Raniera
UPOKO1
1¶ItetoruongatauotekingitangaoIehoiakimikingio HurakataemaiaNepukanehakingioPapuronaki Hiruharama,whakapaeaanaeia
2NakahoatueteArikiaIehoiakimikingioHurakitona ringa,meetahiongaokootewhareoteAtua,akaweaana eiakitewhenuaoHinara,kitewhareotonaatua;a mauriaanaeiangaokokitewharetaongaotonaatua.
3NakakiatutekingikiaAhapenatarangatiraoana unaka,kiatikinaetahiongatamaaIharaira,araongaurio tekingiongarangatirahoki;
4Hetamarikikahoreneioratoukoha,hepaianoteahua,e mohioanakingawhakaaronuikatoa,emohioanakite matauranga,ematauanakitematauranga,metehungae paianaheitukitewhareotekingi,heiwhakaakokiteako, kitereoongaKarari
5Iwhakariteaanoetekingitetahiwahiotatekingikai maratou,hemeamoiara,moiara,metetahiwahiote wainaiinumiaeia,kiatorungatauewhangaiaairatou;
6NairotoieneikoetahiongatamaaHura,koRaniera, koHanania,koMihaera,koAtaria;
Nakatapaheingoamoratoueterangatiraunaka:kotana ingoamoRaniera,koPeretehatara;kiaHanania,ko Hataraka;kiaMihaera,taMehaka;kiaAtaria,no Apereneko
8OtiiakuatakototoRanierawhakaaroirotoitonangakau, kiakauaiaepokeitatekingikai,itewainaraneiiinumia eiaNakatonoiakiterangatiraunakakiakauaiae whakapokeiaia.
9Na,kuameateAtuakiamanakohiaaRaniera,kia arohainaeterangatiraunaka.
10NakameaterangatiraunakakiaRaniera,Ewehiana ahauitokuariki,itekingi,nananeiiwhakaritetakoutoue kaiai,takoutoueinuai:heahahokiitirohiamaiaieiao koutoukanohihekinoatuiongatamarikipenamekoutou? katahikameingaahauekoutoukiamakaatutokuupokoki tekingi
11AnorakoRanierakiaMeretara,kitaterangatiraunaka iwhakariteaiheikaitirotiromoRaniera,ratoukoHanania, koMihaera,koAtaria, 12Tenara,whakamatauriaaupononga,kiatekaungara; mehomaieratouhepiniheikaimamatou,hewaihokihei inumamatou.
13Heireirakameakiatirohiaomatoumataitouaroaro, metemataanoongatamarikiekaianaitekaiatekingi; nakiaritekitauekiteaitauemeaaikiaupononga.
14Heoikawhakaaetiaeiateneimeaaratou,akotahi tekaungaraiwhakamatauriaairatoueia
15Na,itemutungaongarakotahitekau,kakiteaoratou mata,ataahuaatu,tetereatuongatamarikikatoaikaiita tekingikai
16HeoikatangohiaatueMeretaratewahikaimaratou, metewainaanoheiinumaratou;ahoatuanahepinikia ratou
17Na,koauatamarikitokowha,ihomaieteAtuakia ratouhematauranga,hemohiokingapukapukakatoa,ki ngawhakaaronunui:aiaRanieratemohiokingakite katoa,kingamoemoea.
18Na,itetakangaongaraikiaitekingikiakaweaatu ratou,kakaweaaturatoueterangatiraunakakitearoaroo Nepukaneha.
19Nakakorerorerotekingikiaratou;akihaiikiteairoto iaratoukatoatetahieriteanakiaRaniera,kiaHanania, kiaMihaera,kiaAtaria:natuanaratouitearoaroote kingi
20Na,ingameakatoaotewhakaaronui,otematauranga iuiaitekingikiaratou,kakiteaeiatekaunoaatutoratou paiitongatohungamaorikatoa,itongakaititirowhetu putanoaitonakingitanga
21ItutukianoaRanieraataenoakitetuatahiongatauo KingiHairuha
UPOKO2
1¶Na,iteruaongatauotekingitangaoNepukanehaka moeaetahimoeeNepukaneha;rarurarutonuihotona wairua,rereatuanatemoeiaia
2Katahitekingikakiatukiakarangatiangatohunga maori,ngakaititirowhetu,ngatohungamakutu,ngaKarari, heiwhakaatuianamoekitekingiNakahaeremairatou, katukitearoarootekingi.
3Nakameatekingikiaratou,Kuamoeaeahauhemoe,a raruraruanatokuwairua,emeaanakiamohiokitauamoe
4KatahikakoreroHirianimaingaKararikitekingi,Ete kingi,kiaoratonukoe:korerotiamaitemoekiaupononga, amamatouewhakaatutonatikanga
5Kawhakahokitekingi,kameakingaKarari,Kuangaro tauameaiahau:kitekoreewhakaaturiamaiekoutouki ahautemoemetonatikangahoki,kahaehaeakoutou,aka meingaokoutouwhareheipurangaparu.
6Kitewhakaaturiamaiiaekoutoutemoemetonatikanga, kariroakuhakarimakoutou,ngautu,metehonorenui;na whakaaturiamaitemoekiahau,metonatikangaano.
7Nakawhakahokianoratou,kamea,Matekingiekorero temoekianapononga,amamatouewhakaatutona tikanga.
8Kawhakahokitekingi,kamea,Emohiorawaanaahaue whaianakoutoukiaroa,notemeakakitekoutoukua ngarotauameaiahau.
9Kitekoreiaewhakaaturiamaiekoutoutemoekiahau, kotahitonuteturemokoutou:notemeaheteka,heteka ngakupukuaritenaiakoutouheikoreromaikitoku aroaro,akiaputakeraanotewa:nakorerotiamaitemoe kiahau,akamohioahaukataeaekoutoutewhakaatumai tonatikangakiahau.
10NakawhakahokingaKararikitearoarootekingi,ka mea,Kahorehetangatairungaitewhenuaheiwhakaatui temeaatekingi:kahorehokihekingi,kahoreheariki, kahoreherangatira,iuiingameapeneikitetahitohunga makutu,kitetahitohungamatakite,kitetahiKarari 11Hemeatupuarawahokiteneieuianeietekingi, kahoreatuhokihekaiwhakaatukitekingi,kongaatua anake,eharaneikitekikokikotoratounohoanga 12Nareiraiririaitekingi,nuiatuteriri,kiiaihoeianga tangatawhakaaronuikatoaoPapuronakiawhakangaromia 13Iputaanoteturekiapatuangatangatawhakaaronui;a karapuaaRanieraratoukoonahoakiawhakamatea. 14Na,hewhakaaronui,hemohio,iohoaiaRanierakia Arioko,kiterangatiraongakaitiakiatekingi,iputaneiki tepatuingatangatawhakaaronuioPapurona.
15Iohoia,imeakiaArioko,kitatekingirangatira,He ahaihohoroaitetureitekingi?Katahitauameaka whakaaturiaeAriokokiaRaniera
16NakahaereaRanierakiroto,kameakitekingikia whakariteahewakiaia,akawhakaaturiaeiatetikangaki tekingi
17NakahaereaRanierakitonawhare,kawhakakitei tauameakionahoakiaHanania,kiaMihaera,kiaAtaria.
18KiainoiaaieratouhemahitohuiteAtuaoterangi,he meamoteneimeangaro;keimatetahiaRanieraratouko onahoameeraatutangatawhakaaronuioPapurona
19KatahikawhakakiteamaitauameangarokiaRaniera, hemeamoemoeaitepo.NakawhakapaiaRanierakite Atuaoterangi
20IohoaRaniera,imea,Kiawhakapaingiateingoaote Atuaaakeake;
21Ewhakaputaiaketiaanahokieiangawamengataima: ewhakakahoretiaanaeiangakingi,ewhakaturiaanaano ngakingieia:ehomaianaeiatewhakaaronuikitehunga whakaaro,temataurangakitehungaematauana;
22Ewhakapuakinaanaeiangameahohonu,ngamea ngaro:ematauanaiakingameaotepouri:keiaiate nohoangaotemarama
23Kawhakawhetaiahaukiakoe,kawhakamoemitikia koe,eteAtuaookumatua,nauneiihomaihewhakaaro nuikiahau,hekaha,akuawhakaaturiamaineiekoeki ahautamatouiinoiaikiakoe:kuawhakaaturiamainei hokiekoetemeaatekingikiamatou.
24NareiraihaereaiaRanierakiroto,kiaArioko,kitate kingiiwhakariteaiheiwhakangaromongatangata whakaaronuioPapurona;Kauaewhakangaromianga tangatawhakaaronuioPapurona:kaweaahaukitearoaro otekingi,amakuewhakaatutetikangakitekingi
25KatahikahohorotonuaArioko,kakaweiaRanieraki tearoarootekingi;kotanakupuanoteneikiaia,Kua kiteaeahauhetangatairotoingawhakarauoHurahei whakakiteitetikangakitekingi.
26Kaohotekingi,kameakiaRaniera,kotonaingoanei koPeretehatara,Etaearaneiekoetewhakaatumaitemoe ikiteaeahau,metonatikangaanokiahau?
27KawhakahokiaRanieraitearoarootekingi,kamea,E koretauameangaroiuiaraetekingietaeatewhakaatuki tekingietehungawhakaaronui,engakaititirowhetu,e ngatohungamaori,engatohungatuaahu;
28EngariterateAtuakeiterangiheiwhakaatuingamea ngaro;akuawhakakiteaeiakiaKingiNepukanehanga meaeputamaiingarawhakamutungaKotaumoeenei, mengameaikiteaetoumahungairungaitoumoenga; 29Kokoeia,etekingi,iputaakeouwhakaarokitou ngakauirungaitoumoengamongameaeputamaiamua: ewhakakiteaanakiakoeetekaiwhakaatuongamea ngaro,ngameaeputaamua.
30Koahauneiia,eharaitemeahenuiakeokuwhakaaroi ongatangataorakatoaiwhakapuakinaaiteneimeangaro kiahau,engarihewhakaarokiaratouheiwhakakiteitona tikangakitekingi,kiamohioaihokikoekingawhakaaro otoungakau.
31Naititirokoe,etekingi,nakotetahiwhakapakokonui Koteneiwhakapakokonui,hepaikeneitonakanapa,itu kitouaroaro;akotonaahuahemeawhakamataku.
32Koteneiwhakapakoko,hekouraparakoretonapane;ko tonauma,koonaringahehiriwa;kotonakopu,koona huhaheparahi;
33Koonawaewaeherino;koonaraparapaherinotetahi wahi,heukutetahiwahi.
34Titirotonuatukoe,nakotetahikohatu,hemeatapahi mai,kahorehokiheringa,akitonukitewhakapakokoona raparapa,herinoneitetahiwahi,heukutetahiwahi,wahia putiaiho
35Katahikamongamongangatahiterino,teuku,teparahi, tehiriwa,tekoura;kuaritekitepapapaongapatungawiti iteraumati;kahakinaatuanaetehau,akahorenoaikitea hewahimoratou:na,kotekohatuiakinaaite whakapakoko,kuameingaheimaunganui,kapianate whenuakatoa
36Kotemoetenei;amamatouewhakaatutonatikangaki tearoarootekingi
37Kokoe,etekingi,tekingiongakingi:kuahomaihoki eteAtuaoterangihekingitangakiakoe,hekaha,he mana,hekororia
38Na,kongawahikatoaenohoiaanaengatamaate tangata,ngakireheoteparae,mengamanuoterangi, homaianaeiakitouringa,kuaotianokoetemeaeiahei rangatiramoratoukatoaKokoeteneiupokokoura
39Nakaputaaketetahiatukingitangaimuriiakoe;itiiho iakoe,metetahiatutuatoruongakingitanga,heparahi,a kakawanateraitewhenuakatoa
40Na,kotewhaongakingitangakaritekiterinotekaha: hemeawawahihokiterino,etaeaanoeiangameakatoa: karitekitaterinoewawahineiieneikatoatanawawahi, tanakuru.
41Na,ikitenakoeingaraparapa,ingamatimati,heuku natekaipokepoketetahiwahi,herinotetahiwahi,ka weheatekingitanga;kamauanoiahekaharinoiroto,no temeaikitenakoeherinoewhakauruuruanakiteuku paru
42Na,kongamatimationgaraparaparaherinoneitetahi wahi,heukutetahiwahi,kapenaanotekingitanga,ka kahatetahiwahi,kotetahiwahikapakaru
43Na,ikitenakoeiterinoewhakauruanakiteukuparu na,kawhakauruanoratoukirotokingauritangata:ekore iaepiritetahikitetahi,karitekiterinoekoreneieuruki teuku.
44Naingaraoeneikingi,kawhakaturiaeteAtuaote rangihekingitangaekoreengaro,ekoreanohokiewaiho kitetahiatuiwi,engarikapakaru,kapauenei rangatiratangakatoa,kamautonuakeake
45Naikitenakoehemeatapahimaitekohatuirotoite maunga,kahorehokiheringa,amongamonganoaiaiate rino,teparahi,teuku,tehiriwa,tekoura;ewhakapuakina anaeteAtuanuikitekingingameaeputaamua:na tutururawatemoe,pumautonutonatikanga.
46KotetinotapapatangaihooKingiNepukaneha, koropikoanakiaRaniera,whakahauatonutiaihoeiakia whakahereahewhakahere,hewhakakakararekakiaia
47IohotekingikiaRaniera,imea,Tikarawa,kotou AtuateAtuaongaatua,teArikiongakingi,te kaiwhakapuakiongameangaro,kataeaneihokiekoete whakapuakiteneimeangaro
48NakameingaetekingiaRanieraheitangatanui,he mahaanongahakarinunuiihomaietekingikiaia,a meingaanaiaheikawanamotekawanatangakatoao
Papurona,heitinokawanamongatangatawhakaaronui katoaoPapurona.
49NakatonoaRanierakitekingi,awhakariteaanaeiaa Hataraka,aMehaka,aAperenekoheikaitirotiromonga meaotekawanatangaoPapurona:koRanieraiainohoki tekuwahaotekingi
UPOKO3
1¶IhangaeKingiNepukanehahewhakapakokokoura, kotonaroaeonotekauwhatianga,akotonawhanuieono whatianga:awhakaturiaanaeiakitemaniaoRuraite kawanatangaoPapurona.
2KatahiaKingiNepukanehakatonotangatakitehuihuii ngarangatira,ingakawana,ingarangatira,inga kaiwhakawa,ingakaitiakitaonga,ingakaiwhakatakoto whakaaro,ingarangatira,ingakawanakatoaonga kawanatanga,kiahaeremaikitetaingaotekawaote whakapakokokuawhakaturianeieKingiNepukaneha.
3Katahingarangatira,ngakawana,ngarangatira,nga kaiwhakawa,ngakaitiakitaonga,ngakaiwhakatakoto whakaaro,ngarangatira,mengakawanakatoaonga kawanatangakahuihuikitetaingaotekawaote whakapakokokuawhakaturianeieKingiNepukaneha;atu anaratoukimuaitewhakapakokokuawhakaturianeie Nepukaneha
4Katahikanuiatutekarangaotekaikaranga,He whakahauteneikiakoutou,engatangata,engaiwi,enga reo;
5Akarongokoutouitetangiotekoronete,oteputorino, otehapa,otehakaputa,otehatere,otetaratimere,onga meatangikatoa,metakotokoutou,kakoropikokite whakapakokokourakuatuneiiaKingiNepukaneha;
6Nakitekahoretetahietakoto,ekoropiko,kamakaiai tauahaoraanokiwaenganuioteoumuhemurarawaneite ngiha
7Naitauawa,iterongongaoteiwikatoaitetangiote koronete,oteputorino,otehapa,otehakaputa,otehatere, ongameatangikatoa,takotoihoanateiwikatoa,ngaiwi, ngareo,koropikoanakitewhakapakokokourakuatuneii aKingiNepukaneha
8HeoiitauawakahaeremaietahiKarari,kawhakaheki ngaHurai.
9Ikoreroratou,imeakiaKingiNepukaneha,Etekingi, kiaoratonukoe
10Hetikangaiwhakatakotoriaekoe,etekingi,konga tangatakatoaerongoanaitetangiotekoronete,ote putorino,otehapa,otehakaputa,otehatere,ote taratimere,ongameatangikatoa,metakoto,kakoropiko kitewhakapakokokoura;
11Akitekahoretetahietakoto,ekoropiko,kiamakaiaki waenganuioteoumuhemurarawaneitengiha.
12TeneietahiHurai,hehungaiwhakariteaekoehei kaitirotiromongameaotekawanatangaoPapurona,ko Hataraka,koMehaka,koApereneko;kahoreeneitangata, etekingi,iwhakaarokiakoe:kahoreratouemahikiou atua,kahoreekoropikokitewhakapakokokourakuatuna iakoe
13KatahiaNepukanehairungaitonaririmeteweriweri kawhakahaukiamauriamaiaHataraka,aMehaka,a AperenekoNakaweaanaeratouauatangatakitearoaroo tekingi
14IkoreroaNepukaneha,imeakiaratou,Heponoranei, eHataraka,eMehaka,eApereneko,ekoreneikoutoue mahikiokuatua,ekoreneiekoropikokitewhakapakoko kourakuatuneiiahau?
15Na,kitenohoritekoutouitewaerongoaikoutouite tangiotekoronete,oteputorino,otehapa,otehakaputa, otehatere,otetaratimere,ongameatangikatoa,me takotokoutou,kakoropikokitewhakapakokoihangae ahau;tena:tenakitekorekoutouekarakia,kamaka koutouitauahaoraanokiwaenganuioteoumuhemura rawaneitengiha;kowaihokiteAtuaheiwhakaoraia koutouirotoiokuringa?
16IwhakahokiaHataraka,aMehaka,aApereneko,imea kitekingi,ENepukaneha,kahoreamatoumaharaharaki tewhakahokikupukiakoemoteneimea
17Kitepena,etaeaanoetomatouAtua,ekarakiatianeie matou,tewhakaoraiamatouirotoiteoumuhemurarawa neitengiha,ina,kawhakaorangiaanomatoueiaitou ringa,etekingi.
18Otiiakakore,kiamohiokoe,etekingi,ekorematoue mahikiouatua,ekoreanoekoropikokitewhakapakoko kourakuatunaiakoe.
19KitonuaNepukanehaiteriri,rerekeanateahuao tonamatakiaHataraka,kiaMehaka,kiaApereneko:na kakoreroia,kawhakahaukiawhitungawhakanekehanga akeoteweraoteoumuitomuara
20Iwhakahauanoiaingatangatakaharawaotanaope kiahereaaHataraka,aMehaka,aApereneko,kiamakaki rotokiteoumuhemurarawaneitengiha
21Katahikahereangatangataneiirototonuoratoukoti, oratoukoti,oratoukorokameeraatuooratoukakahu,a kamakakirotokiteoumuhemurarawaneitonangiha 22Nareira,iteakiakirawaotewhakahauatekingi,ite nuirawahokiotehanaoteahi,mateihoitemuraoteahi ngatangatananaikaweaHataraka,aMehaka,a Apereneko
23Nakatakangatangatatokotorunei,aHataraka,a Mehaka,aApereneko,hemeahere,kiwaenganuiote oumuhemurarawaneitonangiha
24KotetinomiharotangaoNepukaneha,hohorotonutona whakatika,keitekorero,keitemeakianakaiwhakatakoto whakaaro,Hetekaianeitokotorungatangataimakae tatou,hemeahere,kiwaenganuioteahi?Naka whakahokiratou,kameakitekingi,Hepono,etekingi 25Kawhakahokiia,kamea,Nana,tokowhangatangatae kiteaneieahau,kahorehehere,ehaereereanai waenganuioteahi,kahorehokieahatia;koteahuaote tuawhakeiteTamaateAtua.
26KatahikawhakatataaNepukanehakitewahaote oumuhemurarawaneitengiha,kakorero,kamea,E Hataraka,eMehaka,eApereneko,engaponongaateAtua, ateRungaRawa,putamai,haeremaihoki.Katahia Hataraka,aMehaka,aAperenekokaputamaiiwaenganui oteahi
27Na,kongarangatira,kongakawana,kongarangatira, kongakaiwhakatakotowhakaaroatekingi,kuahuihuimai, kakiteieneitangata,kahoreneioratoutinanaikahakite ahi,kihaitetahimakaweooratoumahungaihunua,kihai oratoukotiiputake,kihaianotehaungaahiiputakia ratou.
28KatahiaNepukanehakakorero,kamea,Kia whakapaingiateAtuaoHataraka,oMehaka,oApereneko,
nananeiiungamaitanaanahera,heiwhakaoraiana tangataiwhakawhirinakiaikiaia,awhakaputaiaketiaana eiatekupuatekingi,atukuaanaoratoutinanakiakauae mahikitetahiatua,engarikitoratouAtuaanake.
29Koiaahaukahanganeiiteture,kongatangatakatoa, koteiwi,kotereo,hekupukinoneitanamoteAtuao Hataraka,oMehaka,oApereneko,kahaehaearatou,aka meingaoratouwhareheipurangaparu:notemeakahore heAtuaheiwhakaoraitepenei
30KatahikawhakanekehiaakeanoaHataraka,aMehaka, aAperenekoetekingiitekawanatangaoPapurona
UPOKO4
1¶NaNepukaneha,natekingikingatangatakatoa,kinga iwi,kingareoenohoanaitewhenuakatoa;Kia whakanuiaterangimariekiakoutou
2Imeaahauepaianakiawhakakiteangatohumenga meawhakamiharoimahianeieteAtua,eteRungaRawa kiahau
3Anotenuioanatohu!anotenuioanameawhakamiharo! kotonarangatiratangahekingitangamautonu,kotona kawanatangakeiterawhakatupuranga,keitera whakatupuranga
4Iteatanohoahau,aNepukaneha,irotoitokuwhare,koa tonuirotoitokuwharekingi
5Kakiteahauitetahimoeiwehiaiahau,raruraruana ahauingawhakaaroirungaitokumoenga,ingameaano hokiikiteaetokumahunga
6Nareiraipuakiaitakuturekiakaweamaingatangata whakaaronuikatoaoPapuronakitokuaroaro,kia whakaaturiaaieratoutetikangaotemoekiahau
7Na,kotehaerengamaiongatohungamaori,onga kaititirowhetu,ongaKarari,ratoukongatohungatuaahu, korerotiaanaeahautemoekitoratouaroaro;heoikihaii whakaaturiamaieratoutonatikangakiahau
8NawaiakuataemaikitokuaroaroaRaniera,kotona ingoaneikoPeretehatara,koteingoaotokuatua,he tangatakeiaianeitewairuaongaatuatapu:akorerotia anaeahautemoekitonaaroaro,imeaahau, 9EPeretehatara,eterangatiraongatohungamaori,e mohioanahokiahaukeirotoiakoetewairuaongaatua tapu,ekorekoeehekitetahimeangaro,korerotiamaiki ahaungameaiputamaiitakumoeikiteaiahau,metona tikangaano
10Kongameaeneiikiteaetokumahungairungaitoku moenga;Ititiroahau,nakotetahirakauiwaenganuiote whenua,nuiatutonatiketike.
11Kuatuputerakau,kuakaha,roatonu,tutukitonukite rangi,ikiteahokiingapitootewhenuakatoa;
12Koonarauheataahua,hemahaonahua,ahekaii rungamatekatoa:iwhaitaumarumarungaihongakireheo teparaeiraroiaia,inohoanongamanuoterangikiona manga,aikaingakikokikokatoaireira
13Ikiteahauirotoingameaikiteaetokumahungai rungaitokumoenga,nahetutei,hemeatapu,ehekeiho anaiterangi;
14Nuiatutanakaranga;imeaia,Tuainaterakau, poutoutoaonamanga,whakahoroaonarau,titariaonahua: kiahaereatungakarareheiraroiaia,mengamanuiona manga
15Mewaihoanoiatetakeoonapakiakaitewhenua,here rawakiterino,kiteparahi,irotoitetaruhouoteparae; kiamakuanoitetomairangioterangi;
16Kiaputaketonangakautangata,kiahoatuhengakau kararehekiaia;kiawhituhokionawa.
17Koteneimeahemeawhakatakotonangakaitiaki,he meatononatekupuatehungatapu:kiamohioaitehunga orakeitekawanateRungaRawakitekingitangaonga tangata,ehoatuanaeiakitanaepaiai,ewhakanohoiaana hokieiakirungaakeingatangataitirawa
18Koteneimoe,hemeakitenaku,naKingiNepukaneha Namau,ePeretehatara,ewhakaatumaitonatikanga, kahoreneihokiitaeaengatangatawhakaaronuikatoao tokukingitangatewhakaatutetikangakiahau;keiroto hokiiakoetewairuaongaatuatapu
19KatahiaRaniera,kotonaingoaneikoPeretehatara,ka ketekete,hewapotoano,araruraruanaiaionawhakaaro Kakorerotekingi,kamea,Keirarurarukoe,e Peretehatara,itemoe,itonatikangaranei.Kawhakahokia Peretehatara,kamea,Etokuariki,waihoteneimoemote hungaekinoanakiakoe,metonatikangaanomoou hoariri.
20Koterakauikitenakoe,koteraitupura,akuakaha, kotonatiketikeitutukiatukiterangi,aikiteahokiete whenuakatoa;
21Koonarauheataahua,hemahaonahua,ahekaii rungamatekatoa;inohongakarareheoteparaeiraroia ia,airungaionamangahenohoanganongamanuote rangi
22Kokoe,etekingi,kuatupuna,kuakahana:kuatupu nahokitounui,kuatutukiatukiterangi,metou rangatiratangakitepitootewhenua
23Na,ikitenatekingiitetutei,itemeatapuhokieheke ihoanaiterangi,emeaana,Tuainaterakau, whakangaromia;Mewaihoanoiatetakeoonapakiakaki tewhenua,hererawakiterino,kiteparahi,irotoitetaru houoteparae;kiamakuanoitetomairangioterangi; 24Kotetikangatenei,etekingi,kotetureanoteneiate RungaRawakataeihoneikirungakitokuariki,kite kingi.
25Kiapeiaatuaikoeirotoingatangata,akotekainga moukeingakarareheoteparae,kameingakoekiakai tarutaru,kiaperamengakau,kawhakamakukuiakoeki tetomairangioterangi,aewhitungawaoukataka,kia mohioraanokoekeitekawanateRungaRawakite kingitangaongatangata,aehoatuanaeiakitanaepaiai.
26Na,itemeaikiiaatukiawaihotetakeongapakiakao terakau;kapumaukiakoetoukingitanga,inamohiokoe kongarangiheikawana
27Moreira,etekingi,kiamanakohiamaitokuwhakaaro ekoe,kiawhatiiaatuanoouharaetetika,kiawhatiiaano oukinoetemahitohukingarawakore;mehemeahei whakaroaitouatanoho
28IpakatoamaiteneikiaKingiNepukaneha
29Itemutungaongamaramakotahitekaumaruaka haereereiaitewharekingioPapurona
30Kakorerotekingi,kamea,HetekaianeikoPapurona nuiteneiihanganeieahauheiwharemotekingitanga;he nuinotokukaha,heiwhakahonoreanomotokukororia?
31Itekupuanoitemangaiotekingikapahereonote rangi,EKingiNepukaneha,hekuputeneikiakoe;kua rirotekingitangaiakoe
32Kapeiaatuanokoeirotoingatangata,akotekainga moukeingakarareheoteparae:kameingakoekiakai tarutaru,kiaperamengakau,aewhitungawaoukataka, kiamohioraanokoekeitekawanateRungaRawakite kingitangaongatangata,aehoatuanaeiakitanaepaiai.
33ItauahaoraanokaritetauameakiaNepukaneha:ka aiaatuiairotoingatangata,akaitarutaruanaia,peraana mengakau,makuanotonatinanaitetomairangioterangi, tupunoaonamakawekitehuruhuruoteekara,ona maikukuanokiotemanu
34Naitemutungaongarakaangaakengakanohioahau, oNepukaneha,kiterangi,ahokimaianatokumaharaki ahau,awhakapaingiaanaeahauteRungaRawa, whakamoemitiatuanaahau,whakahonoreanaiaia,eora tonuanaanoia,kotonakawanatangahekawanatangamau tonu,kotonarangatiratangakeiterawhakatupuranga,kei terawhakatupuranga
35Kitatewhakaarohekahorenoaihongatangatakatoao tewhenua:aemahiaanaeiatanaepaiaiirotoiteopeo terangi,iwaengaanoongatangataotewhenua;
36Itauawaanokahokimaiokumaharakiahau;a,hei whakakororiamotokurangatiratanga,ihokimaiaitoku honoremetokukanapatangakiahau;irapumaianoaku kaiwhakatakotowhakaaromeakuarikikiahau;akau ahaukitokurangatiratanga,ahehonorenuiihonoamaiki ahau
37Na,teneiahau,aNepukaneha,tewhakamoemiti,te whakanui,tewhakahonoreneiiteKingioterangi;
UPOKO5
1¶ItukuahahakarinuieKingiPerehataramaetahioana ariki,kotahitemano,ainuwainaanaiaitearoaroote mano.
2ItemeaeinuwainaanaaPerehatara,kawhakahauiakia kaweamaingaoko,ngameakoura,ngameahiriwa,i tangohiaetonapapa,eNepukaneha,irotoitetemeparai Hiruharama;heiinumatekingi,maanarangatira,maana wahine,maanawahineiti
3Katahikakaweamaieratoungaokokouraitangohiai rotoitetemeparaotewhareoteAtuaiHiruharama;ainu anatekingi,anarangatira,anawahine,meanawahineiti
4Inuwainaanaratou,whakamoemitianakingaatuakoura, hiriwa,parahi,rino,rakau,kohatu
5Itauahaorakaputamaingamaihaooteringatangata, keitetuhituhikiteritengaakeoteturangaramakite paningaitetahaotewhareotekingi:akakitetekingiite wahioteringananatetuhituhi.
6Katahikaputaketemataotekingi,raruraruanaiaiona whakaaro,atangoroihongahonongaotonahope,keite akimaianoonaturikiaraua
7Nanuiatutereootekingikiakaweamaingakaititiro whetu,ngaKarari,ngatohungatuaahuNakakorerote kingi,kameakingatangatawhakaaronuioPapurona,Ki tekorerotetahiiteneituhituhinga,akawhakaatumaii tonatikangakiahau,kawhakakakahuriaiakitengangana, hemekamekakourahokimotonakaki,koiaanotetuatoru ongarangatiraotekingitanga
8Katahikahaeremaingatangatawhakaaronuikatoaete kingi:heoikihaiiaheitekoreroitetuhituhi,kihaianoi whakaatuitonatikangakitekingi
9KatahikanuiatuteraruraruoKingiPerehatara,kaputa ketonamata,aketeketetonuanaanaariki.
10Nakahaeretekuinikitewharehakari,nangakupu hokiatekingiratoukoanaariki:nakakorerotekuini,ka mea,Etekingi,kiaoratonukoe:keirarurarukoeiou whakaaro,keiputakehokitoumata
11Hetangatateneikeitoukingitanga,keiaianeite wairuaongaatuatapu;ingaraanootoupapakakiteate maramairotoiaia,tematauranga,metemohio,hepera mengawhakaaronuiongaatua;Koiaiwaihoetoupapa eKingiNepukaneha,etekingi,etoupapa,heirangatira mongatohungamaori,mongakaititirowhetu,monga Karari,mongatohungatuaahu;
12NapaiatutewairuaikiteairotoitauaRaniera,i huainaneietekingikoPeretehatara:na,mekarangaa Raniera,amanaewhakaatutetikanga.
13KatahikakaweamaiaRanierakitearoarootekingiA kakorerotekingi,kameakiaRaniera,KotauaRaniera raneikoe,nongatamarikiwhakarauoHura,ikaweamai neietekingi,etokupapa,iHuria?
14Kuarongoahaukiakoe,keirotoiakoetewairuaonga atua,aekiteaanatemaramairotoiakoe,tematauranga, metemohiopairawa
15Nakuakaweamaineingatangatawhakaaronui,nga kaititirowhetu,kitokuaroaro,kiakorerotiaaieratoutenei tuhituhi,kiawhakaaturiaaitonatikangakiahau:heoikihai itaeaeratoutewhakaatutetikangaotauamea
16Kuarongoanoahaukiakoe,kataeaekoetewhakaatu tikanga,tetarekaingamearuarua:nakitetaeaekoete korerotetuhituhi,akawhakaaturiatonatikangakiahau, henganganatekakahumou,hemekamekakouraanoto toukaki,kokoehokitetuatoruongarangatiraote kingitanga
17KatahikawhakahokiaRaniera,kameakitearoaroote kingi,Mauauhakari,hoatuauutukitetahiatu;otiiame koreroeahautetuhituhikitekingi,mewhakaatute tikangakiaia.
18Etekingi,ihomaieteAtua,eteRungaRawa,te kingitangakitoupapa,kiaNepukaneha,metehonore,me tekororia,metehonore;
19Nanatenuiihomaieiakiaia,iwiriaingatangata katoa,ngaiwi,ngareo,iwehiitonaaroaro:koanaipaiai kiawhakamateaeia;koanaipaiaiwhakaorangiaanaeia; akoanaipaiaikawhakaturiaeia;koanahokiipaiaika whakatakaeiakiraro
20Otiiakawhakakaketonangakau,kapakeketona hinengaroirungaitewhakapehapeha,nakuawhakatakaia irungaitonatoronakingi,whakakahoretiaihotonakororia.
21Ahemeapeiatuiairotoingatamaatetangata;i meingaanotonangakaukiaritekiongakararehe,inga kaihemohoaoanohokitonanohoanga:hemeawhangaiia kitetarutaru,anohekau;kiamohioraanoiakeite kawanateAtua,teRungaRawa,kiterangatiratangaonga tangata,ewhakariteaanaeiatanaepaiaimotaua rangatiratanga
22Nakokoe,kotanatama,ePerehatara,kihaii whakaititiaekoetoungakau,metemohioanokoekitenei katoa;
23HeoiwhakakakeanakoekiteArikioterangi;kuaoti anongaokootonawharetekawemaikitouaroaro,hei okoinuwaina,mau,maouariki,maauwahine,maau wahineiti;kuawhakamoemitianokoekingaatua,kite
hiriwa,kitekoura,kiteparahi,kiterino,kiterakau,kite kohatu,ekoreneiekite,ekoreerongo,ekoreemohio:a koteAtuakeitonaringaneitoumanawa,nanahokiouara katoa,kihaikoeiwhakakororiatia;
24Katahikaungaatutewahioteringaiaia;akuaoti teneituhituhitetuhituhi
25Nakotemeateneiituhituhia,MENE,MENE, TEKERE,UPARAHINI.
26Kotetikangateneiotemea:MENE;kuaotitou kingitangatetataueteAtua,mutupuiaia
27TEKERE;Kuaotikoetepaunakitepauna,akuakitea toukoha
28PEREHE;Kuaweheatoukingitanga,kuahoatukinga Meri,kingaPahi
29KatahiaPerehatarakawhakahauawhakakakahuriaana aRanierakitemeangangana,whakanohoiaanahe mekamekakourakitonakaki,karangarangatiaanaiakoia terangatiratuatoruotekingitanga
30ItauapoanokapatuaaPerehatarakingiongaKarari.
31AriroanatekingitangaiaTariuhaMeri:koonataukei teonotekaumarua
UPOKO6
1IpaiaTariuhakiawhakariteaetahiarikikotahirauerua tekaumotekingitanga,heikawanamotekingitangakatoa; 2Nairungaieneirangatiratokotoru;koRanieratetuatahi moratou;mangarangatiraekorerongamonikiaratou, keihetekingi
3KatahikawhakanuiateneiRanierakirungaakeinga rangatiranunui,ingaariki,notemeahepairawatewairua irotoiaia;akawhakaarotekingikiameingaiahei rangatiramotekingitangakatoa
4Katahingarangatiranunuiratoukongaarikikaraputake moRanierairotoingameaotekingitanga;heoikihaii kiteahetake,hehe;heponohokitana,kahoreonahe, kahoreonahe.
5Katahikameaauatangata,Ekoreekiteaetatouhetake moteneiRaniera,kitekahoreekiteahemeamonairotoi tetureatonaAtua.
6Katahieneirangatiranunuiratoukongarangatiraka huihuikitekingi;kotaratoukoreroteneikiaia,EKingi Tariuha,kiaoratonukoe.
7Kuarunangangarangatirakatoaotekingitanga,nga kawana,ngarangatira,ngakaiwhakatakotowhakaaro,me ngarangatira,kiawhakatakotoriahetikangakingi,kiatino tikahokiteture,na,kotetangataeinoianakitetahiAtua, kitetahitangataranei,mongaraetorutekau,engarikia koe,etekingi,kamakaiakiteanaraiona
8Namauewhakapumauteture,etekingi,whaitohungia hokitemeaituhituhia,keiputake,kiariteaikiteturea ngaMeri,angaPahi,ekoreneieputake.
9MoreirawhaitohungiaanaeKingiTariuhatemeai tuhituhiameteture
10NakamohioaRanierakaotitauameaituhituhiate whaitohu,haereanaiakitonawhare;Nakoonamatapihi tuwheratonuaiirotoitonarumakiteritengaatuo Hiruharama,etorungatukungaoonaturiitera,inoiana ia,whakawhetaianakitearoarootonaAtua,peraaname tanaimua.
11Katahikahuihuieneitangata,kakiteiaRanierae karakiaana,einoianakitearoarootonaAtua
12Katahiratoukawhakatata,akakoreroitetureate kingikitearoarootekingi;Hetekaianeikuahainatiae koeheture,kongatangatakatoaeinoianakitetahiatua, tangataranei,irotoingaraetorutekau,kokoeanake,ete kingi,kamakakiteanaraiona?Kawhakahokitekingi,ka mea,Heponotauamea,eriteanakitetureangaMeri,a ngaPahi,ekoreneieputake
13Katahiratoukawhakahoki,kameakitearoaroote kingi,KoRaniera,koteraongatamarikiongawhakarauo Hura,kahoreonawhakaarokiakoe,etekingi,kiteture anoiwhaitohungiaekoe,engarietoruanainoingaitera 14A,noterongongaotekingikieneikupu,katahikanui tonakino,akaangatonangakaukiaRanierakia whakaorangiaia:whaianaiakitewhakaoraiaiaatonoa tera
15Katahikahuihuieneitangatakitekingi,akameakite kingi,Kiamohiokoe,etekingi,kotetureteneiangaMeri, angaPahi,kiakauatetahiture,tikangaranei,kuaotite whakapumauetekingieputake.
16Katahitekingikawhakahau,akaweaanamaiaRaniera, makaanakiteanaraionaIkoreroanotekingi,imeakia Raniera,KotouAtuaemahitonunakoekiaia,manakoe ewhakaora
17Nakamauriamaihekohatu,kawhakatakotoriakite kuwahaoteana;hiritiaihoetekingikitanaakehiri,kite hirianoaanaariki;keiputaketewhakaaromoRaniera 18¶Katahitekingikahaerekitonawhare,apaunoataua pokihaiikai,kihaianongameawhakatangiikaweamai kitonaaroaro:aturereatuanatonamoeiaia
19Katahitekingikamarangaiteatatutonu,ahohorotonu tehaerekiteanaraiona.
20A,notonataengakiteana,katangiiakiaRaniera,he reotangitereo:ikorerotekingi,imeakiaRaniera,E Raniera,eteponongaateAtuaora,hekaharaneitouAtua emahitonunakoekiaia,kitewhakaoraiakoekeimatei ngaraiona?
21NakameaaRanierakitekingi,Etekingi,kiaoratonu koe
22KuatukuamaietokuAtuatanaanahera,atutakinaana eiangamangaiongaraiona,akihairatouipakiahau:no temeakuakiteatokukoreharaitonaaroaro;kahoreano hokiakumahiheitouaroaro,etekingi
23Nanuiatukekoaotekingi,awhakahauaanaeiakia tangohiaakeaRanierairotoiteanaNakuatangohiaake aRanierairotoiteana,kihairawaanoikiteatetahi ahatangakiaia,notemeaiwhakaponoiakitonaAtua.
24Nakawhakahautekingi,akamauaauatangatai whakapaerakiaRaniera,kamakakiteanaraiona,ratou,a ratoutamariki,mearatouwahine;Nakataeaengaraiona tekahakiaratou,awawahiaanaeratouoratouwheua katoa,itemeakahoreanokiataenoakirarooteana
25KatahiaKingiTariuhakatuhituhikingatangatakatoa, kingaiwi,kingareo,enohoanaitewhenuakatoa;Kia whakanuiaterangimariekiakoutou
26Tehoroaneiauitehoêparau,Itemaufaatereraaatoao to’urabasileia,iawiritetaataeiamǎta‘uimuaiteAtua oDaniela:o’nahoiteAtuaora,emaupapueamuri noa’tu,eeoreroato’nabasileiaemou,eto’narahaue taenoa’tuitehopeara
27Manaewhakaora,emawhitiai;emahiaanahokieia hetohu,hemeawhakamiharoiterangi,itewhenua;nana hokiaRanieraioraaiitekahaongaraiona
28NakakaketeneiRanieraitekingitangaoTariuha,ite kingitangaanohokioHairuhaPahia.
UPOKO7
1¶ItetuatahiongatauoPerehatarakingioPapuronahe moetaRaniera,hekitenatonamahungairungaitona moenga;natuhituhiaanaeiatemoe,akorerotiaananga upokoongakorero
2IkoreroaRaniera,imea,Heputangakiahauitepo,ka kiteahau,na,kongahauewhaoterangiengangareanai rungaitemoananui
3Nakaputaakeewhangakararehenunuiitemoana,rere ketonutetahiitetahi
4Kotetuatahiiritekiteraiona,heparirauekaraona:titiro tonuahauahutianoatiaonaparirau,akarewaakeiai rungaitewhenua,kawhakaturiakirungakingawaewae anohetangata,akahoatuhengakautangatakiaia
5Nakotetahiatukararehe,kotetuarua,keitepeaterite, araanaiakotetahitahaona,etoruanongararaitona mangai,ionaniho:akameaaturatoukiaia,Whakatika, kianuitekikokikoekaingaekoe.
6Imuriiteneikatitiroatuahau,na,kotetahiano,keite reparoterite,ewhangapariraumanuitonatuara;ewha anongapaneotekararehe;ihoatuanohekawanatangaki aia
7Imuriiteneikakiteahauirotoingamoemoeaotepo, na,kotetuawhaongakararehe,hehangawhakawehi,he meawhakamataku,hekahanoaatu;henihorinoanoona, henunuirawa;keitekai,keitewawahiamongamonga noa,kotetoengatakatakahiaanaeonawaewae:herereke iaingakararehekatoaimuaiaia;kotahitekauonahaona 8Iwhakaaroahaukingahaona,nakuaputaaketetahiatu haonaiti,irotoiaratou,na,itonaaroaroetoruonga haonatuatahi,hemeaunuakeingaputake:na,irotoi teneihaonahekanohi,anohekanohitangata,hemangai hokiekoreroanaingameanunui.
9Ititiroahauahurinoangatorona,kuanohoteTuaiho Onamata,kotonakakahumatonumehehukarere,konga makaweotonamahungametehuruhuruhipiparakore:ko tonatoronametemeahemuraahi,akoonawirameteahi ekaana
10Ipupumaiheawaahi,ireremaiitonaaroaro:mano iho,manoihoanakaimahi,tinitekaumanoetuanaitona aroaro:kuatakototewhakawa,kuatuwherangapukapuka 11Ititiroanoahauireira,hereohokinongakupununuii korerotiaetehaona:titirotonuahau,awhakamateanoatia ihotekararehe,kotonatinanawhakangaromiaiho,atukua anakitemuraoteahi
12Koeraatuongakararehe,iwhakakahoretiatoratou kawanatanga:otiiaiwhakaroainaatutoratouoramotetahi wa,motetahitaima.
13Ikiteahauirotoingamoemoeaotepo,na,kotetahie riteanakiteTamaatetangataehaeremaianamenga kapuaoterangi,kuataekiteTuaihoOnamata,kuakawea maikitonaaroaro
14Ihoatuanokiaiahekawanatanga,hekororia,he kingitanga,kiamahiaingatangatakatoa,ngaiwi,ngareo, kiaia:kotonakawanatangahekawanatangamautonu,e koreepahemo:ekoreanotonarangatiratangaengaro.
15Koahau,koRaniera,ipouritokuwairuaiwaenganuii tokutinana,raruraruanaahauingameaikiteaetoku mahunga
16Iwhakatataahaukitetahiotehungaetuanaireira,iui kiaiakitetikaoteneikatoa.Nakakorerotiaeiakiahau, akameingaahaukiamohiokitetikangaongamea 17Koeneikararehenunui,koeneiewha,hekingi,ewha, teraeputaakeitewhenua.
18OtiiakarirotekingitangaitehungatapuateRunga Rawa,kamauanohokitekingitangakiaratouaakeake 19Katahiahaukameakiamohiokitetikaotetuawhao ngakararehe,irerekeneiieraatukatoa,hemea whakamatakurawa,koonanihoherino,koonamaikuku heparahi;nanaikai,iwawahira,atakatakahiaanate toengakionawaewae;
20Ongahaonakotahitekauitonamatenga,oteraatuano iputaakera,ahingaanaetoruitonaaroaro;araotaua haonahekanohineiona,hemangai,henuiatuneinga korero,kotonaahuamaiaatuioratouhoa.
21Ititiroahau,nakuawhawhaitauahaonakitehunga tapu,ataeaanaratoueia;
22AtaenoakitetaengamaioteTuaihoOnamata,kite homaitangahokiotewhakawakitehungatapuateRunga Rawa;akataemaitewairiroaiterangatiratangaite hungatapu.
23Kotanakuputenei,Kotetuawhaongakararehe,he tuawhateraongakingitangairungaitewhenua,karere keingarangatiratangakatoa,kapauiaiatewhenuakatoa, katakatakahiakiraro,kawawahiaamongamonganoa Na,kongahaonakotahitekauirotoiteneikingitanga kotahitekaungakingi,teraearaake:akaaraakeano tetahiimuriiaratou;akarerekeanoiaiomua,aetoru ngakingietaeaeia
25HenuianoanakupumoteRungaRawa,akamauiuite hungatapuateRungaRawa;
26Otiiakanohotewhakawa,akawhakakahoretiatona kingitanga,motiiho,ngaroihoataeanoatiatemutunga.
27Akahoatutekingitangametekawanatangametenuio tekingitangairaroiterangikatoakingatangataote hungatapuateRungaRawa;
28IkoneitemutungaotemeaNa,koahau,koRaniera, nuiatutokuraruraruiokuwhakaaro,putakeanatoku matairotoiahau:heoipuritiaihoeahautauameairotoi tokungakau
UPOKO8
1¶ItetoruongatauotekingitangaoKingiPerehataraka putamaihekitekiahau,arakiahau,kiaRaniera,imurii teraiputarakiahauitetimatanga
2Aikiteahauirotoitewhakakitenga;na,itokukitenga,i Huhanaahau,itewharekingi,iteraitekawanatangao Erama;ikitemoemoeaahau,aitetahaahauoteawao Urai
3Nakamarangaakeokukanohi,kakite,nakotetahihipi toaetuanaiteritengaoteawa,eruaonahaona,roanoa atungahaona;engariiteiteiaketetahiitetahi,kotemeai teiteiakeiekekimuri
4Ikiteanoahauitehipitoaeakianawhakatehauauru, whakateraki,whakatetonga;kiakoreaihekarareheetu kitonaaroaro,kahorehokihetangataheiwhakaorairotoi tonaringa;heoimahiaanaeiatanaipaiai,akakeanaia
5Naiahauewhakaaroana,nakotehaerengamaiotetahi koatitoaitehauauru,itemataotewhenuakatoa,kihai anoiaipakitewhenua:ahehaonatotekoatiiwaenganui ionakanohi,hemeaewhakamauaatu.
6Nakahaeremaiiakitehipitoaeruaneionahaona,i kiteaaturaeahauetuanaiteritengaoteawa,rereatuana kiaia,meteweriweriotonakaha
7Ikiteanoahauiaiaewhakatataanakitehipitoa,riri anaiakiaia,patuaihoeiatehipitoa,whatiiaanaona haonaerua,kahorehokihekahaotehipitoakitetuki tonaaroaro;
8Nakuanuinoaatutekoatitoa,kuakaha,nakawhatite haonanui;aewhangamearongonuiiputaakehemeae angaanakingahauewhaoterangi
9Nakuaputaakeirotoitetahioeratetahihaonaiti;kua nuinoaatuwhakatetonga,whakaterawhiti,whakate whenuaahuareka
10Inuihaereanokiteopeoterangi;whakatakaanaeia kitewhenuaetahioteope,ongawhetuhoki,takatakahia anaeia
11Aera,itaeanotanawhakanuiiaiakiterangatiraote ope,whakakoreaihoeiaiaiatepatungatapu,temea tuturu,turakinaihotonawahitapu
12Ihomaianoteopekiaiametepatungatapututuru,na tekinohoki,naturakinaihoeiateponokitewhenua;aka mahiaeia,kapai
13Katahiahaukarongoitetahitangatatapuekoreroana, akameatetahiatutapukitauatangatatapuikorerora,Kia peheateroaotekitengamotepatungatapututuru,mote heotewhakangaro,ehoatuaitewahitapumeteopekia takatakahia?
14Nakameamaiiakiahau,Kiatakangaraeruamanoe torurau;katahikapureatewahitapu
15Nakakiteahau,aRaniera,itauakite;karapuaeahau tetikanga,nametemeaheahuatangataetuanaitoku aroaro
16Irongoanoahauitereotangataitetakiwaonga tahatikaoUraiekarangaana,emeaana,EKapariera,kia mohiotetangataneikitetikangaotekite
17Heoikahaeremaiiakitewahiituaiahau:a,itona taengamai,kawehiahau,tapapaanaahau:heoikameaia kiahau,Kiamohiokoe,etetamaatetangata:mongawa hokiotemutungatekitera.
18Na,iaiaekoreroanakiahau,kariroahauitemoe,he moereka,metokumataeangaanakitewhenua:otiiaipa iakiahau,awhakaturiaanaahaukirunga.
19Nakameaia,Nana,kameingaeahaukiamohiokoeki ngameaeputamaiitemutungaoteriri:notewahokitera iwhakariteaotemutunga
20Kotehipitoaikitearaekoeingahaonaerua,konga kingieraoMeria,oPahia
21Kotekoatitoapuhuruhuru,kotekingiteraoKariki:a kotehaonanuiiwaenganuiionakanohi,kotekingi tuatahitera
22Na,motemeaiwhatira,iputaakeraewhakitona turanga,teraearaakeewhangakingitangairotoiteiwi, ekoreiaeritetekahakitona.
23Na,itemutungaotoratoukingitanga,itemeakataeta ngapokakekitetutukitanga,kaaraakehekingihekanohi hinanatona,ematauanakingakupungaro.
24Ateraenuitonakaha,otiiaeharaitemeanatonakaha ake:hehangawhakamiharotanawhakangaro;kakakeano
ia,kamahianoia,kawhakangaroingatangatanunuiratou koteiwitapu.
25Matanangarahumohioanokameingaaieiate tinihangaotonaringakiakake;kawhakanuianoiaiaiai rotoitonangakau,hetokomahahokiengaroiaiairunga iterangimarie:kawhakatikaanoiakiterangatiraonga rangatira;engarikawhatiia,kareheringa
26Na,kotekiteongaahiahi,ongaata,koteraikorerotia ra,ponotonu:engarikopiaatuekoetekite;hemahahoki ngarakawaiho
27Nakuaiwikorenoaihoahau,aRaniera,hemahangara okuemateana;muriihokawhakatikaahau,amahiaanae ahautemahiatekingi;miharotonuahaukitaua whakakitenga,heoikihaitetahiimohio
UPOKO9
1¶ItetuatahiongatauoTariuhatamaaAhahueruha,no ngauriongaMeri,ikingineiiakitekingitangaonga Karari;
2Naitetuatahiongatauotonakingitanga,kakiteae ahau,eRaniera,kingapukapukatemahaongatauiputa maiaitekupuaIhowakiaHeremaiaporopiti,araka tutukingatauewhitutekaukiteururuaoHiruharama
3NakaangatokumatakiteAriki,kiteAtua;
4NakainoiahaukiaIhowa,kitokuAtua,kawhaki,ka mea,EteAriki,eteAtuanui,ewehingiaana,epupurinei itekawenata,iteatawhaimotehungaearohaanakiaia, kitehungaepupurianaianawhakahau;
5Kuaharamatou,kuamahiitekino,kuamahiitekino, kuawhakakekehoki,iamatouiwhakarereneiiauako,i auwhakaritenga
6Kihaianomatouiwhakarongokiaupononga,kinga poropitiikoreroneiirungaitouingoakiomatoukingi,ki omatourangatira,kiomatoumatua,kiteiwikatoaanoo tewhenua
7Keiakoe,eteAriki,tetika;keiamatouiatewhakamao temata,koiaanoteneiinaianei;kingatangataoHura,ki ngatangataoHiruharama,kiaIharairakatoahoki,kinga meaetataana,kingameaitawhiti,ingawhenuakatoai peiaatuairatouekoemotoratouheiheairatoukiakoe
8EteAriki,keiamatouneitewhakamaotemata,keio matoukingihoki,keiomatourangatira,keiomatoumatua hoki,notemeaiharamatoukiakoe
9NateAriki,natomatouAtua,ngamahitohumenga murungahara,komatouiakuawhakakekekiaia; 10KihaianoiwhakarongokitereooIhowa,otomatou Atua,kihaiihaereianatureiwhakatakotoriaeia,arae anapononga,engaporopiti,kitomatouaroaro 11Aera,kuatakahiaeIharairakatoatauture,kua whakarereaeratou,kiakoreairatouerongokitoureo;na reirairingihiaaitekangakirungakiatatou,meteoatii tuhituhiakitetureaMohiponongaateAtua,motatoui harakiaia
12Nakuapumauiaiaanakupuikorerotiaeiamomatou, moomatoukaiwhakawaiwhakawaneiiamatou,nate kinonuiitakinamaieiakirungakiamatou:kahorehoki heritemotemeakuamahianeikiHiruharamairaroite rangikatoa
13KaritekitemeaituhituhiakitetureaMohi,kuatae maiteneikinokatoakiamatou:heoikahoreamatouinoi
kitearoarooIhowa,otomatouAtua,momatoukiatahuri atuiomatoukino,kiamatauhokikitoupono.
14NareiratekinoitirotirohiamaiaieIhowa,akawea maianaeiakirungakiamatou:hetikahokiaIhowa,to matouAtua,ianamahikatoaemahiaanaeia,akihai matouiwhakarongokitonareo
15Naaianei,eIhowa,etomatouAtua,nauneiikawemai tauiwiitewhenuaoIhipairungaiteringakaha,amahia anaekoeheingoamou,peneianometeneiinaianei;kua haramatou,kuamahiitekino
16EteAriki,kiaritekitoutikakatoa,kiawhakatahuritia atutouririmetouweriweri,itoupa,iHiruharama,itou maungatapu:heharaneihokinomatou,hehehokinoo matoumatuaiwaihoaiaHiruharamametouiwihei tawaingakitehungakatoaitetahitahaomatou,itetahi taha.
17Na,whakarongoaianei,etomatouAtua,kiteinoiatau pononga,kianatangi,kiamaramaanotoumatakitou wahitapukuaururuanei,mewhakaarokiteAriki.
18EtokuAtua,tahurimaitoutaringa,whakarongomai; titiromaioukanohi,kiakiteaikoeiomatouururuatanga, metepakuahuainaneitouingoamoreira:eharahokiite meamotomatoutikatamatouinoiitukuaatuaiematou kitouaroaro,engarihenuinoaumahitohu
19Whakarongo,eIhowa;EteAriki,muruatehe; Whakarongo,eteAriki,mahia;kauaewhakaroa,kia maharaanokiakoe,etokuAtua:kuaotihokitouingoate whakahuamotaupa,motauiwi.
20Na,iahauekoreroana,einoiana,ewhakianaitoku hara,iteharaotakuiwi,oIharaira,etukuanaitakuinoi kitearoarooIhowa,otokuAtua,motemaungatapuo tokuAtua;
21Aera,iahauekoreroanairungaiteinoi,nako Kapariera,kotetangataikiteaeahauitewhakakitengaite timatanga,kotonarerehemeawhakahohoro,kuapamai kiahauitewaototeahiahiwhakahere
22Nakaakoiaiahau,kakorerokiahau,kamea,E Raniera,kuaputamaineiahaukiamohioaikoe,kiamatau ai
23Itetimatangaoauinoiiputatekupu,akuataemai ahaukitewhakaatukiakoe;earohainanuitiaanahoki koe:nakiamohiokoekitauamea,whakaaroaanotekite
24Ewhitutekaungawikikuaotitewhakaritemotouiwi, motoupatapu,ewhakaotiaaitepokake,ewhakamutuaai ngahara,ewhakamarieaimotekino,ekawemaiaiite tikamautonu,ehiritiaaitekitemeteporopititanga,mete whakawahianoiteMeaTapurawa
25Nakiamohiokoe,kiamohio,maiiteputangaotekupu kitewhakahoki,kitehangaiHiruharama,taenoakite Karaiti,kiteRangatira,ewhitungawiki,eonotekauma ruangawiki:kahangaanotehuarahi,metetaiepa,inga waoteraruraru.
26A,katakangawikieonotekaumarua,kahatepeaatu temeaiwhakawahia,akahorehemeamana;aka whakangaromiatepametewahitapueteiwioterangatira kahaeremainei;akotonamutungahewaipuke,ataea noatiatemutungaotewhawhaikuatakototehunanga.
27Akawhakapumautiaeiatekawenatakietahitokomaha motewikikotahi:iwaenganuiotewikikameingaeiakia mututepatungatapumetewhakahere,kameingaanoeia tehorapaongameawhakariharihaheiururua,taeanoatia temutunga,akaringihiakirungakiteururua
UPOKO10
1¶ItetoruongatauoHairuhakingioPahia,iwhakakitea hemeakiaRaniera,ihuainaneikoPeretehatara;ahe ponotauamea,engariheroatewaiwhakaritea:aimohio iakitauamea,imohioanohokikitekite
2Iauaraitetangiahau,aRaniera,etorungatinowiki
3Kihaitetahitaroeminaminatiaanaikaingaeahau,kihai anotekikokiko,tewainaranei,itapokokitokumangai,a kihairawaahauiwhakawahiiahauatakanoangatino wikietoru
4Naiteruatekaumawhaongaraotemaramatuatahi,i ahauitetahaoteawanui,araoHirekere;
5Nakamarangaakeokukanohi,kakite,nakotetahi tangataherinenatonakakahu,kotonahopehemeawhitiki kitekouraparakoreoUpata.
6Kotonatinanaanokeiteperira,kotonamatametemea heuirateahua,koonakanohimetemeaheramaahi,ko onaringa,koonawaewaeritetonukiteparahikuaotite oro,akotereooanakupukeitereootemano
7Nakoahauanake,koRaniera,ikiteitauawhakakitenga: kihaihokiokuhoaikiteitauawhakakitenga;engariitau tewirinuikiaratou,arereanakitepiri
8AmahueihokoahauanakeNakakiteahauiteneimea nui;
9Irongoanoahauitereooanakupu:a,itokurongongai tereooanakupu,nakariroahauitemoe,autonu,me tokutapapaano,tokumataangatonukitewhenua.
10Na,kuapaheringakiahau,nareiraahauiwhakaaraki rungakiokuturi,kirungahokiingakapuookuringa
11Nakiameaiakiahau,ERaniera,etetangataearohaina nuitiaana,kiamohiokoekingakupukakorerotianeie ahaukiakoe;etukirunga;kuaungamaihokiahau inaianeikiakoe.Naitanakorerotangamaiiteneikupuki ahau,katuahaumetewiri
12Katahiterakakimaikiahau,Kauaewehi,eRaniera: noteratuatahianoiangaaitoungakaukitematau,kite whiuiakoeanoitearoarootouAtua,irangonaaiau kupu,akuataemaiahaumoaukupu
13Otiiaituriamaiahaueterangatiraotekingitanga,o Pahia,eruatekaumatahingara;anohoanaahauireirai ngakingioPahia
14Nakuataemaineiahaukiamatauaikoekingameae pakitouiwiingarawhakamutunga:kotekitehokimo ngaramahaetakotoakenei
15Na,itanakorerotangamaiieneikupukiahau,kaanga tokumatakitewhenua,kahorehokiakukupu
16Na,kuapatetahikiokungutu,keiteahuaongatamaa tetangata:nakapuakitokumangai,akakoreroahau,ka meakiteraiturakitokuaroaro,Etokuariki,natekitera kuatahuriokupouritangangakaukiahau,kahorehokihe kahaimauiahau.
17Mateahahokieaheiaiiteponongaateneiarikiokute korerokiteneiarikioku?koahauneihoki,koretonuiho hekahairotoiahau,koretonuihohemanawairotoiahau
18Katahikahaeremaianotetahi,kapakiahau,kotona ahuakeitotetangata,awhakakahangiaanaahaueia.
19Imeaia,Kauaewehietetangataearohainanuitiaana; kiamauterongokiakoe,kiakaha,aera,kiakahaNa,i tanakorerotangakiahau,kawhaikahaahau,kamea,Ma tokuarikiekorero;nauhokiahauiwhakakaha
20Katahiterakakimai,Emohioanaraneikoekitemeai haeremaiaiahaukiakoe?naakuaneiahauhokiaikite whawhaikiterangatiraoPahia:akaputaatuahau,na,ka haeremaiterangatiraoKariki.
21Mewhakaatuanoiaeahaukiakoetemeaituhituhiaki tekaraipiturepono:kahorehokitetahiewhakakahaanaia iaanoheihoamokukieneimea,kotokoutourangatira anake,koMikaera.
UPOKO11
1Koahau,ituakeahauitetautuatahioTariuhaMeri,ki tewhakau,kitewhakakahaiaia.
2Na,kawhakaatuahauinaianeikiakoeiteponoNana, teraearaakeanoetahiatukingietoruiPahia;kote tuawhakanuinoaatungataongaiaratoukatoa:amatona kahaionataongakawhakaohokiaeiatekatoakite whawhaikitekingitangaoKariki
3Nateraetuaketetahikingimarohirohi,henuitona kingitangaekingiaiia,akamahiaeiatanaepaiai
4A,inatuakeia,kapakarutonarangatiratanga,ka weheweheaatukingahauewhaoterangi;eharaitemea moonauri,ekoreanoeritekitonakingitangaikingiaiia: notemeakahutiaatutonakingitanga,moetahiatuitua atuiera.
5Nakakahatekingiotetonga,metetahioanarangatira; akakahaakeiakirungaakeiaia,kawhairangatiratanga; kotonakawanatangahekawanatanganui.
6Aitemutungaongataukahonoaraua;notemeaka haeremaitetamahineatekingiotetonga,kitekingiote rakikitewhakaritetikanga:otiiaekoreemauiaiate kahaotonaringa;ekoreanoetu,metonaringa:engarika tukuaatutewahine,meonakaikawemai,metematua tanenananeiia,metonakaiwhakakahaieneiwa.
7Engariteraetuaketetahiitonawahiirotoitemangao onapakiaka,akahaeremaimetetaua,katomokitepao tekingioteraki,kamahikiaratou,akakaha;
8Kawhakarauaanohokieiaoratouatua,oratou rangatira,mearatouokokouraematenuitiaanakiIhipa;a kamahaatuonatauitotekingioteraki.
9Akahaeremaitekingiotetongakitonakingitanga,ka hokianokitonaakewhenua
10Otiiakaohoanatama,akahuihuiaeratouheope,he mahangaope:nakataemaitetahi,kawaipuke,atikanoa: katahiiakahoki,kaohokitonapa
11Nakariritekingiotetonga,akaputamai,kawhawhai kiaia,arakitekingioteraki;engarikahoatutemanoki tonaringa.
12Akawhakaarahiateope,kakaketonangakau;aka whakatakaeiangamanotini,otiiaekoreiaewhaikaha
13Notemeakahokimaitekingioteraki,mahaatuhoki iomuateopeearaiaia;
14Iauawahetokomahaewhakatikakitekingiotetonga: kawhakakakeanongatamapahuaotouiwi,kiatutukiai tekitera;engarikahinga
15Heoikahaeremaitekingioteraki;
16Otiiakoteneikahaeremaineikiaia,kamahiaeia tanaepaiai,ekoreanotetahietukitonaaroaro:nakatu iakitewhenuaataahua,akeitonaringate whakangaromanga.
17Kaangaanotonamata,kameakiahaeremaiiairunga itekahaotonakingitangakatoa,metehungatikaanohei
hoamona;kotanaemeaai:kahomaianoeiakiaiate tamahineangawahine,heitakakinomana:otiiaekoretera etukitonataha,ekoreanohokimona
18Imuriiteneikatahuritonamatakingamotu,ahe mahaeriroiaia:otiiamatetahirangatiraemeakiamutu teingoakinoetapaeaanaeia;kameingaeiakiatahuriki rungakiaia,kahoreonatawainga
19Katahitonamatakatahuriatukingapaotonawhenua; otiiakatutukionawaewae,kahinga,koreakeekitea
20Nakatuakeitonawahitetahimanaetangotakohai rungaitekororiaotekingitanga:otiiakiatorutoruakenga rakawhakangaromiaai,kahoreheriri,kahorehokihe whawhai.
21Kawhakatikaakeanotetahitangatakinoitonawahi,e koreehoatueratoutehonoreotekingitangakiaia:ka haeremaiiairungaiterangimarie,akariromaiiaiate kingitangamatepatipati
22Akataupokinaratouengaringaotewaipukeitona aroaro,mongamonganoaratou;aera,terangatiraote kawenata
23Imurianoitanawhakaaetangakorerokamahi tinihangaia:kahaeremaihokiia,akakaha,hetorutoru anohokionatangata
24Kataemariemaiiakingawahimomonaraanoote kawanatanga;kamahiaeiangameakihaiimahiaeona matua,engamatuaoonamatua;katitariaanoeianga meaparakete,ngameaparakete,ngataonga,kirotokia ratou:aera,kawhakaaroaanoeiaonawhakaaromonga pa,akiatakaraanotetahitaima
25Kawhakaohokiaanoeiatonakahametonamaiakite whawhaikitekingiotetonga,henuiteope;kaohoanote kingiotetongakitewhawhai,heopenuiatu,hekaha; otiiaekoreiaetu:notemeakawhakaaroaeratouhe whakaaromona.
26Ina,kapakaruiaitehungaikaiitanawahikai,kote tauahokiaterakeitewaipuketerite:hetokomahaanoe hinga,materawa.
27Nakoeneikingitokorua,koorauangakaukameamo tekino,akakorerotekarauaitetepukotahi;heoiekoree taea;notemeakataemaianotemutunga,heitewai whakaritea
Heireiraiakahokikitonawhenuamengataongamaha;a kaangaaketonangakaukitekawenatatapu;akamahiiai ngamahi,kahokikitonawhenua
29Itewaiwhakariteakahokiia,akahaeremaikite tonga;engariekoreeritekitomua,kitomuriranei.
30NotemeakareremaingakaipukeoKitimikite whawhaikiaia:nareirakapouriia,akahoki,karirikite kawenatatapu,akapenaanoia;kahokianoia,kawhai whakaarokitehungaiwhakarereitekawenatatapu
31Katuanoetahiringaheiwhakaurumona,aka whakapokeatewahitapu,aratewahikaha,ka whakakahoretiaanoeratoutepatungatapututuru,katu anoiaratoutemeawhakarihariha,temeawhakangaro
32Na,kotehungaemahikinoanakitekawenataka whakangauaketiaeia,hemeawhakapatinana:kote hungaiaemohioanakitoratouAtua,kakaharatou,ka mahiingamahi
33Na,kotehungawhakaaronuiirotoiteiwi,he tokomahaaratouewhakaakoai:otiiahemahangarae hingaairatouitehoari,itemura,itewhakarau,itepahua
34Akahingaratou,kaawhinatiamairatou,heitiiate awhina:hetokomahaiaepirikiaratou,hemeawhakapati.
35Kahingaanoetahiotehungamatau,hemeaetahiaai toratouma,emaairatou,ataeanoatiatewaotemutunga: notemeakotauameamotewaraanoiwhakaritea.
36Kamahiaanoetekingitanaepaiai;kawhakanekeake anoiaia,kawhakanuiiaiakirungaakeingaatuakatoa, kakorerowhakamiharomoteAtuaongaatua;
37EkoreanoiaewhaiwhakaarokiteAtuaoonamatua,e hiahiaraneikitewahine,ekoreanoewhaiwhakaaroki tetahiatua:notemeakoiatanaewhakanuiaikirungaake itekatoa
38EngariitonawahianokawhakahonoretiaeiateAtuao ngakaha:heatuakihaiimohiotiaeonamatuatanae whakahonoreaikitekoura,kitehiriwa,kitekohatuutu nui,kingameaematenuitiaana.
39Kotanateneiemeaaiirotoingawahitinokaha,ako tonahoakotetahiatuake;
40Aingawaotemutungakawhawhaitekingiotetonga kiaia:akakokirimaitekingioterakianoheparorote rite,mengahariata,mengakaiekehoiho,mengakaipuke maha;akataekingawhenua,kapuhake,akatikaatu.
41Kataeanoiakitewhenuaataahua,ahemahanga whenuaehinga:koeneiiaemawhitiirotoitonaringa,ko Eroma,koMoapa,kongaupokoongatamaaAmona.
42Katotoroanotonaringakingawhenua:ekoreanote whenuaoIhipaemawhiti
43Otiiakanohokoiaheirangatiramongataonga,aramo tekoura,motehiriwa,mongameakatoaoIhipae matenuitiaana;akawhaingaRupimimengaEtiopianai onatakahanga.
44Otiiakararuraruiaingakoreroiterawhiti,iteraki;na henuiteririeputamaiaiiakitewhakangaro,kitehuna hetokomaha.
45Akawhakaturiaeiangatenetiotonawharekingi,ki waenganuiotemoana,otemaungatapuataahua;otiiaka taeiakitonamutunga,kahorehokiheawhinamona.
UPOKO12
1AitauawakawhakatikaaMikaera,terangatiranuietu neiheihoamongatamaatouiwi:nahewararurarutaua wa,kahoreonariteotewaiwhaiiwiaiataeanoatiataua wa:naitauawakamawhititouiwi,tehungakatoaekitea kuaotitetuhituhikitepukapuka
2Nahetokomahaotehungaemoeanaitepuehuote oneoneearaake,koetahikiteoratonu,koetahikite whakama,kitewhakariharihamutungakore.
3Akatiahotehungawhakaaronuianokeitetiahoote kikorangi;akotehungaetahurianaitetinikitetika,ka riteratoukingawhetuaakeake
4Kokoeia,eRaniera,kopiangakupu,hiritiaanote pukapukaataeanoatiatemutunga:hetokomahae kopikopiko,kanuihaereanotematauranga
5Katahiahau,aRaniera,katitiro,nakoetahiatutokoruae tuana,kotetahiiteneitahaoteparengaoteawa,kotetahi iteratahaoteparengaoteawa.
6Nakotemeatangaatetahikitetangataitekakahurinena, kiterairungaingawaioteawa,Koahearaanote mutungaoeneimeawhakamiharo?
7Irongoanoahauitetangataitekakahurinena,iterai rungaingawaioteawa,itetohangatangaotonaringa
mataumetonamauikiterangi,aoatitiaanaeiatetangata eoratonuana,motetahiwa,etahitaimametehawhe;aka otiiaiatewhakamararaitekahaoteiwitapu,kaotienei meakatoa.
8Akarongoahau,engarikihaiimatau;katahiahauka mea,EtokuAriki,heaharatemutungaoeneimea?
9Katahiterakakimai,Haere,eRaniera,kuaotihokinga kuputekokopiatu,hirirawaataeanoatiatewaote mutunga
10Hetokomahaemeaiaratoukiapokekore,kiama,kia parakore;engarikamahitehungakinoitekino,aekore tetahiotehungakinoematau;kotehungawhakaaronuiia kamatau.
11Na,maiotewaewhakakahoretiaaitepatungatapu tuturu,etuaitemeawhakarihariha,temeawhakangaro, kotahimanoeruaraueiwatekaungara.
12Kaharitetangataetatariana,akatutukikingara kotahimanoetorurauetorutekaumarima
13Nahaerekiataearaanotemutunga:kaokiokihokikoe, akatukitouwahiitemutungaongara