Guarani - The Gospel of Matthew

Mateo

MOAKÃHA1.1

1PelívrooñeʼẽvaJesucristo,Davidraʼy,Abrahánraʼy.

2AbrahánomoheñóiIsaac;haIsaacomoheñóiJacob-pe; haJacobomoheñóiJudashaijoykeʼykuérape;

3Judasita'ýraFareshaZará,Tamarpegua.haFares omoheñóiEsrom;haEsromomoheñóiAram;

4HaAramomoheñóiAminadab;haAminadabomoheñói Naasón;haNaasónomoheñóiSalmón;

5Salmónita'ýraBoozRacabpeguahaBoozheñóiObed Rutpegua;haObedomoheñóiJesé;

6Jeséita'ýraDavidruvichaguasu.hamburuvichaguasu DavidomoheñóiSalomón,Uríasrembireko

7Salomónita'ýraRoboámpehaRoboamimembyAbia;ha AbiaheñóiAsa-pe;

8HaAsáheñóiJosafat-pehaJosafatomoheñóiJoram;ha JoramomoheñóiOzías;

9Ozíasita'ýraJoatán.haJoatamomoheñóiAcaz;haAcaz omoheñóiEzequías;

10EzequíasitaʼýraManaséspehaManasésomoheñói Amón;haAmónomoheñóiJosias;

11Josíasita'ýraJeconíashaiñermanokuéra,ojegueraha haguépeBabilóniape

12OjegueraharirechupekuéraBabilóniape,Jeconias ita'ýraSalatiel-pehaSalatielomoheñóiZorobabel;

13ZorobabelheñóiAbiud;haAbiudomoheñóiEliaquim; haEliaquimomoheñóiAzor;

14HaAzoromoheñóiSadochaSadocomoheñóiAquim; haAquimomoheñóiEliud; 15Eliudita'ýraEleazar.haEleazaromoheñóiMatán;ha MatánomoheñóiJacob;

16HaJacobimembyJosé,Maríaména,chuguiheñóiJesús, héravaCristo.

17Upéicharõ,AbrahánguiveDavidpeve,14henerasión DavidguiveojeguerahapeveBabilonia-pecatorce generación;haojeguerahaguiveBabilonia-peCristopeve, catorcegeneración

18Jesucristoonasejavepéicha:IsyMaríaomendaramo guareJoséndive,oñembyatymboyvehikuái,Espíritusánto hyeguasu

19UpéiiménaJoséningopeteĩkuimbaʼehekojojáva,ha nomombeʼuséichupepeteĩehémplopúvlikoramo,odesidi omomombyrychupeñemiháme

20Haoimo'ãajako'ãmba'e,péinaápe,Ñandejára remimbouojehechaukachupeiképehahe'i:--Jos,nde Davidra'y,anirekyhyjereguerahahaguãnerembireko MaríapeEspírituSantorehegua.

21Ha'eimembýtapeteĩmitãkuimba'ehanderembohérata Jesús,ha'eosalvátaguiipuévlopehembiapovaikuégui

22Opakoʼãmbaʼeojejapo,oñekumplihaguaÑandejára heʼivaʼekueprofétarupive

23Péinaápe,peteĩvírgenhyeguasu,haimembýtapeteĩ taʼýra,haombohératahikuáiEmanuel,oñeinterpretíva haʼeha,Tupãñanendive

24UpémarõJoséopu'ãrireokeháguiojapoÑandejára remimbouhe'ihaguéichachupe,haoguerahahembirekópe.

25Handoikuaáichupeimembypeveita'ýraypykue,ha ombohéraJesús

MOAKÃHA2rehegua

1JesúsonaserireBelénpe,Judéape,rréiHerodestiémpope, ouésteguiumikuimbaʼeiñarandúvaJerusalénpe

2He'i:Moõpikooĩpejudíokuéraruvichaguasu heñóiva?jahecháguimbyjakuarahyresẽgotyo,hajaju ñamomba'eguasuhaguãchupe

3PerréiHerodesohendúvokoʼãmbaʼe,oñemondýihaopa Jerusalénpe.

4Haombyatyparireopasacerdoteruvichahaescriba tavayguakurape,oporanduchupekuramoõpaheñóitaCristo 5Ha'ekuérahe'ichupe:“Belen,Judéape,péichahe'i proféta

6NdeBelén,Judáretãme,ndaha'éipemichĩvévaJudá ruvichakuéraapytépe,ndeapytéguioútapeteĩGobernador, oisãmbyhýtavacheretãIsrael

7UpémarõHerodesohenóiñemihámeumiiñarandúvape, oporandukyre'ỹchupekuéramba'earavópepaojekuaape mbyja

8UpéiomondochupekuéraBelénpehaheʼi:Tereho ehekaporãpemitãʼípe.hapejuhúvochupe,peguerujey chéveñeʼẽ,ikatuhaguáichaajuaveiamombaʼeguasu chupe.

9Ohendúvohikuáiperréipe,ohohikuái;ha,péinaápe,pe mbyja,ohechávahikuáikuarahyresẽgotyo,oho henondépe,oguahẽmevehaoñembo’ypemitã’ioĩháme 10Ohechávohikuáipeestrélla,ovyʼaitereihikuái.

11Oikerirehikuáiógape,ohechahikuáipemitã'ípeisy Maríandive,haoñesũhaomomba'eguasuchupeóro, insiénsohamirra

12HaTupãoavisaiképeanihaguãohojeyHerodes rendápe,ohohikuáihetãmeambuetape.

13Ohorirehikuái,péinaápe,Ñandejáraremimbou ojehechaukaJosépeiképe,hahe'i:“Epu'ãhaeguerahape mitã'ihaisýpe,eñaniEgíptopehaeimeupépeche amombe'upevendéveHerodesohekátapemitãmichĩvape ohundihaguachupe

14Opu'ãvo,oguerahapemitã'ihaisýpepyharekue,haoho Egipto-pe

15UpépeoĩHerodesomanomeve,oñekumplihagua Ñandejáraheʼivaʼekuepeproféta:“Egíptoguiahenóiche raʼýpe”

16UpémarõHerodesohechávooñembohoryhaheseumi kuimbaʼeiñarandúvare,ipochyeterei,haomondo ojukapaiteumimitãoĩvapeBelénpehaopaijykére, orekóvaguidosáñohambovyvéva,heʼiháichapeárahaʼe oporandukyreʼỹvaʼekueumikuimbaʼeiñarandúvape.

17UpéioñekumplipeprofétaJeremíheʼivaʼekue

18Rama-peoñehendupeteĩñe’ẽ,ñembyasyhahasẽ,ha tuichañembyasy,Raquelhasẽita’yrakuérare,ha noñekonsolaséi,ndaha’éiguihikuái

19Herodesomanómarõ,ohechaiképepeteĩÑandejára remimbouJosépeEgiptope.

20He'i:“Epu'ãhaejagarrapemitãhaisýpehaeikeIsrael retãme

21Upéiopu'ãhaoguerahapemitã'ihaisýpehaoikeIsrael retãme

22OhendúvoArquelaooisãmbyhyhaJudéapeitúva Herodeskotýpe,okyhyjeohohaguãupépe.

23UpéiouhaoikopeteĩsiudahéravapeNazarét, oñekumplihaguaumimaranduháraheʼivaʼekue: “Nazarénooñembohératachupe”.

1UpetiémpopeouJuanBautistaopredikaJudeadesiértope 2Hahe'i:“Peñearrepentíke,hi'aguĩmaguipeRréino yvagapegua”.

3PeprofétaIsaíasheʼivaʼekuehese:“Peteĩosapukáivape desiértope:“PembosakoʼiÑandejárarapehapemopotĩ hape”.

4UpeJuanoguerekoijaokamélloakãraguegui,haijaode kuéroilomorehehaho'oha'etukuhaeíraka'aguy 5UpéiosẽhendápeJerusalén,JudeahaopatetãJordán jerére

6HaojevautisachuguiJordánpe,omombeʼúvo iñangaipakuéra

7Haohechávohetafariséohasaduseoouhaojevautisa haguã,he'ichupekuéra:Pembóiñemoñare,¿mávapiko penemomarandupekañyhaguãpepochyoútavagui?

8Upévare,peme'ẽhi'aiporãvapeñearrepentihaguã

9Haanipejepejependepype:‘OretúvapeAbrahán roguereko,hahaʼepeẽmeÑandejáraikatuhaomopuʼã Abrahánraʼykoʼãitágui

10Hakoʼágaaveioñemoĩpeháchaumiyvyramátarapo peve:upévareopayvyramátahiʼaporãʼỹvaoñeikytĩha oñemombotatápe

11Añetehápechepomongaraiypepeñearrepentihaguã,ha peoúvacherapykuériipu'akavechehegui,chenamereséi aguerahahaguãisapatu

12Haʼeoĩipópeipópe,haʼeomopotĩmbaitétaijyvyha ombyatýtaitrígopembaʼyrúpepéroohapypátapepajatata ndaikatúivape

13UpéiJesúsouGalileaguiveJordánpeJuanrendápe, ojevautisahaguãchugui

14Juankatuombotovechupe,he'ívo:“Tekotevẽajevautisa ndehegui,harejupikocherendápe?

15UpémarõJesúshe'ichupe:Ehejako'ágãtoiko,péicha jajapovaerãopamba'etekojojaUpéiohasaasychupe

16Jesúsojevautisarire,osẽpya'epeýgui,haohechachupe yvága,haohechaTupãEspírituoguejyhapeteĩpalomaicha haohesapévahi'ári

17Hapehechamiyvágaguipeteĩñe'ẽhe'íva:“Kóvaha'e cheRa'yahayhuetéva,cheavy'ávahese”

MOAKÃHA4rehegua

1UpéiJesúspeEspírituoguerahapedesiértope,aña oñehaʼãhaguachupe.

2Haoajunarirecuarentadíahacuarentapyhare,upéi iñembyahýi.

3Oguahẽvohendápepeoporopy'ara'ãva,he'i:Nde ha'éramoTupãRa'y,ejeruretoikoko'ãitaguimbujape

4Jesúskatuhe'i:“ÑandejáraÑe'ẽmehe'i:‘Yvypóra ndoikóimbujapeañónte,opañe'ẽosẽvaTupãjurúgui rupive

5Upéipeañaoguerahachupepesiudamarangatúpe,ha omoĩchupepeteĩtémploruʼãme

6Hahe'ichupe:“Ndeha'éramoTupãRa'y,ejeityyvýre, ÑandejáraÑe'ẽmehe'i:‘Ome'ẽtahi'ángelkuérapenderehe peteĩitarehe

7Jesúshe'ichupe:--ÑandejáraÑe'ẽmehe'ijey:Ani reñeha'ãndeJárape.

8Jey,añaoguerahachupepeteĩyvytyijyvatetereívape,ha ohechaukachupeoparréinoyvórapegua,haumíva rekomimbipa;

9Hahe'ichupe:Opako'ãmba'eame'ẽtandéve,reñesũ hachemomba'eguasúramo.

10UpémarõJesúshe'ichupe:Esẽko'águi,Satanás, ÑandejáraÑe'ẽmehe'i:“Remomba'eguasútandeJárape,ha chupeañoitereservíta”.

11Upéipeañaohejachupe,ha,péinaápe,umiángelou oministrachupe

12JesúsohendúvoJuanojeguerahahaguekárselpe,oho Galileape

13OsẽvoNazarétgui,oguahẽoikoCapernáumpe,opytáva yguasurembe'ýpe,ZabulónhaNeftalimrembe'ýpe

14PéichaoñekumplipeprofétaIsaíasheʼivaʼekue

15ZabulónhaNeftalimyvy,yguasurembe'ýpe,Jordán mboypýri,Galileatetãambuegua

16Umitavayguaoguapývapytũmbýpeohechatuicha tesape;haumioguapývapepeñemanoretãhasombra-pe heñóitesape

17UpeguiveJesúsoñepyrũopredikahaheʼi: “Peñearrepenti,hiʼaguímaguipeRréinoyvagapegua”.

18JesúsoguatayguasuGalilearembe'ýpe,ohechamokõi ermáno,SimónhéravaPedrohaiñermánoAndrés, omombopeteĩrredpemárpe.

19Ha'ehe'ichupekuéra:Pejuchemoirũvo,hache ajapótapeẽmepirakutuhayvypórape

20Upepeteohejahikuáiirredhaohohapykuéri.

21Ohoupégui,ohechaambuemokõiermáno,Santiago, ZebedeoraʼyhaiñermánoJuan,peteĩvárkopeitúva Zebedeondive,omyatyrõhínairred.haohenóichupekuéra.

22Upepeteohejahikuáipevárkohaitúvape,haoho hapykuéri

23JesúsojereGalileatuichakuejaveve,oporomboʼe sinagógapehaopredikapemaranduporãoñeʼẽvape Rréinore,haomongueraopaichaguambaʼasyha opaichaguambaʼasyoĩvaumihénteapytépe.

24OpaSiriatuichakuejaveveha'eherakuãguasu,ha ogueruhendápeopavavehasývaojeguerahava'ekue opaichaguamba'asyhajehasaasyreheve,haumiaña,umi aña,umiitavyhaumiparálisisrehevehaomonguera chupekuéra

25UpéiohohapykuérihetaitereihénteGalilea,Decápolis, Jerusalén,JudeahaJordánmboypýri

MOAKÃHA5rehegua

1Ohechávoumihéntepe,ojupipeteĩmontáñape.

2Oipe'aijuruhaombo'echupekuérahahe'i:

3Ovy'aumiimboriahúvaespíritupe,ha'ekuéramba'éguipe Rréinoyvagapegua

4Ovy'aumioñembyasýva,oñembopy'aguapýtagui chupekuéra

5Ovy'aumiipy'aporãva,ha'ekuéraoguerekótaguikoyvy

6Ovy'aumiiñembyahýihaijy'uhéivatekojojágui, henyhẽtagui

7Ovy'aumioiporiahuverekóva,oiporiahuverekótahikuái.

8Ovy'aumiipy'apotĩva,ohechátaguiTupãme

9Ovy'aumioporombopy'aguapýva,oñembohérata chupekuéraTupãra'y.

10Ovy'aumiojepersegívatekojojarehehápe,ha'ekuéra mba'éguipeRréinoyvagapegua

11Pejehovasáma,yvyporakuérapenembohory,ha pendepersegíramo,haheʼíramojapupendereheopaichagua mbaʼevai,cherehehápe

12Pevy'ahapevy'aiterei,tuichanikopendejopóiyvágape, péichaopersegihaguéreumimaranduhárapepene mboyvegua

13Peẽnikojukyyvyarigua,hapejukyhyakuãvairamo, ¿mba'éichapikoojejukyva'erã?upéguinaiporãimba'everã, hakatuoñemosẽhaguã,haopyrũyvypórapyguýpe

14PeẽhaʼepeyvóraresapePeteĩtávaoñemoĩvapeteĩ yvytyárindaikatúioñeñomi

15Yvypóranikonomyendýipeteĩtataindyhanomoĩri peteĩmbaʼyruguýpe,sínopeteĩkandelávroári.haomeʼẽ tesapeopaoĩvapeógape

16Peneresapetohesapeyvyporakuérarenondépe, haʼekuéraohechahaguapenerembiapoporã,ha tomombaʼeguasupendeRuyvagapeguápe

17Anipeimoʼãcheajuhaahundihaguapeléitérãumi proféta,ndahaʼéiajuahundihagua,sínoakumplihagua.

18Añetehápehaʼepeẽme:Yvágahayvyohasapeve,ni peteĩkuatiañeʼẽtérãpeteĩpehẽnguendohasamoʼãipe Léigui,oñekumplipeveopambaʼe.

19Oimeraẽomboykévapeteĩvako'ãtembiapoukapy michĩvéva,haombo'évayvypórapeupéicha,oñembohérata chupemichĩvévayvágarréinope,hakatuoimeraẽojapóva haombo'évaumíva,oñembohératatuichamba'eyvága rréinope

20Chehaʼepeẽme:Penderekojojandohasáiramoumi mboʼeháraleipeguahafariséotekojoja,mbaʼeveichavérõ ndapeikemoʼãipeRréinoyvagapeguápe

21Peẽpehenduymahe'ihague:Anirejuka.haoimeraẽ oporojukáva,oikótapehuísiope

22Cheha'epeẽme:Oimeraẽipochývaiñermánondive mba'eve'ỹre,ojehusgataha,oĩtapeligro-peinfierno tatatĩgui

23Upévarereguerúramonejopóialtar-pe,haupépe nemanduʼáramonerykeʼyorekohambaʼevenendive;

24Ehejaupépenejopóialtarrenondépehaterehoeñemoĩ porãraẽneryvyndive,haupéiejueikuave'ẽnejopói

25Pya'eeñemoĩpeteĩñe'ẽmeneñorãirõhárandive,reime ajahendivetapéreAníkenaaraka'evepenemoirũva nereme'ẽhuerendápe,hapehuésnereme'ẽmburuvicha guasúpe,hareñemomboka'irãime.

26Añetehápeha'endéve:Mba'eveichavérõneresẽmo'ãi upéguirepagapapeve

27Peẽpehenduymahe'ihague:“Anireporomoakãratĩ.

28Cheha'epeẽme:Oimeraẽomañávapeteĩkuñáre oipotaitereígui,oporomoakãratĩmahendiveikorasõme.

29Handeresaakatúandeñembotavýramo,eipe'aha emombondehegui,ideprovéchoguindévepeteĩnderete oñehundi,handaha'éinderetetuichakueoñemombo Infierno-pe.

30Handepoakatúandepohýiramo,eikytĩhaemombo ndehegui,ideprovéchoguindévepeteĩndereteoñehundi, handaha'éinderetetuichakueoñemomboInfierno-pe

31Oje'e:“Oimeraẽohejávahembireko,tome'ẽchupe kuatiahaipyreojedivorsiahaguã.

32Chekatuha'epeẽme:Oimeraẽohejávahembireko, ndaha'éiramohekovairehe,omoakãratĩchupe

33Peẽpehendujeyheʼihagueyma:“Anipehuravaʼerã pendejehe,sínopekumplivaʼerãÑandejárapepeiñeʼẽmeʼẽ vaʼekue

34Chekatuha'epeẽme:Anipehuramba'eveichavérõ;ni yvágarupive;Tupãguapyhahína.

35Niyvyrupive;Ha'enikoipyrendaha,ndaha'éiJerusalén ykére.haʼéguipeRréiguasutáva.

36Anirehuraneakãre,ndaikatúiguiremomorotĩtérã remorotĩpeteĩakãrague

37Hakatutoikopenemomarandu,Heẽ,heẽ;Nahániri, nahániri,opamba'ehetaveko'ãvaguiouivaívagui.

38Pehendúmaoje'ehague:Tesapeteĩtesarehe,hapeteĩ hatĩpeteĩhatĩrehe

39Chekatuha'epeẽme:Anipembohovakemba'evai,ha oimeraẽpeneinupãvapendejyvaakatúape,pejereavei ambuehendápe.

40Oimeraẽramondedesajasévapeléipehaoipe'asévande ao,toguerekoaveindeao

41Haoimeraẽvandejoguávarehohaguapeteĩkilómetro, terehohendivemokõikilómetro

42Eme'ẽpeojerurévandéve,hapeojeruresévandehegui anirejevy.

43Pehendúmaoje'ehague:Rehayhútanderapichápeha ndaija'éineenemigorehe

44Chehaʼepeẽme:Pehayhupeneenemigokuérape, pehovasaumipenemaldesívape,pejapoiporãvaumi penderayhuʼỹvare,hapeñemboʼeumipendepochývareha pendepersegívare.

45Peẽha'ehaguãpendeRuyvagapeguara'y,ha'eomopu'ã kuarahyumiiñañávahaivuénovaári,haomondoamaumi hekojojávahahekojojávape.

46Pehayhúramoumipenderayhúvape,mba'ejopóipiko pehupyty?umiimpuéstookobrávajependojapóipeteĩcha?

47Hapemomaiteiramopendejoykeykurapente,mbaepiko pejapoveambugui?umiimpuéstookobrávajependojapói upéicha?

48Peikoporãke,pendeRuyvagapeguaha'eguáicha perfecto

MOAKÃHA6rehegua

1Peñangarekókeanihaguãpeme'ẽpendelimosnayvypóra renondépe,pehechahaguãchupekuéra.

2Upévare,rejapojavenelimosna,aniremboputrompéta nerenondépe,umihovamokõivaojapoháichasinagógape hatapére,ikatuhaguáichaoñemombaʼeguasuyvypórape. Añetehápeha'epeẽme:Ha'ekuéraohupytyipremio

3Reme'ẽvolimosna,anindepoakatúaoikuaamba'épa ojapondepoakatúa.

4Ikatuhaguáichanelimosnaoĩñemiháme,handeRu ohechávañemihámehaʼevoiomyengoviátandéve.

5Reñemboʼejave,anireikoumihovamokõivaicha, haʼekuéraohayhuetereioñemboʼeumisinagógapehaumi kálleeskínape,ikatuhaguáichayvypóraohecha chupekuéra.Añetehápeha'epeẽme:Ha'ekuéraohupyty ipremio

6Hakatunde,reñembo’ejave,eikendearmario-pe,ha rembotyvovenderokẽ,eñembo’endeRuoĩvañemiháme; handeRuohechávañemiháme,nderecompensa abiertamente.

7Peñemboʼejavekatu,anipeipurujeyjeyrei,umitetã ambueguaojapoháicha,oimoʼãguioñehendutaha chupekuérahetaoñeʼẽhaguére.

8Upévare,anipejapohaʼekuéraicha,pendeRuoikuaa porãguimbaʼépapeikotevẽ,pejeruremboyvechupe

9Upévarepeñemboʼepéicha:OreRuyvágapeoĩva, toñemomarangatunderéra.

10TounerréinoTojejaponerembipotakoyvyapeári, yvágapeojejapoháicha.

11Eme'ẽorévekoárapeorembujaárahaára.

12Haoreperdonaoredeuvéva,oreroperdonaháichaore deuvévape

13Anioreguerahajepy'ara'ãme,orepe'akatumba'evaígui: Ndemba'éguiperréino,pepu'akahapegloria,opaára guarãAmén

14Peperdonáramoyvyporakuérapehembiapovaikue, pendeRuyvagapeguapeneperdonátaavei

15Hakatunapeperdonáiramoyvyporakuérape hembiapovai,pendeRunoperdonamoʼãiaveipene rembiapovaikue

16Peajunajave,anipeikohovañembyasyichaumi hovamokõivaichaAñetehápeha'epeẽme:Ha'ekuéra ohupytyipremio

17Handekatu,reajunavove,emonondeakãhaejohéinde rova;

18Anihaguãrejechaukayvypórapereajunahaguã,ndeRu oĩvañemihámeuvei,handeRuohechávañemiháme,nde recompensaabiertamente

19Anipembyatymba'erepykoyvyapeári,ombyaihápe ryguasurupi'ahaherrumbre,hamondahaoikeha omondahápe

20Pembyatýkekatuyvágapemba'erepy,niku'ini herrumbrenombyaírihápe,hamondahandoipe'áiha nomondái

21Pórkeoĩhámenembaʼerepy,upépeoĩtaaveinekorasõ

22Petesaresapeha'epetesa,upévarenderesapeteĩnte ramo,nderetepukukuehenyhẽtatesape

23Hakatunderesaiñañáramo,nderetetuichakue henyhẽtapytũmbýgui.Upévare,petesapeoĩvandepype pytũmbýramo,mba'eichaitépatuichapepytũmby!

24Avavendaikatúioservimokõipatrónpe,peteĩva ndocha'éipeteĩvarehehaohayhútaambuépe.Térãkatu ojejokótapeteĩvare,haodespresiátapeambuépeNdaikatúi peserviTupãmehapemamón-pe

25Upévarehaʼepeẽme:Anipejepyʼamongetapende rekovére,mbaʼépapeʼútatérãpeyʼútanigueteripenderete rehehápe,mba'épapemondeva'erã¿Ndaha'éipikope tekovehetaveso'ógui,haheteaogui?

26Péinaápeumiguyrayvategua,noñotỹigui,nomono'õi, ninombyatýigranero-pe;upéicharõjepependeRu yvagapeguaomongaruchupekuéra.Ndaha'éipikopeẽ tuichaiporãvévachuguikuéra?

27¿Mávapapendeapytéguiojepyʼamongetávoikatúta omoĩvepeteĩmétroijyvatevévape?

28Hambaʼérepikopejepyʼamongetaaorehe? Pemañamínaumilirioñúre,mba'éichapaokakuaa; nomba'apóihanombojereíri.

29Hakatuha'epeẽme,Salomónjepeigloriareheve noñemondeiva'ekuepeteĩvako'ãvaicha

30Upévare,Tupãomonderamopekapiʼipeñupegua,ko árapeoĩva,hakoʼẽrõoñemombohorno-pe, napemondevéimapikohetambaʼe,Opeẽpejeroviaʼỹva?

31Upévare,anipejepy'amongetahapeje:“Mba'epiko ja'úta?térã:Mba'épajay'úta?térã:¿Mbaʼérepiko ñañemondevaʼerã?

32(Opako'ãmba'eohekaumitetãambuegua)pendeRu yvagapeguaoikuaanikopeikotevẽhaopako'ãmba'e

33HakatupehekaraẽTupãrréino,hahekojoja;haopa koʼãmbaʼeoñembojoapýtapeẽme.

34Upévare,anipejepy'amongetako'ẽrõrehe,ko'ẽrõ pejepy'amongetátaumimba'eijeheguívare.Koárapeve suficienteha’epemba’evai.

MOAKÃHA7rehegua

1Anipehusga,anihaguãpejehusga

2Peẽpehusgáva,peẽpejehusgáta,hamba'emedidapa peme'ẽ,oñemedijeýtapeẽme

3Hambaʼérepikorehechapeyvyraʼioĩvanderykeʼyresa renondépe,péronerepensáipeyvyraʼioĩvanderesápe?

4Mba'éichapikoereneermánope:“Ehejamitanohẽnde reságuipeka'aguy;ha,péinaápe,peteĩvigaoĩnderesápe voi?

5Ndehovamokõiva,emosẽraẽpeviganderesaguive;ha upéirehechaporãtaremosẽhaguãpeka'aguyndejoyke'y resagui.

6Anipemeʼẽpeimarangatúvajaguápe,nipemombopende pérlakurerenondépe,anihaguaopyrũchupekuéraipy guýpe,haojerejeyhapenemondoro.

7Pejerure,haoñemeʼẽtapeẽme;peheka,hapejuhúta; pembotahaojepe'átapeẽme

8Opaojerurévaorrecibígui;hapeohekávaojuhu;hape ombotávapeojepe'áta

9¿Mbaʼepikooĩpendeapytégui,itaʼýraojeruréramopan, omeʼẽtachupepeteĩita?

10Térãojeruréramopeteĩpira,¿omeʼẽtapachupepeteĩ mbói?

11Upéicharõ,peẽiñañáva,peikuaáramombaʼéichapa pemeʼẽumimbaʼeporãpenderaʼykuérape,¿mbaʼéicha pikopendeRuyvagapeguaomeʼẽvétambaʼeporãumi ojerurévapechupe?

12Upévareopamba'epeipotávayvypóraojapopenderehe, pejapoaveihesekuéra

13Peikepeokẽpo'ípe,peokẽtuichahaipypukupetape oguerahávañehundípe,hahetaoikeipype

14Peokẽijyvykuʼígui,haijyvykuʼíguipetapeogueraháva tekovépe,hasaʼioĩojuhúva.

15Peñangarekókeumiprofétajapúgui,ouvaʼekuepene rendápeovechaaoreheve,pérohyepýpehaʼekuéraningo lobooporojukáva.

16PeikuaátachupekuérahiʼakuérarupiveYvypórapiko ombyatyparralñuatĩgui,térãígoñuatĩgui?

17Upéichaaveiopayvyramátaporãhiʼaporã;hakatu peteĩyvyramátaoñembyaívahiʼavai

18Peteĩyvyraporãndaikatúihiʼaivaíva,nipeteĩ yvyramátaoñembyaívandaikatúihiʼaporã

19Opayvyramátahiʼaporãʼỹva,oñekytĩhaoñemombo tatápe

20Upévarehiʼakuérarupivepeikuaátachupekuéra.

21Naentéroiheʼívachéve:“Ñandejára,Ñandejára,oikéta rréinoyvágape;hakatupeojapóvacheRuyvagapegua rembipota

22Upeárapehetaheʼítachéve:‘CheRuvicha,¿ndahaʼéi pikoroprofetisavaʼekuenderérape?handerérapepiko remosẽmba'epochy?handeréraperejapohetatembiapo hechapyrãva?

23Upérõhaʼétachupekuéra:“Arakaʼevendapeikuaái.

24Upévare,oimeraẽohendúvakoʼãmbaʼehaʼévaha ojapóva,ambojojátachupepeteĩkuimbaʼeiñarandúvare, omopuʼãvaʼekuehógaitaári

25Hapeamaoguejy,haoupey,hayvytuoipejuha oinupãupeóga;hando'ái,oñemopyendahaguéreitaári.

26Haopavaveohendúvako'ãcheñe'ẽhandojapóiva, oñembojojátapeteĩkuimba'eitavývare,omopu'ãva'ekue hógayvyku'iári.

27Hapeamaoguejy,haoupey,hayvytuoipejuha oinupãupeóga;haho'a,hatuichaho'a 28Jesúsomohu'ãvoko'ãmba'e,umitavayguaoñemondýi ha'eombo'ehaguére

29Haʼeningoomboʼechupekuérapeteĩautoridaicha, ndahaʼéiumiléimboʼeháraicha

MOAKÃHA8rehegua

1Oguejyrirepemontáñagui,hetaitereihénteoho hapykuéri.

2Ha,péinaápe,oupeteĩleprosohaomomba'eguasuchupe, hahe'i:“CheRuvicha,reipotáramo,ikatuchemopotĩ”

3Jesúsoipysoipohaopokohesehahe'i:Aipota.nde potĩHaupepeteipotĩmailépra

4Jesúshe'ichupe:Emañamínaaniereavavépehakatu tereho,ejechaukapa'ípehaeikuave'ẽpejopóiMoisés omandava'ekue,testimonioramochupekuéra

5JesúsoikévoCapernáumpe,ouhendápepeteĩsenturión ojerureasychupe.

6Hahe'i:“CheRuvicha,cherembiguáioñenohógapehasy parálisis-guihaombohasaasyeterei”

7Jesúshe'ichupe:Ajútaamonguerachupe.

8Pesenturiónombohováihahe'i:CheRuvicha, namereséireikehaguãcherógaguýpe

9Cheningopeteĩkuimbaʼepoguýpeoĩvachepoguýpe,ha arekosoldádo,hahaʼekokuimbaʼépe:“Terehohahaʼe ohóta”haambuépe:“Eju,haha’eoúta!”hache rembiguáipe:Ejapopéicha,haha'eojapo”.

10Jesúsohendúvoupéva,oñesorprendehaheʼiumi ohóvapehapykuéri:“Añetehápehaʼepeẽme,ndajuhúi peichaguajeroviatuichaitereíva,ndahaʼéiIsrael-pe”.

11Haha'epeẽme,hetaoútakuarahyresẽhakuarahyreike guive,haoguapýtaAbrahán,IsaachaJacobndive,yvága rréinope.

12PeRréinoraʼykuérakatuoñemombótaokápe pytũmbýpe

13Jesúsheʼipesenturiónpe:Tereho.hareguerovia haguéicha,tojejapondéveHahembiguáiokueraupe aravópevoi.

14JesúsoikerirePedrorógape,ohechahembirekosy oñenohahahasyha

15Upéiopokoipópe,hapeakãnunduosẽchugui,haha'e opu'ãhaoservichupekuéra.

16Oguahẽvoka'aru,ogueruhendápehetamba'epochy,ha ha'eomosẽumiespírituiñe'ẽrupivehaomongueraopa hasývape

17PéichaoñekumplipeprofétaIsaíasheʼivaʼekue:“Haʼe voioguerahaorembaʼasyhaoguerahaorembaʼasy”.

18Jesúsohechávohetaitereihénteoĩvaijerére,omanda ohohaguaótroládope

19Uperirepeteĩmboʼeháraleipeguaouheʼichupe: “Mboʼehára,chemoirũtamamorehohápe”

20Jesúshe'ichupe:“Umizorrooguerekoyvykuaha guyrakuérayvagapeguaoguerekoryguasurupi'a.hakatu peYvypóraRa’yndorekóimoõpaomoĩtaiñakã

21Uperireambuehemimbo'ehe'ichupe:CheRuvicha, ehejamiaharaẽañotỹcheru.

22Jesúskatuhe'ichupe:Ejucherapykuérihaumi omanóvatoñotỹomanóvape

23Oikerirepeteĩvárkope,idisipulokuéraohohapykuéri.

24Ha,péinaápe,opu'ãpeteĩyvytuatãyguasúpe,hape várkoojaho'iola,haha'ekatuoke

25Hemimbo'ekuéraouhendápehaomombáychupeha he'ichupe:CheRuvicha,oresalva

26Hahe'ichupekuéra:Mba'érepikopekyhyje,peẽ pejerovia'ỹva?Upéiopu’ãhaomongavajuyvytuha yguasúpe;haoikopeteĩpyʼaguapytuicháva

27Umikuimba'ekatuoñesorprendehahe'i: Mba'eichaguakuimba'epikokoyvytuhayguasujepe iñe'ẽrenduchupe!

28Oguahẽvopeótroládopeumigérgesenoretãme, ojotopahendivemokõimbaʼepochyaña,osẽvaumi sepultúragui,ivaietereíva,anihaguaavaveohasaupérupi 29Ha'ekuéraosapukáihahe'i:Mba'epikoorenendive, Jesús,ndeTupãRa'y?¿rejupikoko'ápeorembohasaasy haguãáramboyve?

30Haoĩmombyryporãchuguikuérahetakureatyokaru.

31Upémarõumidemónioojerureasychupehaheʼi: “Oremosẽramo,ehejarohoryguasuryrúpe”

32He'ichupekuéra:Tereho.Osẽvohikuáioikeryguasu ryrúpe,hapéinaápe,kureatykompletoiteoñanihatãpeteĩ tendaijyvatévaguiyguasúpehaomanoýpe

33Umioñangarekóvahesekuéraokañy,haohopetávape, haomombeʼuopambaʼehambaʼépaojehuumi mbaʼepochypoguýpeoĩvare

34Upéi,péinaápe,pesiudaenteroosẽohuguaitĩJesúspe, haohechávochupe,ojerureasychupeohohagua ijyvykuéragui

MOAKÃHA9rehegua

1Ha'eoikepeteĩvárkope,ohasahaoguahẽitávape.

2Upémarõ,ogueruhikuáihendápepeteĩkuimba'ehasýva parálisis-gui,oñenopeteĩtupaáriChera’y,evy’a; toñeperdonandéveneangaipa.

3UpémarõoĩumiMoisésrembiapoukapymbo'ehárahe'íva ijupe:“Kokuimba'eojahéi”

4Jesúsoikuaávomba'épaopensahikuáihe'i:Mba'ére pikopeimo'ãivaívapenekorasõme?

5Ndahasýipikoja'e:“Oñeperdonandéveneangaipa!”térã he'ihaguã:“Epu'ãhaeguata?”

6PéropeikuaahaguapeYvypóraRaʼyorekohapuʼaka operdonahaguaumiangaipa,(upéiheʼipehasývape: “Epuʼã,ejagarrandetupahaterehonderógape”.

7Upéiopuʼãhaohohógape

8Hakatuumiatyguasuohechávoupéva,oñesorprendeha omombaʼeguasuTupãme,omeʼẽvaʼekuepeichaguapuʼaka yvypórape

9Jesúsosẽvoupégui,ohechapeteĩkuimbaʼehéravaMateo, oguapývahínapeviruojegueruhápeHaopu'ãhaoho hapykuéri

10Jesúsoguapyajaokarujaveógape,ouoguapyhendive haidisipulokuérandivehetaokobrávaimpuéstohapekadór

11Umifariséoohechávoupéva,he'ihemimbo'ekuérape: Mba'érepikookarupeneMbo'eháraokobrávaviruha pekadórndive?

12Jesúsohendúvoupéva,he'ichupekuéra:Umihesãiva natekotevẽipohãnohára,hasyuvei.

13Pehokatupeikuaamba'épahe'ise:Che aiporiahuverekose,handaha'éisacrificio

14UpémarõJuanremimbo'ekuéraouhendápehahe'i chupe:Mba'érepikoorehafariseokuéraroajunapy'ỹi, haneremimbo'ekuérakatundoajunai?

15Jesúsheʼichupekuéra:¿Ikatupikoumimitãoĩvape nóviokotýpeoñembyasy,penóviooĩajahendivekuéra?ha katuoguahẽtaára,penóvioojepeʼátachuguikuéra,haupéi oajunahikuái

16Avavenomoĩripeteĩaopyahupehẽnguepeteĩaotujápe, peoñemoĩvaomyenyhẽhaguaoipeʼapeaogui,haperrája ivaive

17Yvypóranomoĩriaveivínopyahuumimba'yrutujápe, ndaha'éiramoumimba'yruoñembyai,pevínoopahaumi mba'yruoñehundi,omoĩvínopyahuryrupyahúpeha mokõivévaoñeñongatu

18He'iajachupekuérako'ãmba'e,oupeteĩmburuvichaha omomba'eguasuchupehahe'i:Chemembykuñaniko omanóma

19Jesúsopuʼãhaohohapykuérihaidisipulokuéraavei.

20Upéiouhapykuéripeteĩkuñahasyvahuguyrasy12áño pukukue,haopokoijaoruguáire

21Haʼeningoheʼiipyʼapýpe:“Apokomíramoijaorehe, chekuerapáta”

22Jesúsojerehesehaohechávochupeheʼi:“Cherajy, eñembopyʼaguasu.ndejerovianemonguera.Haupearavo guivekuñaokuera

23Jesúsoguahẽvopemburuvicharógape,haohechávo umimbaʼeopurahéivahaumihénteohendukatyapu.

24Ha'ehe'ichupekuéra:Peme'ẽtenda,pekuñataĩ nomanóigui,okeuveiHaopukahikuáiheseoñembohory haguã.

25Osẽrireumihéntepe,haʼeoikehaojagarrachupeipópe, hapekuñataĩopuʼã

26Hapefamakombaereheguaohoopaupetetme.

27Jesúsosẽvoupégui,mokõiohecha'ỹvaohohapykuéri, osapukáihahe'i:NdeDavidRa'y,oreporiahuvereko

28Oikerirehógape,umiohecha'ỹvaouhendápe,haJesús he'ichupekuéra:Pegueroviapikocheikatutahaajapo upéva?Ha'ekuérahe'ichupe:Heẽ,Ñandejára

29UpémarõJesúsopokohesakuérarehahe'i:Toiko peẽmepejeroviaháicha

30Haojepeʼahesakuéra;Jesúshe'ichupekuéra: Peñangarekókeanihaguãavaveoikuaa

31Haʼekuérakatuohorire,omyasãipeherakuãguasuopa upetetãme

32Osẽvohikuái,péinaápe,ogueruhikuáihendápepeteĩ kuimbaʼeiñeʼẽngúva,oguerekóvapeteĩmbaʼepochy

33Oñemosẽvopedemónio,oñe'ẽiñe'ẽngúva,haumihénte oñesorprendehahe'i:Israel-pearaka'evendojehecháiva upéicha

34Umifariséokatuhe'i:Ha'eomosẽmba'epochy kuérapeumimba'epochyruvicharupive

35Jesúsojereopatávahapuévlore,oporomboʼe sinagógapehaopredikapeRréinomaranduporã,ha omongueraopambaʼasyhaopambaʼasyoĩva tavayguakuéraapytépe

36Péroohechávoumihéntepe,oiporiahuvereko chupekuéra,pórkehaʼekuéraoñekangyhaisarambipa, ovechandorekóivaichaovecharerekua

37UpémarõJesúshe'ihemimbo'ekuérape:“Añetehápe hetamba'eoñemono'õ,haumiomba'apóvambovy;

38UpévarepeñemboʼepekógaJárape,tomondo mbaʼapoharakuéraikosecharã

MOAKÃHA10rehegua

1Haohenóirirechupeumidoceidisipulokuérape,omeʼẽ chupekuérapuʼakaumiespíritukyʼarehe,omosẽhagua chupekuéra,haomonguerahaguaopaichaguambaʼasyha opaichaguambaʼasy

2Koʼágaumidoceapóstolrérahaʼekoʼãva;Peteĩha, Simón,héravaPedro,haiñermánoAndrés.Zabedeora'y SantiagohaiñermánoJuan

3Felipe,haBartolomé;Tomás,haMateopeimpuesto apoha;SantiagoAlfeora'yhaLebao,héravaTadeo.

4SimónpecananeohaJudasIscariote,haʼekuéra otraisionaaveichupe

5Ko'ã12Jesúsomondohahe'ichupekuéra:Anipeho umitetãambueguarapérehasamaritanotávape

6PehoraẽveumiovechaokañývarendápeIsraelrógape

7Pehoajapepredikahapeje:“OguahẽmapeRréino yvagapegua”

8Pemongueraumihasývape,pemopotĩumiilépravape, pemoingovejeyumiomanóvape,pemosẽumidemóniope.

9Anipemeʼẽóro,nipláta,nivrónsependeplátaryrúpe

10Nipeipe'apehẽnguependeraperehegua,nimokõiao, nisapatuhayvyra,peomba'apóvaomereseho'uhaguã.

11Haoimeraẽtavaguasutérãtavaguasúpepeikétavape, peporandumávapaipypeovale;hapepytaupépepehopeve upégui.

12Peikevovepeteĩógape,pemomaiteichupe

13Hapeógaiporãramo,tojuhiʼáripenepyʼaguapy,ha naiporãiramokatu,tojevypeẽmepenepyʼaguapy.

14Haoimeraẽnapenerrecibíriva,ninohendúivapeneñeʼẽ, pesẽvoveupeógatérãtavaguasúgui,pembotyryrypende pyyvytimbo.

15Añetehápeha'epeẽme,pehuísioárape,Sodomaha Gomorraretãme,upetávagui

16Péinaápe,chepomondoovechaichalóvoapytépe: upévarepenearandumbóiicha,hapenembaʼeveivaíva palómaicha

17Peñangarekókeyvyporakuérare,ha'ekuéra penembohasátaumiatyguasupoguýpehapeneinupãta sinagógape.

18Hapejeguerahátasãmbyhyháraharréirenondépeche rehehápe,peteĩtestimoniohaʼekuérahagentil-kuérarehe

19Ha'ekuérakatupeneme'ẽvove,anipejepy'amongeta mba'éichapapeñe'ẽtatérãmba'épapeñe'ẽta.

20Ndaha'éipeẽpeñe'ẽva,hakatupendeRuEspíritu oñe'ẽvapendepype

21Hapeermánoomeʼẽtaiñermánopeojukahagua,hape túvaomeʼẽtaimemby,haumimitãopuʼãtaituvakuéra kóntrapehaojukachupekuéra.

22Haopayvypórandaija'emo'ãipeẽmecherérarehe,ha peogueropu'akávaipahaitepeveojesalváta

23Haʼekuérapendepersegíramokosiudápe,pekañyótrope, pórkeañetehápehaʼepeẽme:ndapehasamoʼãikuriumi siudaoĩvaIsraelári,oupevepeYvypóraRaʼy

24Pedisípulondahaʼéiipatrónári,nipetembiguáindoikói ijáragui.

25Pedisípulopeguarãningoiporãtahaʼeimboʼeháraicha, hapetembiguáiijáraicha.Ombohéraramohikuáióga járapeBeelzebú,mba'epikoohenóivétachupekuéra hógape?

26Upévare,anipekyhyjechuguikuéra,ndaipórigui mba'eveojejaho'ívahandojekuaaukamo'ãiva.haokañy, upévandojekuaamoʼãi

27Umimba'eha'évapeẽmepytũmbýpe,peñe'ẽtesape'ápe, hapepehendúvaapysápe,pemombe'uógaru'ãme

28Haanipekyhyjeumiojukavaʼekuéguiñanderete,péro ndaikatúivaojukañaneánga,pekyhyjeuveipeikatúvagui ohundipeángahaheteinfiérnope

29¿Ndahaʼéipikooñevendemokõigorriónpeteĩlitrorehe? hapeteĩvaumívaapytéguindoʼamoʼãiyvýpependeRu’ỹre.

30Peneakãraguejepeojeipapapaite

31Upévare,anipekyhyje,peẽpevalevehetagorrióngui

32Oimeraẽomombeʼúvachéveyvyporakuérarenondépe, cheamombeʼútaaveichupecheRuyvágapeoĩva renondépe

33Hakatuoimeraẽvachenegávayvypórarenondépe,che aveianegátachupecheRuoĩvayvágaperenondépe

34Anipeimo'ãcheajuhaamondohaguãpy'aguapykoyvy apeári.

35Cheningoajuamopuʼãhaguapeteĩkuimbaʼépeitúa ndive,hapetajýrapeisyndive,hapenuerapeisyndive

36Hapeteĩkuimbaʼeenemigokuérahaʼétahogagua.

37Peohayhuvévaitúvatérãisýpechehegui,namereséi chéve,hapeohayhuvévaitaʼýratérãtajýrapechehegui, namereséichéve.

38Hapendojagarráivaikurusuhaosegívacherapykuéri, nomereséichéve

39Peojuhúvahekoveoperdéta,hapeoperdeva'ekue hekovecherehehápeojuhúta

40Pepenemoguahẽvacherresivi,hapecherresivíva orresivipechembouvaʼekuépe.

41Peorrecibívapeteĩprofétapepeteĩprofétarérape, ohupytýtapeteĩprofétajopóihapeorrecibívapeteĩ kuimbaʼehekojojávapepeteĩkuimbaʼehekojojávarérape, ohupytýtapeteĩkuimbaʼehekojojávajopói

42Haoimeraẽvaomeʼẽvahoyʼupeteĩvakoʼãmitã michĩvapepeteĩmbaʼyruyroʼysãpeteĩdisípulorérapente, añetehápehaʼepeẽme,mbaʼeveichavérõndoperdemoʼãi ipremio

MOAKÃHA11rehegua

1Haojehu,Jesúsomandaparireumidoceidisipulokuérape, osẽupéguiomboʼehaopredikahaguaitávape

2Juanohendúvoka'irãimeCristorembiapo,omondo mokõihemimbo'ekuérape.

3Haoporanduchupe:Ndepikopeoútava,térãpa roha'arõambuépe?

4Jesúshe'ichupekuéra:TapehopehechaukajeyJuan-pe umimba'epehendúvahapehecháva

5Umiohechaʼỹvaohecha,haumiikarẽvaoguata,umi leprósooñemopotĩhaumiohendúvaohendu,umiomanóva oñemopuʼãjeyhaumiimboriahúvapeoñemombeʼu chupekuérapemaranduporã.

6Haojehovasahaʼe,oimeraẽnoñembohorýivacherehe

7Ohóvohikuái,JesúsoñepyrũheʼiumihéntepeJuanrehe: ¿Mbaʼépapehopedesiértopepehechahagua?¿Peteĩ ka’aguyoñemomýivayvytureheve?

8¿Mbaʼepikopeẽpesẽpehechahagua?¿Peteĩkuimbaʼe oñemondeaohũvape?péinaápe,umioipurúvaaohũvaoĩ mburuvichaguasurógape

9¿Mbaʼepikopeẽpesẽpehechahagua?¿Peteĩproféta? heẽ,chehaʼepeẽme,hahetavepeteĩprofétagui.

10Ha'ehínapeojehaivaekuehese:“Péinaápe,amondo cheremimbounerenondépe,ombosako'ítavanderape”

11Añetehápeha'epeẽme:Kuñaheñóivaapytépenopu'ãi peteĩtuichavévaJuanBautista-gui

12HaJuanBautistaáraguivekoʼágapeveperréino yvagapeguaohasaasy,haumiivioléntovaojagarra mbaretépe

13OpaumiprofétahapeléioprofetisaJuanpeve.

14Hapehupytyséramo,kóvahínaElías,oútava

15Peoguerekóvaapysaohenduhaguã,tohendu 16Hakatumbaʼérepikoambojojátakoñemoñare?Ojogua umimitãoguapývamercado-pehaohenóiva hapichakuérape

17Hahe'i:Rombopupeẽmehandapejerokyi.ore roñembyasypeẽme,hanapeñembyasýi

18Juanoundokarúinindoy'úi,hahe'ihikuái:“Ha'e oguerekopeteĩmba'epochy”.

19YvypóraRa'youokaruhahoy'u,hahe'ihikuái:“Péina peteĩkuimba'eokaruhaho'úvavíno,ha'évaumicobrador hapekadórangirũ”.Pearandukatuhekojoja imembykuéragui

20Upéioñepyrũojahéiumitávaojejapohaguépehetave hembiapopoderoso,noñearrepentírihaguére.

21¡Aichejárangandéve,Corazín!ágandéve,Betsaida! umitembiapoipu’akapáva,ojejapova’ekuependepype, ojejapórireTirohaSidón-pe,ymaiteguiveoñearrepenti va’erãmo’ãhikuáiaovosahatanimbureheve

22Chekatuha'epeẽme:TirohaSidón-peoaguantavétape huísioárape.

23Hande,Capernaúm,reñemomba'eguasúvayvágape, reguerútaInfierno-pe,ojejapórireSodoma-peumi tembiapoipu'akapávanderehe,opytava'erãmo'ãko'ãga peve

24Chekatuha'epeẽme,pehuísioárape,Sodomaretãme ojeaguantavétapeẽme.

25UpejaveJesúsombohovái:“CheRu,yvágahayvyJára, ame’ẽndéveaguije,remokañýguiko’ãmba’eumiiñarandu haiñarandúvagui,hareikuaaukáguimitã’ípe”.

26Upéichaavei,cheRu,ha'etevoiiporãvanderesa renondépe.

27Opamba'echeRuome'ẽchéve,haavavendoikuaái Ta'ýrape,peTúvaañónteniavavendoikuaáipeTúva, ndahaʼéiramopeTaʼýra,hapeTaʼýraohechaukasévape chupe.

28Pejucherendápe,opavavepeẽpembaʼapohaipohýiva, hacheameʼẽtapeẽmepytuʼu

29Pejagarrapendeárichejúgo,hape’aprendechehegui; Chenikochepy'aporãhachepy'aguapýgui,hapejuhúta pytu'upeneánga.

30Chejúgondahasyiete,hachekárgaivevúi

1UpejaveJesúsohopytu'uhaárapepetrígorupiha hemimboʼekuéraiñembyahýi,haoñepyrũoikytĩtrígo,ha hoʼu.

2Umifariséokatuohechávoupéva,he'ichupe:Péina ápe,neremimbo'ekuéraojapoumimba'endojehejáiva ojapopytu'uárape.

3Jesúskatuhe'ichupekuéra:Ndapeleéipikomba'épa ojapoDavidiñembyahýirõguarehaumioĩvahendive 4Mba'éichapikoha'eoikeTupãrógapehaho'upe mbujapeojehechaukahaguã,ha'endohejáivaho'u,niumi hendiveoĩvapeguarã,sacerdotekuérapeguarãnte?

5TérãpikonapemoñeʼẽipeLéipe,mbaʼéichapaumi saserdóteoĩvapetémplopeomongyʼapesábado,ha ndaiporimoʼãikulpa?

6Chekatuhaʼepeẽme:Kolugárpeoĩhapeteĩtuichavéva petémplogui

7Hakatupeikuaárirembaʼépaheʼisekóva,che aiporiahuverekose,handahaʼéisacrificio, napekondenamoʼãikuriumihembiapovaívape

8YvypóraRa'yha'eJárapytu'uhaárapejepe.

9Osẽvoupégui,oikehikuáisinagógape

10Ha,péinaápe,oĩpeteĩkuimbaʼeipoipiruvaHa'ekuéra oporanduchupe:Ikatupikoñamonguerapytu'uhaárape? ikatuhaguãoakusachupehikuái

11Upéihe'ichupekuéra:Mba'epikopendeapytépe oguerekótapeteĩovechahaho'áramopeteĩyvykuápe sábadoárape,ndojokóipikohaohupíta?

12¿Mbaʼeichaitépaiporãvepeteĩkuimbaʼepeteĩ ovechagui?Upévareikatujajapoiporãvapytu'uhaárape.

13Upémarõheʼipekuimbaʼépe:“Eipysondepo”Ha oipyso;haoñemoĩjeyhekove,ambuéicha

14Upéiumifariséoosẽhaojapopeteĩkonséhokóntrape, mbaʼéichapaikatuohundichupe

15Jesúsoikuaávoupéva,ojeiupégui,hahetaitereihénte ohohapykuérihaomongueraenterovépe.

16Haomandachupekuéraanihaguãoikuaaukachupe

17PéichaoñekumplipeprofétaIsaíasheʼivaʼekue

18Péinaápecherembiguái,cheaiporavovaʼekue;che ahayhuetéva,cheángaovy'aporãvahese,amoĩtahi'áriche espíritu,haha'eohechaukátahuísiogentil-kuérape

19Haʼenoñorairõmoʼãi,ninosapukái;niavavenohendúi iñe'ẽtapére

20Ndoipeʼamoʼãipeteĩka’avooñembyaíva,ha nomboguemo’ãilínookáiva,omondopevehuísioipuʼaka hagua

21Hahérareojeroviátagentil-kuéra.

22Upéiojegueruhendápepeteĩmba'epochy,ohecha'ỹvaha iñe'ẽngúva

23Haenterovepepuévlooñemondýihaheʼi:“¿Ndahaʼéi pikokóvaDavidraʼy?”.

24Umifariséoohendúvoupéva,he'ihikuái:Kokarai nomosẽimba'epochy,Beelzebúrupive,pemba'epochy ruvicha

25Jesúsoikuaambaʼépaopensahikuái,haheʼichupekuéra: “Oparréinooñembojaʼóvaojuehe,oñehundipa.haopa távatérãógaoñemboja'óvaijehe,noñembo'ymo'ãi

26HaSatanásomosẽramoSatanáspe,oñembojaʼoijehe; mba'éichapikoupéicharõirreino?

27HacheamosẽramoBeelzebúbrupiveumidemóniope, ¿mávapikonderaʼykuéraomosẽchupekuéra?upévare haʼétahikuáipendehués

28HakatuamosẽramoañakuérapeTupãEspíriturupive, upéicharõTupãRréinooguahẽmapeẽme.

29Térãmbaʼéichapikopeteĩpersónaoikepeteĩkuimbaʼe imbaretévarógape,haombyaiimbaʼerepy,noñapytĩriramo raẽpekuimbaʼeimbaretévape?haupéiombyaítahóga.

30Penoĩrivachendive,oñemoĩcherehehape nombyatýivachendive,isarambipa

31Upévareha'epeẽme:Opaichaguaangaipahañe'ẽvai oñeperdonátayvypórape

32Oimeraẽoñe'ẽvapeteĩñe'ẽYvypóraRa'yrehe, oñeperdonátachupe

33Taha'epeyvyramátaiporãhahi'aporãTérãpemongu'e peyvyramátahahi'aombyai,peyvyramátaojekuaahi'a rupi

34Ombóiñemoñare,mbaʼéichapikopeẽiñañáva,peñeʼẽ porãta?Pekorasõhenyhẽvaguipejuruoñe’ẽ.

35Peteĩkuimbaʼeivuénovapetesóroiporãvaguioguenohẽ umimbaʼeiporãva,hapeteĩkuimbaʼeiñañávapetesóro ivaívaguioguenohẽmbaʼevai.

36Chehaʼepeẽme:Opañeʼẽreiheʼívaumikuimbaʼe, omeʼẽtahacuentapehuísioárape

37Neñeʼẽrupiverejehustítagui,haneñeʼẽrupive reñekondenavaʼerã

38Upémarõ,Moisésrembiapoukapymbo'ehárahafariséo kuérahe'i:Mbo'ehára,rohechasepeteĩseñalndehegui.

39Jesúskatuheʼichupekuéra:“Peteĩñemoñareañaha oporomoakãratĩvaohekapeteĩtechaukahaHa noñeme'ẽmo'ãichupemba'eveichaguatechaukaha, maranduháraJonástechaukahaañónte

40Jonásoĩhaguéichatresdíahatrespyharepeballena ryépe.upéichapeYvypóraRa’yoĩtambohapyáraha mbohapypyhareyvykorasõme

41UmikuimbaʼeNíniveguaopuʼãtahuísiopekoʼagaite peve,haokondenavaʼerãchupe.ha,péinaápe,oĩkoʼápe peteĩtuichavévaJonásgui

42Perréinadelsuropuʼãtapehuísiopekoʼãhenerasión ndivehaokondenátachupe,pórkehaʼeoukoyvyapeári guiveohenduhaguaSalomónaranduha,péinaápe,oĩ koʼápepeteĩtuichavévaSalomóngui

43Peespíritukyʼaosẽvovepeteĩkuimbaʼégui,haʼeoho umilugárisekohápe,ohekapytuʼuhagua,handojuhúi mbaʼeve

44Upéihe'i:“Ajevýtacherógapeasẽhaguégui.ha oguahẽvo,ojuhunandi,ojejohéihaoñembojegua

45Upéiohohaoguerahaijeheambue7espírituiñañavéva chugui,hahaʼekuéraoikehaoikoupépeUpéichaavei oikótakoñemoñareiñañávape

46Oñe'ẽajagueteritavayguakuérandive,péinaápe,isyha ijoyke'ykuéraoñembo'yokápe,oñe'ẽsehendive.

47Upéipeteĩheʼichupe:“Ndesyhaneermanokuéra oñemboʼyokápe,oñeʼẽsenendive”

48Jesúskatuoporandupeomombeʼúvape:“¿Mávapiko chesy?”hamávapachejoykeʼykuéra?

49Upéioipysoipoidisipulokuéragotyohaheʼi:“Péina ápechesyhachejoykeʼykuéra!

50OimeraẽojapóvacheRuyvagapeguarembipota,upéva hínacheryvy,chereindyhachesy.

1UpeárapevoiJesúsosẽhógaguihaoguapyyguasu rembe'ýpe.

2Hahetaitereihénteoñembyatyhendápe,haupéichaoho peteĩvárkopehaoguapy;haopavaveatyguasuoñembo'y peyrembe'ýpe

3Upéihe'ichupekuérahetamba'eehémplorupive:“Peteĩ ñemitỹháraosẽoñotỹ;

4Oñotỹvo,ho'ara'ỹitaperembe'ýpe,haumiguyrakuéraou haho'upa

5Oĩho'ávaitaári,ndoguerekóihápehetayvy,hapya'e heñói,ndoguerekóiguiyvypypuku.

6Hakuarahyosẽvo,ojehapypahikuái;handoguerekóigui hapo,ipiru

7Haoĩhoʼávañuatĩapytépe;haumiñuatĩheñóiha ombotypachupekuéra

8Haambuekatuhoʼayvyporãme,hahiʼa,oĩcienvése,oĩ sesentavése,oĩtreintavése.

9Peoguerekóvaapysaohenduhaguã,tohendu

10Umidisípuloouhendápehaheʼi:Mbaʼérepiko reñeʼẽchupekuéraehémplope?

11Ha'ehe'ichupekuéra:Oñeme'ẽguipeẽmepeikuaa haguãmba'eñemioĩvayvágaRréinope,hanoñeme'ẽi chupekuéra.

12Oimeraẽvaoguerekóva,oñeme'ẽtachupehahetave mba'eoguerekóta

13Upévareañeʼẽchupekuéraehémplorupive.ha ohendúvonohendúi,hanoñandúi

14HaumívapeoñekumpliIsaíasprofesíaheʼíva: Pehendúvopehendútahanapentendemoʼãi.hapehechávo pehecháta,handapehechakuaamo'ãi

15Pórkekopuévloikorasõivai,haijapysaikyrỹi ohendúvo,hahesaomboty;anihaguãaraka'eveohecha hikuáihesarupive,haohenduijapysápe,haontende ikorasõme,haoñekonverti,hacheamonguerachupekuéra

16Penderesakatuovy'a,ohechágui,hapeneapysa, ohendúgui

17Añetehápehaʼepeẽme,hetaprofetahahekojojáva ohechasehagueumimbaʼepehecháva,handohechái.ha pehenduumimbaepehendúva,hanapehendúiva 18Upévarepehendupeñemitỹháraehémplo

19Oimeraẽvaohendúvaperréinoñeʼẽ,hanoñandúiva, upéicharõoupeiñañáva,haojagarrapeoñeñotỹvaʼekue ikorasõmeKóvaha'epeohupytývasemillataperembe'ýpe 20Hakatupeorresivivaʼekuepesemillaitahápe,haʼe hínapeohendúvapeñeʼẽ,haanonvyʼápeorresivi; 21Ha'ekatunoñemopyendaiijehe,ipukuuveisapy'ami.

22Peorresivivaʼekuesemillañuatĩapytépe,haʼehínape ohendúvapeñeʼẽ;hakoyvórajepyʼapy,hambaʼerepy ñembotavy,ombotypeñeʼẽ,hahaʼehiʼaʼỹ

23Hakatupeorresivivaʼekuesemillapeyvyporãmehaʼe peohendúvapeñeʼẽhaontendeva;Hi'aaveihi'ahahi'a, cienvése,sesentahatreinta

24Peteĩehémploomombeʼuaveichupekuéra:“PeRréino yvagapeguaoñembojojapeteĩkuimbaʼeoñotỹvaʼekuére semíllaporãikokuépe.

25Umikuimbaʼeokeaja,ouiñenemigooñotỹñanape trígoapytépe,haoho

26Hapekuñahiʼahahiʼarire,ojekuaaaveiumiñanavai.

27Upémarõumiogajárarembiguáikuéraouhahe'ichupe: Karai,¿ndaha'éipikoreñotỹra'esemíllaporãnde kokuépe?Moõguipikoouñanavai?

28He'ichupekuéra:Peteĩenemigoojapopéicha.Umi tembiguáihe'ichupe:¿Reipotapikorohorombyaty chupekuéra?

29Ha'ekatuhe'i:NahániriAnihaguãpembyatyaja ñanañana,peipe'aaveihendivepetrígo.

30Mokõivévatokakuaaoñondivepekógaoñemono'õ meve,haoñemono'õvoveha'étaumiomono'õvape: Pembyatyraẽñanañanahapeñapytĩryru'ípepehapyhaguã

31Peteĩehémploomombeʼuaveichupekuéra:“PeRréino yvagapeguaojoguapeteĩmostazaraʼỹipeteĩkuimbaʼe oipyhývahaoñotỹvaʼekueikokuépe

32Ha'eningopemichĩvévaopamba'era'ỹiapytégui,ha okakuaaparirekatutuichavévaka'avoapytépe,haoiko chuguipeteĩyvyramáta,upéicharupiumiguyrayvategua ouhaopytahakãme

33Oñeʼẽchupekuéraambueehémplo.PeRréino yvagapeguaojogualevadúpe,peteĩkuñaojagarrávaha omokañymbohapymédicoharina-pe,pelevadúraopapeve

34OpakoʼãmbaʼeJesúsheʼiumihéntepeehémplorupive. hanoñe'ẽichupekuérañe'ẽjoaju'ỹre

35Péichaoñekumplipeprofétaheʼivaʼekue:“Aipeʼáta chejuruehémplope.Amombe’útaumimba’e oñeñongatuva’ekueñemihámekoyvyoñepyrũguive

36UpémarõJesúsomondoumihéntepehaoikehógape,ha idisipulokuéraouhendápehaheʼi:“Emombeʼuorévepe ehémplooñeʼẽvañanañanañúre”

37Ha'ehe'ichupekuéra:Peoñotỹvapesemillaporãha'e YvypóraRa'y.

38Peñuhaʼehínakomúndo;peñemoñareporãhaʼepe rréinoraʼykuéra;hakatuumiñanahaʼepeiñañávaraʼy; 39Peenemigooñotỹvachupekuérahaʼepeaña;pe cosechaha’ekomundopaha;haumiomonoʼõvahaʼehína umiánhel

40Upévareoñembyatyháichañanañanahaojehapytatápe; upéichaoikótakoyvypahápe

41YvypóraRa'yomboútahi'ánhel,haombyatýta irréinoguiopamba'eivaívahaumihembiapovaíva.

42Ha'ekuéraomombopeteĩtatakuápe,upépeojahe'oha oisu'úta

43UpéiumihekojojávaomimbipátakuarahyichaItúva rréinopePeoguerekóvaapysaohenduhaguã,tohendu

44Jey,perréinoyvagapeguahaʼetepeteĩtesoro oñeñomivaʼekuepeteĩkokuépe;upévapeteĩkuimba'e ojuhúvo,okañy,havy'águiohoovendeopamba'e oguerekóva,haojoguaupekokue.

45PeRréinoyvagapeguaojoguapeteĩkomersiántepe, ohekávapérlaiporãva

46Ojuhurirepeteĩpérlahepyetereíva,ohoovendeopa mbaʼeorekóvahaojogua.

47PeRréinoyvagapeguaojoguapeteĩrredojeityvaʼekue yguasúpehaoñembyatývaopaichagua

48Umívahenyhẽvove,oñembojahikuáiyrembe'ýpe, oguapyhaombyatyumiiporãvamba'yrúpe,hakatu omomboumiivaíva.

49Upéichaoikótakoyvypahápe,umiánhelosẽtaha oipeʼátaumihekovaívapeumihekojojávaapytégui

50Ha'ekuéraomombotatakuápe,upépeojahe'ohaoisu'úta.

51Jesúshe'ichupekuéra:Peẽpikopeikuaaopako'ã mba'e?Ha'ekuérahe'ichupe:Heẽ,cheJára

52Upéihe'ichupekuéra:Upévare,opavavembo'ehára leipeguaoñembo'évayvágaRréinorehe,ojoguapeteĩ kuimba'eogajárape,oguenohẽvaimba'erepyguiumimba'e pyahuhaitujáva.

53Jesúsojapoparirekoʼãehémplo,ohoupégui.

54Oguahẽvohetãme,omboʼechupekuérasinagógape,ha haʼekuéraoñemondýihaheʼi:“¿Moõguipikoouko kuimbaʼépekoaranduhakoʼãmbaʼeipuʼakapáva?”.

55¿Ndahaʼéipikokóvapekarpinteroraʼy?ndaha'éipiko isyhéravaMaría?haijoyke'ykuéra,Santiago,José,Simón haJudas?

56Haiñermanakuéra,¿ndahaʼéipikoenterovéva ñanendive?Moõguipikoouko'ãmba'e?

57Ha'ekuéraipochyheseJesúskatuhe'ichupekuéra: Peteĩmaranduhárandaha'éioñemomba'e'ỹva,ndaha'éiramo hetãmehahógape.

58Handojapóihetatembiapoipuʼakapávaupépe ojeroviaʼỹguihikuái

MOAKÃHA14rehegua

1UpejaveHerodesmburuvichaguasuohenduJesús herakuãha

2Hahe'ihembiguáikuérape:“KóvahínaJuanBautista; haʼeoikovejeyomanóvaapytégui;haupévareumi tembiapoipuʼakapávaojehechaukaipype

3HerodesningoojagarraJuanpe,ojokuahaomoinge chupekárselpe,iñermánoFeliperembirekoHerodias rehehápe

4Juanhe'ichupe:Ndaikatúireguerekochupe

5Haojukaserirechupe,okyhyjeumihéntegui,ohechágui chupeprofétaramo

6Herodeskumpleáñokatu,Herodíasrajyojeroky henondépehaombovy'aHerodes.

7Upémarõhaʼeoprometepeteĩhuraméntoomeʼẽtaha chupeoimeraẽmbaʼeojeruréva

8Haisyhe'ichupe,he'ichupe:Eme'ẽchéveko'ápeJuan Bautistaakãpeteĩmba'yrúpe

9Perréiombyasy,upéicharõjepepejuramentohaumi oguapývahendiveokarujave,omandaoñemeʼẽhagua chupe

10Ha'eomondohaoñakã'oJuan-peka'irãime

11Upéiojegueruiñakãpeteĩmba'yrúpehaoñeme'ẽpe kuñataĩme,haoguerahaisýpe

12Hemimbo'ekuéraouohupihetekuehaoñotỹhaoho omombe'uJesúspe.

13Jesúsohendúvoupéva,osẽvárkopepeteĩdesiértope,ha umihénteohendúvoupéva,ohohapykuériyvýrupiumi siudágui

14HaJesúsosẽ,haohechahetaitereihénte,ha oiporiahuverekochupekuéra,haomongueraumihasývape

15Ka'arujave,hemimbo'ekuéraouhendápehahe'ichupe: Kóvanikopeteĩyvyojeiko'ỹháme,hako'ágãohasáma árapemondoumihéntepeohohaguaumipuévlopeha ojoguahiʼupy

16Jesúskatuhe'ichupekuéra:Natekotevẽiohohikuái peme'ẽchupekuéraho'uhaguã.

17Haʼekuéraheʼichupe:“Koʼáperoguereko5panha mokõipira”

18Ha'ehe'i:Pegueruko'ápecherendápe.

19Haheʼiumihéntepeoguapyhaguakapiʼipe,haojagarra umicincopan,haumimokõipira,haomañayvágagotyo,

ohovasahaombojaʼohaomeʼẽumipanidisipulokuérape, haumidisípuloatyguasúpe.

20Haopavaveokaruhahenyhẽ,haombyatyumi pehẽnguehembývagui12kanástohenyhẽva.

21Umiokaruvaʼekue5.000kuimbaʼerupi,ndahaʼéikuña hamitã

22UpepeteJesúsojokoidisipulokuérapeojupihaguapeteĩ várkopehaohohaguahenonderãótroládope,hahaʼe omondoajaumihéntepe

23Omondorireumihéntepe,ojupipeteĩmontáñapeaparte oñemboʼehagua

24Pevárkokatuoĩmayguasumbytére,otyryryola,yvytu ojoykére.

25Pyhareirundyhajave,Jesúsohohendápekuéra,oguata yguasuári

26UmidisípuloohechávoJesúsoguatahapemarári, oñemondýihikuáihaheʼi:“Peteĩespírituhínahaosapukái hikuáikyhyjégui

27UpepeteJesúshe'ichupekuéra:Pevy'a.ha’eche;ani rekyhyje

28Pedrohe'ichupe:Cheruvicha,ndeha'éramo,ere chéveajuhaguãnerendápeyári.

29Ha'ehe'i:EjuOguejyrirePedropekanóagui,oguata peyáriohohaguãJesúsrendápe

30Haohechávopeyvytuhatãha,okyhyje.haoñepyrũvo oñapymi,osapukái:“CheRuvicha,chesalva”

31UpepeteJesúsoipysoipohaojagarrachupehahe'i chupe:Nderejerovia'ỹva,mba'érepikoreduda?

32Oikerirehikuáipevárkope,peyvytuopyta

33Upémarõumioĩvapevárkopeouhaoadorachupeha heʼi:“AñetehápendeningoÑandejáraRaʼy”.

34Ohasávohikuái,oguahẽhikuáiGenesaretretãme

35Haumikuimbaʼeupelugárpeguaoikuaarirechupe, omondohikuáiopaupetetãoĩvapeijerére,haogueru hendápeopahasývape

36Haojerureasychupetopokoijaorembe'ýreañoite,ha opavaveopokóvaokueraporã.

MOAKÃHA15rehegua

1UpéiouJesúsrendápeumiMoisésrembiapoukapy mbo'ehárahafariséoJerusalénguahahe'i

2Mba'érepikoneremimbo'ekuéraomboykeumianciano reko?ndojohéiguiipoho'ujavembujape

3Jesúskatuhe'ichupekuéra:Mba'érepikopeẽpejapo Tupãrembiapoukapypenderekoharupi?

4Tupãhe'i:“Emomba'endetúvahandesýpe,hape omaldesívaitúvatérãisýpetomanotomano”.

5Peẽkatupeje:‘Oimeraẽheʼívaitúvatérãisýpe:‘Opa mbaʼechepytyvõtavarupive

6Haanipemombaʼeguasuitúvapetérãisýpe,haʼeisãso vaʼerã.PéichapejapoTupãrembiapoukapymba'eve'ỹre pendejepokuaarupive

7Peẽhovamokõiva,Isaíasoprofetisaporãpenderehe he'ívo

8Kotavayguakuéraoñemoaguichereheijururupive,ha chemombaʼeijurúpe;hakatuikorasõkuéramombyryoĩ chehegui

9Hakatuenvanochemombaʼeguasuhikuái,omboʼévo doctrina-kuérareyvypórarembiapoukapy.

10Upéiohenóiumihéntepehaheʼichupekuéra: Pehenduhapentende

11Ndahaʼéipeoikévaijurúpeomongyʼávapeteĩ kuimbaʼépe;hakatupeosẽvaijurúgui,kóvaomongyʼa peteĩkuimbaʼépe

12Upéiouhemimbo'ekuérahahe'ichupe:Reikuaápa umifariséooñembohoryhagueohendurireko'ãmba'e?

13Ha'ekatuombohováihahe'i:Opamba'echeRu yvagapeguanoñotỹiva,oñemongu'éta

14Pehejachupekuéra:haʼekuérasiégoomoakãvaumi ohechaʼỹvapeHapeohecha'ỹvaomotenondéramope ohecha'ỹvape,mokõivévaho'átapeyvykuápe

15UpémarõPedrohe'ichupe:Emombe'uoréveko ehémplo

16Jesúshe'i:Peẽpikonapentendeporãigueteri?

17Napeikuaáigueteripikoopamba'eoikévaijurúpe oikehañanderyepýpehaoñemombopeysyryguasúpe?

18Hakatuumimbaʼeosẽvaijurúguiosẽñanekorasõgui; haomongyʼahikuáipekuimbaʼépe

19Pórkeñanekorasõguiosẽumipensamiéntoivaíva,umi jejuka,tekovai,tekovai,ñemonda,testígojapuhañeʼẽvai.

20Ko'ãvaha'eumimba'eomongy'ávayvypórape,okaru ramoipoojejohéi'ỹre,nomongy'áiyvypórape

21UpéiJesúsohoupéguihaohoTirohaSidónrembe'ýpe.

22UpéioupeteĩkuñaCanaángua,haosapukáichupe: “Cheporiahuvereko,cheJára,ndeDavidRa’yche membykuñaoñeñanduvaietereipeteĩañandive.

23Haʼekatunombohováirichupenipeteĩñeʼẽ Hemimbo'ekuéraouojerureasychupe:Emondochupe ha'eosapukáiguiñanderapykuéri.

24Ha'ekatuhe'i:Chendaha'éiañemondova'ekueIsrael rógaovechaokañývarendápe

25Upéiouhaoadorachupehaheʼi:“CheRuvicha, chepytyvõ”

26Ha'ekatuhe'i:Naiporãijaipe'aumimitãmbujaha ñamombojaguápe.

27Haha'ehe'i:Añete,cheJára,jaguaho'uumimba'e ro'oho'ávaijárameságui

28UpémarõJesúshe'ichupe:Kuña,tuichandejerovia. Haimembykuñaokueraupearavoguive

29JesúsosẽupéguihaoguahẽyguasuGalileagotyoha ojupipeteĩyvytýpehaoguapyupépe.

30Hahetaitereihénteouhendápe,oguerekóva hendivekuéraumiikarẽva,ohechaʼỹva,iñeʼẽngúva, iñeʼẽngúva,hahetaambuéva,haoitychupekuéraJesúspy gotyo;haomonguerachupekuéra

31Upeichaiteumihénteoñesorprendeohechávoumi iñeʼẽngúvaoñeʼẽha,umiikangývaokuera,umiikarẽva oguatahaumiohechaʼỹvaohechahagua

32UpémarõJesúsohenóihemimbo'ekuérapehahe'i: Aiporiahuverekoumihéntepe,tresdíaopytávachendiveha ndoguerekomo'ãimba'eveho'uhaguã

33Hemimbo'ekuérahe'ichupe:Moõguipiko jaguerekótahetaitereimbujapedesiértope,ñamyenyhẽtaha hetaitereihéntepe?

34Jesúshe'ichupekuéra:Mboymbujapikopeguereko? Ha'ekuérahe'i:Sietehambovymipira'i

35Haʼeheʼiumihéntepeoguapyhaguayvýpe

36Upéiojagarraumi7panhapira,oagradesehaombojaʼo haomeʼẽidisipulokuérapehaumidisípulopehetahéntepe

37Haopavaveokaruhahenyhẽ,haombyatyhikuáipeso'o oñembyaívaguihembýva7kanástohenyhẽva.

38Umiho'úvakatucuatromilkuimba'e,kuñahamitã'i'ỹre

39Upéiomondoumihéntepe,ojupivárkopehaoguahẽ Magdalarembeʼýpe.

MOAKÃHA16rehegua

1Ouaveiumifariséosaduséondive,haojerureJesúspe ohechaukahaguachupekuérapeteĩmilágroyvágagui

2Ha'ehe'ichupekuéra:Ka'aruvovepeje:‘Iporãta, yvágapytãgui

3Hapyhareve:“Koárapenikoáravai,yvágapytãha ijyvyku’i”Opeẽhovamokõiva,ikatupehechakuaayvága rova;hakatundaikatipikopehechakuaaumitechaukaha árarehegua?

4Peteĩñemoñareiñañávahaoporomoakãratĩvaohekapeteĩ techaukaha;hanoñemeʼẽmoʼãichupembaʼeveichagua techaukaha,profétaJonástechaukahaañónte.Haoheja chupekuérahaoho

5Haidisipulokuéraoguahẽvopeótroládo,hesaráihikuái oguerahahaguambujape.

6UpémarõJesúshe'ichupekuéra:Peñangarekókeha peñangarekókeumifariséohasaduseolevadúre

7Ha'ekuéraoñomongetaojuehehahe'i:Ore ndorogueraháimbujape

8Jesúsohechakuaávoupéva,he'ichupekuéra:Peẽ pejerovia'ỹva,mba'érepikopejepy'amongetaojuehe, ndapeguerúiguimbuja?

9Napeikuaaporãigueteripiko,hanapenemanduʼáipiko umicincombujareumicincomilapytégui,hamboy kanástopapembyaty?

10Niumi7panumicuatromilapytéguihamboykanásto pikopembyaty?

11Mba'éichapikondapeikuaáinda'éihaguepeẽmembuja rehe,peñangarekótahafariseohasaduseolevadúre?

12Upémarõhaʼekuéraontendembaʼéichapahaʼeheʼi haguechupekuératoñatendehaguapembujalevadúre,síno umifariséohasaduséomboʼepyre

13JesúsoguahẽvoCesareaFiliposrembeʼýpe,oporandu idisipulokuérape:“¿Mávapikoheʼiumihéntechehaʼeha YvypóraRaʼy?”

14Ha'ekuérahe'i:Oĩhe'ívandeha'ehaJuanBautista.ha ambuekatu,Jeremías,térãpeteĩmaranduháraapytégui

15Ha'ehe'ichupekuéra:Mávapikopejecheha'eha?

16SimónPedrohe'i:NdehínaCristo,Tupãoikovéva Ra'y

17Jesúshe'ichupe:Nde,SimónBarjona,revy'a,so'oha tuguyndoikuaaukáindéve,cheRuyvagapeguauvei.

18Hahaʼeaveindéve:NdehaʼehaPedro,hakoitaári amopuʼãtachetupao;haumiañaretãrokẽndopuʼakamoʼãi hese

19Haame'ẽtandéveyvágarréinollave,haopamba'e reñapytĩvakoyvyapeáriojejokótayvágape

20UpéiheʼiidisipulokuérapeanihaguaheʼiavavépeJesús haʼehapeCristo

21UpeguiveJesúsoñepyrũohechaukaidisipulokuérape mbaʼéichapaohovaʼerãJerusalénpe,haohasaasyheta mbaʼeumiansiáno,saserdóteruvichahamboʼehára leipegua,haojejukahaoikovejeytercerdíape.

22UpémarõPedroojagarrachupehaoñepyrũojaʼochupe haheʼi:“CheRuvicha,epytamombyryndehegui,upéva ndoikomoʼãindéveguarã”.

23HaʼekatuojerehaheʼiPédrope:“Esẽcherapykuéri, Satanás,ndeningochembopochy,ndeningonerehetũiumi mbaʼeTupãmbaʼéva,sínoumiyvypórambaʼéva”

24UpémarõJesúshe'ihemimbo'ekuérape:Oĩramo ousévacherapykuéri,toñenegaijehehatohupiikurusuha chemoirũ

25Oimeraẽvaosalvasévahekove,operdeva'erã,ha oimeraẽoperdévahekovecherehehápe,ojuhúta.

26¿Mbaʼepikoideprovéchopeteĩkuimbaʼépe, ohupytýramokomúndotuichakuére,haoperderamo hiʼánga?térãmba'épaome'ẽtapeteĩkuimba'ehi'ángarehe?

27YvypóraRaʼyoútaguiItúvarekomimbipápehiʼánhel ndive;haupéihaʼeomyengoviátapeteĩteĩme hembiapokuéraicha

28Añetehápeha'epeẽme:Oĩko'ápeoñembo'ýva, nomanomo'ãiva,ohechapevepeYvypóraRa'ýpeouha Irréinope

MOAKÃHA17rehegua

1SeisárarireJesúsojagarraPedro,Santiagohaiñermáno Juanpe,haoguerahachupekuérapeteĩyvytyyvategotyo ojuehegui

2Haoñemoambuehenondépe,hovaomimbikuarahyicha, haijaomorotĩtesapeicha.

3Ha,péinaápe,ojehechaukachupekuéraMoiséshaElías oñeʼẽvohendive

4UpémarõPedrohe'iJesúspe:CheRuvicha,iporãoréve roimeko'ápePeteĩndéveguarã,hapeteĩMoiséspeguarã, hapeteĩElíaspeguarã

5Ha'eoñe'ẽajagueteri,peteĩaraiomimbipávaojaho'i chupekuéra,hapearaiapytéguipeteĩñe'ẽhe'íva:“Kóva hínacheRa'yahayhuetévapehenduchupe

6Umidisípuloohendúvoupéva,oñesũhovaáriha okyhyjeterei

7Jesúsouopokohesekuérahahe'i:Pepu'ãhaani pekyhyje.

8Haohupirirehikuái,ndohecháiavavépe,Jesúsañoite

9Oguejyajahikuáipemontáñagui,Jesúsheʼichupekuéra: “Anipemombeʼupevisiónavavépe,peYvypóraRa’y oikovejeypeveomanóvaapytégui”

10Hemimbo'ekuéraoporanduchupe:Mba'érepikoumi mbo'eháraleipeguahe'iElíasouraẽtaha?

11Jesúshe'ichupekuéra:--AñetehápeElíasoútaraẽha omoĩjeyopamba'e

12Cheha'epeẽme,Elíasoumaha,ha'ekuérandoikuaái chupe,ojapouveiheseoipotaháichaUpéichaaveipe YvypóraRa'yohasaasýtahesekuéra.

13Upéihemimbo'ekuéraontendeha'eoñe'ẽhachupekuéra JuanBautistarehe

14Oguahẽvohikuáiumihénterendápe,ouhendápepeteĩ kuimbaʼeoñesũhenondépehaheʼi:

15CheRuvicha,eiporiahuverekomínachera'ýpe,ha'e itavyhaipy'arasy,py'ỹiho'águitatápehapy'ỹiýpe

16Haagueruchupeneremimbo'ekuérarendápe,ha ndaikatúiomonguerachupe

17UpémarõJesúsheʼi:“Pehenerasiónndojeroviapáivaha iñañáva,¿arakaʼepevepikoaimétapenendive?¿araka'e pevepikoahejátapeẽme?pegueruchupeko’ápeche rendápe.

18HaJesúsomongavajuañape;Haosẽchugui,hapemitã okueraupearavoguive

19UpémarõumidisípuloouJesúsrendápeojuehegui,ha heʼi:Mbaʼérepikondaikatúiromosẽchupe?

20Jesúshe'ichupekuéra:Peẽndapegueroviáigui, añetehápeha'epeẽme:Peguerekóramojeroviapeteĩ mostazara'ỹira'ỹiicha,pejeva'erãkoyvytýpe:Peipe'a ko'águimombyrypehẽnguehaoipeʼáta;hambaʼeve ndaikatumoʼãipeẽme

21Pérokoʼãichaguandosẽiñemboʼehaayunorupive.

22OikoajahikuáiGalileape,Jesúshe'ichupekuéra: “YvypóraRa'ýpeoñeme'ẽtayvypórapópe

23Haojukátachupehikuái,hambohapyhaárape oñemoingovejeýtaHaombyasyetereihikuái

24OguahẽvohikuáiCapernáumpe,umiorresivivaʼekue impuéstooguahẽPedrorendápehaheʼi:“¿Ndahaʼéipiko pendejáraopagaimpuésto?”

25Ha'ehe'i:“Si!”Oikerirepeógape,Jesúsojokochupe hahe'ichupe:Mba'epikorepensaSimón?mávaguipa umimburuvichaguasuyvyariguaoguerahajepokuaatérã impuesto?imembykuéraguivoi,térãumiextranhérogui?

26Pedrohe'ichupe:UmiextranhéroguiJesúshe’i chupe:Upérõumimitãisãso

27Upevére,anihaguarombopochychupekuéra,tereho yguasúpe,haemombopeteĩgancho,haejagarrapepira ojupiypyvaʼekue;hareipe'avoveijuru,rejuhútapeteĩviru pehẽngue.

MOAKÃHA18rehegua

1Upejaveaveihemimbo'ekuéraoguahẽJesúsrendápeha he'i:“MávapikopetuichavévaRréinoyvagapeguápe?

2UpémarõJesúsohenóipeteĩmitãʼípehaomoĩ ijapytepekuéra

3Haheʼi:“Añetehápehaʼepeẽme,napeñekonvertíriramo hapeikomitãicha,ndapeikemoʼãipeRréinoyvagapeguápe.

4Upévare,oimeraẽoñemomirĩvakomitãicha,upévahína petuichavévaperréinoyvagapeguápe

5Haorrecibítavapeteĩmitãmichĩvapeichaguacherérape, cherresivi

6Hakatuoimeraẽvaombopochývapeteĩvakoʼãmitã michĩvacherehe,iporãvétachupeguarãoñemosaingo ijajúrarepeteĩitamolino,haoñembohypapeyguasu pypukúpe

7¡Aichejárangayvóraumiofensarupi!tekotevẽguiouumi ofensa;hakatuaipekuimba'eouva'ekuérepemba'evai!

8Upévare,ndepotérãndepyndeperhudikáramo,eikytĩha emombondehegui.

9Handeresandeperhudikaramo,eipe'ahaemombo ndehegui.

10Peñangarekókeanihaguapemombaʼepeteĩvakoʼã michĩvaapytégui;ha'éguipeẽme:Yvágapehi'ángelkuéra ohechamemehacheRuyvagapeguarova

11YvypóraRaʼyouosalvahaguapeokañyvaʼekuépe.

12Mba'éichapikopeimo'ã?peteĩkuimbaʼeoguerekóramo cienovecha,hapeteĩvaokañy,ndohejáipikouminoventa ynueve,haohoyvytýpehaohekapeokañýva?

13Haojuhúramo,añetehápehaʼepeẽme,haʼeovyʼaveupe ovechakuérare,uminoventaynuevendokañýivagui.

14Upéicharõjepe,ndahaʼéipendeRuyvagapegua rembipota,peteĩvakoʼãmitãmichĩvaomano

15Haneryvyoikóramonderehe,terehoemombe'uchupe hembiapovaikuendehaha'eañoite

16Pérohaʼenerenduséiramo,eguerahanendivepeteĩtérã mokõitestígo,ikatuhaguáichaoñemoañeteopambaʼe heʼívamokõitérãmbohapytestígo

17Ha'enohendúiramoumíva,emombe'utupaópe,ha nohendúiramotupaópe,toikonendivetetãambueguaha impuestookobrávaicha

18Añetehápeha'epeẽme:Opamba'epeñapytĩvakoyvy apeári,ojejokótayvágape.

19Chehaʼejeypeẽme:Mokõipendeapytégui oñemoĩramopeteĩñeʼẽmekoyvyapeárioimeraẽmbaʼe ojerurétavare,cheRuyvagapeguáguiojejapótahesekuéra

20Pórkemokõitérãmbohapyoñembyatyhápecherérape, upépeaimeijapytepekuéra.

21UpémarõPedroouhendápehahe'ichupe:Che ruvicha,mboyvésepikocheermánoopekachereheha aperdonachupe?sietejeypeve?

22Jesúshe'ichupe:Chenda'éindévesietevésepeve

23Upévareperréinoyvagapeguaoñembojojapeteĩrréi rehe,ojagarrasévahembiguáikuérape.

24Haoñepyrũvookonta,ojegueruchupepeteĩodevéva chupediezmiltalento

25Hakatundohepymeʼẽirupi,ijáraomandaoñevende haguachupe,hembireko,imembykuéra,haopambaʼe orekóvahaojepagahagua

26Upémarõpetembiguáioñesũhaoadorachupehaheʼi: “CheRuvicha,eñehaʼãkenachendive,hacheapagáta ndéveopambaʼe”

27Upéiupetembiguáijáraoiporiahuverekohaopoichupe haoperdonachupepeodevéva

28Upetembiguáikatuosẽhaojuhupeteĩhapicha hembiguáiodevévachupecienpláta.

29Haiñirũhembiguáioñesũipygotyohaojerureasy chupehaheʼi:“Epasiénsiachendive,hacheapagátandéve opambaʼe”.

30Ha'endoipotái,ohooitychupeka'irãime,opagapevepe odevéva

31Upémarõhapichakuérahembiguáiohechávopeojehúva, ombyasyetereihaouomombeʼuijárapeopambaʼeoiko vaʼekue

32Upéiijáraohenóirirechupe,he'ichupe:“Tembiguái aña,cheaperdonandéveopamba'eredevéva,chereipota haguére

33¿Ndahaʼéipikondereiporiahuverekovaʼerãmoʼãne rapicharembiguáipe,cheroiporiahuverekohaguéicha?

34Ijáraipochyhaomeʼẽchupeumiombohasaasývape, opagapeveopambaʼeodevévachupe.

35UpéichaaveicheRuyvagapeguaojapótaavei penderehe,penekorasõguivenapeperdonáiramopeteĩteĩ ijoykeʼýpehembiapovaikue

MOAKÃHA19rehegua

1Jesúsomombeʼuparirekoʼãmbaʼe,ohoGalileaguiha oguahẽJudéarembeʼýpeJordánmboypýri

2Hahetaitereihénteohohapykuéri;haomonguera chupekuéraupépe

3Umifariséoouaveihendápe,oipy'ara'ãchupe,hahe'i chupe:Oĩpikopeteĩkuimba'eohejahembirekóguiopa mba'ére?

4Hahe'ichupekuéra:Napemoñe'ẽipikope ojapova'ekueiñepyrũmbýpekuimba'ehakuña

5Hahe'i:Upévarekuimba'eohejátaitúvahaisýpeha ojejokótahembirekóre.

6Upévarehaʼekuérandahaʼevéimamokõimokõi, peteĩntente.Upévare,peTupãombojoajúva,aniyvypóra omboja'o.

7Ha'ekuérahe'ichupe:Mba'érepikoMoisésomanda ome'ẽhaguãkuatiaojedivorsiahaguãhaomosẽhaguã chupe?

8Ha'ehe'ichupekuéra:Pendepy'ahatãrupiMoisés ohejapemomombyrypenerembirekógui

9Cheha'epeẽme:Oimeraẽoipe'ávahembirekógui, ndaha'éiramotekovairehe,haomendaambuére, oporomoakãratĩ.

10Hemimbo'ekuérahe'ichupe:“Pekuimba'eoikóramo upéichahembirekondive,naiporãiomenda

11Jesúskatuhe'ichupekuéra:Opavavendaikatúi oguerohorykoñe'ẽ,ndaha'éiramoumioñeme'ẽvape

12Oĩeunucoonasevaʼekueupéichaisyryeguive,haoĩ eunucoojejapovaʼekueyvypóraguieunucoramo.Ikatúva orresivi,torrecibi

13Upéiojegueruhendápemitãmimiomoĩhaguãipohi'ári haoñembo'ehaguã.

14Jesúskatuhe'i:Pehejaumimitãmichĩvahaani pembotovechupekuéraoucherendápe

15Haomoĩipohiʼarikuérahaosẽupégui.

16Ha,péinaápe,peteĩouhahe'ichupe:Mbo'eháraporã, mba'eporãpaajapóta,ahupytyhaguãjeikoveopave'ỹva?

17Ha'eramohe'ichupe:Mba'érepikocherehe imba'eporãha?ndaipóriiporãvapeteĩnte,upévahínaTupã

18Ha'ehe'ichupe:Mávapa?Jesúshe'i:Anireporojuka, Anireporomoakãratĩ,Aniremonda,Aniremombe'ujapu.

19Emomba'enderuhandesýpe,haehayhunderapichápe ndejupeicha

20Pemitãrusuhe'ichupe:Opako'ãmba'eañongatu chemitãguive

21Jesúshe'ichupe:Reikoporãséramo,terehoevende umimba'ererekóvahaeme'ẽmboriahúpe,hareguerekóta tesoroyvágape

22Pemitãrusuohendúvoupéva,oñembyasývooho, oguerekóguihetamba'e.

23UpémarõJesúshe'ihemimbo'ekuérape:Añetehápe ha'epeẽme,peteĩkuimba'eipirapirehetávahasyoike haguãRréinoyvágape.

24Hahaʼejeypeẽme:Ndahasyietepeteĩkamélloohasa peteĩagujaresarupi,peteĩkuimbaʼeipirapirehetávaoike rangueTupãRréinope.

25Hemimbo'ekuéraohendúvoupéva,oñemondýihahe'i: “¿Mávapikoupéicharõikatuojesalva?

26Jesúskatuomañahesekuérahahe'ichupekuéra: Yvypórapeguarãndaikatumo'ãikomba'eTupãndivekatu opamba'eikatu

27UpémarõPedrohe'ichupe:Orerohejaopamba'eha roguatanderapykuérimba'epikojaguerekótaupévare?

28Jesúshe'ichupekuéra:“Añetehápeha'epeẽme,peẽ chemoirũva'ekue,YvypóraRa'yoguapyvoveiguapyha hekomimbipávape,peguapýtaaveidocetrónope,pehusga umidocetrívupeIsrael.

29Haopavaveohejávahóga,térãjoykeʼy,térãiñermána, térãitúva,térãisy,térãhembireko,térãitaʼyrakuéra,térã yvykuéra,cherérarehehápe,ohupytýtacienvése,ha ohupytýtatekoveopaveʼỹva

30Hakatuhetaumitenondeguaoikótaipahaitépe;haumi ipahaguévahaʼétatenonderã.

MOAKÃHA20rehegua

1PeRréinoyvagapeguaojoguapeteĩkuimbaʼeogajárape, osẽvaʼekuepyharevepyteokontratahaguaiparraltýpe ombaʼapóvape.

2Oñemoĩrirepeteĩñeʼẽmeumimbaʼapohárandivepeteĩ plátapehẽnguepeteĩárape,omondochupekuéraiparraltýpe

3UperireJesúsosẽpeterceraórarupi,haohechaumi hénteoñemboʼývahínapeplátope

4Haheʼichupekuéra;Pehoaveipeparraltýpehaame'ẽta peẽmeopamba'eiporãvaHaohohikuáihape

5Osẽjeyseisha9aravorupi,haojapoupéichaavei

6Pe11aravorupiJesúsosẽ,haojuhuambuetapicha oñembo'y'ỹva,hahe'ichupekuéra:Mba'érepikopepyta ko'ápeárapukukuepemba'apo'ỹre?

7Ha'ekuérahe'ichupe:Avavenañandetratáigui.He'i chupekuéra:Pehoaveipeparraltýpehaoimeraẽmbaʼe oĩporãva,upévapehupytýta

8Upémarõkaʼaruete,peparraltyjáraheʼichupe:“Ehenói umimbaʼapohárapehaemeʼẽchupekuéraimbaʼeopagáva, peúltimoguivepeprimeropeve”

9Oguahẽvoumioñekontratávape11órarupi,kádauno orresivipeteĩplátapehẽngue

10Hakatuumitenondeguaoúvo,oimoʼãhikuái ohupytyvaʼerãmoʼãhetave;haupéichaaveiohupytyhikuái peteĩteĩmepeteĩpláta

11Haorresivirirehikuái,oñeʼẽmbeguehikuáipeóga járare.

12He'i:“Ko'ãipahaguévaomba'apopeteĩaravo'ínte,ha nderembojojaorendive,roguerahávaárapukukueha haku”.

13Haʼekatuombohováipeteĩvapehaheʼi:“Cheangirũ, ndajapóimbaʼeveivaívanderehe

14Ejagarranderekohahatereho,ame'ẽtakoipahaitépe, ndereme'ẽháicha

15¿Ndaikatúipikoajapoaipotávachembaʼévandive?Ivai pikonderesa,cherekoporãhaguére?

16Upéichaumiipahaitévaoikótatenonderã,haumi tenondeguaoútatapykuépe,hetaoñehenóiva,pérosaʼi ojeporavo.

17JesúsohojaveJerusalénpe,oguerahaumi12disípulope ojueheguitapére,haheʼichupekuéra:

18Péinaápe,rojupiJerusalén-pe;HapeYvypóraRaʼýpe oñetraisionátasaserdóteruvichahaMoisésrembiapoukapy mboʼehárakuérape,hahaʼekuéraokondenátachupeomano hagua

19Ome'ẽtachupeumitetãambueguápeoñembohory haguã,oinupãhaguãhaohupihaguãkurusúre,ha mbohapyhaárapeopu'ãjeýta.

20UpéiZebedeoraʼykuérasy,itaʼýrandive,oadorachupe haojerurechupepeteĩmbaʼe

21Ha'eoporanduchupe:Mba'epikoreipota?Ha'ehe'i chupe:Eme'ẽko'ãmokõichera'ytoguapy,peteĩnde akatúapehaambuendeasugotyo,ndeRréinope.

22Jesúskatuhe'i:Peẽndapeikuaáimba'épapejerure Ikatúpapey'upekópachehoy'útavagui,hapeñemongarai peñemongaraicheañemongaraívareheve?Ha'ekuérahe'i chupe:Oreikatu

23Haha'ehe'ichupekuéra:“Añetehápepey'útachekópa hapeñemongaraítapeñemongaraicheañemongaraíva reheveoñeme’ẽva’ekueumicheRuombosako’ívape

24Umidiezohendúvoupéva,ipochyhikuáiumimokõi joykeʼyrehe.

25Jesúsohenóichupekuérahahe'i:Peẽpeikuaaumitetã ambueguamburuvichakuéraoisãmbyhyhahesekuéra,ha umituichavévaoguerekohaautoridahesekuéra.

26Pendeapytépekatundaha'emo'ãiupéicha,hakatupe tuichaoipotávapendeapytépe,toikopenerembiguáiramo 27Oimeraẽoisãmbyhysévapendeapytépe,toikopene rembiguáiramo

28YvypóraRaʼyndoúihaguéichaoservihaguachupe, sínooservihaomeʼẽhaguahekoverreskáteramohetápe 29OsẽvohikuáiJericógui,hetaitereihénteohohapykuéri 30Upémarõ,mokõiohecha'ỹvaoguapývataperembe'ýpe, ohendúvoJesúsohasahaupérupi,osapukáihahe'i:Ore poriahuvereko,ndeRuvicha,DavidRa'y

31Umihénteojaʼochupekuéraokirirĩhaguére,ha haʼekuéraosapukáihaheʼi:“Oreporiahuverekomína,nde Ruvicha,ndeDavidRaʼy”

32Jesúsoñembo'yhaohenóichupekuérahahe'i:Mba'e pikopeipotátaajapopenderehe?

33Ha'ekuérahe'ichupe:CheJára,oreresaojepe'a haguã.

34UpémarõJesúsoiporiahuverekochupekuérahaopoko hesáre,haupepeteohechahikuáihaohohapykuéri

MOAKÃHA21rehegua

1OguahẽvoJerusalénpehaoguahẽvoBetfagépe,yvyty Olivotýpe,Jesúsomondomokõihemimbo'e

2Pejechupekuéra:Tapehopepuévlooĩvapepende rovái,haupepetepetopátapeteĩvúrrooñeñapytĩvahapeteĩ hymbaraʼy

3Haoĩramoheʼívapeẽme,peje:‘Ñandejáraoikotevẽ hesekuéra;hapyaʼevoiomboútachupekuéra.

4Opakoʼãmbaʼeojejapo,oñekumplihaguapeprofétaheʼi vaʼekue

5EreSiónrajype:“Péinaápe,ndeRréiounerendápe, ipyʼaporã,oguapývapeteĩvúrroári,hapeteĩvúrroraʼy

6UmidisípuloohohaojapoJesúsheʼihaguéicha chupekuéra.

7Oguerupevúrrohaperyguasura'y,omondeijaohaomoĩ hikuáihi'ári

8Hahetaitereihénteoipysoijaokuératapére;ambuekatu oikytĩumiyvyramátarakã,haoikytĩtaperehe

9Umihénteohóvatenonderãhahapykuériosapukáiha heʼi:“EhosánaDavidRaʼýpeHosannayvatevévape

10OguahẽvoJerusalénpe,enterovepesiudaoñemondýiha heʼi:“¿Mávapikokóva?”

11Umihénteheʼi:“KóvahínaJesúspeprofétaNazaretgua Galileagua”

12JesúsoikeÑandejáratémplope,omosẽopaumi ovendévahaojoguávapetémplope,haoitypaumipláta okambiávamesahaumipalomaovendévaapyka

13Hahe'ichupekuéra:--ÑandejáraÑe'ẽmehe'i:Cheróga oñembohératañembo'erógaPeẽkatupejapochugui mondahakuã

14Haumiohechaʼỹvahaikarẽvaouhendápetémplope.ha omonguerachupekuéra

15Umisaserdóteruvichahamboʼeháraleipeguaohechávo umimbaʼehechapyrãvahaʼeojapovaʼekue,haumimitã osapukáitémplopehaheʼi:“EhosánaDavidRaʼýpe ndovyʼaietereihikuái,.

16Hahe'ichupe:Rehendupikomba'épahe'iko'ãva?

Jesúshe'ichupekuéra:“Heẽ;¿Araka'evepikonapemoñe'ẽi: Mitã'ihaimembykambúvajurúguiremomba'eguasu?

17UpéiohejachupekuérahaosẽpetávaguiBetaniagotyo. haopytaupépe

18Koʼẽmbotávoohojeývopesiudápe,iñembyahýi

19Ohechávopeteĩígomátatapére,oguahẽhendápe,ha ndojuhúimba'eve,hogueañónte,hahe'ichupe:Anivéma hi'andeáriopaáraguarã.Haupepetepeígomátaipiru.

20Umidisípuloohechávoupéva,oñesorprendehaheʼi: “Pyaʼepikopeígomátaipiru!

21Jesúshe'ichupekuéra:Añetehápeha'epeẽme, pejeroviaramohandapedudáiramo,ndaha'éipejapótava ko'ãmba'eojejapóvaígomátareañónte,hapejeramoavei koyvytýpe:Peñemomombyrýke,haeñemomboyguasúpe; ojejapóta

22Haopambaʼe,oimeraẽmbaʼepejerurévañemboʼépe, pejeroviarupi,pehupytýta.

23OikerireTupaópe,umisaserdóteruvichahaumi ansiánooĩvapepuévlopeouhendápehaʼeomboʼeajaha heʼi:“¿Mbaʼeautoridarupivepikorejapokoʼãmbaʼe?”.ha mávapikoomeʼẽndévekoautorida?

24Jesúshe'ichupekuéra:Cheaveiaporandútapeẽme peteĩmba'e,pejeramochéve,ha'étapeẽmemba'eautorida rupiveajapoko'ãmba'e

25Juanñemongarai,moõguipikoou?yvágagui,térãpa yvypóragui?Ha'ekuéraoñe'ẽojupehe'ívo:Ja'éramo: Yvágagui!ha'ehe'ítañandéve:Mba'érepiko ndapegueroviáichupe?

26Hakatuja’éramo:‘Yvypóragui’.jakyhyje tavayguakuéragui;opavaveoguerekóguiJuan-pe maranduháraramo

27Ha'ekuéraombohováiJesúspe:Ndaikatúiroikuaa. Hahe'ichupekuéra:Cheaveinamombe'úipeẽmemba'e pu'akarupiajapoko'ãmba'e

28Hakatumba'epikopeimo'ã?Peteĩkuimba'eoguereko mokõiita'ýra;haoguahẽpetenondeguarendápehahe'i: Chera'y,terehokoárapeemba'apocheparraltýpe 29Ha'ehe'i:Ndajaposéi.

30Oguahẽmokõiharendápehahe'iupéichaaveiHa'ekatu he'i:Ahátakarai,handohói

31Mávapamokõivévaapytéguiojapoitúvarembipota? Ha'ekuérahe'ichupe:PetenondeguaJesúshe’i chupekuéra:“Añetehápeha’epeẽme,umiimpuesto okobrávahaumikuñarekovaiohohapenerenonderãTupã Rréinope

32Juanouvaekuepenerendápetekojojarapére,hapeẽ ndapegueroviáichupe,hakatuumiimpuestookobrávaha umikuñarekovaiogueroviachupe

33Pehenduótroehémplo:Oĩvaʼekuepeteĩógajáraoñotỹ vaʼekuepeteĩparralty,haoñakãrapuʼãijerére,ojoʼo vaʼekueipypepeteĩparralty,haomopuʼãpeteĩtórre,ha ohejaosẽumichokokuépehaohomombyrypelugárpe.

34Hahiʼaguívopehiʼaraʼanga,omondo hembiguáikuérapeumichokokuerendápe,orresivihagua hikuáiumiyva.

35Umichokokueojagarrahembiguáikuérape,oinupã peteĩme,ojukaambuépehaojapiitápeambuépe

36Omondojeyambuetembiguáikuérape,haha'ekuéra ojapoaveihesekuéra.

37Ipahápekatuomondoitaʼýrapeheʼi:“Omombaʼéta hikuáicheraʼýpe”.

38Umichokokueohechávopetaʼýrape,heʼiojupe:“Kóva hínapeherederopeju,jajukachupe,hajajagarraiñerencia 39Ha'ekuéraojagarrachupehaomosẽchupeparraltýgui haojukachupe.

40Upéiouvovepeparraltyjára,mba'épaojapótaumi ñemitỹhárare?

41Ha'ekuérahe'ichupe:“Ohundítaumikuimba'eaña,ha ohejátaiparraltyambuechokokuekuérape,ha'ekuéra ome'ẽtachupehi'ahi'árape”.

42Jesúshe'ichupekuéra:Araka'evepikonapemoñe'ẽipe Escritura-pe:Peitaumiomopu'ãvaomboykevaekue,oiko chuguiesquinaakã.

43Upévarehaʼepeẽme:ÑandejáraRréinoojepeʼáta pendeheguihaoñemeʼẽtapeteĩtetãmehiʼaporã

44Oimeraẽho'ávakoitaárioñembyaíta,haho'ávahi'ári katu,omongu'ítachupepolvo

45Umisaserdóteruvichahafariséoohendúvoumi ehémplohaʼeomombeʼúva,ohechakuaahaʼeoñeʼẽha hesekuéra

46Ha'ekuérakatuojokosejavechupeipo,okyhyjehikuái umihéntegui,ojagarráguichupeprofétaramo.

MOAKÃHA22rehegua

1Jesúsombohováihaoñe'ẽjeychupekuérañe'ẽpotyrupi

2PeRréinoyvagapeguaojoguapeteĩrréipe,omenda vaʼekueitaʼýrapeguarã.

3Omondohembiguáikuérapeohenóihaguãumi oñehenóivapepekasamientohápe

4Omondojeyambuetembiguáipe,he'ívo:“Pejeumi oñehenóivape:Cheambosako'ímachekarurã

5Ha'ekuérakatuomomichĩhaoho,peteĩvaikokuépe, ambuekatuimba'erepygotyo.

6Umihembývaojagarrahembiguáikuérapehaojerureasy chupekuérahaojukachupekuéra

7Perréiohendúvoupévaipochy,haomondoijehérsito ohundiumioporojukávapehaohapypaiteitáva

8Upéiheʼihembiguáikuérape:“Oĩmapekasamientorã, péroumioñehenóivaʼekuenomereséi”.

9Upévarepehotapeguasúpe,haopavavepejuhútava, pejerurepeñemendarã

10Upémarõumitembiguáiosẽtapeguasúpehaombyaty opavaveojuhúvape,ivaívahaiporãva,hape kasamientohápeoĩinvitádo.

11Perréioikejaveohechaumiinvitádope,ohechaupépe peteĩkuimbaʼenomondeivaʼekueaoomendahagua

12Upéihe'ichupe:Cheangirũ,mba'éichapikoreike ko'ápereguereko'ỹrepeteĩaoñemendarã?Haha’eiñe’ẽ’ỹ.

13Upémarõperréiheʼiumitembiguáipe:“Peñapytĩchupe ipohaipy,peipeʼahapemombookápepytũmbýpeupépe oĩtahasẽhahatĩryrýi

14Hetaoĩoñehenóiva,pérosaʼiojeporavo

15Upéiumifariséoohohaoñemoñeʼẽmbaʼéichapaikatu ombotavychupeiñeʼẽjave

16Ha'ekuéraomondohendápehemimbo'ekuérapeumi Herodespeguandive,hahe'i:“Mbo'ehára,roikuaande añeteguahaharembo'ehaTupãrapeañete,hanerepenái avavére

17Upévareereoréve:Mba'éparepensa?¿Iporãpiko oñeme'ẽimpuestoCésarpe,térãnahániri?

18Jesúskatuohechakuaahembiapovaihahikuái,hahe'i: Mba'érepikocherovake,peẽhovamokõiva?

19Ehechaukachévembaʼéichapaojepagavaʼerãpe impuéstoHaogueruchupehikuáipeteĩplátapehẽngue

20Hahe'ichupekuéra:“¿Mávamba'épakota'ãngaha kuatiahaipyre?

21Ha'ekuérahe'ichupe:Césarmba'eUpéihe'ichupe kuéra:Peme'ẽCésar-peumimba'eCésarmba'évaha Tupãmeumimba'eTupãmba'éva

22Ohendúvohikuáikoʼãñeʼẽ,oñesorprendehaoheja chupehaoho.

23UpeárapevoiouJesúsrendápeumisaduseoheʼíva ndaiporiharresurreksión,haoporanduchupe:

24He'i:“Mbo'ehára,Moiséshe'i:“Peteĩkuimba'e omanóramoimemby'ỹva,iñermánoomendavaerã hembirekórehaomongakuaaiñermánope

25Oĩorendive7ermáno,hapepeteĩhaomendarirepeteĩ hembirekóre,omanóma,handoguerekóiimemby,oheja hembirekoiñermánope

26Upéichaaveimokõiha,mbohapyha,7hapeve.

27Haipahaitépeomanoaveipekuña

28Upéicharõ,perresurreksiónpe,¿mávarembirekopiko umisieteapytégui?opavaveoguerekóguichupe.

29Jesúshe'ichupekuéra:Peẽpejavyndapeikuaáigui ÑandejáraÑe'ẽhaTupãpu'aka

30Perresurreksiónvovenomendáihanoñemendái chupekuéra,sínoojoguaÑandejáraánhelpeyvágape

31PéropeẽnapemoñeʼẽipikoÑandejáraheʼivaʼekue peẽme.

32ChehínaAbrahán,IsaachaJacobJára?Tupãndaha'éi omanóvaTupã,oikovévaTupãkatu

33Haumihénteohendúvoupéva,oñemondýihikuái imboʼepyre

34Umifariséoohendúvohaʼeomokirirĩhagueumi saduséope,oñembyatyhikuái.

35Upémarõpeteĩvaijapytepekuéra,haʼevaʼekueavogádo, oporanduchupepeteĩmbaʼe,haheʼichupe:

36Mboʼehára,¿mávapapetembiapoukapytuichavévaoĩva peléipe?

37Jesúshe'ichupe:EhayhútandeJárapeopandepy'aite guive,opaneángaguivehaopaneakãme.

38Kóvahaʼepetembiapoukapypeteĩhahatuichavéva

39Pemokõihakatuojoguachupe:“Rehayhuvaʼerãnde rapichápendejupevoi”.

40Koʼãmokõimandamiéntopeoñemoĩmbaitepeléiha umiproféta.

41Umifariséooñembyatyaja,Jesúsoporanduchupekuéra

42He'i:Mba'epikopeimo'ãCristorehe?mávara'ypiko ha'e?Ha'ekuérahe'ichupe:DavidRa'y

43Ha'ehe'ichupekuéra:Mba'éichapikoDavidespíritu rupivehe'ichupecheJára,he'ívo

44Ñandejárahe'icheJárape:“Eguapycheakatúape,ajapo pevendepy'ara'ãnganeenemigokuérape?

45UpéicharõDavidheʼíramochupeÑandejára, ¿mbaʼéichapikohaʼeitaʼýra?

46Haavavendaikatúiombohováichupenipeteĩñeʼẽ,ni noñanimáiavaveupeáraguiveoporanduvehaguachupe

MOAKÃHA23rehegua

1UpémarõJesúsoñe'ẽumihéntehahemimbo'ekuérape

2He'i:MoisésapykápeoguapyMoisésapykápeMoisés rembiapoukapymbo'ehárahafariseo.

3Upévareopamba'ehe'ívapeẽme,pejapohapejapo ha'ekuérakatuhe'ihandojapói

4Haʼekuéraojokuaumimbaʼepohýipohýihaijetuʼúva ojeguerahahagua,haomoĩkuimbaʼekuéraakãári;hakatu ha’ekuéravoinomongu’emo’ãichupekuérapeteĩikuãme 5Ha'ekuéraojapoopamba'eojapova'ekueyvypóraohecha haguã,ombotuichaveijaorembe'y

6Pehayhuumikotyyvateguakaruguasujave,haumi apykaguasuoĩvasinagógape

7Hapemomaiteiumimerkádope,hakuimbaʼekuéraheʼi hagua:“Rábí,Rabí”.

8AníkepeñehenóiRabí,peteĩntehínapeneMbo'ehára, Cristohaopavavepeẽhaʼejoykeʼy

9Anipehenóiavavépependerukoyvyapeári,peteĩnte hínapendeRuyvágape

10Aniaveipeẽpejembo'ehára,peteĩntepenembo'ehára, Cristo.

11Petuichavévapendeapytépe,penerembiguáiramo 12Haoimeraẽvaoñembotuichávaoñemomirĩta;hape oñemomirĩtavaoñembotuichavéta.

13Hakatu,aichejárangapeẽmbo’ehárahafariseo, hovamokõiva!PembotynikopeyvagapeguaRréino yvyporakuérape,ndapeikemo'ãigui,handapehejáioikeumi oikévape

14¡Aichejárangapeẽmbo’ehárahafariseo,hovamokõiva! Peẽpe’uumiviúdaróga,hapeñembo’epuku,upévarepeẽ peñekondenatuichavéva

15¡Aichejárangapeẽmbo’ehárahafariseo,hovamokõiva! peẽpejereyguasuhayvyrehepejapohaguãpeteĩproselita, haojejapovove,pejapochuguimokõijeypeinfiernora'y pendejehegui

16Aichejárangapeẽ,peẽsãmbyhyháraohecha'ỹva,pejéva: “OimeraẽohuraTupaorehe,ndaha'éimba'eve;hakatu oimeraẽvaohuratémploórorehe,haʼeodevéva!

17Peẽitavyhaohecha'ỹva,mba'épapetuichavéva,peóro térãpetupaoomomarangatuva'ekuepeóro?

18Ha:“Oimeraẽohuravaʼekuepealtárrehe,ndahaʼéi mbaʼeve.hakatuoimeraẽohurapedonoĩvahi’árirehe, ha’ekulpávle

19Peẽitavyhaohecha'ỹva,mba'épatuichavepejopóitérã pealtáromomarangatuva'ekuepejopói?

20Upévareohuraaltarrehe,ohurahesehaopamba'eoĩva ipype.

21Hapeohuravaʼekuepetémplore,ohurahesehape oikóvaupépe

22Hapeohuravaʼekueyvágape,ohuraTupãapykahape oguapývahese.

23¡Aichejárangapeẽmbo’ehárahafariseo,hovamokõiva!

Peme'ẽguidiezmomenta,aníshacomino-gui,hapehejarei umimba'eipohýivevapeléi,huísio,poriahuverekoha jeroviarehegua

24Peẽumioisãmbyhývasiégo,peisuʼúvapeteĩryguasu rupiʼahapetragávapeteĩkaméllope

25¡Aichejárangapeẽmbo’ehárahafariseo,hovamokõiva! peẽpemopotĩguipekópahapeplátookagotyo,péro hyepýpehenyhẽmbaʼepohýihambaʼepohýigui

26Ndefariséosiégo,emopotĩraẽumimbaʼeoĩvapekópa haplátoryepýpe,ikatuhaguáichaipotĩaveiokápe.

27¡Aichejárangapeẽmbo’ehárahafariseo,hovamokõiva! Peẽnikopejoguaumisepultúraoñemomorotĩvape, añetehápeojehechaporãvaokáguio,hahyepýpekatu henyhẽvakuimba'eomanóvakanguehaopamba'eky'águi

28Upéichaaveipeẽokáguiopejehechaukahekojojáva yvypórape,hakatupendepypepemyenyhẽhovamokõiha tembiapovaígui

29¡Aichejárangapeẽmbo’ehárahafariseo,hovamokõiva! Pemopu'ãguimaranduhárakuérasepultúrahapembojegua umihekojojávasepultúra

30Haere:“Ñanderuypykueárape,ndajaparticipamoʼãi kurihendivekuéraprofetakuéraruguype”

31Upévarepeẽtestigopendejupe,peẽhaʼehaumi ojukavaʼekueprofetakuéraperaʼy.

32Pemyenyhẽkenapenderuypykuemedida

33Peẽmbói,peẽmbóiñemoñare,mbaʼéichapiko pejehekýitapekondenasiónguipeinfiérnope?

34Upévare,péinaápe,amondopeẽmeproféta,kuimbaʼe iñarandúva,haeskritór;Oĩtavapeinupãvaerãpende sinagógapehapepersegichupekuératávaguiambuépe.

35Ikatuhaguãichaoupendeáriopatuguyhekojojáva oñeñohẽvayvyapeári,Abelhekojojávaruguyguive ZacaríasBaraquíasra'yruguypeve,peẽpejukava'ekue tupaohaaltarmbytépe

36Añetehápehaʼepeẽme:Opakoʼãmbaʼeoútakoʼã ñemoñareári.

37OJerusalén,Jerusalén,nderejukavaʼekueumi profetakuérape,harejapívaitápeumioñemondovaʼekuépe nerendápe,mboyjeypaambyatyseneraʼykuérape,jepe peteĩryguasuombyatyháicharyguasukuéraipepoguýpe, hapeẽndapeipotái!

38Péinaápe,penderógaojehejapeẽmenandi.

39Chehaʼepeẽme:Napehechamoʼãikoʼágaguive,peje peve:‘OjehovasapeoúvaÑandejárarérape’

MOAKÃHA24rehegua

1Jesúsosẽpetémplogui,haidisipulokuéraouhendápe ohechaukahaguachupembaʼéichapaoĩpetémplo

2Jesúshe'ichupekuéra:Ndapehecháipikoopako'ã mba'e?añetehápeha'epeẽme,ndopytamo'ãiko'ápepeteĩita ambueári,noñemombomo'ãiva

3UpéioguapyajapesérroOlivoári,idisipulokuéraou hendápehaʼeñohaheʼi:“Eremínaoréve,¿arakaʼépaoikóta koʼãmbaʼe?”hambaʼépahaʼétatechaukahandejeju,ha yvórapaharehegua?

4Jesúshe'ichupekuéra:Peñangarekókeanihaguãavave penembotavy

5Hetaoútacherérapehe'ívo:ChehínaCristo;ha ombotavýtahetápe.

6Pehendútañorairõhahañorairõhaoñeñe'ẽha,ani peñemondýi,opako'ãmba'eoikótagui,hakatune'ĩra gueteriipaha

7Tetãnguéraopu'ãtatetãndive,harréinoopu'ãtarréino rehe,haopahendápeoikótañembyahýi,mba'asyha yvyryrýi

8Opakoʼãmbaʼeningoumiñembyasyñepyrũ

9Upérõpeneme'ẽtapejehasaasyhaguãhapendejukáta,ha opatetãndaija'éipenderehecherérarehe

10Haupérõhetaoñembohorýta,haoñotraisionáta,ha ndaijaʼéiojuehe.

11Hahetaprofétajapuopuʼãta,haombotavýtahetápe 12Hahetavéguitembiapovai,hetamborayhuroʼysãvéta.

13Hakatupeoaguantávaipahaitepeve,upévaojesalváta.

14Hakorréinoevangeliooñemombeʼútaopayvórape peteĩtestigoopatetãmeguarã;haupéioguahẽtapeipaha 15Pehechavovepemba'eoporombojeguarúva,proféta Danielhe'iva'ekue,oñembo'yhapetendamarangatúpe

16UpéiumioĩvaJudéapetoñaniumimontáñape

17Peoĩvaógaru'ãmeanioguejyoguenohẽhaguãmba'eve hógagui

18Hapeoĩvañúmeanioujeyoguerahaijao.

19¡Aichejárangaumihyeguasúvahaumiimemby kambúvaumiárape!

20Peñembo'ekatuanihaguãpekañyro'yjavetérãpytu'u árape

21Upérõoikótatuichajehasaasy,ndahaʼéivaʼekueko múndooñepyrũguivekoʼágapeve.

22Hanoñemombykyvéiramoumiára,ndaiporimo'ãi ojesalvahaguã

23Upéioĩramohe'ívapeẽme:Péinaápe,Cristotérãupépe oĩanipeguerovia

24OpuʼãtaguiCristojapu,haprofetajapu,haohechaukáta tuichatechaukahahahechapyrãva;upéicharupi,ikatúrire, ombotavýtahikuáiumiojeporavóvapevoi

25Péinaápe,haʼémapeẽmeupemboyve

26Upévarehaʼekuéraheʼíramopeẽme:“Péinaápe,haʼeoĩ pedesiértope;anipesẽ:péinaápe,haʼeoĩumikoty ñemiháme;anipeguerovia

27Pearatiriosẽháichakuarahyresẽguio,haomimbi kuarahyreikepeve;upéichaaveioikótaYvypóraRa’yjeju 28Oĩhámepeteʼongue,upépeoñembyatýtaumiágila

29Upeárajehasaasyriremíntepekuarahyiñypytũta,ha jasyndohesapemo'ãi,hambyjakuéraho'átayvágaguiha yvágapu'akaoryrýita

30UpérõojehechaukátayvágapeYvypóraRa'ytechaukaha, haupéiopavavetribukoyvyariguaoñembyasýta,ha ohechátaYvypóraRa'ýpeoúvoaraiyvágapeipu'akaha tuichañemomba'ereheve.

31Hahaʼeomboútahiʼánhelpepeteĩtrompétaryapuhatã reheve,hahaʼekuéraombyatýtaumiijeporavovaʼekueumi irundyyvytuguive,peteĩyvágarembeʼýguiambuépe.

32KoʼágaeaprendepeteĩehémplopeígomátareHakã ipiro'ygueterihahogue,peikuaahi'aguĩmahaarahaku

33Upéichaaveipeẽpehechávoopako'ãmba'e,peikuaa hi'aguĩmaha,okẽmejepe

34Añetehápehaʼepeẽme:Koñemoñarendohasamoʼãi, oñekumplipeveopakoʼãmbaʼe

35Yvágahayvyohasáta,hakatucheñeʼẽndohasamoʼãi

36Hakatuupeárahaaravópeavavendoikuaái,ni,niumi ángelyvagapegua,hakatucheRuañoite.

37HakatuNoéáraoikohaguéicha,upéichaaveioikóta YvypóraRa’yjeju

38Pedilúviomboyve,haʼekuéraokaru,hoyʼu,omendaha omenda,Noéoikepevepeárkape

39Handoikuaáioupevepeama,haoguerahapaite chupekuéra;upéichaaveioikótaYvypóraRa’yjeju

40Upéimokõioĩtañúme;peteĩvaojejapyhýta,haambuépe ojehejáta.

41Mokõikuñaoñemolinatahínapemolino-pe;peteĩva ojejapyhýta,haambuépeojehejáta

42Peñangarekóke,ndapeikuaáiguimba'earavópepaoúta pendeJára.

43Peikuaakomba'e,peógajáraoikuaáriremba'e aravópepaoútapemondaha,oñatendevaerãmo'ãha ndohejamo'ãikurioñembyaihóga.

44Upévarepeẽpeimepreparádo,peẽpeimoʼãháichaoúta peYvypóraRaʼy

45¿Mávapikopeteĩtembiguáijeroviahahaiñarandúva, ijáraomoĩvamburuvichahogapýpe,omeʼẽhagua chupekuérahiʼupyhiʼoraitépe?

46Ovy'apetembiguái,ijáraouvoveojuhútavaojapoha upéicha

47Añetehápehaʼepeẽme,haʼeomoĩtahachupe mburuvichaopambaʼeorekóvare

48Hakatuupetembiguáiañaheʼíramoikorasõme:“Che ruvichaombotapykueou;

49Haoñepyrũtaoinupãhapichakuérape,haokaruhahoyʼu umiokaʼúvandive;

50Upetembiguáijáraoútapeteĩáraha'enoha'arõijave,ha peteĩaravoha'endoikuaáivape

51Oikytĩtachupehaomoĩtachupehovamokõivandive

MOAKÃHA25rehegua

1Upéiperréinoyvagapeguaoñembojojátaumikuñataĩre, ojagarrávailámparahaosẽohuguahẽpenóviondive

2Hacincoijapytepekuéraiñarandu,hacincoitavy

3Umiitavývaoguerahailámparahandogueraháiaséite.

4Péroumiiñarandúvaoguerahaaséiteimbaʼyrúpe ilámparareheve

5Penóvioopytaaja,enterovévaokehaoke.

6Pyharepyteosapukái:“Péinaápe,penóviooupesẽ pehuguaitĩchupe

7Upéientéroumikuñataĩopuʼãhaombojeguailámpara.

8Umiitavývahe'iumiiñarandúvape:“Eme'ẽorévende aséiteguiorelámparaoguepámagui

9Umiiñarandúvakatuombohovái:Nahániriupéicha. Anihaguãorévehapeẽmeguarã,pehouveiumiovendéva rendápehapejoguapeẽmeguarã

10Haohoajahikuáiojogua,oupenóvio;Haumioĩmava preparádooikehendivepekasamientohápe,haoñemboty peokẽ

11Uperireouaveiumiótrokuñataĩhaheʼi:“Ñandejára, cheRuvicha,eipeʼaoréve”

12Ha'ekatuhe'i:Añetehápeha'epeẽme,ndapeikuaái

13Upévare,peñangarekóke,ndapeikuaáiguimba'eáraha aravooútahaYvypóraRa'y

14Perréinoyvagapeguahaʼetepeteĩkuimbaʼeoviaháva peteĩtetãmombyryguápe,ohenóivahembiguáikuérapeha omeʼẽchupekuéraimbaʼerepy

15Hapeteĩmeomeʼẽcincotalento,ambuépemokõiha ambuépepeteĩ;peteĩteĩyvypórapehetaikatupyryháicha; haupepeteojagarraijeho

16Upéipeorresivivaʼekueumi5kílo,ohoombaʼapokoʼã mbaʼérehaomeʼẽchupekuéra5kílo

17Haupéichaaveipeohupytývamokõi,ohupytyavei ambuemokõi.

18Peorresivivaʼekuepeteĩvaohoojoʼopeyvýpeha omokañyijárapláta

19Hetatiémporireouumitembiguáijárahaokonta hendivekuéra

20Upéioupeohupytývacincotalentohaogueruambue cincotalento,hahe'i:“CheRuvicha,reme'ẽchévecinco talento

21Ijárahe'ichupe:Rejapoporã,ndetembiguáiporãha jeroviaha.

22Ouaveipeorresivivaʼekuemokõitaléntohaheʼi:“Che Ruvicha,remeʼẽchévemokõitalénto

23Ijárahe'ichupe:Tembiguáiporãhajeroviaha,rejapo porãmbovymba'érerejerovia,cheromoĩtamburuvicha hetamba'ére:eikenderuvichavy'ápe

24Upéioupeorresivivaʼekuepeteĩtaléntohaheʼi:“Che Ruvicha,cheaikuaaporãndehaʼehapeteĩkuimbaʼehatãva, remonoʼõhanereñotỹihaguépeharembyatyhanereñotỹi haguépe

25Haakyhyjehaahaamokañyndetalentoyvýpe

26Ijáraombohováichupe:“Ndetembiguáiiñañávaha ipy’aju,reikuaámacheamono’õhacheañotỹhaguépe,ha ambyatyhacheañotỹhaguépe

27Upévareremoĩvaʼerãmoʼãcheplátaumiokambiávape, haupéicheajuvoveahupytyvaʼerãmoʼãchembaʼéva usurareheve

28Peipe'achuguipetalentohapeme'ẽdieztalento orekóvape

29Opaoguerekóvapeoñeme'ẽta,haoguerekótahetamba'e 30Pemombopytũmbýpepetembiguáindovaléiva mba'everã

31YvypóraRa'yoúvohekomimbipápe,haopaumiánhel marangatuhendive,oguapýtapetrónoomimbipávape.

32Henondépeoñembyatýtaopatetãnguéra,haha'e omboja'ótachupekuéraojuehegui,peteĩovecharerekua omboja'oháichaijovechakuérakavarakuéragui.

33Haʼeomoĩvaʼerãovechakuérapeijakatúape,haumi kavarakatuijasugotyo

34UpéipeRréiheʼítaumioĩvapeijakatúape:“Peju,peẽ cheRupehovasavaʼekue,pehupytyperréino oñembosakoʼivaʼekuepeẽmeguarãkomúndooñepyrũ guive.

35Cheiñembyahýi,hapeẽpeme'ẽchévetembi'u,che y'uhéihapeme'ẽchévehoy'u

36Peẽcheaocheao,checherasy,hapeẽcherendápe, aimekurika'irãime,hapejucherendápe

37Upéiumihekojojávaombohováitachupe:“Che Ruvicha,¿araka’éparohecharoñembyahýiharomongaru?”. térãpandey'uhéi,haome'ẽndévehoy'u?

38¿Arakaʼepikorohechapeteĩextranhéroharogueraha? térãpaopívo,haremondepiko?

39Térãaraka'epikorohechanderasy,térãka'irãime,ha rojunerendápe?

40HapeRréiombohováitachupekuéra:“Añetehápehaʼe peẽme,pejapohaguéichapeteĩvakoʼãchejoykeʼy michĩvévare,pejapocherehe

41Upéiheʼítaaveiumioĩvapeijasugotyo:“Pejehekýi chehegui,peẽpeñemaldesivaʼekue,tataopaveʼỹvape, oñembosakoʼivaʼekuepeañahahiʼanhelkuérapeguarã

42Cheiñembyahýi,hapeẽnapeme'ẽichévetembi'u

43Cheningondahaʼéivaʼekueextranhéro,ha ndacheguerahaivaʼekue,cheao’ỹre,handachemondei, hasy,aimeka’irãime,handapehecháicherehe

44Upémarõhaʼekuéraombohováitaaveichupe:“CheJára, ¿arakaʼepikorohechandeiñembyahýiva,ijyʼuhéi,térã extranhéro,ndeao,hasýva,térãkaʼirãime,handoroservíri ndéve?”

45Upéiombohováitachupekuéra:“Añetehápeha’epeẽme, ndapejapóiramojepepeteĩvako’ãvaapytéguimichĩvévape, ndapejapóichéve

46Ko'ãvaohótacastigoopave'ỹvape,haumihekojojáva katuohótatekoveopave'ỹvape.

MOAKÃHA26rehegua

1Jesúshe'iparireko'ãmba'e,hemimbo'ekuérape

2PeikuaamokõiárarirehaʼehapePáskuaarete,hape YvypóraRaʼýpeoñetraisionaojejukahaguakurusúre

3Upéioñembyatyumisaserdóteruvicha,umiléi mboʼehárahaumiansiánooĩvapepuévlope,pesaserdóte guasurógape,héravaCaifás

4HaoñorairõhikuáiojagarrahaguãJesúspeñemihámeha ojukachupe.

5Haʼekuérakatuheʼi:“Anipeareteárape,anihaguaoiko sarambiumihénteapytépe”

6JesúsoĩrõguareBetaniape,Simónpelepraróvarógape.

7Oguahẽhendápepeteĩkuñaoguerekóvapeteĩkáhade alabastroryguasurupiʼahepyetereíva,haoñohẽiñakãári oguapyajaokarujave.

8Hemimbo'ekuérakatuohechávoupéva,ipochyhahe'i: “¿Mba'érepikokomba'eoñehundikomba'e?

9Ikatúnekurioñevendehetambaʼeporãhaoñemeʼẽumi imboriahúvape

10Jesúsontendeporãvo,he'ichupekuéra:Mba'érepiko pemoñeñanduvaipekuñáme?haʼeojapohaguérecheári peteĩtembiapoporã

11Peguerekóguitapiaitepenendiveumimboriahu;hakatu chendapeguerekóitapiaite.

12Ha'eoñohẽrupikomba'erykuechereterehe,ojapoche ñeñotỹhaguã

13Añetehápeha'epeẽme:Oñemomaranduhápeko maranduporãkoyvytuichakuejaveve,oñemombe'útaavei kokuñaojapova'ekueojegueromandu'ahaguãhese

14Upéipeteĩvaumidoceapytégui,héravaJudasIscariote, ohosaserdóteruvichakuérarendápe

15Haoporanduchupekuéra:Mba'epikopeme'ẽtachéve haame'ẽtapeẽme?Ha'ekuéraojapoñe'ẽme'ẽhendive30 plátapehẽnguerehe

16Upeguiveohekaoportunidaotraisionahaguachupe

17PeprimerdíapefiéstadepanIlevaduraʼỹvape, idisipulokuéraouJesúsrendápehaoporanduchupe: Moõpikoreipotátarombosakoʼindéveroʼuhaguape Páskua?

18Hahe'i:Terehopesiudápepeichaguakuimba'e rendápehaerechupe:Mbo'ehárahe'i:Hi'aguĩmacheára. AjapótaPáskuanderógapecheremimbo'ekuérandive

19HahemimboʼekuéraojapoJesúsomoĩhaguéicha chupekuéra;haombosako'ihikuáiPascua

20Oguahẽvoka'aru,oguapyumi12ndive.

21Okaruajahikuái,heʼi:“Añetehápehaʼepeẽme,peteĩva pendeapytéguichetraisionáta”

22Haʼekuéraombyasyeterei,haoñepyrũpeteĩteĩheʼi chupe:“CheJára,pikoche?”

23Ha'ekatuhe'i:Peomoingeva'ekueipochendivepe mba'yrúpe,chetraisionáta

24YvypóraRa'yohótahe'iháichahese,hapekuimba'e otraisionava'ekuérepeYvypóraRa'ýpe!iporãvaʼerãmoʼã upekuimbaʼépenonaséirire

25UpémarõJudas,otraisionavaʼekuechupe,heʼi: “Mboʼehára,¿chepiko?”.He'ichupe:Ndeere.

26Okaruajahikuái,Jesúsojagarrambujahaohovasa, omboja'ohaome'ẽhemimbo'ekuérapehahe'i: Peguerahahapekaru.kóvaha’echerete.

27Upéiojagarrapekópa,oagradesehaomeʼẽchupekuéra haheʼi:“Peyʼupaitekoʼãva

28Pórkekóvahaʼecheruguypetestamentopyahúgui, oñeñohẽvahetatapichápeguarã,ojeperdonahagua chupekuéraangaipa

29Hakatuhaʼepeẽme,koʼágaguivendaʼumoʼãikoparral yva,upeáraamboyʼupeveipyahúvapenendivecheRu rréinope.

30Opurahéirirehikuáipeteĩpurahéi,osẽhikuáiyvyty Olivotýpe

31UpémarõJesúshe'ichupekuéra:Opavavepeẽ peñembohorýtacherehekopyharépe

32Pérocheaikovejeyrire,ahátapenerenonderãGalileape 33Pedrohe'ichupe:--Opavaveojahéiramojependerehe, chearaka'evendachepochymo'ãi

34Jesúshe'ichupe:Añetehápeha'endéve,kopyharépe, galloosapukáimboyve,mbohapyjeychenegáta.

35Pedrohe'ichupe:Amanóramojepenendive, nanegamo'ãindévePéichaaveihe'iaveiopavavediscípulo

36UpémarõJesúsoguahẽhendivekuérapeteĩlugár héravapeGetsemanípe,haheʼiumidisípulope:“Peguapy koʼápecheahaajaañemboʼeupépe”

37UpéioguerahahendivePedrohamokõiveZebedeo raʼykuérape,haoñepyrũoñembyasyhaipohýieterei

38Upémarõhe'ichupekuéra:Cheánganingochepy'arasy, omanomeve.

39Upéiohomombyrymi,oñesũhovaárihaoñembo'eha he'i:“CheRu,ikatúramo,tohasacheheguikokópa

40Upéiouhemimbo'ekuérarendápehaojuhuchupekuéra okehahahe'iPédrope:Mba'epiko,ndaikatumo'ãi pema'ẽchendivenipeteĩaravo'i?

41Pema'ẽhapeñembo'eanihaguãpeikejepy'ara'ãme.

42Ohojeymokõihajeyhaoñembo’ehahe’i:“CheRu,ko kópandohasáiramochehegui,ndaha’éiramohoy’úva, tojejaponerembipota.”

43Oguahẽhaojuhujeychupekuéraokeha,hesaipohýigui 44Upéiohejachupekuéra,ohojeyhaoñemboʼe mbohapyhajey,haheʼiaveiupéicha.

45Upéiouhemimbo'ekuérarendápehahe'ichupekuéra: Pekeko'ágãhapepytu'u

46Pepu'ã,jaha,péinaápe,hi'aguĩmahínape chetraisionáva

47Haʼeoñeʼẽajagueteri,ouJudas,peteĩvaumidoce apytégui,hahendivehetaitereisaserdóteprinsipálhaumi ansiánooĩvapepuévlogui,kysepukuhayvyrareheve

48Peotraisionavaʼekuechupeomeʼẽchupekuérapeteĩ señál,haheʼi:“Oimeraẽcheahetũtavape,upévahína.

49UpepeteoguahẽJesúsrendápehahe'i:Maitei, mbo'ehárahaohetũchupe

50Jesúshe'ichupe:Cheangirũ,mba'érepikoreju?Upéi ouhikuái,ojaho'iJesúsrehehaojagarrachupe

51Ha,péinaápe,peteĩvaumioĩvaJesúsndiveoipysoipo haoguenohẽikysepuku,haoinupãpeteĩsaserdóteguasu rembiguáipe,haoinupãchuguiijapysa

52UpémarõJesúshe'ichupe:Emoĩjeyndekysepuku hendaguépe,opavaveojagarrávakysepukuomanótakyse pukureheve

53Reimoʼãpikondaikatumoʼãihakoʼágaañemboʼeche Ru-pe,hakoʼágaomeʼẽtachévehetavedocelegiónde ángel-gui?

54Hakatumbaʼéichapikoupéicharõoñekumplítaumi escritura-kuéra,péichaoikovaʼerãha?

55UpejaveaveiJesúsheʼiumihéntepe:“¿Pesẽpikokyse pukuhayvyrarehevechejagarrahaguapeteĩmondaha ndive?”.Árahaáraaguapypenendiveambo'eTupaópe,ha ndapejokóicherehe

56Hakatuopakoʼãmbaʼeojejapo,oñekumplihaguaumi profétakuatiañeʼẽUpéiopahemimbo'ekuéraohejachupe haokañy

57UmiojagarrávaJesúspeoguerahachupesaserdóteguasu Caifásrendápe,oñembyatyhápeumimboʼeháraleipegua haumiansiáno

58Pedrokatuohohapykuérimombyrypesaserdóteguasu rógape,haoikeoguapyumitembiguáindiveohechahaguã mba'épapeipaha

59Upémarõumisaserdóteruvicha,umiansiánoha enterovekonséhopeohekatestígojapuJesúspeojuka haguachupe

60Hakatundojuhúiavave,heẽ,oúramojepehetatestigo japu,ndojuhúigueterihikuáiIpahápeoumokõitestígo japu,

61Hahe'i:Kóvahe'i:“IkatuahundiTupãtupaoha amopu'ãmbohapyárapukukue”

62Upémarõpesaserdóteguasuopuʼãhaheʼichupe: Nderembohováiripikombaʼeve?mba'epikoko'ãtestigo nderehe?

63JesúskatuokirirĩUpesacerdoteguasuhe'ichupe: Ame'ẽndéveTupãoikovévarérape,erehaguãorévende ha'épapeCristo,TupãRa'y

64Jesúsheʼichupe:“Ndeere,upéicharõjepehaʼepeẽme: KoʼágapehechátapeYvypóraRaʼýpeoguapyhahína ipuʼakapávaakatúape,haouhaaraiyvágape”

65Upémarõpesaserdóteguasuomondoroijaohaheʼi: “Oñeʼẽvaivaʼekuehese.mba’epikoñaikotevẽve testigokuérare?péinaápe,koʼágapehendúmaiñeʼẽvai

66Mba'epikopeimo'ã?Ha'ekuéraombohováihahe'i: Ha'enikokulpávleomanógui.

67Upéioescupihikuáihovapehaoinupãchupe;haambue katuoinupãchupeipópe,

68He'i:“NdeCristo,eprofetisaoréve,¿Mávapikope ndekutuvaekue?”

69Pedrooguapyokápepepalásiope,hapeteĩkuñataĩou hendápehaheʼi:“NdeaveireimevaʼekueJesúsGalileagua ndive”

70Ha'ekuérakatuonegaopavaverenondépehahe'i:“Che ndaikuaáimba'épaere”

71Osẽvopeveranda-pe,ambuekuñarembiguáiohecha chupehahe'iumioĩvapeupépe:KokaraioĩaveiJesús Nazaretndive.

72Hahaʼeonegajeyjuramentoreheve:Ndaikuaáipe kuimbaʼépe

73Sapy'amioguahẽhendápeumioñembo'ývaupépeha he'iPédrope:“Ndeaveipeteĩvaumívaapytéguineñe’ẽ nembopy’aroryhaguére.

74Upéioñepyrũomaldesihaohurahaheʼi:“Che ndaikuaáipekuimbaʼépe”Haupepetepegallootyryry

75UpérõPedroimandu'aJesúshe'iva'ekuére:“Pegallo osapukáimboyve,mbohapyjeychenegáta”Haosẽha hasẽvaieterei

MOAKÃHA27rehegua

1Ko'ẽmbotávo,opavavesaserdóteruvichahaumiansiáno tetãyguaoñemoĩpeteĩñe'ẽmeJesúsreheojukahaguã.

2Ha'ekuéraoñapytĩrirechupe,oguerahachupehaome'ẽ chupesãmbyhyháraPoncioPilato-pe

3UpémarõJudas,otraisionavaʼekuechupe,ohechávo oñekondenahachupe,oñearrepentihaoguerujeyumi saserdóteruvichahaumiansiánopeumi30plátapehẽngue

4Heʼi:“Apekaatraisionahaguérepetuguyinoséntepe” Ha'ekuérahe'i:Mba'epikoñandéveupéva?ehecha upéva

5Upéioityumiplátapehẽnguetémplope,haohoha oñakãity

6Upémarõumisaserdóteruvichaojagarraumipláta pehẽnguehaheʼi:“Ndaikatúiñamoĩpetesórope,pórke upévaojehepymeʼẽtuguy”

7Ha'ekuéraoñemoĩpeteĩñe'ẽmehaojoguahendivekuéra pealfarerokokueoñotỹhaguãipypeumiextranhéro.

8Upévareko'ãgapeveoñembohéraupeñu:Tuguyñu

9UpéioñekumplipeprofétaJeremyheʼivaʼekue:“Ha ojagarrahikuáiumitreintaplátapehẽngue,pe ojehepymeʼẽva,haʼekuéraomombaʼevaʼekueIsrael raʼykuéra

10Haomeʼẽumívapealfarerokokuépeguarã,Ñandejára heʼihaguéichachéve

11Jesúsoñembo'ypegobernadorrenondépe,hape gobernadoroporanduchupe:Ndepikohudíoruvicha guasu?Jesúshe'ichupe:Ndeere

12Haumisaserdóteruvichahaumiansiánooakusárõ guarechupe,nombohováirimbaʼeve.

13UpémarõPilatohe'ichupe:Nderehendúipikomboy mba'épahe'ihikuáinderehe?

14Haombohováichupearakaʼevenipeteĩñeʼẽ;upéicha rupipegobernadortuichaitereioñesorprende

15Upekaruguasúpepegobernadorojepokuaaopoi tavayguakuérapepeteĩprisionero-pe,haʼekuéraoipotáva.

16Upérõoguerekohikuáipeteĩprisionéroojehecharamóva, héravaBarrabás

17Upémarõoñembyatyrirehikuái,Pilatooporandu chupekuéra:“¿Mávapepapeipotátaapoipeẽme?”Barrabás, térãJesúshéravaCristo?

18Haʼeningooikuaaporãhaʼekuéraosalvahaguechupe envidiarupi

19Oguapývopehuéspe,hembirekoomondohendápeha he'ichupe:Anipikorejapomba'eveupekuimba'e hekojojávandive

20Péroumisaserdóteruvichahaumiansiánookonvense umihéntepeojerurehaguaBarrabáspehaohundihagua Jesúspe

21Pegovernadórheʼichupekuéra:“Mávapamokõivéva apytéguipeipotátaapoipeẽme?”.Ha'ekuérahe'i: “Barrabás”

22Pilatohe'ichupekuéra:Mba'epikoajapótaJesúsrehe, héravaCristo?Opavavehe'ichupe:Tojejukakurusúre 23Hapegovernadórheʼi:Mbaʼérepikombaʼeivaíva pikoojapo?Ha'ekuérakatuosapukáihetavehe'ívo: Tojejukakurusúre

24Pilatoohechávondaikatumoʼãihaipuʼakambaʼeve,síno oikohasarambi,ojagarrayhaojohéiipoumihénte renondépe,haheʼi:“Cheningonaiporivaʼekuekopersóna hekojojávaruguygui

25Upémarõenteroveumihénteheʼi:“Toikoñandeáriha ñanderaʼykuéraári”.

26UpéiopoichupekuéraBarrabáspe,haoinupãrire Jesúspe,ome'ẽchupeojejukahaguãkurusúre.

27UpéiumigovernadórsoldádooguerahaJesúspepe salónpe,haombyatyhendápeumisoldádokompletoite

28Haʼekuéraoipeʼachuguiijaohaomondechupepeteĩao pytã.

29Ombojehe'arirehikuáipeteĩkorónañuatĩgui,omoĩ iñakãárihapeteĩka'aguyipópeakatúape,haoñesũ henondépehaoñembohoryhesehahe'i:“¡Avy'a,judío ruvichaguasu!

30Ha'ekuéraoescupichupe,ojagarrapeka'aguyhaoinupã chupeiñakãme

31Haoñembohoryrirehese,oipeʼachuguipeao,ha omondeheseijaotee,haoguerahachupeomosaingohagua kurusúre

32Osẽvohikuái,ojuhuhikuáipeteĩkuimba'eCirenegua héravaSimón.

33OguahẽvohikuáipeteĩlugárhéravapeGólgota,heʼiséva peteĩakãnguerenda

34Ha'ekuéraome'ẽchupehoy'uhaguãvinagre oñembojehe'ávagalorehe,haoprobarire,ndoy'úi

35Ha'ekuéraomosãingokurusúrehaomboja'oijao, osortea,oñekumplihaguãpemaranduhárahe'iva'ekue: “Omboja'ohikuáicheaoijapytépekuéra,hacheaoári osorteahikuái”

36Haoguapyhikuáiomañaheseupépe.

37Haomoĩiñakãáriheʼíva:“KóvahínaJesús,hudíorréi”

38Upéioñemosãingohendivemokõimondahakurusúre, peteĩvaijakatúapehaambueijasugotyo.

39Umiohasávaupérupiojahéihese,oñakãity

40Hahe'i:“NderehundívaTupaoharemopu'ãvambohapy árape,ejesalva.Ndeha'éramoTupãRa'y,eguejykurusúgui.

41Upéichaaveiumisaserdóteruvichaoñembohoryhese, umiléimboʼehárahaansiánondive

42Haʼeosalvaambuetapichápe;ijehendaikatúiosalva. Ha'eramoIsraelRréi,toguejyko'ágãkurusúgui,ha jagueroviátachupe

43HaʼeojeroviaÑandejárare;tomosãsochupeko'ágã, oipotaramo,ha'ehe'ígui:ChehínaTupãRa'y

44Umimondaha,oñemosãingovaʼekuekurusúrehendive, oityaveiupévahatĩme.

45Koʼágasextaóraguiveiñypytũmbaopapeyvyári novenoaravopeve

46Ára9rupiJesúsosapukáihatãhaheʼi:“Elí,Elí,lama sabactani?”upévahe'ise:CheTupã,cheTupã,mba'ére pikochereja?

47Oĩumioñembo'ývaupépe,ohendúvoupéva,he'i:“Ko kuimba'eohenóiElías-pe”

48Upepetepeteĩvaodipara,ojagarrapeteĩesponja, omyenyhẽvinagre-gui,omoĩpeteĩka'aguyárihaomboy'u chupe

49Umiótrokatuheʼi:“JahechamínaElíasoútapaosalva chupe”

50Jesúsosapukáijeyhatã,ohejapeespíritu

51Ha,péinaápe,petémploveloojepeʼamokõihendápe yvateguiveiguypeve;hayvyoryrýi,haitakuéraojepeʼa;

52Haojepeʼaumisepultúra;haopuʼãhetaumi imarangatúvaokevaʼekueretekue.

53Haosẽumisepultúraguioikovejeyrire,haohopetáva marangatúpe,haojehechaukahetápe

54PesenturiónhaumioĩvahendiveomañávoJesúsrehe, ohechávopeyvyryrýihaumimbaʼeoikovaʼekue, okyhyjetereihaheʼi:“Añetehápekóvahaʼevaʼekue ÑandejáraRaʼy”.

55Upépehetakuñaomañamombyry,omoirũvaJesúspe Galileaguive

56UmívaapytépeoĩMaríaMagdalena,haMaríaSantiago haJosésy,haZebedeoraʼykuérasy.

57Oguahẽvoka'aru,oupeteĩkuimba'eipirapirehetáva ArimateaguahéravaJosé,ha'eaveiJesúsremimbo'e

58OhoPilatorendápehaojerureJesúsretekueUpéiPilato omandapehetekueoñeme'ẽhaguã

59Joséogueraharirepetetekue,ombojerepeteĩtélade línoipotĩvape

60Upéiomoĩpesepultúrapyahúpe,haʼeoikytĩvaʼekue itakuápe,haombotyryrypeteĩitaguasupesepultúra rokẽmehaoho

61MaríaMagdalenahaambueMaríaoguapypesepultúra rovái.

62Ko'ẽmbotávopepreparaciónárarire,umisaserdóte ruvichahafariséooñembyatyPilatorendápe

63He'i:Karai,oremandu'aupeombotavývahe'ihague oikoveaja:Mbohapyárarireapu'ãjeýta

64Upévareejeruretoñemomba'eguasupesepultúra mbohapyhaárapeve,anihaguãhemimbo'ekuéraoupyhare haomondachupehahe'itetãyguakuérape:“Opu'ãjey omanóvaapytégui

65Pilatohe'ichupekuéra:Peguerekoñangarekoha.

66Upémarõohohikuáihaomopyendapesepultúra,osella peitahaomoĩpeteĩviru

MOAKÃHA28rehegua

1Pesábadoopakuévo,koʼẽmbotávopeprimerdíadela semána,ouMaríaMagdalenahapeótraMaríaohecha haguapesepultúra

2Ha,péinaápe,oikopeteĩyvyryrýituicháva,Ñandejára remimbouoguejyhaguéreyvágagui,haouombotyryryjey peitaokẽguihaoguapyhi'ári

3Hovaha'eterayo,haijaomorotĩnieveicha.

4Haokyhyjéguichuguiumioñangarekóvaoryrýi,haoiko chuguikuérakuimbaʼeomanóvaicha

5Peánhelheʼiumikuñáme:Anipekyhyje,che aikuaáguipehekahaJesúspe,peojejukavaʼekuekurusúre

6Ha'enoĩriko'ápe,ha'ehe'ihaguéichaopu'ãmaPeju pehechapetendaÑandejáraoñenohague.

7Pehopyaʼehapejehemimboʼekuérapehaʼeoikovejey hagueomanóvaapytégui;ha,péinaápe,ohopene renonderãGalilea-pe;upépepehechátachupe:péinaápe, ha'émapeẽme

8Hapyaʼeohohikuáipesepultúraguikyhyjehatuicha vyʼápe;haoñaniogueruhaguahemimboʼekuérapeñeʼẽ.

9Ha'ekuéraohojaveomombe'uhemimbo'ekuérape,Jesús ojotopahendivekuérahahe'i:Opavaveavy'aHaouha ojopychupeipyguihaomomba'eguasuchupe

10UpémarõJesúshe'ichupekuéra:Anipekyhyje, tapehoerecheryvykuérapeohohaguãGalileapehaupépe cherecháta

11Ohóvohikuái,péinaápe,oĩumiguárdiaoĩvapesiudápe haomombeʼuumisaserdóteprinsipálpeopambaʼeojejapo vaʼekue

12Oñembyatývohikuáiumiancianondive,haoñomoirũ rirehikuái,omeʼẽhetaplátaumisoldádope.

13He'i:“Peje:Hemimbo'ekuéraoupyharekuehaomonda chuperokeaja.

14Haupévaoúramopegovernadórapysápe,rokonvenséta chupeharoñangarekótapeẽme

15Upémarõhaʼekuéraojagarrapeplátahaojapo oñemboʼehaguéichachupekuéra,hakoʼágapeve omombeʼujepikoʼãmbaʼeumihudíoapytépe

16Upéiumi11disípuloohoGalileape,peteĩmontáñape Jesúsomoĩhaguépechupekuéra

17Ha'ekuéraohechávochupe,omomba'eguasuchupe

18Jesúsouhaoñe'ẽchupekuéra:Opamba'epokatu oñeme'ẽchéveyvágahayvyapeári

19Pehohapembo'eopatetãme,pemongaraichupekuéra Túva,Ta'ýrahaEspírituSantorérape.

20Pemboʼechupekuéraokumplihaguaopambaʼe haʼevaʼekuepeẽme,hacheaimepenendivetapiaite,ko múndopahapeve.Amén.