapallanmisapankankullaqtankumanimpuestopaganankupaqrirqankuHinanJoseqaGalileamanta

...Chaynaqa,CesarpakaqninkunataCesarmanquychik.DiospakaqninkunatataqDiosmanqoy.Mateo22:21

NazaretllaqtamantaJudeasuyumanrirqan,Davidpallaqtanman,Belénsutiwan.(Davidpa ayllunmanta,mirayninmantawankasqanrayku:)CasarakusqanwarminMariawanimpuestopagasqa kananpaq,wiksallisqakashaspa.Lucas2:1-5

Ichaqaay,fariseokuna!Qankunaqadiezmotanqonkichismentamanta,ruemanta,imaymana qorakunamantawan,juiciotapas,Diospamunakuynintapasatipankichismi.Lucas11:42

IskayrunakunamyupaychanawasimanwicharqakuDiosmantamañakunankupaq;Hukninfariseo, hukninñataqimpuestocobraq.Fariseotaqsayarispapaykikinmantamañakurqan:Dios,graciasta qoyki,mananhukrunakunahinachukani,manasuwakuq,manachanin,wasanchaq,nitaqkay impuestocobraqhinapas,nispa.Semanapiiskaykutitaayunani,tukuykapuqniymantadiezmotaqoni. Hinaqtinmiimpuestocobraqrunaqa,karullapisayashaspa,manahanaqpachamanpasñawinta hoqariytamunarqanchu,aswanpassinqantalaq'aykuspannirqan:–Dioskhuyapayaykuway huchasapakasqayta,nispa.Lucas18:10-13

Paykunataqtapurqanku:–Yachachikuq,yachanchismiallintarimasqaykita,yachachisqaykitapas, manataqmipiqparunantapaschaskikunkichu,aswanpasDiospañannintacheqaqtayachachinki HinaqtinmiJesusqapaykunatareparaspapaykunatanirqan:–¿Imanaqtintaqtentawankichis?Huk qullqitaqawachiway.¿Piparikch'ayninpas,hawanpiqillqasqapas?Paykunataqkutichispanirqanku: –Cesarpa,nispaHinanJesusqapaykunatanirqan:–CesarpakaqninkunataqaCesarmanqoychis, DiospakaqninkunatataqDiosmanqoychis,nispa.Lucas20:21-25

HinanJesusqaqhawarispaqhapaqrunakunataqolqewaqaychanawasimanqosqankuqolqeta wikch'uykushaqtarikurqan.Rikurqantaqmihukwakchaviudawarmitaiskayqolqetachayman wikch'uykushaqtaPaytaqnirqan:–Cheqaqtapuninniykichis,kaywakchaviudawarmiqa llapanmantapasaswanaskhatanchurarqan,llapankutaqmiaskhaqolqenkumantaDiospa ofrendankunamanwikch'uykurqanku.Lucas21:1-4

HinaqtinmillaparunakunasayarispaPilatomanaparqanku.Paykunatataqhuchachaytaqallarirqanku: –Kayrunatantarirqaykullaqtataqhellichashaqta,hinallataqCesarmanimpuestopagayta hark'ashaqta,paykikinCristoReykasqanmantawan,nispa.HinaqtinmiPilatoqapaytatapuran: ¿Qanchujudíorunakunaqreyninkanki?Paytaqkutichispanirqan:–Qanmichaytanishanki,nispa. HinaptinmiPilatoqasacerdotekunapajefenkunatahinasparunakunatanirqa:Kayrunamantaqa manamimahuchatapastarinichu,nispa.Lucas23:1-4

ChayqhepamanmiGalileallaqtayoqJudasqaimpuestopaganap'unchaykunapihatarirqan,hinaspan askharunakunataqatimurqan.Llapallanmi,paytakasukuqkunapasch’eqesqakarqanku.Hechos5:37

Chayraykunimpuestotapaspagankichis,paykunaqaDiospaserviqninkunankanku.Chayhinaqa, llapanpagasqankutaqoychiscostumbrepimanpascostumbre;manchakuypimanpasmanchakuy; honorpimanpashonor.Romanos13:6-7

CheqaqtapuninLeviqchurinkunamantasacerdotekaytachaskiqkunaqa,kamachikuysimimanhina runakunamantadiezmotachaskinankupaqkamachisqakanku,chaymiwawqenkunamantapas, AbrahampawasanmantañalloqsimurqankuchaypasHinaspamanatukuycontradicciónkaqtinqapisi kaqmiaswanallinmantasaminchasqa.Kaypitaqwañuqrunakunaqadiezmotachaskinku.Chaypin

Cartakuna

...Chaynaqa,CesarpakaqninkunataCesarmanquychik.DiospakaqninkunatataqDiosmanqoy.Mateo22:21

ichaqapaykunatachaskikun,paykunamantanyachakunkawsashasqanta.Nisqaymanhinaqa, diezmotachaskiqLevípasAbrahamwanmidiezmotapagarqanHebreos7:5-9textopi

Apocrifanisqa

HinanrunakunaqaJosiaspachurinJoacaztahap'ispataytanJosiasparantinpireychurarqanku,iskay chunkakinsayoqwatayoqkashaqtin.JudeaprovinciapiJerusalénllaqtapipaskinsakilla kamachikurqan,chaymantataqEgiptoreyqaJerusalénllaqtapireykananpaqqarqorqan.Hinaspan chayhallp'amanimpuestotachurarqanpachaktalentoqolqeta,huktalentoqorimantawan1Esdras 1:34-36

SeñorninchisArtejerjesrey,kamachiykikunaman,willakuyqelqaqRatumoman,qelqaqSemelioman, paykunaqhuñunakuyninkupiwakinjuezkunaman,CelosriapiFeniciallaqtapijuezkunamanwan.Rey wiraqochayachachun,qankunamantanoqaykumanhamuqjudíorunakunaJerusalénllaqtaman hamuspanku,qhatukunatahatarichisqankuta,perqakunatapasallichasqankuta,temploqteqsintapas churasqankutaKunantaqkayllaqtapasperqakunatapaswakmantasayarichinqakuchayqa,manan impuestoqoyllatachumanamunanqakuchu,aswanpasreykunacontranhatarinqaku.1Esdras2:1719

Saynallataqmimanasoldadokuna,awqanakuypimanatupaq,ichaqachakrallank'aqkunapaqpas, tarpusqankutayapamantacosechaspareymanapamunku,reymanimpuestopaganankupaqtaq obliganakunku.1Esdras4:6

Hinaspapas,llapajudíorunakunapaqmiqelqarqan,paykunankacharichisqakarqanku,manan mayqenoficialpas,nitaqkamachikuqpas,nitaqtenientepas,nitaqqolqewaqaychaqpas,kallpawan punkunkumanhaykunankupaqHinallataqllapanhap’isqankusuyumanaimpuestoyoqkanankupaq; Edomrunakunataqchaypachahap’isqankujudiokunaqllaqtankunataqonankuta:Ari,sapawata iskaychunkatalentoqosqakanankarqanyupaychanawasihatarichinapaq,hatarichisqakanankama; Hukchunkatalentotapassapap'unchayaltarpatapiruphachinasacrificiokunatawaqaychanankupaq, chunkaqanchisniyoqsacrificiotahaywanankupaqkamachikusqanmanhina:Babiloniamantallaqtata hatarichimuqllapariqkunapas,mirayninkupas,llapasacerdotekunapaslibrekacharichisqa kanankupaq.1Esdras4:49-53

ChaypikaqrunakunaqaJerusalénllaqtapinkasharqanku,Jerusalénllaqtapikamachikuqreykunapas, Feniciallaqtapipasimpuestokunatacobrarqanku.1Esdras2:27

Kamachillanitaqmiwakmantaqhaliyananpaq.hinallataq,SeñorDiospawasintukukunankama, judiokunaqpresokaqkunatayanapaytaallintaqhawarinankupaq:Celosiriamanta,Feniciamantawan impuestopagasqankumantahukpartetacuidaspaqosqakananta,kayrunakunamanWiraqochaq sacrificionkunapaq,chaymikamachikuqZorobabelman,torokuna,carnerokuna,corderokunaima; Hinallataqsarata,kachita,vinota,aceitetapas,hinallataqsapawatasapakutillamanaastawan tapukuspa,Jerusalénllaqtapikaqsacerdotekunaqsapap’unchaygastakunankupaqrikuchisqankuman hina:AnchaHatunDiosmanofrendakunaqosqakananpaqreypaqwawankunapaqwan, kawsayninkuraykumañakunankupaqwan.1Esdras6:28-31

Kamachiykichistaqmi,amamayqansacerdotekunamanta,Levírunakunamanta,ch'uya takiqkunamanta,nitaqyupaychanawasipillank'aqkunamanta,nitaqkayyupaychanawasipiima

...Chaynaqa,CesarpakaqninkunataCesarmanquychik.DiospakaqninkunatataqDiosmanqoy.Mateo22:21

ruwaqkunamantapas,amaimaimpuestotapas,nitaqhukimpuestotapasmañakunaykichispaq.1 Esdras8:22

Tukuyqokuyniykikunapikusisqauyatarikuchiy,diezmoykitapaskusikuywansapaqchay. Eclesiastico35:9textopi

Hinaspanhukkallpasapaejercitotahuñurqan,hinaspansuyukunata,suyukunata,reykunatapas kamachirqan,paykunanpaymanimpuestopagaqkapurqanku.1Macabeos1:4

Iskaywatahunt'akuqtintaqreyqaJudállaqtakunamanimpuestohuñuqumalliqnintakacharqan, paymiaskharunakunawanJerusalénllaqtamanhamurqan:Thak-kaypirimaykunatataqpaykunaman rimarqan,ichaqallapanmiq'otusqakarqan1Macabeos1:29-30

Chaywanpas,qhapaqkayninkunaqqolqenpisiyapushaqtarikuspa,chaysuyupiimpuestokunapisilla kashaqtarikuspa,ch’aqwayta,muchuytapas,chayhallp’amanapamusqanrayku,ñawpaqtiempopi kamachikuykunataqechuspa;Manchakuranmichayhuchakunatamanañaaguantaytaatinanta,nitaq ñawpaqpihinaqollqeqoyniyoqkananta,ñawpaqreykunamantapasaswanaskharaqkasqanrayku Chayrayku,yuyayninpisinchitamusphaspa,Persiasuyumanriytayuyaykurqan,chaypisuyukunaq impuestonkunatahap'inanpaq,askhaqolqetahuñunanpaqwan.1Macabeos3:29-31

Sacerdotekunapap'achanta,ñawpaqrurukunata,diezmokunatawanapamurqanku,hinallataqNazareo runakunatapasch'aqwarqanku1Macabeos3:49

Hinaspaanchakallpasaparunakunakasqankutapas.WillakurqantaqmiGalaciarunakunaukhupi maqanakuyninkumanta,allinruwaykunamantawan,paykunataatipasqankumanta,impuesto pagasqankumantawan.Hinaspapas,políticankuwan,pacienciankuwanima,llapanchaycheqasta atipasqankuta,paykunamantaanchakaruñakashaspapas;hinallataqkaypachaqk’uchunmanta paykunaqcontranpihamuqreykunapas,paykunatach’aqwachinankukama,hatunthuñichiyta qonankukama,chaymiwakinkunasapawataimpuestotaqorqanku:hinallataqimaynataskawsashaqta hap’irqanku,hinaspataqrimanakurqankupaypasqhepanpikamachikuqkunapashatunimpuesto paganankupaq,rehenkunataqonankupaq,hinallataqrimanakusqankumanhina,1Macabeokunata 8:2,4,7

Kunantaqkacharichiykichis,qankunaraykutaqllapajudíorunakunatakacharichiykichis, impuestokunamanta,kachicostumbrekunamantawan,coronamantaimpuestokunamantawan, hinallataqkinsakaqt’aqamantaotaqmuhumanta,sach’a-sach’arurumantakuskanmantawan chaskinaymanta,kunanp’unchaymantapachakacharisaq,Judeahallp’amantamanaqechusqa kanankupaq,nitaqchaypiyapasqakinsakamachikuykunamantapasSamaria,Galileasuyukunapi, kunanp'unchawmantawiñaypaq.Jerusalénllaqtapasch'uya,librekachun,chaypalinderonkunawan kuska,chunkakaqt'aqamanta,impuestokunamantapas1Macabeos10:29-31

Sapankajudíorunakunatankacharichirqani,Judeasuyumantamaymanpaspresoapasqakaqkunata, munanitaqmillapaoficialniykunauywankumantaimpuestopaganankuta1Macabeos10:33

HinanJonatanreytavalekurqanJudeallaqtatamanaimpuestopagananpaq,hinallataqkinsa gobiernokunaSamariasuyutawanPaymanmiprometerqankinsapachaktalentoqolqeta1Macabeos 11:28

Hukkaqninkunamantapas,diezmomanta,costumbrekunamantapas,kachiuchkukunamantapas, coronamantaimpuestokunamantapas,llapantataqmilibraykuallinyachinaykupaq.1Macabeos11:35

...Chaynaqa,CesarpakaqninkunataCesarmanquychik.DiospakaqninkunatataqDiosmanqoy.Mateo22:21

Kunanp'unchaykamaimamanaallintapashuchallikusqaykimantapaspampachayku,coronamanta impuestodebesqaykichistapas,Jerusalénllaqtapihukimpuestopagasqakaqtinqamanañan pagasqachukanqa.1Macabeos13:39

Chaynaqa,Judeasuyupahawanpikamachikusqaykichisllaqtakunata,hinallataqJudeanacionpa hawanpikaqllaqtakunata,manachayqa,phisqapachaktalentoqolqetaqowaychisManaallin ruwasqaykichismanta,llaqtakunapiimpuestopagasqaykichismantawan,hukphisqapachaktalento qolqetawan,manachayqa,hamuspaqankunawanmaqanakusaqku.1Macabeos15:30-31

ChaymiNicanorqapresochasqajudiokunamantaaskhaqolqetaganananpaq,iskaywaranqatalento qolqetapaganankarqan,chaytanreyqaRomarunakunamanpaganankarqan2Macabeos8:10

Chhaynatanpay,JerusalénllaqtapipresochasqarunakunawanRomarunakunamanimpuesto pagasqankutaallintaruwananpaqhap’iq,hawallaqtakunapiwillarqan,judiokunaqDiosnin kasqankutapaykunapaqmaqanakunanpaq,chayraykutaqmanak’irisqakaytaatirqankuchu,qosqan kamachikuykunatakasukusqankurayku2Macabeos8:36

Jaser

ElampareyninKedorlaomertaqCampamirayninkunaqayllunkunamantakarunchakurqan, paykunawanmaqanakuspataqpaykunatakamachirqan,hinaspanpampapiphisqallaqtakunaman rirqan,paykunawanmaqanakuspataqpaykunatakamachirqan,paykunataqkamachisqankarqanku. Hinaspanchunkaiskayniyoqwatataservirqanku,sapawatataqimpuestopagarqankuJaser11:10-11

AbrampaCanaánsuyupipichqawatatiyaptinmiSodomaGomorrallaqtarunakunapas,pampapi llapallanllaqtakunapasElamllaqtapareyninQuedorlaomerpamunayninmantahatarirurqakuChay pampallaqtakunapillapareykunanchunkaiskayniyoqwatataKedorlaomertaservirqanku,sapa watataqimpuestopagarqanku,chunkakinsayoqwatapitaqchayp'unchaykunapipaycontra hatarirqanku.Jaser13:11

Yachanchikmireykunapacostumbrenkasqanmanta,kawsaqkunamantasapawataimpuestota hurqusqankuta,ichaqamanamkayllatachuruwanki,aswanqawañusqakunamantapassapa punchawmiimpuestotamañakunkiHinanreyqakutichispaRikayontanirqan:Sutiykiqamanañan RikayonsutichasqachukanqaaswanpasFaraónsutiykikanqa,wañusqakunamantaimpuesto mañakusqaykirayku;HinanFaraónsutiwansuticharqan.RikayonFaraontaqEgiptosuyupi kamachikuqtaq'otukurqan,hinaspanEgiptopillapatiyaqkunamantaimpuestotamañakurqanJaser 14:19,27,31

HinanAbramqallapakaqninkunapiwanMitzraimmayumantahatarispaEgiptomanchayarqanku. Llaqtapunkukunamanpisillatahaykushaqtinkunguardiakunapaykunaqqayllanpisayarispanirqanku: –Kapuqniykichismantareymandiezmotaqoychis,chaymantataqllaqtamanhaykuwaqchis,nispa Abrampaspaywankaqkunapaschaynatamruwarqaku.Abramtaqpaywankashaqrunakunawan kuskaEgiptomanhamurqanku,chayamuqtinkutaqSaraipakasqacajataapamurqanku,Egipto runakunataqchaycajatarikurqanku.HinaqtinmireypakamachinkunaAbrammanasuykuspanku tapuranku:–¿Imataqkaycajapimanarikusqayku?Kunanchaycajatakichaspadiezmotaqoyreyman tukuyimakasqanmantaJaser15:8-10

...Chaynaqa,CesarpakaqninkunataCesarmanquychik.DiospakaqninkunatataqDiosmanqoy.Mateo22:21

Jacobpachurinkunampaykunamanjurarqakuamachaqrukunankupaq,Canaánrunakunapallapallan reyninkunapasjurarqakum,Jacobpachurinkunapaschaypunchawmantapachampaykunaman impuestotapagarqaku.Jaser40:48

HinanllapaEgiptorunakunaJoseqkamachisqankasharqan,hinanJoseqallapaawqankunawan maqanakurqan,hinaspanpaykunataatiparqan.hinallataqllapanhallp’ata,llapanFilistea runakunatapas,Canaánsuyupalinderonkama,Josemankamachirqan,llapankutaqpaypa kamachisqankarqanku,sapawatataqJosemanimpuestotaqorqanku.Filisteasuyukuna,Canaán, Sidón,Jordánmayuchimpapi,tukuyp'unchawninkunapi,Josemanregalokunataapamurqanku, llapansuyutaqJoseqmakinpikasharqan,kamachisqanmanhinataqsapawataimpuestotaapamuqku, Joseqamuyuriqninawqankunawanmaqanakuspapaykunatakamachirqan,llapansuyutaqJoseq makinpikasharqan,JosetaqEgiptopikamachikuytiyananpiallintatiyasharqanJaser58:8,12

Pusaqchunkatawayoqwatapi,EdomreyBedadpachurinHadadpaphisqachunkawata kamachikusqanwatapi,HadadqallapaEsaupamirayninkunatahuñurqan,hinaspanllapaejercitonta huñurqan,tawapachakwaranqarunakunata,hinaspanMoabhallp'amanrirqan,hinaspanMoabwan maqanakuqrirqan,paymanimpuestopagananpaqMadiánrunakunaqllapamirayninkuna maqanakuypiwañupuqtinku,Moabpikaqwawakunapasayqekuqtinkutaq,Hadadqachaytiempopi llapaMoabrunakunataimpuestopagananpaqchurarqan,hinaspankamachisqanmanhinasapawata impuestotaqorqanku,hinanHadadqakutirispahallp'anmankutipurqanJaser62:6,13

ChaymiKikianosqaAramman,intilluqsimuyladopiwawakunamanwanrirqan,paykunawan maqanakuspataqatiparqan,llapankutaqk’irisqaurmarqankuKikianusllaqtanpañawpaqenpiAskha runakunatanpresohap’ispaqallariypihinakamachirqan,hinaspanhallp’ankupicampamentota churarqansapakutihinapaykunamantaimpuestotahorqonanpaqHinanKikianosAramwaninti lloqsimuyladowawakunawanmaqanakurqanhinaspanñawpaqhinapaykunatakamachirqan, hinaspansapakutiimpuestopagasqankutaqorqanku,hinaspanrispahallp’anmankutipurqan.Jaser 72:4-5,11

Intilloqsimuyladomantallaparunakunanqhepamankutispakutirirqanku,chaymiMoisespasCus llaqtayoqrunakunapaspaykunataqatikuspakamachikurqanku,hinaspancostumbrenkumanhina impuestopagarqanku.AramrunakunapasMoisespaCusllaqtayoqrunakunawanmi kamachikurqanku,sapakutiimpuestopagasqankutapasqorqankuJaser73:43,46

AbianotaqEdomllaqtapikamachikuqkunatachurarqan,Edomrunakunaqllapamirayninkunataq Abianoqkamachisqankapurqanku,chaymiAbianoqaQuitimllaqtanmankutipurqan. Kamachikusqantiempopinhukejercitotahorqomurqan,hinaspataqrispa,JavanpachurinEliseoq mirayninkunawan,Britaniapi,Kernaniapitiyaqrunakunawanmaqanakurqan,paykunataatipaspataq impuestopagananpaqchurarqan.Jaser90:10,29

Jubileosnisqa

Jacobtaqtutamantantahatarirqan,kaykillachunkatawayoqp’unchaypi,hinaspandiezmotaqorqan llapapaywanhamuqkunamanta,runakunamanta,uywakunamantapas,qorimanta,sapamankamanta, p’achamantawan,ari,llapanmantadiezmotaqorqan.Jubileos32:2

Hinanllapach’uyauywakunatadiezmotaqorqan,hinaspanruphachinasacrificiotahaywarirqan, qhelliuywakunatanichaqachurinLevimanqorqan(mana),hinaspanllaparunakunaqalmantaqorqan. LevitaqBetelpisacerdotekaytaruwarqan,taytanJacobpañawpaqenpichunkawawqenkunamanta

...Chaynaqa,CesarpakaqninkunataCesarmanquychik.DiospakaqninkunatataqDiosmanqoy.Mateo22:21

aswanallinpaqqhawarispa,chaypitaqsacerdotekarqan,Jacobtaqpromesantaruwarqan,chhaynapin diezmotahukmantadiezmotaqorqanSeñorman,ch'uyanchaspataqch'uyakapurqanChayraykutaqmi hanaqpachatablakunapiordenasqakashan,diezmotayapamantadiezmotaqonankupaqkamachikuy hina,Wiraqochaqñawpaqenpiwatanmantawatamikhunankupaq,maypichussutintiyananpaq akllasqakasqanpi,kaykamachikuymanpasmananwiñaypaqp’unchaykunaqtukukuyninkanchu Kayordenanzaqaqelqasqakashan,watanmantawatahunt’akunanpaq,iskaykaqdiezmotaSeñorpa ñawpaqenpimikhuspa,maypichusakllasqakasqanpi,manataqmiimapaschaymantaqapuchunqachu kaywatamantaqatiqninwatakama.Jubileos32:8-11

TorokunamantaovejakunamantapasllapadiezmokunatanSeñorDiospaqch'uyakanqa, sacerdotenpataqmikanqa,chaytansapawatañawpaqenpimikhunqaku.imaraykuchuschhaynatan ordenasqa,grabasqataqhanaqpachatablakunapidiezmomantaJubileos32:15

Hinanpaykunataatiparqan,hinaspanpaykunamanimpuestotachurarqanpaymanimpuesto paganankupaq,allpankumantaphisqarurururukunata,hinaspanRobelllaqtataTamnataresllaqtata hatarichirqan.Jubileos34:8

HinaqtinmiJacobqachurinkunamanwillaranallipunakunankupaq,paykunawantaqallipunakurqanku, kamachikayyugotataqpaykunamanchurarqanku,chhaynapinJacobmanchurinkunamanwansapa kutiimpuestopagarqankuHinaspanJacobmanimpuestotapagarqankuEgiptoman uraykamunankama.Jubileos38:12-13

Bibliapichinkasqalibrokuna

HinaqtinmiAugustokamachikuqpakamachikuyninlloqsimurqanJudeasuyupiBelénllaqtamanta llapajudíorunakunaimpuestopaganankupaq,Josetaqnirqan:–Wawaykunamanimpuesto paganankupaqmicuidasaq,ichaqa,¿imatataqkaysipaswanruwasaq?Warmiyhinaimpuesto paganaypaqmip’enqakuni;Ususiyhinaimpuestopagaqtiyqa,llapaIsraelrunakunanyachankumana ususiychukasqanmantaSeñorpachurasqantiempochayamuqtinqa,allinpaqqhawarisqanta ruwachun.Hinaqtinmiasnotasillaykukuspasillaykukuspa,JosewanSimónwanqhepantarispanku, kinsaleguallapiBelénllaqtamanchayarqanku.Protevangelion12:1-5textopiqelqasqa

AlejandroqtiemponpikinsapachakisqonniyoqwatapinAugustoqahukkamachikuytahorqomurqan, chaypinllaparunakunallaqtankumanimpuestopaganankupaqrinankukarqanHinanJoseqa hatarirqan,qosanMariawankuskaJerusalénllaqtamanrirqan,chaymantataqBelénllaqtamanrirqan, ayllunwankuskañawpaqtaytankunaqllaqtapiimpuestopaganankupaq.Jesucristoqwawallaraq kasqanmantaÑawpaqEvangelio1:4-5

Edénllaqtapiqonqasqalibrokuna

ChaytiempopintaytanchiskunaanchathakkarqankuKamachikuySimitaallintahunt’asqankurayku, kusisqataqmikarqanku,chaymiAsiasuyupireySeleucoNicanor,yupaychanawasipillank’anapaq impuestotasancionarqan,hinaspanpoliticanchistareqsirqan,chaypachapuni,wakinqharikuna, contrariogeneralcontralaconcordanciageneraltaruwaspa,askhaimaymanadesgraciakunapi involucrawarqanku.4Macabeos2:10

Hanaqpachawankaypachawanchawpipihukcastilloruwaytamunani,munanitaqmiqanmantahuk yachaysapa,yachaysaparunatakachamuwanaykita,chaytaruwawananpaq,llapantapukuyniykunata

...Chaynaqa,CesarpakaqninkunataCesarmanquychik.DiospakaqninkunatataqDiosmanqoy.Mateo22:21

kutichiwananta,hinallataqkinsawatañaAsiriamantaimpuestokunata,aduanakunatapas chaskinaypaqAhicarmantawillakuy4:2

Paykunanphiñachiwarqanku,atipawarqankun,llaqtanchispiaskharunakunanEgiptonacionman ayqekurqanku,Egiptonacionmantareypaimpuestokunatamañakuwasqanchismanta manchakuspanku.Hinaptinmireytanirqa.‘¡Amaphiñakuychu,¡Señorniy!Egiptomanrisaq, Faraonmankutichimusaq,kaycartatataqpaymanqhawachisaq,impuestopagaymantataqkutichisaq, llapaayqeqkunatataqkutichipusaq.AnchaHatunDiospayanapayninwantaqawqaykikunata p'enqachisaq,qhapaqsuyuykiqKusikuyninpaqwan.Ahicarmantawillakuy5:5,7

Ichaqa,¡Señorrey!imatachuschaypinirqankiEgiptopaimpuestokunamantakinsawata,kunanqa hukreinoqtakyasqakayninqasinchichaninmi,sichusgananki,makiypasmanayachayniyoqchu kutichisunaykipaqchayqa,wiraqochareymiapachisunkimanrimasqaykiimpuestokunata. Ahicarmantawillakuy5:24

FaraontaqHaiqâratipasqanmantarikuspa,kutichisqankunatakutichipuqtin,chayratopachakusisqa kasharqan,hinaspankamachirqankinsawataimpuestokunatahuñunankupaq,Haiqârllaqtaman apamunankupaqwan.HinaqtinmireyqatapuytaqallarirqanimaynatasFaraonwantuparqanñawpaq kutichayamusqanmantapachaqayllanmantakarunchakunankama,imaynatasllapatapukuyninkunata kutichirqan,imaynataspaymantaimpuestokunatachaskirqan,p’achacambiaykunata, regalokunatapas.ReySenaqueribtaqanchakusikuywankusikurqan,hinaspanHaiqârtanirqan:‘Kay impuestomantaimachusmunasqaykitahap’iy,llapanmimakiykiqhap’iyninpikashan’,nispa Ahicarpawillakuynin6:36,46-47

Manataqmiimatapasruwarqaykuchu,paykunapasimpuestopagawarqanku,qechusqankutataq kutichipurqayku.JudáDiospatestamenton1:49

Chaymantataqthakkaytérminokunatatapuwarqanku;Taytaykuwanrimanakuspaykutaqmiimpuesto paganaykupaqchaskirqayku.Pichqapachaktrigota,pichqapachakbañaaceiteta,pichqapachak mitruvinotapasquwarqaku,yarqaykamaEgiptomanuraykamuptiykuJudáDiospatestamenton2:89