Latin - The Book of 2nd Chronicles

IIParalipomenon

CAPUTI

1ConfortatusestergoSalomonfiliusDavidinregnosuo, etDominusDeuseiuseratcumeo,etmagnificaviteum vehementer

2LocutusestautemSalomonaduniversumIsraël,tribunis etcenturionibusetjudicesetcunctosducesinuniverso Israël,acprincipesfamiliarum

3AbiitergoSalomoncumuniversamultitudinein excelsumGabaon,ubierattabernaculumconventusDei, quodfeceratMosesservusDominiindeserto

4ArcamautemDeiadduxeratDaviddeCariathiarimin locumquemparaveratei,ubifixeratillitabernaculumin Jerusalem

5Altarequoqueaeneum,quodfeceratBeseleelfiliusUri filiiHur,posuitcoramtabernaculoDomini;etSalomonet omniscongregatiorequisieruntillud

6AscenditqueSalomonadaltareaeneum,coram tabernaculoconventusDomini,etobtulitineomille holocausta

7EcceauteminillanocteapparuitDeusSalomoni, dixitqueei:Postulaquodvisutdemtibi

8DixitqueSalomonDeo:TufecisticumDavidpatremeo misericordiammagnam,etconstituistimeregemproeo.

9Nuncigitur,DomineDeus,impleatursermotuusDavid patrimeo:tuenimmeconstituistiregemsuperpopulum populimultitudinistamquampulvisterrae.

10Damihiergosapientiametscientiam,utingrediaret egrediarcorampopulotuo:quisenimpotesthuncpopulum tuum,quitammagnusest,iudicare?

11DixitquoqueDeusSalomoni:Quiahoceratincordetuo, etnonpetistidivitiasnequeopesnequegloriamneque animaminimicorumtuorum,nequevitamlongampetisti, sedpetistitibisapientiametscientiam,utjudicespopulum meum,superquemteconstituiregem:

12Sapientiaetscientiatibidatasunt:divitiaset substantiametgloriamdabotibi,taleutnullusinregibus quiantetefuerunt,necpostteerittale

13TuncSalomonvenitabexcelsoGabaoninJerusalem coramtabernaculoconventusetregnavitsuperIsrael

14CongregavitqueSalomoncurrusetequites,ethabuit millequadringentoscurrusetduodecimmiliaequitum:et disposuiteosinurbibusquadrigarum,etcumregein Jerusalem.

15PraebuitquerexargentumetauruminJerusalemquasi lapides,etcedrosquasisycomorosquaeincampestribus abundant.

16EtequiSalomonieducebanturdeÆgypto,etdelana lineāNegotiatoresregisemebantdelanapretiostatuto

17EtemeruntcurrusexAegyptosescentissiclisargenti,et equumcentumquinquaginta;similiterqueequosomnibus regibusHethæorumetregibusSyriæemebant

CAPUTII

1DecrevitautemSalomonaedificaredomumnomini Dominietdomumregnisibi

2Etnumeravitseptuagintamiliavirorumportantiumonera, etoctogintamiliaquicaederentinmontibus,ettriamilia sexcentospraepositoseorum.

3MisitquoqueSalomonadHiramregemTyri,dicens: SicutegisticumDavidpatremeo,etmisistieiligna cedrinautaedificaretsibidomuminquahabitaret,sicfac mecum

4EcceegoaedificabodomumnominiDominiDeimei,ut dedicemeamei,etutadoleamcorameoincensumsuave, etpanespropositionisjuges,etholocaustamaneetvespere, sabbatisetneomeniis,etsollemnitatibusDominiDeinostri: hocestlexperpetuaIsraëli.

5Domusenimquamegoaedificabomagnaest:magnus enimestDeusnostersuperomnesdeos

6Quisautempoteritædificereeidomum,sicaelumetcaeli caelorumeumcaperenonpossunt?Quisegosum,ut ædificemeidomum?Sedtantumutadoleamincensum corameo.

7Mitteergomihivirumperitumartificisinauroetargento etaereetferroetpurpuraetcoccoquebistinctoet hyacintho,quipossitsculperesubtiliter,cumhisviris artificibusquisuntmecuminIudaetJerusalem,quos invenitDavidpatermeus.

8Mittemihiquoquelignacedrina,etabies,etligna alginatadeLibano:scioenimquodservituinoverint caederelignadeLibano,eteruntservimeicumservistuis, 9utparenturmihilignamulta,quiadomusquamego construomagnaeritetmirabilis

10Ecceautemservistuis,caesoribusligna,daboviginti miliacorostriticitritici,etvigintimiliacoroshordei,et vigintimiliabalorumvini,etvigintimiliabalorumolei

11ResponditautemHiramrexTyriperlitterasquasmisit Salomoni,dicens:QuiadilexitDominuspopulumsuum, idcircoteregemfecitsupereum

12EtlocutusestHiram:BenedictusDominusDeusIsraël, quifecitcaelumetterram,quideditDavidregifilium sapientemetprudentiametsensumpraeditum,ut aedificaretdomumDominoetpalatiumregnosuo.

13Misiautemvirumcallidumetprudentiapraeditumde Hiram,patrismei,

14FiliusmulierisdefiliabusDan,patreeiusTyrio,perito inoperefaciendoauroetargentoetæreetferroetlapideet ligno,purpuraethyacinthoetbyssoetcoccoque,etad sculpendumomnegenussculpturae,etadinvestigandum omneconsiliumquodopponiturei,cumvirissapientibus tuisetcumvirissapientibusdominimeiDavidpatristui 15Nuncigiturtriticum,ethordeum,etoleum,etvinum,de quibuslocutusestdominusmeus,mittetservissuis:

16NosautemcaedemuslignadeLibano,quantumtibi opuserit,etimponemuseatibiratibuspermareinJoppen: tuautemportabiseaHierosolymam

17NumeravitigiturSalomonomnesadvenasquierantin terraIsraël,postdinumerationemquamdinumeravitDavid patereius,etinventisuntcentumquinquagintamiliaettria miliasescenti

18Etconstituitexeisseptuagintamiliaoneraportantium, etoctogintamilialatronuminmontibus,triaautemmilia sescentospraefectosoperumpopuliconstituentes

CAPUTIII

1TunccoepitSalomonaedificaredomumDominiin JerusaleminmonteMoria,ubiapparuitDominusDavid

patrieius,inlocoquemparaveratDavidinareaOrnan Jebusaei.

2Etcoepitaedificarediesecundomensissecundi,anno quartoregnisui.

3EthaecsuntquaeSalomoninstruxitadaedificandam domumDei:longitudocubitosinmensuraprimasexaginta, latitudocubitosviginti

4Porticusveroantedomum,longitudinemiuxta latitudinemdomus,cubitorumviginti:etaltitudocentum viginti,ettexiteamintusauromundo

5Domumquoquemaioremtexitlignisabiegnisetlaminas auropuroadduxit,affixitqueineapalmasetcatenulasse invicemtenens.

6Ornavitquoquedomumlapidibuspretiosisadornatum: aurumautemerataurumPharvaim

7Etlauitdomum,ettrabes,etpostes,etparietes,etostia, auro,etsculpsitcherubiminparietibus

8FecitquoquedomumSanctisanctorum,longitudinem secundumlatitudinemdomusviginticubitorum,et latitudinemeiusviginticubitorum:etlaminaseiusauro purotexit,sexcentistalentis

9Pondusquoqueclavorumaureorumquinquaginta siclorumeratCenaculaquoqueaurotexit

10FecitetiamindomoSanctissimoduoscherubimopere statuario,ettexiteosauro.

11Alæcherubimviginticubitisextendebantur,alauna cherubquinquecubitoshabebat,tangensparietemdomus: etalteraalasimiliterquinquecubitoshabebat,alamtangens alteriuscherub

12Alamcherubalteriusquinquecubitoshabebat,et tangebatparietemdomus:etalaalteraquinquecubitos habebat,alamcherubalteriuscontingebat

13Alæcherubimutriusquegenerisexpansæerantviginti cubitis:stabantautempedibussuis,etfacieseorumerant versæadinteriorempartem

14Fecitquoquevelumexhyacintho,purpura,coccoquebis tincto,etbysso:etintusopereplumariocherubim.

15Fecitetiamantetempliduascolumnas,trigintaquinque cubitosaltas;porrocapitellumunumquodquehabebat cubitosquinque.

16Necnonetcatenulasfecitinoraculo,etposuiteas capitibuscolumnarum:granataquoquecentum,quae catenulissuperposuit.

17Ipsasquoquecolumnasposuitantetemplum,unama dextris,etalteramasinistris:vocavitquenomeneiusquaea dextriseratJachin,etnomeneiusquaealaevaeratBooz.

CAPITULUMIV

1Fecitquoquealtareaeneumviginticubitorum longitudinis,etviginticubitorumlatitudinis,etdecem cubitorumaltitudinis.

2Marequoquefusilefecitdecemcubitisalabiousquead labium,rotundumpercircuitum:quinquecubitoshabebat altitudinis,etfuniculustrigintacubitoshabebataltitudinis circumdabatillud

3Similitudoquoqueboumeratsubterillud,quiillud circumdabat:decemcubitissingulis,similitudinemboum circumdabatDuoordinesboumfusilessuntcumfususest

4Stabatsuperduodecimboves,quorumtresrespiciebant adaquilonem,ettresadoccidentem,ettresadmeridiem,et

tresadorientem:etmaresupereosimpositumerat:et omniaposterioraeorumintuserant.

5Crassitudoautemeiuspalmierat,etlabiumeiusquasi labiumcalicis,velrepandililii;capiebatquetriamiliabatos.

6Fecitquoqueconchasdecem,etposuitquinqueadextris, etquinqueasinistris,utlavarentineis:quaeoblataerant proholocausto,lavabantineis:mareautemerat sacerdotibusadlavandum.

7Fecitetiamcandelabraaureadecemsecundumimaginem quarumerant,etposuiteaintemplo,quinqueadextris,et quinqueasinistris

8Fecitquoquedecemmensas,etposuiteasintemplo, quinqueadextris,etquinqueasinistris:phialasquoque aureascentum

9Fecitetiamatriumsacerdotumetatriummagnumetostia atrii,quaetexitianuaseorumaere.

10Mareautemposuitaddexterampartemlaterisorientalis contrameridiem

11FecitergoHiramlebetes,etscutras,etphialas,et perfecitHiramopusquodfaciebatregiSalomoniindomo Dei

12columnasvidelicetduasetmamillasetcapitaquaeerant supercapitacolumnarumduarumetsertaquaetegerent duosmamillascapitulorumquierantsupercapita columnarum;

13Malogranataquoquequadringenta,etcoronisduobus: duosordinesmalogranatorumsinguliscoronis,ad operiendosduosgloboscapitulorumquierantsuper columnas

14Basesquoquefecitetconchasfecitsuperbases;

15Mareunum,etduodecimbovessubeo.

16Lebetesquoque,etpalas,etuncinos,etomniavasa eorum,fecitHirampatereiusregiSalomoniindomo Dominiexaerepolito.

17IncampoIordanisfuditearexinterraargillosainter SuccothetSaredatha

18FecitigiturSalomonomniavasainnumerabilia,itaut pondusaerisnonaestimaretur

19FecitqueSalomonomniavasadomusDei,altareaureum etmensas,superquasponebanturpanespropositionis; 20Candelabraquoquecumlucernissuis,utlucerentante oraculumiuxtaritum,exauropuro;

21Etflores,etlucernas,etforcipes,exauro,etexauro perfectofecit;

22etemunctoria,etphialas,etscyphos,etthuribulaex auropuro;etostiainteriorainSanctasanctorum,etostia domustemplierantaurea

CAPUTV

1SicperfectumestomneopusquodfecitSalomonin domoDomini,etintulitSalomonomniaquaeconsecraverat Davidpatersuus,argentum,etaurum,etomniavasaposuit inthesaurisdomusDei

2TuncSalomoncongregavitmaioresnatuIsraëletcunctos principestribuumetcapitafamiliarumfiliorumIsraëlin Jerusalem,utadferrentarcamfœderisDominidecivitate David,quæestSion

3ConveneruntigituradregemomnesviriIsraelindie festum,quodestmensisseptimi.

4EtveneruntcunctimaioresnatudeIsraël,etLevitae portaveruntarcam

5Etportaveruntarcam,ettabernaculumconventus,et omniavasasanctaquaeerantintabernaculo;haec portaveruntsacerdotesetLevitae

6RexautemSalomon,etuniversuscoetusIsraëlquifuerat congregatusadeumantearcam,immolaveruntoveset boves,quorummultitudononpoteratcenserineque numerari

7EtintuleruntsacerdotesarcamfoederisDominiinlocum suum,inoraculumdomus,inSanctumsanctorum,subter alascherubim

8Cherubimenimalassuasexpandebantsuperlocumarcae, etcherubimprotegebantarcametvecteseiusdesuper

9Vectesautemarcaeprotendebant,etcapeceseorum paulisperapparebantanteoraculum,itautpaulisper apparerentusqueinhodiernumdiem(or)Vectesautem arcaeibifueruntusqueinhodiernumdiem.

10Nihilautemeratinarcanisiduaetabulaequasposuerat ineaMosesinHoreb,quandopepigitDominusfoeduscum filiisIsrael,cumegrederenturexAegypto.

11Factumestautemcumsacerdotesexissentdesancto (omnesenimsacerdotesquiaderantsanctificatierant,nec tuncpervicesministrabant),

12Levitaeautemcantores,omnesdeAsaph,etdeHeman, etdeIdithun,cumfiliisetfratribussuis,vestitibyssinis, cymbalis,psalteriis,etlyris,stabantadorientemaltaris,et cumeiscentumvigintisacerdotestubisclangebant

13Etfactumestuttubaeetcantoresquasiunumsonum ederent,utlaudarentetconfiterenturDomino,etcum elevarentvocemsuamtubisetcymbalisetorganismusicis, etlaudarentDominum,dicentes:Quoniambonus,quoniam inaeternummisericordiaeius:etrepletaestdomusnube, domusDomini

14Necpoterantsacerdotesstareetministrarepropter nebulam:impleveratenimgloriaDominidomumDei.

CAPUTVI

1TuncaitSalomon:Dominusdixituthabitaretinnebula

2egoautemaedificavidomuminhabitationemtuamet locuminhabitationemtuaminaeternum.

3Convertitquerexfaciemsuam,etbenedixituniversae ecclesiaeIsrael:omnisautemecclesiaIsraelstabat

4Acodisqueait:BenedictusDominusDeusIsraël,qui perfecitmanibussuisquodlocutusestoresuoDavidpatri meo,dicens:

5AdiequaeduxipopulummeumdeterraAegyptinon elegicivitateminomnibustribubusIsraelutaedificarem domuminea,ubiessetnomenmeumibi;necelegi quemquamutessetprincepssuperpopulummeumIsrael

6SedelegiJerusalem,utsitnomenmeuminea;etelegi DavidutsitsuperpopulummeumIsrael

7IncordeautemDavidpatrismeieratutaedificaret domumnominiDominiDeiIsrael

8SedaitDominusadDavidpatrimeo:Quodcogitastiin cordetuoaedificaredomumnominimeo,benefecisti,quod etincordetuopositumest:

9Verumtamentunonaedificabisdomum,sedfiliustuus, quiegredieturdeuteribustuis,ipseaedificabitdomum nominimeo

10ComplevitergoDominusverbumsuumquodlocutusest: surrexienimproDavidpatremeo,etsedisuperthronum

Israël,sicutlocutusestDominus,etaedificavidomum nominiDominiDeiIsraël.

11Etineaposuiarcam,inquaestpactumDomini,quod pepigitcumfiliisIsrael.

12StetitqueantealtareDominiinconspectuomniscoetus Israel,etextenditmanussuas, 13Salomonenimfecerattabulatumæneumquinque cubitoslongitudinis,etquinquecubitoslatitudinis,ettrium cubitosaltitudinis,etposueratilludinmedioatrii:etstetit superillud,etgenuaflexitcoramomnicoetuIsraël,et expanditmanussuasincaelum,

14etait:DomineDeusIsraël,nonestDeussimilistibiin caelo,nequeinterra,quicustodispactumetfacis misericordiamservistuisquiambulantcoramteintoto cordesuo:

15QuiservastiservotuoDavidpatrimeoquaecumque locutusesei,oretuolocutuses,etmanutuaperfecisti, sicutethaecdiesest

16Etnunc,DomineDeusIsraël,conservaservotuoDavid patrimeosicutlocutusesei,dicens:Nondeficietdetevir apudmequisedeatsuperthronumIsraël,sedfiliitui custodiantviamsuamutambulentinlegemea,sicut ambulasticoramme

17Etnunc,DomineDeusIsraël,firmetursermotuus, quemlocutusesservotuoDavid.

18Ergo,numverehabitetDeuscumhominibussuper terram?Sicaelumetcaelicaelorumtecaperenonpossunt, quantomagisdomushaecquamaedificavi?

19Etrespiceadorationemservitui,etadpreceseius, DomineDeusmeus,utaudiasclamoremetprecesquas servustuusoratcoramte:

20utoculituiapertisintsuperdomumistamdieacnocte, superlocumdequolocutusesutponaturusessesnomen tuumibi,utexaudiasprecemquamservustuusoratinhoc loco

21EtexaudiprecesservituietpopulituiIsrael, quascumqueoraverintinlocoisto:exaudidehabitaculotuo, idestdecaelis;cumautemexaudieris,propitieris

22Sipeccaveritvirinproximumsuum,etiuramentumei imposueritutadiuraret,etiusiurandumveneritcoramaltare tuumindomoista, 23tuexaudiesdecaeloetfaciesiudiciumservorumtuorum, itautreddasiniuriaminiquoetreddasviamsuamincaput eius,iustificansquoqueiustum,reddenseisecundum iustitiamsuam

24EtsipopulustuusIsraelinpessimumlocumobtrusus fueritcoraminimico,quiapeccaverunttibi,etconversi fuerintetconfitebunturnominituoetoraverintet obsecraverintcoramteindomohac

25tuexaudidecaelis,etdimittepeccatumpopulituiIsrael, etreduceseosinterramquamdedistieisetpatribuseorum

26Cumcaeliclausifuerintetpluvianonfuerit,propterea quodpeccaverunttibi,etsioraverintadlocumistumet confitebunturnominituoetpaeniterintapeccatosuo,cum afflixeriseos

27exaudidecaeloetdimittepeccataservorumtuorumet populituiIsrael,utdoceaseosviambonam,inqua ingrediantur,etdapluviamterraetuae,quamdedisti populotuohereditati

28Sifamesortafueritinterra,autpestilentia,auturedo, autaurugo,autlocusta,auteruca,authosteseius obsederinturbes,automnisplaga,autinfirmitasquaefuerit:

29Siquaprecesvelobsecratiofactafueritabhominevel abuniversopopulotuoIsrael,cumquisquenoverit doloremsuumetdoloremsuum,etextenderitmanussuas indomohac:

30tuexaudidecaelo,ubihabitatiotuaest,etremitteet reddeunicuiquesecundumomnesviassuas,cuiusnosticor (tuenimsolusnosticordafiliorumhominum)

31uttimeantte,etambulentinviistuisomnibusdiebus, quibusvivuntsuperterramquamdedistipatribusnostris

32SedetdealienigenaquinonestdepopulotuoIsrael, sedveneritdeterralonginquapropternomentuum magnumetmanumtuamvalidametbrachiumtuum extentum;siveneritetoraveritindomohac,

33tuexaudidecaelis,delocohabitaculitui,etfaciesiuxta omniaquaecumqueinvocaverittealienigena,utcognoscant omnespopuliterraenomentuumettimeantte,sicut populustuusIsrael,etsciantquianomentuuminvocatum estsuperdomumhancquamaedificavi

34Cumpopulustuusegressussitadbellumcontra inimicossuosperviamquammiseriseos,etoraveritadte contraurbemhancquamelegistietcontradomumquam aedificavinominituo,

35Tuexaudiesdecaelispreceseorumetobsecrationem eorum,etdefendecausameorum

36Sipeccaverinttibi,quianemoestquinonpeccaverit,et iratusescontraeosettradeseosinconspectuinimicorum suorum,duxeruntqueeoscaptivosinterramlonginquam velprope

37Etsiinterra,inquacaptiviductisunt,reprehenderint,et conversifuerintetprecatiadteinterracaptivitatissuae, dicentes:Peccavimus,iniquitatemfecimus,impieegimus, 38Sirevertenturadteintotocordesuoetintotaanimasua interracaptivitatissuae,adquamduxerunteoscaptivos,et oraverintadversusterramsuam,quamdedistipatribus eorum,etadversuscivitatemquamelegisti,etadversus domumquamaedificavinominituo,

39tuexaudidecaelis,delocohabitaculitui,preceseorum etpreceseorum,etdefendicausameorum,etpropitiuseris populotuoquodpeccavitinte

40Nuncautem,Deusmeus,sintoculituiaperti,etaures tuaeintentæsintadorationemquæfitinlocohoc

41Nuncigiturexsurge,DomineDeus,inrequiemtuam,tu etarcafortitudinistuae:sacerdotestui,DomineDeus, induantursalute,etsanctituiexsultentinbonis

42DomineDeus,neavertasfaciemchristitui:memento misericordiarumDavidservitui.

CAPUTVII

1CumigiturSalomoncomplevissetprecesfunditusdatas, ignisdescenditdecaelo,etdevoravitholocaustaetvictimas: etgloriaDominiimplevitdomum.

2NonpoterantsacerdotesingredidomumDomini,eoquod impleveratgloriaDominidomumDomini

3QuodcumvidissentomnesfiliiIsrael,quidescendebat ignisetgloriamDominisuperdomum,proniinterram superpavimentumadoraveruntetlaudaveruntDominum dicentes:Quoniambonusest,quoniaminaeternum misericordiaeius

4Rexautemetomnispopulusobtuleruntvictimascoram Domino

5ObtulitigiturrexSalomonhostiasboumvigintiduomilia etoviumcentumvigintimilia:etdedicaveruntdomumDei rexetuniversuspopulus

6Sacerdotesauteminofficiissuisministrabant,etLevitae cuminstrumentismusicisDomini,quaeDavidrexfecitad laudandumDominum,quoniaminaeternummisericordia eius,cumDavidlaudaretperministeriumeorum,et sacerdotestubisclangebantanteeos,omnisautemIsrael stabat

7SanctificavitetiamSalomonmediumatriiquoderat coramdomoDomini,obtulitenimibiholocaustaetadipes pacificorum,quiaaltareaeneumquodfeceratnonpoterat capereholocaustaetsacrificiaetadipes.

8FecitergoSalomonfestumintemporeilloseptemdiebus, etomnisIsraëlcumeo,ecclesiamagnavaldeabintroitu EmathusqueadtorrentemAegypti.

9Feceruntquedieoctavoconciliumsollemne,eoquod dedicationemaltarisseptemdiebuscelebraverant,et sollemnitatemseptemdiebus.

10Igiturindievicesimotertiomensisseptimi,dimisit populosintabernaculasua,laetosethilarantessuperbono quodfeceratDominusDavidi,etSalomoni,etIsraëli populosuo

11PerfecitigiturSalomondomumDominietdomumregis, etomniaquaedisplicuitSalomonutfaceretindomo Dominietindomosua,prospereperfecit

12ApparuitautemDominusSalomoninocte,etdixitei: Audiviorationemtuam,etelegilocumistummihiin domumsacrificii

13Sicaelumclauseroetpluvianonerit,etmandavero locustisutdevoretterram,autmiseropestilentiamin populummeum,

14Sipopulusmeus,superquemnomenmeuminvocatum est,sehumiliaveritetoraveritetquaesueritfaciemmeamet seconvertaveritaviissuispessimis,exaudiamdecaeloet dimittampeccatumeorumetsanaboterrameorum

15Nuncoculimeieruntaperti,etauresmeaeattenteerunt adorationemquaefitinlocohoc

16Nuncenimelegietsanctificavidomumhanc,utsit nomenmeumibiinaeternum,eteruntoculimeietcor meumibiomnibusdiebus

17Tuautemsiambulaveriscoramme,sicutambulavit Davidpatertuus,etfecerissecundumomniaquaemandavi tibi,etpraeceptameaetiudiciameacustodieris, 18Etstabiliamthronumregnitui,sicutpactumquodpepigi cumDavidpatretuo,dicens:Nondeficiettibivirquisit princepssuperIsrael

19Siautemavertiveritis,etdereliqueritislegitimameaet mandatamea,quaeposuicoramvobis,etieritiset servieritisdeosalienos,etadoraveritiseos, 20Etevellameosradicitusdeterramea,quamdedieis,et domumhanc,quamsanctificavinominimeo,projiciama faciemea,etfaciameaminproverbiumetinfabulam omnibusgentibus

21Etdomushaec,quaeinexcelsaest,eritstupentia omnibustranseuntibuspeream,etdicet:Quarefecit Dominussicterraehuic,etdomuihuic?

22Etrespondebunt:QuiadereliqueruntDominumDeum patrumsuorum,quieduxiteosdeterraAegypti,etadsecuti suntdeosalienos,etadoraverunteos,etcoluerunteos: proptereaadduxitsupereosomnehocmalum

CAPITULUMVIII

1Factumestautempostvigintiannos,quibusaedificavit SalomondomumDominietdomumsuam, 2urbesquasHiramreddiditSalomoni,aedificavitet habitareibifecitfiliosIsrael

3AbiitquoqueSalomoninEmathSobaetobtinuiteam

4EtaedificavitTadmoramindeserto,etomnesurbes horreorumquasaedificavitinEmath

5AedificavitqueBethoronsuperioremetBethoron inferiorem,urbesmunitascummurisetportisetseris; 6etBaalathetomnesurbesstationisviridisquashabuit Salomonetomnesurbescurruumeturbesequitumet omniaquaedisposuitSalomonaedificareinJerusalemetin Libanoetinomniterrapotestatissuae

7UniversumquoquepopulumquiremanseratdeHetthis, etAmorrhaeis,etPherezæis,etHevæis,etIebusæis,qui nonerantexIsrael, 8defiliiseorumquiremanserantposteosinterraquosnon interfecerantfiliiIsraël,eosSalomonsubiunxitin tributariosusqueaddiemhanc

9DefiliisautemIsraëlnonconstituitSalomonservire operibussuis:ipsienimerantviribellatoresetprincipes primi,etprincipescurruumetequitumeius

10HiautemprincipesexercitusregisSalomonisfuerunt ducentiquinquaginta,quipopulumcustodiebant

11FiliamveroPharaonistranstulitSalomondecivitate Davidindomumquamaedificaveratei,dixitenim:Non habitabituxormeaindomoDavidregisIsrael,eoquod sanctasintloca,inquaeingressaestarcaDomini

12TuncSalomonobtulitholocaustaDominosuperaltare Domini,quodexstruxeratanteporticum, 13etiamsecundumcertumpretiumperdiessingulos,iuxta praeceptumMoysi,sabbatisetneomeniisetfestis sollemnibustribusvicibusperannum,insolemnitate azymorumetinsolemnitatehebdomadarumetin solemnitatetabernaculorum.

14EtconstituitsecundumdispositionemDavidpatrissui ordinessacerdotuminministeriosuo,etLevitasinofficiis suis,utlaudarentetministrarentcoramsacerdotibus secundumordinemcotidie,etjanitoressecundumvices suasinunaquaqueporta:sicenimpraeceperatDavidvir Dei.

15Necpraeterieruntamandatoregisadsacerdoteset Levitas,deomnibusquaestionibusetdethesauris

16OmnisopusSalomonisperfectumestusqueaddiem quofundavitdomusDominiusqueindiemquoperfecit eam,sicqueperfectaestdomusDomini.

17TuncabiitSalomoninAsiongaber,etinAilathadoram maritimamterraeEdom

18MisitautemeiHirampermanusservorumsuorum navesetservosmarisgnaros;etabieruntcumservis SalomonisinOphir,tuleruntqueindequadringenta quinquagintatalentaauri,etattulerunteaadregem Salomonem

CAPITULUMIX

1ReginaSaba,auditofamaSalomonis,venituttentaret SalomoneminenigmaticisquaestionibusinJerusalem, cummagnocomitatuetcamelis,quiportabantaromata,et auriplurimum,etgemmaspretiosas:venitquead

Salomonem,etlocutaesteideomnibusquaeerantincorde suo.

2EtexposuiteiSalomonomniaquaestionemsuam:nec quicquameratquodnonresponderitei.

3ReginaautemSabaeviditsapientiamSalomoniset domumquamaedificaverat, 4Etcibosmensaeeius,ethabitationemservorumeius,et officiaministrorumeius,etvesteseorum,pincernas quoqueeiusetvesteseorum,etholocaustumsuum,quo ascenderetindomumDomini;noneratampliusspiritusin ea

5Dixitqueadregem:Veraestfama,quamaudiviinterra meadeoperibustuisetdesapientiatua.

6Sednoncredebamverbiseorum,donecvenissem,et oculimeividerunt,eteccedimidiummagnitudinis sapientiaetuaemihinonfuissetnuntiatum,quoniam famamquamaudivisuperasti

7Beativiritui,etbeatiservitui,quistantcoramtesemper, etaudiuntsapientiamtuam.

8SitDominusDeustuusbenedictus,quitecomplacuit,et ordinavittesuperthronumsuum,utsisrexDominoDeo tuo,quiadiligitDeusIsraël,etvultconfirmareeumin aeternum,etconstituitteregemsupereum,utfacias iudiciumetiustitiam

9Deditergoregicentumvigintitalentaauri,etaromata multamulta,etlapidespretiosos:nonfueruntaromatatalia, qualiadeditreginaSabaregiSalomoni

10SedetserviHirametserviSalomonis,quiaurumex Ophirattulerunt,lignasánguinaetlapidespretiosos

11Etfecitrexdelignissánguinisgradibusindomo Dominietinpalatioregio,citharasquoqueetpsalteria cantoribus:numquamtaliavisasuntinterraIuda

12RexautemSalomondeditreginaeSabaomniaquae voluitetpetivit,praetereaquaeattuleratadeum:quae reversaabiitinterramsuamcumservissuis

13PondusautemauriquodafferebaturSalomoniper annumunumeratsexcentasexagintasextalentaauri; 14Praetereaquaeafferebantmilitesetnegotiatores, omnesqueregesArabiaeetducesterrarumadferebant aurumetargentumSalomoni.

15FecitquoquerexSalomonducentashastasexauro purissimo:sexcentosauripurissimiinsingulishastis expendebantur.

16Trecentosquoquescutosexauropurofecit:trecentae aurisiclisingulisscutisdestinatisunt:posuitqueeosrexin domoSaltusLibani.

17Fecitetiamrexthronumeburneummagnumetvestivit illudauromundo.

18Sexgradusadsolium,etscabellumaureum,etbracchiis duobusexutroquelateresedis,etduoleonesstantesiuxta bracchiis

19Etduodecimleonesstantesibisupersexgradushinc atqueinde:nonfuitfactumtaleinulloregno

20OmniaquoquevasaconviviiregisSalomonisaurea erant,etomniavasadomussaltusLibaniexauropurissimo; nihilenimexargentoerat,quiaindiebusSalomonisnihil aestimabatur.

21NamnavesregisibantinTharsiscumservisHiram: semelinannistribusveniebantnavesTharsis,portantes aurum,etargentum,etebur,etsimias,etpavos.

22RexautemSalomonsuperavitomnesregesterrae divitiisetsapientia

23EtomnesregesterraedesiderabantfaciemSalomonis,ut audirentsapientiameius,quamdederatDeusincordeeius. 24Etsinguliadferebantmunera,vasaargenteaetvasa aurea,vestesetarmaetaromata,equosetmulosperannos singulos.

25HabuitquoqueSalomonquattuormiliastabulaequorum etcurruumetduodecimmiliaequitum;etdisposuiteosin urbibusquadrigarumet,ubierantrex,inJerusalem.

26Exercuitetiampotestatemsuperomnesregesaflumine usqueadterramPhilisthinorumetusqueadterminos Aegypti

27TantamquecopiampraebuitargentiinJerusalemquasi lapidum,etcedrorumvelutsycomorosquaein campestribusabundant

28AdducebanturautemSalomoniequosdeÆgypto, omnibusqueterris.

29ReliquaautemoperumSalomonis,primorumet novissimorum,nonnehaecscriptasuntinlibrisNathan prophetæ,etinprophetiaAhiæSilonitæ,etinvisionibus AddovidentiscontraJeroboamfiliumNabat?

30SalomonautemregnavitinJerusalemsuperomnem Israëlquadragintaannis.

31DormivitqueSalomoncumpatribussuis,etsepultusest incivitateDavidpatrissui:regnavitqueRoboamfiliuseius proeo.

CAPITULUMX

1ProfectusestautemRoboaminSichem:illucenim cunctusIsraëlconveneratuteumregemconstituerent

2QuodcumaudissetIeroboamfiliusNabat,quieratin Aegypto(fugeratenimafacieregisSalomonis),reversus est

3Miseruntqueetvocaverunteum,veneruntergoIeroboam etomnisIsrael,etlocutisuntadRoboam,dicentes: 4Patertuusgraveiugumnostrumimposuit:nuncigitur levigapaululumdeservitutepatristuigravissima,etde iugogravissimoquodimposuitnobis,etserviemustibi

5Quiaiteis:“Posttresdiesrevertiminiadme”Etabiit populus.

6IniitigiturrexRoboamconsiliumcumsenioribusqui steterantcoramSalomonepatreeiusdumadhucviveret, dicens:Quodmihiconsiliumdatisutrespondeampopulo huic?

7Quidixeruntei:Sipropitiusfuerispopulohuic,et leniveriseos,locutusquefuerisadeosverbabona,erunt tibiserviomnitempore

8Atillereliquitconsiliumsenum,etcumiuvenibus,qui cumeonutritifuerantetquistabantcorameo,consilium iniit

9dixitqueadeos:Quodvobisconsiliidatisut respondeamuspopulohuicquidixitmihi:Leviapaululum iugumquodimposuitnobispatertuus?

10Etdixerunteiiuvenesquicumeonutritifuerant, dicentes:Sicrespondebispopuloquilocutisuntadte, dicentes:Patertuusaggravavitiugumnostrum:tulevius facnobis:sicloquerisadeos:Minimusdigitusmeus crassioreritlumbispatrismei

11Patermeusgravevobisimposuitiugum,etegomaius vobisimponam:patermeusvosflagelliscecidit,egoautem castigovosscorpionibus

12VenitergoJeroboametuniversuspopulusadRoboam dietertio,sicutpraeceperateisrexdicens:Revertiminiad medietertio

13Responditquerexeisaspere;etrexRoboamconsilium seniorumdereliquit.

14responditqueeissecundumconsiliumiuvenum,dicens: Patermeusgravevobisimposuitiugum,quodegoaddam; patermeusvosceciditflagellis,egoautemcaedamvos scorpionibus

15Etnonacquievitrexpopulo;eratenimvoluntatisDei,ut perficeretursermoeiusquemlocutusfueratpermanum AhiaeSilonitaeadIeroboamfiliumNabat

16VidensautempopulusuniversusIsraelquodnoluisset eosaudirerex,responditeidicens:Quaenobisparsin David,nequehæreditasinfilioIsai:unusquisquein tabernaculasua,Israel;nuncautem,David,videdomum tuamEtabiitomnisIsraelintabernaculasua

17SuperfiliosautemIsraëlquihabitabantincivitatibus Iudae,regnavitRoboam.

18MisitquerexRoboamAdoram,quipraeerattributis,et lapidaverunteumfiliiIsraël,etmortuusestPorrorex Roboamfestinavitascenderecurrumsuum,etfugitin Jerusalem

19RecessitqueIsraeladomoDavidusqueaddiemhanc

CAPUTXI

1VenitautemRoboamJerusalem,etconvocavituniversam domumJudaetBeniamin,centumoctogintamilia electorumvirorumatquebellatorum,utpugnaretcontra Israël,etreduceretregnumRoboamadse.

2FactumestautemverbumDominiadSemeiam,virum Dei,dicens:

3LoquereadRoboamfiliumSalomonis,regemIuda,etad universumIsraelquiestinIudaetBeniamin,dicens: 4HaecdicitDominus:Nonascendetis,nequepugnabitis contrafratresvestros;revertaturunusquisqueindomum suam,quiaamefactumesthocOboedieruntigiturverbis DominietrecesseruntnecperrexeruntcontraHieroboam 5HabitavitautemRoboaminJerusalemetaedificavit civitatesmunitionesinJuda

6AedificavitetiamBethlehemetEtametThecuam

7BethsuretSochoetOdullam

8etGethetMaresaetZiph

9Adoraimquoque,etLachis,etAzeca, 10SaraaquoqueetAjalonetHebronquaeerantinIudaet inBeniamincivitatesmunitissimas

11Etclausiteasmunitiones,posuitineisprincipes, ciborumquehorrea,olei,etvini

12Etinsingulisurbibusposuitscutaethastas,firmavitque easvalde,habentesIudametBeniamininlateresuo

13SacerdotesautemetLevitaequierantinuniversoIsrael conveneruntadeumdeomnibusfinibussuis

14Levitaeautemrelinquentessuburbanaetpossessiones suas,transeuntesadIudametJerusalem,eoquod abjecissenteosIeroboametfiliieiusnesacerdotioDomini fungerentur.

15Etconstituitsibisacerdotesexcelsorum,etdaemonum, vitulorumquequosfecerat

16PosteosautemdeomnibustribubusIsrael,quicumque dederantcorsuumutquaererentDominumDeumIsrael,

veneruntJerusalemadsacrificandumDominoDeopatrum suorum.

17EtroboraveruntregnumJudaetconfirmaverunt RoboamfiliumSalomonispertresannos:ambulaverunt eniminviaDavidetSalomonispertresannos.

18DuxitautemRoboamuxoremMahalathfiliamJerimoth filiiDavid:AbihailquoquefiliamEliabfiliiIsai, 19quaepeperiteifiliosIehusetSomariametZoham.

20PosthancquoqueaccepitMaachafiliamAbsalom,quae peperiteiAbiam,etEthai,etZiza,etSalomith

21AmavitautemRoboamMaachamfiliamAbsalomsuper omnesuxoressuasetconcubinas:namduxeratuxores decemetocto,etconcubinassexaginta;etgenuitviginti octofilios,etsexagintafilias

22ConstituitveroRoboamAbiamfiliumMaacha principemsuperfratressuos;cogitabatenimeumregem facere

23Etsapienteregit,etdispersitomnesfiliossuosinomnes finesJudaetBeniamin,etinomnescivitatesmunitas: deditqueeisescasabundantes,etconcupivituxoresmultas

CAPITULUMXII

1IgiturcumroboratumessetregnumRoboametse corroboratum,dereliquitlegemDomini,etomnisIsraël cumeo

2AnnoautemquintoregisRoboamascenditSesacrex AegyptiinJerusalem,quiapeccaverantcontraDominum.

3cummilleducentiscurribusetsexagintamilibusequitum: necnoninnumerabilisvulgusquiveneratcumeoex Aegypto,LibyenietSukkiietÆthiopes.

4CepitquecivitatesmunitasquaepertinebantadIudaeam etvenitusqueHierosolymam

5VenitautemSemeiasprophetaadRoboametad principesIudaquicongregatierantinJerusalempropter Sisac,etdixiteis:HaecdicitDominus:Vosdereliquistis me,etideoreliquivosinmanuSisac.

6ConsternaveruntseprincipesIsraëletrex,atquedixerunt: IustusestDominus

7QuodcumvidissetDominusquodhumiliatiessent,factus estverbumDominiadSemeiam,dicens:Humiliatisunt; proptereanondisperdameos,seddaboeissalutem;etnon effundeturfurormeussuperJerusalempermanumSesac.

8Verumtamenerunteiservientes,utsciantservitutem meametservitutemregnorumterrarum

9AscendititaqueSesacrexAegyptiinJerusalem,et sublatisthesaurisdomusDominietdomusregis:omnia secumtulit,etclypeosaureosquosfeceratSalomon.

10ProquibusfecitrexRoboamscutaaereaettradiditeain manusducumscutorumquicustodiebantianuamdomus regis

11ItaquecumintroiretrexdomumDomini,veniebant speculatoresettollenteseos,iterumquereferebanteosin cenaculumcustodiarum

12Etquiahumiliatusest,aversaestabeoiraDomini,nec deleviteumpenitus:siquidemetinJudaprospereprocessit

13ConfortatusestigiturrexRoboaminJerusalem,et regnavit:quadragintaenimetuniusannieratRoboamcum regnarecoepisset,etseptemdecimannosregnavitin Jerusalemcivitate,quamelegitDominusutponeretnomen suumibiexomnibustribubusIsraëlNomenautemmatris eiusNaamaAmmanites

14Fecitquemalum,quianonpraeparavitcorsuumad quaerendumDominum.

15OperaveroRoboamprimaetnovissimascriptasuntin librisSemeiaeprophetæetAddovidentis,degenealogiis? FueruntquebellainterRoboametJeroboamiugiter.

16DormivitqueRoboamcumpatribussuis,etsepultusest incivitateDavid:etregnavitAbiafiliuseiusproeo

CAPUTXIII

1AnnooctavodecimoregisJeroboam,regnavitAbiasuper Judam

2TribusannisregnavitinJerusalem,nomenquematriseius MichaiafiliaUrieldeGabaaEteratbelluminterAbiamet Jeroboam

3Abiaautemincertamineprofectusestcumexercitu bellicorumquadringentismilibuselectorumJeroboam autemeregioneacieminstruxitoctingentismilibus virorumelectorum,quietipsierantfortissimi.

4StetitergoAbiasupermontemSemaraim,quieratin monteEphraim,etdixit:Audime,Jeroboam,etomnis Israël.

5NumnescitisquodDominusDeusIsraeldederitregnum DavidsuperIsraelinaeternum,ipsietfiliiseiusinpactum salis?

6HieroboamautemfiliusNabatservusSalomonisfilii Davidsurrexitetrebellavitcontradominumsuum

7congregatisuntadeumvirivani,filiiBelial,et praevalueruntcontraRoboamfiliumSalomonis,porro Roboameratiuvenisetcordeteneronecpotuitresistereeis 8NuncergovoscogitatisresistereregnoDomini,quodest inmanufiliorumDavid,habetisquegrandemmultitudinem, atquevitulosaureos,quosfecitvobisIeroboamindeos 9NonnevoseiecistissacerdotesDomini,filiosAaron atqueLevitas,etfecistisvobissacerdotessicutgentes terrarum,utquicumquevenitutinsecreturcumtaurode bobusetseptemarietibus,sitsacerdoseorumquinonsunt dii?

10NobisautemDominusDeusnosterest,etnon dereliquimuseum:sacerdotesautemquiministrant Domino,filiiAaron,etLevitaecustodiuntofficiumsuum: 11HolocaustaquoqueofferuntDominomaneetvespere,et thymiamaaromatum,etpanespropositionisdispositisunt supermensammundam,etcandelabrumaureumcum lucernissuis,utaccendanturomnivespere:nosenim custodimuspraeceptaDominiDeinostri,vosautem dereliquistiseum

12EtecceDeusipsenobiscumduxnosterest,et sacerdoteseiustubisclangentisetclangentcontravos:filii Israel,nolitepugnarecontraDominumDeumpatrum vestrorum,quianonprosperabitis

13Hisautem,Jeroboamretrorsummotucepitinsidias.At illiexadversoJudaesuoamborestiterunt

14RespiciensqueIudas,viditbellumexadversoetex postico;etclamaveruntadDominum,acsacerdotestubis canerecoeperunt

15TuncomnesviriJudavociferatisunt;etecce,his vociferantibus,perterruitDeusJeroboam,etomnemIsraël coramAbiaetJuda

16FugeruntautemfiliiIsraëlJudam,ettradiditeosDeusin manuseorum

17PercussitergoeosAbiaetpopuluseiusplagamagna:et corrueruntvulneratiexIsraëlquingentamiliavirorum electorum

18HumiliatiquesuntfiliiIsraelintemporeillo,et praevalueruntfiliiIuda,eoquodsperaverantinDomino Deopatrumsuorum

19PersecutusestautemAbiapostJeroboam,etcepit civitateseius,Bethelcumfiliabussuis,etJesanacum filiabussuis,etEphraimcumfiliabussuis

20NecinvaluitultraJeroboamindiebusAbiae;quem percussitDominus,etmortuusest

21Abiaigitur,robustocorporesuo,accepituxores quattuordecim,procreansquevigintiduosfiliosetsedecim filias

22ReliquaautemsermonumAbiae,viarumqueeiuset sermonumscriptasuntinhistoriaprophetaeAddo.

CAPITULUMXIV

1DormivitautemAbiacumpatribussuis,etsepelierunt eumincivitateDavid:regnavitqueAsafiliuseiusproeo Indiebuseiusquievitterraannisdecem.

2FecitigiturAsaquodbonumetplacitumeratinoculis DominiDeisui:

3etabstulitarasdeorumalienorumetexcelsa,etcontrivit simulacraetsucciditpalos:

4etpraecepitIudaeutquaereretDominumDeumpatrum suorum,etutfaceretlegemetmandatum.

5etabstuliteomnibusurbibusIudaarasetfana,etquievit regnumcorameo

6ÆdificavitquoqueurbesmunitasinJuda,quiaquieverat, etnullabellasurrexerantannisillis,quiarequiemdederat eiDominus

7DixitautemIudae:Ædificemuscivitatesistas,et aedificemuseaspercircuitummuros,etturres,portas,et seras,dumterraadhucestcoramnobis,quiaquaesivimus DominumDeumnostrum,quaesivimuseum,etdeditnobis requiempercircuitumEtaedificaverunt,etprosperatisunt

8HabuitautemAsainexercituvirorumportantiumscutaet hastas,deIudatrecentamilia,deBeniaminveroscutum portantiumetsagittastrahentibus,ducentaoctogintamilia: omneshivirifortissimi

9EgressusestautemcontraeosZaraÆthiopscumexercitu deciescentenamiliaetcurribustrecentis:etvenitusque Maresa

10PerrexitergoAsaobviamei,etinstruxeruntaciemin valleSephathaiuxtaMaresa

11InvocavitautemAsaDominumDeumsuum,etait: Domine,nonestapudteulladistantia,siveinmultitudine, siveinmultitudineinvalidorum:adiuvanos,DomineDeus noster;inteenimhabemusfiduciam,etinnominetuo venimuscontrahancmultitudinem.Domine,tuesDeus noster;nonpraevaleatcontratehomo

12PercussititaqueDominusÆthiopescoramAsaetJuda; fugeruntÆthiopes

13EtpersecutusesteosAsa,etpopulusquicumeoerat, usqueGerar:etrueruntÆthiopes,nereciperent,quia perieruntcoramDomino,etcoramexercitueius:ceperunt autemspoliamagna

14EtpercusseruntomnesurbespercircuitumGeraræ, grandisnamterrorinvasiteos:etdiripuerunturbes,quia spoliamultaerantineis

15Sedetcaulaspecorumvastaverunt,tuleruntquepecuset camelorumplurima;etHierosolymamreversurisunt.

CAPITULUMXV

1SpiritusautemDeisuperAzariamfiliumOdedfuit 2egressusestinoccursumAsaeetdixiteiauditemeAsaet omnisJudaetBeniaminDominusvobiscumestquiafuistis cumeoetsiquaeritiseuminvenieturavobissiautem dereliquistiseumderelinquetvos

3IampermultosdiesIsraelsineDeovero,etsine sacerdotedoctore,etsinelegeerat

4SedcuminangustiasuaconversisuntadDominum DeumIsraeletquaesiverunteum,inventusestabeis

5Intemporibusautemillisnoneratpaxegredientinec ingredienti,sedmagnitribulationeserantsuperomnes incolasterrarum

6Etperiitgensdegente,etcivitasdecivitate,itautDeus affligereteosomniangustia.

7Vosigiturconfortamini,etnedissolvanturmanusvestrae: eritenimmercesoperisvestri

8CumautemaudissetAsaverbahaecetprophetiamOded prophetæ,audacterconsumptusestetabstulit abominationesdeomniterraJudaetBeniaminetde urbibusquasceperatdemonteEphraim;etrestauravit altareDominiquoderatanteporticumDomini

9CongregavitqueuniversumJudametBenjamin,et advenascumeisdeEphraim,etManasse,etSimeon: pluresenimadeumtransfugerantexIsraël,videntesquod DominusDeusilliusessetcumeo

10ConveneruntigiturinJerusalemmensetertio,anno quintodecimoregniAsa

11ImmolaveruntqueDominointemporeillodepraeda quamadduxerant,bovesseptingentosetovesseptemmilia.

12EtintraveruntintereosfœdusutquaererentDominum Deumpatrumsuorumintotocordesuoetintotaanimasua 13utomnisquinonquaesiveritDominumDeumIsrael moriatur,aminimousqueadmaximum,avirousquead mulierem

14IuraveruntqueDominovocemagna,etclamore,tubiset tubiscornibusque

15OmnisautemJudagavisusestdeiuramento;intoto enimcordesuoiuraverant,etintotavoluntatequaesierant eum,etinventusestabeis:praestititqueeisDominus requiempercircuitum

16SedetMaachammatremAsaregisamovitneesset regina,eoquodinlucofecissetsimulacrum;quod confracto,Asaconciditsimulacrumeiusetfractofrusto combussitintorrenteCedron

17ExcelsaautemnonablatasuntexIsrael:attamencor Asaperfectumeratomnibusdiebuseius

18EtintulitindomumDeieaquaesanctificaveratpater suus,etipsevoverat,argentum,etaurum,etvasa

19Bellumigiturnonfuitultrausqueadannumtricesimum quintumregniAsa

CAPUTXVI

AnnoautemtricesimosextoregniAsa,ascenditBaasarex IsraëlinJudam,etmuroseiusaedificavitRama,utnullus possetegredivelingredideparteAsaregisJuda

2ProtulitergoAsaargentumetaurumdethesaurisdomus Dominietdethesaurisdomusregis,misitqueadBenadad regemSyriae,quihabitabatDamasci,dicens:

3Foedusestintermeette,sicutinterpatremmeumet patremtuum:eccemisitibiargentumetaurum;vade, rumpefoedustuumcumBaasa,regeIsrael,utrecedatame

4AcquievitqueBenadadregiAsa,etmisitprincipes exercitussuiadurbesIsrael;quipercusseruntAhion,et Dan,etAbelmaim,etomnesurbesNephthalihorrea munitas

5QuodcumaudissetBaasa,desiitaedificareRamaet intermisitopussuum

6TuncAsarexadsumpsituniversumJudam;ettulerunt lapidesRamaetlignaeius,quibusaedificaveratBaasa,et aedificavitexeisGabaaetMaspha

7IntemporeillovenitHananivatesadAsamregemIudae etdixitei:“QuiahabuistifiduciaminregeSyriaeetnon habuistifiduciaminDominoDeotuo,ideoeffugit exercitusregisSyriaedemanutua.”

8NonneÆthiopesetLibyesmultoplureserantcurribuset equitibusetmultitudineequorum,quoscumDomino confisusesses,tradiditinmanutua?

9OculienimDominicontemplanturuniversamterram,ut praebeatfortitudinemhisquicordeperfectosuntineum Stulteegisti,etproptereaexhoctemporetibibellaerunt.

10IratusqueAsaadversusvidentem,iussiteumin carcerem,valdequippeeifueratiratuspropterhocEt oppressitAsaaliquosdepopulointemporeillo.

11OperaautemAsa,primaetnovissima,scriptasuntin libroregumJudaetIsraël

12AegrotavitigiturAsaannotricesimononoregnisui pedibus,etvehementerafflictusest;etininfirmitatesua nonquaesivitDominum,sedmedicos

13DormivitqueAsacumpatribussuis,etmortuusestanno quadragesimoprimoregnisui

14Etsepelierunteuminsepulchrissuis,quaefoderatsibi incivitateDavid,etposuerunteuminlectopleno aromatibusetvariisunguentis,quaearteapothecariorum parataerant,etfecerunteiignesmagnos

CAPUTXVII

1RegnavitautemIosaphatfiliuseiusproeoetinvaluit contraIsrael

2DisposuitqueexercituminomnibusurbibusIudae munitis,praesidiaquedisposuitinterraIuda,etin civitatibusEphraimquasceperatAsapatereius

3EtfuitDominuscumIosaphat,quiaambulavitinprimis viisDavidpatrissuietnonsperavitBaalim

4sedinspiciebatDominumDeumpatrissuietambulabat inpraeceptiseiusetnoniuxtafactisIsrael

5ConfirmavitqueDominusregnuminmanueius,etdedit omnisIudamuneraIosaphat;factaequesunteiinfinitae divitiaeetgloria

6EtexaltatumestcoreiusinviisDomini,insuperet excelsaetlucosdeIudaabstulit

7Tertioquoqueannoregnisuimisitadprincipessuos, Benail,etAbdias,etZachariam,etNathanael,etMichaiam, utdocerentincivitatibusIuda

8EtmisitcumeisLevitasSemeiam,etNathaniam,et Zabadiam,Asahel,etSemiramoth,etIonathan,etAdoniam,

etTobiam,etTobadoniamLevitas;etcumeisElisamaet Ioramsacerdotes.

9DocueruntqueinJuda,habenteslibrumlegisDomini secum,etcircumieruntomnesurbesJuda,docendo populum.

10ItaquefactusestpavorDominisuperomniaregna terrarumquaeerantpergyrumIudam,necaudebantbellare contraIosaphat.

11SedetPhilisthinorumIosaphatmuneradeferebant,et vectigalargenti;Arabesautemadducebanteipecora, arietumseptemmiliaseptingentos,ethircosseptemmilia septingentos

12CrevitergoIosaphat,virdives,etmagnificatusest, atqueaedificavitinIudacastellaeturbeshorreorum

13EtmultaeoperaeeipraestoerantinurbibusIudae;viri quoquebellatores,virifortes,erantinJerusalem.

14Etistenumeruseorumsecundumdomoscognationum suarum:deIuda,principestribuni,Ednasdux,etcumeo robustiviritrecentamilia.

15PosteumIohananprinceps,etcumeoducentioctoginta milia

16PostistumquoqueAmasiasfiliusZechri,quispontese obtulitDomino,etcumeoducentamiliavirorumfortium

17DeBeniaminautem,Eliadavirfortisadpugnandum,et cumeoarmatorumarcumetclypeumducentamilia.

18PostistumetiamIozabad,etcumeocentumoctoginta miliavirorumexpeditorumadbellum

19Hierantregiofficio,exceptisaliisquosrexposueratin urbibusmunitispertotumIudam

CAPITULUMXVIII

1FuitergoIosaphatdivitiisetgloriamultumetaffinitate cumAchabiunctusest.

2PostannosautemmultosdescenditadAchabin Samariam:adquemmactavitAchabovesetboves plurimosei,etpopuloquiveneratcumeo,persuasitqueei utascenderetinRamothGalaad

3dixitqueAchabrexIsraeladIosaphatregemIudaevisne mecuminRamothGalaadcuiilleresponditutegoettu sicutpopulustuusetpopulusmeustecumerimusinbello

4DixitautemIosaphatadregemIsrael:“Consule,orote, hodiesermonemDomini.”

CongregavitigiturrexIsraëlprophetasquadringentosviros, etdixitadeos:"IredebemusinRamothGalaadad bellandum,anquiescere?"Atilli:"Ascendite,ettradeteam Deusinmanusregis"

6DixitautemIosaphat:NonesthicaliusprophetaDomini, utinterrogemuseum?

7EtaitrexIsraeladIosaphat:Estvirunusperquem possumusinterrogareDominum:sedegoodieum,quia numquamprophetavitmihibonumsedmalumsemper:est autemMichaeasfiliusIemlaEtaitIosaphat:Neloquatur rexita

8VocavitergorexIsraëlunumdeeunuchissuis,etdixit: VocacitoMichæamfiliumJemla

9RexautemIsraëletJosaphatrexJudasedebantuterquein soliosuo,vestitivestibussuis;sedebantauteminareaiuxta introitumportaeSamariæ,etomnesprophetæprophetabant corameis.

10SedeciasautemfiliusChanaanafecitsibicornuaferrea, etait:HaecdicitDominus:HisventilabisSyriamdonec deleameam

11Omnesqueprophetæsimiliterprophetabant,dicentes: AscendeinRamothGalaad,etprosperaberis,ettradeteam Dominusinmanusregis

12NuntiusautemquiieratadvocandumMichæam,dixitei: Ecceverbaprophetarumunoorebonaregiannuntiant:sit ergoverbumtuumsicutverbumeorum,etloquerebona

13CuiMichaeasrespondit:VivitDominus,quia quodcumquedixeritDeusmeus,hocloquar

14Venitautemadregem,cuirexdixit:Michaea,ire debemusinRamothGalaadadbellandumanquiescere?

Cuiillerespondit:Ascendite,etprospereeveniet,et tradenturinmanusvestras

15Etdixitrexadeum:Quotiesteadjuraboutmihinon loquarisnisiquodverumestinnomineDomini?

16Atilleait:VidiuniversumIsraëldispersuminmontibus, sicutovessinepastore.EtdixitDominus:Nonhabentisti dominum;revertaturunusquisquedomumsuaminpace

17EtdixitrexIsraeladIosaphat:Nonnetibidixiquodnon prophetaretmihibonum,sedmalum?

18Atille,“Itaque,ait,auditeverbumDomini:vidi Dominumsedenteminsoliosuo,etomnemexercitumcaeli stantemadextrisetasinistriseius.

19EtdixitDominus:“QuisdecipietAchabregemIsraelut ascendatetcadatinRamothGalaad?”Etdixitunushoc modo,etalteralio.

20Egressusestautemspiritus,etstetitcoramDomino,et ait:EgodecipiamillumCuidixitDominus:Inquo?(or)

20Egressusestautemspiritus,etstetitcoramDomino,et ait:EgodecipiamillumCuidixitDominus:Inquo?

21etilleaitegrediareterospiritusmendaxinoreomnium prophetarumeiusetdixitDominusdecipieseumet praevalebisegredereetfacita

22Nuncigitur,ecceDominusdeditspiritummendaciiin oreomniumprophetarumtuorum,etDominuslocutusest detemalum

23AccessitautemSedeciasfiliusChanaanaetpercussit Michaeaminmaxillametdixit:“Perquamviamtransiit spiritusDominiame,utloquereturtibi?”

24EtdixitMichaeas:Eccevidebisindieillacumingressus cubiculumintraaedificiumutteabscondas.

25PraecepitautemrexIsrael,dicens:TolliteMicheam,et duciteeumadAmonprincipemcivitatis,etadIoasfilium regis.

26Etdicite:Haecdicitrex:Mittitehuncincarcerem,et dateeipanepauperisetaquapauperis,donecrevertarin pace

27DixitautemMichaeas:Sireversusfuerisinpace,non estlocutuspermeDominusEtait:Audite,omnespopuli

28IgiturascenderuntrexIsraeletIosaphatrexIudaein RamothGalaad

29DixitautemrexIsraeladIosaphat:“Egomutabo habitumetadpugnamvadam;tuauteminduerevestibus tuis”EtrexIsraelmutavithabitumetadpugnamprofecti sunt.

RexautemSyriaepraeceperatducibuscurruumquisecum erant,dicens:Nepugnabitiscontraparvumautmagnum, nisicontrasolumregemIsrael.

CumergovidissentducescurruumIosaphat,dixerunt:Rex IsraelestisteEtcircumdederunteumutpugnarent:at

Iosaphatclamavit,etDominusauxiliatusestei,etDeus avertiteosutrecessissentabeo.

32Cumenimintellexissentducescurruumquodnonesset rexIsraël,reversisuntabeoutpersequerentur.

33Virautemquidamarcuminincertumtetenditet percussitregemIsraëlinteriuncturasarmæAtilleaurigæ suodixit:“Vertemanumtuam,eteducmedeacie,quia vulneratussum.”

34Etcrevitbellumindieillo:rexautemIsraëlstabatin currusuocontraSyrosusqueadvesperam,etmortuusest anteoccasumsolis

CAPITULUMXIX

1ReversusestautemIosaphatrexIudaedomumsuamin paceinHierosolymam.

2CuioccurritJehufiliusHananividens,etaitadeum: Impioauxiliumferes,ethisquioderuntDominum amicitias.QuamobremestiraDominiinte.

3Nihilominusbonainventasuntinte,eoquodabstulisti lucosdeterraetpraeparasticortuumadquaerendum Deum.

4HabitavitergoIosaphatinJerusalem:rursusqueegressus estadpopulumdeBersabeeusqueadmontemEphraim,et convertenseosadDominumDeumpatrumsuorum.

5ConstituitqueiudicesinterraperomnescivitatesIuda munitas,urbemperurbem,

6etaitiudicibus:Videtequidfaciatis:nonenimhominis iudicatis,sedDominiquivobiscumestiniudicio

7SitergotimorDominivobiscum,etcumcurafueritis, faciteque:nonestenimapudDominumDeumnostrum iniquitas,necpersonarumacceptio,necacceptiomunerum

8InJerusalemquoqueconstituitIosaphatLevitas,et sacerdotes,etprincipesfamiliarumexIsrael,utiudicium Domini,etcontroversias,reverterenturJerusalem 9Praecepitqueeis,dicens:SicagetisintimoreDomini, fideliteretcordeperfecto.

10Omnisquoquecausaquamcumquefratrumtuorumqui incivitatibussuishabitantveneritvobisintersanguinemet sanguinem,interlegemetmandatum,interpraeceptaet iudicia,vosmonebitiseosnepeccarepossitiscontra Dominum,neforteiravestramconsequaminietsuper fratresvestros:hocfacite,etnondelinquetis.

11Amariasautemsacerdosmagnuspraesidebitvobisin omnibusoperibusDomini,porroZabadiasfiliusIsmahel, quiestduxindomoJuda,inomnibusoperibusregis: LevitaequoqueeruntvobismagistriFortiteragite,et Dominuseritcumbonis.

CAPUTXX

1PosthaecetiamfiliiMoabetfiliiAmmon,etcumeisex Ammonitis,contraIosaphat,veneruntadpugnam 2VeneruntigiturquidametnuntiaveruntIosaphat,dicentes: Venitcontratemagnamultitudodehislocistransmare,de hacparteSyriae;etecceconsistuntinAsasonthamar,quae estEngaddi.

3Iosaphatautemperterritus,totumsecontulitad rogandumDominum,etpraedicavitieiuniumuniversoIuda 4congregatisuntautemIudaeiaddeprecandumDominum sedomnesdeurbibusIudaveneruntadconsulendum Dominum

5StetitautemIosaphatinmediocoetuIudaeet HierosolymisindomoDomini,anteatriumnovum.

6etait:DomineDeuspatrumnostrorum,nonnetuesDeus incaelo,etdominarisomnibusregnisgentium?Etnonest inmanutuafortitudoetpotentia,quianemotibipotest resistere

7NonnetuesDeusnoster,quiexpulistihabitantesterrae huiuscorampopulotuoIsrael,etdedistieamsemini Abrahamamicituiinaeternum?

8Ethabitaveruntinea,etaedificaverunttibisanctuarium ineanominituo,dicentes:

9Siquandoveneritsupernosmalum,quasigladius, iudicium,autpestis,autfames,steterimusantedomum hancetcoramte(quianomentuumestindomohac),et clamaverimusadteintribulationenostra,etexaudieset adiuvabis.

10EtnunceccefiliiAmmonetMoabetmonsSeir,quos nonpermisistifiliisAmmonetMoabetmonsSeir,inquos nontransirevoluistiutIsraelintraret,cumegrederenturde terraAegypti;sedrecesseruntabeisetnondeluerunteos: 11Ecce,inquam,quomodonobisremunerantur,utveniant adeiiciendumnosdepossessionetua,quamdedistinobis hereditatem

12Deusnoster,ergononiudicabiseos?Nonenim habemuspotestatemadversushancmultitudinemcopiosam quaevenitsupernos;necscimusquidageredebeamus Oculinostriautemintesunt

13OmnisautemJudastabatcoramDominocumparvulis, etuxoribus,etliberissuis

14SpiritusDominiautemsuperIazielfiliumZachariae, filiiBanaiae,filiiIehiel,filiiMatthaniae,Levitamdefiliis Asaph,factusestinmediocongregationis, 15etdixit,audite,omnisIudaetvosquihabitatis JerusalemetturexIosaphat,haecdicitDominusvobis: Nolitetimerenequepaveatishancmultitudinemmagnam: nonenimvestraestpugna,sedDei

16Crasdescendetiscontraeos:ecceenimascenduntper clivumSis,etinvenietiseosadsummitatemtorrentis contrasolitudinemJeruel

17Noneritvobisnecesseinhocproeliodimicare;state, stativi,etvidetesalutemDominisupervos,oJudaet Jerusalem:nolitetimere,necpaveatis:crasegrediemini contraeos,etDominuseritvobiscum.

18Iosaphatergocaputsuumceciditpronusinterram,et omnisIudaetomneshabitantesJerusalemceciderunt coramDomino,etadoraveruntDominum.

19LevitaeautemdefiliisCaathetdefiliisCore surrexeruntutlaudarentDominumDeumIsraelvoce magnainexcelso

20Surrexeruntquemane,etegressisuntindesertum ThecuæProficiscentesautemeis,stansJosaphatdixit: Auditeme,JudaethabitantesJerusalem:Creditein DominoDeovestro,etconfirmabimini;etcrediteprophetis eius,etprosperabimini

21Etconsiliumdeditpopulo,statuitcantoresDominout laudarentturmassanctas,quiantecederentexercitum,ac dicerent:ConfiteminiDominoquoniaminaeternum misericordiaeius

22cumquecoepissentlaudescanereetlaudare,posuit DominusinsidiascontrafiliosAmmon,Moab,etmontis Seir,quiegressierantcontraJudam,etpercussisunt

23NamquefiliiAmmonetMoabconstiterunthabitatoribus montisSeir,utinterficerentetdelerenteos.Cumautem exstiterint,singuliauxiliumferrepotuerunt,utalterum quoquevicissimincolasmontisSeirlaederecontenderent. 24CumautemJudasvenissetadspeculaminsolitudine, viditturbam;eteccecorporamortuorumiacentiainterram, necquisquamevaderet

25VenitergoIosaphatetpopuluseiusadspoliaeorum,et inveneruntintereosabundantissimasdivitiasetcadaveraet vasapretiosa,quaesibidiripuerunt,itautauferrenon possentTribusdiebuscollegeruntpraedam,tantaeratenim copia

26DieautemquartocongregatisuntinvalleBenedictionis: etenimibibenedixerantDominoQuamobremvocatum estnomenlociillius,VallisBenedictionis,usquein hodiernumdiem.

27ReversusqueestomnisvirIuda,etviriJerusalem,et Iosaphatanteeos,inJerusalemcumlætitiamagna,eoquod dedisseteisDominusgaudiumdeinimicissuis.

28IngressiquesuntHierosolymamcumpsalteriis,citharis, ettubisindomumDomini

29IrruitautemtimorDeisuperomniaregnaterrarum illarum,cumaudissentquodpugnassetDominuscontra inimicosIsrael

30QuievitergoregnumIosaphat,etpraebuiteiDeus requiempercircuitum

31RegnavitigiturIosaphatsuperIudam:trigintaquinque annorumeratcumregnarecoepisset,vigintiautemquinque annosregnavitinJerusalem:nomenmatriseiusAzubafilia Selahi

32AmbulavitqueinviaAsapatrissui,necdeclinavitabea, faciensquodplacitumeratcoramDomino

33Excelsaautemnonabstulit,etadhucpopulusnon direxeratcorsuumadDeumpatrumsuorum.

34ReliquaautemgestorumIosaphat,primaetnovissima, scriptasuntinlibroIehufiliiHanani,quidigestiinlibros regumIsrael.

35PosthaecautemIosaphatrexIudaeamicitiascum OchoziaregeIsrael,quiimpieegit

36Etsociatusestcumeoutfacerentnavesquaeirentin Tharsis:feceruntquenavesinAsiongaber

37ProphetavitautemEliezerfiliusDodaudeMaresa contraIosaphat,dicens:QuiahabuistifoeduscumOchozia, percussitDominusoperatuaConfractaesuntnavesnec potueruntireinTharsis

CAPUTXXI

DormivitautemIosaphatcumpatribussuisetsepultusest cumeisincivitateDavid:regnavitqueJoramfiliuseiuspro eo

2HiquoquefratresfiliosIosaphat,Azariam,etIahiel,et Zachariam,etAzariam,etMichaël,etSaphatiam:omneshi filiiIosaphatregisIsrael

3Deditqueeispatereorummultamuneraargenti,etauri,et rerumpretiosarum,cumcivitatibusmunitisinIuda: regnumautemdeditIoram,quiaipseeratprimogenitus.

4SurrexitautemIoramsuperregnumpatrissui;cumquese confirmasset,occiditomnesfratressuosgladio,etquosdam deprincipibusIsrael.

5TrigintaduorumannorumeratJoramcumregnare coepisset,etoctoannisregnavitinJerusalem

6AmbulavitqueinviisregumIsraël,sicutegeratdomus Achab:filiaenimAchaberatuxoreius:etfecitmalumin oculisDomini

7NoluitautemDominusperderedomumDavid,propter pactumquodinieratcumDavid,etquiapromiseratutdaret eilucernametfiliiseiusinaeternum

8IndiebuseiusrecessitEdomitaenesubditioneIudae essetetconstitueruntsibiregem.

9EgressusestautemJoramcumprincipibussuisetcunctis curribussuis:etsurrexitnocte,etpercussitEdomitasqui eumcircumdederunt,etducescurruumeius

10AttamenrebellaveruntEdomitineessentsubmanu Iudaeusqueadhancdiem.EotemporeetLobnarecessitne essetsubmanuillius,quiadereliqueratDominumDeum patrumsuorum

11InsuperexcelsafabricatusestinmontibusIudaet fornicarifecithabitantesJerusalemetIudamadeam compulit

12EtvenitadeumlitteraabEliapropheta,dicens:Haec dicitDominusDeusDavidpatristui:Quianonambulastiin viisIosaphatpatristuietinviisAsaregisIuda, 13SedambulastiinviaregumIsraëletfornicarifecisti JudamethabitantesJerusalemsicutfornicationesdomus Achab;etiamfratrestuosoccidistiindomopatristui,qui melioreserantquamte.

14EcceDominuspercutietteplagamagnapopulumtuum, etfiliostuos,etuxorestuas,etomniabonatua: 15Tequoqueaegrotabitpessimolanguoreuteritui,donec intestinatuaprogredianturpropterlanguorempersingulos dies

16SuscitavitautemDominuscontraIoramspiritum Philisthinorum,etArabumquierantpropeAethiopes; 17EtascenderuntinIudam,etirrueruntineam, ceperuntqueuniversamdivitiamquaeinventaestindomo regis,etfilioseius,etuxoreseius;itautnonremansissetei filius,nisiIoachazminimusnatuexfiliiseius

18EtposthaecomniapercussiteumDominusalvimorbo insanabili

19Postmultosannos,biennioevoluto,effugerebantur visceraeius,etmortuusestmorbogravissimo.Nonfecitei populuseiuscombustiones,sicutcombustionespatrumeius Trigintaduosannosnatuseratcumregnarecoepisset,et octoannisregnavitinJerusalem.Abiitquenullorogato nomineSepelieruntautemeumincivitateDavid,sednon insepulchrisregum

CAPITULUMXXII

1ConstitueruntautemhabitantesJerusalemOchoziam filiumeiusminimumregemproeo:interfeceratenim latronesquiirruerantcumArabibusincastraRegnavit igiturOchoziasfiliusJoramregisJuda.

2QuadragintaduorumannorumeratOchoziascumregnare coepisset,etunoannoregnavitinJerusalem:nomenmatris eiusAthaliafiliaAmri

3AmbulavitqueinviisdomusAchab:materenimeiuserat eiconsiliariaadimpietatem.

4FecitigiturmaluminconspectuDomini,sicutdomus Achab;ipsienimfuerunteiconsiliariipostmortempatris sui,ininteritumeius.

5AmbulavitqueinconsilioeorumetperrexitcumIoram filioAchabregeIsraelinbellumcontraHazaelregem SyriaeinRamothGalaad;percusseruntautemSyriIoram 6EtreversusestutcurareturinJezrahelproptervulnera quaeacceperatinRamatha,pugnanscontraHazaelregem SyriaeEtAzariasfiliusJoramrexJudadescenditut visitaretJoramfiliumAchabinJezrahel,quiaægrotabatibi 7VoluntatisigiturDeifuitinterfectioOchoziaecum veniretadIoram:cumenimvenisset,egredereturcumeo adversusIehufiliumNamsi,quemunxeratDominusut deleretdomumAchab

8CumautemiudiciumfaceretJehuindomumAchab, invenitprincipesJudaetfiliosfratrumOchoziaequi ministrabantOchoziae,etinterfeciteos

9EtquaesivitOchoziam,etcomprehenditeum;latentem eniminSamaria,adductumqueadJehu:occiditautemeum, etsepelierunt,eoquodessetfiliusJosaphat,quiquaesivit DominumintotocordesuoNecpotuitigiturdomus Ochoziaeregnumconservare.

10AthaliaautemmaterOchoziæ,vidensquodmortuus essetfiliussuus,surrexit,etinterfecitomnesemenregium domusJuda.

11IosabethautemfiliaregiscepitIoasfiliumOchoziaeet furataesteumdemediofiliorumregisquiinterfectierant etposuiteumetnutricemeiusincubiculolectuli.Porro IosabethfiliaregisIoram,uxorIoiadaesacerdotis,soror enimOchoziae,absconditeumabAthalia,neinterficeret eum.

12FuitergocumeisindomoDeiabsconditussexannis, quibusregnavitAthaliasuperterram

CAPUTXXIII

1AnnoautemseptimoconfortatusestJoiada,etassurgit secumcenturionesAzariamfiliumJeroham,etIsmael filiumJohanan,etAzariamfiliumObed,etMaasiamfilium Adaiae,etElisaphatfiliumZechriinfoedus.

2CircugressiqueperJudam,congregaveruntLevitasde omnibusurbibusJuda,etprincipesfamiliarumIsraël, veneruntqueinJerusalem.

3IniitergoomniscoetusfoeduscumregeindomoDei, dixitqueadeos:Eccefiliusregisregnabit,sicutlocutusest DominussuperfiliosDavid.

4Hocestquodfacietis:tertiaparsvestrumquiingrediuntur sabbatum,desacerdotibusetLevitis,eritianitoresostiorum; 5tertiaparsindomoregis,ettertiaparsinporta Fundamenti,omnisautempopulusinatriisdomusDomini

6QuisquisautemingrediaturdomumDomini,nisi sacerdotesetquiministrantdeLevitis;ipsiingrediantur, quiasanctisunt:omnisautempopulusobservetcustodias Domini

7Levitaeautemregemcircumdent,singulihabentesarma suainmanusua;quicumquedomumingrediatur,moriatur; vosautemestotecumregecumingrediaturetcum egrediatur

8FeceruntigiturLevitaeetuniversusJudasecundum omniaquaepraeceperatIoiadasacerdos,etassumpserunt singulivirossuosquiveniebantsabbatocumeisqui egressurierantsabbato;nonenimdimisitIoiadasacerdos vices.

9DeditqueIoiadasacerdoscenturionibushastas, clypeosqueetscutaregisDavid,quaeerantindomoDei

10Constituitqueomnempopulum,singulostenentesarma inmanusua,apartetemplidexterausqueadpartemtempli sinistram,iuxtaaltareettemplum,percircuitumregis

11Eteduxeruntfiliumregis,etimposuerunteidiademaet testimonium,dederuntqueeidequerege:unxitqueeum Joiadaponisetfiliieius:atquedixerunt:Vivatrex 12QuodcumaudissetAthalia,vocemcurrentiumet laudantiumregem,ingressaestadpopulumindomum Domini

13EtviditAthalia,eteccerexstabatsupercolumnam suaminintroitu,etprincipesturmamquecircaeum clangebanttubae,omnisquoquepopulusterraegaudebat, atqueclangebattubis,etcantoresinorganismusicis,etqui docuerantcanerelaudemEtsciditvestimentasua,etdixit: "Proditio,proditio!"

14EduxitautemIoiadasacerdoscenturionesquierant superexercitum,etdixiteis:Educiteeamextrasaepta,et quicumqueeamsecutusfuerit,occidaturgladioDixitenim sacerdos:NeoccidaturindomoDomini.

15Etimposuerunteimanus;cumqueintrassetportam equorumdomusregis,ibiinterfecerunteam

16PepigitautemIoiadafoedusintereum,universumque populum,etregem,utessetpopulusDomini

17ItaqueingressusestomnispopulusdomumBaal,et destruxerunteam,etaraseiusetimaginesconfregerunt, MatthanquoquesacerdotemBaaloccideruntantearas

18IoiadaquoqueconstituitofficiadomusDominiper manumsacerdotumLevitarum,quosdiviseratDavidin domoDomini,utofferrentholocaustaDomino,sicut scriptumestinlegeMoysi,cumlaetitiaetcantu,sicut praeceptumestperDavid.

19ConstituitquoqueianitoresinportisdomusDomini,ut noningredereturquiimmundusessetinullo

20Assumptisquecenturionibusetnobilibusetpraefectis populi,cunctoquepopuloterrae,deduxitqueregemde domoDomini:etveneruntperportamexcelsamindomum regis,etposueruntregeminsolioregni.

21Laetatusestqueomnispopulusterrae,eturbsquievit, postquamAthaliainterfectaestgladio

CAPUTXXIV

SeptemannorumeratJoascumregnarecoepisset,et quadragintaannisregnavitinJerusalem:nomenmatriseius SebiadeBersabee

2FecitqueIoasquodrectumeratcoramDominoomnibus diebusIoiadaesacerdotis

3AccepitautemeiJoiadauxoresduas,equibusgenuit filiosetfilias

4EtposthaecplacuitIoasutinstauraretdomumDomini

5CongregavitquesacerdotesetLevitasetdixiteis: EgrediminiadcivitatesIudaetcolligitedeuniversoIsrael pecuniamadsartatempliDeivestripersingulosannos,et festinatehocnegotiumLevitaeautemnonfestinaverunt

6VocavitquerexIoiadamprincipemetdixitei:“Quarenon postulastiaLevitisutafferrentstipendiadeIudaet Jerusalem,iuxtapraeceptumMoysiserviDominietcoetus Israel,protabernaculotestimonii?”

7Athaliaenimimpia,filiieius,destruxeruntdomumDei, etomniaquaesanctificatafuerantindomoDomini, contuleruntBaalim

8Etpraeceptoregisfeceruntarcam,etposuerunteamiuxta portamdomusDominiforinsecus.

9EtpraedicatumestinJudaetJerusalemutafferrentur DominopecuniaequamconstituitMoysesservusDeisuper Israëlindeserto.

10Laetatisuntautemcunctiprincipesetomnispopulus,et intulerunt,etcontuleruntinarcam,donecconsummatum esset.

11Factumestigiturut,temporequoarcainferreturad officiaregispermanumLevitarum,etviderentcopiosam pecuniamesse,veniebantscribaregisetofficiumsummi sacerdotis,etexhauseruntarcam,ettollenteseam, reportaveruntqueeaminlocumsuum.Sicfaciebantcotidie, etpecuniamcopiosam

12EtdederuntrexetIoiadahisquipraeerantoperibus domusDomini,etconduxeruntartificeslapidumetlignarii adinstaurandamdomumDomini,etfabrosferrietaerisad instaurandamdomumDomini

13Operantesigituropifices,etperfecitopusabeis,et statueruntdomumDeiinstatumpristinum,etfirmaverunt eam

14Quamcumperfecissent,obtuleruntreliquampecuniam coramregeetIoiada,dequafactasuntvasadomusDomini, vasaadministeriumetadholocausta,etphialasetvasa aureaetargentea.Etobtuleruntholocaustaindomo DominiiugiteromnibusdiebusIoiadae

15SenuitautemJoiadaetplenusdierumcummortuusest; centumtrigintaannorumeratcummortuusest.

16SepeliveruntqueeumincivitateDavidcumregibus,eo quodfecissetbonainIsrael,etcumDeoetcumdomoeius 17PostquamautemobiitIoiada,inveneruntprincipesIuda etadoraveruntregem:quiacquieviteisrex

18EtdereliqueruntdomumDominiDeipatrumsuorum, servienteslucisetsculptilibus:etirafactaestcontraJudam etJerusalempropterhocpeccatumeorum

19MittebatqueeisprophetasutreverterenturadDominum, quitestificatisunteis;necaudirevoluerunt.

20SpiritusautemDeiinduitZachariamfiliumIoiadae sacerdotem,quistetitinconspectupopuli,etdixiteis: “HaecdicitDeus:QuaretransgrediminimandataDomini, quodnonpotestisproficere?QuiadereliquistisDominum, ipsedereliquitvos”

21Quiadversuseumconiuraverunt,etlapidibus oppresserunteumiuxtaregisimperiuminatriodomus Domini

22EtnonestrecordatusIoasrexmisericordiaequam feceratIoiadapatereiussecum,sedinterfecitfiliumeius Quicummoreretur,ait:"VideatDominus,etrequirat."

23Factumestautempostannum,ascenditcontraeum exercitusSyriae,venitqueinIudametHierosolymam,et interfecitcunctosprincipespopuli,etomnempraedam misitregiDamasci.

24EtenimcumpermodicusvenitexercitusSyrorum, tradiditqueDominusinmanibuseorumexercitummagnum, eoquodreliquissentDominumDeumpatrumsuorum ItaqueexercueruntiudiciainIoas

25Cumautemrecessissentabeo,quodreliqueranteumin morbismagnis,coniuraveruntservieiuscontraeumin sanguinemfiliorumIoiadasacerdotis,etocciderunteumin lectosuo,etmortuusest.Sepelieruntqueeumincivitate David,sednonsepelierunteuminsepulcrisregum

26Hiautemsuntquiconiuraveruntcontraeum;Zabad filiusSemaathAmmanitidis,etJozabadfiliusSemmarith Moabitidis

27Defiliisautemeius,etdesummarerumquaeimposita eratei,etdeinstaurationedomusDei,eccescriptasunt diligenterinlibroregumRegnavitautemAmasiasfilius eiusproeo

CAPUTXXV

1VigintiquinqueannorumeratAmasiascumregnare coepisset,etvigintinovemannisregnavitinJerusalem: nomenmatriseiusJoadandeJerusalem.

2FecitquequodrectumeratinconspectuDomini,sednon incordeperfecto

3Factumestautem,postquamconfirmatumestregnumei, etocciditservossuos,quiocciderantregempatremsuum

4Filiosautemeorumnonoccidit,sedfecitsicutscriptum estinlegeinlibroMoysi,ubipraecepitDominusdicens: Nonmorienturpatresprofiliis,nequefiliipropatribus,sed unusquisquepropeccatosuomorietur

5CongregavitigiturAmasiasJudam,etconstituiteos tribunosetcenturionessecundumdomoscognationum suarum,inuniversoJudaetBeniamin:etrecensuiteosa vigintiannisetsupra,etinveniteostrecentamiliavirorum electorum,quiadproeliumprocederent,etquipossent hastametclypeumtrahere

6ConduxitquoquedeIsraëlcentummiliavirorumfortium centumtalentisargenti

7VenitautemvirDeiadeum,dicens:“Orex,neeattecum exercitusIsrael:nonenimestDominuscumIsrael, omnibusfiliisEphraim”

8Quodsivisprocedere,agere,etestorobustusinbello: Deustecorruetabhoste:Deusenimpotestauxiliumferre etdestruere

9ResponditautemAmasiasviroDei:Quidautemfaciemus decentumtalentis,quaedediexercituiIsraël?

ResponditquevirDei:PotensestDominustibidaremulto plus

10SeparavitergoAmasiasexercitumquiveneratadeum exEphraim,utrevertereturinlocumsuum;adeoaccensa estiraeorumcontraIudamvehementer,etreversisuntin locumsuumcumiratiismagnis.

11PorroAmasiasconfortatusest,eteduxitpopulumsuum etabiitinvallemSalinarum,percussitquefiliosSeirdecem milia.

12Aliadecemmiliavirorumremanserunt,etfiliiIudae ceperuntcaptivos,etadduxerunteosadcacumenpetrae,et praecipitaverunteosdesummoinpetra,itautomnes creparent

13AtilleexercitusquemremiseratAmasiasnesecumiret adproelium,diffususestincivitatesIudaeaSamariausque adBethoron,etinterfecittriamilia,ceperuntquepraedam magnam

14AmasiasveropostcaedemEdomorumadtulitdeos filiorumSeiretstatuiteossibiindeosetadoraviteoseteis adolevitincensum.

15QuamobremiratusestDominuscontraAmasiam,et misitadeumprophetam,quidixitei:Curadorastideosqui nonliberaveruntpopulumsuumdemanutua?

16Cumautemloquereturcumeo,dixiteirex:"Num consiliariusregises?Quiesce,curpercutiaris?"Propheta

autemdiscessit,etdixit:"ScioquiaDeuscogitavitte occiderequiafecistihocconsiliummeum,etnon acquievisticonsiliomeo"

17IgiturAmasiasrexJudainitoconsilio,misitadIoas filiumIoachazfiliiIehuregemIsrael,dicens:Veni, videamusnosafacie

18MisitqueIoasrexIsraeladAmasiamregemIuda,dicens: CarduusquiestinLibanomisitadcedrumquaeestin Libano,dicens:DafiliamtuamfiliomeouxoremTransivit ergobestiaagriquaeestinLibanoetconculcavitcarduum

19Dixisti:“Ecce,percussistiEdom,etcortuumteelevat utglorieris?”manedomi;curmalumtuumadinferos provocas,utcadasettu,etJudatecum?

20SedAmasiasnonaudivit,quiaaDeoeratuttraderetin manusinimicorumsuorum,propterdeosEdom

21AscenditigiturIoasrexIsrael,etvideruntse,ipseet AmasiasrexIudae,inBethsames,quaeestinIudaeis

22PercussusqueestJudacoramIsraël,etfugeruntsinguli intabernaculasua.

23AmasiamveroregemJuda,filiumIoasfiliiIoachaz, cepitJoasrexIsraëlinBethsames,etadduxitinJerusalem: etdestruxitmurumJerusalemaportaEphraimusquead portamanguliquadringentiscubitis

24Omnequoqueaurumetargentum,etuniversavasaquae inventasuntindomoDeiapudObededom,etthesauros domusregiae,necnonobsides,reversusestSamariam

25VixitautemAmasiasfiliusIoasrexIudaepostmortem IoasfiliiIoachazregisIsraelquindecimannis.

26ReliquaautemsermonumAmasiae,primaetnovissima, nonnehaecscriptasuntinlibroregumJudaetIsrael?

27EtpostquamAmasiasrecessitaDomino,tetenderuntei coniurationeminJerusalem,etfugitinLachis:miserunt autemposteuminLachis,etinterfecerunteumibi

28etaduxerunteumsuperequosetsepelierunteumcum patribussuisincivitateIuda

CAPUTXXVI

1UniversusautempopulusIudaetulitOziam,annorum sedecim,etconstituerunteumregemproAmasiapatresuo. 2IpseaedificavitAilathetrestituiteamIudae,postquam dormivitrexcumpatribussuis

3SedecimannorumeratOziascumregnarecoepisset,et quinquagintaduobusannisregnavitinJerusalem:nomen matriseiusJecheliadeJerusalem

4FecitquequodrectumeratcoramDomino,iuxtaomnia quaefeceratAmasiaspatereius

5EtexquisivitDeumindiebusZachariaeintellegentis visionumDei:etomnibusdiebusquaesivitDominum, Deusdirexiteuminomnibus

6Deindeegressusest,etpugnavitcontraPhilisthaeos,et destruxitmurumGeth,etmurumJabniae,murumqueAzoti: aedificavitquoqueoppidainAzotoetinmedio Philisthaeorum

7EtadiuviteumDeuscontraPhilisthiim,etcontraArabes quihabitabantinGurbaal,etcontraMaunitas

8PendebantqueAmmonitaemuneraOziae:etdivulgatum estnomeneiususqueadintroitumAegypti,quiavalde corroboravit

9AedificavitquoqueOziasturresinJerusalemsuper portamanguli,etsuperportamvallis,etineodemangulo muri,firmavitqueeas

10Exstruxitetiamturresindesertoetfoditputeosplurimos, eoquodhaberetmultapecoraetincampestribusetin vastitate:vineasquoquehabuitetinmontibusetin Carmelo:agriculturaeenimplacuit.

11FuitetiamOziasexercitusbellatorum,quiprocedebant adbellumperturmas,secundumnumerumeorum descriptumsubmanuJehielscribæetMaasiæducis,etsub manuHananiæ,uniusdeducibusregis.

12Universusnumerusprincipumfamiliarumvirorum fortiumduomiliasescenti

13Etsubpotestateeorumexercitustrecentorumetseptem miliumquingentorum,quimagnavigerebantbella,etut regicontraadversariosauxiliumferrent.

14PraeparavitquoqueeisOziasomniexercituiclypeos,et hastas,etgaleas,etloricas,etarcus,etfundasadiaciendum lapides.

15EtfecitinJerusalemmachinas,excogitatasaviris callidis,quasinturribuscollocavitetinangulismurorum, utmitterentsagittasetsaxagrandia:divulgatumqueest nomeneiusprocul,quiamirabiliteradiutisuntdonecfortis factusest

16Sedcumroboratusesset,elevatumestcoreiusin interitumsuum,etneglexitDominumDeumsuum, ingressusquetemplumDomini,utadoleretincensumsuper altarethymiamatis.

17EtingressusestposteumAzariassacerdos,etcumeo octogintasacerdotesDominivirifortes

18QuirestiteruntregiOziaeatquedixeruntei:Nonest officiitui,Ozia,utadoleasincensumDomino,sed sacerdotumfiliorumAaron,quiconsecratisuntad adolendumincensum:egrederedesanctuario,quiadelicti fecisti:nonerittibiingloriamapudDominumDeum 19IratusqueOzias,tenensinmanuthuribulumad adolendumincensum,iratusestsacerdotes.Lepraquoque ortaestinfronteeiuscoramsacerdotibusindomoDomini, superaltarethymiamatis

20cumquerespexisseteumAzariaspontifexetomnes sacerdotes,videruntlepraminfronteeius,eteiecerunteum inde;sedetipsefestinavitegredi,quiapercusserateum Dominus.

21FuitigiturOziasrexleprosususqueaddiemmortissuae, ethabitavitindomoseparata,obquamabscissuseratde domoDomini.Joathamverofiliuseiusgubernabatdomum regis,etiudicabatpopulumterrae

22ReliquaautemsermonumOziae,primorumet novissimorum,scripsitIsaiasfiliusAmos,propheta. 23DormivitqueOziascumpatribussuis,etsepelierunt eumcumpatribussuisinagroregumsepulchrorum,eo quoddiceretur:LeprosusestRegnavitqueJoathamfilius eiusproeo

CAPITULUMXXVII

1VigintiquinqueannorumeratJoathamcumregnare coepisset,etsedecimannisregnavitinJerusalemNomen matriseiusJerusa,filiaSadoc

2FecitquequodrectumeratcoramDomino,iuxtaomnia quaefeceratOziaspatersuus,exceptoquodnonest ingressustemplumDomini,etpopulusadhucdelinquebat

3IpseaedificavitportamdomusDominiexcelsam,etin muroOphelmultaconstruxit

4UrbesquoqueaedificavitinmontibusIudaeetinsaltibus castellaetturres.

5PugnavitquoquecontraregemfiliorumAmmonetvicit eos,dederuntqueeifiliiAmmoninannoillocentumtalenta argentietdecemmiliacorostriticiacdecemmiliahordei. HaecsummapepererunteifiliiAmmonetannosecundoet annotertio

6PotensigiturfactusestJoatham,eoquodparaveratvias suascoramDominoDeosuo

7ReliquaautemsermonumIoatham,etomniabellaeiuset operaeius,scriptasuntinlibroregumIsraeletIuda

8Vigintiquinqueannorumeratcumregnarecoepisset,et sedecimannisregnavitinJerusalem.

9DormivitqueJoathamcumpatribussuis,etsepelierunt eumincivitateDavid:etregnavitAchazfiliuseiusproeo

CAPITULUMXXVIII

1VigintiannorumeratAchazcumregnarecoepisset,et sedecimannisregnavitinJerusalem:nonautemfecitquod rectumeratinconspectuDominisicutDavidpatereius

2AmbulaviteniminviisregumIsraël,insuperetstatuas fuditBaalim

3InsuperadolevitincensuminvallefiliiEnnometlustravit filiossuosignesecundumabominationesgentiumquas expulitDominusinconspectufiliorumIsrael

4Sacrificabatquoqueetthymiamaaccendebatinexcelsis, etincollibus,etsubomnilignoviridi.

5TradiditqueeumDominusDeuseiusinmanusregis Syriae,quipercusserunteum,etceperuntmultitudinem eorumDamascum.Traditusestquoqueinmanusregis Israel,etpercussiteumplagamagna

6OcciditquePhaceefiliusRomeliaedeJudacentum vigintimiliaindieuno,omnesvirosfortes;eoquod reliquissentDominumDeumpatrumsuorum

7EodemtemporeocciditZechri,virpotensexEphraim, Maasiamfiliumregis,etEzricamducemdomuseius, Elcanamquoquesecundumarege

8CeperuntquefiliiIsraeldefratribussuisducentamilia mulierum,puerorum,etfiliarum,etmagnamquoque praedamceperunt,etpertulerunteaminSamariam

9EratautemibiprophetaDomini,nomineOded,et egressusestantecastraquaevenerantinSamariam,etdixit eis:Ecce,quiairatusestDominusDeuspatrumvestrorum contraJudam,tradiditeosinmanusvestras,etpercussistis eoscumfurorequiusqueadcaelumpervenit.

10NuncergofiliosIudaeetJerusalemvultisvobis subicereinservosetancillas:atnonnevospeccaretis contraDominumDeumvestrum?

11Nuncergoauditeme,etreducitecaptivosquos adduxistisdefratribusvestris,quiairafurorisDomini imminetvobis.

12TuncvirideprincipibusfiliorumEphraim,Azarias filiusJohanan,BarachiasfiliusMosillamoth,Ezechias filiusSellum,etAmasafiliusHadlai,steteruntcontraeos quivenerantdeproelio,

13etdixiteis:Nonintroducetishuccaptivos,quia peccavimusinDominum,etvosvultisaddereadpeccata nostraettransgressionesnostras;magnaenimest transgressionostra,etirafurorisiraeestcontraIsrael.

14Reliqueruntigiturviriarmatipraedametcaptivoscoram principibusetomnimultitudine

15Etsurrexeruntvirinominatimnominati,etceperunt captivos,etspoliaomnesquinudierantvestiverunt, induentesqueeos,etcalceisdederunt,dederuntqueeis cibumetpotum,unxeruntqueeos,etsuperasinosomnes debilitatossustulerunt,etadduxerunteosinJericho civitatempalmarumadfratressuos;etreverseruntin Samariam

16TemporeillomisitrexAchazadregesAssyriorum,ut auxiliumferrentei

17VeneruntenimiterumEdomitietpercusseruntIudamet captivitatemmagnamabduxerunt

18Philisthimquoqueimpetumfecerantperurbes campestresetadmeridiemIudaeetceperuntBethsameset AjalonetGederothetSochocumviculissuisetThamnam cumviculissuisetGimzocumviculissuisethabitaverunt ibi.

19HumiliaveratenimDominusJudampropterAchaz regemIsraël,eoquodnudassetJudam,etcontemptusesset inDominum.

20AdvenitqueadeumTilgathphalnesarrexAssyriorum, quietafflixiteum,etnonconfortavit

21NamAchazspoliatadomoDominietdomoregiset principumetdeditregiAssyriorummunera,ettamennihil eiprofuit

22Insuperettemporeangustiaesuaeauxitcontemptumin Dominum,ipseestrexAchaz

23immolavitdiisDamasciquipercusserunteumetdixit diiregumSyriaeauxiliantureis,ideosacrificaboillis,et adiuvabuntmeipsiautemfuerunteiruinaeetomnisIsrael

24CongregavitqueAchazvasadomusDeietconciditvasa domusDei,clausitqueianuasdomusDomini,etfecitsibi altariainundiqueangulisJerusalem

25InomnibusquoqueurbibusJudaexstruxitarasad cremandumthusdiisalienis,atqueadiracundiam provocavitDominumDeumpatrumsuorum

26Reliquaautemsermonumeius,etomniumviarumeius, priorumetnovissimorum,scriptasuntinlibroregumIuda etIsrael

27DormivitqueAchazcumpatribussuis,etsepelierunt eumincivitateJerusalem;nonautemreduxerunteumin sepulcraregumIsraël,etregnavitEzechiasfiliuseiuspro eo

CAPITULUMXXIX

1Ezechiasautemregnarecoepitcumvigintiquinqueannos natusesset,etvigintinovemannisregnavitinJerusalem NomenmatriseiusAbiafiliaZachariae.

2FecitquequoderatrectuminconspectuDomini,iuxta omniaquaefeceratDavidpatereius

3Ipseannoprimoregnisui,menseprimo,aperuitportas domusDomini,etinstauraviteas.

4AdduxitquesacerdotesetLevitas,etcongregaviteosin plateamorientalem,

5dixitqueadeosauditemeLevitaeetsanctificaminiet mundatedomumDominiDeipatrumvestrorumetauferte immunditiasdelocosancto

6Peccaveruntenimpatresnostri,etfeceruntmalumin oculisDominiDeinostri,dereliqueruntqueeum,et averteruntfaciessuasatabernaculoDomini,etverterunt dorsum

7Clauseruntetiamostiaporticusetexstinxeruntlucernaset incensumnonadoleveruntnequeholocaustaobtuleruntin sanctuarioDeoIsrael

8ProptereairaDominiimpositaestsuperJudamet Jerusalem,tradiditqueeosintribulationem,etininteritum, etinsibilum,sicutvoscernitisoculisvestris

9Ecceenimpatresnostrigladioceciderunt,etfiliinostri, etfiliaenostrae,etuxoresnostraecaptivaesuntpropterhoc. 10NuncigiturmihiplacetutineamfoeduscumDomino DeoIsrael,etavertaturanobisirafurorissui

11Filiimei,nolitenuncnegligere:vosenimelegit Dominusutstetiscorameo,etutserviatisilli,etutcolatis eum,etcreetiseiincensum.

12SurrexeruntergoLevitae,MahathfiliusAmasai,etJoël filiusAzariaedefiliisCaath:porrodefiliisMerari,Cis filiusAbdi,etAzariasfiliusIahalelel:porrodeGerson, JoahfiliusZimma,etEdenfiliusJoah

13EtdefiliisElisaphan,Samri,etJehiel;etdefiliisAsaph, Zacharias,etMathanias.

14etdefiliisHeman,Iahiel,etSemei;etdefiliisIdithun, Semeias,etOziel

15Congregaveruntquefratressuos,etsanctificaveruntse, veneruntqueiuxtamandatumregisetverbaDomini,ut expiarentdomumDomini

16SacerdotesautemingressisuntdomumDomini interiorem,utmundarenteam,etefferebantomnem immunditiamquaminvenerantindomoDominiinatrium domusDomini,etabstuleruntLevitaeeam,et asportaverunteamforasintorrentemCedron

17Coeperuntautemprimadiemensisprimisanctificare,et indieoctavoeiusdemmensisingressisuntporticum Domini,etsanctificaveruntdomumDominidiebusocto,et indiesextodecimomensisprimicompleverunt

18IngressiquesuntadEzechiamregem,etdixerunt: PurgavimusomnemdomumDomini,etaltare holocaustorumcumomnibusvasissuis,etmensam propositioniscumomnibusvasissuis.

19Insuperetomniavasa,quaerexAchazinregnosuoper praevaricationemsuamabjecit,paravimuset sanctificavimus,etecceexpositasuntcoramaltareDomini. 20SurrexitautemmaneEzechiasrex,etcongregavit principescivitatis,etascenditdomumDomini

21Obtuleruntqueseptemtauros,etseptemarietes,et septemagnos,etseptemhircospropeccato,proregno,et prosanctuario,etproJuda:praecepitquesacerdotibusfiliis AaronutofferrenteasuperaltareDomini.

22Mactaveruntigiturtauros,etacceperuntsacerdotes sanguinem,etfuderuntillumsuperaltare;similitercum mactavissentarietes,fuderuntsanguinemsuperaltare, mactaveruntetiamagnos,etfuderuntsanguinemsuper altare

23Adductisunthircospropeccatocoramregeet multitudine,imposueruntquemanussuassupereos

24etimmolaverunteossacerdotesetexpiaverunt sanguinemeorumsuperaltare,utexpiarentprouniverso Israel:proomniIsraelpraeceperatrexutholocaustumet sacrificiumpropeccatofieret.

25ConstituitquoqueLevitasindomoDominicum cymbalis,psalteriis,etcitharissecundumpraeceptum David,etGadvidentisregis,etNathanprophetæ;sicenim praeceptumDominieratperprophetaseius

IIParalipomenon

26SteteruntautemLevitaecuminstrumentisDavid,et sacerdotestubis.

27EtEzechiasiussitutofferrenturholocaustumsuper altare:cumquecoepissentholocausta,coeperuntcanere laudesDominietclangeretubisatqueinstrumentisquae DavidrexIsraëlconstituerat

28Omnisquecoetusadoravit,etcantorescecinerunt,et tubaeclangebant:ethaecomniaduraveruntdonec complereturholocaustum

29Postquamoblationesfinitaesunt,rex,etomnesquicum eoerant,incurvatisunt,etadoraverunt

30PraecepitautemEzechiasrexetprincipesLevitisut laudarentDominumsermonibusDavid,etAsaphvidentis. Quicumlaetitiacanerecoeperunt,etinclinatisuntet adoraverunt

31Ezechiasautemrespondit:Nuncautemconsecrastisvos Domino,accediteetoffertishostiasetlaudesindomo DominiObtulitqueuniversamultitudohostiasetlaudes,et omnesquisponteobtuleruntholocausta.

32Numerusautemholocaustorum,quaeobtulitmultitudo, fuittaurosseptuaginta,arietescentum,agnosducenti: omneshiinholocaustumDomino.

33Sanctificataautemfueruntbovessexcentietovestria milia

34Sacerdotesautempaucierant,necpoterantomnes holocaustadetraherepelles:undeetLevitaefratreseorum adiuverunteos,donecperfectumestopus,etdonec sanctificarentursacerdotes:Levitaeenimsincerioreserant cordeutsanctificarentsequamsacerdotes

35Sedetholocaustafueruntabundantia,adipes victimarumpacificorumetlibaminaproomniholocausto: sicordinatumestministeriumdomusDomini

36LætatusqueestEzechias,etomnispopulus,quod justificassetDominuspopulum:deniqueenimrem confecerat

CAPUTXXX

1MisitquoqueEzechiasadomnemIsraeletIudam: scripsitqueepistulasadEphraimetManassenutvenirent addomumDominiinJerusalem,etfacerentPascha DominoDeoIsrael

2Initioenimregisetprincipumeiusetuniversicoetus HierosolymisdecreveratutfacerentPaschamensesecundo

3Nonenimpotueruntfacereintemporeillo,quia sacerdotesnonsatissanctificatierant,etpopulusnon congregatuseratinJerusalem

4Placuitquesermoregi,etomnimultitudini.

5TuncdecreveruntutpraedicarentinuniversoIsrael,a BersabeeusqueDan,utvenirentetfacerentPascha DominoDeoIsraelinJerusalem:multoenimtemporenon fecerantsecundumlegem,sicutscriptumest.

6Ieruntigiturnuntiicumepistulisaregeetprincipumeius inuniversumIsraeletIudamsecundummandatumregis, dicentes:“FiliiIsrael,convertiminiadDominumDeum Abraham,Isaac,etIsrael,etipsereverteturadreliquias vestras,quievasistisdemanuregumAssyriorum.”

7Nolitefierisicutpatresvestrietfratresvestri,qui recesseruntaDominoDeopatrumsuorum,quitradiditeos ininteritum,utipsicernitis.

8Noliteindurarecervicemvestram,sicutpatresvestri,sed traditemanusvestrasDomino,etveniteadsanctuarium

eius,quodsanctificavitinaeternum:serviteDominoDeo vestro,utavertaturavobisirafuroriseius.

9SienimreversifueritisadDominum,fratresvestrietfilii vestrimisericordiamhabebuntcorameisquieoscaptivos duxerunt,etrevertenturinterramhanc,quiabenignuset misericorsestDominusDeusvester,etnonavertatfaciem suamavobissireversifueritisadeum

10Igiturcursorespergebantdecivitateincivitatemper terramEphraimetManasseusqueadZabulon,illisautem irridentibusetsubsannantibuseos

11AttamenquidamexAser,etManasse,etZabulonse humiliantesveneruntJerusalem

12InJudaquoquemanusDeifactaestutdareteiscor unum,utfacerentpraeceptumregisetprincipumiuxta verbumDomini

13CongregatusestauteminJerusalempopulusmultusad celebrandumfestumazymoruminmensesecundo,ecclesia magnavalde

14EtsurgentesabstuleruntarasquaeerantinJerusalem,et universadelubraadadolendumincensumsubtuleruntet proiecerunteaintorrentemCedron

15ImmolaveruntautemPaschaquartadecimadiemensis secundi;sacerdotesautematqueLevitaeconfusisuntet sanctificatisuntetattuleruntholocaustaindomumDomini

16Steteruntauteminlocissuisiuxtaritumsuum,iuxta legemMoysihominisDei;sacerdotesautemasperserunt sanguinem,quemaccipiebantdemanuLevitarum

17Multienimincoetuerantquinonsanctificatierant,ideo LevitaecuramhabebantmactandiPaschaomnibusquinon erantmundi,utsanctificarenteosDomino

18Magnacopiapopuli,multietiamdeEphraimet ManasseetIssacharetZabulon,nonmundatisunt,sed comederuntPaschanonaliter,quodscriptumestOravit autemEzechiasproeis,dicens:Dominusbonusignoscat omnibus

19QuidirigitcorsuumadrequirendumDeum,Dominum Deumpatrumsuorum,quamvisnonsecundummunditiam sanctuarii

20ExaudivitqueDominusEzechiam,etsanavitpopulum

21FeceruntautemfiliiIsraelquiinventisuntinJerusalem sollemnitatemazymorumseptemdiebusinlaetitiamagna: LevitaequoqueetsacerdoteslaudabantDominumper singulosdies,canentesperorganapotentiora.

22EtlocutusestEzechiasadconsolationemomnium LevitarumquidocebantscientiambonamsuperDomino:et comederuntseptemdiebusconvivii,offerentesvictimas pacificas,etconfitentesDominumDeumpatrumsuorum

23Decrevitigituruniversacoetusutcelebrarentaliosdies septem:etegeruntaliosdiesseptemcumlaetitia

24EzechiasenimrexIudaepraebueratmultitudinimille taurosetseptemmiliaovium;principesverodederant multitudinimilletaurosetdecemmiliaovium; sanctificatusestergomultisacerdotes

25EthilaritateperfusaestomniscongregatioIudae,tam sacerdotumetLevitarumquamuniversaecongregationis quaeveneratexIsrael,etadvenarumquivenerantdeterra IsraelethabitabantinIuda.

26FactaestigiturmagnalaetitiainJerusalem,qualisa diebusSalomonisfiliiDavidregisIsraëlinJerusalemnon fuerat.

27SurrexeruntautemsacerdotesLevitaeetbenedicentes populo:etexauditaestvoxeorum,pervenitqueoratio eoruminhabitaculumsanctumeiususqueadcaelum

CAPUTXXXI

1Hisigiturperactis,omnisIsraelquiibifuerategressusest incivitatesIuda,etconfregeruntstatuas,etsucciderunt palos,etdestruxeruntexcelsaetarasdeuniversoIudaet Beniamin,etdeEphraimetManasse,donecomniadelerent ReversisuntigituromnesfiliiIsraelunusquisquein possessionemsuam,incivitatessuas

2ConstituitqueEzechiasordinessacerdotumetLevitarum secundumvicessuas,unumquemquesecundum ministeriumsuum,sacerdotesetLevitasinholocaustaetin victimaspacificas,utministrarent,etconfiterenturgratias etlaudarentinportistabernaculorumDomini

3Dedicavitquoquepartemregisdesubstantiasuaad holocausta,idestadholocaustamaneetvespertina,et holocaustaprosabbatisetproneomeniisetpro sollemnitatibus,sicutscriptumestinlegeDomini

4PraecepitetiampopulohabitantiumJerusalemutdarent partessacerdotibusetLevitis,utpossentcordiesseinlege Domini

5Cumautempercrebruissetmandatum,filiiIsraël abundanterobtuleruntprimitiasfrumenti,vini,etolei,et mellis,etomniumquaegignitagri:etdecimampartem omniumabundanterobtulerunt.

6SedetfiliiIsraeletIudaquihabitabantinurbibusIuda obtuleruntdecimasboumetoviumetdecimasrerum sanctorumquaevoverantDominoDeosuoetfecerunt acervosmultos

7Mensetertiocoeperuntacervosiacerefundamenta,et menseseptimocompleverunteos.

8QuamcumingressiessentEzechiasetprincipes,viderunt acervos,etbenedixeruntDominoacpopuloIsraël

9InterrogavitqueEzechiassacerdotesetLevitasdeacervis.

10ResponditautemeiAzariassacerdosprimusdedomo Sadoc,dicens:Exquocoeperuntofferremuneraindomum Domini,comedimussaturati,etremanseruntplurima,eo quodbenedixeritDominuspopulosuo,etquodremansitest hicmagnuscopia

11PraecepitigiturEzechiasutpraepararentcellasindomo DominiQuodcumfecissent,

12Intulitquoquedonaetdecimasetvasaconsecrata fideliter:superquosChoniasLevitaeratprinceps,etSemei fratereiussecundus

13EtIehiel,etOzazias,etNahath,etAsahel,etJerimoth, etJozabad,etEliel,etIsmachias,etMahath,etBanaias, erantpraefectisubmanuChonaiaeetSemeifratriseius, iuxtapraeceptumEzechiaeregis,etAzariaeprincipis domusDei.

14CoreautemfiliusImnaLevitaeetianitororientalis partiseratoblationumsponteofferendarumDomino,ad distribuendumdonationesDominietSanctasanctorum

15EtiuxtaeumerantEden,etMiniamin,etIosue,et Semeia,Amarias,etSecheniasincivitatibussacerdotum secundumvicessuas,utdarentfratribussuispervices,tam maiorquamminor:

16Praeternumerummarerumabannistribusetsupra, cunctorumquiingrediunturdomumDomini,partemsuam

cotidianamproministeriosuoinmuneribussuisiuxta divisionessuas, 17Sacerdotibusperdomospatrumsuorum,etLevitisa vigintiannisetsupra,perofficiumetordinessuos, 18etadgenealogiamomniumparvulorumeorum,uxorum suarum,filiorumeorum,etfiliarumsuarum,peromnem congregationem,quiainofficiosuosanctificatisuntin sanctificatione:

19EtiamdefiliisAaronsacerdotibus,quierantinagris suburbanisurbiumsuarum,persingulasurbes,viri nominatimelectisunt,utpartesdarentomnibusviris sacerdotalibusetomnibusquinumeratisuntinLevitis

20FecitigiturEzechiassicinomniJuda,etfecitquod bonumetrectumetverumeratcoramDominoDeosuo

21EtinomnioperequodcoepitinministeriodomusDei, inlegeetinpraeceptis,utrequireretDeumsuum,fecitex totocordesuo,etprosperatusest

CAPITULUMXXXII

1Posthaeceteorumconfirmationem,venitSennacherib rexAssyriorumetingressusestJudam,etobseditcivitates munitas,cogitanseassibicapere

2QuodcumvidissetEzechias,adventumSennacheribet consiliumcepitutpugnaretcontraJerusalem.

3Iniitconsiliumcumprincipibussuisetvirispotentibusut obturarentaquasfontiumquierantextraurbem:etipsi auxiliumtulerunt.

4Congregatusestitaquepopulusingens,quiobturaverunt omnesfontes,etrivumquifluebatpermediamterram, dicentes:NequarationeveniantregesAssyriorum,et inveniantaquasmultas?

5Corroboravitquoqueseetconstruxitomnemmurumqui dirutuseratetexstruxiteumusqueadturresetalterum murumforisetrestauravitMelloincivitateDavidetfecit sagittasetclypeosinnumerabiles

6Praeposuitquepopuloprincipesbellatorum,et congregaviteosadseinplateaportaecivitatis,etlocutus esteisconsolatione,dicens:

7Confortamini,etconfortamini:nolitetimere,neque paveatisregemAssyriorum,etomnemmultitudinemquae estcumeo,quoniampluresnobiscumsuntquamcumillo 8Cumilloestbrachiumcarneum;nobiscumautem DominusDeusnosterest,quiauxiliatornosterestnobiset pugnatbellanostraEtconfirmatusestpopulusverbis EzechiaeregisIuda.

9PosthaecmisitSennacheribrexAssyriorumservossuos Jerusalem(ipseautemobsidebatLachiscumuniverso exercitusuo)adEzechiamregemJudaetadomnemJudam quieratinJerusalem,dicens:

10HaecdicitSennacheribrexAssyriorum:Inquoconfidis, utmaneatisobsidioneinJerusalem?

11NumEzechiasvosdecipituttradatismortifameetsiti, affirmans:DominusDeusvesterliberabitnosdemanu regisAssyriorum?

12NonneisteestEzechias,quidestruxitexcelsailliuset aras,etpraecepitIudaeetJerusalem,dicens:Coramaltari unoadorabitisetineocomburetisincensum?

13Anignoratisquaeegoetpatresmeifecerimusomnibus populisterrarum?Numdiigentiumillarumterrarum potuerunteruereterrassuasdemanumea?

14Quisfuitdeomnibusdiisgentiumquasvastaverunt patresmei,quipotueriteruerepopulumsuumdemanumea, utpossitetiamDeusvestereruerevosdehacmanu?

15NonvosergodecipiatEzechias,necsicpersuadat, nequecredatisei;sienimnullusdeusultrocivium,gentium atqueregnorum,potuiteruerepopulumsuumdemanumea, etdemanupatrummeorum,quantomagisDeusvester eruetvosdemanumea?

16SedetaliapluralocutisuntservieiuscontraDominum DeumetcontraEzechiamservumeius

17ScripsitquoqueepistulasadmaledicendumDominum DeumIsraeletaddicendirationemeius,dicens:Sicutdii gentiumterrarumnonliberaveruntpopulumsuumdemanu mea,sicnonliberabitDeusEzechiaepopulumsuumde manumea

18TuncclamaveruntvocemagnalinguaIudaicacontra populumquisedebatinmurisJerusalem,utterrerenteoset terrerenteos,etcaperentcivitatem

19LocutisuntquoquecontraDeumJerusalem,sicutcontra deospopulorumterrae,operamanuumhominum

20PropterhanccausamoraveruntEzechiasrex,etIsaias filiusAmospropheta,acclamaveruntusqueadcaelum.

21EtmisitDominusangelum,quiinterfecitomnesviros robustos,etprincipes,etducescastrisregisAssyriorum: quireversusestcumignominiainterramsuam.Cum ingressusessetdomumdeisui,hi,quiegressierantde uteroeius,interfecerunteumibigladio

22SalvavitqueDominusEzechiamethabitantesJerusalem demanuSennacheribregisAssyriorum,etdemanu omnium,etadiuviteospercircuitum

23MultietiamdeferebantmuneraDominoinJerusalem,et muneraEzechiæregiJuda,quimagnificatusestdeinceps coramomnibusgentibus

24IndiebusillisaegrotavitEzechiasusqueadmortem,et oravitDominum;exaudivitqueeum,etdediteisignum

25SedEzechiasnonsecundumbeneficiaquaesibi beneficiaacceperat,quiaelevatumestcoreius:etfactaest iraineum,etinIudametJerusalem

26HumiliatusqueestautemEzechiasproptersuperbiam cordissui,tamipsequamhabitantesJerusalem,etitanon venitsupereosiraDominiindiebusEzechiae

27FuitautemEzechiasdivitiisetgloriaplurimis,et thesaurisabundansargento,etauro,etlapidibuspretiosis, aromatibus,etscutis,etomnigeneregemmarum pretiosarum

28Horreaquoquefrumenti,vini,etolei,etstabulaomnium iumentorum,etcaulaspecorum

29Sedeturbesaedificavitsibi:habebatquegregesovium etarmentoruminnumerabiles,eoquoddedisseteiDeus divitiasabundantissimas

30IpseEzechiasobturavitsuperiorempartemaquaeGihon etadduxiteasdeorsumadoccidentemurbisDavid:in omnibusoperibussuisprosperatusest

31SedinnuntiisprincipumBabylonis,quimiseruntad eumutinvestigarentdemirabiliquodfactumeratinterra, dereliquiteumDeusuttentareteum,etsciretomniaquae erantincordeeius.

32ReliquaautemsermonumEzechiæ,etmisericordiarum eius,scriptasuntinvisioneIsaiæprophetæ,filiiAmos,et inlibroregumJudaetIsraël.

33DormivitqueEzechiascumpatribussuis,etsepelierunt euminultimosepulcrofiliorumDavid;etcelebraviteum

universusJudaetomneshabitantesJerusalemexequias eius.RegnavitqueManassesfiliuseiusproeo.

CAPUTXXXIII

1DuodecimannorumeratManassescumregnarecoepisset, etquinquagintaquinqueannosregnavitinJerusalem 2FecitautemmaluminconspectuDomini,secundum abominationesgentiumquasexpulitDominuscoramfiliis Israel

3etconversusaedificavitexcelsaquaedemolituserat EzechiaspatereiuseterexitarasBaalimetfecitlucoset adoravitomnemmilitiamcaelietcoluiteam.

4AedificavitquoquealtariaindomoDomini,dequa dixeratDominus:InJerusalemeritnomenmeumin aeternum.

5Etaedificavitarasuniversæmilitiæcaeliinduobusatriis domusDomini

6TransduxitquefiliossuosperigneminvallefiliiEnnom: observavitquoquetemporaetadseerudebat,etmaleficia exercebat,etcumpyrobolisetcumaruspicesfecit, multumquemalumfecitcoramDomino,utirritareteum.

7Etposuitsculptile,simulacrumquodfecerat,indomo Dei,dequalocutuseratDeusDavidietSalomonifilioeius: IndomohacetinJerusalem,quamelegiexomnibus tribubusIsraël,ponamnomenmeuminaeternum

8EtnonmoveboultrapedemIsraëldeterraquamconstitui patribusvestris:utcustodiantfacereomniaquæpræcepieis, universamlegem,etpraecepta,etiudiciapermanum Moysi

9ItaManassesseduxitJudamethabitantesJerusalem,ut facerentmalumsupergentesquassubverteratDominusa faciefiliorumIsraël

10LocutusqueestDominusadManassen,etadpopulum eius,quinonaudiverunt

11IdcircoDominusinduxitsupereosprincipesexercitus regisAssyriorum,quiceperuntManassenetvinxerunteum compedibusatqueduxeruntBabylonem

12Qui,cumangustiatusesset,oravitDominumDeum suumetpaenituitsevaldecoramDeopatrumsuorum.

13Oravitqueeum,etobsecratusesteietexaudivit orationemeiusreduxitqueeumJerusaleminregnumsuum, etcognovitManassesDominumipsumesseDeum.

14PosthaecaedificavitmurumextracivitatemDavidad occidentemGihoninvalleusqueadintroitumportae PisciumetcircumdeditOpheletextuliteamaltitudinis magnaevaldeetposuitducesbellicosinomnibusurbibus Iudamunitis.

15Etabstulitdeosalienos,etidolumdedomoDomini, omniaquearas,quasfeceratinmontedomusDominietin Jerusalem,eteieciteaextraurbem

16EtinstauravitaltareDominietobtulitsuperillud victimaspacificasetlaudes,praecepitqueIudaeutserviret DominoDeoIsrael

17Attamenpopulusadhucsacrificabatinexcelsis, verumtamenDominoDeosuosoli

18ReliquaautemgestorumManasse,etoratioeiusad Deumsuum,verbaquoquevidentiumquiloquebanturad euminnomineDominiDeiIsrael,inveniunturomniaquae scriptasuntinlibroregumIsrael.

19Oratioquoqueeius,etexauditaDeicondita,etomne peccatumeius,etdelictumeius,etlocainquibus

aedificavitexcelsa,etstatuitlucosetsculptiliaantequam humiliaretur,eccescriptasuntinsermonibusvidentium.

20DormivitergoManassescumpatribussuis,et sepelierunteumindomosua:regnavitqueproeofiliuseius Amon.

21VigintiduorumannorumeratAmoncumregnare coepisset,etduobusannisregnavitinJerusalem 22FecitautemmaluminconspectuDomini,sicutfecerat Manassespatereius,quiaomnibussculptilibusquas Manassespatereiusfeceratimmolavitetserviviteis

23EtnonhumiliatusestsecoramDomino,sicut humiliatusestseManassespatereius,sedauxitdelictum facereAmon.

24Coniuraveruntautemservieiusadversuseum,et interfecerunteumindomosua

25Porropopulusterraepercussitomnesquiconiuraverant contraregemAmon;etconstitueruntsibiregemIosiam filiumeiusproeo

CAPUTXXXIV

1OctoannorumeratIosiascumregnarecoepisset,et trigintaunoannoregnavitinJerusalem

2FecitquequoderatrectuminconspectuDomini,et ambulavitinviisDavidpatrissui:nondeclinavitad dextramnequeadsinistram

3Octavoenimannoregnisui,cumadhucpueresset,coepit quaerereDeumpatrissuiDavid:etduodecimoannocoepit purgareJudametJerusalemabexcelsisetaltare,et simulacris,etconflatilibus

4DestruxeruntquearasBaalimcorameo,etsimulacraquae superpositaerant,succidit;palosetiam,etsculptilia,et simulacraconflatiliacomminuit,etpulveremexeisdiffusit etsupersepulcraeorumquieissacrificaverant.

5Ossaquoquesacerdotumcombussitinaltaribuseorum, mundavitqueIudametJerusalem

6SicfecitinurbibusManasse,etEphraim,etSimeon, usqueNephthali,subvertensvirgassuaspercircuitum

7Postquamautemarasdissipaveratetpalosetsculptilia contrivissetinpulverem,omniaquedelubradeleveratde universaterraIsraël,reversusestJerusalem

8Igiturannooctavodecimoregnisui,postquam mundaveratterrametdomum,misitSaphanfiliumAsaliae etMaasiamducemcivitatisetIoahfiliumIoachazscribam adinstaurandamdomumDominiDeisui

9VeneruntautemadHelciamprincipemsacerdotem,et obtuleruntpecuniamquaeillatafueratindomumDei, quamcollegerantLevitae,quiianitoreserant,demanu ManasseetEphraim,etomniumreliquiarumexIsrael,et universoIudaetBeniamin;reversiquesuntinJerusalem

10Ettradideruntinmanusoperariorumquipraeerantsuper domumDomini,quidabanteamoperariisquioperaturin domoDomini,utinstaurarentdomumeteampatefacerent 11etartificibusetaedificatoribusdederunteam,utemerent lapidescaesosetlignaadcommissurasetadpavimenta domorumquasdestruxerantregesIuda

12Viriautemfideliterlaborabant:erantautempraefecti eorumIahathetAbdiasLevitaedefiliisMerari,Zacharias etMosollamdefiliisCaath,quiurgebantopus:etalii Levitae,omnesquiartemcanebant,peritierantin instrumentismusicis

13Erantquoquesupereosquioneraportabant,etprincipes omniumquivariaministeriafaciebant.DeLevitisquoque erantscribæ,etpraefecti,etianitores

14Cumautemefferrentpecuniamquaeillataeratin domumDomini,invenitHelciassacerdoslibrumlegis DominiquemtradideratpermanumMosi

15EtaitHelciasadSaphanscribam:Librumlegisinveniin domoDomini.EttradiditHelciaslibrumSaphan.

16AtilleintulitSaphanvolumenadregem,etnuntiavitei, dicens:Omniaquaedepositasuntinmanibusservorum tuorum,haeccomplent

17ArgentumquequodinventaestindomoDomini congesserunt,tradideruntqueinmanuspraefectorumet operariorum

18NarravitquoqueSaphanscribaregi,dicens:Deditmihi Helciassacerdoslibrum.QuemlegitSaphancoramrege. 19Etfactumest,cumaudissetrexverbalegis,scidit vestimentasua

20RexautempraecepitHelciae,etAhicamfilioSaphan,et AbdonfilioMichae,etSaphanscribæ,etAsaiæservoregis, dicens:

21Ite,etconsuliteDominumprome,etproreliquisin IsraeletinJuda,deverbislibriquiinventusest:quia magnaestiraDomini,quaeeffusaestsupernos,quianon custodieruntpatresnostriverbumDomini,utfacerent secundumomniaquaescriptasuntinlibrohoc 22AbiitautemHelcias,ethiquosconstitueratrex,ad Oldamprophetidem,uxoremSellumfiliiThecuath,filii Hasracustodisvestium;haecautemhabitabatinJerusalem incollegio;etlocutisuntadeamsecundumhaecverba 23Etillaresponditeis:HaecdicitDominusDeusIsrael: Diciteviroquimisitvosadme,

24HaecdicitDominus:Ecceegoadducammalumsuper locumistumetsuperhabitanteseius,omniamaledictaquae scriptasuntinlibroquemlegeruntcoramregeIuda:

25Quiadereliqueruntmeetsacrificaveruntdiisalienis, provocantesmeomnibusoperibusmanuumsuarum, effundeturirameasuperlocumistumetnonextinguetur 26RexautemIudae,quimisitvosutconsuleretis Dominum,sicdicetisadeum:HaecdicitDominusDeus Israel,deverbisquaeaudisti:

27Quoemollitumestcortuum,ethumiliastitein conspectuDei,cumaudiresverbaeiuscontralocumhunc etcontrahabitanteseius,ethumiliastitecoramme,scidisti vestimentatua,etflevisticoramme,egoquoqueexaudivi te,dicitDominus.

28Ecceegocolligamteadpatrestuos,etinfererisin sepulcrumtuuminpace,necvidebuntoculituiomne malumquodegoinducturussumsuperlocumistumet superhabitanteseiusEtrettuleruntreginuntium

29TuncrexmisitetcongregavitomnesmaioresnatuIudae etJerusalem.

30AscenditquerexdomumDomini,unacumomnibus virisIudaethabitantibusJerusalem,sacerdotesetLevitae etcunctuspopulusaminimousqueadmaximum:legitque inauribuseorumomniaverbalibrifoederisquiinventus estindomoDomini.

31Stetitquerexinlocosuo,etpepigitfœduscoram Domino,utsequereturDominum,etcustodiretmandata eius,ettestimonia,etpraeceptaeius,intotocordesuo,etin totaanimasua,etimpleretverbafœderisquaescriptasunt inlibroillo

32AffecitquoqueomnesquirepertierantinJerusalemet Beniaminadhaerereei:etfecerunthabitantesJerusalem iuxtapactumDomini,Deipatrumsuorum

33AbstulitergoIosiasomnesabominationesdeuniversis regionibusquaeadfiliosIsraelpertinebantetfecitomnes quiresiduierantinIsraelservireDominoDeosuo OmnesquedieseiusnonrecesseruntaDominoDeopatrum suorum.

CAPUTXXXV

1CelebravitautemIosiasPaschaDominoinHierosolymis, etmactaveruntPaschaquartadecimadiemensisprimi.

2Constituitquesacerdotesinofficiissuis,etincitaviteos administrandumindomoDomini

3Levitisquoque,quidocebantomnemIsraelemet sanctificabanturDomino,dixit:Ponitearcamsanctamin domo,quamaedificavitSalomonfiliusDavidrexIsrael,ne sitonerisuperhumerosvestros:servitenuncDominoDeo vestroetpopuloeiusIsrael,

4Etparatevosperdomosetpatrumvestrorumin divisionibusvestris,secundumdescriptionemDavidregis Israël,etdescriptionemSalomonisfiliieius

5Stateauteminlocosanctoperdivisionesfamiliarum, patrumfratrumvestrorumpopuli,etsecundumdivisionem familiarumLevitarum

6MactateigiturPaschaetsanctificatevos,fratresque vestrospraeparate,utfaciantiuxtaverbumDominiquod locutusestinmanuMoysi

7DeditquoqueIosiaspopulo,degregibus,agnosethædos, omniaadsacrificiaPaschae,omnibusquiibierant,triginta milia,etbovestriamilia;hæderegispossessioneerant

8Principesquoqueeiussponteobtuleruntpopulo, sacerdotibusetLevitis:Helcias,etZacharias,etIehiel, principesdomusDei,dederuntsacerdotibusadsacrificium Paschaepecoraduomiliasescentaetbovestrecentos

9Choneniasautem,etSemeias,etNathanaelfratreseius, necnonHasabias,etJehiel,etJozabadprincipesLevitarum, dederuntLevitisadcelebrandumPaschaquinquemilia pecorumetquingentosboves.

10Paratumigiturestministerium,etsteteruntsacerdotesin locissuis,Levitaeauteminturmissuis,iuxtaregis imperium.

11EtmactaveruntPascha,etsacerdotesasperserunt sanguinemdemanibussuis,etLevitaeeosdecorticaverunt 12etseparaveruntholocausta,utdarentsecundum divisionesetfamiliaspopuli,adofferendumDomino,sicut scriptumestinlibroMoysi:bubusquoquefeceruntsic.

13EtcoxeruntPaschaignesecundumritum;ceteravero sanctainollis,etcaccabis,etpatelliscoxerunt,et festinanterdistribueruntomnibuspopulis

14etposteaparaveruntsibietsacerdotibus,namsacerdotes filiiAaronobtuleruntholocaustaetadipemusquead noctem,undeLevitaesibietsacerdotibusfiliisAaron paraverunt

15CantoresautemfiliiAsapherantinlocissuissecundum praeceptumDavid,etAsaph,etHeman,etIdithunvidentis regis;etianitoresinsingulisportisstabant,nediscederenta ministeriosuo,quiafratreseorumLevitaeparaveranteis

16OmnisigiturcultusDominiparatusestindieilla,ut facerentPaschaetofferrentholocaustasuperaltareDomini, iuxtapraeceptumregisIosiae

17FeceruntautemfiliiIsraelquiibifuerant,Paschain temporeilloetfestumazymorumseptemdiebus.

18EtnonfuitPaschasimileilliquodcelebratumestin IsraeladiebusSamuelisprophetae,sednecregesIsrael celebraveruntPaschatalequalecelebravitIosias,et sacerdotesetLevitae,etomnisIudaetIsraelquiibifuerunt, ethabitantesHierosolymis

19OctavodecimoannoregniIosiaehocPaschacelebratum est

20Posthaecomnia,cumaedificassetIosiastemplum, ascenditNechaorexAegyptiadpugnandumcontra CharchamisiuxtaEuphraten:etprocessitinoccursumeius Iosias.

21Atille,misitadeumlegatos,dicens:Quidmihiettibi est,rexIuda?Noncontratehodievenio,sedcontradomum, contraquambellumhabeo:Deusenimmihipraecepitut festinarem:noliinterpellareDeum,quimecumest,ne perdatte

22NoluitautemIosiasaverterefaciemsuamabeo,sed speciempraebuitutpugnaretcontraeum,necacquievit verbisNechaoexoreDei;etperrexitutpugnaretincampo Mageddo.

23IacueruntsagittariiinregemIosiam,etdixitrex ministrissuis:Educitemedevia,quiagravitervulneratus sum.

24Quitranstulerunteumdecurruilloetposuerunteumin currualtero,quisequebatureum,etasportaverunteum Hierosolymam,etmortuusestetsepultusestinsepulchris patrumsuorumEtuniversusIudaetHierosolymaluxerunt Iosiam

25IeremiasautemplanxitproIosiam;etomnescantores atquecantricesusqueinhancdiemlamentationesdeIosia repraesentant,etquasilexdederuntinIsraelEccescripti suntinlamentationibus.

26ReliquaautemoperumIosiae,etmisericordiaeius, secundumquaescriptasuntinlegeDomini, 27Operaautemeius,primaetnovissima,scriptasuntin libroregumIsraeletJuda

CAPUTXXXVI

1TulitergopopulusterraeJoachazfiliumJosiaeet constituitregempropatresuoinJerusalem.

2VigintitriumannorumeratJoachazcumregnare coepisset,ettribusmensibusregnavitinJerusalem

3AmovitautemeumrexAegyptiinHierosolymis,et damnavitterramcentumtalentisargentiettalentoauri

4ConstituitquerexAegyptiEliakimfratremeiussuper JudametJerusalem,etvertitnomeneiusJoakimPorro NechaotulitJoachazfratremeius,etabduxitinAegyptum 5VigintiquinqueannorumeratJoakimcumregnare coepisset,etundecimannisregnavitinJerusalem:fecitque malumcoramDominoDeosuo

6ContrahuncascenditNabuchodonosorrexBabylonis,et vinxiteumcatenisutduceretinBabylonem

7NabuchodonosorquoquedevasadomusDominiin BabylonemtranstulitetposuiteaintemplosuoBabylonis.

8ReliquaautemverborumIoachim,etabominationeseius quasfecit,etquaeinventasuntineo,scriptasuntinlibro regumIsraeletIuda.EtregnavitIoachimfiliuseiusproeo.

9OctoannorumeratJoachincumregnarecoepisset,et tribusmensibusetdecemdiebusregnavitinJerusalem: fecitquemaluminconspectuDomini

10Quocircoannusplenuserat,misitNabuchodonosorrex, quiadduxerunteuminBabylonem,asportatis pretiosissimisvasisdomusDominiRegemautem constituitSedeciamfratremeiussuperJudametJerusalem

11VigintietuniusannieratSedeciascumregnare coepisset,etundecimannisregnavitinJerusalem

12FecitquemaluminoculisDominiDeisui,neceffutivit secoramIeremiaprophetā,loquenteexoreDomini

13RebellavitquoquecontraregemNabuchodonosor,qui adiuraverateumperDeum,etinduravitcervicemsuamet induravitcorsuumneconvertereturadDominumDeum Israel

14Sedetuniversiprincipessacerdotumetpopulus praevaricatisuntiniqueiuxtaomnesabominationes gentium,etpollueruntdomumDominiquam sanctificaveratinJerusalem.

15MittebatautemDominusDeuspatrumeorumadillos permanumnuntiorumsuorum,denoctesurgens,et quotidiecommonens:eoquodparceretpopulosuoet habitaculosuo

16AtillisubsannaveruntnuntiosDei,etcontempserunt verbaeius,etprophetaseiusadignominiamadduxerunt, donecascenderetiraDominiinpopulumeius,etessetnulla remedium

17AdduxitenimsupereosregemChaldaeorum,et interfecitiuveneseorumgladioindomosanctuariieorum; nonestmisertusadulescentisetvirginis,senis,necsenis hominisquisenectutedebilitatusest;tradiditomnesin manuseius

18UniversaquoquevasadomusDei,magnaetparva,et thesaurosdomusDomini,etthesaurosregisetprincipum eius,omniahaectranstulitinBabylonem

19IncenderuntdomumDeietdestruxeruntmurum Jerusalem:omniaturreseiuscombusseruntigni,etomnia vasapretiosaeiusdemolitisunt

20EteosquievaserantagladiotranstulitinBabylonem,et servifuerunteietfiliiseius,donecregnaretregnum Persarum

21utimpleretursermoDominiexoreJeremiae,donec terracelebraretsabbatasua:omnibusdiebusdesolationis celebravitsabbatum,usqueadcompletionemseptuaginta annorum

22AnnoprimoCyriregisPersarum,utcompleretur verbumDominiquoddictumeratperosIeremiae, suscitavitDominusspiritumCyriregisPersarum,qui praedicavitinomniregnosuo,etperscripturam,dicens: 23HaecdicitCyrusrexPersarum:Omniaregnaterrae deditmihiDominusDeuscaeli,etipsepraecepitmihiut aedificaremeidomuminJerusalem,quaeestinIudaea. Quisexvobisestdeomnipopuloeius?SitDominusDeus eiuscumeo,etascendat