Latin - The Book of Genesis

Genesis

Caput1

1InprincipiocreavitDeuscælumetterram.

2Terraautemeratinanisetvacua;ettenebraesuperfaciem abyssi.SpiritusautemDeiferebatursuperaquas.

3DixitqueDeus:Fiatlux

4EtviditDeuslucemquodessetbona:etdivisitlucema tenebris.

5AppellavitqueDeuslucemDiemettenebrasNoctem. Factumqueestvespereetmanediesunus

6DixitquoqueDeus:Fiatfirmamentuminmedioaquarum: etdividataquasabaquis

7EtfecitDeusfirmamentumdivisitqueaquas,quaeerant subfirmamento,abhisquaeerantsuperfirmamentum.

8VocavitqueDeusfirmamentumCaelumEtfactumest vespereetmanediessecundus

9DixitveroDeus:Congregenturaquæ,quæsubcælosunt, inlocumunum:etappareatarida

10EtvocavitDeusaridamTerram,congregationesque aquarumappellavitMaria.EtvocavitDeusaridamTerram, congregationesqueaquarumappellavitMariaEtviditDeus quodessetbonum

11EtaitDeus:Germinetterraherbamvirentem,et facientemsemen,etlignumpomiferumfaciensfructum juxtagenussuum,cujussemeninsemetipsositsuper terram.

12Etprotulitterraherbamvirentem,etfacientemsemen juxtagenussuum,lignumquefaciensfructum,ethabens unumquodquesementemsecundumspeciemsuam.Etvidit Deusquodessetbonum

13Factumqueestvespereetmanediestertius

14DixitautemDeus:Fiantluminariainfirmamentocæli, utdividantdiemacnoctemetsintinsignaettemporaet diesetannos;

15utluceantinfirmamentocæli,etilluminentterram.Et factumestita

16FecitqueDeusduomagnaluminaria.luminaremajus,ut praeessetdiei,etluminareminus,utpraeessetnocti;

17Etposuiteasinfirmamentocæli,utlucerentsuper terram,

18etpraeessentdieiacnoctietdividerentlucemac tenebras:etviditDeusquodessetbonum

19Etfactumestvespereetmanediesquartus

20DixitquoqueDeus:Producantaquæreptileanimæ viventis,etvolatilesuperterramsubfirmamentocæli

21CreavitqueDeuscetegrandia,etomnemanimam viventematquemotabilem,quamproduxerantaquæin speciessuas,etomnevolatilesecundumgenussuumEt viditDeusquodessetbonum.

Benedixitqueeis,dicens:Crescite,etmultiplicamini,et repleteaquasmaris:avesquemultiplicentursuperterram

23Etfactumestvespereetmanediesquintus.

24DixitquoqueDeus:Producatterraanimamviventemin generesuo,jumenta,etreptilia,etbestiasterræsecundum speciemsuam.

25EtfecitDeusbestiasterraeiuxtaspeciessuasetiumenta secundumspeciessuasetomnereptileterraeingeneresuo EtviditDeusquodessetbonum.

26dixitqueDeusfaciamushominemadimaginemet similitudinemnostrametdominenturpiscibusmariset volatilibuscaelietiumentisetuniversisterraeomnereptile quodmoveturinterra

27SicDeuscreavithominemadimaginemsuam,ad imaginemDeicreavitillum;masculumetfeminamcreavit eos

28BenedixitqueeisDeus,etaitillis:Crescite,et multiplicamini,etrepleteterram,etsubjiciteeam:et dominaminipiscibusmaris,etvolatilibuscæli,etuniversis animantibusquaeestsuperterram

29dixitqueDeusecceegodedivobisomneherbam ferentemsemenquaeestsuperfaciemomnisterraeet omnemarboreminquafructusarborisfacientissemen vobiseritinescam.

30etcunctisanimantibusterræ,omniquevolucricæli,et universisquæmoventurinterra,inquibusestanimavivens, omnemherbamvirentemadvescendum.Etfactumestita. 31ViditqueDeuscunctaquæfecerat,eterantvaldebona Factumqueestvespereetmanediessextus

CAPITULUM2

Igiturperfectisuntcælietterra,etomnisornatuseorum. 2ComplevitqueDeusdieseptimoopussuumquodfecerat; etdieseptimoabuniversooperequodpatraverat,requievit 3Etbenedixitdieiseptimo,etsanctificavitillum,quiain ipsocessaveratabomnioperesuoquodcreavitDeusut faceret

4Hæsuntgenerationescælietterræ,quandocreatasunt 5Etomnevirgultumagriantequamorereturinterra, omnemherbamregionispriusquamgerminaret:nonenim plueratDominusDeussuperterram,nechomoeratqui operareturterram

6Nebulasautemascendebatdeterra,etirrigabat universamfaciemterræ.

7FormavitautemDominusDeushominemdelimoterræ, etinspiravitinnaresejusspiraculumvitæ.etfactusest homoinanimamviventem

8PlantaveratautemDominusDeusparadisumEdencontra orientem;etibihominemquemformaveratposuit.

9CrescebatautemDominusDeusdehumoomnelignum pulchrumvisu,etadvescendumbonum;lignumetiam vitaeinmedioparadisilignumquescientiaebonietmali.

10EtfluviusegrediebaturexEdenadirrigandum paradisum;etindedividiturinquattuorcapita

11NomenprimiPisonis,ipseestquicircuitomnemterram Hevila,ubiestaurum;

12etaurumterræilliusoptimumest;ibiinveniturbdellium, etlapisonychinus.

13EtnomenfluviisecundiGehon:ipseestquicircuit omnemterramÆthiopiæ

14Nomenautemfluministertii,Iddekel:ipseestquivadit contraorientemAssyriorumFluviusautemquartusipseest Euphrates

15TulitergoDominusDeushominemetposuiteumin paradisovoluptatis,utoperareturetcustodiretillum;

16PræcepitqueDominusDeushomini,dicens:Exomni lignoparadisicomede.

17delignoautemscientiæbonietmalinecomedas:in quocumqueenimdiecomederisexeo,mortemorieris

18DixitquoqueDominusDeus:Nonestbonumesse hominemsolum:faciamuseiadjutoriumsimilesibi.faciam eiadiutoriumsimilesibi

19FormavitigiturDominusDeusterramomnembestiam agri,etomnemvolatilecaeli.etadduxiteosadAdam,ut videretquidvocareteaEtquodcumquevocavitAdam omneanimal,idestnomeneius

20deditqueAdamnominaomnibusiumentisetvolatilibus caelietuniversisanimantibusterraeAdaeveronon inveniebaturadiutorsimiliseius

21ImmisitqueDominusDeussoporeminAdam 22Costaautem,quamceperatDominusDeusdeviro,fecit mulierem,etadduxiteamadvirum.

23EtaitAdam:Hocestosdeossibusmeis,etcarode carnemea:Mulier,quiasumptaestdehomine,vocabitur 24Quamobremrelinquethomopatremsuumetmatrem, etadhærebituxorisuæ,eteruntincarneuna Erantautemuterquenudi,Adamscilicetetuxoreius,et nonerubescebant.

CAPUTIII

1Sedetserpenseratcallidiorcunctisanimantibusterræ quæfeceratDominusDeusetdixitadmulierem,Etiamne dixitDeus,Noncomedetisdeomniarborehorti?

2Etdixitmulieradserpentem:Defructulignihorti comedamus

3Defructuveroligni,quodestinmedioparadisi,præcepit Deus:Noncomedetis,nectangetis,nemoriamini

4Dixitautemserpensadmulierem:Nequaquammorte moriemini.

5ScitenimDeusquodinquocumquediecomederitisexeo, aperienturoculivestri,eteritissicutdii,scientesbonumet malum.

6Cumautemvidissetmulierlignumbonumessead vescendum,etoculisdelectabile,etdesiderabilelignum unumfaceresapientem,sumpsitdefructuejus,etcomedit, etdediteicumvirosuo;etcomedit

7Etapertisuntoculiamborum;Cumquecognovissentesse senudos,consueruntfoliaficusetfeceruntsibiperizomata.

8etaudieruntvocemDominiDeiambulanteminparadiso inauramdieietabsconditusestAdametuxoreiusafacie DominiDeiinterlignaparadisi

9VocavitqueDominusDeusAdam,etdixitei:Ubies?

10Quiait:Vocemtuamaudiviinparadisoettimuieoquod nudusessem.etabscondime.

11Quidixit:Quistibidixitquodnudusesses?annonde arbore,dequapraecepitibiutnonedasdeea,edisti?

12Etdixithomo:Mulier,quamdedistimecum,eadedit mihideligno,etcomedi

13EtdixitDominusDeusadmulierem:Quarehocfecisti? Etdixitmulier,Serpensdecepitme,etcomedi.

14EtaitDominusDeusadserpentem:“Quiafecistihoc, maledictusesinteromniapecoraetomnesbestiasagri!in ventretuoambulabis,etpulveremcomedesomnibus diebusvitaetuae

15Inimicitiasponaminterteetmulieremetsementuumet semenillius;conteretcaputtuum,ettuconterescalcaneum eius

16Mulieridixit:“Multiplicabodoloremtuumet conceptumtuum;pariesindoloreliberos;eterit desideriumtuumadvirumtuum,etipsedominabiturtui

17Adaequoquedixit:“Quiaaudistivocemuxoristuaeet comedistideligno,exquopraeceperamtibi,necomederes, maledictahumuspropterte;indolorecomedesexeo omnibusdiebusvitaetuae;

18Spinasquoqueettribulosgerminabittibi;etherbamagri comedes;

19Insudorevultustuivescerispane,donecrevertarisin terram;Exeoenimcaptaes:pulvisenimes,etinpulverem reverteris

20etvocavitAdamnomenuxorissuaeEvaquiaeratmater omniumviventium

21AdaequoqueetuxoriejusfecitDominusDeustunicas pelliceasetinduiteos.

22EtaitDominusDeus:Eccehomofactusestquasiunus exnobis,utsciatbonumetmalum;nunc,neextendat manumsuam,ettollatdelignovitæ,etcomedat,etvivatin æternum:

23EtemisiteumDominusDeusdeparadisovoluptatis,ut operareturterramdequasumptusest.

24Ejecithominem;etposuitadorientemparadisi voluptatisCherubimetflammeumgladiumatque versatilemadcustodiendamviamlignivitae.

CAPITULUM4

1CognovitautemAdamEvamuxoremsuam;Quæ concepit,etpeperitCain,dicens:PossedivirumaDomino 2RursumquepeperitfratremejusAbel.FuitautemAbel pastorovium,etCainagricola

3FactumestautempostmultosdiesutofferretCainde fructibusterræmuneraDomino.

4Abelquoqueobtulitdeprimogenitisgregissuietde adipibuseorumEtrespexitDominusadAbeletadmunus eius;

5AdCainvero,etadmunerailliusnonrespexitIratusque estCainvehementer,etconciditvultuseius

6DixitqueDominusadCain:Quareiratuses?etcur conciditfaciestua?

7Sibeneegeris,nonrecipies?etsinonbenefacis,ad januampeccatumjacet.ettuipsedesideriumeius,ettu regeriseum

8LocutusqueestCainadAbelfratremsuum:cumque essentinagro,consurrexitCainadversusAbelfratrem suum,etinterfeciteum

9EtaitDominusadCain:UbiestAbelfratertuus?Qui respondit:“Nescio.Numcustosfratrismeisumego?

10Dixitqueadeum:Quidfecisti?voxsanguinisfratristui clamatadmedeterra.

11nuncergomaledictuserisdeterraquaeaperuitossuum utacciperetsanguinemfratristuidemanutua

12Cumoperatusfueriseam,nondabittibifructussuos; vagusetprofuguserisinterra.

13DixitqueCainadDominum:Majorestiniquitasmea, quamutveniammerear

14Ecceejicismehodieafacieterræ;etafacietua abscondar;eterovagusetprofugusinterra;eteritomnis inveniensme,occidatme.

15DixitqueeiDominus:Nequaquamitafiet:sedomnis quioccideritCain,septuplumpunieturPosuitqueDominus Cainsignum,utnoneuminterficeretomnisquiinvenisset eum

16EgressusqueCainafacieDomini,habitavitprofugusin terraadorientalemplagamEden.

17CognovitautemCainuxoremsuam;Concepitqueet peperitHenochetaedificavitcivitatemvocavitquenomen eiusexnominefiliisuiHenoch.

18PorroHenochgenuitIrad,etIradgenuitMaviael

19Quiaccepituxoresduas:nomenuniAdaetnomenalteri Sella.

20EtpeperitAdaJabal:ipsefuitpaterhabitantiumin tentoriisatquepecorum

21EtnomenfratrisejusJubal:ipsefuitpatercanentium citharaetorgano

22SellaautemgenuitTubalcain,quifuitmagister fabroruminæreetferroSororveroTubalcainNoema

23dixitqueLamechuxoribussuisAdaetSellaaudite vocemmeamuxoresLamech,auscultatesermonemmeum, quoniamvirumoccidiinvulnusmeum,etadulescentemin malummeum

24SiseptuplumpunieturCain,verumveroLamech septuagiessepties

25CognovitautemadhucAdamuxoremsuamPeperit itaquefilium,etvocavitnomenejusSeth:quoniamDeus, inquit,reposuitmihisemenaliudproAbel,quemoccidit Cain

26SedetilliSethnatusestfilius;etvocavitnomenejus Enos;tunccoeperuntinvocarenomenDomini

CAPITULUM5

1HicestlibergenerationisAdamIndiequacreavitDeus hominem,adsimilitudinemDeifecitillum;

2Masculumetfeminamcreaviteos;etvocavitnomen eorumAdam,indiequocreatisunt

3VixitautemAdamcentumtrigintaannisetgenuitad similitudinemetimaginemsuametvocavitnomeneius Seth;

4EtfactisuntdiesAdam,postquamgenuitSeth,octingenti anni:genuitquefiliosetfilias

5EtfactisuntomnesdiesquosvixitAdamnongenti trigintaanni,etmortuusest.

6VixitautemSethcentumquinqueannis,etgenuitEnos

7VixitqueSeth,postquamgenuitEnos,octingentisseptem annis:genuitquefiliosetfilias.

8EtfactisuntomnesdiesSethnongentorumduodecim annorum,etmortuusest

VixitveroEnosnonagintaannis,etgenuitCainan.

10EtvixitEnos,postquamgenuitCainan,octingentis quindecimannisetgenuitfiliosetfilias.

11FactiquesuntomnesdiesEnosnongentiquinqueanni, etmortuusest

12VixitautemCainanseptuagintaannis,etgenuit Malaleel.

13EtvixitCainan,postquamgenuitMalaleel,octingentos quadragintaannosgenuitquefiliosetfilias

14EtfactisuntomnesdiesCainannongentidecemanni,et mortuusest

15VixitautemMalaleelsexagintaquinqueannis,etgenuit Jared

16EtvixitMalaleel,postquamgenuitJared,octingentis trigintaannis,etgenuitfiliosetfilias.

17EtfactisuntomnesdiesMalaleeloctingentinonaginta quinqueanni,etmortuusest

18VixitqueJaredcentumsexagintaduobusannis,etgenuit Henoch.

19EtvixitJared,postquamgenuitHenoch,octingentis annisetgenuitfiliosetfilias.

20EtfactisuntomnesdiesJarednongentisexagintaduo anni,etmortuusest

21PorroHenochvixitsexagintaquinqueannis,etgenuit Mathusalam.

22EtambulavitHenochcumDeo,postquamgenuit Mathusalam,trecentisannisetgenuitfiliosetfilias

23EtfactisuntomnesdiesHenochtrecentisexaginta quinqueanni

24AmbulavitquecumDeo,etnonapparuit;Deusenim illumassumpsit

25VixitquoqueMathusalacentumoctogintaseptemannis, etgenuitLamech.

26EtvixitMathusala,postquamgenuitLamech, septingentisoctogintaduobusannis,etgenuitfiliosetfilias 27EtfactisuntomnesdiesMathusalanongentisexaginta novemanni,etmortuusest

28VixitautemLamechcentumoctogintaduobusannis,et genuitfilium:

29EtvocavitnomenejusNoe,dicens:Hicconsolabitur nosinoperenostroetinlaboremanuumnostrarum,interra cuimaledixitDominus.

30VixitqueLamech,postquamgenuitNoe,quingentos nonagintaquinqueannosetgenuitfiliosetfilias

31EtfactisuntomnesdiesLamechseptingentiseptuaginta septemanni,etmortuusest

32EtfuitNoequingentorumannorum,etgenuitSem, ChametJapheth.

CAPUTVI

1Cumautemcœpissentmultiplicarihominessuperfaciem terræ,etfiliænataesunteis,

2VideruntfiliiDeifiliashominumquodessentpulchræ. acceperuntsibiuxoresexomnibus,quaselegerant

3DixitqueDominus:Nonpermanebitspiritusmeusin homineinæternum,quiacaroest:eruntquediesillius centumvigintianni

4Giganteserantinterraindiebusillis;sedetposthoc, cumintrassentfiliiDeiadfiliashominum,etpepererunteis filios,hiifactisuntpotentesasaeculovirinominati

5EtviditDeusquodmultamalitiahominumessetinterra, etquodmalumessetomnefigmentumcordissui.

6pœnituiteumquodhominumfecissetinterra

7DixitqueDominus:“Perdamhominem,quemcreavia facieterrae;tamhominibusquamiumentisetreptilibuset volatilibuscaeli;paenitetenimmefecisseeos

8NoëveroinvenitgratiamcoramDomino

9HæsuntgenerationesNoë:Noëvirjustusatqueperfectus fuitingenerationibussuis;cumDeoambulavit

10Etgenuittresfilios,Sem,ChametJapheth

11CorruptaestautemterracoramDeo,etrepletaest iniquitate

12EtviditDeusterram,eteccecorruptaest.omnisenim carocorruperatviamsuamsuperterram

13DixitquoqueDeusadNoë:Finisomniscarnisvenit coramme.quiarepletaestterraviolentiapereos;etecce egodisperdameoscumterra

14Factibiarcamdelignislævigatis;gazofilaciainarca faciesetintusetforispiceponeseam.

15Etsicfacieseam:trecentorumcubitorumeritlongitudo arcæ,quinquagintacubitorumlatitudo,ettriginta cubitorumaltitudoillius.

16Fenestraminarcafaciesetcubitoconsummabis summitatemeiusOstiumautemarcaeponesinlatereeius; inferiore,secundasactertianasfacies.

17etecceegoadducoaquasdiluviisuperterram,ut disperdamomnemcarnem,inquaestspiritusvitæ,sub cæloetomnequodestinterramorietur

18Sedtecumerigampactummeum;etintrabisinarcamtu, filiitui,uxortua,etuxoresfiliorumtuorumtecum.

19Etexcunctisanimantibusuniversæcarnisbinainduces inarcam,utvivanttecum:masculinisexusetfeminini masculusetfeminaerunt.

20Devolucribussecundumgenussuum,etjumentorum secundumspeciessuas,omnereptileterræingeneresuo Binavenientadteadvivificandum.

21etsumetibiabomniciboquicomedituretcolligesadte eteritincibumtibietillis

22SicfecitNoe.juxtaomniaquæpræceperatilliDeus.

CAPITULUM7

1DixitqueDominusadNoë:Veniinarcam,ettuomnis domustuateenimvidiiustumcorammeingeneratione hac.

2Deomnibestiamundaaccipiestibiseptem,masculumet feminam;

3volucrumquoquecœliseptem,masculusetfemina;ad vivificandumsemensuperfaciemuniversaeterrae

4Adhucenimdiebusseptem:etpluamsuperterram quadragintadiebusetquadragintanoctibus.etomnem substantiam,quamfeci,perdamafacieterrae

5FecitergoNoëomniaquæmandaverateiDominus

6EratqueNoesescentorumannorum,quandodiluviiaquae erantsuperterram

7EtingressusestNoëetfiliiejus,uxorejusetuxores filiorumejuscumeoinarcampropteraquasdiluvii.

8Deanimantibusmundis,etdepecoribusnonmundis,et volucribus,etuniversisquæreptantsuperterram

9DuoetduoingressisuntadNoëinarcam,masculuset femina,sicutpræceperatDeusNoë

10Igiturpostdiesseptemsuntaquædiluviisuperterram

11AnnosescentesimovitaeNoe,mensesecundo,et septimodecimodiemensis,indieilladissipatisuntomnes fontesabyssimagnae,etcataractaecaeliapertaesunt.

12etfactaestpluviasuperterramquadragintadiebuset quadragintanoctibus

13InarticulodieiilliusingressusestNoe,Sem,Chamet Japheth,filiiNoe,uxorNoe,tresuxoresfiliorumeiuscum eisinarcam;

14Ipsietiumentaingeneresuo,etomnesiumenta secundumspeciessuas,etomnereptileterræingeneresuo, etomnevolatilesecundumgenussuum,omnevolatile secundumgenussuum.

15ingressisuntadNoëinarcam,binaetbinaexomni carne,inquaestspiritusvitæ

16Etquæingressasunt,masculusetfeminaexomnicarne introierunt,sicutpræceperateiDeus:etinclusiteum Dominusdeforis

17Factumqueestdiluviumquadragintadiebussuper terram;etcreveruntaquae,etsustuleruntarcam,et elevatumestsuperterram

18Vehementereniminundaverunt,etomniarepleveruntin superficieterræ.etarcaibatsuperaquas.

19Vehementereniminundaverunt,etomniarepleveruntin superficieterræetomnescollesexcelsi,quisubuniverso caeloerant,operiebantur.

20Quindecimcubitisdesursumsuperaruntaquae;etoperti suntmontes

21etmortuaestomniscaro,quaemovebatursuperterram, volucrum,pecorum,bestiarum,omniumquereptilium,quae reptantsuperterram,etomneshomines;

22Omnes,inquorumnaribusspiraculumvitæest,inarida mortuasunt

23Delevitqueomneanimal,quoderatsuperfaciemterrae, abhomineusqueadiumenta,etreptilia,etvolatiliacæli

RemansitautemsolusNoë,etquicumeoerantinarca

24Obtinueruntqueaquæterramcentumquinquaginta diebus

Capitulum8

1RecordatusautemDeusNoecunctorumqueanimantium etomniumiumentorum,quaeerantcumeoinarca,adduxit spiritumsuperterram,etimminutaesuntaquae

2Etclausisuntfontesabyssi,etcataractæcæli:et prohibitæsuntpluviædecælo.

3Reversaequesuntaquædeterrasemper:etpostfinem centumquinquagintadierumdiminutæsuntaquæ

4Requievitquearcamenseseptimo,decimaseptimadie mensissupermontesArarat

5Atveroaquaediminutaesuntsemperusqueaddecimum mensem:decimomense,primodiemensis,apparuerunt cacuminamontium

6Postquadragintaautemdies,aperuitNoefenestramarcæ, quamfecerat:

7Quiemisitcorvum,quiegrediebaturetnonrevertebatur, donecsiccarenturaquaesuperterram

8Emisitquoquecolumbamabeo,utvideretsijam cessassentaquæsuperfaciemterræ

9columbanoninvenitrequiemvestigiopediseiuset reversaestadeuminarcamquiaaquaeerantsuper universamterramilliinarcam

10Expectatisautemultraseptemdiebusaliisiterumque columbamexarcaemisit;

11Venitqueadeumvespere;etecceinoreeiusevulsum estfoliumolivae;etcognovitNoequoddefluxissentaquae deterra

12Expectatisautemultraseptemdiebusaliisemisit columbam;quinonrevertebaturadeumamplius

13Igitursescentesimoprimoanno,primomense,primadie mensis,siccataesuntaquaedeterra;eccefaciesterræ siccitasest

14Mensesecundo,septimoetvigesimodiemensis arefactaestterra

15LocutusestautemDeusadNoë,dicens:

16Egrederedearca,tuetuxortua,filiituietuxores filiorumtuorumtecum

17Eductecumomneanimalquodestapudteexomni carnevolucrumetpecorumetuniversisreptilibusquae

reptantsuperterramutcrescantinterra,etfructificent,et multiplicentsuperterram.

18EtexivitNoeetfiliieius,uxoreiusetuxoresfiliorum eiuscumeo.

19Sedetomneanimal,omnereptile,etomnisavis,et reptantsuperterram,secundumgenussuum,egressasunt dearca

20AedificavitautemNoealtareDomino.Deomnibestia munda,etdeomniavemunda,etobtulitholocaustasuper altari

21OdoratusqueestDominusodoremsuavitatisEtdixit Dominusincordesuo:“Nonmaledicamterraepropter hominem;imaginatioenimcordishominisabadolescentia malaest;necultrapercutiamomnemanimamviventem, sicutfeci

22Cunctisdiebusterræ,sementisetmessis,frigusetæstus, æstasethiems,noxetdiesnonrequiescent

Capitulum9

1BenedixitqueDeusNoëetfiliisejusEtdixitadeos: Crescite,etmultiplicamini,etrepleteterram.

2Etterrorvesteractremorsitsuperomnesbestiasterrae, etsuperomnesvolatiliacaeli,etsuperomnes,quaereptant superterram,etsuperomnespiscesmaris:inmanumtuam traditisunt

3Omne,quodmoveturetvivit,eritvobisincibum;omnia sicutolusherbamdedivobis.

4Carnemverocumsanguinenoncomedetis

5sanguinemverotuumvitatuarequiramdemanu omniumiumentorumquaerametdemanuhominis.de manufratriscuiusquehominisvitamrequiram

6Quicumqueeffuderithumanumsanguinem,fundetur sanguisillius:adimaginemquippeDeifactusesthomo.

7Crescite,etmultiplicamini;Abundareinterra,et multiplicareinea

8LocutusestautemDeusadNoëetfiliosejuscumeo, dicens:

9Ecceconstituipactummeumvobiscumetsementuum postte.

10Sedetcumomnipecore,quætecumest,volucribus, pecoribus,etbestiisterræabomnibusegredientibusarca, adomnembestiamterrae.

11Statuampactummeumvobiscum;necinteribitultra omniscaroaquisdiluvii;neceritultradiluviumutperdat terram.

12DixitqueDeus:Hoceritsignumfœderis,quodconstitui intermeetteetomnemanimamviventem,quæesttecum, ingenerationessempiternas:

13arcummeumponaminnubibus,eteritsignumfœderis intermeetinterterram

14eteritcumobduxeronubemsuperterramvidebitur arcusinnube

15Etrecordaborfœderismei,quodestintermeette,et interomnemanimamviventematqueuniversamcarnem;et noneruntultraaquaediluviiaddelendumomnemcarnem

16Eritquearcusinnube;etvideboillud,etrecordabor foederissempiterniinterDeumetomnemanimam viventemuniversaecarnis,quaeestsuperterram

17DixitqueDeusadNoë:Hocestsignumfœderis,quod constituiintermeetomnemcarnemsuperterram

18ErantergofiliiNoe,quiegressisuntdearca,Sem, ChametIapheth.PorroChamipseestpaterChanaan.

19HitresfiliiNoe:etabhisdisseminatumestuniversa terra.

20CoepitqueNoeagricolaplantarevineam; 21Bibensquevinuminebriatusest,etnudatusin tabernaculosuoacnudatusestintentoriosuo

22HamergopaterChanaanviditpatrissuiturpitudinem,et indicavitduobusfratribussuisforis

23SemetJaphethacceperuntvestimentumsuumet posueruntsuperutrumqueumerosetabieruntretrorsumet operueruntignominiampatrissui;etfacieseorum retrorsum,etnuditatempatrissuinonviderunt.

24EtevigilavitNoedevinosuo,etcognovitquodfecerat eifiliusejusminor

25ait:MaledictusChanaan!servusservorumeritfratribus suis

26Dixitque:BenedictusDominusDeusSem!Sitque Chanaanservuseius.

27DilatabitDeusJapheth,ethabitetintabernaculisSem SitqueChanaanservuseius

28VixitautemNoepostdiluviumtrecentisquinquaginta annis

29EtfactisuntomnesdiesNoenongentiquinquaginta anni,etmortuusest.

CAPITULUM10

1HæsuntautemgenerationesfiliorumNoë,Sem,Chamet Japheth:natiquesunteisfiliipostdiluvium

2FiliiJapheth;Gomer,etMagog,etMadai,etJavan,et Tubal,etMeshech,etTiras

3AndthesonsofGomer;Ashkenaz,etRiphath,et Togarmah.

4AndthesonsofJavan;ElisaetTharsis,Kittim,et Dodanim

5Abhisdivisaesuntinsulaegentiuminregionibussuis; unusquisquesecundumlinguamsuametfamiliasin nationibussuis

6AndthesonsofCham;Cush,andMizraim,andPhut,and Canaan

7filiiChus;Seba,etHavilah,etSabtah,etRaama,et Sabtecha.Saba,etDadan.

8ChusautemgenuitNemrod:istecœpitessepotensin terra

9Obhocexivitproverbium:QuasiNemrodrobustus venatorcoramDomino

10FuitautemprincipiumregnieiusBabel,etArachet Accad,etCalnehinterraSennaar

11DeterraillaegressusestAssur,etaedificavitNineven etRohobothcivitatemetChale, 12EtReseninterNinevenetCalah,hæcestcivitasmagna. 13MizraimautemgenuitLudim,etAnamim,etLehabim, etNaphtuhim

14etPathrusim,etCasluhim,dequibusegressisunt Philistim,etCaphtorim

15ChanaanautemgenuitSidonemprimogenitumsuum.

16JebusæumquoqueetAmorrhæum,etGergesæum, 17etHevaeusetArtheaetSina

18etAradium,SamaraeumetEmathites:etpostea dispersaesuntfamiliaeChananaeorum

19FuitqueterminusChananaeorumaSidonevenientibus GerarusqueGazam.ingrediendoadSodomam,et Gomorrham,etAdmam,etSeboim,usqueadLasha IstifiliiChamincognationibusetlinguisterrisqueet gentibussuis.

21DeSemquoquenatisunt,patreomniumfiliorumEber, fratreJaphethmaiore

22FiliiSem;Elam,etAsshur,etArphaxad,etLud,et Aram

23AndthesonsofAram;Uz,etHul,etGether,etMash

24ArphaxadautemgenuitSalaSalaautemgenuitHeber

25NatiquesuntHeberfiliiduo:nomenuniPhaleg quoniamindiebuseiusdivisaestterra;etnomenfratris eiusJoktan

26EtJoktangenuitAlmodad,etSheleph,etHazarmaveth, etJerah.

27Hadoram,etUzal,etDikla, 28etObaletAbimaheletSaba 29etOphir,etHevila,etJobab:omnesistifiliiJectan.

30EtfactaesthabitatioeorumdeMessapergentibususque Sepharmontemorientalem

31IstifiliiSemsecundumcognationesetlinguaset regionesingentibussuis

32HæfamiliæNoëjuxtapopulosetnationessuasAbhis divisaesuntgentesinterrapostdiluvium.

CAPUTXI

1Eratautemterralabiiunius,etsermonumeorumdem 2Cumqueproficiscerenturdeoriente,inveneruntcampum interraSennaar.ethabitaveruntibi.

3Dixitquealteradproximumsuum:Venite,faciamus lateres,etcoquamuseosHabueruntquelateresprosaxis,et bitumenpromorte.

4etdixeruntitefaciamusnobiscivitatemetturrimcuius culmenpertingatadcaelumetfaciamusnobisnomen,ne dispergamursuperfaciemuniversaeterrae.

5EtdescenditDominusutvideretcivitatemetturrim, quamaedificaveruntfiliihominum

6etdixitDominus:“Ecceunusestpopulusetunumlabium omnibus;ethocincipiuntfacere:etnuncnihildetraheturab eis,quodcogitaveruntfacere

7Venite,descendamus,etconfundamusibilinguameorum, utnonaudiantunusquisquevocemproximisui

8atqueindedispersiteosDominussuperfaciemuniversae terraeetcessaveruntaedificarecivitatem

9UndevocatumestnomenejusBabelquiaibiconfusum estlabiumuniversaeterrae;etindedispersiteosDominus superfaciemuniversaeterrae

10HæsuntgenerationesSem:Semeratcentumannorum quandogenuitArphaxad,bienniopostdiluvium

11VixitqueSem,postquamgenuitArphaxad,quingentis annis:etgenuitfiliosetfilias

12PorroArphaxadvixittrigintaquinqueannis,etgenuit Sala

13VixitqueArphaxad,postquamgenuitSala, quadringentistribusannisetgenuitfiliosetfilias.

14Salaautemvixittrigintaannis,etgenuitHeber

15VixitqueSala,postquamgenuitHeber,quadringentis tribusannis:etgenuitfiliosetfilias.

16VixitautemHebertrigintaquatuorannis,etgenuit Phaleg

17EtvixitHeber,postquamgenuitPhaleg,quadringentis trigintaannis:etgenuitfiliosetfilias.

18VixitautemPhalegtrigintaannis,etgenuitReu

19VixitquePhaleg,postquamgenuitReu,ducentisnovem annis:etgenuitfiliosetfilias.

20VixitautemReutrigintaduobusannis,etgenuitSarug 21VixitquoqueReu,postquamgenuitSeruch,ducentis septemannis:etgenuitfiliosetfilias.

22VixitveroSarugtrigintaannis,etgenuitNachor 23VixitqueSarug,postquamgenuitNachor,ducentisannis: etgenuitfiliosetfilias

24VixitautemNachorvigintinovemannis,etgenuit Thare.

25VixitqueNachor,postquamgenuitThare,centum decemetnovemannos:etgenuitfiliosetfilias

26VixitautemThareseptuagintaannis,etgenuitAbram, NachoretAran

27HæsuntautemgenerationesThare:TharegenuitAbram, NachoretAran.etHarangenuitLotum.

28MortuusqueestArananteTharepatremsuum,interra nativitatissuæ,inUrChaldæorum

29AccepitautemeisAbrametNachoruxores:nomen uxorisAbramSaraietnomenuxorisNahorMilkaefiliae Haran,patrisMilkaeetpatrisJschah

30EratautemSaraisterilisnechabebatliberos.non genuerat

31TulitqueThareAbramfiliumsuum,etLotfiliumAran, filiumfiliisui,etSarainurumsuam,uxoremAbramfilii sui;EgressiquesuntcumeisdeUrChaldaeorum,utirentin terramChanaanveneruntqueHaranethabitaveruntibi

32EtfactisuntdiesThareducentorumquinqueannorum, etmortuusestinHaran

CAPITULUM12

1DixitautemDominusadAbram:Egrederedeterratua,et decognationetua,etdedomopatristui,etveniinterram quammonstrabotibi

2Faciamqueteingentemmagnam,etbenedicamtibi,et magnificabonomentuum,erisquebenedictus.erisque benedictio

3Benedicambenedicentibustibi,etmaledicentibustibi maledicam,atqueintebenedicenturuniversaecognationes terrae

4AbiititaqueAbram,sicutlocutusesteiDominus septuagintaquinqueannorumeratAbramcumegrederetur deHaran

5TulitqueSaraiuxoremsuam,etLotfiliumfratrissui, universamquesubstantiamquampossederant,etanimas quasfecerantinHaran:etegressisuntutirentinterram ChanaanetegressisuntutirentinterramChanaanetin terramCanaanemvenerunt.

6PertransivitAbramterramusqueadlocumSichem,usque adcampumMorehChananaeusautemtunceratinterra

7ApparuitautemDominusAbram,etdixitei:Seminituo daboterramhanc:quiædificavitibialtareDomino,qui apparueratei.

8TranstulitindeinmontemaborienteBetheli,ettetendit tabernaculumsuumhabensBethelaboccidente,etHaiab oriente:etædificavitibialtareDomino,etinvocavitnomen Domini

9PerrexitqueAbramvadens,etultraprogrediensad meridiem.

10Factaestautemfamesinterra;descenditqueAbramin Aegyptum,utperegrinareturibi;praevalueratenimfames interra.

11Cumautemappropinquasset,utintraretinAegyptum, dixitadSaraiuxoremsuam:“Eccenunccognoviquod pulchraesmulieraspicere;

12QuodcumviderintteÆgyptii,dicturisunt:Uxoripsius est:etinterficientme,ettereservabunt

13Dic,obsecrote,sorormeaes,utbenesitmihipropterte; etvivetanimameapropterte

14CumitaqueingressusessetAbramÆgyptum,viderunt Ægyptiimulieremquodessetpulchranimis

15Videruntqueeamprincipespharaonisetlaudaverunt eamapudpharaonem;sublataestautemmulierindomum pharaonis

16Abramverobeneususestpropterillam;fueruntqueei ovesetbovesetasinietservietancillaeetasinaeetcameli.

17FlagellavitautemDominuspharaonemplagismaximis etdomumeiuspropterSaraiuxoremAbram

18VocavitquePharaoAbram,etdixitei:Quidnamesthoc quodfecistimihi?quarenonindicastiquoduxortuaesset?

19Quaredixisti:Sorormeaest?et,ecce,uxortua,accipe eam,etvade.

20PræcepitquePharaosupereoviris:etdeduxerunteum, etuxoremillius,etomniaquæhabebat

CAPITULUM13

1AscendititaqueAbramdeÆgypto,ipseetuxorejus,et omniaquæhabebat,etLotcumeoadmeridiem

2Abramautemeratdivesvaldeinpecoribus,argentoet auro.

3EtperrexitameridieusqueinBethel,adlocumubi tentoriumfueratinprincipio,interBetheletHai; 4inlocumaltarisquodfeceratprius:etinvocavitibi nomenDomini

5SedetLotquieratcumAbram,fueruntgregesovium,et armenta,ettabernacula.

6Necpoteratterrasustinereeosuthabitaretinunum: magnaenimeratsubstantiaeorum,utsimulhabitarenon possent.

7EtfactaestcontentiointerpastoresgregumAbramet pastoresgregumLot:ChananæusautemetPherezæus habitaveruntinterra.

8DixitergoAbramadLot:Nequæsositjurgiuminterme ette,etinterpastoresmeosetpastorestuos.fratresenim sumus

9Nonneuniversaterracoramteest?Separate,quaeso,a me:silevaverismanum,vadamaddextram;siaddexteram ibo,adsinistrampergam.

10LevavitqueLotoculossuos,etviditomnemplanitiem Jordanis,quæesttotaibiirrigata,antequamsubverteret DominusSodomametGomorrham,sicuthortumDomini, sicutterramÆgypti,ingrediensingrediensSegor 11ElegiteiLotomnemcampumJordanis.Proficiebatque Lotorientem:etseparaveruntseabaltero 12AbramhabitavitinterraChanaan;Lotveromoratusest inoppidis,quæerantincampestribus,ettetendittentorium contraSodomam

13HominesautemSodomitæpessimierant,etpeccatores coramDominonimis.

14DixitqueDominusadAbram,postquamdivisusestab eoLot:Levaoculostuosetvidealoco,inquonunces,ad aquilonemetmeridiem,etadorientemetoccidentem.

15Omnemterram,quamconspicis,tibidaboeam,et seminituousqueinsempiternum

16Faciamquesementuumsicutpulveremterræ:siquis potesthominumnumerarepulveremterræ,semenquoque tuumnumerarepoterit

17Surge,etperambulaterraminlongitudineetin latitudinesua:quiatibidaturussumeamdaboenimtibi

18Movensigiturtabernaculumsuum,Abramvenit,et habitavitinconvalleMambre,quæestinHebron: ædificavitqueibialtareDomino

CAPITULUM14

1FactumestautemindiebusAmraphelregisSennaar,et AriochregisEllasar,etChodorlaomerrexÆlam,etThadal rexgentium;

2HiinieruntbellumcontraBararegemSodomorum,et contraBersaregemGomorrhæ,etcontraSennaabregem Adamæ,etcontraSemeberregemSeboim,etcontraregem Balæ,ipsaestSegor.

3OmneshiconveneruntinvallemSiddim,quaenuncest mareSalis

4DuodecimannisservieruntChodorlahomorettertio decimoannorecesseruntabeo

5AnnoquartodecimovenitChodorlaomor,etregesqui cumeoerant,etpercusseruntRaphaiminAsteroth Karnaim,etZuzimosinCham,etEmiminSave Cariathaim, 6HortæauteminmonteSeir,usqueadElparan,quæest juxtadesertum

7Reversiquesunt,etveneruntinEnmishpat,quaeest Cades,etpercusseruntomnemregionemAmalecet AmorreamquihabitabatinHazezontamar

8EtegressisuntrexSodomaeetrexGomorraerexque AdamaeetrexSeboimetrexBelae,quaeestSegor; Siddim; 9cumChodorlaomerregeElam,etcumTidalregegentium, etAmraphel,regeSennaar,etAriochregeEllasar;quattuor regescumv

10VallisautemSilvestrishabebatputeosmagnoset fugeruntregesSodomaeetAmorae,etcecideruntibi;et, quiremanserant,fugeruntinmontem

11TuleruntqueomniabonaSodomorumetGomorrhæ,et omniaalimentaeorum,etabierunt

12TuleruntautemLotfiliumfratrisAbram,quihabitabat inSodomis,etbonaeius,etabierunt

13Etvenitunusquievaserat,etnuntiavitAbramHebræo, quemdabamustibihabitavitenimincampoMamre AmorraeifratrisEscoletfratrisAnerhiautempactisunt cumAbram

14QuodcumaudissetAbram,captumvidelicetLot fratremsuum,numeravitexpeditosvernaculossuos trecentosdecemetocto:etpersecutusestusqueDan 15et,divisissociis,irruitsupereosnocte:percussitqueeos, etpersecutusesteosusqueHoba,quæestadlævam Damasci

16Reduxitqueomnemsubstantiam,etLotfratremsuum cumsubstantiaillius,mulieresquoqueetpopulum.

17EgressusestautemrexSodomoruminoccursumejus postquamreversusestacædeChodorlahomor,etregum quicumeoerantinvalleSave,quæestvallisregis.

18MelchisedechrexSalemprotulitpanemetvinum,et eratsacerdosDeiexcelsi

19benedixitqueeietaitbenedictusAbramDeoexcelsoqui habetcaelumetterram

20EtbenedictusDeusexcelsus,quitradiditinimicostuos inmanustuasEtdediteidecimasexomnibus

21DixitautemrexSodomorumadAbram:Damihianimas, ceteratolletibi.

22dixitqueAbramadregemSodomorumlevavimanum meamadDominumDeumaltissimumpossessoremcaeliet terrae

23quoddefilousqueadcalceamentumnonaccipiamet quodtuumestnonauferamnefortediceresditatussum

Abram

24exceptoquodpuericomederuntetpartemvirorumqui ibantmecumAneretEscoletMamreportionemaccipiant

Capitulum15

1PosthæcfactusestsermoDominiadAbraminvisione, dicens:Nolitimere,Abram:egosumclypeustuus,et mercestuamagnanimis

2DixitqueAbram:DomineDeus,quiddabismihi,cum egovadamabsqueliberis,etdispensatordomusmeæhic estEliezerDamasci?

3DixitqueAbram:Ecce,mihinonestsementuum; 4EteccesermoDominiadeum,dicens:Noneritheres tuusquiautemdevisceribustuisegredietur,hereserittuus

5Eduxitqueeumforas,etaitilli:Suscipecælum,et numerastellas,sipotes

6CrediditinDomino;etreputatumesteiadiustitiam

7Dixitqueadeum:EgoDominusquieduxitedeUr Chaldæorum,utdaremtibiterramhanc,etpossideboeam

8Atilleait:DomineDeus,undescirepossumquod possessurussimeam?

9etdixitei:“Accipemihivaccamannorumtrium,et capramtriumannorum,etarietemannorumtrium,et turturemetpullumcolumbae”.

10Quitollensuniversahaecdivisiteapermedium,et utrasquepartescontrasealtrinsecusposuit;avesautemnon divisit.

11Descenderuntquevolucressupercadavera,etabigebat easAbram.

12Cumautemsoloccumberet,soporirruitsuperAbramet eccehorrormagnusettenebrosusinvasiteum

13dixitqueadAbramscitoquodperegrinumsitsemen tuuminterranonsuaetservieteisetaffligenteos quadringentisannis;

14Sedetgens,cuiservierint,iudicaboetpostea egredienturcummagnasubstantia

15Tuautemibisadpatrestuosinpace;sepelierisin senectutebona.

16generationeautemquartarevertenturhucnecdumenim conpletaesuntiniquitatesAmorreorumusqueadpraesens tempus

17Cumautemsoloccumberet,ettenebræfactæessent, eccefornaxfumans,etlucernaardenstransiensinterpartes illas

18IneademdiepepigitDominuscumAbramfœdus, dicens:Seminituodediterramhanc,arivoÆgyptiusque adfluviummagnumEuphraten

19Cinaei,etCenezeietCadamoni, 20Hethæiquoque,etPherezæi,etRaphaim, 21etAmorrhæos,etChananæos,etGergesæos,et Jebusæos

Caput16

1SaraiautemuxorAbramnongenuerateiliberos:et habebatancillamÆgyptiam,cuinomenAgar

2DixitautemSaraiadAbram:“Ecce,cohibuitme Dominusapariendo;vadeadancillammeam;fieripotest, utexillaliberosconsequarCrediditAbramvociSarai

3SaraiautemuxorAbramaccepitAgarancillamsuam Aegyptiam,postquamhabitavitAbraminterraChanaan decemannis,etdediteamvirosuoAbraminuxoremsuam 4Quiingressusestadeam.Atillaconcepissesevidens despexitdominamsuam

5DixitqueSaraiadAbram:Iniuriammeamsuperte;Quem cumvidisset,despectuiestinoculisejus:JudicetDominus intermeette

6CuirespondensAbram:“Ecce,ait,ancillatuainmanu tuaest;faceiutlibet.QuodcumvixfecissetSarai,fugita facieejus

7CumqueinvenisseteamangelusDominiiuxtafontem aquaeindeserto,adfonteminviaSur.

8dixit:Agar,ancillaSarai,undevenis?etquovadis?Quae respondit:AfacieSaraidominaemeaeegofugio

9DixitqueeiangelusDomini:Revertereaddominam tuam,ethumiliaresubmanuillius

10DixitqueeiangelusDomini:“Multiplicabosementuum valde,etnonnumerabiturpraemultitudine.

11EtdixiteiangelusDomini:“Ecce,concepistietparies filiumvocabisquenomeneiusIsmaelquiaexaudivit Dominusafflictionemtuam.

12Hicerithomoonagrosimilis;manuseiuscontraomnes, etmanusomniumcontraeum;coramcunctisfratribussuis obiit.

13VocavitautemnomenDominiquiloquebaturadeam: TuDeusquividistime,dixit:Numquidethicvidi posterioravidentisme?

UndevocatusestputeusBerlahairoi;IpseestinterCadeset Barad.

15PeperitqueAgarAbraefilium:quivocavitnomenfilii sui,quodpepereratAgar,Ismael

16OctogintaautemetsexannorumeratAbramquando peperiteiAgarIsmael.

CAPUTXVII

1CumautemessetAbramnonagintaetnovemannorum, apparuitDominusadAbram,etdixitei:EgoDeus omnipotensambulacoramme,etestoperfectus

2Ponamquefœdusmeumintermeette,etmultiplicabote nimis.

3CeciditAbrampronusinfaciem

4Egoautemeccepactummeumtecum,eterispater multarumgentium.

5NecvocabiturampliusnomentuumAbram,sed vocabiturtibiAbraham.patremenimmultarumgentium posuite.

6Faciamquetecrescerevehementissime,etponamtein gentibus,regesqueexteegredientur

7Statuamautempactummeumintermeetteetsemen tuumpostteingenerationibussuisinpactumsempiternum, utsitDeustibi,etseminituopostte

8Daboquetibietseminituopostte,terram,inqua peregrinatuses,omnemterramChanaaninpossessionem aeternam;eroqueDeuseorum.

9DixitautemDeusadAbraham:Tuautempactummeum custodies,etsementuumpostteingenerationibussuis

10Hocestpactummeum,quodobservabitis,intermeet vosetsementuumpostteCircumcideturexvobisomne masculinum

11etcircumcidetiscarnempraeputiivestri.eteritsignum foederisintermeetintervos

12Circumcideturintertediesocto,etmasculinusin generationibusvestris;

13Quinatusestindomotua,etquiemiturpecuniatua, oportetcircumcidi:eritquepactummeumincarnevestra infœdusæternum.

14etincircumcisusfiliuscuiusnoncircumciditurcaro praeputiiperibitanimailladepopulosuopactummeum irritumfecit.

DixitquoqueDeusadAbraham:Saraiuxoremtuamnon vocabisnomeneiusSarai,sedSaraeritnomeneius 16etbenedicameietexilladabotibifiliumetbenedicam eieteritmatergentiumregespopulorumexea;

17CeciditAbrahaminfaciemsuam,etrisit,dicensin cordesuo:Putasnecentenarionasceturfilius?etSara nonagenariapariet?

18DixitqueadDeum:UtinamIsmaëlvivatcoramte

19etdixitDeus:Sarauxortuapariettibifilium;etvocabis nomeneiusIsaac;eterigampactummeumcumeoin pactumsempiternumetseminieiusposteum

20Ismaelquoqueexaudivite:ecce,benedicamei,et fructificaboetmultiplicaboeumvalde;duodecimprincipes generabit,etfaciamillumingentemmagnam

21foedusautemmeumstatuamcumIsaacquodpariettibi Saraintemporeistoinannoaltero

22Cumquefinitusessetsermoloquentiscumeo,ascendit DeusabAbraham.

23TulitergoAbrahamIsmaelfiliumsuumetomnes,qui natisuntindomoeius,etomnesquiemptisuntexeo;et circumciditcarnempræputiieoruminipsadie,sicutdixit eiDeus

Abrahamnonagintaetnovemeratannorumquando circumcisusestincarnepraeputiisui.

25EtIsmaelfiliusejustredecimannosimpleverat,quando circumcisusestincarnepræputiisui

26EademdiecircumcisusestAbrahametIsmaelfilius eius;

27sedetomneshominesdomusillius,vernaculi,et emptitiialieni,circumcisisuntcumeo

Capitulum18

1ApparuitautemeiDominusincampestribusMambre seditinostiotabernaculisuiinipsofervorediei.

2Cumqueelevassetoculos,apparuerunteitresviristantes propeeum:quoscumvidisset,cucurritinoccursumeorum deostiotabernaculi,etadoravitinterram,

3etdixitDominemisiinvenigratiaminoculistuisne transeasaservotuo

4Sit,quaeso,aquaparva,etlavatepedesvestros,et requiescitesubarbore

5afferambuccellampanis,etconfirmatecordavestra; posteatransibitis:idcircovenistisadservumvestrum.et dixerunt,Itafacsicutlocutuses

6FestinavitqueAbrahamintabernaculumSarae,etdixitei: Festinatriasatasimilae,macere,etfacsuperfocum placentas

7Ipseveroadarmentumcucurritettulitindevitulum tenerrimumetoptimumdeditquepuero;etfestinavitut operaretur

8Butyrum,etlac,etvitulum,quemcoxerat,apposuit;Ipse autemstabatiuxtaeossubarbore;etcomederunt.

9Dixeruntqueadeum:“UbiestSarauxortua?”Ille respondit:Ecceintabernaculoest

10Etdixit:“Revertaradtesecundumtempusvitae;et ecceSarauxortuahabebitfiliumAudivitqueSarainostio tabernaculisui

11EratautemAbrahametSarasenexdierumquemultorum; etdesiitessecumSaraiuxtamoremmulierum

12RisitergoSaraintrase,dicens:Sivecorssum,placabo, etdominemi?

13DixitautemDominusadAbraham:QuarerisitSara, dicens:Numverepariturasumanus?

14NumquidDominoestquidquamdifficile?Revertaradte hoceodemtempore,ethabebitSarafilium”

NegavitSaradicens:“Nonrisi”,timoreperterritatimebat enim.Etdixit,Non;sedrisisti.

16Surrexeruntergoviriinde,etprospexeruntSodomam: Abrahamquecumeisivitcumeisutducerenteosinvia 17DixititaqueDominus:AbscondamAbrahamquodego facio

18QuandoquidemAbrahamingentemmagnametvalidum erit,etbenedicenturineoomnesgentesterræ?

19Scioenimeumquodpræcipiatfiliissuisetdomuisuæ posteum,etcustodiantviamDomini,utfaciantjudiciumet judicium.utintroducatDominusAbrahamquodlocutusest deeo

20DixititaqueDominus:ClamorSodomorumet Gomorrhæmultiplicatusest,etpeccatumeorum aggravatumestnimis

21Descendametvideboutrumclamoremquivenitadme, operecompleverint;sinautem,sciam.

22Converteruntqueseinde,etabieruntSodomam: AbrahamveroadhucstabatcoramDomino

23Etappropinquansait:Numquidperdesjustumcum impio?

24sifortequinquagintajustosfuerintinmediocivitatis,et tuquoqueperdesetnonparceslocoquinquagintaiustorum quisuntinea?

25Absitatesic,utinterficiasiustumcumimpio;sitque iustussicutimpius,quilongeestateNonneiudex universaeterraefacietiudicium?

26DixitqueDominus:SiinveneroSodomisquinquaginta justosinmediocivitatis,dimittamomnilocoproptereos.

27ResponditAbraham,etdixit:Eccesuscepimeloquiad Dominum,quisumpulvisetcinis.

28Sidefuerintquinquagintajustisquinque,delebisomnem civitatempropterinopiamquinque?Etait:Nondelebo,si inveneroibiquadragintaquinque

29Rursumquelocutusestadeum:Sinautemquadraginta ibiinventifuerint,quidfacies?Ait:Nonpercutiampropter quadraginta

30“Ne,quaeso,inquit,indigneturDominusmeus,siloquar: Siforteibiinventifuerinttriginta?”Respondit:Non faciam,siinveneroibitriginta.

31Dixitque:Eccesuscepime,utloquarisadDominum: SiforteinventifuerintibivigintiAit:Noninterficiam propterviginti.

32“Ne,quaeso,inquit,indigneturDominusmeus,siloquar adhucsemel,etsiforteinventifuerintibidecemEtdixit: Nondelebopropterdecem.

33AbiitDominus,postquamcessavitloquicumAbraham: etillereversusestinlocumsuum

1VeneruntqueduoangeliSodomamvespere,etsedente LotinforibuscivitatisQuicumvidisseteos,surrexitet adoravitpronusinterram;

2etdixit:Eccedominimei,intrateindomumservitui,et pernoctate,etlavatepedesvestros,etmaneconsurgetis,et ambulateinviisvestrisEtdixerunt,Non;sedinplatea pernoctabimus.

3EtvehementereosafflixitEtreversisuntadeumet veneruntindomumsuamFecitergoeisconvivium,et coxitazyma,etcomederunt.

4Priusautemquamdormirent,hominescivitatis,viri Sodomaecircumdederuntdomumasenioribusetiuvenibus, omnispopulusundique:

5VocaveruntqueLot,etdixeruntei:Ubisuntviriqui introieruntadtenocte?Educeosadnos,etcognoscamus eos.

6EgressusadeosLotpostse,clausitostium

7etdixit:Obsecrovos,fratres,nolitefaceremalumhoc

8Eccemihiduaefiliaesunt,quaenonnoverunthominem; educmeadvos,etfaciteillissicutbonuminoculisvestris ideoenimsubumbratectorummeiveniebant

9Atillidixerunt:Recedeilluc.Atillidixerunt:Hicvenit adperegrinandum,etvultessejudicem:nuncpeius tractabimustequamcumillis.VimquefaciebantLot vehementissime:jamquepropeeratuteffringerentfores

10Atilliemiseruntmanum:etintroduxeruntadseLot domum,clauseruntqueadse

11Etviros,quierantadostiumdomus,percusserunt cæcitateaminimousqueadmaximum,itautostium invenirenonpossent

12DixeruntautemadLot:Habeshicquempiamtuorum? generum,etfiliostuos,etfiliastuas,etquidquidinurbe habes,educdelocoisto: 13delebimusenimlocumistum,eoquodincreveritclamor eorumafacieDomini;etmisitnosDominusutperdamus eam.

14EgressusqueLotlocutusestadgenerossuos,quiaccepit filiassuas,etdixit:Surgite,egrediminidelocoisto;delebit

enimDominuscivitatemhancSedillusitsocerissuis videbatur.

15factoautemmaneangelifestinaveruntLotdicentes: “Surge,tolleuxoremtuametduasfiliastuas,quaesunthic; neconsumarisinscelerecivitatis.

16Dissimulanteillo,apprehenderuntmanumejus,et manumuxoris,acduarumfiliarumejus,eoquodparceret Dominusilli.QuammisertusDominusei,eteduxerunt eumposueruntqueextracivitatem

17Etcumeduxissenteos,dixit:Fugitevitamtuam;ne respiciastenequeintotaplanitiesteteris;inmontem,ne pereas;

18EtaitadeosLot:Obsecro,miDomine.

19Eccenuncinvenitservustuusgratiaminoculistuis,et magnificastimisericordiamtuam,quamdemonstrastimihi invitamea.etnonpossumevadereinmontem,neforte tollatmemalum,etmoriar

20Eccecivitasistapropeestutfugiam,etparvulaest; 21Dixitqueadeum:Ecceetiaminhocsuscepiprecestuas, utnonsubvertamurbemproqualocutuses

22Festina,fugeilluc;nonenimpossumfacerequidquam donecvenias.IdcircovocatumestnomenurbisilliusSegor. 23Ortusestsolsuperterram,LotingressusestSegor 24etpluitDominussuperSodomametGomorramsulphur etignemaDominodecaelo

25Etsubvertitcivitateshas,etomnemcampum,omnesque habitantesinterra,etqu?

26Respiciensqueuxoreiuspostseversaestinstatuam salis

27Abrahamveromaneconsurgensadlocumubistabat coramDomino.

28etrespexitSodomametGomorrametomnemterram regionisilliusaspexiteteccefumusterraeascenditsicut fumusfornacis

29Etfactumest,cumsubvertissetDeuscivitatesregionis illius,recordatusestAbraham,etmisitLotumdemedio subversionis,cumeversissetcivitates,inquibushabitavit Lot

30AscenditqueLotdeSegoretmansitinmonte,duae quoquefiliaeeiuscumeo;timueratenimmanereinSegor. Etmansitinspeluncaipseetduaefiliaeeius

31Dixitautemprimogenitusadminorem:Paternoster senexest,etnullushomosuperterramingrediaturadnos secundummoremuniversaeterrae

32Veni,inebriemuseumvinum,dormiamusquecumeo,ut servarepossimusexpatrenostrosemen.

33Dederuntetillanoctepatrisuovinum:etingressasunt primogenita,etconcubueruntcumpatresuo.etcum dormierit,nonintellexit

34Crastinaverodiedixitprimogenitusadminorem: “Ecce,heridormiocumpatremeo;bibamusethacnocte vinum;etingredere,etdormicumeo,utservarepossimus expatrenostrosemen

35Dederuntetillanoctepatrisuobiberevinum, ingressaqueminorfiliadormivitcumeo;etcumdormierit, nonintellexit

36ConceperuntergoduæfiliæLotdepatresuo.

37Peperitquemajorfilium,etvocavitnomenejusMoab: ipseestpaterMoabitarumusqueinpræsentemdiem Minorautemgenuitfilium,etvocavitnomenejus Benammi:ipseestpaterfiliorumAmmonusquein præsentemdiem

CAP19

CAPITULUM20

ProfectusindeAbrahaminterramaustralem,habitavitinter CadesetSur:etperegrinatusestinGeraris. DixitquedeSarauxoresuo:Sorormeaest.

3venitautemDeusadAbimelechpersomniumnoctiset aiteienmorierisproptermulieremquamtulistihabetenim virumestenimuxorviri.

4AbimelechveronontetigerateametaitDominenum gentemetiamiustaminterficies

5Nonnedixitmihi:Sorormeaest?Etipsaquoquedixit: Fratermeusest:insimplicitatecordismei,etmunditia manuummearumfecihoc.

6DixitqueadeumDeuspersomnium:Etegonoviquod fecerisinsimplicitatecordistuinametegoprohibuitene peccaretinme:proptereanonpermisitetangereillam.

7Nuncergoreddeuxoremsuam;prophetaenimest,et orabitprote,etvives:siautemnonreddiderit,scitoquod mortemoriaristuetomniatua.

8StatimquedenocteconsurgensAbimelechvocavitomnes servossuosetlocutusestuniversaverbahaecinauribus eorum;

9VocavitautemAbimelechetiamAbraham,etdixitei: Quidfecistinobis?etquidpeccavitibi,quiainduxistisuper meetsuperregnummeumpeccatumgrande?quodnon oportet,operamihifecisti

10DixitautemAbimelechadAbraham:Quidvidistiquod feceris?

11DixitqueAbraham:Cogitavi:CertenonesttimorDeiin locoistoetinterficientmepropteruxoremmeam

12Etveresorormeaest;patrismeifiliaest,sednonmatris meaefilia;etfactaestuxormea

13PostquamautemeduxitmeDeusdedomopatrismei, dixiadeam:Hancmisericordiamfaciesmecum;omniloco quoveniemus,dicitedeme:Fratermeusest

14TulitigiturAbimelechovesetbovesetservoset ancillasetdeditAbraham;

15DixitqueAbimelech:Terrainconspectutuoest:habita ubiplacuerittibi

16Saraeautemdixit:“Eccemilleargenteosdedifratrituo; eccehocerittibiinvelamenoculorumadomnes,quitecum sunt,etapudomnesiustificaberis”

17EtoravitAbrahamadDeum,etsanavitDeusAbimelech etuxoremilliusetancillaseius;etpepereruntliberos 18concluseratenimDominusomnemvulvamdomus AbimelechpropterSaramuxoremAbraham.

CAPUTXXI

1VisitavitautemDominusSaram,sicutdixerat,etfecit DominusSaraesicutlocutusest

2concepitenimetpeperitAbrahaefiliuminsenectuteeius tempore,quopraedixerateiDeus

3VocavitqueAbrahamnomenfiliisui,quemgenuiteiSara, Isaac

4EtcircumciditAbrahamfiliumsuumoctodierum,sicut præceperateiDeus.

5CumAbrahamcentumessetannorum,natusesteiIsaac filiuseius

6DixitqueSara:RisumfecitmihiDeus:quicumque audierit,corridebitmihi

7Quaedixit:“QuisdixissetAbraham,quodlactaretSara filios?”.quoniaminsenectutegenuieumfilium. Crevitigiturpueretablactatusest:fecitqueAbraham grandeconviviumindieablactationiseius.

9EtviditSarafiliumAgarAegyptiae,quemgenuit Abraham,illudens

10dixitergoadAbrahameiceancillamhancetfiliumeius nonenimeritheresfiliusancillaecumfiliomeocumIsaac 11DureaccepithocAbrahamprofiliosuo

12DixitquoqueDeusadAbraham:“Nongraverisin conspectutuopropterpuerumetpropterancillamtuam;in omnibusquaedixitadteSarah,audivocemejus;namin Isaacvocabiturtibisemen.

13Sedetfiliumancillæfaciamingentemmagnam,quia sementuumest

14SurrexititaqueAbrahammane,ettollenspanemet utremaquae,deditAgarumerosuoimposuitquepuerum,et dimisiteamdeBersabee

15Cumqueconsumptaessetaquainutre,abjecitpuerum subterunamarborum,quæibierant

16Etabiit,etseditcontraeamlongequasiarcum:dixit enim:"Nonvideammortempueri".Etseditcontraeum,et levavitvocemsuam:etflevit

17ExaudivitautemDeusvocempueri;vocavitqueangelus DeiAgardecaeloetdixitei:“Quidtibi,Agar?nolitimere; exaudivitenimDeusvocempueri,ubisit

18Surge,tollepuerumettenemanumtuam;faciamenim eumingentemmagnam.

19AperuitqueDeusoculoseiusetabiitetimplevit lagenamaquaetdeditpueropotum

20EteratDeuscumeo;quicrevit,etmoratusestin solitudine,factusqueestsagittarius

21EthabitavitindesertoPharan:etaccepitillimatereius uxoremdeterraÆgypti.

22EodemtemporedixitAbimelechetPhicolprinceps exercituseiusadAbraham:“Deustecumestinomnibus quaeagis;

23nuncigituriuramihiperDeumutnonmentierismecum nequecumfiliomeonequecumfiliofiliimeised secundummisericordiamquamfecitibifaciasmecumet coramilloterrainquaperegrinatuses

24DixitqueAbraham:Egojurabo

25EtincrepavitAbrahamAbimelechpropterputeumaquæ quemviabstuleruntserviejus

26DixitqueAbimelech:Nescioquishocfecerit:nec indicastimihi,etnonaudivi,sedusquehodie.

27TulitquoqueAbrahamovesetbovesetdeditAbimelech; uterquefoedus.

28EtposuitAbrahamseptemagnasgregisseorsum

29DixitqueAbimelechadAbraham:Quidsibivolunt septemagnaeistae,quasposuerisseorsum?

30Etait:Septemagnasaccipiesdemanumea,utsintmihi intestimonium,quiafodiputeumhunc

31ProptereavocatumestlocumistumBersabee;quiaibi ambojuraverunt

32PercusseruntergofœdusinBersabeeSurrexitautem Abimelech,etPhicolprincepsexercitusejus,reversique suntinterramPalæstinorum

33PlantavitautemAbrahamlucuminBersabee,etvocavit ibinomenDominiDeiæterni.

34EtfuitcolonusinterraPhilisthimdiebusmultis

1PosthæcautemtentavitDeusAbraham,etdixitadeum: Abraham.

2etaitadsumefiliumtuumunigenitumfiliumtuumIsaac quemdiligisetvadeinterramMoriaeetvenietoffereum ibiinholocaustumsuperunummontium,quem monstraverotibi”.

3IgiturAbrahamdenocteconsurgensstravitasinumsuum ducenssecumduosiuvenessuosetIsaacfiliumsuumet scindenslignainholocaustum;DixerateiDeus

4DietertialevavitAbrahamoculossuos,etviditlocume longinquo.

5Dixitqueadpuerossuos:“Exspectatehiccumasinoet egoetpuerillucadoro,etrevertoradte

6TulitquoquelignaholocaustietimposuitsuperIsaac filiumsuum;ipseveroportabatinmanibusignemet cultrumpergebantambopariter

7dixitIsaacpatrisuo:Patermi.Ecce,inquit,ignisetligna: ubiestvictimaholocausti?

8DixitautemAbraham:FiliDeusprovidebitsibivictimam holocausti.

9EtveneruntadlocumquemdixerateiDeus;Et aedificavitibiAbrahamaltare,etcomposuitligna,etligavit Jishakumfiliumsuum,etposuiteumsuperaltaresuper ligna

10ExtenditqueAbrahammanum,etarripuitgladium,ut interficeretfiliumsuum.

11EtecceangelusDominidecaeloclamavit:“Abraham, Abraham

12Dixitqueei:Nonextendasmanumtuamsuperpuerum, nequefaciasilliquidquam:nunccognoviquodtimesDeum, etnonpepercistiunigenitofiliotuoame

13LevavitAbrahamoculossuos,viditqueposteum arietemunumintervepreshaerentemcornibus:etabiit Abraham,tollensarieteminholocaustumprofiliosuo

14AppellavitquenomenlociilliusDominus,sicutdictum est,usqueinpræsentemdiem:InmonteDominividebitur

15etecceangelusDominidecaeloclamavitAbraham secundo

16etdixi:Inmemetipsojuravi,dicitDominus,quiahoc fecisti,etnonpepercistifiliotuounigenito

17benedicamtibietmultiplicabosementuumsicutstellas caelietvelutarenam,quaeestinlitoremarisPossidebit sementuumportasinimicorumsuorum; 18etbenedicenturinseminetuoomnesgentesterraequia oboedistivocimeaequiaobedistivocimeæ 19reversusestAbrahamadpuerossuosabieruntque BersabeesimulethabitavitibiethabitavitAbrahamin Bersabee

20PosthaecautemnuntiaveruntAbrahamodicentes: “EcceMilcagenuitetNahoremfratremtuumfilios. 21Huzprimogenitusejus,etBuzfraterejus,etCamuel paterAram, 22EtChesed,etHazo,etPildash,etJidlaph,etBethuel

23EtBethuelgenuitRebeccam:octohospeperitMilkas NahorifratriAbrahami.

24Etconcubinaejus,nomineReuma,peperitetiamTeba, etGaham,etThahas,etMaacha

CAPITULUM23

1VixitautemSaracentumvigintiseptemannis

2MortuaestautemSarainCariatharbe.HæcestHebronin terraChanaan:venitqueAbrahamutplangeretetflereteam. 3AbrahamautemsurgensmortuusestadfiliosHeth, dicens:

4Advenasumetperegrinusapudvos:datemihijus sepulchrivobiscum,utsepeliammortuummeum

5ResponderuntfiliiHethAbraham,dicentesei: 6Audinos,domine:princepspotensesapudnos;in electionesepulchrorumnostrorumsepelimortuumtuum; nemonostrumprohibeattesepulchrumeius,nisiut sepeliasmortuumtuum

7SurrexitautemAbraham,etadoravitpopulumterræ usqueadfiliosHeth.

8Etlocutusestcumeis,dicens:Siplacetvobisutsepeliam mortuummeumauditemeetoratepromeadEphron filiumSohar.

9utdetmihispeluncamMachpelae,quamhabetinfinibus agrisui;quantumenimvalet,ipsedabitmihiin possessionemsepulcri.

10HabitabatautemEphroninmediofiliorumHeth RespondensautemEphronHetthaeus,audientibusfiliis Heth,cunctisquiintrabantportamcivitatisillius,dicens: 11Noli,dominemi,audime:agrumdotibietantrumquod ineoest,dotibi;coramfiliispopulimeidotibi:sepeli mortuumtuum.

12AdoravitAbrahamcorampopuloterræ 13dixitqueadEphron,audientepopuloterrae,dicens: Quodsidederismihi,audime:dabotibipecuniamproagro; tolleeamame,etsepeliamibimortuummeum

14ResponditEphronadAbraham,dicensei:

15Audime,domine,terraquadringentorumsiclorum argenti;quidestquodintermeette?sepelimortuumtuum 16AudivitautemAbrahamEphronetappenditAbraham Ephronargentum,quodnominaverat,audientibusfiliis Heth,quadringentossiclosargenticurrentismonetaeapud mercatorem

17EtconfirmatusestagerEphronquieratinMachpela, quieratinconspectuMamre

18AbrahaminpossessionemcoramfiliisHeth,coram omnibusquiingrediebanturportamcivitatisillius.

19Etposthaec,sepelivitAbrahamSaramuxoremsuamin speluncaagriMachpelaecoramMambre

20Etconfirmatusestager,etantrumquoderatineo, AbrahæinpossessionemmonumentiafiliisHeth

CAPITULUM24

1EratautemAbrahamsenex,dierumquemultorum:et Dominusincunctisbenedixeratei.

2dixitqueAbrahamprimogenitoservisuidomussuae praefectoomnibusquaehabebatponemanumtuamsub femoremeo

3EtadjuraboteinDomino,Deumcæli,etDeumterræ, quodnonacceperisuxoremfiliomeodefiliabus Chananaeorum,inquibusegohabito

4sedadpatriametadcognationemmeamproficisceriset uxoremfiliomeoIsaac

5Dixitqueeiservus:Forsitannolueritmuliersequimein terramistam,numquidnecesseestutreducamfiliumtuum adterramdequaegressuses?

6DixitqueAbraham:Cavenequandoreducasfilium meumilluc.

7DominusDeuscæli,quieduxitmededomopatrismei,et deterracognationismeæ,etlocutusestadme,etjuravit mihi,dicens:Seminituodaboterramhanc,angelumsuum mittetantete,etuxoremfiliomeoaccipiesinde

8Sinautemnolueritmuliersequite,manifestabis juramentomeo:filiummeumtantumnereducasilluc

9EtposuitservusmanumsuamsubfemoreAbraham dominisui;

10Tulitqueservusdecemcamelosdegregedominisuiet abiitexomnibusboniseiusportanssecum;omniaenim bonadominisuierantinmanueiusetsurrexitetperrexitin MesopotamiamadurbemNachor

11Etcamelossuosprostravitextracivitatemadputeum aquætemporevesperi,temporequomulieresegrediebantur adhauriendamaquam

12Aitergo:Domine,DeusdominimeiAbraham,mitteme inpræsidiumhodie,etfacmisericordiamcumdominomeo Abraham

13Eccestoadfontemaquae,etnonestitafiliæautem virorumcivitatisegredienturadhauriendamaquam.

14Dixitquepuellacuidicam:Deponecadumtuum,ut bibamillud;etdicat:Bibe,etetiamcamelostuospotabis: ipsasitquamconstituistiservotuoIsaac;etexhoc cognoscamquiafecistimisericordiamcumdominomeo

15Etfactumest,antequamveniret,ecceRebecca egrediebatur,quinatusestBethuel,filiiMelcha,uxoris NachorfratrisAbrahae,cumhydriasuasuperhumerum eius

16Eratautempuellapulchranimis,dormiebatquecum virgine,etnemocognoviteamDescenditqueadputeum,et implevithydriamsuam

17Occurritqueeiservus,etait:Pauxillumaquæmihiad bibendumpræbedehydriatua

18Quaeait:Bibedominemi:festinansdeposuithydriam supermanumsuam,etpotumdeditei.

19Cumquebibisset,dixit:Etiamcamelistuishauriam, donecbibant

20Etfestinavit,etevacuavithydriamsuamincanalibus,et recurritadputeumadhauriendamaquam,etomnibus camelisejushausit

21Ipseautemcontemplabatureamtacitus,scirevolens utrumprosperumitersuumfecissetDominus,annon 22Cumergobibissentcameli,protulitvirinauresaureas dimidiisicli,etarmillastotidempondosiclorumdecem;

23Dixitqueadeam:Cuiusesfilia?indicamihi,estin domopatristuilocusadmanendum?

24Dixitqueadeum:FiliaBethuelissum,filiiMilca,quam peperitNachor

25Etaddiditdicens:Palearumquoqueetfœniplurimum estapudnos,etlocusspatiosusadmanendum

26Etincurvavitsehomo,etadoravitDominum

27ait:BenedictusDominusDeusdominimeiAbraham, quinondestititadominomeomisericordiametveritatem suam:egocumesseminvia,duxitmeDominusindomum fratrumdominimei.

28Cucurrititaquepuella,etnuntiavitindomummatrissuæ omniaquæaudierat

29RebeccaautemfrateretnomeneiusLabancucurritad virumadputeum

30Viditqueinauresetarmillassupermanussororissuae,et audivitverbaRebeccaesororissuae,dicens:Siclocutusest admevir.quodadhominemvenit;eteccestabatjuxta camelosadputeum

31dixitqueadeum:Ingredere,benedicteDomini;quare forisstas?Praeparavidomumetlocumcamelis.

32Etintroduxiteuminhospitiumacdestravitcamelos, deditquepaleasetpabulumcamelis,etaquamadlavandos pedesejus,ethominumquivenerantcumeo

33Etappositusestinconspectuejuspanis,etdixit:Non manducabo,donecverbummeumannuntiavi.Etait: Loquere

34Atille:Servus,inquit,Abrahamsum

35etDominusbenedixitdominomeovalde.etdeditei ovesetarmentaetargentumetaurumetservosetancillas etcamelosetasinos

36EtpeperitSarauxordominimeifiliumdominomeoin senectutesua,deditqueilliomniaquæpossidet

37etadjuravitmedominusmeus,dicens:Nonaccipies uxoremfiliomeodefiliabusChananæorum,inquorum terrahabitat

38sedaddomumpatrismeiperges,etdecognationemea accipiesuxoremfiliomeo.

39Etdixidominomeo:Forsitannonsequeturmemulier 40etdixitadme:Dominus,antequemambulo,angelum suummittettecum,etviamtuamdirigat.etaccipies uxoremfiliomeocognationismeaeetdomuspatrismei; 41Tuncimmuniserisabhociureiurando,quandoveneris adcognationemmeam;Quodsinondederinttibi, manifestaerisabiuramentomeo

42Venihodieadputeum,etdixi:DomineDeusdomini meiAbraham,sinuncprosperarisviammeam,quaego vadam

43EccestoadputeumaquaevivaeEterit,cumegreditur virgoadhauriendamaquam,etdicoei:Damihi,quaeso, parumaquaehydriaetuaebibere;

44etdixeritmihi:Ettubibe,etcamelistuishauriam:ipsa estmulier,quamdestinavitDominusfiliodominimei. 45Etantequamfecissemincordemeoloquens,ecce Rebeccaegrediebaturcumhydriasuainumerosuo; Descenditqueadfontemethausitaquam.Etdixiei: “Bibam,quaeso”

46Etfestinavit,etdeposuithydriamdehumerosuo,et dixit:Bibe,etetiamcamelostuospotabo:sicbibi,et etiamcamelospotavit

47Interrogaviqueeam,etdixi:Cujusesfilia?Etdixit, FiliaBethuelisfiliiNahoris,quempeperiteiMilka;etdedi inauremsuperfaciesejus,etarmillassupermanusejus

48Etincurvavicaputmeum,etadoraviDominum,et benedixitDominoDeodominimeiAbraham,quitraduxit merectoitinereuttolleretfiliamdominifratrismeifilio suo

49Etnunc,sifacitismisericordiametveritatemcum dominomeo,indicatemihi;utaddextramsiveadsinistram convertam.

50ResponderuntLabanetBethuel,etdixerunt:ADomino egreditursermo:nonpossumusloquiadtemalumvel bonum.

51EnRebeccacoramteest,tolleeametproficiscere,etsit uxorfiliidominitui,sicutlocutusestDominus

52Factumestautem,cumaudissetservusAbrahamiverba eorum,etadoravitDominum,etadoravitinterra.

53Prolatisquevasisargenteisetaureisacvestibus,deditea Rebeccae;deditquoquepretiosafratrietmatrisuae.

54Tunccomederuntetbiberuntipseetviri,quierantcum eo,etpernoctaveruntibiEtsurrexeruntmane,etdixit, Mittemeaddominummeum

55Etdixiteifratersuusetmatereius:Maneatpuellaapud nosdiesadminusdecem;posthaecibit

56etdixitadeos:Neprohibeatisme,quiaDominusdirexit viammeam;dimittitemeutpergamaddominummeum

57Etdixerunt:“Vocabimuspuellametquaeramusos eius”.

58Cumquevocatavenisset,sciscitatisunt:Visirecum homineisto?Respondit:Egoveniam

59Rebeccaquoquesororemsuam,etnutricemeorum,et servumAbraham,etvirosejusmiseruntadeum

60etbenedixeruntRebeccaeetdixerunteisorornostraes tumatermiliamiliumetportaodientiumeospossideat sementuum

61SurrexitergoRebeccaetpuellasetascenderuntcamelos etsecutisuntvirum;

62EtvenitJishakdeviaputeiLahairoi;habitabatenimin terraaustrali

63EtegressusestIsaacadmeditanduminagroad vesperam:etlevavitoculossuos,etvidit,eteccecameli venientes

64Rebeccaquoquelevavitoculossuos,etvisoIsaac, descenditdecamelo

65Dixeratenimadpuerum:Quisesthichomoquivenit peragruminoccursumnobis?Etdixitservus:Dominus meus

66Servusautemcuncta,quægesserat,narravitIsaac

67QuamcumintroduxissetIsaacintabernaculumSarae matrissuae,accepitRebeccametconsolatusestJishakum postmortemmatrissuae

CAP.XXV

1RursumqueAbrahamaccepituxorem,etnomenejus Cettura

2EtpeperiteiZamran,etJoksan,etMedan,etMadian,et Jesbacc,etSue.

JecsanquoquegenuitSabaetDadanEtfiliiDedanfuerunt Asshurim,etLetushim,etLeummim

4AndthesonsofMadian;Ephah,etEpher,etHanoch,et Abida,etEldaahOmneshifiliiCeturae

5DeditqueAbrahamomnia,quaehabebatinIsaac.

6FiliisautemconcubinarumquasAbrahamhabebat,dedit Abrahammunera,etdimisiteosabIsaacfiliosuo,cum adhucviveret,adorienteminregionemorientalem

7HisuntautemdiesannorumvitæAbrahæ,centum septuagintaanni

8Etexspiravitetmortuusestinsenectutebona,senexet plenusdierumetappositusestadpopulumsuum

9EtsepelierunteumfiliiejusIsaacetIsmaelinspelunca MachpelaeinagroEphronfiliiSoharHethaei,quaeest contraMamre

10Agrum,quememeratAbrahamafiliisHeth,sepultusest ibietSarauxoreius.

11PostmortemautemAbrahambenedicebatIsaacfilium suumethabitavitJishakadfontemLahairoi

12HæsuntautemgenerationesIsmaelfiliiAbrahae,quem peperitAgarAegyptiaancillaSaraeAbraham; 13EthaecnominafiliorumIsmaelpernominasuaet generationessuas:primogenitusIsmael,Nabajoth;etCedar etAdbeeletMibsam, 14etMasmaetDumaetMassa

15Hadar,etThema,Jetur,Naphis,Cedma

16IstisuntfiliiIsmaelethaecnominapercastellaet oppidaeorumduodecimprincipesnationes

17EtfactisuntannivitæIsmaëliscentumtrigintaseptem, deficiensquemortuusestetappositusestadpopulum suum

18HabitaveruntqueabHevilausqueSur,quærespicit ÆgyptumintroëuntibusAssyrios:mortuusqueestcoram omnibusfratribussuis

19HæsuntautemgenerationesIsaacfiliiAbraham: AbrahamgenuitIsaac;

20EteratIsaacquadragintaannorumquandoaccepit RebeccamfiliamBethuelisSyridePadanaram,sororem LabanSyri

21DeprecatusqueestIsaacDominumprouxoresua,eo quodessetsterilis.

22Sedcollidebanturinuteroejusparvuli;etdixit,Siitaest, adquid,egosic?PerrexitqueutconsuleretDominum

23DixitqueDominusadeam:Duægentesinuterotuosunt, etduopopuliavisceribustuisseparabunturetpraevalebit populusunuspraeceteris;etmaiorservietminori

24Jamtempuspariendiadvenerat,eteccegeminiinutero ejusrepertisunt

25Quiprimusegressusestrufuseratettotusquasipallium pilosum;vocatumqueestnomeneiusEsau.

26PosteafratereiusegrediensplantamEsautenebatmanu; etvocatumestnomeneiusIacob

27Crevitautempuer.etIacobhomosimplexin tabernaculishabitans

28IsaacamabatEsaueoquoddevenationibusillius vescereturetRebeccadiligebatIacob

29Jacobveropulmentum,etEsauvenitdeagro,etlassus 30dixitEsauadIacobpascemequaesopultemrubram PropterhocvocatumestnomenejusEdom.

31CuidixitJacob:Vendemihiprimogenitatua

32Illerespondit:Enmorior,quidmihiproderunt primogenita?

33AitJacob:JuraergomihiJuraviteiEsauetvendidit primogenita

34etsicacceptopaneetlentisedulioQuicumcomedisset, etbibisset,etsurrexit,etabiit

CAP26

1Factaestautemfamesinterrajuxtafamemprimam,quae eratindiebusAbraham.VenitqueIsaacadAbimelech regemPhilisthiminGerara

2ApparuitautemeiDominus,etait:Nedescendasin Ægyptumhabitainterra,quamdixerotibi;

3Peregrinareinterrahac,eterotecum,etbenedicamtibi tibienimetseminituodabouniversasregioneshas, complensjuramentumquodspopondiAbrahampatrituo 4etmultiplicabosementuumsicutstellascaelidaboque seminituouniversasregioneshas;etbenedicenturin seminetuoomnesgentesterrae;

5eoquodobedieritAbrahamvocimeæ,etcustodierit præceptamea,etpræceptamea,etlegesmeas.

6HabitavitautemIsaacinGeraris

7Etinterrogaverunteumvirilocideuxoresua.Qui respondit:“Sorormeaest”.ne,inquit,hominesloci occidantmeproRebecca;quodessetpulchraaspectu

8Cumquemultotemporeibiesset,prospiciensAbimelech rexPhilisthinorumadfenestram,vidit,etecceIsaac ludebatcumRebeccauxoresua

9VocavitautemAbimelechetiamIsaac,etdixit:Ecce vereuxortuaest:etquomododixisti:Sorormeaest?At illedixitei:Quiadixi:Nemoriarproea

10DixitqueAbimelech:“Quarehocfecistinobis?utcoiret unuspopulicumuxoretua,etinduceressupernosculpam

11Præcepitqueomnipopulosuo,dicens:Quitetigerit hominemhunc,etuxoremillius,mortemorietur.

12SevitautemIsaacinterrailla,etinvenitinipsoanno centuplum:benedixitqueeiDominus

13Etmagnificatusesthomo,etambulabat:etcrescebat, doneccrescebatnimis:

14Habebatenimgregesovium,etarmenta,et multitudinemservorum,etinviderunteiPhilisthiim.

15Omnesenimputeosquosfoderantservipatrissuiin diebusAbrahampatrissui,substiterunteisPhilisthiim,et impleveruntterram.

16DixitqueAbimelechadIsaac:Recedeanobismulto enimfortioresnos

17ProfectusindeIsaac,tetendittabernaculuminvalle Gerar,ethabitavitibi

18RursumqueIsaacfoditinputeosaquarum,quos foderantindiebusAbrahampatrissui.Philisthiimenim postmortemAbrahamidestiterunteos:vocavitquenomina eorum,quibusvocaverateospatersuus

19Foderuntqueintorrente,etrepereruntaquamvivam.

20CertabantergopastoresGerariscumpastoribusIsaac dicens:“Nostraaquaest;vocavitquenomenputeiEsek; quiacumeocontendebant.

21Foderuntautemetalium:etproilloquoquerixatisunt: appellavitquenomenejusSitna

22Etindetransmigravit,etaliumputeumfodit.vocavitque nomeneiusRehobothetait:“NuncdilatavitnosDominus, etfructificabimurinterra”

23EtascenditindeinBersabee.

24ApparuitautemeiDominuseademnocte,etdixit:Ego sumDeusAbrahampatristui:nolitimere,quoniamego sumtecum,etbenedicamtibi,etmultiplicabosementuum propterservummeumAbraham

25Itaqueædificavitibialtare,etinvocatonomineDomini, tetenditibitentorium,foderuntqueibiserviIsaacputeum

26AbiitautemadeumAbimelechdeGeraris,etAhuzzath familiaresejus,etPhicolprincepsexercitusejus

27Quibusilleait:Curadmevenistis,etquododistisme, etdimisistismeavobis?

28Atillidixerunt:VidimusquodessetDominustecumEt diximus:Sitjuramentuminternos,etinternosette,et celebremusfœdusinte

29Nefaciasnobisquidquammali,sicutetnosnon attigimusteetnihilfecimustibinisibonumetcumpace dimisimuste;

30Fecitergoeisconvivium,etcomederuntetbiberunt.

31Surgentesquemane,juraveruntsibimutuo:dimisitque eosIsaacpacificeinlocumsuum

32VenientesqueserviIsaacnuntiaverunteideputeo,quem foderant,etdixeruntadeum:Invenimusaquam.

33EtvocaviteamSaba,etnomencivitatisBersabeeusque addiemhanc.

34QuadragintaautemannorumeratEsau,quandoaccepit uxoremIudithfiliamBeeriHethaei,etBasemathfiliam ElonHeththaei

35QuodcumvidissentIsaac,etRebeccae,contristatusest.

Caput27

1senuitautemIsaacetcaligaveruntoculieiusetviderenon poteratvocavitqueEsaufiliumsuummaioremetdixitei filimiquiresponditadsumegosum

2Etillerespondit:Eccesenui,etnonnovidiemmortis meae.

3Nuncigiturtollearmatua,pharetrametarcum,et egredereinagrum,etapprehendevenationemtuam

4Facmihipulmentum,sicutamo,etaffermihi,ut comedam;utbenedicattibianimameaantequammoriar

5RebeccaautemaudieratIsaacloquentemcumEsaufilio suo.Esauergoabiitinagrum,utvenationemcaperetet offerreteam

6RebeccaautemdixitadfiliumsuumIacobdicens: “AudivipatremtuumloquentemadEsaufratremtuum, dicens:

7Affermihidevenationetua,etfaccibosutcomedam,et benedicamtibicoramDominoantequammoriar.

8Nuncergo,filimi,audivocemmeamineoquodego praecipiotibi

9Vadeadgregem,etaffermeindeduoshircosbonos.et daboeospatrituo,sicutdilexit,etfecit

10etofferesadpatremtuum,utcomedat,etbenedicattibi antemortemsuam.

11Cuiillerespondit:“Esaufratermeushomopilosusest, etegolenis;

12Sentietmepatermeus,etvideboreideceptor;et maledicammihi,etnonbenedictionem

13Cuimaterait:Inmesitmaledictiotua,filimi:tantum audivocemmeam,etvade,adfermihi.

14Abiit,etattulit,deditquematriParavitillacibos,sicut vellenoveratpatremillius

15RebeccaquoqueportavitEsaufiliumsuum primogenitum,quicumeaeratindomo,etinduitJacobum filiumsuumminorem:

16Etpelleshædorumposuitsupermanussuas,etsuper cervicemejusterebinthi:

17Deditquepulmentum,etpanes,quoscoxerat,inmanu filiisuiJacob

18Quivenitadpatremsuum,etdixit:PatermiQuisestu, filimi?

19DixitqueIacobadpatremsuum:“EgosumEsau primogenitustuusFecisicutpraecepistimihi;surge,sede etcomededevenationemea,utbenedicatmihianimatua

20RursumqueIsaacadfiliumsuum:Quomodo,inquit,tam citoinvenirepotuisti,filimi?Atillerespondit:“Quia adduxiteamDominusDeustuusadme”.

21dixitIsaacadJacob:Accede,quaeso,utsentiamuste, filimi,antuipseesfiliusmeusEsau,annon

22EtingressusestJacobadIsaacpatremsuum.etpalpavit eum,etdixit,VoxJacobivox,manusautemmanusEsavi

23Etnoncognoviteum,quiapilosæmanussimilitudinem majorisexpresserant.

24ait:TuesfiliusmeusEsau?Respondit:Egosum

25Dixitqueei:Affertemihi,utcomedamdevenationefilii mei,utbenedicattibianimamea.Etoblatumestei,et comedit,etadduxiteivinum,etbibit

26DixitqueadeumIsaac:Accedeadme,etdamihi osculum,filimi.

27Accessit,etosculatusesteum:etbenedixitei

28DettibiDeusderorecaelietdepinguedineterrae abundantiamfrumentietvini

29Servianttibipopuli,etadorenttegentes:estodominator fratrumtuorum,etincurventuradtefiliimatristuæ: maledictusomnis,quimaledixerittibi,etbenedictusqui benedixerittibi

30CumquecomplessetIsaacbenedicereJacob,vixadhuc egressusestJacobafacieIsaacpatrissui:Esauautem fraterejusvenitdevenatione

31Sedetcumpulmentariumfecisset,attulitadpatrem suum,dixitqueadpatremsuum:Surgitepatermeuset comeditedevenationefiliisui,utbenedicatmihianimatua

32DixitqueilliIsaac:Quisenimestu?etdixit,Egofilius tuus,primogenitustuusEsau

33ContristatusitaqueIsaac,ait:Quis?ubiestillequi venationemsumpsit,etadtulitmihi,etcomediexomnibus, antequamvenires,etbenedixissemei?etbenedicetur

34AudiensautemEsauverbapatrissui,clamavitclamore magnoetamarovalde,etdixitpatrisuo:Benedicmihi etiamegopatermi

35Etilleait:Venitfratertuusindolo,etsumpsit benedictionemtuam.

36Etait:“NumquidnonrectevocatusestIacob?”Duo temporaenimmihisupplantavit:primogeniturammeam sumpsit.eteccenuncsumpsitbenedictionemmeam.et dixit,Annonreservastimihibenedictionem?

37ResponditIsaac:Dominumtuumillumconstitui,et omnesfratresejusservitutiilliussubjugavi;frumentoet vinostabilivieum:etquidfaciamtibi,filimi?

38DixitqueEsauadpatremsuum:“Numunamtantum benedictionemhabes,patermi?mihiquoqueobsecrout benedicasSustulitergoEsauvocemsuametflevit

39CuirespondensIsaac,ait:Ecce,pinguedoterræetrore cælidesuperhabitatiotua.

40Degladiotuovivesetfratrituoserviesetcum dominatusfueris,solvasiugumeiusdecollotuo

41OderatautemEsauJacobprobenedictionequa benedixerateipater:dixitqueincordesuo:Veniuntdies luctuspatrismei.occidamergofratremmeumJacob.

42etnuntiatasunthaecadRebeccaeverbaEsavifiliisui maiorisquaemisitetvocavitIacobfiliumsuumminorem etdixiteiecceEsaufratertuusconsolaturseipsumvolens occiderete

43Nuncergo,filimi,audivocemmeam;etsurge,fugead LabanemfratremmeumadHaranem;

44etsedebiscumeodiespaucos,donecrequiescatfuror fratristui;

45Donecavertaturirafratristuiate,etobliviscatureius quodfecerisei:tuncmittam,etcapiamteinde:curetiam utroqueprivaborindieuno?

46DixitqueRebeccaadIsaac:Taedetmevitaemeae propterfiliasHeth:siacceperitIacobuxoremdefiliabus Heth,quaesuntdefiliabusterrae;?

Caput28

1VocavitautemIsaacJacob,etbenedixitei,etdixitei: NonaccipiesuxoremdefiliabusChanaan.

2SurgeetvadeinPadanaram,addomumBethuelpatris matristuae;etaccipetibiindeuxoremdefiliabusLabanis fratrismatristuae

3Deusautemomnipotensbenedicattibi,etcrescerete faciat,etmultiplicet,utsismultitudopopulorum

4EtdettibibenedictionemAbraham,etseminituotecum utpossideasterraminquaperegrinuses,quamdeditDeus Abrahæ

5DimisitautemIsaacJacob:etvenitinPadanaramad LabanfiliumBethuelSyrifratrisRebeccaematrisEsau

6VidensautemEsauquodbenedixisseteiIsaac,etdimisit euminPadanaram,utindeacciperetuxorem;etbenedicens eipraecepiteidicens:“Nonaccipiesuxoremdefiliabus Chanaan;

7QuodcumobedissetJacobpatrisuoetmatrisuæ,issetin Padanaram

8VidensqueEsauquodnonplacuisseteifiliaeChanaan, 9VenitqueEsauadIsmael,etaccepituxoresquashabuit MahalathfiliamIsmaelfiliiAbraham,sororemNebajothin uxoremsuam

10IgituregressusJacobdeBersabeepergebatHaran.

11Etinciditinquemdamlocum,etmansitibitotanocte, eoquodsoloccumberet;Etsumpsitdelapidibuslociillius etposuitsupercervicaliasuaetrecubuitinlocoillo.

12Etvidit,eteccescalaerectasuperterram,cuius summitasattigitcaelum:etecceangeliDeiascendenteset descendentesinea.

13etDominuminnixumscalædicentemsibi:Egosum DominusDeusAbrahampatristui,etDeusIsaac:terram, inquadormis,tibidaboetseminituo.

14eteritsementuumsicutpulvisterraeetdilataberisad occidentemetorientemetseptentrionemetmeridiemet eruntinteetinseminetuocunctaecognationesterrae benedictaterra

15Etecceegotecum,etcustodiamteinomnibuslocis,ad quasingredieris,etreducamteinterramhanc;nonenimte deseram,donecid,quodlocutussumtibi,fecerim

16CumqueevigilassetJacobdesomno,ait:VereDominus estinlocoisto.etnesciebam.

17Pavensque,Quamterribilisest,inquit,locusiste!non esthicaliudnisidomusDeietportacaeli

18SurgensergoJacobmane,tulitlapidemquem supposueratcapitisuo,eterexitintitulum,fundensoleum desuper.

19AppellavitquenomenlociilliusBethel:priusautem vocatumestnomenurbisilliusLuz

20VovensautemvovitJacob,dicens:SivolueritDeus mecumesse,etcustodieritmesic,utvadam,etdetmihi panemadvescendum,etvestimentaadinduendum, 21etrevertarindomumpatrismeiinpace;eteritDominus Deusmeus

22Lapisautemiste,quemposuiintitulum,domusDeierit: etomnequoddedistimihi,dabotibidecimam.

CAP29

1ProfectusergoJacobvenitinterramorientalem

2Etviditputeuminagro,tresquoquegregesovium accubantesjuxtaeum;Namexilloadaquaveruntgreges;et lapismagnussuperosputei

3Etilluccongregatisuntomnesgreges;etprovolventes lapidemdeoreputei,adaquaveruntoves,etrursum reposueruntlapidemsuperosputeiproeo

4Dixitqueadpastores:Fratres,undeestis?Qui responderunt:DeHaran.

5Quosinterrogans,Numquid,ait,nostisLabanfilium Nachor?Atillidixerunt:Novimuseum

6Sanusneest?inquitValet,inquiunt:etecceRachelfilia ejusvenitcumgregesuo

7Quidixit:Adhucdiesestmagnus,nectempusestut congregenturjumenta:potateoves,etite,etpasciteeas

8Atillidixerunt:Nonpossumus,donecomniapecora congregentur,etdevolvantlapidemdeoreputei.tunc potamusoves

9adhucloquebaturcumeis,etecceRachelveniebatcum ovibuspatrissui;

10CumautemvidissetJacobRachelemfiliamLaban fratrismatrissuæ,etovesLabanfratrismatrissuæ,venit Jacob,etamovitlapidemdeoreputei,etadaquavitgregem Labanmatrissuæfrater

11osculatusqueIacoblevavitvocemsuametflevit

12etindicaviteiquodfrateressetpatrissuietfilius Rebeccae

13QuicumaudissetLabanfiliumsororissuæ,cucurrit obviamei:complexusqueeum,etinoscularuens,duxitin domumsuamEtnarravitLabanomniahaec

14responditosmeumesetcaromeaetpostquamexpleti suntdiesmensisuniusEtmansitapudeummensisspatium.

15DixitqueLabanadJacob:Quiafratermeusestu,etnon serviesmihi?dicquidmercedisaccipias

16HabebatqueLabanduasfilias:nomenmajorisLia,et nomenminorisRachel

17Liateneraeratluscus;Rachelautemeratpulchraet pulchra.

18JacobautemamavitRachel;etdixit,Serviamtibi septemannisproRachelefiliatuaminore

19ResponditLaban:Meliusestuttibieamdemquam alteriviro:maneapudme

20etservivitJacobproRachelseptemannis;etvisisuntei paucosdiespropterdilectionemquamhabuitadeam.

21DixitqueJacobadLaban:Damihiuxoremmeam,quia completisuntdiesutingrediaradeam

22Qui,vocatisomnibusvirislociadconvivium,fecit nuptias

23EtvespereLiamfiliamsuamintroduxitadeum,dans ancillamfiliæ,ZelphamnomineQuiingressusestadeam

24EtdeditLabanLiaefiliaesuaeZelphamancillamsuam ancillam

25Etfactumestmane,etecceLia.DixitqueadLaban: “Quidhocfecistimihi?nonneproRachelservivitibi? quareimposuistimihi?

26ResponditLaban:Nonestinloconostroconsuetudinis, utminoresantetradamusadnuptias

27Implehebdomadameius,etdabimustibietiamhoc ministerium,quodserviesmihiadhucseptemannisaliis

28FecitqueitaJacob,ethebdomadamsuamcomplevit: deditqueeietRachelfiliamsuamuxorem.

29DedititaqueLabanRachelifiliaesuaeBilhamancillam suamancillamsuam

30EtintravitetiamadRachelem,etamavitetiam RachelempraeLia,etservivitcumeoadhucseptemannis aliis

31VidensautemDominusquodexosaessetLiam,aperuit vulvamejus;eratautemRachelsterilis.

32Quæconceptumgenuitfilium,vocavitquenomenejus Ruben,dicens:ViditDominushumilitatemmeam;nunc ergoamabitmevirmeus.

33Concepitqueetpeperitfilium;etdixit:Quiaaudivit Dominusquododioessem,etideodeditmihiethunc filium,etvocavitnomenejusSimeon

34rursumconceptofetunatumfiliumnominavitOnamet ait:Nuncadhærebitmihimaritusmeus,eoquodgenui eumtresfilios:idcircovocatumestnomenejusLevi

35Rursumqueconcepitetpeperitfiliumetait:“Modo confiteborDomino”;etdiscessitferens.

CAPITULUM30

1CumautemvidissetRachelquodnonparceretJacob, invidebatsororisuoetdixitadJacobum,Damihinatos,ne moriar.

2IratusqueestfurorJacobcontraRachelem,dicens:Num proDeoegosum,quiprohibuitatefructumvulvae?

3Atilla:Ecce,inquit,famulameaBilha;Ipsaautem genibusmeisportabitur,utetegoexealiberos

4DeditqueeiBilhamancillamsuamuxorem 5ConcepitqueBilha,etgenuitJacobfilium.

6DixitqueRachel:JudicavitmeDeus,etexaudivitvocem meam,etdeditmihifilium:idcircoappellavitnomenejus Dan.

7RursumqueBilhafamulaRachelconcepitetpeperit Iacobalterumfilium

8DixitqueRachel:CertaminaDeicertavicumsororemea, etinvalui:vocavitquenomenejusNephthali

9SentiensLiaquodpareredesiisset,Zelphamancillam suammaritotradidit.

10PeperititaqueZelphaancillaLiaeIacobfilium 11dixitfeliciteretidcircovocavitnomeneiusGad 12PeperititaqueZelphaancillaLiaeIacobalterumfilium. 13DixitqueLia:Felixsum,quiabeatificabuntmefiliæ:et vocavitnomenejusAser

14EgressusautemRubentemporemessistriticeae,repperit inagromandragoras,quasLiaematrisuaedetulitEtdixit RacheladLeam,Damihiquaesomandragorasfiliitui

15Illarespondit:“Parumnetibividetur,quodpraeripueris maritummihi?etmandragorasfiliimeiaufers?etdixit Rachel,Idcircocubabitcumtenocteadmandragorasfilii tui

16EtvenitIacobdeagroadvesperum,etexivitLiain occursumeiusetdixit:“Ingredereadme;Certeenim mandragorasfiliimeiteconduxi.Etconcubuitcumea nocteilla

17EtexaudivitDeusLiam,quaeconcepitetpeperitIacob quintumfilium

18DixitqueLia:“DeditDeusmercedemmeamproeo quoddediancillammeamviromeo;etvocavitnomeneius Issachar

19RursumqueLiaconcepitetpeperitIacobsextumfilium

20EtdixitLia:DotavitmeDeusdotebona;nunchabitet mecumvirmeus,eoquodgenuieisexfilios;etvocavit nomeneiusZabulon

PostquempeperitfiliamnomineDinam

22RecordatusquoqueDominusRachelis,exaudiviteam, etaperuitvulvamejus

23Quæconcepit,etpeperitfilium,dicens:Absit.etdixit: AbstulitDeusopprobriummeum.

24EtvocavitnomenejusJosephetdixit:Addatmihi Dominusfiliumalterum

25NatoautemJoseph,dixitJacobadLaban:Dimittemeut revertarinpatriametadterrammeam

Damihiuxoresacliberosmeos,proquibusservivitibi,ut dimittamte:tuenimnostiservitutemmeamquamfecitibi

27AitilliLaban:Inveniamgratiaminoculistuis,etsustine: experimentoenimdidiciquodbenedixeritmihiDominus propterte

28etdixit:“Ponemihimercedemtuam,etegodaboeam”

29atilledixitei:Tunostiquomodoservierimtibi,et pecoratuamecum

30Parumenimeratquodhabebasantequamvenirem,et nuncmultiplicatumestadturbam;benedixitquetibi Dominusinintroitumeo,etnuncquandoprovideboetiam domuimeae?

31DixitqueLaban:Quidtibidabo?AitJacob:Nondabis mihiquidquam:sifeceris,quodpostulo,iterumpascamet custodiamgregemtuum

32Gyraboomnesgregestuoshodie;separacunctapecora variaetmaculosa,etomnequodfurvuminovibus,et maculosumvariumqueincapris:eritmercesmea

33Sicrespondebitmihijustitiameacras,cumvenerit mercesmeaantefaciemtuam:omnisquinonest maculosusetmaculosusincapris,etfurvusinovibus, furtivusreputabiturmihi.

34DixitqueLaban:Gratumhabeoquodpetis

35Ettranstulithircosindieillahircosos,etmaculosos,et capras,quæerantibipunctataetmaculosa,etomniaquæ erantineaalba,etomnefurvuminovibus:ettradiditin manuseorumfiliorumeius

36EtposuitspatiumitineristriumdieruminterseetIacob: pascitqueIacobreliquosgregesLaban

37TulitqueeiJacobvirgasdepomisviridi,etcoryli,et lignisvitreæ.etalbasstragulasineisdetraxerunt,etalbas queinvirgiserantapparuerunt

38Posuitqueeasincanalibus,ubieffundebaturaqua:ut cumvenissentgregesadbibendum,anteoculoshaberent virgas,etinaspectuearumconciperent

39Factumqueestutinipsocalorecoitus,ovesintuerentur virgas,etparerentmaculosa,etvaria,etdiversocolore respersa

40AgnosautemsegregavitIacobetposuitgregemex adversostriatorumetomniumfurvorumingregeLaban pecudesverosuasseorsumconstituit,etgregesLabannon posuit

41Postquamautemconcipitfirmiorapecora,posuerat virgasanteconspectumiumentorumincanalibus,ut conciperentintervirgas

42Cumautemdebile,nonintroduxiteos

43Ditatusqueesthomoultramodum,ethabuitjumenta multa,ancillasetservos,etcamelos,etasinos.

CAP31

1AudivitautemJacobomniaverbapatrisnostrietqui patrisnostrifuit,accepitomnemgloriamhanc

2ViditJacobfaciemLaban,etnoneratineosicutprius

3EtdixitDominusadJacob:Revertereinterrampatrum tuorum,etadgenerationemtuametegoerotecum

4MisitergoIacobetvocavitRacheletLiaminagrumad gregemsuum.

5etdixitadeos:Videovultumpatrisvestri,quodnonsit ergamesicutpriussedDeuspatrismeifuitmecum

6Etipsænostisquodtotisviribusmeisservierimpatri vestro

Sedpatervestercircumvenitmeetmutavitmercedem meamdecemvicibus;sednonpermisiteumDeusnocere mihi

8Sidixit,Punctataeritmercestua;Etsidixerit:Annuli, mercestuatumomnepecusinsonuit

9TulitqueDeussubstantiampatrisvestri,etdeditmihi

10Factumestautemcumconcepissetjumenta,levavi oculosmeos,etvidiinsomnis:eteccearietes,qui insiliebantiniumentis,varii,varii,etmuti

11DixitqueangelusDeiadmeinsomnis:Jacob:Etdixi: Ecceego

12Etait:Levaoculostuos,etvideomnesarietes,qui insiliuntiniumentis,varii,varii,etvarii:vidienimomnia quæfecittibiLaban

13EgosumDeusBethel,ubiunxisticolumnam,etubi vovistimihi:nuncsurge,egrederedeterrahac,etrevertere interrampatristui

14ResponderuntqueRacheletLia:Numquidhabemus residuiquidquaminfacultatibusethæreditatedomuspatris nostri?

15Nonneabalienisreputatisumus?Ipseenimvendiditnos, etcomeditetiampecunianostra.

16OmnesenimdivitiasquastulitDeusdepatrenostro, hocest,defiliisnostris

17SurrexitergoIacobetimposuitfiliossuosacconiuges suassupercamelos;

18Tulitqueomnemsubstantiamsuam,etgreges,et quidquidinMesopotamiaacquisierat,pergensadIsaac patremsuuminterramChanaan

19IvititaqueLabanadtondendasoves,etRachelfurataest idolapatrissui.

20IacobautemdecepitcorLaban,nonindicanseiquod fugeret

21fugitergocumomnibusquaehabebatetsurrexit,et transivitfluvium,faciemsuamcontramontemGalaad

22nuntiatumestLabandietertioquodfugeretJacob

23Qui,assumptisfratribussuis,persecutusesteumdiebus septemetcomprehenderunteuminmonteGalaad

24VenitautemDeusadLabansyrumpersomniumnocte, etdixitei:CaveneloquarisadJacobumnecbonumnec malum

25comprehenditautemLabanIacobTetenditautemIacob inmontetabernaculum:etLabancumfratribussuisin monteGalaadfixittentorium

26DixitqueLabanadJacob:Quidfecisti,quodmeclam fecisti,ettulistifiliasmeasgladiocaptivas?

27Quareoccultefugisti,eteripeme;nonindicastimihi,ut prosequerertecumgaudio,canticis,tympanisetcithara?

28Nonespassusutoscularerfiliosmeosacfilias?stulte operatuses

29Inpotestatemanusmeæestutaffligeremte:Deus autempatristuinoctelocutusestadme,dicens:Cavene loquarisadJacobumnecbonumnecmalum

30Nuncautem,cumvoluissesire,desiderabasdomum patristui;quarefuratusesdeosmeos?

31ResponditIacob:“Timui

32apudquemcumqueinvenerisdeostuos,nonvivat!. NesciebatenimquodRachelrapuerateos.

33IngressusitaqueLabantabernaculaIacobetLiaeet utriusquefamulaesednoninvenitEgressusdetentorio Liae,intravittentoriumRachelis.

34Illaautemabsconderattheraphiminstramentocameliet seditdesuperScrutatusqueLabanomnetentoriumnon invenit

35Quaedixitpatrisuo:“Nondispliceatdominomeoquod nonpossumsurgereantete.Mosenimmulierumestmei. Quaesivitergoetimaginesnoninvenit

36IratusqueIacobresponditLaban:“Quaeestiniquitas mea?quodestpeccatummeum,quodtaminsecutusesme?

37Cumquaesistiomniavasamea,quidinvenistideomni domotua?ponehiccoramfratribusmeisetfratribustuis, utiudicentinternos.

38Idcircovigintiannisfuitecumovestuaeetcapraetuae nonlactaverunt,etarietesgregistuinoncomedi

39quodavulsumestabestia,deduxistieam;Detrimentumdetegi;demanumearequiras,sivediefurto,sivenocte furto

40Siceram;Indiesiccitasmeconsumpsit,etnoctegelu; etrecessitsomnusaboculismeis

41Vigintiannisfuiindomotua;Quatuordecimannisin duabusfiliabustuisservivitibi,etsexannisinpecoribus tuis:etimmutastimercedemmeamdecemvicibus

42NisiDeuspatrismei,DeusAbrahamettimorIsaac, affuissetmihi,certemodonudummedimisisses; afflictionemmeametlaboremmanuummearumviditDeus, etincrepuittenocte

43ResponditLabanetdixitadIacob:Haefiliaemeaesunt, etfiliiistifiliimei:ethaeciumentameasunt,etomne, quodvidesmeaest;adliberosquosgenuerunt?

44Nuncergoveni,ineamusfoedusegoettu;utsitin testimoniumintermeette

45TulitergoJacoblapidem,eterexitillumintitulum

46dixitquefratribussuis:Affertelapides.ettulerunt lapides,etfeceruntcumulum;etcomederuntibisuper acervum

47EtvocavitillumLabanJegarsahadutha;etJacobvocavit illumGaleed

48DixitqueLaban:Tumulusistetestisestintermeette hodie.IdeovocatumestnomeneiusGaleed.

49AndMasphahdixitenim:VigiletDominusintermeet te,quandoperegrinamurabinvicem.

50siafflixerisfiliasmeas,autsiacceperisaliasuxores praeterfiliasmeas,nullusnobiscumest;eccetestisDeus intermeette

51DixitqueLabanadJacob:Entumulushic,etvide statuamhanc,quamproieciintermeette

52Testisestacervushic,ettestisstatuahaec,siegonon transiboadteacervumhunc,ettunontransibisadme tumulumhuncettitulumhunc

53DeusAbrahametDeusNachor,Deuspatriseorum, iudicatinternosJuravitergoJacobpertimorempatrissui Isaac

54immolatisquevictimisinmonte,vocavitfratressuosut ederentpanem

55Labanverodenocteconsurgensosculatusestfilioset filiassuasetbenedixitillisreversusinlocumsuum

CAP32

1IvitautemJacobperviamsuam,etoccurrerunteiangeli Dei

2Quoscumvidisset,ait:CastraDeisunthæc:etappellavit nomenlociilliusManaim

3MisitautemJacobnuntiosanteseadEsaufratremsuum interramSeir,regionemEdom

4præcepitqueeis,dicens:Sicloquerisaddominummeum Esau.ServustuusJacobsicait:ApudLabanperegrinatus sumetfuiusqueinpræsentemdiem

5Habeoautembovesetasinos,ovesetservosetancillas: etmisiadindicandumdominomeo,utinveniamgratiamin conspectutuo

6ReversiquesuntnuntiiadJacob,dicentes:Venimusad Esaufratremtuum,etecceproperattibiinoccursumcum quadringentisviris

7ContristatusqueestIacobvalde,etdivisitpopulumcum eo,etgreges,etarmenta,etcamelosinduasturmas; 8etait:SiveneritEsauadunamturmametpercusseriteam, reliquaturma,quaerelictaest,salvabitur

9AitJacob:DeuspatrismeiAbraham,etDeuspatrismei Isaac,Dominusquilocutusestmihi:Revertereinterram tuam,etadcognationemtuam,etbenetibifaciam 10Minorsumcunctismiserationibustuis,etveritatetua quamexplevistiservotuoInbaculomeotransivi Jordanemistum;etnunccumduabusturmisregredior 11EripemedemanufratrismeidemanuEsau:ettimebo eum,neveniat,etpercutiatme,etmatremcumfiliis

12Etdixisti:Benefaciamtibi,etdabosementuumsicut arenammaris,quæpraemultitudinenumerarinonpotest. 13Eteademnoctemansitibietaccepitdeomnibus,quae venitadmanumejus,muneraEsavofratrisuo; 14caprasducentas,ethircosviginti,ovesducentas,et arietesviginti

15camelosfœtoscumpullissuistriginta,vaccas quadraginta,ettaurosdecem,asinasvigintietpullosearum decem

16Ettradiditeosinmanusservorumsuorumsingulos seorsumgreges.etdixitadservossuos:Anteceditemeet posuitspatiumintergregemetingregem

17Etpræcepitpriori,dicens:Siobviumhabuerisfratrem meumEsau,etinterrogaveritte:Cujuses?etquovadis? aut,Cujussuntistaquæsequeris?

18Dices:ServustuusJacobest.Muneramissadomino meoEsau,etecceetiamipsepostnos

19praecepitquesecundoettertioetomnibusquise sequebanturturmasdicentessicloquiminiadEsaucum inveneritiseum

20Etdicatis:EcceservustuusJacobpostnosDixitenim: Placaboeummuneribusquæpræceduntme,etpostea videbofaciemejusfortedemeaccipiet

21Præcesseruntitaquemuneraanteeum,ipseveromansit nocteillaincastris.

22Etsurrexitnocteillaetaccepitduasuxoressuasacduas ancillasetundecimfiliossuosettransivitvadumIaboc

23Etapprehenditeos,etdimisiteosintorrentem,etmisit eum

24EgressusqueestIacobsolusetviribiluctatusestcum eousqueadfractionemdiei.

25Quicumvidissetquodnonproficeret,tetigitfemurejus etemarcuitvolafemorisIacob,sicutluctatusestcumeo.

26dixitque:"Dimitteme,naminluxitdies".Respondit: Nondimittamte,nisibenedixerismihi

27Aitergo:Quodnomenesttibi?Respondit:Jacob

28Etait:NonJacobvocabiturampliusnomentuum,sed Israël:quoniamsicutprincepshabesvirtutemcumDeo,et cumhominibus,etpraevaluisti

29InterrogaviteumJacob:Dicmihi,quoappellaris nomine?Respondit:Curquærisnomenmeum?Et benedixiteiineodemloco.

30VocavitqueJacobnomenlociilliusPhanuel,dicens: VidiDeumfacieadfaciem,etsalvafactaestanimamea

31CumquetransissetPhanuel,exortusestsolsupereum, etalleuitsuperfemur

32QuamobcausamnoncomeduntfiliiIsraëlnervum,qui estinfemore,usqueinpræsentemdiem:eoquodtetigerit nervumfemorisJacob

CAP33

1ElevansautemJacoboculossuos,viditvenientemEsau, etcumeoquadringentosviros.etdivisitfiliosadLeam,et adRachelem,etadduasancillas

2Etposuitancillasetfilioseorumprimores,etLiamet filioseius,etRachelemetIosephprimos.

3Etipseprogrediensadoravitpronusinterramsepties, donecappropinquaretfraterejus

4CurrensitaqueEsauobviamfratrisuo,amplexatusest eum:stringensquecollumejus,etosculatusesteum: fleveruntque

5Levatisqueoculis,viditmulieresetparvulosearum;et dixit,Quisuntistitibi?etdixit,Natiquosgratiosededit Deusservotuo

6Etappropinquantesancillæetfiliiearum,incurvatisunt.

7EtappropinquavitetiamLiacumliberissuis,et adoraverunt

8Dixitqueei:Quidtibivisista,quamconveni?Respondit: Utinveniremgratiamcoramdominomeo

9Atilleait:Habeoplurima,fratermi,sinttua;quodhabes apudte.

10DixitqueJacob:Nequaquamitafiet:sedsiinveni gratiaminoculistuis,accipemunerademanumea: proptereavidifaciemtuam,quasivideramfaciemDei,ettu erasplacebatmihi

11Suscipebenedictionemmeam,quaeallataesttibi; quoniamDeuspropitiusestmihi,etquiasatishabeoEt coëgiteum,etcepit

12Etait:proficiscamur,eteamus:etiboantete

13Dixitqueadeum:Dominusmeusscitquodparvuli,oves etarmentaetfetasmecumsint,etsiunadieprævaricari fuerinthomines,morieturomnisgrex

14Præcedatdominusmeusanteservumsuum:etego sequarpaulatimvestigiaejus,sicutetpecora,quæ præceduntmeetfilii,possintsustinere,donecveniamad dominummeuminSeir

15DixitqueEsau:Quænamsuntistæturmæquimecum sunt,dimittamtecum.etdixit,Quidopusest?inveniam gratiaminconspectudominimei

16ReversusestitaqueillodieEsauitineresuoinSeir

17ProfectusestergoJacobinSocoth,etædificavitsibi domum,etfixittabernaculajumentissuis:idcircovocatum estnomenlociilliusSocoth

18VenitautemJacobShalem,civitatemSichem,quæest interraChanaan,cumvenissetdePadanaram.ettetendit antecivitatem

19Emitquepartemagriubitetenderat,afiliisEmorpatris Sichemcentumdenariis.

20Etstatuitibialtare,etvocavitilludElelohe,Israël

CAPITULUM34

1EtegressaestDinafiliaLiæ,quampeperitJacobout videretfiliasterræ

2QuamcumvidissetSichemfiliusHemorHevaei, princepsregionisillius,sumpsiteam,etdormivitcumilla, etpolluiteam

3EtadhæsitanimaejusDinæfiliæJacob:amavitque puellam,etlocutusestpuellæbonae.

4DixitqueSichemadHemmorpatremsuum,dicens: Accipemihipuellamhancuxorem

5QuodcumaudissetJacobabsentibusfiliis,etinpastu pecorumoccupatis,siluitdonecredirent

6EgressusestautemHamorpaterSichemadIacobut loquereturcumeo.

7egressisuntfiliiIacobdeagrocumaudissentviriautem contristatisuntetvaldecontristatisunteoquodcoiecisset filiamIacobstultitiaminIsrahelquodfierinondebet.

8LocutusqueestadeosHamor,dicens:Animafiliimei Sichemindesideratfiliavestra:detiseiinuxorem

9Etconnubiacumnobisfaciunt,etfiliasvestrasdatenobis, etfiliasnostrasaccipitevobis

10ethabitatenobiscum:terrainpotestatevestraest: exercete,negotiamini,etpossideteeam.inhabitateet negotiaminiinea,etpossideteinea

11EtdixitSichemadpatremsuumetadfratressuos, inveniamgratiaminoculisvestris,etquoddixerismihi, dabo

12Postulaamenumquamtantumdotemetmunus,etego dabo,sicutdicitismihi:seddatemihipuellamuxorem.

13ResponderuntfiliiJacobSichemetHemmorpatrem suumdolose,dixeruntqueproeoquodpolluissetDinam sororemsuam.

14quidixeruntadeos:“Nonpossumushocfacere,ut demussororemnostramincircumcisohocenim opprobriumnobisfuit;

15Sedinhocconsentiemusvobis:sieritissicutnos, circumcideturexvobisomnemasculinum;

16Tuncdabimusfiliasnostrasvobis,etfiliasvestras accipiemusnobis,ethabitabimusvobiscum,erimusque unuspopulus

17Siautemcircumcidinolueritis;tunctollemusfiliam nostram,etrecedemus

PlacuitquesermoeorumHemoretSichemfilioeius

19Necdistulitadulescens,eoquodamabatfiliamJacob:et ipseeratinclitusinomnidomopatrissui

20VeneruntqueHamoretSichemfiliuseiusadportam civitatisillius,etlocutisuntcumhominibuscivitatissuae, dicentes:

21Istisuntpacificinobiscum;ethabitentinterraet negotiaanturibi;Terram,ecce,satismagnumesteisfilias eorumaccipiemusuxoresetnostrasillisdabimus

22Inhoctantumacquiescimusmultitudiniuthabitent nobiscum,utunuspopulussit,sicircumcidaminimasculus denobis,sicutcircumcisisunt

23etpecoraetsubstantiaetarmentaeorumnostraerunt. tantumconsentiamusillis,ethabitentnobiscum.

24EtaudiveruntEmoretSichemfiliumeiusuniversi,qui egressisuntdeportacivitatiseius;etcircumcisusestomnis masculus,omnesegredientesportamcivitatisillius.

25Etfactumestindietertio,cumvehementerafflicti essent,duofiliiJacob,SimeonetLevi,fratresDinae, sumentessinguligladiumsuum,irrueruntincivitatem confidenter,etpercusseruntomnesviri

26HemoretSichempariternecaverunt,tollentesDinamde domoSichemsororemsuam

27FiliiJacobiveneruntsuperoccisos,etdepraedatiurbem, eoquodpolluerintsororemsuam.

28Oveseorum,etboves,etasinos,etquæincivitate,et quæinagriserant,tulerunt

29Omnesqueopessuas,etcunctosparvos,etuxores duxeruntcaptivas:etomnia,quæindomoerant, diripuerunt

30dixitqueJacobadSimeonemetLevi:“Turbastimeut fetemmefacereminterhabitatoresterraeChananaeiet Pherezaei;;etdeleboregoetdomusmea

31Etdixerunt:Sicfacietcumsororenostraquasicum scorto?

CAP35

1DixitqueDeusadJacob:Surge,etascendeBethel,et habitaibi:etfacibialtareDeoquodtibiapparuit,cum fugeresafacieEsaufratristui

2Jacobveroconvocataomnidomosua,ait:Abjicitedeos alienosquiinmediovestrisunt,etmundamini,acmutate vestimentavestra

3Surgamus,etascendamusBethel;etdaboibialtareDeo, quiresponditmihiindieangustiaemeae,etfuitmecumin viaquaambulavi

4dederuntqueeiomnesdeosalienosquierantinmanu eorumetinauresquaeerantinauribuseorumAbsconditque eosIacobsubquercu,quaeeratiuxtaSichem; 5Etprofectisunt:etfactaestpavorDeisupercivitates, quæerantincircuitueorum,etnonsuntpersecutifilios

Jacob

6VenitergoIacobLuzam,quaeestinterraChanaan,idest Bethel,ipseetomnispopuluscumeo.

7Ædificavitqueibialtare,etappellavitlocumElbethel:ibi enimapparuiteiDeuscumfugeretfratremsuum.

8MortuaestautemDebboranutrixRebeccae,etsepultaest subBethelsubquercu:etvocatumestnomeneius Allonbachuth

9ApparuitautemiterumDeusJacob,quandoegressusest deMesopotamiaSyriæ,benedixitqueei

10EtdixiteiDeus:“Jacobnomentuum;nonvocabitur ampliusnomentuumIacob,sedIsraeleritnomentuum;et vocavitnomeneiusIsrael”

11Dixitqueei:“EgoDeusomnipotens.Cresceet multiplicare;Gensetcongregatiogentiumeritexte,et regesdelumbistuisegredientur; 12terramquequamdediAbrahametIsaac,tibidaboeam, etseminituopostte

13EtascenditabeoDeus

14ErexitqueJacobtituluminlocoubiloquutusfueratei, columnamlapideam:libavitqueeilibamen,&fuditoleum. 15VocavitqueJacobnomenloci,ubilocutusestcumeo Deus,Bethel.

16EgressisuntdeBethel.Etfuitspatiumquoddamusque adEphrath,etparturivitRachel; Dixitqueeiobstetrix:Nolitimere,quiaethunchabebis filium.sedethunchabebisfilium.

18Factumestautem,cumrecederetanimaejus,mortuaest: vocavitquenomenejusBenoni,etvocaviteumpaterejus Benjamin 19MortuaestergoRachel,etsepultaestinviaEphrath, quæestBethlehem.

20ErexitqueJacobtitulumsupersepulchrumejus:illeest titulusmonumentiRachel,usqueinpræsentemdiem 21ProfectusergoIsraëltetendittabernaculumsuumextra turrimEdar

22Cumquehabitaretinillaregione,abiitRuben,et dormivitcumBalaconcubinapatrissui:quodillum minimelatuitErantautemfiliiJacobduodecim 23FiliiLiae;RubenprimogenitusIacobetSimeonetLevi etIudaetIssacharetZabulon

24FiliiRachel;IosephetBeniamin; 25FiliiBalæancillæRachelis:Dan,etNephthali; 26FiliiZelphæancillæLiæ.Gad,etAser:hifiliiJacob, quinatisunteiinPadanaram

27VenitautemJacobadIsaacpatremsuuminMamre,in civitatemArbe,quæestHebron,inquaperegrinatusest AbrahametIsaac

28EtcompletisuntdiesIsaaccentumoctogintaannorum 29Deficiensquemortuusest,etappositusadpopulum suumsenexetplenusdierum:etsepelierunteumEsauet Iacobfiliisui

CAP36

HæsuntautemgenerationesEsau,ipseestEdom.

2EsauaccepituxoressuasefiliabusChanaan;Adafilia ElonisHittaei,etOolibamafiliaAnaefiliaeSebeonHivaei; 3BasemathquoquefiliaIsmaelis,sororNebajoth.

4PeperitqueAdaEliphazEsauBasemathpeperitReuelem; 5OolibamagenuitJeus,etIalam,etCoreHifiliiEsauqui natisunteiinterraChanaan.

6TulitqueEsauuxoressuasetfiliosetfiliasetomnes animasdomussuaeetpecoraarmentaetcuncta,quae acquisieratinterraChanaan,etabiitinterramSeir;etvenit interramafacieIacobfratrissui

7Pluresenimerantdivitiæeorum,quamsimulhabitarent; etnonpoteranteasustinereajumentissuis,inquibuserant alieni

8SichabitavitEsauinmonteSeir,EsauEdom 9HæsuntautemgenerationesEsaupatrisEdominmonte Seir,

10HaecnominafiliorumEsau;EliphazfiliusAdaeuxoris Esavi,RahuelfiliusBasemathuxorisEsavi

11FueruntqueEliphazfilii:Theman,Omar,Sepho,et Gatham,etCenez.

12EratautemThamnaconcubinaEliphazfiliiEsauHi suntfiliiAdauxorisEsau

13hiautemfiliiRahuel.Nahath,etZara,Samma,etMeza: hifiliiBasemathuxorisEsau

14EthifiliiOolibamaefiliaeAnaefiliaeSebeonuxoris Esavi,etpeperitEsavoJeushumetJaalametCore. 15HiducesfiliorumEsau:filiiEliphazprimogenitiEsau DuxTheman,duxOmar,duxZepho,duxKenaz. 16duxCore,duxGatham,duxAmalec.HiducesEliphaz interraEdom;hifiliiAda

17IstiautemsuntfiliiRahuelfiliiEsauduxNahath,dux Zara,duxSamma,duxMeza;hiducesRahuelinterra Edom;hifiliiBasemathuxorisEsavi

18HifiliiOolibamauxorisEsauduxIehus,duxIalam, duxCore:hiducesOolibamafiliaeAnauxorisEsau IstisuntfiliiEsau,quiestEdom,ethiduceseorum 20HifiliiSeirHorraei,quihabitaveruntterram;EtLotan, etSobal,etSebeon,etAna

21Disonquoque,etEzer,etDisan:istisuntducesHorræi, filiiSeirinterraEdom.

22FactisuntautemfiliiLotan:HorietHemam;Eratautem sororLotan,Thamna

23EtistifiliiSobal:Alvan,etManahath,etEbal,Sephoet Onam

24EthifiliiSebeonAjaetAna:HicfuitAna,quiinvenit mulosindeserto,cumpavitasinosSebeonpatrissui.

25AndthesonsofAnahwerethese;DisonetOolibama filiaAnae

26HisuntautemfiliiDison.Hemdan,etEshban,etIthran, etCheran

27FiliiEser:istisuntfiliiEzerBilhan,etZaavan,etAkan 28HabuitautemfiliosDisan:istisuntfiliiDisan.Huset Aram

29HiducesHorræi;DuxLotan,duxSobal,duxZibeon, duxAna.

30DuxDison,duxEzer,duxDisan:hiducesHori,et duceseoruminterraSeir

31Regesautem,quiregnaveruntinterraEdom,antequam haberentregemfiliiIsrael,fuerunthi

32RegnavitinEdomBelafiliusBeor,nomenqueurbiseius Dinhaba.

33MortuusestautemBale,etregnavitproeoJobabfilius ZaredeBosra

34EtmortuusestJobab,etregnavitproeoHushamde terraTemani

35MortuusqueestHusam,etregnavitproeoAdadfilius Badad,quipercussitMadianinregioneMoab:etnomen civitatisejusAvith

36EtmortuusestAdad,etregnavitproeoSemlade Masreca.

37MortuusestautemSemla,etregnavitproeoSaulde Rohoboth.

38MortuusestautemSaul,etregnavitproeoBalhanan filiusAchobor

39MortuusestautemBaalhananfiliusAchobor,et regnavitproeoHadar.NomenuxoriseiusMehetabelfilia MatredfiliaMezahab

40Ethaecnominaducumquiveneruntpercognationes suasetnominasuaDuxTimnah,duxAlua,duxJetheth 41DuxOolibama,duxEla,duxPinon 42DuxCenez,duxTheman,duxMibzar, 43duxMagdiel,duxIram:hiducesEdomsecundum tabernaculasuainterrapossessioniseorum:ipseestEsau paterIdumaeorum.

Caput37

1HabitavitautemJacobinterraChanaan,inquapatersuus peregrinatusest.

2HaesuntgenerationesIacob.Joseph,cumesset septendecimannorum,pascebatgregemcumfratribussuis; EratautempuercumfiliisBilhaeetZelphaeuxoribus patrissui.

3IsraëlautemdiligebatJosephsuperomnesfiliossuos,eo quodfiliussenectutisesset

4Videntesautemfratresejusquodapatrepluscunctis fratribusamaretur,oderanteumnecpoteranteiquidquam pacificeloqui.

5EtsomniavitJosephsomnium,etindicavitfratribussuis; 6Dixitqueadeos:Auditesomnium,quodvidi

7ecceenimligavimusmanipulosinagro,etecce manipulusmeussurrexitetstabatetrectusEtecce manipulituistabantincircuitu,etadoraveruntmanipulum meum.

8Responderuntfratresejus:Numquidrexnostereris?an veronostridominaberis?Oderantautemeummultiset somniisetverbiseius.

9Aliudquoqueviditsomnium,etnarravitfratribussuis,et dixit:Eccesomniavisomniumeteccesoletlunaet undecimstellaeadoraveruntme.

10etindicavitpatrisuoetfratribussuisincrepavitqueeum pateretdixiteiquidesthocsomniumquodvidistinumego etmatertuaetfratrestuidescendentadincurvandumnos tibiadterram?

11Etinviderunteifratresejus;paterautemeius animadvertitsermonem.

12Veneruntergofratresejusadpascendumgregempatris suiinSichem

13DixititaqueIsraëladJoseph:Fratrestuipascuntovesin Sichimis?veni,etmittamteadeos”Quidixitei:Ecce ego

14dixitei:“Vade,videanbenesitfratribustuisetbene gregibustuis;etadnuntiatemihisermonemmeumMissus devalleHebron,venitinSichem;

15invenitqueeumvirerranteminagroetinterrogavitquid quaereret

16Atillerespondit:Fratresmeosquæro:indicamihiubi pascantgreges.

17Etilleait:RecesseruntdelocoAudivienimeos dicentes:EamusinDothainPerrexitergoJosephpost fratressuos,etinveniteosinDothan.

18Quicumvidissenteumprocul,antequamaccederetad eos,cogitaveruntillumoccidere.

19Dixeruntqueadinvicem:Eccesomniatorvenit

20Nuncergovenite,etoccidamuseum,etmittamusin cisternamveterem,etdicemus:Bestiamalacomediteum: etvidebimusquideruntsomniaejus.

21AudiensautemhocRuben,nitebaturliberareeumde manibuseorum,etdicebat:etdixerunt:Nonoccidamus eum

22dixitqueadeos:Noneffundatissanguinem,sedprojicite eumincisternamhanc,quæestinsolitudine,necmittetis ineummanusuteumemanibustolleret,uteumpatri iterumtraderet

23EtfactumestcumvenissetJosephadfratressuos,et exuebantJosephumtunicamsuam,etvillisvestigiisqui eratineo

24miseruntqueeumincisternamveterem,quænon habebataquam.

25Etsederunt,utcomederentpanemAttollentesautem oculossuos,ecceturbaIsmeelitarumvenitdeGalaadet cameloseorumportantesaromataetbalsamumetmyrrham portantesinAegyptum

DixitergoJudasfratribussuis:Quidnobisprodestsi occiderimusfratremnostrum,etcelaverimussanguinem ipsius?

27Venite,etvendamuseumIsmaëlitis,etmanusnostra nonsitsupereumfraterenimetcaronostraest Acquieveruntfratressermonibusillius

28TransieruntergonegotiatoresMadianitae;eteduxerunt Josephumdefovea,etvendideruntJosephIsmaelitisviginti argenteis;etduxeruntJosephuminAegyptum

29ReversusqueRubenadcisternam,noninvenitpuerum: eteccenonJosephinfovea;etsciditvestimentasua 30reversusestadfratressuosetaitpuernonestetegoquo ibo?

31Tuleruntautemtunicameius,etinsanguinemhaedum immolaverunt

32miseruntquetunicamvariorumcolorumetdetuleruntad patremsuumetdixit:Hocinvenimus:scitoutrumtunica filiituisitannon

33Quicumagnovisset,ait:tunicafiliimeiest.bestiamala comediteum;Iosephsinedubiodiscerptusest

34EtsciditJacobvestimentasua,etoperuitciliciolumbos suos,etploravitfiliumsuummultisdiebus.

35Filiiquoqueejusetomnesfiliæejussurrexeruntad consolandumeumsedconsolarirenuit;etdixit, Descendamadfiliummeumlugensininfernum.Sicpater flevit

36EtMadianitaevendiderunteuminAegyptumPotiphari, praefectoPharaonis,etmagistromilitum.

Caput38

1Eodemtempore,descendensJudasafratribussuis, divertitadvirumOdollamitem,nomineHiram

2ViditqueibifiliamhominisChananæi,vocabuloSue;Et accepiteam,etingressusestadeam

3Quæconcepit,etpeperitfilium,dicens:Absitetvocavit nomenejusHer.

4rursumconceptofetunatumfiliumnominavitOnamet vocavitnomenejusOnan

5rursumqueconceptofetunatumfiliumnominavitOnam vocavitquenomeneiusSale

6DeditautemJudasuxoremprimogenitosuoHer,nomine Thamar

7FuitautemHerprimogenitusJudamaluscoramDomino EtpercussiteumDominus

8EtdixitJudasadOnan:Vadeaduxoremfratristui,etduc eam,etsuscitasemenfratrituo

9EtcognovitOnanquodnonessetsemeneius;Ipsevero ingressusaduxoremfratrissui,semeneffuditinterram,ne detsemenfratrisuo

10etidcircodisplicuitverbumhocquodfeceratDomino: etidcircoocciditeum

11IudasautemThamarnuruisuaedixitestoviduaindomo patristuidoneccrescatSelafiliusmeusquianeforte moriatursicutfeceruntfratreseiusEtivitThamar,et habitavitindomopatrissui

12PostmultosautemdiesmortuaestfiliaSueuxorIudae QuiconsolátusestIuda,etascénditadtondóressuosin Thamnath,ipseetHirahamicuseiusOdollamítæ 13NuntiatumqueestThamarquodsocerpatertuus ascenditadtondendasovessuas.

14Etdepositisabeavestimentisviduitatissuae,operuit veloveloetoperuitse;viditenimquodcrevissetSela,et nonestillidatainuxorem.

15QuamcumvidissetIudas,suspicatusestesse meretricem;quiafaciemvelaverat

16Quiconvertitadseviamsuam,etdixit:Veni,obsecro, veniamadteNesciebatenimquodnurusejusessetEtait: Quiddabismihi,utveniasadme?

17dixit:MittamtibihædumdegregibusEtdixit,Num pignusdabismihi,donecmittasillud?

18DixitqueLaban:Quamarrhamdabotibi?Etdixit, Annulumtuum,etarmillastuas,etbaculumtuumquiin manutuaEtdediteam,etingressusestadeam,etconcepit abeo.

19Quaesurgensabiit,etdormivitvelosuo,etinduitse viduitatissuaevestimentis

20MisitautemJudashedumpermanumamicisui Odollamitæ,utreciperetpignussuum,demanumulieris:et noninveniteam

21interrogavithomineslociillius:Ubiestmulierquæ sedebatinbivio?Dicuntei:Nonfuitinlocohocmeretrix

22ReversusestadJudam,etdixitei:Noninvenieam;sed ethomineslociilliusdixeruntmihimuliereminlocoisto nonfuisse

23DixitqueJudas:Dimitteeamutneconfundamur:ecce misihædum,etnoninvenistieam.

24PostmensesautemtresferenuntiatumestJudae,dicens: FornicataestThamarnurustua;ecceetiaminfornicatione praegnatur.DixitqueJudas:Produciteeamutcomburatur. 25quaecumessetnatamisitadsocerumsuumdicensde virocuiushaecconcepietbaculo

26Quicumagnovisseteos,ait:Justiormefuit.quianon dedieamSelafiliomeoAttamenultranoncognoviteam 27Factumestautemintemporeafflictionisejus,etecce geminiinuteroejusrepertisunt.

28Cumqueparturiret,misitmanumsuam:etapprehendens obstetrixligavitmanumsuamcoccineam,dicens:Hoc primumexivit.

29Illoautemretrahentemanum,egressusestfratereius:et dixit:Quomodocontrivisti?supertesitfractura:idcirco vocatumestnomeneiusPhares.

30Posteaegressusestfraterejus,incujusmanuerat coccinum:quemappellavitZara.

CAP39

1IgiturductusestJosephinÆgyptum.Emitqueeum PotiphareunuchusPharaonis,princepsmilitiæÆgyptii,de manibusIsmeelitarum,quieodetraxeranteum 2FuitqueDominuscumJoseph,etfuitvirincunctis prospereagens:etfuitindomodominisuiAegyptii 3QuioptimenoveratesseDominumcumeo,etomnia, quægerebat,abeodirigiinmanuillius 4invenitqueJosephgratiaminconspectueius,et ministravitei:fecitqueeumpraepositumsuperdomum suametomnia,quaeposueratinmanueius

5postquosfecitillumpraepositumindomosuaetin omnibusquaehabebatbenedixitqueeiDominusdomum AegyptipropterIosephBenedictioDominisuperomnia, quaehabebatindomoetinagro.

6Etreliquitomnia,quaepossidebat,inmanuIoseph.et nonsciebatquidhaberetnisipanemquemedebatErat autemJosephpulchrafacie,etdecorusaspectu

7Postmultositaquediesinjecitdominasuaoculossuosin JosephCuiillarespondit:Dormimecum

8Quirenuitetaitaduxoremdominisui:“Ecce,dominus meusnescioquidindomomeaest,etomniaquaehabetin manumeasunt;

9Nemoestindomomeamaiorme;necprivavitmenisite, quaeuxoreiuses:quomodoergopossumhocmalum facereetpeccareinDeummeum?

10Factumestautem,cumlocutusessetpersingulosdies adJoseph,etnonaudiviteam,utcubaretcumea,etutesset cumilla

11Acciditautemquadamdie,utintraretIosephdomumet opussuumfaceretetnoneratibidevirisdomusintus

12Etapprehenditeuminvestimentosuo,dicens:Dormi mecum:etreliquitvestimentumsuuminmanu,etfugit,et ejeciteum

13Etfactumest,utviditquodreliquitvestimentumsuum inmanu,etfugit,

14vocavitvirosdomussuaeetaitadeosecceintroduxitad nosHebraeoutilluderetnobisintroivitadmeuthabitaret mecumetclamaremvocemagna

15Etfactumest,cumaudissetquialevavivocemmeam,et clamans,etreliquitmevestimentasua,etfugit,etejecit eum.

16Etreposuitadsevestimentasua,donecveniretdominus suus

17Locutaqueesteijuxtaverbahæc,dicens:Servus Hebræus,quemadduxistiadnos,introivitadmeut illuderetmihi

18Etegolevavivocemmeam,etclamavi,etreliquitme vestimentosuo,etfugit

19Quodcumaudissetdominussuusverbauxorissuae, locutaesteidicens:Sicfecitmihiservustuus;utexarserit iniraeius

20Quemcumapprehendissetdominus,misitincarcerem, ubivinctiregiscustodiebantur,eteratibiclausus.

21FuitautemDominuscumJoseph,etmisertusilliusdedit eigratiaminconspectuprincipiscarceris

22Etmisitcustoscarcerisomnesvinctos,quiincustodia erantetquidquidibifecit,ipseestfaciens

23Necnoverataliquid,cunctiseicreditis.quiaDominus eratcumeo,etomniaoperaejusdirigebat

CAP40

1Factumestautemposthaec,offensusestpincernaregis

AegyptietpistordominisuiregisAegypti

2IratusqueestPharaocontraduosducessuosinprincipem pincernarum,etprincepspistorum

3misiteosincarceremprincipismilitum,inquoerat vinctusetJoseph

4EtpræcepiteisprincepssatellitumJoseph,etministrabat eis;etmorabanturincustodia.

5Videruntqueambosomnium,unusquisquesomnium nocteuna,unusquisquejuxtainterpretationemsomniisui, pincernaetpistorregisÆgypti,quiincarcerevinctisunt 6adquoscumintroissetIosephmaneetvidisseteostristes 7interrogaviteosquierantcumeoincustodiadomus dominisuidicensquaremaestiestishodie

8Quiresponderunt:Somniumvidimus,etnonestqui interpreteturnobis.etdixitadillosJoseph,NonneDEO interpretationes?indicamihi,quaeso

9Narravitergoprincepspincernarumsomniumsuum Joseph,etdixitei:Insomniomeo,eccevitiscoramme 10etinvitetrespalmitesetquasigerminansgermeneius exivitetbotriuvaematurae; 11scyphumautempharaoniseratinmanumea:ettuliuvas, etexpressiinscyphumPharaonis,etdediscyphuminmanu Pharaonis.

12EtaitilliJoseph:Hæcestinterpretatioillius:Tresrami diestres

13Verumtamenintribusdiebuslevabitpharaocaputtuum, etrestituetteadlocumtuum:tradesquescyphumpharaonis inmanumeius,sicutpriuscumpincernaeiusesses 14sedvidemecumbenetibifueritetfacmecum misericordiametmementomeiapudPharaonemeteduc mededomohac

15NametegoereptasumdeterraHebræorum,ethic quoquenihilfeci,utmejicerentinlacum

16Vidensautemarchitriclinusquodbonaesset interpretatio:JosephdixitadJoseph:Egoquoquein somnisvidi,etecceegotrescophinosalbosincapitemeo: 17etinunocanistroquoderatexcelsus,omnespistoria, quierantexpharaone.etvolucrescomederuntdecanistro supercaputmeum

18ResponditJoseph,etdixit:Hæcestinterpretatioillius: Trescophinitresdies; 19tamenintratriduumtolletcaputtuumateetsuspendet teinlignoetvolatiliacarnestuasdetecomedent 20Diesautemtertia:ipseeratnatalisPharaonis,etfecit conviviumuniversisservissuis:etelevanscaputprincipis pincernarumetpistorumprincipisinterservossuos

21Restituititerumpincernainpincernamsuam;deditque scyphuminmanupharaonis;

22Suspensusestautempistor,sicutinterpretatuseis Joseph.

23NecrecordatusestpincernarumJoseph,sedoblitusest illius

Caput41

PostduosannosviditPharaosomnium:eteccestabatjuxta fluvium

2etecceseptembovescopiosissimietaltilesascenderunt deflumine.etpascebanturinprato.

3Aliæquoqueseptememergebantdeflumine,fœdæ confectæquemacie;stabatiuxtaalteramfluminisripam

4Etcomederuntseptembovespulchrae,etgratae,et crassaeExpergefactusitaquePharao

5Etdormivit,etviditsecundo:etecceseptemspicæ pullulabantinculmounoplenæatquepulcherrimæ

6Etecceseptemspicæspicætenues,etventusurens, oriebaturposteos.

7Etseptemaristaegracilesdevoraveruntseptemaristaset spicasplenasExpergefactuspharao,viditsomnium

8Maneautemfacto,turbatusestspiritusejusMisitqueet vocavitomnesmagosAegyptietomnessapienteseius;et narravitadeosPharaosomniumsuumetnoneratqui interpretaretureaadpharaonem.

9locutusqueestprincepspincernarumadPharaonem dicensdelictameahodiereminiscor

10IratusqueestPharaocumservissuisetmemisitin carceremprincipismilitum,meetprincipempistorum.

11ubiunanocteuterquevidimussomniumpraesagum futurorumunumquemqueiuxtainterpretationemsomniisui vidimus

12EteratnobiscumadolescensHebræusministerad principemmilitum.etnarravimusei,etinterpretatusest nobissomnianostra;Unusquisqueproutdestinavitcorde suo,interpretatusest

13etfactumestsicutinterpretatusestnobisitafactumest mereddiditofficiomeo,etillumsuspendit

14MisitquePharao,etvocavitJoseph,quodstatim eduxissenteumdelacu,quitondebat,etmutavitvestimenta sua,etingressusestadPharaonem

15DixitquePharaoadJoseph:Somniumvidi,etnonest quiinterpreteturnobis.

16ResponditJoseph:AbsquemeDeusrespondebit pharaoni

17DixititaquerexadJoseph:Insomniomeo,ecceego surrexisuperripamfluminis

18ecceseptemvaccaeplenaeascenderuntdefluvioet grataeetdecorae.etpascebanturinprato;

19eteccealiaeseptemvaccaeascenderuntposteospauper etinfaustusetmaculosussicutnumquamvidiinomniterra Aegyptiproptermalum

20Etmacilentaeetmalignaedevoraveruntseptemvaccas primas;

21Quicumcomedissent,scirinonpoterantquod comederunteossedadhucmalefavebant,sicutin principioSicevigilavi

22vidiinsomniomeo,etecceseptemaristaeascendentes inunocalamoinplenissimametbonam

23Etecceseptemspicaearuerunttenuesetafflataevento urenteoriebanturposteas.

24Etspicaetenuesdevoraveruntseptemspicasbonas;sed noneratquimihidicereposset

25DixititaqueJosephadPharaonem:SomniumPharaonis unumest:DeusostenditPharaoniquidfacturusest

26Septemvaccaebonaeseptemanni;etseptemspicae bonaeseptemannisunt,somniumunumest.

27Etseptembovestenuesetgracilesvenientesposteas, septemannisunt.etseptemaristaevacuaeafflataeeuro, septemannifamis

28Hocestverbumquodlocutussumadpharaonem: “QuidfacturusestDeus,ostenditPharaoni!

29EcceseptemanniveniuntinomniterraÆgypti.

30Etposteosconsurgentseptemannifamis;etdelebitur omnesaeculuminterraAegypti;etdevorabitfamesterram

31Etfames,inquit,noncognosceturinterra;eritenim gravissimum

32duplicatumestsomniumPharaonibisquoniamresa Deostabilitaest,etDeuscitofaciet

33Nuncergoprovideatpharaovirumdiscretumet sapientemetpraeposuiteumsuperterramAegypti; 34Hocfaciatpharao,etconstituatpraefectosterraeettollat quintampartemterraeAegyptiinannisseptem;

35Etcolligantomnemcibumannorumbonorum,et deducantsubmanuPharaonis,etcustodiantcibariain civitatibus

36Eritquecibusterræcontraseptemannosfamis,quierit interraÆgypti.nepereatterrafame.

37PlacuitquesermoPharaonis,etcunctisservorumejus

38DixitquePharaoadservossuos:Numinvenire possumustalemvirum,inquoSpiritusDeiest?

39DixititaquepharaoadJoseph:“Omnia,quaefecittibi Deus,nemoestsicutsapiensetsapienses!

40Tuerissuperdomummeam,etjuxtaverbumtuum dominabituromnispopulusmeus:tantuminsoliotuo maiorero.

41DixitquerursusPharaoadJoseph:Ecce,constituite superuniversamterramÆgypti

42Tulitqueanulumdemanusua,etimposuiteumsuper Joseph,etvestiviteumvestimentisbyssini:etposuit torquemaureumincolloejus

43Fecitqueeumascenderesupercurrumsuumsecundum. etclamaveruntanteeum:adorategenua:etconstituiteum principemsuperomnemterramÆgypti

44DixititaquerexadJoseph:EgosumPharao:etabsque tenulluslevabitmanumsuamnequepedeminomniterra Ægypti

45VocavitquePharaonomenJoseph,Zaphnathpaanea.et dediteiuxoremAsenathfiliamPotipheraesacerdotisOn EtexivitJosephsuperomnemterramAegypti

46.EratautemJosephtrigintaannorum,quandostetit corampharaoneregeAegyptiEgressusqueIosephafacie pharaonis,venitperomnemterramAegypti

47Etinseptemannismultiplicataestterrapermanus manus

48Etcongregavitomnemescamseptemannorum,qui erantinterraAegypti,etreposuitcibosincivitatibus;

49Tantaquefuitabundantiatritici,utarenæmaris coæquaretnonenimeratnumerus

50Josephautemnatisuntduofilii,anteannosfamis,quos peperiteiAsenathfiliaPotipheraesacerdotisOn 51VocavitquenomenprimogenitiManasses,dicens: ObliviscimefecitDeusomniumlaborummeorum,et domuspatrismei

52EtnomensecundivocavitEphraim:fructificarimefecit Deusinterraafflictionismeae.

53Completiquesuntseptemanniubertatis,quæfuitin terraÆgypti

54Etcoeperuntvenireseptemanni,sicutdixeratIoseph,et factaestfamesinomnibusterrissedinomniterraEgypti panis.

55CumqueesuriretomnisterraÆgypti,clamavitpopulus adPharaonempropane:dixitquePharaoadomnes Ægyptios:IteadJosephquoddicitvobis,facite

56Eratautemfamesinomniterra:aperuitqueJoseph universahorrea,etvendebatÆgyptiisetaggravataest famesinterraAegypti

57EtveneruntomnesterraeinAegyptumadIosephad emendumfrumentumquodtantafameseratinomnibus terris.

Caput42

1VidensautemJacobquodessetfrumentuminÆgypto, dixitfiliissuis:Quareaspicitisinvicem?

2Ait:“EcceaudiviquodsitfrumentuminAegypto; descendeilluc,etemitenobisinde;utvivamus,etnon moriamur

3DescenderuntquefratresJosephdecem,utemerent frumentainÆgypto.

4BenjaminautemfraterejusnonmisitJacobcumfratribus suisdixitenim:Neforteaccideriteimalum

5VeneruntquefiliiIsraël,utemerentfrumentainhisqui venerant:eratenimfamesinterraChanaan

6EtJosepheratprincepsinterra,etvenditusomnipopulo terræ:veneruntfratresejus,etadoraverunteumproniin terram

7.EtviditJosephfratressuos,etagnovitillos,etadduxitse adillos,etlocutusestadillosduriter;Etaiteis:Unde venis?DixerunteideterraChanaanademendumcibum

8EtcognovitJosephfratressuos,etnescierunteum. 9recordatusquesomniorumquaealiquandovideratait exploratoresestisutvideatisinfirmioraterraevenistisad videndumturpitudinemterraevenistis; 10etdixerunteinondominemiautemservituiveniuntad emendumcibum

11Omnesfiliiuniusvirisumus;verihominessumus,servi exploratoresnonsumus

12Etdixitadeos:Nequaquam,sedadvidendum turpitudinemterrævenistis.

13Atilli:Duodecim,inquiunt,servitui,fratressuntfilii viriuniusinterraChanaanminimuscumpatrenostroest, aliusnonestsuper.

14Quibusillerespondit:Hocestquodlocutussumadvos: exploratoresestis

15Inhocprobabimini:DevitaPharaonisnonegrediemini hinc,nisiveneritfratervesterminimushuc

16Mittiteexvobisunum,etfratremvestrumadducite,et custodiminiincarcere,utprobenturverbavestra,utrumsit invobisveritas:autvitaPharaonis,quoniamexploratores estis

17Tradiditergoilloscustodiaetribusdiebus.

18Quibusilletertiodiedixit:“Hocfacite,etvivite;Deum enimtimeo

19Siveracesestis,unusexfratribusvestrisligatussitin domocarcerisvestri:ite,fertefrumentainfamedomorum vestrarum:

20Sedadduciteadmefratremvestrumminimum.ita verificabunturverbavestra,etnonmorieminiFeceruntque ita

21Dixeruntqueadinvicem:Verereossumusdefratre nostro,quiavidimusangustiamanimæsuærogansnos,et nonaudivimus.proptereavenitsupernostribulatio.

22RespondensautemRuben,dixit:Nonloquoradvos, dicens:Nolitepeccareinpuerumetnonaudistis?en sanguisejusexquiritur

23NesciebantautemquodintellegeretIoseph;locutusest enimadeosperinterpretem

24Avertitqueseparumperetflevit;Reversusqueadeos iterum,locutusestcumeis,etauferensSimeon,etvinxit eumanteoculoseorum

25PraecepitautemJosephutimpleantsaccosfrumento,et restituantpecuniamsuaminsacco,etcibariaeispraebeat invia:etitafeciteis

26Atilliportantesfrumentainasinissuis,profectisunt.

27Apertoqueunussacco,utdaretpabulumindiversorio, contemplabaturpecuniamsuam;ecceeniminoresacci

28dixitfratribussuisredditaestmihipecuniaEcce,factum estinsaccomeo,etcoreorumdereliquitettimuerunt dicentesadinvicem:“QuidesthocquodfecitnobisDeus?

29PerveneruntqueadJacobpatremsuuminterram Chanaan,etnunciaverunteiomniaquæacciderantsibi. dicens;

30Locutusestnobisdominusterrædure,etputavitnos exploratoresesseprovinciæ.

31Cuirespondimus:Verisumushominesexploratores nonsumus;

32Duodecimfratressumus,filiipatrisnostri;unusnonest, etminimuscumpatrenostroestinterraChanaan

33quiaitnobisdominusterraeinhocsciamquodveri hominesestisdefratribustuisunumhicmecumrelinque,et famemdomesticorumtuorumadsume,etvade

34etfratremvestrumminimumadmeadduciteutsciam quodnonsitisexploratoressedverihominesestissic tradamvobisfratremvestrumetnegotiaminiinterra

35Factumestautem,cumevacuassentsaccossuos,ecce singulimanipuluspecuniæinsacco;

36dixitqueadeosIacobpatereorumorbatemefiliis IosephnonestetSymeonnonestetBeniaminauferte contrameomniahaec

37CuiresponditRuben:Duosfiliosmeosinterfice,sinon reduxeroillumtibi:tradeilluminmanumea,etegoeum tibirestituam

38Atille:Nondescendet,inquit,filiusmeusvobiscum mortuusestenimfratereius,etipsesolusremansit.

Caput43

1Corruptaestautemfamesinterra;

2PostquamautemcomederuntfrumentumexÆgypto, dixitpatereorumadeos:Revertimini,etemitenobisparum tritici

3LocutusqueestadeumJudas,dicens:Testificorcoram nobisvir,dicens:Nonvidebitisfaciemmeam,nisifrater vestervobiscumsit

4Sivismitterefratremnostrumnobiscum,descendemuset ememustibicibum;

5Sinautemnonvis,nonibimus:virenimdixitadnos: Nonvidebitisfaciemmeam,nisifratervestervobiscumsit

6DixiteisIsraël:Inmeamhocfecistismiseriam,ut indicaretiseietaliumhaberevosfratrem

7Atilliresponderunt:Interrogavitnoshomodecivitate nostra,etdecognationenostra,dicens:Adhucpatertuus vivit?habetisfratremalterum?etindicavimusei secundumtenoremverborum;numsciebamusquoddiceret, Detrahefratremtuum?

8DixitqueJudasadIsraëlpatremsuum:Mittepuerum mecum,utproficiscamuretpossimusvivere;utvivamus,et nonmoriamur,etnos,ettu,etparvulinostri.

9Egoconfidoproeo;demanumearogabiseum:sinon reduxeroillumtibi,etproponameumtibi,culpamin aeternumportem

10Nisienimremansissemus,nuncsecundohoc venissemus.

11EtdixitadeosIsraëlpatereorum:Sisicnecesseest, facitetolledepomisoptimisinterrainvasistuis,etdefer homomunusculum,balsamum,etmodicummel,aromata, etmyrrham,nucesetamygdalas:

12Pecuniamquoqueduplicemaccipiteinmanutua;et pecuniam,quaerelataestinoresaccorum,reportateeamin manuvestra;fortassecircumspectio; 13Tollefratremtuumetsurgeetrevertereadvirumtuum; 14DetvobisomnipotensDeusmisericordiamcoram homine,utdimittatfratremvestrumalterum,etBeniamin Siorbaborfiliis,orbatussum

15Tuleruntergovirimuneraetpecuniamduplicem,et Beniamin;Etsurrexit,etdescenditinÆgyptum,etstetit coramJoseph

16quoscumvidissetIosephBeniamincumeis,dixitad principemdomussuae:“Affertevirosistosetinterficite eos.inmeridieenimmecumcenabunt.

17FecitillequodsibifueratimperatumEtintroduxitviros domum

18timueruntquevirieoquodintroissentindomumIoseph etdixerunt,Obpecuniamquaeinsaccisnostrisreddita primumintroductisumus;utquaeratoccasionemcontra nosetcadatsupernosettollatnosinservosetasinos nostros

19EtaccesseruntaddispensatoremdomusJoseph,et colloquebanturcumeoinostiodomus.

20etdixeruntDominedominevenimusquidemprimumad emendumcibum

21Etcumvenissemusaddiversorium,aperuimussaccos nostros,eteccenummorumsingulorumeratinoresacci, pecunianostrainpondereplena,etintulimusinmanibus nostris..

22Aliamautempecuniamadduximusinmanibusnostris ademendumcibum:nescimusquisinsaccisnostrisponat pecuniam.

23Dixitque:Paxvobis,nolitetimere:DeusvesteretDeus patrisvestrideditvobisthesauruminsaccisvestris: pecuniamvestramhabui.EduxitqueadeosSimeon.

24Etintroductisdomum,attulitaquam,etlaveruntpedes suos;etdeditpabulumasiniseorum

25ProvocaveruntquemuneracontraJosephmeridie: audiebantenimquodibicomederetpanem

26IgituringressusestJosephdomumsuam,obtuleruntque eimunera,tenentesinmanibussuis:etadoraveruntproniin terram

27Interrogavitautemeos,etdixit:Benepatervesterest,de quodixistis?adhucvivit?

28Quiresponderunt:Sospesestservustuuspaternoster, adhucvivitEtincurvatisunt,etadoraverunt

29Levatisqueoculis,viditBenjaminfratremsuum,filium matrissuæ,etait:Isteestfratertuusjunior,dequodixisti mihi?Respondit:Deusmisereaturtui,filimi.

30FestinavitqueJosephfraterenimejusconcupivit,et quærebatubifleret;etintravitcubiculumetflevitibi

31Rursumquelotafacieegressus,continuitse,etait: Ponitepanes.

32posueruntquesibisoli,etsibi,etÆgyptiis,quicumeo comedebant,etseorsum:quianonpoterantÆgyptii manducarepanemcumHebræis,sedetillosægrotasse abominatioenimestAegyptiis

33Etsederuntcorameo,primogenitussecundum primogenitasua,etminimussecundumadolescentiam suam,etmiratisuntadinvicem

34Ettollens,misitnuntiosadeoscoramse:porro Benjamineratquinquies,ethæcomniaBiberuntqueet inebriatisuntcumeo

Caput44

1Etpraecepitdispensatoridomussuae,dicens:Imple saccoshominum,quantumpossuntcapere,etpone pecuniamsinguloruminoresacci.

2Etscyphummeum,etscyphumargenteum,ponesinore sacciminimi,etpecuniamfrumentiejusEtfecitjuxta verbumquodlocutusestJoseph.

3Etortomane,dimissisuntcumasinissuis

4Egressisautemurbenondumlonge,dixitad procuratoremsuum:Surge,etsequereviroset comprehenderiseos,diceis:Curreddidistismalumpro bono?

5Nonnehocestinquobibitdominusmeus,etinquovere divinat?malefacitis

6Quicomprehenditeos,etlocutusestadeosverbahæc.

7Dixeruntergoadeum:“Quaredicitdominusmeusverba haec?Absitutservituifaciantsecundumverbumhoc

8Eccepecunia,quaminvenimusinoresaccorum, reduximusadtedeterraChanaan:quomodoergofuramur dedomodominituiargentumvelaurum?

9apudquemcumqueservorumtuoruminventusfuerit,et morietur,eterimusetnosservidominimei

10dixitquenuncetfiatsecundumsermonestuosquicum fueritinventusmeuseritservusmeuseteritissinecrimine.

11Itaquefestinatodeponentesinterramsaccos,aperuerunt singuli

12Quosscrutatusincipiensamaioreusqueadminimum invenitscyphuminsaccoBeniamin

13Atilli,scissisvestibus,oneratisquerursumasinis, reversisuntincivitatem.

14VenitqueJudasetfratresejusindomumJosephadhuc enimeratibi:etcecideruntcorameointerra

15Quibusilleait:Quidnamesthocquodfecisti?an nescitisquoniamtalisvirquidivinarepossum?

16DixitqueJudas:Quiddicemusaddominummeum?quid dicemus?autquomodopurgabimusnos?Deusinvenit iniquitatemservorumtuorum:enservisumusdominimei, etnos,etapudqueminveniturscyphus

17Quiait:Absitameutitaagam:virautemincujusmanu inventusestscyphus,ipseeritservusmeustuautem requiesceadpatremtuum

18AccedensautempropiusJudas,confidenterait:Oro, dominimi,loquaturservustuusverbuminauribustuis,et neirascarisfamulotuo:tuesenimsicutPharao

Interrogastipriusservostuos:Habetispatremautfratrem?

20etdiximusdominomeo:Paterestsenex,etfilius senectutisparvulus;etipsesolusreliquitmatremsuam,et patersuusdiligitillum

21Dixistiqueservistuis:Adduciteeumadme,utponam oculosmeossupereum

22Diximusquedominomeo:Nonpoteritpuerrelinquere patremsuum:sienimdimiseritpatrem,mortemoriatur

23Etdixistiservistuis:Nisiveneritfratervesterminimus vobiscum,nonvidebitisampliusfaciemmeam

24Cumergovenissemusadservumtuumpatremmeum, indicavimuseiverbadominimei.

25Etdixitpaternoster:Revertimini,etemitenobisparum tritici

26Etdiximus:Nonpossumusdescendere:sifueritfrater minimusnobiscum,descendemus:nonenimpossumus viderefaciemviri,nisifraternosterminimusnobiscumsit

27etaitservustuuspatermeusnostisquiauxormea peperitmihiduosfilios

28Egressusestunus,etdixistis:Bestiadevoraviteum;et nonvidieumexquo;

29Situleritisethocame,eteimalumevenerit,deducetis canosmeoscummœroreadinferos

30Nuncergocumveneroadservumtuumpatremmeum, etpuernonsitnobiscum;quandoquidemeiusvitainpuerili vitacohaeret;

31Erit,cumvideritquodnonsitnobiscumpuer,moriatur: etdetrahentservituicanosservipatristuidoloreadinferos

32Servusenimtuusfidejussitpropueroadpatremmeum, dicens:Sinonreduxeroillumtibi,portaboculpamin patremmeumusqueinæternum

33sedequaesoservustuuspropueroservodominimeiet puerascendatcumfratribussuis.

34Quomodoascendamadpatremmeum,etpuernoncum me?nefortevideammalumquodventuraestinpatrem meum.

Caput45

1NonpotuitautemcontinereseIosephcoramomnibus adstantibusEtclamavit,etdixit,Exireameunumquemvis; Etnulluseratcumeo,quandomanifestavitsefratribussuis.

2Elevavitquevocemcumfletu,quamaudieruntÆgyptii, omnisquedomusPharaonis

3Etdixitfratribussuis:EgosumJoseph.adhucpatermeus vivit?Nonpoterantresponderefratresnimioterrore perterriticonturbatisuntenimafacieeius

4Adquosilleclementer:Accedite,inquit,adme.Et accesseruntEtdixit,EgosumJosephfratervester,quem vendidistisinAegyptum;

5Nuncergonolitecontristare,necvobismetipsis,quodme vendidistishuc

6Bienniumestenimquodcœpitfamesesseinterra:et adhucquinqueannirestant,quibusnecararipoterit,nec meti

7EtmisitmeDeusanteconspectumvestrum,utservarem vosadposterosinterra,etadvivificandosanimasvestras inmagnasalute

8Nuncautemnonvoshucmemisit,sedDeum:etposuit mepatremPharaoni,etdominumomnisdomusejus,ac principeminomniterraÆgypti

9Festina,etascendeadpatremmeum,etdicesadeum: HæcdicitfiliustuusJoseph:DominusfecitmeDeus omniumÆgyptiorum:descendeadme,nemoreris

10ethabitabisinterraGesseneterisadmetuetfiliituiet filiifiliorumtuorumetgregestuietarmentatuaetomnia quaehabes

11Ibiqueenutriamte;Adhucenimquinqueannisuntfamis; neforteegestatetuetdomustuaetomniaquaehabes.

12EnoculivestrietoculifratrismeiBeniaminvidentquia osmeumestquodloquituradvos

13Nuntiatepatrimeouniversamgloriammeamin Aegyptoetcuncta,quaevidistisetfestinabitiset descenditehucpatremmeum.

14irruitincollumBeniaminfratrissuietflevit;Flevit itaqueBeniaminsupercollumeius

15Osculatusqueestomnesfratressuosetploravitsuper eos:postealocutisuntfratreseiuscumeo

16EtauditaestfamadomusPharaonis,dicens:Venerunt fratresJoseph:etplacuitPharaoni,etservisejus.

17DixititaquerexadJoseph:Loquerefratribustuis:Hoc fac.onerateiumentaetiteinterramChanaan; 18Ettollitepatremvestrumetfamiliasvestras,etvenitead me,etegodabovobisomniabonaAegypti,etcomedetis adipemterrae

19Nuncautemmandatumhocfacite;tolletibiplaustrae terraAegyptiproparvulistuis,etuxoribustuis,etadduce patremtuum,etveni

20NerespiciasvasatuaBenedicattibiDominusuniversae terraeAegypti

21FeceruntqueitafiliiIsraël:etdediteisJosephplaustra, secundumPharaonisimperium,etcibariainvia

22Omnibushisdeditsingulisvestimentisbinasutrasque partes;Beniaminautemdedittrecentosargenteoset quinquemutatoriasvestimentorum

23Etmisitadpatremsuumhuncmodumdecemasinos onustosinbonisAegypti,etdecemasinosonustos frumentoetpaneetcibopatriinvia

24Dimisitergofratressuos,etproficiscentibusait:Ne irascaminiinvia.

25QuiascendentesexÆgypto,veneruntinterram ChanaanadpatremsuumJacob

26etnuntiaverunteidicentesIosephvivitetipse dominaturinomniterraAegyptiquoauditoquasidegravi somnoevigilanstamennoncredebateisDefecitcorIacob, nonenimcrediditeis.

27EtnuntiaverunteiomniaverbaJosephi,quaelocutusest adeosVidensqueplaustraquaemiseratIosephad portandum,revixitspiritusIacobpatrissui.

28EtaitIsraël:SufficittibiJosephfiliusmeusadhucvivit; vadam,etvideboillumantequammoriar

Caput46

1ProfectusergoIsraëlcumomnibusquæhabebat,venit Bersabee,immolansvictimasDeopatrissuiIsaac

2LocutusqueestDeusadIsraëlinvisionenoctis,etait: Jacob,Jacob.Quirespondit:Adsum.

3Ait:EgosumDeus,DeuspatristuiFaciamenimtein gentemmagnam;

4DescendamtecuminAegyptum;PonetqueteIoseph manumsuamsuperoculostuos

5SurrexitqueJacobdeBersabee:ettuleruntfiliiIsraël Jacobpatremsuum,etparvos,etuxoreseorum,inplaustris quibusmiseratPharaoadportandumeum

6Jumentaautemetsubstantiamsuam,quampossederantin terraChanaan,veneruntinÆgyptum,Jacob,etsemenejus cumeo

7filiosetfiliosfiliorumeiuscumeo,filiassuasetfiliaset omnemsemensuumsecuminAegyptum.

8HæcsuntautemnominafiliorumIsraël,quiingressisunt inÆgyptum,Jacobetfiliosejus:primogenitusRuben 9AndthesonsofRuben;Enoch,etPhallu,etHesron,et Carmi

10AndthesonsofSimeon;Jemuel,etJamin,etOhad,et Jachin,etSohar,etSaulfiliusCananaei 11AndthesonsofLevi;Gerson,Caath,etMerari 12AndthesonsofJuda;HeretOnanetSelaetPhareset ZaramortuisuntautemHeretOnaninterraChanaan FueruntquefiliiPhares:HesronetHamul

13FiliiIssacharThola,etPhua,etIob,etSemron 14AndthesonsofZabulon;Sered,andElon,andJahleel.

15HifiliiLiae,quosgenuitinPadanaram,cumDinafilia sua.Omnesanimaefiliorumeiusetfiliarumtrigintatres.

16AndthesonsofGad;Sephion,etHaggi,Suni,etEzbon, ErietArodi,etAreli

17AndthesonsofAser;IemnaetIesuaetIsuietBeriaet Sarasororeorum.HeberetMalchiel.

18HifiliiZelphæ,quamdeditLabanLiæfiliæsuæ:ethos genuitJacobsedecimanimas

19FiliiRacheluxorisJacobJoseph,andBenjamin 20JosephauteminterraÆgyptinatisuntManasseet Ephraim:quaspeperiteiAsenathfiliaPotipheræ sacerdotisOn

21FueruntquefiliiBenjaminetBela,etBecheretAsbel, GeraetNaaman,EhietRos,MuppimetHuppimetArd. HifiliiRachel,quosnatisuntJacob:omnesanimæ, quatuordecim

23AndthesonsofDan;Hushim.

24AndthesonsofNephthali;Jahzeel,andGuni,andJezer, andShilem

25HifiliiBalæ,quamdeditLabanRachelifiliæsuæ,et hosgenuitJacob:omnesanimæ,septem

26Cunctæanimæ,quæingressæsuntcumJacobin Ægyptum,etegressæsuntdefemoreillius,absque uxoribusfiliorumejus,sexagintasex

27FiliiautemJoseph,quinatisunteiinterraÆgypti, animæduæ.OmnesanimædomusJacob,quæingressæ suntinÆgyptum,fuereseptuaginta

28IudamautemantesemisitadIosephdirigensfaciem suamadGessen.etveneruntinterramGessen.

29JunxitergoJosephcurrumsuum,etascenditin occursumIsraëlpatrissuiadGossen,etobtuliteiseet ceciditsupercollumeiusetflevitsupercollumeius modicum

30DixitqueIsraëladJoseph:Mortemoriar,vidifaciem tuam,quiaadhucvivis.

31dixitqueadfratressuosetaddomumpatrissui AscendamindicansPharaonidicenseifratresmeietdomus patrismeiquierantinterraChanaanveneruntadme

32Etsuntviripastoresoviumcuramquehabentalendorum gregum;pecorasuaetarmentaetomnia,quaehabere potuerunt,adduxeruntsecum.

33Cumquevocaveritvos,etdixerit:Quodestopus vestrum?

34dicetis:“Negotiatioservorumtuorumabadulescentia nostrausquenuncfuit,etnosetpatresnostri,uthabitetisin terraGessen;abominatioenimestAegyptiisomnispastor.

Caput47

1VenititaqueJoseph,etindicavitPharaoni,dicens:Pater meusetfratresmei,etgregeseorum,etarmenta,etomnia quæpossident,veneruntdeterraChanaanetecceilliin terraGessen

2Assumensqueexfratribussuisquinquevirosstatuit Pharaoni.

3DixitquePharaoadfratressuos:Quodestopustuum?

Responderunt:Pastoresoviumsumusservitui,etnos,et patresnostri.

4dicentes:Adperegrinanduminterravenimus;nonsunt enimservituipascuagregibussuis;praevalueratenim

famesinterraChanaan:nuncergoorote,uthabitentservi tuiinterraGessen.

5DixititaquerexadJoseph:Patertuusetfratrestui veneruntadte.

6TerraAegyptiinconspectutuoest;inoptimaterra habitarefacpatremtuumetfratrestuos;Quodsinostiin eisessevirosindustrios,constitueillosmagistrospecorum meorum.

7EtintroduxitJosephJacobumpatremsuum,etstatuit eumcoramPharaone,etJacobbenedixitPharaoni 8DixitautempharaoadJacob:“Quotannosnataes? 9dixitqueIacobadPharaonemdiesannorum peregrinationismeaecentumtrigintaannisuntpauciet malidiesannorumvitaemeaeetnonperveneruntusquead diesannorumvitaepatresmeiindiebusperegrinationis eorum.

10EtbenedixitJacobPharaoni,etegressusacoram Pharaone

11Josephveropatrietfratribussuisdeditpossessionemin Ægyptoinoptimoterræloco,Ramesses,utpræceperat Pharao

12Josephveronutrivitpatremsuum,etfratressuos,et omnemdomumpatrissui,panesperfamiliassuas

13Intotoenimorbepanisdeerat,etoppresseratterram Eratenimfamesmagna,etinfirmataestterraÆgyptiet omnisterraChanaan

14CongregavitqueJosephomnempecuniam,quæinventa estinterraÆgypti,etinterraChanaan,proannonaquam emerant:etintroduxitJosephpecuniamindomum Pharaonis

15PostquamautemdefeceruntpecuniainterraÆgyptiet interraChanaan,veneruntomnesÆgyptiiadJoseph,et dixerunt:Datenobispanes:curenimmorimurcoramte? pecuniaenimdeficit.

16Atillerespondit:Dajumentaetpecoribustuisdabotibi, sidefeceritpecunia

17Quaecumadduxissent,dediteisalimentaproequis,et ovibus,etbobus,etasinis:sustentavitqueeosilloannopro commutationepecorum

18Cumautemcompletusessetannus,accesseruntadeum annussecundus,etdixeruntei:Noncelemusdominomeo, quoniamconsumptusestpecunianostradominusquoque nosterarmentaboumhabet;nonremanebitquidquamin oculisdominimei,sedcorporanostra,etcetera

19curanteoculostuosmoriemuretnosetterranostraeme nosetterramnostrampropane,etnosetterranostra serviemusPharaoni,etdanobissemen,utvivamus,etnon moriamur,neterrasitdesolata.

20EtemitJosephomnemterramAegyptiPharaoni; VendideruntenimAegyptiiunusquisqueagrumsuum,et invaluitsupereosfames:etfactaestterrapharaonis

21PopulosautemmisitincivitatesafinibusÆgyptiusque adextremumejus

22Terramautemsacerdotumnonemit,necmunera sacerdotesenimhabueruntpartemPharaonis,et comederuntportionem,quamdeditPharao;quarenon vendideruntterrassuas.

23DixitqueJosephadpopulum:Ecce,emihodiete,et terramtuamPharaoni:eccesementibi,etseminabisterram tuam.

24eoquodquintampartempharaonisdabitis,etquattuor parteseruntvobis,adsemenagri,etadcibum,etaddomos vestras,etadcibumproparvulistuis

25dicentes:Animasnostrassalvasti:inveniamusgratiam inconspectudominimei,eterimusserviPharaonis.

26EtposuiteamJosephlegemsuperterraAegyptiusque addiemillum,utquintampartempharaonishaberet; praeterterramsacerdotumtantum,quaenonfuitPharaonis.

27HabitavitautemIsraëlinterraÆgypti,interraGessen possederuntetcreveruntetmultiplicatisuntnimis

28EthabitavitJacobinterraÆgyptiseptendecimannis

29etappropinquavittempusquomorereturIsrael: vocavitquefiliumsuumIoseph,etdixitei:Siinveni gratiaminoculistuis,ponemanumtuamsubfemoremeo, etfacmisericordiametveritatemmecum;obsecrote,ne sepeliasmeiniEgypto.

30Seddormiamcumpatribusmeis,etauferasmedeterra hac,condasqueinsepulchromajorummeorumRespondit: Faciamutlocutuses.

31Etdixit,Juramihietjuravitei;etincurvavitseIsrael supercaputlecti

CAPITULUM48

1Factumestautemposthæc,nuntiatumestJoseph:Ecce patertuusægrotavit:etassumpsitsecumduosfilios, ManasseetEphraim

2Dictumqueestseni:EccefiliustuusJosephvenitadte. Quiconfortatusseditinlectulo

3DixitqueJacobadJoseph:Deusomnipotensapparuit mihiinLuzinterraChanaan,etbenedixitmihiinunum: 4etdixitadme:ecceegofructificaboteetmultiplicabote, etfaciamteinmultitudinempopulorum;etdaboterram hancseminituopostteinpossessionemaeternam.

5Nuncergoduofiliitui,EphraimetManasse,natisunttibi interraAegypti,antequamveniremadteinAegyptum,mei sunt;RubenetSimeonipsimeierunt.

6Tuautem,quemgenuerisposteos,tuierunt,etnomine fratrumsuorumvocabunturinpossessionibussuis

7Etego,cumvenissemdePadan,mortuaestameRachel interraChanaaninvia,cumadhucparumesset,utveniret inEphrath:etsepelivieamibiinviaEphrathipsaest Bethlehem.

8Vidensautemfiliosejusdixitadeum:Quisuntisti?

9Respondit:Filiimeisunt,quosdonavitmihiDeusinhoc loco.Adduc,inquit,eosadme,etegobenedicameis.

10OculiautemIsraëlcaligabantprænimiasenectute,et clareviderenonpoterat.Etaccesseruntadeum; osculatusqueeosatqueamplexatusest

11DixititaqueIsraëladJoseph:Viderefaciemtuamnon putabam,etecceostenditmihiDeussementuum

12EduxitqueeosJosephdegenibus,etadoravitpronusin terram

13EtassumpsiteosJosephutrumque,Ephraimindextera suaadsinistramIsraël,etManassesinlævamanuad dexteramIsraël,etadduxiteosadeum

14EtextenditIsraëldexteramsuam,etposuitsupercaput Ephraimjunioris,etsinistramsuamsupercaputManasse Manassesenimprimogenitus

15BenedixitqueJoseph,etait:Deus,incujusconspectu ambulaveruntpatresmeiAbrahametIsaac;

16Angelusquimeredemitabomnimalo,benedicpueri; invocetursupereosnomenmeumAbrahametIsaac;et crescantinmultitudineminmedioterræ

17VidensautemJosephquodpatersuusmanumsuam imposuissetsupercaputEphraim,displicuitei:etlevavit manumpatrissui,uttollereteamdecapiteEphraimusque adcaputManasse

18DixitqueIosephadpatremsuum:“Nequaquamitaest, patermi;ponedexteramtuamsupercaputeius

19etrenuitpatereiusetaitsciofilimiscioquiaetipseerit inpopulumethiceritmagnussedfratereiusminormaior eritilloetsemenilliuseritmultitudogentium

20Benedixitqueeisindieillo,dicens:Intebenedicet Israël,dicens:PonatteDeussicutEphraimetsicut Manasse

21EtdixitIsraëladJoseph:Enmorior,sedDeuserit vobiscum,etreducetvosadterrampatrumvestrorum 22Dotibipartemunamextrafratrestuos,quamtulide manuAmorrhæiingladioetarcumeo.

CAPITULUM49

VocavitautemJacobfiliossuos,etait:Congregamini,ut annuntiemquæventurasuntvobisindiebusnovissimis 2Congregamini,etaudite,filiiJacob;audiIsraelpatrem tuum

3Rubenprimogenitusmeus,tufortitudomeaetprincipium roborismei;

4Instabilissicutaquanonexcelles;quiaascendisticubile patristui;tuncpolluisti;stratummeumascendit

SimeonetLevifratresvasainiquitatisbellantia.arma crudelitatisdomisunt

6Animameaneveniatinsecretumeorum;in congregationeeorum,neadunerisgloriamea,quiain furoresuooccideruntvirum,etinvoluntatesuasuffoderunt murum

7Maledictusfuroreorum,quiapertinax:dividameosin Jacob,etdispergameosinIsrael

8Juda,tuipsees,quemlaudabuntfratrestui;manustuain cervicibusinimicorumtuorum;adorabunttefiliipatristui.

9CatulusleonisJuda:adprædam,filimi,ascendisti; requiescensaccubuistiutleo,etquasileæna:quissuscitabit eum?

10NonauferetursceptrumdeJuda,etduxdefemoreejus, donecveniatquimittendusest,etipseeritexpectatio gentium.eteriteicongregatiopopuli.

11ligansadvitempullumsuumetadvineamelectam pullumsuumLavitinvinovestimentasua,etinsanguine uvarumvelamensuum

12Ridentoculiejusavino,etdentesejuslactecandidiores 13Zabuloninlittoremarishabitabit;etipseeritinstatione navium;eteritterminuseiususqueSidonem. 14Issacharasinusfortisaccubansinterterminos 15viditrequiemquodessetbonaetterramquodoptimaet inclinavithumerumsuumadportandum,factusqueest tributisserviens

DanjudicabitpopulumsuumsicutetaliatribusinIsraël. 17Dancoluberinvia,regulusincalle,quimordetequitem ascensoremejus,utcecidissetascensoremejus 18Salutaretuumexpectabo,Domine.

19Gadaccinctusproeliabituranteeumetipsedebellabit eum

20Aser,pinguispanisejus,etpraebebitdeliciasregales

21Nephthali,cervaemissa,etdanseloquiapulchritudinis.

22ArborfructiferaJoseph,etpullusuberuminputeo; cujusramisupermurumexcurrunt;

23Sedexacerbaverunteumsagittarii,etinjeceruntineum.

24Sedetarcusejusconstitit,etbrachiamanuumejus induraveruntpermanusDeifortissimiJacobindepastor lapisIsrael.

25perDeumpatristuiquiteadiuvabitetper Omnipotentem,quibenedicattibibenedictionibussuperne caeli,benedictionibusabyssiiacentis,benedictionibus uberumetvulvae

26Benedictionespatristuiprævalueruntsuper benedictionesgenitorummeorumusqueadterminos colliumæternorum:ipsieruntincapiteJoseph,etin verticemvertexseparatiafratribussuis.

27Benjaminlupusrapax,manecomedetprædam,et vesperedividetspolia

28OmneshiintribubusIsraëlduodecim,hæclocutusest eispatersuus,benedixitquesingulisbenedictionibus propriisUnusquisqueiuxtasuambenedictionembenedixit eis.

29praecepitqueeisdicenscongregariadpopulummeum sepelitemecumpatribusmeisinspeluncaquaeestinagro EphronHetthei.

30Inspelunca,quæestinagroMachpela,quæestcontra Mambre,interraChanaan,quamemeratAbrahamcum agroEphronHethæiinpossessionemmonumenti.

31IbisepelieruntAbrahametSaramuxoremeiusibi sepeliveruntJishakumetRebeccamuxoremejus;etibi sepeliviLeam.

32Emptioagrietantrumquoderatineo,afiliisHeth

33CumquecomplessetJacobimperarefiliissuis,collegit pedessuosinlectum,etexpiravit.Etappositusestad populumsuum

Caput50

1QuodcernensJoseph,ruitsuperfaciempatris,flenset deosculanseum.

2Præcepitqueservissuismedicisutaromatibuscondirent patrem

3Etimpletisunteidiesquadraginta;Sicenimcompleti suntdiesconditi;etplanxerunteumAegyptiidecemet sexagintadiebus

4Cumquetransactiessentdiesluctuseius,locutusest IosephaddomumPharaonis,dicens:Siinvenigratiamin oculistuis,loquereadauresPharaonis,dicens:

5Patermeusjuravitme,dicens:Enmorior:insepulchro meo,quodfodimihiinterraChanaan,ibisepeliesme Ascendamergoetsepeliampatremmeumetrevertar”

6DixitqueeiPharao:Ascende,etsepelipatremtuumsicut adjuratuses

7AscendensqueJosephadsepeliendumpatremsuum, ascenderuntcumeoomnesserviPharaonis,senioresdomus ejus,etomnessenesterræÆgypti, 8OmnisautemdomusJoseph,etfratresejus,etdomus patrisejus,absqueparvulis,etgregibus,etarmentis, dereliqueruntinterraGessen

9Habuitquoqueincomitatucurrusetequites;

10VeneruntqueadareamAtad,quæesttransJordanem,et planxeruntibiplanctumagnoetdolorevalde:etfecit luctumpatrisuoseptemdiebus

11CumquevidissentChananæihabitatoresterræluctumin areaAtad,dixerunt:PlanctusisteestÆgyptiorum.

12Feceruntqueeifiliisuisicutpræceperateis

13NamtulerunteumfiliisuiinterramChanaan,et sepelierunteuminspeluncaagriMachpelae,quamemit AbrahamcumagroinpossessionemsepulchriEphron Hetthei,coramMamre

14ReversusqueestJosephinÆgyptumcumfratribussuis, etomnicomitatu,sepultopatre

15VidentesautemfratresJosephiquodmortuusessetpater eorum,dixerunt:ForsitanJosephodionoshabebit,et reddetnobisomnemalumquodfecimusei

16miseruntquenuntiumadIosephdicentespatertuus praeceperatantequammoreretur

17sicdicetisadIosephdimittequaesodelictumfratrum tuorumetpeccataeorumTibienimmalafecerunt:etnunc, quaeso,dimittedelictumservorumDeipatristuiQuibus auditisflevitJoseph

18Veneruntautemetfratresejus,etcecideruntantefaciem ejusetdixerunt,Ecceservituisumus

19Quibusillerespondit:Nolitetimere:numDeipossumus resisterevoluntati?

20Voscogitastisdememalum;SedDeusvoluit,utfaceret, sicutethodieest,adsalvandummultospopulos

21Nuncergonolitetimere:egopascamvosetparvulos vestrosEtconsolatusesteos,etlocutusestcumeisbona

22EthabitavitinÆgyptocumomnidomopatrissui: vixitquecentumdecemannis.

23ViditautemJosephfiliostertiaegenerationisEphraim: filiiquoqueMachirfiliiManassenutritisuntsupergenua Joseph.

24DixitqueJosephadfratressuos:Mortemoriar 25JuravitergoJosephfiliosIsraël,dicens:Visitabitvos Deus,etauferetisossameahinc.

26MortuusestergoIosephcentumetdecemannis,et condiverunteum,etappositusestinloculoinAegypto