Latin - The Book of Deuteronomy

Deuteronomium

Caput1

1HaecsuntverbaquaelocutusestMoysesadomnem IsraeltransIordaneminsolitudinecampestricontramare Rubrum,interPharanetTopheletLabanetAserothet Dizahab

2UndecimdierumiteraHorebperviammontisSeirusque adCadesbarneam.

3Igiturannoquadragesimoundecimo,primadiemensis, locutusestMoysesadfiliosIsraël,juxtaomniaquæ mandaveratDominus

4postquaminterfecitSehonregemAmorrhæorum,qui habitavitinHesebon,etOg,regemBasan,quihabitavitin AstarothinEdrai.

5TransJordanem,interraMoab,cœpitMoysesannuntiare legemhanc,dicens:

6DominusDeusnosterlocutusestadnosinHorebdicens: “Satismoratiestisinmontehoc

7Convertimini,etvenite,etpergiteadmontemAmorrhæi, etadomniaquæadjacent,incampestribus,etcollibus,et convalle,Australi,etmari,usqueadterramChananæi,et Libani,usqueadfluviummagnumEuphraten

8Ecceegoproponoterramcoramvobis:ingredere,et possideterram,quamjuravitDominuspatribustuis, Abraham,Isaac,etJacob,etdaboeisetseminieorumpost eos.

9Dixiautemvobisintemporeillo:Nonpossumsolus sustinerevos;

10DominusDeusvestermultiplicavitvos,etestishodie sicutastracæli

11Dominus,Deuspatrumvestrorum,addatadvosmiliens quantumadvos,etbenedicatvobis,sicutpollicitusest vobis

12Quomodopossumsolussustinerepondusacpondusac iurgia?

13Vosigiturprudentesetprudentesestote,etscitote intelligentesintribubusvestris:etegoconstituameos principessupervos.

14Tuncrespondistismihi:Bonaresest,quamvisfacere

15Cepiprincipestribuumvestrorumsapientesetnotos,et constituieosprincipessupervos,tribunosetcenturiones,et quinquagenarios,etdecanos,etpraefectosintribubus vestris

16Praecepiqueiudicibusvestrisintemporeillo,dicens: Auditecausaminterfratresvestros,etiudicateiudicium intervirumetfratremsuumetadvenam,quiestcumeo

17Nonaccipietispersonaminjudiciosedpusillaetmagna audietis;afaciehominisnontimebis;JudiciumenimDei est:quodtibidifficileest,adduciteadme,etegoaudiam.

18Præcepiqueomniaquæfaceredeberetis

19ProfectiquedeHoreb,transivimusperomnem solitudinemmagnametterribilem,quamvidistisperviam montisAmorrhæi,sicutpræceperatnobisDominusDeus nosteretvenimusCadesbarneam

20Vobisautemloquor.VeniteadmontemAmorrhæi, quemDominusDeusnosterdaturusestnobis

21Videterram,quamDominusDeustuusdattibi:ascende etpossideeam,sicutlocutusesttibiDominusDeuspatrum tuorumnetimeas,nequepaveas

22Etaccessistisadmeomnes,atquedixistis:Mittamus viroscoramnobis:etquærentnosterram,etrenuntientper quoditerdebeamusascendere,etadquaspergerecivitates.

23Placuitquesermoejus:ettuliexvobisduodecimviros unumdetribubus

24Verteruntquese,etascenderuntinmontem,etvenerunt advallemEscolæ,etlustraverunteam

25sumentesdefructibusejus,utostenderentubertatem, attuleruntadnos,atquedixerunt:Bonaestterra,quam DominusDeusnosterdaturusestnobis

26Nontamennoluistisascendere,sedrecessisticontra imperiumDominiDeitui.

27Etmurmuratiestisintabernaculisvestris,etdixistis: QuiaoderatnosDominus,eteduxitnosdeterraÆgypti,ut traderetnosinmanuAmorrhæi,utdeleretnos.

28Quoascendemus?Fratresnostriterrueruntcornostrum dicentes:Maximamultitudoestetnobisinstaturaprocerior; urbesmagnaeetadcaelumusquemunitae;filiosEnacim vidimusibi

29Etdixivobis:Nolitetimereeosnequetimeatiseos

30DominusDeustuusquipraecedette,pugnabitprote secundumomniaquaefecittibiinAegyptoinconspectu tuo.

31etinsolitudine,inquavidistiquoniampeperitte DominusDeustuus,sicutportathomofiliumsuuminomni viaquaambulasti,donecveniresinlocumistum

32sedhocnoncredidistisDominoDeovestro.

33quiingrediebanturantevos,utquaereretisvobislocum, utfigeretentoriavestrainignepernoctem,ostenderet vobisperquamviameatis,etinnubeperdiem

34EtexaudivitDominusvocemverborumtuorum: iratusqueest,etjuravit,dicens:

35nemoexistisvidebitterrambonamhancmalamquam iuravidarepatribusvestris

36SalvumfacCalebfiliumJephone.videbiteam,etdabo eiterramquamcalcavit,etfiliisejus,quiasecutusest Dominum

37MihiquoqueiratusestDominusproptervos,dicens: Noningredieminiilluc

38sedJosuefiliusNunministertuus,ipseintrabitilluc: roboraeum,quiaipsepossidebiteamIsraël.

39parvulivestri,quosdixistisessepraedam,etfilios vestros,quiinilladienoncognoveruntbonumetmalum, intrabuntilluc,etillisdaboeam,etpossidebuntillam.

40Vosautemrevertimini,etabiteinsolitudinemperviam marisRubri

41Etrespondistismihi:PeccavimusDomino:ascendemus, etpugnabimus,sicutpræcepitnobisDominusDeusnoster Etcumaccinctissingulisarmabellica,paratieratis ascendereinmontem.

42EtdixitDominusadme:“Diceis:“Nonascendas nequepugnes;nonenimsumintervosneforte percutiaminicoraminimicisvestris.

43Siclocutussumvobis;etnoluistisaudire,sedrecessistis amandatisDomini,etarroganterascenditinmontem

44EgressusqueestcontravosAmorrhæi,quihabitabatin monteillo

45Revertimini,etflebitiscoramDomino;NoluitDominus audirevocemtuam,necexaudivitte.

46SedistisergoinCadesmultoillotempore,sicutibi mansistis

CAPITULUM2

1Profectiqueindevenimusinsolitudinemperviammaris Rubri,sicutmihilocutusestDominus:etcircuivimus montemSeirdiebusmultis.

2EtlocutusestDominusadme,dicens: 3Circumdedistimontemistumlonge:convertiminiad aquilonem.

4etpopulopraecipedicenstransibitisperterminosfratrum vestrorumfiliorumEsauquihabitantinSeirettimebunt vosVideteergovosmetipsos

5Necontendascumeis;nonenimdabotibideterraeorum, nepedaliquidemlatitudine;quiadediEsaumontemSeirin possessionem

6Escamquoqueeorumemetispropecunia,utedatis; emetisquoqueexeisaquampecuniautbibatis.

7DominusDeustuusbenedixittibiinomnibusoperibus manuumtuarumnovitambulanspersolitudinemhanc magnametquadragintaannisfuitDominusDeustuus tecumnihiltibidefuit

8CumquetransissemusfratresnostrosfiliosEsau,qui habitabantinSeir,perviamcampestremdeElath,etde Asiongaber,conversitransivimusperviamdesertiMoab 9DixitqueDominusadme:“NonpugnescontraMoabitas necineasadversuseosproelium;nonenimdabotibiterram eoruminpossessionem;quiainpossessionemdediArfiliis Lot

10Emimolimhabitavitinea,populusmagnusetmultuset excelsussicutEnacim;

11quietgigantesreputatisuntsicutEnacimMoabitae appellanteosEmim.

12InSeirautempriushabitaveruntHorim;filiiautemEsau successerunteis,cumdestruxissenteosafacieeorum,et habitaveruntproeis;sicutfecitIsraelinterrapossessionis suae,quamdeditillisDominus

13Nuncergosurge,etveni,ettransitorrentemZaredEt transivimustorrentemZared.

14EtfactumestspatiuminquovenimusdeCadesbarne, donecveniremustranstorrentemZared,trigintaoctoanni donecconsumaturomnisgeneratiovirorumproeliide medioexercitus,sicutiuraviteisDominus 15EtenimmanusDominieratsupereos,utinterficerent eosdemediocastrorum,donecconsumerentur.

16Quofacto,omnisexercitusbellatorumconfectusest,et mortuusdeplebe, 17EtlocutusestDominusadmedicens: 18TransibitisperAroramMoab,hodie; 19AdfiliosAmmonnonaccesseris,necaffligaseos,ne commiscearis:egoenimnondabotibideterrafiliorum AmmonpossessionemquoddedifiliisLotin possessionem

20etterragigantumreputataestineaolimhabitaverunt gigantesvocaveruntqueeosAmmanitesZamzummim Populusmagnus,etmultus,etexcelsus;sicutEnacimet subvertiteosDominusafacieeorum;Quibussuccessitet habitaveruntproeis

22sicutfecitfiliisEsauquihabitabantinSeirquando delevitHorimafacieeorumQuiproeisperseveraveruntet habitaveruntproeisusqueinpraesentemdiem

23Avimautem,quihabitabantinAserimusqueAzarias, Caphtorim,quiegressisuntdeCaphtor,deleverunteos,et habitaveruntproeis

24Surgite,proficiscere,ettransiteflumenArnon:ecce dediinmanutuaSehonAmorrhæum,regemHesebon,et terramejus:incipepossidendam,etpugnabiscumeo

25Hodieincipiamteformidare,ettimoremtuisuper gentes,quæsubomnicælosunt,quiaudientdete,et contremiscunt,etcontristabunturpropterte

26MisiergonuntiosdedesertoCademothadSehonregem Hesebonverbispacificis,dicens:

27Transibimusperterramtuam:publicagradiemurvia; nondeclinaboaddexteram,nequeadsinistram

28Alimentapretiovendemihi,utcomedam;damihi aquampecunia,utbibam;tantumtransibopedesmeos; 29sicutfeceruntmihifiliiEsauquihabitantinSeiret MoabitaequimoranturinArdonectranseamIordanemin terramquamDominusDeusnosterdaturusestnobis

30PorroSehonrexHesebonnoluittransirepereum: induravitqueDominusDeustuusspiritumejus,et obfirmavitcorejus,uttradereteuminmanustuas,sicut hodiecomprobatur.

31DixitqueDominusadme:EccedediSehonetterram ejuscoramte:incipepossidere,utpossideasterramejus

32EgressusqueestSehonobviamnobiscumomnipopulo suoadpræliuminJasa

33ettradiditeumDominusDeusnosterantenos percussimusqueeumcumfiliissuisetomnipopulosuo.

34Cunctasqueurbesintemporeillocepimus,et percussimusvirosacmulieres,etparvulospercircuitum civitatis,etnonpotuimusremanere.

35Jumentaveroetspoliaurbium,quaesumpsimus, cepimus

36AbAroer,quæestjuxtaterminumfluminisArnon,et civitatemquæestjuxtaflumenusqueGalaad,nonfuituna civitasmunita,sedomnesnosDeusnostertradiditnobis 37TantumadterramfiliorumAmmonnonvenisti,etnon adlocumfluminisIaboc,etadcivitatesmontanas,et quæcumqueprohibueritnobisDominusDeusnoster

CAPUTIII

1ItaqueconversiascendimusperiterBasan:egressusque estOgrexBasancontranos,cumomnipopulosuoad præliuminEdrai

2DixitqueDominusadme:Netimeaseum:inmanusenim tuastradidieumcumomnipopuloacterrasuafaciesqueei sicutfecistiSehonregiAmorrhaeorum,quihabitavitin Hesebon.

3TradiditergoDominusDeusnosteretiaminmanibus nostrisetiamOgregemBasan,etomnempopulumejus: percussimusqueeumusqueadinternecionem, Nonfuitoppidum,quodnoseffugeret:sexagintaurbes, omnemregionemArgobregniOginBasan

5Omneshaecivitatesmurisexcelsisqueportisacvectibus munitaesunt;praeteroppidacastellacomplura

6Etdelevimuseos,sicutfeceramusSehonregiHesebon, disperdentesomnemcivitatem

7Jumentaautemetspoliaurbiumdiripuimus

8etcepimusintemporeillodemanuduorumregum Amorrhæorum,terramquæesttransJordanem,aflumine ArnonusqueadmontemHermon

9(quemHermonSidoniiSirionvocant; 10Omnesurbescampi,etomnesGalaad,etuniversae Basan,usqueSalchaetEdreicivitatesregniOginBasan

11SolusenimOgrexBasanremanseratdereliquiis Raphaim.Eccelectuseiuslectusferrea.nonneinRabba filiorumAmmon?novemcubitilongitudoejus,etquatuor cubitilatitudopostcubitumhominis.

12ethancterram,quampossedimusintemporeillo,ab Aroer,quæestjuxtafluviumArnon,etmediummontis Galaad,etcivitatesejusdediRubenetGad:

13ReliquamautemGalaadetuniversamBasancumregno OgdedidimidiamtribuiManasseomnemregionemArgob, etomnemBasan,quaeappellataestterraRaphaim

14JairfiliusManasseposseditomnemregionemArgob usqueadterminosGessurietMachativocavitqueeosex nominesuoBasanhavothjairusqueinpræsentemdiem.

15MachirquoquedediGalaad

16etRubenetGaddedideGalaadusqueadtorrentem Arnon,medietatemvallis,etterminumusqueadtorrentem Iaboc,quiestterminusfiliorumAmmon

17PlanitiesquoqueetJordanetterminusejusaChenneth usqueadmarecampestri,usqueadmareSalis,sub Asdothpisgaadorientem

18Præcepiquevobisintemporeillo,dicens:Dominus Deusvesterdaturusestvobisterramhanc,utpossideatis eam:armatitransibitiscoramfratribusvestrisfiliosIsraël, omnesquiparatisuntadbellum

19uxoresvestraeetparvuliatqueiumenta(scioenimquod habetismultapecora),manebitisinurbibusvestris,quas dedivobis;

20DonecdonetDominusvobisetfratribusvestris,et possideatisterram,quamtradiditeisDominusDeusvester transJordanem:ettuncreverteturunusquisquead possessionemsuam,quamdedivobis.

21Josuequoqueintemporeillopræcepi,dicens:Oculitui videruntquæfecitDominusDeusvesterduobushis regibus:sicfacietomnibusregnis,adquætransituruses.

22Netimeaseos:DominusenimDeusvesterpugnabitpro vobis

23EtdeprecatussumDominumintemporeillo,dicens: 24DomineDeus,cœpiostendereservotuomagnitudinem tuam,etvirtutemtuam:quisenimestDeusincælo,autin terra,quipotestfaceresecundumoperatua,etsecundum potentiamtuam

25transime,etvideterrambonam,quæesttransJordanem, montembonum,etLibanum.

IratusqueestDominusmihiproptervosnecexaudivitme, seddixitmihi:“Sufficittibi;nedehacreampliusloquaris adme.

27AscendeincacumenPhasgæ,etlevaoculostuosad occidentem,etadaquilonem,austrumqueetorientem,et aspiceoculistuis:necenimtransibisJordanemistum 28PræcipeJosue,etcorroboraeumatqueconforta:quia ipsepræcedetpopulumistum,etdivideteisterramquam visuruses.

29EtmansimusinconvallecontraBethpheor

CAPITULUM4

1Nuncergo,Israël,audicæremoniasatquejudicia,quæ egodoceote,utfaciasea,utvivas,etingrediaris,et possideasterram,quamDominusDeuspatrumtuorum dederittibi.

2Nonaddetisadverbum,quodvobisloquor,necauferetis exeo:custoditemandataDominiDeivestri,quæego præcipiovobis

3VideruntoculituicunctaquæfecitDominusin Beelphegor:quiadeleviteosDominusDeustuusomnes viros,quifueruntBaalpeordemediotui

4VosautemquiadhæretisDominoDeovestro,vivitis universiusqueinpræsentemdiem.

5Eccedocuivobispræceptaatquejudicia,sicutpræcepit mihiDominusDeusmeus,utfaceretisinterra,adquam ingrediaminipossidendam

6Custoditeergo,etfaciteeahaecestenimtuasapientiaet intellectustuusinconspectugentium,quiaudietomnia praeceptahaecetdicet:“Populussapiensetintellegens haecgensmagnaest;

7Quæestenimnatiotamgrandis,cuiappropinquatDeus, sicutDominusDeusnosterinomnibusquæinvocamus eum?

8Etquaeestaliagenssicinclita,uthabeatpraeceptaatque iudicia,sicutuniversalexhaec,quamegoproponamhodie antevos?

9tantumtibicaveetdiligenteranimamtuamne obliviscarisrerumquaevideruntoculituietnerecedanta cordetuocunctisdiebusvitaetuaeseddoceeosfiliostuos etfiliosfiliorumtuorum

10ProximediequastascoramDominoDeotuoinHoreb, cumdixitDominusadme:Congregamihipopulum,et exaudiameos,utdiscantmecunctisdiebusvitæsuæsuper terram,etutdoceantfiliossuos

11Vosautemaccessistisetstetistissubmonte;etmons ardebatigniusqueadmediumcaelicumtenebriset nubibusetcaligine

12LocutusqueestDominusadvosdemedioignisVocem verborumejusaudistis,etsimilitudinemnonvidistis. vocemmodoaudistis

13Etannuntiavitvobispactumsuum,quodpraeceperat vobis,utfaceretisdecemmandata.etscripsitsuperduabus tabulislapideis

14Mihiquemandavitinillotemporeutdoceremvos cæremoniasetjudicia,quæfaceredeberetisinterra,quam possessuriestis

15Attenditevobis;nonvidistisaliquamsimilitudinemin diequalocutusestDominusadvosinHorebdemedio ignis

16nefortedeceptifaciatisvobissculptileadomnem similitudinemfiguraeomnisgenerismasculinisive feminae

17similitudoomnisbestiaequaeestsuperterrametquasi avisvolucrisquaevolatinaere

18Omnissimilitudoreptiliumsuperterram,similitudo pisciumquiestinaquissubterterram:

19Neforteextollasoculostuosadcælum,etviderissolem etlunam,etstellas,omnemqueexercitumcæli,ad colendumea,etserviaseis,quasdivisitDominusDeus tuuscunctisgentibussubuniversocælo

20VosautemtulitDominus,eteduxitdefornaceferrea Ægypti,uthaberetpopulumhæreditarium,sicutestin præsentidie

21IratusqueestmihiDominusproptervos,etjuravitne transiremJordanem,etnoningrediarterramillambonam, quamDominusDeustuusdaturusesttibipossidendam:

22Sedinhacterramorior,netransgrediarJordanem:sed vostransibitis,etpossidebitisterramillamoptimam. 23Attenditevobis,neobliviscaminifœderisDominiDei vestri,quodpepigitvobiscum,etfaciatisvobissculptile atqueomnemsimilitudinemrei,quamDominusDeustuus prohibuittibi

24quiaDominusDeustuusignisconsumensest,Deus æmulator.

25Cumgenuerisfiliosacnepotes,etpermanseritisinterra, corrumpitevos,etfacitesculptile,etomnemsimilitudinem rei,etfacietismaluminconspectuDominiDeivestri,ut irritationemfaciatis

26Testesinvocovobishodiecælumetterram,quodcito pereatisdeterraadquamtransieritisJordanem,ut possideatiseamnonprolongetisdiessupereo,sedusque adinternecionem.

27atquedispergetinomnesgentes,etremanebitispauciin nationibus,adquasvosducturusestDominus

28etservietisibidiis,operamanuumhominum,lignoet lapide,quænonvident,necaudiunt,neccomedunt,nec odorantur

29SinautemindequaesierisDominumDeumtuum, invenieseumsiquaesieriseumintotocordetuo,etintota animatua

30Cumauteminvenerintteomniaistainnovissimis diebus,conversusadDominumDeumtuum,etobediens vociejus,erisqueineo

31DominusenimDeustuusmisericorsest,non derelinquette,nequedeleatte,nequeobliviscaturfœderis patrumtuorum,quodeisjuravit

32Interrogaenimdediebuspraeteritisquifueruntantete, exquodiecreavitDeushominemsuperterram,etabuno laterecaeliusqueadalteruminterroga,utrumtalealiquid factumsit,anauditusestsimile?

33NumquidsemperaudiveruntvocemDeiloquentisde medioignis,sicutaudisti,etvivis?

34autnumquidDeustemptavitireetadsumeresibigentem demediogentisalienaeintemptationibusetsigniset portentisetinbelloetinmanufortietbrachioextentoetin terroremagnoiuxtaomniaquaefecitDominusDeusvester vobisinAegyptoanteoculosvestros

35Tibinuntiatumest,utsciresquoniamDominusipseest Deus;nonestaliusprætereum.

36decaelotefecitaudirevocemsuamutdoceretteetin terraostendittibiignemsuummagnumetdemedioignis audistiverbaeius.

37etquoniamdilexitpatrestuosetelegitsemeneorum posteoseteduxitteinconspectueiusinvirtutesuade Aegypto

38Ejiciasgentesafacietuacoramte:majoretfortiores,ut introducaste,ettradastibiterrameoruminpossessionem, sicutesthodie.

39Scitoergohodieetincordetuoconsideraquod DominusipsesitDeusincaelosursumetinterradeorsum, nonestalius

40Custodiergopraeceptaeiusatquemandata,quaeego praecipiotibihodie,utbenesittibietfiliistuispostte,et longovivastemporesuperterram,quosDominusDeus tuusdaturusesttibiinaeternum

41EtdivisitMoysestrescivitatestransIordanemad orientemsolem

42utfugiatquiinterficiatproximumsuumnesciensetnon oderitillumaliquando.etinunamexurbibussuis fugientemviveret

43scilicetBezerindesertoinregioneRubenitarumet RamothinGalaad,etdeGad;etGolaninBasan,filiorum Manasse

44Haecestautemlex,quamposuitMoysescoramfiliis Israel.

45Hæcsunttestimoniaetpræceptaatquejudicia,quæ locutusestMoysesadfiliosIsraël,postquamegressisunt deÆgypto:

46TransJordanem,invallecontraBethpheor,interra SehonregisAmorrhæi,quihabitavitinHesebon,quem percussitMoysesetfiliiIsraël,postquamegressisuntde Ægypto:

47possederuntautemterramejus,etterramOgregisBasan, duorumregumAmorrhæorum,quieranttransJordanemad orientemsolem

48abAroer,quaeestsuperripamfluminisArnon,usque admontemSion,quodestHermon

49CunctaqueplanitiescitraJordanemcontraorientem, usqueadmarecampestri,subterfontesPhasgaest.

CAPITULUM5

VocavitqueMoysesomnemIsraëlem,etdixitadeos:Audi, Israël,cæremoniasatquejudicia,quæegoloquorinauribus vestrishodie:disciteea,etcustodite,etfaciteea.

2DominusDeusnosterpepigitnobiscumfœdusinHoreb 3Noncumpatribusnostrisiniitpactum,sednobiscumqui inpræsentiarumsumus,etvivimus.

4Facieadfaciemlocutusestvobisinmontedemedio ignis

5egostetiinterDominumetvosintemporeillout ostenderemvobisverbumDominitimentesenimignemet nonascendistisinmontemdicentes

6EgosumDominusDeustuus,quieduxitedeterra Ægypti,dedomoservitutis

7Nonhabebisdeosalienoscoramme

8Nonfaciestibisculptile,nequeomnemsimilitudinemrei, quaeestincaelosursum,sivequaeestinterradeorsum, sivequaeestinaquissubterra;

9Nonadorabisea,etnoncoles:egoenimsumDominus Deustuuszelotes,visitansiniquitatempatruminfiliosin tertiametquartamgenerationemeorumquioderuntme 10etfaciensmisericordiaminmilliahisquidiliguntme,et custodiuntpræceptamea

11NonassumesnomenDominiDeituiinvanum:non enimsuscipieteumDominusinnoxium,quiaccepitnomen suuminvanum

12Sabbatumcustodiutsanctificeseum,sicutpræcepittibi DominusDeustuus.

13Sexdiebusoperaberis,etfaciesomniaoperatua

14septimusautemdiessabbatumDominiDeituiestineo quodnonfaciesomneopustuetfiliustuusetfiliaetservus tuusetancillatuaetbosetasinustuusetomneiumentum tuumetperegrinusquiestintraportastuasutrequiescat servustuusetancillatuasicutettu

15MementoquodetipseservierisinÆgypto,eteduxerit teindeDominusDeustuusinmanuforti,etbrachio extento

16Honorapatremtuumetmatremtuam,sicutpræcepittibi DominusDeustuus.utprolongenturdiestui,etbenesittibi interra,quamDominusDeustuusdabittibi 17Nonoccides.

18Nonmœchaberis.

19Nonfurtumfacies

20Necloqueriscontraproximumtuumfalsum testimonium.

21Nonconcupiscesuxoremproximitui,necdesiderabis domumproximitui,agrum,nonservum,nonancillam, bovem,etasinum,etomniaquæilliussunt

22HaecverbalocutusestDominusadomnem congregationemvestraminmontedemedioignis,nubiset caliginis,vocemagna,etnonaddiditampliusEtscripsit easinduabustabulislapideis,ettradiditmihi

23Etfactumest,cumaudistisvocemdemediocaliginis, monsenimardensigniaccessistisadme,omnesprincipes tribuumetsenioresvestros;

24ecceostenditnobisDominusDeusnostermaiestatemet magnitudinemsuamvocemeiusaudivimusdemedioignis etprobavimushodiequodloquenteDeocumhominevivit

25Nuncergoquaremorimur?Sienimaudierimusultra vocemDominiDeinostri,moriemur

26Quisestenimomniscaro,quiaudivitvocemDeivivi loquentemdemedioignis,sicutnos,etfecimus?

27accedeetaudiomniaquaedixeritDominusDeusnoster ettuloquerisadnosomniaquaelocutusestDominusDeus nosteradteetaudiemus,etfaciemus.

28EtexaudivitDominusvocemverborumtuorum,quam locutusesadmeEtdixitDominusadme:Audivivocem verborumpopulihujusquælocutisunttibi:beneomnia suntlocuti

29Utinamfuissetineiscortale,uttimerentme,et custodirentomniapræceptameasemper,utbenesiteis,et filiiseoruminperpetuum

30Vadeetdiceis:Revertiminiintentoriavestra

31Tuautemhicstaapudme,etegoloquartibiomnia mandataatquecæremoniasatquejudicia,quædocebiseos, utfaciantinterra,quamegodaboeisinpossessionem

32VideteergoutfaciatissicutpræcepitDominusDeus vester

33sedperviam,quampræcepitDominusDeusvester, ambulabitis,utvivatis,etbenesitvobis,etprotelenturdies interrapossessionisvestræ

CAPUTVI

1Hæcsuntpræceptaatquecæremoniasatquejudicia,quæ mandavitDominusDeusvester,utdoceretisvos,et faceretiseainterra,adquamingrediaminipossidendam: 2uttimeasDominumDeumtuumetcustodiasomnia praeceptaeiusatquemandataquaeegopraecipiotibituet filiustuusetfiliusfiliituicunctisdiebusvitaetuaeetut prolongenturdiestui

3Audi,Israël,etfac;utbenesittibi,etcresceretein fortitudine,sicutlocutusestDominusDeuspatrumtuorum tibiinterrafluentemlacteetmelle.

4Audi,Israël:DominusDeusnosterDominusunusest 5DiligesDominumDeumtuumextotocordetuo,etex totaanimatua,etextotafortitudinetua. 6eruntqueverbahaecquaeegopraecipiotibihodiein cordetuo

7etnarrabiseafiliistuis,etmeditaberisineissedensin domotua,etambulansinitinere,dormiensatque consurgens

8Etligabiseainmanutuasignum,eteruntquasifrontalia interoculostuos.

9Etscribeseainpostibusdomustuæ,etinportistuis

10CumqueintroduxeritteDominusDeustuusinterram, quamjuravitpatribustuis,Abraham,Isaac,etJacob,utdet tibicivitatesmagnasetpulcherrimas,quasnonædificasti, 11domosplenasomnibusbonisquasnonimplestiet puteosquasnonfodistivineasetolivetaquaenonplantasti cumcomederisetsatiatusfueris;

12VideteergoneobliviscarisDomini,quieduxittede terraAegypti,dedomoservitutis

DominumDeumtuumtimebis,etillisoliservies,acper nomenilliusjurabis.

14nonambulabitispostdeosalienosquampopuliquisunt incircuituvestrononambulabitis

15quiazelatusestDominusDeustuusinte,neforte irascaturfurorDominiDeituiinte,etdisperdatteafacie terræ

16NontentabitisDominumDeumvestrum,sicuttentastis inMassa

17CustoditemandataDominiDeivestriactestimoniaet cæremonias,quæmandavittibi.

18Faciesquequodrectumestetbonuminconspectu Domini,utbenesittibi,etingredieris,etpossideasterram bonam,quamjuravitDominuspatribustuis.

19uteiciatomnesinimicostuoscoramte,sicutlocutusest Dominus

20Cumqueinterrogaverittefiliustuuscras,dicens:Quid sibivolunttestimoniaetcæremoniasatquejudicia,quæ mandavitDominusDeusnostervobis?

21dicesadfiliumtuum:Servipharaonisfuimusin Aegypto;eteduxitnosdeAegyptoinmanuforti;

22FecitqueDominussignaetportentamagnaetulcusin Ægypto,inPharaone,etinomnidomoejusinoculis nostris:

23Eduxitquenosinde,utdaretnobisterram,quamjuravit patribusnostris.

24PræcepitquenobisDominusutfaciamusomnialegitima hæc,ettimeamusDominumDeumnostrum,utbenesit nobiscunctisdiebusvitænostræ,sicutesthodie.

25Eritquejustitianostra,sicustodierimusetfecerimus omniamandatahæccoramDominoDeonostro,sicut præcepitnobis.

CAPITULUM7

1CumintroduxeritteDominusDeustuusinterramad quamingredierispossidendam,eteieceritcoramtegentes multas,Hethæum,etGergesæum,etAmorrhæum,et Chananæum,etPherezæum,etHevæum,etJebusæum, gentesmultasetmajoraquamtu, 2cumtradideriteosDominusDeustuusinconspectutuo, etinterficieteos,cumplacuerittibipercutieseoset disperdeseos;Noninibiscumeisfœdus,necmisereberis eorum:

3nequesociabiscumeisconjugiaFiliamtuamnondabis filiosuo,necfiliameiusaccipiesfiliotuo.

4Quiaavertentsefiliumtuumame,utserviantdiisalienis, etirascaturfurorDominicontrate,etdeleattesubito

5Sedhaecfacietiseis;araseorumdemoliteetsimulacra eorumconfringiteetlucossucciditeetsculptiliacomburite igni

6QuiapopulussanctusesDominoDeotuo.Teelegit DominusDeustuus,utsiseipopuluspeculiarissuper omneshominesquisuntsuperterram

7nondirexitteDominusnecelegitteeoquodessetsuper omnempopulumeratisenimomniumminimi.

8SedquiadilexitvosDominus,etcustodivitjuramentum quodjuraveratpatribusvestris:inmanufortieduxitvos Dominus,etredemitvosdedomoservorum,demanu PharaonisregisÆgypti

9ScitoergoquoniamDominusDeustuusipseestDeus, Deusfidelis,quicustoditpactumetmisericordiamcum diligentibusse,etcustodientibusmandataeiusin generationesmille.

10Etreddetodientibuseuminfaciem,utdisperdateos; odientisenontardabit,etfacieisuoreddetillum

11Custodiergopræceptaetcæremoniasatquejudicia,quæ egomandotibihodieutfacias

12Quamobremsiaudieritisverbahaecetcustodieritiset feceritisea,custodiatDominusDeustuustibipactumet misericordiamquamiuravitpatribustuis:

13Diligette,etbenedicettibi,etmultiplicabitte: benedicetquefructusventristui,etfructusterrætuæ, segetistui,acvini,acoleitui,fructuboumtuorum,et gregibusoviumtuaruminterra,quamjuravitpatribustuis utdarettibi.

14BenedictuserisinteromnespopulosNoneritinte sterilisnecmasculusnequefeminainpossessionetua

15AuferetDominusateomnemlanguorem,etinfirmitates Ægypti,quasnostiinte,nonauferetsedinomnes,quite oderunt,pones

16devorabisomnespopulosquosDominusDeustuus daturusesttibiNonparceteisoculustuus,necserviesdiis eorum,nesintinruinamtuiidenimtibieritinscandalum

17Sidixerisincordetuo:“Pluressuntgentesistaequam ego;quomodopoteroeosdisperdere?

18Netimeaseos:mementoquæfeceritDominusDeus tuusPharaoni,etomniÆgypti.

19Tentationesmagnas,quasvideruntoculitui,etsigna, atqueportenta,etadmanumfortem,etextentumbrachium, perquodeduxitteDominusDeustuus:sicfacietDominus Deustuusomnipopulo,quemtimetis

20InsuperetcrabronesmittetDominusDeustuusineos, donecdeleanturquireliquifuerint,etabscondanturate.

21Nontimebiseos,quiaDominusDeustuusinmediotui est,Deusfortisetterribilis.

22EducetergoDominusDeustuusgentesistasin conspectutuopaulatimatqueexeis,etnoncomedesstatim, necrescantintebestiæ

23DabitqueeosDominusDeustuusinconspectutuo:et interficietillos,donecpenitusdeleantur

24Tradetqueregeseoruminmanustuas,etdisperdes nomeneorumsubcælo:nulluspoteritresisteretibi,donec conteraseos

25Sculptiliadeorumeorumignicombures;argentumet aurum,quodestineis,nondesiderabis,necaccipiastibi, neforteoffendarisineo,quiaabominatioestDominoDeo tuo.

26Necinferesabominationemindomumtuam,nefias anathemasicutetillud;resenimmaledictaest

Capitulum8

1Omniamandataquæegopræcipiotibihodie,custoditeut faciam:utvivatis,etmultiplicet,utingrediaminiac possideatisterram,quamjuravitDominuspatribusvestris.

2EtrecorderisomniviæquamadduxitteDominusDeus tuusquadragintaannisindeserto,utaffligerette,et probarette,etsciresquæessetincordetuo:utrumservares mandataejus,annon

3adflixitteetesuriitetcibavittemannaquodnesciebas nequepatrestuicognoveruntutsciatisquianoninsolo panevivithomosedinomniverboquodproceditdeore Dominivivithomo

4Vestimentumtuumnoninveteraveruntinte,necpestuus intumuit,hisquadragintaannis

5Sedetincordetuocogitabisquodsicuterudithomo filiumsuum,itacorripitteDominusDeustuus

6CustodiergopræceptaDominiDeitui,utambulesinviis ejus,ettimeaseum.

7QuiaadduxitteDominusDeustuusinterrambonam, terramfluentumaquarum,fontesetabyssos,quæconvalles etcollesegrediuntur.

8Terramfrumentiethordeietvineaeetficuset malogranataterraoleietmellis;

9Terra,inquacomederispanemsineinopia,nihilcarebis ineo;cuiuslapidesferrumsunt,etdemontibuseiusaeris metallafodiuntur

10Cumcomederisetsatiatusfueris,benedicasDomino Deotuoproterraoptima,quamdedittibi

11CaveneobliviscarisDominiDeitui,noncustodies mandataejusatquejudiciaatquepræceptaejus,quæego mandotibihodie:

12necumcomederisetsatiatusfuerisdomospulchras aedificaverisethabitaverisineis

13etcummultiplicaveritarmentatuaetgregestui,et argentumtuumetaurumtuum,cunctamultiplicatasint;

14Levaergocortuum,etobliviscereDominumDeum tuum,quieduxitedeterraÆgypti,dedomoservitutis

15quitraduxitteperdesertummagnumetterribile,inquo erantserpentesetscorpii,etsiccitas,ubinonerataqua;qui eduxittibiaquamdepetrasilicis;

16quitepascebatinmannaindeserto,quodnescierunt patrestui,uthumiliarette,etutprobarette,ad benefacienduminnovissimistuis;

17Etdicesincordetuo:Potentiameaetroburmanusmeæ obtinuitme.

18MementoautemDominiDeitui,quoniamipseestqui dattibifortitudinemadpræsentiam:utinstituatpactum suum,quodjuravitpatribustuis,sicuthodiecomprobatur

19SinautemoblitusfuerisDominiDeitui,ambulaveris postdeosalienos,etservieriseis,etadoraveriseos:ego testificorcoramvobishodiequodmortepereatis.

20Sicutgentes,quasperdiditDominusantefaciemtuam, sicperibitis;noluistisaudirevocemDominiDeivestri

Capitulum9

1[Audi,Israël:hodietransJordanemes,utpossideas gentesmajoresetfortiorte,civitatesmagnasetmunitas usqueadcælum:

2Populusmagnusetexcelsus,filiiEnacim,quemsciset quemaudisti,dicunt:QuispoteststarecoramfiliisEnac?

3ScitoergohodiequodDominusDeustuuspraecedatte; delebiteosignisconsumens,etdestrueteosantefaciem tuam:sicejiciseosatquedelebisvelociter,sicutlocutusest Dominusadte.

4Nedixerisincordetuo:CumprojeceriteosDominus Deustuusaconspectutuo,dicens:Justitiameaintroduxit meDominusutpossideremterramhanc:sedpropter malitiamgentiumistorumdelebiteosDominusantefaciem tuam

5Nonpropterjustitiamtuam,necpropterrectitudinem cordistuiingredierispossidendamterram,sedpropter malitiamgentiumistarumquasDominusDeustuusexpellit antete,etfaciatverbumquodjuravitDominuspatribustuis, Abraham,Isaac,etJacob

6IntelligeergoquodDominusDeustuusdederittibi terramhancoptimam,utpossideaseamadjustitiamtuam. populusenimduruses

7Mementoetneobliviscarisquomodoadiracundiam provocaverisDominumDeumtuuminsolitudineexeodie quoegressusesdeterraAegyptiusqueadlocumistum semperadversumDominumfuistis

8SedetinHorebadiracundiamprovocastisDominum; 9Cumascendiinmontem,acciperemtabulaslapideas, tabulasfœderisquodpepigitvobiscumDominus,etmansi inmontequadragintadiebusacnoctibus,panemnon manducavinequeaquambibi:

10EttradiditmihiDominusduastabulaslapideasdigito Deiscriptas;scriptasuntquesupereosomniaverba,quae locutusestDominusvobiscuminmontedemedioignis,in dieecclesia

11Cumquecomplessentquadragintadies,etquadraginta noctes,deditmihiDominusduastabulaslapideas,tabulas fœderis

12EtdixitDominusadme:“Surge,descendecito;nam populustuusquemeduxistideAegypto,corruperuntse; citodevia,quampræcepieis,declinaverunt;conflatilem illisfecerunt.

13EtdixitDominusadmedicens:“Vidipopulumistum, eteccepopulusdurusest;

14dimitteme,utdisperdameos,etdeleamnomeneorum subcælo

15Etreversussumdemonte,etmonssuccensusest:et erantduætabulæfœderisinduabusmanibusmeis.

16Vidiautem,eteccepeccastisDominoDeovestro,et fecistisvobisvitulumconflatilem;declinastiscitodevia, quampræceperatDominusvobis.

17etaccepiduastabulas,eteiecideduabusmanibusmeis, etconfregiinoculisvestris.

18EtcecidiinconspectuDomini,sicutaprincipio, quadragintadiebusetquadragintanoctibus:panemnon manducavinequeaquampotui,propteromniapeccatatua, quæpeccasti,cumoperatusesinconspectuDomini,ut irritaremeum

timuienimindignationemetiramillius,quaadversumvos concitatus,delerevosvoluitEtexaudivitmeDominus etiamhacvice

20IratusqueestDominusvehementerAaronutpercuteret eumEtoravitproAaronetiamipse

21ettulipeccatumvestrum,vitulumquemfecistis,et combussiigni,etconculcavieum,etcomminuiteamusque adminimum,donecessetpulvisexiguus:etprojeci pulveremejusintorrentemquidescenditdemonte

22EtinTabe-ra,etinMassa,etinCibrothathaua,ad iracundiamprovocastisDominum.

23quandomisitteDominusdeCadesbarnedicensascende etpossideterramquamdeditibietadiracundiam provocastismandatumDominiDeivestri,etnoncredidistis einequevocemeiusaudistis

sedsemperfuistisrebellesadiequanossevoscœpi

25EtcecidianteDominumquadragintadiesetquadraginta noctes:etcecidiinprincipioDixeratenimDominusut disperderetvos

26OraviergoDominum,etdixi:DomineDeus,ne disperdaspopulumtuumethæreditatemtuam,quam redemistiinmagnitudinetua,quameduxistideÆgyptoin manuforti

27MementoservorumtuorumAbraham,IsaacetIacob;ne respiciasadpopulumistumobstinationemeorumet nequitiametadpeccatumeorum

28nefortedicatterradequaeduxistieosquianonpotuit eosDominusintroducereinterramquampollicitusestet quiaoderateosadduxiteosutinterficerenteosindeserto 29populusautemtuusethæreditastua,quaseduxistiin fortitudinetua,etbrachiotuoextento.

CAPITULUM10

1IntemporeillodixitDominusadme:Dolatibiduas tabulaslapideas,quasiprimas,etascendeadmeinmontem, etfactibiarcamligneam.

2etscribamintabulisverbaquæfueruntintabulisprimis, quasconfregisti:ponesqueeasinarca

3Etfeciarcamdelignissetim,etdolaviduastabulas lapideas,sicutanteprimum,etascendiinmontem,habens duastabulasinmanumea

4Etscripsitintabulisjuxtascripturamprimam,decem mandata,quælocutusestDominusadvosinmontede medioignisindieecclesiæ:etdediteamihiDominus

5Vertime,etdescendidemonte,etposuitabulasinarca, quamfecerametibisunt,sicutmihipraecepitDominus

6FiliiautemIsraëlmoveruntcastraexBerothfiliorum JacaninMosera,ubiAaronmortuusacsepultusest.et Eleazarfiliuseiussacerdotiofunctusestproeo

7IndeprofectisuntinGudgodahetaGudgodausquead Jotbath,terramfluviorumaquarum;

8EotemporeseparavitDominustribumLevi,utportaret arcamfœderisDomini,etstaretcorameoinministerio,ac benediceretinnomineejususqueinpræsentemdiem.

9QuamobremnonhabetLevipartem,nechæreditatem cumfratribussuis.Dominusautemhereditaseius,sicut locutusesteiDominusDeustuus

10Egoautemmansiinmonteprimotempore,quadraginta diebusetquadragintanoctibusexaudivitquemeDominus etiamhacvice,etteperderenoluit.

11DixitqueDominusadme:“Surge,etvadeinconspectu populitui,utingredianturetpossideantterram,quamiuravi patribuseorumutdaremeis

12Etnunc,Israël,quidDominusDeustuuspetitate,nisi uttimeasDominumDeumtuum,etambulesinomnibus viisejus,etdiligaseum,etserviasDominoDeotuointoto cordetuo,etintotaanimatua?

13utcustodiasmandataDominietpraeceptaeiusquaeego praecipiotibihodieinbonumtuum

14EccecaelumetcaelicaelorumDominusDeustuusestet terraetplenitudoeius; 15sedpatribustuisconplacuitDominoutdiligaseoset elegitsemeneorumposteosvossuperomnempopulum sicutestdieshaec

Circumcidepræputiumcordistui,etnoliampliusdurari

17quiaDominusDeustuusDeusdeorum,Dominus dominantium,Deusmagnus,fortisetterribilis,quinonest advisitandumanimas,nequeadaccipiendumretributionem

18Pupilloetviduæjudiciumfaciet,etdiligitadvenam, danseicibumetvestimentum

19Vosergodiligiteadvenam:advenæenimetipsifuistis interraÆgypti.

20DominumDeumtuumtimebis;eiservies,etilli adhærebis,jurabisqueinnomineillius

21Ipseestlaustua,etipseDeustuus,quifecittibimagna etterribilia,quaevideruntoculitui

22Inseptuagintaanimabusdescenderuntpatrestuiin Ægyptum.etnuncmultiplicavitteDominusDeustuus sicutastracaeli

CAPUTXI

1AmaitaqueDominumDeumtuum,etobservapræcepta ejusetcæremonias,judiciaatquemandata,omnitempore.

2etscitotehodiequoniamcumfiliisvestrisnonloquoret quinonnoveruntvosnonvideruntdisciplinamDominiDei vestri

3etmirabiliaeiusetoperaquaefecitinmedioAegyptiad PharaonemregemAegyptietadomnemterrameius

4FecitqueexercituiÆgypti,equisetcurribus;quomodo inundaretaquasmarisRubri,cuminsequentesvos persequerentur,etdeleveriteosDominususquein praesentemdiem;

5Quaefecitvobisinsolitudine,donecveniretisinlocum istum;

6etquaefeceritDathanetAbiramfiliisEliabfiliiRuben. Apertaestterraossuum,etdeglutiviteos,etdomus,et tabernaculaeorum,etuniversamsubstantiamquæ possidebatinmedioIsraël:

7SedomniamagnaliaDomini,quæfecit,videruntoculitui

8Custoditeomniapræcepta,quæegopræcipiovobishodie: utconfortamini,etingredimini,etpossideatisterram,ad quamingredieminiadpossidendam

9Prolongarediestuosinterra,quamjuravitDominus patribustuis,utdareteis,etseminieorum,lacteetmelle manantem

10Terraenim,adquamingredierispossidendam,nonest sicutterraÆgypti,dequaexivisti,ubiseminastisemen tuum,etinebriastieamquasihortumherbarum

11Terraautem,adquamingrediminipossidendameam, terracolliumetconvallumest,etpluviaecælibibitaquam.

12quamDominusDeustuussemperinvisit,etoculituiin easunt,aprincipioanniusqueadfinemanni

13Siergoaudieritismandatameaquæegopræcipiotibi hodie,utdiligasDominumDeumtuum,etserviaseiex totocordetuo,etextotaanimatua, 14etdabotibipluviamterrætuæintemporesuo,primam pluviametserotinam:utcolligasfrumentumtuum,et vinumtuum,etoleumtuum.

15etmittaminagrisiumentatua,utcomedasetsaturaberis

16Attenditevobisneseducaturcorvestrum,etdeclinate, etservitediisalienis,etadorateeos.

17iratusestfurorDominiinvosetconclusitcaelumutnon essetpluviaetterranondabitfructumsuumetnecito pereatisdeterraoptima,quamDominusdaturusestvobis.

18Poneergohæcverbameaincordetuoetinanimatua, etligaeainsignumsupermanumtuam,utsintquasi frontaliainteroculostuos.

19Docetefiliosvestrosutillameditentur:quandosederis indomotua,etambulaverisinvia,etaccubuerisatque surrexeris

20etscribeseainpostibusdomustuaeetinportistuis; 21utmultiplicenturdiestui,etfiliorumtuoruminterra, quamjuravitDominuspatribustuisutdareteisdiescæli superterram

22Sicustodieritisomniamandatahæcquæegopræcipio tibi,utfaciasea,utdiligasDominumDeumtuum,et ambulesinomnibusviisejus,etadhaereasei

23TuncexpelletDominusomnesgentesistasafacietua, etpossideasgentesmajoresetpotentioresquam vosmetipsos

24Omnislocus,quemcalcaveritvestigiumpedum vestrorum,vestererit:adesertoetLibano,aflumine, Euphrate,usqueadmareultimumeritterminusvester

25Nulluspoteritvobisresistere:terroremenimvestrumet formidinemdabitDominusDeusvestersuperomnem terram,quamcalcaveritis,sicutlocutusestvobis

26Ecceegoproponoinconspectutuohodiebenedictionem etmaledictionem;

27Benedictio,siobedieritismandatisDominiDeivestri, quæegopræcipiovobishodie.

28maledictionem,sinonobedieritismandatisDominiDei vestri,sedrecesseritisdevia,quamegopraecipiovobis hodie,uteatispostdeosalienos,quosignoratis.

29CumqueintroduxeritteDominusDeustuusinterramad quamingredierispossidendam,etdabisbenedictionem supermontemGarizim,etmaledictioneminmonteHebal.

30NonnetransJordanem,perviamquasoloccidit,interra Chananæorum,quihabitantincampestribuscontra Galgalam,juxtacampestribusMoreh?

31VosenimtransibitisJordanem,utpossideatisterram quamDominusDeusvesterdaturusestvobis,ut possideatis,ethabitetisinea.

32Videteergoutimpleatiscæremoniasatquejudicia,quæ egohodieponaminconspectuvestro

CAPITULUM12

1Hæcsuntpræceptaatquejudicia,quæfaceredebetisin terra,quamDominusDeuspatrumvestrorumdederittibiut possideaseamcunctisdiebusquibushabitassuperterram 2delebitisomnialocainquibuscolueruntgentesquas possessuriestisdiissuissupermontesexcelsosetcolleset subteromnelignumfrondosum

3destruetisaraseorumetcolumnaseorumconfringiteet lucosignecomburiteCaedite,inquit,sculptiliadeorum eorum,etsubvertitenominaeorumdelocoillo.

4NonfacietisitaDominoDeovestro 5sedadlocumquemelegeritDominusDeustuusde cunctistribubustuisutponatnomeneiusibi,usquead habitaculumsuumquaesierisetillucvenies;

6etofferetisinlocoilloholocaustaetvictimasvestras,ac decimasetprimitiasmanuumvestrarum,etvotaatque donaria,primogenitaarmentorumetgregum;

7EtcomedetisibiinconspectuDominiDeivestri:ac lætabiminiinomnibus,quæmittimusmanumtuamadvos etdomumvestram,inquibusbenedixerittibiDominus Deustuus

8Nonfacietisomnia,quæhicagimus,unusquisque,quod sibirectumvideturinconspectumeo

9nondumenimaccessistisadrequiemethæreditatem, quamDominusDeusvesterdaturusestvobis

10CumautemtransieritisJordanem,ethabitabitisinterra, quamDominusDeusvesterdaturusestvobisutpossideatis, etdederitvobisrequiemabomnibusinimicisvestrisin circuitu,utsecurihabitetis

11Locus,quemelegeritDominusDeustuus,uthabitetibi nomenejus;illucdeferetisomniaquaeegopraecipiovobis; holocaustaetvictimasvestras,decimasetprimitias manuumvestrarum,etomniavotavestraquaevovetis Domino;

12EtlætabiminicoramDominoDeovestro,vos,etfilii vestri,etfiliævestræ,servietancillaevestraeetLevitequi estinportisvestrisquianonhabetpartemnechereditatem apudvos

13Caveneofferasholocaustatuainomniloco,quem vides; sedinloco,quemelegeritDominusinunatribuumtuarum, offeresholocaustatua,etfaciesibiomniaquaeego praecipiotibi

15Verumtamenincunctisportistuis,quæcumquevoluerit animatua,iuxtabenedictionemDominiDeitui,quamdedit tibi,comedasetcomedas:immundusetmunduscomedant exeo,sicutcapreae,etcervorum

16Hocsolumcave,nesanguinemcomedas;superterram effundetissicutaquam

17Inportistuisnoncomedesdecimamfrumentitui,vini tui,velolei,velprimogenitaboumtuorum,etgregistui,et nonomniavotatuaquaevoveris,etoblationesvoluntarias, velprimitiasmanuumtuarum

18sedcomedeseainconspectuDominiDeituiinloco quemelegeritDominusDeustuustuetfiliustuusetfiliaet servustuusetancillatuaetLevitesquiintraportastuasest etlaetaberisinconspectuDominiDeituiinomnibusquae misistimanustuas

19CavenederelinquasLeviteminomnitemporequo versarisinterra.

20CumdilataveritDominusDeustuusterminostuos,sicut locutusesttibi,etvoluerisvescicarnibus,quasdesiderat animatua:carnescomedas,quidquiddesideratanimatua

21Silocus,quemelegeritDominusDeustuus,utsit nomenejus,longiusatesit,interficiesdearmentiset gregibustuis,quastibideditDominus,sicutpraecepitibi, etcomedesinportistuis,quidquiddesideratanimatua

22Sicuthircusetcervuscomeduntur,etquæcomeduntex eis

23Hocsolumcave,nesanguinemcomedasetcumcarne noncomedas.

24Noncomedesillud;superterrameffundessicutaquam

25Noncomedesillud;utbenesittibietfiliistuispostte, cumfecerisquodplacetinconspectuDomini.

26solumsanctatuaquaehabesetvotatuaaccipiesetveni adlocumquemelegeritDominus

27etholocaustatua,etcarnemetsanguinemsuperaltare DominiDeituiofferes,eteffundetursanguissacrificiorum tuorumsuperaltareDominiDeitui,etcomedescarnes

28Observaetaudiomniaquæegopræcipiotibi,utbenesit tibietfiliistuispostteinsempiternum,cumfecerisquod bonumestetplacituminconspectuDominiDeitui

29CumdisperdetDominusDeustuusgentesafacietua,ad quasingredierispossidendas,etpossideaseas,et habitaverisinterraeorum;

30cavetibineinsequentesinlaqueeris,neposteadeleantur ateetnequærasdeoseorum,dicentes:Quomodo servieruntdiissuis?sicetego

31NonfaciessimiliterDominoDeotuo.filiosenimet filiaseorumcombusseruntignidiissuis

32Quodcumquemandovobis,facite:nonadjicietis,neque exeoimminuemini.

CAPITULUM13

1siexsurgatintervosprophetaautfictorsomniorumet dederittibisignumautportentum

2etfactumestsignumvelprodigiumquodlocutusestadte dicenseamuspostdeosalienosquosnescistietserviamus eis

3Nonaudiesverbaprophetiæillius,autsomniatoris somniorum:probatenimvosDominusDeusvester,utsciat utrumdiligatisDominumDeumvestrumextotocorde vestro,etintotaanimavestra.

4DominumDeumvestrumsequimini,etipsumtimete,et mandatailliuscustodite,etauditevocemejus:ipsiservietis, etipsiadhærebitis.

5etprophetailleautfictorsomnioruminterficietur;locutus estenimutaverteretteaDominoDeotuo,quieduxittede terraAegypti,etredemittededomoservitutis,uteicerette devia,quampraeceperatDominusDeustuusad ambulandum

6Sifratertuus,filiusmatristuae,velfiliustuus,autfilia tua,autuxorsinustui,autamicustuus,quiestanimatua, decipiatteoccultedicens:Eamusetserviamusdiisalienis, quostuetpatrestuinescis;

7Diispopulorum,quicircatesunt,adte,vellongeate,a summoterræusqueadsummumterræ;

8Nonacquiescasei,nequeaudiaseum;necparcetei oculustuusnecparcesneccelesillum

9sedstatiminterficiesmanustuaprimuminterficieteum, etposteaomnispopulusinterficieteum.

10lapidibusopprimeseumetmorierisquiaquaesivitte pellereaDominoDeotuo,quieduxitedeterraAegypti,de domoservitutis

11AudietomnisIsraël,ettimebit,etnonfacietultrascelus quodestintervos

12siaudierisinunaurbiumtuarumquasDominusDeus tuusdedittibiuthabitemibidicens

13ExieruntdevobisquidamfiliiBelial,etretraxerunt habitatorescivitatissuae,dicentes:Eamus,etserviamus diisalienis,quosignoratis;

14Quaeresergoetquaereetquaerediligenter;etecce,si verumest,etilludcertum,quiaabominatiofactaestin vobis

15statimpercutieshabitatoresurbisilliusinoregladii,et delebiseamacomniaquæinillasunt,usqueadpecora

16Etcongregabisomnemspoliaejusinmedioplatearum ejus,etcivitatemetomnemspoliaejussuccendesigni, DominoDeotuononædificabitur

17Etnonaddetquidquamdemanutuamaledictum:ut avertatDominusabirafurorissui,etmisereaturtui,et misereaturtui:etmultiplicette,sicutjuravitpatribustuis

18CumaudierisvocemDominiDeitui,utfaciasomnia mandataejus,quæegopræcipiotibihodie,utfaciasquod placitumestinconspectuDominiDeitui

CAPITULUM14

1VosestisfiliiDominiDeivestri:nonsecabimini,nec calvitiumfacietisinteroculosvestrospromortuis

2QuiapopulussanctusesDominoDeotuo,etteelegit Dominusinpopulumsibisingularemsuperomnesgentes quæsuntsuperterram

3Omneabominabilenoncomedes

4Haecsuntanimalia,quaecomederedebetis:bovem,et ovem,etcapram,

5cervumetcapream,bubalum,tragelaphum,pygargum, orygem,camelopardalum.

6Etomneanimal,quodfinditungulam,etfissuraminduas partes,etruminatinpecoribus,comedet 7seddehisquiruminant,velungulamdividit,non comedetissicutcamelus,etlepus,etchoomus:nam ruminant,sedungulamnondividuntideoimmundasunt vobis.

8Etporcos,quiaungulamnonruminat,immunduserit vobisCarnibuseorumnonvescemini,etcadaveranon tangetis.

9exomnibusquisuntinaquis,hæccomedetis:omnes habentibuspinnulasetsquamascomedite

10Et,quodnonhabetpinnulasetsquamas,noncomedetis; immundumesttibi

11Omnesavesmundascomedite

12Hiautemsunt,quibusnonestcomedere:aquilam,et ossifram,etospram

13etcaballusetmilvusetvulturissecundumspeciem suam

14Unusquisquecorvusiuxtagenussuum, 15noctuaetaccipiteretcuculusetaccipiteriuxtagenus suum

16Bubo,etbubo,etcycno, 17etonocrotalus,etaquilajaspis: 18onocrotalum,etcharadrium,singulaingeneresuo: upupamquoqueetvespertilionem

19Etomnequodvolat,immundumeritvobis:non comedetur

20Abomnibusavibusmundiscomedetis

21Quidquidautemmorticinumest,nevescaminiexeo Dabisautemperegrinoquiestinportistuis,utcomedatex eissivealieno,quiapopulussanctusesDominoDeotuo Noncoqueshæduminlactematrissuæ

22Omnemfrugemseministuidecimas,quaepariensest agerperannossingulos

23etcomedesinconspectuDominiDeituiinlocoquem elegeritnomeneiusibidecimamfrumentituivinietoleitui etprimogenitaboumtuorumetgregumtuorumutdiscas sempertimereDominumDeumtuum.

24Etsilongiortibiviafuerit,nonpoterissustinere;sin autemlongefueritatelocus,quemelegeritDominusDeus tuusibi,cumbenedixerittibiDominusDeustuus; 25Reddeseaminpecunia,etalligabispecuniaminmanu tua,etveniesadlocumquemelegeritDominusDeustuus. 26Pecuniamautemdabis,quæcumquedesideratanimatua, probobus,autovibus,autvino,autsicera,etomnibus quæcumquedesideratanimatua:etcomedesibicoram DominoDeotuo,etlætaberis,tuetdomustua

27etLevitesquiintraportastuasest;nederelinquaseum; nonenimhabetpartemethereditatemapudte

28Postannostres,omnesdecimasfructuumtuorumeodem annoparies,etreponesintraportastuas:

29etLevita,quianonhabetapudtepartemnec hæreditatem,etadvenam,etpupillum,etviduam,quæintra portastuassunt,veniet,etcomedetetsaturabitur.ut benedicattibiDominusDeustuusinomnioperemanuum tuarum,quodfacis

Capitulum15

1Infinequoqueseptemannorumdimittis.

2Ethaecestsolutio:omnisquifœneratoremfacitproximo suo,dimitteteam;nonexigetaproximosuovelafratresuo; quoniamliberatioDominiest.

3abPeregrinoiterumexigebas

4Salvamini,cumnonfuerintintervospauperes; benedicetqueDominustibiinterra,quamDominusDeus tuusdattibiinpossessionem,utpossideaseam;

5TantummodosiaudierisvocemDominiDeitui,utfacias omniamandatahæc,quæegopræcipiotibihodie.

6DominusenimDeustuusbenedicettibi,sicutlocutusest tibi;etregnabissupergentesmultas,sednonregnabunt superte.

7Sifueritintertevirpauperdefratribustuisintraportas tuasinterratua,quamDominusDeustuusdaturusesttibi, nonobdurabiscortuum,necclaudismanumtuama pauperefratretuo

8Sedaperieseimanumtuam,etineoquodvoluerit 9necogitesincordetuonequamdicentesannusseptimus annusremissionisinstatOculustuusnequamsitcontra fratremtuumpauperem,etafacietuanontradaseumet clametadDominumcontrate,etfiattibiinpeccatum.

10Seddabisei,etnoncontristabiturcortuumineoquod dedistiei,quiapropterhocbenedicettibiDominusDeus tuusinomnibusoperibustuis,etinomnibusquaemisisti manumtuam

11nonenimdeficietpauperesdeterraidcircoego praecipiotibidicensdilatamanumtuamfratrituoet pauperibusetegenointerratua

12etsifratertuusvirHebraeusautmulierHebraea venundabiturtibietserviettibisexannisseptimodemum annodimitteste

13Cumautemeieceriseumextrate,nondimitteseum inanem

14Degregibustuis,etdeareatua,etdetorcularidabis eum,quobenedixerittibiDominusDeustuus.

15MementoquodetipseservierisinÆgypto,eterueritte DominusDeustuus

16Etsidixerittibi:Nonrecedetate;quiate,etdomum tuam,etbenetibiest;

17assumessubulam,etperforabisauremejusadostium,et erittibiministerinæternum.Ancillaequoquesimiliter facies

18Nondurumtibividebitur,cumdimittaseumliberama te.mercenariusenimduplicatusesttibi,servienstibisex annis:etbenedicettibiDominusDeustuusinomnibusquæ agis

19Primogenita,quaenascunturdebobustuis,etdegrege tuo,sanctificabisDominoDeotuo

20InconspectuDominiDeituicomedeseaperannos singulosinlocoquemelegeritDominus,tuetdomustua

21Sinautemhabueritmaculam,velclaudumfuerit,vel caecum,autaliquadebilefuerit,nonimmolabiseam DominoDeotuo

22Inportistuiscomedesillud:immundusetmundus paritervescentureis,sicutcaprea,etcervo.

23Hocsolumobservabis,utsanguinemeorumnon comedasfundessuperterramquasiaquam

Caput16

1ObservamensemAbib,etobservaPhaseDominoDeo tuo

2EtimmolabisPhaseDominoDeotuo,deovibusetbobus, inlocoquemelegeritDominus,utimpleatnomensuumibi.

3Noncomedescumeopanemfermentatum;Septem diebuscomedesexeopanesafflictionis;quiafestinans egressusesdeterraAegypti,utreminiscarisdiei,quo egressusesdeterraAegyptiomnibusdiebusvitaetuae

4Nonapparebitfermentuminomnibusfinibustuisseptem diebus;necquidquamdecarne,quodimmolaveritisprimo dieadvesperam,totanoctemanebit

5nesacrificetisPhaseintraportastuasquasDominusDeus tuusdabittibi

6SedadlocumquemelegeritDominusDeustuusut imponatnomenejus,ibiimmolabisPhasevesperead occasumsolis,intemporequoegressusesdeÆgypto.

7Etcoquesetcomedesinloco,quemelegeritDominus Deustuus;etmaneconsurgensvadeintabernaculatua

8Sexdiebuscomedesazyma:etindieseptimoeritecclesia DominiDeitui

9Septemhebdomadasnumerabistibi:septemebdomadas numerabis,atemporequofalcemsegetisincipiasmittere.

10etsolemnitatemebdomadarumobservabisDominoDeo tuoinoblationevoluntariamanustuæ,quamdabisDomino Deotuo,sicutbenedixerittibiDominusDeustuus. 11etepulaberiscoramDominoDeotuo,tu,filiustuuset filia,servustuusetancilla,Levitesquoqueetquiintra portastuassunt,etadvenae,pupillietviduaequitecum suntinloco,quemelegitDominusDeustuusutponat nomeneiusibi

12EtrecordaberisquoniamservusfuerisinÆgypto: custodiesqueacpræceptahæccustodies

13Solemnitatemtabernaculorumfaciesseptemdiebus postquamcollegerisintriticotuoetvinotuo: 14etepulaberisinfestivitatetua,tu,filiustuusetfilia, servustuusetancilla,Levitesquoqueetadvena,pupilluset viduaquiintraportastuassunt

15SeptemdiebusDominoDeotuofestacelebrabisinloco quemelegeritDominus:benedicetquetibiDominusDeus tuusincunctisfrugibustuis,etinomnioperemanuum tuarum,erisqueinlætitia

16Terinannoapparebitomnemasculinumtuumcoram DominoDeotuoinlocoquemelegerit;insollemnitate azymorumethebdomadarumetinsollemnitate tabernaculorumnonapparebuntcoramDominovacui

17Unusquisque,proutpotest,dabitiuxtabenedictionem DominiDeitui,quamdedittibi

18Iudicesetmagistrosconstituesinomnibusportistuis, quasDominusDeustuusdaturusesttibipertribustuas:et iudicabuntpopulumiustoiudicio

19NondeclinabisjudiciumNonaccipiespersonamnec munera,quiamuneraexcaecantoculossapientumetmutant verbaiustorum

20Iustequodjustumestpersequeris:utvivas,etpossideas terram,quamDominusDeustuusdederittibi

21Nonplantabistelucumexomnibuslignis,quæestad altareDominiDeitui.

22Necponestealiquamimaginem;quamoditDominus Deustuus

CAPUTXVII

1NonimmolabisDominoDeotuoovem,etbovem,inquo estmacula,autquippiamvitii:quiaabominatioestDomino Deotuo

2siinventifuerintinterteintraportastuasquasDominus Deustuusdaturusesttibi,viretmulier,quioperatusestin conspectuDominiDeitui,intransgressionetestamentisui, 3etabiitetservivitdiisalienisetadoraviteossivesolemet lunametomnemmilitiamcaeliquaenonpraecepi

4etaudistietaudistietquaesistidiligenteretverumest quodcertumest,quiaabominatiofactaestinIsrael.

5Etvirumillumvelillammulierem,quæmalumillud gesserunt,educesadportastuas,virumillumetillam mulierem:etlapidibusopprimeseos,donecmoriantur.

6Inoreduorumauttriumtestiumperibitquiinterficietur Nemooccidatur,unocontrasedicentetestimonium

7manustestiumprimainterficieteumetmanusreliqui populiextremamitteturutauferasmalumdemediotui Aufertemalumexvobisipsis

8Siduriusfueritsuperteverbum,desanguineetsanguine, etdeiudicioetdecausa,etdeplagaetdeplaga,et qu?situmfueritintraportastuas:tuncconsurges,et ascendesadlocumquemelegeritDominusDeustuus.

9VeniesqueadsacerdotesLevitas,etadjudicemquifuerit indiebusillis,etrequiretetindicabunttibisententiam iudicii.

10Faciesquejuxtasententiam,quamelegeritDominusde locoillo,quemelegeritDominus.Omnia,quætibiaudiunt, custodies

11Iuxtasententiamlegis,quamdocebuntte,etsecundum judiciumquoddixerinttibi,facies:nondeclinabisa sententiaquamaddexteram,siveadsinistram,non declinabis

12Siquisautemsuperbierit,necaudieritsacerdotem,qui statadministrandumibicoramDominoDeotuo,veljudice, morieturhomo:etauferesmalumdeIsraël

13Audietomnispopulus,ettimebit,etnonfacietultra superbiam

14Cumingressusfueristerram,quamDominusDeustuus dattibi,etpossederiseam,ethabitaverisinea,etdixeris: “Ponamsupermeregemsicutomnesgentesquaein circuitumeosunt;

15eumconstitues,quemDominusDeustuuselegeritde numerofratrumtuorum.

16sednonmultiplicabitsibiequosnecreducetpopulosin Aegyptumutmultiplicetequoseoquodlocutusest Dominusadvosnonreverteturultrainhancviam

17Nechabebituxoresplurimas,nedeclinetcoreius,neque argentietauriimmensapondera

18Eterit,cumsederitinthronoregnisui,etdescribet exemplarlegishujusinlibrodehisquiestadsacerdotes Levitas:

19eteritcumeo,etlegeritineoomnibusdiebusvitaesuae, utdiscattimereDominumDeumsuumetcustodireomnia verbalegishuiusetpraeceptahaecutfaciatea;

20neeleveturcorejussuperfratressuos,necdeclineta mandatissuis,veladdexteram,veladsinistram,ut prolongetdiessuosinregnosuo,ipseetfiliiejusinmedio Israël

Capitulum18

1SacerdotesLevitæ,etomnistribusLevinoneritpars nequehæreditascumIsraël:oblationesDominicomedent, ethereditatemejus

2Ideointerfratressuoshæreditasnonerit:hæreditas eorumDominus,sicutdixiteis.

3Hoceritjudiciumsacerdotumapopuloabhisqui offerunthostiamsivebovemsiveovem;dabuntque sacerdotihumerum,etduasgenas,etmaxillas.

4Primitiasquoquefrumentitui,vinitui,etoleitui,et vellusoviumtuarum,reddesei

5IpsumenimelegitDominusDeustuusdecunctis tribubustuis,utstetetministretnominiDomini,ipseetfilii ejusinsempiternum

6etsiveneritLevitadeportistuisexomniIsrael,ubi peregrinatusest,etvenietcumomnivoluntatesuaad locumquemelegeritDominus;

7EtministrabitinnomineDominiDeisui,sicutomnes fratresejusLevitæ,quistantcoramDomino

8Partesciborumhabebunt,exceptoquodinrepatrimoniis aguntur.

9Cumingressusfueristerram,quamDominusDeustuus dattibi,nondiscesabominationesgentiumillarum

10noninvenieturinvobishomoquifaciatfiliumsuumaut filiamsuamperignemetdivinansetauguranstemporaet magusetvenefica

11siveincantator,siveincantator,siveincantator,sive magus,siveincantator

12OmniaenimhæcabominaturDominus,etpropter istiusmodisceleradelebiteosinintroitutuo

13PerfectuserisapudDominumDeumtuum

14Gentesistæ,quaspossidebis,auguresetdivinosaudiunt: tuautemaDominoDeotuoaliterinstitutuses. Prophetamdemediotui,defratribustuissicutme, suscitabittibiDominusDeustuus;ipsumaudietis; 16JuxtaomniaquæpostulastiaDominoDeotuoinHoreb indieecclesiæ,dicens:NonaudiamvocemDominiDei mei,nevideamultraignemhuncmaximum,nemoriar.

17EtaitDominusmihi:Beneomniasuntlocuti

18Prophetamsuscitaboeisdemediofratrumsuorum similemtui,etponamverbameainoreejus;loqueturque adeosomniaquaepraeceperoilli

19Quiautemverbamea,quæloqueturinnominemeo, audirenoluerit,egoultorexistam.

20prophetaautemquiaususfueritloquiverbuminnomine meoquodegononpraecepiilliutloquereturautqui loqueturexnominedeorumaliorumprophetamorietur 21Quodsidixerisincordetuo:Quomodosciemusverbum quodnonlocutusestDominus?

22CumprophetaloquiturinnomineDomini,sinon auditur,nequefiet,hocestquodDominusnonlocutusest, sedadsuperbiamprophetavit:nontimebiseum

CAP19

1CumexscinderitDominusDeustuusgentes,quas DominusDeustuusdederittibi,ettuprosperaris,ac habitaverisincivitatibussuis,etindomibusearum:

2Trescivitatesdividestibiinmedioterrætuæ,quam DominusDeustuusdattibiutpossideaseam

3Viamtibiparabis,etdividesterminosterrætuæ,quam dattibiDominusDeustuusintrespartes,utfugiatomnis interfector

4Ethocfit,quifugerit,utvivat.

5Quomodosiintraverithomoadsilvamcumproximosuo adcaedendumlignum,etmanusilliusictumestadsecurim, utpercutiatarborem;fugietadunamexilliscivitatibus,et vivet;

6Nepersequaturultorsanguinisejus,cumiratusfuerit:et conprehendateum,quialongaestvia,etinterficeeum;qui nonfuitdignusmorte,quianonoderateumaliquando 7Idcircopraecipiotibi,uttrescivitatesdividas

8SinautemdilataveritDominusDeustuusterminostuos, sicutjuravitpatribustuis,etdabotibiomnemterramquam pollicitusespatribustuis:

9Sicustodierisomniamandatahæc,utfaciaseaquæego præcipiotibihodie,utdiligasDominumDeumtuum,et ambulaverisinviisejussemper;tresinsupercivitatesaddes tibi,exceptishistribus;

10utnoneffundatursanguisinnoxiusinterratua,quam DominusDeustuusdederittibiinpossessionem,etsicsit supertesanguis.

11Siquisautemoditproximumsuum,etinsidiatusestei, etsurrexeruntcontraeum,etpercusserunteum,etmortuus est:etfugitinunamcivitatemharum:

12Tuncmiseruntseniorescivitatisejus,ettulerunteum inde,ettradenteuminmanusultorissanguinum,ut moriatur.

13Nonmisereberisejus,sedauferesinnoxiumsanguinem deIsraël,utbenesittibi.

14Nontransferesterminosproximitui,quosposueruntin possessionetua,quampossidebisinterra,quamDominus Deustuusdabittibiinpossessionem

15Nonstabittestisunuscontrahomineminomni iniquitate,etinomnipeccato,inomnipeccatoquod peccaverit,inoreduorumveltriumtestiumstabitomne verbum

16Sitestisfalsussurgitcontraaliquem,testificarimalum; 17stabuntambo,quorumcausaest,anteDominumin conspectusacerdotumetjudicumquifuerintindiebusillis 18Diligenterscrutabunturjudices:sitestisfalsustestisest, etcontrafratremsuumfalsumtestimoniumdixerit.

19reddenteisicutfratrisuofacerecogitavitetauferes malumdemediotui

20Etaudient,ettimebuntquirelictisunt,etnihilfacient ultratalemaluminvobis.

21etnonmiserebituroculustuussedvitaeritproanima, oculusprooculo,dentemprodente,manumpromanu, pedempropede.

CAPITULUM20

1Cumegressusfuerisadbellumcontrainimicostuos,et viderisequosetcurrus,etpopulumplusquamtu,netimeas eos:DominusenimDeustuustecumest,quieduxittede terraÆgypti.

2Cumaccesserisadbellum,accedetsacerdosetloquarad populumtuum,

3etdicesadeosaudiIsrahelvoshodiecontrainimicos vestrospugnamcommittitisnonpertimescatcorvestrum nolitemetuerenecformidetis

4DominusenimDeustuusest,quitecumest,etpugna contrainimicostuos,utsalvette

5Etlocutisuntministriadpopulum,dicentes:Quisest homoquiædificavitdomumnovam,etnondedicaviteam? vadatetrevertaturindomumsuam,nemoriaturinbello,et aliusdedicareteam

6Quisesthomo,quiplantavitvineam,etnondumcomedit eam?vadatetrevertaturindomumsuam,nefortemoriatur inbello,etaliuscomedatexea

7Quisesthomo,quidespondituxorem,etnonaccepiteam? vadatetrevertaturindomumsuam,nefortemoriaturin bello,etaliushomoaccipiateam

8Ducesquoqueadpopulumloquentur,etdicet:Quisest homoformidolosusetcordepusillo?vadat,etrevertaturin domumsuam,nefortedeficiatcorejussicutcorejus

9Cumquecessaverintmagistratusloquiadpopulum,et omniafacientibusducesexercitus,addeducendum populum

10Cumaccesserisadcivitatemexpugnandam,tunc annuntiabiseipacem

11Sireceperit,etaperuerittibiportas,cunctuspopulus,qui ineaest,salvabitur,etserviettibisubtributo.

12Sinautemfœdusinieritcumte,nonpugnabitcontrate, etobsidebiseam:

13quamcumtradideritDominusDeustuusinmanutua, percutiesomnemasculinuminoregladii;

14Mulieresveroetparvulosetiumentaetuniversaquaein civitatesunt,praedamtibitolle;etspoliainimicorum tuorumcomedes,quosdedittibiDominusDeustuus

15Sicfaciescunctiscivitatibus,quælongesuntate,quæ nonsunturbiumgentiumistarum

16Deurbibusautempopulorum,quosDominusDeustuus daturusesttibiinhereditatem,salvabisanimaseorum

17delebiseosetdisperdeseosHethaeiscilicetet Amorrhaei,ChananaeietPherezaei,HevaeietIebusaei; sicutpræcepittibiDominusDeustuus

18Omnesabominationessuasquæoperanturadiissuis,ne faciastenepeccetisinDominumDeumvestrum

19Quandoobsideascivitatemmultotempore,et expugnabiseamadexpugnandameam,nondelebisealigna ejus,neeligassecurimexeis

20Tantumarboresquassciesquodnonsintarboresin escam,destruesetsuccidis;etædificabiscontracivitatem bellantemte,donecconsummetur

CAPUTXXI

1siinventusfueritpercussusinterraquamDominusDeus tuusdederittibiutpossideaseamiacenteminagroet nesciaturquissitquioccideriteum

2Tuncexibuntseniorestuietiudicestui,etmetientur civitatesquaeincircuitueiusoccisorumsunt

3etcivitatemquaeiuxtaestinterfectum,auferentseniores civitatisilliusvitulam,quaenonestinventainiugo;

4etseniorescivitatisilliusdeducentvitulaminvallem asperam,quaenonestspicataetseminata,etdemolientur ibiinvalleiuvencae;

5etaccesseruntsacerdotesfiliiLevi.quoselegitDominus Deustuus,utministrenteietbenedicantinnomineDomini, etinverboeorumomniscontroversiaetomnispercussio probetur:

6lavabuntqueomnesseniorescivitatisilliusquisuntiuxta interfectummanussuassupervitulamdecollataminvalle

7Etrespondebunt,etdicent:Manusnostraenoneffuderunt huncsanguinem,necvideruntoculinostri

8Propitiusesto,Domine,populotuoIsraël,quem redemisti,etnedejiciassanguineminnocentempopulotuo IsraëlEtdimittetureissanguis

9etauferesinnoxiumsanguinemdemediotuicumfeceris quodplacetinconspectuDomini

10cumerisadbellumcontrainimicostuos,ettradiditeos DominusDeustuusinmanustuas,etduxistieos

11Etvidistiintercaptivosmulierempulchram,et desiderabaseam,utviseamuxoremtuam;

12Introduceseamindomumtuam;etradetcaputet unguibus;

13etindumentiscaptivitatissuaedimitteteametindomo tuamanebitetlugetpatremsuumetmatremsuammense integroetposthaecintrabisadeameteritvireiuseterit uxortua

14Sinautemnolueris,peream,dimitteeam,quovoluerit sedeamomnipecunianonvendes,nonautemmercaturam illam,quiahumiliastieam

15Sihabuerithomoduasuxores,unamdilectam,etaliam odiosam,etgenuerunteiliberos,etdilectum,etodiosum. etsiprimogenitus,exosus;

16tuncerit,cumidquodhabet,hereditabitfiliossuos,ut nonfaciatfiliumprimogenitiodii,quodestvere primogenitum

17sedfiliumodiohabebitprimogenitum,etdabiteiomnia quæhabetduplicia:ipseestenimprincipiumroborisejus; ipseestenimprimogenituseius

18siquisestfiliuscontumaxetrebellisquinonaudierit vocempatrissuivelmatrissuaeetincrepaveriteumnon exaudieteos

19Ettenebiteumpatersuusetmatersua,eteduceteumad seniorescivitatissuaeetadportamlociillius.

20etadseniorescivitatisejusdixerunt:Contumaxest filiusnosterhic,etincredulusest,nonobaudietvocem nostram;vorax,actemulentus

21Lapidabunteumomnesviricivitatisillius,etmorietur; AudietomnisIsrael,ettimebit.

22Quisidignammortefecerit,occidetur,etsuspendito euminligno:

23Nonpermanebitcadaverejusinligno:sedinomnidie sepelieseummaledictusenimaDeoestquipendet,ne

19Nonfœnerabisfratrituoadusuram;usurampecuniam, usuramalimentorum,usuramcuiuslibetreiquae commodaturadusuram;

20Alienofœnerabisusuram;fratriautemtuonon fœnerabissuperusuram,utbenedicattibiDominusDeus tuusexomnibusquæposuerismanumtuaminterra,ad quamingredierispossidendam

21CumvotumvoverisDominoDeotuo,nontardabis reddere:quiarogabitteDominusDeustuusetinteesset peccatum

22Siautemvoveris,noneritintepeccatum

23Quoddelabiistuisexierit,servabisetperficies spontaneaoblatio,sicutvovistiDominoDeotuo,quod locutusesinoretuo

24Cumvenerisinvineamproximitui,tunccomedesuvam tuamadplacitumtuum;omneautemvasnonponesineo.

25Cumvenerisinsegetemproximitui,tuncvelesmanum tuamfalcemautemnonmovebisadstantemproximitui

CAPITULUM24

1Cumacceperithomouxorem,etaccepiteam,etnon invenietgratiaminoculisejus,eoquodinveneritaliquam immunditiaminea:scribateilibellumrepudii,etdabitin manusua,etdimitteteamdedomosua.

2cumquerecesseritdedomosua,proficisceturetsituxor alterius

3Siautemodiohabueriteamvir,etscribetlibellum repudii,etdederitinmanuejus,etdimitteteamdedomo sua;velsimortuusfueritvirille,quiaccepiteamin uxorem.

4Virprior,quidimisiteam,nereducateaminuxorem, postquampollutaest;abominatioestenimapudDominum, etnepeccarefaciasterramtuam,quamDominusDeustuus dederittibiinpossessionem

5Cumacceperithomouxoremnovam,nonprocedetad bellum,neceiquippiamnecessitatisiniungetur:sedvacabit perannumdomi,etepulabituruxoresua

6Nonaccipiethomoinpignusinferiorem,autsuperiorem molam:quiaanimahominisadpignusaccipiet.

7sideprehensusfueritaliquisfuratusdefratribussuisde filiisIsraheletfeceritnegotiationemsuamvelvendiderit eumtuncfurillemorietur;Aufertemalumexvobisipsis.

8Apestelepracustoditediligenter,etfaciteomniaquæ docuerintvossacerdotes

9MementotequæfeceritDominusDeustuusMariaeinvia cumegredereminideÆgypto

10Cumomnefœneraverisfratrituo,nonintrabisin domumejus,utafferaspignusillius

11Stabis,etvircuifœneraveris,reddettibipignus

12Sinautempauperfuerit,nondormiescumpignore; 13Ceterum,sioccideritsol,reddeseipignus,utdormiatin vestimentosuo,etbenedicattibi,eterittibiiustitiacoram DominoDeotuo

14mercenariumpauperemetpauperemnonopprimestam defratribustuisquamdeadvenisquisuntinterratuaintra portastuas

15indieilloreddeseimercedemsuamnecoccidetsuper eumsolpauperenimest,etstatuitsupereamcorsuum,ne clametcontrateadDominum,etfiattibiinpeccatum.

16Nonoccidenturpatresprofiliis,nequefiliipropatribus, sedunusquisquepropeccatosuomorietur

17Nondeclinabisinjudiciumadvenæ,etpupillineque vestimentumviduaearrhabo;

18MementoquodservierisinÆgypto,eterueritte DominusDeustuusinde.Idcircopræcipiotibiutfacias hancrem.

19Cummessuerissegetemtuaminagrotuo,etmanipulum oblituserisinagro,nonreverterisadportandum

20Cumverberaverisolivam,nontransibisadramum,sed advenis,pupillo,acviduae

21Cumvindemiverisuvamtuam,noncolespostea:erit advena,pupillo,etviduae

22MementoquodettuservierisinÆgypto,etidcirco præcipiotibiutfaciashancrem.

CAPITULUM25

1Sifueritcontroversiainterhomines,etadiudicium venerit,utjudiceseostuncjustificabuntjustum,etimpios condemnabunt.

2Eterit,siimpiusvapulet,etrecumbenteum,etvapulabit antefaciemsuamsecundumculpamsuamsecundum numerumsuum.

3Quadragintaplagasdetei,etnonexcedat:ne,siplus vicerit,percusseriteummultisflagellis,vilistibiesse videaturfratertuus.

4Nonligabisosbovitrituranti

5Sicohabitaverintfratressui,etunusexeismortuusfuerit, etfiliumnonhabuerit,uxormortuorumnonnubetforis extraneo:intrabitadeamfraterejus,etaccipieteamsibiin uxorem,etofficiumvirifratrissuifacietei

6etprimogenitumexeafiliumnomineilliusappellabit,ut nondeleaturnomenejusexIsraël

7Sinautemnolueritaccipereuxoremfratrissui,accedat uxorfratrissuiadmajoresnatu,etdicat:Noluitfraterviri meisuscitarenomenfratrissuiinIsraël,necfacietofficium fratrismei

8Tuncclamabuntseniorescivitatisejusadeum:et loquenturadeum:siautemsteteritadeam,etdicet:Non placetaccipereeam

9Tuncaccedetadeumuxorfratrissuicoramsenioribus:et solvetcalceamentumdepedesuo,etconspuetinfaciem suam,etrespondebit,etdicet:Sicfietviro,quinon ædificaveritdomumfratrissui.

10EtvocabiturnomenilliusinIsraël,Domusdiscalceati

11Cumlitigantadinvicem,etuxoraccesserit,uteruat virumdemanupercussoris,etaperitmanumsuam,et comprehendatinabscondito:

12Tuncabscidesmanumeius;nonmiserebitureiusoculus tuus

13Nonhabebisinsacculotuodiversaponderamaiuset minus; Nonhabebisindomotuamensurasmajoresetminores.

15Pondusautemperfectumetjustumhabebis,perfectam etjustammensuram,utlongianturdiestuiinterra,quam DominusDeustuusdabittibi

16AbominatioenimestDominoDeotuo,quifacithæc,et omniaquæiniqueagunt.

17MementoquaefecerittibiAmalecinvia,quando egrediebarisexAegypto; 18quomodooccurrerittibi,etextremosagministui,omnes quilassiresidebant,ceciderit,quandotuerasfameet laboreconfectus;etnontimuitDeum

19idcircoerit,cumtradiderittibiDominusDeustuusab omnibusinimicistuisincircuitu,interra,quamDominus Deustuusdederittibiinpossessionem,utpossideaseam, delebismemoriamAmalecsubcaelo.nonoblivisceris.

CAP26

1cumquevenerisadterramquamDominusDeustuus dederittibiinpossessionemetpossideaseamethabitaveris inea

2utaccipiasdecunctisfructibusterræ,quosafferesde terratua,quamDominusDeustuusdabittibi,etponesin sporta,veniesqueadlocumquemelegeritDominusDeus tuus,utponatibinomenejus

3etibisadsacerdotem,quifueritindiebusillis,etdicesad eum:ConfiteorhodieDominoDeotuo,quiaveniinterram, quamjuravitDominuspatribusnostrisutdaretnobis

4tolletsacerdoscanistrumdemanutuaetdeferatilludante altareDominiDeitui

5etloqueriscoramDominoDeotuo:Syrusperiturusfuit patermeus;descenditqueinAegyptumetperegrinatusest ibicumpaucis;

6AfflixeruntquenosÆgyptii:etafflixeruntnos,et imposueruntnobisservitutemduram:

7EtcumclamaremusadDominumDeumpatrum nostrorum,exaudivitDominusvocemnostram,etrespexit humilitatemnostram,etlaboremnostrum,etad tribulationemnostram:

8EteduxitnosDominusdeÆgyptoinmanuforti,etin brachioextento,etinterroremagno,etinsignis,etin mirabilibus.

9Etintroduxitnosinlocumistum,etdeditnobisterram hanc,terramfluentemlacteetmelle

10Nuncergoecceegoprimitiasterræ,quastudedistimihi, Domine,dediEtdimitteseasinconspectuDominiDeitui, etadoratoDominoDeotuo

11Etepulaberisinomnibusbonis,quæDominusDeus tuusdedittibi,etdomuituæ,tuetLevites,etadvenaqui tecumest

12cumperfecerisdecimasomnesdecimisfrugumtuarum annotertioquiestannusdecimeetdedistieamLevitaet advenaetpupilloetviduaeutcomedantintraportastuaset impleantur

13etdicescoramDominoDeotuo:“Sanctadedomomea abstuli,etLevitae,etadvenae,pupilloetviduae,iuxta omniapraeceptatuaquaepraecepistimihi;

14Noncomediexeoinluctumeo,necquidquamexeo auferviadusumimmundum,necquidquamexeopro mortuis:sedauscultavivocemDominiDeimei,etfeci omniaquæpræcepistimihi

15respicedehabitaculosanctotuodecaeloetbenedic populotuoIsraheletterramquamdedistinobissicutiurasti adpatresnostrosterramfluentemlacteetmelle

16HodieDominusDeustuuspræcepittibiutfacias mandatahæcatquejudicia:etcustodiasetimpleasextoto cordetuo,etextotaanimatua

17DominumDeumtuuminvocastihodie,etinviisejus ambulaveris,etcustodieriscæremoniasilliusacmandata atquejudicia,etaudiesvocemejus:

18VovitautemDominushodiepopulumsuumpopulum, sicutpollicitusestvobis,etobservabitisomniamandata ejus

19Etfaciatteexcelsussuperomnesgentes,quasfecit,in laudeetnomineethonore;etsispopulussanctusDomino Deotuo,sicutlocutusest

Caput27

1PræcepitergoMoysesetsenioribusIsraëlpopulo,dicens: Custoditeomniamandataquæegopræcipiovobishodie.

2CumquetransieritisJordaneminterram,quamDominus Deusvesterdaturusesttibi,erigastelapidesmagnos,et obstruaseosluto, 3etscribessupereosomniaverbalegishuius,cum transieris,utingrediarisadterramquamDominusDeus tuusdederittibi,terramfluentemlacteetmellesicut locutusestDominusDeuspatrumtuorumtibi

4Eritergo,cumtransieritisJordanem,erigitelapidesistos, quosegopræcipiovobishodieinmonteHebal,etpercuties eosluto

5EtædificabisibialtareDominoDeotuo,altarelapidum, quipermanesineis

6ExlapidibusintegrisaedificabisaltareDominiDeitui,et oblationesofferesDominoDeotuo.

7Etofferespacificas,etcomedesibi,etlætaberiscoram DominoDeotuo

8etomniaverbalegishujus,scribesinlapidibus.

9LocutusestautemMoysesetsacerdotesLevitæad omnemIsraël,dicentes:Attendeetaudi,Israëlfactuses hodiepopulusDominiDeitui.

10TuergoaudivocemDominiDeitui,etfacmandataejus etpræceptaejus,quæegopræcipiotibihodie

11PræcepitqueMoysespopuloindieilla,dicens: 12HistabuntsupermontemGarizimutbenedicantpopulo, cumingressifueritisJordanemSimeon,etLevi,etJudas, etIssachar,etJoseph,etBenjamin.

13Eteregioneististabuntadmaledicenduminmonte HebalRuben,Gad,etAser,etZabulon,Dan,etNephthali 14Levitæautemaudientesdixeruntvocemagnaadomnes virosIsraël, Maledictushomoquifacitsculptileetconflatile, abominationemDomino,operemanuumartificis,etin absconditoRespondeatomnispopulus,etdicet:Amen Maledictusquinonhonoratpatremsuum,etmatremet dicetomnispopulus:Amen.

17Maledictusquitransfertterminosproximisuietdicet omnispopulus:Amen

18Maledictusquierrarefacitcæcuminitinere.etdicet omnispopulus:Amen

19Maledictusquipervertitjudiciumadvenæ,pupilliet viduæetdicetomnispopulus:Amen

20Maledictusquidormitcumuxorepatrissui;quiadetegit palliumpatrissuietdicetomnispopulus:Amen

Maledictusquidormitcumomnijumento.etdicetomnis populus:Amen

Maledictusquidormitcumsororesua,filiapatrissui,vel matrissuæetdicetomnispopulus:Amen

23Maledictusquidormitcumsocrusuaetdicetomnis populus:Amen.

24Maledictusquiclampercusseritproximumsuumet dicetomnispopulus:Amen

25Maledictusquiaccipitmunera,utpercutiatanimam sanguinisinnocentisetdicetomnispopulus:Amen

26Maledictusquinonpermanetinsermonibuslegishujus, neceosopereperficit.etdicetomnispopulus:Amen.

Caput28

1Eritautem,siaudierisvocemDominiDeitui,utfaciaset faciasomniamandataejus,quæegopræcipiotibihodie,ut exaltabitteDominusDeustuussuperomnesgentesterræ, 2Etvenientsuperteomnesbenedictionesistæ,ac apprehendentte,siaudierisvocemDominiDeitui

3Benedictustuincivitate,etbenedictusinagro

4Benedictusfructusventristui,etfructusterrætuæ, fructusquejumentorumtuorum,armentaboumtuorum,et gregesoviumtuarum

Benedictahorreatua,etbenedictæreliquiætuæ

6Benedictuseristuingrediensetegrediens.

7DabitDominusinimicostuos,quiconsurguntadversum te,corruentesinconspectutuo:perunamviamvenient contrate,etperseptemfugientantete.

8EmittetDominusbenedictionemsupercellariatua,et superomniaoperamanuumtuarum;benedicetquetibiin terra,quamDominusDeustuusdaturusesttibi.

9SuscitabitteDominussibiinpopulumsanctum,sicut juravittibi:sicustodierismandataDominiDeitui,et ambulaverisinviisejus.

10Videbuntqueomnesterrarumpopuliquodnomen Dominiinvocatumsitsuperteetatetimebunt

11DabitqueteDominusomnibusbonis,fructucorporistui, etfructujumentorumtuorum,fructuterrætuæ,quam juravitDominuspatribustuisutdarettibi

12AperiettibiDominusthesaurumsuumbonum,cælum, utdetpluviamterrætuæintemporesuo,etbenedicatomne opusmanustuæ:etfœnerabisgentibusmultis,etmutuum nonaccipies.

13Dominusautemfaciettibicaput,etnoncaudam;supra solumeris,etnonerisdeorsum;siaudierismandata DominiDeitui,quaeegopraecipiotibihodie,utfaciaset faciasea”

14Necrecedesabomnibusverbisquæegopræcipiotibi hodieaddextramveladsinistram,utvadaspostdeos alienos,utserviaseis

15SiautemnonaudierisvocemDominiDeitui,utfacias omniamandataejusetpræceptaejus,quæegopræcipiotibi hodie;Venienttibiomnesmaledictionesistae,et apprehendentte;

16Maledictuserisincivitate,maledictusinagro.

17Maledictumhorreumtuumettabernaculatua

18Maledictusfructusventristui,etfructusterrætuæ, armentaboumtuorum,etgregesoviumtuarum

Maledictuserisingrediens,etmaledictusegrediens

20MittetDominusinteproptermalitiamadinventionum tuarum,quamedereliquisti.

21AdjungattibiDominuspestilentiam,donecconsumatte deterraadquamingredierispossidendam

22PercutiatteDominusegestate,febrietfrigore,ardoreet uredineetrubigine,etrubigine,etrubigine,etrubigine,et rubigine,etrubigine.etpersequenturte,donecpereas.

23Cælumautem,quodestsupercaputtuum,eritæs:et terraquæsubteest,ferrumerit

24DabitDominuspluviamterrætuæetpulverem:decælo descendetinte,donecpereas

25Dominuspercutietteanteinimicostuos

26Eteritcadavertuuminescamomnibusvolatilibuscæli etbestiisterræ,etnoneritquiexterreat.

27PercutiatteDominuspestilentiaAegypti,ettumoribus, etscabie,etscabie,quibuscurarinonpossis.

28PercutiatteDominusinsaniam,etcæcitatem,et admirationemcordis:

29Palpabisinmeridie,sicutattrectatcæcusintenebris,et nonprosperaberisinviistuis:opprimerisautem,et vastaberisinperpetuum,etnemosalvabitte

30Uxoremaccipias,etaliusdormiatcumea:domum ædificabis,etnonhabitabisinea:plantabisvineam,etnon vindemiabiseam

Bostuusimmoleturinoculistuis,etexeononcomedes; asinustuusrapiaturinconspectutuo,etnonreddaturtibi: ovestuaedenturinimicistuis,etnonerisquieruat

32Filiituietfiliætuædenturpopuloalii,etoculitui videbunt,etnondeficienteistotadie:etnoneritpotestasin manutua

33Fructusterrætuæ,etomneslaborestuos,quasigens quænonvesceriseis;ettusolusoppressusetoppressuseris semper

34adconspectumoculorumtuorum,quosvidebis,et insanies

35PercutiatteDominusingenibus,etincruribus,ulcere ulcerecuransaplantapedistuiusqueadverticemcapitis tui

36IntroducetteDominus,etregemtuum,quemconstitues superte,adgentemquamignorasettuetpatrestui.etibi serviesdiisalienis,lignoetlapide

37Eterisinstuporeminproverbiumetinproverbiumin omnesgentes,adquasteducetDominus.

38Sementemmultamefferesinagrum,etmodicum congregabis;consumpturaestenimlocusta

39Vineasplantabisetcoles,vinumautemnonbibes,et vindemiaverisitaVermesenimcomedenteos

40Olivashabebitisinomnibusfinibustuis,sednonunges teoleo;mittetenimolivamtuamfructumsuum.

41Filiosgenerabisetfilias,etnonfrueriseisin captivitatemibunt

42Omnesarborestuasetfrugesterrætuærubigoconsumet. 43Alienum,quiintrateest,ascendetsuprate;descendeset humiliaberis

44Fœnerabittibi,etnonfœnerabisei:ipseeritcaput,ettu incaudaeris

45Venienttibiomnesmaledictionesistae,etpersequentur te,etcomprehendentte,donecpereas.eoquodnonaudieris vocemDominiDeituiutcustodiasmandataeiuset mandataeiusquaepraecepittibi

46Eruntautemsuperteinsignum,etinprodigium,etin seminetuousqueinæternum

47eoquodnonservierisDominoDeotuoingaudio, cordisquelætitia,propterrerumomniumabundantiam.

48serviesergoinimicistuisquosmisitDominusadtein fameetsitietnuditateetindigentiaomnium

49adducetDominussupertegentemdelongeetafinibus terraevelocemquasiaquilavolabatgentemcujuslinguam noncognosces;

50Genstruculentis,quænonrespicietpersonamsenis,nec miserebiturparvulorum

51Etcomedetfructumjumentorumtuorum,etfructuterræ tuæ,donecconteraris:quænonrelinquettibiinannonis,et

vino,etoleo,etfetuboumtuorum,etgregesoviumtuarum, donecconteratte.

52obsidebitteinomnibusportistuis,donecdescendant murituiexcelsietmuniti,inquibussperastiinomniterra tua:etobsidebitteinomnibusportistuisinomniterratua, quamDominusDeustuusdedittibi

53etcomedesfructusventristui,carnibusfiliorumtuorum etfiliarumtuarum,quasDominusDeustuusdedittibiin obsidioneetinangustia,inquatribulantteinimicitui;

54Quitenerfueritintervos,etdetentusfueritadfratrem suum,etaduxoremsinumejus,etadreliquiasfiliorum suorum,quasrelinqueret:

55nedeteisdecarnibusfiliorumsuorumquoscomedet, quianihileireliquitinobsidioneetangustia,quavexabunt teinimicituiinomnibusportistuis

56Mulierteneraetdelicatainvobis,quænonvalebat plantampedissuiponereinterraproptermollitiamet teneritudinem

57etadpullumejus,quiegrediturdepedibusejus,etsuper filiosejusquospepererit:comedetenimeospropterrerum omniumpenuriaminobsidioneetvastitate,quaopprimette inimicustuusintraportastuas.

58Sinonvisobservarefacereomniaverbalegishujus, quæscriptasuntinlibroisto,uttimeasnomenmajestatiset terribile,DominusDeustuus.

59TuncmirabilefacietDominusplagastuas,etplagas seministui,plagasmagnasetlongitudinales,etinfirmitates tuas,etomniaæterna.

60etconvertetinteomnesafflictionesAegypti,quas timuistietadhærebunttibi

61Sedetomnemlanguorem,etomnemplagam,quænon estscriptainlibrolegishujus,adducetsuperteDominus, donecintereas

62etremanebitispaucinumero,quieratissicutstellaecaeli praemultitudine;noluistiobaudirevocemDominiDeitui

63LætatusqueestDominussupervosutfaciatisvobis bonumetmultiplicetur.gaudebitDominussupertead disperdendumteetadnihilumredigesetcolligeminide terraadquamingredierispossidendam

64Etdispergetteinomnespopulos,asummoterræusque adsummumetserviesibidiisalienis,quosnectuetpatres tuinoverunt,lignumetlapis

65Ingentibusquoqueillisnoninveniesrequiem,nec requiescetplantapedistui:seddabittibiDominusibicor pavidum,etdeficientesoculos,etdoloremmentis: 66eteritindubioanimatuaantete;Timebisnocteacdie, etnoncredesvitætuæ

67Manedices:UtinamessetDeus.Vespereautemdices: UtinamessetDeusmane!proptertimoremcordistui,quo timebis,etadaspectumoculorumtuorum,quemvidebis

68ReducetteDominusclassibusinÆgyptumperviamde quadixittibiuteamampliusnonvideres,etibivenderis inimicistuisinservosetancillas,etnemoemette

CAP29

1HæcsuntverbafœderisquodpræceperatDominusMoysi utferiretcumfiliisIsraëlinterraMoab:præterilludfœdus quodpepigitcumeisinHoreb

2vocavitqueMosesomnemIsrahelemetdixitadeos vidistisquaefecitDominusanteoculosvestrosinterra

AegyptiPharaonietuniversisserviseiusetomniterra illius

3tentationesmagnasquasvideruntoculitui,signa,et magnalia:

4NonautemdeditvobisDominuscoradvidendum,et oculosadvidendum,etauresadaudiendum,usquein præsentemdiem

5Etadduxiteindesertoquadragintaannis:non inveteraveruntsupertevestimentatua,etcalceamentum tuumnonestinveteratuminpedetuo

6Panemnoncomedistis,vinumetsiceramnonbibistis:ut sciretisquiaegosumDominusDeusvester

7Cumqueingressifuissentadlocumistum,egressisunt contranosSehonrexHesebonetOgrexBasanadprælium, etpercussimuseos:

8Etterrameorumcepimus,etdederunteamin possessionemRubenitis,etGadditis,etdimidiaetribui Manasse

9Custoditeergoverbafœderishujus,etfaciteea,utbene sitvobisinomnibusquæfacitis

10EtvoshodieperseveratecoramDominoDeovestro principestribuum,seniores,ducestui,omnesviriIsrael, 11parvulostuosetuxoresetadvenasquiincastristuis suntalignolignorumusqueadconportandumaquaetuae

12utineasfœduscumDominoDeotuo,etinjusjurandum quodDominusDeustuuspercutittecumhodie:

13utconfirmettehodiesibiinpopulumetsittibiDeus sicutlocutusesttibietiuravitpatribustuisAbrahamIsaac etIacob

14Necvobissolifœdushocetjusjurandumhocfaciam 15sedcumeo,quiassistitnobishodiecoramDominoDeo nostroetcumeo,quinonestnobiscum;

16ScitisenimquomodohabitaverimusinterraÆgypti,et quemadmodumvenissemuspergentesquastransistis. 17etvidistisabominationeseorumetidolaeorum,lignum etlapideum,argentumetaurum,quaeerantineis

18Nequissitinvobisvir,autmulier,autfamilia,aut tribus,quorumcoraversumesthodieaDominoDeonostro, utvadatetserviatdiisgentiumharum;nesitinvobisradix feletabsinthium;

19Eterit,cumaudieritverbamaledictionishujus, benedicatseincordesuo,dicens:Paxeritmihi,cum ambulaveroincogitationecordismei,addereebrietatem siti

20NonparcetilliDominus,etfurorDomini,etzelusejus supervirumillumfumigant,etjacebuntsupereumomnia maledictaquæinlibroistoscriptasunt:etdelebitDominus nomenejussubcælo.

21etconsumateuminperditionemexomnibustribubus Israël,juxtamaledictiones,quæinlibrolegishujusac fœderiscontinentur

22utsitgeneratiofiliorumtuorumquiconsurgantpostteet quiperegrinusveneritdeterralonginquadicentcum viderintplagasterraeilliusetlanguoresquosDominus posuitsupeream

23etomnisterraejussulphur,etsal,etustio,quodnon seminatur,necnascitur,necgramenineacrescit,sicut subversaestSodoma,etGomorrha,Adma,etSeboim,quæ subvertitDominusinirasua,etinfuroresuo:

24Etdicentomnesgentes:QuaresicfecitDominusterræ huic?quæesthæcirafurorisejusimmensa?

25Tuncdicenthomines:Quiadereliqueruntpactum DominiDeipatrumsuorum,quodpepigitcumeiscum eduxisseteosdeterraÆgypti

26Euntesenimservieruntdiisalienis,etadoraverunteos, quosnonnoverant,etquosnondederateis.

27IratusqueestfurorDominicontraterramhanc,ut induceretsupereamomniamaledictaquæscriptasuntin librohoc:

28EtejeciteosDominusdeterrasuainira,etinfurore,et inindignationemagna,etprojeciteosinterramaliam,sicut nuncest

29absconditaDominoDeonostroquaemanifestasunt nobisetfiliisnostrisusqueinaeternumutfaciamus universalegishuius

CAPITULUM30

1cumquevenerintsupertehaecomniabenedictioet maledictioquaeproposuiinconspectutuorecordaberisin omnibusgentibusadquasteimpulitDominusDeustuus

2ettuadDominumDeumtuumconverteris,etaudies vocemejusjuxtaomniaquæegopræcipiotibihodie,tuet filiitui,intotocordetuo,etintotaanimatua

3reducetDominusDeustuuscaptivitatemtuamac miserebiturtuietrursumcongregabittedeuniversis gentibusinquastedispersitDominusDeustuus

4siquisexpulsusestadextremacaeli,indecolligette DominusDeustuus,etindeadducette;

5DabitqueteDominusDeustuusinterram,quam possederuntpatrestui,etpossidebiseamBenefaciettibi,et multiplicabittesuperpatrestuos.

6CircumcidetDominusDeustuuscortuum,etcorseminis tui,utdiligasDominumDeumtuumintotocordetuo,etin totaanimatua,utpossisvivere.

7OmnesautemmaledictioneshasdabitDominusDeus tuussuperinimicostuos,eteosquioderuntteet persequuntur.

8Tuautemibis,etaudivocemDomini,etfacomnia mandataejus,quæegopræcipiotibihodie

9DabitqueteDominusDeustuusinomnioperemanuum tuarum,infructuventristui,etfructujumentorumtuorum, etfructuterrætuæ,bene:lætabiturenimDominussuperte inbonum,sicutlaetatusestsuperpatrestuos.

10SiaudierisvocemDominiDeitui,utcustodiasmandata ejusetpræceptaejus,quæscriptasuntinlibrolegishujus, etaudierisadDominumDeumtuumintotocordetuo,etin totaanimatua

11Quiamandatumhoc,quodegopraecipiotibihodie,non estabsconditumate,nequelonge

12nonestincaeloutdicasquisnobisascendetincaelum utdeferatilludadnosetaudiamusatqueoperemur

13Nequetransmare,utdicas:Quisnobistransfretare poteritmare,etadnosdeferre,utpossimusaudireetfacere?

14Sedpropeestverbuminoretuo,etincordetuo,ut faciasillum

15Eccededicoramtehodievitametbonumetmortemet malum;

16Quodegopræcipiotibihodie,utdiligasDominum Deumtuum,utambulesinviiseius,etcustodiasmandata eiusetpraeceptaatqueiudicia,utpossisvivereet multiplicare:benedicetquetibiDominusDeustuusinterra, adquamingredierispossidendam

17Sinautemaverteritcortuum,neaudieris,sed abstraheris,etadorabisdeosalienos,etservieseis; 18Annuntioergovobishodiequodpereat:etne prolongetisdiesvestrossuperterram,adquamtransieritis Jordanem,utpossideatiseam.

19Testesinvocohodiecælumetterram,quodproposuerim vobisvitametmortem,benedictionemetmaledictionem 20utdiligasDominumDeumtuum,etaudiasvocemejus, etadhæreasei:ipseestenimvitatua,etlongitudodierum tuorum:uthabitesinterra,quamjuravitDominuspatribus tuis,Abraham,Isaac,etJacob,etdaboeis

CAP31

1AbiitergoMoyses,etlocutusestomniaverbahæcad universumIsraël.

2etdixitadeos:Centumvigintiannorumsumhodie;non egrediarampliusetingrediaretdixitDominusadmenon transibisIordanemistum

3DominusDeustuustransibitantete:ipsedelebitomnes genteshasinconspectutuo,etpossidebiseas:etJosueiste transibitantete,sicutlocutusestDominus.

4FacietqueDominuseissicutfecitSehonetOgregibus Amorrhæorum,etterræeorum,delebitqueeos

5DabitqueeosDominusantefaciemtuam,utfaciaseis omniamandataquæpræcepitibi

6confortareetestorobustusnetimeasnequetimeasquia DominusDeustuusipseestquitecumestnontedeseret nequederelinquet

7VocavitqueMoysesIosueetdixiteicoramomniIsrael: “Confortareetestorobustus;tuenimibiscumpopuloisto interram,quamiuravitDominuspatribuseorumutdaret eis;ethereditabiteos

8etDominus,ipseestquipraecedette;tecumerit,nonte deseret,nequederelinquette:netimeas,nequepaveas

9ScripsitergoMoyseslegemhanc,ettradiditeam sacerdotibusfiliisLevi,quiportabantarcamfœderis Domini,etcunctissenioribusIsraël

10PræcepitqueeisMoyses,dicens:Completisseptem annisinsolemnianniremissionis,infestivitatescenopegiæ. 11UniversusIsraëlcumapparueritcoramDominoDeotuo inlocoquemelegerit,legerislegemhanccoramomni Israëlinauribuseorum.

12Viri,etmulieres,etnatos,etadvenastuosquiintra portastuascongregapopulum,utaudiant,etdiscant,et timeantDominumDeumtuum,etobserventadfaciendum omniaverbalegishujus

13utaudiantfiliieorum,quinihilnoverunt,etdiscant timereDominumDeumvestrum,inomnitemporequo habitatisinterraadquamingrediminiJordanem,ut possideatiseam

14DixitqueDominusadMoysen:Ecceappropinquantdies tuiutmoriaris:vocaJosue,etfacintabernaculofœderis,ut præcipiameiAbieruntergoMoysesetIosueetsteteruntin tabernaculoconventus

15ApparuitautemDominusintabernaculoincolumna nubis,etcolumnanubisstabatsuperostiumtabernaculi.

16EtaitDominusadMoysen:Eccetudormiescum patribustuisetsurgetpopulusisteetfornicabiturpostdeos alienorumterraeadquosfuerintinmedioeorumet derelinquetmeetirritumfacietpactummeumquodpepigi cumeis

17Etexarsitfurormeusineosindieilla,etderelinquam eos,etabscondamfaciemmeamabeis,etdevorabuntureos; ideodicentindieillo:Nonnehaecmalasupernosveniunt, quiaDeusnosternonestinternos?

18Etcelabofaciemmeamindieillopropteromniamala, quæoperatisuntineo,quodmutatisintaddeosalienos

19Nuncergoscribitevobiscanticumistud,etdocetefilios Israël:dateinoreipsorum,utintestimoniummihisit canticumistudcontrafiliosIsraël

20Cumenimintroduxieosinterram,quamjuravipatribus eorum,lacteetmellemanantemetcomederunt,etsaturati sunt,etadipisfactisunt;Tuncconvertenturaddeosalienos etservienteisetexacerbabuntmeetirritumfecerunt pactummeum

21Postquaminvenerinteummalamultaetafflictiones, respondebiteicanticumistudprotestimonio.nonenim oblivisceturdeoreseminissui,quiaegonoviphantasiam eorum,quamvaduntetiamnunc,antequamintroduxerim eosinterram,quamiuravi.

22ScripsitergoMoysescarmenhocindieilla,etdocebat filiosIsraël

23PræcepitqueJosuefilioNun,etait:Confortare,etesto robustus:tuenimintroducesfiliosIsraëlinterram,quam pollicitussum,etegoerotecum

24CumquecomplessetMoysesverbalegishujusinlibro, doneccomplerentur,ait:

25praecepitqueMosesLevitisquiportabantarcam foederisDominidicens

26Hunclibrumlegistolle,etponeinarcafœderisDomini Deitui,utsitibiintestimoniumcontrate

27Egoenimsciocontentionemtuam,etcervicemtuam duramquantomagispostmortemmeam?

28Concurriteadmeomnesseniorestribuumvestrorum,et eunuchivestri,utloquarinauribuseorumomniaverba haec,etinvocetisadversuseoscaelumetterram

29Scioenimquiapostmortemmeamdeliquistisvos,et declinabitisaviaquampraecepivobis.malumautem accidettibiinnovissimisdiebusFacietisenimmalumin conspectuDomini,utirritationemfaciatisinoperibus manuumvestrarum.

30locutusestergoMosesaudienteuniversocoetuIsrahel verbacarminishuiusetadfinemusqueconplevit

CAP32

1[Audite,cæli,etegoloquar;etaudi,terra,verbaorismei.

2stillabitutpluviadoctrinamea,fluatutroseloquium meum,sicutpluviainherbamvirentem,etsicutstillicidia supergramen

3QuianomenDominiinvocabo:datemagnificentiamDeo nostro

4Petraest,opuseiusperfectum;omnesenimviaeeius iudicium;Deusveritatisetsineiniquitate,iustusetrectus

5Corruptisunt,etnonestmaculafiliorumejus;generatio pravaetperversa

6HæccinereddisDomino,populestulteetinsipiens? nonnepatertuusestquiteemit?nonnetefecitetconstituit te?

7Mementodierumantiquorum,cogitaannosgenerationum multarum.seniorestuos,etdicenttibi.

8QuandodivisitAltissimusgentibushereditatemsuam, quandoseparavitfiliosAdam,posuitterminospopulorum iuxtanumerumfiliorumIsrael

9ParsautemDomini,populusejus;Jacobfuniculus hereditatisejus.

10Inveniteumindeserto,etinsolitudine,etinsolitudine ininsana;circumdediteum,docuiteum,custodivitquasi pupillamoculisui.

11sicutaquilaexcitatnidumsuumsuperpullossuos volitansexpanditalassuasadprehenditeasportatsuper pennassuas

12Dominussolusduxeiusfuit,etnoneratcumeodeus alienus.

13equitavitsuperexcelsaterræ,utcomederetfructus agrorum:etsugeremeldepetra,oleumquedesaxo durissimo;

14bournbournetlacoviumcumadipeagnorumetarietum Basanethircorumcumadipefrumentietsanguinemuvae purumbibisti.

15Jesusautemincrassatuses,etcalces;dereliquitergo Deumquifecitillum,etsprevitpetramsalutissuae

16Provocaverunteumindiisalienis,etinabominationibus adiracundiamconcitaverunt

17Daemoniisimmolabant,nonDeo;novisadvenientibus, quosnontimueruntpatresvestri.

18Petram,quaetegenuit,oblituses,etoblitusesDei formantiste

19QuodcumvidissetDominus,abominatusesteospropter irritationemfiliorumetfiliarumsuarum

20Etdixit:Abscondamfaciemmeamabeis,etvideboqui finiseorumerit.

21PosueruntmeadæmulationemproDeo;Invanitatibus suisadiracundiamprovocaveruntme;Adiramadducam eosingentestulta.

22etignisincendeturiniramea,etincendetusquead inferosdeorsum,etdevorabitterramcumincrementosuo, etfundamentamontiumsuccendetigni.

23Congregabosupereosmala;sagittasmeascompleboin eis

24Consumenturfame,etdevorabunturæstu,etamaro contritione

25Forisvastabiteosgladius,etintuspavor,iuvenemsimul acvirginem,lactentemcumhominesene.

26[Dixi:Ubinamsunt?cessarefaciamexhominibus memoriameorum

27Nisiiraminimicorumtimerem,nefortesuperbirent adversariieorum,etnedicerent:Exaltaestmanusnostra,et Dominusnonfecitomniahaec.

28gensabsqueconsilioestetsineprudentia

29Utinamsaperent,etintelligerent,acnovissima providerent

30Quomodopersequaturunusmille,etduomilliain fugam,nisiPetrasuavendiditeos,etconclusiteos Dominus?

31Nonestenimpetraeorumsicutpetranostra,sedinimici nostrisuntjudices

32DevineaSodomorum,vineaeorum,etdecampestribus Gomorrhæ

33Feldraconumvinumeorum,etvenenumaspidum insanabile.

34Nonnehæcconditasuntapudme,etsignatainthesauris meis?

35Mihiultioetretributiomihiintemporesuosupplantabit peseorum,quoniampropeestdiesperditioniseorum,et venientsupereos

36JudicetenimDominuspopulumsuum,etpœnitentiam agetsuperservossuos,cumvideritvirtutemeorumablatas esse,etnonestclausus,etnonestrelictus

37[Etdicet:Ubisuntdiieorum,inquibushabebant fiduciam?

38quiadipessacrificiiseorumcomedebantetbibebant vinumlibaminumeorumsurgantetadiuvette,etsittibi praesidium

39Videtequoniamegosum,etnonestmecumdeus percutiametegosanabo;necestquidemanumeapossit eruere

40Levoenimmanummeamincælum,etdicam:Vivoin æternum.

41Siacueroutfulgurgladiummeum,etjudiciummeum arripueritmanusmea;reddamultioneminimicismeis,et odientibusmeretribuam.

42Inebriabosagittasmeassanguine,etgladiusmeus devorabitcarnes;etdesanguineoccisorumetcaptivorum abinitiovindictaruminhostes.

43Lætaminigentescumplebeejus:quiasanguinem servorumsuorumvindicabit,etreddetvindictamhostibus suis,etmiserebiturterræillius,etpopulosuo.

44VenitergoMoyses,etlocutusestomniaverbacantici hujusinauribuspopuli,ipseetOseefiliusNun

45ComplevitqueMoysesomniaverbahæcadomnem Israël

46Quibusipsedixit:Ponitecordavestraadomniaverba quæegotestificatussumvobishodie,quæmandabitisfiliis vestris,utfaciatisomniaverbalegishujus

47nonenimvobisvanumest;quiaestvitavestra:etper hancremprolongatisdiesvestrosinterra,adquamtransitis Iordanem,utpossideatiseam

48LocutusqueestDominusadMoysenindieilla,dicens: 49ascendeinmontemistumAbarimadmontemNaboqui estinterraMoabquaeestcontraHierichoetecceterra Canaan,quamdedifiliisIsraelinpossessionem;

50etmoriereinmonteadquemascenderisetcolligerisad populumtuumsicutmortuusestAaronfratertuusinmonte Horetappositusestadpopulumsuum

51proeoquodpraevaricatiestismeadfiliosIsrahelad aquasMeribaCadesindesertoSinquianonsanctificastis meinmediofiliorumIsrael

52Terramautemvidebisinconspectutuo;tuautemnon ibisinterramquamegodabofiliisIsrael

CAP33

1Hæcestbenedictio,quabenedixitMoysesvirDeifiliis Israëlantemortemsuam.

2Etait:DominusdeSinaivenitetdeSeirortusesteis; effulsitdemontePharan,etvenitinsanctismillibussuis:a dexteraejusignealexillis

3Dilexitpopulum;omnessanctieiusinmanutuasunt; quisqueexverbistuisaccipiet.

4LegempræcepitnobisMoyses,hæreditatemmultitudinis

Jacob

5FuitautemrexinJosue,congregatisprincipibuspopuliet tribubusIsraël

6vivatRubenetnonmoriaturetsitparvusinnumeroet nonpaucisinteius.

7haecestIudaebenedictioaudiDominevocemIudaeetad populumsuumintroduceummanuseiuspugnabuntproeo etadiutorilliuscontraadversarioseiuseritetabinimicis eiussuccurre

8DeLeviautemdixit:“TummimetUrimtuussitcum sanctotuo,quemprobastiinMassa,etcumquocontendisti adaquasMeriba;

9Quidixitdepatresuoetmatresua:“Nesciovos”;nec agnovitfratressuos,neccognovitfiliossuosIpsienim custodieruntverbumtuum,etpactumtuumservaverunt

10Jacobjudiciatuadocebunt,etlegemtuamIsraël: thymiamaponentantete,etholocaustumtuumsuperaltare tuum

11Benedic,Domine,fortitudiniejus:etoperamanuum illiussuscipe:percutedorsainimicorumejus:etqui oderunteum,nonconsurgant

12EtdeBeniamindixit:“DilectusDomini,habitabit confidenterineo;etoperieteumDominustotadieetinter umeroseiuscommorabitur

13Josephveroait:[DebenedictioneDominiterraejus,de pomiscæli,etrore,etabyssosubjacente

14Etdepomisfructuumsolisaccedentibus,etdepomis perlunam.

15Deprimitiismontiumantiquorum,etdepomiscollium ultimi:

16Etdepretiosisterræetplenitudineejus,etde benignitatehabitantisinrubo:benedictiosupercaput Joseph,etsuperverticemejusquiseparatusestafratribus suis.

17Quasiprimogenititaurigloriaejus,etcornua monocerotiscornuaillius:inipsisventilabitpopulosusque adterminosterræ.

18EtZabulonait:[Lætare,Zabulon,inexitutuoIssachar intabernaculistuis

19Populosvocabuntadmontem;ibiimmolabuntvictimas iustitiae,quiaabundantiammariumsugent,etthesauros absconditosinsabulo

20EtdeGadait:BenedictusquidilatatGad:quasileo habitat,etscindensbrachiumcumcoronacapitis

21Etpriorpartemsibipræbuit,quiaibiinpartelegislatoris sedit.quifuitcumprincipibuspopulietfecitiustitiam DominietiudiciasuacumIsrael

Danquoqueait:Dancatulusleonis,fluetlargiterdeBasan 23EtNephthalidixit:Nephthali,plenusgratia,et benedictioneDominiplenus:occidentemetmeridiem possidebis.

24DeAserquoqueait:BenedictusinfiliisAser;placeat fratribussuisettingatinoleopedemsuum

25ferrumetæscalceamentumejusSicutdiesjuventutis tuæ,itaetsenectustua.

26NonestsimilisDeoJesurunquisedetsupercælosin adjutoriotuo,etinsublimitatesuasupercælos

27Refugiumtuum,Deusaeternus,subterbrachia sempiternaeteicietafacietuainimicum;etait:Solvite eos.

28HabitabitIsraëlconfidenter,etsolusetiamrorecaeli ejusroreconcrescunt

29Beatuses,Israël;quissimilistui,populussalvatusa Domino,scutumauxiliitui,etgladiusexcellentiumtuarum

mendacesinvenienturtibiinimicitui;ettucalcabissuper excelsaeorum.

CAPITULUM34

1AscenditqueMoysesdecampestribusMoabadmontem Nebo,usqueadverticemPhasga,quæestcontraJerichoEt ostenditeiDominusomnemterramGalaadusqueDan.

2OmnisqueNephthali,etterraEphraim,etManasse,et omnisterraJuda,usqueadmareultimum, 3Etadmeridiem,etcampivallisJericho,civitatem Palmarum,usqueSegor

4DixitqueDominusadeum:Hæcestterra,proquajuravi Abraham,Isaac,etJacob,dicens:Seminituodaboeam: oculistuispræcepite,etindenontransibis

5MortuusqueestibiMoysesfamulusDominiinterra Moab,juxtasermonemDomini

6etsepeliviteuminvalleinterraMoabcontraBethpeor:et nemocognovitsepulchrumeiususqueinpraesentemdiem.

7Moysescentumetvigintiannorumeratquandomortuus est:noncaligavitoculuseius,necroburilliusdeficiens

8FleveruntqueeumfiliiIsraëlincampestribusMoab trigintadiebus:etcompletisuntdiesplanctuslugentium Moysen

9JosueautemfiliusNunrepletusestspiritusapientiæ.et obedierunteifiliiIsraëlfeceruntquesicutpræceperat DominusMoysi

10EtnonsurrexitprophetainIsraëlsicutMoyses,quem noveratDominusfacieadfaciem

11Inomnibussignisatqueportentisquæmisiteum DominusadfacienduminterraÆgyptiadPharaonem,et adomnesservossuos,adomnemterramejus, 12Etinomnimanuforti,etuniversoterroremaximo, quemfecitMoysescoramomniIsraël.