Latin - The Gospels and the Acts of the Apostles

Evangeliaet ActaApostolorum

TabulaContentorum

Matthaeus

Caput1

1LibergenerationisJesuChristifiliiDavid,filiiAbraham. 2AbrahamgenuitIsaac.IsaacautemgenuitIacob.Jacob autemgenuitJudametfratresejus

JudasautemgenuitPhares,etZaramdeThamar.Phares autemgenuitEsronEsromautemgenuitAram

4AramautemgenuitAminadabAminadabautemgenuit Naasson.NaassonautemgenuitSalmon. 5SalmonautemgenuitBoozdeRahabBoozautemgenuit ObeddeRuthObedautemgenuitJesse JesseautemgenuitDavidregem.Davidautemrexgenuit SalomonemexeaquaefuitUriae

7SalomonautemgenuitRoboamRoboamautemgenuit Abiam.AbiaautemgenuitAsa.

8AsaautemgenuitJosophatJosaphatautemgenuitJoram JoramautemgenuitOziam

9OziasautemgenuitJoatham.Joathamautemgenuit AchazAchazautemgenuitEzechiam EzechiasautemgenuitManassenManassesautemgenuit Amon.AmonautemgenuitIosiam.

11JosiasautemgenuitJechoniam,etfratresejusin transmigrationeBabylonis

12EtposttransmigrationemBabylonis:Jechoniasgenuit SalathielSalathielautemgenuitZorobabel

13ZorobabelautemgenuitAbiudAbiudautemgenuit Eliacim.EliacimautemgenuitAzor.

14AzorautemgenuitSadocSadocautemgenuitAchim AchimautemgenuitEliud

15EliudautemgenuitEleazar.Eleazarautemgenuit MathanMatthanautemgenuitJacob

16JacobautemgenuitJosephvirumMariæ,dequanatus estJesus,quivocaturChristus.

17OmnesergogenerationesabAbrahamusqueadDavid generationesquattuordecim;etaDavidusquead transmigrationemBabylonisgenerationesquattuordecim; etatransmigrationeBabylonisadChristumgenerationes quattuordecim

18IesuChristiautemgeneratiosicerat:Cumesset desponsatamatereiusMariaIoseph,antequamconvenirent, inventaestinuterohabensdeSpirituSancto.

19Josephautemvirejuscumessetjustus,etnolleteam traducere,voluitoccultedimittereeam

20haecautemeocogitanteecceangelusDominiinsomnis apparuiteidicensIosephfiliDavidnetimeasMariam uxoremtuamquiaquodineanatumestdeSpírituSancto parietautemfilium,etvocabisnomeneiusIesum:ipse enimsalvumfacietpopulumsuumapeccatiseorum

22Hocautemtotumfactumest,utadimplereturquod dictumestaDominoperprophetamdicentem: 23eccevirgoinuterohabebitetparietfiliumetvocabunt nomeneiusEmmanuelquodestinterpretatumnobiscum Deus

24ExsurgensautemJosephasomno,fecitsicutpræceperat eiangelusDomini,etaccepituxoremsuam

25Etnoncognoscebateamdonecpeperitfiliumsuum primogenitum:etvocavitnomenejusJesum

Caput2

1CumautemnatusessetJesusinBethlehemJudaein diebusHerodisregis,eccemagiaborientevenerunt Jerosolymam,

2dicentes:UbiestquinatusestrexJudæorum?Vidimus enimstellameiusinorienteetvenimusadorareeum

3AudiensautemHerodesrex,turbatusest,etomnis Jerosolymacumillo.

4Etcongregansomnesprincipessacerdotumetscribas populi,sciscitabaturabeisubiChristusnasceretur

5atillidixeruntinBethlehemIudaeaesicenimscriptum estperprophetam

6EttuBethleheminterraJuda,nequaquamminimaesin principibusJuda:exteenimexietdux,quiregatpopulum meumIsraël

7TuncHerodesclamvocatismagisdiligenterdidicitabeis tempusstellæ,quæapparuiteis.

8misitqueeosinBethlehem,etait:Ite,interrogate diligenterdepuero;etcuminveneritis,renuntiamihi,ut veniametadoremeum.

9Quicumaudissentregem,abierunteteccestella,quam viderantinoriente,antecedebateos,usquedumveniens staretsupra,ubieratpuer.

10Videntesautemstellamgavisisuntgaudiomagnovalde 11etintrantesdomumvideruntpuerumcumMariamatre eiusetprocidentesadoraverunteumetapertisthesauris suisobtulerunteimuneraaurum,thus,etmyrrham

12EtresponsoacceptoinsomnisneredirentadHerodem, peraliamviamreversisuntinregionemsuam

13Quicumabiissent,ecceangelusDominiinsomnis apparuitJosephodicens:Surge,etaccipepuerumet matremejus,etfugeinÆgyptum,etestoibiusquedum dicamtibiQuaeritHerodespuerumadperdendumeum

14Quiconsurgensaccepitpuerumetmatremeiusnocteet recessitinAegyptum:

15eteratibiusqueadobitumHerodisutadimpleretur quoddictumestaDominoperprophetamdicentemex Aegyptovocavifiliummeum

16TuncHerodesvidensquodillususessetasapientibus, iratusestvalde,etemisitetocciditomnespueros,quierant inBethlehem,etinomnibusfinibuseius,abimatuetinfra, tempusquodexeomagis

17TuncadimpletumestquoddictumestperJeremiam prophetam,dicens:

18InRamaauditaestvox,ploratus,etululatus,etmultus: Rachelploransfiliossuos,etnoluitconsolari,quianon sunt

19Quomortuo,ecceangelusDominiinsomnisapparuit IosephinAegypto, 20dicens:Surge,etaccipepuerumetmatremeius,etvade interramIsrael:mortuienimsuntquiquaerebantanimam pueri.

21Quisurgensaccepitpuerumetmatremeiusetvenitin terramIsrael

22AudiensautemquodArchelausregnaretinJudæapro Herodepatresuo,timuitilloire:etadmonitusinsomnis, secessitinpartesGalilææ

23EtvenienshabitavitincivitatequaevocaturNazareth: utadimplereturquoddictumestperprophetas:Quoniam Nazaraeusvocabitur

1IndiebusillisvenitJoannesBaptistaprædicansindeserto Judææ, 2etdicens:Pœnitentiamagite:appropinquavitenim regnumcælorum

3Hicestenim,quidictusestperIsaiamprophetam dicentem:[Voxclamantisindeserto:ParateviamDomini;

4IpseautemJoanneshabebatvestimentumdepilis camelorum,etzonampelliceamcircalumbossuosesca eiuseratlocustaetmelsilvestre

5TuncexibatadeumJerusalem,etomnisJudaea,etomnis regiocircaJordanem;

6etbaptizabanturabeoinJordane,confitentespeccatasua

7Cumvidissetautemmultospharisæorumet sadducæorumvenientesadbaptismumsuum,dixiteis: Progeniesviperarum,quisostenditvobisfugereaventura ira?

8Faciteergofructumdignumpœnitentiæ.

9Etnevelitisdicereintravos:PatremhabemusAbraham DicoenimvobisquoniampotensestDeusdelapidibusistis suscitarefiliosAbrahæ.

10JamenimsecurisadradicemarborumpositaestOmnis ergoarbor,quænonfacitfructumbonum,excidetur,etin ignemmittetur.

11Egoquidembaptizovosaquainpœnitentiam:quiautem postmevenit,fortiormeest,cujusnonsumdignus calceamentaportare:ipsevosbaptizabitinSpirituSancto etigne

12cuiusventilabruminmanueiusetpurgabitareamsuam etcongregabittriticumsuuminhorreumsedpaleasigne comburetinextinguibili

13TuncvenitJesusaGalilæainJordanemadJoannem,ut baptizareturabeo.

14Joannesautemprohibebateum,dicens:Egoatedebeo baptizari,ettuvenisadme?

15RespondensautemJesus,dixitei:Sinemodo,sicenim decetnosimplereomnemjustitiamTuncdimisiteum

16BaptizatusautemJesus,confestimascenditdeaqua,et ecceapertisunteicæli:etviditSpiritumDeidescendentem sicutcolumbam,etvenientemsuperse

17Eteccevoxdecælisdicens:HicestFiliusmeusdilectus, inquomihicomplacui.

CAPITULUM4

1TuncJesusductusestindesertumaSpiritu,uttentaretur adiabolo.

2Etcumjejunassetquadragintadiebus,etquadraginta noctibus,posteaesuriit

3Etaccedenstentatordixitei:SiFiliusDeies,dicut lapidesistipanesfiant.

4Quirespondensdixit:Scriptumest:Noninsolopane vivithomo,sedinomniverbo,quodproceditdeoreDei

5Etsuscipiteumdiabolusinsanctamcivitatem,et constituiteuminpinnaculumtempli

6etaitillisiFiliusDeiesmitteteipsumscriptumestenim angelissuismandabitdeteetinmanibustollentteneforte offendaspedemtuumadlapidem

7AitilliJesus:Rursumscriptumest:Nontentabis DominumDeumtuum

8Iterumassumpsiteumdiabolusinmontemexcelsum nimis,etostenditilliomniaregnamundietgloriameorum. 9etdixiteihaecomniatibidabosicadensadoraverisme 10TuncdiciteiJesus:VadeSatana:Scriptumestenim: DominumDeumtuumadorabis,etillisoliservies. 11Tuncreliquiteumdiabolus:etecceangeliaccesserunt, etministrabantei

12CumaudissetautemJesusquiaIoannesmissusestin carcerem,abiitinGalilæam;

13Et,relictoNazareth,venit,ethabitavitinCapharnaum, quæestadorammaris,infinibusZabulonetNephthalim 14utadimplereturquoddictumestperIsaiamprophetam dicentem

15terraZabulonetterraNephthalimviamaristrans IordanemGalilaeaegentium

16Populusquisedebatintenebris,viditlucemmagnam;et sedentibusinregioneetumbramortisluxortaesteis

17ExindecoepitJesuspraedicare,etdicere:Pœnitentiam agite:appropinquavitenimregnumcælorum.

18EtambulansJesussecusmareGalilææ,viditduos fratres,SimonemquivocaturPetrum,etAndreamfratrem ejus,mittentesinmare:erantenimpiscatores.

19Etaiteis:Venitepostme,etfaciamvosfieripiscatores hominum

20Atillicontinuorelictisretibussecutisunteum.

21Etprocedensindeviditaliosduosfratres,Iacobum ZebedaeietIoannemfratremeiusinnavicumZebedaeo patreeorumreficientesretiasua;etvocaviteos.

22Illiautemstatimrelictisretibusetpatre,secutisunteum 23EtcircuibatJesustotamGalilæam,docensinsynagogis eorum,etprædicansEvangeliumregni:etsanansomnem languorem,etomneminfirmitateminpopulo

24EtperambulabatnomeneiuspertotamSyriam:et afferebantadeumomnesaegrotos,quivariislanguoribus ettormentisvexabantur,etdæmonia,etphreneticos,et paralyticosetcuraviteos

25etsecutaesunteumturbaemultaedeGalilaeaet DecapolietHierosolymisetIudaeaetdetransIordanem

CAPITULUM5

1Vidensautemturbas,ascenditinmontem 2etaperiensossuumdocebateosdicens

3Beatipauperesspiritu,quoniamipsorumestregnum caelorum

4Beatiquilugent,quoniamipsiconsolabuntur.

5Beatimites,quoniamipsipossidebuntterram

6Beatiquiesuriuntetsitiuntjustitiam:quoniamipsi saturabuntur

7Beatimisericordes:quoniamipsimisericordiam consequentur

8Beatimundocorde,quoniamipsiDeumvidebunt.

9Beatipacifici:quoniamfiliiDeivocabuntur

10Beati,quipersecutionempatiunturpropteriustitiam, quoniamipsorumestregnumcaelorum

11Beatiestis,cummaledixerintvobisetpersecutivos fuerint,etdixerintomnemalumadversumvosmentientes propterme

12Gaudeteetexsultate,quoniammercesvestracopiosaest incaelo;sicenimpersecutisuntprophetasquifueruntante vos

13VosestissalterræQuodsisalevanuerit,inquosalietur? adnihilumvaletultra,nisiutmittaturforas,etconculcetur abhominibus

14Vosestisluxmundi.Nonpotestcivitasabscondisupra montemposita.

15Nequeaccenduntlucernam,etponunteamsubmodio, sedsupercandelabrum;etluceatomnibusquiindomosunt 16sicluceatluxvestracoramhominibusutvideantopera vestrabonaetglorificentPatremvestrumquiincaelisest

17Noliteputarequoniamvenisolverelegemaut prophetas:nonvenisolvere,sedadimplere

18amenenimdicovobisdonectranseatcaelumetterra iotaunumautunusapexnonpraeteribitalegedonecomnia fiant

19Quisquisergosolveritunumdemandatisistisminimis, etdocueritsichomines,minimusvocabiturinregno cælorum:quiautemfeceritetdocuerit,hicmagnus vocabiturinregnocælorum

20Dicoenimvobis:Nisiabundaveritiustitiavestraplus quamscribarumetpharisaeorum,nonintrabitisinregnum caelorum

21Audistisquiaabantiquisdictumest:Nonoccides. quicumqueocciderit,reuseritiudicio; 22dicoautemvobisquiaquicumqueirasciturfratrisuo sinecausareuseritiudicioquiautemdixeritfratrisuoraca reuseritconcilioquicumqueautemdixeritfatuereuserit gehenneignis

23siergoofferesmunustuumadaltareetibirecordatus fuerisquiafratertuushabetaliquidadversumte

24relinqueibimunustuumantealtareetvadeprius reconciliarefratrituo,ettuncvenietoffermunustuum.

25Estoconsentiensadversariotuocito,dumesinviacum eo;nequandotradatteadversariusiudici,etiudextetradat ministro,etmittaturincarcerem.

26Amendicotibi,nonexiesinde,donecreddas novissimumquadrantem

27Audistisquiaabantiquisdictumest:Nonmœchaberis.

28Dicoautemvobis:Omnis,quivideritmulieremad concupiscendumeam,iammoechatusesteamincordesuo

29Etsioculustuusdexterscandalizatte,erueeum,et projiceabste:expeditenimtibiutpereatunum membrorumtuorum,etnontotumcorpustuummittaturin gehennam.

30Etsidexteramanustuascandalizatte,abscideeam,et projiceabste:expeditenimtibiutpereatunum membrorumtuorum,etnontotumcorpustuummittaturin gehennam

31Dictumestautem:Quicumquedimiserituxoremsuam, deteilibellumrepudii

32Dicoautemvobis,quiaquicumquedimiserituxorem suam,exceptacausafornicationis,faciteammoechari,et, quidimissamduxerit,mœchatur.

33Iterumaudistisquiadictumestantiquis:Nonperjurabis, sedreddesDominojuramentatua:

34Egoautemdicovobis:omninononiurate;nequehercle; quiasoliusDeiest; 35nequeperterram;scabellumpedumeius:nequeper Hierosolymam;Estenimcivitasmagniregis

36nequepercaputtuumiuraverisquianonpotesunum capillumalbumfacereautnigrum

37Sitautemsermovester,est,est;quodautemhisamplius est,amaloest

38Audistisquiadictumest:Oculumprooculo,etdentem prodente.

39Egoautemdicovobis:Nonresisteremalo:sed quicumquetepercusseritindexteramaxillatua,praebeilli etalteram.

40Etsiquisvultteadlegemire,ettunicamtuamtolle, habeatetpallium

41Etquicumqueteangariaveritmillepassus,vadecum illoduo

42Petentite,da,etavolentemutuariate,neavertaris

43Audistisquiadictumest:Diligesproximumtuum,et odiohabebisinimicumtuum

44Egoautemdicovobis:Diligiteinimicosvestros, benedicitemaledicentibusvobis,benefacitehisquioderunt vos,etorateprocalumniantibusvosetpersequentibusvos

45utsitisfiliiPatrisvestriquiincaelisestquiasolem suumoririfacitsupermalosetbonosetpluitsuperiustoset iniustos

46sienimdiligitiseosquivosdiliguntquammercedem habebitisnonneetpublicanihocfaciuntnonneetpublicani hocfaciunt?

47Etsisalutaveritisfratresvestrostantum,quidamplius facitis?nonneetpublicani?

48Estoteergovosperfecti,sicutPatervester,quiincælis est,perfectusest.

CAPUTVI

1Videteneeleemosynasvestrasfaciatiscoramhominibus, utvideaminiabeis;alioquinmercedemnonhabetisaPatre vestro,quiincaelisest.

2Cumergofaciseleemosynamtuam,nolitubacanereante te,sicutfaciunthypocritaeinsynagogisetinvicis,ut habeantgloriamhominum.Amendicovobis,perceperunt mercedemsuam

3Cumautemfaciseleemosynam,nesciatsinistratuaquid faciatdexteratua.

4Uteleemosynatuasitinabscondito,etPatertuus,qui videtinabscondito,reddettibi

5Etcumoras,nonerissicuthypocritae.amantenimin synagogisetinangulisplatearumstantesorare,ut videanturabhominibusAmendicovobis,perceperunt mercedemsuam.

6Tuautemcumorabis,intraincubiculumtuum,etclausis ostiumtuum,oraPatremtuuminabsconditoetPatertuus, quividetinabscondito,reddettibi.

7Orantesautem,nolitemultumloqui,sicutethnici,putant enimquodinmultiloquiosuoexaudiantur.

8Noliteergoassimilarieis:scitenimPatervester,quid opussitvobis,antequampetatiseum

9Sicergovosorate:Paternoster,quiesincaelis, sanctificeturnomentuum.

AdveniatregnumtuumFiatvoluntastua,sicutincaelo,et interra

11Panemnostrumquotidianumdanobishodie

12Etdimittenobisdebitanostra,sicutetnosdimittimus debitoribusnostris.

13Etnenosinducasintentationem,sedliberanosamalo Amen

14Sienimdimiseritishominibuspeccataeorum,dimittet etPatervestercælestis

15Siautemnondimiseritishominibus:necPatervester dimittetvobispeccatavestra.

16Cumautemieiunatis,nolitefierisicuthypocritaetristes; demoliunturenimfaciessuas,utappareanthominibus ieiunantes.Amendicovobis,perceperuntmercedemsuam.

17Tuautem,cumieiunas,ungecaputtuumetfaciemtuam lava;

18nevidearishominibusieiunanssedPatrituoquiestin absconditoetPatertuusquividetinabsconditoreddettibi

19Nolitethesaurizarevobisthesaurosinterra,ubiærugoet tineademolitur,etubifureseffodiuntetfurantur

20Thesaurizateautemvobisthesaurosincælo,ubineque ærugo,nequetineademolitur,etubifuresnoneffodiunt, necfurantur

21Ubienimestthesaurustuus,ibiestetcortuum

22Lucernacorporisestoculus:siergooculustuusfuerit simplex,totumcorpustuumlucidumerit

23Siautemoculustuusfueritnequam,totumcorpustuum tenebrosumerit.siergolumenquodinteesttenebraesunt, tenebraequantae!

24Nemopotestduobusdominisservire:autenimunum odiohabebit,etalterumdiliget;autunumsustinebit,et alterumcontemnetNonpotestisDeoservireetmammonæ

25Ideodicovobis:Nolitesollicitiesseanimævestræquid manducetis,autquidbibatis.nequecorporivestroquid induaminiNonneanimaplusestquamesca,etcorpusplus quamvestimentum?

26Respicitevolatiliacaeli,quoniamnonseruntneque metuntnequecongregantinhorrea;patervestercaelestis pascitillaNonnevosmagisplurisestisillis?

27Quisvestrumcogitanspotestadjicereadstaturamsuam cubitumunum?

28Etdevestimentoquidcogitatis?Considerateliliaagri quomodocrescunt;nonlaborantnequenent;

29Dicoautemvobis,quoniamnecSalomoninomnigloria suacoopertusestsicutunumexistis

30Sifœnumagri,quodhodieest,etcrasinclibanum mittitur,Deussicvestit,quantomagisvosmodicaefidei?

31Noliteergosollicitiesse,dicentes:Quidmanducabimus? autquidbibemus?autquooperiemur?

32{hæcenimomniagentesinquiruntScitenimPater vester,quiahisomnibusindigetis

33{QuæriteautemprimumregnumDeietjustitiamejus; ethaecomniaadicienturvobis

34{NoliteergosollicitiesseincrastinumSufficitdiei malitiasua.

CAPITULUM7

1Nolitejudicare,utnonjudicemini

2Inquoenimjudiciojudicaveritis,judicabimini:etinqua mensuramensifueritis,remetieturvobis.

3Quidautemvidesfestucaminoculofratristui,ettrabem inoculotuononvides?

4Autquomododicesfratrituo:Sineeiciamfestucamde oculotuoeteccetrabisinoculotuo?

5Hypocrita,ejiceprimumtrabemdeoculotuo;ettunc videbisfestucameiceredeoculofratristui

6nolitedaresanctumcanibusnequeproicietismargaritas vestrasanteporcosneconculcenteassubpedibussuiset convertanturetdilaniabunt

7Petite,etdabiturvobis;quaeriteetinvenietis;pulsate,et aperieturvobis;

8Omnisenimquipetit,accipit;et,quiquaerit,invenit;et pulsantiaperietur.

9Autquisestexvobishomo,quemsipetieritfiliussuus panem,numquidlapidemporrigetei?

10Autsipiscempetierit,numquidserpentemdabitilli?

11Siergovos,cumsitismali,nostisdonabonadarefiliis vestris,quantomagisPatervester,quiincaelisest,dabit bonapetentibusse?

12Omniaergoquaecumquevultisutfaciantvobishomines, etvosfaciteeis;haecestenimlexetprophetae

13intrateperangustamportamquialataportaetlatavia estquaeducitadperditionemetmultisuntquiingrediuntur peream

14Angustaporta,etarctaviaquaeducitadvitam,etpauci suntquiinveniunteam

15Attenditeafalsisprophetis,quiveniuntadvosin vestimentisovium,intrinsecusautemsuntlupirapaces.

16{afructibuseorumcognoscetiseosNumquidcolligunt despinisuvam,autdetribulisficus?

17Sicomnisarborbonafructusbonosfacit;malaautem arborfructusmalosfacit

18Nonpotestarborbonafructusmalosfacere,nequearbor malafructusbonosfacere.

19Omnisarbor,quænonfacitfructumbonum,excidetur, etinignemmittetur

20Igiturexfructibuseorumcognoscetiseos.

21Nonomnisquidicitmihi:Domine,Domine,intrabitin regnumcælorumsedquifacitvoluntatemPatrismeiquiin caelisest.

22Multidicentmihiinilladie:Domine,Domine,nonnein nominetuoprophetavimus?etinnominetuodaemonia eiecimus?etinnominetuovirtutesmultasfecimus?

23Ettuncconfiteborillis:Numquamnovivos:disceditea me,quioperaminiiniquitatem

24Omnisergoquiauditverbameahæc,etfacitea, assimilaboeumvirosapienti,quiædificavitdomumsuam suprapetram:

25etdescenditpluviaetveneruntfluminaetflaverunt ventietirrueruntindomumillam,etnoncecidit;fundata enimeratsuprapetram

26etomnisquiauditverbameahaecetnonfacitea assimilabiturvirostultoquiaedificavitdomumsuamsupra arenam

27etdescenditpluviaetveneruntfluminaetflaverunt ventietirrueruntindomumillam,etnoncecidit;etcecidit, etfuitruinailliusmagna.

28Etfactumest,cumconsummassetJesusverbahæc, admirabanturturbæsuperdoctrinaejus

29Eratenimdocenseossicutpotestatemhabens,etnon sicutscribæeorum,etpharisæi.

Capitulum8

1Cumautemdescendissetdemonte,secutaesunteum turbaemultae.

2etecceleprosusveniens,adorabateum,dicens:Domine, sivis,potesmemundare

3{EtextendensJesusmanum,tetigiteum,dicens:Volo. mundaberisEtconfestimmundataestlepraejus

4EtaitilliIesus:“Vide,neminidixeris;sedvade,ostende tesacerdotietoffermunus,quodpraecepitMoysesin testimoniumillis

5CumautemintroissetCapharnaum,accessitadeum centurio,roganseum,

6Etait:Domine,puermeusjacetindomoparalyticus,et maletorquetur

7{DiciteiJesus:Egovenioetsanaboeum.

8Responditcenturio,etdixit:Domine,nonsumdignusut intressubtectummeum:sedtantumdicverbo,etsanabitur puermeus

9Nametegohomosumsubpotestate,habenssubme milites.Etdicohuic:“Vade,etvadit;etalii,Veni,etvenit; etservomeo,Fachoc,etfacit

10AudiensautemJesusmiratusest,etsequentibussedixit: Amendicovobis,noninvenitantamfidem,nequeinIsraël.

11Dicoautemvobis,quiamultiaborienteetoccidente venientetrecumbentcumAbraham,etIsaac,etJacobin regnocælorum.

12filiiautemregnieicienturintenebrasexterioresibierit fletusetstridordentium

13EtdixitJesuscenturioni:Vade.etsicutcredidisti,fiat tibiEtsanatusestpuerinillahora

14EtcumvenissetJesusdomumPetri,viditsocrumejus positam,etfebricitantem.

15Ettetigitmanumejus,etdimisiteamfebris,etsurrexit, etministrabateis

16Vespereautemfacto,offerebantadeummultos habentesdæmonia:etejiciebatspiritusverbosuo,etomnes malehabentessanabat

17utadimplereturquoddictumestperIsaiamprophetam dicentemipselanguoresnostrosipsetulitetinfirmitates nostrasportavit

18VidensautemJesusturbasmultascircumse,jussitire transfretum

19Etaccedensunusscriba,aitilli:Magister,sequarte quocumqueieris.

20{EtdiciteiJesus:Vulpesfoveashabent,etvolucres cælinidos;Filiusautemhominisnonhabetubicaput reclinet.

21Aliusautemexdiscipulisejusdixitei:Domine,permitte meprimumire,etsepelirepatremmeum

22EtaitilliJesus:Sequereme.etmortuimortuossuos sepeliant

23Etascendenteeoinnaviculam,secutisunteumdiscipuli ejus.

24eteccemotusmagnusfactusestinmari,itautnavicula operireturfluctibus:ipseverodormiebat.

25Etaccesseruntadeumdiscipuliejus,etsuscitaverunt eum,dicentes:Domine,salvanos,perimus

26EtdiciteisJesus:Quidtimidiestis,modicaefidei? Tuncsurgensimperavitventisetmari;etfactaest tranquillitasmagna

27Porrohominesmiratisunt,dicentes:Qualisesthic,quia ventietmareobediuntei?

28EtcumvenissettransfretuminregionemGergesenorum, occurrerunteiduodaemoniahabentesdemonumentis exeuntes,saevinimis,itautnemopossettransireperviam illam

29Etecceclamaverunt,dicentes:Quidnobisettibi,Jesu filiDei?Venistihucantetempustorquerenos?

30Eratautemnonlongeabillisgrexmultorumporcorum pascens.

Dæmonesautemrogabanteum,dicentes:Siejicisnoshinc, mittenosingregemporcorum.

32Etaitillis:Ite.Egressisautemillis,introieruntin gregemporcorum

33Pastoresautemfugerunt:etvenientesincivitatem, nuntiaveruntomniaetquædæmoniaacciderant.

34EteccetotacivitasexivitobviamJesuEtvisoeo, rogabanteumutdiscederetdefinibussuis

Capitulum9

1Etascendensinnaviculam,transfretavit,etvenitin civitatemsuam

2etecceofferebanteiparalyticumiacenteminlectoet vidensIesusfidemillorumdixitparalyticoFili,bono animoes;dimittunturtibipeccatatua

3Eteccequidamdescribisdixeruntintrase:Hic blasphemat

4EtcumvidissetJesuscogitationeseorum,dixit:Utquid cogitatismalaincordibusvestris?

5Quidestfaciliusdicere:Dimittunturtibipeccatatuaaut dicere:Surge,etambula?

6UtautemsciatisquiaFiliushominispotestatemhabetin terradimittendipeccatatuncaitparalytico:Surge,tolle grabatumtuumetvadeindomumtuam”

7Etsurgensabiitindomumsuam.

8Videntesautemturbætimuerunt,etglorificaveruntDeum, quideditpotestatemtalemhominibus

9EtcumindeexissetJesus,vidithominemsedentemin telonio,nomineMatthæumEtdicitei:SequeremeEt surgenssecutusesteum

10Etfactumest,cumaccumberetindomoJesus,ecce multipublicanietpeccatoresvenientesdiscumbebantcum eoetdiscipuliejus

11Etvidentespharisæi,dicebantdiscipulisejus:Quare cumpublicanisetpeccatoribusmanducatmagistervester?

12AtJesusaudiens,ait:Nonestopusvalentibusmedicus, sedmalehabentibus.

13Euntesautemdiscitequidest:Misericordiamvolo,et nonsacrificiumNonenimvenivocarejustos,sed peccatores.

14TuncaccesseruntadeumdiscipuliJoannis,dicentes: Quarenos,etpharisæijejunamusfrequenter,discipuli autemtuinonjejunant?

15EtaitillisJesus:Numquidpossuntfiliinuptiarum lugere,quamdiucumillisestsponsus?Venientautemdies cumaufereturabeissponsus:ettuncjejunabunt

16Nemomittitpalliumnovuminvestimentumvetus:quod enimimpletumest,aufertpallium,etpeiusscissuraest

17Nequemittuntvinumnovuminutresveteres:alioquin rumpunturutres,etvinumeffunditur,etutrespereunt:sed vinumnovuminutresnovosmittunt,etamboconservantur 18Hæcilloloquenteadeos,ecceprincepsunusaccessit,et adorabateum,dicens:Filiameamododefunctaest:sed veni,imponemanumtuamsupeream,etvivet.

19EtsurgensJesussequebatureum,etdiscipuliejus

20Eteccemulier,quæsanguinisfluxumpatiebatur duodecimannis,accessitretro,ettetigitfimbriam vestimentiejus

21Dicebatenimintrase:Sivelvestimentumeiustetigero, sanaero.

22AtJesusconversus,etvidenseam,dixit:Confide,filia; fidestuatesalvamfecit.Etsalvafactaestmulierexilla hora.

23EtcumvenissetJesusindomumprincipis,etvidisset tibicinesetturbamtumultuantem,dicebat:

24{Recedite:nonestenimmortuapuella,seddormit.Et deridebanteum

25Cumautemeiectaessetturba,intravitettenuitmanum eius,etsurrexitpuella

26Etexiitfamahæcinuniversamterramillam

27EtcumdiscessissetindeJesus,secutisunteumduocæci, clamantes,etdicentes:FiliDavid,misererenostri

28Cumautemvenissetdomum,accesseruntadeumcæci

EtdiciteisJesus:Creditisquiahocpossumfacerevobis? Dicuntei:Utique,Domine

29Tunctetigitoculoseorum,dicens:Secundumfidem vestramfiatvobis.

30EtapertisuntoculieorumEtcomminatusestillisJesus, dicens:Videtenequissciat

31Utautemprofecti,diffusisuntinomnibusillis.

32Egressisautemillis,ecceobtulerunteihominemmutum, dæmoniumhabentem

33Etejectodæmonio,locutusestmutus,etmiratæsunt turbæ,dicentes:NumquamapparuitsicinIsraël

34Pharisæiautemdicebant:Inprincipedæmoniorum ejicitdæmonia.

35EtcircuibatIesusomnescivitatesetcastella,docensin synagogiseorumetpraedicansevangeliumregnietsanans omnemlanguoremetomneminfirmitateminpopulo.

36Vidensautemturbas,misertusesteis,quiaerantvexati etiacentessicutovesnonhabentespastorem

37Tuncdicitdiscipulissuis:Messisquidemmulta, operariiautempauci

38RogateergoDominummessis,utmittatoperariosin messemsuam.

CAPITULUM10

1Etconvocatisduodecimdiscipulissuis,deditillis potestatemspirituumimmundorum,uteicerenteoset curarentomnemlanguorem,etomneminfirmitatem.

2DuodecimautemApostolorumnominasunthæcPrimus, Simon,quidiciturPetrus:etAndreasfraterejusIacobum ZebedaeietIoannemfratremeius.

3PhilippusetBartholomaeus;ThomasetMatthaeus publicanus;IacobusAlpheietLebbaeus,cognomento Thaddaeus;

4SimonChananaeus,etJudasIscariotes,quiettradidit eum

5hosduodecimmisitIesusetpraecepitillisdicensinviam gentiumneabieritisetincivitatesSamaritanorumne intraveritis

6seditepotiusadovesquaeperieruntdomusIsrahel

7Euntesautemprædicate,dicentes:Quiaappropinquavit regnumcælorum.

Infirmoscurate,mortuossuscitate,leprososmundate, daemoneseicite:gratisaccepistis,gratisdate

9Nolitepossidereaurum,nequeargentum,neque pecuniaminzonisvestris:

10nequeperaminvianequeduastunicasneque calceamentanequevirgam; 11Inquamcumqueautemcivitatemautcastellum intraveritis,interrogatequisineadignussit;etibimanete donecexeatis.

12Intrantesautemdomum,salutateeam

13Etsifueritdomusdigna,veniatpaxvestrasupeream:si autemnonfueritdigna,paxvestraadvosrevertatur.

14Etquicumquenonreceperitvos,nequeaudiveritisverba vestra,exeuntesdedomoillavelcivitate,excutite pulverempedumvestrorum

15Amendicovobis:TolerabiliuseritterræSodomorumet Gomorrhæorumindiejudicii,quamillicivitati.

16EcceegomittovossicutovesinmedioluporumEstote ergoprudentessicutserpentes,etsimplicessicutcolumbæ

17Caveteautemabhominibus:tradentenimvosin conciliis,etinsynagogissuisflagellabuntvos

18etadpraesidesetadregesduceminiproptermein testimoniumillisetgentibus.

19Cumautemtradentvos,nolitecogitarequomodoaut quidloquamini:dabiturenimvobisinillahoraquid loquamini.

20Nonenimvosestisquiloquimini,sedSpiritusPatris vestri,quiloquiturinvobis

Tradetautemfraterfratreminmortem,etpaterpuerum,et insurgentfiliiinparentes,etmorteafficienteos

22EteritisodioomnibuspropternomenmeumQuiautem sustinueritinfinem,hicsalvuserit.

23Cumautempersequenturvosincivitateista,fugitein aliam:amenenimdicovobis,nonconsummabitiscivitates Israel,donecveniatFiliushominis.

Nonestdiscipulussuperdominumsuum,nequeservus superdominumsuum

25Sufficitdiscipuloutsitsicutdominussuus:etservus sicutdominuseiusSipatremfamiliasBeelzebub vocaverunt,quantomagisdomesticosejus?

26Neergotimueritiseos.etoccultumquodnonscietur.

27Quoddicovobisintenebris,diciteinlumine:etquodin aureauditis,prædicatesupertecta

28Etnolitetimereeosquiocciduntcorpus,animamautem nonpossuntoccidere:sedpotiustimeteeum,quipotestet animametcorpusperdereingehennam

29Nonneduopasseresasseveneunt?etunusexillisnon cadetsuperterramsinePatrevestro

30Vestriautemcapillicapitisomnesnumeratisunt Noliteergotimere:multispasseribusplurisestis.

32Quisquisergomeconfessusfueritcoramhominibus, confiteboretegoeumcoramPatremeo,quiincælisest.

33Quisquisautemmenegaveritcoramhominibus,negabo etegoeumcoramPatremeo,quiincælisest

34Noliteputarequoniamvenipacemmittereinterram: nonvenipacemmittere,sedgladium.

35venienimcontrapatremsuumetfiliamcontramatrem suametnurumcontrasocrumsuam

36etinimicihominisdomesticieius

37Quiamatpatremautmatremplusquamme,nonestme dignus:etquiamatfiliumautfiliamsuperme,nonestme dignus

38Etquinonaccipitcrucemsuam,etsequiturme,nonest medignus.

39Quiinveneritanimamsuam,perdeteam:etqui perdideritanimamsuampropterme,invenieteam

40Quirecipitvos,merecipit:etquimerecipit,recipit eumquimemisit.

41Quirecipitprophetaminnomineprophetae,mercedem prophetaeaccipiet;et,quirecipitiustuminnomineiusti, mercedemiustiaccipiet.

42Siquisautempotumdederituniexminimisistis calicemaquæfrigidætantuminnominediscipuli,amen dicovobis,nonperdetmercedemsuam.

CAPUTXI

1Etfactumest,cumconsummassetJesusimperare duodecimdiscipulissuis,indediscessitdocereet praedicareincivitatibussuis

2CumaudissetautemJoannesinvinculisoperaChristi, misitduosdiscipulossuos, 3dixitilli:Tuesquiventuruses,analiumexspectamus?

4{ResponditJesus,etdixiteis:Ite,etostenditeJoanni quæauditisetvidetis.

5Caecivident,etclaudiambulant,leprosimundantur, surdiaudiunt,mortuiresurgunt,pauperesevangelizantur

6Etbeatusest,quinonfueritscandalizatusinme.

7Illisautemabeuntibus,cœpitJesusdicereadturbasde Joanne:Quidexistisindesertumvidere?arundinemvento agitatam?

8Sedquidexistisvidere?Hominemmollibusvestimentis indutum?Eccequimollibusvestiuntur,indomibusregum sunt.

9Sedquidexistisvidere?Prophetam?Etiamdicovobis,et plusquamprophetam

10Hicestenim,dequoscriptumest:Eccemittoangelum meumantefaciemtuam,quipræparabitviamtuamantete

11Amendicovobis:Maiorinternatosmulierumnon surrexitJoanneBaptista:quiautemminorestinregno cælorum,majorestillo

12AdiebusautemJoannisBaptistæusquenuncregnum cælorumvimpatitur,etviolentirapiuntillud.

13OmnesenimprophetaeetlexusqueadIoannem prophetaverunt;

14etsivultisrecipere,ipseestElias,quiventurusest.

15Quihabetauresaudiendi,audiat

16Cuiassimilabogenerationemistam?Similisestpueris sedentibusinforoetconvocatissociis;

17etdicentes:Cecinimusvobis,etnonsaltastis;flebamus vobis,etnonplanxistis

18VenitenimJoannesnequemanducans,nequebibens,et dicunt:Dæmoniumhabet

19VenitFiliushominismanducansetbibens,etdicunt: Eccehomovoraxetpotatorvini,publicanorumet peccatorumamicusEtiustificataestsapientiaafiliissuis

20Tunccœpitexprobrarecivitatibusinquibusfactaesunt plurimaevirtuteseius,eoquodnonresipiscant.

21Vaetibi,Chorazin!vætibiBethsaida!sieniminTyroet Sidonefactæfuissentvirtutes,quæfactæsuntinvobis, olimincilicioetcinerepœniterent

22Verumtamendicovobis:TyroetSidoniremissiuserit indiejudicii,quamvobis.

23Ettu,Capharnaum,quiexaltatusesincaelum, deducerisininfernum;sienimfactaesuntintevirtutes, quaefactaesuntinSodomis,mansissentusquein hodiernumdiem

24Egoautemdicovobis:TerraSodomorumremissiuserit indiejudicii,quamtibi.

25InillotemporerespondensIesusdixit:“Confiteortibi, Pater,Dominecaelietterrae,quiaabscondistihaeca sapientibusetprudentibus,etrevelastieaparvulis.

26ItaPater:sicenimvisumestinconspectutuo OmniamihitraditasuntaPatremeonequePatremquis novit,nisiFilius,etcuivolueritFiliusrevelare.

28Veniteadme,omnesquilaboratisetoneratiestis,etego reficiamvos

29Tolliteiugummeumsupervos,etdisciteame;quia mitissumethumiliscorde,etinvenietisrequiemanimabus vestris.

30Jugumenimmeumsuaveest,etonusmeumleve

CAPITULUM12

1Inillotempore:AbiitIesussabbatopersata;Esurientes autemdiscipulieiuscoeperuntvellerespicasetmanducare. Pharisæiautemvidentes,dixeruntei:Eccediscipulitui faciuntquodnonlicetfaceresabbatis

3Atilledixiteis:NonlegistisquidfeceritDavid,quando esuriit,etquicumeoerant?

4QuomodointravitindomumDei,etpanespropositionis comedit,quosnonlicebateiedere,nequehisquicumeo erant,nisisolissacerdotibus?

5Autnonlegistisinlegequiasabbatissacerdotesinfacro sabbatumviolant,etsinecriminesunt?

6Dicoautemvobis,quiatemplomajoresthic

7Siautemsciretisquidsit:Misericordiametnon sacrificium,etnoninnocentes,condemnabitis. DominusestenimFiliushominisetiamsabbati 9Etcumindetransisset,venitinsynagogameorum

10Eteccehomomanumhabensaridam.Etinterrogabant eumdicentes:“Licetsabbatiscurare?utaccusarenteum 11Etdixitillis:Quiseritexvobishomo,quihabeatovem unam,etsicecideritsabbatisinfoveam,nonnetenebitet levabiteam?

12Quantomagismelioresthomoove?Undelicetsabbatis benefacere.

13Tuncaithomini:ExtendemanumtuamEtextenditet restitutaestsicutalter

14Exeuntesautempharisæi,consiliuminieruntcontraeum, uteumperderent

15Iesusautemsciensrecessitindeetsecutaesunteum turbaemultaeetcuraviteosomnes

16Etcomminabantureisnemanifestarentillum

17utadimplereturquoddictumestperIsaiamprophetam dicentem

18[Eccepuermeus,quemelegi,dilectusmeus,inquo benecomplacuitanimæmeædilectemi,inquobene complacuitanimamea:spiritummeumponamsupereum, etiudiciumgentibusdabit

19Noncontendet,nequeclamabit;necaudietaliquisin plateisvocemeius

20Calamumquassatumnonconteret,etlinumfumigans nonexstinguet,donecmittatadvictoriamiudicium.

21Etinnomineejussperabuntgentes

22Tuncoblatusesteidæmoniumhabens,cæcus,etmutus, etcuraviteumitautloqueretur,etvideret.

23Etstupebantomnesturbæ,etdicebant:Numquidhicest filiusDavid?

24Pharisæiautemaudientes,dixerunt:Hicnonejicit dæmonesnisiinBeelzebubprincipedæmoniorum.

25{SciensautemJesuscogitationeseorum,dixiteis: Omneregnuminseipsumdivisumdesolabitur.etnon omniscivitas,autdomusinsemetipsamdispertiatur: 26EtsiSatanasSatanameicit,adversussedivisusest; quomodoergostabitregnumeius?

27SiautemegoinBeelzebubejiciodæmonia:filiivestriin quoejiciunt?Ideoipsiiudicesvestrierunt

28SiautemegoinSpirituDeieiiciodæmonia,ergo pervenitinvosregnumDei

29Alioquinquomodopotestquisintroireindomumfortis, etvasaeiusdiripere,nisipriusalligaveritfortem?ettunc domumejusdiripiet

30Quinonestmecum,contrameest;etquinoncongregat mecum,spargit.

31Ideodicovobis:Omnepeccatumetblasphemia remitteturhominibus:Spiritusautemblasphemianon remittetur.

32EtomnisquidicitverbuminFiliumhominis,remittetur ei:quiautemdixeritcontraSpiritumSanctum,non remittetureinequeinhocsaeculonequeinfuturo.

33Autfacitearborembonametfructumeiusbonum;aut facitearboremmalam,etfructumejusmalum:siquidemex fructuarboragnoscitur.

34Progeniesviperarum,quomodopotestisbonaloqui,cum sitismali?exabundantiaenimcordisosloquitur

35Bonushomodebonothesaurocordissuiprofertbona: etmalushomodemalothesauroprofertmala

36Dicoautemvobis,quoniamomneverbumotiosumquod locutifuerinthomines,reddentdeeorationemindiejudicii.

37Exverbisenimtuisjustificaberis,etexverbistuis condemnaberis

38Tuncresponderunteiquidamdescribisetpharisæis, dicentes:Magister,volumusatesignumvidere

39Quirespondensaitillis:Generatiomalaetadultera signumrequirit;etsignumnondabiturei,nisisignum Ionaeprophetae:

40EratenimJonasinventrecetitribusdiebusettribus noctibus;siceritFiliushoministribusdiebusettribus noctibusincordeterrae

41viriNinivitaesurgentiniudiciocumgenerationeistaet condemnabunteamquiaegeruntpaenitentiamin praedicationeIonaeetecceplusquamIonahic!

42ReginaAustrisurgetinjudiciocumgenerationehac,et condemnabiteam:quiavenitafinibusterræaudire sapientiamSalomonisetecceplusquamSalomonhic

43Cumimmundusspiritusexieritabhomine,ambulatper locaarida,quaerensrequiem,etnoninvenit

44Tuncdicit:Revertarindomummeamundeexiviet cumvenerit,invenitvacuum,scopismundatam,etornatam

45Tuncvadit,etassumitseptemaliosspiritussecum nequioresse,etintranteshabitantibi:etfiuntnovissima hominisilliuspejoraprioribusSiceritetgenerationihuic pessimae

46Adhuceoloquenteadpopulum,eccematerejuset fratresstabantforis,volentesloquicumeo.

47Dixitergoeiquidam:Eccematertuaetfratrestuiforis stant,volentesloquitecum

48Atipserespondensdicentisibi,ait:Quæestmatermea? etquisuntfratresmei?

49Etextendensmanumindiscipulossuos,dixit:Ecce matermeaetfratresmei.

50QuicumqueenimfeceritvoluntatemPatrismei,quiin cælisest,ipsemeusfrater,etsoror,etmaterest.

CAPITULUM13

1InillodieexiensJesusdedomo,sedebatsecusmare.

2etconveniuntadeumturbaemultaeutascendensin naviculamsederetetomnismultitudostabatinlitore

3etmultainparabolisdicebatillisdicensecceexiitqui seminatseminare;

4Etcumseminat,quaedamcecideruntsecusviam,et veneruntvolucresetcomederuntea

5Aliacecideruntinpetrosa,ubinonhabebantterram multam:etcontinuoexortasunt,quianonhabebant altitudinemterrse:

6{soleautemortoæstuaverunt;etquianonhabebant radicem,aruerunt.

7Etaliudceciditinterspinas;etcreveruntspinaeet suffocaveruntea;

8Aliaautemcecideruntinterrambonam:etdabant fructum,aliudcentesimum,aliudsexagesimum,aliud trigesimum

9Quihabetauresaudiendi,audiat.

10Etaccedentesdiscipulidixeruntei:Quareinparabolis loqueriseis?

11{Ipseautemrespondensaitillis:Quiavobisdatumest nossemysteriaregnicælorum,illisautemnonestdatum

12Quienimhabet,dabiturei,etabundabit:quiautemnon habet,etquodhabetaufereturabeo.

13Ideoinparabolisloquoreis:quiavidentesnonvident;et audientesnonaudiunt,nequeintelligunt

14EtinillisimpletaestprophetiaIsaiae,dicentis:“Auditu audietis,etnonintellegetis;etvidebitisetnonvidebitis

15Ingravatumestenimcorpopulihujus,etauresejus graviterauditus,etoculossuosclauserunt;neforteoculis videant,etauribusaudiant,etcordeintelligant,et convertantur,etsanemeos

16Vestriautembeatioculi,quiavident,etauresvestrae, quiaaudiunt

17amenenimdicovobisquiamultiprophetaeetiusti desideraveruntviderequaevosvidetisetnonvidistisetea quaeauditis,etnonaudistis

18Vosergoauditeparabolamseminantis

19Omnisquiauditverbumregni,etnonintelligit,venit malus,etrapitquodseminatumestincordeejusHicest quisecusviamseminatusest.

20Quiauteminpetrosaseminatusest,hicestquiverbum audit,etcontinuocumgaudioaccipitillud;

21nonhabetauteminseradicemsedesttempusquoniam tribulatiosivepersecutioortaestpropterverbumcontinuo scandalizatur

22Quiauteminspinisseminatusest,hicestquiverbum auditetsollicitudosæculihujus,etdeceptiodivitiarum suffocatverbum,etsinefructuefficitur

23Quiauteminterrambonamseminatusest,hicestqui auditverbum,etintelligitaliudcentesimum,aliud sexagesimum,aliudtrigesimum aliamparabolamproposuiteisdicenssimileestregnum caelorumhominiseminantibonumsemeninagrosuo

25Cumautemdormirenthomines,venitinimicuseius,et superseminavitzizaniainmediotritici,etabiit.

26Cumautemcrevissetherba,etfructumfecisset,tunc apparueruntetzizania.

accedentesautemservipatrisfamiliasdixerunteidomine nonnebonumsemenseminastiinagrotuoundeergohabet zizania?

28Aitillis:Inimicushomohocfecit.Dixerunteiservi: Visergoimusetcolligimusea?

29Atilledixit:Nonnecolligenteszizaniaeradicetiscum eisettriticum

30Siniteutraquecrescereusqueadmessem:etintempore messisdicammessoribus:Colligiteprimumzizania,et alligateeainfasciculosadcomburendum:triticumautem congregateinhorreummeum

31aliamparabolamproposuiteisdicenssimileestregnum caelorumgranosinapisquodaccipienshomoseminavitin agrosuo

32Quodquidemminimumestomniumseminum:cum autemcreverit,majorestinterherbas,etfitlignum:itaut veniantvolucrescæli,etinramisejusmanent

33Aliamparabolamproposuiteis.Simileestregnum caelorumfermento,quodacceptummulierabsconditin farinaesatatria,donecfermentatumesttotum

34Haecomniainparabolisdicebatturbis;sineparabola autemnonloquebatureis

35utadimplereturquoddictumestperprophetam dicentem:Aperiaminparabolisosmeum;Quaeabscondita suntaboriginemundiproferam

36DimisitergoJesusturbas,etabiitindomumsuamEt accesseruntadeumdiscipuliejus,dicentes:Edisserenobis parabolamzizaniorumagri

37{Quirespondensaitillis:Quiseminatbonumsemen, estFiliushominis.

38Agerautemestmundusbonumsemensuntfiliiregni; zizaniaautemfiliisuntnequam

39Inimicusautem,quiseminavitea,estdiabolus.messis veroconsummatiosæculiestMessoresautem,angelisunt 40sicutergocolligunturzizaniaetigniconburuntursicerit inconsummationesaeculisiceritinfinesaeculi.

41mittetFiliushominisangelossuosetcolligentderegno eiusomniascandalaeteosquifaciuntiniquitatem

42{etmittenteosincaminumignis.

43TuncjustifulgebuntsicutsolinregnoPatriseorumQui habetauresaudiendi,audiat

44Simileestregnumcaelorumthesauroabsconditoinagro; quamcuminvenerithomoabsconditetpraegaudioillius vaditetvendituniversaquaehabetetemitagrumillum

45simileestregnumcaelorumhomininegotiatori quaerentibonasmargaritas

46Etcuminvenissetunampretiosammargaritam,abiitet vendiditomnia,quaehabebat,etemiteam.

47Iterumsimileestregnumcaelorumsagenaemissaein mare,etexomnigenerecongreganti:

48quamcumimpletaesset,applicuerunt:etsedentes, congregaveruntbonosinvasa,malosautemeiecerunt

49siceritinconsummationesseculiexibuntangeliet separabuntmalosdemedioiustorum

50{etmittenteosincaminumignis

51DiciteisJesus:Intellexistishæcomnia?Dicuntei: Utique,Domine

52Tuncaitillis:“Ideoomnisscriba,quinatusestinregno caelorum,similisesthominipatrifamilias,quiprofertde thesaurosuonovaetvetera

53Etfactumest,cumconsummassetJesusparabolasistas, transiitinde.

54Etveniensinpatriamsuam,docebateosinsynagoga eorum,itautmirarentur,etdicerent:Undehuicsapientia hæc,etvirtutes?

55Nonnehicestfabrifilius?Nonnematereiusdicitur Maria?etfratreseiusIacobumetIosephetSimonemet Iudam?

56Etsororesejus,nonneomnesapudnossunt?Undeergo huicomniaista?

57{EtscandalizabanturineoJesusautemdixiteis:Non estprophetasinehonore,nisiinpatriasua,etindomosua

58Etnonfecitibivirtutesmultaspropterincredulitatem illorum

CAPITULUM14

1InillotemporeHerodestetrarchaauditaestfamaJesu, 2{Dixitqueadservossuos:HicestJoannesBaptista. resurrexitamortuisetideovirtutesinilloseostendunt HerodesenimtenuitJoannem,etalligaviteum:etposuitin carcerempropterHerodiademuxoremPhilippifratrissui.

4DicebatenimilliJoannes:Nonlicettibihabereeam

5Etvolensillumoccidere,timuitpopulum:quiasicut prophetameumhabebant.

6DieautemnatalisHerodissaltavitfiliaHerodiadisin medio,etplacuitHerodi

7Undecumjuramentopollicitusesteidarequodcumque postulassetabeo

8Atillapræmonitaamatresua:Damihihicindiscocaput JoannisBaptistæ.

9Etcontristatusestrex:verumtamenpropterjusjurandum, etquirecumbebant,jussitillidari

10MisitqueetdecollavitJoannemincarcere.

11Etallatumestcaputejusindisco,etdatumestpuellæ: etattulitmatrisuæ

12Etaccedentesdiscipuliejustuleruntcorpus:et sepelieruntillud,etabierunt,etdixeruntJesu

13EtcumaudissetJesus,abiitindenaviindesertumlocum seorsum.Etcumaudissentturbæ,secutisunteumpedibus decivitatibus

14Etexiensviditturbammultam,etmisertusesteis,et curavitlanguidoseorum.

15Vespereautemfacto,accesseruntadeumdiscipulieius dicentes:“Desertusestlocus,ethoraiampraeteriit; dimitteturbas,utincastellavadantetemantsibiescas

16Iesusautemdixiteis:“Nonhabentnecesseire;dateeis manducare

17Responderuntei:Nonhabemushicnisiquinquepanes etduospisces

18Quiaiteis:Afferteillosadme

19etiussitturbisdiscumberesuperfenumetacceptis quinquepanibusetduobuspiscibusetaspiciensincaelum benedixitetfregitetdiscipulissuisdeditpanesetdiscipuli turbae

20Etmanducaveruntomnes,etsaturatisuntEttulerunt reliquiasduodecimcophinosfragmentorumplenos. Erantautemquimanducaveruntquinquemilliavirorum, extraparvulosetmulieres

22EtstatimcoegitJesusdiscipulossuosascenderein navim,etpraecedereeumtransfretum,cumdimitteret turbas

23Etcumdimisissetturbas,ascenditinmontemsolus orare.Vespereautemfacto,soluseratibi.

24naviculaauteminmediomarijactabaturfluctibus:erat enimcontrariusventus

25Quartaautemvigilianoctisabiitadeos,ambulanssupra mare

26Etvidenteseumsupermareambulantem,turbatisunt, dicentes:Quiaphantasmaestetpraetimoreclamaverunt

27StatimqueJesuslocutusesteis,dicens:Habete fiduciam.egosum;nolitetimere.

28RespondensautemPetrus,dixit:Domine,situes,jube meadteveniresuperaquas

29Atipseait:Veni.EtdescendensPetrusdenavicula, ambulabatsuperaquamutveniretadJesum

30Vidensveroventumvalidum,timuit;etcumcoepisset mergi,clamavitdicens:Domine,salvummefac.

31EtcontinuoJesusextendensmanum,apprehenditeum: etaitilli:Modicæfidei,quaredubitasti?

32Etcumascendissentinnaviculam,cessavitventus.

33Quiauteminnaviculaerant,venerunt,etadoraverunt eum,dicentes:VereFiliusDeies

34Etcumtransfretassent,veneruntinterramGenesar.

35Etcumcognovissenteumvirilociillius,miseruntin universamregionemillam,etobtulerunteiomnesmale habentes.

36etrogabanteumutfimbriamvestimentieiustangerent etquotquottangebanteumsalvifactisunt

Capitulum15

1TuncaccesseruntadJesumscribaeetpharisæi,quierant abJerosolymis,dicentes:

Quarediscipulituitransgrediunturtraditionemseniorum? nonenimlavantmanussuascumpanemmanducant.

3Ipseautemrespondensaitillis:Quareetvos transgrediminimandatumDeipertraditionemvestram?

4NamDeuspræcepit,dicens:Honorapatremtuum,et matrem:et,Quimaledixeritpatri,velmatri,morte moriatur

5Vosautemdicitis:“Quicumquedixeritpatrivelmatri: Munusest,quodcumqueexmeprofuerit; 6Patremsuumetmatremnonhonorificabit,libereritSic irritumfecistismandatumDeipertraditionemvestram. 7hypocritaebeneprophetavitdevobisEsaiasdicens

8Populushiclabiismeappropinquat,etlabiissuishonorat me;corautemeorumlongeestame

9Sedfrustracoluntme,docentesdoctrinas,mandata hominum

10Etconvocataturba,dixiteis:Audite,etintelligite. 11Nonquodintratinos,coinquinathominem;sedquod proceditexore,hoccoinquinathominem

12Tuncaccedentesdiscipuliejus,dixeruntei:Scisquia pharisæiscandalizatisunt,postquamaudierunthunc sermonem?

13{Atipserespondensait:Omnisplantatio,quamnon plantavitPatermeuscælestis,eradicabitur

14Siniteillos:cæcisuntducescæcorum.cæcusautemsi cæcumducat,amboinfoveamcadunt

15RespondensautemPetrusdixitei:Edisserenobis parabolamistam.

16{Atilledixit:Adhucetvosimprudentesestis?

17Nonintelligitisquiaomnequodinosintrat,inventrem vadit,etinsecessumemittitur?

18Quaeautemproceduntdeore,decordeprocedunt;et coinquinanthominem

19decordeenimexeuntcogitationesmalaehomicidia adulteriafornicationesfurtafalsatestimoniablasphemiae

20Hæcsunt,quæcoinquinanthominem:nonlotisautem manibusmanducare,noncoinquinathominem

21EtabiitindeJesus,etabiitinfinesTyrietSidonis

22EteccemulierChananaeadefinibusillisclamabatad eum,dicens:Misereremei,Domine,filiDavid;Filiamea maleadaemoniovexatur

23Quinonresponditeiverbum.Etaccedentesdiscipuli ejusrogabanteumdicentes:Dimitteeampostnosenim clamat

24Quirespondensdixit:Nonsummissusnisiadovesquæ perieruntdomusIsraël

25Atillavenit,etadoraviteum,dicens:Domine,adjuva me.

26Quirespondensait:Nonestbonumsumerepanem filiorum,etmitterecanibus

27Atilladixit:EtiamDomine:nametcatellieduntde micisquæcaduntdemensadominorumsuorum

28TuncrespondensJesus,dixitilli:Omulier,magnaest fidestua:fiattibisicutvis.Etsanataestfiliaeiusexilla hora

29EtcumtransissetindeIesus,venitadmareGalilaeae;Et ascendensinmontem,sedebatibi.

30Etaccesseruntadeumturbaemultae,habentessecum claudi,caecos,mutos,debiles,etaliosmultos:et proieceruntantepedeseius.etsanaviteos;

31Intantumutmirarenturturbae,videntesmutumloqui, debilessanos,claudosadgressum,caecosadvidendum;et glorificaveruntDeumIsrael.

32Jesusautemconvocatisdiscipulissuis,dixit:Misereor turbæ,quiatriduojamperseverantmecum,etnonhabent quodmanducent:etjejunanteseosnondimittam,ne deficiantinvia

33Etdicunteidiscipuliejus:Undehabemuspanestantum indeserto,uttantammultitudinemimpleamus?

34EtaitillisJesus:Quothabetispanes?Atillidixerunt: Septem,etpaucospisciculos

35etpræcepitturbædiscumberesuperterram.

36etaccipiensseptempanesetpiscesetgratiasagens fregitetdeditdiscipulissuisetdiscipuliturbae

37Etcomederuntomnes,etsaturatisuntEtquodsuperfuit defragmentis,tuleruntseptemsportasplenas

38Erantautemquimanducaveruntquatuormillia hominum,extraparvulosetmulieres.

39Et,dimissaturba,ascenditinnaviculam:etvenitin finesMagedan

Caput16

1Pharisæiautemcumsadducæisvenientes,rogabanteum, utsignumdecæloostendereteis

2Quirespondens,aitillis:Vespereautemdicitis: Serenumerit,rubicundumestenimcælum

3Etmane:Hodietempestas,rutilatenimtristecælumO hypocritae,faciemcaelidiiudicatis;Faciemergocæli dijudicarenostis:signaautemtemporumnonpotestis scire?

4Generationequametadulterasignumquaerit;etsignum nondabiturei,nisisignumIonaeprophetaeEtrelictisillis, abiit

5Etcumvenissentdiscipuliejustransfretum,oblitisunt panesaccipere

6{TuncdicitillisJesus:Videte,etcaveteafermento pharisæorumetsadducæorum

7Atillicogitabantintrasedicentes:Quiapanesnon accepimus.

8QuodcumvidissetIesus,dixiteis:“Modicaefidei,quid cogitatisintervos,quiapanesnonhabetis?

9Nondumintelligitis,nequerecordaminiquinquepanum quinquemillia,etquotsportassumpsistis?

10Nequeseptempanesquatuormillia,etquotsportas sumpsistis?

11Undenescitisquoniamnondepanelocutussumvobis, utcaveatisafermentopharisaeorumetsadducaeorum?

12Tuncintellexeruntquianondixeritcavenduma fermentopanum,sedadoctrinapharisæorumet sadducæorum

13CumvenissetJesusinpartesCaesareaePhilippi, interrogavitdiscipulossuos,dicens:Quemdicunthomines esseFiliumhominis?

14Atillidixerunt:AliiJoannemBaptistam,aliiautem EliamaliiveroJeremias,velunusexprophetis

15DicitillisJesus:Vosautem,quemmeessedicitis?

16RespondensSimonPetrusdixit:TuesChristus,Filius Deivivi

17RespondensautemIesusdixitei:“Beatuses,Simon Bariona:quiacaroetsanguisnonrevelavittibi,sedPater meus,quiincaelisest

18etegodicotibiquiatuesPetrusetsuperhancpetram aedificaboecclesiammeametportaeinferinon praevalebuntadversuseam

19Ettibidaboclavesregnicælorum:etquodcumque ligaverissuperterram,eritligatumincælis:etquodcúmque sólverissuperterram,eritsolútumincælis

20Tuncpræcepitdiscipulissuisutneminidicerentquia ipseessetJesusChristus.

21ExindecoepitJesusostenderediscipulissuis,quia oportereteumireJerosolymam,etmultapatiasenioribus, etprincipibussacerdotum,etscribis,etoccidi,ettertiadie resurgere

22EtassumenseumPetrus,cœpitincrepareillumdicens: Absitate,Domine:nonerittibihoc

23Quiconversus,etdixitPetro:Vadepostme,Satana: scandalummihies:nonenimsapiseaquæDeisunt,sed quæhominumsunt.

24DixitergoJesusaddiscipulossuos:Siquisvultpost mevenire,abnegetsemetipsum,ettollatcrucemsuam,et sequaturme

25Quienimvolueritanimamsuamsalvamfacere,perdet eam:quiautemperdideritanimamsuampropterme, invenieteam

26Quidenimprodesthomini,simundumuniversum lucretur,animaeverosuaeperdat?autquamdabithomo commutationemproanimasua?

27FiliusenimhominisventurusestingloriaPatrissuicum angelissuisettuncreddetunicuiquesecundumoperasua.

28Amendicovobis:Suntquidamhicstantes,quinon gustabuntmortem,donecvideantFiliumhominis venienteminregnosuo.

CAPUTXVII

1EtpostdiessexassumitJesusPetrum,etJacobum,et Joannemfratremejus,etducitillosinmontemexcelsum seorsum

2ettransfiguratusestanteeos:etresplenduitfaciesejus sicutsol:vestimentaautemejusfactasuntalbasicutnix.

3EtecceapparueruntillisMoysesetEliascumeo loquentes

4RespondensautemPetrusdixitadIesum:“Domine, bonumestnoshicesse;sivis,faciamushictriatabernacula; ettibiunumetMoysiunumetEliaeunum

5Adhuceoloquente,eccenubeslucidaobumbraviteos.Et eccevoxdenubedicens:“HicestFiliusmeusdilectus,in quomihibenecomplacui;ipsumaudite

6Etaudientesdiscipulicecideruntinfaciemsuam,et timueruntvalde

7EtaccessitJesus,ettetigiteos:dixitqueeis:Surgite,et nolitetimere.

8Levantesautemoculossuos,neminemvideruntnisi solumJesum

9Etdescendentibusillisdemonte,præcepitillisJesus, dicens:Neminidixeritisvisionem,donecFiliushominisa mortuisresurgat

10Etinterrogaverunteumdiscipuli,dicentes:Quidergo scribædicunt,quodEliamoporteatprimumvenire?

11{ResponditJesus,etdixiteis:Eliasverevenietprimus etrestituetomnia.

12DicoautemvobisquiaEliasjamvenit,etnon cognoverunteum,sedfeceruntineoquæcumquevoluerunt SimiliteretFiliushominispassurusestabeis.

13TuncintellexeruntdiscipuliquiadeIoanneBaptista dixisseteis

14Etcumvenissentadturbam,accessitadeumvirquidam, genuflexoanteeum,dicens:

15Domine,misererefiliimei,quoniamlunaticusestet vexatusest;sæpeenimcaditinignem,etfrequenterin aquam

16Etobtulieumdiscipulistuis,etnonpotueruntcurare eum.

17RespondensautemIesusdixit:“Ogeneratioincredula etperversa,quousqueerovobiscum?usquequopatiarvos? Affertehucillumadme

18Jesusautemcomminatusestdiaboloetcuratusestpuer exillahora

19TuncaccesseruntdiscipuliadJesumseorsum,et dixerunt:Quarenonpotuimuseicereeum?

20{DixitergoeisJesus:Propterincredulitatemvestram ettransibit;etnihilvobisimpossibileerit

21Hocautemgenusnonejiciturnisiperorationemet jejunium.

22{ConversantibusautemeisinGalilæa,dixitillisJesus: Filiushoministradendusestinmanushominum

23(17:22)etoccidenteum,ettertiadieresurget.Et contristatisuntvehementer

24EtcumvenissentCapharnaum,accesseruntadPetrum, etdixerunt:Magistervesternonsolvittributum?

25Ait:EtiamEtcumintrassetdomum,præveniteum Jesus,dicens:QuidtibivideturSimon?regesterraea quibusaccipiunttributumvelcensum?afiliissuis,anab alienis?

26DiciteiPetrus:AbalienisDiciteiJesus:Ergoliberi suntfilii.

27Utautemnonscandalizemuseos,vadeadmareetmitte hamumeteumpiscem,quiprimusascenderit,tolle;etcum aperuerisoseius,inveniesstaterem:illumsumens,daeis promeette

Capitulum18

1InillotemporeaccesseruntdiscipuliadJesum,dicentes: Quis,putas,maiorestinregnocælorum?

2EtvocavitadeumJesusparvulum,etposuiteumin medioeorum.

3etdixi:amendicovobis:Nisiconversifueritis,et efficiaminisicutparvuli,nonintrabitisinregnumcaelorum

4Quicumqueergohumiliaveritsesicutparvulusiste,hic maiorestinregnocaelorum

5Etquisusceperitunumparvulumtaleminnominemeo, mesuscipit.

6Siquisautemscandalizaveritunumdepusillisistisquiin mecredunt,expediteiutsuspendaturmolaasinariaincollo ejus,etdemergaturinprofundummaris.

7{Væmundoascandalis!Necesseestenimutveniant scandala;Vaeautemhominiilliperquemscandalumvenit!

8Siautemmanustua,velpestuusscandalizatte,abscide eum,etprojiceabste:bonumtibiestadvitamingredi debilem,velclaudum,quamduasmanusvelduospedes habentemmittiinignemæternum.

9Etsioculustuusscandalizatte,erueeum,etprojiceabs te:bonumtibiestcumunooculoinvitamintrare,quam duosoculoshabentemmittiingehennamignis.

10Videtenecontemnatisunumexhispusillis;dicoenim vobisquodangelieorumincaelissempervidentfaciem patrismeiquiincaelisest

11VenitenimFiliushominissalvarequodperierat

12Quidvobisvidetur?sihabetcentumoves,eterravituna exeis,nonnerelinquitnonagintanovemetvaditinmontes etquaeritquoderravit?

13Etsitameninvenerit,amendicovobis,plusgaudetde ovibusillis,quamdenonagintanovem,quaenon erraverunt

14SicnonestvoluntasPatrisvestri,quiincælisest,ut pereatunusexpusillisistis

15siautempeccaveritintefratertuusvadeetcorripeeum interteetipsumsolumsiteaudieritlucratusesfratrem tuum

16Siautemtenonaudierit,adhibetecumadhucunumvel duos,utinoreduorumveltriumtestiumstabitomne verbum

17Quodsinonaudieriteos:dicecclesiæ:siautem ecclesiamnonaudierit,sittibisicutethnicusetpublicanus. 18Amen,dicovobis:Quodcumqueligaveritissuperterram, eritligatumincaelis:etquodcumquesolveritissuper terram,eritsolutumincaelis.

19Iterumdicovobis:Siduoexvobisconsenserintsuper terramdeomnire,quampetierint,fietillisaPatremeo,qui incaelisest

20Ubienimsuntduoveltrescongregatiinnominemeo, ibisuminmedioeorum.

21TuncaccedensPetrusadeum,dixit:Domine,quoties peccabitinmefratermeus,etdimittamei?usquesepties?

22DicitilliJesus:Nondicotibiusquesepties:sedusque septuagiessepties

23Proptereasimileestregnumcaelorumhominiregi,quod habetrationemdeserviseius

24Etcumcœpissetrationemponere,oblatusesteiunus, quidebebateidecemmilliatalentorum.

25Cumautemnonredderet,dominussuusvendiditeum,et uxorem,etfilios,etomnia,quaehabebat,etreddi

26Procidensautemservusille,orabateum,dicens: Patientiamhabeinme,etomniareddamtibi

27Misertusautemdominusserviillius,dimisiteum,et debitumdimisitei.

28Exiitautemidemservus,etinvenitunumdeconservis suis,quidebebateicentumdenarios:etapprehenditeum manus,dicens:Reddemihiquoddebes.

29Etprocidensconservusejus,rogabateum,dicens: Patientiamhabeinme,etomniareddamtibi

30Illeautemnoluit,sedabiitetmisiteumincarcerem, donecredderetdebitum

31Videntesautemconservieiusquodfactumest, contristatisuntvalde,etveneruntetnunciaveruntdomino suoomniaquaefiebant

32Tuncvocavitillumdominussuus,etaitilli:Serve nequam,omnedebitumdimisitibiquoniamrogastime.

33Nonergooportuitettemiserericonservitui,sicutetego tuimisertussum?

34Etiratusdominusejus,tradiditeumtortoribus, quoadusqueredderetuniversumdebitumsuum

35SicetPatermeuscælestisfacietvobis,sinonremiseritis unusquisquefratrisuodecordibusvestris.

CAP19

1Etfactumest,cumconsummassetJesusverbahæc, migravitaGalilæa,etvenitinfinesJudæætransJordanem 2Etsecutaesunteumturbaemultae;etcuraviteosibi.

3Etaccesseruntadeumpharisæitentanteseum,et dicentes:Licethominidimittereuxoremsuamquacumque excausa?

4quirespondensaitillisnonlegistisquiaquifecitabinitio masculumetfeminamfeciteos

5etdixit:Propterhocrelinquethomopatremetmatrem,et adhærebituxorisuæ,eteruntduoincarneuna?

6Itaquejamnonsuntduo,sedunacaroQuodergoDeus coniunxit,homononseparet.

7Dicuntilli:QuidergoMoysesmandavitdarelibellum repudii,etdimittere?

8Aitillis:Moysespropterduritiamcordisvestripermisit vosdimittereuxoresvestras,abinitioautemnonsic

9Dicoautemvobis:Quicumquedimiserituxoremsuam, nisiobfornicationem,etaliamduxerit,mœchaturEtqui dimissamduxerit,mœchatur

10Dicunteidiscipuliejus:Siitaestcausahominiscum uxore,nonexpeditnubere

11Quidixitillis:Nonomnescapiuntverbumistud,nisi quibusdatumest.

12suntenimeunuchiquidematrisuterosicnatisuntet sunteunuchiquifactisuntabhominibusetsunteunuchi quiseipsoscastraveruntpropterregnumcaelorumqui potestcaperecapiatQuipotestcaperecapiat

13Tuncoblatisunteiparvuli,utmanuseisimponeret,et oraret.

14Jesusveroaiteis:Siniteparvulos,etnoliteeos prohibereadmevenire:taliumestenimregnumcælorum 15Etimposuiteismanus,etprofectusestinde

16Etecceunusaccedensdixitei:“Magisterbone,quid bonifaciamuthabeamvitamaeternam?

17Quidixitei:Quidmedicisbonum?nonestbonusnisi unus,idestDeus:siautemvisadvitamingredi,serva mandata.

18Dicitilli:Quæ?Jesusdixit,Nonhomicidiumfacies, Nonmoechaberis,Nonfurtumfacies,Nonfalsum testimoniumdices,

19Honorapatremtuumetmatremtuam,etdiliges proximumtuumsicutteipsum

20Dicitilliadolescens:Omniahæccustodiviajuventute mea:quidadhucmihideest?

21AitilliJesus:Sivisperfectusesse,vade,etvendequæ habes,etdapauperibus,ethabebisthesaurumincælo:et veni,etsequereme

22Cumaudissetautemadolescensverbum,abiittristis: eratenimhabensmultaspossessiones.

23DixitergoJesusaddiscipulossuos:Amendicovobis, quiadivesdifficileintrabitinregnumcælorum

24Etiterumdicovobis:Faciliusestcamelumperforamen acustransire,quamdivitemintrareinregnumDei

25Etaudientesdiscipulieiusmirabanturvalde,dicentes: Etquispotestsalvusfieri?

26Jesusautemvidenseos,dixiteis:Apudhomineshoc impossibileest;apudDeumautemomniapossibiliasunt

27RespondensautemPetrusdixitei:“Eccenos reliquimusomniaetsecutisumuste;quidergohabebimus?

28etdixiteisIesusamendicovobisquiavosquisecuti estismeinregenerationecumsederitFiliushominisin thronogloriaesuaesedebitisetvossuperthronosduodecim iudicantesduodecimtribusIsrael

29Etomnisquireliqueritdomum,velfratres,autsorores, autpatrem,autmatrem,autuxorem,autfilios,autagros propternomenmeum,centuplumaccipiet,etvitam æternampossidebit.

30Multiautemeruntpriminovissimieteruntnovissimi primi.

CAPITULUM20

1Simileestenimregnumcælorumhominipatrifamilias, quiexiitprimomaneconducereoperariosinvineamsuam Conventioneautemfactacumoperariisexdenariodiurno, misiteosinvineamsuam

3Etegressuscircahoramtertiamviditaliosstantesinforo otiosos;

4EtaitillisIteetvosinvineammeam,etquodiustum fueritdabovobisIlliautemabierunt

5Iterumexiitcircahoramsextametnonam,etfecit similiter

Circaundecimamautemexiit,etinvenitaliosstantes,et dicitillis:Quidhicstatistotadieotiosi?

7Dicuntei:QuianemonosconduxitDicitillis:Iteetvos invineammeam.et,quodiustumest,accipietis.

8Cumseroautemfactumesset,dicitdominusvineæ procuratorisuo:Vocaoperarios,etreddeillismercedem incipiensanovissimisusqueadprimos

9Cumvenissentergoquicircaundecimamhoramvenerant, acceperuntsingulosdenarios

10Venientesautemprimiarbitratisuntquodplusessent accepturi;etipsisingulosdenarios

11Quicumacceperant,murmurabantcontra patremfamilias,

12dicentes:Hinovissimiunahorafecerunt,etparesillos nobisfecisti,quiportavimuspondusdieietaestum

13Atillerespondensunieorum,dixit:Amice,nonfacio tibiinjuriam:nonneexdenarioconvenistimecum?

14Tollequodtuumest,etvade:dabotibihocultimum sicutettibi.

15Autnonlicetmihiquodvolo,facere?Anoculustuus nequamest,quiaegobonussum?

16Siceruntnovissimiprimi,etpriminovissimi:multi enimsuntvocati,pauciveroelecti

17AscendensautemJesusJerosolymam,assumpsitsecreto duodecimdiscipulossuos,etdixitillis:

18EcceascendimusinIerusalem;etFiliushominis tradeturprincipibussacerdotumetscribisetcondemnabunt eumusqueadmortem

19Ettradenteumgentibusadilludendum,etflagellandum, etcrucifigendum:ettertiadieresurget

20TuncaccessitadeummaterfiliorumZebedæicumfiliis suis,adoransetpetensaliquidabeo

21Quidixitei:Quidvis?Aitilli:Facutsedeanthiduo filiimei,unusaddexteramtuam,etunusadsinistramin regnotuo

22RespondensautemJesus,dixit:Nescitisquidpetatis Potestisbiberecalicem,quemegobibo,etbaptismoquo egobaptizor,baptizari?Dicuntei:Possumus

23etaitillisquidemcalicemmeumbibetisetbaptismoquo egobaptizorbaptizarisedsedereaddexterammeametad sinistramnonestmeumdaresederiteisdatumestpro quibusparatumestaPatremeo

24Etaudientesdecem,indignatisuntdeduobusfratribus.

25Jesusautemvocaviteosadse,etait:Scitisquia principesgentiumdominantureorum,etquimagnam potestatemhabentsupereos.

26Sednonsiceritintervos:sedquicumquevolueritinter vosmaioresse,eritvesterminister;

27Etquicumquevolueritintervosprimusesse,sitvester servus:

28SicutFiliushominisnonvenitministrari,sedministrare, etdareanimamsuamredemptionempromultis.

29EtegredientibuseisabIericho,secutaesteumturba multa

30Etecceduocæcisedentessecusviam,cumaudissent quiaJesustransiret,clamaverunt,dicentes:Misererenostri, DominefiliDavid.

31TurbaautemincrepabateosuttacerentAtillimagis clamabant,dicentes:Domine,misererenostri,filiDavid

32StansautemJesusvocaviteos,etait:Quidvultisvobis faciam?

33Dicuntei:Domine,utaperianturoculinostri

34MisertusautemeorumJesus,tetigitoculoseorumEt confestimviderunt,etsecutisunteum.

CAPUTXXI

1EtcumappropinquassentJerosolymam,etvenissent BethphageinmontemOlivarum,misitJesumduos discipulos,

2{dicenseis:Iteincastellum,etstatiminvenietiscumea asinumligatum,etpullum:solviteeos,etadduciteadme 3etsiquisvobisaliquiddixeritdicitequiaDominushis opushabetetconfestimdimitteteosetconfestimdimittet eos.

4Hocautemtotumfactumest,utadimplereturquod dictumestperprophetamdicentem:

5DicitefiliæSion:Eccerextuusvenittibimansuetus, sedenssuperasinam,etpullumfiliumsubjugalis

6EuntesautemdiscipulifeceruntsicutpræcepitillisJesus

7Etadduxeruntasinum,etpullum,etimposuerunteis vestimentasua,etimposuerunteumsupereum

8Plurimaautemturbastraveruntvestimentasuainvia;alii ramosdearboribussuccidunt,etinviastraverunt.

9turbaeautemquaepraecedebantetquaesequebantur clamabantdicentesosannaFilioDavidbenedictusquivenit innomineDominiHosannainexcelsis.

10EtcumintrassetJerosolymam,commotaestuniversa civitas,dicens:Quisesthic?

11Populiautemdicebant:HicestJesusprophetaa NazarethGalilææ

12EtintravitJesusintemplumDei,eteiecitomnes vendentesetementesintemplo,etmensasnummulariorum, etcathedrasvendentiumcolumbassubvertit,

13{Etaitillis:Scriptumest:Domusmeadomusorationis vocabitur.Vosautemfecistiseamspeluncamlatronum.

14Etaccesseruntadeumcæci,etclaudiintemploet curaviteos

15Videntesautemprincipessacerdotumetscribæ mirabiliaquæfecit,etpuerosclamantesintemplo,et dicentes:HosannafilioDavid:indignatisunt,graviter ferebant;

16etdixeruntei:Audisquidistidicunt?Jesusautemdixit eis:Utiquenumquamlegistis:Exoreinfantiumet lactentiumperfecistilaudem?

17Etrelictisillis,abiitforasextracivitateminBethaniam: ibiquemansit

18Maneautemrevertensincivitatem,esuriit.

19Etvidensficiarboremunaminvia,accessitadeam,et nihilinvenitineo,nisifoliatantum,etdixitei:Nemoexte fructusnascaturinsempiternumEtmoxarefactaestficus

20Etvidentesdiscipuli,miratisunt,dicentes:Quomodo aruitficus?

21responditIesusetdixiteisamendicovobissihabueritis fidemetnondubitaveritisnonsolumquodfactumestficu hocfacietissedetsidixeritismontihuicamoveetinmare projice;quidfiet

22Etomniaquæcumqueorandopetieritis,credentes accipietis.

23Etcumvenissetintemplum,accesseruntadeum docentemprincipessacerdotum,etseniorespopuli, dicentes:Inquapotestatehæcfacis?etquistibidedithanc potestatem?

24{RespondensJesusdixiteis:Interrogabovosetego unumsermonem:quemsidixeritismihi,etegovobis dicaminquapotestatehæcfacio

25BaptismusJoannisundeerat?ecælo,anexhominibus? Atillicogitabantsecum,dicentes:Sidixerimus,Decaelo; Dicetnobis:Quareergononcredidistisei?

26Sidixerimus:Exhominibustimemuspopulum;Omnes enimhabebantJoannemsicutprophetam.

27EtrespondentesJesu,dixerunt:NescimusEtaitillis: Nequeegodicovobisinquapotestatehæcfacio

28{Quidautemvobisvidetur?Homoquidamhabebat duosfilios;Etaccedensadprimum,dixit:Fili,vadehodie, operareinvineamea.

29Illeautemrespondens,ait:Nolo

30Accedensautemadalterum,dixitsimiliterAtille respondens,ait:Eo,domine,etnonivit.

31quisexduobusfecitvoluntatempatris?Dicuntei: PrimusDiciteisIesus:“Amendicovobis:Publicaniet meretricespraeceduntvosinregnumDei.

32VenitenimadvosIoannesinviajustitiæ,etnon credidistiseiPublicaniautemetmeretricescredideruntei: vosautemcumvidissetis,nonpœnituitpostea,utcrederetis ei

33Aliamparabolamaudi:Patereratquidam,quiplantavit vineam,etcircumsepsiteam,etfoditineatorcular,et ædificavitturrim,etlocaviteamagricolis,etabiitin regionemlonginquam

34Cumautemappropinquarettempusfructuum,misit servossuosadagricolas,utacciperentfructusejus

35Tuleruntautemagricolaeservossuos,etalium ceciderunt,etaliumocciderunt,etaliumlapidaverunt.

36Iterummisitaliosservosquamprimum:etfeceruntillis similiter

37Novissimeautemmisitadeosfiliumsuum,dicens: Verebunturfiliummeum

38Agricolæautemvidentesfilium,dixeruntintrase:Hic esthæres.venite,occidamuseum,ethabebimus hereditatemeius

39Etapprehensumeumejeceruntextravineam,et occiderunt.

40Cumergoveneritdominusvineæ,quidfacietagricolis illis?

41Aiuntilli:Malosmaleperdet:etvineamsuamlocabit aliisagricolis,quireddanteifructumtemporibussuis

42DiciteisJesus:NumquamlegistisinScripturis: Lapidemquemreprobaveruntædificantes,hicfactusestin caputanguli:aDominofactumestistud,etestmirabilein oculisnostris?

43Ideodicovobis:AufereturavobisregnumDei,et dabiturgentifacientifructusejus

44Etquicumquececideritsuperlapidemistum, conquassabitur:superquemautemceciderit,comminuet illum

45Cumaudissentprincipessacerdotumetpharisæi parabolasejus,cognoveruntquoddeipsisdiceret

46Etquærenteseumtenere,timueruntturbam:quoniam sicutprophetameumhabebant.

CAPUTXXII

1RespondensautemIesusiterumperparabolaslocutusest eisetdixit:

2Simileestregnumcaelorumhominiregi,quifecitnuptias filiosuo.

3Etmisitservossuosvocareinvitatosadnuptias,et nolebantvenire.

4Iterummisitaliosservos,dicens:Dicitevocatis:Ecce prandiummeumparavi:taurimeietaltiliaoccisasunt,et omniaparata:veniteadnuptias

5Illiautemneglexerunt:etabierunt,aliusinvillamsuam, aliusveroadnegotiationemsuam:

6reliquiverotenueruntservoseiusetcontumeliisaffectos occiderunt

7Rexautemcumaudisset,iratusest:etmissisexercitibus suis,perdidithomicidasillos,etcivitatemillorum succendit

8Tuncaitservissuis:Nuptiæparatæsunt,sednonqui invitatierantdigni.

9Iteergoadvias,etquoscumqueinveneritis,vocatead nuptias

10Exieruntergoserviilliinvias,etcongregaveruntomnes quosinvenerunt,malosetbonos:etimpletaesuntnuptiae discumbentium

11Intravitautemrexutvideretdiscumbentes,etviditibi hominemnonvestitumvestenuptiali

12Etaitilli:Amice,quomodohucintrastinonhabens vestemnuptialem?Atilleobmutuit.

13Tuncdicitrexministris:Ligatismanibusetpedibusejus, mittiteeumintenebrasexteriores;ibieritfletusetstridor dentium.

14Multienimsuntvocati,pauciveroelecti

15Tuncabeuntespharisæi,consiliuminieruntutcaperent euminsermone.

16EtmittunteidiscipulossuoscumHerodianisdicentes: “Praeceptor,scimusquiaveraxes,etviamDeiinveritate doces;

17Dicergonobisquidtibividetur?Licetdaretributum Caesariannon?

18CognitaautemJesusnequitiaeorum,ait:Quidme tentatis,hypocritæ?

19OstenditemihinumismacensusAtilliobtuleruntei denarium.

20Etaitillis:Cujusestimagohæc,etinscriptio?

21Dicuntei:CæsarisTuncaitillis:Redditeergoquæ suntCæsaris,Cæsari.etquaedeisuntDeo.

22Etaudientesmiratisunt,etrelictoeoabierunt

23inipsadieaccesseruntadeumSadducaeidicentesquia resurrectiononestetrogaverunteum

24dicens:Magister,Moysesdixit:Siquismortuusfuerit nonhabensfilium,utducatfraterejusuxoremsuam,et suscitetsemenfratrisuo

25Erantautemapudnosseptemfratres:etprimus,cum duxeratuxorem,defunctusest,etnonhabensprolem, reliquituxoremsuamfratrisuo:

26Similitersecundus,ettertiususqueadseptimum Novissimeomniummortuaestetmulier

28Inresurrectioneergocujuseritdeseptemuxor?omnes enimhabuerunteam

29ResponditJesus,etdixiteis:Erratisnescientes ScripturasnequevirtutemDei

30Inresurrectioneenimnequenubent,nequenubentur, sedsuntsicutangeliDeiincælis.

31Deresurrectioneautemmortuorumnonlegistisquod dictumestvobisperDeum,dicens:

32EgosumDeusAbraham,etDeusIsaac,etDeusJacob? NonestDeusmortuorum,sedviventium.

33Etaudientesturbæ,mirabanturindoctrinaejus

34Pharisaeiautemaudientesquodsilentiuminposuisset Sadducaeisconveneruntinunum

35Etinterrogaviteumquidamexipsislegisdoctor,tentans eum,etdicens:

36Magister,quodestmandatummagnuminlege?

37AitilliJesus:DiligesDominumDeumtuumextoto cordetuo,etintotaanimatua,etintotamentetua

38Hocestprimumetmagnummandatum

39Secundumautemsimileesthuic:Diligesproximum tuumsicutteipsum.

Inhisduobusmandatisuniversalexpendetetprophetae

41Congregatisautempharisæis,interrogaviteosJesus,

42dicens:QuidvobisvideturdeChristo?cuiusfiliusest?

Dicuntei:David

43aitillisquomodoergoDavidinspirituvocateum Dominumdicens

44DixitDominusDominomeo:Sedeadextrismeis,donec ponaminimicostuosscabellumpedumtuorum?

45SiergoDavidvocateumDominum,quomodofilius ejusest?

46Etnemopoterateirespondereverbum,nequeaususfuit quisquamexilladieeumampliusinterrogare.

CAPITULUM23

1DixitergoJesusadturbas,etdiscipuliejus: 2dicentes:SupercathedramMoysisederuntscribaeet pharisæi.

3Omniaergoquaecumquedixerintvobis,servateetfacite; quaeautemfaciunt,facerenolite:dicuntenim,etnon faciunt.

4Alligantenimoneragraviaetimportabilia,etimponunt inhumeroshominum;sedipsidigitounononmovebuntur

5Omniaautemoperasuafaciuntutvideanturab hominibus

6diligiteautemprimascathedrasincenisetprimas cathedrasinsynagogis

7etsalutateinforoetvocariabhominibusrabbi

8VosautemnolitevocariRabbiUnusestenimmagister vester,Christus;omnesautemvosfratresestis.

9Etpatremnolitevocarevobissuperterram:unusestenim Patervester,quiincælisest

10nequedominivocatiestismagisterenimvesterunusest Christus

11Quimajorestvestrum,eritvesterservus.

12Quiautemseexaltaverit,humiliabitur;etquise humiliaverit,exaltabitur

13{Væautemvobis,ScribæetPharisæi,hypocritæ clauditisenimregnumcaelorumadversushomines,quia nequeinvobismetipsisnequeintroeuntessinitisintrare

14Vaevobis,scribaeetpharisaei,hypocritae!Vosenim domosviduæcomeditis,etinsimulationemorarelongam facite:proptereaaccipietismajoremjudicium

15Vaevobis,scribaeetpharisaei,hypocritae!nametmare etterramcircuitisutunumproselytumfaciatis,etcum fueritfactus,gehennaefiliumduplomagisquamvos faciatis.

16Vævobis,ducescæci,quidicitis:Quicumquejuraverit intemplo,nihilest;quicumqueautemjuraveritinauro templi,debet

17Stultietcæci:quidenimmajusest,aurum,antemplum, quodsanctificataurum?

18Etquicumquejuraveritinaltari,nihilest;quicumque autemjuraveritindono,quodestsuperillud,debet 19stultietcaeciquidenimmaiusestdonumanaltarequod sanctificatdonum

20Quiergojuraveritinaltari,juratineoetinomnibus quæsuperilludsunt

21etquijuraveritintemplo,juratinillo,etineoqui habitatinipso.

22Etquijuratincælo,juratinthronoDei,etineoqui sedetsupereum

23Vaevobis,scribaeetpharisaei,hypocritae!mentam enimetanesumetcuminumsolvatis,etgravioralegis, judicii,misericordiae,etfideiomiseritis:haecoportuit facere,etillanonomittere.

24Ducescæci,excolantesculicem,camelumautem glutientes

25Vaevobis,scribaeetpharisaei,hypocritae!mundatis enimforispoculietpatinae,intusautemplenaesunt repetundarumetexcessuum

26Pharisæecæce,mundapriusquodintusestpoculiet patinae,utsitetmundus

27{Vævobis,ScribæetPharisæi,hypocritænamsimiles estissepulcrisdealbatis,quaequidemforisapparent pulchra,sedintusplenasuntossibusmortuorum,etomni immunditie;

28Sicetvosjustiapparebitishominibus,intusautempleni estishypocrisietiniquitate

29{Vævobis,scribeetpharisæi,hypocritæ!quoniam aedificatismonumentaprophetarumetornatismonumenta iustorum

30Etdixerunt:Sifuissemusindiebuspatrumnostrorum, nonessemussociieoruminsanguineprophetarum.

31Proptereavosipsitestesestis,quiafiliiestiseorum,qui prophetasocciderunt

32Etvosimpletemensurampatrumvestrorum.

33Serpentes,geniminaviperarum,quomodopoteritis evaderejudiciumgehennæ?

34propterquodecceegomittoadvosprophetaset sapientesetscribasetexillisoccidetisetcrucifigetisetex eisflagellabitisinsynagogisvestrisetpersequeminide civitateincivitatem

35utveniatisadvosomnissanguisjustuseffusussuper terramasanguineAbeljustiusqueadsanguinemZachariae filiiBarachiæ,quemoccidistisintertemplumetaltare

36Amendicovobis:Omniahaecvenientsuper generationemistam

37Jerusalem,Jerusalem,quæoccidisprophetas,etlapidas eosquiadtemissisunt,quotiesvoluicongregarefilios tuos,sicutgallinacongregatpullossuossubalas,etnoluisti

38Eccerelinqueturvobisdomusvestradeserta

39dicoenimvobisnonmevidebitisamododonecdicatis benedictusquivenitinnomineDomini

CAPITULUM24

1EtegressusJesusdetemplo,ibat:etaccesseruntadeum discipuliejus,utostendereteiædificationestempli

2{Ipseautemrespondensdixitillis:Videtishæcomnia? amendicovobis,nonrelinqueturlapissuperlapidemhic, quinondestruatur

SedenteautemeosupermontemOlivarum,accesseruntad eumdiscipulisecreto,dicentes:Dicnobis,quandohæc erunt?Etquodnamsignumadventustui,et consummationissæculi?

4EtrespondensJesus,dixitillis:Videtenequisvos seducat

5multienimvenientinnominemeodicentesegosum Christusetmultosseducent

6Audietisautemprælia,etopinionespræliorumVidetene turbemini:oportetenimhæcomniafieri,sednondumfinis. Exsurgetenimgensingentem,etregnuminregnum:et eruntfames,etpestes,etterræmotusperloca

8Omniahaecdoloruminitiumsunt.

9Tunctradentvosutaffligantur,etoccidantvos,eteritis odiohabitiabomnibusgentibuspropternomenmeum

10Ettuncscandalizabunturmulti,etinvicemtradent,et odiohabebuntinvicem

11Etmultipseudoprophetæsurgent,etseducentmultos

12Etquoniamabundavitiniquitas,refrigescetcaritas multorum

13Quiautemsustinueritinfinem,hicsalvuserit

14Etpraedicabiturhocevangeliumregniinuniversoorbe intestimoniumomnibusgentibus;ettuncvenietfinis

15Cumergovideritisabominationemdesolationis,dequa dictumestaDanielepropheta,stainlocosancto,quilegit, intelligat:

16Tunc,quiinIudaeasunt,fugiantinmontes: 17quiestintecto,nedescendattollerealiquiddedomosua; 18nequequiinagroest,revertaturtollerevestimentasua

19Væautemprægnantibusetnutrientibusinillisdiebus! 20Orateautemutnonfiatfugavestrahieme,neque sabbato

Eritenimtunctribulatiomagna,qualisnonfuitabinitio mundiusquemodo,nequefiet.

22Etnisibreviatifuerintdiesilli,nonfieretsalvaomnis caro:sedpropterelectosbreviabunturdiesilli

23{Tuncsiquisvobisdixerit:EccehicestChristus,ecce illicnecredas

Exsurgentenimpseudochristietpseudoprophetaeetdabunt signamagnaetprodigia;adeoutelectosipsos,sifieri possit,decipiant

25Eccepraedixivobis

26Siergodixerintvobis:Ecceindesertoest,noliteexire; ecceinpenetralibusnecredas

27Sicutenimfulgurexitaboriente,etparetusquein occidente;siceritetadventusFiliihominis

28Ubicumquefueritcorpus,illiccongregabunturetaquilæ 29statimposttribulationemdierumillorumsol contenebrabituretlunanondabitlumensuumetstellae cadentdecaeloetvirtutescaelorumcommovebuntur

30EttuncapparebitsignumFiliihominisincaelo:ettunc plangentomnestribusterrae,etvidebuntFiliumhominis venienteminnubibuscaelicumvirtuteetgloriamagna

31Etmittetangelossuoscumtubamagna,etcongregabunt electossuosaquatuorventis,asummocæliusquead summum

32Aficuautemdisciteparabolam.Cumadhucramusejus sittener,etfoliagerminant,scitisquoniampropeestæstas

33Sicetvos,cumvideritishaecomnia,scitotequodprope estadianuas.

34Amendicovobis:Nonpraeteribithaecgeneratio,donec omniahaecfiant.

35Caelumetterratransibunt,verbaautemmeanon transibunt

36Dedieautemillaethoranemoscit:nequeangelicæli, sedPatermeussolus.

37SicutautemdiesNoe,itaeritetadventusFiliihominis

38sicutenimerantindiebusantediluviumcomedenteset bibentesnubentesetnuptumtradentesusqueaddiemquo intravitinarcamNoe

39etnoncognoveruntdonecvenitdiluviumettulitomnes itaeritetadventusFiliihominissiceritetadventusFilii hominis

40Tuncduoeruntinagro;unusaffumetur,&alter relinquetur

41Duaemolentesinmola;unusaffumetur,&alter relinquetur.

42Vigilateergo,quianescitisquahoraDominusvester venturussit

43Illudautemscitote,quoniamsisciretpaterfamiliasqua horafurventurusesset,vigilaretutique,etnonsineret perfodidomumsuam

44Ideoetvosestoteparati,quiaquahoranonputatisFilius hominisvenit

45Quisestergoservusfidelisetsapiens,quemconstituit dominussuprafamiliamsuam,utdetillisescamintempore opportuno?

46Beatusilleservus,quemcumveneritdominus,invenerit itafacientem.

47Amendicovobis,quoniamsuperomniabonasua constitueteum

48Siautemdixeritservusillemalusincordesuo:Moram facitdominusmeusvenire

49Etincipietpercutereconservossuos,etmanducareet biberecumebriis; Venietdominusserviilliusindiequanonsperat,ethora quanescit;

51etdivideteumpartemqueeiusponetcumhypocritisillic eritfletusetstridordentium

CAP.XXV

1Tuncsimileeritregnumcaelorumdecemvirginibus,quae accipienteslampadessuasexieruntobviamsponso. Quinqueautemexeiserantfatuae,etquinquefatuae

3Stultaelampadesaccipiebant,etoleumsecumnon ferebant; prudentesveroacceperuntoleuminvasiscumlampadibus suis

Moramautemfacientesponso,dormitaveruntomneset dormierunt

6mediaautemnocteclamorfactusesteccesponsusvenit exiteobviamei

Tuncsurrexeruntomnesvirginesillæ,etornaverunt lampadessuas.

8Fatuæautemsapientibusdixerunt:Datenobisdeoleo vestrolampadesenimnostraeexstinguuntur

9responderuntautemsapientesdicentesnesicexaudiasne fortenonsufficiatnobisetvobis,itepotiusadvendentes,et emitevobis

10Dumautemirentemere,venitsponsus;etquaeparata erantintraveruntcumeoadnuptiasetclausaestianua.

11Novissimeautemveniuntetreliquævirgines,dicentes: Domine,Domine,aperinobis.

12Atillerespondensait:Amendicovobis,nesciovos.

13Vigilateergo,quianescitisdiemnequehoram,inqua Filiushominisvenit

14Sicutenimhomoperegreproficiscens,vocavitservos suos,ettradiditillisbonasua

15Etunideditquinquetalenta,aliiduo,etaliiunum; unicuiqueprosuaquisquefacultate;etcontinuoiter arripuit

16Abiitautemquiquinquetalentaacceperat,etoperatus estineis,etlucratusestaliaquinque

17Similiterautemquiduoacceperat,lucratusestaliaduo

18Quiautemunumacceperat,abiensfoditinterra,et absconditpecuniamdominisui

19Postmultumverotemporisvenitdominusservorum illorum,etponitrationemcumeis.

20Accedensautemetquiquinquetalentaacceperat,obtulit aliaquinquetalenta,dicens:Domine,quinquetalenta tradidistimihi,eccealiaquinquesuperlucratussum.

21Aitillidominuseius:“Euge,serveboneetfidelis;super paucafuistifidelis;supermultateconstituam;intrain gaudiumdominitui.

22Accedensautemetquiduotalentaacceperat,ait: Domine,duotalentatradidistimihi:eccealiaduolucratus sum.

23Aitillidominuseius:“Euge,serveboneetfidelis;super paucafuistifidelis,supermultateconstituam:intrain gaudiumdominitui.

24Accedensautemetquiunumtalentumacceperat,ait: Domine,sciotequiahomoduruses:metensubinon seminasti,etcongregasubinonstrasti:

25ettimensabiietabsconditalentumtuuminterra:ecce habesquodtuumest

26Responditdominusejus,etdixitei:Servenequamet piger,scisquiametoubinonseminavi,etcongregoubinon stravi

Debesergodarepecuniammeamnummulariis,ettunc venienscumusurarecepi

28Tolliteitaqueabeotalentum,etdateeiquihabetdecem talenta.

29omnienimhabentidabituretabundabiteiautemqui nonhabetetquodhabetaufereturabeo

30Etinutilemservumeiciteintenebrasexteriores:illicerit fletusetstridordentium

31CumveneritFiliushominisingloriasua,etomnes angelicumeo,tuncsedebitsuperthronumgloriaesuae

32Etcongregabunturanteeumomnesgentes,etseparabit easabinvicem,sicutpastorovessuasabhœdis:

33etponetovesadextrissuis,hædosautemasinistris.

34Tuncdiceteisrexadextrissuis:Venite,benedicti Patrismei,possideteparatumvobisregnumaconstitutione mundi

35Esurivienim,etdedistismihicibum:sitivi,etdedistis mihibibere:hospeseram,etcollegistisme:

36{Nudus,etinduistisme:infirmus,etvisitastisme:in carcereeram,etvenistisadme

37Tuncrespondebunteijusti,dicentes:Domine,quando tevidimusesurientem,etpavimuste?autsitientemet dedimustibipotum?

38quandotevidimusperegrinum,etcollegimuste?aut nudum,etcooperuimuste?

39autquandotevidimusinfirmum,autincarcere,et venimusadte?

40Etrespondensrex,dicetillis:Amendicovobis: Quamdiufecistisuniexhisfratribusmeisminimis,mihi fecistis

41Tuncdicetetillisquiasinistrissunt:"Discediteame, maledicti,inignemaeternum,quiparatusestdiaboloet angeliseius"

42Esurivienim,etnondedistismihimanducare:sitivi,et nondedistismihipotum:

43hospeseram,etnoncollegistisme:nudus,etnon induistisme:infirmus,etincarcere,etnonvisitastisme

44Tuncrespondebunteietipsi,dicentes:Domine,quando tevidimusesurientem,autsitientem,authospitem,aut nudum,autinfirmum,autincarcere,etnonministravimus tibi?

45Tuncrespondebiteis,dicens:Amendicovobis: Quamdiunonfecistisuniexhisminimis,mihinonfecistis 46etibunthiinsuppliciumaeternum,iustiauteminvitam aeternam.

CAP26

1Etfactumest,cumconsummassetJesusomnessermones istos,dixitaddiscipulossuos:

2ScitisquoniampostbiduumPaschaest,etFiliushominis tradetur,utcrucifigatur

3Tunccongregatisuntprincipessacerdotum,etseniores populi,inatriumprincipissacerdotum,quidicebatur Caiphas: 4etconsiliumfeceruntutJesumdolotenerent,et occiderent.

5Dicebantautem:Nonindiefesto,nefortetumultusfieret inpopulo

6CumautemessetJesusinBethania,indomoSimonis leprosi,

7Venitmulierhabensalabastrumunguentipretiosi,et effuditsupercaputipsiusrecumbentis.

8Videntesautemdiscipuli,indignatisunt,dicentes:Ut quidperditiohæc?

potuitenimistudvenundarimulto,etdaripauperibus.

10SciensautemJesus,aitillis:Quidmolestiestishuic mulieri?opusenimbonumoperataestinme

11Semperenimpaupereshabetisvobiscum;meautemnon semperhabetis

12Hocenimunguentumhoceffuditincorpusmeum,hoc adsepulturammeam

13Amendicovobis:Ubicumqueprædicabiturhoc evangeliuminuniversomundo,diceturetquodhæcfecitin memoriamejus.

14Etvenitunusdeduodecim,quidiciturIudasIscariotes, adprincipessacerdotum,

15Etaitillis:Quidvultismihidare,etegovobiseum tradam?Atilliconstituerunteitrigintaargenteos

16Etexindequærebatopportunitatemuteumtraderet.

17Primaautemdieazymorumaccesseruntdiscipuliad Jesum,dicentes:UbivisparemustibicomederePascha?

18Illeautemdixit:“Iteincivitatemadquendametdicite ei:“Magisterdicit:Tempusmeumpropeest;Apudtefacio Paschacumdiscipulismeis

19EtfeceruntdiscipulisicutconstitueratillisJesuset paraveruntPascha.

20Vespereautemfacto,discumbebatcumduodecim

21Etmanducantibusillis,dixit:Amendicovobis,quia unusexvobistradetme.

22Etcontristativalde,cœperuntsingulidicereei:Domine, numquidego?

23{Etrespondensait:Quiintingitmecummanumin catino,ipsemetradet

24{Filiushominisvaditsicutscriptumestdeeo:væ autemhominiilli,perquemFiliushoministradetur!bonum illihominifuisset,sinatusnonfuisset

25respondensautemIudasquitradiditeumdixitnumquid egosumrabbiaitillitudixistiDicitilli:Tudixisti

26Cœnantibusautemeis,accepitJesuspanem,etbenedixit acfregit,deditquediscipulissuis,etait:Accipite,et comeditehocestcorpusmeum

27Etacceptocalice,gratiasegitetdediteisdicens: “Bibiteexhocomnes;

28Hicestenimsanguismeusnovitestamenti,quipro multiseffundeturinremissionempeccatorum

29Dicoautemvobis:nonbibamamododehocgenimine vitisusqueindiemillum,cumilludbibamvobiscum novuminregnoPatrismei

30Ethymnodicto,exieruntinmontemOliveti.

31TuncdiciteisJesus:Omnesscandalizabiminiinmein nocteista:quiascriptumest:Percutiampastorem,et dispergenturoves.

32Cumautemresurrexero,praecedamvosinGalilaeam

33ResponditPetrus,etdixitei:Etsiomnesscandalizati fuerintinte,egoautemnonoffendiculum.

34AitilliJesus:Amendicotibi,quiainhacnocte, antequamgalluscantet,termenegabis

35AitilliPetrus:Etiamsioportueritmemoritecum,nonte negaboSimiliteretomnesdiscipulidixerunt

36TuncvenitcumillisJesusinlocumquivocatur Gethsemani,etdicitdiscipulissuis:Sedetehic,etego vadamilluc

37EtassumptoPetro,etduobusfiliisZebedæi,cœpit contristarietmœstusesse.

38Tuncaitillis:Tristisestanimameausqueadmortem: sustinetehic,etvigilatemecum

39Etprogressuspusillum,prociditinfaciemsuamorans, dicens:Patermi,sipossibileest,transeatamecalixiste: verumtamennonsicutegovolo,sedsicuttu

40Etvenitaddiscipulossuos,etinveniteosdormientes,et dicitPetro:Quidnonpotuistisunahoravigilaremecum?

41Vigilateetorate,utnonintretisintentationem;spiritus quidempromptusest,caroauteminfirma

42Iterumsecundoabiit,etoravit,dicens:Patermi,sinon potesthiccalixtransireame,nisibibamillum,fiat voluntastua.

43Etvenititerum,etinveniteosdormientes:erantenim oculieorumgravati

44Etrelictisillis,iterumabiit,etoravittertio,eumdem sermonemdicens

45Tuncvenitaddiscipulossuos,etdicitillis:Dormite jam,etrequiescite:ecceappropinquavithora,etFilius hoministradeturinmanuspeccatorum

46Surgite,eamus:ecceappropinquavitquimetradet.

47Etadhuceoloquente,ecceJudas,unusdeDuodecim, venit,etcumeoturbamultacumgladiisetfustibus,missia principibussacerdotum,etsenioribuspopuli

48Quiautemtradiditeum,deditillissignum,dicens: Quemcumqueosculatusfuero,ipseest:teneteeum.

49EtconfestimaccedensadJesum,dixit:Avedomineet osculatusesteum

50DixitqueilliJesus:Amice,adquidvenisti?Tunc accesserunt,etmanusinjeceruntinJesum,ettenuerunt eum

51Etecceunusexillis,quierantcumIesu,extendens manumexemitgladiumsuumetpercussitservumsummi sacerdotisetamputavitilliauriculam.

52TuncaitilliJesus:Convertegladiumtuuminlocum suum:omnesenim,quiacceperintgladium,gladio peribunt.

53PutasnenuncnonpossumrogarePatremmeum,et exhibebitmihiplusquamduodecimlegionesangelorum?

54QuomodoergoimplebunturScripturae,quiasicoportet fieri?

55InillahoradixitJesusturbis:Tamquamadlatronem existiscumgladiisetfustibuscomprehendereme? Quotidieapudvossedebamdocensintemplo,etnonme tenuistis

56Hocautemtotumfactumest,utadimplerenturScripturæ prophetarumTuncdiscipuliomnes,relictoeo,fugerunt

57tenentesautemIesumduxeruntadCaiphamprincipem sacerdotumubiscribaeetsenioresconvenerunt

58Petrusautemsequebatureumalongeindomum principissacerdotum:etingressusest,etseditcum ministris,utvideretfinem.

59Principesautemsacerdotum,etomneconcilium, quærebantfalsumtestimoniumcontraJesum,uteummorti traderent:necinveniebant.

60etnoninvenerunt,cummultifalsitestesaccessissent,et noninveneruntNovissimeveneruntduofalsitestes

61etdixerunthicdixitpossumdestrueretemplumDeiet posttriduumreficereillud

62Etsurgensprincepssacerdotumaitilli:“Nihil respondes?quidistiadversumtetestificantur?

63JesusautemtacebatEtprincepssacerdotumaitilli: AdjuroteperDeumvivum,utdicasnobissituesChristus FiliusDei.

64DicitilliJesus:Tudixisti:Verumtamendicovobis: AmodovidebitisFiliumhominissedentemadextrisvirtutis, etvenienteminnubibuscæli.

65Tuncprincepssacerdotumsciditvestimentasua,dicens: blasphemavit.quidadhucegemustestibus?eccenunc audistisblasphemiameius

66quidvobisvidetur?Atillirespondentesdixerunt:Reus estmortis

67Tuncexspueruntinfaciemeiusetcolaphiseum ceciderunt;aliiautempalmasinmanibussuiseiecerunt

68dicentes:ProphetizanobisChriste,quisestquite percussit?

69Petrusautemsedebatforisinpalatio:etvenitadeum puella,dicens:EttucumJesuGalilæaeras.

70Atillenegavitcoramomnibus,dicens:Nescioquid dicis

71Etcumexissetadporticum,viditeumaliaancilla,et dixithisquiibierant:EthiceratcumIesuNazareno

72Etiterumnegavitcumjuramento:Nonnovihominem

73Etpostpusillumaccesseruntadeumquiastabantet dixeruntPetro:“Vereettuexillises;quiadeclamatte oratiotua

74Tunccoepitdetestarietjurare:“Nonnovihominem!Et continuogalluscantavit.

75EtrecordatusestPetrusverbiJesu,quoddixeratei: Priusquamgalluscantet,termenegabisEtegressusforas flevitamare.

Caput27

1Maneautemfacto,consiliuminieruntomnesprincipes sacerdotumetseniorespopuliadversusJesum,uteum mortitraderent:

2Etvinctumadduxerunteum,ettradideruntPontioPilato praesidi.

3TuncJudas,quitradenseum,vidensquoddamnatusesset, pœnitebatse,etretulittrigintaargenteosprincipibus sacerdotum,etsenioribus.

4dicens:Peccavi,tradenssanguinemjustumAtilli dixerunt:Quidadnos?tuvideris

5Etprojectisargenteisintemplo,recessit:etabienslaqueo sesuspendit

6Principesautemsacerdotumaccipientesargenteos, dixerunt:Nonliceteismittereingazophylacium:pretium sanguinisest

7Initoconsilio,emeruntagrumfigulicumeis,utsepelirent alienos.

8Quamobcausamvocatusestagerille,agersanguinis usqueinhodiernumdiem

9TuncadimpletumestquoddictumestperJeremiam prophetam,dicens:Ettulerunttrigintaargenteos,pretia eorumquipendebantexfiliisIsraël

10Etdediteosinagrumfiguli,sicutconstituitme Dominus

11Jesusautemstetitantepræsidem:etinterrogaviteum præses,dicens:TuesrexJudæorum?DicitilliJesus:Tu dicis

12Etcumaccusareturaprincipibussacerdotumet senioribus,nihilrespondit.

13TuncdicitilliPilatus:Nonaudisquantaadversumte dicunttestimonia?

14Etnonresponditeiadullumverbum.Itautmiraretur præsesvehementer

15Perdiemautemfestumsolebatdimittereillispræses populovinctum,quemvoluissent.

Habebantautemtuncvinctuminsignem,quidicebatur Barrabas.

17Congregatisergoillis,dixitPilatus:Quemvultis dimittamvobis?Barabbam,anJesumquidiciturChristus?

18Sciebatenimquodperinvidiamtradidissenteum

19Sedenteautemilloprotribunali,misitadeumuxorejus, dicens:Nihiltibi,etjustoilli:multaenimpassasumhodie pervisumproptereum

Principesautemsacerdotumetseniorespersuaserunt populisutpeterentBarabbam,Jesumveroperderent 21Respondensautempræses,aitillis:Quemvultisvobis deduobusdimittam?Atillidixerunt:Barabbam DicitillisPilatus:QuidigiturfaciamdeJesu,quidicitur Christus?Dicunteiomnes:Crucifigatur. Aitillispræses:Quidenimmalifecit?Atillimagis clamabantdicentes:Crucifigatur

24Pilatusautemvidensquodnihilproficeret,nisimagis tumultusfieret,accepitaquametlavitmanusanteturbas dicens:“Innocensegosumasanguinehuiusiusti; 25Etrespondensuniversuspopulus,dixit:Sanguisejus supernos,etsuperfiliosnostros.

26TuncdimisitillisBarabbam:Jesumautemflagellatum tradiditutcrucifigeretur

27TuncmilitespræsidiscomprehenderuntJesumin prætorium,etcongregaveruntadeumomnemturbam militum

28Etexuenteseum,induerunttunicamcoccineam

29Etplectentescoronamdespinis,posueruntsupercaput ejus,etarundinemindexteraejus.Etgenuflexoanteeum, illudebantei,dicentes:AverexJudæorum

30Etexspuentesineum,acceperuntarundinem,et percutiebantcaputejus.

31Etpostquamilluseruntei,exueruntabeostolamsuam, etinduerunteumvestimentosuo,etduxerunteumut crucifigerent.

32ExeuntesauteminvenerunthominemCyrenæum, nomineSimonem:huncangariaveruntuttolleretcrucem ejus.

33EtveneruntinlocumquidiciturGolgotha,quodest Calvariaelocus,

34Etdederunteivinumbiberecumfellemistum.Etcum gustasset,noluitbibere

35etcrucifixerunteumetdiviseruntvestimentaeius mittentessortesutadimplereturquoddictumestper prophetamdiviseruntvestimentameaintereosetsuper vestemmeammiseruntsortem

36Etsedentesservabanteum.

37Etimposueruntsupercaputejuscausamipsiusscriptam: HicestJesusrexJudæorum

38Tunccrucifixisuntcumeoduolatrones:unusadextris, etunusasinistris

39Prætereuntesautemblasphemabanteummoventes capitasua,

40etdicentes:Quidestruistemplumetintribusdiebus aedificat,salvumtefacSiFiliusDeies,descendedecruce

41Similiteretsummisacerdotesilludentescumscribiset senioribus,dicebant:

42Aliossalvosfecit;seipsumnonpotestsalvumfacereSi rexIsraelest,descendatnuncdecruce,etcredemusei.

43SperavitinDeo;liberetnunc,sivulteum:dixitenim, QuiaFiliusDeisum

44Idipsumautemetlatrones,quicrucifixierantcumeo, improperabantei

45Asextaautemhoratenebraefactaesuntsuper universamterramusqueadhoramnonam

46EtcircahoramnonamclamavitIesusvocemagna, dicens:Eli,Eli,lemasabacthani?idest,Deusmeus,utquid medereliquisti?

47Quidamautemillicstantes,etaudientes,dicebant: Eliamvocatiste

48Etcontinuocurrensunusexeis,acceptamspongiam implevitaceto,etimposuitarundini,etdabateibibere

49Dixeruntergoreliqui:VideamussiEliasveneritut salveteum

50Jesusautemiterumclamansvocemagna,emisit spiritum.

51eteccevelumtempliscissumestmediumasummo usquedeorsumEtcontremuitterra,etpetraescissaesunt;

52Etapertisuntmonumenta;etmultacorporasanctorum quidormierantsurrexerunt.

53Etexeuntesdemonumentispostresurrectionemejus, veneruntinsanctamcivitatem,etapparueruntmultis.

54Centurioautem,etquicumeoerant,custodientesJesum, visoterræmotu,ethisquæfiebant,timueruntvalde, dicentes:VereFiliusDeierathic

55Erantautemibimulieresmultaealonge,quaesecutae erantIesumaGalilaeaministrantesei;

56InquibuseratMariaMagdalene,etMariaIacobiet Ioseph,etmaterfiliorumZebedaei

57Cumseroautemfactumesset,venithomodivesab Arimathaea,nomineIoseph,quietipsediscipuluseratIesu.

58HicaccessitadPilatum,etpetiitcorpusJesuTunc Pilatusjussitreddicorpus

59etcumaccepissetcorpusIosephinvolvitilludin sindonemunda

60Etposuitilludinmonumentosuonovo,quodexciderat inpetra:etadvolvitsaxummagnumadostiummonumenti, etabiit

61EratautemMariaMagdaleneetalteraMariasedentes contramonumentum.

62Sequentiautemdieparascevesconveneruntprincipes sacerdotumetpharisaeiadPilatum

63dicentes:Domine,meminimusquiailleseductordixit adhucvivere:Posttresdiesresurgam

64{Dicergotibiutfirmetursepulchrumusqueindiem tertium,neforteveniantdiscipuliejusnocte,etfurentur eum,etdicantplebi:Surrexitamortuis,eteritnovissimus error

65AitillisPilatus:Habetiscustodiam:ite,custoditesicut scitis

66Illiautemabeuntes,munieruntsepulchrum,signantes lapidem,cumcustodibus.

Caput28

1Vespereautemsabbati,cumlucescitinprimamsabbati, venitMariaMagdaleneetalteraMariavideresepulcrum

2Etecceterræmotusfactusestmagnus:angelusenim Dominidescenditdecælo,etaccedensrevolvitlapidemab ostio,etseditsupereum

3eratautemaspectuseiussicutfulguretvestimentumeius sicutnix

4Prætimoreautemejusexterritisuntcustodes,etfacti suntvelutmortui.

5Respondensautemangelusdixitmulieribus:Nolite timerevos:scioenim,quodJesum,quicrucifixusest, quæritis

6nonesthic:surrexitenim,sicutdixitVenite,videte locumubiiacebatDominus

7Etcitoeuntesdicitediscipuliseiusquiaresurrexita mortuiseteccepraeceditvosinGalilaeam;ibieum videbitis:eccedixivobis

8Etexieruntcitodemonumentocumtimoreetgaudio magnoetcucurreruntdiscipulinuntiareverbumeius

9EtecceJesusoccurritillis,dicens:Avete.Illæautem accesserunt,ettenueruntpedesejus,etadoraverunteum

10TuncaitillisJesus:Nolitetimere:ite,nuntiatefratribus meisuteantinGalilæam,etibimevidebunt.

11Quæcumabiissent,eccequidamdecustodibusvenerunt incivitatem,etnuntiaveruntprincipibussacerdotumomnia quæfactafuerant

12Conveneruntquecumsenioribusetinitoconsilio, magnaspecuniasmilitibusdederunt, 13dicensdicitequiadiscipulieiusnocteveneruntetfurati sunteumdormientesnos

14Quodsiadaurespræsidishocpervenerit,suademusei etvobis

15Tuleruntergopecuniam,etfeceruntsicutdocuerantEt divulgatumestverbumistudapudJudæosusquein præsentemdiem

16UndecimergodiscipuliabieruntinGalilæaminmontem ubiconstitueratillisJesus

17Etvidenteseumadoraverunt:quidamautem dubitaverunt.

18EtaccedensJesuslocutusesteis,dicens:Dataestmihi omnispotestasincæloetinterra

19Euntesergodoceteomnesgentes,baptizanteseosin nominePatris,etFilii,etSpiritusSancti, docenteseosservareomniaquaecumquemandavivobiset ecceegovobiscumsumomnibusdiebususquead consummationemsaeculiAmen

Evangelium secundumMarcum

Caput1

1InitiumEvangeliiJesuChristi,FiliiDei.

2Sicutscriptumestinprophetis:Ecceegomittoangelum meumantefaciemtuam,quipræparabitviamtuamantete

3Voxclamantisindeserto:ParateviamDomini,rectas facitesemitasejus

4FuitJoannesindesertobaptizans,etprædicans baptismumpœnitentiæinremissionempeccatorum

5EtegrediebaturadillumomnisJudææregio,et Jerosolymitæuniversi,etbaptizabanturabilloinJordanis flumine,confitentespeccatasua

6EteratIoannesvestituspiliscamelietzonapelliceacirca lumboseius;locustasetmelsilvestreedebat;

7etpraedicabatdicensvenitfortiormepostmecuiusnon sumdignusprocumbenssolverecorrigiamcalceamentorum eius

8Egoquidemvosaquabaptizavi,sedipsevosbaptizabitin SpirituSancto

9Etfactumestindiebusillis,venitIesusaNazareth GalilaeaeetbaptizatusestinIordaneabIoanne

10Etstatimascendensdeaquaviditapertoscaeloset Spiritumtamquamcolumbamdescendenteminipsum.

11Etvoxfactaestdecælisdicens:TuesFiliusmeus dilectus,inquomihicomplacui

12EtstatimSpiritusexpelliteumindesertum.

13Eteratindesertoquadragintadiebusettentabatura Satana;eratquecumferis;etangeliministrabantei

14PostquamautemtraditusestJoannes,venitJesusin Galilæam,prædicansEvangeliumregniDei, 15dicens:Impletumesttempus,etappropinquavitregnum Dei:pœnitentiamagite,etcrediteEvangelio.

16EtpraeterienssecusmareGalilaeaeviditSimonemet Andreamfratremeiusmittentesreteinmare;erantenim piscatores.

17etdixiteisIesusvenitepostmeetfaciamvosfieri piscatoreshominum

18Atillicontinuorelictisretibussecutisunteum.

19EtprogressuspusillumviditIacobumZebedaeiet Ioannemfratremeius,quietipsierantinnavireficientes retiasua.

20EtrelictopatresuoZebedæoinnavicummercenariis, secutisunteum

21EtingrediunturCapharnaum.Etstatimsabbatis ingressussynagogamdocebat

22Etstupebantsuperdoctrinaejus:eratenimdocenseos quasipotestatemhabens,etnonsicutscribæeorum.

23Eteratinsynagogaeorumhomoinspirituimmundo:et exclamavit,etexclamavit;

24dicentes:Sinitenos;quidnobisettibi,IesuNazarene? venistiperderenos?sciotequissis,SanctusDei

25{EtincrepavitillumJesus,dicens:Obmutesce,etexiab eo

26Etdiscerpenseumspiritusimmundus,etexclamans vocemagna,exiitabeo.

27Etmiratisuntomnes,itautconquirerentinterse dicentes:Quidnamesthoc?Doctrinanovacumpotestate; quiainpotestateetiamspiritibusimmundisimperat,et obediuntei

28Etprocessitrumorejusstatiminomnemregionem Galilææ.

29Etprotinusegredientesdesynagoga,veneruntin domumSimonisetAndreæ,cumJacoboetJoanne 30SocrusautemSimonistenebaturmagnisfebribus:et continuodicuntilli

31Ipseautemtenensmanumejuselevaviteametdimisit eamfebris,etministrabateis.

32Vespereautemfacto,cumoccidissetsol,afferebantad eumomnesmalehabentes,etdæmonia

33eteratomniscivitascongregataadianuam.

34Etcuravitmultos,quivexabanturvariislanguoribus,et dæmoniamultaejiciebatetnonsinebanteumloqui, quoniamsciebanteum.

35Etdiluculovaldesurgens,egressusabiitindesertum locum,ibiqueorabat

36EtpersecutusesteumSimonetquicumilloerant.

37Etcuminvenissenteum,dixeruntei:Quiaomnes quæruntte.

38Etaitillis:Eamusinproximosvicos,utetibipraedicem: adhocenimveni

39Etpraedicabatinsynagogiseorumperomnem Galilaeametdaemoniaeiciens.

40Etvenitadeumleprosusdeprecanseum:etgenuflexo dixitei:Sivis,potesmemundare

41{Etmisertusextendensmanumsuamtetigiteum,etait illi:Volo:mundaremundatusesto

42Etcumdixisset,statimdiscessitabeolepra,et mundatusest

43Etcomminatusestei,etstatimdimisiteum

44Etaitilli:Videnecuidixeris:sedvade,ostendete sacerdoti,etofferproemundationetuaquæpræcepit Moysesintestimoniumillis

45Atilleegressuscoepitpraedicaremultumetdiffamare sermonem,itautiamnonpossetmanifesteincivitatem introire,sedforisindesertislocisesse,etconveniebantad eumundique.

CAPITULUM2

1EtiterumintravitCapharnaumpostdies,Auditumqueest quodindomoesset

2Etconveneruntmulti,itautnoncapereteosnequead ianuam,etloquebatureisverbum

3Etveniuntadeumferentesparalyticum,quiaquatuor portabatur.

4Etcumnonpossentappropinquareeiadturbam,tectum ubieratrevelaverunt;etcumfregissent,deposuerunt stratuminquoparalyticusiacebat.

5Quorumfidemutvidit,dixitparalytico:Fili,remittuntur tibipeccatatua

6Erantautemillicquidamdescribissedentes,etcogitantes incordibussuis:

7Quidhicsicloquitur?quispotestdimitterepeccata,nisi solusDeus?

8StatimqueIesusvidensinspiritusuoquodsiccogitabant intrase,dixiteis:Quidistacogitatisincordibusvestris?

9Quidestfaciliusdicereparalytico:Dimittunturtibi peccatatua.autdicere:Surge,ettollegrabatumtuumet ambula?

10UtautemsciatisquiaFiliushominishabetpotestatemin terradimittendipeccata(aitparalytico):

11Tibidico:Surge,tollegrabatumtuumetvadein domumtuam

12Etconfestimsurgens,tollenslectum,exivitcoram omnibusItamiratisuntomnes,etglorificaveruntDeum dicentes:“Numquamsicvidimus”

13Etegressusestrursusadmareetconveniuntadeum omnisturba,etdocebateos

14Etcumpraeteriret,viditLeviAlphaeisedentemad telonium,etaitilli:SequeremeEtsurgenssecutusesteum

15Etfactumest,cumaccumberetindomoejus,multi publicanietpeccatoressimuldiscumbebantcumJesuet discipulisejus:erantenimmulti,etsecutisunteum

16Etvidenteseumscribæetpharisæicumpublicaniset peccatoribusmanducare,dixeruntaddiscipulosejus: Quomodocumpublicanisetpeccatoribusmanducatetbibit?

17HocauditoJesusaitillis:Nonnecessehabentsani medico,sedquimalehabent:nonvenivocarejustos,sed peccatores

18EterantdiscipuliJoannisetpharisæorumjejunantes:et veniunt,etdicuntilli:QuarediscipuliJoanniset pharisæorumjejunant,tuiautemdiscipulinonjejunant?

19{EtaitillisJesus:Numquidpossuntnuptiæieiunare, dumcumillisestsponsus?Quantotemporehabentsecum sponsum,nonpossuntieiunare

20Venientautemdiescumaufereturabeissponsus:et tuncjejunabuntinillisdiebus.

21Nemoetnovumpannumintretinvestimentoveteri: alioquinnovumfragmentum,quodimplevitillud,auferta veteri,etpeiorscissuraest.

22Etnemomittitvinumnovuminutresveteres:alioquin rumpetvinumnovumutres,etvinumeffundetur,etutres corrumpentur:sedvinumnovuminutresnovosmittidebet.

23Acciditautemutsabbatisambularetpersata;et coeperunteuntesdiscipulivellerespicas

24Pharisæiautemdicebantei:Ecce,quidfaciuntsabbatis quodnonlicet?

25Etaitillis:NumquamlegistisquidfeceritDavid, quandonecessitatemhabuit,etesuriitipse,etquicumeo erant?

26QuomodointroivitindomumDeisubAbiatharprincipe sacerdotum,etpanespropositionismanducavit,quosnon licetmanducarenisisacerdotibus,etdediteisquicumeo erant?

27Etdicebateis:Sabbatumpropterhominemfactumest, etnonhomoproptersabbatum

28ItaqueDominusestFiliushominisetiamsabbati

CAPUTIII

1Etintroivititeruminsynagogameteratibihomohabens manumaridam

2Etobservabanteum,sisabbatiscuraret.utaccusarent eum

3Etaithominihabentimanumaridam:Surgeinmedium

4Etdiciteis:Licetsabbatisbenefacere,anmale?animam salvamfacereanperdere?Atillitacuerunt

5Etcircumspicienseoscumira,contristatussupercæcitate cordiseorum,dicithomini:Extendemanumtuam.Et extendit,etrestitutaestmanuseius

6Etexeuntespharisæistatimcumherodianisconsilium faciebantadversuseumquomodoeumperderent.

7EtIesuscumdiscipulissuissecessitadmare

8etabJerusalem,etabIdumæa,ettransJordanemEt circumdederunteumTyrumetSidonemturbammagnam, audientesquantafecit,etveneruntadeum

9Etdixitdiscipulissuisutnaviculasibideserviretpropter turbam,necomprimerenteum

10multosenimsanabatitautirruerentineumutillum tangerent,quotquothabebantplagas.

11Etspiritusimmundi,cumillumvidebant,procidebantei: etclamabant,dicentes:12TuesFiliusDei

12Etvehementercomminabatureisnemanifestarentillum. 13Etascendensinmontemvocavitadsequosvoluitipse: etveneruntadeum

14Etfecitutessentduodecimcumeo:etutmittereteos prædicare

15etpotestatemhabereinfirmoscurandietdaemonia eiciendi

16EtSimoncognominavitPetrum;

17etIacobumZebedaeietIoannemfratremIacobiet vocaviteosBoanerges,quodest,Filiitonitrui; 18etAndreas,etPhilippus,etBartholomæus,etMatthæus, etThomas,etJacobusAlphei,etThaddæus,etSimon Chananæus, 19etJudasIscariotes,quiettradiditeum

20Etiterumconvenitmultitudo,utnonpossenttantum panemcomedere.

21Etcumaudissentsui,exierunttenereeum:dicebant enim:Quoniaminfuroremversusest

22Etscribæ,quiabJerosolymisdescenderant,dicebant: QuoniamBeelzebubhabet,etquiainprincipe dæmoniorumejicitdæmonia

23Etconvocatiseisinparabolisdicebatillis:Quomodo potestSatanasSatanamejicere?

24Etsiregnuminsedividatur,nonpotestregnumillud stare.

25Etsidomussupersemetipsamdispertiatur,nonpotest domusillastare

26EtsiSatanasinseipsumconsurrexit,etdivisusest,non poteststare,sedfinemhabet

27Nemopotestvasafortisingressusindomumdiripere, nisipriusfortemalliget;ettuncdomumejusdiripiet.

28amendicovobisquiaomniadimittenturfiliishominum peccataetblasphemiaequibusblasphemaverint

29quiauteminSpiritumSanctumblasphemaveritnon remitteturinaeternumsedpericlitaturdamnationisaeternae

30Quoniamdicebant:Spiritumimmundumhabet

31Veneruntergofratresejusetmaterejus,etforisstantes miseruntadeumvocanteseum

32Etsedebatcircaeumturba,etdicuntei:Eccematertua etfratrestuiforisquæruntte

33Etrespondenseis,ait:Quæestmatermeaetfratres mei?

34Etcircumspicienseos,quiincircuituejussedebant,ait: Eccematermeaetfratresmei

35QuienimfeceritvoluntatemDei,hicfratermeus,et sorormea,etmaterest

CAPITULUM4

1Etiterumcoepitdocereadmareetomnismultitudo mariterra.

2Etdocebateosinparabolismulta,etdicebatillisin doctrinasua:

3AuditeEcceexiitseminansadseminandum

4Etfactumest,dumseminat,aliudceciditsecusviam,et veneruntvolucrescæli,etcomederuntillud

5Aliudautemceciditinpetrosa,ubinonhabebatterram multam;etcontinuoexortumest,quianonhabebat altitudinemterrae;

6soleautemortoæstuabat;etquianonhabebatradicem, exaruit

7Etaliudceciditinspinas,etascenderuntspinaeet suffocaveruntillud,etfructumnondedit.

8Etaliudceciditinterrambonametortumfecitfructumet crescebatEduxitqueunumtriginta,etunumsexaginta,et unumcentum.

9Etdicebat:Quihabetauresaudiendi,audiat

10Etcumessetsingularis,interrogaverunteumhiquicum eoerantduodecim,parabolam.

11Ipseautemdixiteis:Vobisdatumestnossemysterium regniDei

12Utvidentesvideant,etnonvideant;etaudientesaudiant, etnonintellegant;neforteconvertanturetpeccataeis dimittantur

13{Etaitillis:Nescitisparabolamhanc?etquomodo omnesparabolascognoscetis?

14quiautemseminatinhocverbo

15Hiautemsunt,quicircaviam,ubiseminaturverbum. Cumautemaudierint,confestimvenitsatanas,etaufert verbum,quodseminatumestincordibuseorum

16Hisuntautemetquisuperpetrosaseminatusest;Qui cumaudierintverbum,continuocumgaudiosuscipiunt illud;

17etnullaminseradicemhabentes,sedadtempus sustinentes:postea,cumfuerittribulatiosivepersecutio propterverbum,continuoscandalizantur

18Ethisunt,quiinspinisseminantur;audientesverbum, 19etaerumnaesaeculietdeceptiodivitiarumetcirca reliquaconcupiscentiaeintroeuntessuffocantverbumet sinefructuefficitur

20Hisuntautem,quiinterrambonamseminatisunt; Audientesverbum,etsuscipientes,etfructumafferentes, aliudtrigesimum,aliudsexagesimum,aliudvero centesimum

21{Etdicebatillis:Numquidvenitlucernautsubmodio ponatur,autsublecto?nonneutsupercandelabrumponatur?

22Nonestenimaliquidabsconditum,quodnon manifestetur;necfactumestoccultum,sedutinpalam veniat.

23Siquishabetauresaudiendi,audiat

24Etdicebatillis:Videtequidaudiatis:inquamensura mensifueritis,remetieturvobis:etadjicieturvobis

25Quienimhabet,dabiturilli:etquinonhabet,etiam quodhabetaufereturabeo.

26Etdicebat:SicestregnumDei,quemadmodumsihomo jaciatsementeminterram

27Etdormiatetexsurgatnocteacdie,etsemengerminet etincrescatdumnescitille

28{Terraenimdesemetipsofructumprofert;primum gramen,deindespica,deindeplenumfrumentuminspica. 29Cumautemproduceturfructus,statimmittitfalcem, quoniamadestmessis.

30Etdicebat:CuiassimilabimusregnumDei?autcui comparabimusillud?

31estsicutgranumsinapisquodcumseminatumestin terraminusestomnibusseminibusquaesuntinterra

32cumautemseminatusest,ascenditetfitomnibusherbis maior,etgerminatmagna;etvolatiliacælisubumbraejus habitant

33Ettalibusmultisparabolisloquebatureisverbum,prout poterantaudire.

34sineparabolaautemnonloquebatureisseorsumautem discipulissuisdisserebatomnia

35Etaitillisilladie:Cumseroessetfactum,transeamus contra

36Etdimittentesturbam,assumunteumuteratinnaviet aliaenaveserantcumillo.

37{Etfactaestprocellamagnaventi,etfluctusmittebatin navim,itautimplereturnunc

38Eteratinposterioripartenavis,dormiensinpulvino:et excitanteum,etdicuntei:Magister,noncurasnosperimus?

39Etexsurgenscomminatusestvento,etdixitmari:Tace, obmutesce.Etcessavitventus,etfactaesttranquillitas magna

40Etaitillis:Quidtimidiestis?necdumhabetisfidem?

41Ettimuerunttimoremagno,etdicebantadinvicem: Qualisesthic,quiaetventusetmareobediuntei?

CAPITULUM5

1EtvenerunttransmareinregionemGerasenorum 2Etexeunteeodenavi,statimoccurriteidemonumentis homoinspirituimmundo; 3quidomiciliumhabebatinmonumentis;necquisquam eumneccatenisnonligarepoterat;

4eoquodsæpecompedibusetcatenisvinctusdirupisset catenasetcompedescomminuisset,etnemopoterateum domare.

5Etsempernocteacdieinmontibusetinmonumentiserat, clamansetconcidensselapidibus

6VidensautemJesumalonge,cucurrit,etadoraviteum: 7etclamansvocemagnadixit:Quidmihiettibi,JesuFili Deialtissimi?AdiuroteperDeum,nemetorqueas

8Dicebatenimilli:Exispiritusimmundeabhomine.

9{Etinterrogabateum:Quodtibinomenest?Etdicitei: Legiomihinomenest,quiamultisumus.

10Etdeprecabatureummultum,neseexpelleretextra regionem

11Eratautemibicircamontemgrexporcorummagnus, pascens.

12Etdeprecabantureumspiritus,dicentes:Mittenosin porcosutineosintroëamus

13EtconcessiteisstatimJesusEtexeuntesspiritus immundiintroieruntinporcos,etimpetuabiitgrexper praecepsinmare,adduomilia,etsuffocatisuntinmare.

14Quiautempascebanteos,fugerunt,etnuntiaveruntin civitatemetinvillasetegressisuntviderequidesset factum.

15etveniuntadJesum:etvidentillumquiadæmonio vexabatur,sedentem,vestitum,etsanæmentis,et timuerunt

16Etnarraveruntillis,quividerant,quomododictumsitei, quiadaemoniovexabatur,etdeporcis.

17Etrogareeumcoeperuntutdiscederetdefinibuseorum

18Etascendensinnaviculam,rogabateumquidæmonium habuerat,utessetcumeo.

19Jesusautemnonadmisiteum,sedaitilli:Vadein domumtuamadamicostuos,etdiceisquantatibifecit Dominus,etmisertusesttui

20EtabiitetcœpitprædicareinDecapoliquantasibi fecissetJesus,etomnesmirabantur.

21Etcumtransfretassetiteruminnavim,turbaemultae conveneruntadeum,eteratpropemare

22EteccevenitquidamdearchisynagogisnomineIairus; Quemcumvidisset,ceciditadpedesejus, 23etdeprecabatureummultum,dicens:Filiameain extremisest:veni,imponemanussupeream,utsanetur.et vivet

24JesusautemibatcumilloEtsequebatureumturba multa,etcomprimebanteum.

25Etmulierquaedam,quaeeratinprofluviosanguinis annisduodecim,

26etamultismedicismultaperpessusest,etomniasua expendit,necquidquammelius,sedmagisingravescebat,

27HæccumaudissetdeJesu,venitinturbaretro,ettetigit vestimentumejus.

28Dicebatenim:Sivelvestimentumejustetigero,salva ero

29Etconfestimsiccatusestfonssanguinisejus.etsensitin corporesuoabillaplagasanatamesse

30Jesusautemstatimsciensapudsemetipsumquiavirtus exieratdeillo,conversusadturbam,dixit:Quistetigit vestimentamea?

31Etdicebanteidiscipulisui:Videsturbam comprimentemte,etdicis:Quismetetigit?

32Etcircumspiciebatvidereeam,quæhocfecerat

33Mulierautemtimensettremens,sciensquodfactum essetinse,venitetprociditanteeum,etdixiteiomnem veritatem

34Illeautemdixitei:Filia,fidestuatesalvumfecitVade inpace,etestosanaaplagatua.

35Adhucilloloquente,accesseruntquidama archisynagogodicentes:"Filiatuamortuaest;quidultra vexasDominum?"

36UtaudivitJesusverbum,quoddictumest,ait archisynagogo:Nolitimere,tantumcrede.

37EtnonadmisitquemquamsequisenisiPetrumet IacobumetIoannemfratremIacobi

38Etveniuntindomumarchisynagogi,etvidettumultum, etflentes,etejulantesmultum.

39Etingressusaitillis:Quidturbamini,etploratis?puella nonestmortua,seddormit

40EtderidebanteumIpseautemeiectisomnibus,adsumit patremetmatrempuellaeetquicumeoerant,etingreditur ubieratpuellaiacebat.

41ettenensmanumpuellaeaitilli:“Talithacumi;quod estinterpretatum:puella,tibidico,surge

42Etconfestimsurrexitpuellaetambulabat;eratenim annorumduodecimEtobstupueruntstuporemagno

43Etcomminatusesteisnequissciretetjussitillidari manducare.

CAPUTVI

1EtegressusindevenitinterramsuamSecutisuntautem illumetdiscipuli

2Etfactosabbatocoepitinsynagogadocere;etmulti audientesadmirabantur,dicentes:Undehuichaec?etquae dataesteisapientia,utetvirtutesilliuspermanusillius fiant?

3Nonnehicestfaber,filiusMariaeetfraterIacobiet IosetisetIudaeetSimonis?nonneetsororesejushic nobiscumsunt?Etscandalizabanturineo

4Jesusautemdixiteis:Nonestprophetasinehonore:sed inpatriasua,etincognationesua,etindomosua.

5Etnonpoteratibivirtutemullamfacere,nisipaucos infirmosimpositismanibuscuravit;

6etmirabaturpropterincredulitatemeorumEtcircuibat castelladocens

7EtconvocatisDuodecim,etcoepitmitterebinosetillos; etdeditillispotestatemspirituumimmundorum.

8etpræcepiteisnequidtollerentinvianisivirgamtantum; nonperam,nonpanem,nonpecuniaminmarsupio; 9sedcalceatossandaliis.nequeduastunicasinduere.

10Etdicebatillis:Inquamcumquedomumintraveritis,ibi manete,donecexeatisinde

11Etquicumquenonreceperintvos,necaudierintvos: exeuntesinde,excutitepulveremsubpedibusvestrisin testimoniumcontraillosAmendicovobis:Tolerabilius eritSodomisetGomorraeiindieiudicii,quamillicivitati. 12Etexeuntesprædicabantutpœnitentiamagerent 13etdaemoniamultaeiciebantetungebantoleomultos aegrotosetsanabant.

14EtaudivitHerodesrex;Dicebatenim:JoannesBaptista resurrexitamortuis,etproptereavirtutesoperanturinillo 15Aliiautemdicebant:QuiaEliasest;Aliiverodicebant: Quiaprophetaest,velquasiunusexprophetis

QuoauditoHerodesait:QuemegodecollaviJoannem,hic amortuisresurrexit.

IpseenimHerodesmisitactenuitJoannem,etvinxiteum incarcerepropterHerodiademuxoremPhilippifratrissui, quiaduxerateam.

18DicebatenimJoannesHerodi:Nonlicettibihabere uxoremfratristui

19Herodiasauteminsidiabaturillietvolebatoccidereeum necpoteratnecpoterat;

20HerodesenimtimebatJoannem,sciensquodjustusesset etsanctus,etobservabateumEtcumaudisseteum,multa faciebatetlibentereumaudiebat

21Etcumdiesoportunusaccidisset,Herodesnatalissui cenamfecitprincipibussuisettribunisetprimisGalilaeae; 22CumautemingressafuissetfiliaHerodiadisetsaltasset, etplacuissetHerodiethisquicumeoerant,dixitrex puellæ:Peteamequodvis,etdabotibi

23Etjuravitilli:Quiaquidquidpetieris,dabotibi, dimidiumregnimei.

24Quæcumexisset,dixitmatrisuæ:Quidpetam?Atilla dixit:CaputIoannisBaptistae

25Etstatimillafestinansvenitadregem,etpetivitdicens: "VoloutdesmihistatimindiscocaputJoannisBaptistae"

26Contristatusqueestrexetpropteriusiurandum,etfimul cumeo,noluiteamreprobare.

27Misitquerexspiculatorem,etjussitcaputejusadduci:et decollaviteumincarcere,

28Etattulitcaputejusindisco,etdeditilludpuellæ:et puelladeditmatrisuæ

29Quoaudito,discipuliejusvenerunt,ettuleruntcorpus ejus:etposueruntilludinmonumento.

30EtconvenientesApostoliadJesum,renuntiaveruntei omniaquæegerant,etdocuerant

31Etaitillis:"Veniteseorsumindesertumlocumet requiescitepusillum;erantenimmultivenienteseteuntes etnonhabentesspatiumadmanducandum".

32Etabieruntindesertumlocumseorsumnavi

33Etviderunteosabeuntes,etcognoveruntmulti:et pedestredeomnibuscivitatibusconcurreruntilluc,et prævenerunteos

34Etexiensviditturbammultam,etmisertusesteis,quia erantsicutovesnonhabentespastorem,etcoepitdocere illosmulta

35Etcumiamdiesfactusesset,accesseruntadeum discipulieius,etdixerunt:Desertusestlocus,ethoraiam praeteriit;

36dimitteeosuteuntesinvillasetvillasetemantsibi panemnonenimhabentquodmanducent

37{Aitautemadillos:VosdateillismanducareEtdicunt ei:“Euntesemamusdenariisducentispanesetdabimuseis manducare?

38Etdiciteis:Quotpaneshabetis?iteetvideteEtcum cognovissent,dicunt:Quinque,etduospisces

39Etpræcepitillisutaccumberefacerentomnessecundum contuberniasuperviridefœnum

40Etdiscubueruntinpartespercentenosetper quinquagenos.

41Etacceptisquinquepanibusetduobuspiscibus,intuens incaelumbenedixitetfregitpanes,etdeditdiscipulissuis, utponerentanteeos.etduospiscesdivisitomnibus.

42Etmanducaveruntomnes,etsaturatisunt

43Etsustuleruntduodecimcophinosplenosdefragmentis, etdepiscibus.

44Erantautemquimanducaveruntquinquemilliavirorum

45Etstatimcoegitdiscipulossuosascenderenavim,etire transfretumanteBethsaidam,dumipsedimitteretpopulum.

46Etcumdimisisseteos,abiitinmontemorare

47Etcumseroesset,eratnavisinmediomarietipsesolus interra.

48Etviditillosinremigandolaborantes;eratenimventus contrariuseisetquartavigilianoctisvenitadeosambulans supermareetvolebattransirepereos

49Atilliutviderunteumambulantemsupramare, putaveruntphantasmaesseetexclamaverunt:

50omnesenimeumvideruntetconturbatisunt.Statimque locutusestcumeisetdiciteis:“Confidite,egosum;nolite timere

51EtascenditadillosinnavimEtcessavitventus:et obstupueruntsupramodum,etmiratisunt

52nonenimintellexerantdepanibus,sederatcorillorum obcaecatum

53Etcumtransfretassent,veneruntinterramGenesareth, etapplicuerunt.

54Etexeuntesdenavi,statimcognoverunteum;

55Etdiscurrentesperuniversamregionemillam, incipiebantcircumferreinlectuliseosquimalehabebant, ubiaudiebanteum

56Etquocumqueintroibatinvicosvelincivitatesvelin villas,inplateisponebantinfirmos,etdeprecabantureum utvelfimbriamvestimentieiustangerent:etquotquot tangebanteum,salvifiebant

CAPITULUM7

1Conveneruntautemadeumpharisæi,etquidamde scribis,quiveneruntabJerosolymis

2etcumvidissentquosdamexdiscipulisejuscommunibus manibus,idestnonlotis,manducarepanem,increpabant Pharisæienim,etomnesJudæi,nisicrebrolaventmanus, nonmanducant,tenentestraditionemseniorum.

4etaforonisibaptizentur,noncomedunt;Multaquealia funt,quaetenereacceperint,lavacrapoculorum,&ollarum, vasorumaeneorum,&tabularum.

5Tuncinterrogabanteumpharisæietscribæ:Quare discipulituinonambulantsecundumtraditionemseniorum, sednonlotismanibusmanducantpanem?

6Quirespondensaitillis:BeneprophetavitIsaiasdevobis hypocritis,sicutscriptumest:Populushiclabiisme honorat,corautemeorumlongeestame.

7Sedfrustracoluntme,docentesdoctrinas,mandata hominum

8DeponentesenimmandatumDei,traditionemhominum tenetis,sicutlavatiourceorumetcalicum,etmultaalia huiusmodi

9Etdicebatillis:BeneirritumfacitispræceptumDei,ut traditionemvestramservetis

10Moysesenimdixit:Honorapatremtuum,etmatrem tuam.et,Quimaledixeritpatrivelmatri,mortemoriatur; 11Vosautemdicitis:“Siquisdixeritpatrivelmatri: “Corbanest,hocestdonum,quodcumqueexmetibi profuerit;libererit.

12necdetis,utfaciatiseumpatrisuovelmatri

13verbumDeiirritumfacienspertraditionemvestram, quamtradidistis.

14Etconvocatisomnipopuloadse,ait:Auditeme, unusquisquevestrum,etintelligite

15Nihilestextrahominemintroiensineum,quodpossit eumcoinquinare,sedquædehomineproceduntillasunt quæcommunicanthominem

16Siquishabetauresaudiendi,audiat.

17Etcumintroissetindomumaturba,interrogabanteum discipuliejusparabolam.

18Etaitillis:Sicetvosimprudentesestis?Nonintelligitis quiaomneextrinsecusintroiensinhominemnonpotest eumcoinquinare;

19quianonintroitincoreiussedinventremetin secessumexitpurgansomnesescas

20{Dicebatenim:"Quaeabhomineegrediuntur,haec coinquinanthominem"

21Abintusenimdecordehominumcogitationesmalæ procedunt,adulteria,fornicationes,homicidia, 22furta,avaritiæ,nequitiæ,dolus,impudicitiæ,oculus malus,blasphemia,superbia,stultitia

23Omniahæcmalaabintusprocedunt,etcommunicant hominem

24EtindeexsurgensabiitinfinesTyrietSidonis,et intravitindomumsuam,etnemosciret:sednonpoterat abscondi

25Mulierenimstatimutaudivitdeeo,cujusfiliahabebat spiritumimmundum,intravit,etprociditadpedesejus, 26Eratenimmuliergentilis,SyrophœnissagenereEt rogabateumutdæmoniumejiceretdefiliaejus

27Iesusautemdixitei:"Saturenturpriusfilii":nonest enimbonumacciperepanemfiliorum,etmitterecanibus

28Atillarespondit,etdixitei:UtiqueDomine,etiam catellisubmensacomeduntdemicispuerorum

29Etaitilli:Propterhuncsermonemvadeexiitdiabolusa filiatua.

30Etcumintroissetindomumsuam,invenitdæmonium exiit,etfiliamsuamposuitsuperlectum

31EtiterumexiensdefinibusTyrietSidonis,venitad mareGalilaeaepermediosfinesDecapoleos

32Etadducunteisurdum,etimpedituminverboet rogaveruntillumutimponatillimanum.

33Etapprehendenseumdeturba,misitdigitossuosin auresejus,etexspuenstetigitlinguamejus

34{Etsuspiciensincælum,ingemuit,etaitilli:Ephphatha, hocest,adaperire

35Etstatimapertaesuntaureseius,etsolutumest vinculumlinguaeeius,etloquebaturrecte.

36EtpræcepitillisnecuidicerentQuantoautemeis præcipiebat,tantomagisplusprædicabant

37Eteoampliusadmirabantur,dicentes:Beneomniafecit: etsurdosfacitaudire,etmutosloqui

Capitulum8

1Indiebusillis:Cumessetturbamaximaetnihilhabentes manducare,vocavitadsediscipulossuos,etdiciteis:

2Misertussumturbae,quiatriduoiammecumsunt,nec habentquodmanducent;

3Etsidimisissemeosindomossuas,inviadeficient;

4Etresponderunteidiscipulisui:Undehicpotesthomo saturarepanesistosindeserto?

5{Etinterrogaviteos:Quotpaneshabetis?Quidixerunt: Septem

6Etpræcepitturbædiscumberesuperterram:etacceptis septempanibus,gratiasagensfregit,etdeditdiscipulissuis, utponerentanteeos;etstatuerunteoscorampopulo

7Ethabebantpisciculospaucos:etipsosbenedixit,etjussit apponi.

8Etcomederunt,etsaturatisuntEtquodsuperfuitde fragmentis,tuleruntseptemsportas.

Erantautemquimanducaveruntquasiquatuormillia:et dimisiteos

10Etstatimascendensnavimcumdiscipulissuis,venitin partesDalmanutha.

11Etexieruntpharisæi,etcœperuntconquirerecumeo, quærentesabeosignumdecælo,tentanteseum

12Etingemiscensspiritusuoait:Quidgeneratioista quaeritsignum?Amendicovobis,nondabiturgenerationi istisignum.

13Etdimittenseos,iterumascendensabiittransfretum

14Etoblitisuntsumerepanes,etnisiunumpanemnon habebantsecuminnavi.

15Etpraecipiebateisdicens:“Videte,caveteafermento pharisaeorumetfermentoHerodis!

16Etcogitabantadalterutrum,dicentes:quiapanesnon habemus.

17Quocognito,aitillis:Quidcogitatis,quiapanesnon habetis?nondumcognoscetisnecintelligitis?adhuc cæcatumhabetiscorvestrum?

18oculoshabentesnonvidetis?etaureshabentesnon auditis?etnonrecordamini?

19Quandoquinquepanesinquinquemilliafregi,quot cophinosfragmentorumplenossumpsistis?Dicuntei: Duodecim

20Quandoautemsepteminquatuormillia,quotsportas fragmentorumtulistis?Quidixerunt:Septem

21Etdicebateis:Quomodonondumintelligitis?

22EtveniuntBethsaidaEtadducunteicaecumetrogabant eumutillumtangeret

23Etapprehensamanucæci,eduxiteumextravicum;et exspuensinoculosejusimpositismanibussuis, interrogaviteumsiquidvideret

24Etaspiciens,ait:Videohominesvelutarbores ambulantes

25Deindeiterumimposuitmanussuperoculosejus:et cœpitvidere:etrestitutusestitautclarevideretomnia.

26Etdimisiteumindomumsuam,dicens:Nequaquamin civitatemeunt,nequedicantinvilla

27EtegressusestJesus,etdiscipuliejusincastella CæsareæPhilippi:etinviainterrogabatdiscipulossuos, dicenseis:Quemmedicuntessehomines?

28Atillidixerunt:JoannesBaptista.aliiverounusex prophetis

29Tuncdicitillis:Vosveroquemmeessedicitis? RespondensPetrusaitei:TuesChristus.

30Etpræcepitillisnecuidicerentdeeo

31etcoepitdocereillosquoniamoportetFiliumhominis multapatietreprobariasenioribusetasummis sacerdotibusetscribisetoccidietposttresdiesresurgere 32EtpalamverbumloquebaturEtapprehensumeum Petruscoepitincrepareeum.

33Quiconversus,etvidensdiscipulossuos,comminatus estPetro,dicens:Vadepostme,Satana:nonenimsapis quæDeisunt,sedquæhominumsunt.

34Etconvocataturbacumdiscipulissuis,dixiteis:Siquis vultmesequi,denegetsemetipsum:ettollatcrucemsuam, etsequaturme.

35Quienimvolueritanimamsuamsalvamfacere,perdet eam;quiautemperdideritanimamsuamproptermeet evangelium,salvameamfaciet.

36Quidenimprodesthomini,simundumuniversum lucretur,animaeverosuaeperdat?

37autquamdabithomocommutationemproanimasua?

38Quisquisergomeerubuerit,etverbameaingeneratione hacadulteraetpeccato;exeoetFiliushominisconfundetur, cumveneritingloriaPatrissuicumangelissanctis.

Capitulum9

1Etdicebatillis:Amendicovobis:suntquidamdehic stantibus,quinongustabuntmortem,donecvideant regnumDeiventuruminvirtute

2EtpostdiessexassumitJesusPetrum,etJacobum,et Joannem,etducitillosseorsuminmontemexcelsum seorsum,ettransfiguratusestanteeos

3Etvestimentaeiusfactasuntalbasicutnixutnihil pleniusinterradealbatum.

4EtapparuitillisEliascumMoyse:eterantloquentescum Jesu.

5EtrespondensPetrusaitIesu:“Praeceptor,bonumest noshicesse;ettibiunumetMoysiunumetEliaeunum

6Nonenimsciebatquiddiceret:erantenimtimoreexterriti timueruntenimtimoremagno.

7Etfactaestnubesobumbranseos:etvenitvoxdenube, dicens:HicestFiliusmeusdilectus,ipsumaudite

8Etstatimcircumspicientesneminemampliusviderunt nisiIesumtantumsecum

9Etdescendentibusillisdemonte,præcepitillisnecui dicerentquæviderant,donecFiliushominisamortuis resurrexerit

10Etverbumcontinueruntapudse:conquirentesquidesset, cumamortuisresurrexerit

11Etinterrogaverunteum,dicentes:Quidergoscribæ dicunt,quodEliamoporteatprimumvenire?

12Quirespondensdixitillis:Eliasquidemvenitprimuset restituitomniaetquomodoscriptumestinFiliumhominis, utmultapatiaturetcontemnatur.

13Seddicovobis,quiaEliasvenitquidem,etfeceruntilli quæcumquevoluerunt,sicutscriptumestdeeo

14Etcumvenissetaddiscipulossuos,viditturbam magnamcircaeos,etscribasconquirentescumeis

15Etconfestimomnispopulusvidenseumstupefactusest, etaccurrentessalutaverunteum.

Etinterrogaviteos:Quidintervosconquiritis?

17etrespondensunusdeturbadixitmagisteradtuliadte filiummeumhabentemspiritummutum

18etubicumqueapprehensumfueriteumlaceratetspumat etstridetdentibusetarescitetdixidiscipulistuisut eicerenteumnecpotuerunt.

19Quirespondensei,ait:Ogeneratioincredula,quamdiu apudvosero?usquequopatiarvos?adduceumadme

20Etattulerunteumadeum.etceciditinterram,et volutabaturspumans

21Etinterrogavitpatremejus:Quantumtemporisestex quoeihocaccidit?Atilledixit:Puer.

22etfrequentereuminignem,etinaquasmisituteum perderet:sedsiquidpotes,adjuvanos,misertusnostri

23Jesusautemdixitei:Sipotescredere,omniapossibilia credenti

24{Etcontinuoexclamanspaterpueri,cumlacrimis aiebat:Credo,Domine;adiuvaincredulitatemmeam.

25EtcumvideretJesusconcurrentemturbam,comminatus estspirituiimmundo,dicensilli:Surdeetmutespiritus, egopræcipiotibi,exiabeo:etampliusneintroëasineum

26Etexclamavitspiritus,etsciditeumvalde,etexivitab eoitautmultidicerentquiamortuusest

Jesusautemtenensmanumejuselevaviteum.etsurrexit.

28Etcumintroissetindomum,discipuliejussecreto interrogabanteum:Quarenosnonpotuimuseicereeum?

29Etdixitillis:Hocgenusinnullopotestexire,nisiin orationeetjejunio

30EtindeprofectiperagrabantGalilæam;necvolebat quemquamscire

Docebatautemdiscipulossuosetdicebatillis:“Filius hoministradeturinmanushominum,etoccidenteum;et postquamoccisusest,resurgettertiadie;

32Atilliignorabantverbum,ettimebanteuminterrogare

33EtveneruntCapharnaumQuicumdomiesset, interrogabateos:Quidinviatractabatis?

34Atillitacuerunt:initinereenimintersedisceptabant, quisessetmaior.

35etsedensvocavitduodecimetaitillissiquisvoluerit primusessehiceritomniumnovissimusetservusomnium

36Etapprehendenspuerum,statuiteuminmedioeorum: etassumptisulnis,dixiteis:

37Quisquisunumextalibuspuerisreceperitinnomine meo,merecipit:etquicumquemesusceperit,nonme suscipit,sedeumquimemisit

38EtresponditeiJoannes,dicens:Magister,vidimus quemdaminnominetuoejicientemdæmonia,etnon sequiturnos:etprohibuimuseum,quianonsequiturnos

39Jesusautemait:Noliteprohibereeum:nemoestenim quifaciatvirtuteminnominemeo,quipossitleviterloqui deme

40quienimnonestadversumnos,pronobisest

41Quisquisenimpotumdederitvobiscalicemaquæin nominemeo,quiaChristiestis:amendicovobis,non perdetmercedemsuam

42Etquicumquescandalizaveritunumdepusillisistisqui inmecredunt,expediteiutsuspendaturmolaasinariain colloejus,etinmaremittatur

43Etsimanustuascandalizatte,abscideeam:bonumtibi estadvitamingredidebilem,quamduasmanushabentem ireingehennam,inignemquinumquamexstinguitur: 44Ubivermiseorumnonmoritur,etignisnonexstinguitur. 45Etsipestuusscandalizatte,abscideeum:bonumtibi estadvitamingrediclaudum,quamduospedeshabentem mittiingehennamignis,quinumquamexstinguitur:

46Ubivermiseorumnonmoritur,etignisnonextinguitur

47Etsioculustuusscandalizatte,erueeum:bonumtibi estcumunooculoinregnumDeiintroire,quamduos oculoshabentemmittiingehennamignis:

48ubivermiseorumnonmoritur,etignisnonexstinguitur 49Omnisenimignesalietur,etomnisvictimasalesalietur.

50{Bonumestsal:quodsisalinsulsumfuerit,inquoillud condietis?Habeteinvobissal,etpacemhabeteintervos

CAPITULUM10

1EtindeexsurgensvenitinfinesIudaeaeultraIordanem: etconveniuntiterumturbaeadeum;et,sicutconsueverat, iterumdocebatillos

2Etaccedentespharisæiinterrogabanteum:Silicetvero uxoremdimittere:tentanteseum

3Atillerespondens,dixiteis:Quidvobispræcepit Moyses?

4Quidixerunt:Moysespermisitlibellumrepudiiscribere, etdimittere

5{EtrespondensJesus,dixiteis:Adduritiamcordisvestri scripsitvobispræceptumistud

6Abinitioautemcreaturaemasculumetfeminamfeciteos

7Propterhocrelinquethomopatremetmatremsuam,et adhærebituxorisuæ,eteruntduoincarneuna

8{Itaquejamnonsuntduo,sedunacaro.

9QuodergoDeusconjunxit,homononseparet

10Etindomoiterumdiscipuliejusdeeodem interrogaverunteum.

11Etaitillis:Quicumquedimiserituxoremsuam,etaliam duxerit,mœchatursupeream

12Etsimulierdimiseritvirumsuum,etaliinupserit, mœchatur.

13EtofferebantilliparvulosuttangeretillosDiscipuli autemcomminabanturofferentibus.

14Jesusautemvidens,indignetulit,etaitillis:Sinite parvulosvenireadme,etneprohibueritiseos:taliumest enimregnumDei

15Amendicovobis:QuisquisnonreceperitregnumDei velutparvulus,nonintrabitinillud

16Etcomplexanseos,imponensmanussuperillos, benedixitillis

17Etcumegressusessetinviam,accurrensquidam,et genuflexoanteeum,rogabateum:Magisterbone,quid faciamutvitamæternampossideam?

18Jesusautemdixitei:Quidmedicisbonum?nemo bonus,nisiunusDeus.

19Mandatanosti:Nonoccides; 20Atillerespondens,aitilli:Magister,hæcomnia custodiviajuventutemea.

21TuncJesusvidenseumdilexiteum,etdixitei:Unum tibideest:vade,quæcumquehabesvende,etdapauperibus, ethabebisthesaurumincælo:etveni,tollecrucem,et sequereme

22Quicontristatusinverbo,abiitmœrens:eratenim habensmultaspossessiones.

23EtcircumspiciensJesus,aitdiscipulissuis:Quam difficilequipecuniashabent,inregnumDeiintroibunt?

24Discipuliautemobstupescebantinverbisejus.AtIesus rursusrespondensaitillis:“Filioli,quamdifficileest, confidentesinpecuniis,inregnumDeiintroire!

25Faciliusestcamelumperforamenacustransire,quam divitemintrareinregnumDei

26Quimagisadmirabantur,dicentesadsemetipsos:Et quispotestsalvusfieri?

27EtaspicienseosJesus,ait:Apudhominesimpossibile est,sednonapudDeum:omniaenimpossibiliasuntapud Deum.

28TunccœpiteiPetrusdicere:Eccenosdimisimusomnia etsecutisumuste

29respondensautemIesusdixitamendicovobisnemoest quireliqueritdomumautfratresautsororesautpatremaut matremautuxoremautfiliosautagrosproptermeet evangelium,

30sedcentuplumaccipietintemporeistodomosetfratres etsororesetmatresetfiliosetagrosinpersecutionibuset infuturoseculovitamaeternam.

31Multiautemeruntpriminovissimietnovissimus primus.

32EterantinviaascendentesJerosolymamJesusautem antecedebateosetcumsequerentur,timueruntIpseautem iterumadsumensduodecim,coepitnarrareeisquidnam fieretei.

33dicentes:EcceascendimusinJerusalemetFilius hoministradeturprincipibussacerdotumetscribis; Condemnabunteumettradenteumgentibus

34Etirridebunteum,etflagellabunt:etconspuenteum,et occidenteum,ettertiadieresurget.

35EtacceduntadeumJacobusetJoannesfiliiZebedæi, dicentes:Magister,volumusutquodcumquevoluerimus, faciasnobis.

36Atilledixiteis:Quidvultisutfaciamvobis?

37Aitilli:Danobisutunusaddexteramtuametaliusad sinistramsedeamusingloriatua.

38Jesusautemaiteis:Nescitisquidpetatis:potestisbibere calicem,quemegobibo?etbaptismoquoegobaptizor baptizari?

39Atillidixeruntei:PossumusJesusautemaiteis: Calicemquidem,quemegobibo,bibetis;baptismate autem,quoegobaptizor,baptizabimini;

40Sedereautemaddexterammeametadsinistramnonest meumdare;sedeisquibusparatumestdabitur

41EtaudientesdecemcoeperuntindignarideIacoboet Ioanne

42Jesusautemvocaviteosadse,etaitillis:Scitisquiahi, quividebanturregeregentibus,dominantureorumet majoreseorumpotestatemexercentineos

43Sicautemnoneritintervos:sedquicumquevoluerit intervosmaioresse,eritvesterminister:

44{Quicumqueautemvestrumfueritprimus,eritomnium servus.

45NametFiliushominisnonvenitministrari,sed ministrare,etdareanimamsuamredemptionempromultis 46EtveniuntinIericho.EtexeunteeodeIerichocum discipulissuisetturbamulta,caecusBartimaeus,filius Timaei,sedebatsecusviammendicans

47AudiensautemJesusNazarenus,cœpitclamare,et dicere:Jesu,filiDavid,misereremei

48EtcomminabantureimultiuttaceretAtillemulto magisclamabat:FiliDavid,misereremei.

49StansautemJesusjussitillumvocariEtvocantcæcum, dicentesei:Animæquioresto:surge,vocattetevocat 50Etprojectovestimentoejus,surrexit,etvenitadJesum. 51EtrespondensJesusdixitilli:Quidtibivisfaciam? Caecusdixitei:Domine,utvideam

52EtaitilliJesus:Vade.fidestuatesalvamfecit.Et confestimvidit,etsequebatureuminvia

CAPUTXI

1EtcumappropinquassentJerosolymisinBethphageet BethaniaminmontemOliveti,mittitduosexdiscipulissuis, 2etaitillisiteincastellumcontravosetcumintroieritisin eaminvenietispullumligatuminquononsedithomo solviteillumetadducite.

3Etsiquisvobisdixerit:Quidfacitis?dicitequiaDominus eumopushabet;Etconfestimdimitteteum

4Etabeuntesinveneruntpullumligatumantejanuamforis inbivio:etobstupueruntetsolvunteum

5Etquidamdeillicstantibusdicebantillis:Quidfacitis solventespullum?

6QuidixerunteissicutpræceperatJesus:etdimiserunt 7EtduxeruntpullumadJesum:etimponuntillivestimenta sua.etseditsupereum.

8Multiautemvestimentasuastraveruntinvia:aliiautem frondescædebantdearboribus,etsternebantinvia 9Etquipraeibantetquisequebantur,clamabant: “Hosanna!BenedictusquivenitinnomineDomini 10BenedictumsitregnumpatrisnostriDavid,quodvenit innomineDomini:Hosannainexcelsis

11EtintroivitJerosolymamintemplumEtcircumspectis omnibus,cumjamvesperaessethora,exiitinBethaniam cumduodecim

12EtaliadiecumexirentaBethania,esuriit

13Vidensquealongeficumhabentemfolia,venitsiquid forteinveniretinea;etcumvenissetadeam,nihilinvenit praeterfolia;nondumenimerattempusficorum

14{Etrespondensdixitei:Jamnonampliusinæternum extefructumquisquammanducet.Etaudiebantdiscipuli ejus

15EtveniuntinJerosolymamEtintroivitJesusin templum,etcœpiteicerevendentesetementesintemplo: etmensasnummulariorum,etcathedrasvendentium columbassubvertit

16etnonsinebatutquisquamvasportaretpertemplum

17{Etdocebat,dicenseis:Nonnescriptumest:Domus meadomusorationisvocabituromnibusgentibus?Vos autemfecistiseamspeluncamlatronum

18Quoaudito,principessacerdotumetscribaequaerebant quomodoeumperderent:timebantenimeum,quoniam universaturbaadmirabatursuperdoctrinaeius

19Etcumvesperafactaesset,egrediebaturdecivitate

20Etcummanetransirent,videruntficumaridamfactama radicibus

21EtrecordatusPetrus,dixitei:Rabbi,ecceficus,cui maledixisti,aruit.

22EtrespondensJesus,aitillis:HabetefidemDei

23Amenenimdicovobis:Quicumquedixerithuicmonti, Transi,etmitteinmare.etincordesuonondubitabit,sed credeteaquaedicitfutura;quidquiddicat

24Ideodicovobis:Omniaquæcumqueorantespetitis, creditequiaaccipietis,ethabebitisea.

25etcumstatisorantesdimittitesiquidhabetisadversus aliquemutetPatervesterquiincaelisestdimittatvobis peccatavestra

26Siautemnondimiseritis:necPatervester,quiincælis est,dimittetvobispeccatavestra

27EtveniuntiterumJerosolymam.Etcumambularetin templo,acceduntadeumsummisacerdotes,etscribæ,et seniores:

28etdicuntei:Inquapotestatehæcfacis?etquistibidedit hancpotestatemutistafacias?

29RespondensautemJesus,dixiteis:Interrogabovoset egounumsermonem:etrespondemihi:etegovobis dicaminquapotestatehæcfacio

30BaptismusJoannis,decæloerat,anexhominibus? exaudime.

31Atillicogitabant,dicentes:Sidixerimus:Decælo quareergononcredidistisei?

32Sidixerimus:Exhominibus;Timebantpopulum:omnes enimhabebantIoannemquiavereprophetaesset

33EtrespondentesdicuntJesu:Nescimus.Etrespondens Jesusaitillis:Nequeegodicovobisinquapotestatehæc facio

CAPITULUM12

1EtcoepitillisinparabolisloquiEtplantavitvineam homo,etcircumdediteamsepem:etfoditlacum,et ædificavitturrim,etlocaviteamagricolis,etperegre profectusest.

2Etintemporemisitadcultoresservum,utabagricolis acciperetdefructuvineæ

3Quiapprehensumeumceciderunt,etdimiseruntvacuum.

4Etiterummisitadillosaliumservum;etipsummiserunt incaputetvulneraverunteumetincontumeliameius dimiserunt

5Etiterumaliummisit.etaliosmultosinterfecerunt;alios verberantes,quosdamoccidendo.

6Adhucergounumhabensfiliumcarissimum,etillum misitadeosnovissimum,dicens:Verebunturfiliummeum

7Coloniautemillidixeruntadinvicem:Hicesthæres. Venite,occidamuseum,etnostraerithereditas

8Etapprehendenteseum,occiderunt:etejeceruntextra vineam

9Quidergofacietdominusvineæ?Venietetperdet colonosetdabitvineamaliis.

10Necscripturamhanclegistis;Lapidem,quem reprobaveruntædificantes,hicfactusestincaputanguli; 11aDominofactumestistudetestmirabileinoculis nostris

12Etquærebanteumtenere:ettimueruntturbam: cognoveruntenimquoniamadeosparabolamhancdixerit. 13Etmittuntadeumquosdamexpharisaeisetherodianis, uteumcaperentinverbo

14quicumvenissentdicunteimagisterscimusquiaverax esetnoncurasquemquamnonenimrespicispersonam hominumsedviamDeiinveritatedocessilicetdare tributumCaesari,annon?

15Dabimus,annondabimus?Quisciensversutiameorum, aitillis:Quidmetentatis?affertemihidenariumut videam.

16AtilliattuleruntEtaitillis:“Cuiusestimagohaecet inscriptio?Dicuntei:Cæsaris

17Iesusautemdixitillis:“QuaesuntCaesaris,reddite Caesariet,quaesuntDei,Deo!Etmirabantursupereo

18TuncacceduntadeumSadducæi,quidicunt resurrectionemnonesse;etinterrogaverunteumdicentes

19MagisterMoysesscripsitnobis:Simortuusfueritfrater hominis,etreliquerituxoremsuampostse,etnon reliqueritfilios,utaccipiatfratersuusuxoremsuam,et resuscitetsemenfratrisuo

20Septemergofratreserant:etprimusaccepituxorem,et mortuusestnonrelictosemine.

21Etsecundusaccepiteam,etmortuusest:nonreliquit semen,ettertiussimiliter

22Etacceperunteamsimiliterseptem:etnonreliquerunt semenNovissimaomniumdefunctaestetmulier

23Inresurrectioneergocumresurrexerint,cujusdehiserit uxor?septemenimhabuerunteamuxorem.

24RespondensautemIesusaitillis:“Noliteerrare,quia nonscitisScripturasnequevirtutemDei?

25Cumenimamortuisresurrexerint,nequenubent,neque nubentursedsicutangeliquiincaelosunt

26etdemortuisresurrexerintnonlegistisinlibroMoysi quiainrubolocutusesteiDeusdicensegosumDeus AbrahametDeusIsaacetDeusIacob?

27NonestDeusmortuorum,sedviventium:vosergo multumerratis

28Etaccessitunusdescribis,quiaudieratillos conquirentes,etvidensquoniambeneillisresponderit, interrogaviteumquodessetprimumomniummandatum

29{EtresponditeiJesus:Primumomniummandatorum DominusDeusnosterDominusunusest

30DiligesDominumDeumtuumextotocordetuo,etex totaanimatua,etextotamentetua,etexomnibus virtutibustuis:hocestprimummandatum Secundumautemsimileesthuic:Diligesproximumtuum sicutteipsum.Majushorumaliudmandatumnonest.

32Etaitilliscriba:Bene,Magister,inveritatedixisti,quia unusestDeus;etnonestaliuspraetereum

33Etdiligereeumextotocorde,etextotointellectu,etex totaanima,etextotavirtute,etdiligereproximum tamquamseipsum,superomniaholocaustaetsacrificia

34{Jesusautemvidensquodsapienterrespondisset,dixit illi:NoneslongearegnoDeiEtnemojamaudebateum interrogare.

35EtrespondensJesus,dixitdocensintemplo:Quomodo dicuntscribæChristumfiliumesseDavid?

36IpseenimDaviddixitinSpirituSancto:DixitDominus Dominomeo:Sedeadextrismeis,donecponaminimicos tuosscabellumpedumtuorum

37IpseergoDaviddiciteumDominum.etundeestfilius eius?Etmultaturbaeumlibenteraudivit

38Etaitillisindoctrinasua:Caveteascribisquiamantin longisvestimentisire,etinforosalutationes.

39etprimatesinsynagogisetsuperiorainconviviis

40quidevorantdomosviduarumsimulanteslongam orationemhiiaccipientdamnationemmaiorem

41Etsedebatcontragazophylacium:etaspexitquomodo turbaiactabatpecuniamingazophylacium:etmultidivites iactabantmulta.

42Cumvenissetautemunaviduapauper,misitduominuta, quodestquadrans

43etconvocansdiscipulossuosaitillisamendicovobis quiaviduahaecpauperplusomnibusmisitquimiseruntin gazophylacium

44Omnesenimexabundantiasuamiserunt;Haecautem depenuriasuamisitomnia,quaehabebat,etomnem victumsuum

CAPITULUM13

1Etcumegredereturdetemplo,diciteiunusexdiscipulis ejus:Magister,aspicequaleslapides,etquaeaedificiahic sunt?

2EtIesusaitilli:“Videshasmagnasaedificationes?non relinqueturlapissuperlapidemquinondestruatur

3EtcumsederetinmonteOlivarumcontratemplum, Petrus,etJacobus,etJoannes,etAndreassecreto interrogabanteum:

4Dicnobis,quandohæcerunt?etquoderitsignumcum omniaistacomplebuntur?

5{EtrespondensJesuscœpitillisdicere:Videtenequis vosseducat

6multienimvenientinnominemeodicentesegosum Christusetmultosseducent

7Cumaudieritisautembellaetopinionesbellorum,nolite turbari;sednondumeritfinis

Exsurgetenimgensingentem,etregnuminregnum;et eruntterræmotusperloca,etfamesettribulationes:hæc suntinitiadolorum

9Videteautemvosmetipsos,quiatradentvosconciliis;et insynagogisvapulabitis,etantepraesidesetreges duceminiproptermeintestimoniumillis

10Etinomnesgentesprimumoportetprædicari Evangelium.

11Cumautemduxerintvos,ettradentvos,nolite praecogitarequidloquamini,necpræmeditemini:sedquod datumestvobisinillahora,iddicite:nonenimvosestis quiloquimini,sedspiritumsanctum

12Tradetautemfraterfratreminmortem,etpaterfilium etconsurgentfiliiinparentes,etmorteafficienteos.

13EteritisodioomnibuspropternomenmeumQuiautem sustinueritinfinem,hicsalvuserit

14Cumautemvideritisabominationemdesolationis,de quadictumestaDanieleprophetastantem,ubinondebet, quilegitintelligat,tuncquiinIudaeasunt,fugiantin montes:

15etquiintectonondescendatindomumnecintroeatut tollatquiddedomosua

16etquiinagrononrevertaturtollerevestimentumsuum

17Væautemprægnantibusetnutrientibusinillisdiebus! 18Orateverouthiemenonfiant.

19Eruntenimdiesillitribulationestalesqualesnon fueruntabinitiocreaturæ,quamcondiditDeususquenunc, nequefient.

20EtnisibreviassetDominusdiesistos,nonfieretsalva omniscaro:sedpropterelectos,quoselegit,breviavitdies 21Etsiquisvobisdixerit:EccehicestChristus.ecceibi est;necredasei;

22Exsurgentenimpseudochristietpseudoprophetæ,et dabuntsignaetportentaadseducendos,sifieripotest, etiamelectos

23Vosautemvidete:eccepraedixivobisomnia 24sedindiebusillisposttribulationemillamsol contenebrabituretlunanondabitlumensuum

25Etstellædecælocadent,etvirtutes,quæincælissunt, concutientur.

26EttuncvidebuntFiliumhominisvenienteminnubibus cumvirtutemultaetgloria

27Ettuncmittetangelossuos,etcongregabitelectossuos aquatuorventis,asummoterræusqueadsummumcæli 28AficuautemdisciteparabolamCumadhucramuseius sitetmittitfolia,scitotequoniampropeestæstas.

29Sicetvos,cumvideritishæcfieri,scitotequodprope estadjanuis

30Amendicovobis,quoniamnontransibitgeneratiohæc, donecomniaistafiant

31Cælumetterratransibunt:verbaautemmeanon transibunt.

32Dedieautemilloethoranemoscit,nequeangeliin caelonequeFilius,nisiPater.

Videte,vigilate,etorate:nescitisenimquandotempussit

34Sicuthomoquiperegreprofectusreliquitdomumsuam, etdeditservissuispotestatemcuiusqueoperis,etianitori mandavitutvigilaret.

35Vigilateitaque:nescitisenimquandopaterfamilias veneritsero,anmedianocte,angallicantu,anmane; 36repenteveniensinveniatvosdormientes

37Quodautemvobisdico,omnibusdico:Vigilate

CAPITULUM14

1EratautemPaschaetazymapostbiduum:etquærebant summisacerdotesetscribæquomodoeumdolotenerent,et occiderent

2Dicebantautem:Nonindiefesto,nefortetumultusfieret populi.

3EtcumessetBethaniaindomoSimonisleprosi recumberet,venitmulierhabensalabastrumunguentinardi nardipretiosissimi;fregitquepyxidemeteffuditsuper caputeius

4Erantautemquidamindigneferentesintrasemetipsos,et dicentes:Utquidperditioistaunguentifactaest?

Poteratenimunguentumistudveniriplusquamtrecentis denariis,etdaripauperibusEtmurmuraveruntcontraeam

6Iesusautemdixit:Siniteeam;quidillimolestiestis? bonumopusoperataestinme

7Semperenimpaupereshabetisvobiscum:etcum volueritis,potestisillisbenefacere:meautemnonsemper habetis

8Fecitquodpotuit:prævenitungerecorpusmeumad sepulturam

9Amendicovobis:Ubicumqueprædicabiturhoc evangeliumintotomundo,ethoc,quodfecit,memorabitur inmemoriamejus

10EtJudasIscariotes,unusdeduodecim,abiitadsummos sacerdotes,utprodereteumillis.

11Quiaudientesgavisisunt:etpromiserunteipecuniamse daturosEtquaerebatquomodoeumcommodetraderet

12PrimaautemdieAzymorum,cumoccidissentPascha, dixerunteidiscipulieius:“Ubiviseamusetparemustibi utmanducesPascha?

13Etmittitduosexdiscipulissuis,etdiciteis:Itein civitatem:etoccurretvobishomolagenamaquæferens: sequereeum

14Etquocumqueintroiverit,dicitepatrifamiliasdomus: “Magisterdicit:Ubiestrefectiomea,ubiPaschacum discipulismeismanducem?”

15Ipsevobisostendetcenaculummagnumstratumet paratum;ibiparatenobis

16Etexeuntesdiscipuliejusveneruntincivitatem,et inveneruntsicutdixitillis,etparaveruntpascha.

17Vespereautemfactocumduodecim

18Sedentibusautemillis,etmanducantibus,dixitJesus: Amendicovobis:Unusexvobisquimanducatmecum, tradetme

19atillicoeperuntcontristarietdicereeisingillatim numquidegoaliusautemdixit:“Numquidegosum?”.

20{Ipseautemrespondensaitillis:Unusestdeduodecim, quiintingitmecumincatino

21{Filiusquidemhominisvadit,sicutscriptumestdeeo: væautemhominiilli,perquemFiliushoministradetur! bonumessethomini,sinatusnonfuisset.

22Etmanducantibusillis,accepitJesuspanem,et benedixit,acfregit,etdediteis,etait:Accipite,et comedite:hocestcorpusmeum

23Etacceptocalice,gratiasagensdediteis:etbiberuntex illoomnes

24Etaitillis:Hicestsanguismeusnovitestamenti,qui promultiseffundetur

25Amendicovobis,jamnonbibamdegeniminevitis usqueindiemillum,quoilludbibamnovuminregnoDei.

26Ethymnodicto,exieruntinmontemOliveti

27EtdiciteisJesus:Omnesscandalizabiminiinmein nocteista:quiascriptumest:Percutiampastorem,et dispergenturoves

28Cumautemresurrexero,praecedamvosinGalilaeam

29Petrusautemaitilli:Etsiomnesscandalizatifuerint, sednonego.

30{EtdiciteiJesus:Amendicotibi,quiahodieetinhac nocte,antequamgalluscantetbis,termenegabis.

31Atillevehementius:Sioportueritmemoritecum,non tenegaboSimiliteretomnesdixerunt

32EtveniuntinlocumquidiciturGethsemani:etdicit discipulissuis:Sedetehic,donecorem.

33EtassumptoPetro,etJacoboetJoanne,cœpitcontristari etmœstusesse

34Etaitillis:Tristisestanimameausqueadmortem: sustinetehic,etvigilate

35Etprogressuspusillumprociditinterram,etorabatut,si fieriposset,transiretabeohora

36etdicebatAbbaPateromniatibipossibiliasunttransfer calicemistumame:verumtamennonquodegovolo,sed quodtu

37Etvenit,etinveniteosdormientes,etaitPetro:Simon, dormis?nonpotuistiunahoravigilare?

38{vigilateetorate,utnonintretisintentationemSpiritus quidempromptusest,caroveroinfirma

39Etiterumabiensoravit,eumdemsermonemdicens.

40Etcumrevertisset,iteruminveniteosdormientes:erant enimoculieorumgravati

41Etvenittertio,etaitillis:Dormitejam,etrequiescite. eccetraditurFiliushominisinmanuspeccatorum

42Surgite,eamus;eccequimetradet,propeest

43Etcontinuo,adhuceoloquente,venitJudas,unusde duodecim,etcumeoturbamultacumgladiisetlignis,a summissacerdotibus,etscribis,etsenioribus

44Quiautemtradiditeum,deditillissignum,dicens: Quemcumqueosculatusfuero,ipseest;apprehendeeumet ducitecaute;

45Quicumvenisset,statimvenitadeumetait: “Praeceptor,praeceptoretosculatusesteum

46Atillimanusinjeceruntineum,ettenuerunteum

47Etunusdecircumstantibuseducensgladiumpercussit servumsummisacerdotisetamputavitilliauriculam

48EtrespondensJesus,aitillis:Tamquamadlatronem existiscumgladiisetligniscomprehendereme?

49Quotidieeramapudvosintemplodocens,etnonme tenuistis:sedoportetimpleriScripturas

50Etrelinquenteseumomnes,fugerunt.

51Etquidamiuvenissequebatureumamictussindone nudojuvenestenuerunteum;

52Atille,relictosindone,nudusprofugitabeis.

53EtadduxeruntJesumadpontificem:etconveneruntcum eoomnesprincipessacerdotum,etseniores,etscribæ.

54Petrusautemsequebatureumalonge,usqueinatrium principissacerdotum:etseditcumministris,etcalefaciebat seadignem

55Summiverosacerdotesetomneconciliumquærebant adversusJesumtestimoniumuteummortitraderent:nec inveniebantetnoninveni

56Multienimtestimoniumperhibuitdeillo,etnonerat convenienstestimoniumillorum

57Etsurgentesquidam,falsumtestimoniumferebant adversuseum,dicentes:

58nosaudivimuseumdicentem:Destruamtemplumhoc manufactum,etintratriduumaliudnonmanufactum ædificabo

59Etnoneratconvenienstestimoniumillorum

60Etexsurgensprincepssacerdotuminmedioejus, interrogavitJesum,dicens:Nonrespondesquidquam? quidistiadversumtetestificantur?

61Illeautemtacebat,etnihilrespondit.Iterumprinceps sacerdotuminterrogaviteum,etdixitei:TuesChristus FiliusBenedicti?

62Jesusautemdixit:Egosum:etvidebitisFilium hominissedentemadextrisvirtutis,etvenientemin nubibuscæli

63Summusautemsacerdosscindensvestimentasua,ait: Quidadhucdesideramustestes?

64Audistisblasphemiam:quidvobisvidetur?Quiomnes condemnaverunteumreummortis.

65Etcœperuntquidamconspuereeum:etvelarefaciem ejus,etcolaphizareeum,etdicereei:Prophetiza:et ministripercutiebanteumpalmismanuumsuarum.

66CumautemessetPetrusinatriodeorsum,venitunaex ancillissummisacerdotis

67EtcumvidissetPetrumcalefacientemse,aspiciens illum,ait:EttucumJesuNazarenoeras

68Atillenegavit,dicens:Nequescio,nequenoviquid dicas.Etexivitinporticum;Etexiitforasanteatrium,et galluscantavit

69Etiterumviditillumpuella,etcœpitastantibusdicere: Hicexillisest.

70AtilleiterumnegavitEtpaulopostiterum,quiastabant, dixeruntPetro:Vereexillises:namGalilaeuses,et loquelatuaconcordat.

71Etcoepitmaledicereetiurare:“Nesciohunc,dequo dicitis;

72{Etiterumgalluscantavit.EtrecordatusestPetrus verbiquoddixerateiJesus:Priusquamgalluscantetbis,ter menegabisQuodcumcogitasset,flevit

Capitulum15

1Etconfestimmaneconsiliumfeceruntprincipes sacerdotumetsenioresetscribaeetomneconciliumet ligaveruntIesumetduxeruntillumettradideruntPilato

2{EtinterrogaviteumPilatus:TuesrexJudæorum?At illerespondensaitilli:Tudicis

3Etaccusabanteumsummisacerdotesinmultis

4Pilatusautemrursuminterrogaviteumdicensnon respondesquicquamvideinquantisteaccusantecce quantaadversumtedicunttestimonia

5Jesusautemadhucnihilrespondit.itautmirareturPilatus.

6Perdiemautemfestumsolebatdimittereillisunumex vinctis,quemcumquepetissent.

7EratautemquidicebaturBarrabas,quicumseditiosiserat vinctus,quiinseditionefecerathomicidium

8Etcumascendissetturba,coepitrogare,sicutfaciebat illis.

Pilatusautemresponditeis,dicens:Vultisdimittamvobis regemJudæorum?

10Sciebatenimquodperinvidiamtradidissenteumsummi sacerdotes

11Pontificesautemconcitaveruntturbam,utmagis Barabbamdimittereteis

12Pilatusautemiterumrespondensdixitillis:Quidergo vultisfaciamei,quemdicitisregemJudaeorum?

13Atilliiterumclamaverunt:Crucifigeeum

14Pilatusverodicebatillis:Quidenimmalifecit?Atilli magisclamabant:Crucifigeeum.

15Pilatusautemvolenspopulosatisfacere,dimisitillis Barabbam,ettradiditJesumflagelliscæsum,ut crucifigeretur.

16Ducebantautemeummilitesinpraetorium,qui dicebaturPraetoriumetconvocantomnescohortes

17etinduunteumpurpuraetplectentescoronamdespinis posueruntsupercaputeius

18Etcoeperuntsalutareeum:AverexIudaeorum

19Etpercutiebantcaputejusarundine:etconspuebant eum,etponentesgenua,adorabanteum

20Etpostquamilluseruntei,exuerunteumpurpura,et induerunteumvestimentissuis,eteduxerunteumut crucifigerent

21EtcompellebantSimonemquendamCyrenensem venientemdevilla,patremAlexandrietRufi,utportaret crucemeius

22EtperducunteuminGolgothalocum,quodest interpretatumCalvariaelocus

23Etdabanteibiberemyrrhatumvinum:etnonaccepit 24etcumcrucifixerunteum,diviseruntvestimentaeius, mittentessortemsupereis,quidtolleretunusquisque

25Eratautemhoratertia:etcrucifixerunteum

26Eterattituluscausæejusinscriptus:RexJudæorum.

27Etcumeocrucifiguntduoslatronesunumadextriset alterumasinistrisejus

28EtsuppletaestScriptura,dicens:Etcuminiquis deputatusest

29etpraetereuntesblasphemabanteummoventescapita suaetdicentesvaquidestruistemplumetintribusdiebus aedificatis

30Salvumfactemetipsum,etdescendedecruce

31Similiteretsummisacerdotesilludentes,dixeruntad semetipsoscumscribis:Aliossalvosfecit;seipsumnon potestsalvumfacere

32ChristusrexIsraeldescendatnuncdecruce,ut videamusetcredamusEtquicumeocrucifixierant, maledixeruntei

33Etfactahorasexta,tenebræfactæsuntpertotamterram usqueinhoramnonam

34EthoranonaexclamavitJesusvocemagna,dicens:Eloi, Heloi,lemasabacthani?quodestinterpretatum:Deusmeus, Deusmeus,utquiddereliquistime?

35Etquidamdecircumstantibusaudientes,dicebant:Ecce Eliamvocat.

36etcucurritetimplevitspongiamplenamacetoet imposuitarundinietdabateibiberedicensdimitte videamussiEliasveneritadtollendumeum

37Jesusautememissavocemagnaexpiravit

38Etvelumtempliscissumestmediumasummousque deorsum.

39Vidensautemcenturio,quistabatexadversoeius,sic clamansetexpiravit,dicens:VereFiliusDeieratiste

40erantautemetmulieresdelongeaspicientesinquibus eratMariaMagdaleneetMariaIacobiminorisetIosephet Salome

41quietcumessetinGalilaeasecutaesteumet ministrabateietaliaemultaequaesimulascenderantcum eoinHierusalem

42etcumiamseroessetfactum,quiaeratparasceve,idest, pridiesabbatum;

43JosephusabArimathæa,consiliariushonorabilis,quiet expectabatregnumDei,venit,etfiducialiteragensad Pilatum,petiitquecorpusJesu

44Pilatusautemmirabatursijamobiisset.Etaccersito centurione,interrogaviteumsijammortuusesset.

45Quodcumcognovissetacenturione,deditcorpus Joseph 46Etemitsindonem,etdeposuiteum:etinvolviteum linteis:etposuiteuminmonumentoquoderatexcisumde petra,etadvolvitlapidemadostiummonumenti

47MariaautemMagdaleneetMariaJosephaspiciebantubi poneretur

Caput16

1Etcumtransissetsabbatum,MariaMagdaleneetMaria IacobietSalomeemeruntaromatautvenientesungerent eum

2Etvaldemaneunasabbatorum,veneruntad monumentumortosole

3Etdicebantadinvicem:Quisrevolvetnobislapidemab ostiomonumenti?

4EtrespicientesvideruntrevolutumlapidemEratquippe magnusvalde

5Etintroëuntesinmonumentumvideruntjuvenem sedentemindextris,coopertumstolacandida,et obstupueruntettimuerunt

6Quidicitillis:Noliteexpavescere:Jesumquæritis Nazarenum,crucifixum:surrexiteccelocusubiposuerunt eum

7Sedite,dicitediscipuliseiusetPetroquiapraeceditvos inGalilaeam:ibieumvidebitis,sicutdixitvobis

8Etexeuntesfugeruntdemonumento;Conturbatisunt enimetobstupescebant;necdicebantquemquam;timebant enim

9SurgensautemJesusmaneprimasabbati,apparuitprimo MariæMagdalenæ,dequaeieceratseptemdæmonia.

10Illavadensnuntiavithis,quicumeofuerant,lugentibus etflentibus

11Quicumaudissentquiaviveret,etvisusessetabea,non crediderunt

12Posthæcautemduobusexhisambulantibusostensus estinaliaeffigie,euntibusinvillam.

13Atillieuntesnuntiaveruntceteris:necilliscrediderunt

14Novissimerecumbentibusillisundecimapparuit:et exprobravitincredulitatemeorumetduritiamcordis:quia iis,quivideranteumresurrexisse,noncrediderunt

15Etdixiteis:“Euntesinmundumuniversumpraedicate evangeliumomnicreaturae

16Quicredideritetbaptizatusfuerit,salvuserit;quiautem noncrediderit,condemnabitur

17signaautemeosquicrediderinthaecsequenturIn nominemeodaemoniaeicient;linguisloquenturnovis; 18Serpentestollent;etsimortiferumquidbiberint,noneis nocebit;superægrosmanusimponent,etbenehabebunt

19EtpostquamDominuslocutusesteis,assumptusestin cælum,etseditadextrisDei.

20illiautemprofectipraedicaveruntubiqueDomino cooperanteetsermonemconfirmantesequentibussignis Amen.

Evangelium secundumLucam

Caput1

1Quoniammulticonatisuntcommendarenarrationem eorumquæapudnoscertissimecreduntur: 2sicuttradiderunteosnobisquiabinitiofuerunttesteset ministriverbi

3visumestetmihi,cumcognovissentomniaaprimordio, exordinetibiscribere,optimeTheophile, 4utcognoscaseorumverborum,dequibuserudituses, veritatem

5FuitindiebusHerodis,regisJudææ,sacerdosquidam nomineZachariasdeviceAbia,etuxorilliusdefiliabus Aaron,etnomenejusElisabeth 6ErantautemamboiusticoramDeo,ambulantesin omnibusmandatisetjudiciisDomini.

7etliberosnonhabebant,quiaElisabetheratsterilis,et amboiamaetateconfectierant.

8Factumestautem,cumsacerdotiofunctusestcoramDeo inordinesuo,

9Iuxtaritumautemsacerdotii,oblatisunteiutadoleret incensumintemploDomini

10Etomnismultitudopopuliorabatforisintempore thymiamatis.

11ApparuitautemilliangelusDomini,stansadextris altarisincensi

12EtZachariasturbatusestvidens,ettimorirruitsuper eum

13{Dixitautemeiangelus:Nolitimere,Zacharia: quoniamexauditaestoratiotua.etElisabethuxortuapariet tibifilium,etvocabisnomeneiusIoannem 14eterittibigaudiumetexsultatio;etmultiinnativitate eiusgaudebunt.

15eritenimmagnuscoramDomino,etvinumetsiceram nonbibet;etSpirituSanctoreplebiturabuteromatrissuae 16etmultosfiliorumIsraëlconvertetadDominumDeum suum

17EtipsepraecedetanteilluminspirituetvirtuteEliae,ut convertatcordapatruminfiliosetincredulosadsapientiam iustorum;parareplebemparatamDomino

18EtdixitZachariasadangelum:Undehocsciam?ego enimsenexsum,etuxormeacontremiscitannis.

19Etrespondensangelusdixitei:“EgosumGabrihel,qui stoinconspectuDei;Missussumloquiadteetannuntiare tibihaecevangelizare.

20Etecceerismutus,etnonpoterisloquiusqueindiem quohæcfiant,proeoquodnoncredisverbismeis,quæ implebunturintemporesuo.

21EtexspectabatpopulusZachariam,etmirabaturquod morabaturintemplo

22Egressusautemnonpoteratloquiadillos,et cognoveruntquodvisionemvidissetintemploEtipseerat innuensillis,etpermansitmutus

23Etfactumest,utimpletisuntdiesofficiieius,abiitin domumsuam

24PosthosautemdiesconcepitElisabethuxoreius,et absconditsemensesquinque,dicens:

25SicfecitmihiDominusindiebus,quibusrespexit auferreopprobriummeuminterhomines

26EtinmensesextomissusestangelusGabrielaDeoin civitatemGalilaeae,cuinomenNazareth, 27advirginemdesponsatamviro,cuinomeneratJoseph, dedomoDavid.etnomenvirginisMaria.

28Etingressusangelusadeamdixit:Avegratiaplena: Dominustecum:benedictatuinmulieribus

29Quæcumaudisset,turbataestinsermoneejus,et cogitabatqualisessetistasalutatio

30Etaiteiangelus:Netimeas,Maria:invenistienim gratiamapudDeum.

31etecceconcipiesinuteroetpariesfiliumetvocabis nomeneiusIesum

32hiceritmagnusetFiliusAltissimivocabituretdabitilli DominusDeussedemDavidpatrissui

33etregnabitindomoIacobinsæculumsæculi;etregni eiusnoneritfinis.

34DixitautemMariaadangelum:Quomodofietistud, quoniamvirumnoncognosco?

35Etrespondensangelusdixitei:SpiritusSanctus supervenietinte,etvirtusAltissimiobumbrabittibi

36etecceElisabethcognatatua,etipsaconcepitfiliumin senectutesua,ethicmensissextusestcumea,quae vocabatursterilis

37ApudDeumenimnihileritimpossibile

38DixitautemMaria:“EcceancillaDomini;fiatmihi secundumverbumtuumEtdiscessitabillaangelus

39ExsurgensautemMariaindiebusillis,abiitinmontana cumfestinatione,incivitatemJuda:

40EtintravitindomumZachariæ,etsalutavitElisabeth 41Etfactumest,utaudivitElisabethsalutationemMariae, exsultavitinuteroeiusinfans;etElisabethimpletaest SpirituSancto

42etexclamavitvocemagna,etdixit:Benedictatuin mulieribus,etbenedictusfructusventristui.

43Etundehocmihi,utveniatmaterDominimeiadme?

44Ecceenimutfactaestvoxsalutationistuæinauribus meis,exsultavitingaudioinfansinuteromeo

45Etbeata,quæcredidisti,quoniamperficienturea,quæ dictasunteiaDomino.

46EtaitMaria:MagnificatanimameaDominum

47etexsultavitspiritusmeusinDeosalutarimeo

48Quiarespexithumilitatemancillæsuæ:ecceenimex hocbeatammedicentomnesgenerationes

49Fecitmihimagnaquipotensest;etsanctumnomeneius

50etmisericordiaeiusaprogenieinprogeniestimentibus eum

51Fecitpotentiaminbrachiosuo;dispersitsuperbosmente cordissui.

52Deposuitpotentesdesede,etexaltavithumiles

53Esurientesimplevitbonis;etdivitesdimisitinanes

54SuscepitIsraelpuerumsuum,recordatusmisericordiae suae

55Sicutlocutusestadpatresnostros,Abraham,etsemini ejusinsæcula.

56MansitautemMariacumillaquasimensibustribus:et reversaestindomumsuam

57Elisabethautemimpletumesttempuspariendi.et peperitfilium

58Etaudieruntvicinietcognatiejusquiamagnificavit Dominusmisericordiamsuamsuperillam.etgavisisunt cumea

59Etfactumestindieoctavo,veneruntcircumcidere puerum;vocaveruntqueeumZachariamexnominepatris sui

60etrespondensmatereiusdixitnequaquamsedvocabitur IohannessedvocabiturJoannes.

61Etdixeruntadillam:Quianemoestincognationetua, quivoceturhocnomine

62Innuebantautempatrieiusquemvelletvocarieum.

63Etpostulanspugillaremscripsitdicens:"Ioannesest nomeneius"Etmiratisuntomnes

Apertumestautemillicoosejus,etlinguaejus,et loquebaturbenedicensDeum

65Etfactusesttimorinomnesvicinoseorum;

66Etposueruntomnes,quiaudierant,incordesuodicentes: “Quidputaspueristeerit?EteratmanusDominicumeo

67etZachariaspatereiusrepletusestSpirituSanctoet prophetavitdicens

68BenedictusDominusDeusIsraelquiavisitavitet redemitpopulumsuum.

69eterexitcornusalutisnobisindomoDavidpuerisui; 70Sicutlocutusestperossanctorumprophetarumsuorum, quifueruntinsæculasæculorum.

71Salutemexinimicisnostris,etdemanuomniumqui oderuntnos

72adfaciendammisericordiamcumpatribusnostris,et memoraritestamentisuisancti;

73JusjurandumquodjuravitadAbrahampatremnostrum

74utsinetimore,demanuinimicorumnostrorumliberati, serviamusilli

75insanctitateetiustitiacoramipsoomnibusdiebus nostris

76ettupuerprophetaAltissimivocaberispraeibisenim antefaciemDominiparareviaseius

77notamdarepopulosuoinremissionempeccatorum. permisericordiamDeinostriquanosoriensexalto visitavit

79inluminarehisquiintenebrisetinumbramortissedent addirigendospedesnostrosinviampacis

80Puerautemcrescebat,etconfortabaturspiritu:eteratin desertousqueindiemostensionissuæadIsraël.

CAPITULUM2

1Factumestautemindiebusillis,exiitedictumaCaesare Augusto,utdescribereturuniversusorbis

2HaecdescriptioprimafactaestpraesideSyriaeCyrenio.

3Etibantomnes,utprofiterentursinguliinsuamcivitatem

4AscenditautemetJosephaGalilaeadecivitateNazareth inIudaeam,incivitatemDavid,quaevocaturBethleem;eo quodessetdedomoetstirpeDavid

5utprofitereturcumMariadesponsatauxorepraegnante

6Factumestautem,cumessentibi,impletisuntdiesut pareret

7Etpeperitfiliumsuumprimogenitumetpanniseum involvitetreclinaviteuminpraesepio;quianonerateis locusindiversorio

8Etpastoreserantinregioneeademvigilanteset custodientesvigiliasnoctissupergregemsuum

9EtecceangelusDoministetitiuxtaillos,etclaritas Dominicircumfulsitillos,ettimuerunttimoremagno.

10Etdixitillisangelus:Nolitetimere:ecceenim evangelizovobisgaudiummagnum,quoderitomnipopulo

11quianatusestvobishodieSalvator,quiestChristus Dominus,incivitateDavid.

12Ethocvobissignum;Invenietisinfantempannis involutum,iacenteminpraesepio.

13Etsubitofactaestcumangelomultitudomilitiae caelestislaudantiumDeum,etdicentium: 14GloriainaltissimisDeo,etinterrapaxhominibus bonaevoluntatis.

15Etfactumest,cumdiscessissentabeisangeliincælum, pastoresloquebanturadinvicem:Transeamususque Bethlehem,etvideamushocverbumquodfactumest,quod Dominusostenditnobis

16EtveneruntfestinantesetinveneruntMariametIoseph etinfantemposituminpraesepio

17Videntesautemcognoveruntdeverbo,quoddictumerat illisdepuerohoc.

18Etomnes,quiaudierunt,miratisuntdehis,quaedicta erantapastoribusadipsos

19Mariaautemconservabatomniaverbahaecconferensin cordesuo

20EtreversisuntpastoresglorificantesetlaudantesDeum inomnibusquæaudierantetviderant,sicutdictumestad illos

21Etpostquamconsummatisuntdiesocto,ut circumcidereturpuer,vocatumestnomenejusJesus,quod vocatumestabangelopriusquaminuteroconciperetur

22Cumautemcompletiessentdiespurificationiseius secundumlegemMoysi,duxerunteuminIerusalem,ut sisterenteumDomino;

23sicutscriptumestinlegeDominiomnismasculusqui aperitvulvamsanctumDominovocabitur

24etutofferathostiamsecundumquoddictumestinlege Dominiparturturumautduospulloscolumbarum

25EteccevireratinJerusalem,cuinomenSimeon;Ethic homoiustusettimoratusexpectansconsolationemIsrael,et SpiritusSanctuseratineo

26etrevelatumesteiaSpirituSanctononvisurumse mortem,nisipriusvideretChristumDomini

27Etvenitinspirituintemplum

28Etcomplexanseum,etbenedicensDeum,ait: 29Dominenuncdimittisservumtuumsecundumverbum tuuminpace

30Videruntoculimeisalutaretuum;

31Quodparastiantefaciemomniumpopulorum;

32Lumenadrevelationemgentium,etgloriamplebistuæ Israël.

33EteratJosephetmaterejusmirantessuperhisquæ dicebanturdeillo.

34EtbenedixitillisSymeonetdixitadMariammatrem eius:“Eccepositusesthicinruinametinresurrectionem multoruminIsrael;etinsignumquodcontrariuserit;

35ettuamipsiusanimampertransibitgladiusutrevelentur exmultiscordibuscogitationes

36EteratAnnaprophetissa,filiaPhanueldetribuAser: magnaeratannorum,etvixeratcumvirosuoannisseptem avirginitatesua;

37Ethæcviduausqueadannosoctogintaquatuor:quæ nondiscedebatdetemplo,jejuniisetobsecrationibus serviensnocteacdie

38EtcontinuoveniensgratiasegitDomino,etlocutusest deeoomnibusquiexspectabantredemptionemin Jerusalem

39EtutperfeceruntomniasecundumlegemDomini, reversisuntinGalilæamincivitatemsuamNazareth. Puerautemcrescebat,etconfortabaturplenussapientia:et gratiaDeieratinillo.

41EtibantparenteseiusperomnesannosinIerusalemin diefestoPaschae

42Etcumfactusessetannorumduodecim,ascenderunt Jerosolymamsecundumconsuetudinemsolemnitatis.

43consummatisquediebuscumredirentremansitpuer IesusinHierusalemetnoncognoveruntparenteseiuset noncognovitJosephetmaterejus

44Existimantesautemillumesseincomitatu,veneruntiter diei;etrequirebanteumintercognatosetnotos.

45Etnoninvenientes,regressisuntinJerusalem, requirenteseum

46Etfactumest,posttriduuminveneruntillumintemplo sedenteminmediodoctorum,audientemillos,et interrogantemeos

47Stupebantautemomnesquieumaudiebant,super prudentiaetresponsiseius

48EtvidentesadmiratisuntEtdixitmaterejusadillum: Fili,quidfecistinobissic?eccepatertuusetegodolentes quaerebamuste

49Etaitadillos:Quidestquodmequærebatis?an nescitisquoniaminnegotioPatrismeioportetmeesse?

50Etipsinonintellexeruntverbumquodlocutusestadeos

51Etdescenditcumeis,etvenitNazareth:eteratsubditus illis.Sedmaterejusconservabatomniaverbahæcincorde suo

52EtJesusproficiebatsapientia,etætate,etgratiaapud Deumethomines.

CAPUTIII

1AnnoautemquintodecimoTiberiiCæsaris,PontioPilato præsideJudææ,etHerodetetrarchaGalilææ,etPhilippo fratreejustetrarchaIturææ,etTrachonitidisregionis,et LysaniaetetrarchaAbilenæ,

2AnnasetCaiphascumpontifices:verbumDeifactumest adIoannemfiliumZachariaeindeserto.

3EtvenitinomnemregionemJordanis,prædicans baptismumpœnitentiæinremissionempeccatorum 4sicutscriptumestinlibrosermonumEsaiaeprophetae dicensvoxclamantisindesertoparateviamDominirectas facitesemitaseius

5Omnisvallisimplebitur,etomnismonsetcollis humiliabitur;eteruntpravaerectae,etasperaeviaeplanae; 6etvidebitomniscarosalutareDei.

7Tuncdicitturbaequaeexibatutbaptizareturabeo: Progeniesviperarum,quisostendittibifugereaventuraira?

8Faciteergofructusdignospœnitentiæ,etnecœperitis dicereintravos:PatremhabemusAbraham.Dicoenim vobisquoniampotensestDeusdelapidibusistissuscitare filiosAbrahæ

9JamenimsecurisadradicemarborumpositaestOmnis ergoarbor,quænonfacitfructumbonum,excidetur,etin ignemmittetur.

10Etinterrogabanteumturbæ,dicentes:Quidergo faciemus?

11Respondensautemdicebatillis:Quihabetduastunicas, detnonhabentietquihabetescas,similiterfaciat”

12Veneruntautemetpublicaniutbaptizarentur,et dixeruntadillum:Magister,quidfaciemus?

13Atilledixitadeos:Nihilampliusquamquod constitutumestvobis,faciatis.

14Interrogabantautemeumetmilites,dicentes:Quid faciemusetnos?Etaitillis:Neminemconcutiatis,neque calumniamfaciatis;contentiestotestipendiisvestris

15exspectantibusautemturbis,etomnescogitabantin cordibussuisdeJoanne,siipseessetChristus,annon; 16ResponditJoannes,etdixiteis:Egoquidembaptizovos aquasedfortiormevenitcuiusnonsumdignuscorrigiam calceamentisolvere;ipsevosbaptizabitinSpirituSanctoet igne.

17cujusventilabruminmanuejus,etpurgabitareamsuam, etcongregabittriticuminhorreumsuumpaleasautem comburetigniinextinguibili.

18Multaautemetaliamultainexhortandoevangelizavit populo

19HerodesautemtetrarchacorreptusabeodeHerodiade uxorefratrissuietdeomnibusmalisquaefecitHerodes 20hocautemsuperomniaadiecit,quodinclusitIoannem incarcere.

21Cumautemomnispopulusbaptizatusesset,factumest utetIesusbaptizatusetoraret,apertumestcaelum, 22EtdescenditSpiritusSanctuscorporalispeciesicut columbasupereum,etvenitvoxdecaelodicens:“Tues Filiusmeusdilectus;intecomplacui

23EtipseJesuscœpitesseannorumquasitriginta,ut putabatur,filiusJoseph,quifuitHeli, 24quifuitMatthatquifuitLeviquifuitMelchiquifuit IannaequifuitIoseph 25quifuitMatthathiæ,quifuitAmos,quifuitNaum,qui fuitEsli,quifuitNagge, 26quifuitMaath,quifuitMatthathiæ,quifuitSemei,qui fuitJoseph,quifuitJuda, 27quifuitJoanna,quifuitResa,quifuitZorobabel,qui fuitSalathiel,quifuitNeri, 28quifuitMelchi,quifuitAddi,quifuitCosam,quifuit Elmodam,quifuitHer, 29quifuitJose,quifuitEliezer,quifuitJorim,quifuit Matthat,quifuitLevi, 30quifuitSimeon,quifuitJuda,quifuitJoseph,quifuit Jonan,quifuitEliacim, 31quifuitMelea,quifuitMenan,quifuitMathatha,qui fuitNathan,quifuitDavid, 32quifuitIsai,quifuitObed,quifuitBooz,quifuit Salmon,quifuitNaasson, 33quifuitAminadab,quifuitAram,quifuitEsrom,qui fuitPhares,quifuitJuda, 34quifuitJacob,quifuitIsaac,quifuitAbraham,quifuit Thara,quifuitNachor, 35quifuitSaruch,quifuitRagau,quifuitPhalec,quifuit Heber,quifuitSala, 36quifuitCainan,quifuitArphaxad,quifuitSem,quifuit Noe,quifuitLamech, 37quifuitMathusala,quifuitHenoch,quifuitJared,qui fuitMaleleel,quifuitCainan, 38quifuitEnos,quifuitSeth,quifuitAdam,quifuitDei

CAPITULUM4

1IesusautemplenusSpirituSanctoregressusestab IordaneetagebaturinSpirituindesertum

2diebusquadraginta,ettentabaturadiabolo.Etnihil manducavitindiebusillis:etconsummatisillisesuriit

3Dixitautemillidiabolus:SiFiliusDeies,diclapidihuic utpanisfiat.

4EtresponditadillumJesus:Scriptumest:Quianonin solopanevivithomo,sedinomniverboDei

5Etassumenseumdiabolusinmontemexcelsum,ostendit eiomniaregnamundiinmomentotemporis

6etaitillidabotibipotestatemhancuniversametgloriam illorumquiamihitraditasuntetcuivolodoillaetcuiego dabo

7Tuergosiadoraveris,erunttuaomnia.

8EtrespondensJesus,dixitilli:Vadepostme,Satana: Scriptumestenim:DominumDeumtuumadorabis,etilli soliservies.

9EtadduxiteuminJerusalem,etstatuitillumsupra pinnamtempli,etdixitilli:SiFiliusDeies,mittetehinc

10Scriptumestenim:Angelissuismandavitdete,ut custodiantte

11etinmanibustollentteneforteoffendasadlapidem pedemtuum

12EtrespondensJesus,dixitilli:NontentabisDominum Deumtuum

13Etconsummataomnitentatione,diabolusrecessitabillo, usqueadtempus

14EtregressusestJesusinvirtuteSpiritusinGalilæam:et famaexiitperuniversamregionemdeillo.

15Etdocebatinsynagogiseorum,etmagnificabaturab omnibus

16EtvenitNazareth,ubieratnutritus,etsecundum consuetudinemsuamdiesabbativenitinsynagogam,et surrexitlegere

17EttraditusestilliliberIsaiæprophetæ.Etcum aperuissetlibrum,invenitlocumubiscriptumerat

18SpiritusDominisupermepropterquodunxitme evangelizarepauperibusmisitmemisitmeadsanandum contritoscorde,praedicarecaptivissalutem,etcaecis visumrecipi,dimittereconfractos; 19Adpredicandumannumdominiacceptum.

20Etcumplicuissetlibrum,redditministro,etseditEt omniuminsynagogaoculierantintendentesineum

21Etcoepitdicereadillos:“Hodieimpletaestscriptura haecinauribusvestris”

22Etomnestestimoniumillidabant:etmirabanturin verbisgratiæ,quæprocedebantdeoreipsiusEtdixerunt, NonnehicestfiliusJosephi?

23Etaitillis:Dicatismihiproverbiumhoc:Medice,cura teipsum:quodcumqueaudivimusinCapharnaum,faciteet hicinterratua

24Aitautem:Amendicovobis:Nemoprophetaacceptus estinpatriasua

25Dicoautemvobisvere,multaeviduaeerantindiebus EliaeinIsrael,quandoclausumestcaelumannistribuset mensibussex,cumfactaestfamesmagnainomniterra; 26etadnullameorummissusestEliasnisiinSarepta Sidoniaeadmulieremviduam.

27EtmultileprosierantinIsraelsubEliseopropheta;et nemoeorummundatusestnisiNaamanSyrus

28Etrepletisuntomnesinsynagogaira,hæcaudientes: 29etsurgenteseieceruntillumextracivitatemetduxerunt illumusqueadsuperciliummontis,inquocivitaseorum aedificataest,utpraecipitarenteum.

30Ipseautemtransienspermediumillorum,ibat.

31EtdescenditinCapharnaumcivitatemGalilææ,ibique docebatillossabbatis

32Etstupebantindoctrinaejus,quiainvirtuteeratsermo ejus

33Etinsynagogaerathomohabensspiritumdaemonii immundi,etexclamavitvocemagna,

34dicentes:Sinitenos;quidnobisettibi,IesuNazarene? venistiperderenos?Scioquisis;SanctumDei.

35{EtincrepavitillumJesus,dicens:Obmutesce,etexiab eoEtcumprojecissetillumdæmoniuminmedium,exiit abillo,nihilqueillumnocuit.

36Stupebantautemomnes,etloquebanturadinvicem, dicentes:Quodnamesthocverbum?quiainpotestateet virtuteimperatimmundisspiritibus,etexeunt.

37Etdivulgabaturfamadeilloinomnemlocumregionis

38SurgensautemdesynagogaintroivitindomumSimonis SocrusautemSimonistenebaturmagnisfebribus;Et rogaveruntillumproea

39Etstanssupereamimperavitfebri,etnonindicavitei Etcontinuosurgens,ministrabatillis.

40Cumautemsoloccidisset,omnesquihabebantinfirmos variislanguoribus,ducebantillosadeumetinsingulas manusimpositis,curabateos.

41Dæmonesautemamultisclamantes,etdicentes:Tues ChristusFiliusDeiEtincrepansnonpermisiteosloqui: sciebantenimquodessetChristus.

42Factaautemdieegressusibatindesertumlocum,et turbærequirebanteum,etveneruntusqueadipsum:et detinebantillumnediscederetabeis.

43Etaitillis:OportetetaliiscivitatibusregnumDei prædicare:ideoenimmissussum

44EtpraedicabatinsynagogisGalilaeae.

CAPITULUM5

1Etfactumest,cumturbaeirruerentineumutaudirent verbumDei,etipsestabatsecusstagnumGenesareth, 2Etviditduasnavesstantessecusstagnum:piscatores autemdescenderant,etlavabantretia

3Etintroivitinunamnavim,quaeeratSimonis,etrogabat eumutpaulumeiceretdeterra.Etsedensdocebatde naviculaturbas

4Etcumhocdixisset,dixitSimoni:Ducinaltum,etlaxate retiavestraincapturam

5RespondensautemSimondixitei:“Praeceptor,per totamnoctemlaborantesnihilcepimus;inverboautemtuo laxaborete.

6Etcumhocfecissent,concluseruntpisciummultitudinem magnam:etcontriveruntreteeorum

7Etannueruntsociis,quierantinalianavi,utvenirentet adjuvarenteosEtvenerunt,etimpleveruntambasnaves,ut mergerentur.

8QuodcumvidissetSimonPetrus,prociditadgenuaJesu, dicens:Exiamequiahomopeccatorsum,Domine 9stupebatenimetomnesquicumeoerantincaptura pisciumquosceperant

10similiterautemetIacobusetIoannesfiliiZebedaei,qui erantsociiSimonis.DixitautemJesusadSimonem:Noli timere;Exhochominescapies

11Etsubductisadterramnavibus,relictisomnibus,secuti sunteum.

12Etfactumestcumessetinquadamcivitate,etecce homoplenuslepra:quividensIesumprociditinfaciem suametrogabateum,dicens:Domine,sivis,potesme mundare

13Etextendensmanum,tetigiteumdicens:Volo:mundare Etconfestimlepradiscessitabillo

14etpræcepiteiutneminidicerent:sedvade,ostendete sacerdoti,etofferproemundationetua,sicutpræcepit Moysesintestimoniumillis

15Sedmultomagisdeillofamaerat:etconveniebant turbæmultæutaudirent,etcurarenturabinfirmitatibussuis. 16Ipseautemsecedebatindesertum,etorabat

17Etfactumestinunadierum,etipseeratdocens,eterant pharisaeisedentesetlegisdoctores,quivenerantexomni castelloGalilaeae,etIudaeae,etIerusalem:etvirtus Dominiaderatsanare

18Etecceviriportantesinlectohominem,quierat paralyticus,etquaerebanteuminferre,etponereanteeum 19Etnoninvenientesquaparteilluminferrentpraeturba, ascenderuntintectum:etdescenderuntpertegulascum stratosuoinmediumcoramJesu

20Quorumfidemutvidit,dixit:Homo,remittunturtibi peccatatua.

21Etcoeperuntcogitarescribaeetpharisaeidicentes: “Quisesthic,quiloquiturblasphemias?Quispotest dimitterepeccata,nisisolusDeus?

22UtcognovitautemJesuscogitationeseorum,dixiteis: Quidcogitatisincordibusvestris?

23quidestfaciliusdiceredimittunturtibipeccataandicere surgeetambulaandicere:Surgeetambula?

24UtautemsciatisquiaFiliushominispotestatemhabetin terradimittendipeccataaitparalytico:tibidico:Surge, tollegrabatumtuumetvadeindomumtuam”

25Etconfestimsurgenscoramillis,tulitinquoiacebat,et abiitindomumsuam,magnificansDeum.

26Stupebantautemomnes,etmagnificabantDeum,et repletisunttimore,dicentes:Quiavidimusmirabiliahodie

27Etposthaecexiensviditpublicanum,Levinomine, sedentemadteloniumEtaitilli:Sequereme

28Etrelictisomnibus,surgenssecutusesteum

29EtfeciteiconviviummagnumLeviindomosua:eterat turbamultapublicanorum,etaliorumquicumilliserant discumbentes.

30Etmurmurabantpharisæietscribæeorumadversus discipulossuos,dicentes:Quarecumpublicaniset peccatoribusmanducatisetbibitis?

31EtrespondensJesus,dixitadillos:Nonestopus valentibusmedicus;sedmalehabentibus

32Nonvenivocarejustos,sedpeccatores

33Atillidixeruntei:“DiscipuliIoannisieiunant frequenteretobsecrationesfaciunt,similiteret pharisaeorum;sededeetbibe?

34Etaitillis:Numquidpotestisnuptiæfacereieiunare, dumcumillisestsponsus?

35Venientautemdiescumaufereturabeissponsus:et tuncjejunabuntinillisdiebus

36DicebatautemillisetsimilitudinemNemoimmittit palliumnovumvestimentumvetus;sinaliter,etnovum scissumest,etfragmentumdenovosumptumnonconvenit cumveteri.

37Etnemomittitvinumnovuminutresveteres;alioquin rumpetvinumnovumutres,eteffundetur,etutresperibunt 38sedvinumnovuminutresnovosmittendumestet uterqueconservatur.

39Nemoautembibensvetusvinumdesideratnovum:dicit enim:Meliusestvetus

CAPUTVI

1Factumestauteminsabbatosecundo,primocum transiretpersata;etavellebantspicas,etmanducabant confricantesmanibus.

2Quidamautempharisæorum,dicebantillis:Quidfacitis quodnonlicetinsabbatis?

3EtrespondensJesusadeos,dixit:Nechoclegistisquod fecitDavid,cumesurissetipse,etquicumeoerant

4QuomodointroivitindomumDeietpanespropositionis accepitetmanducavitetdedithisquicumeoerant;quos nonlicetmanducarenisisolissacerdotibus?

5Etdicebatillis:“DominusestFiliushominissabbati”

6Factumestauteminaliosabbato,utintraretin synagogam,etdoceret:eterathomocujusdexteraexaruit

7Etobservabanteumscribæetpharisæi,sisabbatiscuraret utaccusarenteum.

8Ipseautemsciebatcogitationeseorum,etaithomini habentimanumaridam:Surge,etstainmediumEt surgensstetit.

9{DiciteisJesus:InterrogabovosunumLicetsabbatis benefacereanmale?animamsalvamfacere,anperdere?

10Etcircumspectisomnibusdixithomini:Extendemanum tuamEtextendit:etrestitutaestmanuseius

11Etrepletisuntinsipientiaetcolloquebanturadinvicem quidnamfacerentIesu.

12Factumestautemindiebusillis,exiitinmontemorare, eteratpernoctansinorationeDei

13Etcumdiesfactusesset,vocavitdiscipulossuos,etex ipsiselegitduodecim,quosetapostolosnominavit

14SimonemquemcognominavitPetrumetAndream fratremeiusIacobumetIohannemPhilippumet Bartholomeum

15MatthæusetThomas,JacobusAlphei,etSimonZelotes, 16etJudasJacobi,etJudamScarioth,quietipseproditor erat

17Etdescenditcumeisetstetitincampoetdiscipulieius etturbamultapopuliexuniversaIudaeaetIerusalem,eta maritimaTyrietSidonis,quaeveneruntadaudiendumeum, etamorbiseorumsanari;

18Etquivexabanturaspiritibusimmundis,curabantur.

19Etomnisturbaquaerebanteumtangere:quiavirtusde illoexibat,etsanabatomnes

20Etelevansoculossuosindiscipulossuos,dixit:Beati pauperes,quiavestrumestregnumDei

21Beati,quinuncesuritis,quiasaturabimini.Beati,qui nuncfletis,quiaridebitis

22Beatiestis,cumvosoderinthomines,etcum separaverintvosasocietatesua,etexprobraverintvobis,et eiecerintnomenvestrumtamquammalumpropterFilium hominis

23Gaudeteinilladieetexsultate,ecceenimmercesvestra multaestincaelo;similiterenimfaciebantprophetispatres eorum

24{Væautemvobis,quidivesest,etegoDominus. accepistisenimconsolationemvestram.

25{Vævobis,quisaturatiestis!esurietisenimVaevobis, quiridetisnunc!lugebitisenimetflebitis

26Vævobis,cumbenedixerintvobisomneshomines!sic enimfaciebantpseudoprophetispatreseorum

27Sedvobisdico,quiauditis:Diligiteinimicosvestros, benefacitehisquioderuntvos

28Benedicitemaledicentibusvobis,etoratepro calumniantibusvos.

29{Etquitepercutitinmaxillam,præbeetalterametab eo,quiaufertpalliumtuum,nolietiamtolleretunicam tuam.

30Omnipetentitetribue;etabeoquiaufertquaetuasunt, nerepetas

31Etproutvultisutfaciantvobishomines,etvosfacite illissimiliter

32Sienimdiligitiseos,quivosdiligunt,quaevobisest gratia?nametpeccatoresdiligentessediligunt.

33Etsibenefeceritishis,quivobisbenefaciunt,quae vobisestgratia?Nametpeccatoreshocfaciunt

34Etsimutuumdederitishisaquibussperatisrecipere, quaevobisestgratia?Nametpeccatorespeccatoribus fenerantur,utiterumrecipiant

35Verumtamendiligiteinimicosvestrosetbenefaciteet mutuumdatenihildesperantes;eritquemercesvestra copiosa,etfiliiAltissimieritis,quiaingratisetmalis benignusest.

36EstoteergomisericordessicutetPatervestermisericors est

37{Nolitejudicare,etnonjudicabimini:nolite condemnare,etnoncondemnabimini

38Date,etdabiturvobis;Mensurambonam,confertam,et coagitatam,etsupereffluentemdabuntinsinumtuum. Eademquippemensuraquamensifueritis,remetieturvobis

39Dixitautemillisetsimilitudinem:Numquidpotest cæcuscæcumducere?nonneamboinfoveamcadunt?

40Nonestdiscipulussupermagistrum:perfectusautem omniseritsicutmagistereius

41Quidautemvidesfestucaminoculofratristui,ettrabem inoculotuononvides?

42Quomodopotesdicerefratrituo:“Frater,sineeiciam festucam,quaeestinoculotuo”,ipseinoculotuotrabem nonvidens?Hypocrita,ejiceprimumtrabemdeoculotuo, ettuncperspicieseicerefestucam,quaeestinoculofratris tui

43Nonenimarborbonafructusmalosfacit;nequearbor malafructusbonosfacit

44Unaquæqueenimarbordefructusuocognoscitur.Non enimdespiniscolliguntficus,nequederubovindemiant uvam

45Bonushomodebonothesaurocordissuiprofertbonum; etmalushomodemalothesaurocordissuiprofertmalum: exabundantiaenimcordisosloquitur.

46Quidautemvocatisme:Domine,Domine,etnonfacitis quædico?

47Omnisquivenitadme,etauditsermonesmeos,etfacit eos:ostendamvobiscuisimilissit

48similisesthominiquiaedificavitdomumetfoditin altumetposuitfundamentumsuprapetrametinundatione inundationetorrensceciditindomumillametnonpotuit eammovere:fundataenimeratsuperpetram.

49quiautemauditetnonfacit,similisesthominiquisine fundamentoaedificavitdomumsuamsuperterram;contra quamvehementertorrenscecidit,etcontinuoconcidit;et factaestruinadomusilliusmagna.

CAPITULUM7

1Cumautemimplessetomniaverbasuainauresplebis, intravitCapharnaum.

2Eratautemquidamservuscenturionis,quierateicarus, aeger,etparatusadmortem

3EtcumaudissetdeJesu,misitadeumsenioresJudæorum, roganseumutveniretetsalvaretservumejus

4EtcumvenissentadJesum,rogaveruntillumstatim dicentes:Quiadignuserat,cuihocfaceret.

5Diligitenimgentemnostram,etædificavitnobis synagogam

6Jesusautemibatcumillis.etcumiamnonlongeesseta domomisitadeumcenturioamicosdicenseiDominenoli vexarinonenimsumdignusutintressubtectummeum

7Itaquenequemedignumputavivenireadte:seddic verbo,etsanabiturpuermeus

8Nametegohomosumsubpotestateconstitutus,habens submemilites,etdicohuic:“Vade”,etvadit;etalii,Veni, etvenit;etservomeo,Fachoc,etfacit

9AudiensautemJesushaec,miratusest:etconversus, sequentibusseturbis,dixit:Dicovobis,noninvenitantam fidem,nequeinIsraël

10Quiautemrevertentesdomummissisunt,invenerunt pueruminfirmumsanum.

11EtaliadieintravitincivitatemquaevocaturNaimet multiexdiscipuliseiusibantcumeoetturbaemultae

12Cumautemappropinquaretportæcivitatis,ecce defunctusefferebaturfiliusunicusmatrissuæ:ethæcvidua erat:etturbacivitatismultacumilla

QuamcumvidissetDominus,misericordiamotussuper eam,dixitilli:Noliflere

14{Etaccessit,ettetigitloculumetdixit,Adolescens,tibi dico,Surge;

15Etreseditquieratmortuus,etcœpitloquietdediteum matrisuae

16Accepitautemomnestimor:etmagnificabantDeum, dicentes:Quiaprophetamagnussurrexitinnobiset:Deus visitavitplebemsuam.

17EtexiithicsermoinuniversamIudaeamdeeo,et omnemcircaregionem

18EtnuntiaveruntIoannidiscipulieiusdeomnibushis

19Etconvocansduosdediscipulissuis,misiteosadJesum, dicens:Tuesquiventuruses?analiumexspectamus?

20Cumautemvenissentadeumviri,dixerunt:Joannes Baptistamisitnosadtedicens:Tuesquiventuruses?an aliumexspectamus?

21Etinipsahoracuravitmultoseoruminfirmitates,et plagas,etdæmoniaetmultiscaecisvisum

22RespondensautemIesusdixiteis:“Ite,nuntiateIoanni quaevidistisetaudistis;caecivident,claudiambulant, leprosimundantur,surdiaudiunt,mortuiresurgunt, pauperibusevangelizatur

23Etbeatusest,quinonfueritscandalizatusinme

24{EtcumdiscessissentnuntiiJoannis,cœpitdeJoanne dicereadturbas:Quidexistisindesertumvidere? arundinemventoagitatam?

25Sedquidexistisvidere?Hominemmollibusvestimentis indutum?Eccequiinvestepretiosasuntetdeliciis,in domibusregumsunt

26{Sedquidexistisvidere?Prophetam?Etiamdicovobis, etplusquamprophetam

27Hicest,dequoscriptumest:Ecceegomittoangelum meumantefaciemtuam,quipræparabitviamtuamantete

28Dicoenimvobis:Maiorinternatosmulierumpropheta IoanneBaptistanemoest:quiautemminorestinregnoDei, maiorestillo

29Etomnispopulus,quieumaudierant,etpublicani, justificaveruntDeum,baptizatibaptismoJoannis.

30PharisæiautemetlegisperiticonsiliumDeispreverunt insemetipsos,nonbaptizatiabeo

31AitautemDominus:Cuiergosimilesdicamhomines generationishuius?etcuisimilessunt?

32similessuntpuerissedentibusinforoetloquentibusad invicemetdicentibuscantavimusvobistibiisetnon saltastislamentavimusetnonplorastisflebamusvobis,et nonplorastis

33VenitenimIoannesBaptistanequemanducanspanem nequebibensvinum;Etvosdicitis:Daemoniumhabet

34Filiushominisvenitmanducansetbibensetdicitis: Eccehomovoraxetpotatorvini,publicanorumet peccatorumamicus!

35Etjustificataestsapientiaafiliissuis

36Rogabatautemillumquidamdepharisæisut manducaretcumilloEtingressusdomumpharisaei discubuit

37eteccemulierincivitatepeccatrixutcognovitquod IesusaccubuitindomoPharisaeiattulitalabastrum unguenti

38Etstansadpedesejusposttergumflens,cœpitrigare pedesejuslacrimis,etcapilliscapitissuitergebat,et osculabaturpedesejus,etunguentoungebat

39Vidensautempharisæus,quivocaverateum,dixitintra se,dicens:Hicsiessetpropheta,sciretquæetqualis mulierestquætangiteum:quiapeccatorest

40EtrespondensJesus,dixitadillum:Simon,habeotibi aliquiddicereAtilleait:Magister,dic

41Duodebitoreserantcuidamfœneratori:unusdebebat denariosquingentos,etaliusquinquaginta.

42Nonhabentibusillisunderedderent,donavitutrisque Quisergoeorumplusdiligeteum?

43ResponditSimon,etdixitei:Credo,quiacuiplus donavitDixitqueilli:Rectejudicasti

44Etconversusadmulierem,dixitSimoni:Videshanc mulierem?Intraviindomumtuam,aquampedibusmeis nondedisti:haecautemlacrimisrigavitpedesmeos,et capillissuistersit

45Osculummihinondedisti:haecautemexquointravi, noncessavitoscularipedesmeos

46Oleocaputmeumnonunxisti:haecautemunguento unxitpedesmeos

47Propterquoddicotibi:Remittuntureipeccatamulta;cui autemminusdimittitur,minusdiligit.

48Dixitautemadillam:Remittunturtibipeccata

49Etcoeperuntquisimulaccumbebant,dicereintrase: Quisesthicquietpeccatadimittit?

50Dixitautemadmulierem:“Fidestuatesalvamfecit; vadeinpace.

Capitulum8

1Factumestautemposthæc,ibatperomnescivitateset castellaprædicans,etevangelizansregnumDei:et duodecimcumillo,

2Mulieresautemquædamadæmoniisetinfirmitatibus curatæ,MariaMagdalenedicitur,aquaexiveruntseptem dæmonia,

3etJoannauxorChuzaprocuratorisHerodisetSusanna,et aliaemultae,quaeministrabanteidefacultatibussuis

4Etcumturbamultaconveniret,etdesinguliscivitatibus conveniretadeum,dicebatperparabolam

5Exiitquiseminat,seminaresemensuum;etdumseminat, aliudceciditsecusviam;etconculcatumest,etvolucres caelicomederuntillud

6Etaliudceciditsuprapetramet,cumoriretur,aruit,quia nonhabebathumorem.

7Etaliudceciditinterspinas;etexortaesuntcumeo spinaeetsuffocaveruntillud

8Etaliudceciditinterrambonam:etortumfecitfructum centuplumHæcdicensclamabat:Quihabetauresaudiendi, audiat

9Interrogabantautemeumdiscipuliejus,quæessethæc parabola

10Quidixit:VobisdatumestnossemysteriaregniDei, ceterisauteminparabolis;utvidentesnonvideant,et audientesnonintelligant

11Estautemhæcparabola:SemenestverbumDei

12Quisecusviam,suntquiaudiunt;tuncvenitdiabolus,et tollitverbumdecordeeorum,necredantetsalvifiant

13Quisuprapetram:quicumaudierint,cumgaudio suscipiuntverbum;ethiradicesnonhabent,quiadtempus credunt,etintemporetentationisrecedunt

14Quodauteminspiniscecidit:hisunt:quicumaudierint, exeuntetsuffocantursollicitudinibus,etdivitiis,et voluptatibusvitaehuius,etnonhabentfructum

15Quodauteminbonamterram:hisunt,quiincordebono etoptimoaudientesverbumretinent,etfructumafferuntin patientia

16Nemocandelamaccensamvasooperitautsublecto ponit;sedsupercandelabrumposuit,utquiingrediuntur lumenvideant

17Nihilenimestabsconditum,quodnonmanifestetur; nequeabsconditumquicquam,quodnonsciaturetveniat

18Videteergoquomodoaudiatis:quienimhabet,dabitur illi;etquicumquenonhabet,etiamquodputatsehabere, aufereturabillo.

19Veneruntautemadeummateretfratreseius,etnon poterantadireeumpraeturba

20Dictumqueesteiaquibusdam:“Matertuaetfratrestui forisstant,volentestevidere

21Quirespondens,dixitadeos:Matermeaetfratresmei hisunt,quiverbumDeiaudiuntetfaciunt

22Etfactumestinquadamdie,etabiitinnavemcum discipulissuis,etdiciteis:“Transeamususqueadfretum. Etemiserunt

23Etnavigantibusillisobdormivit,etdescenditprocella ventiinstagnum;etrepletisuntaqua,etpericlitatisunt.

24Accedentesautemsuscitaverunteum,dicentes: Præceptor,perimus.Atillesurgensincrepavitventumet tempestatemaquae,etcessaverunt,etfactaesttranquillitas.

25{Dixitautemillis:Ubiestfidesvestra?Quitimentes miratisuntadinvicem,dicentes:Qualisesthic?quiaet ventis,etmariimperat,etobediuntei.

26EtnavigaveruntadregionemGerasenorum,quæest contraGalilæam

27Etcumegressusessetadterram,occurritillivirquidam, quihabebatdæmoniumjamtemporibusmultis,et vestimentononinduebatur,nequeindomomanebat,sedin monumentis

28IsutviditJesum,clamavit,etprociditanteeum:etvoce magnadixit:Quidmihiettibi,JesuFiliDeiAltissimi? obsecrote,nemetorqueas

29{Præcipiebatenimspirituiimmundoutexiretab homine:etfrequentereumapprehenderat,etvinctuscatenis etcompedibuscustoditus,etruptisvinculisagebatura dæmonioindesertum)

30{InterrogavitautemillumJesus,dicens:Quodtibi nomenest?Atilledixit:Legio:quiaintraverantdæmonia multaineum

31Etrogabantillumneimperaretillisutinabyssumirent.

32Eratautemibigrexporcorummultorumpascentiumin monte:etrogabanteum,utpermittereteisinillosingredi Etdimisiteos.

33Exieruntergodæmoniaabhomine,etintraveruntin porcos:etimpetuabiitgrexperpræcepsinstagnum,et suffocatusest.

34Quodutvideruntfactumquipascebant,fugerunt,et nuntiaveruntincivitatemetinvillas

35Etegressisuntviderequodfactumest.etveneruntad Iesumetinvenerunthominemsedentemaquodaemonia exierantvestitumacsanamenteadpedeseiusettimuerunt

36Narraveruntautemillisetquividerant,quomodosanus factusestadæmoniovexabatur

37etrogaveruntillumomnismultitudoregionis

Gerasenorumutdiscederetabipsis:quiamagnotimore tenebanturIpsienimtimoremagnotenebanturEtascendit navim,etiterumreversusest

38Etrogabatillumvir,aquodæmoniaexierant,utcumeo esset

39Rediindomumtuam,etnarraquantatibifecitDeusEt abiitperuniversamcivitatem,prædicansquantaillifecisset Jesus

40CumautemrediretIesus,excepitillumturba;erantenim omnesexspectanteseum

41eteccevenithomonomineIairuseteratprinceps synagogaeetprociditadpedesIesuetrogabateumut introiretindomumsuam

42Eratenimunicafiliaejusquasiannorumduodecim,et obstupueruntstuporemagnoEunteautemturbae, comprimebanteum

43Etmulierquaedameratinprofluviosanguinisannis duodecim,quaeinmedicoserogaveratomnemsubstantiam suam,necabullopotuitcurari, 44accessitretroettetigitfimbriamvestimentieiuset confestimstetitfluxussanguiniseius

45{EtaitJesus:Quismetetigit?Negantibusautem omnibus,dixitPetrus:“Praeceptor,turbaetecomprimunt, etdicis:“Quismetetigit?”

46EtdicitJesus:Tetigitmealiquis:namvideovirtutem demeexisse.

47Vidensautemmulierquianonlatuit,tremensvenitet prociditanteeumetobquamcausamtetigeriteum indicavitcoramomnipopuloetquemadmodumconfestim sanatasit

48Illeautemdixitei:“Confide,filia,fidestuatesalvum fecitvadeinpace

49Adhuceoloquente,venitquidamaarchisynagogo dicensei:“Mortuaestfiliatua;nolivexaremagistrum.

50Jesusautem,auditohocverbo,responditei:Noli timere:credetantum,etsalvaerit

51Etcumvenissetdomum,nonpermisitintraresecum quemquamnisiPetrumetIacobumetIoannemetpatrem puellaeetmatrem

{Flebantautemomnes,etplangebantillam.nonestmortua, seddormit

53Etderidebanteum,scientesquodmortuaesset

54{Ipseautemtenensmanumejusclamavit,dicens: Puella,surge

55Etreversusestspiritusejus,etsurrexitcontinuo

56Etstupueruntparentesejus,quibuspræcepitnealicui dicerentquodfactumerat

Capitulum9

1Etconvocatisduodecimdiscipulissuis,deditillis potestatemetpotestatemsuperomniadæmonia,etut languorescurarent

2EtmisitillosprædicareregnumDei,etsanareinfirmos

3Etaitillis:Nihiltuleritisinvia,nequevirgam,neque peram,nequepanem,nequepecuniam;nequeduastunicas habeatis

4Etinquamcumquedomumintraveritis,ibimanete,et indeneexeatis

5Etquicumquenonreceperintvos:exeuntesdecivitate illa,pulverempedumvestrorumexcutiteintestimonium supraillos

6Illiautemabeuntes,circuibantpercastellaevangelizantes, etcurantesubique.

7AudivitautemHerodestetrarchaomnia,quaefiebantab eo:ethaesitabateoquodaquibusdamdiceretur:Ioannesa mortuisresurrexit.

8aquibusdamvero:«Eliasapparuit»;abaliisautem: “Prophetaeunusdeantiquissurrexit.

9EtaitHerodes:Joannemdecollavi:quisestautemhic, dequoegotaliaaudio?Etvolebatvidereeum

10EtreversiApostoli,narraverunteiomniaquæfecerunt Etassumptisillissecessitseorsuminlocumdesertum,qui estBethsaida

11Quodcumcognovissentturbæ,secutæsuntillum:et excepiteos,etloquebaturillisderegnoDei,eteos,qui curaindigebant,sanabat

12Etcumcoepissetdiesdeficere,accesseruntduodecimet dixeruntei:“Dimittiteturbas,uteuntesincastellaetvillas pergyrumetmanerentetacquirantescas;desertumlocum Aitautemadillos:Vosdateillismanducare. Responderunt:Nonhabemusampliusnisiquinquepanes etduospiscesnisieamus,etemamusescamomnibusistis

14ErantenimfereviriquinquemiliaDixitquead discipulossuos:“Faciteeosperquinquagenos discumbentesinturba”

15Etitafecerunt:etdiscumberefeceruntomnes.

16Acceptisautemquinquepanibusetduobuspiscibus, respexitincaelumetbenedixitillisetfregitetdedit discipulissuis,utponerentanteturbam 17Etmanducaverunt,etomnessaturatisunt;etsublatum est,quodsuperfuitillis,fragmentorumcophiniduodecim 18Etfactumest,cumsolusessetorans,erantcumillo discipuliejus:etinterrogaviteos,dicens:Quemmedicunt esseturbam?

19{Respondentesdixerunt:JoannesBaptista.quidam autemdicunt:Elias;etaliidicunt,quodunusdeprophetis antiquisresurrexit

20Dixitautemillis:Vosautemquemmeessedicitis? RespondensPetrusdixit:ChristumDei 21Etcomminatusesteis,etpræcepitnecuidicerent aliquid.

22dicens:“OportetFiliumhominismultapatietreprobari asenioribusetprincipibussacerdotumetscribisetoccidiet tertiadieresurgere”.

23Dicebatautemadomnes:Siquisvultpostmevenire, abnegetsemetipsum,ettollatcrucemsuamquotidie,et sequaturme.

24Quienimvolueritanimamsuamsalvamfacere,perdet eam;

25Quidenimproficithomo,sitotummundumlucretur,et seipsumperdat,autabjiciatur?

26Quisquisenimmeerubuerit,etmeossermones:hunc Filiushominiserubescet,cumveneritingloriasua,etin Patresuo,etinsanctisangelissuis

27Dicoautemvobisvere:suntaliquihicstantes,quinon gustabuntmortem,donecvideantregnumDei.

28Factumestautemposthæcverbaferediesocto,et assumpsitPetrum,etJoannem,etJacobum,etascenditin montemutoraret.

29Etfactaest,dumoraret,speciesvultuseiusaltera:et vestituseiusalbusetrefulgens

30Etecceduoviriloquebanturcumillo.

31visiinmajestate:etdicebantexcessumejus,quem completuruseratinJerusalem

32Petrusautemetquicumillogravatierantsomnoet evigilantesvideruntgloriameiusetduosvirosquistabant cumillo

33Etfactumest,cumdiscederentabillo,aitPetrusad Iesum:“Praeceptor,bonumestnoshicesse;ettibiunum etMoysiunum,etunumEliae,nesciensquiddiceret; 34Hæcautemilloloquente,factaestnubes,etobumbravit eos:ettimuerunt,intrantibusillisinnubem

35Etvoxfactaestdenube,dicens:HicestFiliusmeus dilectus,ipsumaudite.

36Etdumfieretvox,inventusestJesussolusEtipsi tacuerunt,etneminidixeruntinillisdiebusquidquamex his,quaeviderant

37Factumestauteminsequentidie,descendentibusillis demonte,occurritilliturbamulta.

38Eteccehomodeturbaexclamavit,dicens:Magister, obsecro,respiceinfiliummeum:quiaunicusestmihi

39Eteccespiritusapprehenditeum,etsubitoclamat.et avelleteum,etaegrereceditabeo

40etrogavidiscipulostuosutejicerenteumnecpotuerunt

41RespondensautemIesusdixit:“Ogeneratioincredula etperversa,usquequoeroapudvosetpatiarvos?Adduc hucfiliumtuum

42Etcumaccederet,elisitillumdæmonium,etdissipavit. EtincrepavitJesusspiritumimmundum,etsanavitpuerum, etreddiditillumpatriejus

43StupebantautemomnesinmagnitudineDeimirantibus autemomnibusquaefecitIesusdixitdiscipulissuis

44descendanthaecinauresvestrasFiliusenimhominis tradeturinmanushominum

45Ipsiautemnoncognoveruntverbumistud,eterat absconditumabeis,etnoncognoverunt:ettimuerunteum interrogareeum.

46Intravitautemcogitatioineosquiseorummajoresset

47Jesusautemvidenssensumcordisillorum,apprehendit puerum,etstatuiteumabeo.

48Etaitillis:Quicumquesusceperitpuerumistumin nominemeo,merecipit:etquicumquemereceperit, recipiteumquimemisit:quienimminorestinteromnes vos,hicmagnuserit

49EtrespondensIoannesait:“Praeceptor,vidimus quemdaminnominetuoeicientemdaemonia;et prohibuimuseum,quianonsequiturnobiscum

50EtaitadillumIesus:Noliteprohibereeum:quienim nonestadversumnos,pronobisest.

51Factumestautem,cumtempusessetutsuscipieretur, firmavitfaciemsuamutiretJerosolymam

52Etmisitnuntiosanteconspectumsuum:eteuntes intraveruntincivitatemSamaritanorumutparerentilli

53Etnonreceperunteum,quiafaciesejuserateuntisin Jerusalem.

54VidentesautemdiscipulieiusIacobusetIoannes, dixerunt:“Domine,visiubemusutignisdescendatde caeloetconsumateos,sicutfecitElias?

55Etconversusincrepavitillos,dicens:Nescitiscujus spiritusestis

56Filiushominisnonvenitanimasperdere,sedsalvare.Et ieruntinaliudcastellum

57Etfactumest,dumirentinvia,dixitquidamadillum: Domine,sequartequocumqueieris.

58{EtdiciteiJesus:Vulpesfoveashabent,etvolucres cælinidos;Filiusautemhominisnonhabetubicaput reclinet.

59Aitautemadalterum:“Sequereme”Illeautemdixit: Domine,permittemihiprimumireetsepelirepatrem meum.

60DiciteiJesus:Sineutmortuisepeliantmortuossuos: tuautemvade,etannuntiaregnumDei.

61Etaliusdixit:“Domine,sequarte;sedprimumabeam valedicere,quaedomisuntdomi

62dixitadeumIesusnemomittensmanumsuamad aratrumetaspiciensretroaptusestregnoDei

CAPITULUM10

PosthæcautemdesignavitDominusetaliosseptuaginta duos:etmisitillosbinosantefaciemsuaminomnem civitatemetlocum,quoeratipseventurus

2{Etdicebatillis:Messisquidemmulta,operariiautem pauci.Rogateergodominummessisutmittatoperariosin messemsuam

3Ite:ecceegomittovossicutagnosinterlupos

4Noliteportaresacculum,nequeperam,neque calceamenta,etneminemperviamsalutaveritis.

5Etinquamcumquedomumintraveritis,primumdicite: Paxhuicdomui.

6Etsiibifueritfiliuspacis,requiescetsuperillumpax vestra:sinautem,advosrevertetur

7Ineademautemdomomanete,edentesetbibentesquæ apudillossunt:dignusestenimoperariusmercedesua. Nolitetransirededomoindomum

8Etinquamcumquecivitatemintraveritis,etsusceperint vos,manducatequæapponunturvobis

9Etcurateinfirmos,quiineosunt,etdiciteeis: AppropinquavitvobisregnumDei.

10Sedinquamcumquecivitatemintraveritis,etnon receperintvos,exibitisinplateasejusdem,etdicite: 11Etipsumpulveremcivitatisvestræ,quinobisadhæret, extergimusinvos:sedscitotequoniamappropinquavit vobisregnumDei

12Dicoautemvobis,quodSodomisindieillaremissius erit,quamillicivitati

13{VætibiCorozain!vætibiBethsaida!quiasiinTyroet

Sidonefactæfuissentvirtutesquæfactæsuntinvobis,olim incilicioetcineresedentespœniterent

14TyroautemetSidoniremissiuseritinjudicioquam vobis.

15Ettu,Capharnaum,quiusqueadcaelumexaltatuses, deprimerisusqueadinfernum

16Quivosaudit,meaudit;quiautemmespernit.Qui autemmespernit,sperniteumquimisitme

17Reversisuntautemseptuagintaduocumgaudio, dicentes:Domine,etiamdæmoniasubjiciunturnobisin nominetuo

18Etaitillis:Videbamsatanamsicutfulgurdecælo cadentem.

19Eccedovobispotestatemcalcandisupraserpenteset scorpionesetomnemvirtuteminimici,etnihilvobis nocebit.

20Verumtameninhocnolitegaudere,quiaspiritusvobis subiciuntur;sedpotiusgaudete,quianominavestrascripta suntincoelo.

21InillahoraexsultavitIesusspirituetdixit:“Confiteor tibi,Pater,Dominecaelietterrae,quodabscondistihaeca sapientibusetprudentibusetrevelastieaparvulis;sicenim visumestinconspectutuo

OmniamihitraditasuntaPatremeoetquissitPater,nisi Filius,etcuivolueritFiliusrevelare.

23Etconversusaddiscipulossuos,secretodixit:Beati oculiquividentquaevosvidetis.

24Dicoenimvobis,quoniammultiprophetaeetreges volueruntviderequaevosvidetis,etnonviderunt;etea quaeauditis,etnonaudistis

25Eteccequidamlegisperitussurrexittentanseum,et dicens:Magister,quidfaciendovitamæternampossidebo?

26{Atilledixitadeum:Inlegequidscriptumest? quomodolegis?

27Illerespondensdixit:DiligesDominumDeumtuumex totocordetuo,etextotaanimatua,etexomnibus virtutibustuis,etextotamentetuaetproximumtuum sicutteipsum

28Dixitqueilli:Recterespondisti:hocfac,etvives.

29Illeautemvolensjustificareseipsum,dixitadJesum:Et quisestmeusproximus?

30SuscipiensautemJesus,dixit:Homoquidam descendebatabJerusaleminJericho,etinciditinlatrones, quietiamdespoliaverunteum:etplagisimpositisabierunt semivivorelicto.

31Acciditautemutsacerdosquidamdescendereteadem via:etvisoillopræterivit

32SimiliteretLevita,cumessetsecuslocum,etvideret eum,pertransiit.

33Samaritanusautemquidamiterfaciens,venitubiesset

34Etaccessitadeum,etalligavitvulneraeius,infundens oleumetvinum,etimposuiteiiumentumsuum:etduxitin stabulum,etcuramegit

35Etalteradieprotulitduosdenarios,etdeditstabulario, etait:Curamilliushabe:etquodcumquesupererogaveris, egocumredieroetquodcumqueampliusexpendas,cum venero,reddamtibi.

36Quishorumtriumvideturtibiproximusfuisseilli,qui inciditinlatrones?

37Atilledixit:Quifecitmisericordiaminillum.Dicitei Jesus:Vade,ettufac

38Factumestautem,dumirent,introieruntinquoddam castellum:etmulierquaedamMarthanomineexcepitillum indomumsuam

39EthabebatsororemquaeMariam,quaesedebatad pedeseius,etaudivitverbumeius.

40Marthaautemaccedensmultaministrans,venitadeum, etait:Domine,noncurusquodsorormeadereliquitmeut serviatmihisoli?dicergoilliutmeadjuvet.

41{EtrespondensJesusdixitei:Martha,Martha,sollicita es,etturbariscircamulta

42Porrounumestnecessarium.Mariaoptimampartem elegit,quaenonaufereturabea

CAPUTXI

1Etfactumest,cumessetinquodamlocoorans,et cessavit,dixitquidamexdiscipulisejusadeum:Domine, docenosorare,sicutdocuitetJoannesdiscipulossuos

2Etaitillis:Cumoratis,dicite:Paternoster,quiesin cælis,sanctificeturnomentuum.Adveniatregnumtuum. Fiatvoluntastua,sicutincoelo,etinterra

3Panemnostrumquotidianumdanobishodie

4Etdimittenobisdebitanostra;Nametnosdimittimus omnidebitorinostroEtnenosinducasintentationemsed liberanosamalo

5Quiaitillis:Quisvestrumhabebitamicum,etibitadeum medianocte,etdicetei:Amice,commodamihitrespanes; 6Venitenimadmeamicusmeus,etegononhabeoquod ponamanteeum?

7etilledeintusrespondensdicat:“Nolimihimolestusesse; ostiumclausumest,etpuerimeimecumsuntincubili;non possumsurgereetdaretibi.

8Dicoautemvobis,quoniamnonvulteumsurgere,etdare eum,quoniamamicusest,sedpropterimportunitatem suamexsurget,etdabitilliquotquothabetnecessarios

9Etegovobisdico:Petite,etdabiturvobis;quaeriteet invenietis;pulsate,etaperieturvobis.

10Omnisenimquipetit,accipit;et,quiquaerit,invenit;et pulsantiaperietur

11Siquisexvobispatrempetitpanem,numquidlapidem porrigetei?Autsipiscempetierit,numquidpropisce serpentemdabitilli?

12Autsiovumpetierit,numquidscorpionemporrigetei?

13Siergovos,cumsitismali,nostisdonabonadarefiliis vestris:quantomagisPatervestercaelestisdabitSpiritum Sanctumpetentibusse?

14Eteiciensdæmoniumerat,eteratmutus.Etcumexisset dæmonium,locutusestmutus,etadmiratæsuntturbæet miratisuntpopuli

15Quidamautemexeisdixerunt:InBeelzebubprincipe dæmoniorumejicitdæmonia

16Etaliitentantessignumdecæloquærebantabeo

17Ipseautemutviditcogitationeseorum,dixiteis:Omne regnuminseipsumdivisumdesolabituretindomumcadet divisa.

18SiautemetSatanasinseipsumdivisusest,quomodo stabitregnumeius?quiadicitisinBeelzebubmeeicere dæmonia.

19SiautemegoinBeelzebubejiciodæmonia:filiivestriin quoejiciunt?Ideoipsiiudicesvestrierunt

20SedsiegoindigitoDeieiiciodaemones,nondubitoin vobisregnumDeipervenire

21Cumfortisarmatuscustoditatriumsuum,inpacesunt ea,quæpossidet.

22Cumautemfortioreosuperveniensviceriteum, universaarmaejusauferet,inquibusconfidebat,etspolia ejusdividit.

23Quinonestmecum,contrameest;etquinoncolligit mecum,dispergit

24Cumimmundusspiritusexieritabhomine,ambulatper locaarida,quaerensrequiemEtnoninveniensdicit: Revertarindomummeamundeexivi

25Etveniensinveniteamscopismundatametornatam.

26Tuncvadit,etassumitseptemaliosspiritussecum nequioresseetsuntnovissimahominisilliuspeiora prioribus.

27Factumestautem,cumhæcdiceret:extollensvocem quædammulierdeturbadixitilli:Beatusventerquite portavit,etuberaquæsuxisti.

28Atilledixit:SedetbeatiquiaudiuntverbumDei,et custodiunt

29Congregatusqueestpopulus,etcoepitdicere:“Haecest generationequam;etsignumnondabiturei,nisisignum Ionaeprophetae

30SicutenimJonasfuitsignumNinivitis,itaeritFilius hominisgenerationihuic

31ReginaAustriconsurgetinjudiciocumhominibus generationishujus,etcondemnabiteos:quiavenitafinibus terræaudiresapientiamSalomonisetecceplusquam Salomonhic.

32EtsurgentviriNineveiniudiciocumgenerationeistaet condemnabunteam;paenitentiamenimegeruntin praedicationeIonae;etecceplusquamIonahic!

33Nemolucernamaccendit,inabsconditoponit,neque submodio,sedsupercandelabrum,utquiingrediuntur lumenvideant

34Lucernacorporisestoculustuus,ergooculustuus simplexest,ettotumcorpustuumlucidumest;cumautem oculustuusnequamfuerit,etiamcorpustuumtenebrosum est

35Videergonelumenquodinteest,tenebræsint

36Siergototumcorpustuumlucidumfuerit,nonhabens partemtenebrarum,totumlucidumerit,sicutcumsplendor candelaeilluminabitte

37Etcumloqueretur,rogavitillumquidampharisæusut pranderetapudse.

38Pharisæusautemvidens,miratusestquodnon baptizatusessetanteprandium.

39DixitautemDominusadeum:“Nuncpharisaei mundatisforascalicemetpatinam;sedinteriorparstua plenaestrapinaetscelere

40Stulti,nonnequifecitquoddeforisest,etiamidquod deintusestfecit?

41{Seddehisquæpossidetis,dateeleemosynametecce omniamundasuntvobis

42{Væautemvobis,pharisæi!decimatisenimmentamet rutametomneholusetiudiciumetdilectionemDei iudicate:haecoportebatfacereetillanonomittere

43{Vævobis,pharisæi!diligitisenimprimascathedrasin synagogisetsalutationesinforo.

44{Vævobis,scribæetpharisæi,hypocritæ!vosenim estisquasimonumentaquænonapparent,etviri ambulantesineisnesciunt.

45Respondensautemquidamexlegisperitis,aitilli: Magister,hæcdicensetiamnobiscontumeliamfacis

46Atilleait:Etvobis,legisperitisvæ!quiaoneratis hominesoneribus,etipsiunodigitovestronontangitis sarcinas

47{Vævobis!vosenimaedificatismonumenta prophetarum,patresautemvestrioccideruntillos

48Vosverotestimoniumperhibetisquoniamfactasunt patrumvestrorum.

49propterquodetsapientiaDeidixitmittameisprophetas etapostolosetoccidentetpersequentur

50Utomniumprophetarumsanguisaboriginemundi effusussit,abhacgenerationerequiri;

51asanguineAbelusqueadsanguinemZachariaequi periitinteraltareettemplumamendicovobisrequireturab hacgeneratione

52{Vævobislegisperititulistisenimclavemscientiae: nonintrastisinvobis,eteosquiintroibantprohibuistis.

53Etcumhæcdixissetillis,coeperuntscribæetpharisæi vehementerinsistere,etdemultiseumloqui

54insidianteseietquaerentescaperealiquidexoreeiusut accusarenteum

CAPITULUM12

1Interim,congregatisinnumeramultitudo,itautsead invicemconculcarent,coepitprimodicerediscipulissuis: Attenditeafermentopharisaeorum,quodesthypocrisis

2Nihilenimopertumest,quodnonreveletur.nec absconditumquodnonscietur

3Quoniam,quaeintenebrisdixistis,inlumineaudientur; etquodinauremlocutiestisincubiculis,praedicabiturin tectis.

4Dicoautemvobisamicismeis:Neterreaminiabhisqui occiduntcorpus,etposthæcnonhabentampliusquid faciant

5Ostendamautemvobis,quemtimeatis:timeteeum,qui postquamocciderit,habetpotestatemmittereingehennam; itadicovobis,hunctimete

6Nonnequinquepasseresasseveneunt,etunusexillisnon estinoblivionecoramDeo?

7SedetcapillicapitisvestriomnesnumeratisuntNolite ergotimere:multispasseribusplurisestis

8dicoautemvobisquicumqueconfessusfueritmecoram hominibusconfitebitureumetFiliushominiscoram angelisDei

9Quiautemnegaveritmecoramhominibus,negabitur coramangelisDei.

10EtomnisquidicitverbuminFiliumhominis,remittetur illi:eiautemquiinSpiritumSanctumblasphemaverit,non remittetur.

11Cumauteminducentvosinsynagogas,etad magistratus,etpotestates,nolitecogitarequomodoautquid respondeatis,autquiddicatis: 12SpiritusenimSanctusdocebitvosinipsahoraquae oporteatdicere.

13Aitautemeiquidamdeturba:Magister,dicfratrimeo utdividatmecumhæreditatem

14Dixitautemilli:Homo,quismeconstituitjudicemaut divisoremsupervos?

15Etdicebatillis:Videte,etcaveteabavaritia:nonenim exabundantiaeorum,quæpossidet,vitaest.

16Dixitautemetsimilitudinemadillos,dicens:Humus cuiusdamdivitisuberesesteffectus

17Etcogitabatintrase,dicens:Quidfaciam,quianon habeoquocongregemfructusmeos?

18Etdixit:Hocfaciam:destruamhorreamea,etmajora ædificabo.etibitradamomnesfructusmeosetbonamea.

19etdicamanimaemeaetuhabesmultabonareposita annismultisrequiesce,comede,bibe,epulare”

20DixitautemilliDeus:Stulte,hacnocteanimamtuam repetetate:cujusergoeruntquæparasti?

21Sicestquisibithesaurizat,etnonestinDeumdives

22Dixitqueaddiscipulossuos:Ideodicovobis:Nolite sollicitiesseanimævestræquidmanducetisnequecorpori quidinduamini

23Animaplusestquamesca,etcorpusplusquam vestimentum

24Consideratecorvos,quianonseruntnequemetunt;cui nequecellariumnequehorreum;etDeuspascitillos: quantomagisvosplurisestis?

25Quisautemvestrumcogitandopotestadiiceread staturamsuamcubitumunum?

26Siergonequequodminimumestpotestis,quidde ceterissollicitiestis?

27Considerateliliaquomodocrescunt:nonlaborant,non nent;dicoautemvobis,necSalomoninomnigloriasua coopertusestsicutunumexistis

28Siergofœnumquodhodieestinagro,etcrasin clibanummittitur,Deussicvestitquantomagisvosvestiet modicaefidei

29Etvosnolitequaererequidmanducetisautquidbibatis, etnoliteinsublimetolli

30haecenimomniagentesmundiquaeruntPaterautem vesterscitquoniamhisindigetis

31VerumtamenquaeriteregnumDei;ethaecomnia adicienturvobis

32NolitetimerepusillusgrexquiacomplacuitPatrivestro darevobisregnum

33{Venditequæpossidetis,etdateeleemosynam.Facite vobissacculosnonveterascentes,thesaurumnon deficientemincaelis,quofurnonappropiat,nequetinea corrumpit.

34Ubienimestthesaurustuus,ibiestetcortuum

35Sintlumbivestripraecincti,etlucernaeardentes;

36etvossimileshominibusexspectantibusdominumsuum quandorevertaturanuptiis.utcumveneritetpulsaverit confestimaperiantei

37Beatiserviilli,quos,cumveneritdominus,invenerit vigilantes:amendicovobis,quiapraecingetse,etfaciet illosdiscumbere,etexibit,etservietillis

38Etsiveneritinsecundavigiliaetsiintertiavigilia veneritetitainvenerit,beatisuntserviilli.

39Hocautemscitote,quoniamsisciretpaterfamiliasqua horafurventurusesset,vigilaretutique,etnonsineret perfodidomumsuam

40Etvosestoteparati:quiaquahoranonputatis,Filius hominisvenit.

41AitautemeiPetrus:Domine,adnosdicishanc parabolam,anetadomnes?

42DixitautemDominus:Quis,putas,estfidelis dispensator,etprudens,quemconstituitdominussupra familiamsuam,utdetillisintemporetriticimensuram?

43Beatusilleservus,quemcumveneritdominus,invenerit itafacientem

44Veredicovobis:Supraomnia,quaepossidet,constituet illum.

45Quodsidixeritservusilleincordesuo:Tardatdominus meusvenire;etincipietpercutereservosetvirgineset manducareetbibereetinebriari;

46Venietdominusserviilliusindiequanonsperat,ethora quanescit:etconciditeum,etdivideteumparsejuscum infidelibus.

47Illeautemservus,quicognovitvoluntatemdominisui, etnonpræparavit,etnonfecitsecundumvoluntatemejus, vapulabitmultis.

48quiautemnoncognovitetfecitdignaplagis,vapulabit paucisOmniautem,cuimultumdatumest,multum quaereturabeo;etcuicommendaveruntmultum,plus petentabeo

49Ignemvenimittereinterrametquidvolo?etquidvolo, siaccendatur?

50Baptismaautemhabeobaptizari;etquomodocoartor usquedumperficiatur?

51Putatisquiapacemvenidareinterram?Non,dico vobis;sedmagisdivisio;

52Eruntenimexhocquinqueindomounadivisi,tresin duo,etduointres.

53divideturpaterinfiliumetfiliusinpatremsuum;mater infiliam,etfiliainmatrem;socrusinnurum,etnurus contrasocrum.

54Dicebatautemetadturbas:Cumvideritisnubem orientemaboccasu,statimdicitis:Nimbusvenit;etsicest.

55Etcumaustrumflantem,dicitis:"Aestuserit"atque evenit

56Hypocritæfaciemcælietterrænostisprobare;hoc autemtempusquomodononcognoscitis?

57Quidautemetavobisipsisnoniudicatisquodiustum est?

58Cuminviavadiscumadversariotuoadmagistratum,da operamutlibererisabeo;netejudici,etjudextetradat ministro,etexactorincarceremconjiciat.

59Dicotibi,nonexiesinde,donecetiamnovissimum minutumreddas

CAPITULUM13

1AderantautemilliquidamdeGalilæis,quorum sanguinemPilatusmiscuitcumsacrificiiseorum.

2Etrespondensdixitillis:PutatisquodhiGalilæipræ omnibusGalilæispeccatoresfuerint,quiataliapassisunt?

3Non,dicovobis:sednisipœnitentiamhabueritis,omnes similiterperibitis.

4Autdecemetocto,superquosceciditturrisinSiloam,et occiditeos:putatisquiapeccatoreserantsuperomnes habitantesJerusalem?

5Non,dicovobis:sednisipœnitentiamhabueritis,omnes similiterperibitis.

6DixitautemethancparabolamFicumhabebatquidamin vineasuaplantatam;etvenitetquaesivitineafructumet noninvenit.

7dixitautemadcultoremvineaeeccetresannosvenio quaerensfructuminficuhacetnoninveniosuccideillam quaregravatterram?

8Atillerespondens,dixitei:Domine,dimitteeumethunc annum,doneceffodiameum,acstercora 9etsiquidemfeceritfructumsinauteminfuturum succideseam

10Eteratdocensinunasynagogarumsabbatis

11Eteccemulier,quaehabebatspirituminfirmitatisannis decemetoctoeteratinclinatanecpoteratseextollere

12QuamcumvidissetJesus,vocavitillam:etaitilli: Mulier,solvunturabinfirmitatetua.

13Etimposuitillimanus,etconfestimerectaest,et glorificabatDeum

14etresponditarchisynagogusindignansquiasabbato curassetIesusetdixitturbissexdiessuntinquibusoportet operariinhisergoveniteetcuraminietnonindie sabbatum.

15RespondensautemDominusadillum,dixit:Hypocritæ, unusquisquevestrumsabbatononsolvitbovemsuumaut asinumapræsepio,etducitadaquare?

16HancautemfiliamAbrahæ,quamalligavitSatanas, eccedecemetoctoannis,nonoportuitsolviavinculoisto diesabbati?

17Etcumhaecdiceret,erubescebantomnesadversariieius, etomnispopulusgaudebatinuniversis,quaegloriose fiebantabeo.

18Dicebatergo:CuisimileestregnumDei?etcuisimile?

19{Simileestgranosinapis,quodaccipienshomomisitin hortumsuum.Etcrevit,etfactaestarbormagna.et volucrescaelirequieveruntinramisejus

20Etiterumdixit:CuisimileæstimaboregnumDei?

21Quasifermentatumest,quodacceptummulierabscondit infarinaesatistribus,donecfermentareturtotum

22Etibatpercivitatesetcastelladocens,etiterfaciensin Jerusalem.

23Aitautemilliquidam:Domine,sipaucisunt,qui salvantur?Etdicebateis:

24Contenditeintrareperangustamportam:multienim, dicovobis,quærentintrare,etnonpoterunt

25Cumautemsurrexeritpaterfamiliasetclauseritostium, etincipietisforisstareetpulsareostiumdicentes:“Domine, Domineaperinobis;etrespondebitetdicetvobis,nescio vosundesitis.

26Tuncincipietisdicere:Edimuscoramteetbibimus,et inplateisnostrisdocuisti

27Seddicet:Amen,amendicovobis,nesciovosunde sitis.discediteameomnesquioperaminiiniquitatem.

28Ibieritfletusetstridordentium,cumvideritisAbraham, etIsaac,etIacob,etomnesprophetasinregnoDei,etvos eieceritis.

29Etvenientaborienteetoccidenteetaquiloneetaustro etaccumbentinregnoDei

30Eteccesuntnovissimiquieruntprimi,etsuntprimiqui eruntnovissimi

31Inipsadieaccesseruntquidampharisæorum,dicentes illi:Exi,etvadehinc:quiaHerodesinterficiette

32Dixitqueeis:Ite,etnuntiatevulpiilli:Ecceeicio dæmonia,etegosanavihodieetcras,ettertiadie consummabor

33Verumtamenoportetmehodieetcrasetsequenti ambulare,quianoncapitprophetamperireextraIerusalem”.

34Jerusalem,Jerusalem,quæoccidisprophetas,etlapidas eosquiadtemissisuntQuotiensvoluicongregarefilios tuos,sicutgallinacongregatfetumsuumsubalissuis,et noluistis!

35Eccerelinqueturvobisdomusvestradeserta,etamen dicovobis:nonvidebitisme,donecveniatcumdicetis: Benedictus,quivenitinnomineDomini

CAPITULUM14

1Etfactumest,dumintroiretindomumcuiusdamde principibuspharisaeorumutmanducaretsabbatispanem,et ipsiobservabanteum

2Eteccehomoquidamhydropicuseratanteillum

3EtrespondensJesusdixitadlegisperitosetpharisæos, dicens:Silicetsabbatocurare?

4AtillitacueruntIpseveroapprehensumsanaviteumac dimisit.

5Etresponditeisdicens:Quisvestrumeritasinusautbos infoveam,etnoncontinuoevelleteumdiesabbati?

6Etnonpoterantadhæcrespondereilli.

7Dicebatautemetadinvitatosparabolamintendens quomodoprimosaccubituseligerentdicenseis

8Cumvocatusfuerisabaliquoadnuptias,nediscumbere insupremoloco;nehonestiusabeoiubearis;

9Etveniensille,quiteetillumvocavit,dicattibi:Da locumistum.etincipiascumruboreimum.

10Tuautemcuminvitatusfueris,vade,etrecumbein novissimolocout,cumveneritquiteinvitavit,dicattibi: Amice,ascendesuperius:tuncadorabiscoram discumbentibustecum

11Quienimseexaltat,humiliabitur;etquisehumiliat, exaltabitur

12Dicebatautemeteiquisedixerat:Cumfacisprandium autcenam,nolivocareamicostuosnequefratrestuos nequecognatosnequevicinosdivites;neetipsitedixerint, etfiattibiretributio

13Sedcumfacisconvivium,vocapauperes,debiles, claudos,caecos;

14Benedictuserisqueretribueturenimtibiinresurrectione iustorum.

15Hæccumaudissetquidamdesimuldiscumbentibus, dixitilli:BeatusquimanducabitpaneminregnoDei

16{Tuncdicitei:Homoquidamfecitcœnammagnam,et vocavitmultos

17Etmisitservumsuumhoracœnædicereinvitatisut venirent,quiajamparatasuntomnia.omniaenimiam paratasunt

18Acceperuntautemomnesunanimiterexcusare.Primus dixitei:“Villamemi,etnecessehabeoexireetvidereillam; rogote,habemeexcusatum”

19Etalterdixit:Iugaboumemiquinque,eteoprobareilla: rogotehabemeexcusatum.

20Etaliusdixit:Uxoremduxi,etideononpossumvenire

21Venitautemservusille,etindicavitdominosuoTunc iratuspaterfamilias,dixitservosuo:Exicitoinplateaset vicoscivitatis:etpauperes,acdebiles,etcæcos,etclaudos introduchuc.

22Etaitservus:Domine,factumestutimperasti,etadhuc locusest

23Etaitdominusservo:Exiinviasetsepes:etcompelle intrare,utimpleaturdomusmea

24Dicoenimvobisquodnemovirorumillorumquivocati sunt,gustabitcenammeam.

25etibantcumeoturbaemultaeetconversusdixiteis

26Siquisvenitadme,etnonoditpatremsuum,etmatrem, etuxorem,etfilios,etfratres,etsorores,adhucautemet animamsuam,nonpotestmeusessediscipulus

27Etquinonbaiulatcrucemsuametvenitpostme,non potestmeusessediscipulus.

28Quisenimexvobisvolensturremaedificare,nonsedens priussedensconputatsumptus,sihabetadperficiendum?

29neforte,cumposueritfundamentum,nonpossit perficere,omnesvidentesincipiantilludere;

30dicens:Hiccœpitædificare,etnonpotuitconsummare

31Autquisrexituruscommitterebellumadversusalium regem,nonsedenspriuscogitat,sipossitcumdecem milibusoccurrereeiquicumvigintimilibusvenitadse?

32Velcumaliolongesit,legatosmittit,etpacis conditionesdesiderat

33Sicergoomnisexvobis,quinonrenuntiatomnibusquæ possidet,nonpotestmeusessediscipulus.

34Bonumestsal:siautemsalevanuerit,inquocondietur?

35nequeinterramnequeinsterquiliniumutileestsed forasmitteturquihabetauresaudiendiaudiathomines autemeiiciuntQuihabetauresaudiendi,audiat

Capitulum15

1Etaccesseruntadeumomnespublicanietpeccatoresut audirentillum.

2Etmurmurabantpharisæietscribæ,dicentes:Hic peccatoresrecipit,etmanducatcumillis.

3Dixitautemadeosparabolamhanc:

4Quisexvobishomo,quihabetcentumoves,siperdiderit unamexillis,nonagintanovemdimittitindeserto,etvadit adidquodperierat,donecinveniat?

5Quamcuminvenerit,imposuitgaudenshumerissuis

6Etveniensdomumconvocatamicosetvicinos,dicens illis:Congratulaminimihiinvenienimovesmeasquae perierant

7Dicoautemvobis,quodetgaudiumeritincaelissuper unopeccatorepaenitentiamagente,quamsupernonaginta etnovemiustis,quibusnonindigentpoenitentia

8Autquæmulierhabensdecemdragmassiperdiderit drachmamunam,nonneaccenditlucernam,eteverrit domum,etquæritdiligenterdonecinveniat?

9Etcuminvenerit,convocatamicasetvicinas,dicens: Congratulaminimihi.invenidrachmamquamperdideram.

10Similiterdicovobis,gaudiumestcoramangelisDei superunopeccatorepoenitentiamagente.

11Etait:“Homoquidamhabebatduosfilios.

12Minorautemexillisdixitpatrisuo:“Pater,damihi partembonorum,quaeevenitmihiEtdistribuitillisvitam suam.

13Etnonpostmultosdiescongregavitomnesfiliosminor, etabiitinregionemlonginquam,ibiquevastavit substantiamsuamcumluxuria

14Etpostquamomniaconsummasset,factaestfames validainterrailla.etegerecoepit.

15Etabiit,etadhæsituniciviumregionisilliusetmisit euminvillamsuamutpasceretporcos

16Etcupiebatimplereventremsuumdesiliquisquasporci manducabant:etnemoillidabat

17Etveniensadse,dixit:Quantimercenariipatrismei abundantpanibus,etparcunt,egoautemfamepereo!

18Surgam,etiboadpatremmeum,etdicamei:Pater, peccaviincælum,etcoramte:

19etiamnonsumdignusvocarifiliustuus:facmesicut unumdemercenariistuis

20EtsurgensvenitadpatremsuumCumautemadhuc longeesset,viditillumpatereiusetmisertusestetcucurrit etceciditsupercollumeiusetosculatusesteum

21Dixitqueeifilius:Pater,peccaviincælum,etcoramte, etiamnonsumdignusvocarifiliustuus.

22dixitquepateradservossuosprofertestolamprimamet induiteillumetposuitanuluminmanueiusetcalceosin pedibuseius;

23Etadducitevitulumsaginatum,etimmolateeum comedamusetepulemur

24Propterhocfiliusmeusmortuusest,etrevixit;perierat, etinventusestCoeperuntepulari

25Eratautemfiliusejusseniorinagro:etcumveniret,et appropinquaretdomui,audivitsymphoniametchorum.

26Etvocavitunumdeservis,etinterrogavitquidhæc essent

27Isqueaitilli:“Venitfratertuus.etocciditpatertuus vitulumsaginatum,quiasalvumillumrecepit

28Indignatusestautem,etnolebatintroirePaterergo illiusegressus,cœpitrogareillum.

29atillerespondensdixitpatrisuoeccetotannisservio tibietnumquammandatumtuumpraeteriinumquamtamen numquamdedistimihihaedumutcumamicismeis epularer

30Sedpostquamveneratfiliustuus,quidevoravitanimam tuamcummeretricibus,occidistiillivitulumsaginatum

31Atilledixitei:“Fili,tusempermecumes,etomnia meatuasunt

32epularietgaudereoportebatquiafratertuushicmortuus eratetrevixitperieratetinventusestetperierat,etinventus est

Caput16

1Dicebatautemetaddiscipulossuos:Homoquidamerat dives,quihabebatvillicumhicaccusaturquodbonasua vastaverit.

2Etvocavitillumetaitilli:Quidhocaudiodete?Redde rationemvillicationistuæ;iamenimnonsisvillicare

3Aitautemvillicusintrase:Quidfaciam?Dominusenim meusaufertamevillicationem.mendicareerubesco.

4Scioquidfaciam,ut,cumamotusfueroavillicatione, recipiantmeindomossuas.

5Convocatisitaquesingulisdebitoribusdominisui, dicebatprimo:Quantumdebesdominomeo?

6Atilledixit:CentumcadosoleiDixitqueilli:Accipe cautionemtuam:etsedecito,scribequinquaginta.

7Deindealiidixit:Tuveroquantumdebes?Quiait: “Centumcadostritici”Aitilli:Accipecautionemtuam: etscribeoctoginta

8Etlaudavitdominusvillicuminiquitatis,quiaprudenter fecisset:filiienimhujussæculisapientioressuntfiliislucis ingenerationesua

9Etegovobisdico:Facitevobisamicosdemammona iniquitatis;ut,cumdefeceritis,recipiantvosinaeterna tabernacula

10Quifidelisestinminimo,etinmajorifidelisest:etqui inmodicoiniquusest,etinmajoriiniquusest.

11Siergoininiquomammonafidelesnonfuistis,quod verumest,quiscredetvobis?

12Etsiinalienofidelesnonfuistis,quodvestrumest,quis dabitvobis?

13Nemoservuspotestduobusdominisservire:autenim unumodiet,etalterumdiliget;autunumsustinebit,et alterumcontemnetNonpotestisDeoservireetmammonæ

14Audiebantautemomniahæcpharisæi,quierantavari:et deridebantillum.

15Etaitillis:Vosestis,quijustificatisvoscoram hominibusDeusautemnovitcordavestra:quiaquod hominibusaltumest,abominatioestanteDeum.

16LexetprophetæusqueadJoannem:exeoregnumDei evangelizatur,etomnisinilludvimfacit

17Faciliusestautemcælumetterratransire,quamunus apexlegis

18Omnis,quidimittituxoremsuametducitaliam, mœchatur:etquidimissamaviroducit,mœchatur.

19Homoquidameratdives,quiinduebaturpurpuraet bysso,etepulabaturquotidiesplendide

20Eratautemquidammendicus,nomineLazarus,qui jacebatadjanuamejus,ulceribusplenus, 21etvolentessaturaridemicisquaecadebantdemensa divitisetcanesveniebantetlingebantulceraeius

22{Factumestautemutmorereturmendicus,etportaretur abangelisinsinumAbrahæ

23Etininfernoelevansoculossuos,cumessetin tormentis,videbatAbrahamalonge,etLazaruminsinu ejus.

24Illeautemclamavit,etdixit:PaterAbraham,miserere mei,etmitteLazarum,utintinguatextremumdigitisui aqua,etrefrigeretlinguammeamcrucioreniminhac flamma.

25DixitautemAbraham:Fili,recordarequiarecepisti bonatuainvitatua,etLazarussimilitermala:nuncautem consolatur,ettutorqueris

26Etinhisomnibusinternosetvoschaosmagnum firmatumest:uthi,quivolunthinctransireadvos,non possint;necindeadnostransirepossunt

27Atilledixit:Obsecrote,pater,utmittaseumindomum patrismei.

28Habeoenimquinquefratresuttestimoniumperhibeat illis,neetipsiveniantinhunclocumtormentorum

29DiciteiAbraham:HabentMoysenetprophetasaudiant eos.

30Atilledixit:Non,paterAbraham:sedsiquisex mortuisieritadeos,pœnitentiamagent.

31Aitautemilli:SiMoysenetprophetasnonaudiunt, nequesiquisexmortuisresurrexerit,credent

CAPUTXVII

1Etaitaddiscipulossuos:Impossibileestutnonveniant scandala:væautemilliperquemveniunt

2{Utiliusestillisimolarisimponaturcircacollumejus,et projiciatinmare,quamutscandalizetunumdepusillisistis.

3Attenditevobis:Sipeccaveritintefratertuus,increpa illum;etsipœnitentiamegerit,dimitteilli

4Etsiseptiesindiepeccaveritinte,etseptiesindie conversusfueritadte,dicens:Pœnitetmedimitteilli

5EtdixeruntapostoliDomino:Adaugenobisfidem

6DixitautemDominus:Sihabueritisfidemsicutgranum sinapis,dicetishuicarborimoro:Eradicare,et transplantareinmare;etobediattibi

7Quisautemvestrumhabensservumarantem,aut pascentem,dicetei:Modo,quandovenitdeagro:Vade,et recumbe?

8etnonmagiseidices:"Paraquocenemetteaccingam,et serviasmihi,doneccomedametbibam;"etposteaedeset bibes?

9Numquidgratiamhabetservoilli,quiafecitquæei imperaverat?nonputo

10Sicetvoscumfeceritisomniaquæpræceptasuntvobis, dicite:Serviinutilessumus:quoddebuimusfacere, fecimus

11Etfactumest,dumiretinJerusalem,etipsetransibat permediamSamariametGalilæam.

12Etcumingredereturquoddamcastellum,occurreruntei decemvirileprosi,quisteteruntalonge:

13Etlevaveruntvocemsuam,dicentes:Jesu,Magister, misererenostri

14{Quosutvidit,dixit:Ite,ostenditevossacerdotibusEt factumest,dumirent,mundatisunt.

15Unusautemexillis,utviditquiamundatusest, regressusestcummagnavocemagnificansDeum

16etceciditinfaciemantepedeseiusgratiasagenseiet eratSamaritanus

17{RespondensautemJesus,dixit:Nonnedecemmundati sunt?etnovemubisunt?

18NonsuntinventiquiredirentutdarentgloriamDeo,nisi hicperegrinus.

19Etaitilli:Surge,vade

20Interrogatusautemapharisæis,quandovenitregnum Dei,respondenseis,dixit:NonvenitregnumDeicum observatione:

21nequedicent:Eccehicautecceillicecceenimregnum Deiintravosest

22Etaitaddiscipulossuos:Venientdiesquando desideretisvidereunumdiemFiliihominis,etnonvidebitis

23Etdicenttibi:Eccehic.autvideibi:noneassequere, neceassequere

24Namsicutfulgurcoruscansdesubcæloinea,quæsub cælosunt,fulget:itaeritFiliushominisindiesua.

25Sedprimumoportetmultapatietreprobariabhac generatione

26EtsicutfactumestindiebusNoe,itaeritetindiebus Filiihominis.

27Comederunt,biberunt,uxoresductaesunt,nuptumdatae sunt,usqueaddiemquaintravitNoeinarcam,etvenit diluvium,etperdiditomnes.

28SimilitersicutfactumestindiebusLotedebant, bibebant,emebant,vendebant,plantabant,aedificabant; 29quadieautemexiitLotaSodomis,pluitignemet sulphurdecaeloetomnesperdidit

30SiceritindiequaFiliushominisrevelabitur

31Inilladie,quifueritintecto,etvasaejusindomo,ne descendattollereilla:etquiinagro,similiternonredeat retro.

32MemoresestoteuxorisLot

33Quicumquequaesieritanimamsuamsalvamfacere, perdeteam;et,quiperdideritanimamsuam,conservabit eam

34Dicovobis,illanocteeruntduoinlectouno;una assumetur,etalterarelinquetur.

35Duaeeruntmolentesinunum;unusaffumetur,&alter relinquetur

36Duoeruntinagro;unusaffumetur,&alterrelinquetur.

37Respondentesdicuntilli:UbiDomine?Quidixitillis: Ubicumquefueritcorpus,illuccongregabunturetaquilæ

Capitulum18

Dicebatautemetparabolamadillos,quoniamoportet semperorareetnondeficere

2dicens:Judexquidameratinquadamcivitate,quiDeum nontimebat,nechominemreverebatur.

3ViduaautemeratincivitateillaViduaautemeratin civitateilla,etveniebatadeum,dicens:Vindicamede adversariomeo.

4Posthæcautemdixitintrase:EtsiDeumnontimeo,nec hominemrevereor:}

5Sedquiamolestaestmihihæcvidua,vindicaboillam,ne innovissimovenienssugilletme

6AitautemDominus:Auditequidjudexiniquitatisdicit

7Deusautemnonfacietvindictamelectorumsuorum clamantiumadsedieacnocte,etpatientiamhabebitinillis?

8Dicovobis:Citofacietvindictamillorumverumtamen Filiushominisveniensnuminvenietfidemsuperterram?

9Dixitautemetadquosdamquiinseconfidebant tamquamjusti,etcontemnentesalios,parabolamistam

10Duohominesascenderuntintemplumutorarent;unum pharisæum,ethuncpublicanum

PharisaeusstanshaecapudseorabatDeusgratiasagotibi quianonsumsicutceterihominumraptoresiniustiadulteri velutetiamhicpublicanus

12Ieiunobisinsabbato,decimasdoomniumquae possideo.

13Etpublicanusalongestans,nolebatnecoculosad cælumlevare:sedpercutiebatpectussuum,dicens:Deus propitiusestomihipeccatori

14Dicovobis,descendithiciustificatusindomumsuamab illo,quiaomnis,quiseexaltat,humiliabitur;etquise humiliat,exaltabitur

15Afferebantautemadillumetinfantes,uteostangeret Quodcumviderentdiscipuli,increpabantillos.

16Jesusautemconvocansillos,dixit:Siniteparvulos venireadme,etnoliteeosprohibere:taliumestenim regnumDei

17Amendicovobis:QuisquisnonreceperitregnumDei velutparvulus,nonintrabitinillud.

18Etinterrogaviteumquidamprinceps,dicens:Magister bone,quidfaciensvitamæternampossidebo?

19{DixitautemeiJesus:Quidmedicisbonum?nemo bonus,nisiunusDeus

20Mandatanosti:Nonoccides:Nonmœchaberis,Non furtumfacies:Nonfalsumtestimoniumdices;

21Quidixit:Omniahæccustodiviajuventutemea

22AudiensautemJesushæc,dixitei:Adhucunumtibi deest:omniaquæhabesvende,etdapauperibus,et habebisthesaurumincælo:etveni,sequereme

23Quicumaudisset,contristatusest:quiadiveseratvalde.

24{Jesusautemvidensquodcontristatusesset,dixit: Quamdifficilequipecuniashabent,inregnumDei introibunt?

25Faciliusestenimcamelumperforamenacustransire, quamdivitemintrareinregnumDei

26Etdixeruntquiaudiebant:Etquispotestsalvusfieri?

27Dixitautem:Quæimpossibiliasuntapudhomines, possibiliasuntapudDeum

28AitautemPetrus:Eccenosdimisimusomniaetsecuti sumuste

29etdicebatillisamendicovobisquianemoestqui reliqueritdomumautparentesautfratresautuxoremaut filiospropterregnumDei

30quinonrecipiatplurainhoctemporeetinfuturovitam aeternam

31Tuncadsumensduodecim,dixiteis:Eccenos ascendimusJerosolymam,etconsummabunturomnia,quae scriptasuntperprophetasdeFiliohominis.

32Tradeturenimgentibus,etilludetur,etaffligitur,et conspuetur

33etoccidenteum,ettertiadieresurget.

34EtipsinihilhorumintellexeruntEteratverbumistud absconditumabeis,etnonsciebantquaedicebantur

35Factumestautem,cumappropinquaretIericho,caecus quidamsedebatsecusviammendicans:

36Etcumaudissentturbaepraetereuntes,interrogavitquid esset.

37DixeruntautemeiquodJesusNazarenustransiret

38Etclamavit,dicens:Jesu,filiDavid,misereremei

39Etquipræibantincrepabanteumuttaceret.Atillemulto magisclamabat:FiliDavid,misereremei

40StansautemJesusjussitillumadduciadse.

41{dicens:Quidtibivisfaciam?Atilledixit:Domine,ut videam

42EtJesusdixitilli:Respice,fidestuatesalvumfecit

43Etconfestimvidit,etsequebaturillummagnificans DeumEtomnisplebsutvidit,deditlaudemDeo

CAP19

1EtingressusperambulabatJericho.

2EteccevirnomineZacchaeus,quieratprinceps publicanorum,etipsediveserat

3EtquærebatvidereJesum,quisesset.etnonpoterat praelo,quiastaturapusilluserat

4Etcucurritante,etascenditinarboremsycomorumut videreteum:quiaindeerattransiturus.

5Etcumvenissetadlocum,suspiciensIesusviditillum,et dixitadeum:Zachaee,festinansdescende;quiahodiein domotuaoportetmemanere.

6Etfestinansdescenditetexcepitillumgaudens

7Etcumviderentomnes,murmurabant,dicentesquodad hominempeccatoremdivertisset.

8EtstetitZachaeus,etdixitadDominum;Ecce,Domine, dimidiumbonorummeorumdopauperibus;etsicuialiquid tuliaquoquamquodfalsumest,quadruplumreddo

9AitautemeiJesus:Quiahodiesalusdomuihuicfactaest: eoquodetipsefiliussitAbrah.

10VenitenimFiliushominisquærere,etsalvumfacere quodperierat

11Hisautemauditis,adjiciensdixitparabolam:Quiaprope eratJerosolymis,etputabantquodconfestimregnumDei appareret

12Dixitergo:Homoquidamnobilisabiitinregionem longinquamacciperesibiregnum,etreverti

13Vocatisautemdecemservissuis,dediteisdecemmnas, etaitadillos:Negotiaminidumvenio.

Civesautemejusoderanteum:etmiseruntlegationem postillum,dicentes:Nolumushuncregnaresupernos

15Etcumrediret,acceptoregno,jussitvocariadseservos, quibusdeditpecuniam,utsciretquantumquisque negotiatusesset

16Venitautemprimusdicens:Domine,mnatuadecem mnasacquisivit

17Etaitilli:Bene,servebone:quiainmodicofuistifidelis, habespotestatemsuperdecemcivitates.

18Etaltervenit,dicens:Domine,mnatuafecitquinque mnas

19Ethuicait:Ettuestosuperquinquecivitates.

20Etaliusvenit,dicens:Domine,eccemnatuaquam habuiinsudario;

21timuienimtequiahomoausterusestollisquodnon posuistietmetisquodnonseminasti

22Dicitei:Deoretuotejudico,servenequamSciebas quodhomoausterusessem,tollensquodnonposuiet metensquodnonseminavi;

23Quareergonondedistipecuniammeamadmensam,ut veniensegometmihicumusuris?

24Etastantibusdixit:Auferteabillomnam,etdateilliqui decemmnashabet

25Etdixeruntei:Domine,habetdecemmnas.

26Dicoenimvobis,quoniamomnihabentidabitur;etab eoquinonhabet,etquodhabetaufereturabeo.

27inimicosautemmeosillosquinolueruntmeregnare superseadducitehucetinterficiteanteme

28Ethisdictis,præcedebatascendensJerosolymam

29EtcumappropinquassetBethphageetBethaniæ,ad montemquivocaturOliveti,misitduosdiscipulossuos, 30dicens:Iteincastellumquodcontravosestinquo intraveritisinvenietispullumligatum,inquonondum quisquamsedebat:solviteeumetadducitehuc

31Etsiquisvosinterrogaverit:Quaresolvitis?Sicdicetis ei:QuiaDominuseumnecessariumhabet

32Abieruntautemquimissierant:etinveneruntsicutdixit illis.

33Solventibusautemillispullum,dixeruntdominiejusad illos:Quidsolvitispullum?

34Atillidixerunt:QuiaDominuseumnecessariumhabet

35EtduxeruntillumadJesum:etmiseruntvestimentasua suprapullum,etposueruntsupereumJesum

36Eunteautemillo,substernebantvestimentasuainvia.

37Cumautemappropinquaretjamaddescensummontis Oliveti,cœpitomnismultitudodiscipulorumgratulariet laudareDeumvocemagnaproomnibusvirtutibusquas viderant.

38dicentesbenedictusrexquivenitinnomineDominipax incaeloetgloriainexcelsis

39Etquidampharisæorumdeturbisdixeruntadillum: Magister,increpadiscipulostuos

40Quibusipseait:Dicovobis,quiasihitacuerint,lapides clamabunt

41Cumautemappropinquasset,viditcivitatem,etflebat supeream.

42dicenssicognovissesettuquideminhacdiequaead pacemtuamsuntNuncautemabsconditasuntaboculistuis

43Quiavenientdiesinte,etcircumdabuntteinimicitui vallo;

44Etiamcumterra,etparvulostuos,dormientinte;etnon relinquentintelapidemsuperlapidem;quianoncognovisti tempusvisitationistuae

45Etintravitintemplum,etcoepiteicerevendenteset ementes.

46{dicenseis:Scriptumest:Domusmea,domus orationisest:sedfecistieamspeluncamlatronum

47Eteratdocenscotidieintemplo.Principesautem sacerdotum,etscribæ,etprincepsplebisquærebantillum perdere:

48Etnoninveniebantquidfacerentilli.omnisenim populussuspensuserataudiensillum

CAPITULUM20

1Factumestauteminunadierum,docenspopulumin temploetevangeliumpraedicansetprincipessacerdotum etscribaecumsenioribussuis,

2etdixeruntadeum:Dicnobis,inquapotestatehæcfacis? autquisestquidedittibihancpotestatem?

3{RespondensautemJesus,dixitadillos:Interrogabovos etegounumverbumetexaudime

4BaptismusJoannis,decæloerat,anexhominibus?

5Atillicogitabant,dicentes:Sidixerimus:Decælo dicturusest:Quareergononcredidistisei?

6Siautemdixerimus:Exhominibus.certisuntenim Ioannemprophetamesse

7Etresponderuntsenescireundeesset.

8EtJesusaitillis:Nequeegodicovobisinquapotestate hæcfacio

9Tunccoepitloquiadturbasparabolamhanc;Etplantavit vineamhomoetdeditagricolisetperegreprofectusest multotempore

10{Etintemporemisitadcultoresservum,utdefructu vineædarentilli

11{Etaddiditalterumservummittere

12Etaddidittertiummittere:quietillumvulnerantes eiecerunt

13{Dixitautemdominusvineæ:Quidfaciam?Mittam filiummeumdilectum:forsitan,cumhuncviderint, verebuntur

14Quemcumvidissentcoloni,cogitaveruntintrase, dicentes:Hicesthæres,occidamusillum,utnostrafiat hæreditas

15Eteiectumillumextravineamocciderunt.Quidergo facietillisdominusvineæ?

16{veniet,etperdetcolonosistos,etdabitvineamaliis Quoaudito,dixerunt:Absit

17Illeautemaspicienseos,ait:Quidestergohocquod scriptumest:Lapidemquemreprobaveruntædificantes, hicfactusestincaputanguli?

18Omnis,quicecideritsupraillumlapidem, conquassabitur;superquemautemceciderit,comminuet illum.

19Etquaerebantprincipessacerdotumetscribæmitterein illummanusillahora,ettimueruntpopulum:cognoverunt enimquodadipsosdixeritsimilitudinemhanc.Et timueruntpopulum:cognoveruntenimquodadeos parabolamhancdixerit

20Etipsiobservabant,etmiseruntexploratores,utjustos sehaberepossent,utapprehenderentsermonesejus,et traderenteuminpotestatemetpotestatempræsidis

21Atilliinterrogaverunteum,dicentes:Præceptor,scimus quiarectedicisetdoces,nequepersonamcuiusquam accipis,sedviamDeiveredoces

LicetnobistributumdareCæsari,annon?

23Consideransautemdolumillorum,dixitadeos:Quid metentatis?

24Ostenditemihidenarium.Cuiushabetimaginemet inscriptionem?Responderunt,etdixerunt:Caesaris

25dixitautemillisredditeergoquaesuntCaesarisCaesari etquaesuntDeiDeo

26Etnonpotueruntverbumeiusreprehenderecoramplebe: etmiratiinresponsoeius,tacuerunt

27Tuncaccesseruntquidamexsadducaeis,quinegantes esseresurrectionem;Etinterrogaverunteum:

28dicens:Magister,Moysesscripsitnobis:Sicujusfrater mortuusfuerithabensuxorem,etmortuusfueritsineliberis, utaccipiatfraterejusuxoremsuam,etresuscitetsemen fratrisuo

29Septemergofratreserant:etprimusaccepituxorem,et mortuusestsinefiliis

30etsecundusaccepiteamuxorem,etmortuusestsine liberis.

31EttertiusaccepitillamSimiliteretetseptem:etnon reliqueruntsemen,etmortuisunt

32Novissimaomniummortuaestetmulier.

33Inresurrectioneergo,cujuseorumerituxor?septem enimhabuerunteamuxorem.

34{EtrespondensJesus,dixitillis:Filiihujusmundi nubant,etnubent

35quiautemdignihabentursaeculoilloetresurrectioneex mortuisnequenubentnequeducuntuxores

36nequemoripossuntampliusquoniamangelisparessunt etsuntfiliiDei,cumsintfiliiresurrectionis

37Quiaveroresurguntmortui,Moysesostenditsuper rubum,cumdicitDominumDeumAbraham,etDeum Isaac,etDeumJacob.

38NonestenimDeusmortuorum,sedvivorum:omnes enimvivuntei

39Respondentesautemquidamscribarum,dixeruntei: Magister,benedixisti

40Etampliusnonaudebanteumquidquaminterrogare

41Dixitautemadillos:QuomododicuntChristumfilium esseDavid?

42etipseDaviddicitinlibroPsalmorum:DixitDominus Dominomeo:Sedeadextrismeis.

43donecponaminimicostuosscabellumpedumtuorum

44DavidergoDominumillumvocat:etquomodofilius ejusest?

45Tuncaudienteomniturbadixitdiscipulissuis: 46Videteautemascribis,quiinstolisambulant,et salutationesinforo,etprimascathedrasinsynagogis,et primascathedrasincenis;

47quidevorantdomosviduarumsimulanteslongam orationemhiiaccipientdamnationemmaiorem

CAPUTXXI

1Respiciensautemviditeos,quimittebantmunerasuain gazophylacium,divites

Viditautemetquamdamviduampauperculammittentem æraminutaduo

3etaitveredicovobisquiaviduahaecpauperplusquam omnesmisit

4OmniaenimhaecabundantinoblatisDei:ipsaautem inopemsuamisitinomnesviventes,quoshabuit

5Etcumquidamdicerentdetemplo,quomodolapidibuset donisornatumessetbonis,dixit:

6Haecautem,quaevosvidetis,venientdies,inquibusnon relinqueturlapissuperlapidem,quinondestruatur.

7Interrogaveruntautemillum,dicentes:Præceptor,quando autemhæcerunt?etquodsignumeritcumhaecfient?

8Quidixit:Videteneseducamini.Multienimvenientin nominemeo,dicentes:Christusegosumettempus adpropinquat:noliteergoirepostillos

9Cumautemaudieritisproeliaetseditiones,noliteterreri; oportetenimprimumhaecfierisedfinisnonestperetper 10Tuncdicebatillis:Surgetgenscontragentem,etregnum adversusregnum.

11Etterræmotusmagnusperloca,etfames,etpesteserunt visionestimidietsignamagnaeruntdecaelo

12sedantehaecomniainicientvobismanussuaset persequenturtradentesinsynagogasetcustodiastrahentes adregesetpraesidespropternomenmeum

13sederitvobisintestimonium.

14Poniteergoincordibusvestrisnonpræmeditari quemadmodumrespondeatis

15Egoenimdabovobisosetsapientiam,cuinonpoterunt resistereetresistereomnesadversariivestri

16trademiniautemaparentibusetfratribusetcognatiset amicisetexvobisoccidentur

17Eteritisodioomnibuspropternomenmeum

18Vestriautemcapillusnonperibit

19Inpatientiavestrapossidebitisanimasvestras.

20CumautemvideritiscircumdariabexercituJerusalem, tuncscitotequiaappropinquavitdesolatioejus

21Tunc,quiinIudaeasunt,fugiantinmontes;etquiin medioeiussunt,discedant;etquiinregionibusnonintrent ineam.

22Quiadiesultionishisunt,utimpleanturomniaquæ scriptasunt

23Væautemprægnantibusetnutrientibusinillisdiebus! eritenimpressuramagnasuperterram,etirapopulohuic

24Etcadentinoregladii,etcaptividucenturinomnes gentes,etJerusalemcalcabituragentibus,donec impleanturtemporagentium

25Eruntsignainsoleetlunaetstellis.etinterraangustia gentium,inangustia;pontus,sonusundae;

26Praetimorecorhominum,etexspectationeeorumquæ venturasuntsuperterram:quoniamvirtutescæli movebuntur.

27EttuncvidebuntFiliumhominisvenienteminnubecum potestateetgloriamagna

28Hisautemfieriincipientibus,respiciteetlevatecapita vestra;adpropinquatenimredemptiovestra

29Etdicebatillisparabolam.Videficulneam,etomnes arbores;

30Cumproducuntiamexse,videtisetcognoscitis vosmetipsosquiapropeestaestas.

31Itaetvos,cumvideritishaecfieri,scitotequoniam propeestregnumDei

32Amendicovobis:Nonpraeteribithaecgeneratio,donec omniafiant

33Cælumetterratransibunt:verbaautemmeanon transibunt.

34Attenditeautemvobis,nequandograventurcordavestra incrapulaetebrietateetcurishuiusvitae,etsicincaute superveniatinvosdies.

35Sicutenimlaqueusvenietsuperomnesquihabitantin faciemuniversaeterrae

36vigilateergoetoratesemperutdignihabeaminifugere haecomniaquaeventurasuntetstareanteFiliumhominis

37EratautemdiebusdocensintemploNocteautem exiens,moratusestinmontequivocaturOliveti.

38Etomnispopulusmanicabatadeumintemploaudire eum

CAPUTXXII

1AppropinquabatautemdiesfestusAzymorum,quidicitur Pascha

2etquaerebantprincipessacerdotumetscribaequomodo euminterficerenttimebantveroplebemtimebantenim populum

3TuncintravitSatanasinJudam,cognomentoIscariotes, numeroduodecim.

4Etabiit,etlocutusestcumprincipibussacerdotumet magistratibus,quemadmodumillumtradereteis

5Etgavisisuntetpactisuntpecuniamillidare.

6etspoponditetquaerebatopportunitatemuteumtraderet eissineturba

7Venitautemdiesazymorum,inquanecesseeratoccidi pascha

8EtmisitPetrumetJoannem,dicens:Euntesparatenobis pascha,utmanducemus.

9Atillidixerunt:Ubivisparemus?

10Etdixitadeos:“Ecce,introeuntibusvobisincivitatem, occurretvobishomolagenamaquaeportans;sequimini eumindomum,inquamintrat

11Etdicetispatrifamilias:Magisterdicittibi:Ubiest deversorium,ubipaschacumdiscipulismeismanducem?

12Ipsevobisostendetcenaculummagnumstratum;ibi parate.

13Euntesauteminveneruntsicutdixitillis,etparaverunt pascha

14Etcumfactaessethora,discubuit,etduodecimapostoli cumeo.

15Etaitillis:DesideriodesideravihocPaschamanducare vobiscum,antequampatiar.

Dicoenimvobis:Nonmanducaboexeo,donecimpleatur inregnoDei

17Etacceptocalice,gratiasegit,etdixit:Accipite,et dividiteintervos.

18Dicoenimvobis:nonbibamdegenerationevitis,donec regnumDeiveniat

19etacceptopanegratiasegitetfregitetdediteisdicens hocestcorpusmeumquodprovobisdaturhocfacitein meamcommemorationem

20Similiteretcalicem,postquamcenatumest,dicens:Hic calixnovumtestamentumestinsanguinemeo,quipro vobisfunditur.

21Sedeccemanustradentismemecumestinmensa

22EtquidemFiliushominisvaditsicutdefinitumest,væ autemhominiilliperquemtraditur!

23Etipsicœperuntquærereintersequisessetexeisqui hocfacturusesset

24Factaestautemetcontentiointereos,quiseorum videreturessemajor

25Dixitautemeis:Regesgentiumdominantureorum;et quipotestatemhabentsupereos,beneficivocantur.

26Vosautemnonsic:sedquimaiorestinvobis,sitsicut iunior;et,quipraecessorest,sicutministrator

27Namquismajorest,quirecumbit,anquiministrat? nonnequirecumbit?egoauteminmediovestrumsum sicutquiministrat

28Vosestisquipermansistismecumintentationibusmeis. 29Etconstituovobisregnum,sicutdisposuitmihiPater meus;

30uteatisetbibatissupermensammeaminregnomeoet sedeatissuperthronosiudicantesduodecimtribusIsrael

31DixitautemDominus:Simon,Simon,ecceSatanas expetivitvosutcribrarevospossitsicuttriticum.

32egoautemrogaviproteutnondeficiatfidestuaettu aliquandoconversusconfirmafratrestuos

33Quidixitei:Domine,tecumparatussumetincarcerem etinmortemire

34Etdixit:Dicotibi,Petre:noncantabithodiegallus, donecterabnegesnosseme.

35{Etaitillis:Cummisivossinesacculo,etperam,et calceamentis,numquidaliquiddefuitvobis?Atilli dixerunt:Nihil.

36Dixitergoeis:Sednuncquihabetsacculum,tollat; similiteretperam:etquinonhabet,vendattunicamsuam etematgladium

37Dicoenimvobis,quoniamadhuchocquodscriptumest, oportetimpleriinme:Etcuminiquisdeputatusest

38Atillidixerunt:Domine,ecceduogladiihic.Atille dixiteis:Satisest

39Etegressusibatsecundumconsuetudineminmonte OlivarumSecutisuntautemillumetdiscipuli

40Etcumpervenissetadlocum,dixitillis:Oratene intretisintentationem.

41Ipseautemavulsusestabeisquasijactuslapidis,et positisgenibusorabat,

42dicens:Patersivis,transfercalicemistumame: verumtamennonmeavoluntas,sedtuafiat

43Apparuitautemilliangelusdecaeloconfortanseum

44Etfactusestsudoreiussicutguttaesanguinis decurrentisinterram.

45Etcumsurrexissetaborationeetvenissetaddiscipulos suos,inveniteosdormientespraetristitia.

46Etaitillis:Quiddormitis?surgiteorate,neintretisin tentationem

47Adhuceoloquente,ecceturba:etquivocabaturIudas, unusdeduodecim,antecedebateos,etappropinquavitJesu utoscularetureum

48Jesusautemdixitilli:Juda,osculoFiliumhominis tradis?

49Videntesautemhiquicircaipsumerant,quodfuturum erat,dixeruntei:Domine,sipercutimusingladio?

50Etpercussitunusexillisservumprincipissacerdotumet amputavitauriculameiusdextram

51RespondensautemJesus,ait:Siniteusquehuc.Et tetigitauremeius,etsanaviteum

52DixitergoJesusadeosprincipessacerdotum,et magistratustempli,etseniores,quivenerantadeum: Tamquamadlatronemexistiscumgladiisetlignis?

53Cumcotidievobiscumfuerimintemplo,nonextendistis manusinme:sedhaecesthoravestra,etpotestas tenebrarum

54Etapprehendenteseum,duxeruntaddomumprincipis sacerdotum.Petrusautemsequebaturalonge.

55Accensoautemigneinmedioatriietcircumsedentibus illis,eratPetrusinmedioeorum

56Quemcumvidissetancillaquædamsedentemadlumen, eteumfuissetintuita,dixit:Ethiccumilloerat

57Atillenegaviteum,dicens:Mulier,nonnoviillum

58Etpostpusillumaliusvidenseum,dixit:Ettudeillises. Petrusveroait:Homo,nonsum

59Etintervallofactoquasihoræunius,aliusquidam affirmabat,dicens:Vereethiccumilloerat:namet Galilæusest

60EtaitPetrus:Homo,nescioquiddicisEtcontinuo, adhucilloloquente,cantavitgallus.

61EtconversusDominusrespexitPetrumEtrecordatus estPetrusverbiDomini,quomododixeratei:Priusquam galluscantet,termenegabis.

62EtegressusforasPetrusflevitamare

63etviriquitenebantilluminludebanteicaedentes

64Etvelaverunteum,etpercutiebantfaciemeius:et interrogabanteum,dicentes:Prophetiza,quisest,quite percussit?

65Etaliamultablasphemantesdicebantineum.

66utautemdiesfactusestconveneruntseniorespopuliet principessacerdotumetscribaeetduxeruntillumin conciliumsuum

67TuesChristus?dicnobisEtaitillis:Sidixerovobis, noncreditis

68siautemetinterrogavero,nonrespondebitismihineque dimittetis

69ExhocautemeritFiliushominissedensadextris virtutisDei

70Dixeruntautemomnes:TuergoesFiliusDei? Dixitqueeis:Vosdicitisquiaegosum.

71Atillidixerunt:Quidadhucdesideramustestimonium? ipsienimdeoreeiusaudivimus

CAPITULUM23

Etsurgensomnismultitudoeorum,duxeruntillumad Pilatum.

2Cœperuntautemillumaccusare,dicentes:Hunc invenimussubvertentemgentemnostram,etprohibentem tributadareCæsari,etdicentemseChristumregemesse

3Pilatusauteminterrogaviteumdicens:“Tuesrex Iudaeorum?Atillerespondensait:Tudicis

4DixitergoPilatusadprincipessacerdotumetturbas: "Nihilinveniocausæinhochomine"

5Atilliinvalescebantdicentes:Commovetpopulum docensperuniversamIudaeam,etincipiensaGalilaea usquehuc

6PilatusautemaudiensGalilaeaminterrogavitsihomo Galilaeusesset

7UtcognovitautemquiadeHerodispotestateesset, remisiteumadHerodem,quietipseeratinIerusalemin dieilla.

HerodesautemvisoJesu,gavisusestvaldeEratenim cupiensexmultotemporevidereeum,eoquodaudierat multadeeo.etsperabatsevidissealiquodmiraculumabeo factum

9InterrogabatautemeummultissermonibusAtipsenihil illirespondebat.

10Stabantautemprincipessacerdotumetscribæ constanteraccusanteseum

11SprevitautemillumHerodescumexercitusuo:etillusit indutumvestealba,etremisitadPilatum

12InipsaautemdiefactisuntamiciPilatusetHerodes: namanteainimicierantadinvicem.

13etconvocatisPilatoprincipibussacerdotumet principibusetpopulo

14dixiteis:Adduxistishuncadme,quasipervertentem populum:etecceegocoramvobisinterrogans,nullam causaminveniinhomineistodehisinquibuseum accusatis.

15SednequeHerodes:namremisivosadillumetecce nihildignummorteactumestei

16Emendatumergoillumdimittam.

17Necesseestenimaliquemdimittereeisindiefesto

18Exclamaveruntautemsimulomnes,dicentes:Tolle hunc,etdimittenobisBarabbam:

19quieratpropterseditionemquamdamfactamincivitate ethomicidiummissusincarcerem

20IterumergoPilatuslocutusestadeos,volensdimittere Jesum

21Atillisucclamabant,dicentes:Crucifige,crucifigeeum. 22Illeautemtertiodixitadillos:Quidenimmalifecit? nullamcausammortisinvenioineo:corripiamergoillum etdimittam

23Atilliinstabantvocibusmagnispostulantesut crucifigereturEtinvalescebantvoceseorumetprincipum sacerdotum

24EtPilatusadjudicavitfieripetitionemeorum

25Dimisitautemilliseumquipropterhomicidiumet seditionemmissusfueratincarcerem,quempetebant;sed Iesumtradiditvoluntatieorum

26Etcumducerenteum,apprehenderuntSimonem quendamCyrenensemvenientemdevilla,etimposuerunt illicrucem,utporteteampostJesum

27Sequebaturautemillummultaturbapopulietmulierum, quaeplangebantetlamentabantureum.

28ConversusautemadillosJesus,dixit:FiliæJerusalem, nolitefleresuperme,sedsupervosipsasflete,etsuper filiosvestros.

29Quiaeccediesveniunt,inquibusdicent:Beatæsteriles, etventresquinongenuerunt,etuberaquænonlactaverunt

30Tuncincipientdiceremontibus:Caditesupernos;et collibus:Operitenos

Quiasiinviridilignohæcfaciunt,inaridoquidfiet?

32Ducebanturautemetaliiduonequamcumeo,ut interficerentur

33EtpostquamveneruntinlocumquidiciturCalvariae,ibi crucifixerunteum:etlatrones,unumadextris,etalteruma sinistris

34{Jesusautemdicebat:Pater,dimitteillis.nonenim sciuntquidfaciuntDividentesverovestimentaeius miseruntsortes

35Etstabatpopulusexspectans.Etderidebantillumet principesdicentes:“Aliossalvosfecit;sesalvumfaciat,si hicestChristusDeielectus!

36Illudebantautemeietmilitesaccedentes,etacetum offerentesei,

37etdicentes:SituesrexIudaeorum,salvumtefac

38Eratautemetsuperscriptioscriptasupereumlitteris Græcis,etLatinis,etHebraicis:HicestrexJudæorum

39Unusautemdehis,quipendebant,latronibus blasphemabateum,dicens:SituesChristus,salvumfac temetipsumetnos

40Respondensautemalterincrepabateum,dicens:Neque tutimesDeum,quodineademdamnationees.

41Etnosquidemiuste;Namnosquidemdignafactis recipimus:hicautemnihilmaligessit

42EtdicebatadJesum:Domine,mementomeicum venerisinregnumtuum

43EtdixitilliJesus:Amendicotibi:Hodiemecumerisin paradiso.

44Eratautemferehorasexta,ettenebræfactæsuntin universamterramusqueadhoramnonam

45Etobscuratusestsol,etvelumtempliscissumest medium

46EtclamansvocemagnaJesusait:Pater,inmanustuas commendospiritummeum.

47Vidensautemcenturioquodfactumest,glorificavit Deumdicens:“Verehichomoiustuserat!

48Omnisautempopulus,quiparitereratadvisum, videnteseaquaefiebant,percutiebantpectorasua,et reversisunt.

49Stabantautemomnesnotieiusalonge,etmulieres, quaesecutaeeumerantaGalilaea,haecvidentes

50EteccevirnomineIoseph,consiliariuseratenimvir bonusetiustus;

51hicnonconsenseratconsilioetopereeorumquieratab ArimathaeacivitateIudaeorumquietipseexpectabat regnumDei

52HicaccessitadPilatum,etpetiitcorpusIesu

53etdeposituminvolvitsindone,etposuiteumin monumentoexciso,inquonondumquisquamposituserat

54Etdieseratparasceves,etsabbatumillucescebat

55Subsecutæautemmulieres,quæcumeovenerantde Galilæa,videruntmonumentum,etquemadmodum positumeratcorpusejus

56Etrevertentesparaveruntaromata,etunguenta:et sabbatumsecundumpraeceptumrequievit.

CAPITULUM24

1Unaautemsabbati,valdediluculo,veneruntad monumentum,portantesquæparaverantaromata,et quaedamaliacumillis.

2etinveneruntlapidemrevolutumamonumento

3EtingressænoninveneruntcorpusDominiJesu

4Etfactumest,dumstetissentincircuitu,ecceduoviri stabantiuxtaillosinvestibussplendentibus:

5Cumtimerentautem,etdeclinarentvultuminterram, dixeruntadeos:Quidquaeritisviventemcummortuis?

6nonesthicsedresurrexitmementoquomodolocutusest vobiscumadhucessetinGalilaea

7dicens:QuiaoportetFiliumhoministradiinmanus hominumpeccatorum,etcrucifigi,ettertiadieresurgere 8Etrecordatisuntverborumeius.

9Etregressæamonumentonuntiaverunthæcomniaillis undecim,etceterisomnibus

10EratautemMariaMagdaleneetIoannaetMariaIacobi etaliaemulierescumeisdicebantadapostoloshaec

11Videbanturqueeisverbavana,etnoncredebanteis

12Petrusautemsurgenscucurritadmonumentumet procumbensvidetlinteaminasola;Etcumseinclinasset, viditpositalinteamina:nontamenintroivit,miransinse quodfactumfuerat.

13Etecceduoexillisibantipsadieincastellum,quoderat inspatiostadiorumsexagintaabJerusalem,nomine Emmaus.

14Etipsiloquebanturdehisomnibusquæacciderant 15Etfactumest,dumfabularentur,etsecumquærerent:et ipseJesusappropinquansibatcumillis.

16oculiautemillorumtenebanturneeumagnoscerent 17Etaitadillos:Quisunthisermones,quosconfertisad invicemambulantes,etestistristes?

18Etrespondensunus,cuinomenCleophas,dixitei:Tu solusperegrinusesinJerusalem,etnoncognovistiquæ factasuntinillahisdiebus?

19Quibusilledixit:Quæ?Dixeruntautemei:DeJesu Nazareno,quieratprophetapotensinopereetsermone coramDeoetomnipopulo:

20Principesautemsacerdotumetprincipesnostri tradiderunteuminmortem,etcrucifixerunteum

21Nosautemcredidimus,quoniamhicestquiredimeret Israël,etinomnibushis,hodiediestertiusest,hæcacta sunt.

22Sedetmulieresquædamexnostristerrueruntnos,quæ erantmaneadmonumentum

23Etnoninventocorporeejus,venerunt,dicentesseetiam visionemangelorumvidisse,quidicunteumvivere.

24Etabieruntquidamexnostrisadmonumentum:etita inveneruntsicutmulieresdixerunt,ipsumveronon invenerunt

25Etipsedixitadeos:“Ostultiettardicordead credenduminomnibusquaelocutisuntprophetae; 26NonnehæcoportuitpatiChristum,etintroireingloriam suam?

27EtincipiensaMoyseetomnibusprophetis, interpretabaturillisinomnibusscripturis,quaedeipso erant

28Etappropinquaveruntcastelloquoibant:etipsesefinxit longiusire.

29Coëgeruntautemeum,dicentes:Manenobiscum, quoniamadvesperascit,etinclinataestdies.Etintravitcum illis.

30Etfactumest,dumrecumberetcumeis,accepitpanem, etbenedixitacfregit,deditqueeis

31Etapertisuntoculieorum,etcognoverunteum;etipse exoculiseorumevanuit

32Etdicebantadinvicem:Nonnecornostrumardenserat innobisdumloquereturinvia,etaperiretnobisscripturas?

33EtsurgenteseademhoraregressisuntinJerusalem:et inveneruntcongregatosundecim,eteosquicumilliserant.

34dicens:ResurrexitDominusvere,etapparuitSimoni

35Etipsinarrabantquægestaerantinvia,etquomodo cognoverunteuminfractionepanis.

36Dumautemhocdicerent,ipsestetitinmedioeorumet diciteis:“Paxvobis!

37Conturbativeroetconterriti,existimabantsespiritum videre

38Etaitillis:Quidturbatiestis?etcogitationesascendunt incordavestra?

39videtemanusmeasetpedesquiaegoipsesumpalpate etvidetespiritusenimcarnemetossanonhabet,sicutme videtishabere.

40Etcumhocdixisset,ostenditeismanusetpedes

41Adhucautemillisnoncredentibus,etmirantibuspræ gaudio,dixit:Habetishicaliquidquodmanducetur?

42Atillidederunteipartempiscisassietfavummellis

43Etcummanducassetcorameis,sumensreliquiasdedit eis.

44{Etdixiteis:Hæcsuntverbaquælocutussumvobis, cumadhucessemvobiscum,quoniamoportetimpleri omniaquæscriptasuntinlegeMoysi,etprophetis,et Psalmis:deme

45Tuncaperuitillissensum,utintelligerentScripturas

46etaitillissicscriptumestetsicoportebatChristumpati etresurgereamortuistertiadie

47etpraedicariinnomineeiuspaenitentiamet remissionempeccatoruminomnesgentes,incipiensab Ierusalem

48Vosautemestistesteshorum

49EtecceegomittopromissionemPatrismeiinvos:sed sedeteincivitateJerusalem,quoadusqueinduaminivirtute exalto

50EduxitautemeosforasinBethaniam,etelevatis manibussuisbenedixiteis

51Etfactumest,dumbenediceretillis,recessitabeis,et ferebaturincælum

52EtipsiadorantesregressisuntinJerusalemcumgaudio magno:

53eterantsemperintemplo,laudantesetbenedicentes DeumAmen

Ioannes

Caput1

1InprincipioeratVerbum,etVerbumeratapudDeum,et DeuseratVerbum.

2HoceratinprincipioapudDeum

3Omniaperipsumfactasunt;etsineipsofactumestnihil quodfactumest

4Inipsovitaerat;etvitaeratluxhominum

5etluxintenebrislucet.ettenebraeeamnon comprehenderunt

FuithomomissusaDeo,cuinomeneratJoannes

7Hicvenitintestimoniumuttestimoniumperhiberetde lumine,utomnescrederentperillum

8Noneratillelux,seduttestimoniumperhiberetde lumine.

Eratluxvera,quæilluminatomnemhominemvenientem inhuncmundum

10Inmundoerat,etmundusperipsumfactusest,et munduseumnoncognovit

11Inpropriavenit,etsuieumnonreceperunt

12Quotquotautemreceperunteum,dediteispotestatem filiosDeifieri,hisquicreduntinnomineejus:

13quinonexsanguinibus,nequeexvoluntatecarnis, nequeexvoluntateviri,sedexDeonatisunt.

14etVerbumcarofactumestethabitavitinnobiset vidimusgloriameiusgloriamquasiunigenitiaPatre plenumgratiaeetveritatis

15Joannestestimoniumperhibuitdeeo,etclamabat, dicens:Hiceratdequodixi:Quipostmevenit,anteme factusest:quiapriormeerat.

16Etdeplenitudineejusnosomnesaccepimus,etgratiam progratia.

17quialexperMoysendataest,gratiaetveritasperJesum Christumfactaest

18Deumnemoviditumquam.UnigenitusFilius,quiestin sinuPatris,ipseenarravit.

19{HocestautemtestimoniumIoannis,quandomiserunt JudæisacerdotesetLevitæabJerosolymisinterrogantes eum:Tuquises?

20Etconfessusestetnonnegavit;etconfessusest:Quia nonsumegoChristus.

21Etinterrogaverunteum:Quidergo?Eliasestu?Etdixit: NonsumProphetaestu?Etrespondit:Non

22Dicebantergoei:Tuquises?utresponsumdemushis quimiseruntnosQuiddetedicis?

23aitegovoxclamantisindesertodirigiteviamDomini sicutdixitEsaiaspropheta

24Etquimissifuerant,erantexpharisæis

25Etinterrogaverunteum,etdixeruntei:Quidergo baptizas,situnonesChristus,nequeElias,nequepropheta?

26ResponditeisJoannes,dicens:Egobaptizoinaqua: unusautemestinvobis,quemvosnescitis

27Ipseest,quipostmeventurusest,antemefactusest: cujusnonsumdignuscorrigiamcalceamentisolvere

28HæcinBethabarafactasunttransJordanem,ubierat Joannesbaptizans.

29alteradievidetIoannesIesumvenientemadseetait ecceagnusDeiquitollitpeccatummundi

30Hicest,dequodixi:Postmevenithomoquianteme factusest,quiapriormefuit

31Etnoncognovieum,sedutmanifestareturIsraëli, proptereaveniinaquabaptizans

32EttestimoniumperhibuitJoannes,dicens:Quiavidi Spiritumdescendentemquasicolumbamdecælo,etmansit supereum

33Etegonesciebameum:sedquimisitmebaptizarein aqua,ipsedixitmihi:SuperquemviderisSpiritum descendentemetmanentemineum,hicestquibaptizatin SpirituSancto

34EtvidiettestimoniumperhibuiquiahicestFiliusDei. 35AlteradieiterumstabatIoannesetexdiscipuliseiusduo 36EtrespiciensJesumambulantem,dicit:EcceagnusDei 37Etaudierunteumduodiscipuliloquentem,etsecutisunt Jesum

38ConversusautemIesusetvidenseossequentessedicit eis:“Quidquaeritis?Dicuntei:Rabbi,(quoddicitur interpretatumMagister),ubihabitas?

39Diciteis:VeniteetvideteVenerunt,etvideruntubi maneret,etapudeummanseruntdieillo:horaenimerat quasidecima

EratautemAndreasfraterSimonisPetriunusexduobus quiaudierantaJoanne,etsecutifueranteum.

41invenithicprimumfratremsuumSimonemetdicitei invenimusMessiamquodestinterpretatumChristus

42EtadduxiteumadJesum.IntuitusautemeumJesus, dixit:TuesSimon,filiusJona:tuvocaberisCephas,quod interpretaturPetrus

43EtsequentidieegressusJesusinGalilæam,invenit Philippum,etdicitei:Sequereme

44EratautemPhilippusaBethsaida,civitateAndreaeet Petri

45InvenitPhilippusNathanaël,etdicitei:Quemscripsit Moysesinlege,etprophetæ,invenimusJesumfilium JosephaNazareth.

46EtdixiteiNathanaël:ANazarethpotestaliquidboni esse?DiciteiPhilippus:Venietvide.

47ViditJesusNathanaëlvenientemadse,etdicitdeeo: EccevereIsraëlita,inquodolusnonest

48DiciteiNathanaël:Undemenosti?ResponditJesus,et dixitei:PriusquamtePhilippusvocavit,cumessessub ficu,vidite

49ResponditeiNathanael:Rabbi,tuesFiliusDei.tues rexIsrael

50ResponditJesus,etdixitei:Quiadixitibi:Viditesub ficu,credis;maiorahorumvidebis.

51Etdicitei:Amen,amendicovobis,nuncvidebitis cælumapertum,etangelosDeiascendenteset descendentessuperFiliumhominis.

CAPITULUM2

1EttertiadienuptiaefactaesuntinCanaGalilaeae;eterat ibimaterJesu

2VocatusestautemetJesus,etdiscipuliejusadnuptias. 3Etdeficientevino,dicitmaterJesuadeum:Vinumnon habent

4DiciteiJesus:Quidmihiettibiest?nondumvenithora mea

5Dicitmaterejusministris:Quodcumquedixeritvobis, facite.

6Erantautemibipositaehydriaelapideaesexinmodum purificationisIudaeorum,continentesduosveltresabiegnis abiegnis

7DiciteisJesus:Impletehydriasaqua.Etimpleverunteas usqueadsummum.

8EtdiciteisJesus:Hauritenunc,etfertearchitriclinioEt tulerunt

9Cumgustassetprincepsconviviiaquam,quaefactaest vinum,nonsciebatundeesset; 10etdicitei:Omnishomoprimumbonumvinumponitet cumbenebiberint,tunc,quoddeteriusest,servastibonum vinumusqueadhuc

11HocfecitinitiumsignorumJesusinCanaGalilææ;et credideruntineumdiscipulieius

12PosthocdescenditCapharnaumipseetmatereiuset fratreseiusetdiscipulieius,etibimanseruntnonmultis diebus

13EtpropeeratPaschaIudaeorum,etascendit HierosolymamIesus.

14etinvenitintemplovendentesbovesetoveset columbasetnumulariossedentes

15Etcumfecissetflagellumdefuniculis,eiecitomnesde templo,ovesetboves;mensasnummulariorumeffudit; 16ethisquicolumbasvendebantdixitAuferteistahincet vosfaciteNolitefaceredomumPatrismeidomum negotiationis”

17Etrecordatisuntdiscipuliejusquiascriptumest:Zelus domustuæcomeditme.

18ResponderuntergoIudaeietdixeruntei:“Quodsignum ostendisnobisquiahaecfacis?

19ResponditJesus,etdixiteis:Solvitetemplumhoc,etin tribusdiebusexcitaboillud

20DixeruntergoJudæi:Quadragintaetsexannis ædificatumesttemplumhoc,ettuintribusdiebusexcitabis illud?

21Illeautemdicebatdetemplocorporissui

22Cumergoresurrexissetamortuis,recordatisunt discipulieius,quiahocdicebatillisetcrediderunt ScripturaeetsermoniquemdixitIesus

23CumautemessetJerosolymisinPaschaindiefesto, multicredideruntinnomineejus,videntessignaejus,quæ faciebat

24Jesusautemnoncredebatsemetipsumeis,eoquodipse nossetomnes

25Etnonoportebatutquisquamtestimoniumperhiberetde homine:sciebatenimquidessetinhomine.

CAPUTIII

1Erathomoexpharisaeis,Nicodemusnomine,princeps Iudaeorum;

2HicvenitadJesumnocte,etdixitei:Rabbi,scimusquia aDeovenistimagister:nemoenimpotesthæcsignafacere quætufacis,nisifueritDeuscumeo

3ResponditJesus,etdixitei:Amen,amendicotibi,nisi quisrenatusfueritdenuo,nonpotestvidereregnumDei

4DicitadeumNicodemus:Quomodopotesthomonasci, cumsitsenex?numpotestinuterummatrissuaesecundo ingredi,etgenerari?

5ResponditJesus:Amen,amendicotibi,nisiquisrenatus fueritexaquaetSpiritu,nonpotestintroireinregnumDei

6Quodnatumestexcarne,caroest;etquodnatumestex spiritu,spiritusest.

7Nolitemirariquoddixitibi:Renasceoportet

8Spiritusubivultspirat,etvocemejusaudis,sednescis undeveniat,autquovadat:sicestomnisquinatusestex spiritu

9ResponditNicodemus,etdixitei:Quomodopossunthæc fieri?

10ResponditJesus,etdixitei:TuesmagisterIsraël,et hæcignoras?

11Amen,amendicotibi:Quodscimus,loquimuret,quod vidimus,testamur;ettestimoniumnostrumnonaccipitis

12Siterrenadixivobis,etnoncreditis,quomodo,sidixero vobiscælestia,credetis?

13Etnemoascenditincælum,nisiquidescenditdecælo, Filiushominis,quiestincælo.

14EtsicutMoysesexaltavitserpentemindeserto,ita exaltarioportetFiliumhominis:

15utomnisquicreditineumnonpereatsedhabeatvitam aeternam

16SicenimdilexitDeusmundum,utFiliumsuum unigenitumdaret,utomnis,quicreditineum,nonpereat, sedhabeatvitamaeternam

17NonenimmisitDeusFiliumsuuminmundum,ut judicetmundum.sedutsalveturmundusperipsum.

18Quicreditineum,nonjudicatur;quiautemnoncredit, jamjudicatusest:quianoncrediditinnomineunigeniti FiliiDei.

19Haecestautemdamnatio:Luxvenitinmundum,et dilexerunthominesmagistenebrasquamlucem,erantenim eorummalaopera.

20Omnisenim,quimalaagit,oditlucem,necvenitad lucem,utnonarguanturoperaeius

21Quiautemfacitveritatem,venitadlucem,ut manifestenturejusopera,quiainDeosuntfacta

22PosthaecvenitIesusetdiscipulieiusinIudaeamterram; etibidemorabaturcumeisetbaptizabat.

23EratautemetJoannesbaptizansinAnonpropeSalim, eoquodibiessetaquamulta:etvenerunt,etbaptizatisunt nondumenimmissusfueratincarceremIoannes.

25FactaestergoquaestioexdiscipulisIoanniscum Iudaeisdepurificatione

26EtveneruntadJoannem,etdixeruntei:Rabbi,quierat tecumtransJordanem,cuitutestimoniumperhibuisti,ecce hicbaptizat,etomnesveniuntadeum

27ResponditJoannes,etdixit:Nonpotesthomoaccipere quidquam,nisifueriteidatumdecælo

28Ipsivosmihitestimoniumperhibetis,quoddixerim: NonsumegoChristus,sed:Missussumanteeum

29Quihabetsponsam,sponsusest;amicusautemsponsi, quistat,etauditeum,gaudiogaudetproptervocemsponsi Hocergogaudiummeumimpletumest.

30Illumoportetcrescere,meautemminui

31Quidesursumvenit,superomnesestQuiestdeterra, deterraest,etdeterraloquitur

32Etquodviditetaudivit,hoctestatur;ettestimonium eiusnemoaccipit.

33Quiaccipitejustestimonium,signavitquiaDeusverax est

34QuemenimmisitDeus,verbaDeiloquitur:nonenimad mensuramdatDeusspiritum

35PaterdiligitFiliumetomniadeditinmanuejus

36QuicreditinFilium,habetvitamæternam;sediraDei manetineo.

CAPITULUM4

1CumergocognovissetDominuspharisæiquomodo audissentpharisæiquodJesuspluresdiscipulosfaceret,et baptizatquamJoannes,

2ipseautemIesusnonbaptizavitseddiscipulieius

3reliquitIudaeametabiititeruminGalilaeam

4oportebatautemeumtransireperSamariam

5VenitergoincivitatemSamariae,quaediciturSichar, iuxtapraedium,quoddeditIacobIosephfiliosuo.

6eratautemibifonsIacobJesusergofatigatusexitinere, sedebatsicsuprafontemHoraeratquasisexta

7VenitmulierdeSamariahaurireaquam.

8discipulienimeiusabierantincivitatemutemeretescam

9DicitergoeimulierdeSamaria:“Quomodotu,cum Iudaeussis,bibeame,quaemuliersumdeSamaria?non enimcoutunturIudaeiSamaritanis

10ResponditJesus,etdixitei:SisciresdonumDei,et quisestquidicittibi:Damihibibere.Petissesabeo,et dedissettibiaquamvivam

11Diciteimulier:Domine,nequeinquohauriashabes,et puteusaltusest:undeergohabesaquamvivam?

12TumajorespatrenostroJacob,quideditnobisputeum, etbibitexeoipse,etfiliiejus,acjumentaejus?

13{ResponditJesus,etdixitei:Omnisquibibitexaqua hac,sitietiterum;

14Quiautembiberitexaquaquamegodaboei,nonsitiet inaeternum;sedaquaquamegodaboei,eritineofons aqusesalientisinvitamaeternam

15Dicitadeummulier:Domine,damihihancaquam,ut nonsitiamnequeveniamhuchaurire.

16DiciteiJesus:Vade,vocavirumtuum,etvenihuc

17Responditmulier,etdixit:NonhabeovirumDicitei Jesus:Benedixisti:Nonhabeovirum.

18Quinqueenimviroshabuisti;etnunc,quemhabes,non esttuusvir:hocveredixisti

19Diciteimulier:Domine,videoquiaprophetaestu.

20Patresnostriinmontehocadoraveruntetvosdicitis, quiainIerusalemestlocus,ubiadoraredebenthomines

21DiciteiJesus:Mulier,credemihi,venithora,quando nequeinmontehoc,nequeinJerusalemadorabitisPatrem 22Nescitisquidadoratis:nosquidcolimus:salusenimex Iudæisest.

23Sedvenithora,etnuncest,quandoveriadoratores adorabuntPatreminspirituetveritate.

24SpiritusestDeus:eteosquiadoranteum,inspirituet veritateoportetadorare

25Diciteimulier:ScioquiaMessiasvenit,quidicitur Christus.

26DiciteiJesus:Egosum,quiloquortecum

27Etcontinuoveneruntdiscipuliejus,etmirabanturquia cummuliereloquebaturNemotamendixit:Quidquæris? autquidloqueriscumea?

28reliquitergohydriamsuammulieretabiitincivitatem etdicitviris

29Venite,etvidetehominemquidixitmihiomnia quæcumquefeci:nonnehicestChristus?

30Exieruntdecivitateetveniebantadeum

31Interearogabanteumdiscipuli,dicentes:Rabbi, manduca.

32{Diciteis:Egocibumhabeomanducare,quemvos nescitis.

33Dixeruntergodiscipuliadinvicem:"Numquidadduxit eumhomodebetmanducare?"

34DiciteisJesus:Meuscibusestutfaciamvoluntatem ejusquimisitme,utperficiamopusejus.

35Nonnevosdicitisquodadhucquattuormensessunt,et messisvenit?Eccedicovobis:Levateoculosvestroset videteregiones;albaeenimsuntiamadmessem

36etquimetitmercedemaccipitetfructuminvitam aeternamutetquiseminatsimulgaudeat

37{Inhocestquodverumestverbum:aliusseminat,et aliusmetit

38Egomisivosmeterequodvosnonlaborastis;alii laboraverunt,etvosinlaboreseorumintroistis

39EtmultiexcivitateillaSamaritanorumcredebantin eumpropterverbummulieristestimoniumperhibentis: quiadixitmihiomniaquaecumquefeci

40CumvenissentergoadillumSamaritani,rogaverunt eumutibimaneret.Etmansitibiduosdies.

41Etmultoplurescredideruntproptersermonemeius; 42etmulieridicebant:“Iamnonproptertuamloquelam credimus;ipsienimaudivimusetscimusquiahicestvere Salvatormundi!

43PostduosautemdiesexiitindeinGalilaeam

44IpseenimJesustestimoniumperhibuit,quiaprophetain suapatriahonoremnonhabet

45CumergovenissetinGalilaeam,exceperunteum Galilaei,cumomniavidissent,quaefeceratHierosolymis indiefesto;etipsienimvenerantaddiemfestum

46VenitergoiteruminCanaGalilaeae,ubifecitaquam vinum.Eratautemquidamvirnobilis,cujusfilius infirmabaturCapharnaum

47HiccumaudissetquiaJesusadveniretaJudæain Galilæam,abiitadeum,etrogabateumutdescenderet,et sanaretfiliumejus:incipiebatenimmori

48DixitergoJesusadeum:Nisisignaetprodigiavideritis, noncreditis.

49Dicitadeumregulus:Domine,descendepriusquam moriaturfiliusmeus

50DiciteiJesus:Vade.filiustuusvivit.Credidithomo sermoniquemdixiteiJesus,etibat

51Iamautemeodescendente,servioccurrerunteidicentes: “Filiustuusvivit”.

52Interrogabatergohoramabeisinquameliushabuerit Dixeruntergoei:Quiaherihoraseptimareliquiteum febris

53Sciebatergopaterquodeademhoraessetquadixitei Jesus:Filiustuusvivit,etipsecredidit,etdomusejustota 54HociterumsecundumsignumfecitJesus,cumvenisset aJudæainGalilæam

CAPITULUM5

1PosthaeceratdiesfestusIudaeorum.Jesusautem ascenditJerosolymam

2EratautemIerosolymissecuspiscinam,quaehebraice diciturBethsaida,habensquinqueporticus.

3Inhisiacebatmultitudomagnalanguentium,caecorum, claudorum,aridorum,aquarumexspectantiummotum

4Angelusenimquodamtemporedescenditinpiscinam,et conturbavitaquam.Quisquisergoprimumpost turbationemaquæintroivit,sanusfactusestomnis infirmitas.

5Eratautemquidamhomoibitrigintaetoctoannoshabens ininfirmitatesua

6{CumvidisseteumJesusmentitum,etcognovissetquia multumiamtempusest,dicitei:Vissanusfieri?

7Responditeilanguidus:Domine,hominemnonhabeo,ut, cumturbatafueritaqua,mittatmeinpiscinam:dumvenio enimego,aliusantemedescendit

8DiciteiJesus:Surge,tollegrabatumtuumetambula

9Etstatimsanusfactusesthomoille:etsustulitgrabatum suum,etambulabatEratautemsabbatuminillodie

10DixeruntergoJudæieiquisanatusfuerat:Sabbatumest, nonlicettibiportaregrabatumtuum.

11{Responditeis:Quimesanumfecit,illemihidixit: Tollegrabatumtuumetambula

12Interrogaveruntergoeum:Quisesthomoquidixittibi: Tollegrabatumtuumetambula?

13Isautemquisanusfuerateffectus,nesciebatquisesset Jesusenimdeclinavitaturbaconstitutainloco.

14PosteainveniteumJesusintemplo,etdixitilli:Ecce sanusfactuses;jamnolipeccare,nedeteriustibialiquid contingat.

15Abiitillehomo,etnuntiavitJudæisquiaJesusest,qui feciteumsanum

16ProptereapersequebanturJudæiJesum,quiahæc faciebatinsabbato

17Jesusautemresponditeis:Patermeususquemodo operatur,etegooperor.

18ProptereaergomagisquaerebanteumIudaeiinterficere, quianonsolumsolvebatsabbatum,sedetPatremsuum dicebatDeum,aequalemsefaciensDeo.

19{ResponditJesus,etdixiteis:Amen,amendicovobis, quiaFiliusaseipsonihilpotestfacere,nisiquæviderit Patremfacientem:quæcumqueenimillefecerit,hæcet Filiussimiliterfacit

20PaterenimdiligitFiliumetomniaostenditeiquaeipse facit:etmaiorahisdemonstrabiteiopera,utvosmiremini.

21SicutenimPatersuscitatmortuosetvivificat;sicet Filiusquosvultvivificat

22NequeenimPaterjudicatquemquam:sedomne judiciumdeditFilio

23{utomneshonorificentFilium,sicuthonorificant Patrem;QuinonhonorificatFilium,nonhonorificatPatrem quimisitillum

24amen,amendicovobis,quiaquiverbummeumaudit,et crediteiquimisitme,habetvitamæternam,etinjudicium nonvenietsedtransiitamorteadvitam

25amen,amendicovobis,quiavenithora,etnuncest, quandomortuiaudientvocemFiliiDei,etquiaudierint vivent

26SicutenimPaterhabetvitaminsemetipso;sicdedit Filiohaberevitaminsemetipso; 27etpotestatemdediteietiudiciumfacere,quoniamFilius hominisest.

28Nolitemirarihoc,quiavenithora,inquaomnesquiin monumentissunt,audientvocemejus:

29Etegredientur.quibonafecerunt,inresurrectionem vitae;quiveromalaegerunt,inresurrectionemjudicii

30Ameipsonihilpossumfacere:sicutaudio,judico,et judiciummeumjustumest.quianonquaerovoluntatem meam,sedvoluntatemeiusquimisitme

31Siegotestimoniumperhibeodemeipso,testimonium meumnonestverum.

32Estaliusquitestimoniumperhibetdeme;Etscioquia verumesttestimonium,quodperhibetdeme

33MisistisadJoannem,ettestimoniumperhibuitveritati.

34Egoautemnonabhominetestimoniumaccipio:sed hæcdicoutvossalvisitis

35Illeeratlucernaardensetlucens:vosautemvoluistisad horamexultareinluceeius

36EgoautemhabeotestimoniummajusJoanne:opera enimquædeditmihiPaterutperficiamea,quæegofacio, testimoniumperhibentdemequiaPatermemisit

37EtipsePater,quimisitme,testimoniumperhibuitdeme. Nequevocemeiusumquamaudistisnequespeciemeius vidistis;

38Etverbumejusnonhabetisinvobismanentem:quem enimmisit,illumnoncreditis

39ScrutaminiScripturas;putatiseniminipsisvitam aeternamhabere,ethisuntquitestimoniumperhibentde me

40Etnonvultisvenireadme,utvitamhabeatis

41Claritatemabhominibusnonaccipio.

42Sedcognovivos,quiadilectionemDeinonhabetisin vobis

43EgoveniinnominePatrismei,etnonaccipitisme:si aliusveneritinnominesuo,huncaccipietis

44Quomodopotestisvoscredere,quigloriamabinvicem accipitis,etgloriam,quaeasoloestDeo,nonquaeritis?

45NoliteputarequoniamegoaccusabovosadPatrem:est quiaccusatvosMoysen,inquovosconfidis

46SienimcrederetisMoysi,crederetismihi:ipseenimde mescripsit

47Siautemilliuslitterisnoncreditis,quomodomeisverbis credetis?

CAPUTVI

1posthaecabiitIesustransmareGalilaeaequodest Tiberiadis

2Etsequebatureumturbamulta,quiavidebantsignaeius quaefaciebatsuperhisquiinfirmabantur

3SubiitergoinmontemJesusetibisedebatcumdiscipulis suis.

4EratautemproximumPaschadiesfestusJudæorum

5CumsublevassetergooculosIesus,etvidissetturba multavenireadeum,dixitadPhilippum:Undeememus panesutmanducenthi?

6Hocautemdicebattentanseum:ipseenimsciebatquid essetfacturus.

7ResponditeiPhilippus:Nonesteissufficiensduplices obolos:utunusquisquemodicumquidaccipiat

8DiciteiunusexdiscipuliseiusAndreasfraterSimonis Petri:

9Estpuerhicquihabetquinquepaneshordeaceosetduos pisciculos:sedquidsuntintertantos?

10DixitergoJesus:FacitehominesdiscumbereErat autemfœnummultuminloco.Discubueruntergoviri numeroquasiquinquemilia

11AccepitautemJesuspanesEtcumgratiasegisset, distribuitdiscumbentibus,etdiscumbentibusdiscipulis. similiteretexpiscibusquantumvolebant

12Utautemrepletisunt,aitdiscipulissuis:Colligitequæ supersunt,nepereant.

13Collegeruntergo,etimpleveruntduodecimcophinos fragmentorumexquinquepanibushordeaceis,quæ superfuerunthisquimanducaverant.

14ViriergoillicumvidissentsignumquodfecitJesus, dixerunt:Hicestvereprophetaquiventurusestinmundum

15Jesusergocumcognovissetquiaventuriessentut raperenteum,etfacerenteumregem,abiititerumin montemipsesolus.

16Utautemserofactumest,descenderuntdiscipuliejusad mare

17Etascendensinnaviculam,transfretavitmarein

CapharnaumEratisjamtenebrae,etnoneratJesusadillos Mareautem,ventomagnoflante,exsurgebat

19Cumremigassentergoquasistadiavigintiquinqueaut triginta,videntJesumambulantemsupramare,et proximumnavifieri,ettimuerunt

20Illeautemdiciteis:Egosum.nolitetimere.

Volueruntergoaccipereeuminnavimetstatimnavisfuit adterram,inquamibant

22sequentiautemdiecumvidissetturbaquaestabattrans marenonessetibialianaviculanisiunainquamdiscipuli eiusintraveruntetquiaIesusnonibatcumdiscipulissuisin naviculamsedquiadiscipulisoliabierant;

23superveneruntautemaliaenavesaTiberiadeiuxta locumubimanducaveruntpanempostquamgratiasagebat Dominus

24CumergovidissetturbaquiaIesusnonessetibineque discipulieius,ascenderuntetveneruntCapharnaum quaerentesIesum.

25Etcuminvenissenteumtransmare,dixeruntei:Rabbi, quandohucvenisti?

26ResponditeisJesus,etdixit:Amen,amendicovobis: Quæritisme,nonquiavidistissigna,sedquiamanducastis expanibus,etsaturatiestis

27Operamininoncibum,quiperit,sedquipermanetin vitamæternam,quemFiliushominisdabitvobisHunc enimPatersignavitDeus

28Dixeruntergoadeum:Quidfaciemusutoperemur operaDei?

29ResponditJesus,etdixiteis:HocestopusDei,ut credatisineumquemmisitille.

30Dixeruntergoei:Quodergotufacissignumut videamusetcredamustibi?quidoperaris?

31Patresnostrimanducaveruntmannaindesertosicut scriptumest:Panemdecaelodediteismanducare

32DixitergoeisJesus:Amen,amendicovobis,non Moysesdeditvobispanemdecælo.sedpatermeusdat vobispanemdecaeloverum

33PanisenimDeiest,quidecælodescendit,etdatvitam mundo

34Dixeruntergoadeum:Domine,semperdanobis panemhunc.

35DixitautemeisJesus:Egosumpanisvitæ:quivenitad me,nonesurietet,quicreditinme,nonsitietumquam

36Seddixivobisquiaetvidistisme,etnoncreditis.

37Omne,quoddatmihiPater,admeveniet;eteum,qui venitadme,noneiciamforas

38Quiadescendidecaelo,nonutfaciamvoluntatem meam,sedvoluntatemeiusquimisitme.

39HæcestautemvoluntasPatrismei,quimisitme:ut omnequoddeditmihi,nonperdamexeo,sedresuscitem illudinnovissimodie.

40HæcestautemvoluntasPatrismei,quimisitme:ut omnisquividetFiliumetcreditineum,habeatvitam æternam,etegoresuscitaboeuminnovissimodie.

41MurmurabantergoJudæideillo,quiadixisset:Egosum panisvivus,quidecælodescendi

42Etdixerunt:NonnehicestJesusfiliusJoseph,cujusnos novimuspatremetmatrem?Quomodoergodicit,Decaelo descendi?

43ResponditergoJesus,etdixiteis:Nolitemurmurarein invicem

44Nemopotestvenireadme,nisiPater,quimisitme, traxeriteum:etegoresuscitaboeuminnovissimodie

45Scriptumestinprophetis:EteruntomnesdocibilesDei Omnis,quiaudivitaPatreetdidicit,venitadme.

46NonquiaPatremviditquisquam,nisiis,quiestaDeo, hicviditPatrem

47Amen,amendicovobis:Quicreditinme,habetvitam æternam

48Egosumpanisvitæ

49Patresvestrimanducaveruntmannaindeserto,etmortui sunt

50Hicestpanisdecælodescendens:utsiquisexipso manducaverit,nonmoriatur.

51egosumpanisvivusquidecaelodescendisiquis manducaveritexhocpanevivetinaeternumpanisautem quemegodabocaromeaestquamegodabopromundivita

52LitigabantergoJudæiadinvicem,dicentes:Quomodo potesthiccarnemsuamdareadmanducandum?

53DixitergoeisJesus:Amen,amendicovobis:Nisi manducaveritiscarnemFiliihominis,etbiberitisejus sanguinem,nonhabetisvitaminvobismetipsis

54quimanducatmeamcarnemetbibitmeumsanguinem, habetvitamaeternam;etegoresuscitaboeuminnovissimo die

55Caroenimmeavereestcibus,etsanguismeusvereest potus

56quimanducatmeamcarnemetbibitmeumsanguinem, inmemanet,etegoinillo.

SicutmisitmevivensPater,etegovivopropterPatrem:et quimanducatme,etipsevivetperme

58Hicestpanisdecælodescendens:nonsicut manducaveruntpatresvestrimanna,etmortuisunt:qui manducatexhocpane,vivetinæternum.

59HaecdixitinsynagogadocensinCapharnaum

60Multiergoaudientesexdiscipuliseiusdixerunt: “Durusesthicsermo;quispotesteumaudire?

61SciensautemJesusapudsemetipsumquiamurmurarent dehocdiscipuliejus,dixiteis:Hocvosscandalizat?

62SiergovideritisFiliumhominisascendentemubierat prius?

63Spiritusest,quivivificat;verba,quaeegoloquorvobis, spiritussuntetvitasunt.

SedsuntquidamexvobisquinoncreduntSciebatenimab initioJesusquiessentnoncredentes,etquistraditurusesset eum.

65Etdicebat:Proptereadixivobis,quianemopotest venireadme,nisifueriteidatumaPatremeo

66Exhocmultidiscipulorumejusabieruntretro:etjam noncumilloambulabant.

67DixitergoJesusadDuodecim:Numquidetvosvultis abire?

68ResponditergoeiSimonPetrus:Domine,adquem ibimus?verbavitaeaeternaehabes

69Etnoscredidimus,etcognovimusquiatuesChristus, FiliusDeivivi.

70ResponditeisIesus:Nonneegovosduodecimelegi,et unusexvobisdiabolusest?

71dixitdeIudaScariothfilioSimonis:hicenimerat tradituruseum,cumessetunusexduodecim

CAPITULUM7

1PosthaecambulabatIesusinGalilaeam:nonenim volebatinIudaeamambulare,quiaquaerebanteumIudaei interficere

2EratauteminproximodiesfestusIudaeorumscenopegia. Dixeruntergoadeumfratresejus:Transihinc,etvadein Judæam,utetdiscipulituivideantoperatua,quæfacis

4Nemoeniminoccultoquidfacit,etquæritipseinpalam esseSihaecfacis,mundoteostende

5Nequeenimfratreseiuscredebantineum

6DicitergoeisJesus:Tempusmeumnondumadvenit: tempusautemvestrumsemperestparatum

7Nonpotestmundusodissevos;meautemodit,quiaego testimoniumperhibeodeeoquodoperaeiusmalasunt.

8Vosascenditeaddiemfestumhunc;nondumenim impletumesttempusmeum

9Haeccumdixisset,ipsemansitinGalilaea.

10Utautemascenderuntfratresejus,tuncetipseascendit addiemfestumnonmanifeste,sedquasiinocculto

11Judæiergoquærebanteumindiefesto,etdicebant:Ubi estille?

12etmurmurmultusdeeoeratinturba;quidamenim dicebantquiabonusestaliiautemdicebantnonsedseducit turbassedseducitturbas

13Nemotamenpalamloquebaturdeilloproptermetum Iudæorum.

14Jamautemdiefestomediante,ascenditJesusin templum,etdocebat

15EtmirabanturJudæi,dicentes:Quomodohiclitterasscit, cumnondidicerit?

16ResponditeisJesus,etdixit:Meadoctrinanonestmea, sedejusquimisitme.

17Siquisvolueritvoluntatemejusfacere,cognoscetde doctrina,utrumexDeosit,anegoameipsoloquar.

18Quiasemetipsoloquitur,gloriampropriamquaerit:qui autemquaeritgloriamejus,quimisitillum,veraxest,et nonestiniquitasinillo

19nonneMosesdeditvobislegemetnemoexvobisfacit legemQuidmequæritisinterficere?

Responditturba,etdixit:Dæmoniumhabes:quistequærit interficere?

21ResponditJesus,etdixiteis:Unumopusfeci,etomnes miramini.

22ProptereaMoysesdeditvobiscircumcisionem;Non quiaexMoyseest,sedexpatribus,etinsabbato circumciditishominem.

23Sicircumcisionemaccipithomoinsabbato,utnon solvaturlexMoysi.Numquidinmeindignamini,quia totumhominemsanumfeciindiesabbati?

24Nolitejudicaresecundumfaciem,sedjustumjudicium judicate.

25DicebantergoquidamexJerosolymis:Nonnehicest, quemquæruntinterficere?

26Eteccepalamloquitur,etnihileidicunt.Numquidvere cognoveruntprincipesquiahicestChristus?

27Sedhuncscimusundesit:Christusautemcumvenerit, nemoscitundesit

28ClamabatergoJesusintemplodocens,dicens:Etme scitis,etundesimscitis:etameipsononveni,sedest verusquimisitme,quemvosnescitis

29Sedscioeum,quiaabipsosum,etipsememisit

30Tuncquaerebanteumapprehendere:sednemo apprehenditeum,quianecdumvenerathoraeius

Deturbaautemmulticredideruntineum,etdicebant: Christuscumvenerit,numquidplurasignafacietquam quæhicfacit?

32Audiebantpharisæiturbammurmurantemdeillohæc MiseruntergoPharisaeietpontificesministrosut apprehendanteum

33DixitergoeisJesus:Adhucmodicumtempusvobiscum sum:etvadoadeumquimemisit.

Quæretisme,etnoninvenietis:etubisumego,vosnon potestisvenire

35DixeruntergoJudæiadinvicem:Quoiturusest,etnon inveniemuseum?numquidindispersionemgentiumiturus est,etdocturusgentes?

36Quisesthicsermo,quemdixit:Quæretisme,etnon invenietis:etubisumego,vosnonpotestisvenire?

37InnovissimoautemdiemagnofestivitatisstabatJesus, etclamabat,dicens:Siquissitit,veniatadme,etbibat.

38Quicreditinme,sicutdixitScriptura,fluminadeventre ejusfluentaquævivæ

39HocautemdixitdeSpiritu,quemaccepturierant credentesineum:nondumenimeratSpiritusSanctus,quia nondumeratIesusglorificatus

40Multiergoexturba,cumaudissentsermonemhunc, dicebant:Vereprophetaesthic

41Aliidicebant:HicestChristusQuidamautemdicebant: NumquidaGalilæavenitChristus?

42nonnescripturadixitquiaexsemineDavidetBethleem castelloubieratDavidvenitChristus

43Dissensioitaquefactaestinturbaproptereum.

44Quidamautemexipsisapprehenderunteumsednemo apprehenditeum.

45Veneruntergoministriadpontificesetpharisaeos;Et dixerunteisilli:Quarenonadduxistisillum?

46Responderuntministri:Numquamsiclocutusesthomo

47Responderuntergoeispharisæi:Numquidetvosseducti estis?

48Numquidaliquisexprincipibuscrediditineumautex pharisaeis?

49Hicautem,quinonscitlegem,maledictusest 50diciteisNicodemusquivenitadIesumnoctecumunus exipsis

51Numquidlexnostraiudicathominem,priusquamaudiat, etnovitquidfaciat?

52Responderunt,etdixeruntei:NumquidettuGalilæuses? ScrutareetvidequiaprophetaaGalilaeanonsurgit”

53Etreversisuntunusquisqueindomumsuam

Capitulum8

1IvitJesusinmontemOliveti.

2etdiluculoiterumvenitintemplum,etomnispopulus venitadeumetsedensdocebateos

3Adducuntautemscribæetpharisæimuliereminadulterio deprehensametstatuerunteaminmedio,

4Dicuntei:Magister,hæcmuliermododeprehensaestin adulterio

5InlegeautemMoysesmandavitnobishujusmodilapidare Tuergoquiddicis?

6Hocdicebanttentanteseum,utpossentaccusareeum Jesusauteminclinanssedeorsum,digitoscribebatinterra

7Cumergoperseverarentinterroganteseum,erexitse,et dixiteis:Quisinepeccatoestvestrum,primusinillam lapidemmittat

8Etiterumseinclinans,scribebatinterra.

9Audientesautemaudientesexieruntsinguli,incipientesa senioribususqueadnovissimum:etremansitsolusJesus,et mulierinmediostans.

10ErigensautemseJesus,etvidensneminemnisi mulierem,dixitei:Mulier,ubisuntistiaccusatorestui? nemotecondemnavit?

11Quædixit:Nemo,DomineDixitautemJesus:Necego tecondemnabo:vade,etjamampliusnolipeccare

12IterumergolocutusesteisJesus,dicens:Egosumlux mundi:quisequiturme,nonambulabitintenebris,sed habebitlucemvitæ

13Dixeruntergoeipharisæi:Tudeteipsotestimonium perhibes;testimoniumtuumnonestverum

14{ResponditJesus,etdixiteis:Etsiegotestimonium perhibeodemeipso,verumesttestimoniummeum:quia scioundevenietquovado;vosautemnescitisundevenio autquovado

15secundumcarnemiudicatisNeminemiudico.

16Etsiiudicoego,iudiciummeumverumest,quiasolus nonsum,sedegoetquimisitmePater

17Etinlegevestrascriptumest,quiaduorumhominum testimoniumverumest

18Egosumquitestimoniumperhibeodeme:et testimoniumperhibetdemequimisitmePater.

19{Dicebantergoei:UbiestPatertuus?ResponditJesus: Nequemescitis,nequePatremmeum:sicognovissetisme, etPatremmeumsciretis.

20Haecverbalocutusestingazophylaciodocensin templo;nondumenimvenerathoraeius.

21{DixitergoiterumeisJesus:Egovado,etquæretisme, etinpeccatovestromoriemini

22DixeruntergoJudæi:Numquidinterficietsemetipsum? Quiadicitquoegovado,vosnonpotestisvenire.

23Etdicebateis:VosdedeorsumestisVosdemundohoc estis;egononsumdehocmundo

24Dixiergovobisquiamorieminiinpeccatisvestris:si enimnoncredideritisquiaegosum,morieminiinpeccatis vestris.

25Dicebantergoei:Tuquises?DixiteisJesus: Principium,quietloquorvobis

26Multahabeodevobisdicereetiudicare;etquaeaudivi abeoloquormundo

27NoncognoveruntquiaPatremeisdicebat

28DixitergoeisJesus:CumexaltaveritisFiliumhominis, tunccognoscetisquiaegosum,etameipsofacionihil.sed sicutdocuitmePater,haecloquor

29Et,quimemisit,mecumest;semperenimfacioquae placitasuntei.

30Hæcilloloquente,multicredideruntineum

31dixitergoIesusadeosquicredideruntineumsi manseritisinverbomeoergodiscipulimeiestis

32Etcognoscetisveritatem,etveritasliberabitvos

33Responderuntei:SemenAbrahæsumus,etnemini servivimusumquam:quomodotudicis:Liberieritis?

34ResponditeisJesus:Amen,amendicovobis,quia omnisquifacitpeccatum,servusestpeccati.

35servusautemnonmanetindomoinaeternum:filius autemmanetinaeternum

36SiergoFiliusvosliberaverit,vereliberieritis.

37ScioquiasemenAbrahaeestis;vosautemquaeritisme interficere,quiasermomeusnonhabetlocuminvobis

38quodvidiapudPatremmeumloquoretvosquaevidistis apudpatremvestrumfacitis

39{Responderunt,etdixeruntei:PaternosterAbraham est.DiciteisJesus:SifiliiAbrahæestis,operaAbrahæ facite

40Nuncautemquæritismeinterficere,hominem,qui veritatemvobislocutussum,quamaudiviaDeo:hoc Abrahamnonfecit

41VosfacitisoperapatrisvestriDixeruntergoei:“Non exfornicationenatisumus;unumpatremhabemusDeum.

42{DixiteisJesus:SiDeuspatervesteresset,diligeretis utiqueetme;nequeenimameipsoveni,sedillememisit

43Quareloquelammeamnoncognoscitis?Quianon potestisaudiresermonemmeum

44{Vosexpatrediaboloestis:etdesideriapatrisvestri vultisfacere.Illehomicidaeratabinitioetinveritatenon stabat,quianonestveritasineoCumloquiturmendacium, desuoloquitur,quiamendaxest,etpatereius

45Egoautemsiveritatemdico,noncreditismihi.

46Quisexvobisarguetmedepeccato?Siveritatemdico, quarenoncreditismihi?

47QuiexDeoest,verbaDeiaudit.Nonergoauditis,quia exDeononestis

48responderuntergoIudaeietdixerunteinonnebene dicimusnosquiaSamaritanusestuetdaemoniumhabes

49ResponditIesus:“Daemoniumnonhabeo;sed honorificoPatremmeum,etvosinhonorastisme

50Egoautemnonquærogloriammeam:estquiquærat,et judicet

51Amen,amendicovobis:siquissermonemmeum servaverit,mortemnonvidebitinaeternum

52DixeruntergoeiJudæi:Nunccognovimusquia dæmoniumhabesAbrahammortuusest,etprophetae;Et dicis:Siquissermonemmeumservaverit,mortemnon gustabit

TumajorespatrenostroAbraham,quimortuusest?et prophetaemortuisunt:quemteipsumfacis?

54ResponditJesus:Siegoglorificomeipsum,honormeus nihilest:patermeusest,quimehonorat.quemvosdicitis: “Deusvesterest”

55etnoncognovistiseumEgoautemnovieumEtsi dixeroquianonscioeum,erosimilisvobis,mendax.

56Abrahampatervesterexsultavitutvideretdiemmeum: vidit,etgavisusest

57DixeruntergoJudæiadeum:Quinquagintaannos nondumhabes,etAbrahamvidisti?

58DixiteisJesus:Amen,amendicovobis,antequam Abrahamfieret,egosum.

59Tuleruntergolapides,utjacerentineum:Jesusautem absconditse,etexivitdetemplo

Capitulum9

1EtpraeteriensJesusvidithominemcæcumanativitate

2Etinterrogaverunteumdiscipuliejus,dicentes:Rabbi, quispeccavit,hic,autparentesejus,utcæcusnasceretur?

3ResponditJesus:Nequehicpeccavit,nequeparentesejus: sedutmanifestenturoperaDeiinillo

4meoportetoperarioperaeiusquimisitmedumdiesest venitnoxquandonemopotestoperari

5Quamdiuinmundosum,luxsummundi

6Hæccumdixisset,exspuitinterram,etfecitlutumex sputo,etunxitoculoscæcicumluto,

7dixitqueeivadelavainnatatoriaSiloaequod interpretaturMissusabiitergoetlavitetvenitvidens

8Itaquevicini,etquipriusvideranteumquiacaecuserat, dicebant:Nonnehicestquisedebat,etmendicabat?

9Aliidicebant:QuiahicestAliiautem:Nequaquam,sed similisestei.Illeverodicebat:Quiaegosum.

10Dicebantergoei:Quomodoapertisunttibioculi?

11Responditille,etdixit:Homo,quidiciturJesus,lutum fecit:etunxitoculosmeos,etdixitmihi:Vadeadnatam Siloë,etlava:etabii,etlavi,etvidi

12dixerunteiubiestilleaitnescioAit:Nescio

13Adducunteumadpharisæos,quicæcusfuerat.

14EratautemsabbatumindiequalutumfecitIesuset aperuitoculoseius

15Iterumergointerrogabanteteumpharisaeiquomodo vidissetIlleautemdixiteis:Lutummihiposuitsuper oculos,etlavi,etvideo

16Dicebantergoexpharisæisquidam:Nonesthichomoa Deo,quisabbatumnoncustoditAliidicebant:Quomodo potesthomopeccatorhaecsignafacere?Etschismaerat intereos.

17Dicuntergocæcoiterum:Tuquiddicisdeilloqui aperuitoculostuos?Illedixit:Prophetaest

18NoncredideruntergoJudæideeoquiacæcusfuerat,et visumrecepit,donecvocaveruntparentesejus,quividerat

19Etinterrogaverunteos,dicentes:Hicestfiliustuus, quemdicitiscæcusnatusest?quomodoergonuncvidet?

20Responderunteisparentesejus,etdixerunt:Scimusquia hicestfiliusnoster,etquiacaecusnatusest:

21Quomodoautemnuncvideat,nescimus;quomodo autemnuncvideatnescimusautquiseiusaperuitoculos nosnescimusipsuminterrogateaetatemhabetipsedese loquaturipsuminterrogate:ætatemhabet,ipsedese loquatur

22Hæcdixeruntparentesejus,quoniamtimebantJudæos: jamenimconspiraveruntJudæi,utsiquiseumconfiteretur esseChristum,extrasynagogamfieret

23Proptereaparentesejusdixerunt:Quiaætatemhabet, ipsuminterrogateipsuminterrogate

24Vocaveruntergorursumhominem,quifueratcæcus,et dixeruntei:DagloriamDeo:scimusquiahichomo peccatorest

25Responditille,etdixit:Sipeccatorsit,annon:nescio: unumscio,quia,cumcæcusessem,nuncvideo.

26Dixeruntergoilli:Quidfecittibi?quomodoaperuittibi oculos?

27Responditeis:Dixivobisjam,etaudistis:quoditerum vultisaudire?numquidetuosuultisdiscipulieiuseritis?

28Maledixeruntergoei,etdixerunt:Tudiscipulusillius sis.nosautemMoysidiscipulisumus.

29NosscimusquiaMoysilocutusestDeus;huncautem nescimusundesit

30Respondithomo,etdixiteis:Quidmirumestinhoc quodnescitisundesit,ettamenaperuitoculosmeos

31ScimusautemquoniampeccatoresDeusnonaudit:sed siquisDeicultorest,etvoluntatemejusfacit,huncexaudit

32Asæculononestauditumquiaquisaperuitoculoscæci nati.

SinonessethicaDeo,nonpoteratfacerequidquam

34Responderunt,etdixeruntei:Inpeccatisnatusestotus, ettudocesnos?Eteiecerunteum.

35EtaudivitJesusquiaejecerunteumEtcuminvenisset eum,dixitei:TucredisinFiliumDei?

36Responditille,etdixit:Quisest,Domine,utcredamin eum?

37DiciteiJesus:Etvidistieum,etquiloquiturtecum, ipseest.

38Atilleait:CredoEtadoraverunteum

39EtdixitIesus:“Iniudiciumegoinhuncmundumveni, ut,quinonvident,videant;etquivident,caecifiant.

40Etaudieruntquidamexpharisæisquicumipsoerant,et dixeruntei:Numquidetnoscæcisumus?

41{DixiteisJesus:Sicæciessetis,nonhaberetis peccatumergopeccatumvestrummanet

CAPITULUM10

1Amen,amendicovobis:Quinonintratperostiumin ovile,sedascenditperaliamviam,hicestfuretlatro.

2Quiautemintratperostium,pastorestovium

3Huicostiariusaperit;etovesvocemeiusaudiunt,et propriasovesvocatnominatim,eteduciteas.

4Etcumpropriasovesemiserit,anteeasvadit:etoves illumsequuntur,quiasciuntvocemeius

Alienumautemnonsequuntur,sedfugiuntabeo:quianon noveruntvocemalienorum

6HocproverbiumdixiteisIesus;illiautemnon cognoveruntquidesset,quodloquebatureis.

7DixitergoiterumeisJesus:Amen,amendicovobis,ego sumostiumovium.

8Omnesquotquotvenerunt,furessunt,etlatrones,etnon audierunteosoves

9Egosumostium:permesiquisintroierit,salvabitur,et ingredieturetegredieturetpascuainveniet.

10Furnonvenit,nisiutfuretur,etmactet,etperdat:ego veniutvitamhabeant,etabundantiushabeant

11{Egosumpastorbonus

12{Quiautemmercenariusest,etnonpastor,cujusnon suntovespropriae,videtlupumvenientem,etdimittitoves, etfugit:etlupusrapit,etdispergitoves

13Mercenariusfugit,quiamercenariusest,etnonpertinet adeumdeovibus.

14Egosumpastorbonus,etcognoscoovesmeas,etnotus summihi

15SicutnovitmePater,etegoagnoscoPatrem,etanimam meamponoproovibus.

16etaliasoveshabeoquaenonsuntexhocovilietillas oportetmeadducereetvocemmeamaudienteteritunum ovileetunuspastor.

17ProptereamediligitPatermeus,quiaegoponoanimam meam,utiterumsumameam

18Nemotolliteamame,sedegoponoeamame. Potestatemhabeoponendieam,etpotestatemhabeoiterum sumendieamHocmandatumaccepiaPatremeo

19DissensioergoiterumfactaestinterIudaeospropter sermoneshos

20Dicebantautemmultiexipsis:Dæmoniumhabet,et insanitquideumauditis?

21Aliidicebant:Hæcverbanonsuntdæmoniumhabentis NumquidDiaboluspotestcaecorumoculosaperire?

22EratautemJerosolymisfestumdedicationis,ethiems erat

23EtambulabatJesusintemploinporticuSalomonis.

24CircumdederuntergoeumJudæi,etdicebantei: Quousqueanimamnostramtollis?SituesChristus,dic nobispalam.

25ResponditeisJesus:Dixivobis,etnoncreditis:opera quæegofacioinnominePatrismei,hæctestimonium perhibentdeme.

26Vosautemnoncreditis,quianonestisexovibusmeis, sicutdixivobis

27Ovesmeaevocemmeamaudiunt,etegocognoscoeas, etsequunturme

28etegovitamaeternamdoeis;etnonperibuntin aeternum,etnonrapieteasquisquamdemanumea.

29Patermeusquoddeditmihi,maiusomnibusestetnemo potestraperedemanuPatrismei

30EgoetPaterunumsumus.

SustuleruntergolapidesJudæi,utlapidarenteum

32ResponditeisIesus:Multaoperabonaostendivobisex Patremeo;propterquodeorumopusmelapidatis?

33ResponderunteiJudæi:Debonooperenonlapidamuste; sedpropterblasphemiam;etquiatuhomocumsis,Deum teipsumfacis.

34{ResponditeisJesus:Nonnescriptumestinlegevestra, quiaegodixi:Diiestis?

35sidixeriteosdeosadquosverbumDeiperveneritetnon potestsolviscriptura

36Dicitedeeo:quemPatersanctificavitetmisitin mundum,blasphemas;quiadixi:FiliusDeisum?

37SinonfaciooperaPatrismei,nolitecrederemihi

38Siautemfacio,etsimihinoncreditis,operibuscredite, utcognoscatisetcredatisquiainmeestPater,etegoinillo

39Quærebantergoeumapprehendere:etexivitdemanibus eorum

40EtiterumabiittransIordanemineumlocum,ubi baptizatusestIoannes;ibiquemansit

41Etconveniuntadeummulti,etdicebant:Joannesfecit signum:omniaautemquælocutusestJoannesdehoc,vera erant

42Etmulticredideruntineum.

CAPUTXI

1Eratautemquidamvirinfirmus,nomineLazarus,de BethaniacivitateMariae,etMarthasororeius

MariaeratquaeunxitDominumunguentoettersitpedes eiuscapillis,cuiusfraterLazarusinfirmabatur.

3Miseruntergosororesejusadeumdicentes:Domine, eccequemamasinfirmatur.

4AudiensautemJesus,dixit:Infirmitashæcnonestad mortem,sedprogloriaDei,utglorificeturFiliusDeiper eam

5DiligebatautemIesusMarthametsororemeiuset Lazarum

6Cumaudissetergoquiainfirmatusest,mansitadhucduos diesineodemloco,ubierat

7Deindeposthocdicitdiscipulissuis:Eamusiterumin Judaeam.

8Dicunteidiscipuliejus:Magister,quærebantteJudæi lapidareetiterumvadisilluc?

9ResponditJesus:Nonneduodecimhoraesuntdiei?Si quisambulaveritindie,nonoffendit,quialucemhujus mundividet

10Siautemambulaveritinnocte,offendit,quianonestlux ineo

11Hæcait,etposthæcdiciteis:Lazarusamicusnoster dormit.sedvadoutasomnoexcitemeum.

12Dixeruntergodiscipuliejus:Domine,sidormit,salvus erit

13Jesusautemdixitdemorteejus:putabantautemquod insomnodiceretrequiescere

14{TuncergoJesusdixiteismanifeste:Lazarusmortuus est:}

15etgaudeoproptervos,utcredatis,quoniamnoneramibi eamustamenadeum

16DixitergoThomas,quidiciturDidymus,addiscipulos suos:“Eamusetnos,utmoriamurcumeo”

17VenititaqueJesus:etinveniteumquatuordiesjamin monumentohabentem.

18EratautemBethaniaiuxtaIerusalemquasistadia quindecim;

19MultiautemexJudæisvenerantadMarthametMariam, utconsolarentureasdefratresuo

20MarthaergoutaudivitquiaJesusvenit,occurritilli: Mariaautemdomisedebat.

DixitergoMarthaadJesum:Domine,sifuisseshic,frater meusnonessetmortuus

22SedscioquiaetnuncquodcumquepetierisaDeo,dabit tibiDeus

23DicitilliJesus:Resurgetfratertuus

24DiciteiMartha:Scioquiaresurgetinresurrectionein novissimodie

25DixiteiJesus:Egosumresurrectioetvita:quicreditin me,etiamsimortuusfuerit,vivet etomnisquivivitetcreditinmenonmorieturinaeternum credishocCredishoc?

27Aitilli:UtiqueDomine,egocredidiquiatuesChristus, FiliusDeivivi,quiinhuncmundumvenisti

28Etcumhaecdixisset,abiit,etvocavitMariamsororem suamsecreto,dicens:Magistervenit,etvocatte

29Utaudivit,surgitcito,etvenitadeum;

30NondumautemveneratJesusincastellum:sederat adhucinilloloco,ubioccurrerateiMartha

31Judæiergo,quierantcumeaindomo,etconsolabantur eam,cumvidissentMariamquiacitosurrexit,etexiit, secutisunteamdicentes:Quiavaditadmonumentum,ut ploretibi

32CumergovenissetMariaubiessetJesus,etvidisset eum,prociditadpedesejus,dicens:Domine,sifuisseshic, fratermeusnonessetmortuus

33Iesusergoutviditeamflentemetquicumeavenerant etcumeaIudaeiflentesingemuitspirituetturbatusest

34{Etdixi:Ubiposuistiseum?Dicuntei:Domine,veni, etvide

35EtlacrimatusestIesus.

36DixeruntergoJudæi:Eccequomodoamabateum

37Dicebantautemquidamexipsis:“Numquidnonhicqui aperuitoculoscæcorumpotuitfacereutethicnon moreretur?

38Jesusergoiterumgemensinsemetipso,venitad monumentumEratspelunca,etlapissuperpositus

39AitJesus:TollitelapidemDiciteiMarthasororejus quimortuusfuerat:Domine,jamfetet;quatriduanusenim est

40DiciteiJesus:Nondixitibiutsiviscredere,videbis gloriamDei?

41Tuleruntergolapidem,ubieratmortuusIesusautem, elevatissursumoculis,dixit:Pater,gratiasagotibiquod audistime.

42Etsciviquiasempermeaudis:sedpropterturbam,qui adstant,dixi,utcredantquiatumemisisti

43Hæccumdixisset,vocemagnaclamavit:Lazare,veni foras

44Etillequimortuusfuerat,ligatusmanusetpedesin sepulchris:etfaciesilliussudarioeratligata.Diciteis Jesus:Solviteeumetsiniteabire

45MultiergoexJudæis,quivenerantadMariam,et viderantquæfecitJesus,credideruntineum.

46Quidamautemexipsisabieruntadpharisæos,et dixerunteisquæfecitJesus

47Collegeruntergopontificesetpharisaeiconcilium,et dicebant:Quidfacimus?hicenimmultasignafacit

48Sihuncdimittis,omnescredentineum:etvenient Romani,ettollemusetlocumnostrumetgentem.

49Unusautemexeis,nomineCaiphas,cumessetpontifex anniillius:dixiteis:“Nihilscitis;

50Nequereputate,quoniamunushomomoriaturpro populo,etnontotagenspereat

51Hocautemasemetipsonondixit:sedcumesset pontifexanniillius,prophetavit,quodJesusmorituruserat progenteilla

52etnontantumprogente,sedutfiliosDei,quierant dispersi,congregaretinunum.

53Abilloergodiecogitaveruntutinterficerenteum

54IesusergoiamnoninpalamambulabatapudIudaeos; sedabiitindeinregionemiuxtadesertum,incivitatem, quaediciturEphraim,etibimorabaturcumdiscipulissuis

55EtpropeeratPaschaIudæorum:etexieruntmultide regioneJerosolymamantePascha,utsanctificarentseipsos. 56QuaerebantergoIesumetcolloquebanturadinvicemin templostantes:“Quidputatisquianonventurussitad diemfestum?

57Dederantautempontificesetpharisæimandatumutsi quiscognoveritubisit,indicet,utapprehendanteum.

CAPITULUM12

1JesusergoantesexdiesPaschaevenitBethaniam,ubi eratLazarusmortuus,quemsuscitavitJesus

2ibifecerunteicenam;etMarthaministrabat,Lazarus verounuseratexdiscumbentibuscumeo.

3TuncaccepitMariamlibramnardinardipretiosi,etunxit pedesJesu,etextersitpedesejuscapillissuis:etdomus repletaestodoreunguenti.

4tuncdicitunusexdiscipuliseiusIudasScariotisfilius Simonisquitraditurusesteum

5Quarehocunguentumnonveniittrecentisdenariis,et datumestegenis?

6Hocdixit,nonquoddepauperibusfueritcurasse;sed quiafurerat,etloculoshabebat,etportabatquodinea ponebatur

7DixitergoJesus:Siniteillam:indiemsepulturæmeæ conservavitme

8Pauperesenimsemperhabetisvobiscum;meautemnon semperhabetis.

9cognoveruntergomultiexIudaeisquiaillicestetnon propterIesumtantumveniebantsedutetLazarumviderent quemsuscitavitamortuis

10CogitaveruntautemprincipessacerdotumutetLazarum interficerent;

11QuiamultipropterillumabibantexJudæis,etcredebant inJesum

12sequentiautemdieturbaemultaequivenerantaddiem festumcumaudissentquiaIesusveniretHierosolymam

13acceperuntramospalmarumetprocesseruntobviamei etclamaveruntHosannabenedictusestrexIsrahelquivenit innomineDomini

14Etcuminvenissentasellum,sedebatsupereumut scriptumest;

15Nolitimere,filiaSion:eccerextuusvenitsedenssuper pullumasinae

16Hæcnoncognoveruntdiscipuliejusprimum:sed quandoglorificatusestJesus,tuncrecordatisuntquiahæc erantscriptadeeo,ethæcfeceruntei

17Testimoniumergoperhibebatturba,quieratcumeo quandoLazarumvocavitdemonumentosuo.

18Proptereaetobviamveniteiturba:quiaaudierunt fecissehocsignum

Pharisæiergodixeruntadsemetipsos:Videtisquianihil proficimus?eccemundusposteumabiit

20Erantautemquidamgentiles,exhisquiascenderantut adorarentindiefesto.

21HicergoaccedensadPhilippum,quierataBethsaida Galilaeae,rogabateum,dicens:Domine,volumusIesum videre.

22VenitPhilippusetdicitAndreae;venitAndreaset PhilippusetdicuntIesu.

23Jesusautemresponditeis,dicens:Venithora,ut glorificeturFiliushominis

24Amen,amendicovobis:Nisigranumfrumenticadens interrammortuumfuerit,ipsumsolummanet;siautem mortuumfuerit,multumfructumaffert

25Quiamatanimamsuam,perdeteam;etquioditanimam suaminhocmundo,invitamaeternamcustoditeam

26Siquismihiministrat,mesequaturetubisumego,illic etministermeuserit.Siquismihiministraverit, honorificabiteumPatermeus

27Nuncanimameaturbataestetquiddicam?Pater, salvificameexhorahac;sedproptereaveniinhoramhanc.

28Pater,clarificanomentuumVenitergovoxdecælo:Et clarificavi,etiterumclarificabo

29Turbaergo,quæstabat,etaudierat,dicebattonitruum essefactum.

30ResponditJesus,etdixit:Nonproptermehæcvox venit,sedproptervos.

31nunciudiciumestmundinuncprincepshuiusmundi eicieturforas

32Etego,siexaltatusfueroaterra,omnestrahamad meipsum.

33Hocautemdixitsignificansquamorteessetmoriturus

34Responditeipopulus:Nosaudivimusexlegequia Christusmanetinæternum:etquomodotudicis:Oportet exaltariFiliumhominis?quisestisteFiliushominis?

35DixitergoeisJesus:Adhucmodicum,lumeninvobis estAmbulatedumlucemhabetis,netenebraesupervos veniant;quienimambulatintenebrisnescitquovadat

36Dumlucemhabetis,crediteinlucem,utfiliilucissitis. HæclocutusestJesus,etabiitetabsconditseabeis

37Cumautemtantasignafecissetcorameis,non credebantineum;

38utsermoIsaiæprophetæimpleretur,quemdixit: Domine,quiscrediditaudituinostro?etbrachiumDomini cuirevelatumest?

39Proptereanonpoterantcredere,quiaiterumdixitIsaias: 40excaecavitoculoseorumetinduravitcoreorumutnon videantoculis,neccordeintelligant,etconvertantur,et sanemeos

41HæcdixitIsaias,quandoviditgloriamejus,etlocutus estdeeo.

42Verumtamenetexprincipibusmulticredideruntineum: sedpropterpharisæosnonconfitebantur,utesynagoganon ejicerentur.sedpropterpharisaeosnonconfitebantur,ute synagoganoneicerentur;

43Dilexeruntenimgloriamhominummagisquamgloriam Dei.

44Jesusautemclamavit,etdixit:Quicreditinme,non creditinme,sedineumquimisitme

45Et,quividetme,videteum,quimisitme.

46Egoluxinmundumveni,utomnisquicreditinme,in tenebrisnonmaneat

47Etsiquisaudieritverbameaetnoncrediderit,egonon iudicoeum;nonenimveniutiudicemmundum,sedut salvificemmundum

48{Quispernitmeetnonaccipitverbamea,habetqui judiceteum

49Nonenimexmeipsolocutussum;sedquimisitme Pater,ipsemihimandatumdeditquiddicametquidloquar.

50etscioquiamandatumeiusvitaaeternaestquaeergo egoloquorsicutdixitmihiPatersicloquor

CAPITULUM13

1AntediemautemfestumPaschae,cumcognovissetIesus quiavenithoraeiusutmigraretadPatremdehocmundo, cumdilexissetsuosquierantinmundo,infinemdilexiteos

2Etfinitacena,diabolusiamposueratincorIudae Iscariotis,Simonisfilii,uttradereteum;

3SciensJesusquiaomniadeditPaterinmanusejus,et quiaaDeoexivit,etadDeumabiit

4Resurrexitacena,etposuitvestimentasuaaclinteum praecinxit.

5Deindemittitaquaminpelvimetcoepitlavarepedes discipulorumetextergerelinteoquoeratpraecinctus

6TuncvenitadSimonemPetrumEtdiciteiPetrus: Domine,tumihilavaspedes?

7ResponditIesusetdixitei:“Quodnescio,nuncnescis; sedsciespostea.

8DiciteiPetrus:Nonlavabismihipedesinaeternum. ResponditeiJesus:Sinonlaverote,nonhabespartem mecum

9DiciteiSimonPetrus:Domine,nontantumpedesmeos, sedetmanus,etcaput

10DiciteiJesus:Quilotusestnonindigetnisiutpedes lavet,sedestmundustotus,etvosmundiestis,sednon omnes

11Sciebatenimquisnamessetquitradereteum;propterea dixit:Nonomnesmundiestis

12Postquamergolavitpedeseorum,etaccepitvestimenta sua,cumrecubuissetiterum,dixiteis:Scitisquidfecerim vobis?

13VosvocatismeDominumetDominum;sicenimsum 14Siergoego,dominusetmagistervester,lavivestros pedes;etvosdebetisalteralteriuslavarepedes

Exemplumenimdedivobis,utquemadmodumegofeci vobis,itaetvosfaciatis.

16amen,amendicovobis,nonestservusmajordomino suonequequimittiturmajoreoquimisitillum

17Sihaecscitis,beatieritissifeceritisea.

18Nondeomnibusvobisdico:egoscioquoselegerim: sedutimpleaturScriptura:Quimanducatmecumpanem, levabitcontramecalcaneumsuum.

19Amododicovobispriusquamfiat,utcredatis,cum factumfuerit,quiaegosum

20Amen,amendicovobis:Quiaccipitsiquemmisero,me accipit;quiautemmerecipit,recipiteumquimemisit

21HæccumdixissetJesus,turbatusestspiritu:et protestatusest,etdixit:Amen,amendicovobis,quiaunus exvobistradetme

22Aspiciebantergoadinvicemdiscipuli,hæsitantesde quodiceret.

23EratergorecumbensunusexdiscipulisejusinsinuJesu, quemdiligebatJesus

24InnuitergohuicSimonPetrus,etdixitei:Quisest,de quodicit?

25ItaquecumrecubuissetillesuprapectusJesu,dicitei: Domine,quisest?

26ResponditJesus:Illeestcuiegointinctumpanem porrexeroEtcumintinxissetbuccellam,datIudaeSimonis Iscariotis.

27Etpostbuccellam,introivitineumSatanasDicitergo eiIesus:“Quodfacis,faccitius”.

28Hocautemnemoscivitdiscumbentiumadquiddixerit ei

29Quidamenimputaverunt,quialoculoshabebatIudas, quosdixiteiIesus:Emeeaquaeopussuntnobisaddiem festum;velquodpauperibusaliquiddaret

30Cumergoaccepissetillebuccellam,exivitcontinuo: eratautemnox

31Cumergoexisset,dixitJesus:Nuncclarificatusest Filiushominis,etDeusclarificatusestineo.

32SiDeusinipsoclarificabitur,etDeusinsemetipso clarificabiteum,etconfestimglorificabiteum

33{Filioli,adhucmodicumvobiscumsum.Quæretisme; Quaeretisme,etsicutdixiIudaeis:Quoegovado,vosnon potestisvenire;itanuncdicovobis

34Mandatumnovumdovobis,utdiligatisinvicem;sicut dilexivos,utetvosdiligatisinvicem.

35Inhoccognoscentomnesquiadiscipulimeiestis,si dilectionemhabueritisadinvicem.

36DiciteiSimonPetrus:Domine,quovadis?Respondit Jesus:Quoegovadononpotesmemodosequi;sed sequerismepostea

37DiciteiPetrus:Quarenonpossumtesequimodo? animammeamproteponam

38{ResponditeiJesus:Animamtuampromepones? Amen,amendicotibi:noncantabitgallus,donecterme neges

CAPITULUM14

1Nonturbeturcorvestrum.CreditisinDeum,etinme credite

2IndomoPatrismeimansionesmultaesunt;siquominus dixissemvobis:quiavadopararevobislocum.

3etsiabieroetpraeparaverovobislocumiterumvenioet accipiamvosadmeipsumutubisumegoetvossitis

4Etquoegovadoscitis,etviamscitis.

5DiciteiThomas:Domine,nescimusquovadis;et quomodopossumusviamscire?

6DiciteiJesus:Egosumvia,veritasetvita:nemovenit adPatrem,nisiperme

7Sicognovistisme,etPatremmeumcognovissetis,et amodocognoscetiseum,etvidistiseum.

8DiciteiPhilippus:Domine,ostendenobisPatrem,et sufficitnobis

9DiciteiJesus:Tantotemporevobiscumsum,etnon cognovistisme?Philippe,quividetme,videtetPatremEt quomodotudicis:OstendenobisPatrem?

10NoncreditisquiaegoinPatre,etPaterinmeest?Verba quæegoloquorvobis,ameipsononloquorPaterautemin memanensipsefacitopera

11noncreditisquiaegoinPatreetPaterinmeestaut propteroperaipsacredite

12Amen,amendicovobis:Quicreditinme,operaquae egofacio,etipsefaciet;etmaiorahorumfaciet;quiavado adPatremmeum

13Etquodcumquepetieritisinnominemeo,hocfaciam:ut glorificeturPaterinFilio.

14Siquidpetieritismeinnominemeo,hocfaciam

15Sidiligitisme,mandatameaservate

16etegorogaboPatremetaliumParaclitumdabitvobisut maneatvobiscuminaeternum

17Spiritusveritatis;quemmundusnonpotestaccipere, quianonvideteum,necsciteumapudvosenimmanet,et invobiserit

18Nonrelinquamvosorphanos:veniamadvos

19{Adhucmodicum,etmundusmejamnonvidet.vos autemmevidetis:quiaegovivo,etvosvivetis

20InillodievoscognoscetisquiaegosuminPatremeo,et vosinme,etegoinvobis

21Quihabetmandatamea,etservatea:illeestquidiligit me:etquidiligitme,diligeturaPatremeo,etegodiligam eum,etmanifestaboeimeipsum

22DiciteiJudas:NonIscariotis:Domine,quomodo manifestabistenobis,etnonmundo?

23ResponditJesus,etdixitei:Siquisdiligitme,verba measervabit:etPatermeusdiligeteum,etadeum veniemus,etmansionemapudeumfaciemus

24{Quiamatme,nonservatverbamea:etsermoquem auditis,nonestmeus,sedejusquimisitme.

25Haeclocutussumvobisapudvosmanens

26Paracletusautem,quiestSpiritusSanctus,quemmittet Paterinnominemeo,illevosdocebitomnia,etfaciet omniainmemoriamvestram,quaecumquedixerovobis

27Pacemrelinquovobis,pacemmeamdovobis:non quomodomundusdat,egodovobisNonturbeturcor vestrumnequeformidet

28Audistisquiaegodixivobis:Vado,etvenioadvos.Si diligeretisme,gauderetis,quiadixi:adPatremvado;Pater enimmeusmaiormeest

29etnuncdixivobispriusquamfiatutcumfactumfuerit credatis

30Iamnonmultaloquarvobiscum:venitenimprinceps mundietinmenonhabetquidquam.

31SedutcognoscatmundusquiadiligoPatremSicut mandatumdeditmihiPater,sicfacioSurgite,eamushinc

Capitulum15

1Egosumvitisvera,etPatermeusagricolaest.

2Omnempalmiteminmenonferentemfructumtolliteum; etomnemquifertfructumpurgateum,utfructumplus afferat.

3Nuncvosmundiestisproptersermonemquemlocutus sumvobis

Maneteinme,etegoinvobis.Sicutpalmesnonpotest fructificareperse,nisimaneatinvite;iamnonpotestis, nisiinmemanseritis

5Egosumvitis,vospalmites.Quimanetinme,etegoin eo,hicfertfructummultum,quiasinemenihilpotestis facere

6Siquisinmenonmanserit,mitteturforassicutpalmes,et aruitetcolligunteosetinignemmittunt,etardent

7Simanseritisinme,etverbameainvobismanserint, quodcumquevolueritispetetis,etfietvobis.

8InhocglorificatusestPatermeus,utfructummultum afferatis;siceritismeidiscipuli

9SicutdilexitmePater,etegodilexivos.Manetein dilectionemea

10Sipraeceptameaservaveritis,manebitisindilectione mea;sicutetegoPatrismeipraeceptaservavietmaneoin eiusdilectione

11Haeclocutussumvobis,utgaudiummeuminvobissit, etgaudiumvestrumimpleatur

12Hocestpræceptummeum,utdiligatisinvicem,sicut dilexivos

13maioremhacdilectionemnemohabetutanimamsuam quisponatproamicissuis

14Vosamicimeiestis,sifeceritisquaeegopraecipio vobis

15Iamnondicovosservos;servusenimnescitquidfacit dominuseius:vosautemdixiamicos;omnia,quaeaudivia Patremeo,notafecivobis

16nonvosmeelegistissedegoelegivosetposuivosut eatisetfructumafferatisetfructusvestermaneatut quodcumquepetieritisPatreminnominemeodetvobis 17Haecmandovobis,utdiligatisinvicem

18Simundusvosodit,scitotequiameprioremvobisodio habuit.

19Sidemundoessetis,mundusquodsuumestdiligeret: sedquiademundononestis,sedegoelegivosdemundo, proptereaoditvosmundus.

20Mementotesermonisquemegodixivobis:Nonest servusmajordominosuoSimepersecutisunt,etvos persequentur;sisermonemmeumservaverunt,etvestrum servabunt

21Sedhæcomniafacientvobispropternomenmeum:quia nesciunteumquimisitme

22Sinonvenissem,etlocutusfuissemeis,peccatumnon haberent:nuncautemexcusationemnonhabentdepeccato suo

23QuimeoditetPatremmeumodit

24Sioperanonfecissemineis,quaenemoaliusfecit, peccatumnonhaberent:nuncautemetvideruntetoderunt etmeetPatremmeum

25Sedhocest,utimpleatursermo,quiscriptusestinlege eorum:“Odiohabueruntmegratis

26CumautemveneritParaclitus,quemegomittamvobisa Patre,Spiritumveritatis,quiaPatreprocedit,ille testimoniumperhibebitdeme:

27Etvostestimoniumperhibebitis,quiaabinitiomecum estis.

Caput16

1Haeclocutussumvobis,utnonscandalizemini

2Absquesynagogisfacientvos:sedvenithora,utomnis quiinterficitvosarbitreturobsequiumsepraestareDeo.

3Ethaecfacientvobis,quianonnoveruntPatrem,neque me

4Sedhaeclocutussumvobis,utcumvenerithoraeorum reminiscaminiquiaegodixivobisHæcautemvobisab initionondixi,quiavobiscumeram

5Nuncautemvadoadeumquimemisit;etnemoexvobis interrogatme:“Quovadis?”

6Sedquiahaeclocutussumvobis,tristitiaimplevitcor vestrum.

7Sedegoveritatemdicovobis;Expeditvobis,utego vadam:sienimnonabiero,Paraclitusnonvenietadvos;si autemabiero,mittameumadvos.

8Etcumveneritille,arguetmundumdepeccato,etde justitia,etdejudicio:

9Depeccatoquidem,quianoncreduntinme.

10deiustitiaveroquiaadPatremmeumvadoetiamnon videtisme

11Deiudicio,quiaprincepshuiusmundiiudicatusest

12Adhucmultahabeovobisdicere,sednonpotestis portaremodo

13CumautemveneritilleSpiritusveritatis,docebitvos omnemveritatemsedquodcumqueaudierit,loquetur:et futuramonstrabit

14Illemeclarificabit,quiademeoaccipietetannuntiabit vobis

15Omnia,quaehabetPater,measunt;proptereadixiquia demeoaccipietetannuntiabitvobis

16Modicum,etnonvidebitisme:etiterummodicum,et videbitisme:quiavadoadPatrem.

17dicebantergoexdiscipuliseiusadinvicemquidesthoc quoddicitnobismodicumetnonvidebitismeetiterum modicumetvidebitismeetquiavadoadvosPater?

18Dicebantergo:Quidesthocquoddicit:Modicum? nescimusquiddicat.

19Jesusautemsciebatquiavolebanteuminterrogare,et dixiteis:Interrogatevosdehocquoddixi:Modicum,et nonvidebitisme:etiterummodicum,etvidebitisme.? 20amen,amendicovobis,quiaflebitis,etflebitis,sed mundusgaudebit;vosautemcontristabimini,sedtristitia vestraverteturingaudium

21Muliercumparit,tristitiamhabet,quiavenithoraeius; utautempepereritpuerum,iamnonmeminitpressurae proptergaudiumquianatusesthomoinmundum

22Etvosnuncquidemtristitiamhabetis,iterumautem videbovos,etgaudebitcorvestrum,etgaudiumvestrum nemotolletavobis

23{EtinillodiemenonrogabitisquidquamAmen,amen dicovobis:QuodcumquepetieritisPatreminnominemeo, detvobis

24Usquemodononpetistisquidquaminnominemeo: petiteetaccipietis,utgaudiumvestrumsitplenum.

25Haecinproverbiislocutussumvobis:venithoracum iamnoninproverbiisloquarvobis,sedpalamdePatre annuntiabovobis.

26Illodieinnominemeopetetis,etnondicovobisquia egorogaboPatremdevobis

IpseenimPateramatvos,quiavosmeamastis,et credidistisquiaegoaDeoexivi

28ExiviaPatre,etveniinmundum:iterumrelinquo mundum,etvadoadPatrem.

29Dixeruntergoeidiscipuliejus:Eccenuncpalam loqueris,etproverbiumnullumdicis

30Nuncscimusquiascisomnia,etnonopusestutquiste interroget:inhoccredimusquiaaDeoexisti

31ResponditeisJesus:Modocreditis?

32eccevenithoraetiamvenitutdispergamini unusquisqueinpropriaetmesolumrelinquatisetnonsum solusquiaPatermecumest

33{Hæclocutussumvobis,utinmepacemhabeatis.In mundopressuramhabebitis:sedconfidite;egovici mundum

CAPUTXVII

1haeclocutusestIesusetsublevatisoculisincaelumdixit PatervenithoraclarificaFiliumtuum,utetFiliustuus glorificette.

2sicutdedistieipotestatemomniscarnis,utomnequod dedistiei,detvitamaeternam

3Hæcestautemvitaæterna,utcognoscanttesolumDeum verum,etquemmisistiJesumChristum.

4Egoteclarificavisuperterram:opusconsummaviquod dedistimihiutfaciam

5Etnunc,Pater,clarificameapudtemetipsumgloria, quamhabuiapudtepriusquammundusesset

6manifestavinomentuumhominibusquosdedistimihide mundotuierantetmihieosdedistietsermonemtuum servaveruntetsermonemtuumservaverunt

7Nunccognoveruntquiaomnia,quaededistimihi,exte sunt

8Quoniamverba,quaededistimihi,dedieis;etipsi acceperuntetcognoveruntverequiaateexiviet credideruntquiatumemisisti

9egoproeisrogononpromundorogosedprohisquos dedistimihiquiatuisunttuaenimsunt.

10etmeaomniatuasunt,ettuamea;etclarificatussumin eis

11Etiamnonsuminmundo,ethiinmundosunt,etego adtevenioPatersancte,servaeosinnominetuo,quos dedistimihi,utsintunum,sicutetnos

12Cumessemcumeisinmundo,egoservabameosin nominetuoQuosdedistimihi,custodivi,etnemoexhis periit,nisifiliusperditionis.utadimplereturScriptura.

13Nuncautemadtevenio;ethaecloquorinmundo,ut habeantgaudiummeumimpletuminsemetipsis

14Verbumtuumdedieis;etmunduseosodiohabuit,quia nonsuntdemundo,sicutegononsumdemundo

15Nonrogouttollaseosdemundo,sedutserveseosex Malo.

16Demundononsunt,sicutegononsumdemundo

17{Sanctificaeosinveritate

18Sicutmemisistiinmundum,etegomisieosinmundum. 19etproeisegosanctificomeipsum,utsintetipsi sanctificatiinveritate

20nequeprohisrogotantum,sedetprohisquicredituri suntperverbumeoruminme

21Utomnesunumsintsicuttupaterinmeesetegointe utetipsiinnobisunumsintutmunduscredatquiatume misisti

22Etegoclaritatem,quamdedistimihi,dedieis;utsint unum,sicutnosunum;

23Egoineis,ettuinme,utperficianturinunoet cognoscatmundusquiatumemisisti,etdilexistieos,sicut medilexisti.

24Pater,voloutetipsi,quosdedistimihi,sintmecum,ubi egosum;utvideantgloriammeam,quamdedistimihi,quia dilexistimeanteconstitutionemmundi.

25Pateriuste,mundustenoncognovit;egoautemte cognovi,ethicognoveruntquiatumemisisti

26Etnotumfecieisnomentuum,etannunciaboeis:ut dilectio,quadilexistime,inipsissit,etegoinipsis

Capitulum18

1HæccumdixissetJesus,egressusestcumdiscipulissuis transtorrentemCedron,ubierathortus,inquemintroivit ipse,etdiscipuliejus

2SciebatautemetJudas,quitradebateum,locum:quia frequenterJesusconveneratilluccumdiscipulissuis

3Judasergocumaccepissetcohortem,etapontificibuset pharisæisministros,venitilluccumlaternis,etfacibus,et armis.

4Jesusergosciensomnia,quæventuraerantsupereum, processit,etdixiteis:Quemquæritis?

5{Responderuntei:JesumNazarenumDiciteisJesus: EgosumStabatautemetJudas,quitradebateum,cum ipsis.

6Utergodixiteis:Egosum:abieruntretrorsum,et cecideruntinterram

7{Iterumergointerrogaviteos:Quemquæritis?Illiautem dixerunt:IesumNazarenum

8ResponditJesus:Dixivobis,quiaegosum:siergome quæritis,sinitehosabire.

9Utsermoimpleretur,quemdixit:Quiaquosdedistimihi, nonperdidiexeisquemquam.

10SimonautemPetrus,habensgladium,eduxiteumet percussitpontificisservumetabsciditeiusauriculam dextramEratautemnomenservoMalchus

11DixitergoJesusPetro:Mittegladiumtuuminvaginam. 12CohorsergoettribunusetministriIudaeorum comprehenderuntIesumetligaverunteum;

13EtadduxerunteumadAnnamprimum;eratenimsocer Caiphae,quieratpontifexanniillius

14EratautemCaiphas,quiconsiliumdederatIudaeis: “Expeditunumhominemmoripropopulo”

15SequebaturautemJesumSimonPetrus,etalius discipulus,etnotuseratdiscipulusilleprincepssacerdotum, etintroivitcumJesuinatriumprincipissacerdotum

PetrusautemstabatadostiumforisExivitergodiscipulus illealius,quieratnotuspontifici,etdixitostiariaeet introduxitPetrum

17DicitergoPetroancillaostiaria:Numquidettuex discipuliseshominisistius?Dicitille:Nonsum.

18Stabantautemibiservietministri,quiprunasfecerant eratautemcumeisetPetrusstansetcalefaciensse

19PontifexergointerrogavitJesumdediscipulissuis,etde doctrinaejus

20ResponditeiJesus:Egopalamlocutussummundo docuiinsynagoga,etintemplo,quoomnesJudaei conveniunt;etinoccultolocutussumnihil

21Quidmeinterrogas?interrogaeos,quiaudierunt,quid locutussumipsis:eccesciuntquiddixerim.

22Etcumhæcdixisset,unusassistensministrorumdedit alapamJesu,dicens:Sicrespondespontifici?

23ResponditeiJesus:Simalelocutussum,testimonium perhibedemalo:siautembene,quidmecædis?

24EtmisiteumAnnasligatumadCaiphampontificem

25EratautemSimonPetrusstans,etcalefaciensse. Dixeruntergoei:Numquidettuexdiscipuliseiuses? Negavitille,etdixit:Nonsum

26Dicitunusexservispontificis,cognatuseius,cuius absciditPetrusauriculam:Nonneegotevidiinhortocum illo?

27IterumergonegavitPetrus:etstatimgalluscantavit.

28AdducuntergoIesumaCaiphainpraetoriumipsi autemnonintroieruntinpraetorium,necontaminarentur; sedutmanducarentpascha.

29ExivitergoPilatusadeosforas,etdixit:Quam accusationemaffertisadversushominemhunc?

30Responderunt,etdixeruntei:Sinonessethic malefactor,nontibitradidissemuseum

31DixitergoeisPilatus:Accipiteeumvos,etsecundum legemvestramjudicateeum.DixeruntergoeiJudæi:Nobis nonlicetinterficerequemquam

32UtsermoJesuimpleretur,quemdixit,significansqua morteessetmoriturus

33IntroivitergoiteruminpraetoriumPilatusetvocavit Iesumetdixitei:“TuesrexIudaeorum?

34ResponditJesus:Atemetipsohocdicis,analiidixerunt tibideme?

35ResponditPilatus:NumquidegoJudæussum?Genstua etpontificestradiderunttemihi:quidfecisti?

36ResponditJesus:Regnummeumnonestdehocmundo: siexhocmundoessetregnummeum,ministrimei decertarent,utnontradererJudæis:nuncautemregnum meumnonesthinc.

37DixititaqueeiPilatus:Ergorexestu?ResponditIesus: TudicisquiarexsumegoEgoinhocnatussum,etadhoc veniinmundum,uttestimoniumperhibeamveritatiOmnis quiestexveritate,auditmeamvocem.

38DiciteiPilatus:Quidestveritas?Etcumhocdixisset, iterumexivitadJudæos,etdiciteis:Egonullaminvenioin eocausam

39Estautemconsuetudovobisutunumdimittamvobisin Pascha:vultisergodimittamvobisregemJudæorum?

40Clamaveruntergorursumomnes,dicentes:Nonhunc, sedBarabbamEratautemBarabbaslatro

1TuncergoapprehenditPilatusJesum,etflagellavit.

2etmilitesplectentescoronamdespinisposueruntsuper caputeiusetposueruntillitunicampurpuream

3etdixerunt:Ave,rexJudæorum.etpercusserunteum manibussuis

4ExivitergoiterumPilatus,etdixiteis:Ecceegoejiciam eumadvos:utsciatisquianullamcausaminvenioineo.

5ExivitergoJesusportanscoronamspineam,et purpureumvestimentumDiciteisPilatus:"Eccehomo!"

6Cumergovidissenteumpontificesetministri,clamabant, dicentes:Crucifige,crucifigeeumDiciteisPilatus: Accipiteeumvos,etcrucifigite:egoenimnoninvenioin eocausam.

7ResponderunteiJudæi:Noslegemhabemus,et secundumlegemdebetmori,quiaFiliumDeisefecit

8CumergoaudissetPilatushuncsermonem,magistimuit.

9EtintroivititeruminpraetoriumetdicitIesu:Undeestu? Jesusautemresponsumnondeditei

10DicitergoeiPilatus:Mihinonloqueris?nescisquia potestatemhabeocrucifigerete,etpotestatemhabeo dimitterete?

11ResponditJesus:Nonhaberespotestatemadversumme ullam,nisitibidatumessetdesuper:proptereaquime tradidittibi,majuspeccatumhabet

12ExindeautemquærebatPilatusdimittereeum.Judæi autemclamabantdicentes:Sihuncdimittis,nonesamicus Cæsaris

13CumergoaudissetPilatushuncsermonem,adduxiteum Jesus,etseditprotribunaliinloco,quidiciturLithostrotus, HebraiceautemGabbatha.

14EratenimparascevePaschæ,horaquasisexta,etdicit Judæis:Eccerexvester

15Illiautemclamabant:Tolle,tolle,crucifigeeumDicit eisPilatus:Regemvestrumcrucifigam?Responderunt pontifices:Nonhabemusregem,nisiCæsarem

16Tuncergotradiditeisillumutcrucifigeretur SusceperuntautemJesum,eteduxerunteum

17Etbaiulanscrucemsuam,exivitinlocumquidicitur Calvariaelocum,quiHebraicediciturGolgotha, 18ubicrucifixerunteum,etcumeoaliosduoshincethinc, mediumautemJesum

19ScripsitautemettitulumPilatus,etposuitsupercrucem. Eratautemscriptum:JesusNazarenus,RexJudæorum

20HuncergotitulummultilegeruntIudaeorum:quiaprope civitatemeratlocusubicrucifixusestIesus:eterat scriptumHebraice,etGraece,etLatine

21DicebantergoPilatopontificesJudæorum:Noliscribere: RexJudæorum.seddixit:RexsumJudaeorum.

22ResponditPilatus:Quodscripsi,scripsi

23MilitesergocumcrucifixissentIesum,acceperunt vestimentaeius,etfeceruntquattuorpartes:unicuique militipartemEratautemtunicainconsutilis,desuper contextapertotum

24Dixeruntergoadinvicem:Nonscindamuseam,sed sortiamurdeillacujuseritHaecitaquemilitesfecerunt

25StabantautemjuxtacrucemJesumaterejus,etsoror matrisejus,MariaCleophæ,etMariaMagdalene

26CumvidissetergoJesusmatremetdiscipulumstantem, quemdiligebat,dicitmatrisuæ:Mulier,eccefiliustuus.

27Deindedicitdiscipulo:EccematertuaEtexillahora accepiteamdiscipulusinsua

28PosteasciensJesusquiaomniaconsummatasunt,ut consummareturScriptura,dicit:Sitio

29Vaspositumeratacetoplenum:spongiamergoplenam aceto,ethyssopoposuerunt,orisuo.

30{CumergoaccepissetJesusacetum,dixit: Consummatumest

31Iudaeiergoquiaparatierantutnonremanerentincruce corporasabbato(eratenimmagnusdiesillesabbati), rogaveruntPilatumutfrangerentureorumcrura,etessent abreptus.

32Veneruntergomilites:etprimiquidemfregeruntcrura etalterius,quicrucifixusestcumeo

33AdJesumautemcumvenissent,utviderunteumjam mortuum,nonfregeruntejuscrura,

34sedunusmilitumlancealatusejusaperuit,etcontinuo exivitsanguisetaqua.

35Etquividit,testimoniumperhibuit:etverumesteius testimonium,etillescitquiaveradicit,utcredatis

36FactasuntenimhæcutScripturaimpleretur:Osnon comminueturexeo

37EtiterumaliaScripturadicit:Videbuntinquem transfixerunt.

38EtposthocJosephabArimathæa,cumessetdiscipulus Jesu,clamproptermetumJudæorum,rogabatPilatumut tolleretcorpusJesu,etpermisitPilatus.Venitergoettulit corpusIesu

39VenitautemetNicodemus,quiveneratadJesumnocte primum,ferensmixturammyrrhæetaloës,quasilibras centum

40AcceperuntergocorpusIesuetligaveruntilludlinteis cumaromatibus,sicutmosestIudaeorumsepelire

41Eratauteminloco,ubicrucifixusest,hortus;etinhorto monumentumnovum,inquonondumquisquampositus erat.

42IbiergoposueruntIesumpropterparascevenIudaeorum; sepulchrumenimpropeerat

CAPITULUM20

1UnaautemsabbatiMariaMagdalenevenitmane,cum adhuctenebræessent,admonumentum:etvidetlapidem sublatumamonumento.

CAP19

2Cucurritergo,etvenitadSimonemPetrum,etadalium discipulum,quemamabatJesus,etdicitillis:Tulerunt Dominumdemonumento,etnescimusubiposuerunteum

3ExiitergoPetrus,etillealiusdiscipulus,etveneruntad monumentum.

4Curruntergoambosimul:etillealiusdiscipulus praecucurritPetro,etvenitprimusadmonumentum

5Etcumseinclinasset,viditpositalinteamina:nontamen introivitnecivittamen

6VenitergoSimonPetrussequenseum,etintroivitin monumentum,etviditlinteaminaposita, 7etsudarium,quodfueratsupercaputeius,noncum linteaminibuspositum,sedseparatiminvolutuminunum locum

8Introivitergoetaliusdiscipulus,quiveneratprimusad monumentum,etvidit,etcredidit.

9nondumenimsciebantScripturamquodamortuis resurrexerit

10Abieruntergoiterumdiscipuliinpropria.

11Mariaautemstabatadmonumentumforisploranset dumflensinclinavitseetprospexitinmonumentum

12etvidetduosangelosinalbissedentes,unumadcaput, etunumadpedes,ubipositumfueratcorpusJesu

13Dicunteiilli:Mulier,quidploras?Diciteis:Quia tuleruntDominummeum:etnescioubiposuerunteum.

14Hæccumdixisset,conversaestretrorsum,etvidit Jesumstantem:etnonsciebatquiaJesusest

15DiciteiJesus:Mulier,quidploras?quemquaeris? Existimansautemillumhortulanumesse,aitilli:Domine, sigenuistieumhinc,dicmihiubiposuistieum,etegoeum auferam.

16DiciteiJesus:MariaConversailladicitei:“Rabboni; idest,Magister

17DiciteiIesus:“Nolimetangere;nondumenimascendi adPatremmeum;sedvadeadfratresmeos,etdiceis: AscendoadPatremmeumetPatremvestrum;etadDeum meum,etadDeumvestrum.

18VenitMariaMagdaleneannuntiansdiscipulisquia vidissetDominum,etquiahaeclocutusestei

19Vespereautemfacto,cumessetprimasabbati,etianuis clausis,ubierantdiscipulicongregatiproptermetum Iudaeorum,venitIesusetstetitinmedioetdiciteis:“Pax vobis!

20Etcumhocdixisset,ostenditeismanusetlatusGavisi suntdiscipuli,visoDomino

21Dixitergoeisiterum:Paxvobis:sicutmisitmePater, etegomittovos

22Etcumhocdixisset,insufflavit,etdixiteis:Accipite SpiritumSanctum: 23quorumremiseritispeccataremittuntureisquorum retinueritisdetentasuntquorumretinueritis,retentasunt Thomasautem,unusexduodecim,quidiciturDidymus, noneratcumeisquandovenitJesus

25Dixeruntergoeialiidiscipuli:VidimusDominumIlle autemdixiteis:Nisivideroinmanibusejusvestigium clavorum,etdigitummeummittaminfigamclavorum,et mittammanummeaminlatusejus,noncredam.

26Etpostdiesocto,iterumerantdiscipuliejusintus,et Thomascumeis

27DeindedicitThomae:“Inferdigitumtuumhucetvide manusmeas;etaffermanumtuametmitteinlatusmeum: etnoliesseincredulus,sedfidelis

28ResponditThomas,etdixitei:DominusmeusetDeus meus.

29DiciteiJesus:Thomas,quiavidistime,credidisti: beatiquinonviderunt,etcrediderunt.

30EtmultaaliasignafecitJesusinconspectu discipulorumsuorum,quænonsuntscriptainlibrohoc: 31haecautemscriptasuntutcredatisquiaIesusest ChristusFiliusDeietutcredentesvitamhabeatisin nomineeius

CAPUTXXI

1PosthaeciterummanifestatusestJesusdiscipulissuisad mareTiberiadisacperhocsepraebuit

2ErantsimulSimonPetrus,etThomas,quidicitur Didymus,etNathanaelaCanaGalilaeae,etfiliiZebedaei, etaliiexdiscipuliseiusduo

3DiciteisSimonPetrus:VadopiscariDicuntei: Venimusetnostecum.Etexeuntesprocesseruntvicum unum:etcontinuoascenderuntnavemeteanoctenihil prendiderunt

4ManeautemfactostetitJesusinlittore:nontamen cognoveruntdiscipuliquiaJesusest

5DicitergoeisJesus:Pueri,numquidpulmentarium habetis?Responderuntei:Non.

6{Diciteis:Mittiteindexteramnavigiirete,etinvenietis Miseruntergo,etiamnonpoteranttraherepraemultitudine piscium.

7Dicitergodiscipulusille,quemdiligebatJesus,Petro: DominusestSimonautemPetrus,cumaudissetquia Dominusest,tunicampiscatoriscingitilli(eratenimnudus) etmisitseinmare

8Aliiautemdiscipulinavigioveneruntnonenimlonge erantaterra,sedquasicubitisducentis,trahentesrete piscium

9Utergodescenderuntinterram,videruntprunaspositas, etpiscemsuperpositum,etpanem.

10DiciteisJesus:Affertedepiscibus,quosprendidistis nunc

11AscenditSimonPetrus,ettraxitreteinterramplenum magnispiscibuscentumquinquagintatribusEtcumtanti essent,nonestscissumrete

12DiciteisJesus:Venite,prandete.Etnemoaudebat discumbentiuminterrogareeum:Tuquises?scientes,quia Dominusest

13VenitIesus,etaccipitpanem,etdateis,etpiscem similiter

14HocjamtertiomanifestatusestJesusdiscipulissuis cumresurrexissetamortuis

15{Cumergoprandissent,dicitSimoniPetroJesus: SimonJoannis,diligismeplushis?Aitilli:Utique, Domine.tuscisquiaamote.Dicitei:Pasceagnosmeos. 16Diciteiiterum:SimonJoannis,amasme?Aitilli: Utique,DominetuscisquiaamoteDicitei:Pasceoves meas

Dicitei:Pasceagnosmeos}17{Diciteitertio:Simon Joannis,amasme?ContristatusestPetrus,quiadixitei tertio:Amasme?Etdixitei:Domine,tuomnianosti;tu scisquiaamoteDiciteiJesus:Pasceovesmeas 18amen,amendicotibi,cumessesiunior,cingebasteet ambulabasquovis:cumautemsenueris,extendesmanus tuas,etaliustecingetetducetquotunoluisti

19Hocautemdixitsignificansquamorteclarificaturus essetDeum.Etcumhocdixisset,dicitei:Sequereme.

20ConversusautemPetrusvidetdiscipulum,quem diligebatJesus,sequentem.quietiamincœnasuprapectus suumrecubuit,dicens:Domine,quisestquitraditte?

21HuncergocumvidissetPetrus,dixitJesu:Domine,hic autemquid?

DiciteiJesus:Siillumvolomaneredonecveniam,quidad te?tumesequere

23{Exiitergosermoisteinterfratresquiadiscipulusille nonmoritursed:Siceumvolomaneredonecveniam,quid adte?

24Hicestdiscipulusillequitestimoniumperhibetdehis, etscripsithæc:etscimusquiaverumesttestimoniumejus

25Suntautemetaliamulta,quaefecitIesus,quaesi scribanturpersingula,necipsumarbitrormundumcapere eos,quiscribendisunt,librosAmen

ActaApostolorum

Caput1

1Prioremtractationemfecideomnibus,oTheophile,quae coepitIesusetfacereetdocere; 2usqueindiemquaassumptusestpostquamperSpiritum SanctummandaveratApostolisquoselegit.

3quibusetipsevivenspostpassionemsuamostenditse multisargumentismanifestisquadragintadiebusapparens etloquensquaesuntadregnumDei

4etconvescenspraecepiteisabHierosolymisne discederentsedexpectarentpromissionemPatrisquam audistisdeme

5Ioanneseniminaquabaptizatusest;sednonmultosdies hincbaptizabiminiSpiritusancto

6Igiturquiconvenerant,interrogabanteum,dicentes: Domine,siintemporehocrestituesregnumIsraël?

7{Dixitautemeis:Nonestvestrumnossetemporavel momentaquæPaterposuitinsuapotestate.

8Sedvirtutemaccipietis,cumsuperveneritSpiritus Sanctus,eteritismihitestesinIerusalem,etinomniIudaea, etinSamaria,etusqueadnovissimumterrae.

9Etcumhæcdixisset,videntibusillis,elevatusestet nubessuscepiteumaboculiseorum

10Cumqueintuerenturincælumeuntemillum,ecceduo viriastiteruntjuxtaillosinvestibusalbis

11quietdixerunt:ViriGalilæi,quidstatisaspicientesin cælum?hiciesus,quiassumptumestauobisincaelum, uenietsimiliter,sicutuidistiseumeuntemincaelum

12TuncreversisuntinJerusalemamontequivocatur Oliveti,quiestabJerusalemdiesabbati.

13Etcumintroissentincœnaculum,ascenderuntubi manebantPetrus,etJacobus,etJoannes,etAndreas, Philippus,etThomas,Bartholomæus,etMatthæus,Jacobus Alphaei,etSimonZelotes,etIudasfraterIacobi

14Hiomneserantperseverantesunanimiterinorationeet obsecrationecummulieribusetMariamatreIesuet fratribuseius

15IndiebusautemillissurgensPetrusinmedio discipulorumsuorumdixit:“Numerusvocabulorumsimul eratquasicentumviginti;

16Virifratres,oportetimpleriScripturamquamprædixit SpiritusSanctusperosDaviddeJuda,quifuitduxeorum quicomprehenderuntJesum

17connumeratusenimestnobiscumetsortitusestsortem ministeriihuius

18Hicautemcomparavitagermercedesiniquitatis;et praecepscrepuitinmedium,etomniavisceraejus eruperunt

19Notumautemfactumestomnibushabitantibus Jerusalem.quiaagerilleproprialinguaAceldama appellatur,idest,agersanguinis

20ScriptumesteniminlibroPsalmorum:Fiatcommoratio eorumdeserta,etnonsitquiinhabitetinea:etepiscopatum ejusaccipiatalter

21Exhisquinobiscumsunt,inomnitemporequointroivit DominusJesus,etexiitinnos, 22IncipiensabaptismoJoannisinipsumdiem,quo assumptusestanobis,uttestimoniumperhibeatnobis resurrectionisejus.

23Etstatueruntduos,IosephquivocabaturBarsabas,qui cognominatusestJustus,etMatthiam

24etorantesdixerunttudominequinostiomniumcorda ostendesiexduobuselegerisexduobusunum 25utaccipiatpartemministeriihujusetapostolatus,dequo prævaricatusestJudasutabiretinlocumsuum. 26EtdederuntsorteseisetceciditsorssuperMatthiamet adnumeratusestcumundecimapostolis

CAPITULUM2

1EtcumcomplerenturdiesPentecostes,erantomnes pariterineodemloco

2Etfactusestrepentedecaelosonustamquamadvenientis spiritusvehementisetreplevittotamdomum,ubierant sedentes

3Etapparueruntillisdispertitaelinguaetamquamignis, seditquesuprasinguloseorum;

4etrepletisuntomnesSpirituSanctoetcoeperuntloqui aliislinguisproutSpiritusSanctusdabateloquiillis

5ErantauteminJerusalemhabitantesJudæi,virireligiosi exomninationequæsubcæloest

6factaautemhacvoceconvenitmultitudoetconfusaest quoniamaudiebatunusquisquelinguasuaillosloquentes Stupebantautemomnes,etmirabantur,dicentes:Nonne ecceomnesistiquiloquuntur,Galilæisunt?

8etquomodonosaudivimusunusquisquelinguamnostram inquanatisumus?

9Parthi,etMedi,etElamitae,etquihabitant Mesopotamiam,etJudaeam,etCappadociam,Pontum,et Asiam,

10Phrygiam,etPamphyliam,Ægyptum,etpartesLibyæ circaCyrenen,etRomamadvenæ,Judæosetproselytos, 11CretesetArabesaudimuseosloquentesnostrislinguis magnaliaDei

12Stupebantautemomnes,etmirabanturadinvicem, dicentes:Quidnamvulthocesse?

13Aliiautemirridentesdicebant:Quiamustoplenisunt isti

14StansautemPetruscumundecim,levansvocemsuam, dixitadeos:ViriIudææ,etomnesquihabitatisIerusalem: Notumsitvobis,etauditeverbamea:

15Nonenim,sicutvosæstimatis,hiebriisunt,cumsit horadieitertia.

16HocestautemquoddictumestperIoelprophetam; 17eteritinnovissimisdiebusaitDeuseffundamdespiritu meosuperomnemcarnemetprophetabuntfiliivestriet filiaevestraeetiuvenesvestrivisionesvidebuntetsenes vestrisomniasomniabunt:

18sedetsuperservosmeosetancillasindiebusillis effundamspiritummeumetprophetabunt;

19Etdaboprodigiaincaelosursumetsignainterra deorsum;sanguinem,etignem,etvaporemfumi; 20Solconverteturintenebras,etlunainsanguinem, antequamveniatdiesDominimagnusetmanifestus: 21Eterit:omnisquicumqueinvocaveritnomenDomini, salvuserit

22Auditeergo,viriIsraël,verbahæcJesumNazarenum, virumDeiprobatuminvobis,signis,etprodigiis,etsignis, quæfecitDeusperipsuminmediovestrum,sicutetnostis: 23Hunc,determinatoconsilioetpræscientiaDeitraditum, excepistis,etmanibussceleratiscrucifixistis,etoccidistis:

24QuemDeussuscitavit,solutispoenismortis,quianon poteratteneriabeo.

25Davidenimaitproeo:ProvidebamDominumin conspectumeosemper:quoniamadextrisestmihi,ne commovear.

26Propterhoclaetatumestcormeum,etexsultaverunt praecordiamea;insuperetcaromearequiescetinspe 27Quianonderelinquesanimammeamininfernonec dabisSanctumtuumviderecorruptionem

28Notasmihifecistiviasvitæ;lætificabismevultutuo

29Virifratres,liberedicamvobisdepatriarchaDavid, quoniametdefunctusestetsepultusest,etsepulchrumeius estnobiscumusqueinpraesentemdiem.

30Prophetaigiturcumesset,etsciretquiajurejurando jurassetilliDeusdefructulumbiejussedereinthronoejus, suscitareChristum; HocpraevidensderesurrectioneChristidicebat,quianon eratanimarelictaininferno,neccaroeiusvidebat corruptionem.

32HuncJesumresuscitavitDeus,cujusomnesnostestes sumus

33DexteraigiturDeiexaltatus,etpromissioneSpiritus SanctiacceptaaPatre,effudithunc,quemvosvidetiset auditis

34nonenimDavidascenditincaelumsedaitipsedixit DominusDominomeosedeadextrismeis

35Donecponaminimicostuosscabellumpedumtuorum

36CertissimesciatergoomnisdomusIsraël,quiaet Dominumeum,etChristumfecitDeus,huncJesum,quem voscrucifixistis

37Hisauditis,compunctisuntcorde,etdixeruntadPetrum etadreliquosApostolos:Virifratres,quidfaciemus?

38TuncaitPetrusadillos:Agitepoenitentiamet baptizeturunusquisquevestruminnomineIesuChristiin remissionempeccatorum,etaccipietisdonumSpiritus Sancti

39Vobisenimestrepromissio,etfiliisvestris,etomnibus quilongesunt,quoscumqueadvocaveritDominusDeus noster

40Aliisetiamverbispluribustestificatusest,et exhortabaturdicens:Salvaminiagenerationeistaprava

41Quiergo,receptosermoneeius,baptizatisunt;et appositaesuntinilladieanimaecircitertriamilia.

42Erantautemperseverantesindoctrinaapostolorumet communicatione,infractionepanisetorationibus

43Fiebatautemomnianimaetimor;multaquoqueprodigia etsignaperapostolosfiebant

44Erantautemomnesquicredebantsimul,ethabebant omniacommunia;

45Possessionesetsubstantiasvendebant,etdividebantilla omnibus,proutcuiqueopuserat

46Quotidiequoqueperdurantesunanimiterintemplo,et frangentescircadomospanem,sumebantcibumcum exsultationeetsimplicitatecordis,

47collaudantesDeumethabentesgratiamadomnem plebemDominusautemaugebatquisalvifierentquotidie inidipsum.

CAPUTIII

PetrusautemetJoannesascendebantintemplumadhoram orationisnonam

2Etquidamvirclaudusexuteromatrissuæbaiulabatur: quemponebantquotidieadportamtempli,quædicitur Speciosa,utpetereteleemosynamabintroeuntibusin templum;

3IscumvidissetPetrumetJoannemincipientesintroirein templum,rogabatuteleemosynamacciperet

4IntuensautemineumPetruscumJoanne,dixit:Respice innos.

5Atilleintendebatineos,speranssealiquidaccepturum abeis

6Petrusautemdixit:Argentumetaurumnonestmihi; quodautemhabeo,hoctibido:InnomineIesuChristi Nazarenisurgeetambula.

7Etapprehensamanuejusdextera,allevaviteum,et protinusconsolidatæsuntbasesejusetplantæ

8Etexiliensstetit,etambulabat:etintravitcumillisin templumambulans,etexiliens,etlaudansDeum

9Etviditomnispopuluseumambulantemetlaudantem Deum.

10Etcognoveruntquiaipseestquiadeleemosynam sedebatadSpeciosamportamtempli:etimpletisunt stuporeetextasiineoquodcontigeratilli.

11CumteneretautemPetrumetJoannem,concurritomnis populusadeosadporticumquæappellaturSalomonis, stupentes.

12VidensautemPetrus,dixitadpopulum:ViriIsraëlitæ, quidmiraminiinhoc?autcurtantoperenosintuemini, quasipropriavirtutevelsanctitatehuncambulare fecerimus?

DeusAbraham,etIsaac,etJacob,Deuspatrumnostrorum, glorificavitFiliumsuumJesum.quemtradidistis,et negastiseumcoramPilato,quandovoluitdimittere

14Vosautemsanctumetjustumnegastis,etpetistisvirum homicidamdonarivobis.

15auctoremverovitæinterfecistis,quemDeussuscitavita mortuis;cuiusreitestessumus

16Etinfidenominisejus,huncquemvosvidistisetnostis, confirmavitnomenejus:etfides,quæpereumest,dedit integramsanitatemistaminconspectuomniumvestrum

17Etnunc,fratres,scioquiaperignorantiamfecistis,sicut etprincipesvestri

18SedquæprænuntiavitDeusperosomniumprophetarum suorumpatiChristum,sicimplevit.

19Pœniteminiigituretconvertimini,utdeleanturpeccata vestra,cumvenerithorarefrigeriiafacieDomini; 20etmittetJesumChristum,quipriusprædicatusestvobis. 21quemcælumoportetaccipereusqueadtempora restitutionisomniumquælocutusestDeusperosomnium sanctorumsuorumasæculoprophetarum

22Moysesenimdixitadpatres:Prophetamsuscitabitvobis DominusDeusvesterdefratribusvestristamquamme: Ipsumaudietisinomnibus,quaecumquedixeritvobis.

23Eritautem:omnisanima,quænonaudieritprophetam illum,exterminabiturdeplebe

24SedetomnesprophetaeexSamuele,etquisequuntur, omnesquilocutisunt,similiterannuntiaveruntexdiebus istorum.

25Vosestisfiliiprophetarumettestamenti,quodpepigit Deuscumpatribusnostris,dicensadAbraham:Et benedicenturinseminetuoomnescognationesterrae.

26VobisprimumDeussuscitansFiliumsuumJesum,misit illumutbenediceretvobis:avertensunumquodquevestrum abiniquitatesua

CAPITULUM4

1Loquentibusautemillisadpopulum,veneruntsupereos sacerdotes,etmagistratus,etsadducæi, 2Dolentesquoddocerentpopulum,etannuntiarentper Jesumresurrectionemmortuorum

3etinieceruntineosmanusetposueruntincustodiamin crastinum;eratenimiamvespera

4Multiautemeorumquiaudierantverbum,crediderunt; eratautemnumerushominumcirciterquinquemilia

5Factumestautemincrastinum,utprincipesetsenioreset scribaeeorum,

6EtconveneruntAnnasprincepssacerdotum,etCaiphas, etJoannes,etAlexander,etquotquoterantdegenere pontificisinJerusalem.

7Etstatuenteseosinmedio,interrogaverunt:Inquavirtute, autquonominehocfecistis?

8tuncPetrusrepletusSpirituSanctodixitadeosprincipes populietsenioresIsrahel

9Sinoshodieinterrogamusdebenefactolanguido,per quemmodumillesanusfactusest;

10Notumsitomnibusvobis,etomniplebiIsraël,quiain nomineJesuChristiNazareni,quemvoscrucifixistis,quem Deussuscitavitamortuis,hicastatcoramvobissanus.

11Hicestlapisquireprobatusestavobisædificantibus, quifactusestincaputanguli

12etnonestinalioaliquosalusnonestenimaliudnomen subcaelodatumhominibusinquooporteatnossalvosfieri

13VidentesautemPetrifiduciametIoannis,etcomperto quodhominesessentsinelitterisetidiotae,admirabantur; EtcognoverunteosquodcumJesufuerant 14hominemquoquevidentesstantemcumeis,quicuratus fuerat,nihilpoterantcontradicere.

15Cumexconcilioabireiussissent,interseconferunt, 16dicentes:Quidfaciemushominibusistis?quoniam quidemnotumsignumfactumestpereosomnibus habitantibusJerusalem:manifestumestetnegarenon possumus

17Sedneampliusdivulgeturinpopulum,comminemureis neultraloquanturinnominehocullihominum

18Etvocanteseos,denuntiaveruntneomninoloquerentur nequedocerentinnomineJesu.

19PetrusveroetIoannesrespondentesdixeruntadeos: “SiiustumestinconspectuDeivospotiusaudirequam Deum,iudicate

20Nonenimpossumusquævidimusetaudivimusnon loqui

21Cumautemampliuscomminarenturillis,dimiserunteos, noninvenientesquomodopunirenteospropterpopulum: omnesenimglorificaveruntDeum,quodfactumest

22Annorumenimeratampliusquadragintahomo,inquo factumfueratsignumistudsanitatis

23Dimissiautemveneruntadsuos,etannuntiaverunteis quantaadeosprincipessacerdotumetsenioresdixissent

24quicumaudissentunianimiterlevaveruntvocemad DeumetdixeruntDominetuesDeusquifecisticaelumet terrametmareetomniaquaeineissunt

25QuidixitperosservituiDavid:Quarefremuerunt gentes,etpopulimeditatisuntinania?

26Astiteruntregesterræ,etprincipesconveneruntinunum adversusDominumetadversusChristumejus.

27vereenimconveneruntadversussanctumpuerumtuum IesumquemunxistiHerodesetPontiusPilatuscum gentibusetpopulusIsrahel

28facerequæmanustuaetconsiliumtuumdecreverunt fieri

29Etnunc,Domine,respiceminaseorum:etdaservistuis, utcumomnifiducialoquanturverbumtuum,

30Extendemanumtuamadsanandum;utsignaetprodigia fiantpernomensanctipuerituiJesu.

31etorantescommotusestlocusubierantconveneruntet repletisuntomnesSpirituSanctoetloquebanturverbum Deicumfiducia

32Multitudinisautemcredentiumeratcoretanimauna: necquisquameorumquæpossidebat,aliquidsuumesse dicebat.sedomniahabebantcommunia.

33EtvirtutemagnareddebantApostolitestimonium resurrectionisDominiJesu:etgratiamagnaeratsuper omnibusillis.

34NequeenimquisquamegenseratinterillosQuotquot enimpossessoresagrorumautdomorumerant,vendentes afferebantpretiaeorumquaevendebant,

35etponebatantepedesApostolorum:etdividebatur singulisproutcuiqueopuserat

36etJoses,quicognominatusestabApostolisBarnabas, quodestinterpretatumFiliusconsolationis,levita,etCypri regio,

37Cumhaberetagrum,vendiditeum,etattulitpecuniam, etposuitantepedesApostolorum

CAPITULUM5

1VirautemquidamnomineAnanias,cumSaphirauxore suavendiditagrum,

2etfraudavitdepretioagri,consciauxoresua:etafferens partemquamdam,adpedesApostolorumposuit

3PetrusautemdixitAnaniasquareimplevitSatanascor tuummentiriSpirituiSanctoetsubtraheredepretioagri 4Manenteillononerattuum?Nonnemanenstibimanebat etvenumdatumintuaeratpotestate?quareposuistiin cordetuohancrem?NonesmentitushominibussedDeo AudiensautemAnaniashæcverba,cecidit,etexpiravitEt factusesttimormagnussuperomnesquiaudierunt.

Surgentesautemiuvenesinvolverunteumetefferentes sepelierunt.

7Factumestautemquasihorarumtriumspatium,etuxor ipsiusnesciensintroivit

8DixitautemeiPetrus:Dicmihimulier,sitantiagrum vendidistis?Atilladixit:Etiamtanti.

9Petrusautemadeam:“Quidestquodconvenitvobis tentareSpiritumDomini?Eccepedeseorumqui sepelieruntvirumtuumadostium,etefferentte

10Confestimceciditantepedesejus,etexpiravitIntrantes autemjuvenesinveneruntillammortuam:etextulerunt,et sepelieruntadvirumsuum

11Etfactusesttimormagnusinuniversaecclesia,etin omnesquiaudierunthæc.

12PermanusautemApostolorumfiebantsignaetprodigia multainplebe.Eterantunanimiteromnesinporticu Salomonis

Ceterorumautemnemoaudebatseillisconjungere:sed magnificabateospopulus.

14magisautemaugebaturcredentiuminDomino multitudovirorumacmulierum

15itautinfirmosinplateasproducerent,etsuperlectiset lectisponerent,utsaltemumbraPetritranseuntis obumbraretexeis

16Etveniebatmultitudodecivitatibuspercircuitum Jerosolymamafferentesaegros,etvexatosaspiritibus immundis:etcurabanturomnes.

17Exsurgensautemprincepssacerdotumetomnesqui cumilloerant,quaeesthaeresisSadducaeorum,repleti suntindignatione, 18etinjeceruntmanusinApostolos,etposuerunteosin custodiapublica

19AngelusautemDominipernoctemaperiensjanuas carceris,eteducenseos,dixit:

20Ite,etstantesloquiminiintemploplebiomniaverba vitæhujus.

21Quicumaudissent,intraveruntdiluculointemplum,et docebantAdveniensautemprincepssacerdotumet,qui cumeoerant,convocaveruntconciliumetomnesseniores filiorumIsraeletmiseruntincarcerem,utadducerenturilli

22Cumvenissentautemministri,noninveneruntillosin carcere,etreversinuntiaverunt:

23dicentes:Carcereminvenimuscumomnidiligentia,et custodesstantesantejanuas:aperientesautemneminem intusinvenimus.

24Utautemaudierunthossermonesmagistratustempliet principessacerdotum,ambigebantdeillisquidnamfieret

25Tuncaccedensunusnuntiaviteis,dicens:Ecceviri quosposuistisincarcere,stabantintemplo:etdocebat populum

26Tuncabiitmagistratuscumministris,etadduxitillos sinevi:timebantenimpopulumnelapidarentur

27Etcumattulissentillos,statueruntinconcilioEt interrogaviteosprincepssacerdotum.

28dicentes:Nonnepræcepimusvobis,nedoceretisin nomineisto?etecceimplestisIerusalemdoctrinavestraet vultisinduceresupernossanguinemhominis.

29RespondensautemPetrusetApostoli,dixerunt:Obedire oportetDeomagisquamhominibus

30DeuspatrumnostrorumsuscitavitJesum,quemvos interemistis,suspendentesinligno

31HuncprincipemetsalvatoremDeusexaltavitdextera suaaddandampœnitentiamIsraëli,etremissionem peccatorum

32EtnostestessumushorumitaetSpiritusSanctus,quem deditDeusoboedientibussibi.

33Hæccumaudissent,dissecabantur,etcogitabant interficereillos

34Etsurgensquidaminconciliopharisæus,nomine Gamaliel,doctorlegis,ethonorabilisomnipopulo,jussit Apostolosemitterespatiolum.

35etaitadillosviriIsrahelvidetequidfaciatisde hominibusistis

36AntehosenimdiesexstititTheudasdicensessese aliquemQuibussejunctiscompluribuscirciter

quadringentisinterfectis;etomnes,quotquotconsentiebant ei,dispersisunt,etevacuatisunt.

37PosthuncextititJudasGalilæusindiebusprofessionis, etavertitpopulumpostse:etipseperiit.etomnes, quotquotconsentiebantei,dispersisunt.

38Etnuncdicovobis:Absiteabhominibusistis,etsinite illos:sienimhominumconsiliumhocautopushoc, frustrabitur.

39siautemexDeoest,nonpoteritisdissolvereeamne forteinveniarisetpugnarecontraDeum

Consenseruntautemilli40EtconvocantesApostolos, cæsisdenuntiaveruntneomninoloquerenturinnomine Jesu,etdimiserunteos.

41Etgaudentesdeconspectuconcilii,quoniamdigni habitisuntpronomineejuscontumeliampati

42Etquotidieintemplo,etinomnidomo,noncessabant docentesetevangelizantesJesumChristum

CAPUTVI

1Indiebusautemillis,crescentenumerodiscipulorum, factumestmurmurGræcorumcontraHebræos,eoquod despicerenturinministerioquotidianoviduæeorum

2Convocantesautemduodecimmultitudinem discipulorumadeos,dixerunt:Nonestcausaquod relinquamusverbumDei,etserviamustabulis

3Propterquod,fratres,prospiciteinvobisviroshonestos, plenosSpirituetsapientia,quosconstituamussuperhoc negotio

4Sedorationietministerioverbiinstanteserimus

5Etplacuitsermocoramomnimultitudine:etelegerunt StephanumvirumplenumfideetSpirituSancto,et Philippum,etProchorum,etNicanorem,etTimon,et Parmenam,etNicolaumadvenamAntiochenum:

6QuosstatueruntanteconspectumApostolorum:et orantesimposuerunteismanus

7VerbumautemDominicrescebat.Etmultiplicatusest numerusdiscipuloruminIerusalemvalde;multaqueturba sacerdotumobediebatfidei

8Stephanusautemplenusfideetvirtutefaciebatprodigia etsignamagnainpopulo

9Surrexeruntautemquidamdesynagoga,quaeappellatur LibertinorumetCyrenensiumetAlexandrinorumeteorum, quierantaCiliciaetAsia,disputantescumStephano; 10etnonpoterantresisteresapientiaeetSpirituiquo dicebat.

11Tuncsubmiseruntviros,quidicerent:Audivimuseum dicentemverbablasphemainMoysenetDeum.

12Concitaveruntautemplebem,etseniores,etscribas:et veneruntsupereumetcomprehenderunteum,etduxerunt illuminconcilium:

13etadhæserunttestesfalsi,quidicebant:Hicnondesistit dicereverbablasphemiæadversussanctumlocumistum,et legem:

14Audivimusenimeumdicentem,quoniamhicJesus Nazarenusdestruetlocumistum,etmutabitconsuetudines quastradiditnosMoyses.

15Etintuenteseumomnesquisedebantinconcilio, videruntfaciemejustamquamfaciemangeli

CAPITULUM7

1Dixitautemprincepssacerdotum:Sihæcitasehabent?

2Quiait:Virifratresetpatres,audite.Deusgloriæapparuit patrinostroAbrahæcumessetinMesopotamia,priusquam morareturinCharran,

3etdixitadeum:Exideterratua,etdecognationetua,et veniinterramquammonstraverotibi.

4TuncexiitdeterraChaldæorum,ethabitavitinCharan Etinde,postquammortuusestpaterejus,transtulitillumin terramistam,inquanuncvoshabitatis

5etnondeditillihæreditateminea,necnepedemquidem, sedspoponditsedaturumeiinpossessionem,etsemini ejusposteum,cumadhucnonhaberetfilium

6LocutusestautemadhuncmodumDeus,utaccolasit semenejusinterraaliena.etutinservitutemredigerent,et scelestosquadringentosannosdeprecarentur

7Etgentem,cuiservierint,iudicaboego,dixitDeus:et posthæcexibunt,etservientmihiinlocoisto.

8etdeditillitestamentumcircumcisionisetidcirco AbrahamgenuitIsaacetcircumciditeumdieoctavaIsaac autemgenuitIacob.etIacobgenuitduodecimpatriarchas.

9EtpatriarchaeaemulantesIosephvendideruntin Aegyptum;

10eteripuiteumexomnibustribulationibuseiusetdeditei gratiametsapientiaminconspectupharaonisregisAegypti; etconstituiteumpraepositumsuperAegyptumetsuper omnemdomumsuam.

11VenitautemfamesinuniversamÆgyptumetChanaan, ettribulatiomagna:etnoninveniebantcibospatresnostri

12CumaudissetautemJacobessefrumentuminÆgypto, misitpatresnostrosprimum

13EtinsecundocognitusestIosephfratribussuiset manifestataestcognatioJosephiPharaoni.

14MisitergoJoseph,etvocavitadseJacobpatremsuum, etomnemcognationemsuam,inanimabussexaginta quinque.

15etdescenditIacobinAegyptumetdefunctusestipseet patresnostri

16TranslatiqueinSychem,etposueruntinmonumento, quodemeratAbrahamafiliisEmmorpatrisSychempro pecunia

17Cumautemappropinquarettempuspromissionisquam confessuseratDeusAbrahæ,crevitpopulus,et multiplicatusestinÆgypto, 18Donecsurrexitaliusrex,quinonsciebatJoseph.

19Hiccircumveniensgenusnostrum,afflixitpatresnostros utexponerentinfantessuos,nevivificarentur.

20QuotemporenatusestMoyses,etfuitgratus,etnutritus indomopatrissuimensibustribus

21Ejectoautemillo,suscepiteumfiliaPharaonis,et nutriviteuminfiliumsuum.

22EteruditusestMoysesomnisapientiaÆgyptiorum,et eratpotensinverbisetinoperibussuis

23Cumautemimplereturquadragintaannorum,ingressus estcorejusutvisitaretfratressuosfiliosIsraël

24Etcumvidissetquemdaminjuriampatientem, vindicavitillum,etfecitultionemeiquiinjuriamsustinebat, percussoÆgyptio:

25ExistimabatenimfratressuosscirequomodoeosDeus permanumsuamliberaret

26sequentiverodieapparuitillislitigantibuset reconciliabateosinpacemdicensvirifratresestisutquid nocetisalterutrumquiddespicitis?

27Quiauteminiuriamfaciebatproximo,reppuliteum dicens:“Quisteconstituitprincipemetiudicemsupernos? Numoccideremetuvis,sicutheripercussistiÆgyptium?

29FugitautemMoysesinverboisto:etperegrinatusestin terraMadian,ubigenuitduosfilios.

30Etexpletisannisquadraginta,apparuitilliindeserto montisSinaangelusinigneflammærubi

31Moysesautemvidens,admiratusestvisumCumque appropinquassetutviderent,voxDominifactaestadeum

32{EgosumDeuspatrumtuorum,DeusAbraham,Deus Isaac,etDeusJacobContremuitergoMoyses,etnon audebatvidere

33DixitautemilliDominus:Solvecalceamentumpedum tuorum:locuseniminquostas,terrasanctaest

34Vidensvidiafflictionempopulimei,quiestinÆgypto, etgemitumeorumaudivi,etdescendiliberareeos.Etnunc veni,etmittamteinAegyptum

35HuncMoysen,quemnegaverunt,dicentes:Quiste constituitprincipemetjudicem?huncDeusprincipemet redemptoremmisit,cummanuangeliquiapparuitilliin rubo

36HiceduxitillosfaciensprodigiaetsignainterraÆgypti, etinrubromari,etindesertoannisquadraginta

37hicestMosesquidixitfiliisIsrahelprophetamvobis suscitabitDominusDeusvesterdefratribusvestris tamquammehuncaudietis

38Hicestquifuitinecclesiainsolitudinecumangelo,qui loquebatureiinmonteSina,etcumpatribusnostris:qui accepitverbavitædarenobis

39cuinolueruntoboedirepatresnostrisedreppuleruntet aversisuntcordibussuisinAegyptum

40dicentesadAaron:Facnobisdeosutpræcedantnos: Moysesenimhic,quieduxitnosdeterraÆgypti,nescimus quidacciderit.

41Etvitulumfeceruntinillisdiebusetimmolaverunt idolum,etlaetatisuntinoperibusmanuumsuarum

42EtconvertitDeus,etdediteosadorareexercitumcaeli. sicutscriptumestinlibroprophetarumdomusIsrahel obtulistismihibestiasethostiasperquadragintaannosin deserto

43EtsuscepististabernaculumMoloch,etsidusDeivestri Rempham,figurasquasfecistisadorareeas,ettransferam vostransBabylonem.

44Tabernaculumtestimoniieratpatribusnostrisindeserto, sicutdisposuit,quiloquebaturadMoysen,utfaceretillud secundumformam,quamviderat

45quodetinduxeruntpatresnostricumIesuin possessionemgentiumquasexpulitDeusafaciepatrum nostrorumusqueindiebusDavid

46QuiinvenitgratiamcoramDeo,etpetiitutinveniret tabernaculumDeoJacob

47Salomonautemaedificavitillidomum

48sednonAltissimusinmanufactistemplishabitatsicut prophetadicit:

49Cælummihisedesest:terraautemscabellumpedum meorumQuamdomumædificabitismihi?autquislocus requietionismeæest?

50Numquidnonomniahæcmanusmeafecit?

Duracerviceetpraeputiaticordeetauribus,semperSpiritui Sanctoresistitis:sicutpatresvestri,itaetvos.

52Quemprophetarumnonsuntpersecutipatresvestri?et occiderunteosquipraenuntiabantdeadventuiusti;quorum vosnuncproditoresethomicidaefuistis; 53quiaccepistislegemindispositioneangelorum,etnon custodistis

54Hisauditis,dissecabanturcordibussuis,etstridebant dentibusineum

55ipseautemcumessetplenusSpirituSanctointendensin caelumviditgloriamDeietIesumstantemadextrisDei

56etdixit:Eccevideocaelosapertos,etFiliumhominis stantemadextrisDei.

57Exclamantesautemvocemagnacontinueruntauressuas, etimpetumfeceruntunanimiterineum

58Eteiecerunteumextracivitatem,etlapidaverunteum: ettestesdeposueruntvestimentasuaantepedesiuvenis,cui nomenSaul

59EtlapidabantStephanuminvocantemDeum,et dicentem:DomineJesu,suscipespiritummeum

60Positisautemgenibus,clamavitvocemagna:Domine, nestatuasillishocpeccatum.Etcumhocdixisset, obdormivit

Capitulum8

1SaulusautemeratconsentiensneciejusFactaestautem inillotemporepersecutiomagnainecclesiaquaeerat JerosolymisetomnesdispersisuntperregionesIudaeaeet Samariaepraeterapostolos

2CuraveruntautemStephanumviritimorati,etfecerunt planctummagnumsupereum

3Saulusautemdevastabatecclesiamperdomosintrans,et trahebatvirosacmulieres,ettradebatincustodiam.

4Itaquehiquidispersierant,ibantubiquepraedicantes verbum

5PhilippusautemdescendensincivitatemSamariæ, prædicabantillisChristum

6IntendebantautemturbæhisquæPhilippusloquebatur, audiensetvidenssignaquæfaciebat.

Multienimeorumquihabebantspiritusimmundos, clamantesvocemagnaexibantMultiautemparalyticiet claudicuratisunt.

Factumestergogaudiummagnuminillacivitate

9EratautemvirquidamnomineSimon,quiolimineadem civitateeratmagus,etdementabatpopulumSamariæ, dicensseessemagnumaliquid: 10cuiauscultabantomnesaminimousqueadmaximum dicenteshicestmagnavirtusDei

11Etrespiciebantadeum:quoniammultotemporemagiis suisdementasseteos

12credentesautemPhilippumpraedicantemquaederegno DeietnomineIesuChristibaptizabanturviriacmulieres

13TuncetipseSimoncredidit:etcumbaptizatusesset, adhærebatPhilippo

14CumautemaudissentApostoliquierantJerosolymis, quodrecepissetSamariaverbumDei,miseruntadeos PetrumetJoannem

15quicumvenissentoraveruntproeisutacciperent SpiritumSanctum

16nondumeniminquemquamillorumveneratsed baptizatisuntinnomineDominiIesu

17Tuncimponebantmanussuperillos,etaccipiebant SpiritumSanctum.

18CumvidissetautemSimonquiaperimpositionem manusApostolorumdareturSpiritusSanctus,obtuliteis pecuniam,

19dicens:Dateetmihihancpotestatem,utcuicumque imposueromanus,accipiatSpiritumSanctum

20Pecuniatuatecumsitinperditionem:quoniamdonum Deiexistimastipecuniapossideri

21Nonesttibiparsnequesorsinsermoneisto:corenim tuumnonestrectumcoramDeo

22Pœnitentiamitaqueageabhacnequitiatua:etroga Deum,siforteremittaturtibicogitatiocordistui.

23Infelleenimamaritudinis,etobligationeiniquitatis, videoteesse

24TuncresponditSimon,etdixit:OratepromeDominum, utnonveniantsupermehorumquælocutuses

25Etilliquidemtestificati,etlocutiverbumDomini, redibantJerosolymam,etinmultiscastellisSamaritanorum evangelizabant

26AngelusautemDominilocutusestadPhilippum,dicens: Surge,etvadecontrameridieminviam,quædescenditab JerusaleminGazam,quæestdeserta

27Etsurgensabiit,eteccevirÆthiops,eunuchuspotens CandacisreginæÆthiopum,quieratsuperomnemgazam ejus,quiveneratinJerusalemutadoreteum

28Etrevertens,etsedensincurrusuolegebatIsaiam prophetam.

29DixitautemSpiritusadPhilippum:“Accedeet coniungetehuiccurrui”

30{AccurritautemadeumPhilippus,etaudivitillum legentemIsaiamprophetam,etdixit:Scisquidlegis?

31Atillerespondit:Quomodopossum,nisimealiquis ducat?RogavitquePhilippumutascenderet,etsederet secum

32LocusautemScripturæquemlegebat,erathic: [Tamquamovisadoccisionemductusest.etsicutagnus coramtondenteseobmutuitsicnonaperuitossuum

33InhumilitatejudiciumejussublatumestGenerationem ejusquisenarrabit?Quoniamtolliturdeterravitaeius”.

34RespondensautemeunuchusPhilippo,dixit:Obsecrote, dequoprophetadicithoc?dese,andealioaliquo?

35AperiensautemPhilippusossuum,etincipiensa Scripturaista,evangelizavitilliJesum

36Etdumirentperviam,veneruntadquamdamaquamEt aiteunuchus:Ecceaqua;quidmeprohibetbaptizari?

37DixitautemPhilippus:Sicredisextotocorde,licetEt respondensait:CredoFiliumDeiesseJesumChristum.

38Etjussitstarecurrum:etdescenderuntuterqueinaquam, Philippuseteunuchusetbaptizaviteum

39Cumautemascendissentdeaqua,SpiritusDomini rapuitPhilippum,etampliusnonviditeumeunuchus.Ibat autemperviamsuamgaudens

40PhilippusauteminveniebaturinAzoto:etpertransiens, praedicabatinomnibuscivitatibus,donecveniret Caesaream

Capitulum9

1Saulusautemadhucspiransminasetcædesindiscipulos Domini,perrexitadpontificem

2etpetiitabeoepistolasinDamascumadsynagogas:utsi quosinvenissethujusviævirosacmulieres,vinctos perduceretinJerusalem

3EtcumiterfaceretpropeDamascum,subitocircumfulsit eumluxdecaelo;

4etcadensinterramaudivitvocemdicentemsibiSaule Saulequidmepersequeris

Quidixit:Quises,Domine?Dominusautemdixit:Ego sumIesusquemtupersequeris:durumesttibicontra stimulumcalcitrare

6{Ettremensacstupensdixit:Domine,quidmevisfacere? Dominusautemdixitadeum:“Surgeetvadeincivitatem etdiceturtibiquidteoporteatfacere”.

7Ethiiquicumeoproficiscebantur,stupefacti,audientes vocem,neminemvidebant

8SurrexitautemSaulusdeterra;apertisautemoculis, neminemvidebat:admanusautemillumtrahentes, introduxeruntDamascum

9Eterattribusdiebusnonvidens,etnonmanducavit nequebibit

10EratautemquidamdiscipulusDamascinomineAnanias; etdixiteiDominusinvisioneAnaniasQuirespondit: “Ecceego,Domine”

11etdixitDominusadeumsurgeetvadeinvicumqui vocaturRectusetquaereindomoIudaeSaulumTarsensem ecceenimorat

12EtviditinvisionehominemnomineAnaniam introeuntem,etimponentemsibimanusutvideret.

13ResponditautemAnanias:Domine,audiviamultisde virohoc,quantamalafeceritsanctistuisinJerusalem: 14ethichabetpotestatemaprincipibussacerdotum alligandiomnesquiinvocantnomentuum

15dixitautemadeumDominusvadequoniamvas electionisestmihiutportetnomenmeumcoramgentibus etregibusetfiliisIsrahel

16Ostendamenimilliquantaoporteateumpronomine meopati.

17EtabiitAnanias;etimponenseimanusdixitSaulefrater DominusIesusquiapparuittibiinviaquaveniebasmisit meutvideasetimplearisSpirituSancto

18Etconfestimcecideruntaboculisejustamquam squamæ,etvisumrecepit:etsurgensbaptizatusest 19Etcumaccepissetcibum,confortatusest.Fuitautem cumdiscipulisquierantDamasciperdiesaliquot

20EtcontinuoinsynagogisprædicabatJesum,quoniam hicestFiliusDei.

21Stupebantautemomnesquieumaudiebant,etdicebant; NonnehicestquiexpugnabatinJerusalemeosqui invocabantnomenistud:ethucadhocvenit,utvinctos illosduceretadprincipessacerdotum?

Saulusautemmagisconvalescebat,etconfundebatJudæos quihabitabantDamasci,affirmansquoniamhicest Christus

Cumautemimplerenturdiesmulti,consiliumfeceruntin unumJudæiuteuminterficerent

24NotæautemfactæsuntSauloinsidiæeorum Custodiebantautemetportasdieacnocte,uteum interficerent

25Accipientesergoeumdiscipulinocte,permurum dimiserunteuminsporta.

26CumautemvenissetinJerusalem,tentabatsejungere discipulis,etomnestimebanteum,noncredentesquod essetdiscipulus

27BarnabasautemapprehensumillumduxitadApostolos: etnarravitillisquomodoinviavidissetDominum,etquia locutusestei,etquomodoinDamascofiducialiteregeritin nomineJesu

28EteratcumillisintransetexiensinJerusalem,et fiducialiteragensinnomineDomini

29LoquebaturquoqueetdisputabatcumGraecis;illi autemquaerebantoccidereeum

30Quodcumcognovissentfratres,deduxerunteum Cæsaream,etdimiseruntTarsum.

31EcclesiaquidempertotamIudaeam,etGalilaeam,et Samariamhabebatpacem,etaedificabatur;etambulantes intimoreDomini,etconsolationeSanctiSpiritus replebantur

32Factumestautem,cumPetrustransiretperuniversam regionem,devenitetadsanctosquihabitabantLyddae.

33EtinvenitibivirumquendamnomineAeneam,qui habebatlectumoctoannisetparalyticum

34EtaitilliPetrus:“Aenea,sanatteIesusChristus;surge etsternetibi”Etcontinuosurrexit

35EtviderunteumomnesquihabitabantLyddæetSaronæ: etconversisuntadDominum.

36EratautemquidamdiscipulusIoppenomineTabitha, quaeinterpretaturDorcas;haeceratplenaoperibusboniset eleemosynis,quasfaciebat.

37Factumestautemindiebusillisutinfirmatamoreretur Quamcumlavissent,posuerunteamincœnaculo

38CumautempropeessetLyddaadJoppen,discipuli, audientesquiaPetrusessetinea,miseruntduosvirosad eum,rogantes:Nepigriterisvenireadnos

39ExsurgensautemPetrusvenitcumillis.Quamcum venissent,deduxerunteumincenaculum,etomnesviduae stabantiuxtaeumflentes,etostendentestunicasetvestes, quasfaciebatDorcas,cumessetcumeis.

40eiectisautemomnibusforasPetrusponensgenuaoravit Etconversusadcorpus,dixit:Tabitha,surgeAtillaaperuit oculossuoset,visoPetro,resedit.

41Dansautemillimanumerexiteamet,cumvocasset sanctosetviduas,exhibuiteamvivam

42NotumautemfactumestperuniversamIoppen.etmulti credideruntinDomino

43FactumestautemutdiesmultosmorareturinJoppe, apudquendamSimonemcoriarium.

CAPITULUM10

1eratquidamvirinCaesarea,nomineCornelius,centurio cohortisItalicae, 2religiosusettimensDeumcumomnidomosuafaciens elemosynasmultasplebietdeprecansDeumsemper 3Viditinvisioneevidentercircahoramnonamdiei angelumDeiintroeuntemadse,etdicentemsibi:Corneli 4Atilleintuenseum,timorecorreptus,dixit:Quidest, domine?Dixitautemilli:Orationestuæeteleemosynæ tuæascenderuntinmemoriaminconspectuDei 5NuncergomitteinJoppen,etaccersiSimonem,cui cognominaturPetrus: 6ApudquemdamSimonemcoriariumhospitatur,cujus domusestjuxtamare:ipsedicettibiquidfaceredebeas

7EtcumdiscessissetangelusquiloquebaturCornelio, vocavitduosdomesticossuos,etmilitemmetuentem Dominumexhisquiilliparebant

8Etcumhæcomniaannuntiasseteis,misitillosinJoppen.

9Aliaautemdie,cumiterfacerent,cumappropinquassent civitati,ascenditPetrusinsuperiorautoraretcircahoram sextam

10Esuriitautemmultum,etcomedit.Dumautemparata sunt,ceciditinmentisexcessum

11etviditcaelumapertumetdescendensvasunumquasi linteummagnuminquattuorangulisetdeposuitterram

12inquibuserantomniaquadrupediaterraeetbestiaeet reptiliaetvolatiliacaeli

13Etfactaestvoxadeum:“SurgePetreocciditeet comedite

14Petrusautemdixit:Nequaquam,Domine.numquam enimmanducaviomnecommuneetimmundum

15Responditautemvoxsecundoadeum:“QuaeDeus mundavit,tunecommunedixeris.

16Hocautemfactumestperter:etreceptaculumest iterumincaelum

17EtdumintrasehæsitaretPetrusquidnamessetvisio quamvidisset,ecceviriquimissierantaCornelio, inquirentesdomumSimonisastiteruntadjanuam

18etvocaviteosetinterrogavitsiSimonquicognominatur Petrusibihaberethospitium

19PetrusautemcumcogitaretdevisionedixiteiSpiritus eccetresviriquaeruntte

20Surgeitaqueetdescende,etvadecumeisnihildubitans: quiaegomisieos

21TuncdescenderuntPetrusadeosquimissifueranta Cornelioetdixit:Ecceegosumquemquaeritis:quae causaestquarevenistis?

22atillidixeruntCorneliuscenturioviriustusettimens DeumetbonaefamaeinomnigenteIudaeorummonitus estaDeoperangelumsanctummittereindomumsuamet audireeumverbatui.

23Introducensergoeos,recepithospitioAlteraautemdie profectusestcumeis,etquidamfratresabJoppecomitati sunteum.

24AlteraautemdieintroivitCæsareamQuosCornelius expectabat,convocatispropinquisetpropinquisamicis

25EtfactumestcumintroissetPetrus,obviusvenitei Cornelius,etprocidensadpedesejusadoravit

26Petrusveroadsumenseumdicenssurgeetegoipse homosumEgoquoquehomosum.

27Etloquenscumillointravit,etinvenitmultosqui convenerant.

28dixitqueadeos:“ScitisquianonlicetviroIudaeo commisceri,autvenireadaliamgentem;Etostenditmihi Deusneminemcommunemautimmundumdicere hominem.

29PropterquodsinedubitationeveniaccersitusInterrogo ergo,quamobcausamaccersistisme?

30EtaitCornelius:Abhincegoieiunaviusqueadhanc horamethoranonaoraviindomomea,eteccevirstetit antemeinvestecandida,

31Corneli,auditaestoratiotua,eteleemosynaetuaesunt commemorataeinconspectuDei

32MitteergoinJoppen,etaccersiSimonem,quiestPetrus cognominatushichospitaturindomoSimoniscoriariiad mare,quicumvenerit,loqueturtibi;

33Confestimergomisiadte:ettubenefecistiveniendoet benefecistiquoniamvenisti.Nuncergoomnespraesentes sumuscoramDeo,audituriomniaquaepraeceptasunttibi aDeo.

34AperiensautemPetrusossuum,dixit:Inveritate comperiquianonestpersonarumacceptorDeus; 35sedinomnigentequitimeteum,etoperaturjustitiam, acceptusestilli.

36VerbummisitDeusfiliisIsraël,annuntianspacemper JesumChristum(hicestomniumDominus)

37Nostis,inquam,verbumhoc,quodprædicatumestper totamJudæam,etcœpitaGalilæapostbaptismum,quod prædicavitJoannes.

38quomodounxitDeusIesumNazarenumSpirituSancto etvirtute,quiambulabatbenefacientesetsanansomnes, quidedaemoniovexabantur;Deusenimeratcumeo.

39Etnostestessumusomnium,quaefecitinterra IudaeorumetIerusalem;quemocciderunt,etsuspenderunt inligno;

40HuncDeussuscitavittertiadie,etdediteipalam 41nonomnipopulo,sedtestibuspræordinatisaDeo:nobis, quimanducavimusetbibimuscumillopostquamresurrexit amortuis

42Etpræcepitnobisprædicarepopulo,ettestari,quia ordinatusestaDeojudexvivorumetmortuorum.

43Huicomnesprophetaetestimoniumperhibent remissionempeccatorumacciperepernomeneiusomnis quicreditineum.

44AdhucloquentePetroverbahæc,ceciditSpiritus Sanctussuperomnesquiaudiebantverbum

45Etobstupueruntexcircumcisionefidelesquivenerant cumPetro,quiaetinnationesgratiaSpiritusSanctieffusa est

46Audiebantenimillosloquenteslinguis,etmagnificantes DeumTuncresponditPetrus:

47Numquidaquamquisprohiberepotestutnon baptizenturhiquiSpiritumSanctumacceperuntsicutetnos?

48EtjussiteosbaptizariinnomineDominiTunc rogaverunteumutmaneretaliquotdiebus

CAPUTXI

1AudieruntautemApostolietfratresquierantinJudæa, quoniametgentesreceperuntverbumDei

2CumautemascendissetPetrusJerosolymam,certaverunt cumeoquierantexcircumcisione:

3dicens:Ingressusesadhominesincircumcisos,et comedisticumeis.

4AudiensautemPetrussermonemabinitio,narrabateis dicens:

5fuiincivitateIoppeorans:etinecstasividivisionem, quasilinteummagnumquoddamdemissumdecaeloper quattuorangulosetvenitusqueadme;

6Inquodintuensconsiderabam,etvidiquadrupediaterræ, etbestias,etreptilia,etvolatiliacæli

7{Audiviautemvocemdicentemmihi:Surge,Petre; interficiteetcomedite.

Dixiautem:Nequaquam,Domine:quiacommuneaut immundumnumquamintroivitinosmeum

9Responditautemvoxsecundodecaelo:“QuaeDeus mundavit,tunecommunedixeris”

10Hocautemfactumestperter:etreceptasuntomnia iterumincælum.

11Etecceviritresconfestimastiteruntindomoinqua eram,missiaCaesareaadme.

12DixitautemSpiritusmihiutiremcumillis,nihil hæsitansVeneruntautemmecumetsexfratresisti,et ingressisumusindomumviri

13etostenditnobisquomodoindomosuastantem angelumvidisset,etdixitei:MittehominesinJoppen,et accersiSimonem,quicognominaturPetrus

14quiloqueturtibiverbainquibussalvuseristuetomnis domustua

15Etcumcoepissemloqui,deciditSpiritusSanctussuper eos,sicutetsupernosabinitio

16EtrecordatussumverbiDomini,quiaipsedixit: “Ioannesquidemaquabaptizatusest;vosauteminSpiritu Sanctobaptizatiestis

17CumergotaledonumdeditillisDeus,sicutetnobis,qui credidimusinDominumJesumChristum.quideram,quod possemresistereDeo?

18Hisauditis,tacuerunt:etglorificaveruntDeum,dicentes: ErgoetgentibuspœnitentiamdeditDeusadvitam.

19Hiautem,quidispersierantinpersecutione,quaecirca Stephanumerat,veneruntusqueadPhenicem,etCyprum, etAntiochiam,neminipraedicantesverbumnisisolis Iudaeis

20Etquidamexipsiserantcypriietcyrenei,quicum venissentAntiochiam,locutisuntadGraecos,praedicantes DominumIesum

21EteratmanusDominicumeis:multusquenumerus credentiumconversusestadDominum.

22Pervenitergosermoinauribusecclesiæquæerat Jerosolymis,etmiseruntBarnabamusqueadAntiochiam 23Quicumvenisset,etvidissetgratiamDei,gavisusest,et hortatusestomnesutinpropositocordispermanerent Domino

24Eratenimvirbonus,etplenusSpirituSancto,etfide:et appositusestpopulusmultusadDominum

25ProfectusestautemBarnabasTarsum,utquæreret Saulum:quemcuminvenisset,perduxitAntiochiam.

26Quemcuminvenisset,perduxitAntiochiamFactumest autemeis,utannumtotumconversarenturinecclesiaet docerentturbammultam.DiscipuliautemChristiani primumAntiochiaevocatisunt

27InhisautemdiebussuperveneruntabHierosolymis prophetaeAntiochiam;

28EtsurgensunusexeisnomineAgabus,significavitper Spiritumfamemmagnamfuturaminuniversoorbe terrarum,quæfactaestsubClaudio

29Discipuliautem,proviribussuis,statueruntsubsidium fratribusquihabitabantinJudæa,mittere: 30quodetfeceruntmittentesadseniorespermanus BarnabaeetSauli

CAPITULUM12

1EodemautemtemporemisitHerodesrexmanus,ut affligeretquosdamdeecclesia

2OcciditautemJacobumfratremJoannisgladio

3VidensautemquiaplaceretJudæis,apposuitut apprehenderetetPetrumErantautemdiesazymorum

4Quemcumapprehendisset,misitincarcerem,tradens quatuorquaternionibusmilitumcustodiendum.volenspost Paschaproducereeumpopulo

5EtPetrusquidemservabaturincarcere,oratioautem fiebatsineintermissioneabecclesiaadDeumproeo.

6CumautemproducereteumHerodes,inipsanocteerat Petrusdormiensinterduosmilites,vinctuscatenisduabus: etcustodesanteostiumcustodiebantcarcerem.

7EtecceangelusDominiastitit,etlumenrefulsitin carcere:percussoautemlaterePetri,suscitaviteum,dicens: SurgevelociterEtcecideruntcatenædemanibusejus

8Dixitautemangelusadeum:“Praecingeetcalceate sandaliatua.Fecititaque.Etdixitilli:Circumdatibi vestimentumtuum,etsequereme

9Etexienssequebatureumetnescisquiaverumestquod perangelumfiebat;visumautemsevisum.

10Transeuntesautemprimamcustodiametsecundam veneruntadportamferream,quaeducitadcivitatem spontequodeispatebat:etexeuntesprocesseruntvicum unum;Etcontinuodiscessitangelusabeo

11CumautemvenissetadsePetrus,dixit:Nuncsciovere, quiamisitDominusangelumsuum,eteripuitmedemanu Herodis,etdeomniexspectationepopuliJudæorum

12Etcumconsiderassent,venitaddomumMariaematris Joannis,quicognominatusestMarcus.ubimultiorantes convenerunt

13PulsoautemPetroadostium,venitpuellaadaudiendum, nomineRhoda.

14EtutcognovitvocemPetri,nonaperuitianuamprae gaudio,sedintrogressusest,etnuntiavitquomodoPetrus stabatanteportam.

15Atillidixeruntadeam:InsanisIllaautemaffirmabat sicsehabereIlliautemdicebant:Angelusejusest

16Petrusautemperseverabatpulsanscumautem aperuissentviderunteumetobstipuerunt

17Annuensautemeismanuuttacerent,narravitquomodo Dominuseduxisseteumdecarcere.Etdixit:Ite,nuntiate JacoboetfratribushæcEtabiitinaliumlocum

18Utautemdiesfactusest,nonestparvaturbatio,etquæ factasuntdePetro.

19Herodesautemcumrequisisseteumetnoninvenisset inquisitionefactadecustodibusiussiteosduciadmortem descendensqueaIudaeainCaesareamibicommorabatur.

20IratusqueestHerodesTyriisetSidoniis:veneruntautem adeumunanimiter:etconstitutoBlastocubicularioregis, petieruntpacem;quodpatriaregioalitur.

21StatutoautemdieHerodesvestitusvesteregiaseditpro tribunali,etconcionabaturadeos.

22Populusautemacclamabat:Deivoces,etnonhominis 23ConfestimautempercussiteumangelusDomini,eo quodnondedissetgloriamDeo:etconsumptusavermibus, exspiravit.

24VerbumautemDominicrescebat,etmultiplicabatur 25BarnabasautemetSaulusreversisuntabJerosolymis expletoministerioassumptoJoanne,quicognominatusest Marcus

CAPITULUM13

Erantauteminecclesia,quaeeratAntiochiae,prophetaeet doctores;BarnabasetSimeon,quidicebaturNiger,et

LuciusCyrenensis,etManaen,quieratcumHerode tetrarchanutritus,etSaulus.

2MinistrantibusautemillisDomino,etieiunantibus,dixit SpiritusSanctus:SeparatemihiBarnabametSaulumin opusadquodvocavieos.

3Tuncieiunantesetorantesimponentesqueeismanus dimiseruntillos

4EtipsiquidemmissiaSpirituSanctoabieruntSeleuciam: etaSpirituSanctoabieruntetindenavigaveruntCyprum

5CumautemvenissentSalaminam,prædicabantverbum DeiinsynagogisJudæorum

6EtcumperambulassentinsulamPaphon,invenerunt quemdammagum,pseudoprophetam,Judæum,cuinomen eratBarjesus

7quieratcumproconsuleSergioPauloviroprudentequi, accitisBarnabaetSaulo,desiderabataudireverbumDei.

8resistebatautemillisElymasmagus(sicenim interpretaturnomeneius)quaerensavertereproconsulema fide

9Saulusautem,quietPaulus,repletusSpirituSancto, intendensineum,

10etdixit:Oplenaomnidoloetomnifallacia,filidiaboli, inimiceomnisjustitiæ,nondesinissubvertereviasDomini rectas

11EtnunceccemanusDominisuperte,eteriscæcus,non videnssolemusqueadtempusEtconfestimceciditineum caligoettenebrae;etcircuibatquaerebatquieimanum daret.

12Vidensautemproconsulquodfactumest,credidit admiranssuperdoctrinaDomini

13CumautemaPaphonavigassentPaulusetquicumeo erant,veneruntPergaminPamphyliam;etIoannes discedensabeisreversusestHierosolymam

14CumautemproficiscerenturdePerge,venerunt AntiochiaminPisidiametveneruntinsynagogamdie sabbati,etsederunt

15Etpostlectionemlegisetprophetae,principes synagogaemiseruntadeos,dicentes:Virifratres,si verbumexhortationishabetisinpopulo,dicite

16SurgensautemPaulus,etmanusilentiumindicens,ait: ViriIsraëlitæ,etquitimetisDeum,audite

17DeusplebishuiusIsraelelegitpatresnostrosetplebem exaltavitcumessentincolaeinterraAegyptietinbrachio excelsoeduxiteosexea

18etperquadragintaannorumtempusmoreseorum sustinuitindeserto.

19EtdestruensgentessepteminterraChanaan,sorte distribuiteisterrameorum, 20etposthaecdediteisiudicesaquadringentis quinquagintaannisusqueadSamuelprophetam

21Etexindepostulaveruntregem:etdeditillisDeusSaul filiumCis,virumdetribuBeniamin,annisquadraginta.

22Etamotoeo,suscitaviteisDavidinregemsuumcuiet ipsetestimoniumperhibuitetdixitinveniDavidfiliumIsai virumsecundumcormeumquiimplevitomnem voluntatemmeam

23HujusDeussecundumpromissionemeduxitIsraël salvatoremJesum, 24prædicanteJoanneantefaciemadventusejus baptismumpœnitentiæomnipopuloIsraël.

25CumimpleretautemJoannescursumsuum,dicebat: Quemmearbitraminiesse?Nonsumego.Sedeccevenit postme,cuiusnonsumdignuscalceamentapedumsolvere

26Virifratres,filiigenerisAbraham,etquiinvobistiment Deum,vobisverbumsalutishujusmissumest.

27QuienimhabitabantIerusalemetprincipeseorum,hunc ignorantesetvocesprophetarumquaeperomnesabbatum leguntur,iudicantesimpleverunt.

28etnullamcausammortisinvenientespetieruntaPilato utinterficeretur;

29Cumqueconsummassentomniaquædeeoscriptaerant, deponenteseumdeligno,posuerunteuminmonumento

30Deusverosuscitaviteumamortuis;

31quivisusestperdiesmultoshisquisimulascenderant cumeodeGalilaeainHierusalemquisunttesteseiusad plebem

32Etnosannuntiamusvobis,quoniampromissio,quæ factaest,adpatres,

33Deus,quiresurrexit,amortuisresurrexit.sicutetin secundopsalmoscriptumest:Filiusmeusestu,egohodie genuite

34Quodautemsuscitaveriteumamortuis,jamnonaddat incorruptionem,dixitutsic:Dabovobismisericordias Davidfideles

35Undeetinaliopsalmodicit:NondabisSanctumtuum viderecorruptionem

36Davidenimsuagenerationecumadministrasset voluntatiDeidormivitetappositusestadpatressuoset viditcorruptionem

37QuemveroDeussuscitavitamortuis,nonvidit corruptionem.

38Notumergositvobis,virifratres,quoniamperhunc vobisremissiopeccatorumannuntiatur

39Etinhocomnes,quicredunt,exomnibusjustificantur: undenonpotuistisinlegeMoysijustificari

40Videteergo,neforteveniantsupervos,quoddictumest inprophetis;

41Videtecontemptoresetadmiramini,etpereatis:opus enimfacioindiebusvestris,quodnoncredetis,quod quisqueannuntiaveritvobis.

42Exeuntibusautemillis,rogabant,utsequentisabbato loquerentursibiverbahaec

43Factaautemturba,multaeexIudaeisetreligiosis proselytisuntPaulumetBarnabam;

44Sequentiverosabbatopeneuniversacivitasconvenit audireverbumDei.

45VidentesautemturbasJudæi,repletisuntzelo,et contradicebanthisquæaPaulodicebantur,blasphemantes.

46TuncaudentesPaulusetBarnabasdixerunt:“Vobis oportebatprimumloquiverbumDei;sedcumrepellitisa vobisetindignisiudicatisvitaaeterna,ecceconvertimurad gentes..

47SicenimpræcepitnobisDominus,dicens:Posuitein lucemgentium,utsisinsalutemusqueadextremumterræ

48Audientesautemgentesgavisisunt,etglorificaverunt verbumDomini:etcredideruntquotquoterantpræordinati advitamæternam.

49DisseminabaturautemverbumDominiperuniversam regionem

50Judæiautemconcitaveruntmulieresreligiosaset honestas,etprimoscivitatis,etexcitaveruntpersecutionem inPaulumetBarnabam:etejecerunteosdefinibussuis

51Atilliexcussopulverepedumineos,veneruntIconium

52discipuliquoquereplebanturgaudioetSpirituSancto

CAPITULUM14

1FactumestautemIconii,utsimulvenirentinsynagogam Iudaeorum,etloquerentur,etcrederetIudaeorumet Graecorumcopiosamultitudo.

2IncreduliautemJudæiconcitaveruntgentes,etmentes eorumadversumfratresafflixerunt

3Multoigiturtemporeillocumfiducialiteregeruntin Domino,quitestimoniumperhibuitverbogratiaesuae,et deditsignaetprodigiafieripermanuseorum.

4Divisaestautemmultitudocivitatis:etparstenebatur cumJudæis,parsautemcumApostolis

5Etfactaestimpugnatiogentium,etetiamJudæorumcum principibuseorum,uteosviolarent,etlapidarenteos:

6QuicustodienteseamfugeruntinLystrametDerben, civitatesLycaoniae,etregionempercircuitum.

7Etpraedicaveruntibievangelium

8EtquidamvirLystrisinfirmuspedibussedebat,claudus exuteromatrissuæ,quinumquamambulaverat.

9HicaudivitPaulumloquentem;

10(14:9)dixitmagnavoce:Surgesuperpedestuosrectus Etexilivit,etambulabat.

11PopuliautemcumvidissentquodfeceratPaulus, levaveruntvocemsuam,dicentesadnosinLycaonia:Dii descenderuntadnosinsimilitudinemhominum.

12EtvocabantBarnabamJovemetPaulusMercurius, quiaprincepsoratorfuit

SacerdosquoqueJovis,quieratantecivitatem,tauroset coronasantejanuasafferens,cumpopulisvolebat sacrificare

14QuodubiaudieruntApostoli,BarnabasetPaulus, conscissistunicissuisexilieruntinturbas,clamantes: 15(14:14)etdicentes:Viri,quidhæcfacitis?etnossumus viriconsimilesapudvosetpraedicamusvobisut convertaminiabvanitatibusistisadDeumvivumquifecit caelumetterrametmareetomniaquaeineosunt

16quialiquandopassisuntomnesgentesinviissuis ambulare

17Verumtamennonsinetestimoniosemetipsumreliquit benefaciens,decælodanspluvias,temporafructifera, replensciboetlætitiacordanostra

18Ethæcdicentes,vixsedaveruntturbasnesibi immolarent.

19SuperveneruntautemquidamabAntiochiaetIconio Iudaei:etpersuasisturbis,lapidantesquePaulum,traxerunt extracivitatem,existimanteseummortuumesse

20Circumdantibusautemeumdiscipulis,surgensintravit civitatem,etposteradieprofectusestcumBarnabain Derben.

21Cumautemevangelizassentcivitatem,etdocuerant multos,reversisuntLystram,etIconium,etAntiochiam, 22confirmantesanimasdiscipulorum,etexhortanteseosut permanerentinfide:etquoniampermultastribulationes oportetnosintrareinregnumDei.

23Etcumordinassentillispersingulasecclesias presbyteros,etorassentcumjejunationibus, commendaverunteosDomino,inquemcrediderunt.

24TranseuntesquePisidiam,veneruntPamphyliam;

25etcuminPergeverbumpraedicassentdescenderuntin Attaliam

26etindenavigaveruntAntiochiamundeeranttraditi gratiaeDeiinopusquodcompleverunt

27Cumautemvenissentetcongregassentecclesiam, rettuleruntquantafecissetDeuscumillis,etquiaaperuisset gentibusostiumfidei

28Etcumdiscipulissuismanseruntmultotempore.

Capitulum15

1EtquidamdescendentesdeJudæadocebantfratres:Quia nisicircumcidaminisecundummoremMoysi,nonpotestis salvari

2CumergoPaulusetBarnabasnonhaberentmodicam dissensionemetcontionem,statueruntquodPauluset BarnabasetquidamaliusexillisascenderentJerosolymam adApostolosetpresbyterosdehacquaestione

3IlliautemdeductiabecclesiapertransibantPhœnicenet Samariam,narrantesconversionemgentium:etfaciebant gaudiummagnumomnibusfratribus

4CumautemvenissentJerosolymam,susceptisuntab ecclesiaetapostolisetsenioribus,etannuntiaveruntquanta Deusfecissetcumillis

5Surrexeruntautemquidamdehæresipharisæorum,qui crediderunt,dicentes:Quiaoportetcircumcidieos, præciperequoqueservarelegemMoysi

6ConveneruntqueApostolietsenioresvideredeverbohoc.

7Cumautemmagnaconquisitiofieret,surgensPetrusdixit adeos:Virifratres,vosscitisquoniamabinitioDeusin nobiselegit,perosmeumaudiregentesverbumEvangelii, etcredite

8etquinovitcordaDeustestimoniumperhibuitdansillis SpiritumSanctumsicutetnobis

9etnihildiscrevitinternosetillosfidepurificanscorda eorum

10NuncergoquidtentatisDeum,imponerejugumsuper cervicesdiscipulorumquodnequepatresnostri,nequenos portarepotuimus?

11sedpergratiamDominiJesuChristicredimussalvari, quemadmodumetilli

12Tacuitautemomnismultitudo:etaudiebantBarnabam etPaulumnarrantesquantaDeusfecissetsignaetprodigia pereos

13Etpostquamtacuerunt,responditJacobus,dicens:Viri fratres,auditeme.

14SimeonnarravitquomodoDeusprimumgentesvisitavit, utsumeretexeispopulumnominisuo.

15Ethuicconcordantverbaprophetarum;utscriptumest; 16posthaecrevertaretreaedificabotabernaculumDavid quoddeciditetdirutaejusreædificaboeterigamilludet destructaeiusiterumreaedificabo,etstatuameam: 17utrequirantceterihominumDominumetomnesgentes superquasinvocatumestnomenmeumdicitDominus facienshaec

18NotæsuntDeoomniaoperaejusaboriginemundi

19Propterquodverbummeumest,utnonconturbenteos quiexgentibusconversisuntadDeum, 20sedscribereadeosutabstineantseacontaminationibus simulacrorum,etfornicatione,etsuffocatis,etsanguine.

21Moysesenimatemporibusantiquishabetinsingulis civitatibusquieumpraedicent,insynagogislegendiper omnesabbatum

22TuncplacuitApostolisetsenioribuscumomniecclesia, viroselectosexsuisinAntiochiammitterecumPauloet BarnabaIudasautemcognominatusestBarsabasetSilas principesfratrum:

23Etscripseruntepistolasquidemsicinipsos.Apostoliet senioresfratres,quisuntAntiochiæ,etSyriæ,etCiliciæ,ex gentibus,salutem

24Proeoquodaudivimus,quodquidamexnobis prodierunt,verbisvosconturbaverunt,subvertentesanimas vestras,dicentes:Circumcidimini,etcustoditelegem,cui mandatumtalenondedimus

25Visumestautemnobisunanimiterconvocatosmittere advosviroselectoscumdilectonostroBarnabaetPaulo. 26quitradideruntanimassuaspronomineDomininostri JesuChristi

MisimusergoJudametSilam,quietipsivobisverbis referenteadem

28VisumestenimSpirituiSanctoetnobisnihilamplius imponerevobisonerisquamhaecnecessaria.

29utabstineatisvosaescisidolis,etsanguine,etsuffocatis, etfornicatione,aquibuscustodientesvosbeneagetisBene valete.

30Illiergodimissi,veneruntAntiochiam:etcongregata multitudinetradideruntepistolam, 31Quamcumlegissent,gavisisuntsuperconsolatione.

32JudasautemetSilas,cumetipsiessentprophetae, multisverbisexhortatisuntfratres,etconfirmaverunt

33Etfactoibispatio,dimissisuntafratribusadapostolos inpace

34EtSilamibimanerevoluit

35PaulusquoqueetBarnabasperseverabantAntiochiae docensetpraedicansverbumDominicumaliismultis

36PostdiesautemaliquotdixitPaulusadBarnabam: Revertentes,visitemusfratresnostrosperomnemcivitatem, inquaprædicavimusverbumDomini,etquomodofaciunt

37BarnabasautemstatuitsecumJoannem,qui cognominatusestMarcus.

38Paulusautemrogabateum(utquidiscessissetabeisde Pamphylia,etnonissetcumeisinopus)nondebererecipi

39etfactaestcontentiointereositautdiscederentab invicemetBarnabasadsumensMarcumnavigavitCyprum

40ElegitautemPaulusSilametabiitcommendatusa fratribusingratiamDei.

41perambulabatautemSyriametCiliciamconfirmans ecclesias.

Caput16

1VenitautemDerbenetLystram.Eteccediscipulus quidameratibinomineTimotheus,filiusmulieris cujusdam,quaeeratIudaea,etcredidit;paterautem Graecuserat;

2HuictestimoniumbonumreddebantquiinLystriserant etIconiofratres.

3HuncvoluitPaulussecumproficisci;3Huncvoluit Paulussecumproficisci:etassumenscircumciditeum propterJudæosquierantinillislocis.Sciebantenimomnes quodpaterejuseratgentilis

4Cumautempertransirentcivitates,tradebanteiscustodiri dogmataquæerantdecretaabApostolisetsenioribusqui erantJerosolymis

5Ecclesiaequidemconfirmabanturfideetabundabant numerocotidie.

6CumautempertransirentPhrygiametGalatiæregionem, vetatisuntaSpirituSanctoloquiverbuminAsia, 7CumvenissentauteminMysiam,tentabantirein Bithyniam:sednonpermisiteosSpiritus

8CumautempraeterissentMysiam,descenderuntTroadem 9VisioautemnocteapparuitPauloHomoquidamMacedo, oraviteum,dicens:TransiinMacedoniam,etadiuvanos 10Utautemvisumvidit,statimquæsivimusproficisciin Macedoniam,certifactiquodvocassetnosDeus evangelizareeis

11SolventesigituraTroaderectocursuvenimus SamothraciametsequentidieNeapolim

12etindePhilippos,quæestprimapartisMacedoniæ civitas,colonia.Eramusauteminhacurbediebusaliquot, conferentes

13Sabbatoautemegressisumusdecivitatejuxtaflumen, ubisoletoratiofieri.etsedentesloquebanturadmulieres, quaeillucconfluebant

14MulierautemquædamnomineLydia,venditpurpurea, decivitateThyatiris,quæcolebatDeum,audiebatnos: cujuscoraperuitDominusutintenderethisquædicebantur aPaulo

15Cumautembaptizataesset,etdomusejus,deprecataest nos,dicens:SijudicastismefidelemDominoesse,introite indomummeam,etmaneteibiEtcoëgitnos

16Factumestautem,cumvenissemusadorationem, occurritnobispuellaquædamhabensspiritumdivinationis, quæattulitdominossuosquaestummultum,dicentes: 17HicsecutusestPaulumetnos,etclamabantdicentes: “IstisuntserviDeiexcelsi,quiostenduntnobisviam salutis

18Hocautemfaciebatmultisdiebus.DolensautemPaulus, etconversus,spirituidixit:PræcipiotibiinnomineJesu ChristiexireabeaEtexiiteademhora

19Videntesautemdominiejusquiaexivitspesquæstus eorum,apprehendentesPaulumetSilam,perduxerunteos inforumadmagistratus

20etadduxiteosadmagistratusdicenshicumIudaeis civitatemnostramconturbant

21Etdocetemores,quosnonlicetnobisaccipere,neque facere,cumsintRomani.

22Etconsurrexeruntcontraeosturbae:etmagistratus scissisvestibus,jussiteosverberare.

23Etcummultasplagaseisimposuissent,miserunteosin carcerem,præcipientescustodiutdiligentercustodireteos

24Quicumtantamultitudineaccepta,misitincarcerem interius,etinnervopedessuosligavit.

25MediaautemnoctePaulusetSilasoranteslaudabant Deum:etaudiebanteoscaptivi

26Subitoveroterræmotusfactusestmagnus,itaut moverenturfundamentacarceris:etstatimapertasunt omniaostia,etuniuscujusquevinculasolutasunt.

27Expergefactusautemcustoscarceris,etvidensapertos januascarceris,evaginavitgladiumsuum,etvolebat occiderese,existimansfugissevinctos.

28ClamavitautemPaulusvocemagna,dicens:Nihiltibi malifeceris:universienimhicsumus

29Lumineautemfacto,surgenstremefaciensse,procidit antePaulumetSilam.

30etproducenseosforas,ait:Domini,quidmeoportet facereutsalvusfiam?

31Atillidixerunt:CredeinDominumJesumChristum,et salvuseris,etdomustua

32EtlocutisunteiverbumDominicumomnibusquierant indomoejus.

33Ettollenseosinillahoranoctis,laviteosalapiset baptizatusestipseetomneseiuscontinuo

34Cumqueperduxisseteosindomumsuam,apposuiteis etlætatusestcumomnidomosuacredensDeo

35Etcumdiesfactusesset,miseruntmagistratuslictores, dicentes:Dimittehominesillos

36Nuntiavitautemcustoscarceris,dicensPaulo: Magistratusmissisuntadtedimiseruntte:nuncergovade inpace

37Paulusautemdixiteiscaesosnosindemnatosquisunt Romanietmiseruntincarceremetnuncoccultenoseiciunt? imovero;sedipsiveniant,etnosejiciant

38Nuntiaveruntautemmagistratibuslictoresverbahæc

39etvenientesdeprecatisunteos,eteducentesrogabantut egrederenturdeurbe

40Etexieruntdecarcere,etingressisuntdomumLydiae: etvisofratribus,consolatisunteos,etprofectisunt.

CAPUTXVII

1CumautemperambulassentAmphipolimetApolloniam, veneruntThessalonicam,ubieratsynagogaJudæorum

2SecundumconsuetudinemautemPaulusintroivitadeos, etsabbatatriadisputabantcumeisdeScripturis, 3adnuntiansettestificansquoniamnecesseestChristum passumesseetresurrexisseamortuishicautem,quemego praedicovobis,Christusest

4EtquidamexeiscredideruntetadjunctisuntPauloet Silæ.etdevotorumGraecorummultitudomagna,et matronarumnonpaucarum

5ZelantesautemJudæi,assumentesquedevulgoviros quosdammalos,etturbafacta,concitaveruntcivitatem:et assistentesdomuiJasonisquærebanteosproducerein populumadpopulum

6etcumnoninvenissenteostrahebantIasonemet quosdamfratresadprincipescivitatisclamantesetdicentes hiiquiorbemterraeconcitaverunthucethucillucque discesserunt

7quossuscepitJason,ethiomnescontradecretaCæsaris faciunt,regemaliumdicentesesse,Jesum.

Concitaveruntautemplebemetprincipescivitatisaudientes hæc

9etcumaccepissetaIasoneetaceteris,dimiserunteos

10FratresveroconfestimpernoctemdimiseruntPaulumet SilaminBerœamQuicumvenissent,insynagogam Judæorumintroierunt

11HierantnobilioreseorumquisuntThessalonicæ,qui susceperuntverbumcumomniaviditate,cotidiescrutantes Scripturas,sihæcitasehaberent.

12Ideomultiexeiscredideruntitemhonestarum feminarum,quaeGraecorumetvirorumnonpaucae

13CumautemcognovissentJudæiThessalonicensium quodprædicatumestaPauloverbumDei,quoderat Beroeæ,perveneruntillucetconcitaveruntpopulum

14StatimquetuncPaulumdimiseruntfratres,utiretusque admare:SilasautemetTimotheusremanseruntibi.

15QuiautemdeducebantPaulum,perduxerunteum Athenas:etacceptomandatoSilæetTimotheiutquam celeritervenirentadeum,profectisunt.

16PaulusautemcumAtheniseosexspectaret,incitabatur spiritusejusinipso,vidensidololatriaededitamcivitatem

17DisputabatigiturinsynagogacumJudæisetcolentibus, etinforo,peromnesdiesadeosquiaderant

18QuidamautemEpicureorumetstoicorumphilosophi occurrerunteiDicebantautemquidam:Quiddicetis garritusiste?Aliivero:Dediisalienisvideturannuntiator esse:quiaJesumetresurrectionemannuntiabatillis.

19EtapprehensumeumadAreopagumduxerunt,dicentes: Possumusscirequæestdoctrinahæc,dequadicis?

20Audivimusenimquædammirabilianostrisauribus.

21Atheniensesenimetomnesadvenaequiibivacabant nihilaliud,nisiautdicereautaudirealiquidnovi

22TuncPaulusstetitinmediomontisMartis,etait:Viri Athenienses,superstitiosiestisinomnibus

23Praeteriensenim,etaspexidevotionestuas,inveniaram cuminscriptionehac:IGNOTODEI.Quemergo ignorantescolitis,hocvobisannuntio

24Deusquifecitmundumetomniaquaeineosunthic caelietterraecumsitDominusnoninmanufactistemplis inhabitat

25nequemanibushominumtamquamaliquoindigens coliturquidatomnibusvitametspiritumetomnia

26fecitqueexunoomnegenushominuminhabitaresuper universamfaciemterræ,definiensstatutatempora,et terminoshabitationiseorum, 27utquærentDominum,sifortesentianteum,etinveniant, quamvisnonlongesitabunoquoquenostrum:

28Inipsoenimvivimus,etmovemur,etsumus.sicutet quidamvestrumpoëtaedixerunt:Ipsiusenimetgenus sumus

29CumergosumusprolesDei,nondebemusputare divinitatemassimilariauro,velargento,vellapide,quod estarteetartificiohominum

30AtquehujusignorantiaetemporaDeusdetrectavit;nunc autemomnesubiqueadpoenitentiamimperat; 31quoniamstatuitdieminquojudicabitorbemterrarumin iustitiaperhominemquemconstituit;undefidemdedit omnibus,quieumsuscitavitamortuis

32Cumaudissentresurrectionemmortuorum,aliiquidem irridebant,aliiverodicebant:Audiemustedehocverbo.

33SicPaulusexivitdemedioeorum

34Aliiautemadhæseruntei,etcrediderunt:inquibuserat DionysiusAreopagita,etmuliernomineDamaris,etalii cumeis

Capitulum18

1PosthaecdiscedensabAthenisvenitCorinthum

2etquendamIudaeumnomineAquilam,Ponticumnatum, nuperabItaliavenientemcumPriscillauxoresua;Quia jussitClaudiusutdiscederentabRomaomnesJudæos:et venitadeos

3Etquiaejusdemeratartis,manebatapudeos,et operabatur.

4Disputabatauteminsynagogaperomnesabbatum suadebatqueIudaeisetGraecis

5CumvenissentautemdeMacedoniaSilasetTimotheus, instabatspirituPaulus,ettestificansJudæisesseChristum Jesum

6Contradicentibusautemeis,etblasphemantibus, excutiensvestimentasua,dixitadeos:Sanguisvestersuper caputvestrum;Mundussum:exhocadgentesvadam

7Etcumtransissetinde,intravitindomumcuiusdam nomineJusti,colentemDeum,cujusdomuseratconiuncta synagogæ

CrispusautemarchisynagoguscrediditDominocumomni domosua;etmultiCorinthiorumaudientescredideruntet baptizatisunt

9dixitautemDominusnoctepervisionemPaulonoli timeresedloquereetnetaceas

10Egoenimsumtecum,etnemotemoveatadnocendum tibi:egoenimpopulusmultusestinhaccivitate.

11Seditautemibiannumetsexmenses,docensapudeos verbumDei

12GallioneautemproconsuleAchaiæ,insurrexeruntuno animoJudæiinPaulum,etadduxerunteumadtribunal, 13dicens:Contralegemhicpersuadethominibuscolere Deum.

14IncipienteautemPauloaperireos,dixitGallioad Judæos:Siquidemessetiniquumautfacinuspessimum,o viriJudæi,rectevossustinerem.

15Siautemverborumetnominumquaestioest,etlegis vestrae,videtenequeenimegodehisjudicabo 16Etminaviteosdetribunali.

17ApprehendentesautemomnesSosthenen,principem synagogae,percutiebantantetribunal;Nihilhorumcurabat Gallio.

18Paulusautemcumadhucmorareturintemporeet valefaciensfratribusetnavigavitindeinSyriametcumeo PriscillametAquilamcapitedetonsoinCenchrea:votum enimhabebat

19DevenitqueEphesum,etillosibireliquitIpsevero ingressussynagogam,disputabatcumJudæis.

20Rogantibusautemeisutdiutiusmoraretur,non concessit

21Atvalefacienseis,dicens:Omnitemporecelebremhanc festivitatem,quævenitinJerusalem:iterumautemrevertar advos,siDeusvolueritProfectusestabEpheso 22etdescendensCaesareamascenditetsalutavitecclesiam etdescenditAntiochiam

23Etfactoibialiquantotemporeprofectusest, perambulansexordineGalaticamregionem,etPhrygiam, confirmansomnesdiscipulos

24JudæusautemquidamnomineApollo,natus Alexandriae,vireloquens,etpotensinscripturis,venit Ephesum

25HicerateruditusviamDomini;fervensautemspiritu loquebaturetdocebatdiligenterquaesuntDomini cognoscenssolumbaptismumIoannis

26Cœpitautemloquiinsynagogaconfidenter:quemcum audissentAquilaetPriscilla,adduxerunteumadeos,et exposuerunteiviamDeiperfectius

27CumautemvellettransireinAchaiam,scripserunt fratres,rogantesdiscipulosutacciperenteumQuicum venisset,contulitmultumhisquicrediderantpergratiam

28VehementerenimJudæosrevincebatpublice,ostendens perScripturasesseChristumJesum

CAP19

1FactumestautemcumApolloessetCorinthi,utPaulus peragratissuperioribuspartibusveniretEphesum,et inveniretquosdamdiscipulos:

2dixitqueadeos:SiSpiritumSanctumaccepistiscredentes? Atillidixeruntadeum:SednequesiSpiritusSanctusest, audivimus.

3Illeveroait:Inquoergobaptizatiestis?Atillidixerunt: BaptismoIoannis

4DixitautemPaulus:Joannesbaptizavitbaptismo pœnitentiæpopulum,dicensineumquiventurusessetpost ipsumutcrederent,hocest,inChristumJesum.

5Hisauditis,baptizatisuntinnomineDominiJesu 6EtcumimposuisseteismanusPaulus,venitSpiritus Sanctussupereos.etloquebanturlinguis,etprophetabant.

7Erantautemomnesvirifereduodecim

Introgressusautemsynagogam,cumfiducialoquebaturper tresmenses,disputansetsuadensderegnoDei.

9Cumautemquidamindurarentur,etnoncrederent, maledicentesviamcorammultitudine,discedensabeis, segregavitdiscipulos,quotidiedisputansinscholatyranni cujusdam

10Hocautembienniispatiocontinuatumest;itautomnes quihabitabantinAsiaaudirentverbumDominiIesuIudaei atqueGraeci

11MiraculaautemfecitDeuspermanusPauli: 12Sicetproinfirmitatibussuissudariavelsemicintia deferebanturacorporeeius,etrecedebantabeislanguores, etspiritusnequamegrediebantur

13TuncquidamdecircumvenientibusJudæis, exorcizaverunteosutvocarenteosquihabebantspiritus immundosnomenDominiJesu,dicentes:Adjurovosper Jesum,quemPaulusprædicat.

14ErantautemquidamJudæi,Scevæprincipissacerdotum septemfilii,quihocfaciebant

15Respondensautemspiritusnequamdixiteis:Jesumnovi, etPaulumsciovosautemquiestis?

16Etinsiliensineoshomo,inquoeratdæmonium pessimum,etdominatusamborum,invaluitcontraeos,ita utnudietvulneratieffugerentdedomoilla

HocautemnotumfactumestomnibusJudæis,atque gentilibusquihabitabantEphesi.Etcecidittimorsuper omnesillos,etmagnificatumestnomenDominiIesu

18Multiquecredentiumveniebant,confitenteset annuntiantesactussuos.

19Multiautemexhis,quifuerantcuriosasectati, conferenteslibroscombusseruntcoramomnibus;et computaveruntpretiaillorumetinveneruntargenti quinquagintamilia

20ItafortitercrescebatverbumDei,etconfirmabatur

21Hisautemexpletis,destinavitspirituPaulus,cum pertransissetMacedoniametAchaiam,ireJerosolymam

22MisitergoinMacedoniamduosexministrantibus, TimotheumetErastumipseautemadtempusinAsia mansit

23Factaestautemillotemporeturbationonminimadevia Domini

24Demetriusenimquidamnomineargentariusfaciens delubraargenteaDianaenonmodicamquaestumfaciebat artificibus

25Quosconvocansadeosquieiusmodierantopifices,ait: Domini,scitisquoniaminhacartesubstantiaestnostra.

26VidetisautemetauditisquianonsolumEphesi,sed paenetotiusAsiaePaulushicsuasitetavertitpopulum multum,dicensnonessedeos,quimanibusfiunt: 27Itaquenonsolumhaecpericlitabiturnobisparsin redargutionemveniresedetmagnæDianætemplumin nihilumreputabitur,sedetdestruiincipietmajestasejus, quamtotaAsiaetorbiscolit

28Hisauditis,repletisuntira,etexclamaveruntdicentes: MagnaDianaEphesiorum

29Etimpletaestcivitasconfusione,etimpetumfecerunt unoanimointheatrum,raptoGajoetAristarcho Macedonibus,comitibusPauli

30Pauloautemvolenteintrareinpopulum,non permiseruntdiscipuli.

31QuidamautemdeprincipibusAsiae,quierantamici eius,miseruntadeumrogantesnesedaretintheatrum

Eratenimecclesiaconfusa:etpluresnesciebantquaex causaconvenissentetpluresnesciebantquareconvenissent

33DeturbaautemdetraxeruntAlexandrum,propellentibus eumJudæis.EtannuitAlexandermanu,etvolebat defensionempopulofacere

34QuemutcognoveruntJudæumesse,voxfactaunaest omnium,quasiperhorasduasclamantium:MagnaDiana Ephesiorum

35Etcumsedassettribunusplebis,dixit:“ViriEphesii, quisesthomo,quinesciatquoniamEphesiorumcivitasest cultrixmagnaedeaeDianae,etsimulacrum,quaececiditab Iove?

36Cumergoistanonpossintcontradici,debetistacere,et nihiltemereagere

37Adduxistisenimhominesistosnequesacrilegosneque blasphemantesdeaevestrae.

38IdeosiDemetrius,etquicumeosunt,habentadversus aliquemcausam,lexapertaest,etvicariisunt:etpræsto sunt.

39Siquidautemalteriusreiquæritis,inlegitimaecclesia poteritabsolvi

40periclitamurenimindubiumvocanditumultumhuius diei,cumnullacausasitpropterquamrationemhuius contionisreferamus

41Etcumhocdixisset,dimisitecclesiam.

CAPITULUM20

1Etfactotumultu,convocatisdiscipulissuisPaulus, complexuseos,abiitinMacedoniam.

2Cumautemperambulassetpartesillasetexhortatuseos fuisset,venitinGraeciam

3EtmensestressederuntHuicauteminsidiantibusIudaeis, cuminSyriamnavigaturusesset,cogitavitper Macedoniamreverti

4comitatusestautemeuminAsiamSopaterBeraeet Thessalonicenses,AristarchusetSecundus;etGaium DerbenetTimotheum;etAsiae,TychicusetTrophimus 5HipraecedentesmanseruntnobisTroade. 6nosveronavigavimuspostdiesAzymorumaPhilippiset venimusadeosTroademindiebusquinqueubimansimus septemdiebus.

7Unaautemsabbati,cumconvenissemusadfrangendum panem,Paulusdisputabatcumeisprofecturusincrastinum,

protraxitquesermonemusqueinmediamnoctemusquead mediamnoctemorationemhabuit.

Erantautemlampadescopiosaeincenaculo,ubicongregati sunt.

9Etsedebatinfenestraquidampuer,nomineEutychus, incidensinaltumsoporem:etdumPauluspraedicaret longum,procubuitsomnoetprociditdetertiocenaculo,et sublatusestmortuus.

10AdquemcumdescendissetPaulus,incubuitsupereum: etcomplexusdixit:Noliteturbarivitaenimejusinipsoest 11Ascendensautemfrangensquepanemetgustans satisqueallocutususqueinlucem,sicprofectusest

12Adduxeruntautempuerumviventem,etconsolatisunt nonminime

13Nosautemascendimusnavem,etnavigavimusinAsson, indesuscepturiPaulum;sicenimdisposueratvolensipse perterramiterfacere

14EtcumadvenissentnobiscuminAsso,suscepimuseum, etvenimusMitylenen.

15Indenavigavimus,alteradiecontraChiosSequenti autemdievenimusSamum,etmansimusTrogyllium;et posterodieMiletumvenimus.

16StatueratenimPaulusEphesumnavigare,nequa morareturinAsia:festinavitenim,sipossibileestei,ut diemPentecostesfaceretJerosolymis.

17AMiletoautemmittensEphesumconvocavit presbyterosecclesiae

18Cumautemvenissentadillum,dixitillis:Scitisaprimo die,quoveniinAsiam,qualisapudvosomnitemporefui 19serviensDominocumomnihumilitateetlacrimismultis ettemptationibusquaemihicontinguntperinsidias Iudaeorum

20quomodoautemnihilretinuiquodtibiutileessetsed demonstravietdocuitibipubliceetdedomoindomum 21testificansJudæisatquegentilibusinDeumpœnitentiam, etfideminDominumnostrumJesumChristum 22etnunceccealligatusegoSpirituvadoinHierusalem quaeineaeventurasintmihiignorans

23nisiquodinomnicivitateSpiritusSanctusperhibuit dicensvinculaettribulationesmemanere

24horumautemnihilmemoveatnequeexistimovitam meammihimetipsiitautcursummeumconsummarem cumgaudioetministerioquodaccepiaDominoIesuad testimoniumevangeliumgratiaeDei

25Etnunc,ecce,scio,quodomnes,perquospraedicavi regnumDei,videbitisfaciemmeamamplius.

26Quaproptercontestorvoshodiernadie,quiamundus sumasanguineomnium.

27Nonenimsubterfugi,quominusannuntiaremomne consiliumDeivobis

28Attenditevobisetuniversogregi,inquovosSpiritus SanctusposuitepiscoposregereecclesiamDei,quam acquisivitsanguinesuo

29Scioenimquoniamintrabuntpostdiscessionemmeam lupigravesinvosnonparcentesgregi

30Etexvobisipsisexsurgentviriloquentesperversa,ut abducantdiscipulospostse.

31Vigilateitaque,etmementote,quodpertrienniumnon destitisingulisdiebusaclacrymisadmonere

32Nuncautem,fratres,commendovosDeo,etverbo gratiæejus,quipotensestvosædificare,etdarevobis hæreditateminomnibussanctificatis

33Argentumautaurumautvestemnulliusconcupivi; 34ipsiscitisquoniamadeaquaemihiopuserantethisqui mecumsuntministraveruntmanusistae

35Omniaostendivobis,quoniamsiclaborantesoportet suscipereinfirmos,acmeminisseverborumDominiJesu, quoniamdixit:Beatiusestmagisdarequamaccipere

36Etcumhocdixisset,positisgenibussuisoravitcum omnibusillis.

37flentesautemomnesvaldeetprocidentessupercollum Pauliosculabantureum

38dolentesmaximeinverboquodlocutusestei,utnon videantfaciemeiusampliusEtcommiserunteumad navem.

CAPUTXXI

1Cumautemfactumessetutnavigaremusabstractiabeis, rectocursuvenimusCoum,etsequentidieRhodum,et indePataram.

2EtcuminvenissemusnavemtransfretanteminPhœnicen, ascendentesnavigavimus

3CumautemcognovissentCyprum,relinquenteseamad sinistram,navigavimusinSyriam,etvenimusTyrum,ibi enimeratnavisonusexonerare

4Inventisautemdiscipulis,mansimusibidiebusseptem: quiPaulodicebantperSpiritumneascenderet Jerosolymam

5Etconsummatisillisdiebus,abivimus,etivimus.et deducentesomnescumuxoribusetfiliisusqueadcivitatem nostram,etpositisgenibusinlittore,oraverunt

6Etcumvalefecissemusinvicem,ascendimusnavem.et iterumreversisunt

7EtcumaTyrocessassent,venimusPtolemaidamet salutantesfratres,etmansimusapudeosdieuna.

8Sequentiautemdieprofectieramus,etvenimus Cæsaream:etintravimusindomumPhilippievangelistæ, quæeratunadeseptem.etapudeummanserunt.

9Huicautemerantquatuorfiliævirginesprophetantes

10Etcummoraremurpluresdies,supervenitquidama Judæapropheta,nomineAgabus.

11quicumvenissetadnos,adsumenscingulumPauli, alligavitmanusetpedes,etdixit:HæcdicitSpiritus Sanctus:SicligabuntJudæiinJerusalemhominem cingulum,ettradenteummanusgentium

12Hæccumaudissemus,rogabamusnos,etquilociillius erant,neascenderetJerosolymam.

13TuncresponditPaulus:“Quidfacitisflenteset affligentescormeum?paratussumenimnonsolumalligari, sedetmoriinJerusalempronomineDominiJesu 14Etcumeisuaderenonpossemus,quievimus,dicentes: Dominivoluntasfiat

15Postdiesautemistospraeparatiascendebamus Jerosolymam

16VeneruntautemetexdiscipulisaCæsareanobiscum, adducentessecumunumMnasonemCyprium,antiquum discipulum,apudquemhospitaremur

17EtcumvenissemusJerosolymam,libenterexceperunt nosfratres

18SequentiautemdieintroibatPaulusnobiscumad Iacobum.etomnessenioresaderant.

19Quoscumsalutasset,narrabatpersingulaquæDeus fecissetingentibusperministeriumipsius

20Quicumaudissent,glorificaveruntDominum,et dixeruntei:Vides,frater,quotmilliasuntJudæorum,qui creduntetomneszelumlegishabent

21etintefactasunt,quoddocuerisomnesIudaeos,qui suntingentibus,utMoysenderelinquant,dicentes:Non debentfiliossuoscircumcidere,nequesecundum consuetudinemingredi

22Quidergoest?oportetconveniremultitudinem:audient enimtesupervenisse

23Hocergofacquodtibidicimus:Suntnobisviriquatuor, votumhabentessuperse

24illostolle,etmundatecumillis,etaccusaapudillosut radantcapita:etsciantomnesquiahæc,quædetedicta sunt,nihilsunt;sedettuipseordinateetcustodislegem

25Degentibuscredentibus,scripsimusetjudicamushoc, quoniamnihilhorumfacite,nisiutabimmolatis,et sanguine,etsuffocatis,etfornicationecustodiant

26TuncPaulus,assumptisviris,posteradiepurificatus cumillisintravitintemplum,annuntiansexpletionem dierumpurificationis,donecofferreturprounoquoque eorumoblatio

27Cumautemimplerenturdiesseptem,Judæiquierantde Asia,cumvidissenteumintemplo,concitaveruntomnem populum,etinjecerunteimanus,

28ViriIsraëlitæ,adjuvate:Hicesthomoquiadversus populum,etlegem,etlocumhunc,omnesubiquedocens, insuperetgentilesinduxitintemplum,etviolavitsanctum locumistum.

29ViderantenimTrophimumEphesiumincivitatecum ipso,quemæstimaveruntquoniamintemplum introduxissetPaulus.

30Commotaqueestcivitastota,etfactaestconcursio populiEtapprehendentesPaulum,trahebanteumextra templum:etstatimclausæsuntjanuæ.

31Quærentibusautemeumoccidere,nuntiatumesttribuno cohortisquiatotaJerusalemturbataest

32Quistatimassumptismilitibusetcenturionibus, decurreruntadeosVidentesautemtribunumetmilites, cessaveruntpercuterePaulum

33Etaccedenstribunusapprehenditeum,etjussiteum alligaricatenisduabuspercunctatusquequisessetetquid egisset

34Aliiautemaliudclamabantinturba:etcumnonposset certumcognoscerepraetumultu,jussitducieumincastra

35Etcumvenissetadgradus,contigitutportaretura militibusproptervimpopuli.

36Sequebaturenimmultitudopopuli,clamans:Tolleeum

37CumautemducereturincastraPaulus,dixittribuno: Loquortibi?Quidixit:Græcenosti?

38NonnetuesAegyptius,quiantehosdiestumultum concitastieteduxistiindesertumquattuormiliavirorum sicariorum?

39{DixitautemPaulus:HomosumJudaeusTarsensis, civitatisCiliciæ,nonignobiliscivitatiscivis:etpermitte mihiloquiadpopulum

40Etcumpermisisseteum,Paulusstansingradibusannuit manuadpopulum.Etcumfactumessetsilentiummagnum, loquebaturadeoshebraicelinguadicens:

CAPUTXXII

1Virifratresetpatres,auditequamadvosnuncreddo rationem.

2Cumaudissentautemquiahebræalingualoquereturad illos,magispræstiteruntsilentium

3egoquidemhomosumIudaeusnatusTarsensiscivitate CiliciaeeducatusincivitatehacantepedesGamalihelet docenssecundumlegempatrumetzelatussumDeus,sicut vosomneshodie

4quihancviampersecutussumusqueadmortemalligans ettradensincustodiasvirosacmulieres

5sicutetprincepssacerdotumtestimoniummihireddit,et omneconsiliumseniorum:aquoetepistolasaccipiensad fratres,Damascumpergebam,utadduceremibivinctosin Jerusalem,utpunirentur.

6Factumestautem,euntemeetappropinquanteDamasco, circamediamdiemsubitodecaelocircumfulsitmelux copiosa;

7etdecidensinterramaudivivocemdicentemmihiSaule Saulequidmepersequeris

8Egoautemrespondi:Quises,Domine?Dixitqueadme: EgosumJesusNazarenus,quemtupersequeris

9Et,quimecumerant,lumenquidemviderunt;vocem autemnonaudierunteiusquiloquebaturmecum.

10Etdixi:Quidfaciam,domine?EtdixitDominusadme: “SurgeetvadeinDamascum;etibidiceturtibide omnibusquaepraestitutasunttibiutfacias.

11Etcumnonvideremclaritatemlucisillius,admanum eorumquimecumerant,veniDamascum

12Ananiasautemquidamvirsecundumlegem, testimoniumhabensabomnibuscohabitantibusJudæis, 13veniensadmeetastansdixitmihiSaulefraterrespiceEt egoeademhorarespexiineum.

14Quidixit:TeelegitDeuspatrumnostrorum,ut cognoscasvoluntatemejus,etvideasjustum,etaudias vocemorisejus.

15Tuenimeristestisejusadomnes,quævidistietaudisti 16Etnuncquidmoraris?surgeetbaptizareetablue peccatatuainvocatonomineDomini.

17Etfactumest,cumrevertarJerosolymam,etoransin templo,egoeraminexcessu

18Etviditillum,dicensadme:Festina,etexivelociterab Jerusalem:quianonrecipienttestimoniumtuumdeme

19Etdixi:Domine,scioquiaincarceratussumetpercussi inomnisynagogaeosquicredideruntinte.

20etcumfunderetursanguisStephanimartyristui,ego astabam,etconsentiebam,etcustodiebamvestimenta interficientiumillum

21Etdixitadme:Vadequoniamegoinnationeslonge mittamte

22Audiebantautemeumusqueadhocverbum,et levaveruntvocemsuamdicentes:Tolledeterrahujusmodi: nonenimfasesteumvivere

23Illiautemclamaverunt,etprojectisvestibussuis:in aeremmiseruntpulverem

24Tribunusjubetadduciseincastra,etverberibus percunctarijussitutsciretquareitacontraseclamarent

25Etcumastrinxissenteumloris,dixitastanticenturioni Paulus:SihominemRomanumetindemnatumlicetvobis flagellare?

26Quoaudito,centurioaccedensadtribunumnuntiavit dicens:“Videquidacturussis:hicenimhomoromanus est”

Accedensautemtribunus,dixitilli:Dicmihisitu Romanuses?Ait:Etiam.

28Etrespondittribunus:Egomultasummacivilitatem hancconsecutussumEtPaulusait:Egoautemlibernatus sum.

29Protinusergodiscesseruntabeoquieuminterrogabat Tribunusautemettribunustimebat,postquamcognovit eumesseRomanum,etquialigaverateum

30Crastinaverodiecumsciretcertitudinemquare accusareturaJudæis,solviteumavinculis,etjussit principessacerdotumapparere,etomneconciliumeorum: etproducensPaulum,statuitillumcoramillis

CAPITULUM23

1IntuensautemconciliumPaulus,ait:Virifratres,ego omniconscientiabonaconversatussumapudDeumusque inhodiernumdiem

2PrincepsautemsacerdotumAnaniaspræcepitastantibus sibipercutereosejus

3TuncPaulusdixitadeum:PercutietteDeus,paries dealbate.Ettusedensjudicasmesecundumlegem,et contralegemjubesmepercuti?

4Etquiastabantdixerunt:SummumsacerdotemDei maledicis.

5{DixitautemPaulus:Nesciebam,fratres,quiaprinceps estsacerdotumScriptumestenim:Principempopulitui nonmaledices.

6SciensautemPaulusquodunaparsessetsadducæorum, etalterapharisæorum,exclamavitinconcilio:Virifratres, egosumpharisæusfiliuspharisæi:speetresurrectione mortuorumegovocorapudeumd

7Etcumhocdixisset,factaestdissensiointerpharisaeoset sadducaeos:etdivisaestmultitudo.

Sadducaeienimdicuntnonesseresurrectionemneque angelumnequespiritumPharisaeiautemutrumque confitentur

9factusestautemclamormagnusetsurgentesscribaequi erantexPharisaeislitigabantetdicentesnihilmali invenimusinhomineistosedsispiritusautangelusei locutusestnonpugnemuscontraDeum

10Etcummagnadissensiofactaesset,timenstribunusne discerpereturPaulusabipsis,jussitmilitesdescendere,et rapereeumdemedioeorum,acdeducereeumincastra

11SequentiautemnocteDominusastansei,dixit: Animæquioresto,Paule:sicutenimtestimonium perhibuistidemeinJerusalem,sicettuRomæ testimoniumperhibuisti

12FactaautemdiecollegeruntsequidamexJudæis,et devoverunt,sedicentesnequemanducaturos,neque bibiturosdonecocciderentPaulum

Erantautemplusquamquadraginta,quihanc coniurationemfecerant

14quiaccesseruntadprincipessacerdotumetseniores,et dixerunt:Devotionedevovimusnosnihilgustaturos,donec occidamusPaulum

15Nuncergovoscumconsiliosignificattribunos,utcras illumdeducatadvos,tamquamaliquiddeilloperfectius

interrogaveritis:nosautem,cumappropinquaverit,parati sumusinterficereillum.

16QuodcumaudissetfiliussororisPauliinsidias,venitet intravitincastranuntiavitquePaulo.

17VocatisautemadsePaulusunumexcenturionibus,ait: Adolescentemhuncadducadtribunum,habetenimaliquid indicareilli

18Ipseautemapprehensumillumduxitadtribunum, dicens:Paulusvinctusvocavitmeadse,etoravitme,ut adducamadteadolescentemistum,quihabetaliquidtibi dicere

19Apprehendensautemtribunusmanumillius,secessit cumeoseorsum,etinterrogavitillum:Quidestquodhabes indicaremihi?

20Atilledixit:PlacuitJudæi,terogantes,utPaulumin crastinumduceresinconcilium,acsiperfectius interrogarenteum

21Tuautemnecrediderisillis:insidianturenimeiexeis viriampliusquamquadraginta,quisedevoveruntnon manducare,nequebibere,donecinterficianteum:etnunc paratisunt,quaeroatepromissum

22Dimisitergotribunuspuerum:etcomminatusestei: Videnecuidixerismihi:Hæcfecisti

23etconvocatisduobuscenturionibusaitparateducentos militesireCaesareametequitesseptuagintaetlancearios ducentosinhoratertianoctis

24etpræbuerunteisjumenta,etconstitueruntPaulum,et perducuntillumadFelicempræsidem.

25Scripsitautemepistolasadhuncmodum;

26ClaudiusLysiasoptimopræsidiFelicisalutem

27HiccaptusestaJudæis,etoccidiabeis:tuncvenicum exercitu,eteduxieum,cumcognovisseteum,quia Romanusest

28Cumsciremcausamquareaccusarenteum,deduxieum inconciliumeorum

29Quemaccusaridelegeeorumintellexi,sednihildignum morteautvinculojudicavi.

30Etcummihiperlatumessetdeinsidiisquasparaverant illi,misiadte:denuntiansautemetaccusatoribusutdicant apudte.Vale.

31Militesergo,sicutpræceptumestillis,apprehenderunt Paulum,etduxeruntpernocteminAntipatridem

32Crastinaautemdiedimiseruntequitesutsecumvenirent etreversisuntincastra

33quicumvenissentCaesareamettradidissentepistulam praesidistatueruntetPaulumanteillum

34Cumlegissetautem,etinterrogassetdequaprovincia esset.QuicumcognovisseteumdeCiliciaesse;

35Audiamte,inquit,cumaccusatorestuivenerint iussitqueeuminpraetorioHerodiscustodiri

CAPITULUM24

1PostdiesautemquinquedescenditAnaniasprinceps sacerdotumcumsenioribusetoratorequodamnomine Tertullus,quiindicavitpraesidiadversusPaulum

2EtcitatoPaulocœpitaccusareTertullus,dicens:Cumin multapaceagamusperte,etmultacorriganturpertuam providentiam, 3semperetubiquesuscipimus,optimeFelix,cumomni gratiarumactione

4Nediutiusautemteprotraham,oro,breviteraudiasnos protuaclementia.

5invenimushunchominempestilentemetcommotorem seditionisinteromnesIudaeospertotumorbemet auctoremsectaeNazarenorum 6quietiamtemplumviolareconatusest,quemet suscepimus,etsecundumlegemnostramjudicavimus 7SedsupernosvenitLysiastribunus,etmagnavieripuit eumdemanibusnostris, 8Mandansaccusatoribussuis,utveniatadte:quem cognoscesdehisomnibus,dequibusnosaccusamuseum 9AdjeceruntautemetJudæi,dicenteshæcitasehabere 10ResponditautemPaulus(annuentesibipræsidedicere): Exmultisannisteessejudicemgentihuicsciens,bono animopromesatisfaciam

11Utsciasquoniamadhucduodecimdiessunt,exquo ascendiJerosolymam,utadorarem

12etnequeintemploinveneruntmecumaliquo disputantem,autconcursumfacientemturbæ,nequein synagogis,nequeincivitate:

13nequeprobarepossunttibidequibusnuncmeaccusant 14Confiteorautemhoctibi,quoniamsecundumviam quamvocanthæresim,sicadoroDeumpatrummeorum, credensomniaquæinlegeetprophetisscriptasunt: 15spemautemhabeinDeum,quamethiipsiexspectant, resurrectionemfuturamjustorumetiniquorum

16Inhocetipsestudeosineoffendiculoconscientiam habereadDeumetadhominessemper.

17Postannosautemplures,eleemosynasfacturusin gentemmeamvenietoblationes;

18etinveneruntmequidamexAsiaIudaeipurificatumin templonequecumturbanequecumtumultu

19quidebuerunthicapudteesse,etsiquidcontrame debuissent.

20autilliipsihicdicant,siquidinmeinvenerintmali, cumstetiinconcilio;

21nisideunahacunavoceclamaviintereosstans:De resurrectionemortuorumegohodievocoravobis

22AudiensautemhæcFelix,perfectioremsciensviam eorum,distuliteos,etdixit:CumveneritLysiastribunus, cognoscamvosegounumsermonem

23EtmandavitcenturioniservarePaulum,etpotestatem habereei:etnonprohiberetquemquamdenotissuis ministrareveladsevenire

24Postdiesautemaliquot,cumvenissetFelixcum Drusillauxoresua,quæeratJudæa,arcesseretPaulum, audiebateumdefideChristi

25Disputanteautemdejustitia,temperantia,etdejudicio futuro,tremuitFelix,etrespondit:Vadeinhoctempore cumtempusopportunumfuerit,egorogabote

26SperabatautemetutPaulus,utsolvateum,pecuniam sibidari.

27PostduosautemannosPorciusFestusvenitin cubiculumFelicis:etFelixvolensostendereJudæisFelix, reliquitPaulumvinctum

CAP.XXV

1Festusautemcumvenissetinprovinciamposttriduum, ascenditaCaesareaJerosolymam.

2TuncprincipessacerdotumetprincipesIudaeorum detulerunteumcontraPaulumetrogabanteum,

3EtrogabatillumproeoutmittereteuminJerusalem, insidiastendentesinviauteuminterficeret.

4FestusautemresponditservariPauluminCaesarea:se autemmaturiusprofecturum.

5Quiergoinvobis,ait,potentessunt,descendentessimul, accusentsiquodestineoiniquitas

6Demoratusautemintereosdiesampliusdecem, descenditCaesaream;etalteradieseditprotribunaliet iussitPaulumadduci

7Cumautemvenisset,circumdederunteumJudæi,qui descenderantabJerosolymis,etmultasetmultas tribulationesafferebantadPaulum:quodnonpoterant probare.

8Paulorationemreddente:Quoniamnequeinlegem Judæorum,nequeintemplum,nequeinCæsarem quidquampeccavi.

FestusautemvolensgratiampræstareJudæis,respondens Paulo,dixit:VisJerosolymamascendere,etibidehis judicariapudme?

10DixitautemPaulus:AdtribunalCaesarissto,ubime oportetiudicariIudaeisnihilnocui,sicutettumeliusnosti

11Sienimnocui,autdignummortealiquidfeci,non recusomori:siveronihilesteorumdequibushiaccusant me,nemomeillisdonarepotestCaesaremappello

12TuncFestuscumconsiliolocutusrespondit:“Caesarem appellasti;adCaesaremibis

13EtpostdiesaliquotAgripparexetBernicevenerunt CaesareamadsalutandumFestum.

14Cumautemdiesmultosdiesfactusesset,Festuscausam indicabatregi,dicens:VirquidamestvinctusaFelice 15dequocumessemJerosolymis,adieruntmeprincipes sacerdotumetsenioresJudæorum,volenteshabere judicium

16Adquosrespondi:QuianonestRomanisconsuetudo damnarealiquemhominempriusquamisquiaccusatur præsenteshabeataccusatores,locumquedefendendi accipiatadabluendacrimina.

17Cumergohucconvenissent,sineulladilationealtera sedensprotribunali,iussitadducihominem

18Inquemcumstetissentaccusatores,nullamcausam deferebant,dequibusegosuspicabarmalum

19quærebantautemquæstioneseorumdesuasuperstitione, etdequodamJesu,quieratmortuus,quemaffirmabat Paulusvivere

20Hæsitansautemegodehujusmodiquæstione,dicebam sivelletireJerosolymam,etibijudicarideistis.

21PauloautemappellanteutreservareturinAugusti auditione,jussiservarieumdonecmittameumad Caesarem

22AgrippaautemdixitadFestum:Volebametipse hominemaudireCras,inquit,audieseum

23AlteraautemdiecumvenissetAgrippaetBernicecum multaambitione,etintroissentinauditoriumcumtribunis etvirisprincipalibuscivitatis,jubenteFesto,adductusest Paulus

24DixitautemFestus:Agripparex,etomnesquiadsunt nobiscum,videtishunc,dequomecumestomnismultitudo Judæorum,etJerosolymis,etethic,clamantemnon oporterediutiusvivere

25Egoverecomperinihildignummorteeumadmisisse. IpsoautemhocappellanteadAugustum,judicavimittere

26Dequoquidcertumscribamdomino,nonhabeo Propterquodproduxieumadte,etmaximeadte,rex Agrippa,utinterrogationefactahabeamquidscribam Sinerationeenimmihivideturmitterevinctum,etcausas ejusnonsignificare.

CAP26

AgrippaautemadPaulumait:Permittiturtibiloquipro temetipsoTuncPaulusextendensmanum,responditprose: 2mebeatumarbitror,rexAgrippa,quodegohodieapudte respondebodeomnibus,dequibusaccusoraIudaeis; 3maximequodsciotescientemomniaquaesuntapud Iudaeosconsuetudinesetquaestionespropterquodobsecro patientermeaudias

4Etconversationemmeamajuventutemea,quæprimafuit ingentemeainJerusalem,noveruntomnesJudæi 5quimeabinitiocognoveruntsitestimoniumperhibent quoniamsecundumarctissimamsectamnostraereligionis vixipharisaeus

6Etnuncinspe,quæadpatresnostrosrepromissionis factaestaDeo,stojudicor; 7inquamduodecimtribusnostrænocteacdiedeservientes, sperantdevenireDequaspeaccusoraJudæis,rex

8Quidincredibilejudicaturapudvos,siDeusmortuos suscitat?

9EtegoquidemexistimaverammeadversusnomenIesu Nazarenideberemultacontrariaagere; 10quodetfeciJerosolymis,etmultossanctorumegoin carceribusinclusi,aprincipibussacerdotumpotestate accepta:etcumocciderentur,detulisententiam.etcum occiderentur,deposuerunteisvocemmeam

11Etinomnisynagogaeosincrepabatetblasphemareeos etinfuroremversuseospersecutussumusqueadcivitates alienas

12superquoveniDamascumcumpotestateetlegationea principibussacerdotum

13Mediadieinviavidirexdecælosuprasplendoremsolis circumfulsissemelumen,eteosquimecumsimulerant

14{Omnesquenoscumdecidissemusinterram,audivi vocemloquentemmihidicentemhebraicalingua:Saule, Saule,quidmepersequeris?durumesttibicontrastimulum calcitrare.

15Egoautemdixi:Quises,Domine?Quidixit:Egosum Jesus,quemtupersequeris

16sedexsurgeetstasuperpedestuosadhocenimapparui tibiutfaciamteministrumettestemeorumquaevidistiet eorumquibusapparebotibi

17liberanstedepopulisetdegentibusadquasnuncego mittote

18utaperiatoculoseorumetconvertateosdetenebrisin lucemetdevirtutesatanaeinDeum,utrecipiant remissionempeccatorumethereditatemintersanctificatos perfidem,quaeestinme

19Unde,orexAgrippa,nonfuicaelestivisioniincredulus; 20sedDamasciprimum,etJerosolymis,etinomnibus finibusJudææ,etgentibusostenditeis,utpœnitentiam agant,etconvertanturadDeum,etagantoperapœnitentiæ HacexcausameJudæi,cumessemintemplo, comprehensumtentabantinterficere.

22AcceptoigiturauxilioDeousqueinhodiernumdiem, testificansminorietmajorinihilaliuddicensquameaquae prophetaeetMoysesdixeruntventurosesse:

23sipassibilisChristus,siprimusexresurrectione mortuorum,lumenannuntiaturusestpopuloetgentibus.

24Hocautemipsoloquente,Festusmagnavocedixit: Paule,esextrate;multatedoctrinafurentemfacit

25Atille:Noninsanio,inquit,optimeFeste.sedproferte verbaveritatisetsobrietatis

Scitenimdehisrex,adquemetconstanterloquor:latere enimeumnihilhorumarbitrorNoneniminangulo quidquamhorumgestumest

27Credis,rexAgrippa,prophetis?Scioquodcredis.

28AgrippaautemadPaulum:“Propemodumsuadesme Christianumesse

29EtPaulus:OptoapudDeum,nonsolumtu,sedetiam omnesquiaudiuntmehodie,etego,sedethujusmodi,et propesunt,exceptishisvinculis

30Etcumhaecdixisset,exstititrexetpraeses,etBernice, etquiassidebanteis:

31Etcumsecessissent,loquebanturadinvicem,dicentes: Quianihilmorteautvinculisdignumquidfacithomoiste.

32AgrippaautemFestodixit:Dimittipoterathomohic,si nonappellassetCaesarem

Caput27

1CumautemjudicatumessetnosnavigareinItaliam, tradideruntPaulumetquosdamaliosvinctos,cuinomen eratJuli,centurioniscohortisAugusti

2EtascendentesnavimAdramytti,navigavimusinAsia. unusnobiscumAristarchus,MacedoThessalonicensis

SequentiautemdiedevenimusSidonemComiterautem JuliusPaulumdeprecabatur,etdediteipotestatemutadse veniretadamicosreficiendos

4Etindecumsustulissemus,subnavigavimusCyprum, proptereaquodessentventicontrarii.

5etpelagusCiliciaeetPamphyliaenavigantesvenimus Myram,quaeestLyciae

6etibicenturionavemalexandrinamnavigantemin Italiaminvenitetposuitinea

7etcummultisdiebustardenavigaremusetvix devenissemuscontraCnidumnonsustinensnosventus subnavigavimusCretaecontraSalmonem

8Etcumvixtransiret,venitadlocum,quivocatur Speciosa.juxtaquoderatcivitasLasea.

9Cumautemmultahoraconsumptaesset,etnavigantibus iaminpericulo,quiaiampraeteriitieiunium,Paulus admonebateos,

10etaitillisdominivideoquiacumlaesionibusetmultis damnisnonsolumonerisetnavissedetiamanimarum nostrarumhaeceritnavigatio

11Centurioautemgubernatorietnaucleriomagiscredebat quamhisquæaPaulodicebantur

12Etquiaportusadhiemandumnonerat,gareetiaminde discedere,siquomodoPhœnicenpervenirent,hiemare; quaeestCretaeportus,vergentisadmeridiemet occidentemsolem

13Cumautemaustroleniterflante,exinanientes propositumsetenereexistimantes,propeCretam navigaverunt

14Nonpostmultumautemmisitsecontraipsamventus typhonicus,quivocaturEuroaquilo.

15Etcumprenderetnavis,nonpotuitferreinventum,et noseicimus.

16Etininsulamquamdamdecurrentes,quævocaturCauda, potuimusvixobtinerescapham

17Quamcumtulissent,adiuveruntadroborandum navigium;Quasublata,adjutoriisutebantur,accingentes navem,timentesneinSyrtiminciderent,summissovasesic ferebantur

18Nosverovehementissimeiactati,sequentidie immiseruntnavem

19ettertiadiesuismanibusarmamentanavisprojecerunt.

20Cumautemnecsolnecstellaeinmultisdiebus apparuissent,ettempestasnonparvasupernos,ablataest spesomnis,utsalviessemus.

21PostlongamautemabstinentiamPaulusinmedioeorum exstitit,etait:Viri,audistisme:etnonsolvitisaCreta,et detrimentumconsecutisumus.

22Etnunchortorvos,utbonoanimoestote:nullaenim vitaeritintervos,sednavis

23AstititenimmihihacnocteangelusDei,cuiussumego, etcuideservio,

24dicens:Netimeas,Paule;adducerisadCaesarem,et eccededittibiDeusomnesquinaviganttecum.

25Propterea,filii,bonoanimoestote:egoenimcredo Deum,quiasicfuturumest,sicutdictumestmihi

26Ininsulamautemquamdamoportetnosdevenire.

27Cumautemquartadecimanoxsupervenit,deiectisnobis inAdria,circamediamnoctemnautaeappropinquaverunt adaliquamregionem;

28Etexclamaverunt,etinveneruntpassusviginti:etcum longiusabiissent,sonueruntiterum:etinveneruntpassus quindecim.

29Tuncveritineinsaxaincideremus,depuppimittentes anchorasquatuoroptabantdiem

30Etcumdenaviessentfugientesnaues,submiserunt scaphaminmare,subcolore,quasiancorisejiciantde prætorio,

31dixitPauluscenturionietmilitibus:Nisihiinnavi manserint,vossalvifierinonpotestis

32Tuncabscideruntmilitesfunesscaphæ,etpassisunt eamexcidere.

33Etcumluxinciperetfieri,rogabatPaulusomnessumere cibum,dicens:Quartadecimadiehodieexspectantesjejuni permanetis,nihilaccipientes.

34Propterquodobsecrovos,utapprehendatisquidfaciatis, ethocestprosalutevestra:quoniamnulliusvestrum capillusdecapitecadet

35Etcumhocdixisset,sumenspanem,gratiasegitDeoin conspectuomnium:etcumfregisset,cœpitmanducare

36Animæquioresautemfactiomnes,etipsisumpserunt cibum

37Eramusautemomnesinnavianimæducentorum sexagintasedecim

38Etcummanducassent,miserantnavim,etmiserunt triticuminmare.

39Cumautemdiesfactusesset,terramnonagnoscebant: sinumveroquemdamconsiderabanthabentemlittus,in quemcogitabantsipossentejicerenavem.

40Etcumancorassustulissent,committebantmari,et solvebantclavos,etlevaveruntnavesadventum,et applicuerunt

41Etcumincidissentinlocumduomaria,descenderuntin terramnavis.etprora-nisahaerebatetimmobilis permanebat;posteriorautemimpetufluctuumfractaerat

42Militumautemconsiliumfuitutcustodiasocciderent, nequiscumenatasset,effugeret.

43centurioautemvolenssalvosfacerePaulumprohibuit neetquinatarepossent,primosseinmarepraecipitarent, etadterrampervenirent;

44etceteros,aliosintabulisferebant,quosdamsuperea quædenavierant.Sicquefactumestutomnesincolumes adterramevaderent

Caput28

1Etcumevasissemus,tunccognovimusquiaMelitainsula vocabatur.

2Barbariautemnonmodicamgratiamostenderuntnobis: accendentesenimignem,etsingulospropterimbrem,et frigus.

3CumautemcollegissetPaulumfasciculum,et imposuisseteosigni,venitviperadecalore,etalligavit manumsuam.

4Utautemvideruntbarbaripendentembestiamdemanu ejus,adinvicemdicebant:Utiquehomicidaesthomohic, quicumevaseritdemari,ultiononsiniteumvivere.

5Etexcussitbestiaminignem,etnihilmaliintulit

6Videntesautem,cumintumuisset,subitocorruit,etecce multotempore,cumnullameinocumentaconspexissent, convertentesse,dicenteseumessedeum

7Ineademprovinciaerantprincepsinsulae,cuinomen Publii.quinosexcepit,ettriduobenignerecepit.

8Etfactumest,utagerentfebris,etsanguinisfluxum:ad quemPaulusintravit,etoravit,etimposuitillimanus,et sanaviteum.

9Quofacto,etceteri,quiininsulahabebantinfirmitates, accedebant,etcurabantur:

10quietiammultishonoribusnoshonoraverunt;etprofecti portabantnoshisquaenecessariaerant

11Postmensesautemtres,navigavimusinnavi Alexandrina,quæininsulahiemaverat,cuieratinsigne Castorum

12EtcumvenissemusSyracusam,mansimusibitriduo

13IndecircumlegentesdevenimusRegium:etpostunum diem,flanteaustro,sequentidievenimusPuteolos: 14Ubiinvenimusfratres,etrogatimanereapudeosdies septem:etsicvenimusRomam

15Etindecumaudissentfratres,occurreruntnobisusque adAppiiforum,ettresTabernasQuoscumvidissetPaulus, gratiasagensDeo,accepitfiduciam.

16CumautemvenissemusRomam,permissumestPaulo maneresibimetcumcustodientesemilite

17factumestautemposttriduumconvocavitPaulus principesIudaeorumetquicumconvenerantdixitadeos virifratrescumnihilinpopulumautinconsuetudines patrumnostrorumfeciettraditussumabHierosolymisin manusRomanorum

18quicuminterrogationemdemehabuissent,dimitteteum, quiacausamortisnoneratinme

19Judæiautemcontradicentibus,coactussumappellare Cæsarem.nonquomeamgentemaccusaredebueram.

20Propterhocergorogaviteutvideremte,etloquerer tecum,quiapropterspemIsraëlcatenahaccircumdatus sum.

21Atillidixeruntadeum:“Nequelitterasaccepimusdete aIudaea,nequeexomnibusfratribusquiveneruntadte aliquiddenuntiaveruntautlocutisunt;

22Volumusautemateaudirequidsentias:namdehac sectanovimusquiaubiquecontradicitur

23Cumautemconstituissenteidiem,veneruntmultiad euminhospitiumquibusexponebatettestificabatur regnumDeisuadenseisdeIesuetexlegeMosiset prophetarumamaneusqueadvesperam

24Etquidamcredebanthisquaedicebantur:quidamvero noncredebant.

25etcumnonconsensissentinterse,discesseruntcumuno verbodixissetPaulus:BenelocutusestSpiritusSanctusper Isaiamprophetamadpatresnostros,

26dicens:Iteadpopulumistum,etdicite:Auditeaudientes, etnonintelligetis;etvidebitisetnonvidebitis

27Ingravatumestenimcorpopulihujus,etauresejus graviterauditus,etoculossuosclauserunt;nevideant oculisetauribusaudiantetcordeintelligantetconvertantur etsanemeos.

28Notumergositvobis,quoniamgentibusmissumesthoc salutareDei,etipsiaudient

29Etcumhæcdixisset,exieruntabeoJudæi,multam habentesintersequæstionem

30Mansitautembienniototoinconductosuo:etsuscepit omnesquiingrediebanturadeum.

31prædicansregnumDei,etdocensquæsuntdeDomino JesuChristocumomnifiducia,nulloprohibenteeum