Maltese - The Book of 2nd Chronicles

2Kronaki

KAPITLU1

1USalamunbinDavidsaħħaħfis-saltnatiegħu,ul-Mulej Allatiegħukienmiegħu,ukabbrubil-kbir.

2ImbagħadSalamunkellemlilIżraelkollu,lill-kaptanitalelufutal-mijiet,ulill-imħallfin,ulilkullgvernaturf’Iżrael kollu,il-kapijiettal-missirijiet

3Għalhekk,Salamun,ul-ġemgħakollhamiegħu,marru lejnil-postgħolilikienf’Gibgħon;għaxhemmhekkkien hemmit-tindatal-laqgħata’Alla,liMosè,il-qaddejtalMulej,kiengħamelfid-deżert

4Immal-arkata’AllakienetġabetlilDavidminnKirjatġearimgħall-postliDavidkienħejjagħaliha,għaxkien waqqaftindagħalihaf’Ġerusalemm

5Barraminnhekk,l-artaltal-bronżlikiengħamelBeżalel binUri,binĦur,poġġiehquddiemit-tabernaklutal-Mulej; uSalamunul-ġemgħafittxewh

6USalamuntela’hemmhekkħdejnl-artaltal-bronż quddiemil-Mulej,likienfit-tindatal-laqgħa,uoffraelf offertamaħruqafuqu

7Dakil-lejldeherAllalilSalamunuqallu:“Itlobni x’nagħtik”

8USalamunqallilAlla:“Intwrejtħnienakbirama’David missieri,ugħamiltninsaltanminfloku.”

9Issa,MulejAlla,ħatissaħħaħil-wegħdatiegħeklilDavid missieri:għaxintgħamiltnisultanfuqpoplubħat-trabta’lartf’kotrakbira.

10Agħtiniissal-għerful-għarfien,ħallinkunnista’ noħroġunidħolquddiemdanil-poplu:għaxminjista’ jiġġudikalildanil-poplutiegħek,lihudaqshekkkbir?

11UAllaqallilSalamun:“Għaxdankienf’qalbek,uma tlabtxgħana,għana,jewġieħ,lanqasil-ħajjatal-għedewwa tiegħek,ulanqasmatlabtħajjatwila,immatlabtgħalik innifsekl-għerfud-dehen,biextkuntista’tiġġudikalpoplutiegħi,lifuqugħamilteksultan,

12L-għerful-għarfienhumamogħtijalilek;ujiennagħtik għana,għana,uġieħ,limakellhomxbħalus-slatenlikienu qablek,ulanqaswarajkmajkolluħaddbħalu

13ImbagħadSalamunġieĠerusalemmmill-vjaġġtiegħu lejnil-postgħolilikienf’Gibegħon,minnquddiemit-tinda tal-laqgħa,ubedajsaltanfuqIżrael.

14USalamunġabarkarrijieturikkiebataż-żwiemel:u kelluelfuerba’mittkarru,utnax-ilelfrikkiebatażżwiemel,lipoġġiehomfl-ibliettal-karrijiet,umas-sultan f’Ġerusalemm

15Us-sultangħamelil-fiddaud-dehebf’Ġerusalemm kotranadaqsil-ġebel,us-siġartaċ-ċedrugħamelhombħassiġartas-sikomorilihemmfil-wiedbl-abbundanza

16USalamunkellużwiemelmiġjubamill-Eġittu,usuftalgħażel:il-merkantitas-sultankienujirċievul-suftal-għażel biprezz

17Uġabru,uħarġumill-Eġittukarrugħalsittmittxekel tal-fidda,użiemelgħalmijauħamsin:uhekkġabu żwiemelgħas-slatenkollhatal-Ħitti,ugħas-slatentas-Sirja, permezztagħhom

KAPITLU2

1USalamuniddeċiedalijibnidargħalisemil-Mulej,udar għas-saltnatiegħu 2USalamunqassamsebgħinusebgħinelfraġelbiexiġorr it-tagħbijiet,utmeninelfbiexjaqtgħul-artfil-muntanji,u tlettelefusittmittbiexjieħduħsiebhom

3USalamunbagħatlilĦuram,is-sultanta’Tir,uqallu: “Bħalmagħamiltma’David,missieri,ubgħattlusiġartaċċedrubiexjibniludarfejnjgħammar,hekkagħmelmiegħi” 4Ara,jiennibnidarlilisemil-Mulej,Allatiegħi,biex nikkonsagrahielu,ubiexnaħraqquddiemuinċensħelu,u għall-ħobżtal-preżenzakontinwa,ugħall-offertital-ħruq filgħoduufilgħaxija,fis-Sabatijiet,ufil-qamarġdid,ufilfestisolennital-Mulej,Allatagħna.Dinhijaordinanzagħal dejjemgħalIżrael

5Ud-darlisenibnihikbira,għaxkbirhuAllatagħnafuq l-allatkollha.

6Immaminjista’jibniludar,ladarbas-smewwietussmewwiettas-smewwietmajesgħuhx?Minjienmela,biex nibniludar,ħliefbiexnaħraqsagrifiċċjiquddiemu?

7Ibgħatli,mela,raġelligħandus-sengħalijaħdemfiddeheb,ufil-fidda,ufil-bronż,ufil-ħadid,ufil-vjola,ufilkarmesi,ufil-blu,ulijafis-sengħatal-inċiżjonima’lirġieltas-sengħalihumamiegħif’Ġudauf’Ġerusalemm,li Davidmissieripprovda

8Ibgħatliwkollsiġartaċ-ċedru,siġartal-prinjol,usiġar tal-algum,mil-Libanu:għaxnaflil-qaddejjatiegħekjafu jaqtgħul-injamfil-Libanu;u,ara,il-qaddejjatiegħise jkunumal-qaddejjatiegħek,

9Saħansitrabiexiħejjugħalijainjamb’abbundanza:għax id-darlisenibnisetkunkbirauta’l-għaġeb.

10U,ara,jiensenagħtilill-qaddejjatiegħek,il-ħaddiemali jaqtgħul-injam,għoxrinelfkejlqamħmitħun,ugħoxrin elfkejlxgħir,ugħoxrinelfbattinbid,ugħoxrinelfbatt żejt.

11ImbagħadĦuram,is-sultanta’Tir,wieġebbil-miktub,li bagħatlilSalamun,“Għaxil-Mulejħabblill-poplutiegħu, huqiegħeksultanfuqhom”

12UĦuramqalukoll:“Imbierekil-Mulej,Allata’Israel, ligħamelis-semaul-art,litalilDavid,is-sultan,iben għaqli,mogħnibl-għaqalud-dehen,biexjibnidargħallMulejudargħas-saltnatiegħu”

13Uissabgħattraġelgħaqli,mogħnibl-għaqal,minn Ħuram,missieri, 14BinmaraminnuliedDan,umissierukienraġelminn Tir,tas-sengħalijaħdemfid-deheb,ufil-fidda,fil-bronż, fil-ħadid,fil-ġebel,ufl-injam,fil-vjola,fil-blu,ufl-għażel fin,ufil-karmiż;ukollbiexinaqqaxkullxortata’inċiżjoni, ubiexisibkullmezzlijista’jingħatalu,man-niesmakakki tiegħek,uman-niesmakakkita’sidiDavidmissierek

15Issamelaħajibgħatil-qamħ,ux-xgħir,iż-żejt,ul-inbid, lisidiqallidwarhom,lill-qaddejjatiegħu:

16Uaħnanaqtgħul-injammil-Libanu,kemmikollok bżonn:unġibuhulekbil-baħarf’ċattijietsaĠaffa;uinttrid iġġorrhuluĠerusalemm.

17USalamungħaddil-barraninkollhalikienuf’artIżrael, waral-għaddlibihkiengħaddhommissieruDavid;u nstabumijauħamsinelfutlietausittmitt.

18Uħatarsebgħinusebgħinelfminnhombiexiġorrittagħbijiet,utmeninelfbiexjaqtgħus-siġarfil-muntanji,u tlettelefusittmittindokraturbiexjagħtuxogħollin-nies.

1ImbagħadSalamunbedajibnid-dartal-Mulej f’Ġerusalemmfuqil-muntanjaMorija,fejnil-Mulejdeher lilDavidmissieru,fil-postliDavidkienħejjafl-arttad-dris ta’Ornanil-Ġebusit

2Ubedajibnifit-tienijumtat-tienixahar,fir-raba’sena tar-renjutiegħu.

3Issadawnhumal-affarijietliSalamunġiemgħallem għall-binitad-darta’AllaIt-tulbil-kubitiwaral-ewwel kejlkiensittinkubit,ul-wisa’għoxrinkubit

4Ul-portikulikienquddiemid-dar,it-tultiegħukien skontil-wisa’tad-dar,għoxrinkubitu,ul-għolikienmijau għoxrin:ukesaminnġewwab’dehebpur

5Ud-daril-kbirakesab’injamtal-prinjol,likesab’deheb fin,upoġġiehfuqusiġartal-palmuktajjen.

6Użejjenid-darb’ħaġarprezzjużgħall-ġmiel:ud-deheb kiendehebta’Parvaim

7Huwakesawkollid-dar,it-travi,il-pilastri,ul-ħitan tagħha,ul-bibientagħha,bid-deheb;uminquxkerubini fuqil-ħitan

8Ugħamelid-darl-iktarqaddisa,it-tultagħhakienskont il-wisa’tad-dar,għoxrinkubitu,ul-wisa’tagħhagħoxrin kubitu:ukesahab’dehebfin,lijammontagħalsittmitt talent.

9Ul-piżtad-dwieferkienħamsinxekeldehebUkesalkmamarta’fuqbid-deheb

10Ufid-darl-iktarqaddisagħamelżewġkerubinixogħol ta’xbieha,ukesahombid-deheb

11Ul-ġwienaħtal-kerubinikienutwalgħoxrinkubitu: ġwienaħwieħedta’kerubinkientwilħameskubiti,ukien jilħaqil-ħajttad-dar;ul-ġwienaħl-ieħorkientwilukoll ħameskubiti,ukienjilħaqil-ġwienaħtal-kerubinl-ieħor

12Uġwienaħwieħedtal-kerubinl-ieħorkientwilħames kubiti,ukienjilħaqil-ħajttad-dar;ul-ġwienaħl-ieħorkien twilħameskubitiwkoll,ukienjingħaqadmal-ġwienaħtalkerubinl-ieħor.

13Il-ġwienaħta’dawnil-kerubinikienumifruxagħoxrin kubitu:ukienujoqogħdufuqsaqajhom,uwiċċhomkien iħares’ilġewwa.

14Ugħamelil-veluminnblu,uvjola,ukrimżi,ugħażel fin,uħademkerubinifuqu

15Ukollgħamelquddiemid-darżewġkolonnigħoljin ħamsautletinkubitu,ul-kapitelllikienfuqkullwieħed minnhomkientwilħameskubiti

16Ugħamelktajjen,bħalfl-oraklu,upoġġiehomfuqilkapijiettal-pilastri;ugħamelmittrummien,upoġġiehom fuqil-ktajjen.

17Uwaqqafil-pilastriquddiemit-tempju,wieħedfuqilleminul-ieħorfuqix-xellug;usemmilildakfuqil-lemin Ġakin,ulildakfuqix-xellugBogħaż

KAPITLU4

1Barraminnhekkgħamelartaltal-bronż,għoxrinkubituttultiegħu,ugħoxrinkubitul-wisa’tiegħu,ugħaxarkubiti l-għolitiegħu.

2Għamelukollbaħarimdewwebta’għaxarkubitiminn xifersaxifer,tondfil-kobor,ugħoliħameskubiti;uħabel ta’tletinkubitkienidurumadwaru.

3Utaħtukienhemmxbiehata’barrin,likienujdawruh: għaxraf’kullkubitu,jdawrul-baħardawrama’kullimkien

Żewġringielita’barrinkienumitfugħinmetat-tidwibkien imdewweb.

4Kienwieqaffuqtnax-ilbarri,tlietajħarsulejnittramuntana,utlietajħarsulejnil-punent,utlietajħarsulejn in-nofsinhar,utlietajħarsulejnil-lvant;ul-baħarkien imqiegħedfuqhom,ul-partijietta’waratagħhomkienu kollha’lġewwa

5Ul-ħxunatiegħukienetwisa’ta’id,ut-tarftiegħukien bħalxiferta’tazza,bifjurital-ġilji;ukienjesa’tlettelef bath

6Għamelukollgħaxarbaċiri,upoġġaħamsafuqil-lemin uħamsafuqix-xellugbiexjinħaslufihom;daklikienu joffrugħall-offertatal-ħruqkienujaħslufihom;immalbaħarkiengħall-qassisinbiexjinħaslufih

7Ugħamelgħaxargandlieritad-dehebskontil-forma tagħhom,upoġġiehomfit-tempju,ħamsafuqil-leminu ħamsafuqix-xellug

8Għamelukollgħaxarimwejjed,uqiegħedhomfit-tempju, ħamsafuqin-naħatal-lemin,uħamsafuqix-xellug.U għamelmittbaċirtad-deheb

9Barraminnhekkgħamelil-bitħatal-qassisin,ul-bitħalkbira,ubibiengħall-bitħa,ukesal-bibientagħhombilbronż

10Upoġġal-baħarfuqin-naħatal-lemintat-tarftal-lvant, faċċatatan-nofsinhar.

11UĦuramgħamelil-qsari,ul-pali,ul-iskutelliU Ħuramtemmix-xogħollikellujagħmelgħas-sultan Salamungħad-darta’Alla;

12Jiġifieri,iż-żewġpilastri,ul-manetti,ul-kapitellili kienufuqnetttaż-żewġpilastri,uż-żewġkurunibiex jgħattuż-żewġmanettital-kapitellilikienufuqnetttalpilastri;

13Uerba’mittrummienfuqiż-żewġkuruni;żewġringieli ta’rummienfuqkullkuruna,biexjgħattuż-żewġpomelli tal-kapitellilikienufuqil-pilastri

14Għamelukollbażijiet,ubaċirigħamelfuqil-bażijiet; 15Baħarwieħed,utnax-ilbarritaħtu.

16Il-boromukoll,ul-pali,ul-ganċijiettal-laħam,ulistrumentikollhatagħhom,għamluĦurammissierulissultanSalamungħad-dartal-Mulej,magħmulminnbronż skur

17Fil-pjanuratal-Ġordanis-sultantefagħhom,fl-arttattafalbejnSukkotuŻeredata.

18GħalhekkSalamungħameldawnl-oġġettikollha b’abbundanzakbira:għaxil-piżtal-bronżmasetaxjinstab 19USalamungħamell-oġġettikollhatad-darta’Alla,lartaltad-dehebukoll,ul-imwejjedlifuqhomkien jitqiegħedil-ħobżtal-preżenza; 20Ukollil-gandlieribil-lampitagħhom,biexjinħarqu skontir-rutinaquddieml-oraklu,tad-dehebpur; 21Ul-fjuri,ul-lampi,ul-mollijiet,għamlumid-deheb,u minndakid-dehebperfett; 22Ul-imqassijiet,ul-iskutelli,ul-mgħaref,uċ-ċensers, tad-dehebpur:ud-daħlatad-dar,il-bibienta’ġewwa tagħhagħall-postl-aktarqaddis,ul-bibientad-dartattempju,kienutad-deheb;

KAPITLU5

1Hekktlestax-xogħolkolluligħamelSalamungħad-dar tal-Mulej:uSalamunġabl-affarijietkollhalikien

2Kronaki

ikkonsagramissieruDavid;ul-fidda,ud-deheb,ulistrumentikollha,poġġiehomfit-teżoritad-darta’Alla.

2ImbagħadSalamunġabarix-xjuħta’Iżraelul-kapijiet kollhatat-tribujiet,il-kapijiettal-missirijietta’wliedIżrael, f’Ġerusalemm,biexitellgħul-arkatal-patttal-Mulejmillbeltta’David,lihiSijon

3Għalhekkl-irġielkollhata’Israelinġabruħdejnis-sultan fil-festalikienetfis-seba’xahar.

4Uġewix-xjuħkollhata’Israel;ul-Levitirefgħul-arka

5Utellgħul-arkaut-tabernaklutal-laqgħaul-oġġetti qaddisakollhalikienufit-tabernaklu;dawntellgħuhomilqassisinul-Leviti

6Ukollis-sultanSalamun,ul-ġemgħakollhata’Israelli kienetmiġburamiegħuquddieml-arka,issagrifikaw nagħaġubarrin,limasetgħuxjingħaddujewjingħaddu minħabbal-kotra.

7Ul-qassisindaħħlul-arkatal-patttal-Mulejf’postha,filpostoratorjalitad-dar,fil-postl-aktarqaddis,taħtilġwienaħtal-kerubini.

8Għaxil-kerubinifetħuġwenħajhomfuqil-posttal-arka,u l-kerubinikienujgħattul-arkaul-bsatentagħhaminnfuq 9Uġibdul-bsatental-arka'lbarra,b'talimodlit-truftalbsatenkienujidhrumill-arkaquddieml-orfanat;immama kinuxjidhruminnbarraUhemmgħadhomsal-lum 10Makienhemmxejnfl-arkaħliefiż-żewġtwavelliMosè poġġafihaf’Ħoreb,metal-Mulejgħamelpattma’wlied Iżrael,metaħarġumill-Eġittu

11Uġarali,metal-qassisinħarġumill-postqaddis(għax il-qassisinkollhalikienupreżentikienumqaddsa,uma baqgħuxjistennewskontil-kors):

12Ukollil-Levitilikienul-kantanti,kollhaminnAsaf, minnĦeman,minnĠedutun,ma’wliedhomuħuthom, lebsinb’għażelabjad,b’ċimbaliusalterijiuarpi,kienu weqfinfit-tarftal-lvanttal-artal,umagħhommijau għoxrinqassisidoqqut-trombi

13Uġarali,metat-trombettieriul-kantantikienubħal wieħed,biexjagħmluħosswieħedbiexjinstema’jfaħħruu jrodduħajrlill-Mulej;umetagħollewleħinhombittrombettiuċ-ċimbaliul-istrumentital-mużika,ufaħħru lill-Mulej,uqalu,“Għaxhutajjeb;għaxgħaldejjemilħnienatiegħu”,imbagħadid-darimtlietb’sħaba,iva,id-dar tal-Mulej;

14Għalhekkil-qassisinmasetgħuxjoqogħdubiexjaqdu minħabbas-sħaba:għaxil-glorjatal-Mulejkienetimlietiddarta’Alla

KAPITLU6

1ImbagħadqalSalamun:“Il-Mulejqallisejgħammarfiddlamħoxnin”

2Immajienbnejtdarfejntgħammargħalik,upostfejn tgħammargħaldejjem.

3Us-sultandawwarwiċċuubiereklill-ġemgħakollhata’ Israel:ul-ġemgħakollhata’Israelbaqgħetwieqfa 4Uqal:“Imbierekil-Mulej,Allata’Israel,lib’idejh wettaqdakliqalb’fommulilmissieriDavid,metaqallu: 5Minndakinharliħriġtlill-poplutiegħiminnartl-Eġittu magħażiltl-ebdabeltfostit-tribujietkollhata’Iżraelbiex nibnifihadar,biexismijkunhemm;lanqasmagħażilt raġelbiexikunħakkiemfuqil-poplutiegħiIżrael: 6ImmajiengħażiltlilĠerusalemm,biexismijkunhemm; ugħażiltlilDavidbiexikunfuqil-poplutiegħiIżrael

7Issakienf’qalbDavidmissierilijibnidargħalisemilMulej,Allata’Israel.

8Immal-MulejqallilDavidmissieri:“Għalkemmkellek f’qalbeklitibnidargħalismi,għamilttajjeblikellekdan f’qalbek.

9Madankollu,mhuxintlitibnid-dar;immaibneklijoħroġ minnġenbejk,hulijibnid-dargħalismi

10Għalhekkil-Mulejwettaqkelmtuliqal:għaxjienqomt minflokDavidmissieri,uqgħadtfuqit-tronta’Iżrael,kif wiegħedil-Mulej,ubnejtid-dargħalisemil-Mulej,Allata’ Iżrael

11Ufihapoġġejtl-arka,fejnhemmil-patttal-Mulejli għamelma’wliedIżrael.

12Uqagħadquddieml-artaltal-Mulejquddiemil-ġemgħa kollhata’Israel,umeddidejh

13GħaxSalamunkiengħamelarmartal-bronż,twilħames kubiti,wiesa’ħameskubitiugħolitlietkubiti,upoġġieh f’nofsil-bitħa:ufuquqagħadbilwieqfa,uniżel għarkupptejhquddiemil-ġemgħakollhata’Iżrael,umedd idejhlejnis-sema,

14Uqal,“Mulej,Allata’Israel,m’hemml-ebdaAlla bħalekfis-sema,lafl-art;intliżżommil-patt,uturiħniena mal-qaddejjatiegħek,lijimxuquddiemekb’qalbhom kollha

15Intliżammejtma’David,qaddejtiegħek,missieri,dak liwegħedtlu;utkellimtb’fommok,uwettaqtub’idejk,kif inhullum

16Issamela,Mulej,Allata’Israel,żommmal-qaddej tiegħekDavidmissieridakliwegħedtlu,metagħedtlu,‘Ma jonqosxraġelquddiemibiexjoqgħodfuqit-tronta’Israel; sakemmuliedekjoqogħduattentigħaltriqithomujimxu fil-liġitiegħi,kifimxejtintquddiemi’

17Issamela,OMulej,Allata’Israel,ħatitwettaqkelmtek ligħedtlill-qaddejtiegħekDavid.

18ImmatassewsejgħammarAllamal-bnedminfuql-art? Ara,is-semaus-smewwiettas-smewwietmajesgħukx; kemminqasdinid-darlijienbnejt!

19Melaagħtiħarsalejnit-talbatal-qaddejtiegħekulejn is-supplikitiegħu,MulejAllatiegħi,biextisma’l-għajtau t-talbalil-qaddejtiegħekjagħmelquddiemek.

20Biexgħajnejkikunumiftuħinfuqdinid-darlejlunhar, fuqil-postlidwarugħedtlisetpoġġiismekhemm;biex tisma’t-talbalil-qaddejtiegħekjitloblejndanil-post.

21Isma’,mela,it-talbiettal-qaddejtiegħekutal-poplu tiegħekIżraellisejagħmlulejndanil-post:ismagħniminn postfejntgħammar,mis-sema;umetatismagħhom,aħfer.

22Jekkraġeljidnebkontragħajru,ujaħlefbiexjaħlef,ulħalafjiġiquddieml-artaltiegħekf’dinid-dar;

23Imbagħadisma’intmis-sema,uagħmel,uġġudikalillqaddejjatiegħek,billitħallaslill-ħażin,billitpoġġitriqtu fuqrasustess;ubillitiġġustifikalill-ġust,billitagħtih skontil-ġustizzjatiegħu.

24Ujekkil-poplutiegħekIżraeljitgħaxxaqquddiemlgħadu,għaxikunudinbukontrik;ujerġgħuluraujistqarru ismek,ujitolbuujagħmlutalbquddiemekf'dinid-dar;

25Imbagħadisma’mis-smewwiet,uaħferid-dnubtalpoplutiegħekIżrael,uġibhomluralejnl-artlitajtlilhomu lilmissirijiethom

26Metas-semajkunmagħluqumajkunxhemmxita,għax ikunudinbukontrik;immajekkjitolbulejndanil-postu jistqarruismekujduruluraminndnubiethommetatkun qedtgħakkishom;

27Isma’mis-sema,uaħferid-dnubtal-qaddejjatiegħeku tal-poplutiegħekIżrael,metagħallimthomit-triqit-tajbali għandhomjimxufiha;uibgħatix-xitafuql-arttiegħek,li tajtlill-poplutiegħekbħalawirt.

28Jekkikunhemmġuħfl-art,jekkikunhemmpesta,jekk ikunhemmħruqta’ħaxixħażin,jewmoffa,ġurati,jew dud;jekkl-għedewwatagħhomjassedjawhomfil-blietta’ arthom;kwalunkweġrieħijewkwalunkwemardlijkun hemm:

29Imbagħadkwalunkwetalbajewsupplikalissirminnxi bniedem,jewmill-poplukollutiegħekIsrael,metakull wieħedikunjafil-feritaul-uġigħtiegħustess,ujiftaħidejh f’dinid-dar:

30Isma’intmis-sema,fejntgħammar,uaħfer,uagħtilil kullbniedemskonttriqatukollha,liinttafqalbu;(għaxint bisstafqlubuliedil-bnedmin):)

31Biexjibżgħuminnekujimxufitriqatek,sakemmjgħixu fl-artlitajtlilmissirijietna

32Barraminnhekk,dwaril-barranilimhuxmill-poplu tiegħekIsrael,immaliġieminnartimbiegħdaminħabba ismekil-kbir,uidekil-qawwa,udriegħekmiftuħ;jekkjiġi ujitlobf’dinid-dar;

33Imbagħadisma’mis-smewwiet,mill-postfejn tgħammar,uagħmelskontdakkollulil-barranijsejjaħlek għalih;sabiexil-poplikollhata’l-artikunujafuismek,u jibżgħuminnek,bħalmajagħmelil-poplutiegħekIżrael,u jkunujafulidinid-darlijienbnejthijamsejħab’ismek

34Jekkil-poplutiegħekjoħroġgħall-gwerrakontralgħedewwatiegħufit-triqlitibgħathomint,ujitolbuklejn dinil-beltligħażilt,ulejnid-darlijienbnejtgħalismek;

35Imbagħadisma’mis-smewwietit-talbaus-suppliki tagħhom,użommil-kawżatagħhom

36Jekkjidinbukontrik,(għaxm'hemmħaddlimajidnibx,) uinttirrabjamagħhom,utagħtihomf'idejnl-għedewwa tagħhom,uhumajieħduhomilsieralejnart'ilbogħodjew fil-qrib;

37Madankollujekkjerġgħuluraf’moħħhomf’arthomfejn ikunuttieħdufil-jasar,ujduruujitolbukf’arthomfil-jasar, ujgħidulek,‘Dnibna,għamilnal-ħażen,ugħamilnalħażen;’

38Jekkjerġgħuluragħandekb’qalbhomkollhau b’ruħhomkollhaf’artil-jasartagħhom,fejnġarrewhomfiljasar,ujitolbulejnarthom,litajtlilmissirijiethom,ulejn il-beltligħażilt,ulejnid-darlibnejtgħalismek:

39Imbagħadisma’mis-smewwiet,mill-postfejn tgħammar,it-talbus-supplikitagħhom,użommil-kawża tagħhom,uaħferlill-poplutiegħeklidinebkontrik 40Issa,Allatiegħi,ħajkunumiftuħagħajnejk,uħajkunu attentiwidnejkgħat-talbalissirf’danil-post

41Issamelaqum,MulejAlla,fil-posttal-mistrieħtiegħek, int,ul-arkatas-saħħatiegħek:ħajilbsus-saċerdotitiegħek, MulejAlla,bis-salvazzjoni,uħajifirħul-qaddisintiegħek bit-tjieba

42MulejAlla,laddawwarxlurawiċċil-midluktiegħek: ftakarfil-ħnienata’David,qaddejtiegħek

KAPITLU7

1IssametaSalamunkientemmit-talb,niżelin-narmissema,ukkonsmal-offertatal-ħruqus-sagrifiċċji;ul-glorja tal-Mulejimlietid-dar

2Ul-qassisinmasetgħuxjidħlufid-dartal-Mulej,għaxilglorjatal-Mulejkienetimlietid-dartal-Mulej.

3UmetawliedIżraelkollharawkifin-narniżel,ul-glorja tal-Mulejfuqid-dar,inxteħtuwiċċhommal-artfuqilbankina,uqiemu,ufaħħrulill-Mulej,uqalu:“Għaxhu tajjeb;għaxil-ħnienatiegħutibqa’għaldejjem”

4Imbagħadis-sultanul-poplukolluoffrewsagrifiċċji quddiemil-Mulej.

5Us-sultanSalamunoffrasagrifiċċjuta’tnejnugħoxrin elfbarri,umijaugħoxrinelfnagħġa;ub’hekkis-sultanu l-poplukolluddedikawid-darta’Alla

6Ul-qassisinkienujaqdul-uffiċċjitagħhom:il-Leviti wkollbl-istrumentital-mużikatal-Mulej,liDavidis-sultan kiengħamelbiexifaħħrulill-Mulej,għaxil-ħnienatiegħu tibqa’għaldejjem,metaDavidkienifaħħarpermezztalministerutagħhom;ul-qassisinkienujdoqqut-trombi quddiemhom,uIżraelkollukienwieqaf

7Barraminnhekk,Salamunqaddesin-nofstal-bitħali kienetquddiemid-dartal-Mulej,għaxhemmhekkoffra offertimaħruqaux-xaħamtal-offertitas-sliem,għaxl-artal tal-bronżlikiengħamelSalamunmakienxkapaċijżomm l-offertimaħruqaul-offertital-laħamux-xaħam.

8Ukollfl-istessżmienSalamuniċċelebral-festagħalsebat ijiem,uIżraelkollumiegħu,ġemgħakbiraħafna,middaħlata’Ħamatsax-xmarata’l-Eġittu.

9Ufit-tmienjumgħamluassembleasolenni:għax żammewid-dedikazzjonital-artalgħalsebatijiem,ul-festa għalsebatijiem.

10Ufit-tlietaugħoxrinjumtas-seba’xaharbagħatlin-nies lejnl-għerejjextagħhom,ferħaninuferħaninf’qalbhom għat-tjubijalil-MulejkienweralilDavid,ulilSalamun,u lilIżrael,il-poplutiegħu

11HekkSalamuntemmid-dartal-Mulejud-dartas-sultan: ukullmaġief’moħħSalamunlijagħmelfid-dartal-Mulej uf’darustess,wettqub’suċċess

12Ul-MulejdeherlilSalamunbillejluqallu:“Smajtittalbatiegħek,ugħażiltdanil-postgħalijannifsibħaladar għas-sagrifiċċji”

13Jekknagħlaqis-semabiexmajkunxhemmxita,jew jekknikkmandalill-ġuratibiexjibilgħul-art,jewjekk nibgħatil-pestafostil-poplutiegħi;

14Jekkil-poplutiegħi,lijissejjaħb’ismi,jumiljaruħu,u jitlob,ujfittexwiċċi,ujdurluraminntriqathomħżiena; imbagħadjiennisma’mis-sema,unaħfrilhomdnubiethom, unfejjaqarthom

15Issagħajnejjagħandhomikunumiftuħa,uwidnejja għandhomikunuattentigħat-talbalissirf’danil-post

16Għaxissajiengħażiltuqaddistdinid-dar,biexismi jkunhemmgħaldejjem:ugħajnejjauqalbijkunuhemm għaldejjem

17Uint,jekktimxiquddiemibħalmamexaDavid missierek,utagħmelskontdakkolluliordnajtlek,u tosserval-istatutiud-deċiżjonijiettiegħi;

18Imbagħadjiennistabbilixxit-trontas-saltnatiegħek, skontkifgħamiltpattma’Davidmissierek,metagħedtlu, “Majonqosxraġelbiexikunħakkiemf’Iżrael”

19Immajekktitbiegħed,utabbandunal-istatutiulkmandamentitiegħi,lipoġġejtquddiemkom,utmurtaqdi allatoħra,utqimhom;

20Imbagħadsenaqlagħhommill-għeruqminnartijietli tajthom;udinid-dar,liqaddistgħalismi,senkeċċihaminn

quddiemgħajnejja,usenagħmilhaproverbjuutmaqdir fostil-ġnuskollha.

21Udinid-dar,lihigħolja,setkunta’stagħġibgħalkull minjgħaddiminnħdejha;ugħalhekksejgħid,“Għaliex għamelhekkil-Mulejlildinl-artulildinid-dar?”

22Ujwieġbu,“Għaxtelqulill-Mulej,Allata’ missirijiethom,liħariġhomminnartl-Eġittu,użammew ma’allatoħra,uqiemuhom,uqdewhom:għalhekkġab fuqhomdanil-ħażenkollu”

KAPITLU8

1Uġaraliwaragħoxrinsena,liSalamunkienbenad-dar tal-Mulejud-dartiegħustess, 2Lil-blietliĦuramkienirrestawralilSalamun,Salamun benahom,uġiegħelliluliedIżraeljgħammrufihom.

3USalamunmarlejnĦamat-Żoba,uħakemha

4UbenalilTadmorfid-deżert,ul-blietkollhatal-ħażniet, libenaf’Ħama.

5BenawkollBet-ħoronta’fuquBet-ħoronta’isfel,bliet imdawrinb’swar,bibien,ustaneg;

6UBagħalat,ul-blietkollhatal-ħażnietlikelluSalamun, ul-blietkollhatal-karrijiet,ul-bliettar-rikkiebatażżwiemel,ukulmaSalamunxtaqjibnif’Ġerusalemm,ufilLibanu,ufl-artkollhatad-dominjutiegħu.

7Inkwantugħall-poplukollulikienfadalmill-Ħittiti,ulAmoriti,ul-Perizziti,ul-Ħiwiti,ul-Ġebusiti,limakinux minnIżrael,

8Immaminnuliedhom,libaqgħuwarajhomfl-art,liwlied Iżraelmaqerduhomx,lilhomSalamunġiegħelhomiħallsu tributsal-lum.

9ImmaminnuliedIżraelSalamunmaqiegħedlilħadd qaddejgħax-xogħoltiegħu;għaxkienurġieltal-gwerra,u kaptanital-karrijietur-rikkiebatiegħu.

10Udawnkienul-kapijiettal-uffiċjalitas-sultanSalamun, mitejnuħamsin,likienujaħkmufuqil-poplu

11USalamuntela’lilbintil-Fargħunmill-beltta’David lejnid-darlikienbnieha,għaxqal:“Martimatgħammarx fid-darta’David,is-sultanta’Iżrael,għaxil-postijietli fihomdaħletl-arkatal-Mulejhumaqaddisin.”

12ImbagħadSalamunoffraoffertimaħruqalill-Mulejfuq l-artaltal-Mulej,likienbenaquddiemil-portiku, 13Ankewaraċertaratakuljum,joffruskontilkmandamentta’Mosè,fis-Sabatijiet,ufil-qamarġdid,u fil-festisolenni,tlietdarbietfis-sena,jiġifierifil-festatalħobżblaħmira,ufil-festatal-ġimgħat,ufil-festatalgħerejjex

14Uħatar,skontl-ordnita’Davidmissieru,il-klassijiet tal-qassisingħas-servizztagħhom,ul-Levitigħall-inkarigi tagħhom,biexifaħħruujaqduquddiemil-qassisin,skont id-dmirta’kulljum:ul-għassiesatal-bibienskontilklassijiettagħhomf’kullbieb:għaxhekkkienordnaDavid, il-bniedemta’Alla

15Umatbiegħduxmill-kmandamenttas-sultanlillqassisinul-Levitidwarebdakwistjoni,jewdwarit-teżori

16Issax-xogħolkolluta’Salamunkienlestsal-jumli tqiegħedil-pedamenttad-dartal-Mulej,usakemmtlesta. Hekkid-dartal-Mulejkienetperfetta

17ImbagħadSalamunmarlejnEżjon-geber,ulejnElot, ħdejnix-xatttal-baħarfl-artta’Edom.

18UĦurambagħatlupermezztal-qaddejjatiegħuvapuri,u qaddejjalikienujaful-baħar;umarrumal-qaddejjata’

SalamunlejnOfir,uminnhemmħaduerba’mijauħamsin talentdeheb,uġabuhomgħandis-sultanSalamun.

KAPITLU9

1Umetas-sultanata’Xebasemgħetbil-famata’Salamun, ġietbiextipprovalilSalamunbimistoqsijietdiffiċli f’Ġerusalemm,b’kumpanijakbiraħafna,uiġmlalikienu jġorruħwawar,udehebb’abbundanza,uħaġarprezzjuż:u metawasletgħandSalamun,qasmetmiegħudwardak kollulikellhaf’qalbha

2USalamunqalilhal-mistoqsijietkollhatagħha:umakien hemmxejnmoħbiminnSalamunlimaqalilhax.

3Umetar-reġinata’Xebaratl-għerfta’Salamun,ud-dar likienbena,

4Ul-ikeltal-mejdatiegħu,ul-postfejnjoqogħdulqaddejjatiegħu,us-servizztal-ministritiegħu,ul-ilbies tagħhom;il-kuppieritiegħuwkoll,ul-ilbiestagħhom;uttixbittiegħulibihtela’fid-dartal-Mulej;makienxhemm aktarspirtufiha

5Uqaletlis-sultan:“Dankienverux’għaraftf’pajjiżidwar l-għemejjeltiegħekudwarl-għerftiegħek.

6Madankollumaemmintxkliemhom,sakemmġejt,urajni għajnejja:u,ara,lanqasnofsil-kobortal-għerftiegħekma ntqalli:għaxinttisboqil-famalismajt.

7Henjinl-irġieltiegħek,uhenjindawnil-qaddejjatiegħek, lijoqogħdukontinwamentquddiemekujisimgħul-għerf tiegħek.

8Imbierekil-Mulej,Allatiegħek,litgħaxxaqbiku jqegħdekfuqit-trontiegħubiextkunsultangħall-Mulej, Allatiegħek.GħaxAllatiegħekħabblilIżraelbiex iwaqqfugħaldejjem,għalhekkgħamleksultanfuqhom biextagħmelil-ġudizzjuul-ġustizzja

9Utatlis-sultanmijaugħoxrintalentdeheb,u abbundanzakbirata’ħwawar,uħaġarprezzjuż:lanqasma kienhemmħwawarbħaldawklis-sultanata’SabatatlissultanSalamun.

10Ul-qaddejjata’Ħuramul-qaddejjata’Salamun,liġabu d-dehebminnOfir,ġabuwkollsiġartal-algumuħaġar prezzjuż.

11Us-sultangħamelterrazzimis-siġartal-algumgħad-dar tal-Mulejugħall-palazztas-sultan,uarpiusalterjigħallkantanti:uqattmakienhemmbħaldawnqabelf’artĠuda.

12Us-sultanSalamuntalir-reġinata’Sabakullmaxtaqet, kulmatalbet,minbarradaklikienetġabetlis-sultan Għalhekkdaretlurautelqetlejnartha,hiul-qaddejja tagħha

13Issal-piżtad-deheblikienjiġigħandSalamunf’sena waħdakiensittmijausittinusittintalentdeheb; 14Minbarradakliġabul-qaddejjaul-merkantiUs-slaten kollhatal-Arabjaul-gvernaturital-pajjiżġabudehebu fiddalilSalamun.

15Us-sultanSalamungħamelmitejnmiraminndeheb imsawwat:sittmittxekeldehebimsawwatkienujintużaw għalmirawaħda

16Utlietmitttarkagħamelminndehebimsawwat:tliet mittxekeldehebkienujintużawgħaltarkawaħda.Ussultanpoġġiehomfid-dartal-forestatal-Libanu 17Barraminnhekk,is-sultangħameltronkbirmill-avorju, ukeċċiehb’dehebpur.

18Ukienhemmsitttarġietgħat-tron,b’bankettatad-deheb għas-saqajn,likienetimwaħħlamat-tron,uappoġġifuq

kullnaħatal-postbilqiegħda,użewġiljuniweqfinħdejnlappoġġi:

19Utnax-ililjunkienuweqfinhemmfuqnaħawaħdau fuql-oħrafuqis-sitttarġiet.Makienhemmxejnbħalu magħmulf’ebdasaltna.

20Ul-bastimentikollhatax-xorbtas-sultanSalamunkienu tad-deheb,ul-bastimentikollhatad-dartal-forestatalLibanukienutad-dehebpur:xejnmakiental-fidda;ma kienxjistmafiżmienSalamun

21Għaxil-bastimentitas-sultankienujmorruTarsismalqaddejjata’Ħuram:kulltlietsninkienujiġul-bastimentita’ Tarsisiġibudeheb,fidda,avorju,xadini,upaguni 22Us-sultanSalamunqabeżlis-slatenkollhatad-dinjaflgħanaul-għerf

23Us-slatenkollhatad-dinjafittxewil-preżenzata’ Salamun,biexjisimgħul-għerftiegħu,liAllakienpoġġa f’qalbu

24Ukullraġelġabl-għotjatiegħu,oġġettital-fidda,u oġġettitad-deheb,uħwejjeġ,armartaż-żwiemel,uħwawar, żwiemel,ubgħula,ratasenawarasena

25USalamunkelluerbatelefstalelgħaż-żwiemelulkarrijiet,utnax-ilelfrikkiebfuqiż-żiemel;liqegħedhom fl-ibliettal-karrijiet,umas-sultanf'Ġerusalemm

26Usaltanfuqis-slatenkollhamix-xmarasal-arttalFilistinusal-fruntieratal-Eġittu.

27Us-sultangħamelil-fiddaf’Ġerusalemmbħall-ġebel,u s-siġartaċ-ċedrugħamlubħas-siġartas-sikomorilihemm fil-pjanuribaxxib’abbundanza.

28UġabużwiemellilSalamunmill-Eġittu,umill-artijiet kollha

29Issal-bqijatal-attita’Salamun,l-ewwelul-aħħar, mhumiexmiktubafil-ktiebta’Natanil-profeta,ufilprofezijata’Aħijas-Silonita,ufil-viżjonijietta’IddolveġġentkontraĠerobogħambinNebat?

30USalamunisaltanf’ĠerusalemmfuqIżraelkollugħal erbgħinsena

31USalamunraqadma’missirijietu,undifenfil-beltta’ Davidmissieru:uReħobogħamibnubedajsaltanminfloku

KAPITLU10

1UReħobogħammarSikem,għaxSikemkienġiel-Iżrael kollubiexjagħmluhsultan.

2UġaralimetaĠerobogħambinNebat,likienfl-Eġittu, fejnkienħarabminnquddiemis-sultanSalamun,sama’ b’dan,Ġerobogħamirritornamill-Eġittu.

3UbagħtuusejħuluGħalhekk,ĠerobogħamuIsrael kolluġewukellmulilReħobogħamuqalulu:

4Missierekgħamilnal-madmadtqil:issagħalhekknaqqas ftitil-jasariebesta’missierek,ul-madmadtqiltiegħuli qiegħedfuqna,uaħnanaqduk

5Uqalilhom:“Ejjewluragħandiwaratlettijiem.”Unniestelqu

6Us-sultanReħobogħamħaparirmax-xjuħlikienuqdew quddiemmissieruSalamunmetakiengħaduħaj,u qalilhom:“X’parirtagħtunibiexinwieġeblildanil-poplu?”

7Uqalulu:“Jekktkunġentilima’danil-poplu,u togħġobhom,utgħidilhomkliemtajjeb,ikunuqaddejja tiegħekgħaldejjem”

8Immatelaqil-parirlitawhix-xjuħ,uħaparirmażżgħażagħlikienutrabbewmiegħu,likienuqegħdin quddiemu

9Uqalilhom:“X’parirtagħtunabiexinwieġbulildanilpoplu,likellemliliuqalli,‘Ħaffefftitil-madmadli qiegħedfuqnamissierek?’”

10Uż-żgħażagħlitrabbewmiegħukellmuhuqalulu: “Hekkgħandektwieġeblin-nieslikellmekuqalulek, ‘Missierekgħamlilnal-madmadtqil,immainteħfifhulnaxi ftit;’hekkgħandektgħidilhom,‘Sebgħiż-żgħirikuneħxen minnġenbejnmissieri.’”

11Għaxfilwaqtlimissieripoġġafuqkommadmadtqil, jiensenżidaktarmal-madmadtagħkom:missierikastigak bil-frosta,immajiensekastigakbl-iskorpjuni

12Għalhekk,Ġerobogħamul-poplukolluġewgħand Reħobogħamfit-tieletjum,kifordnas-sultan,billi qalilhom:“Ejjewluragħandifit-tieletjum”

13Us-sultanwieġebhomb’modaħrax;us-sultan Reħobogħamtelaqil-parirtax-xjuħ, 14Uweġibhomskontil-parirtaż-żgħażagħ,uqalilhom: “Missierigħamilkomil-madmadtqil,immajiensenżid miegħu:missierikastigatkombil-frosta,immajiense kastigatkombl-iskorpjuni”

15Għalhekkis-sultanmasemaxlill-poplu;għaxil-kawża kienetmingħandAlla,biexil-Mulejiwettaqkelmtulikien qalpermezzta’Aħijas-SilonitalilĠerobogħambinNebat 16UmetaIsraelkolluralis-sultanmakienxse jismagħhom,il-popluwieġeblis-sultanuqallu:“X’sehem għandnaf’David?Um’għandnaebdawirtf’binĠesse: kulħaddlejnit-tinedtiegħu,OIsrael!Issa,David,ħuħsieb id-dartiegħek.”Għalhekk,Israelkollumarlejnit-tined tiegħu

17ImmaReħobogħamkienisaltanfuquliedIsraellikienu jgħammrufil-blietta’Ġuda.

18Imbagħadis-sultanReħobogħambagħatlilĦadoramli kienfuqit-tribut;uwliedIżraelħaġġruhbil-ġebel,umiet Immas-sultanReħobogħamgħamelħiltubiexjitla’fuqilkarrutiegħu,biexjaħrablejnĠerusalemm

19UIsraelirribellakontrad-darta’Davidsal-lum

KAPITLU11

1UmetaReħobogħamwasalĠerusalemm,ġabarmid-dar ta’ĠudauBenjaminmijautmeninelfraġelmagħżul,li kienugwerriera,biexjiġġieldukontraIżrael,sabiexiġib luras-saltnalilReħobogħam.

2Immal-kelmatal-MulejġietgħandSemajja,il-bniedem ta’Alla,uqaltlu:

3KellemlilReħobogħambinSalamun,sultanta’Ġuda,u lilIżraelkolluf’ĠudauBenjamin,ugħidlu:

4Hekkqalil-Mulej,“Latitlagħlux,ulanqastiġġieldu kontraħutkom:kullwieħeduwaħdaminnkomerġa’lura lejndaru,għaxjiengħamilthadinil-ħaġa”Uobdewilkliemtal-Mulej,ureġgħuluramillijmorrukontra Ġerobogħam.

5UReħobogħamgħammarf’Ġerusalemm,ubenablietta’ difiżaf’Ġuda

6HuwabenasaħansitralilBetlehem,uEtam,uTekoa, 7UBetsur,uSoko,uAdullam, 8UGat,uMaresha,uŻif, 9uAdoraim,uLakis,uAżeka, 10UZorah,uAjjalon,uĦebron,lihumaf’Ġudau f’Benjamin,blietimdawrinb’fortifikazzjonijiet.

11Usaħħaħil-fortizzi,uqiegħedkaptanifihom,uħażniet ta’ikel,uta’żejtuta’nbid

12Uf’kullbeltpoġġatarkiulanez,ugħamilhom b’saħħithomħafna,billikellulilĠudauBenjaminfuqinnaħatiegħu

13Ul-qassisinul-Levitilikienuf’Israelkollunġabru għandumill-artijietkollhatagħhom.

14Għaxil-Levititelqul-inħawiul-proprjetàtagħhom,u marruĠudauĠerusalemm;għaxĠerobogħamuwliedu kienuwarrbuhommillijaqdul-uffiċċjuta’saċerdozju għall-Mulej

15Uwaqqafluqassisingħall-postijietgħoljin,ugħaddemonji,ugħall-għoġġielalikiengħamel

16Uwarajhom,mit-tribujietkollhata’Israel,dawkli kienudeterminatilijfittxulill-Mulej,Allata’Israel,ġew Ġerusalemmbiexjoffrusagrifiċċjilill-Mulej,Allata’ missirijiethom

17Għalhekksaħħewis-saltnata’Ġuda,ussaħħewlil

ReħobogħambinSalamungħaltlietsnin:għaltlietsnin mxewfit-triqta’DaviduSalamun

18UReħobogħamħagħalmartulilMahalat,bintĠerimot, binDavid,ulilAbiħajl,bintElijab,binĠesse; 19Liwildetluwlied:Ġeħus,Samarija,uŻaħam

20UwarajhaħalilMagħka,bintAbsalom;uwilditlulil Abija,uGħat-taj,uŻiża,uSelomit

21UReħobogħamkieniħobblilMagħka,bintAbsalom, iktarmin-nisaul-konkubinitiegħukollha(għaxħa tmintax-ilmarausittinkonkubini,unisseltmienjau għoxrinsubienusittinbniet)

22UReħobogħamgħamellilAbijabinMagħkal-kap,biex ikunħakkiemfostħutu,għaxkienħaseblijagħmlusultan

23Uaġixxabil-għaqal,uxerredliluliedukollhamalartijietkollhata’ĠudauBenjamin,f’kullbeltimdawra bis-swar:utahomikelb’abbundanzaUxtaqħafnanisa

KAPITLU12

1Uġarali,metaReħobogħamstabbilixxas-saltnau saħħaħruħu,telaqil-liġital-Mulej,uIżraelkollumiegħu.

2Uġaralifil-ħamessenatas-sultanReħobogħam,Sisak, sultantal-Eġittu,tela’kontraĠerusalemm,għaxkienu kisrul-liġikontral-Mulej.

3B’tnax-ilmittkarru,usittinelfrikkiebfuqiż-żwiemel:u n-niesliġewmiegħumill-Eġittukienublagħadd;il-Lubin, is-Sukkijin,ul-Etjopjani.

4Uħal-blietimdawrinb’fortifikazzjonijietlikienuta’ Ġuda,uwasalĠerusalemm

5ImbagħadSemajjal-profetamargħandReħobogħam,u għandil-prinċpijietta’Ġuda,likienunġabru f’ĠerusalemmminħabbaSisak,uqalilhom:“HekkjgħidilMulej,Intomtlaqtuni,ugħalhekkjienukollħallejtkom f’idejnSisak”

6Għalhekkil-prinċpijietta’Iżraelus-sultanumiljaw ruħhom;uqalu,“Il-Mulejhuġust.”

7Umetal-Mulejraliumiljawruħhom,il-kelmatal-Mulej ġietlilSemajja,tgħid:“Umiljawruħhom;għalhekkmhux seneqridhom,immasenagħtihomxiħelsien;ul-korla tiegħimatitferraxfuqĠerusalemmpermezzta’idSisak”

8Madankolluhumagħandhomikunul-qaddejjatiegħu; biexikunujafus-servizztiegħi,us-servizztas-saltniettalpajjiżi

9Għalhekk,Sisak,is-sultantal-Eġittu,tela’kontra Ġerusalemm,uħat-teżoritad-dartal-Mulejut-teżoritad-

dartas-sultan;ħakollox:uġarrukollit-tarkitad-dehebli kiengħamelSalamun.

10Minflokhom,is-sultanReħobogħamgħameltarkitalbronżufdahomf’idejnil-kaptal-gwardji,likienujgħassu d-daħlatad-dartas-sultan.

11Umetas-sultandaħalfid-dartal-Mulej,il-gwardjanġie uġabhom,ureġa’ġabhomfil-kamratal-gwardjani

12Umetaumiljaruħu,il-korlatal-Mulejtbiegħdetminnu, umariedxjeqirdugħalkollox:uankef’Ġudal-affarijiet marrutajjeb

13Għalhekk,is-sultanReħobogħamsaħħaħruħu f’Ġerusalemm,usaltan:għaxReħobogħamkelluwieħedu erbgħinsenametabedajsaltan,usaltansbatax-ilsena f’Ġerusalemm,il-beltlil-Mulejkiengħażelmit-tribujiet kollhata’Iżrael,biexiqiegħedismuhemmhekkUommu kienjisimhaNagħma,Għammonija.

14Ugħamelil-ħażen,għaxmaħejjaxqalbubiexifittex lill-Mulej

15Issal-attita’Reħobogħam,l-ewwelul-aħħar,mhumiex miktubafil-ktiebta’Semajjal-profeta,uta’Iddol-veġġent dwaril-ġenealoġiji?Ukienhemmgwererbejn ReħobogħamuĠerobogħamil-ħinkollu.

16UReħobogħamraqadma’missirijietu,undifenfil-belt ta’David;uAbija,ibnu,bedajsaltanminfloku

KAPITLU13

1Issafit-tmintax-ilsenatas-sultanĠerobogħambeda jsaltanAbijafuqĠuda

2Husaltantlietsninf’ĠerusalemmOmmukienjisimha wkollMikajabintUrielminnGibegħa.Ukienhemm gwerrabejnAbijauĠerobogħam

3UAbijaħejjal-battaljab’armatata’rġielqalbeningħallgwerra,erba’mittelfraġelmagħżul:Ġerobogħamukoll ħejjal-battaljakontrihbitmienmittelfraġelmagħżul, irġielqalbeninuqalbenin

4UAbijaqamfuqil-muntanjaSemaraim,liqiegħdafilmuntanjata’Efrajm,uqal:“Isimgħuni,Ġerobogħam,u Israelkollu;

5Makontuxtafulil-Mulej,Allata’Israel,tas-saltnafuq IsraellilDavidgħaldejjem,liluuliluliedupermezzta’ patttal-melħ?

6MadankolluĠerobogħambinNebat,il-qaddejta’ SalamunbinDavid,qamurribellakontrasidu

7Unġabrumiegħurġielfiergħin,uliedBeljali,usaħħew ruħhomkontraReħobogħambinSalamun,meta Reħobogħamkienżagħżugħuta’qalbtajba,umasetax jirreżistihom.

8Issaqedtaħsbulitissospendus-saltnatal-Mulejf’idejn uliedDavid,uintomkotrakbira,umagħkomgħandkom għoġġielatad-dehebliĠerobogħamgħamilkombħalaallat

9Makeċċejtuxintomil-qassisintal-Mulej,uliedAronulLeviti,umagħamiltukomxqassisinskontid-drawwatalġnusta’artijietoħra?Biexkullminjiġibiexjikkonsagra lilunnifsub’għoġolżgħiruseba’mtaten,danikunqassis ta’dawklimhumiexallat

10Immaaħna,il-MulejhuAllatagħna,umatlaqniex;ulqassisinlijaqdulill-MulejhumawliedAron,ul-Leviti jaqduxogħolhom

11Ujaħarqulill-Mulejsagrifiċċjimaħruqauinċensifuħ: iqiegħduwkollil-ħobżtal-preżenzafuqil-mejdasafja;ulgandliertad-dehebbil-lampitiegħu,biexjaħarqukull

filgħaxija:għaxaħnanżommul-kmandtal-MulejAlla tagħna;immaintomtlaqtuh.

12U,ara,Allannifsumagħnabħalal-kaptagħna,ulqassisintiegħubit-trombijdoqqubiexjgħajtul-allarm kontrikom.OwliedIsrael,tiġġielduxkontral-Mulej,Alla ta’missirijietkom;għaxmatirnexxilkomx

13ImmaĠerobogħamġiegħellilxiħaddjiġimbuttatminn warajhom:ub’hekkkienuquddiemĠuda,ul-imbuttatkien warajhom

14UmetaĠudaħareslura,ara,il-battaljakienetquddiem uwara;ugħajtulill-Mulej,ul-qassisinbdewidoqquttrombi

15Imbagħadl-irġielta’Ġudagħajtu:uhekkkifl-irġielta’ Ġudagħajtu,ġaraliAllalaqatlilĠerobogħamulilIsrael kolluquddiemAbijauĠuda

16UwliedIżraelħarbuminnquddiemĠuda:uAlla ħelishomf’idejhom

17UAbijaun-niestiegħuqatluhomb’qatlakbira:u b’hekkwaqgħumejtinminnIsraelħamesmittelfraġel magħżul

18B’hekkuliedIżraelġewimċaħħdaf’dakiż-żmien,u wliedĠudarebħu,għaxstraħufuqil-Mulej,Allata’ missirijiethom

19UAbijaġerawaraĠerobogħam,uħal-blietmingħandu, Betelmal-bliettagħha,uĠesanamal-bliettagħha,uEfrajn mal-bliettagħha

20LanqasĠerobogħammareġa’kisebil-qawwatiegħufi żmienAbija;ul-Mulejlaqtu,umiet.

21ImmaAbijasarsetgħan,użżewweġerbatax-ilmara,u nisseltnejnugħoxrinsubien,usittax-ilbint

22Ul-bqijatal-attita’Abija,utriqatu,ukliemu,huma miktubafil-ġrajjatal-profetaIddo

KAPITLU14

1GħalhekkAbijaraqadma’missirijietu,udifnuhfil-belt ta’David:uAsa,ibnu,saltanminfloku.Fiżmienul-art kienetkwietagħalgħaxarsnin

2UAsagħameldaklikientajjebusewwaf’għajnejnilMulej,Allatiegħu:

3Għaxneħħal-artalital-allatbarraninul-postijietgħoljin, kisserix-xbihatuqata’l-boskijiet

4UordnalilĠudabiexifittxulill-Mulej,Allata’ missirijiethom,ubiexjagħmlul-liġiul-kmandament

5Neħħawkollil-postijietgħoljinux-xbihatmill-bliet kollhata’Ġuda:us-saltnabaqgħetkwietaquddiemu.

6Ubenablietimdawrinb’fortifikazzjonijietf’Ġuda:għax l-artkellhal-mistrieħ,umakelluxgwerraf’dawkis-snin; għaxil-Mulejkientahil-mistrieħ

7GħalhekkqallilĠuda:“Ejjewnibnudawnil-bliet,u nagħmlumadwarhomswar,utorrijiet,bibien,ustaneg, sakemml-artgħadhaquddiemna;għaxfittixnalill-Mulej Allatagħna,fittixnieh,uhutanal-mistrieħminnkullnaħa” Għalhekkbnewurnexxew

8UAsakelluarmatata’rġiellikienujġorrumiriulanez, minnĠudatlietmittelf;uminnBenjamin,likienujġorru tarkiujiġbdul-pruwi,mitejnutmeninelf:dawnkollha kienurġielqalbeninusetgħanin

9UħareġkontrihomŻeraħl-Etjopjanb’armatata’elfelf suldatutlietmittkarru;uwasalMaresa.

10ImbagħadAsaħareġkontrih,uhumaqasmugħallbattaljafil-wiedta’Sefataf’Maresa

11UAsagħajjatlill-Mulej,Allatiegħu,uqallu:“Mulej, m’hemmxejnf’idejklitgħin,kemmjekkma’ħafna,kemm jekkma’dawklim’għandhomxqawwa:għinna,Mulej, Allatagħna;għaxaħnanistrieħufuqek,uf’ismekimmorru kontradinil-kotra.Mulej,intAllatagħna;ħallil-bniedem majegħlebxkontrik”

12Għalhekk,il-Mulejlaqatlill-EtjopjaniquddiemAsau quddiemĠuda;ul-Etjopjaniħarbu.

13UAsaun-nieslikienumiegħuġrewwarajhomsaGerar; ul-Etjopjaniġewmegħluba,umasetgħuxjirkupraw;għax ġewmeqrudaquddiemil-Mulej,uquddieml-armatatiegħu; uħaduħafnapriża

14Uħabtul-blietkollhata’madwarGerar,għaxil-biża’ tal-Mulejniżelfuqhom,uħatful-blietkollha,għaxkien hemmpriżakbirafihom

15Humaħabtuwkollit-tinedtal-baqar,uħadumagħhom nagħaġuiġmlab’abbundanza,ureġgħuluralejn Ġerusalemm

KAPITLU15

1Ul-Ispirtuta’AllaniżelfuqGħażarijabinOded:

2Uħareġjiltaqa’ma’Asa,uqallu:“Isimgħuni,Asa,u intomilkollta’ĠudauBenjamin:Il-Mulejmagħkomwaqt litkunumiegħu;jekktfittxuh,hujinstabminnkom;imma jekktabbandunawh,hujitlaqkom”

3IssagħalżmientwilIżraelkienmingħajrAllal-veru, mingħajrqassislijgħallem,umingħajrliġi.

4Immametafl-inkwiettagħhomdarulejnil-Mulej,Allata’ Israel,ufittxewh,uhusabuh

5Uf’dawkiż-żminijietmakienhemmpaċilagħalmin kienjoħroġulanqasgħalminkienjidħol,immakien hemmtaħwidkbirfuql-abitantikollhatal-pajjiżi

6Uġensinqeredminnġens,ubeltminnbelt:għaxAlla ħabathomb’kullxortata’għawġ

7Melakunuqawwija,utħalluxidejkomjiddgħajfu:għax xogħloksejiġippremjat.

8UmetaAsasama’dawnil-kelmiet,ul-profezijatalprofetaOded,qabadil-kuraġġ,uneħħal-idolimoqżieża mill-artkollhata’ĠudauBenjamin,umill-blietlikienħa mill-muntanjata’Efrajm,uġeddedl-artaltal-Mulej,likien quddiemil-portikutal-Mulej

9UġabarlilĠudauBenjaminkollha,ul-barranin magħhomminnEfrajmuManasse,uminnSimeon:għax qabżumiegħuminnIżrael,metarawlil-MulejAllatiegħu kienmiegħu.

10Għalhekkinġabruflimkienf’Ġerusalemmfit-tielet xahar,fil-ħmistax-ilsenatar-renjuta’Asa.

11Uoffrewlill-Mulejdakinharstess,mill-priżalikienu ġabu,seba’mittbarriusebatelefnagħġa

12Udaħluf’pattlijfittxulill-Mulej,Allata’ missirijiethom,b’qalbhomkollhaub’ruħhomkollha; 13Likullminmajfittexxlill-Mulej,Allata’Israel,kellu jinqatel,kemmjekkżgħirjewkbir,kemmjekkraġeljew mara

14Uħalfulill-Mulejb’leħengħoli,b’għajat,bit-trombiu bil-korni.

15UĠudakolluferaħbil-ġurament:għaxkienuħalfu b’qalbhomkollha,ufittxewhbix-xewqakollhatagħhom;u sabuh:ul-Mulejtahomil-mistrieħminnmadwarhom.

16UwkolldwarMaakka,ommAsas-sultan,huneħħieha millitkunreġina,għaxkienetgħamletidoluf’bosktas-

siġar:uAsaqata’l-idolutagħha,uttampjah,uħaraqh ħdejnil-wiedta’Kidron.

17Immal-postijietgħoljinmatneħħewxminnIsrael: madankolluqalbAsabaqgħetperfettatulil-jiemkollha tiegħu.

18Uġabfid-dart’Allal-affarijietlikienikkonsagra missieru,ulihustesskienikkonsagra,fidda,udeheb,u reċipjenti.

19Umakienxhemmaktargwerrasas-senaħamsautletin tar-renjuta’Asa

KAPITLU16

1Fis-sittautletinsenatar-renjuta’Asa,Baasa,sultanta’ Iżrael,tela’kontraĠuda,ubenalilRama,sabiexmajħalli lilħaddjoħroġjewjidħolgħandAsa,sultanta’Ġuda.

2ImbagħadAsaħareġil-fiddaud-dehebmit-teżoritad-dar tal-Mulejumid-dartas-sultan,ubagħatlilBen-ħadad, sultantas-Sirja,likienjgħammarf’Damasku,uqallu:

3Hemmpattbejniubejnek,bħalmakienhemmbejn missieriumissierek:ara,jienbgħattlekfiddaudeheb;mur, kisseril-patttiegħekma’Bagħsa,is-sultanta’Israel,biex jitlaqminnquddiemi

4UBenħadadsema’lis-sultanAsa,ubagħatil-kaptanitalarmatatiegħukontral-blietta’Israel;uhumaħabtulilIjon, uDan,uAbelmaim,ul-blietkollhata’Naftalifejnkien hemml-imħażen

5Uġarali,metaBaasasema’dan,waqafjibnililRama,u ħallaxogħlujieqaf

6Imbagħadis-sultanAsaħalilĠudakollu;uġarrewilġebelta’Rama,ul-injamtagħha,libihBaasakienqed jibni;ubenabihomGebauMispa

7Uf’dakiż-żmienĦanani,il-veġġent,margħandAsa,issultanta’Ġuda,uqallu:“Peressliintfdajtfuqis-sultanta’ Sirja,umafdajtxfuqil-Mulej,Allatiegħek,għalhekklarmatatas-sultanta’Sirjaħarbetminnidejk”

8Makinuxl-Etjopjaniul-Lubinarmatakbira,b’għadd kbirta’karrijieturikkiebataż-żwiemel?Madankollu, peresslifdajtfuqil-Mulej,hutahomf’idejk

9Għaxgħajnejnil-Mulejjiġru’lhemmu’lhawnma’l-art kollha,biexjurililunnifsuqawwif’isemdawkliqalbhom hijasħiħamiegħuHawnhekkgħamiltil-bluha:għalhekk minnissa’lquddiemsejkollokgwerer.

10ImbagħadAsarrabjamal-veġġent,utefgħuf’dartalħabs;għaxkienirrabjatmiegħuminħabbadinil-ħaġaU Asaoppressalilxiwħudmill-poplufl-istessżmien.

11U,ara,l-attita’Asa,l-ewwelul-aħħar,ara,huma miktubafil-ktiebtas-slatenta’ĠudauIżrael.

12UAsafit-tletinudisgħasenatar-renjutiegħumarad f’saqajh,sakemmil-mardatiegħukibretgħall-aħħar; madankollufil-mardatiegħumafittixlill-Mulej,iżdalittobba.

13UAsaraqadma’missirijietu,umietfl-erbgħinu wieħedsenatar-renjutiegħu

14Udifnuhfl-oqbratiegħustess,likiengħamelgħalih innifsufil-beltta’David,uqegħduhf’soddalikienet mimlijab’riħaħelwaub’diversitipita’ħwawarimħejjija bl-artital-ispiżjara:ugħamluluħruqkbirħafna

KAPITLU17

1UibnuĠosafatbedajsaltanminfloku,usaħħaħruħu kontraIżrael.

2Upoġġaforziarmatifil-blietkollhamdawrab’forzita’ Ġuda,uwaqqafguarniġġjonijietfl-artta’Ġuda,ufil-bliet ta’Efrajm,limissieruAsakienħa

3Ul-Mulejkienma’Ġosafat,għaxmexafl-ewweltriqatta’ missieruDavid,umafittexxlilBagħalim;

4Immafittexlill-Mulej,Allata’missieru,umexafilkmandamentitiegħu,umhuxskontl-għemejjelta’Israel

5Għalhekkil-Mulejstabbilixxas-saltnaf’idu;uĠuda kolluġabrigalililĠosafat;ukellugħanauġieħ b’abbundanza

6Uqalbutkabbretfil-mogħdijiettal-Mulej:ubarraminn hekkneħħal-postijietgħoljinul-asteriminnĠuda.

7Ukollfit-tieletsenatar-renjutiegħubagħatlill-prinċpijiet tiegħu,saħansitralilBenħajl,ulilObadija,ulilŻakkarija, ulilNetanel,ulilMikaja,biexjgħallmufil-blietta’Ġuda.

8Umagħhombagħatil-Leviti,jiġifieriSemajja,Netanija, Żebadija,Asael,Semiramot,Ġeonatan,Adonija,Tobija,u Tobadonija,Leviti;umagħhomElisamauĠehoram, qassisin

9Ugħallmuf’Ġuda,ukellhomil-ktiebtal-liġital-Mulej magħhom,umxewfil-blietkollhata’Ġuda,ugħallmulillpoplu

10Ul-biża’tal-Mulejwaqa’fuqis-saltnietkollhatalartijietlikienumadwarĠuda,ub’hekkmagħamlux gwerrakontraĠosafat

11Ukollxiwħudmill-FilistinġabulilĠosafatrigali,u tributtal-fidda;ul-Għarabġabulumerħliet,sebatelefu seba’mittmuntun,usebatelefuseba’mittmogħożraġel 12UĠeħosafatkiberbil-kbir;ubenaf’Ġudakastelli,u bliettal-ħażniet.

13Ukelluħafnaxogħolfil-blietta’Ġuda:ul-irġieltalgwerra,irġielqalbeninusetgħanin,kienuf’Ġerusalemm 14Udawnhumal-għaddtagħhomskontid-darta’ missirijiethom:MinnĠuda,il-kapijiettal-eluf;Adnal-kap, umiegħurġielqalbeninuqalbenintlietmittelf

15UħdejhkienhemmĠeħoħananil-kaptan,umiegħu mitejnutmeninelf

16UwarajhkienhemmAmasijabinŻikri,lioffraruħu minnjeddulill-Mulej;umiegħumitejnelfraġelqalbeninu setgħan

17UminnBenjamin;Eliada,raġelqalbeninuqawwi,u miegħumitejnelfirġielarmatibil-qawsut-tarki.

18UħdejhkienhemmĠeħożabad,umiegħumijau tmeninelfsuldatlestigħall-gwerra.

19Dawnkienujaqdulis-sultan,flimkienma’dawklissultanpoġġafil-blietimdawrab’fortifikazzjonijietmadwar Ġudakollu

KAPITLU18

1IssaĠosafatkellugħanauġieħb’abbundanza,ungħaqad ma’Aħab

2UwaraxisninniżelgħandAħabfis-Samarija.UAħab qatelnagħaġubarrinb’abbundanzagħalih,ugħan-niesli kellumiegħu,upperswadiehbiexjitla’miegħulejn Ramot-Gilead.

3UAħab,is-sultanta’Israel,qallilĠosafat,is-sultanta’ Ġuda:“TridtiġimiegħiRamot-gilgħad?”Uhuwieġeb:

2Kronaki

“Jienbħalek,ul-poplutiegħibħalek;uaħnasenkunu miegħekfil-gwerra.”

4UĠosafatqallis-sultanta’Iżrael:“Staqsi,jekkjogħġbok, il-kelmatal-Mulejillum.”

5Għalhekkis-sultanta’Iżraelġabarerba’mittraġelmillprofeti,uqalilhom:“GħandnammorruRamot-Gilead għall-battalja,jewgħandimanibqaxhemm?”Uhuma wieġbu:“Itilgħu,għaxAllasejagħtihaf’idejnis-sultan.”

6ImmaĠosafatqal:“M’hemmxhawnxiprofetaieħortalMulej,biexnistgħunistaqsuh?”

7Us-sultanta’IsraelqallilĠosafat:“Għadhemmraġel wieħedlipermezztiegħunistgħunistaqsulill-Mulej,imma jiennobgħodu,għaxqattmapprofetizzalit-tajjeb,imma dejjemil-ħażinDanhuMikeja,binImla”UĠosafatqal: “Ħamajgħidxhekkis-sultan”

8Us-sultanta’Israelsejjaħlilwieħedmill-uffiċjalitiegħu, uqallu:“ĠibmalajrlilMikeabinImla”

9Us-sultanta’IżraeluĠosafat,is-sultanta’Ġuda,qagħdu t-tnejnfuqit-trontiegħu,lebsinl-ilbiesitagħhom,uqagħdu f’postvojtfid-daħlatal-biebta’Samarija;ul-profetikollha pprofetizzawquddiemhom

10USedekija,binKenaana,kiengħamellilunnifsuqrun tal-ħadid,uqal:“Hekkqalil-Mulej,‘B’dawnintse timbottalis-Sirjasakemmtinqered’”

11Ul-profetikollhapprofetizzawhekk,uqalu:“Itla’lejn Ramot-gilgħad,urnexxi:għaxil-Mulejjagħtihaf’idejnissultan”

12Ul-messaġġierlimarisejjaħlilMikeaqallu:“Ara, kliemil-profetijħabbrut-tajjeblis-sultanb’kunsenswieħed; ħatkunkelmtekbħalwaħdaminnhom,ugħidit-tajjeb”

13UMikejaqal:“Daqskemmhuħajil-Mulej,daklijgħid Allatiegħi,dakngħidjien”

14Umetawasalgħandis-sultan,is-sultanqallu:“Mikaja, immorruRamot-gilgħadgħall-battalja,jewgħandima nibqaxsejjer?”Uhuwieġeb:“Itilgħu,utirnexxu,uhuma jingħatawf’idejk”

15Us-sultanqallu:“Kemm-ildarbagħandinaħleflima tgħidlixejnħliefil-veritàf’isemil-Mulej?”

16Imbagħadqal:“RajtlilIżraelkollumxerredfuqilmuntanji,bħalnagħaġlim’għandhomxragħaj;ul-Mulej qal:Dawnm’għandhomxsid;ħajerġgħulurakullraġel lejndarufis-sliem”

17Us-sultanta’IsraelqallilĠosafat:“Magħedtlekxjien limakienxsejipprofetizzalit-tajjeb,immal-ħażin?”

18Ureġa’qal:“Għalhekkisimgħul-kelmatal-Mulej; Jienarajtlill-Mulejbilqiegħdafuqit-trontiegħu,ul-armata kollhatas-semawieqfafuqil-leminufuqix-xellugtiegħu”

19Ul-Mulejqal:“MinsejqarraqlilAħab,is-sultanta’ Iżrael,biexjitla’ujaqa’f’Ramot-Gilead?”Uwieħedqal b’danil-mod,ul-ieħorb’dakil-mod

20Imbagħadħareġspirtu,uwaqafquddiemil-Mulej,uqal, “Jiensenħajjarlu.”Ul-Mulejstaqsieh,“B’liemamod?”

21Uhuqal:“Jiensenoħroġ,unkunspirtugiddiebf’ħalq il-profetikollhatiegħu”Ul-Mulejqal:“Intsetħajjarlu,u intukolltirbaħ:oħroġ,uagħmelhekk”

22Issamela,ara,il-Mulejpoġġaspirtugiddiebf’ħalq dawnil-profetitiegħek,ul-Mulejkellemħażenkontrik.

23ImbagħadSedekijabinKenaanaresaq,utadaqqalil Mikeafuqħaddejh,uqallu:“Minnfejntelaql-IspirtutalMulejminnibiexikellimek?”

24UMikejaqal:“Ara,intsetaradakinharmetatidħol f’kamrata’ġewwabiextinħeba”

25Imbagħadis-sultanta’Iżraelqal:“ĦudulilMikea,u ħuduhluragħandAmon,il-gvernaturtal-belt,ugħand Ġowas,binis-sultan;

26Ugħid,“Hekkqalis-sultan,Poġġilildanir-raġelfilħabs,uitimgħuhbil-ħobżtat-tbatijaubl-ilmatat-tbatija, sakemmnerġa’lurafis-sliem”

27UMikejaqal:“Jekkterġa’lurafis-sliem,allural-Mulej matkellimxpermezztiegħi.”Uqal:“Isimgħu,intomilpoplikollha”

28Għalhekk,is-sultanta’IżraeluĠosafat,is-sultanta’ Ġuda,telgħulejnRamot-gilgħad

29Us-sultanta’IsraelqallilĠosafat:“Jiensenħebaruħi ummurgħall-battalja;immaintilbesl-ilbiestiegħek.” Għalhekk,is-sultanta’Israelħabesruħu;umarrugħallbattalja

30Issas-sultantas-Sirjakientakmandlill-kaptanitalkarrijietlikienumiegħu,qalilhom:“Tiġġielduxmaż-żgħir jewmal-kbir,ħliefmas-sultanta’Iżraelbiss”

31Uġarali,metal-kaptanital-karrijietrawlilĠosafat, qalu:“Danhus-sultanta’Israel”Għalhekkdarumadwaru biexjiġġieldu;immaĠosafatgħajjat,ul-Mulejgħenu;u Allaqanqalhombiexjitbiegħduminnu.

32Għaxġarali,metal-kaptanital-karrijietindunawlima kienxis-sultanta’Israel,reġgħudaruluramillijiġru warajh.

33Uraġelwieħedġibedil-qawsb’kumbinazzjoni,ulaqat lis-sultanta’Iżraelbejnil-ġogitaċ-ċingatal-qaws; għalhekkqallir-raġeltal-karrutiegħu,“Dawwaridek,biex toħodnimill-kamp;għaxjienmidrub”

34Ul-battaljakompliettiħraxdakinhar;madankollussultanta’Iżraelbaqa’wieqaffil-karrutiegħukontrasSirjanisal-għaxija;umadwarinżulix-xemxmiet

KAPITLU19

1UĠosafat,is-sultanta’Ġuda,irritornalejndarufis-sliem f’Ġerusalemm.

2UĠeħubinĦanani,il-veġġent,ħareġjiltaqa’miegħuu qallis-sultanĠosafat:“Għandektgħinlill-ħżienautħobb lildawklijobogħdulill-Mulej?Għalhekkhemmil-korla fuqekminnquddiemil-Mulej”

3Madankollufikinstabuaffarijiettajbin,għaxneħħejtlasterital-boskijietmill-art,uħejjejtqalbekbiextfittexlil Alla

4UĠosafatbaqa’jgħammarf’Ġerusalemm;ureġa’ħareġ fostin-niesminnBirxebasal-muntanjata’Efrajm,u ġabhomluragħandil-Mulej,Allata’missirijiethom 5Uqiegħedimħallfinfl-artfil-blietkollhamdawra b’fortifikazzjonijietta’Ġuda,beltb’belt, 6Uqallill-imħallfin:“Oqogħduattentix’tagħmlu:għax matiġġudikawxgħall-bniedem,immagħall-Mulej,lihu magħkomfil-ġudizzju.”

7Għalhekkissaħajkunfuqkomil-biża’tal-Mulej; oqogħduattentiuagħmluh:għaxm’hemml-ebdaħażen mal-MulejAllatagħna,anqaspreferenzagħalpersuni, anqasaċċettazzjonita’rigali 8Barraminnhekk,f’Ġerusalemm,Ġosafatqiegħedlilxi wħudmil-Leviti,umill-qassisin,umill-kapijiettalmissirijietta’Israel,għall-ġudizzjutal-Mulej,ugħallkontroversji,metakienujirritornawlejnĠerusalemm. 9Utahomkmanduqalilhom:“Hekkgħandkomtagħmlu fil-biża’tal-Mulej,bil-fedeltàub’qalbsħiħa”

10Ukwalunkwekawżalitiġiquddiemkomminnħutkom lijgħammrufibliethom,bejndemmudemm,bejnliġiu kmandament,statutiuġudizzji,għandkomtwissuhombiex majiksruxkontral-Mulej,ub’hekktiġil-korlafuqkomu fuqħutkom:agħmludan,umatiksrux.

11U,ara,Amarija,il-qassisil-kbir,hufuqkomfilkwistjonijietkollhatal-Mulej;uŻebadija,binIsmael,ilmexxejtad-darta’Ġuda,għall-kwistjonijietkollhatassultan:ukollil-LevitijkunuuffiċjaliquddiemkomAgħmlu kuraġġ,ul-Mulejikunmat-tajjeb

KAPITLU20

1Ġarawkollwaradan,liwliedMowabuwliedGħammon, umagħhomoħrajnflimkienmal-Għammoniti,ġewkontra Ġosafatgħall-gwerra.

2ImbagħadġewxiwħudliqalulilĠosafat,uqalulu: “Ġejjakotrakbirakontrikminnin-naħal-oħratal-baħar, minndinin-naħatas-Sirja;u,ara,qegħdinf’Ħażażontamar, lihiEngeddi”

3UĠeħosafatbeża’,ubedajfittexlill-Mulej,upproklama sawmma’Ġudakollu.

4UĠudanġabarflimkienbiexjitlobl-għajnunatal-Mulej; saħansitramill-blietkollhata’ĠudaġewbiexifittxulillMulej.

5UĠosafatqagħadfil-ġemgħata’ĠudauĠerusalemm, fid-dartal-Mulej,quddiemil-bitħal-ġdida, 6Uqal:“Mulej,Allata’missirijietna,m’intixintAllafissmewwiet,um’intixintlitaħkemfuqis-saltnietkollhatalġnus,um’hemmxf’idejkil-qawwaus-setgħa,uħaddma jista’jirreżistik?”

7M’intixintAllatagħna,likeċċejtl-abitantita’dinl-art minnquddiemil-poplutiegħekIsrael,utajthagħaldejjem lin-niselta’Abraham,ħabibek?

8Ugħammrufiha,ubnewleksantwarjugħalismek hemmhekk,billiqalu, 9Jekk,metajiġifuqnal-ħażen,bħas-sejf,il-ġudizzju,jew il-pesta,jewil-ġuħ,inkunuquddiemdinid-dar,ufilpreżenzatiegħek,(għaxismekqiegħedf’dinid-dar,)u ngħajtulekfit-tbatijatagħna,allurainttismagħnautgħinna. 10Uissa,ara,uliedAmmonuMowabul-muntanjaSeir,li maħallejtxlilIżraeljidħolfihom,metaħarġuminnartlEġittu,immahumadarulejhom,umaqerduhomx; 11Ara,ngħidjien,kifjippremjawna,biexjiġubiex ikeċċunamill-pussesstiegħek,litajtnab’wirt

12OAllatagħna,matiġġudikahomx?Għaxm’għandnalebdasaħħakontradinil-kotrakbiraliġejjakontrina;u lanqasmanafux’għandnanagħmlu:immagħajnejnahuma fuqek

13Ul-Ġudakollukienwieqafquddiemil-Mulej,mażżgħartagħhom,in-nisatagħhom,uwliedhom

14Imbagħadl-Ispirtutal-Mulejniżelf’nofsil-ġemgħafuq Ġaħażiel,binŻakkarija,binBenaja,binĠegħiel,bin Mattanija,LevitaminnuliedAsaf;

15Uqal,“Isimgħu,Ġudakollu,uintomlitgħammru f’Ġerusalemm,uintis-sultanĠosafat,HekkjgħidilkomilMulej,“Tibżgħuxutitħassbuxminħabbadinil-kotrakbira; għaxil-battaljamhixtagħkom,immata’Alla”

16Għadaintominżlukontrihom:ara,humatelgħinħdejn l-irdumta’Ziz;ussibuhomf’tarfil-wied,quddiemiddeżertta’Ġerwel

17M’għandekxgħalfejntiġġielduf’dinil-battalja: oqgħoduwieqaf,ieqfuwieqfa,uarawis-salvazzjonitalMulejmagħkom,ĠudauĠerusalemm:latibżgħuxu lanqastitwerwru;għadaoħorġukontrihom,għaxil-Mulej ikunmagħkom.

18UĠosafatniżelrasub’wiċċumal-art;uĠudakolluulabitantita’Ġerusalemminxteħtuquddiemil-Mulej,uqimu lill-Mulej.

19Ul-Leviti,minnuliedil-Keħatin,uminnuliedilKoħitan,qamubilwieqfabiexifaħħrulill-Mulej,Allata’ Israel,b’leħengħoli’lfuq

20Uqamukmienifilgħodu,uħarġulejnid-deżertta’ Tekoa:uhekkkifħarġu,Ġosafatwaqafuqal,Isimgħuni, Ġuda,uintomlitgħammruf’Ġerusalemm:EmmenufilMulej,Allatagħkom,uhekktispiċċaw;emmenufil-profeti tiegħu,uhekktirnexxu.

21Umetakkonsultaman-nies,ħatarkantantilill-Mulej, biexifaħħrul-ġmieltal-qdusija,hekkkifjoħorġuquddiem l-armata,ujgħidu:“Faħħrulill-Mulej;għaxil-ħniena tiegħutibqa’għaldejjem”

22Umetabdewikantawujfaħħru,il-Mulejpoġġa imbuskatakontrawliedAmmon,Mowab,ul-muntanja Seir,likienuġewkontraĠuda;uġewmegħluba

23GħaxuliedAmmonuMowabqamukontral-abitanti tal-muntanjaSeir,biexjoqtluhomujeqirduhomgħalkollox: umetatemmewlill-abitantita’Seir,kullwieħedgħenbiex jeqredlilieħor

24UmetaĠudawasalħdejnit-torrital-għassafid-deżert, ħarsulejnil-folla,u,ara,kienukatavrimejtamitfugħin mal-art,uħaddmaħarab

25UmetaĠosafatun-niestiegħuġewbiexjieħdul-priża tagħhom,sabufosthomb'abbundanzakemmgħanakif ukollil-katavri,kifukollġojjelliprezzjużi,liħadu għalihominfushom,aktarmillisetgħujġorrumagħhom:u damutlettijiemjiġbrul-priża,kienettantkbira

26Ufir-raba’juminġabrufil-wiedta’Beraka;għax hemmhekkbierkulill-Mulej:għalhekkl-isemta’dakilpostingħatal-isemta’WiedBeraka,il-wiedta’Beraka, sal-lum

27Imbagħadirritornaw,kullraġelta’ĠudauĠerusalemm, uĠosafatfuqquddiemnetttagħhom,bieximorruluralejn Ġerusalemmbil-ferħ;għaxil-Mulejkienġegħelhomjifirħu minħabbal-għedewwatagħhom.

28UwasluĠerusalemmbil-palteriji,l-arpiut-trombilejn id-dartal-Mulej

29Ul-biża’ta’Allakienfuqis-saltnietkollhata’dawkilpajjiżi,metasemgħulil-Mulejkieniġġieledkontralgħedewwata’Iżrael.

30Għalhekk,is-saltnata’Ġosafatkienetkwieta:għaxAlla tiegħutahil-mistrieħminnmadwaru

31UĠosafatisaltanfuqĠuda:kelluħamsautletinsena metabedajsaltan,usaltanħamsaugħoxrinsena f’ĠerusalemmUommukienjisimhaAżubabintSilħi

32Umexafit-triqta’missieruAsa,umaħariġxminnha, billigħameldaklikiensewwaf’għajnejnil-Mulej

33Madankollul-postijietgħoljinmatneħħewx,għaxilpoplukiengħadumaħejjaxqlubulejnAllata’ missirijiethom

34Issal-bqijatal-attita’Ġosafat,l-ewwelul-aħħar,ara, humamiktubafil-ktiebta’ĠeħubinĦanani,lihumsemmi fil-ktiebtas-slatenta’Iżrael

35Uwaradan,Ġosafat,is-sultanta’Ġuda,ingħaqadma’ Aħażija,is-sultanta’Iżrael,ligħamelħafnaħażin: 36Ungħaqadmiegħubiexjagħmluvapuribieximorru Tarsis:ugħamlul-vapurif’Eżjon-geber.

37ImbagħadEligħeżerbinDodawata’Maresha pprofetizzakontraĠosafat,uqal:“Tallingħaqadtma’ Aħażija,il-Mulejkisserxogħlijietek”Ul-vapuritkissru,u masetgħuximorruTarsis.

KAPITLU21

1IssaĠosafatraqadma’missirijietu,undifenma’ missirijietufil-beltta’David.UĠeħoram,ibnu,beda jsaltanminfloku

2Ukelluħutu,uliedĠosafat,Għażarija,Ġeħijel,Żakkarija, Għażarija,Mikiel,uSefatija:dawnkollhakienuwlied Ġosafat,sultanta’Iżrael

3Umissierhomtahomrigalikbarta’fidda,uta’deheb,u ta’affarijietprezzjużi,flimkienma’blietimdawrin b’fortifikazzjonijietf’Ġuda;immas-saltnatahalil Ġeħoram;għaxkienl-ewwelimwieled

4IssametaĠeħoramtela’fis-saltnata’missieru,saħħaħ ruħu,uqatellilħutulkollbis-sejf,kifukolllilxiwħud mill-prinċpijietta’Israel

5Ġeħoramkellutnejnutletinsenametabedajsaltan,u damisaltantmiensninf’Ġerusalemm

6Umexafit-triqtas-slatenta’Israel,bħad-darta’Aħab, għaxkellulilbintAħabbħalamara;ugħameldaklihu ħażinf’għajnejnil-Mulej

7Madankollul-Mulejmariedxjeqredid-darta’David, minħabbal-pattlikiengħamelma’David,uperessli wiegħedlijagħtidawlliluuliluliedugħaldejjem

8Fiżmienul-Edomitirribellawminntaħtid-dominjuta’ Ġuda,ugħamlulilhominfushomsultan.

9ImbagħadĠeħoramħareġmal-prinċpijiettiegħu,ulkarrijietkollhatiegħumiegħu;uqambillejl,uħabatlillEdomitilikienudawruh,ul-kaptanital-karrijiet.

10Għalhekkl-EdomitirribellawminntaħtidejnĠudasallumFl-istessżmienukollLibnarribellatminntaħtidejh; għaxkientelaqlill-Mulej,Allata’missirijietu.

11Barraminnhekk,għamelpostijietgħoljinfil-muntanji ta’Ġuda,uġiegħellill-abitantita’Ġerusalemmjagħmlu żína,uġiegħellilĠudajagħmeldan.

12UwasletkitbagħandumingħandElijal-profeta,litgħid: “Hekkjgħidil-Mulej,Allata’Davidmissierek,‘Peressli mamxejtxfit-triqta’Ġosafatmissierek,ulanqasfit-triqta’ Asa,sultanta’Ġuda, 13Immamxejtfit-triqtas-slatenta’Israel,uġiegħeltlil Ġudaulill-abitantita’Ġerusalemmjimxufil-prostituzzjoni, bħall-prostituzzjonitad-darta’Aħab,uqtiltukolllilħutek mid-darta’missierek,likienuaħjarminnek:

14Ara,b’kastigkbirsejolqotil-Mulejlill-poplutiegħek, liluliedek,lin-nisatiegħek,ulilġidekkollu

15Usejkollokmardkbirminħabbal-mardata’imsarenek, sakemmimsarenekjoħorġubarraminħabbal-mardajum warajum

16Barraminnhekk,il-MulejqanqalkontraĠeħoramlispirtutal-Filistinutal-Għarablikienuqribl-Etjopjani

17Utelgħuf’Ġuda,udaħlufihab’forza,uħadul-ġidkollu linstabetfid-dartas-sultan,ulilulieduwkoll,ulin-nisa tiegħu;ub’hekkmabaqa’qattibenminnu,ħlief Ġeħowaħaż,l-iżgħarminnuliedu

18Uwaradankollul-Mulejlaqtuf’qalbub’mardalima titfejjaqx.

19Uġaralimaż-żmien,warasentejn,ħarġulul-imsaren minħabbal-mardatiegħu,umietb’mardkbir.Un-nies tiegħumagħamluluxħruqbħalmakienujagħmlu missirijietu

20Kellutnejnutletinsenametabedajsaltan,udamisaltan f’Ġerusalemmgħaltmiensnin,utelaqmingħajrħaddma xtaqMadankolludifnuhfil-beltta’David,immamhuxfloqbratas-slaten

KAPITLU22

1Ul-abitantita’ĠerusalemmgħamlulilAħażijalilibnużżgħirsultanminfloku:għaxil-qatta’rġiellikienuġewmalGħarabfil-kampkienuqatlulill-kbarkollha.HekkAħażija, binĠeħoram,sultanta’Ġuda,bedajsaltan

2Aħażijakellutnejnuerbgħinsenametabedajsaltan,u damisaltansenaf’Ġerusalemm.Ommukienjisimhawkoll GħatalijabintOmri

3Huwkollmexafit-triqattad-darta’Aħab,għaxommu kienetil-kunsillieratiegħubiexjagħmelil-ħażen.

4Għalhekkgħamelil-ħażinf’għajnejnil-Mulejbħad-darta’ Aħab;għaxwaral-mewtta’missieru,dawnkienulkunsillieratiegħugħall-qerdatiegħu.

5Humexawkollfuqil-parirtagħhom,umarma’Ġeħoram binAħab,sultanta’Iżrael,biexjiġġieledkontraĦażael, sultanta’Sirja,f’Ramot-Gilead;us-Sirjaniħabtulil Ġeħoram

6Umarlurabiexjitfejjaqf’Ġeżraelminħabbal-ġrieħili kieningħataf’Rama,metaġġieledma’Ħażael,sultantasSirjaUGħażarija,binĠeħoram,sultanta’Ġuda,niżel biexjaralilĠeħoram,binAħab,f’Ġeżrael,għaxkien marid.

7Ul-qerdata’AħażijakienetminnAllametaġiegħand Joram:għaxmetawasal,ħareġma’JehoramkontraĠeħu binNimsi,lil-Mulejkiendilekbiexjeqredid-darta’Aħab. 8Uġarali,metaĠeħukienqedjagħmelġudizzjufuqiddarta’Aħab,sabil-prinċpijietta’Ġudauwliedħut Aħażija,likienujaqdulilAħażija,uqatilhom.

9UfittexlilAħażija:uqabduh,(għaxkienmoħbi f’Samarija,)uħaduhgħandĠeħu:uwaraliqatluh,difnuh: Għax,qalu,hubinĠosafat,lifittexlill-Mulejb’qalbu kollhaGħalhekkid-darta’Aħażijamakellhiexil-qawwa liżżommis-saltna

10ImmametaGħatalija,ommAħażija,ratlibinhakien mejjet,qametuqerdetin-niselirjalikollutad-darta’Ġuda 11ImmaĠeħosabetta,bintis-sultan,ħadetlilĠowasbin Aħażija,userqituminnfostuliedis-sultanlikienunqatlu, upoġġietuulin-nursetiegħuf’kamratas-soddaGħalhekk Ġeħosabetta,bintis-sultanĠeħoram,martĠeħojadalqassis,(għaxkienetoħtAħażija,)ħbietuminnGħatalija,u b’hekkmaqatlitux

12Ubaqa’magħhommoħbifid-darta’Allagħalsittsnin; uAtalijakienetisaltanfuql-art

KAPITLU23

1Ufis-seba’senaĠeħojadasaħħaħlilunnifsu,uħaf’patt miegħul-kaptanital-mijiet,GħażarijabinĠeroħam,u IsmaelbinĠeħoħanan,uGħażarijabinGħobed,u MagħsejabinAdaja,uElisafatbinŻikri

2Umxewf’Ġuda,uġabrul-Levitimill-blietkollhata’ Ġuda,ul-kapijiettal-missirijietta’Israel,uġew Ġerusalemm

3Ul-ġemgħakollhagħamletpattmas-sultanfid-darta’ Alla.Uqalilhom:“Araw,binis-sultansejsaltan,kifqalilMulejdwaruliedDavid”

4Dinhil-ħaġaligħandkomtagħmlu:Terzminnkomli jidħlufis-Sabat,mill-qassisinumil-Leviti,għandhom ikunugħassiesatal-bibien;

5Uterzikunfid-dartas-sultan;uterzikunfil-biebtalpedament:ul-poplukollujkunfil-btieħitad-dartal-Mulej

6Immaħaddmagħandujidħolfid-dartal-Mulej,ħliefilqassisinudawklijaqdumil-Leviti;humagħandhomjidħlu, għaxhumaqaddisin:immal-poplukollugħandujżommlgħassatal-Mulej

7Ul-Levitigħandhomidurumas-sultanminnmadwaru, kullraġelbl-armitiegħuf’idu;ukullminjidħolfid-dar, għandujinqatel:immaintomkunumas-sultanmetajidħol, umetajoħroġ.

8Għalhekk,il-Levitiul-Ġudakollugħamluskontdak kollulikienordnaĠeħojadal-qassis,ukullraġelħalirġieltiegħulikellhomjidħlufis-Sabat,ma’dawkli kellhomjoħorġufis-Sabat:għaxĠeħojadal-qassisma bagħatxil-klassijiet

9Barraminnhekk,il-qassisĠeħojadatalill-kaptanitalmijietlanez,tarkiutarkilikienutas-SultanDavid,likienu fid-darta’Alla

10Upoġġalin-nieskollha,kullraġelbl-armatiegħuf’idu, min-naħatal-lemintat-tempjusan-naħatax-xellugtattempju,tull-artalut-tempju,ħdejnis-sultanmadwar 11Imbagħadħarġulilbinis-sultan,uqegħduhil-kuruna,u tawhit-testimonjanza,ugħamluhsultanUĠeħojadau wliedudilkuh,uqalu,“Allajsalvas-sultan”

12IssametaAtalijasemgħetl-istorbjutan-niesjiġruu jfaħħrulis-sultan,daħletħdejnin-niesfid-dartal-Mulej

13Uħarset,uara,is-sultankienwieqafħdejnil-pilastru tiegħufid-daħla,ul-prinċpijietut-trombiħdejnis-sultan:u n-nieskollhatal-pajjiżferħu,ubdewidoqqut-trombi,kif ukollil-kantantibl-istrumentital-mużika,udawklikienu għallmujkantawit-tifħir.ImbagħadAtalijaqasmet ħwejjiġha,uqalet,Tradiment,Tradiment!

14ImbagħadĠeħojada,il-qassis,ħareġil-kaptanital-mijiet likienumqiegħdafuql-armata,uqalilhom:“Oħorġuha mill-kampijiettal-armata,ukullminjimxiwarajha,ħa jinqatelbis-sejf”Għaxil-qassisqal:“Toqtluhiexfid-dar tal-Mulej.”

15Għalhekk,qatluha;umetawasletħdejnid-daħlatal-bieb taż-żwiemelħdejnid-dartas-sultan,qatluhahemmhekk.

16UĠeħojadagħamelpattbejnuubejnil-poplukolluu bejnis-sultan,lihumajkunul-poplutal-Mulej

17Imbagħadin-nieskollhamarrufid-darta’Baal,u kisruha,ukisrul-artaliux-xbihattiegħuf’biċċiet,uqatlu lilMattan,il-qassista’Baal,quddieml-artali

18UkollĠeħojadaħatarl-uffiċċjitad-dartal-Mulej permezztal-qassisinil-Leviti,liDavidkienqassamfid-dar tal-Mulej,biexjoffrul-offertimaħruqatal-Mulej,kifhu miktubfil-liġita’Mosè,bil-ferħubil-kant,kifkienġie ordnatminnDavid

19Uqiegħedil-bibiental-bibienħdejnil-bibientad-dartalMulej,biexħaddminndawklikienumniġġsaf’xiħaġama jidħol

20Uħal-kaptanital-mijiet,un-nobbli,ul-gvernaturitalpoplu,un-nieskollhatal-pajjiż,uniżżellis-sultanmid-dar tal-Mulej:udaħlumill-biebil-kbirfid-dartas-sultan,u poġġewlis-sultanfuqit-trontas-saltna.

21Un-nieskollhatal-pajjiżferħu,ul-beltbaqgħetkwieta waraliqatlulilAtalijabis-sejf

KAPITLU24

1Ġowaskelluseba’sninmetabedajsaltan,udamisaltan erbgħinsenaf’ĠerusalemmOmmukienjisimhawkoll SibjaminnBirxeba

2UĠowasgħameldaklikiensewwaf’għajnejnil-Mulej il-jiemkollhata’Ġeħojada,il-qassis

3UĠeħojadaħażewġnisagħalih;unisselsubienubniet 4Uġarawaradan,liĠowasħaseblijsewwid-dartalMulej

5Uġabarflimkienil-qassisinul-Leviti,uqalilhom: “Oħorġulejnil-blietta’Ġuda,uiġbrul-flusmingħand Israelkollubiexisewwud-darta’Allatagħkomminnsena għalsena,uarawlitgħaġġlux-xogħol”MadankollulLevitimagħaġġluhx.

6Us-sultansejjaħlilĠeħojada,il-kap,uqallu:“Għaliex matlabtxmingħandil-LevitibiexiġibuminnĠudauminn Ġerusalemmil-ġbir,skontil-kmandta’Mosè,il-qaddejtalMulej,utal-ġemgħata’Iżrael,għat-tabernaklutattestimonjanza?”

7GħaxuliedAtalija,dikil-maraħażina,kienuqerdud-dar ta’Alla;uwkolll-affarijietkonsagratikollhatad-dartalMulejtawhomlilBaalim

8Ufuqkmandtas-sultangħamlukaxxa,uqegħduhabarra ħdejnil-biebtad-dartal-Mulej

9Ugħamluproklamazzjonif’Ġudauf’Ġerusalemmbiex iġibulill-Mulejil-ġabraliMosè,il-qaddejta’Alla,poġġa fuqIżraelfid-deżert

10Ul-prinċpijietkollhaul-poplukolluferħu,uġabuu tefgħufis-senduq,sakemmspiċċaw.

11Issaġaralimetal-kaxxattieħdetfl-uffiċċjutas-sultan minnidejnil-Leviti,umetarawlikienhemmħafnaflus,liskribatas-sultanul-uffiċjaltal-qassisil-kbirġewuvojtaw il-kaxxa,uħaduha,uġarrewhaluraf’postuHekkgħamlu jumb’jum,uġabruflusb’abbundanza

12Us-sultanuĠeħojadatawhalildawklikienujagħmlu x-xogħoltas-servizztad-dartal-Mulej,uqabbdubennejjau mastrudaxxibiexisewwud-dartal-Mulej,uwkolldawkli kienujaħdmul-ħadidmaħdumul-bronżbiexisewwud-dar tal-Mulej

13Għalhekk,il-ħaddiemaħadmu,ux-xogħolġie perfezzjonatminnhom,upoġġewid-darta’Allafl-istatli kienfiha,usaħħewha

14Umetalestewh,ġabul-bqijatal-flusquddiemis-sultan uĠeħojada,liminnhomsarukonteniturigħad-dartalMulej,konteniturigħall-qadiubiexjoffruofferti,u mgħaref,ukontenituritad-dehebutal-fiddaUoffrew offertital-ħruqfid-dartal-Mulejkontinwamentil-jiem kollhata’Ġeħojada

15ImmaĠeħojadaxjieħukienmimlijiemmetamiet; kellumijautletinsenametamiet

16Udifnuhfil-beltta’Davidfostis-slaten,għaxkien għamelit-tajjebf’Iżrael,kemmlejnAllakifukolllejndaru.

17Issawaral-mewtta’Ġeħojadaġewil-prinċpijietta’ Ġudaunxteħtuquddiemis-sultan.Imbagħadis-sultan semagħhom

18Utelqumid-dartal-Mulej,Allata’missirijiethom,u bdewjaqdul-armitas-sagrifiċċjuul-idoli;ul-korlaqamet fuqĠudauĠerusalemmminħabbadanin-nuqqastagħhom

19Madankollubagħatilhomprofetibiexiġibhomlura għandil-Mulej;uhumaxehdukontrihom:immama semgħux

20Ul-Ispirtuta’AllaniżelfuqŻakkarijabinĠeħojadalqassis,liwaqaffuqil-poplu,uqalilhom:“HekkjgħidAlla, ‘Għaliextiksrul-kmandamentital-Mulej,biexmatistgħux tirnexxu?Peresslitlaqtulill-Mulej,huwkolltelaqkom.’”

21Ukkonspirawkontrih,uħaġġruhbil-ġebelfuqkmand tas-sultanfil-bitħatad-dartal-Mulej

22Għalhekk,is-sultanĠowasmaftakarxfil-qalbtajbali kiengħamillumissieruĠeħojada,immaqatellilibnuU metamiet,qal:“Jallajaral-Mulejis-sitwazzjoniujitlobha”

23Uġarafitmiemis-sena,lil-armatatas-Sirjatelgħet kontrih:umarruĠudauĠerusalemm,uqerdul-prinċpijiet kollhatal-popluminnfostil-poplu,ubagħtul-priżakollha tagħhomlis-sultanta’Damasku.

24Għaxl-armatatas-Sirjaniġietb’gruppżgħirta’rġiel,u l-Mulejtahomarmatakbiraħafnaf’idejhom,għaxkienu telqulill-Mulej,Allata’missirijiethom.Għalhekkwettqu ġudizzjukontraĠowas

25Umetatelquminnquddiemu(għaxħallewhf’mard kbir),il-qaddejjatiegħustessikkonspirawkontrihgħaddemmta’wliedĠeħojadal-qassis,uqatluhfuqsoddtu,u miet;udifnuhfil-beltta’David,immamadifnuhxfl-oqbra tas-slaten.

26Udawnhumadawklikkonspirawkontrih:Żabadbin Simegat,l-Ammonija,uĠeħożabadbinSimrit,ilMowabija.

27Issadwaruliedu,ul-kobortat-tagħbijietlitpoġġew fuqu,ut-tiswijatad-darta’Alla,ara,dawnhumamiktuba fl-istorjatal-ktiebtas-slaten.UAmażija,ibnu,bedajsaltan minfloku

KAPITLU25

1Amażijakelluħamsaugħoxrinsenametabedajsaltan,u damisaltandisgħaugħoxrinsenaf’Ġerusalemm.Uommu kienjisimhaĠeħoddanminnĠerusalemm

2Ugħameldaklikiensewwaf’għajnejnil-Mulej,imma mhuxb’qalbperfetta.

3Issaġarali,metas-saltnaġietstabbilitagħalih,qatellillqaddejjatiegħulikienuqatlulis-sultanmissieru.

4Immamaqatilxliluliedhom,immagħamelkifhumiktub fil-liġifil-ktiebta’Mosè,fejnil-Mulejikkmanda,qal,Ilmissirijietm’għandhomximutugħaluliedhom,ulanqas uliedm’għandhomximutugħalmissirijiethom,immakull raġelgħandujmutgħaldnubustess

5Barraminnhekk,AmasijaġabarlilĠudaflimkien,u għamilhomkaptanifuqeluf,ukaptanifuqmijiet,skontiddjarta’missirijiethom,fil-ĠudauBenjaminkollu:u għaddhomminngħoxrinsena’lfuq,usabhomtlietmittelf raġelmagħżul,kapaċijoħorġugħall-gwerra,lisetgħu jimmaniġġjawlanzautarka

6HuwakerawkollmittelfraġelqalbeninminnIsraelgħal mitttalenttal-fidda

7Immaraġelta’Allaġiegħanduuqallu:“Osultan,ħallilarmatata’Iżraelmatmurxmiegħek,għaxil-Mulej mhuwiexma’Iżrael,jiġifierima’wliedEfrajmkollha” 8Immajekktridtmur,agħmilha,kunqawwigħall-battalja: Allajwaqgħekquddieml-għadu:għaxAllagħandulqawwalijgħinulijwaqqa’

9UAmażijaqallir-raġelta’Alla:“Immax’senagħmlu għall-mitttalentlitajtlill-armatata’Israel?”Ur-raġelta’ Allawieġeb:“Il-Mulejjista’jagħtikħafnaaktarminndan” 10ImbagħadAmasijafiridhom,jiġifieri,l-armatalikienet ġietgħanduminnEfrajm,bieximorrulurad-dar;għalhekk ir-rabjatagħhomxegħletħafnakontraĠuda,ureġgħulura d-darb’rabjakbira.

11UAmażijasaħħaħruħu,umexxalill-poplutiegħu,u marfil-wiedtal-melħ,uqatelminnuliedSeirgħaxartelef 12Ugħaxartelefoħralibaqgħuħajjinġarrewhomulied Ġudafil-jasar,uġabuhomfuqil-quċċatatal-blata,u tefgħuhom'lisfelminnfuqil-blata,ulkolltkissruf'biċċiet 13Immas-suldatital-armataliAmażijabagħatlurabiex majmorruxmiegħugħall-battaljawaqgħufuqil-blietta’ Ġuda,minnSamarijasaBet-ħoron,uqatlutlettelef minnhom,uħaduħafnapriża.

14Issaġarali,waraliAmażijaġiemill-qtiltal-Edomiti, ġabl-allatta’wliedSeir,uwaqqafhombħalaallattiegħu,u mielquddiemhom,uħaraql-inċenslilhom.

15Għalhekkil-korlatal-MulejxegħletkontraAmasija,u bagħatluprofeta,liqallu,“Għaliexfittixtl-allattal-popli,li masetgħuxjeħilsulill-poplutagħhomminnidejk?”

16Uġarali,waqtlikienqedjitkellemmiegħu,is-sultan qallu:“Inttajtil-kunsilliertas-sultan?Aqbeż;għaliex għandektiġimilqut?”Imbagħadil-profetawaqaf,uqal: “NafliAlladdeċiedalijeqredk,għaxgħamiltdan,uma smajtxil-parirtiegħi”

17ImbagħadAmasija,is-sultanta’Ġuda,ħaparirubagħat messaġġililĠowas,binĠeħowaħaż,binĠeħu,is-sultanta’ Iżrael,jgħidlu:“Ejja,ħanarawlilxulxinwiċċimbwiċċ” 18UĠowas,is-sultanta’Iżrael,bagħatjgħidlilAmasija, is-sultanta’Ġuda:“Ix-xewklikienfil-Libanubagħatjgħid liċ-ċedrulikienfil-Libanu:‘Agħtililbinteklilibni b’mara.’”Ugħaddietannimalselvaġġlikienfil-Libanuu għaqdetix-xewk

19Inttgħid,“Ara,intqtiltlill-Edomiti;uqalbektitkabbar biextiftaħar:ibqa’issad-dar;għaliexgħandektindaħalfilħsaratiegħek,biextaqa’,ankeint,uĠudamiegħek?”

20ImmaAmażijamasemax;għaxdanġiemingħandAlla, biexjagħtihomf’idejnl-għedewwatagħhom,għaxfittxew l-allatta’Edom

21GħalhekkĠowas,is-sultanta’Iżrael,tela’;urawlil xulxinwiċċimbwiċċ,kemmhukifukollAmażija,issultanta’Ġuda,f’Bet-semes,litappartjenililĠuda 22UĠudaġiemegħlubminnIsrael,uħarabkullraġellejn it-tindatiegħu.

23UĠowas,is-sultanta’Iżrael,ħalilAmasija,is-sultanta’ Ġuda,binĠowas,binĠeħowaħaż,f’Bet-semes,uħadhu Ġerusalemm,ukisseris-swarta’Ġerusalemmmill-biebta’ Efrajmsal-biebtal-kantuniera,erba’mittkubitu 24Uħad-dehebul-fiddakollha,ul-oġġettikollhali nstabufid-darta’AllagħandObed-edom,ut-teżoritad-dar tas-sultan,kifukolll-ostaġġi,umarluralejnSamaria 25UAmażija,binĠowas,sultanta’Ġuda,għexħmistax-il senawaral-mewtta’Ġowas,binĠeħowaħaż,sultanta’ Iżrael

26Issal-bqijatal-attita’Amażija,l-ewwelul-aħħar,ara, mhumiexmiktubafil-ktiebtas-slatenta’ĠudauIżrael?

27Issawaraż-żmienliAmasijatbiegħedmill-Mulej, għamlukonspirazzjonikontrihf'Ġerusalemm;uħarablejn Lakis:immabagħtuwarajhlejnLakis,uqatluhhemmhekk.

28Uġabuhfuqiż-żwiemel,udifnuhma’missirijietufilbeltta’Ġuda

KAPITLU26

1Imbagħadil-poplukolluta’ĠudaħalilUżżija,likellu sittax-ilsena,ugħamluhsultanminflokmissieruAmażja

2HubenaElot,ureġġagħhaluralilĠuda,waralis-sultan raqadma’missirijietu

3Sittax-ilsenakelluUżżijametabedajsaltan,udam isaltantnejnuħamsinsenaf’Ġerusalemm.Ommukien jisimhawkollĠekolijaminnĠerusalemm

4Ugħameldaklikiensewwaf’għajnejnil-Mulej,skont dakkollulikiengħamelmissieruAmażija.

5UfittexlilAllafiżmienŻakkarija,likellufehmafilviżjonijietta’Alla;usakemmfittexlill-Mulej,Allaġegħlu jirnexxi.

6Uħareġuggwerrakontral-Filistin,ukiseris-swarta’ Gat,us-swarta’Ġabne,us-swarta’Asdod,ubenabliet madwarAsdod,ufostil-Filistin.

7UAllagħenukontral-Filistin,ukontral-Għarablikienu jgħammruf’Gurbaal,ul-Meħunim

8Ul-GħammonititawrigalililUżżija:uismuxteredsaddaħlatal-Eġittu;għaxsaħħaħlilunnifsubil-kbir

9Barraminnhekk,Użżijabenatorrijietf’Ġerusalemm ħdejnil-biebtal-kantuniera,ħdejnil-biebtal-wied,ufiddawrientas-sur,usaħħaħhom

10Benawkolltorrijietfid-deżert,uħafferħafnabjar:għax kelluħafnabhejjem,kemmfl-artbaxxa,kifukollfilpjanuri:bdiewawkoll,ubdiewatad-dwielifil-muntanji,u fil-Karmel:għaxkieniħobbir-raba’

11Barraminnhekk,Użżijakelluarmatata’rġieltalgwerra,likienujoħorġugħall-gwerrafigruppi,skontlgħaddlikienirreġistratminnidĠejjell-iskribauMagħseja l-ħakkiem,taħtidĦananija,wieħedmill-kaptanitas-sultan.

12L-għaddkollutal-kapijiettal-missirijiettal-irġiel qalbeninusetgħaninkienelfejnusittmitt

13Utaħtidejhomkienhemmarmatata’tlietmittelfu sebatelefuħamesmittsuldat,likienuqedjiġġieldu b’qawwakbira,biexjgħinulis-sultankontral-għadu

14UUżżijaħejjagħalihomfil-kampkollutarki,lanez, elmi,kutri,qxur,użbandolbiexjitfgħul-ġebel

15Uf’Ġerusalemmgħamelmagni,ivvintatiminnnies makakki,biexikunufuqit-torrijietufuqil-bastunieri,biex jisparawvleġeġuġebelkbirbihomUismuxtered’il bogħod;għaxkienmegħjunb’modmeraviljuż,sakemmsar b’saħħtu.

16Immametasarb’saħħtu,qalbutkabbretgħall-qerda tiegħu:għaxkiseril-liġikontral-Mulej,Allatiegħu,u daħalfit-tempjutal-Mulejbiexjaħraql-inċensfuql-artal tal-inċens

17UAżarijal-qassisdaħalwarajh,umiegħutmenin qassisintal-Mulej,likienurġielqalbenin:

18UrreżistewlilUżżijas-sultan,uqalulu:“Mhuxtiegħek, Użżija,litaħraql-inċenslill-Mulej,iżdatal-qassisinulied Aron,lihumakkonsagratibiexjaħarqul-inċens:oħroġ

mis-santwarju;għaxintgħamiltxiħaġaħażina;udanma jkunxgħall-ġieħtiegħekmingħandil-MulejAlla.”

19ImbagħadUżżijakienirrabjat,ukelluċensierf’idubiex jaħraql-inċens;uwaqtlikienirrabjatmal-qassisin,illebbratelgħetsaħansitrafuqġbinuquddiemil-qassisinfiddartal-Mulej,minnħdejnl-artaltal-inċens

20UAżarija,il-qassisil-kbir,ul-qassisinkollhaħarsulejh, u,ara,kienmimlilebbraf’ġbinu,ukeċċewhminnhemm; iva,huwkollħareġjiġri,għaxil-Mulejkienlaqtu

21UUżżija,is-sultan,kienimġiddemsal-jumta’mewtu,u baqa’jgħammarf’darseparata,billikienimġiddem;għax kienmaqtugħmid-dartal-Mulej;uibnuJotamkienfuqiddartas-sultan,ukienjiġġudikalin-niestal-pajjiż.

22Issal-bqijatal-attita’Użżija,l-ewwelul-aħħar, kitebhomil-profetaIsaija,binAmos

23Għalhekk,Użżijaraqadma’missirijietu,udifnuhma’ missirijietufl-għalqatad-dfinlikientas-slaten;għaxqalu, “Hulebbruż”UibnuJotambedajsaltanminfloku

KAPITLU27

1Jotamkelluħamsaugħoxrinsenametabedajsaltan,u damisaltansittax-ilsenaf’ĠerusalemmOmmukien jisimhaĠerusa,bintSadok

2Ugħameldaklikiensewwaf’għajnejnil-Mulej,skont dakkolluligħamelmissieruUżżija;madankollumadaħalx fit-tempjutal-MulejUl-poplukomplajikkorrompiruħu

3Hubenal-biebil-kbirtad-dartal-Mulej,ubenaħafnafuq il-ħajtta’Ofel

4Barraminnhekkbenablietfil-muntanjita’Ġuda,ufilforestibenakastelliutorrijiet.

5Huwaġġieledukollmas-sultantal-Għammoniti,urebaħ kontrihomUwliedGħammonitawhf’dikis-senamitt talentfidda,għaxartelefkejlqamħ,ugħaxartelefxgħir. HekkħallsuhuliedGħammoniti,kemmfit-tienisenakif ukollfit-tieletsena

6GħalhekkJotamsarsetgħan,għaxħejjatriqatuquddiem il-MulejAllatiegħu

7Issal-bqijatal-ġrajjietta’Jotam,ul-gwererkollhatiegħu, utriqatu,ara,humamiktubafil-ktiebtas-slatenta’Israelu Ġuda

8Kelluħamsaugħoxrinsenametabedajsaltan,udam isaltansittax-ilsenaf’Ġerusalemm.

9UJotamraqadma’missirijietu,udifnuhfil-beltta’ David:uAħaż,ibnu,bedajsaltanminfloku

KAPITLU28

1Aħażkellugħoxrinsenametabedajsaltan,udamisaltan sittax-ilsenaf’Ġerusalemm;immamagħamilxdaklihu sewwaf’għajnejnil-Mulej,bħalDavidmissieru 2Għaxmexafit-triqattas-slatenta’Israel,ugħamelukoll xbihatimdewbagħalBagħalim

3Barraminnhekk,ħaraql-inċensfil-wiedta’binĦinnom, uħaraqliluliedufin-nar,skontl-abominazzjonijiettalġnuslil-MulejkienkeċċaminnquddiemuliedIżrael 4Huwaoffrawkollsagrifiċċjiuħaraqinċensfil-postijiet għoljin,ufuql-għoljiet,utaħtkullsiġraħadra 5Għalhekkil-Mulej,Allatiegħu,tahf’idejnis-sultanta’ Sirja;uhumaħabtuh,uġarrewkotrakbiraminnhombħala lsiera,uġabuhomDamaskuUngħatawkollf’idejnissultanta’Iżrael,litahqerdakbira

6GħaxPekaħbinRemalijaqatelf’Ġudamijaugħoxrinelf f’jumwieħed,likienulkollirġielqalbenin;għaxkienu telqulill-Mulej,Allata’missirijiethom

7UŻikri,raġelsetgħanminnEfrajm,qatellilMaaseja,bin is-sultan,ulilAzrikam,il-gvernaturtad-dar,ulilElkana,li kienit-tieniwaras-sultan

8UwliedIsraelġarrewilsieraminnħuthom,mitejnelf, nisa,subien,ubniet,uħaduwkollħafnapriża mingħandhom,uġabul-priżalejnSamarija

9Immahemmhekkkienhemmprofetatal-Mulej,likien jismuOded:uħareġquddiemil-kamptal-armatalikienet wasletSamarija,uqalilhom:“Araw,peresslil-Mulej,Alla ta’missirijietkom,kienirrabjatma’Ġuda,hutahom f’idejkom,uintomqtiltuhomb’rabjalitilħaqsas-sema”

10IssaqedtaħsbuliżżommuliluliedĠudauĠerusalemm taħtilsieratagħkom,irġielunisa;immam’hemmxintom, ankeintom,dnubietkontral-Mulej,Allatagħkom?

11Issaisimgħuni,mela,uerġgħurritornawl-ilsierali ħadtuhomminnfostħutkom,għaxil-korlaqalilatal-Mulej qiegħdafuqkom

12Imbagħadxiwħudmill-kapijietta’wliedEfrajm, GħażarijabinĠoħanan,BerekijabinMesillemot,Ġeħekija binSallum,uAmasabinĦadlaj,qamukontradawkli kienuġewmill-gwerra,

13Uqalilhom:“M’għandkomxiddaħħlul-ilsierahawn, għaxaħnadiġàddeċidejnakontral-Mulej,uintomtridu żżiduma’dnubietnauman-nuqqastagħna,għaxil-ħtija tagħnahijakbira,uhemmkorlaqalilakontraIsrael.”

14Għalhekk,l-irġielarmatiħallewil-priġunieriul-priża quddiemil-prinċpijietul-ġemgħakollha

15Ul-irġiellissemmewb’isimhomqamuuħadul-priżuna, ubil-priżalibbsulildawkkollhalikienugħarwenin fosthom,ulibbsuhom,ulibbsuhomiż-żraben,utawhom jiekluujixorbu,udilkuhom,uġarrewlid-dgħajfinkollha fosthomfuqħmir,uħaduhomĠeriko,il-belttas-siġartalpalm,għandħuthom:imbagħadreġgħuluralejnSamaria

16Dakiż-żmienis-sultanAħażbagħatgħandis-slatentalAssirjabiexjgħinuh

17Għaxl-EdomitireġgħuġewuħabtulilĠuda,uġarrew ilsiera.

18Il-Filistinukollkienuinvadewil-bliettal-artbaxxau tan-nofsinharta’Ġuda,uħadulilBet-semes,Ajalon, Gederot,Sokobil-villaġġitagħha,Timnabil-villaġġi tagħha,uGimżowkollbil-villaġġitagħha:ugħammru hemm

19Għaxil-MulejumiljalilĠudaminħabbaAħaż,sultanta’ Iżrael;għaxhuxeħetlilĠudagħan-nar,ukiseril-liġi kontral-Mulej.

20UTilgat-pilneser,is-sultantal-Assirja,ġiegħandu,u għamilhata’dwejjaq,immamatahxil-qawwa

21GħaxAħażħasehemmid-dartal-Mulej,umid-dartassultan,utal-prinċpijiet,utahlis-sultantal-Assirja:imma danmagħenux

22Ufiżmienl-għawġtiegħukomplajikseril-liġikontralMulej:danhus-sultanAħaż 23Għaxoffrasagrifiċċjilill-allatta’Damasku,likienu ħabtuh;uqal,“Għaxl-allattas-slatenta’Sirjajgħinuhom, għalhekkjiensenoffrisagrifiċċjililhom,biexjgħinuni” Immahumakienul-qerdatiegħu,uta’Iżraelkollu 24UAħażġabarl-oġġettitad-darta’Alla,uqatta’f’biċċiet l-oġġettitad-darta’Alla,ugħalaqil-bibientad-dartal-

Mulej,ugħamelgħalihinnifsuartarif’kullroknata’ Ġerusalemm.

25Uf’kullbeltta’Ġudagħamelpostijietgħoljinbiex jaħraql-inċenslilallatoħra,uqanqalgħall-korlalill-Mulej, Allata’missirijietu.

26Issal-bqijata’għemiluuta’triqatukollha,l-ewwelulaħħar,ara,humamiktubafil-ktiebtas-slatenta’Ġudau Iżrael.

27UAħażraqadma’missirijietu,udifnuhfil-belt, f’Ġerusalemm;immamadaħħluhxfl-oqbratas-slatenta’ Iżrael:uĦeżekija,ibnu,bedajsaltanminfloku

KAPITLU29

1Ħeżekijabedajsaltanmetakelluħamsaugħoxrinsena,u damisaltandisgħaugħoxrinsenaf’Ġerusalemm.Uommu kienjisimhaAbija,bintŻakkarija

2Ugħameldaklikiensewwaf’għajnejnil-Mulej,skont dakkollulikiengħamelmissieruDavid.

3Fl-ewwelsenatar-renjutiegħu,fl-ewwelxahar,fetaħilbibientad-dartal-Mulejurranġahom

4Uġabil-qassisinul-Leviti,uġabarhomflimkienfit-triq tal-lvant,

5Uqalilhom:“Isimgħuni,Leviti,qaddsulilkominfuskom issa,uqaddsud-dartal-Mulej,Allata’missirijietkom,u oħorġul-ħmieġmill-postqaddis”

6Għaxmissirijietnażbaljaw,ugħamludaklihuħażin f’għajnejnil-Mulej,Allatagħna,utelquh,udawwru wiċċhommill-għammartal-Mulej,utawdaharhom

7Ukollgħalqul-bibiental-portiku,utfewil-lampi,uma ħarquxinċensulanqasoffrewoffertimaħruqafil-post qaddislill-Allata’Israel

8Għalhekkil-korlatal-MulejkienetfuqĠudau Ġerusalemm,uħalliehomgħall-inkwiet,għall-istagħġib,u għat-tmaqdir,kifqedtarawb’għajnejkom

9Għax,ara,missirijietnawaqgħubis-sejf,uwliedna subienubnietunisatagħnaqegħdinfil-jasarminħabba f’dan

10Issagħandif’qalbilinagħmelpattmal-Mulej,Allata’ Israel,biexil-korlaqalilatiegħutitbiegħedminna.

11Uliedi,tittraskurawxruħkomissa,għaxil-Mulej għażilkombiextieħdupjaċirquddiemu,biextaqduh,ubiex taqduh,ubiextaħarqul-inċens.

12Imbagħadqamul-Leviti,MahatbinAmasaj,uĠoelbin

Għażarija,minnuliedil-Kehatin;uminnuliedMerari,Kis binAbdi,uGħażarijabinĠeħalel;umill-Gersoniti;Ġowa binŻimma,uEdenbinĠowa

13UminnuliedEliżafan;Simri,uĠegħel;uminnulied Asaf;Żakkarija,uMattanija; 14UminnuliedĦeman;Ġeħijel,uSimgħi;uminnulied Ġedutun;Semajja,uUżżijel

15Uġabrulilħuthom,uqaddsulilhominfushom,uġew, skontil-kmandtas-sultan,skontil-kliemtal-Mulej,biex inaddfud-dartal-Mulej

16Ul-qassisindaħlufil-partita’ġewwatad-dartal-Mulej biexinaddfuha,uħarġul-ħmieġkollulisabufit-tempjutalMulejfil-bitħatad-dartal-Mulej.Ul-Levitiħaduhu ġarrewhbarrafil-wiedta’Kedron

17Issabdewiqaddsufl-ewweljumtal-ewwelxahar,ufittmienjumtax-xahardaħlufil-portikutal-Mulej:ub’hekk qaddsud-dartal-Mulejfitmienijiem;ufis-sittax-iljum tal-ewwelxahartemmew

2Kronaki

18ImbagħaddaħlugħandĦeżekijas-sultan,uqalulu: “Naddafnad-darkollhatal-Mulej,ul-artaltal-offerti maħruqa,bil-bastimentikollhatiegħu,ul-mejdatal-ħobż tal-preżenza,bil-bastimentikollhatagħha.”

19Barraminnhekk,l-oġġettikollhalis-sultanAħażfirrenjutiegħuwarrabminħabban-nuqqasta’rispetttiegħu, ħejjejnihomuqaddisniehom,u,ara,qegħdinquddiemlartaltal-Mulej.

20Imbagħadis-sultanĦeżekijaqamkmieni,ġabarilħakkiematal-belt,utela’fid-dartal-Mulej

21Uġabuseba’għoġġiela,useba’muntuni,useba’ħrief, useba’bdagħdiemrġiel,bħalaoffertagħad-dnubgħassaltna,ugħas-santwarju,ugħalĠuda.Uordnalill-qassisin, uliedAron,biexjoffruhomfuql-artaltal-Mulej

22Għalhekkqatlul-għoġġiela,ul-qassisinħadud-demm, uxerduhfuql-artal:bl-istessmod,metaqatlul-muntuni, xerdud-demmfuql-artal:qatluwkollil-ħrief,uxerduddemmfuql-artal

23Uġibdul-mogħożrġielgħall-offertatad-dnubquddiem is-sultanul-ġemgħa;uqiegħduidejhomfuqhom: 24Ul-qassisinqatluhom,ugħamlurikonċiljazzjonibiddemmtagħhomfuql-artal,biexjagħmlutpattijagħalIżrael kollu:għaxis-sultankienordnalil-offertatal-ħruquloffertagħad-dnubgħandhomisirugħalIżraelkollu

25Uqiegħedil-Levitifid-dartal-Mulejbiċ-ċimbali,bilpalteri,ubl-arpi,skontil-kmandamentta’David,uta’Gad, il-veġġenttas-sultan,uta’Natanil-profeta;għaxhekkkien il-kmandamenttal-Mulejpermezztal-profetitiegħu.

26Ul-Levitiqagħdubilwieqfabl-istrumentita’David,ulqassisinbit-trombi

27UĦeżekijaordnalijoffrul-offertatal-ħruqfuql-artal. Umetabdietl-offertatal-ħruq,bdietukollil-kanttal-Mulej bit-trombiubl-istrumentiliordnaDavid,is-sultanta’ Iżrael.

28Ul-ġemgħakollhaqimetlilAlla,ul-kantantikantaw,u t-trombidaqqew:udankollubaqa’għaddejsakemm intemmetl-offertatal-ħruq.

29Umetaspiċċawjagħmlul-offerti,is-sultanudawk kollhalikienupreżentimiegħuniżluuqimu

30Barraminnhekk,is-sultanĦeżekijaul-prinċpijiet ordnawlill-Levitibiexikantawtifħirlill-Mulejbil-kliemta’ Daviduta’Asafil-veġġentUkantawtifħirbil-ferħ,u niżlurashomuqiemu.

31ImbagħadĦeżekijawieġebuqal:“Issakkonsagrajtu ruħkomlill-Mulej;ersquqribuġibusagrifiċċjiuoffertita’ raddil-ħajrfid-dartal-Mulej.”Ul-ġemgħaġabetsagrifiċċji uoffertita’raddil-ħajr;udawkkollhalikienuminn qalbhomkollhaġabuoffertimaħruqa.

32Ul-għaddta’offertimaħruqa,liġabetil-ġemgħa,kien sebgħinbarri,mittmuntun,umitejnħaruf:dawnkollha kienubħalaoffertamaħruqalill-Mulej

33Ul-affarijietikkonsagratikienusittmittbarriutlettelef nagħġa

34Immal-qassisinkienuftitwisq,ugħalhekkmasetgħux iqaxxrul-offertimaħruqakollha;għalhekkħuthomilLevitigħenuhomsakemmix-xogħolintemm,usakemmilqassisinl-oħraqaddsulilhominfushom:għaxil-Leviti kienuaktarrettif’qalbhombiexiqaddsulilhominfushom mill-qassisin

35Ul-offertimaħruqakienuwkollabbundanti,bix-xaħam tal-offertitas-sliem,ul-offertitax-xorbgħalkullofferta

maħruqaHekkis-servizztad-dartal-Mulejġiestabbilitflordni.

36UĦeżekijaferaħ,ul-poplukollu,liAllakienħejjalillpoplu:għaxil-ħaġasaretf'daqqa.

KAPITLU30

1UĦeżekijabagħatlilIżraeluĠudakollha,ukitebittri wkolllilEfrajmuManassi,biexjiġufid-dartal-Mulej f'Ġerusalemm,biexjiċċelebrawl-Għidlill-Mulej,Allata' Iżrael

2Għaxis-sultankienħaparir,ul-prinċpijiettiegħu,ulkongregazzjonikollhaf’Ġerusalemm,biexjiċċelebrawlGħidfit-tienixahar

3Għaxmasetgħuxiżommuhaf’dakiż-żmien,għaxilqassisinmakinuxqaddsulilhominfushombiżżejjed,ulpoplulanqasmakieninġabarf’Ġerusalemm

4Ul-ħaġagħoġbetlis-sultanulill-ġemgħakollha

5Għalhekk,ħarġudigrietbiexjagħmluproklamazzjonima’ Israelkollu,minnBirxebasaDan,biexjiġujiċċelebrawlGħidlill-Mulej,Allata’Israel,f’Ġerusalemm;għaxma kinuxilhomjagħmluhkifkienmiktub.

6Għalhekk,il-messaġġieramarrubl-ittrimingħandissultanul-prinċpijiettiegħuma’IżraeluĠudakollu,skont il-kmandtas-sultan,uqalu:“UliedIżrael,duruluragħand il-Mulej,Allata’Abraham,ta’Iżakk,uta’Iżrael,uhu jerġa’luragħandil-fdalminnkomliħarbuminnidejnisslatental-Assirja.”

7Utkunuxbħalmissirijietkom,ubħalħutkom,liżbaljaw kontral-Mulej,Allata’missirijiethom,ugħalhekk abbandunahomgħall-ħerba,kifqedtaraw.

8Issatkunuxraskomiebsa,bħalmissirijietkom,imma agħturuħkomlill-Mulej,uidħlufis-santwarjutiegħu,lihu qaddesgħaldejjem:uaqdulill-Mulej,Allatagħkom,biex il-korlaqalilatiegħutitbiegħedminnkom

9Għaxjekkterġgħuluralejnil-Mulej,ħutkomuwliedkom isibuħnienaquddiemdawklijkunuwassluhomfil-jasar,u jerġgħuluraf’dinl-art:għaxil-Mulej,Allatagħkom,hu ħaninugrazzjuż,umajdawwarxwiċċuminnkomjekk terġgħuluragħandu.

10Għalhekk,il-messaġġieragħaddewminnbeltgħalbelt mill-artta’EfrajmuManassesaħansitrasaŻebulun;imma daħqubihomużammewhomgħaċ-ċajt.

11MadankolludiversiminnAseruManasseuminn Żebulunumiljawruħhom,uġewĠerusalemm

12Ukollf’ĠudakienhemmidAllalitagħtihomqalb waħdabiexjagħmlul-kmandamenttas-sultanutalprinċpijiet,skontil-kelmatal-Mulej.

13Unġabretf’Ġerusalemmħafnaniesbiexjiċċelebrawilfestatal-ħobżblaħmirafit-tienixahar,kongregazzjoni kbiraħafna

14Uqamuuneħħewl-artalilikienuf’Ġerusalemm,ulartalikollhagħall-inċensneħħewhom,utefgħuhomfilwiedta’Kedron

15Imbagħadqatlul-Għidfl-erbatax-iljumtat-tienixahar; ul-qassisinul-Levitistħu,uqaddsulilhominfushom,u ġabul-offertimaħruqafid-dartal-Mulej.

16Ubaqgħuf’posthomskontid-drawwatagħhom,skont il-liġita’Mosè,il-bniedemta’Alla:il-qassisinxerrduddemm,lirċevewminnidejnil-Leviti.

17Għaxkienhemmħafnafil-kongregazzjonilimakinux imqaddsin:għalhekkil-Levitikellhoml-inkarigulijoqtlul-

annimalital-Għidgħalkullminmakienxnadif,biex iqaddsuhomlill-Mulej.

18Għaxkotrakbiramill-poplu,saħansitraħafnaminn Efrajm,uManassi,Issakar,uŻebulun,makinuxtnaddfu lilhominfushom,iżdaxortakielul-Għidb'moddifferenti minnkifkienmiktubImmaĦeżekijatalabgħalihom,uqal: "Il-Mulejit-tajjebjaħferlilkulħadd

19LijħejjiqalbubiexifittexlilAlla,il-Mulej,Allata’ missirijietu,għalkemmmajkunximnaddafskontilpurifikazzjonitas-santwarju

20Ul-Mulejsama’lilĦeżekija,ufejjaqlin-nies

21UwliedIżraellikienupreżentif’Ġerusalemmżammew il-festatal-ħobżblaħmiragħalsebatijiemb’ferħkbir;ulLevitiul-qassisinfaħħrulill-Mulejjumwarajum,ikantaw b’istrumentiqawwijalill-Mulej

22UĦeżekijatkellembil-kumditàmal-Levitikollhali kienujgħallmul-għarfientajjebtal-Mulej;ukielumatulilfestasebatijiem,offrewoffertita’sliem,ugħamlustqarr lill-MulejAllata’missirijiethom.

23Ul-ġemgħakollhaħadetdeċiżjoniliżżommsebatijiem oħra:użammewsebatijiemoħrabil-ferħ

24GħaxĦeżekija,is-sultanta’Ġuda,talill-ġemgħaelf barriusebatelefnagħġa;ul-prinċpijiettawlill-ġemgħaelf barriugħaxartelefnagħġa;ugħaddkbirta’qassisin qaddsulilhominfushom.

25Ul-ġemgħakollhata’Ġuda,flimkienmal-qassisinulLeviti,ul-ġemgħakollhalikienetġietminnIsrael,ulbarraninlikienuġewminnartIsrael,ulikienujgħammru f’Ġuda,ferħu

26Għalhekkkienhemmferħkbirf’Ġerusalemm:għax minnżmienSalamunbinDavid,sultanta’Iżrael,makienx hemmxiħaġabħalhaf’Ġerusalemm

27Imbagħadil-qassisinil-Levitiqamuubierkulill-poplu: uleħinhominstema’,ut-talbatagħhomtelgħetsal-post qaddistat-tagħmirtiegħu,saħansitrasas-sema

KAPITLU31

1Issametadankollutlesta,l-Iżraelkollulikienpreżenti ħareġlejnil-blietta’Ġuda,ukiserix-xbihatf’biċċiet,u qaċċatl-asteri,uġarrafil-postijietgħoljinul-artaliminn ĠudauBenjaminkollu,f’EfrajmuManassewkoll, sakemmqerduhomgħalkollox.ImbagħaduliedIżrael kollhareġgħulura,kullraġellejnil-proprjetàtiegħu,filbliettiegħustess

2UĦeżekijaħataril-klassijiettal-qassisinul-Levitiskont il-klassijiettagħhom,kullwieħedskontis-servizztiegħu, il-qassisinul-Levitigħall-offertital-ħruqugħall-offerti tas-sliem,biexjaqdu,ubiexjirringrazzjaw,ubiexifaħħru fil-bibientat-tinedtal-Mulej

3Huwaħatarukollil-porzjontas-sultanmill-ġidtiegħu għall-offertital-ħruq,jiġifieri,għall-offertital-ħruqta’ filgħoduuta’filgħaxija,ul-offertital-ħruqgħas-Sabatijiet, ugħall-qamarġdid,ugħall-festifissi,kifhumiktubfil-liġi tal-Mulej

4Barraminnhekk,ordnalin-nieslikienujgħammru f’Ġerusalemmbiexjagħtul-porzjontal-qassisinul-Leviti, sabiexikunujistgħujissaħħufil-liġital-Mulej

5Umallixterdetil-kmandament,uliedIsraelġabu b’abbundanzal-ewwelfrotttal-qamħ,l-inbid,iż-żejt,lgħasel,ul-frottkollutar-raba’;uġabuwkolll-għexurta’ kolloxb’abbundanza

6UdwaruliedIżraeluĠuda,likienujgħammrufil-blietta’ Ġuda,ġabuwkolll-għaxratal-barrinun-nagħaġ,ulgħaxratal-affarijietimqaddsalikienukkonsagratilillMulejAllatagħhom,uqegħduhomf’munzelli.

7Fit-tieletxaharbdewiqiegħdul-pedamenttal-munzelli,u lestewhomfis-seba’xahar

8UmetaĦeżekijaul-prinċpijietġewurawil-munzelli, humabierkulill-Mulej,ulill-poplutiegħuIżrael.

9ImbagħadĦeżekijastaqsalill-qassisinulill-Levitidwar il-munzelli

10UAżarija,il-qassisil-kbirtad-darta’Sadok,wieġebu qallu:“Minnmetal-poplubedajġibl-offertifid-dartalMulej,kilnabiżżejjed,ufadalħafnax’nieklu,għaxilMulejbiereklill-poplutiegħu;udaklifadalhudanilmaħżenkbir”

11ImbagħadĦeżekijaordnalijitħejjewkmamarfid-dar tal-Mulej;uħejjewhom,

12Uġabl-offertiul-għexurul-affarijietkonsagratibilfedeltà:lifuqhomKononijal-Levitakienil-mexxej,u Simgħiħuhkienit-tieni

13UĠeħijel,uAżażija,uNaħat,uAsael,uĠerimot,u Ġożabad,uEliel,uIsmakija,uMaħat,uBenaja,kienu sorveljantitaħtid-direzzjonita’KononijauħuhSimgħi, fuqil-kmandta’Ħeżekijas-sultan,uAżarijal-mexxejtaddarta’Alla.

14UKorebinImnal-Levita,il-bieberlejnil-lvant,kien fuql-offertivolontarjililAlla,biexiqassaml-offertitalMulejul-affarijietl-aktarqaddisin.

15UħdejhkienhemmEden,Minijamin,Ġożwè,Semajja, Amarija,uSekanija,fil-bliettal-qassisin,fl-uffiċċju stabbilittagħhom,biexjagħtulilħuthomskontit-taqsimiet, kemmlill-kbarkifukollliż-żgħar:

16Minbarral-ġenealoġijatagħhomta’l-irġiel,minntliet snin’ilfuq,għalkullminjidħolfid-dartal-Mulej,ilporzjontiegħuta’kuljumgħas-servizztagħhomfl-inkarigi tagħhomskontil-kategorijitagħhom;

17Kemmgħall-ġenealoġijatal-qassisinskontid-darta’ missirijiethom,kifukollgħall-Levitiminngħoxrinsena’l fuq,skontid-dmirijiettagħhomskontil-klassijiettagħhom;

18Ugħall-ġenealoġijataż-żgħartagħhomkollha,in-nisa tagħhom,uwliedhomsubien,ubniettagħhom,permezz tal-kongregazzjonikollha:għaxfl-uffiċċjustabbilit tagħhomqaddsulilhominfushomfil-qdusija:

19UkollminnuliedAronil-qassisin,likienufl-għelieqi tal-madwarta’bliethom,f’kullbelt,l-irġielliġew magħżulab’isimhom,biexjagħtuporzjonijietlill-irġiel kollhafostil-qassisin,ulildawkkollhalikienumniżżla fil-ġenealoġijifostil-Leviti.

20UhekkgħamelĦeżekijama’Ġudakollu,ugħameldak lihutajjeb,ġustuveruquddiemil-Mulej,Allatiegħu 21Uf’kullxogħollibedafis-servizztad-darta’Alla,ufilliġi,ufil-kmandamenti,biexifittexlilAllatiegħu, għamilhab’qalbukollha,urnexxa

KAPITLU32

1Waradawnil-ġrajjiet,ut-twaqqiftagħhom,Sennakerib, sultantal-Assirja,ġie,udaħalf’Ġuda,ukkampjamadwar il-blietimdawrabis-swar,uħaseblijeħdimhomgħalih innifsu.

2UmetaĦeżekijaraliSanħeribkienġie,ulikien iddeċiedalijiġġieledkontraĠerusalemm,

3Huħaparirmal-prinċpijiettiegħuul-irġielsetgħana tiegħubiexiwaqqful-ilmijiettal-għejunlikienubarralbelt:uhumagħenuh

4Għalhekkinġabarħafnaniesflimkien,ligħalqul-għejun kollha,ux-xmaralikienettgħaddiminnnofsl-art,billi qalu:“Għaliexgħandhomjiġus-slatental-Assirja,ujsibu ħafnailma?”

5Ukollsaħħaħlilunnifsu,ubenas-swarkollulikien imkisser,utellagħhomsat-torrijiet,uħajtieħorbarra,u rranġaMillofil-beltta’David,ugħamelvleġeġutarki b’abbundanza

6Uqiegħedkaptanital-gwerrafuqil-poplu,uġabarhom miegħufit-triqtal-biebtal-belt,ukellimhomta’faraġu qalilhom:

7Kunuqawwijaukuraġġużi,tibżgħuxutitħassbux minħabbas-sultantal-Assirja,ulanqasminħabbal-kotra kollhaliqiegħdamiegħu:għaxhemmaktarmagħnamilli miegħu:

8Miegħuhemmdriegħtal-laħam;immamagħnahemmilMulej,Allatagħna,biexjgħinnaubiexjiġġieledil-battalji tagħnaUl-poplustraħfuqkliemĦeżekija,sultanta’Ġuda 9Waradan,Sennakerib,is-sultantal-Assirja,bagħatlillqaddejjatiegħulejnĠerusalemm(immahustessassedjalil Lakis,bil-qawwakollhatiegħumiegħu)lilĦeżekija,issultanta’Ġuda,ulilĠudakollulikienf’Ġerusalemm,u qallu:

10HekkqalSennakerib,sultantal-Assirja,“F’xiex tittamaw,biextibqa’hemmwaqtl-assedjuta’ Ġerusalemm?”

11MajipperswadikomxĦeżekijabiextmutubil-ġuħublgħatx,metajgħid,“Il-MulejAllatagħnajeħlisnaminn idejnis-sultantal-Assirja?”

12Maneħħaxdanl-istessĦeżekijal-postijietgħoljin tiegħuul-artalitiegħu,utakmandlilĠudaulil Ġerusalemm,qalilhom,“Għandkomtqimuquddiemartal wieħed,utaħarqul-inċensfuqu?”

13Matafuxx’għamilnajienumissirijietilin-nieskollhata’ artijietoħra?Kienul-allattal-ġnusta’dawkl-artijietb’xi modkapaċijeħilsuartijiethomminnidi?

14Minkienfostl-allatkollhata’dawkil-ġnusli missirijietiqerdugħalkollox,liseta’jeħleslill-poplutiegħu minnidi,biexAllatagħkomikunjista’jeħliskomminnidi?

15IssagħalhekkħalliĦeżekijamajqarraqxbikom,uma jipperswadikomxb'danil-mod,ulanqastemmnuh:għaxlebdaallata'ebdaġensjewsaltnamaseta'jeħleslill-poplu tiegħuminnidi,uminnidmissirijieti:kemminqasAlla tagħkomjeħliskomminnidi?

16Ul-qaddejjatiegħukomplewjitkellmuaktarkontralMulejAlla,ukontral-qaddejtiegħuĦeżekija

17Kitebukollittribiexjgħajjarlill-Mulej,Allata’Israel,u biexjitkellemkontrih,ujgħidlu:“Bħalmal-allattal-ġnusta’ artijietoħramaħelsuxlill-poplutagħhomminnidi,hekk ukollAllata’Ħeżekijamajeħlisxlill-poplutiegħuminn idi”

18Imbagħadgħajtub’leħengħolibil-lingwatal-Lhudlinniesta’Ġerusalemmlikienufuqis-swar,biex ibeżżgħuhomujħawduhom;sabiexikunujistgħujieħdulbelt

19UtkellmukontraAllata’Ġerusalemm,bħallikieku kontral-allattan-niestad-dinja,likienuxogħolidejnilbniedem

20Ugħaldinir-raġuniĦeżekijas-sultan,ul-profetaIsaija binAmos,talbuugħajtulejnis-sema.

21Ul-Mulejbagħatanġlu,liqatellill-irġielqalbeninu qalbeninkollha,ulill-mexxejjaul-kaptanifil-kamptassultantal-Assirja.Għalhekkirritornab’mistħijalejnpajjiżu. Umetadaħalfid-darta’allatiegħu,dawkliħarġuminnġo fihqatluhhemmbis-sejf

22B’hekkil-MulejsalvalilĦeżekijaulill-abitantita’ ĠerusalemmminnidSanħerib,is-sultantal-Assirja,uminn idilkoll,uggwidahomminnkullnaħa

23Uħafnaġaburigalilill-Mulejf’Ġerusalemm,urigalilil Ħeżekija,sultanta’Ġuda:uminndakinhar’ilquddiemsar koborquddiemil-ġnuskollha.

24F’dawkil-jiemĦeżekijamaradgħall-mewt,utalablillMulej;udankellemmiegħu,utahsinjal

25ImmaĦeżekijamaħallasxskontil-ġidlisarlu;għax qalbutkabbret;għalhekkkienhemmkorlafuqu,ufuq ĠudauĠerusalemm

26MadankolluĦeżekijaumiljaruħuminħabbal-kburijata’ qalbu,kemmhukifukolll-abitantita’Ġerusalemm,u b’hekkil-korlatal-Mulejmaġietxfuqhomfiżmien Ħeżekija.

27UĦeżekijakelluħafnagħanauġieħ;ugħamelteżori għall-fidda,ugħad-deheb,ugħall-ġebelprezzjuż,ugħallħwawar,ugħat-tarki,ugħalkullxortata’ġojjellisbieħ; 28Imħażenukollgħall-qmuħ,l-inbid,uż-żejt;ustalelgħal kullxortata’bhejjem,upostijietgħall-merħliet

29Barraminnhekk,ipprovdalubliet,ugħaddkbirta’ nagħaġumerħliet,għaxAllakientahġidkbirħafna

30Danl-istessĦeżekijawaqqafukollil-kurrentta’fuqta’ Giħon,uniżżludrittlejnin-naħatal-punenttal-beltta’ DavidUĦeżekijarnexxaf’kullmagħamel

31Madankollu,fin-negozjutal-ambaxxaturital-prinċpijiet ta’Babilonja,libagħtugħandubiexjistaqsudwarlgħeġubijietlisarufil-pajjiż,Allatelaqminnubiex jipprovah,ħallijkunjafkulmakelluf’qalbu

32Issal-bqijatal-attita’Ħeżekija,ut-tjubijatiegħu,ara, humamiktubafil-viżjonita’Isaijal-profeta,binAmos,u fil-ktiebtas-slatenta’ĠudauIżrael

33UĦeżekijaraqadma’missirijietu,udifnuhfl-ewwel qabarta’wliedDavid;ul-Ġudakolluul-abitantita’ Ġerusalemmonorawhf’mewtuUManassiibnubeda jsaltanminfloku.

KAPITLU33

1Manassikellutnax-ilsenametabedajsaltan,udam isaltanħamsauħamsinsenaf’Ġerusalemm.

2Immagħameldaklihuħażinf’għajnejnil-Mulej,bħallabominazzjonijiettal-ġnus,lil-Mulejkienkeċċaminn quddiemuliedIżrael

3Għaxreġa’benal-postijietgħoljinlikienqeredmissieru Ħeżekija,ubenaartaligħalBaalim,ugħamelasturi sagramentali,uqimalill-armatakollhatas-sema,u servahom

4Ukollbenaaltarifid-dartal-Mulej,lidwarhal-Mulejkien qal:“F’Ġerusalemmismijkungħaldejjem.”

5Ubenaartarigħall-armatakollhatas-semafiż-żewġ btieħitad-dartal-Mulej

6Ugħaddaliluliedumin-narfil-wiedta’binĦinnom: osservawkolliż-żminijiet,uużas-seħer,uużas-sħaħar,u ttrattama’spirtulijsejjaħil-biża’,umas-saħħara:għamel

ħafnaħażinf’għajnejnil-Mulej,biexjipprovokahgħallkorla.

7Uqiegħedxbiehaminquxa,l-idolulikiengħamel,fiddarta’Alla,lidwarhaAllakienqallilDavidulilibnu Salamun,“F’dinid-dar,uf’Ġerusalemm,lijiengħażiltfost it-tribujietkollhata’Iżrael,senpoġġiismigħaldejjem: 8LanqasmasenneħħiaktarsieqIsraelminnartliħtartlil missirijietkom,biexjoqogħduattentilijagħmludakkollu liordnajthomskontil-liġikollha,l-istatutiud-digrietili tawnihomMosè

9GħalhekkManassiġiegħellilĠudaulill-abitantita’ Ġerusalemmjiżvijaw,ujagħmluagħarmill-pagani,lilMulejkienqeredquddiemuliedIżrael.

10Ul-MulejkellemlilManassiulill-poplutiegħu;imma masemgħux

11Għalhekkil-Mulejġabfuqhomil-kaptanital-armatatassultantal-Assirja,liqabdulilManassiminnfostix-xewk,u rabtuhbil-ktajjen,uġarrewhlejnBabilonja

12Umetakienimnikket,talablill-MulejAllatiegħu,u umiljaruħuħafnaquddiemAllata’missirijietu, 13Utalbu,uhutlablubil-ħniena,sema’t-talbatiegħu,u ġabuluraĠerusalemmfis-saltnatiegħu.ImbagħadManassi kienjaflil-MulejhuAlla

14Issawaradanbenaħajtbarral-beltta’David,fuqinnaħatal-punentta’Giħon,fil-wied,sad-daħlatal-BiebtalĦut,udawwarlilOfel,ugħollihgħoliħafna,upoġġa kaptanital-gwerrafil-blietkollhamdawra b’fortifikazzjonijietta’Ġuda.

15Uneħħal-allatbarraninul-idolumid-dartal-Mulej,ulartalikollhalikienbenafuqil-muntanjatad-dartal-Mulej uf’Ġerusalemm,ukeċċahom’ilbarramill-belt.

16Uhurranġal-artaltal-Mulej,uoffrafuquoffertita’ sliemuoffertita’raddil-ħajr,uordnalilĠudabiexjaqdi lill-Mulej,Allata’Iżrael.

17Madankollul-poplubaqa’joffrisagrifiċċjifil-postijiet għoljin,iżdalill-MulejAllatagħhombiss

18Issal-bqijatal-ġrajjietta’Manassi,ut-talbatiegħulil Allatiegħu,ul-kliemtal-veġġentilikellimluf’isemilMulej,Allata’Israel,ara,humamiktubafil-ktiebtas-slaten ta’Israel.

19It-talbatiegħuwkoll,ukifAllantalabgħalih,ud-dnub kollutiegħu,ul-ħtijatiegħu,ul-postijietfejnbenapostijiet għoljin,uwaqqafasturiuxbihatimnaqqxa,qabelma umiljaruħu:ara,humamiktubafostkliemdawklijarawilvista

20Għalhekk,Manasseraqadma’missirijietu,udifnuh f’darustess:uAmon,ibnu,bedajsaltanminfloku 21Amonkellutnejnugħoxrinsenametabedajsaltan,u damisaltansentejnf’Ġerusalemm

22Immagħameldaklihuħażinf’għajnejnil-Mulej, bħalmagħamelManassimissieru:għaxAmonoffra sagrifiċċjilix-xbihatimnaqqxakollhalikiengħamel Manassimissieru,uservahom;

23Umaumiljaxruħuquddiemil-Mulej,bħalmakien umiljaruħuManassimissieru;immaAmonkomplajikser il-liġi

24Ul-qaddejjatiegħukkonspirawkontrih,uqatluhf’daru stess

25Imman-niestal-pajjiżqatlulildawkkollhalikienu kkonfoffawkontras-sultanAmon;un-niestal-pajjiż għamlulilibnuĠosijasultanminfloku

KAPITLU34

1Ġosijakellutmiensninmetabedajsaltan,udamisaltan f’Ġerusalemmgħalwieħedutletinsena.

2Ugħameldaklikiensewwaf’għajnejnil-Mulej,umexa fit-triqatta’Davidmissieru,ulażvijalejnil-leminulanqas lejnix-xellug

3Għaxfit-tmiensenatar-renjutiegħu,metakiengħadu żagħżugħ,bedajfittexlill-Allata’Davidmissieru:ufittnax-ilsenabedajnaddaflilĠudauĠerusalemmmillpostijietgħoljin,umill-asteri,umix-xbihatimnaqqxa,u mix-xbihatimdewba

4Ukissrul-artalita’Bagħalimquddiemu;ux-xbihatli kienufuqhomqatagħhom;ul-asteriux-xbihatimnaqqxau x-xbihatimdewbakissirhomf’biċċiet,ugħameltrab minnhom,uxerredit-trabfuql-oqbrata’dawklikienu offrewlhomsagrifiċċji

5Uħaraql-għadamtal-qassisinfuql-artalitagħhom,u naddaflilĠudauĠerusalemm.

6Uhekkgħamelfil-blietta’Manasse,uEfrajm,uSimeon, saħansitraNaftali,bil-qatgħattagħhommadwarhom

7Uwaralikienkiserl-artaliul-asteri,ukienkiserixxbihatimnaqqxafitrab,uqata’l-idolikollhafl-artkollha ta’Iżrael,reġa’luralejnĠerusalemm

8Issafit-tmintax-ilsenatar-renjutiegħu,metakiennaddaf l-artud-dar,bagħatlilSafanbinAżalija,ulilMagħsejalgvernaturtal-belt,ulilĠowabinĠowaħażir-reġistratur, biexisewwud-dartal-Mulej,Allatiegħu.

9UmetawaslugħandĦilkija,il-qassisil-kbir,tawil-flusli kienunġiebufid-darta’Alla,lil-LevitilikienujgħassulbibienkienuġabruminnidManasseuEfrajm,umill-fdal kolluta’Iżrael,uminnĠudauBenjaminkollu;ureġgħu luralejnĠerusalemm

10Utawhf’idejnil-ħaddiemalikienujieħduħsiebid-dar tal-Mulej,utawhlill-ħaddiemalikienujaħdmufid-dartalMulej,biexisewwuujtejbud-dar:

11Ankelill-ħaddiemaul-bennejjatawha,biexjixtruġebel imnaqqax,uinjamgħall-irbit,ubiexjagħmlul-pavimentar tad-djarlis-slatenta’Ġudakienuqerdu

12Ul-irġielgħamlux-xogħolb’fedeltà:ul-inkarigati tagħhomkienuĠaħatuObadija,il-Leviti,minnulied Merari;uŻakkarijauMesullam,minnuliedil-Koħatin, bieximexxuh’ilquddiem;uoħrajnmil-Leviti,kulminkien jafjużastrumentital-mużika

13Ukollkienufuqdawklijġorrut-tagħbijiet,ukienu indokraturita’kulminkienjagħmelix-xogħolfi kwalunkwetipta’servizz;ufostil-Levitikienhemm iskribi,uuffiċjali,upurtinari.

14Umetaħarġul-fluslikienuddaħħlufid-dartal-Mulej, Ħilkijal-qassissabktiebtal-liġital-Mulejlikienettaha Mosè

15UĦilkijawieġebuqallilSafan,l-iskriba:“Sibtil-ktieb tal-liġifid-dartal-Mulej”UĦilkijatal-ktieblilSafan 16USafanħal-ktiebgħandis-sultan,uġabir-rispostalissultan,uqallu:“Kulmaġiefdatlill-qaddejjatiegħek, jagħmluh”

17Uġabrul-fluslinstabufid-dartal-Mulej,utawhom f’idejnl-indokraturi,uf’idejnil-ħaddiema

18ImbagħadSafan,l-iskriba,qallis-sultanuqallu: “Ħilkija,il-qassis,taniktieb.”USafanqrahquddiemissultan

19Uġarali,metas-sultansama’l-kliemtal-liġi,qatta’ ħwejġu.

20Us-sultantakmandlilĦilkija,uAħikambinSafan,u AbdonbinMikea,uSafanl-iskriba,uAsajaqaddejtassultan,uqalilhom:

21Mur,staqsilill-Mulejgħalija,ugħaldawklifadal f’Iżraeluf’Ġuda,dwaril-kliemtal-ktieblinstab:għax kbirahil-korlatal-Mulejlixerrdetfuqna,għax missirijietnamażammewxil-kelmatal-Mulej,biex jagħmluskontdakkollulihumiktubf’danil-ktieb 22UĦilkija,udawklis-sultankienħatar,marrugħand Ħuldal-profeta,martSallumbinTikvat,binĦasra,ilkustodjutal-ħwejjeġ;(issahikienettoqgħodf’Ġerusalemm fil-kulleġġ):utkellmumagħhadwardan 23Uhiwieġbethom:“Hekkqalil-Mulej,Allata’Israel, ‘Għidulir-raġellibagħatkomgħandi, 24Hekkjgħidil-Mulej,“Ara,jiensenġibil-ħażenfuqdan il-postufuqdawklijgħammrufih,is-saħtietkollhali humamiktubafil-ktiebliqrawquddiemis-sultanta’Ġuda. 25Għaxtelquni,uħarqul-inċenslilallatoħra,biex jipprovokawnigħall-korlab’għemejjelkollhata’idejhom; għalhekkil-korlatiegħisetitferra’fuqdanil-post,uma titfiex

26Udwaris-sultanta’Ġuda,libagħatkomtistaqsulillMulej,hekkgħandkomtgħidulu,“Hekkqalil-Mulej,Alla ta’Israel,dwaril-kliemlismajtu;

27Billiqalbekkienetimħassba,uumiljajtruħekquddiem Allametasmajtkliemukontradanil-postukontralabitantitiegħu,umiljajtruħekquddiemi,uqattajtħwejġek ubkejtquddiemi,jienukollsmajtlilek,jgħidil-Mulej

28Ara,jienniġborekma’missirijietek,uinttinġabarfilqabartiegħekfis-sliem,ugħajnejkmajarawxil-ħażen kollulisenġibfuqdanil-post,ufuql-abitantitiegħu” Għalhekk,humaġabul-aħbarlis-sultan.

29Imbagħadis-sultanbagħatuġabarflimkienix-xjuħ kollhata’ĠudauĠerusalemm

30Us-sultantela’fid-dartal-Mulej,flimkienmal-irġiel kollhata’Ġuda,ul-abitantita’Ġerusalemm,ul-qassisin,u l-Leviti,ul-poplukollu,mill-kbirsaż-żgħir;uqara f’widnejhomil-kliemkollutal-ktiebtal-pattlinstabfid-dar tal-Mulej

31Us-sultanqagħadf’postu,ugħamelpattquddiemilMulej,biexjimxiwaral-Mulej,ubiexiħaresilkmandamentitiegħu,ut-testimonjanzitiegħu,ul-istatuti tiegħu,b’qalbukollha,ub’ruħukollha,biexiwettaqilkliemtal-pattlihumamiktubaf’danil-ktieb.

32Uġiegħellildawkkollhalikienupreżenti f’Ġerusalemmuf’Benjaminjoqogħdugħalih.Ul-abitanti ta’Ġerusalemmgħamluskontil-pattta’Alla,Allata’ missirijiethom

33UĠosijaneħħal-abominazzjonijietkollhamill-artijiet kollhalikienuta’wliedIżrael,uġiegħellildawkkollhali kienupreżentif’Iżraeljaqdu,saħansitrajaqdulill-Mulej AllatagħhomUtulil-jiemkollhatiegħumatbiegħdux millijimxuwaral-Mulej,l-Allata’missirijiethom

KAPITLU35

1Barraminnhekk,Ġosijaċċelebral-Għidlill-Mulej f’Ġerusalemm:uqatlul-Għidfl-erbatax-iljumtal-ewwel xahar

2Uqiegħedlill-qassisinf’dmirijiethom,uħeġġiġhom għas-servizztad-dartal-Mulej, 3Uqallill-LevitilikienujgħallmulilIsraelkollu,likienu mqaddsagħall-Mulej:“Poġġul-arkaqaddisafid-darlibena Salamun,binDavid,sultanta’Israel;matkunxpiżfuq spallejkomAqduissalill-Mulej,Allatagħkom,ulill-poplu tiegħuIsrael,”

4Uħejjuruħkomskontid-djarta’missirijietkom,skontilkategorijitagħkom,skontil-kitbata’David,is-sultanta’ Israel,uskontil-kitbata’ibnuSalamun

5Uoqogħdufil-postqaddisskontit-tqassimtal-familjitalmissirijietta’ħutkomil-poplu,uwarat-tqassimtal-familji tal-Leviti.

6Melaoqtlul-Għid,uqaddsulilkominfuskom,uħejjulil ħutkom,biexjagħmluskontil-kelmatal-Mulejpermezzta’ Mosè.

7UĠosijatalin-nies,mill-merħla,ħriefugidjien,kollox għall-offertital-Għid,għaldawkkollhalikienupreżenti,sa tletinelf,utlettelefbarri:dawnkienumill-ġidtas-sultan.

8Ul-prinċpijiettiegħutawminnjeddhomlill-poplu,lillqassisin,ulil-Leviti:ĦilkijauŻakkarijauĠeħijel,kapijiet tad-darta’Alla,tawlill-qassisingħall-offertital-Għid elfejnusittmittbaqrażgħira,utlietmittbarrin

9Konanijawkoll,uSemajjauNetanel,ħutu,uĦasabijau ĠegħeluĠożabad,il-kaptal-Leviti,tawlill-Levitibħala offertital-Għidħamestelefbaqrażgħira,uħamesmitt barri

10Għalhekk,is-servizztħejja,ul-qassisinqagħdu f’posthom,ul-Levitifil-gruppitagħhom,skontil-kmand tas-sultan

11Uqatlul-Għid,ul-qassisinxerrdud-demmminn idejhom,ul-Levitineħħewil-ġildatagħhom

12Uneħħewl-offertital-ħruq,biexjagħtuhomskontittqassimtal-familjital-poplu,biexjoffruhomlill-Mulej,kif humiktubfil-ktiebta’MosèUhekkgħamlubil-barrin 13Uinkaljawl-Għidfuqin-narskontir-regola;immaloffertiqaddisal-oħrasajjarhomf’borom,uf’kaldaruni,u f’taġen,uqassmuhommalajrfostil-poplukollu 14Uwaraħejjewgħalihominfushomugħall-qassisin, għaxil-qassisin,uliedAron,kienumħabbtinjoffrul-offerti tal-ħruqux-xaħamsal-lejl;għalhekkil-Levitiħejjew għalihominfushomugħall-qassisin,uliedAron 15Ul-kantanti,uliedAsaf,kienuf’posthom,skontilkmandta’David,Asaf,Ħeman,uĠedutun,il-veġġenttassultan;ul-għassiesatal-bibienkienujistennewf’kullbieb; masetgħuxjitilqumis-servizztagħhom;għaxħuthomilLevitikienujħejjugħalihom 16Għalhekkis-servizzkollutal-Mulejtħejjadakinharstess, biexjiċċelebrawl-Għid,ubiexjoffruoffertimaħruqafuqlartaltal-Mulej,skontil-kmandtas-sultanĠosija

17UwliedIżraellikienupreżentiċċelebrawl-Għidf’dak iż-żmien,ul-festatal-ħobżblaħmiragħalsebatijiem.

18Umakienhemml-ebdaGħidbħaldaklikienjiġi ċċelebratf’Iżraelminnżmienil-profetaSamwel;lanqasisslatenkollhata’IżraelmaċċelebrawGħidbħaldakli ċċelebraĠosija,ul-qassisin,ul-Leviti,ul-ĠudauIżrael kollhalikienupreżenti,ul-abitantita’Ġerusalemm.

19Fit-tmintax-ilsenatar-renjuta’Ġosijaġieċċelebratdan l-Għid

20Waradankollu,metaĠosijakienħejjat-tempju,Neko, is-sultantal-Eġittu,tela’biexjiġġieledkontraKarkemis ħdejnl-Ewfrat:uĠosijaħareġkontrih

21Immabagħatluambaxxaturiuqallu:“X’għandi x’naqsamjienmiegħek,sultanta’Ġuda?M’iniexġej kontrikillum,immakontrad-darligħandigwerramagħha GħaxAllaordnalibiexngħaġġel:toqgħodxtindaħalma’ Alla,lihumiegħi,ħallimajeqridkx.”

22MadankolluĠosijamariedxidawwarwiċċuminnu, immaħebaruħubiexjiġġieledmiegħu,umasemaxilkliemta’NekominnfommAlla,umarjiġġieledfil-wiedta’ Megiddo

23Ul-arċierisparawlejnis-sultanĠosija;us-sultanqal lill-qaddejjatiegħu:“Ħuduni’lhawn;għaxjienmidrub serjament”

24Għalhekk,il-qaddejjatiegħuħarġuhminndakil-karru, upoġġewhfit-tienikarrulikellu;uħaduhĠerusalemm,u miet,undifenf'wieħedmill-oqbrata'missirijietuUĠuda uĠerusalemmkollhabkewlilĠosija.

25UĠeremijabedajnikketgħalĠosija:ul-kantantikollha, kemml-irġielkifukollin-nisa,tkellmudwarĠosijafillamentazzjonijiettagħhomsal-lum,ugħamluhom ordinanzaf’Iżrael:u,ara,humamiktubafillamentazzjonijiet

26Issal-bqijatal-attita’Ġosija,ut-tjubijatiegħu,skont daklikienmiktubfil-liġital-Mulej,

27Ul-għemejjeltiegħu,l-ewwelul-aħħar,ara,huma miktubafil-ktiebtas-slatenta’IżraeluĠuda.

KAPITLU36

1Imbagħadin-niestal-pajjiżħadulilĠeħowaħażbin Ġosija,ugħamluhsultanminflokmissieruf’Ġerusalemm

2Ġeħowaħażkellutlietaugħoxrinsenametabedajsaltan, udamisaltantlietxhurf’Ġerusalemm

3Us-sultantal-Eġittuniżżluf’Ġerusalemm,ukkundanna lill-artb’mitttalenttal-fiddautalenttad-deheb.

4Us-sultantal-EġittugħamellilħuhEljakimsultanfuq ĠudauĠerusalemm,ubiddelismugħalĠeħojakimU NekoħalilħuhĠeħogħaża,uħadhulejnl-Eġittu.

5Ġeħojakimkelluħamsaugħoxrinsenametabedajsaltan, udamisaltanħdax-ilsenaf’Ġerusalemm;ugħameldakli huħażinf’għajnejnil-Mulej,Allatiegħu.

6Tela’kontrihNebukadnessar,sultanta’Babilonja,u rabtubil-ktajjenbiexjieħdulejnBabilonja

7Nebukadnessarġarrukollmill-oġġettitad-dartal-Mulej lejnBabilonja,upoġġiehomfit-tempjutiegħuf'Babilonja

8Issal-bqijatal-attita’Ġeħojakim,ul-abominazzjonijietli għamel,udaklinstabfih,ara,humamiktubafil-ktiebtasslatenta’IżraeluĠuda:uĠeħojakinibnubedajsaltan minfloku.

9Ġeħojakinkellutmiensninmetabedajsaltan,udam isaltantlietxhurugħaxartijiemf’Ġerusalemm;ugħamel daklihuħażinf’għajnejnil-Mulej

10Umetagħaddietis-sena,is-sultanNebukadnessar bagħatuġabuf’Babilonja,flimkienmal-oġġettisbieħtaddartal-Mulej,ugħamellilħuhSedekijasultanfuqĠudau Ġerusalemm

11Sedekijakelluwieħedugħoxrinsenametabedajsaltan, udamisaltanħdax-ilsenaf’Ġerusalemm.

12Ugħameldaklikienħażinf’għajnejnil-Mulej,Alla tiegħu,umaumiljaxruħuquddiemĠeremijal-profetali tkellemminnfommil-Mulej.

13Urribellawkollkontras-sultanNebukadnessar,likien ġegħlujaħlefb’Alla;immawebbesrasuuqalbubiexma jdurxlejnil-Mulej,Allata’Iżrael

14Barraminnhekk,il-kapijietkollhatal-qassisinul-poplu wettquħafnaksurwaral-affarijietabominabblikollhatalġnus;uniġġsud-dartal-Mulejlikienqaddes f’Ġerusalemm

15Ul-Mulej,Allata’missirijiethom,bagħatilhom permezztal-messaġġieratiegħu,ubedajqumujibgħat, għaxkelluħnienagħall-poplutiegħuugħall-postfejnkien jgħammar

16Immahumażebilħulill-messaġġierata’Alla,u stmerrewkliemu,uużawħażinil-profetitiegħu,sakemm qametil-korlatal-Mulejkontral-poplutiegħu,sakemmma kienhemml-ebdarimedju

17Għalhekkġabfuqhomis-sultantal-Kaldej,liqatelliżżgħażagħtagħhombis-sejffid-dartas-santwarjutagħhom, umakelluxħnienagħaż-żagħżugħjewgħat-tfajla,għaxxwejjaħ,jewgħall-imċekkenminħabbax-xjuħija:tahom kollhaf’idu

18Ul-oġġettikollhatad-darta’Alla,kbarużgħar,utteżoritad-dartal-Mulej,ut-teżoritas-sultan,utalprinċpijiettiegħu;dawnkollhaħahomlejnBabilonja

19Uħarqud-darta’Alla,ukissrus-swarta’Ġerusalemm, uħarqul-palazzikollhatagħhabin-nar,uqerdul-oġġetti sbieħkollhatagħha

20Ulildawklikienuħarbumix-xablaġarrhomlejn Babilonja;fejnkienulsieratiegħuuta’wliedusakemmsar il-ħakmatas-saltnatal-Persja:

21Biexisseħħil-kelmatal-MulejminnfommĠeremija, sakemml-arttkungawdietis-Sabatijiettagħha:għax sakemmkienetabbandunatażammetis-Sabat,sakemm iwettqusebgħinusebgħinsena

22Issafl-ewwelsenata’Ċiru,sultantal-Persja,biex titwettaqil-kelmatal-Mulejmitkellmaminnfomm Ġeremija,il-Mulejqanqall-ispirtuta’Ċiru,sultantalPersja,liħareġproklamazzjonifis-saltnakollhatiegħu,u kitbethawkoll,tgħid, 23HekkqalĊiru,is-sultantal-Persja:“Il-Mulej,Allatassmewwiet,tanis-saltnietkollhatad-dinja,utanil-kmand biexnibniludarf’Ġerusalemm,liqiegħdaf’ĠudaMin hemmfostkommill-poplukollutiegħu?Jallal-Mulej,Alla tiegħu,ikunmiegħu,uħajitla’.”