Kurdish Northern Kurmanji - Tax and Tithe Biblical Principles

BacûDehî

Bac-beşdariyekemecbûrîyebodahatadewletê,kujialiyêhikûmetêveliserdahatakarkeranû qezencênkarsaziyêtêsepandin,anjîlilêçûnahinkelûpel,xizmetûdanûstandinantêzêdekirin.

Dehî-%10êberhemandahatasalane,kuberêwekîbacjibopiştgiriyaDêrûkeşîşandihatgirtin.

Pêncdeh

ÛpîrozbeXwedayêherîbilind,kudijminêntedanedestête!Ûwîjihertiştîdehyekdawî Destpêbûn14:20

Ûhemûdehîkaerdê,çijitovêerdêbe,çijifêkiyêdarêbe,yaXudane:ewjiboXudanpîroze.Û egerkesekbixwazejidehîkaxwetiştekîvegerîne,divêewpêncemînbeşawêlêzêdebikeÛderbarê dehîkapezanjîkeriyêde,hetajihertiştêkudibinçopêrederbasdibe,dehîdêjiboXudanpîrozbe Levîtîkus27:30-32

LêbelêdehîyazarokênÎsraêl,kuewwekpêşkêşabilindkirinêjiXudanrepêşkêşdikin,mindaye Lewiyandakumîratbigirin.Jibervêyekêminjiwanregot:DinavzarokênÎsraêldeewêmîrat nebinBivîawayîjiLewiyanrebêjeûjiwanrebêje:DemakuhûnjizarokênÎsraêldehîyakumin jiwerewekmîratdaye,werdigirin,wêhingêhûnêjiwêpêşkêşabilindkirinêjiboXudanpêşkêş bikin,yanîdehêkjidehîyêBivîawayîhûnêjihemûdehîyênxweyênkuhûnjizarokênÎsraêl distînin,pêşkêşabilindkirinêjiXudanrepêşkêşbikin;ûhûnêjiwêpêşkêşabilindkirinêyaXudan bidinHarûnkahin.Jimare18:24,26,28

Ûjişerkerênkuçûneşer,jiXudanrebacbistînin:Jipêncsedkesîyek,jimirovan,jidewaran,ji keranûjipezêndinJimare31:28

Jipezşeşsedûşêstûpanzdehbû.Gasîûşeşhezarbûn,jiwanşêstûdiwanzdehbû.Kersîhezarû pêncsedbûn,jiwanşêstûyekbûŞazdehhezarkesbûn,jiwansîûdukesbûnMûsa,wekku XudanjiMûsareemirkiribû,bac,kupêşkêşaXudanbû,daEleazarêkahin.Jimare31:37-41

Ûhûnêliwirqurbanênxweyênşewitandinê,qurbanênxwe,dehiyênxwe,ûpêşkêşêndestêxweyên bilindkirî,ûsozênxwe,ûpêşkêşênxweyêndilxwazî,ûpêşiyênpezûdewarênxwebînin.Hingêwê cihekhebekuXudanXwedayêwewêhilbijêredakunavêxweliwirbicîhbike;hûnêliwirhertiştê kuezjiwerefermandikimbînin;qurbanênxweyênşewitandinê,ûqurbanênxwe,dehiyênxwe,û pêşkêşadestêxweyabilindkirî,ûhemîsozênxweyênbijartîyênkuhûnjiXudanresonddixwin: Hûnnikarindinavdergehênxwededehiyagenim,anşerabaxwe,anrûnêxwe,anpêşiyênpezan dewarênxwe,anjîsozênxweyênkuhûnsozdidin,anpêşkêşênxweyêndilxwazî,anpêşkêşadestê xweyabilindkirîbixwin:Destpêbûn12:6,11,17

Tudivêhemûberhemêntovêxwe,yênkuzevîsalbisaldide,bidîdeh.ÛtudêliberXudan Xwedayêxwe,licihêkuewêhilbijêrekunavêxweliwirdeyne,bixwî,dehîyagenim,şerabaxwe, rûnêxwe,ûnifşênpêşînênpezûdewarênxwe;dakutufêrbibîkuhergavjiXudanXwedayêxwe bitirsîDidawiyasêsalande,tudêhemûdehîyaberhemênxweyênhemansalêderxînîûdinav deriyênxwedebihêlî:ÛLewî(jiberkuewneparûnejîmîratbitereheye)ûxerîb,sêwîûjina jinebîyênkudinavderiyêntedene,wêwerinûbixwinûtêrbibin;dakuXudanXwedayêtetedi hemûkarêndestêtedekutudikîpîrozbikeDestpêbûn14:22-23,28-29

...JibervêyekêtiştênQeyserbidinQeyserûtiştênXwedêbidinXwedê.Metta22:21

ÛtucejnahefteyanjiboXudanXwedayêxwebipêşkêşadilxwazîyadestêxwepîrozbikî,kutudê bidîXudanXwedayêxwe,ligorîkuXudanXwedayêtetepîrozkiriye:Deuteronomy16:10

Gavatunêzîkîbajarekîbibîdakulidijîwîşerbikî,wêdemêaştiyêjêreîlanbike.Ûegerewte qebûlbikeûderiyêxwejitereveke,wêdemêhemûgelêkuliwire,wêjiterebacêbideûewê xizmetatebikin.(Duwanzdehemîn20:10-11)

Demakutedisalasêyemînde,kusaladehiyêye,dehîyahemûdehênberhemênxwebidawîanîû ewdaLêwî,xerîb,sêwîûjinebiyan,dakuewlidergehêntebixwinûtêrbibin,Destpêbûn26:12

Dîrok

WanKenanîyênkuliGezerêdiman,jiwirdernexistin;lêKenanîhetarojaîrodinavEfrayîmîyande dijînûdibinbacgirtinêdedixebitinYêşû16:10

LêgavazarokênÎsraêlbihêzbûn,wanKenanîkirinbacgir,lêbitevahîwanjiwirdernexistinYêşû 17:13

ÛgavaÎsraêlbihêzbû,wanKenanîkirinbacgir,lêbitevahîewdernexistinZebûlonniştecihên KitronûNahalolêdernexistin;lêKenanîdinavwandemanûbûnbacgir.Neftalîniştecihên BêtşemeşûBêtanatêdernexistin;lêewdinavKenaniyande,niştecihênwelêtde,maLêniştecihên BêtşemeşûBêtanatêbûnbacgirjiwanreLêAmorîliçiyayêHeresliAyalonûliŞalbîmêdiman LêdestêmalaYûsifserdestbû,jibervêyekêewbûnbacgir.Dadwer1:28,30,33,35

AdoramserpereştêbacêbûûYehoşafatêkurêAhiludjîtomarvanbû.2Samûêl10:24

AhîşarserkarêmalêbûûAdonîramêkurêAbdajîserkarêbacêbû1Padîşahan4:6

ZarokênwanênkupiştîwanliwelêtmanûzarokênÎsraêlnekarînwanbitevahîtunebikin,Silêman hetarojaîrojîliserwanwekbacgirt.1Padîşah9:21

HingêpadîşahRehoboamAdoramêkuserpereştêbacêbûşand;ûhemûÎsraêlewbikevirandaber keviranûewmir.JibervêyekêpadîşahRehoboamlezkirkuewlisererebeyaxwesiwarbibedaku bireveOrşelîmê1Padîşah12:18

ÛFir’ewnNexaoewliRîblayê,liwelatêHamatê,girtdakuliOrşelîmêpadîşahîneke;ûsedtelant zîvûtelantekzêrliwelêtbacdanî2Padîşahan23:33

YehoyakîmzîvûzêrdaFirewn;lêwîligorîfermanaFirewnbacliserwelêtdanîdakupereyanbide: wîjixelkêwelêt,jiherkesîligorîbacêxwe,zîvûzêrberhevkirdakubideFirewnNexaho.2 Padîşahan23:35

HemûgelênkujiHîtî,Amorî,Perîzî,HîvîûYebûsiyanmabûn,yênkunejiÎsraîlêbûn,lêjizarokên wanênkupiştîwanliwelêtmaneûzarokênÎsraîlêewnekuştine,Silêmanhetarojaîrobacdawan 2Dîrok8:7-8

HingêpadîşahRehoboamHadoramêkuserpereştêbacêbûşand;lêzarokênÎsraêlewbikevirandan berkeviranûewmir.LêpadîşahRehoboambilezûbezwîsiwarîerebeyaxwekirdakubireve Orşelîmê2Dîrok10:18

...JibervêyekêtiştênQeyserbidinQeyserûtiştênXwedêbidinXwedê.Metta22:21

ÛtirsaXudanketserhemûpadîşahiyênwelatênlidoraCihûdayê,jibervêyekêwanlidijî YehoşafatşernekirHinjiFilistîniyanjîdiyarîûbacjiYehoşafatreanîn;Erebanjîpez,hefthezarû heftsedberanûhefthezarûheftsedbizinanîn.YehoşafatpirmezinbûûliCihûdayêkelehû bajarênembarêavakir.2Dîrok17:10-12

Ûgavakufermanbelavbû,zarokênÎsraêlbizêdehîfêkiyênpêşînêngenim,şerab,rûn,hingivû hemûberhemênzeviyananîn;ûdehîyahertiştîbizêdehîanînÛderbarêzarokênÎsraêlûCihûdayê yênkulibajarênCihûdayêdimande,wanjîdehîyagaûpezûdehîyatiştênpîrozênkujiXudan Xwedayêwanrehatibûnpîrozkirinanînûewbikomandanîn.Ûpêşkêşûdehîyaûtiştênpîrozkirîbi dilsozîanîn:KononyahêLêwîserwerêwanbûûbirayêwîŞîmeîyêdinbû2Dîrok31:5-6,12

Evnusxeyanameyakuwanjiwîre,jibopadîşahArtaxerxesşandiyeye;Xulamênte,mirovênlivê aliyêçem,ûdiwêdemêde.BilajipadîşahrewerezanînkuCihûyênkujitehatinebamehatine Orşelîmê,bajarêserhildêrûxerabavakirine,ûdîwarênwêdanîneûbingehênwêgirêdane.Bilaniha jipadîşahrewerezanînku,gerevbajarwereavakirinûdîwarjinûvewerinavakirin,ewêbac,bac ûgumrikênedin,ûbivîawayîhûnêzirarêbidindahatapadîşahan.Ezra4:11-13

Nameyakuwejimereşandiyeliberminbizelalîhatiyexwendin.Minfermandaûlêgerînhatkirin ûhatdîtinkuevbajarêdemênberêlidijîpadîşahanserîhildayeûliwirserhildanûserhildançêbûne. LiserOrşelîmêjîpadîşahênbihêzhebûnkuliserhemûwelatênlipiştçemhukumdarîkirine;ûbac, bacûgumrikjiwanredihatdayîn.Nihafermanbidinkuvanmirovanrawestîninûevbajarneyê avakirinhetakufermanekdinjiminneyêdayînEzra4:18-21

EzfermanekêdidimkuhûnêjiboavakirinavêmalaXwedêçijirûspiyênCihûyanrebikin:Jimalê padîşah,jibacêlialiyêdinêçem,tavilêlêçûnênvanmirovanbêndayîn,dakuewnekevinastengiyê Ezra6:8

Herwihaemjiwerepiştrastdikinkujibotukahîn,Lêwî,stranbêj,dergevan,Netînim,an xizmetkarênvêmalaXwedê,bac,bacangumriknayêsepandin.Ezra7:24

Hinjiwanjîdigotin:«Mejibobacapadîşahperedeyngirtiye,ewjîjiboerdûrezênme.»Nehemya 5:4

Ûkuempêşîyênhevîrêxwe,pêşkêşênxwe,ûfêkiyênhercûredaran,şerabûrûn,bînincemkahînan, odeyênmalaXwedayême;ûdehîyaerdêxwejîbidinLewîyan,dakuewLewîtîlihemûbajarên zeviyênmedehîyaxwebistînin.ÛkahînêkurêHarûnwêbiLewîyanrebe,demakuLewîtîdehîya distînin:ûLewîtîwêdehîyadehîyabîninmalaXwedayême,odeyên,navxezîneyê.Nehemya10:3738

Ûdiwêdemêdehinekkesliserodeyênxezîneyan,pêşkêşan,berhemênpêşînûdehiyanhatin tayînkirin,dakubeşênŞerîetêjibokahînûLewiyanjizeviyênbajarandiwandekombikin:çimkî CihûdajibokahînûLewiyênkulibendêbûnkêfxweşbû.Nehemya12:44

Ûwîjiboxweodeyekemezinamadekiribû,kuberêliwirpêşkêşêngoşt,bixûrûfirax,ûdehîya genim,şerabanûûrûnê,kufermanhatibûdayînkubidinLewîyan,stranbêjanûdergevanan;û pêşkêşênkahînan,lêdidanHingêhemûCihûdayêdehîyagenim,şerabanûûrûnêanînxezîneyan Nehemya13:5,12

ÛpadîşahAhaşwêroşbacêdanîserwelêtûlisergiravênderyayê.Ester10:1

...JibervêyekêtiştênQeyserbidinQeyserûtiştênXwedêbidinXwedê.Metta22:21

Pêxemberan

Hingêwêlisermilkêwîbacgirekbirûmetapadîşahiyêrabe:lêdinavçendrojandeewêwere tunekirin,nedihêrsêde,nejîdişerdeDaniyêl11:20

WerinBethelêûgunehbikin;liGilgalêgunehêzêdebikin;ûhersibehqurbanênxweûpiştîsêsalan dehyekaxwebînin:Ûbihevîrtirşkêqurbanaşikirdariyêpêşkêşbikinûpêşkêşênbelaşragihîninû belavbikin:Çimkîevjiwerexweşe,eyzarokênÎsraêl,dibêjeXudanXwedê.Amos4:4-5

MamirovekXwedêdizîne?Lêhûnmindizîne.Lêhûndibêjin:Mediçidetedizîne?Didehîkû pêşkêşandeHûnbinifirêhatinenifirkirin:çimkîweezdizînim,evhemûmiletHemûdehîkbînin navembarê,dakudimalamindexwarinhebe,ûnihaminbivêyekêbiceribînin,dibêjeXudanê ordiyan,geloezpencereyênezmananjiwerevenakimûbereketêjiwerenerijînim,kucîhtêrênake kuhûnwêbigirinÛezêjiboweyêkudixweşermezarbikim,ûewêfêkiyênaxawetuneneke;û rezêwejîberîwextêxwedizeviyêdefêkiyêxweneavêje,dibêjeXudanêordiyan.Ûhemûmiletwê wepîrozbikin:çimkîhûnêbibinwelatekxweş,dibêjeXudanêordiyanMelaxî3:8-12

Încîl

GavaewgihîştinKefernahûmê,yênkupereyênbacêdistandinhatinbaPetrûsûgotin:«Ma Mamosteyêwebacênade?»Wîgot:«Belê.»GavaPetrûskethundirêmalê,Îsapêşîliwîgirtûgot:« Şimûn,tuçidifikirî?Padîşahêndinyayêjikêbacanbacêdistînin?Jizarokênxwe,anjixerîban?» Petrûsjêregot:«Jixerîban»Îsajêregot:«WêdemêzarokazadinLêjibokuemwannexapînin, herederyayêûçengelbavêjeûmasiyêkupêşîderkevederyayêbigire.Gavadevêwîveke,tuê pereyekbibînîWîbigireûjibominûxwebidewanMetta17:24-27

HingêFerîsîçûnûşêwirînkaewçawawîdiaxaftinawîdebixinxefikê.Wanşagirtênxweû Hêrodîyanşandinbawîûgotin:«Mamoste,emdizaninkuturastîûrêyaXwedêbirastîhîndikî,tu xematukesînaxwî,çimkîtulirûyêmirovannakî.Jikeremaxwejimerebêje:Tuçidifikirî?Ma dayînabacêjiQeyserreqanûnîye,anna?»LêÎsaxerabiyawanfêmkirûgot:«Çimahûnmin diceribînin,durûno?Pereyêbacênîşanîminbidin»WanzîvekanînbawîWîjiwanregot:«Ev wêneûnivîsaryakêye?Wanjêregot:«YaQeyser.»Hingêwîjiwanregot:«Jibervêyekêtiştên QeyserbidinQeyserûyênXwedêjîbidinXwedê»Metta22:15-21

Weyliwe,eyşerîetzanûFerîsî,durûno!Çimkîhûndehîyananê,îsotêûkuminêdidinûtiştên girîngtirênŞerîetê,wekdadperwerî,rehmûbaweriyê,jibîrkirineDivabûhûnvanbikiranaûyên dinjînehiştibana.Metta23:23

Gavaewhatin,jêregotin:«Mamoste,emdizaninkuturastdibêjîûxematukesînaxwî.Çimkîtuli rûyêmirovannanêrî,lêrêyaXwedêbirastîhîndikî.MadestûrheyekuembacêbidinQeyser,anna?

Embidin,annedin?»Lêwî,jiberkudurûtiyawandizanibû,jiwanregot:«Çimahûnmin diceribînin?Pereyekbîninkuezbibînim.»Ûwanewanî.Ûwîjiwanregot:«Evwêneûnivîsarê kêye?»Wanjêregot:«YaQeyser»Îsabersîvawandaûgot:«TiştênQeyserbidinQeyserûyên XwedêbidinXwedê.»Ûewliwîecêbmayîman.Marqos12:14-17

ÎsalihemberxezîneyêrûniştûdîtkuçawaelaletperediavêjinnavxezîneyêGelekdewlemendan gelektiştavêtin.Jinebiyekebelengazhatûduzîv,kudibequrtek,avêtinhundir.Îsaşagirtênxwe gazîbaxwekirûjiwanregot:«Birastîezjiweredibêjim,vêjinebiyabelengazjihemûyênku

...JibervêyekêtiştênQeyserbidinQeyserûtiştênXwedêbidinXwedê.Metta22:21

avêtinenavxezîneyêbêtiravêtiye.Çimkîhemûyanjizêdehiyaxweavêtin;lêwêjibelengaziyaxwe hemûtiştêkuwêhebû,hemûdebaraxwe,avêt»Marqos12:41-44

Ûdiwanrojande,jiQeyserAugustusfermanekderketkuhemûcîhanbêjimartin.(Evjimartincara yekemdemakuKîrenyoswaliyêSûriyêbû,pêkhat)Ûherkesdiçûbajarêxwedakujimartin bistîne.ÛYûsifjîjibajarêNisretêyêCelîlêçûCihûstanê,bajarêDawid,kujêreBeytlehmtêgotin, (jiberkuewjimalûmalbataDawidbû)dakubiMeryemajinaxwere,kupêrehatibûzewicandinû ducanîbû,jimartinbistîne.Lûqa2:1-5

LêweyliweFerîsî,hûndehîyanan,çamûrûhercûregiyadidinûdevjihukmûhezkirinaXwedê berdidin.Divabûhûnvanbikiranaûyêndinnehiştana.Lûqa11:42

DuzilamçûnPerestgehêdakuduabikin;yekFerîsîbûûyêdinbacgirbû.Ferîsîrabûserxweûbi xwerewehaduakir:«Xwedêyo,ezşikirjiteredikimkueznewekmirovêndinim,yênkudiz, neheq,zînakarin,anjîwekvîbacgirimEzheftêducaranrojîdigirim,ezdehyekahemûtiştênxwe didim.»Ûbacgir,jidûrverawestiyabû,nedixwestçavênxwejîberbiezmananverake,lêlisinga xwedixistûdigot:«Xwedêlimingunehkarrehmbike!»Lûqa18:10-13

Wanjêpirsîûgotin:«Mamoste,emdizaninkuturastdibêjîûhîndikî,tuxasîtiyakesîqebûlnakî,lê rêyaXwedêbirastîhîndikîMajibomedestûrekuembacêbidinQeyser,anna?»Lêwîhîlekarîya wanfêmkirûjiwanregot:«Çimahûnmindiceribînin?Pereyeknîşanîminbide.Wêneûnivîsara kêye?»Wanbersivdaûgot:«YaQeyser»Ûwîjiwanregot:«JibervêyekêtiştênQeyserbidin QeyserûyênXwedêbidinXwedê»Lûqa20:21-25

ÛserêxwerakirûdîtkudewlemenddiyariyênxwediavêjinnavxezîneyêÛwîjinebiyekebelengaz jîdîtkuduzîvavêtinwir.Ûwîgot:«Birastîezjiweredibêjim,vêjinebiyabelengazjihemûyan bêtiravêtiye.ÇimkîvanhemûyanjidewlemendiyaxweavêtinenavdiyariyênXwedê,lêvêjinikêji belengaziyaxwehemûdebaraxwekiriye»Lûqa21:1-4

HemûelaletrabûûewbirinbaPîlatosWandestbigiliyêwîkirûgotin:«Medîtkuevzilammiletji rêderdixeûnahêlekubacêbidinQeyserûdibêjekuewbixweMesîhPadîşahe.»Pîlatosjêpirsîû got:«MatuPadîşahêCihûyanî?»Wîbersîvawîdaûgot:«Tudibêjî.»HingêPîlatosjiserokên kahînanûjigelregot:«Ezdivîmirovîdetusûcdariyênabînim»Lûqa23:1-4

Piştîvîmirovî,CihûdayêCelîlîdirojênhejmartinêderabûserxweûgelekmirovlipeyxwekişand; ewjîhelakbûûhemûyênkuguhdanwîbelavbûn.KarênŞandiyan5:37

Name

Jibovêyekêhûnjîbacêdidin:çimkîewxizmetkarênXwedêneûbiberdewamîbivîkarîmijûl dibin.Jibervêyekê,heqêherkesîbidin:Bacjiyêkubacêheqdike;bacajiyêkubacêheqdike;tirs jiyêkutirsheqdike;rûmetjiyêkurûmetheqdikeRomayî13:6-7

ÛbirastîewênkujikurênLêwîne,yênkukahîntiyêdistînin,fermanekwanheyekuligorîqanûnê jigel,yanîjibirayênxwe,dehiyekbistînin,herçendewjipiştaBirahîmbinjî:Lêyêkujiwannayê hesibandin,dehiyekjiBirahîmwergirtûewêkusozênwîhebûnpîrozkir.Ûbênakokî,yêherîkêm jiyêçêtirpîrozdibeÛlivirmirovênkudimirindehiyekdistînin;lêliwirewkesêkuşahidîlêtê kirinkuewdijî,wandistîne.Ûwekîkuezdikarimbibêjim,Lêwîjî,yêkudehiyekdistîne,dinav BirahîmdedehiyekdaÎbranî7:5-9

...JibervêyekêtiştênQeyserbidinQeyserûtiştênXwedêbidinXwedê.Metta22:21

Apokrifa

ÛgelYoaxazêkurêYoşiyashildaûlişûnabavêwîYoşiyas,gavaewbîstûsêsalîbû,ewkir padîşahÛwîsêmehliCihûstanêûliOrşelîmêpadîşahîkirPiştrepadîşahêMisrêewjipadîşahiya liOrşelîmêdûrxist.Ûsedtelantzîvûtelantekzêrlisererdêbacdanî.1Esdras1:34-36

JibopadîşahArtexerxes,xulamême,xulamênte,Rathumusêçîroknivîs,ûSemelliusênivîskar,û yêndinênencumenawan,ûdadwerênkuliKelosûryaûFenîkeyêne.Bilanihajipadîşahêmezinre werezanînkuCihûyênkujiwehatinebame,hatineOrşelîmê,wîbajarêserhildêrûxerab,bazarên bazirganiyêavadikin,dîwarênwêtamîrdikinûbingehaperestgehêdatînin.Niha,hekeevbajarû dîwarênwîjinûvewerinçêkirin,ewênetenêjidayînabacêredbikin,lêdihemandemêdelidijî padîşahanjîserîhildin.1Esdras2:17-19

Bihemanawayî,jibowankesênkuneleşkerinûnebişervemijûlin,lêbiçandiniyêmijûldibin, gavakuewtiştêkuçandibûndîsadidirûn,ewtîninbapadîşahûhevduneçardikinkubacêbidin padîşah.1Esdras4:6

HerwihawîjibohemûCihûyênkujiwelatêwîderketinûçûnCihûstanê,derbarêazadiyawande nivîsandkuneefser,neserwer,necîgir,nexezîndar,divêbizorênekevederiyênwan;ûhemû welatêkuewdidestêwandeye,bêbacazadbe;ûkuEdomîgundênCihûyanênkuwêdemêdi destêwandebûnbidinwan:Erê,divêsalanebîsttelantjiboavakirinaperestgehêweredayîn,heta kuewwereavakirin;Ûhersaldehtelantêndin,dakuherrojlisergorîgehêqurbanênşewitandinê werinpêşkêşkirin,wekîkufermanawanhebûkuheftdehtelantpêşkêşbikin:Ûhemûyênkuji Babîlêçûndakubajaravabikin,divêazadbin,hemewûhemjînifşênwanûhemûkahînênkuçûn. 1Esdras4:49-53

Ûmirovênliwirxwedispêrinserhildanûşer:ûpadîşahênbihêzûhovliOrşelîmêhebûn,yênkuli KelosûryaûFenîkeyêhukumdarîdikirinûbacêdistandin1Esdras2:27

Minfermandakuewjinûvebitevahîwereavakirin;ûhetakumalaXudanbiqede,ewbibaldarîli alîkariyawankesênkujidîlgirtîyênCihûyaninbinêrin:ÛjibacênKelosûryaûFenîkeyê,jibovan mirovan,jiboqurbaniyênXudan,angojiboZorababîlêwalî,jiboga,beranûberxanbibaldarîwere dayîn;Ûherwehagenim,xwê,şerabûrûn,ûhersalbêyîpirsekdin,ligorîkahîneyênkuliOrşelîmê ne,dêherrojwerexerckirin,biberdewamî:Jibokujibopadîşahûjibozarokênwîqurbanji Xwedayêherîbilindrewerindayîn,ûkuewjibojiyanaxweduabikin.1Esdras6:28-31

Ezjîfermanêdidimwekuhûnjikahînan,Lewiyan,stranbêjan,dergevanan,xizmetkarênperestgehê, anjiherkesêkudivêperestgehêdekardike,nebacêûnejîferzekdinnestîninûbilatukes desthilatiyawî/wêtunebekutiştekîliserwanferzbike.1Esdras8:22

DihemûdiyariyênxwederûyekîşadnîşanbideûdehîyaxwebikêfxweşîveqetîneWaîz35:9

Ûwîartêşekepirbihêzkomkirûliserwelat,miletûpadîşahanhukumkir,yênkubûnbacgirênwî 1Maccabees1:4

Ûpiştîdusalan,padîşahserokêbacêşandbajarênCihûdayê,kubielaletekemezinhatinOrşelîmêû gotinênaştiyêbiwanregotin,lêhemûjîxapandinbûn.Çimkîgavawanbaweriyaxwepêanî,ewji nişkêveliserbajêrketûpirlêdaûgelekgelêÎsraêljiholêrakir1Maccabees1:29-30

...JibervêyekêtiştênQeyserbidinQeyserûtiştênXwedêbidinXwedê.Metta22:21

Lêbelê,demakuwîdîtkupereyênxezîneyênwîqediyaneûbacênliwelêtkêmin,jibernakokîû belakuwîbirakirinaqanûnênkujidemênberêvehatibûnanînserwelêt;Ewditirsiyakuewêdî nikaribebargiraniyanhilgire,ûnejîdiyariyênwehahebinkubiawayekîcomerdîbidewekîberê:ji berkuewjipadîşahênberîwîbêtirdewlemendbûJibervêyekê,jiberkudihişêxwedepirşaşma, wîbiryardakubiçeFarisê,liwirbacênwelatanbistîneûgelekpereberhevbike.1Maccabees3:2931

Wancilênkahînan,berhemênpêşînûdehîkjîanîn:ûNaziriyênkurojênxwetemamkiribûn,hişyar kirin1Maccabees3:49

ÛkuewmirovênpirmêrxasbûnHerwihajêrebehsaşerûkiryarênwanênhêjayênkuwandinav Galatiyandekiribûnûçawawanewtêkbirinûewxistinbinbacgirtinê,hatkirin.Ûbisiyasetû sebiraxwewanhemûcih,herçendpirdûrîwanbûjî,têkbirin;ûpadîşahênkujidawiyadinyayêli dijîwanhatinjî,hetakuwanewtêkbirinûtêkçûnekmezindanwan,dakuyênmayîhersalbac bidinwan.Ûçawaewsaxgirtinûpeymandanînkuewûyênkupiştîwîhukumbikindêbacgiriyek mezinbidinûrehînanbidin,ûtiştêkuliserhatibûlihevkirin,1Maccabees8:2,4,7

Ûnihaezweazaddikim,ûjiboweezhemûCihûyanjibacê,jigumrikaxwêûjibacêntacêazad dikimÛjitiştêkujiminremafdarekuezjibosêyekatovûnîvêfêkiyêdaranbistînim,ezjiîroû pêveazaddikim,dakuewjiwelatêCihûstanêûjisêhikûmetênkujiwelatêSameryaûCelîlêlê hatinezêdekirin,jiîroûpêvehetahetayêneyêngirtinBilaOrşelîmjî,bisînorênxwere,hemji dehîkûhemjîjibacêpîrozûazadbe1Maccabees10:29-31

HerwihaezhemûCihûyênkujiwelatêCihûstanêhatinedîlgirtinûbirineherdeverekpadîşahiya xwe,bidilxwazîberdidimûezdixwazimkuhemûefserênminbacênhetapezênwanjîbidin.1 Maccabees10:33

HingêYonatanjipadîşahxwestkuewCihûstanê,herwihasêdewletûwelatêSameryayêjibacê azadbike;ûsozdawîsêsedtelant1Maccabees11:28

Ûjibotiştêndinênkujimerene,jidehîkûgumrikênkubimevegirêdayîne,herwehaçalênxwê ûbacêntacê,kujimerene,emwanjihemûyanredişînindakuwansivikbikin1Maccabees11:35

Jiboherçavnebarîanxeletiyekkuhetaîrohatiyekirin,emwêdibaxşînin,ûherwehabacatacêku hûndeyndarêmene:ûhekeliOrşelîmêbacgiriyekdinhatibedayîn,ewêdînayêdayîn.1Maccabees 13:39

NihabajarênkuwegirtineûbacênwancihênkuweliderveyîsînorênCihûstanêdesthilatdarîbidest xistine,radestîminbikinAnjîdişûnawandepêncsedtelantênzîvbidinmin;ûdişûnaziraraku wekiriyeûbacênbajarandepêncsedtelantêndinbidinmin.Egerna,emêwerinûlidijîweşer bikin.1Maccabees15:30-31

JibervêyekêNîkanorsozdakujiCihûyêndîlgirtîewqaspereqezencbike,biqasîkudêbacêdu hezartelantî,kupadîşahdêbidayaRomayiyan,bide.2Makabî8:10

Bivîawayî,ewêkubirêyadîlênliOrşelîmêbacênRomayiyantelafîkir,lidervegotkuCihûyan Xwedêheyekujibowanşerbike,ûjibervêyekêewnikarinzirarêbibînin,jiberkuewqanûnênku wîdabûnwandişopînin.2Maccabees8:36

...JibervêyekêtiştênQeyserbidinQeyserûtiştênXwedêbidinXwedê.Metta22:21

Jaşer

ÛKedorlaomer,padîşahêElamê,jimalbatênzarokênHamdûrketûbiwanreşerkirûwanbindest kirEwçûpêncbajarêndeştêûlidijîwanşerkirûwanbindestkirûewdibindestêwîdebûnWan diwanzdehsalanxizmetîwîkirinûsalanebacêdidanwî.Yaşer11:10-11

DisalapêncemînajiyanaAvramliwelatêKenanêde,gelêSodomûGomorayêûhemûbajarên deştêjidestêKedorlaomer,padîşahêElamê,serîhildan;jiberkuhemûpadîşahênbajarêndeştê diwanzdehsalanxizmetaKedorlaomerkiribûnûsalanebacêdidanwî,lêdiwanrojande,disala sêzdehande,lidijîwîserîhildan.Yaşer13:11

Emdizaninkuadetapadîşahanewekusalanejizindiyanbacêbistînin,lêtunetenêvêyekêdikî,lê turojbirojjimiriyanjîbacêdistînî.ÛpadîşahbersivdaûjiRikayonregot:«Navêteêdîneyêgotin Rikayon,lênavêtewêFîrewnbe,jiberkutejimiriyanbacstend;ûwînavêxwekirFîrewnÛ FîrewnRikayonbixapandinîdesthilatdariyaMisrêdesteserkirûjihemûniştecihênMisrêbacstend. Yaşer14:19,27,31

ÛAbramûhemûtiştênwîjiçemêMisrêderketinûgihîştinMisrê.Hêjjideriyênbajêrderneketibûn, nobedarliberwanrabûnûgotin:«Jitiştênkuwehenedehyekbidinpadîşah,ûhingêhûndikarin bikevinbajêr.»ÛAbramûyênbiwîrewisakirin.ÛAbramûmirovênbiwîregihîştinMisrêûgava ewhatin,wansindoqakuSaraytêdeveşartîbûanînûMisriyansindoqdîtinXulamênpadîşah nêzîkîAbrambûnûgotin:«Livirdivêsindoqêdeçiheyekumenedîtiye?Nihasindoqêvekeûji hertiştêkutêdeheyedehyekbidepadîşah.Yaşer15:8-10

KurênAqûbsondxwarinkuewêdestwerdanêliwannekin,ûhemûpadîşahênKenaniyanjîsond xwarin,ûkurênAqûbjiwêrojêûpêveewkirinbacgirYaşer40:48

HemûMisirdibinçavdêriyaYûsifdebû,ûYûsifbihemûdijminênderdoraxwereşerkirûew bindestkirin;herwihahemûwelatûhemûFilistînî,hetasînorênKenanê,Yûsifbindestkirin,û hemûdibindesthilatdariyawîdebûnûwansalanebacdidanYûsif.HemûwelatênFilistîniyanû KenanûSîdon,ûlialiyêdinêUrdunê,dihemûrojênwîdediyariyanjiYûsifredianîn,ûhemû welatdidestêYûsifdebû,ûwansalanebacdidanwî,wekîkuhatibûdiyarkirin,jiberkuYûsifli dijîhemûdijminênderdoraxweşerkiribûûwanbindestkiribû,ûhemûwelatdidestêYûsifdebû,û YûsifliMisrêbiewlehîlisertextêxwerûniştibûYaşer58:8,12

Ûdisalaheştêûçarande,angodisalapêncîyapadîşahiyaHadad,kurêBedad,padîşahêEdomêde, HadadhemûzarokênEsawcivandûhemûartêşaxwe,nêzîkîçarsedhezarmêr,amadekirûberbi welatêMoabêveçûûçûkubiMoabêreşerbikeûwanbikebacgir.ÛgavahemûzarokênMidyanê dişerdemirinûzarokênliMoabêreviyabûn,HadadhemûMoabêwêdemêkirbacgirûewketinbin destêwîûwansalanebacêdidan,wekîkuhatibûfermankirin,ûHadadvegeriyawelatêxwe.Yaşer 62:6,13

JibervêyekêKîkianusçûbaAramûzarokênrojhilat,ûlidijîwanşerkirûewkuştin,ûewhemîli berKîkianusûgelêwîbirîndarketinÛwîgelekjiwandîlgirtinûewwekîberêxistinbindestêxwe, ûwîliseraxawankonvedadakuwekîhercarêjiwanbacêbistîne.ÛKîkianuslidijîAramû zarokênrojhilatşerkirûwîewwekîberêbindestkirin,ûwanbacênxweyênhercarêdanwî,ûew çûûvegeriyawelatêxweYaşer72:4-5,11

...JibervêyekêtiştênQeyserbidinQeyserûtiştênXwedêbidinXwedê.Metta22:21

Hemûzarokênrojhilatpaşvevegeriyanûpaşvevekişiyan,MûsaûzarokênKuşlipeywançûnûwan bindestkirinûwekadetêwanbacdanwanÛAramjîjialiyêMûsaûgelêKuşvehatinbindestkirin ûbacênxweyênasayîdan.Yaşer73:43,46

ÛAbîyanusliEdomêefserdanînûhemûzarokênEdomêbûnbindestûbacgirênAbîyanus,û Abîyanusvegeriyawelatêxwe,Kîttim.Ûdidemaserweriyaxwedewîartêşekanî,ûewçûûlidijî niştecihênBrîtanyaûKernanyayê,zarokênElîşakurêJavan,şerkir,ûewliserwanserdestbûûwan kirbacgir.Yaşer90:10,29

Jûbîlî

Aqûbserêsibê,rojaçardehêvêmehê,zûrabûûjihemûtiştênkubiwîrehatibûn,jimirovanbigire hetapez,jizêrûhercûreamûrûcil,dehyekda,ûhertiştîdehyekda.Yûbîl32:2

Ûwîhemûheywanênpaqijdehikdanûqurbanekşewitandinêpêşkêşkirin,lêheywanênnepak nedankurêxweLêwî,ûhemûcanêmirovandawîLêwîliberbavêxweAqûblişûnadehbirayên xwe,wezîfeyakahîntiyêliBethelêbicihanî,ûewliwirkahînbû,ûAqûbsondaxweda:bivîawayî wîdîsadehikdaXudanûewpîrozkir,ûewjiboWîpîrozbû.Ûjibervêsedemê,lisertabletên ezmanîwekîqanûnekjibodehikdîsadehiktêdestnîşankirinkusalbisalliberXudan,licihêku hatiyehilbijartinkunavêWîlêbimîne,werexwarin,ûjibovêqanûnêsînorekrojanaherheyîtune. EvrêziknamehatiyenivîsandindakuewsalbisalbixwarinadehikaduyemînliberXudanlicihê kuhatiyehilbijartinwerebicîhanîn,ûjivêsalêhetasaladintiştekjênemîneYûbîlî32:8-11

ÛhemûdehîkagaûpezwêjiboXudanpîrozbeûwêyakahînênwîbe,kuewêsalbisalliberwî bixwin;çimkîliserlewheyênezmanîliserdehîkêwihahatiyedestnîşankirinûnexşandin.Yûbîlî 32:15

Ûewliserwanserketûbacêliserwanferzkirkuewbacêbidinwî,pêncberhemênfêkiyênerdê xwe,ûwîRobelûTamnataresavakirinYûbîlî34:8

ÛAqûbjikurênxwerepeyamekşandkuewaştiyêbikin,ûwanbiwanreaştîkirûnîrêkoletiyê danîserstûyêwan,dakuewhergavbacêbidinAqûbûkurênwîÛewhetarojakuAqûbçûMisrê, bacêdidin.Yûbîlî38:12-13

PirtûkênWindabûyîyênIncîlê

ÛfermanekjiÎmperatorAugustusderketkuhemûCihûyênjiBeytlehmaCihûstanêbênjimartin:Û Yûsifgot:«Ezêlênêrînazarokênxwebikimkujimartinbêkirin:lêezêçibivêjinaciwanbikim?Ji berkuezwêwekjinaxwejimartindikim,ezşermdikim;ûhekeezwêwekkeçaxwejimartinbikim, hemûÎsraîldizanekuewnekeçamine.DemakudemadiyarkirinaXudanwere,bilaewçijiwîre başbebikeÛwîkerêzîvkirûewlisersiwarkir,ûYûsifûŞimûnlipeywêçûnûdinavsêmîlan degihîştinBeytlehmê.Protevangelion12:1-5

DisalasêsedûnehanaserdemaÎskenderde,Augustusfermanekderxistkudivêherkesliwelatê xwebacbigire.JibervêyekêYûsifrabûûbiMeryemahevjînaxwereçûOrşelîmê,ûdûrejîhat Beytlehmê,dakuewûmalbatawîlibajarêbavûkalênxwebacbigirinMizgîniyaYekema ZarokatiyaÎsaMesîh1:4-5

...JibervêyekêtiştênQeyserbidinQeyserûtiştênXwedêbidinXwedê.Metta22:21

PirtûkênJibîrkirîyênEdenê

DidemekêdekubavûkalênmebisayapêkanînaŞerîetêdiaramiyekemezindebûnûdirewşeke bextewardebûn,hetakupadîşahêAsyayêSeleukosNîkanorbacêjiboxizmetaperestgehêerêkirû siyasetamenaskir,tamwêdemêhinkesan,biawayekîdijberîlidijîlihevhatinagiştîtevgeriyan,me xistinnavgelekûgelekbelayan4Makabî2:10

Mindixwestkudinavberaerdûezmandekelehekavabikim,ûezdixwazimkutujiminre mirovekîjîrûzîrekjinavxwebişînîdakuwêjibominavabike,ûbersivahemûpirsênminbide,û dakusêsalanbacûgumrikênAşûrayêlicemminbin.ÇîrokaAhîkar4:2

Wanemacizkirinûmetêkbirin,ûgelekjixelkêwelatêmejitirsabacênkupadîşahêMisrêşandiye dakujimebixwaze,reviyaneMisrê.Hingêwîjipadîşahregot:'Hêrsnebe,eyxudanêmin!Ezê biçimMisrê,ûezêbersivênwanvegerînimFir’ewn,ûezêvênameyênîşanîwîbidim,ûezê bersivawîyaliserbacanbidim,ûezêhemûyênkureviyanevegerînim;ûezêdijminêntebi alîkariyaXwedayêHerîBilindûjibobextewariyapadîşahiyateşermbikimÇîrokaAhîkar5:5,7

Lêbelê,eyxudanêminpadîşah!tiştêkutetêdeliserbacênMisrêyênsêsalangotiye,nihaaramiya padîşahiyekêedaletekehişke,ûheketubiserbikevîûdestêmindibersivatedejêhatînebe,wê demêxudanêminpadîşahdêbacênkutebehskirinejiterebişîne.ÇîrokaAhîkar5:24

ÛgavaFîrewndîtkuHayqarewtêkbiriyeûbersivênwîvegerandiye,ewdicihdeheyecanbûû fermandawankubacênsêsalanjibowîberhevbikinûbîninHayqar.Piştrepadîşahdestpêkirku jêbipirsekaewjihatinawîyayekemhetakuewjihebûnawîçûyeçawabiFîrewnrederbasbûyeû wîçawabersivahemîpirsênwîdayeûwîçawabacjiwî,cilûbergênguhertîûdiyariyanwergirtiye. ÛpadîşahSenaxerîbbikêfxweşiyekmezinkêfxweşbûûjiHayqarregot:'Tiştêkutudixwazîjivê bacêbigire,jiberkuewhemîdidestêtedeye'ÇîrokaAhicar6:36,46-47

Ûmetuzirarnedawan,ûewbûnbacgirênme,ûmetalanawanvegerandwanPeymanaCihûda 1:49

Hingêwanjimeşertênaştiyêxwestin;ûpiştîkubibavêmereşêwirîn,meewwekbacgirqebûl kirin.Ûwanpêncsedkorgenim,pêncsedbatûrûn,pêncsedmetreşerabdanme,hetakuemçûn Misrê,ûbirçîbûnêdestpêkirPeymanaCihûda2:8-9