Накылсөздөр
1-ГЛАВА
1ЫсрайылпадышасыДөөттүнуулуСулаймандын накылсөздөрү;
2Акылмандыкмененнасааттыбилүү;түшүнүү сөздөрүнкабылалуу;
3Акылмандыктын,адилеттиктин,акылмандыктын жанаадилеттиктиннасаатыналуу;
4Жөнөкөйгөкылдаттык,жашжигиткебилимжана акылберүү.
5Акылдууадамугуп,билиминарттыратАкылдуу адамакылманкеңештергежетет
6Макалдытүшүнүү,чечмелөө;акылмандардын сөздөрү,алардынкарасөздөрү
7Теңирденкоркуу–билимдинбашталышы,алэми акылсыздаракылмандыкмененнасааттыбарктабайт.
8Уулум,атаңдыннасаатынук,энеңдинмыйзамын таштаба
9Анткениаларсенинбашыңаырайымдынжасалгасы, мойнуңакишендерболот
10Уулум,эгеркүнөөкөрлөрсениазгырса,макулболбо
11Эгердеалар:“Бизмененжүр,кантөгүүнүкүтөлү,эч кандайсебепсизкүнөөсүздөрүчүнжашырыналы
12Алардымүрзөдөйтирүүлөйжуталыжанабүт,аңга түшкөндөрсыяктуу:
13Бизбардыкбаалуунерселердитабабыз,үйүбүздү олжоготолтурабыз
14Арабыздаөкчөмөташташта.баарыбызгабир капчыкболсун:
15Уулум,алармененбиргежүрбөбутуңдуалардын жолунансакта:
16Анткениалардынбуттарыжамандыккачуркашат, кантөгүүгөшашышат
17Арбирканаттуунункөзалдындаторбекер жайылыпкетет
18Аларөзкандарынкүтүштүаларөзөмүрлөрүүчүн жашыруунжашашат.
19Арбирпайдакөргөначкөздүнжолдоруушундай анынээлерининөмүрүналыпкетет.
20Акылмандыксырттаыйлайт;алкөчөдөүнүнайтат:
21Алчогулганжерде,дарбазалардынтешигинде кыйкырыпжатат,шаардаөзсөздөрүнайтып,мындай дейт:
22Качанкыгачейин,жөнөкөйлөр,жөнөкөйлүктүсүйө бересиңер?Алэмишылдыңчыларөздөрүнүн шылдыңдарынанырахаталышат,алэмиакылсыздар билимдижеккөрүшөт?
23Менинашкерелегенимекайрылгыла:мына,Мен силергеӨзүмдүнРухумдутөгөм,Менсилерге Өзүмдүнсөздөрүмдүбилдирем
24АнткениМенчакырдым,бироксилербаш тарттыңарМенколумдусундум,эчкимкараганжок
25Бироксилерменинбардыккеңештеримдичетке кагып,ашкерелегенимдинбириндакаалабайсыңар. 26СениналааматыңамендакүлөмСенинкоркууң
32Анткеникарапайымдардынжүзбурганыаларды өлтүрөт,акылсыздардынжыргалчылыгыалардыжок кылат
33АлэмиМагакулаксалганадамкоопсузжашайт, жамандыктанкоркуптынчжашайт
2-ГЛАВА
1Уулум,эгерсенМенинсөздөрүмдүкабылалып, осуяттарымдыөзүңмененжашырсаң; 2Ошентип,сенкулагыңдыакылмандыккабур, жүрөгүңдүакылмандыккабур
3Ооба,эгерсенбилимдинартынанкыйкырсаң, түшүнүүүчүнүнүңдүбийикчыгарсаң;
4Эгердесенаныкүмүштөйиздесең,аныказынадай издесең.
5ОшондосенТеңирденкоркуунутүшүнөсүң,Кудай жөнүндөгүбилимдитабасың
6АнткениТеңиракылмандыкберет,Аныноозунан билиммененакылчыгат
7Аладиладамдарүчүнакылмандыктыжаратат,алтүз жүргөндөрүчүнбекемдейт
8Алсоттунжолдорунсактайт,Өзүнүныйыктарынын жолунсактайт.
9Ошондосенадилдикти,адилеттиктижана адилеттиктитүшүнөсүңооба,арбиржакшыжол 10Акылмандыкжүрөгүңөкиргенде,билимсенин жаныңгажагымдууболгондо;
11Акылсенисактайт,акылсенисактайт
12Сенижаманадамдынжолунан,жамансөзсүйлөгөн адамданкуткарууүчүн
13Алартууралыктынжолдорунташтап, караңгылыктынжолдорумененжүрүшөт.
14Аларжамандыккылгангасүйүнүшөт, мыйзамсыздардынкекечтигинеырахаталышат
15Алардынжолдорукыйшык,жолдорукыйшык.
16Сеничоочунаялдан,анынсөздөрүмененкошомат кылганчоочунаялданкуткарууүчүн
17Алөзүнүнжашкезиндегижолкөрсөтүүчүсүн таштап,Кудайынынкелишиминунуткан
18Анткенианынүйүөлүмгө,анынжолдору өлгөндөргө.
19Агабаргандардынэчкимисикайракайтыпкелбейт, өмүржолундакармашпайт
20Сенжакшыадамдардынжолумененжүрөсүң,адил адамдардынжолунсакташыңүчүн 21Анткенибулжердеадиладамдаржашайт,алэми жеткилеңдерандажашайт.
22Алэмимыйзамсыздаржерденжоккылынат,алэми кылмышкерлеранданжоккылынат 3-ГЛАВА
1Уулум,мыйзамымдыунутпа.бирокжүрөгүңМенин осуяттарымдысактасын
2Аларсагаузунөмүр,узакөмүржанатынчтыкберет
3Ырайыммененчындыксениташтабасын,аларды мойнуңабайлапалалардыжүрөгүңдүндасторконуна жаз:
4Ошентип,сенКудайдынжанаадамдардыналдында ырайымжанажакшытүшүнүктабасың
5Теңиргебүтжүрөгүңменентаян;жанаөз түшүнүгүңөтаянба.
6БардыкжолдоруңдаАнытааны,ошондоалсенин жолдоруңабагытберет
7Өзкөзүңөакылманболбо,Теңирденкорк, жамандыктаналысбол
8Булсенинкиндигиңеденсоолук,сөөктөрүңөчучук болот
9Теңирдимал-мүлкүңменен,бардыктүшүмүңдүн биринчитүшүмүменендаңкта.
10Ошентип,сенинсарайларыңмолболот,сыгыларың жаңышарапкатолот
11Уулум,Теңирдинжазалоосунчеткекакпа.Анын оңдоосунантажаба
12Теңиркимдисүйсө,ошонуоңдойтАлсүйгөнуулу атасындай.
13Акылмандыктытапканадамжанаакылдууадам бактылуу
14Анткенианынсоодасыкүмүшсоодасынан,анын кирешеситазаалтынданартык
15Алжакуттанкымбат,сенкаалаганнерселердин бардыгынагасалыштыруугаболбойт.
16Күндөрдүнузундугуаныноңколундаанынсол колундабайлыкжананамыс
17Анынжолдору–жыргалчылыктынжолдору,анын бардыкжолдору–тынчтык
18Аныкармаптургандарүчүналөмүрдарагы,аны сактапкалганарбирадамбактылуу.
19Теңиржердиакылмандыкмененнегиздедиакылы мененасмандыорнотту
20Анынбилимибоюнчатереңдерталкаланат, булуттаршүүдүрүмтүшүрөт
21Уулум,аларсенинкөзүңдөнкетпесин,акылмандык мененэстүүлүктүсакта.
22Ошентип,аларсенинжаныңүчүнөмүр,мойнуңа ырайымболушат
23Ошондосенөзжолуңмененаман-эсенбарасың, бутуңмүдүрүлбөйт
24Жаткандакоркпо,жатасың,уйкуңтаттууболот
25Күтүлбөгөнкоркунучтан,ыймансыздынээн калышынанкоркпогула
26АнткениТеңирсенинтаянычыңболот,бутуңду басыпкалуудансактайт
27Сенинколуңданкелсе,жакшылыктыкимгекерек болсо,алардантоктотпо
28Жакыныңа:“Бар,кайракел,эртеңберем”,–дебе.ал сенинколуңдаболгондо
29Жакыныңажамандыккылба,анткениалсенин жаныңдакоопсузжашайт
30Сагаэчкандайжамандыккылбаганадамменен себепсизурушпа.
31Сенэзүүчүгөкөрөалбастыккылба,анын жолдорунунбириндатандаба
32АнткеникоркконадамТеңирүчүнжийиркеничтүү,
33Теңирдинкаргышыыймансыздынүйүндө,алэми Аладилдердинүйүнөбатасынберет.
34Алшылдыңчылдардышылдыңдайт,алэмибейбечараларгаырайымкылат.
35Акылдууларатак-даңктымурасташат,алэми акылсыздаруяткакалышат
4-БӨЛҮМ
1Балдар,атаныннасаатынуккула,түшүнгүлө 2АнткениМенсилергежакшыокуунуберем,Менин мыйзамымдыташтабагыла
3Анткенименатамдынуулуэлем,апамдынкөз алдынданазикжанасүйүктүүэлем
4Алменидаүйрөтүп,магамындайдеди:«Жүрөгүң Менинсөздөрүмдүсактасын:Мениносуяттарымды аткар,жаша
5Акылмандыккаээбол,акылгаээбол,аныунутпа Мениноозумданчыккансөздөрдөнбаштартпагыла. 6Аныташтаба,ошондоалсенисактайт,анысүй, ошондоалсенисактайт
7Негизгинерсеакылмандык;Ошондуктан акылмандыккаээбол,бардыккүчүңмененакылгаээ
8Аныдаңазала,ошондоалсеникөтөрөт,аныкучактап алсаң,сенидаңктайт
9Алсенинбашыңаырайымдынжасалгасынберет,сага даңктаажысынберет.
10Оо,уулум,ук,сөздөрүмдүкабылалСенинөмүрүң көпболот
11Менсениакылмандыкжолундаүйрөттүм.Менсени тууражолгосалдым
12Сенбарганда,басканкадамыңтарылбайтчуркап баражаткандамүдүрүлбөйсүң.
13Насааттыбекемкарман;албарбасын:анысакта; анткениалсенинжашооң
14Ыймансыздардынжолунатүшпө,жамандардын жолунатүшпө
15Анданкач,анынжанынанөтпө,анданбурулуп, өтүпкет.
16Анткениаларбузукулуккылбаса,уктабайтКээ бирөөлөржыгылбаса,алардынуйкусукетет
17Анткениаларжамандыктыннанынжешет,зордукзомбулуктуншарабыничишет
18Адилеттүүнүнжолужаркыраганжарыксыяктуу,ал жеткилеңкүнгөчейинбаргансайынжаркыраптурат. 19Ыймансыздынжолукараңгылыктай,аларэмнеге чалыныпжатканынбилишпейт.
20Уулум,менинсөздөрүмдүукМенинсөздөрүмө кулаксал
21Аларсенинкөзүңдөнкетпесиналардыжүрөгүңдүн ортосундасакта.
22Анткениаларалардытапкандарүчүнөмүр,алардын бүтденесиүчүнденсоолук
23Жүрөгүңдүбүттырышчаактыкмененсакта;анткени
5-ГЛАВА
1Уулум,менинакылмандыгымакулаксал,менин акылымакулаксал.
2Акылдууболушуңүчүн,оозуңбилимдисакташы үчүн
3Анткеничоочунаялдынэриндерибалдайтүшөт,оозу майдандажылмакай.
4Бироканынаягыэрмендейачуу,экимиздүү кылычтайкурч
5Анынбуттарыөлөтанынкадамдарытозоккожетет
6Өмүржолужөнүндөойлонбойсуң,анынжолдору кыймылдуу,сеналардыбилеалбайсың.
7Ошондуктан,балдар,мениуккула,мениноозумдан чыккансөздөрүмдөнчеттебегиле
8Анданалысжолтарт,анынүйүнүнэшигине жакындаба
9Сендаңкыңдыбашкаларга,жашыңдыташбоорлорго бербе.
10Сенинбайлыгыңмененкелгиндертолупкалбасын; Сенинэмгегиңбөтөнадамдынүйүндөболот
11Акырында,денеңмененденеңөлгөндө,ыйлайсың.
12Ананайт:«Меннасааттыкантипжеккөрдүм?
13Мугалимдеримдинүнүнукпадыңар,мени үйрөткөндөргөкулаксалбадыңар!
14Менжыйналышмененжыйындынортосунда дээрликбардыкжамандыктаболдум
15Өзкудугуңдагысууну,өзкудугуңдагысуунуич.
16Сенинбулактарыңчачырап,дарыяларыңкөчөлөрдө болсун
17Аларсеникиганаболушсун,сенинжаныңдачоочун эмес
18Булагыңбатасынберсин,жашкезиңдегиаялың мененкубан.
19Алмээримдүүарткыжанажагымдууэликтей болсунанынкөкүрөгүсениардайым канааттандырсын;Сенардайыманынсүйүүсүнөн айрылба
20Уулум,сенэмнегечоочунаялгаазгырылып, чоочундункойнунабатасың?
21АнткениадамдынжолдоруТеңирдинкөзалдында, Алөзүнүнбардыкжолдорунойлонот
22Ыймансыздыөзүнүнмыйзамсыздыгыөзүнөалат,ал күнөөлөрүнүнжиптеримененкармалат
23АлнасаатсызөлөтАкылсыздыгынынчоңдугу мененаладашат.
6-ГЛАВА
1Уулум,досуңакепилболсоң,чоочункишигеколуңду чапсаң,
2Оозуңданчыккансөздөрүңдүнтузагынатүштүң, оозуңдагысөздөрүңменентутулдуң 3Уулум,мунукыл,досуңдунколунатүшкөндө,өзүңдү куткарБар,момунбол,досуңдусакта 4Көзүңөуктаба,кабагыңауйкубербе
5Өзүңдүаңчынынколунанэликтей,канаттуулардын
8Жайкысынэтинберет,оруп-жыюумаалында
9Качанкыгачейинуктайсың,жалкоо?сенуйкуңдан
10Биразуйку,биразуйку,биразколдубүктөп уктагыла
11Сенинжакырчылыгыңсаякатчыдай,жакырчылыгың куралчанадамдайкелет.
12Тентек,ыймансыз,оозутайраңдапжүрөт
13Алкөзүмененкысып,бутумененсүйлөйт, манжаларымененокутат;
14Анынжүрөгүндөарамзалыкбар,алдайыма бузукулуктуойлоптабат.алчыр-чатактысебет.
15Ошондуктананыналааматыкүтүлбөгөнжерден келеткүтүлбөгөнжерденалэчкандайчарасыжок талкаланат.
16Теңирбулалтынерсенижеккөрөт:жетисиага жийиркеничтүү
17Текеберкөзкараш,жалганчытил,жазыксызкан төккөнколдор,
18Жаманкыялдардыойлопчыгарганжүрөк, бузукулуккашашканбуттар,
19Жалгансүйлөгөнжалганкүбө,биртуугандардын арасыначырчыгарган
20Уулум,атаңдыносуятынаткар,энеңдинмыйзамын таштаба
21Алардыдайымажүрөгүңөбайлап,мойнуңабайлап ал.
22Сенбарганда,алсенижетелейтсенуктапжатканда, алсенисактайт;Сенойгонгондо,алсенименен сүйлөшөт.
23Анткениосуят–чырак;жанамыйзамжарык;Ал эминасааттыашкерелөөжашоожолу
24Сенижаманаялдан,бөтөнаялдынтилинин мактанычынансакташүчүн
25Жүрөгүңдөанынсулуулугункаалаба;алсени кабагымененалыпкетпесин.
26Анткенибузукаяларкылууэркекбирүзүмнанга жеткирилет,алэмиойноштукаялкымбатөмүргө аңчылыккылат.
27Адамөзүнүнкойнунаоталып,кийимикүйбөйбү?
28Ыстыкчоктунүстүнөбарса,бутукүйбөйбү?
29Ошентип,кимөзүнүнжакынынынаялынакирсе; Кимагатийсе,күнөөсүзболбойт
30Ачкаболгондожанынтойгузушүчүнуурулуккылса, адамдаруурулардыбарккаалбайт.
31Эгердеалтабылса,андаалжетиэсекайтарып берсин.алүйүнүнбардыкмүлкүнберет.
32Алэмиаялмененойноштуккылса,түшүнүгүжок, аныкылганадамөзжанынкыйратат
33АлжараатжанамаскараболотАнынкордугужок кылынбайт.
34Анткеникөрөалбастык–адамдыначуусу, ошондуктаналөчалганкүнүаябайт
35АлэчкандайкундуэсептебейтСенкөпбелек берсеңда,алыраазыболбойт
7-ГЛАВА
7Жетекчиси,көзөмөлчүсүжебашкаруучусужок,
1Уулум,менинсөздөрүмдүсакта,осуяттарымдыөзүңө бер
2Мениносуяттарымдыаткар,жашаМенинмыйзамым көздүнкарегиндей.
3Алардыманжаларыңабайлап,жүрөгүңдүнүстөлүнө жаз.
4Акылмандыккаайт:Сенменинкарындашымсың. жанаөзтууганыңдынтүшүнүгүнчакыр:
5Аларсеничоочунаялдан,анынсөздөрүменен кошоматкылганкелгинденсакташүчүн.
6Анткенименөзүмдүнүйүмдүнтерезесинен капталымдыкарадым,
7Жөнөкөйлөрдүнарасынанменжаштардынарасынан акылыжокжигиттикөрдүм
8Анынбурчунажакынкөчөдөнөтүпбаратып;Ал анынүйүнкөздөйжөнөдү,
9Күүгүмдө,кечинде,каражанакараңгытүндө:
10Мына,Ыйсагасойкукийимчен,жүрөгүээн-эркин аялжолугупкалды
11(Алкатуужанаөжөр,анынбуттарыүйүндөтурбайт
12Алазырсыртта,азыркөчөдө,арбирбурчта буктурмадажатат)
13Ошентип,аяланыкармап,өптүда,уялганжүзү менен:
14Менинжанымдатынчтыккурмандыктарымбар Бүгүнменубадамдыаткардым
15Ошондуктанменсенинжүзүңдүиздөөүчүн,сени тосупалууүчүнчыктым,менсенитаптым
16Ментөшөгүмдүгобелен,оюм-чийиммененкооздоп, Мисирдинэңжакшызыгырбуласымененкооздоп койдум
17Ментөшөгүмдүмирра,алоэжанакорицаменен жыпаржыттадым.
18Келгиле,таңатканчасүйүүбүзгөтойолу,өзүбүздү сүйүүмененсоороолу
19Анткенижакшыадамүйдөжок,алузакжолго кеткен
20Алөзүмененбирмүшөкакчаалып,белгиленген күнүүйүнөкелет.
21Алөзүнүнкалыссөзүмененагабашийди,эриндери мененанымажбурлады
22Алөгүзсоюугабаргандай,жеакылсыздыкындай болуп,анынартынандарообарат
23Анынбоорунажебетийгенче;Чымчыкторго шашылгандай,бироканынөмүрүүчүнэкенинбилбейт.
24Ошондуктан,балдарым,мениуккула,менин оозумданчыккансөздөргөкулаксалгыла
25Жүрөгүңанынжолдорунабурбасын,анынжолунан адашпа
26Анткениалкөптөгөнжарадарлардыкыйратты,анын колунанкөптөгөнкүчтүүлөрөлдү
27Анынүйүтозоккоалыпбаруучужол,өлүм бөлмөсүнөтүшүүчүжол
8-ГЛАВА
1Акылмандыкыйлабайбы?жанатүшүнүүанынүнүн чыгарды?
2Албийикжерлердинчокусундатурат,жолдо, жолдордо
3Алшаардындарбазаларында,киреберишинде, эшиктиналдындаыйлайт.
4Оо,адамдар,менсилердичакырам;Менинүнүмадам уулдарына
5Оо,жөнөкөй,акылмандыктытүшүнгүлө,акылсыздар, акылдууболгула.
6ук;Анткенименэңсонуннерселердиайтам;жана мениноозумдуначылышытуураболот.
7Анткенимениноозумчындыктысүйлөйт.Алэми жамандыкмениноозумдажийиркеничтүү
8Мениноозумданчыкканбардыксөздөрадилдикте алардаыпласжебузукуэчнерсежок.
9Алардынбаарытүшүнгөнүчүначык,билимди тапкандаргатуура
10Мениннасаатымдыкабылал,күмүшэмесжана тандооалтынгакарагандабилим
11Анткениакылмандыкжакуттанжакшы;жана каалаганнерселердинбардыгынаныменен салыштыруугаболбойт
12Менакылмандыкмененакылмандыкмененжашайм, акылмандыкмененойлоптабам
13Теңирденкоркуу–жамандыктыжеккөрүү: текебердикти,текебердикти,жаманжолду,кекоозду жеккөрөм
14Кеңешменики,акылмандыкМеники:Ментүшүнөм Мендекүчбар.
15Менаркылуупадышаларпадышачылыккылышат, төрөлөрадилеттиктиөкүмкылышат
16Төрөлөрда,аксөөктөрда,жержүзүндөгүбардык соттордаМенаркылуубийликкылышат
17Менисүйгөндөрдүменсүйөм;Мениэрте издегендертабат.
18Байлыкмененатак-даңкменде;Ооба,туруктуу байлыкжанаадилдик
19Менинжемишималтындан,ооба,тазаалтындан жакшы;жанаменинкирешемтандоокүмүштөн
20Менадилдиктинжолуменен,сотжолдорунун ортосундажетелейм.
21Менисүйгөндөрдүбайлыккаээкылышымүчүн Меналардынказынасынтолтурам
22ТеңирмениӨзжолунунбашында,Өзүнүнбайыркы иштерининалдындаээлепалган
23Ментүбөлүктөнбери,башынанбери,жежербар болгонжок.
24Эчкандайтереңдикжокболгондо,менчыгарылдым суугатолгонфонтандаржоккезде
25Тоолорорнойэлекте,адырларжаралаэлекте.
26Алжердида,талаалардыда,дүйнөнүнчаңынынэң бийикбөлүгүндажасайэлекболчу
27Аласмандыдаярдаганда,меношолжердеболчумун, алтереңдиктинбетинециркулькойгондо
28Албулуттардыбекемдегенде,тереңдиктеги булактардыбекемдегенде
29Алдеңизгеөзүнүнбуйругунбергенде:сууАнын буйругунанөтпөсүн,жердинпайдубалынкойгондо
30Ошондоменанынжанындаболдум,аныменен биргетарбияланчумун
31Өзжерининжашоогоылайыктуубөлүгүнөкубанат; Менинырахатымадамуулдарымененболду
32Эмимениуккула,балдар,анткениМенин жолдорумдусактагандарбактылуу.
33Насааттыук,акылдуубол,анданбаштартпа
34Мениукканадамбактылуу,менин
35МенитапканадамөмүртабатжанаТеңирдин ырайымынаээболот.
36Магакаршыкүнөөкылганадамөзжаныназулумдук кылганболот,менижеккөргөндөрдүнбаарыөлүмдү жакшыкөрүшөт.
9-ГЛАВА
1Акылмандыканынүйүнкурду,анынжетимамысын оюпсалды
2Алөзүнүнжырткычтарынөлтүрдү;алшарапты аралаштырды;Алдадасторконундаярдапкойду
3Кыздарынжиберди,шаардынэңбийикжерлерине кыйкырды
4Кимжөнөкөйболсо,булжаккакайрылсын
5Кел,мениннанымданже,менаралаштырган шараптанич
6Акылсыздардыташтап,жашагыла;жанатүшүнүү жолунатүш.
7Кимшылдыңчыныашкерелесе,өзүнуяткакалтырат, алэмижамандыашкерелегенадамөзүнөтакалат
8Шылдыңчыныашкеребе,анткениалсенижек көрбөсүн,акылмандыашкереле,ошондоалсенисүйөт 9Акылдууганасаатбер,ошондоалакылдууболот, адиладамдыокут,ошондоалбилимикөбөйөт.
10Теңирденкоркуу–акылмандыктынбашталышы, ыйыктыбилүү–акыл
11Анткенименаркылуусенинкүндөрүңкөбөйөт, өмүрүңдүнжылдарыкөбөйөт
12Эгердесенакылдууболсоң,өзүңүчүнакылдуу болосуң,алэмишылдыңдасаң,аныжалгызөзүң көтөрөсүң
13Акылсызаялызы-чууболот,алжөнөкөй,эчнерсе билбейт.
14Анткениалүйүнүнэшигининалдында,шаардын бийикжерлериндегиотургучтаотурат
15Өзжолумененбаражатканжүргүнчүлөрдүчакыруу үчүн:
16Кимжөнөкөйболсо,булжаккакайрылсын
17Уурдалгансуутаттуу,жашыруунжегеннан жагымдуу
18Бирокалжердеөлгөндөрдүнбарэкенинбилбейт жанаанынконокторутозоктунтүбүндө.
10-ГЛАВА
1СулаймандыннакылсөздөрүАкылдуууулатаны сүйүнтөт,алэмиакылсызуулэнесинкөтөрөт.
2Ыймансыздыктынказынасыэчкандайпайдабербейт, алэмиадилдикөлүмдөнкуткарат
3Теңирадиладамдынжаныначкакалтырбайт,ал мыйзамсыздынмал-мүлкүнташтайт.
4Колубошжүргөнжакырболот,алэмиаракетчилдин колубайыйт
5Жайындажыйнаган–акылдуууул,алэмиоруужыюуубагындауктаса–уяткакалтыруучууул
6Батаадиладамдынбашында,алэмизордук-зомбулук ыймансыздыноозунжааптурат
7Адиладамдынэсибаталуу,алэмиыймансыздынаты чирийт.
8Жүрөгүакылдууосуяттардыкабылалат,алэми
9Тууражүргөнадамсөзсүзжүрөт,алэмижолдорун
10Көзачыпжумганадамкайгырат,алэмиакылсыз адамжыгылыпкалат.
11Адиладамдыноозу–өмүрбулагы,алэмизордукзомбулукмыйзамсыздыноозунжааптурат
12Жеккөрүүчыр-чатактыкозгойт,алэмисүйүү бардыккүнөөлөрдүжаапсалат.
13Акылдууадамдыноозунандаанышмандыкбар,ал эмиакылыжокадамдынаркасыүчүнтаяк 14Акылдууларбилимдижыйнашат,алэми акылсыздыноозукыйроогожакын
15Байдынбайлыгы–анынкүчтүүшаары, жакырлардынжокболушу–алардынжакырлыгы
16Адиладамдынэмгегиөмүргө,ыймансыздын жемишикүнөөгөумтулат.
17Насааттысактаганадамөмүржолунда,алэми ашкерелөөдөнбаштартканадамжаңылат
18Жалганоозмененжеккөрүүнүжашырган,жалаа айтканадамакылсыз
19Сөздөрдүнкөптүгүмененкүнөөкаалабайт,бирок оозунтыйганакылдуу.
20Адилеттүүнүнтилитандалганкүмүштөй, ыймансыздынжүрөгүанчабаалууэмес
21Адиладамдардыноозукөптөрдүазыктандырат,ал эмиакылсыздаракылмандыктынжетишсиздигинен өлүшөт
22Теңирдинбатасыбайытат,агакайгыкошпойт.
23Жамандыккылууакылсызүчүноюнсыяктуу,ал эмиакылдууадамдынакылмандыгыбар
24Ыймансызданкоркууанынбашынакелет,алэми адиладамдынкаалоосуаткарылат
25Куюнөткөндөйэле,ыймансыздажок,алэмиадил адамтүбөлүктүүпайдубал.
26Тиштергесирке,көзгөтүтүнкандайболсо, жалкоолуканыжөнөткөндөрүчүндаошондой
27Теңирденкоркуукүндөрдүузартат,алэми мыйзамсыздардынжылдарыкыскарат
28Адиладамдынүмүтүкубанычболот,алэми мыйзамсыздардынүмүтүжокболот.
29Теңирдинжолу–адиладамдарүчүнкүч,алэми мыйзамсыздыккылгандарүчүнкыйрооболот
30Адиладамдарэчкачанжоккылынбайт,алэми мыйзамсыздаржердежашабайт
31Адиладамдыноозунанакылмандыкчыгат,алэми кектилкесилет.
32Адиладамдыноозуэмненижактырарынбилет,ал эмиыймансыздыноозукоркпойсүйлөйт.
11-ГЛАВА
1ЖалгантаразаТеңирүчүнжийиркеничтүү,алэми адилеттараза–Анынырахаты
2Текебердиккелгенде,маскаралыккелет,алэми акылмандыккедейлердеболот
3Адилеттүүлөрдүнкынтыксыздыгыалардыжетектейт, алэмикылмышкерлердинбузукулугуалардыжок кылат
4Байлыккаарданганкүнүпайдабербейт,алэми адилдикөлүмдөнкуткарат.
5Жеткилеңдинадилдигианынжолунбагыттайт,ал эмимыйзамсызадамөзүнүнмыйзамсыздыгыменен кулайт
6Адилеттүүлөрдүнадилдигиалардыкуткарат,алэми кылмышкерлерөздөрүнүнтентектигимененалынат.
7Ыймансызөлгөндө,анынүмүтүжокболот, адилетсиздердинүмүтүжокболот
8Адиладамкыйынчылыктанкуткарылат,анынордуна ыймансызкелет
9Экижүздүүөзжакыныноозумененжоккылат,ал эмиадиладамбилимаркылуукуткарылат
10Адиладамдармененжакшыболгонкезде,шаар кубанат,алэмимыйзамсыздаржокболгондо, кыйкырыкчыгат
11Адилеттүүлөрдүнбатасымененшааркөтөрүлөт,ал эмимыйзамсыздардыноозумененкулатылат.
12Акылсызадамжакынынжеккөрөт,алэмиакылдуу адамунчукпайт
13Кабарчысырдыачат,алэмиишенимдүүадаммуну жашырат
14Кеңешжокжердеэлкулайт,алэмикеңешчилеркөп болсокоопсуздукбар.
15Кепилдиктижеккөргөнадамишенет
16Боорукераялкадыр-барктысактайт,күчтүү эркектербайлыктысактайт.
17Кайрымдууадамөзжанынажакшылыккылат,ал эмиташбоорөзденесинкыйнайт
18Ыймансызалдамчылыккылат,алэмиадилдикти сепкенгесөзсүзсыйлыкберилет
19Адилдикөмүргөумтулгандайэле,жамандыкка умтулганадаманыөзөлүмүнөжеткирет.
20ЖүрөгүкатааладамдарТеңиргежийиркеничтүү,ал эмиөзжолундатүзжүргөндөрАгажагат
21Колбирикседа,ыймансызжазасызкалбайт,адил
адамдынтукумукуткарылат
22Акылсызсулууаялчочконунтумшугундаалтындан жасалганасылташсыяктуу.
23Адиладамдынкаалоосу–жакшылык,алэми ыймансыздынкүтүүсү–каар
24Чачыратурганыбар,бироккөбөйөт.жанабар болгонунакарагандакөпкармайт,бирок жакырчылыккажакын
25Эркинжансемирет,сугарганөзүдасугарылат.
26Эгиндикармагандыэлкаргайт,алэмианы саткандынбашынабатаболот
27Жакшылыккаумтулганадамырайымтабат,алэми жамандыкиздегенадамөзүнөкелет
28Байлыгынаишенгенадамкулайт,алэмиадиладам бутактайгүлдөйт
29Өзүйүнбузат,алшамалдымураскаалат,алэми акылсызжүрөгүакылдуугакулболот
30Адиладамдынжемиши–өмүрдарагы;Алэми жандыжеңгенадамакылдуу
31Мына,адиладамдаржербетиндежазаланат, мыйзамсыздармененкүнөөкөрлөранданбетер жазаланат 12-ГЛАВА
1Насааттысүйгөнадамбилимдижакшыкөрөт,алэми ашкерелегендижеккөргөнадамкатаал
2ЖакшыадамТеңирдинырайымынаээболот,алэми арамойлууадамдыайыптайт.
3Адамыймансыздыкмененбекемделбейт,алэмиадил адамдынтамырыкыймылдабайт.
4Адептүүаялкүйөөсүнөтаажыболот,алэмиуятка калтырганаяланынсөөктөрүндөгүчириктей
5Адиладамдынойлорутуура,алэми ыймансыздардынкеңеши–жалган.
6Ыймансыздардынсөзүкантөгүүүчүнбуктурмада жатат,алэмиадилдердиноозуалардыкуткарат
7Ыймансыздаркулатылат,жокболушат,алэми адилдердинүйүтурат
8Адамакылмандыгынажарашамакталат,алэми жүрөгүбузулганадамжеккөрүндүболот
9Өзүнбасынтып,кулубарадамөзүнсыйлап,наны жокадамданжакшы.
10Адиладамжырткычынынжашоосунакөңүлбурат, алэмиыймансыздардынырайымдуулугуырайымсыз 11Өзжеринайдаганнангатойот,алэмикурусөздү ээрчигенадамдынакылыжок
12Ыймансызжаманадамдардынторунаумтулат,ал эмиадиладамдынтамырыжемишберет.
13Ыймансызөзоозунункылмышынынторунатүшүп калат,алэмиадиладамкыйынчылыктанчыгат
14Адамөзоозунанчыкканжемишинменен жакшылыккатойот,адамколунанкелгенакысыналат
15Акылсыздынжолуанынкөзалдындатуура,алэми кеңешкекулаксалганадамакылдуу.
16Акылсыздынкаарыазырбилинет,алэмиакылдуу адамуяттыжаапкоёт
17Чындыктыайтканадамадилдиктикөрсөтөт,алэми жалганкүбөжалганчы
18Кылычтынсайылгандайсүйлөгөнүбар,алэми акылмандынтили–денсоолук.
19Чындыктыноозутүбөлүккөбекемболот,алэми жалганчытилкөзирмемгегана
20Жамандыктыойлогондордунжүрөгүндөкуулукбар, алэмитынчтыктынкеңешчилериүчүнкубаныч
21Адиладамгажамандыкболбойт,алэми мыйзамсыздарбузукулуккатолот.
22ЖалганооздорТеңирүчүнжийиркеничтүү,алэми чындапишкылгандарАгажагат
23Акылдууадамбилимдижашырат,алэми акылсыздардынжүрөгүакылсыздыктыжарсалат
24Эмгекчилдинколубийликжүргүзөт,жалкооболсо салыктынастындакалат.
25Адамдынжүрөгүндөгүоордуканыэңкейтет,алэми жакшысөзаныкубантат.
26Адиладамжакынынанартык,алэмиыймансыздын жолуалардыазгырат
27Жалкооадаммергенчиликтеналганынкуурбайт, тырышчаактыктынмүлкүкымбат. 28АдилдикжолундаөмүрАнынжолундаөлүмжок
4Жалкоонунжаныкаалайт,бирокэчнерсесижок,ал эмиаракетчилдинжанысемирет.
5Адиладамжалгандыжеккөрөт,алэмимыйзамсыз адамжийиркеничтүүжанауяткакалат.
6Адилеттүүлүкадиладамдыжолдокармаптурат,ал эмимыйзамсыздыккүнөөкөрдүкыйратат
7Өзүнбайытканыбар,бирокэчнерсесижок,өзүн жакыркылганыбар,бирокчоңбайлыгыбар.
8Адамдынөмүрүнүнкуну–анынбайлыгы,алэми жакыржемеукпайт
9Адиладамдынжарыгыкубанат,алэмиыймансыздын чырагыөчөт
10Текеберликмененганаталаш-тартышболот,алэми акылмандыкакылмандыкмененболот
11Курмандыкменентабылганбайлыказаят,алэми эмгекмененжыйнаганадамкөбөйөт.
12Арткакалтырылганүмүтжүрөктүоорутат,алэми каалоокелгенде,алөмүрдарагыболот
13Сөздүчеткекакканадамжоккылынат,алэми осуяттанкоркконадамсыйлыкалат
14Акылдуулардынмыйзамыөлүмдүнтузагынан арылууүчүн,өмүрдүнбулагы.
15Жакшытүшүнүкырайымкылат,алэми кылмышкерлердинжолуоор
16Арбиракылдууадамбилиммененалектенет,ал эмиакылсызөзүнүнакылсыздыгыначат
17Ыймансызкабарчыбузукулуккадуушарболот,ал эмиишенимдүүэлчи–денсоолук.
18Насаатайтууданбаштарткангажакырчылыкжана уятболот,алэмиашкерелегенадамурматталат
19Аткарылганкаалоожангажагымдуу,алэми жамандыктаналысболууакылсызүчүн жийиркеничтүү
20Акылдуулармененжүргөнадамакылдууболот,ал эмиакылсыздардындосужоккылынат
21Жамандыккүнөөкөрлөрдүкууйт,алэмиадил адамгажакшылыккайтарылат.
22Жакшыадамбалдарынынбалдарынамурас калтырат,күнөөкөрдүнбайлыгыадиладамүчүн төлөнөт.
23Кедейлердинайдоосундакөптамакбар,алэми соттунжетишсиздигиүчүнжоккылынат
24Таягынаябагануулунжеккөрөт,алэмианысүйгөн адаманыэртелепжазалайт
25Адиладамөзжанынтойгучажейт,алэми ыймансыздынкурсагыачат.
14-ГЛАВА
1Арбиракылдууаялөзүйүнкурат,алэмиакылсыз аныөзколумененталкалайт
2ӨзүнүнчынчылдыгымененжүргөнТеңирденкоркот, алэмиөзжолунанадашканадамАныжеккөрөт
3Акылсыздыноозундатекебердиктаякбар,алэми акылдуулардыноозуалардысактайт 4Өгүзжокжердебешиктазаболот,бирокөгүздүн күчүмененкөбөйөт.
5Ишенимдүүкүбөкалпайтпайт,алэмижалганкүбө
7Акылсызадамдыналдынанчыгыпкет,бироксен
8Акылдууадамдынакылмандыгы–анынжолун түшүнүү,алэмиакылсыздардынакылсыздыгы–алдамчылык.
9Акылсыздаркүнөөгөшылдыңдашат,алэмиадил адамдардынырайымдуулугубар
10Жүрөкөзүнүначуусунбилет;бейтаанышадаманын кубанычынакийлигишпейт
11Ыймансыздардынүйүкыйратылат,алэми адилдердинжыйынчатырыгүлдөйт
12Адамгатууракөрүнгөнжолбар,бироканынаягы өлүмжолдору.
13Күлкүдөдажүрөккайгырат;алэмибулкубанычтын аягыоордукмененбүтөт
14Жүрөгүадашканадамөзжолунатолот,жакшыадам өзүнөыраазыболот
15Жөнөкөйадамарбирсөзгөишенет,алэмиакылдуу адамөзүнүнжүрүшүнөкөңүлбурат.
16Акылдууадамкоркуп,жамандыктаналысболот,ал эмиакылсызачууланып,өзүнөишенет
17Ачууланганадамакылсыздыккылат,арамойлуу адамдыжеккөрөт
18Жөнөкөйлөракылсыздыктымурастайт,алэми акылдууларбилимтаажысынаээ.
19Жаманжакшыныналдындатаазимкылат; Ыймансыздарадиладамдардындарбазаларында 20Жакырдыөзжакыныдажеккөрөт,алэмибайдын досторукөп
21Өзжакынынжеккөргөнадамкүнөөкылат,алэми жакыргаырайымкылганадамбактылуу.
22Жамандыктыойлогондорадашпайбы?Алэми жакшылыктыойлогондорүчүнырайымжаначындык болот.
23Аркандайэмгектинпайдасыбар,бирокоозунан чыккансөзжокчулуккаганажетет
24Акылдуулардынтаажы–алардынбайлыгы,алэми акылсыздардынакылсыздыгы–акылсыздык
25Чыныгыкүбөжандардыкуткарат,алэмижалган күбөжалгансүйлөйт.
26Теңирденкоркуукүчтүүишеним,Анынбалдары башкалкалоочужайгаээболот
27Теңирденкоркуу–өлүмдүнтузагынанкутулууүчүн өмүрдүнбулагы
28Көптөгөнэлдинарасындападышанынкадыр-баркы бар,алэмиэлдинмуктаждыгы-төрөнүнөлүмү.
29Каардангангашашканадамакылсыз,алэмируху шашканадамакылсыздыктыкөтөрөт.
30Денисакжүрөк–дененинөмүрү,алэмисөөктөрдүн чиригинкөрөалбастык
31ЖакырдыэзгенадамӨзүнүнЖаратканынаакарат келтирет,алэмианыурматтаганжакыргаырайым кылат
32Ыймансызөзүнүнмыйзамсыздыгымененкуулуп
15-ГЛАВА
1Жумшакжоопачуунубасат,алэмикайгылуусөз ачуунукозгойт.
2Акылдууадамдынтилибилимдитуураколдонот,ал эмиакылсыздыноозунанакылсыздыкчыгат
3Теңирдинкөзүбардыкжерде,жамандыда,жакшыны дакөрөт.
4Жакшытилөмүрдарагы,алэмибузукулук рухтунбузулушу
5Акылсызадаматасыныннасаатынбарккаалбайт,ал эмиашкерелегенадамакылдуу
6Адиладамдынүйүндөбайлыккөп,алэми ыймансыздынкирешесиндекыйынчылыкбар
7Акылдууадамдыноозубилимдитаратат,алэми акылсыздынжүрөгүандайкылбайт.
8ЫймансыздынкурмандыгыТеңирүчүн жийиркеничтүү,алэмиадилдердинсыйынуусу–Ага жагат.
9ЫймансыздынжолуТеңирүчүнжийиркеничтүү, бирокАладилдиктинартынанээрчигендисүйөт
10Жолдонбаштарткангаоңдоооор,алэмиашкерелөө жеккөргөнадамөлөт
11ТозокмененкыйрооТеңирдиналдында,анданбетер адамбаласынынжүрөктөрү?
12Мазактоочуөзүнашкерелегендисүйбөйт, акылмангабарбайт
13Шайыржүрөкадамдынжүзүнкубанычкабөлөйт,ал эмижүрөктүнкайгысымененрухбузулат
14Акылдууадамдынжүрөгүбилимгеумтулат,алэми акылсыздардыноозуакылсыздыккажемболот.
15Кыйналыпжаткандардынбардыккүндөрүжаман,ал эмикөңүлүжайдарыадамдындайымамайрамыбар
16Теңирденкоркууазболсода,чоңбайлыкменен кыйынчылыктанартык
17Сүйүүбаржердечөптөркошулганкечкитамак, токтопкалганөгүзмененжеккөрүүдөнартык.
18Каардууадамчырчыгарат,алэмиачууланганга шашпаганадамчыр-чатактыбасат
19Жалкооадамдынжолутикенектүүкороодой,алэми адиладамдынжолуачык
20Акылдуууулатасынсүйүнтөт,алэмиакылсызадам энесинбарктайт.
21Акылсызадамүчүнакылсыздыккубаныч,алэми акылдууадамтүзжүрөт
22Кеңешижокадамдардынкөңүлүкалат,алэми кеңешчилердинкөптүгүмененбекемделет
23Адамоозунанчыкканжообумененкубанат,өз убагындаайтылгансөзкандайжакшы!
24Жашоожолуакылдууларүчүнжогору,ал астындагытозоктонкетсин
25Теңиртекеберлердинүйүнкыйратат,алэми жесирдинчекарасынбекемдейт
26ЫймансыздардынойлоруТеңирүчүн жийиркеничтүү,алэмитазалардынсөздөрүжагымдуу
27БайлыккаачкөзадамөзүйүнбүлдүрөтАлэми белектердижеккөргөнадамжашайт.
28Адиладамдынжүрөгүжоопберүүгөумтулат,ал эмиыймансыздыноозунанжамандыкчыгат 29Теңирыймансызданалыс,алэмиадилдердин
30Көздүнжарыгыжүрөктүкубантат,жакшыкабар
31Өмүрдүнашкерелөөсүнукканкулакакылдуулардын
32Насааттычеткекакканадамөзжанынбарктабайт, алэмиашкерелегендиукканадамакылгаээболот
33Теңирденкоркуу–акылмандыктыннасаатыурматсыйдыналдындамомундуктурат.
16-ГЛАВА
1Адамдынжүрөгүнүндаярдыгыжанатилдинжообу Теңирден.
2Адамдынбардыкжолдоруанынкөзалдындатаза;Ал эмирухтардыТеңиртаразалайт
3ӨзиштериңдиТеңиргетапшыр,ошондоойлоруң бекемболот
4ТеңирбардыгынӨзүүчүнжаратты,алтургай, ыймансыздыжаманкүнүчүн.
5ЖүрөгүтекеберадамТеңирдиналдында жийиркеничтүү,колкармашсада,жазасызкалбайт 6Мыйзамсыздыкырайымжаначындыкаркылуу тазаланат,Теңирденкоркуумененадамдар жамандыктаналысболушат
7АдамдынжолуТеңиргежагатурганболсо,Алөзүнүн душмандарындаӨзүменентынчтыктакылат
8Акылсызкөпкирешегекараганда,адилдикмененбир азартык.
9Адамдынжүрөгүөзжолунойлоптабат,алэмиТеңир анынкадамдарынбагыттайт
10Кудайдынөкүмүпадышаныноозунда,аныноозу соттошпойт
11ТаразаменентаразаТеңирдики,баштыктынбардык таразаларыАныниши.
12Жамандыккылуупадышаларүчүнжийиркеничтүү, анткенитактыадилдикмененбекемделет
13Адилооздорпадышалардынырахаты;Алар туурасүйлөгөндүсүйүшөт
14Падышанынкаарыөлүмдүнкабарчыларындай,ал эмиакылдууадаманытынчтандырат.
15ПадышанынжүзүнүнжарыгындаөмүрбарАнын ырайымыакыркыжамгырдынбулутундай
16Алтынгакарагандаакылмандыккаээболуукандай артык!жанакүмүшкөкарагандатандалганданкөрө түшүнүүүчүн!
17Адиладамдынжолу–жамандыктаналыс,анын жолунсактаганжанынсактайт
18Текебердиккыйроонуналдында,текебердик кулаганданмурункелет
19Текебермененолжонубөлгөндөнкөрө,момундар мененмомунболгонжакшы
20Акылдууишкылганадамжакшылыктабат,Теңирге таянганалбактылуу
21Жүрөгүакылдууларакылдуудепаталат,ооздорунун таттуулугубилимдиарттырат
22Акыл-булагаээболгонүчүнөмүрдүнбулагы,ал эмиакылсыздардыннасааты-акылсыздык. 23Акылдууадамдынжүрөгүөзоозунүйрөтөт,оозуна билимкошот
24Жагымдуусөздөрбалдай,жангататтуу,сөөккөден соолук
25Адамгатууракөрүнгөнжолбар,бироканынаягы өлүмжолдору.
26ЭмгеккылганадамөзүүчүнэмгектенетАнткени аныноозуаныэңсейт.
27Ыймансызадамжамандыктыказыпалат,анын оозундажалындаганотбар
28Коркконадамчыр-чатактысепет,шыбырчыбашкы достордуажыратат.
29Зордукчуладамжакыныназгырып,аныжакшыэмес жолгосалат
30Алжаманойлордуойлоп,көзүнжумупкоёт,оозун кыймылдатып,жамандыктыишкеашырат
31Эгердеаладилдикжолундатабылса,алдаңктын таажыболупсаналат
32Ачуугашашканкүчтүүдөнжакшы;Шаардыбасып алгангакараганда,анынрухунбашкарганадам.
33өкчөмөташтизегеыргытылатБирокмунунбаары Теңирден
17-ГЛАВА
1Чыр-чатакмененкурмандыккатолгонүйгөкараганда, кургактамакжанааныменентынчтыкжакшы 2Акылдуукулуяткакалтыргануулдубашкаратжана биртуугандардынарасындамурастынбирбөлүгүнөээ болот
3Казанкүмүшүчүн,мешалтынүчүн,бирокТеңир жүрөктөрдүсынайт.
4ЫймансызадамжалгансөзгөкөңүлбуратАлэми жалганчытентектилгекулаксалат
5Кимжакырдышылдыңдаса,Жаратканынаакарат келтирет,алэмикырсыккасүйүнгөнадамжазасыз калбайт
6Балдардынбалдары–карылардынтаажы;Балдардын даңкыалардынаталары
7Жакшысүйлөгөнакылсызболбойт,жалганчыоозу төрөболбойт.
8Белекколундабардынкөзалдындаасылташтай,ал кайдабурулса,алийгиликкежетет
9Кылмыштыжашырганадамсүйүүиздейт.Алэми бирнерсеникайталаганадамдосторунажыратат 10Акылсызгажүзсоккуданкөрө,акылманга ашкерелөөкөбүрөөккирет.
11Жаманадамкозголоңдуганакөздөйт,ошондуктан агакаршыкатаалкабарчыжиберилет
12Акылсыздыгыүчүнакылсызгакараганда,аюу,аюу адамгажолуксун
13Кимжамандыккажакшылыкмененжоопберсе, анынүйүнөнжамандыккетпейт
14Чыр-чатактынбашталышы–адамсуучыгаргандай, ошондуктанчыр-чатактытоктоткула
15Ыймансыздыактаганда,адиладамдысоттогонда Теңирдиналдындажийиркеничтүү
16Эмнеүчүнакылсыздынколундаакылмандыктын баасыбар,бироканынжүрөгүжок?
17Досардайымсүйөт,биртууганкыйынчылыкүчүн жаралат.
18Акылсызадамколчаап,досунуналдындакепил болот
19Алчыр-чатактысүйгөнкылмыштыжакшыкөрөт, анындарбазасынкөтөргөнадамкыйратуунукөздөйт
20Жүрөгүкатааладамжакшылыктабаалбайт,алэми
21Акылсыздытөрөгөнадаманыкайгыгасалат,алэми акылсыздынатасынынкубанычыжок.
22Шайыржүрөкдарысыяктуужакшылыккылат,ал эмисынганрухсөөктөрдүкургатат
23Ыймансызадамсоттунжолдорунбурмалооүчүн көкүрөгүнөнбелекалат.
24АкылмандыкакылмандыналдындаАлэми акылсыздынкөзүжердинчетинде
25Акылсызуулатасынынкайгысы,анытөрөп жатканыүчүначуусу
26Адиладамдыжазалоода,адилдикүчүнтөрөлөрдү жазалоодажакшыэмес
27Билигинолсѳзүнаяар,акѳрсүүлүгкижиниң дугайындаѳѳредир.
28Акылсыздаунчукпаса,акылдууболупэсептелет,ал эмиоозунжапканадамакылдууболупэсептелет
18-ГЛАВА
1Каалооаркылууадамөзүнбөлүпалып,бардык акылмандыктыиздейтжанаагааралашат
2Акылсызакылгаэээмес,бироканынжүрөгү ачылсын.
3Ыймансызкелгенде,жеккөрүүжанамаскаралык келет
4Адамдыноозунанчыккансөздөртереңсуудай, акылмандыктынбулагыаккандарыядай
5Ыймансыздыкабылалуу,адиладамдысоттокулатуу жакшыэмес.
6Акылсыздыноозуталашып-тартышып,оозусоккуга чакырат
7Акылсыздыноозу–анынкыйратылышы,аныноозу–анынжанынынтузагы
8Жомокчунунсөздөрүжарадай,аларкурсактын түпкүрүнөкетет.
9Өзишиндежалкооадамчоңысырапкердинбир тууганы
10Теңирдинысымы–бекеммунара,агаадиладам чуркапкирип,коопсузболот
11Байдынбайлыгы–анынбекемшаары,өзүнүнбийик дубалы.
12Кыйроонуналдындаадамдынжүрөгүтекебер, урматтыналдындамомунболот
13Кимукпайтурупжоопберсе,алүчүнакылсыздык жанауят
14Адамдынрухуаныналсыздыгынкөтөрөт;бирок жараланганрухкакимчыдайалат?
15Акылдууадамдынжүрөгүбилималат Акылдуулардынкулагыбилимгеумтулат
16Адамдынбелегиагаоруначып,аныулуу адамдардыналдынаалыпчыгат
17Өзишиүчүнбиринчиболгонадамадилеттүү көрүнөт;Бирокжакыныкелип,аныиздепжатат 18өкчөмөташталаш-тартыштардытоктотот, күчтүүлөрдүнортосунабөлүнөт.
21Өлүммененөмүртилдинбийлигинде,аны сүйгөндөранынжемишиненжешет.
22Кимаялынтапса,жакшынерсетаап,Теңирдин ырайымынаээболот.
23Кедейлержалынышат.Алэмибайоройжоопберет.
24Досубарадамөзүндоскөрсөтүшүкерек,бир туугандандажакындосбар
19-ГЛАВА
1Оозундабузуку,акылсызданкөрө,актыгынсактаган жакырартык
2Жандынбилимсизболгонужакшыэмес.Кимбуту мененшашса,күнөөкылат
3Адамдынакылсыздыгыанынжолунбурат,анын жүрөгүТеңиргенааразы.
4Байлыккөпдоскылат;Алэмижакырболсо кошунасынанбөлүнөт
5Жалганкүбөжазасызкалбайт,жалгансүйлөгөнадам кутулупкетпейт
6Көптөртөрөгөырайымкылышат,арбирадамбелек бергенгедосболот.
7Кедейдинбиртуугандарынынбаарыаныжек көрүшөт,анындосторуанданканчаалыстапкетишет?
Алалардысөзмененкууйт,бирокалараныкаалап жатышат
8Акылмандыккаээболгонөзжанынсүйөт,акылдуу адамжакшылыктабат.
9Жалганкүбөжазасызкалбайт,алэмижалган сүйлөгөнадамөлөт
10Акылсызгаырахаткөрүнбөйт;Кызматчытөрөлөрдү башкараалбайт
11АдамдынакылыаныначуусунтоктототАлэми кылмыштынүстүнөнөтүүанындаңкы.
12Падышанынкаарыарстандынарылдаганындай Бироканынырайымычөптөгүшүүдүрүмдөй
13Акылсызуул–атасыныназабы,аялдынталашы–үзгүлтүксүзташ
14Үймененбайлык–аталардынэнчиси,акылдууаял –Теңирден.
15Жалкоолуктереңуйкугасалат;Алэмибошжан ачкаболот
16Осуяттысактаганадамөзжанынсактайт.Алэми анынжолдорунбаркалбаганадамөлөт
17ЖардыгабооруооруганадамТеңиргекарызберет Албергенинкайратөлөйт.
18Үмүтбардауулуңдужазала,аныныйыүчүнжаның аябасын.
19Каардууадамжазагатартылат,анткенисенаны куткарсаңдагы,аныкайражасашыңкерек 20Кеңештиук,насаатал,ошондоөзүңдүнакыраягыңдаакылдууболосуң.
21Адамдынжүрөгүндөкөптөгөнамалдарбар;Бирок Теңирдинкеңешиаткарылат
22Адамдынкаалоосу–анынбоорукердиги,алэми кедейадамжалганчыданартык
23Теңирденкоркууөмүргөумтулат,алэмикимдебар
25Шылдынчыныургула,ошондожөнөкөйадамсак болот,акылыбардыашкереле,ошондоалбилимди
26Атасынкордогон,энесинкуупчыкканбала–уятка калтырган,шылдыңдагануул.
27Уулум,билимдинсөздөрүнөнадаштырганнасаатты укпа
28Ыймансызкүбөсоттужеккөрөт,ыймансыздыноозу мыйзамсыздыктыжейт
29Мазактоочуларүчүнсоттор,акылсыздарүчүн жазалардаярдалган
20-ГЛАВА
1Шарапшылдыңдоочу,күчтүүичимдикачууланат,ал эмианымененалданганадамакылдууэмес.
2Падышаданкоркууарстандынарылдаганындай,аны ачуулантканадамөзжанынакүнөөкылганболот
3Чыр-чатактытоктотуу–адамүчүнсыймык,бирокар биракылсызадамкийлигишет
4ЖалкоосууктанжерайдабайтОшондуктаналорупжыюуучурундасурайт,эчнерсесижокболот.
5Адамдынжүрөгүндөгүкеңештереңсуудайбирок аныакылдууадамчыгарат
6Адамдардынкөбүаркимисиөзүнүнжакшылыгын жарсалышат,бирокишенимдүүадамтабаалат?
7Адиладамөзүнүнкынтыксызжүрөт,анынбалдары анданкийинбатаалышат.
8Соттактысындаотурганпадышакөздөрүменен бардыкжамандыктычачат
9Менжүрөгүмдүтазакылдым,күнөөмдөнтазамын депкимайтаалат?
10Таразаларда,өлчөөлөрдаТеңирдиналдында жийиркеничтүү.
11Жадакалсабаладакылгаништериненбилинет, анынишининтазажетуураэкени
12Теңиругуучукулактыда,көргөнкөздүдажараткан.
13Уктагандысүйбө,анткенижакырболупкаласың Көзүңдүач,ошондонангатоясың
14Эчнерсеэмес,эчнерсеэмес,-дейтсатыпалуучу, бирокалкеткенденкийинмактанат
15Алтында,жакутдакөп,бирокбилимдиноозу кымбатбаалууташ.
16Анынкийиминбөтөнкишигекепилдиккеал,бөтөн аялгакүрөөгөал
17Алдамчылыктыннаныадамгататтуу.бирокандан кийинаныноозушагылгатолот
18Арбирмаксаткеңешменентүзүлөт,жакшыкеңеш мененсогушкула
19Айтыпжүргөнадамсырдыачат,ошондуктананын оозумененкошоматкылгангакийлигишпе
20Киматасынжеэнесинкаргаса,анынчырагы караңгылыктаөчөт
21Мурасбашындашашылыштүрдөалынышымүмкүн
25Булыйыкнерсенижеп,антбергенденкийин, сураккаалганадамүчүнтузак.
26Акылдуупадышаыймансыздардычачыратат, алардынүстүнөдөңгөлөкалыпкелет.
27Адамдынруху–Теңирдиншамы,алкарындын бардыкжеринизилдейт
28Кайрымдуулукмененчындыкпадышанысактайт, анынтактысыырайымдуулукмененбекемделет.
29Жаштардындаңкы–алардынкүчү,карылардын көркү–бозбашы
30Жаранынкөктүсүжамандыктытазалайт,ичтин ичиндаошондойтазалайт
21-ГЛАВА
1ПадышанынжүрөгүТеңирдинколунда,суу дарыяларындай,аланыкаалаганжаккабурат
2Адамдынарбиржолуөзүнүнкөзалдындатуура,ал эмиТеңиржүрөктөрдүойлойт.
3Курмандыкчалгангакараганда,Теңирге адилеттүүлүкмененадилеттүүлүккөбүрөөкжагат
4Бийиккөзкараш,текебержүрөкжана ыймансыздардынайдоосукүнөө
5Эмгекчилдинойлорумолчулуккаганаумтулат; бироккаалагангашашкандардынбардыгынан.
6Жалгантилмененбайлыкалуу–өлүмгө умтулгандардыналды-артынаыргытылат
7Мыйзамсыздардынкаракчылыгыалардыжоккылат. Анткениаларөкүмчыгарууданбаштартышат
8Адамдынжолукатаалжанакызык,алэмитаза адамдынишитуура.
9Кеңүйдөмушташканаялмененжашаганданкөрө, үйдүнтөбөсүндөжашаганжакшы
10Ыймансыздынжаныжамандыктыкаалайт,жакыны анынкөзалдындаырайымтаппайт
11Шылдынчыжазаланганда,жөнөкөйадамакылдуу болот,акылманакылдууболсо,билималат.
12Адиладамыймансыздынүйүнөакылмандыкменен карайт,алэмиКудаймыйзамсыздарды мыйзамсыздыгыүчүнкулатат.
13Кимжакырдыныйынуккандакулагынтыйса,алөзү даыйлайт,бирокугулбайт
14Жашыруунбелекачуунубасат,алэмикөкүрөктөгү сыйлыккүчтүүкаарды
15Соткылууадилеттүүүчүнкубаныч,алэми мыйзамсыздыккылгандарүчүнкыйроо.
16Акылжолунанадашканадамөлгөндөрдүн жыйналышындакалат.
17Ырахаттысүйгөнжакырболот,шарапмененмайды сүйгөнадамбайболбойт
18Ыймансыздарадилүчүнкун,кылмышкерадиладам үчүнкунболот.
19Талаш,ачуулууаялмененжашаганданкөрө,чөлдө
20АкылдуулардынүйүндөбайлыкжанамайбарАл эмиакылсызадаманыкорот
21Адилдикмененырайымдуулуктунартынан
22Акылдууадамкүчтүүлөрдүншаарынбасыпөтөт,
23Оозунжанатилинсактаганадамжанын кыйынчылыктардансактайт.
24Анынатытекебержанатекебершылдыңчы, текебердикмененкаарданган.
25Жалкоолуктункаалоосуаныөлтүрөт;Анткенианын колдоруиштебейт
26Алкүнүбоюачкөздүккылат,алэмиадиладам беретжанааябайт.
27Ыймансыздынкурмандыгыжийиркеничтүү,андан бетержаманоймененалыпкелсе?
28Жалганкүбөөлөт,алэмиукканадамдайыма сүйлөйт
29Ыймансызадамжүзүнкатуулатат,алэмиадиладам өзжолунбагыттайт
30Теңиргекаршыакылмандыкда,түшүнүкда,кеңеш дажок.
31Атсогушкүнүнөдаярдалган,бироккоопсуздук Теңирден
22-ГЛАВА
1Чоңбайлыккакарагандажакшыысым,күмүшменен алтынгакарагандасүйүүнүнырайымынаээболуу артык
2Байлармененкедейлержолугушат,Теңиралардын баарынжаратат
3Акылдууадамжамандыктыалдыналакөрөт, жашынат,алэмижөнөкөйадамөтүпкететжана жазаланат
4МомундукжанаТеңирденкоркуу–байлык,урматсыйжанаөмүр.
5Тикенекменентузакараздынжолунда,өзжанын сактаганадамаларданалысболот
6Баланытууражолгоүйрөт,алкарыгандаалжолдон кетпейт
7Байкедейдибашкарат,алэмикарызалуучукарыз берүүчүнүнкулу.
8Мыйзамсыздыктысепкенубаракерчиликтиорупалат, анынкаарынынтаягыжокболот
9Көзүачыкадамбатаалат;Анткениалөзнанын кедейлергеберет
10Мазактоочунукуупчык,ошондоталаш-тартыш чыгат.Ооба,чыр-чатактармененкордоотоктойт. 11Жүрөктүнтазалыгынсүйгөнадам,аныноозунан чыкканырайымүчүнпадышаанындосуболот
12Теңирдинкөздөрүбилимдисактайт,Ал кылмышкердинсөздөрүнжоккочыгарат
13Жалкоокиши:«Сырттаарстанбар,менкөчөдө өлөм»,–дейт
14Бөтөнаялдардыноозу–тереңаң,Теңирден жийиркенгенадамагатүшөт
15Акылсыздыкбаланынжүрөгүнөбайланган;Алэми оңдогонтаяканыанданалыстатат
16Байлыгынкөбөйтүшүчүнкедейдиэзген,байга
20Менсагаакыл-насаатжанабилиммененсонун нерселердижазганэмесбелем?
21Менсагачындыксөздөрдүнаныктыгынбилишим үчүн.Сагажибергендергечындыктынсөздөрүнөжооп бересиңби?
22Кедейдиталапкылба,анткениалжакыр,дарбазада кыйналгандыэзбе
23АнткениТеңиралардынишинсоттойт,аларды талап-тоногондордунжанынталапкылат
24Ачууадамменендосболбо;Каардууадамменен барба
25Анынжолдорунүйрөнүп,жаныңатузактүшүп калбашыүчүн.
26Сеналарданколчапкандарданда,карызыүчүн кепилболгондордондаболбо
27Эгердетөлөйтурганэчнерсеңжокболсо,андаэмне үчүналсенинастыңдагытөшөгүңдүалыпсалсын?
28Ата-бабаларыңкойгонбайыркыжердижоккылба
29Ишинетырышчааккишиникөрүптурасыңбы?ал падышалардыналдындатурат;алжаманадамдардын алдындатурбасын
23-ГЛАВА
1Башкаруучуменентамактанганыотурганыңда,сенин алдыңдаэмнебарэкенинжакшылапкара
2Тамагыңабычаксай,эгертабитиңачылатурган болсо.
3Анындаамдуутамактарынкаалабагыла,анткениалар алдамчытамак
4Байболбооүчүнэмгектен:өзакылмандыгыңданбаш тарт
5Көзүңдүжокнерсегебурасыңбы?Анткенибайлык өзүнөканаткылат;асмандыкөздөйбүркүтболупучуп
кетишет
6Көзтийгендиннанынжебе,анындаамдуу тамактарынкаалаба.
7Анткениалжүрөгүндөкандайойлосо,алдаошондой: жеп-ич,–дейталсагабироканынжүрөгүсенименен эмес.
8Жегентамагынкусасың,таттуусөздөрүңдөн айрыласың
9Акылсыздынкулагынасүйлөбө,анткениалсенин сөздөрүңдүнакылмандыгынбарккаалбайт
10Эскибелгиниалыпсалба;Жетимдинталааларына кирбегиле.
11АнткениалардынКуткаруучусукүчтүүАлсени мененалардынишинсоттойт.
12Жүрөгүңдүнасаатка,кулагыңдыбилимгебур
13Баланытууралоонутоктотпо,анткенисенанытаяк мененсабасаң,алөлбөйт
14Сенанытаякмененсаба,анынжанынтозоктон куткарасың
15Уулум,эгерсенинжүрөгүңакылдууболсо,менин жүрөгүмдакубанат
16Сениноозуңтуурасүйлөсө,менинтизгримкубанат 17Жүрөгүңкүнөөкөрлөргөкөрөалбастыккылба,сен
18Анткениакырыбаржанасенинүмүтүңүзүлбөйт
21Анткениаракечменентойбосжакырчылыккабарат, уйкучулукадамдычүпүрөккийет.
22Сенитөрөгөнатаңдыук,карыгандаэнеңдибарк алба.
23Чындыктысатыпал,анысатпа.ошондойэле акылмандык,насаатжанатүшүнүк
24Адиладамдынатасыабданкубанат,алэмиакылдуу балатөрөгөнадаманданкубанат.
25Атаңмененэнеңкубанат,сенитөрөгөнаялкубанат
26Уулум,жүрөгүңдүмагабер,менинжолдорумакөз сал
27Анткенисойку–тереңаң;ачоочунаялтар чуңкур.
28Алолжокатарыбуктурмадаотурат,адамдардын арасындакылмышкерлердикөбөйтөт
29Кимдинкайгысыбар?кимдекайгыбар?кимде талашбар?кимшылдыңдапжатат?кимдесебепсиз жарадарбар?кимдинкөзүкызарган?
30Шарапичипкөпкөотургандар;аралашшарап издегенибаргандар
31Шараптынкызарганын,чөйчөктөөзүнүнтүсүн бергенин,тууракыймылдаганынкараба.
32Акырындаалжыландайчагат,камырдайчагат
33Көзүңбөтөнаялдардыкөрөт,жүрөгүңбузуку сөздөрдүсүйлөйт.
34Ооба,сендеңиздинортосундажатканадамдай болосуң,жемамынынчокусундажатканадамдай болосуң.
35«Аларменисабашты»,–дейсиңби,менооруган жокмунАларменисабашты,бирокменанысезген жокмун:качанойгоном?Менаныдагыбиржолу издейм
24-ГЛАВА
1Жаманадамдаргакөрөалбастыккылба,аларменен биргеболуунукаалаба.
2Анткениалардынжүрөгүкыйратуунуизилдейт, ооздорубузукулукжөнүндөсүйлөйт
3Үйакылмандыкмененкурулат;жанатүшүнүүменен белгиленет:
4Билимаркылуубөлмөлөрбардыкбаалуужана жагымдуубайлыккатолот.
5Акылдууадамкүчтүү;Ооба,билимдүүадамкүчкубаттыарттырат
6Анткенисенакылдуукеңешмененсогушасың, кеңешчилердинкөптүгүндөкоопсуздукбар
7Акылсызүчүнакылмандыкөтөбийик,дарбазадаооз ачпайт
8Жамандыккылуунуойлогонадамбузукудепаталат 9Акылсыздыкжөнүндөгүойкүнөө,алэми шылдыңдоочуадамүчүнжийиркеничтүү.
14Акылмандыкбилимиңсенинжаныңүчүнушундай болот:анытапканыңда,сыйлыкболот,күткөнүң үзүлбөйт
15Оо,ыймансызадам,адиладамдардынжашаган жеринекаршыкүтпө.анынжатканжеринбузба: 16Анткениадиладамжетижолужыгылып,кайра көтөрүлөт,алэмимыйзамсызадамбузулат
17Душманыңкулагандакубанба,алмүдүрүлгөндө жүрөгүңкубанбасын
18Теңирмунукөрбөсүн,булагажакпайкалбасын, анданкаарынкайтпасын
19Жаманадамдарүчүнкапаболбо,ыймансызгакөрө албастыккылба.
20Анткенижаманкишигесыйлыкболбойт
Ыймансыздардыншамыөчөт
21Уулум,Теңирденжанападышаданкорк, өзгөрүлүүгөберилгендергекийлигишпе
22Анткениалардыналааматыкүтүлбөгөнжерден башталат.Экөөнүнкыйраганынкимбилет?
23БулардаакылмандыкыСоттоадамдардыурматтоо жакшыэмес
24Ыймансызга:«Сенадилсиң.Аныэлкаргайт,элдер аныжеккөрөт
25Бироканыашкерелегендерырахаталышатжана аларгажакшыбатакелет.
26Арбирадамтууражоопбергеноозунанөөпалат
27Сырттагыжумушуңдудаярда,аныталаадаөзүңө ылайыктуукыл;Ананүйүңдүкур.
28Өзжакыныңасебепсизкүбөболбожанаоозуң мененалдаба
29«Алмагакандайкылса,менагаошондойкылам, менагакылганишинежарашажазаберем»,–дебе
30Менжалкоонунталаасыменен,акылыжокадамдын жүзүмзарымененжүрдүм.
31Мына,анынбаарынтикенекбасып,анынбетин чалканкаптап,ташдубалыталкаланган
32Ошондоменаныкөрүп,жакшылапойлондум,аны карап,насааталдым
33Бирокбиразуйку,биразуйку,биразколду бүктүрүү.
34Сенинжакырчылыгыңсаякатчыдайкелетжана сенинкуралдууадамдайкаалооң
25-ГЛАВА
1БулардаСулаймандыннакылсөздөрү,алардыЖүйүт падышасыХискиянынкишилерикөчүрүпалышкан 2БирнерсенижашырууКудайдындаңкы,алэми падышалардынсыймыгыбирнерсенииздөө 3Асманбийиктикке,жертереңдикке,падышалардын жүрөгүниздөөмүмкүнэмес
4Күмүштөндренаждыалыпсал,ошондоэңжакшысы үчүнидишчыгат
5Ыймансыздардыпадышаныналдынанжоккыл, ошондоанынтактысыадилдикмененбекемделет 6Падышаныналдыначыкпа,улууадамдардынордуна турба.
7Сага:“Булжаккачык”,–депайтылганыжакшыСен өзүңкөргөнтөрөнүналдындатөмөнкоюлушуңкерек 8Кошунаңсениуяткылганда,анынакырындаэмне
9Өзишиңдижакыныңмененөзүңталкуулажана
11Туураайтылгансөзкүмүшсүрөттөрдөгүалтын алмагаокшош
12Акылдууашкерелөөчүтилалчааккулаккаалтын сөйкөжанатазаалтынданжасалганжасалгасыяктуу. 13Оруп-жыюумаалындагыкардынсуугусыяктуу, Аныжибергендергеишенимдүүкабарчыдаошондой, анткениалкожоюндарынынжанынсергитет
14Жалганбелегимененмактанганадамбулутжана жамгырсызшамалсыяктуу.
15Сабырдуулукменентөрөынандырат,жумшактил сөөктүсындырат
16Сенбалтаптыңбы?Тойупкалбашыңүчүн,ошончо жепалда,кустур
17БутуңдукошунаңдынүйүнөнтартАлсенден чарчап,сенижеккөрүпкалбасын.
18Жакынынакаршыжалганкүбөлөндүргөнадам булар,кылычжанакурчжебе
19Кыйынчылыктаишенимсизадамгаишенүүсынган тишке,муунданчыкканбуткаокшош
20Сууктакийиминчечипалган,нитрдинүстүнөуксус кандайболсо,жүрөгүноорутупырырдаганадам ошондой
21Эгердушманыңачкаболсо,агажегенгенанбер Эгердеалсуусаса,агаичкенгесуубер.
22Анткенианынбашыначокүйөсүң,Теңирсага сыйлыкберет
23Түндүкшамалыжамгырдыкуупжиберет, ачууланганжүзгыйбатчытилдиошондойкылат
24Мушташканаялмененкененүйдөжашаганданкөрө, үйдүнтөбөсүндөжашаганжакшы.
25Суусаганжангамуздаксуукандайболсо,алыскы өлкөдөнкелгенжакшыкабарошондой
26Адиладамыймансыздыналдынажыгылган булактайжанабузулганбулактай
27Балдыкөпжегенжакшыэмес,ошондуктанадамдар өздөрүнүнатак-даңктарыниздегенидаңкэмес.
28Өзүнүнрухунаүстөмдүккылбаганадамураган, дубалыжокшааргаокшош
26-ГЛАВА
1Жайындакар,оруп-жыюудагыжамгырдай,сыйурматакылсызгакөрүнбөйт
2Аңгычакуштай,учупбаратканкарлыгачтай, себепсизкаргышкелбейт
3Аткакамчы,эшеккеооздук,акылсыздынбелинетаяк 4Акылсызгаакылсыздыгынажарашажоопбербе,сен даагаокшопкалба.
5Акылсызгаакылсыздыгынажарашажоопбер, анткениалөзүндөакылдууболупкалбасын
6Акылсыздынколумененкабаржибергенадамбутун
10БардыкнерсенижаратканУлууКудайакылсызгада, кылмышкерлергедасыйлыкберет.
11Иткускунунакайтыпкелгендей,акылсызда акылсыздыгынакайтат.
12Сенакылдууадамдыөзакылмандепэсептейсиңби?
агакарагандаакылсызданүмүтбар
13Жалкоокиши:«Жолдоарстанбарарстанкөчөдө
14Эшиканынилгичтеринекандайайланса,жалкооөз төшөгүндөошондой
15Жалкооколункойнунакатыпалат;Аныкайра оозунаалыпкелгеникапакылат
16Жалкоожетикишигекарагандаакылдуураак
17Ары-бериөтүп,өзүнөтаандыкэмесчыр-чатакка аралашканадамиттинкулагынанкармапалганга окшош
18Отту,жебелердижанаөлүмдүыргытканжиндидей, 19Өзжакыныналдап:«Менспортменен машыкпаймбы?
20Отунжокжердеотөчөт,ошентипайтуучужок жердечыртоктойт
21Көмүротжагышүчүн,отунотүчүнЧыр-чатакты тутантканадамдаошондой.
22Жомокчунунсөздөрүжарадай,аларкурсактын түпкүрүнөчейинтүшөт
23Жалындаганэриндержанажаманжүрөккүмүшкум мененкапталганкарапасыныгындай
24Жеккөргөнадамоозумененсүйлөйт,аныничине алдамчылыксалат.
25Алтуурасүйлөсө,агаишенбе,анткенианын жүрөгүндөжетижийиркеничбар
26Кимдинжеккөрүүсүалдамчылыкмененжабылса, анынмыйзамсыздыгыбүтжамааткакөрсөтүлөт
27Кимчуңкурказса,агатүшөт,алэмикимташты тоголосо,алөзүнөкайтыпкелет.
28ЖалгантилазаптарткандардыжеккөрөтАлэми кошоматчыоозкыйратат
27-ГЛАВА
1Эртеңмененмактанба;Анткенисенбиркүндүнэмне болорунбилбейсиң
2Сениөзоозуңэмес,башкабирөөмактасынбөтөн, сениноозуңэмес.
3Ташоор,кумоор;бирокакылсыздынкаарыэкөөнөн теңоор
4Ачуу–ташбоор,ачуусу–ачуу;бироккөрө албастыктыналдындакимтураалат?
5Ачыкашкерелөөжашыруунсүйүүдөнартык.
6Достунжараатыишенимдүү;бирокдушмандынөбүү алдамчы
7Толукжанбалдыжеккөрөт;бирокачжангаачуунун баарытаттуу.
8Уясынанадашканканаттуудай,адамөзордунан тентипкетет
9Маймененжыпаржыттуумайжүрөктүкубантат, адамдындосунунчынжүрөктөнкеңешкендентаттуусу даошондой.
10Өзүңдүндосуңдуда,атаңдындосундаташтаба Башыңамүшкүлтүшкөнкүнүбиртууганыңдынүйүнө
11Уулум,акылдуубол,менинжүрөгүмдүкубант, ошондоменменикордогонгожоопберем.
12Акылдууадамжамандыктыкөрөт,жашынатбирок жөнөкөйлөрөтүп,жазаланат.
13Анынкийиминбөтөнкишигекепилдиккеал,бөтөн аялгакүрөөгөал
14Кимэртеңмененэртетуруп,катууүнменендосуна батасынберсе,алүчүнкаргышболупэсептелет.
15Жаан-чачындуукүнүтынымсызсуугатүшүүменен урушчаакаялокшош
16Киманыжашырса,алшамалдыжанаөзүнөбаш ийипжатканоңколунунмайынжашырат
17Темиртемирдикурчутат;Ошентип,адамдосунун жүзүнкурчутат
18Анжирдарагынбакканадаманынмөмөсүнжейт, ошондуктанкожоюнунакүткөнадамурматталат.
19Суудагыжүзбеткекандайжоопберсе,адамдын жүрөгүадамгаошондойжоопберет
20Тозокжанакыйрооэчкачантолбойт;ошондуктан адамдынкөзүэчкачантойбойт
21Күмүшүчүнидиш,алтынүчүнмештей;Адамда ошондоймактооготатыктуу.
22Сенакылсыздыбуудайдынарасынасалып,пистолет мененыйласаңда,анынакылсыздыгыанданарылбайт
23Койлоруңдунабалынбилүүгөаракеткыл, бодолоруңдужакшыкара
24Байлыктүбөлүктүүэмес,бироктаажыарбир муунгачыдайбы?
25Чөпчыгат,чөпчыгат,тоонунчөптөрүжыйналат
26Козуларсенинкийимиңүчүн,эчкилерталаанын баасы.
27Сендеэчкининсүтүөзүңө,үй-бүлөңөжана кыздарыңажететургандайболсун
28-ГЛАВА
1Ыймансызадамартынантүшпөгөндөкачат,алэми адиладамарстандайкайраттуу
2Жердинкылмышыүчүнанынтөрөлөрүкөп,бирок акылдуужанабилимдүүадаманынабалыузакка созулат
3Кедейдиэзгенжакырнөшөрлөпжааганжамгырга окшош,алтамактыкалтырбайт.
4Мыйзамдыташтагандарыймансыздардымакташат, алэмиМыйзамдысактагандаралармененкүрөшүшөт 5Жаманадамдарсоттутүшүнүшпөйт,Теңирди издегендербаарынтүшүнүшөт
6Байболсода,өзжолунанадашканданкөрө,адилдик мененжүргөнжакырартык
7Мыйзамдысактаганадамакылдуууул,алэми бузукуларменендосболгонадаматасынуяткылат 8Сүткорлукжанаадилетсизпайдамененмал-мүлкүн
12Адиладамдаркубанса,улуудаңкболот,алэми мыйзамсыздаркөтөрүлгөндө,адамжашыныпкалат.
13Күнөөлөрүнжашырганадамийгиликкежетеалбайт, алэмикүнөөсүнмойнунаалып,таштапкойгонадам ырайымкылат.
14Ардайымкоркконадамбактылуу,алэмижүрөгү катааладамбузукулуккабатат
15Арылдаганарстанмененаюудай.Каардуу башкаруучукедейэлдинүстүнөнушундайболот
16Түшүнүүнүкаалабагантөрөдазорэзүүчү,алэмиач көздүктүжеккөргөнадамөмүрүнузартат
17Кимдирбирөөнүнканыназордук-зомбулук көрсөткөнадамаңгакачат.эчкимагакалбасын.
18Тууражүргөнадамкуткарылат,алэмиөзжолунан адашканадамдароокулайт
19Өзжеринайдаганнанмолболот,алэми бекерчиликтинартынанээрчигенжакырчылыккажетет 20Ишенимдүүадамбатагаээболот,алэмибай болуугашашканадамкүнөөсүзболбойт.
21Адамдардыурматтоожакшыэмес,анткениадамбир үзүмнанүчүнкылмышкылат
22Байлыккашашканадамдынкөзүжаманболот, бирокагажакырчылыккелеринойлобойт
23Адамдыкийинашкерелегенадамтилменен кошоматкылгангакарагандакөбүрөөкырайымтабат.
24Киматасынжеэнесинтоноп:«Булкылмышэмес кыйратуучунуншеригиошолэле
25Жүрөгүтекеберадамчырчыгарат,алэмиТеңирге таянганадамсемирет
26Кимөзжүрөгүнөтаянса,алакылсыз,алэмиким акылдуужүрсө,алкуткарылат.
27Жардыгабергенадамкемчиликсизболбойт,алэми көзүнжашырганадамкөпкаргышалат
28Ыймансыздаркөтөрүлгөндө,адамдаржашынышат, алэмиаларжокболгондо,адиладамдаркөбөйөт
29-ГЛАВА
1Кимкөпжолуашкереленсе,мойнукатууланса,ал күтүлбөгөнжерденжоккылынат,алэмиэчкандай чарасыжок
2Адиладамдарбийликтетурганда,элкубанат,алэми ыймансызбийликжүргүзсө,элыйлайт.
3Акылмандыктысүйгөнатасынсүйүнтөт,алэми сойкуларменендостошконмал-мүлкүнсарптайт
4Падышасотаркылуужердибекемдейт,алэмибелек алганадаманыталкалайт
5Жакынынакошоматкылганадаманынбутунатор жаят
6Жаманадамдынкылмышындатузакбар,алэмиадил адамырдап,кубанат
7Адиладамжакырдынишинойлойт,алэми мыйзамсызадаммунубилбейт
8Жексиздершаардыторготүшүрүшөт,алэми акылдууларкаардычеткекагат
9Акылдууадамакылсызмененурушса,ачуулансада, күлсөда,тынчтыкжок.
10Канкорадамадиладамдыжеккөрөт,алэмиадил адамөзжаныниздейт
11Акылсызбүтакылынайтат,алэмиакылдууадам аныакырыначейинсактайт
12Эгердебашкаруучукалптыукса,анынкулдарынын баарыыймансыз.
13Кедеймененалдамчыжолугушат,Теңиралардын экикөзүнжарыккылат.
14Жакырлардыишенимдүүсоттогонпадышанын тактысытүбөлүккөбекемболот
15Таякмененашкерелөөакылмандыкберет,алэмиөз алдынчакалганбалаэнесинуяткакалтырат.
16Ыймансыздаркөбөйгөндө,кылмышкүчөйт,алэми адиладамдаралардынкулашынкөрүшөт
17Уулуңдуоңдо,ошондоалсагатынчтыкберетОоба, алсенинжаныңдыкубантат
18Аянжокжердеэлжокболот,алэмиМыйзамды сактаганадамбактылуу
19Кулсөзмененоңолбойт,анткенитүшүнсөдажооп бербейт.
20Сөзүнөшашканадамдыкөрүптурасыңбы?ага карагандаакылсызданүмүтбар
21Кимөзкулункичинесиненназиктарбияласа,ал акырындаанынуулуболот
22Ачууланганадамчырчыгарат,ачуулууадам кылмышыкөпболот.
23Адамдытекебердикбасынтат,алэмиурмат-сый момундардырухумененколдойт
24Кимуурумененшериктешболсо,өзжанынжек көрөт,алкаргышынугат,бирокагабашийбейт
25Адамданкоркуутузакалыпкелет,алэмиТеңирге таянганадамкоопсузболот.
26Көптөрбашкаруучунунырайымынаумтулушат; БирокарбирадамдынсотуТеңирден
27Адилетсизадамадиладамүчүнжийиркеничтүү,ал эмитууражолдожүргөнадаммыйзамсызүчүн жийиркеничтүү
30-ГЛАВА
1ЖаканынуулуАгурдунсөздөрү,пайгамбарлык:ал Итиелге,ИтиелгежанаУкалга:
2Чынында,менэчкимгекарагандамыкаачымын, адамдыкындайтүшүнүгүмжок.
3Менакылмандыктыүйрөнгөнэмесмин,ыйыктыда билгенэмесмин
4Асмангакимкөтөрүлгөнжетүшкөн?шамалды муштумунакимчогултту?Кимсуулардыкийимменен байлады?Жердинучу-кыйырынакиморнотту?Анын атыким,уулунунатыким,эгерайтаалсаң?
5Кудайдынарбирсөзүтаза:АлАгатаянгандарүчүн калкан.
6Анынсөздөрүнөкошулба,анткениалсени ашкерелеп,калпычыболупкалбасын
7МенсенденэкинерсениталапкылдымМенөлгөнгө чейиналарданбаштартпагыла.
8Менденкурусөздүжанажалгандыалыскыл:мага жакырчылыкда,байлыкдабербе;магаыңгайлуутамак
12Өзкөзүнөтаза,бирокыпыластыгынантазаланбаган муунбар.
13Бирмуунбар,алардынкөздөрүкандайбийик!жана алардынкабагыкөтөрүлөт.
14Тиштерикылычтай,жаактиштерибычактайболгон муунбар,жерүстүндөгүжакырларды,адамдардын арасынанжакырлардыжешүчүн
15Жылкычынынэкикызыбар,алар:«Бер,бер»,–деп кыйкырышатҮчнерсеэчкачанканааттандырылбайт, ооба,төртнерсежокдейт,жетиштүү: 16мүрзө;жанатөрөбөгөнжатын;суугатолбогонжер; Алэмиот:“Жетишет”дебегенот
17Атасыншылдыңдап,энесининтилиналбаганкөздү өрөөндүнкузгундарытерипалышат,аныбүркүттөр жешет
18Менүчүнөтөкереметтүүүчнерсебар,ооба,мен билбегентөртнерсебар:
19Асмандагыбүркүттүнжолу;аскадагыжыландын жолу;деңиздинортосундагыкеменинжолу;жанакүң мененэркектинжолу
20ОйноштуккылганаялдынжолуушундайАлжеп, оозунаарчып:«Менэчкандайжамандыккылган жокмун»,–дейт
21Жерүчнерсеүчүнтынчсызданат,төртнерсеүчүн алкөтөрөалбайт.
22Анткеникулпадышалыккылганда;жанаэтке тойгондоакылсыз;
23Жийиркеничтүүаялкүйөөгөчыкканда;жана кожойкесининмураскоруболгонкүң
24Жержүзүндөтөртнерсеаз,бирокаларөтөакылман
25Кумурскаларкүчтүүэмесэл,бирокэтинжайында даярдашат
26Кокондоралсызэл,бирокалараскагаүйсалышат
27Чегирткелердинпадышасыжок,бирокалартоп-топ болупчыгышат
28Жөргөмүшөзколумененкармап,падышалардын сарайларындажүрөт.
29Үчнерсежакшыболот,ооба,төртөөжакшыбарат
30Арстанайбандардыничиненкүчтүү,эчкимгебаш ийбейт.
31Тазы;алэчкида;жанападыша,агакаршы көтөрүлүшжок
32Эгердесенакылсыздыккылып,өзүңдүкөтөргөн болсоңжежаманойдоболсоң,колуңдуоозуңакой
33Чындыгында,сүттүнкайнаганынансарымайчыгат, мурундункычышуусуканчыгарат.
31-ГЛАВА
1Лемуелпадышанынсөздөрү,энесиагаүйрөткөн пайгамбарлык
2Эмне,уулум?Ананэмне,менинкурсагымдагыуулум? Эмне,менинантымдынуулубу?
3Күчүңдүаялдарга,жолдоруңдупадышаларды кыйраткангабербе
4Оо,Лемуел,падышаларгашарапичүүгөболбойт төрөлөрүчүндакүчтүүичимдик.
5Аларичипалышып,мыйзамдыунутупкалбашыүчүн, кыйналгандардынкимдирбирөөнүнөкүмүн
7Ичипалсын,жакырчылыгынунутсун,кайгысын мынданарыэстебесин. 8Дудуктарүчүноозуңдуач
9Оозуңдуач,адилетсотто,жакырларменен жакырлардынишинсотто.
10Адептүүаялдыкимтабаалат?Анткенианынбаасы рубиндерденалдаканчажогору
11Күйөөсүнүнжүрөгүагатаянат,ошондуктанал олжогомуктажболбойт
12Алөмүрбоюагажамандыккылбайт,жакшылык кылат
13Алжүнменензыгырдыиздейт,өзколуменен жакшыиштейт.
14АлсоодагерлердинкемелеринеокшошАлтамагын алыстаналыпкелет
15Алтүнкиргендетуруп,үйүндөгүлөрүнөтамакберет, кыздарынаүлүшберет
16Алталааныкарап,анысатыпалат,өзколуменен жүзүмзаротургузат.
17Албелинбекембууп,колдорумененбекемдейт 18Алөзүнүнсоодасынынжакшыэкенинтүшүнөт, аныншамытүнкүсүнөчпөйт.
19Алколдоруншпинделгекоёт,колдорутиштерин кармаптурат
20Алжакырларгаколунсунат;Ооба,алжакырларга колунсунууда
21Алүйүндөгүлөрүчүнкарданкоркпойт,анткени анынүйүндөгүлөрүнүнбаарыкызылкийимчен.
22Алгобеленденжабуужасайтанынкийимижибек жанакызгылткөк
23Анынкүйөөсүөлкөнүнаксакалдарынынарасында отурганда,дарбазалардабелгилүү
24Алжакшызыгырбуласынантокуп,сатат соодагергебелбайлайт.
25Күчжанаурматанынкийими;Алкелеркиубакта кубанат
26Алоозунакылмандыкмененачат;Анынтилинде боорукердиктинмыйзамыбар
27Алүйүндөгүлөрүнүнжолдорунжакшыкөрөт, бекерчиликтиннанынжебейт.
28Балдарытуруп,аныбактылуудепаташаткүйөөсү да,аланымактайт
29Көпкыздаржакшылыккылышты,бироксен алардынбаарынанжогорусуң
30Жакшылыкалдамчы,сулуулуккурубекер,алэми Теңирденкоркконаялдаңкталат.
31Агаколунунжемишинбер;дарбазалардыналдында аныништеридаңкталсын.