Guarani - The Book of Genesis

Génesis-pe

MOAKÃHA1.1

1IñepyrũmbýpeÑandejáraojapoyvágahayvy.

2Hapeyvyiforma'ỹre,hanandi;hapytũmbyoĩpepypuku rovaári.HaTupãEspírituomýiyári.

3Tupãhe'i:Toĩtesape

4Tupãohechapetesapeiporãha,haTupãomboja'ope tesapepytũmbýgui.

5HaTupãombohérapetesapeÁra,hapepytũmbýpe ombohéraPyhareHaka'aruhapyhareveha'eárapeteĩha

6Tupãhe'i:Toĩpeteĩaranduymbytépe,hatomboja'oy haygui

7UpéiTupãojapopeyvytyhaomboja'oyoĩvapeyvytu guýpeumiyoĩvayvategotyo.

8HaÑandejáraombohérapefirmamentoYvágaHaka'aru hapyhareveha'emokõihaára

9Tupãhe'i:“Toñembyatýkeyyvágaguýpepeteĩhendápe hatojekuaapeyvyisekoha

10HaTupãombohérapeyvysekoYvy;hapey oñembyatyhápehéraMar,haTupãohechaiporãha.

11Tupãhe'i:“Yvytome'ẽkapi'i,ka'avohi'ara'ỹiha yvyramátahi'ávahi'aha'eichagua,ha'ỹioĩvaijehegui,ko yvyapeári.

12Yvyoguenohẽkapi'ihaka'avohi'ara'ỹi,hayvyrahi'a, hi'ara'ỹi,ha'eichagua,haTupãohechaiporãha

13Haka'aruhapyhareve,mbohapyhaára.

14Tupãhe'i:Toĩtesapeyvágapeomboja'ohaguãáraha pyharehatoikotechaukaha,árahaárahaarypukukue

15Hatoikotesaperamoyvágapeohesapehaguãyvyape ári

16HaTupãojapomokõitesapetuicháva;petesape tuichavévaoisãmbyhyhaguãára,hapetesapemichĩvéva oisãmbyhyhaguãpyhare:ha'eojapoaveimbyjakuéra

17Ñandejáraomoĩyvágapeohesapehaguakoyvyapeári

18Oisãmbyhyhaguãárahapyhare,haomboja'opetesape pytũmbýgui,haTupãohechaiporãha

19Haka'aruhapyhareveha'eirundyhaára.

20Tupãhe'i:“Peytome'ẽhetatekoveomýivahaumi guyraoveveva'erãyvyáriyvágape

21Tupãojapoumiballenatuicháva,haopatekoveomýiva, yoguenohẽvaheta,opaichaguaguyra,haopaguyra ipepova,haTupãohechaiporãha

22UpéiÑandejáraohovasachupekuérahaheʼi:“Peñemitỹ hapeñemboheta,hapemyenyhẽyumiyguasúpe,hatohetũ guyrakuérakoyvyapeári”

23Haka'aruhapyhareveha'equintodía

24Tupãhe'i:“Yvytoguenohẽumimymbaoikovéva ha'eichagua,mymba,mymbaotyryrýva,hamymbayvy arigua.

25Tupãojapoumimymbayvyarigua,ha'eichaguamymba, haopamba'eotyryrývakoyvyapeári,haTupãohecha iporãha.

26Tupãhe'i:“Jajapoyvypórañandera'ãngápe,ñande ra'ãngáicha,hatoñesãmbyhypirayguasúpe,guyrayvágape, mymbakuéra,yvytuichakuehayvyapeárihaipu'aka.” opamba'eotyryrývaotyryrývayvyapeári

27UpéicharõÑandejáraojapoyvypórapehaʼeichaguápe, Ñandejáraraʼangaojapovaʼekuechupe;kuimba’ehakuña ha’eomoheñóichupekuéra

28HaTupãohovasachupekuéra,haÑandejárahe'i chupekuéra:Peñemitỹhapehetahapemyenyhẽkoyvy hapemoĩipoguýpeomýivayvyapeári.

29HaTupãhe'i:“Péinaápe,ame'ẽpeẽmeopaka'avo hi'ávaha'ỹi,oĩvaopayvyapeári,haopayvyramátahi'a pypepeteĩyvyramátahi'ávaha'ỹi.peẽmeguarãha'éta so'orã

30Opamymbakoyvyapeári,guyrayvágahaopamymba otyryrývayvyapeári,oikovévape,ame'ẽopaka'avoho'úva ho'uhaguã

31HaTupãohechaopambaʼeojapovaʼekue,ha,péinaápe, iporãiterei.Haka'aruhapyhareve,áraseis.

MOAKÃHA2rehegua

1Péichaopayvágahayvy,haopaehérsitooĩva 2HaárasietehápeTupãomohuʼãhembiapoojapovaʼekue; haopytuʼuárasietehápeopahembiapoojapovaʼekuégui.

3HaTupãohovasapeárasietehahaomomarangatu,pórke upépeopytu'uopahembiapoTupãojapoha ojapova'ekuégui.

4Ko'ãvahínaumiyvágahayvyñemoñareojejaporamo guare,TupãÑandejáraojapohaguépeyvyhayvága.

5Opaka'avoñupeguaoĩmboyveyvýpe,haopaka'avo ñupeguaokakuaamboyve,TupãÑandejáranomokyvéigui okyyvyári,handaipórikuimba'eomongakuaátava 6Péroojupipeteĩnieblayvýguihaomboyʼupaitepeyvy.

7TupãÑandejáraojapoyvytimboyvyku'íguiyvypórape, haopytu'uijyvaáripytuoporomoingovévahayvypóragui oikopeteĩángaoikovéva

8TupãÑandejáraoñotỹpeteĩhardínéstegotyoEdénpeha upépeomoĩpekuimbaʼehaʼeojapovaʼekue.

9HaTupãÑandejáraomongakuaayvýguiopayvyramáta iporãvaojehechahaiporãvatembi'urãpeyvyramáta tekovereheguaaveiyvotytymbytépe,hapeyvyramáta oikuaávaiporãvahaivaíva.

10HapeteĩrríoosẽEdénguiorregahaguapehardínha upéguioñemboja'ohaoikochuguiirundyakã.

11PeteĩhahéraPisón,ha'epeojerévaHaviláretãtuichakue, oĩhámeóro

12Hapeórooĩvaupetetãmeiporã,oĩbdelliumhaitaónix.

13PerríomokõihahéraGihón

14PetercerrríohéraHidekel,haupévahínapeohóva Asiriaéstegotyo.HapeysyryirundyhahínaÉufrates.

15TupãÑandejáraojagarrapekuimbaʼépehaomoĩchupe hardíndeEdénpeomoporãhaoñangarekohaguahese 16TupãÑandejárahe'ipekuimba'épe:“Opayvyramáta yvotytypeguaikature'ugratis

17Peyvyramátaoikuaávaiporãvahaivaíva,anire'u chugui,re'uhaárapekatueteremanóta.

18TupãÑandejárahe'i:Naiporãipekuimba'eopyta ha'eñoAjapótachuguipeteĩpytyvõreuniónchupeĝuarã

19TupãÑandejáraojapoyvýguiopamymbañúmehaopa guyrayvágarehaogueruchupekuéraAdánrendápe ohechahaguambaʼépaombohératachupekuéra:haAdán ohenóivaopatekoveoikovévape,upévahéra.

20HaAdánombohéraopamymba,haguyrayvategua,ha opamymbañupegua;hakatuAdán-peĝuarãndojejuhúi peteĩpytyvõoñembohováivachupeĝuarã.

21TupãÑandejáraokepypukuAdánpehaoke,haoipe'a peteĩikostillahaombotyho'ohendaguépe

22TupãÑandejáraoipe'avaekuekuimba'éguipecostilla, ojapokuñahaogueruchupekuimba'erendápe

23HaAdánhe'i:Kóvaha'echekanguehachero'o 24Upévarepeteĩkuimba'eohejátaitúvahaisýpeha ojejokótahembirekóre

25Hamokõivévaopíkuri,pekuimbaʼehahembireko,ha notĩri.

MOAKÃHA3rehegua

1Pembóiiñaranduveopamymbaka'aguýguiTupã Ñandejáraojapova'ekuéguiHahe'ipekuñáme:“Heẽpiko Tupãhe'i:Ndape'umo'ãiopayvyramátayvotytypegua?

2Pekuñahe'ipembóipe:Ikatuja'uumiyvyramáta yvotypeguayva.

3Péropeyvyramátayvaoĩvarepehardínmbytépe, Ñandejáraheʼi:‘Anipeʼuchugui,haanipepokohese,ani haguapemano.

4Pembóihe'ipekuñáme:Ndapemanomo'ãi

5Tupãoikuaáguiárape’uvovechugui,upérõojepeʼáta penderesa,hapeikotahatupãicha,peikuaávoiporãvaha ivaíva

6Hapekuñaohechávopeyvyramátaiporãhatembiʼurã,ha iporãhahesa,hapeteĩyvyramátaojeipotavaʼekueiñarandu hagua,oipeʼachuguihiʼa,hahoʼu,haomeʼẽaveichupe ménahendive;hahaʼeokaru

7Hamokõivévaresaojepeʼa,haoikuaahikuáiijaoʼỹre;ha okosehikuáiígorogue,haojapoijeheguidelantal

8OhenduhikuáiTupãÑandejárañe'ẽoguatajavepe hardínpeáraro'ysãjave,haAdánhahembirekookañy ÑandejáraÑandejárarenondépeyvyramátayvotyty apytépe

9TupãÑandejáraohenóiAdánpehahe'ichupe:Moõ pikoreime?

10Ha'ehe'i:Ahenduneñe'ẽyvotytype,haakyhyje,che añembo'ýgui.haakañy.

11Ha'eoporandu:Mávapikohe'indévereimehaopívo? Re'upikopeyvyramátacheha'eva'ekuendéveanihaguã re'u?

12Pekuimba'ehe'i:“Pekuñareme'ẽva'ekuechendive, ome'ẽchévepeyvyramátara'ỹi,haha'u 13TupãÑandejárahe'ipekuñáme:Mba'epikoko rejapo?Pekuñahe'i:Mbóichembotavyhaakaru 14TupãÑandejárahe'imbóipe:“Rejapohaguérepéicha, reñemaldesiopamymbahamymbañureheguágui.nderye árirehóta,hayvytimbore'útanderekovepukukueaja

15Haamoĩtañorairõnehapekuñaapytépe,hane ñemoñarehaiñemoñareapytépe;oikytĩtaneakã,hande reitypátaipysã

16He'ipekuñáme:“Ambohetavétaneñembyasyhane hyeguasúvañembyasýperemeʼẽtamitã;hanerembipota haʼétaneménape,hahaʼeoisãmbyhýtanderehe 17HaAdánpehe'i:Rehendúguinerembirekoñe'ẽha re'uhaguérepeyvyramáta,ha'eva'ekuendéve:Anire'u chuguiñembyasýpere'útachuguiopanderekoveára pukukue;

18Oguerútandéveñuatĩhañuatĩ;hare'útaka'avoñúme; 19Nderovasudorrehevere'útambujape,rejevypeve yvýpe;Upéguirejeguenohẽ,yvytimbohayvytimbope rejevýta

20HaAdánombohérahembirekópeEvaha’éguiopavave oikovévasy.

21TupãÑandejáraojapoaopirekuéguiAdánha hembirekópehaomonde

22TupãÑandejárahe'i:“Pekuimba'eoikómañande apytégui,oikuaahaguãiporãvahaivaíva:1.

23UpévareTupãÑandejáraomondochupeyvotyty Edéngui,oñemitỹhaguãyvyojegueruhaguégui.

24Upémarõomosẽpekuimbaʼépe;haomoĩkuarahyresẽ gotyoEdényvotytyguiKeruvín,hapeteĩkysepuku hendývaojerévaopagotyo,oñangarekohaguãyvyra tekoveraperehe.

MOAKÃHA4rehegua

1HaAdánoikuaaEvahembireko;hahyeguasuhaimemby Caín-pehahe'i:“Ahupytypeteĩkuimba'eÑandejáragui”.

2Ha'eimembyjeyiñermánoAbel-peHaAbelkatu ovecharerekua,Caínkatuomba'apoyvýre

3Haohasávopeára,Caínoguerupeyvayvýguipeteĩ ofréndaÑandejárapeguarã

4HaAbel,ogueruaveiijovecharaʼyypykueha ikyrakuégui.Ñandejáraomomba'eAbelhamymbakue.

5PéronomombaʼéiCaínhaofréndaomeʼẽvachupeCaín ipochyetereihahovaho'a 6Ñandejárahe'iCaínpe:Mba'érepikondepochy?ha mba'érepikoho'anderova?

7Rejapoporãramo,¿ndojeguerohorymo'ãipiko?ha nderejapoporãiramo,angaipaoñenookẽme.Hande rembipota,handereisãmbyhýtachupe

8Caínoñe'ẽiñermánoAbelndive,haojehuhikuáiñúme, Caínopu'ãiñermánoAbelrehehaojukachupe.

9Ñandejárahe'iCaínpe:MoõpikooĩneryvyAbel?

Ha'ehe'i:Chendaikuaái:¿Chepikocheryvy ñangarekohára?

10Ha'eoporandu:Mba'epikorejapo?nderyvyruguy ñe'ẽosapukáichéveyvýgui

11Hakoʼágareñemaldesipeyvýgui,oipeʼavaʼekueijuru orresivihaguandejoykeʼyruguyndepógui;

12Reñemitỹvovepeyvy,koʼágaguivenomeʼẽmoʼãi ndéveimbarete;peteĩokañývahapeteĩvagabundoreiméta koyvyapeári

13UpémarõCaínhe'iÑandejárape:Checastigo tuichavecheagueropu'akava'ekuégui.

14Péinaápe,chemosẽkoárapeyvyapeárigui;hande rovaguiañemokañýta;hachehaʼétapeteĩokañývahapeteĩ vagabundokoyvyapeári;haojehúta,opavavechejuhúva chejukáta

15Ñandejárahe'ichupe:Upévare,oimeraẽojukáva Caín-pe,oñevengátachupe7vése.Ñandejáraomoĩpeteĩ marcaCaínrehe,anihaguãojukachupeojuhúva

16CaínosẽÑandejárarenondépehaoikoNódretãme, Edénkuarahyresẽgotyo

17HaCaínoikuaahembirekópe;hyeguasuhaimemby Enoc-pe,ha'eomopu'ãpeteĩtávahaombohéraupetáva, ita'ýraréraEnoc.

18Enoc-guionaseIrad,IradimembyMehujael,ha MehujaelimembyMatusael,haMatusaelimembyLamec 19Lamecomendamokõihembireko:peteĩhéraAdá,ha ambuehéraZilá

20HaAdáimembyJabal,ha'ehínaumioikóvahogapýpe haumihymbaru

21IñermánohéraJubal,haʼehínaopaumioñangarekóva arpahaórganoru.

22ZiláimembyaveiTubalcaín,ha'évambo'eháraopa mba'eapohavrónsehaiérrorehegua

23Lameche'ihembirekokuérape:AdahaZilá:Pehendu cheñe'ẽ.PeẽLamecrembireko,pehenducheñe'ẽ,che ajukámapeteĩkuimba'echejekutuhapeteĩmitãkaria'yche mba'evai.

24Caínpeoñevengaramosietevése,añetehápeLamec70 vése

25HaAdánoikuaajeyhembirekópe;haimembypeteĩ ta'ýra,haombohéraSet:Tupã,he'i,omoĩchéveambue ñemoñareAbelrendaguépe,Caínojukava'ekue

26HaSet-pe,heñóiaveichupepeteĩtaʼýra;haombohéra chupeEnós,upéikuimba'ekuéraoñepyrũohenóiÑandejára réra

MOAKÃHA5rehegua

1KóvahínaAdánhenerasiónkuatiañeʼẽ.Ñandejáraojapo haguépeyvypórape,Tupãichaojapochupe; 2Kuimbaʼehakuñahaʼeojapochupekuéra;haohovasa chupekuéra,haombohérachupekuéraAdán,peáraojejapo haguépe

3HaAdánoikovecientreintaáño,haimembypeteĩtaʼýra haʼetévaicha,haʼeháicha;haombohérachupeSet.

4HaAdánimembyrireSet-peochocientosáño,haita'ýra haitajýra

5HaAdánoikoveajanovecientostreintaáño,haomano. 6Setoikove15áñohaheñóiEnos

7EnósimembyrireSetoikoveochocientossieteáñoha itaʼýrahaitajýra.

8Setoikoveajanovecientosdoceáño,haomano

9Enósoikove90áñohaheñóiCainánpe

10EnósonaserireCainánoikoveochocientos15áñoha itaʼýrahaitajýra

11Enósoikove95áñopukukue,haomano

12Cainánoikove70áñohaimembyMahalaleel.

13CainánimembyrireMahalaleeloikoveochocientos cuarentaáñohaita'ýrahaitajýra

14Cainánoikoveajanovecientosdiezáño,haomano.

15MahalaleeloikovesesentaycincoáñohaheñóiJared 16MahalaleelonaserireJared-peoikoveochocientos treintaáño,haitaʼýrahaitajýra.

17Mahalaleloikoveajaochocientosnoventaycincoáño haomano

18Jaredoikoveciensesentaydosáño,haheñóiEnoc.

19HaJaredoikove800áñoEnoc,haitaʼýrahatajýra

20Jaredoikoveajanuevecientossesentaydosáño,ha omano.

21EnocoikovesesentaycincoáñohaitaʼýraMatusalénpe 22Enoc300áñooikorireTupãndive,haitaʼýrahaitajýra.

23Enocoikoveajatrescientossesentaycincoáñopukukue

24EnocoguataTupãndiveTupãojagarráguichupe

25Matusalénoikove185áñohaitaʼýraLamec

26MatusalénimembyrireLamecoikove7cientosochenta ydosáñohaita'ýrahatajýra

27Matusalénoikoveajanovecientossesentaynueveáño haomano

28Lamecoikove182áñohaimembypeteĩmitãkuimbaʼe

29UpéiombohéraNoéhahe'i:“Kóva ñanembopy'aguapýtaorerembiapohaorepoñeha'ãrehe, peyvyÑandejáraomaldesiva'ekuére”

30LameconaserireNoéoikove5cientosnoventaycinco áñohaita'ýrahaitajýra

31Lamecoikoveajasetecientossetentaysieteáño

32Noéoguereko500áño,haNoéimembySem,Camha Jafet.

MOAKÃHA6rehegua

1Haojehu,kuimbaʼekuéraoñepyrũvooñembohetaveyvy apeári,haheñóichupekuératajýra

2Tupãraʼykuéraohechahagueyvypórarajykuéraiporãha; hahembirekohikuáiopaoiporavóvagui

3Ñandejárahe'i:“Cheespíritundojoavýitayvypórandive, ha'eaveiho'o,ha'ekatucienveinteáñopukukue”

4Upeárapeoĩvaʼekuegigantekoyvyapeári;haaveiupe rire,Tupãraʼykuéraoikévoyvypórarajykuérarendápe,ha imembychupekuéra,upévaguioikokuimbaʼeipuʼakapáva ymaguare,kuimbaʼeherakuãitéva

5HaÑANDEJÁRAohechatuichahayvypórarekovaiko yvyapeári,haopaimaginaciónikorasõremiandúgui haʼehaivaíntetapiaite

6Ñandejáraoarrepentiojapohaguéreyvypórapekoyvy apeári,haombyasychupeikorasõme

7Ñandejárahe'i:“Ahundítayvyapeáriguiyvypóra amoheñóivape.yvypóra,mymba,hamymbaotyryrýva,ha guyrakuérayvágare;cheañearrepentíguiajapohague chupekuéra

8NoékatuoguerohoryÑandejárarenondépe.

9KoʼãvahínaNoéñemoñare:Noéningopeteĩkuimbaʼe hekojojávahaiperféktovaʼekue,haNoéoikovaʼekue Ñandejárandive.

10Noéimembymbohapyita'ýra,Sem,CamhaJafet 11KoyvyoñembyaiaveiÑandejárarenondépe,hakoyvy henyhẽviolénsiagui.

12HaTupãomaʼẽyvýre,ha,péinaápe,oñembyaipa;opa yvypóraombyaíguihapeyvyapeári

13UpéiTupãhe'iNoé-pe:Opamba'ete'õnguepaha oguahẽmacherenondépekoyvyhenyhẽguiviolencia-gui ha’ekuérarupive;ha,péinaápe,ahundítachupekuérayvy ndive.

14Ejapondévepeteĩárkagóferyvyrágui;koty rejapova'erãpeárkape,haembotyhyepyhaokagotyo 15Hapéicharejapota:Peárkaipukukuetrescientosmétro, ipekuecincuentamétrohaijyvatetreintamétro

16Ejapopeteĩventánapeárkape,hapeteĩmétrope remohuʼãtayvategotyo.hapeárkarokẽremoĩtaijykére; pisoinferior,mokõihahambohapyhareheverejapóta

17Ha,péinaápe,che,chevoi,aguerupeteĩyysyryyvýpe, ahundihaguaopaso’o,oĩhámetekoveapytuʼũ,yvága guýgui;haopambaʼeoĩvakoyvyapeáriomanóta

18Hakatunendiveamopyttachekonvro;hareikepe árkape,ndehanera'ykuéra,nerembirekohanera'y rembirekokuéra

19Opaichaguatekoveapytégui,mokõiopaichaguaregueru vaʼerãpeárkape,ikatuhaguáichaoikovenendive.ha'éta kuimba'ehakuña

20Guyraapytéguiopaichagua,havaka,opaichagua otyryrývakoyvyapeári,mokõiopaichaguaoútane rendápe,omoingovehaguãchupekuéra

21Haeguerahandéveopatembiʼuojeʼúvagui,ha rembyatyvaʼerãndéve;hahaʼétatembiʼurãndéveguarã, hachupekuéraguarã

22PéichaojapoNoé;Tupãomandahaguéichachupe, upéichaaveiojapo

MOAKÃHA7rehegua

1Ñandejárahe'iNoé-pe:Ejundehaopanerógapepe árkape.ndeahecháguihekojojávacherenondépeko ñemoñare.

2Opamymbaipotĩvaguireguerahavaʼerãsiete,kuimbaʼe hakuñáme,haumimymbanaipotĩrivamokõime,kuimbaʼe hakuñáme.

3Guyrakuérayvatéguiaveisiete,kuimba'ehakuña; omantenehaguãsemillaoikovévaopayvyapeári

4Sietedíagueteri,haambokyvétakoyvyapeáricuarenta díahacuarentapyhare;haopambaʼeoikovéva ajapovaʼekueahundítakoyvyapeárigui.

5Noéojapoopamba'eÑandejárahe'ihaguéichachupe

6Noéorekovaʼekueseiscientosáñooúrõguarekoyvyape ári.

7Noéoikepeárkape,itaʼýra,hembirekohaitaʼyrakuéra rembirekondive,peyoúguipedilúvio

8Umimymbaipotĩva,mymbaipotĩ'ỹva,guyrahaopa mba'eotyryrývaguikoyvyapeári

9MokõihamokõioikeNoérendápepeárkape,kuimbaʼe hakuña,ÑandejáraheʼihaguéichaNoépe.

10Haojehusieteárarire,peyamaguasureheguaoĩyvy ári

11Noéoikoveajaseiscientosáñope,pesegundoméspe, diecisietedíadelames,upeárapevoioñembyaipaiteumi ykuaoĩvapeyvykuapypukúpe,haojepeʼaumiventána yvágape.

12Haokyyvyáricuarentaárahacuarentapyhare

13UpeárapevoioikepeárkapeNoé,Sem,Cam,Jafet, Noéraʼykuéra,Noérembirekohambohapyitaʼýra rembirekokuérahendivekuéra

14Ha'ekuéra,haopamymba,haopamymba,haopa mymbaotyryrývayvyapeári,haopaichaguaguyra, opaichaguaguyra

15HaoikehikuáiNoérendápepeárkape,mokõihamokõi opasoʼoapytégui,ipypeoĩpytutekoverehegua.

16Umioikeva'ekueoikekuimba'ehakuña,Tupãhe'i haguéichachupe,haÑandejáraombotychupe

17Hapeamaguasucuarentaárayvýpe;hapeyokakuaa, haoguerahapeárka,haojehupiyvyári

18Haumiyipuʼaka,hatuichaoñembohetaveyvyári;ha peárkaohoyrovaári.

19Haumiyipuʼakaitereiyvyári;haopaumiyvytyyvate oĩvayvágaguýpe,ojejaho'i

2015métroyvategotyopeyipuʼaka;haumiyvyty ojejahoʼi

21Haopaso'oomýivayvyapeáriomano,guyra,vaka, mymba,haopamymbaotyryrývaotyryrývayvyapeári,ha opavaveyvypóra

22Opavaveumiryguasurupiʼaoporomoingovevaʼekue, opaumioĩvapeyvyisekohápe,omano.

23Haoñehundiopambaʼeoikovévaoĩvayvyapeári, yvypóra,vaka,haumiotyryrýva,haguyrakuéra yvagapegua;haoñehundihikuáiyvýgui,haNoéañoite opytaoikove,haumihendiveoĩvapeárkapeañoite 24Hapeyipuʼakayvyáriciencincuentaára.

MOAKÃHA8rehegua

1Tupãimandu'aNoérehe,opatekovehaopamymba oĩvarehendivepeárkape

2Umiykuapypukuhayvágaventánaaveiojejoko,hape amayvágaguiojejoko;

3Hapeyoujeymemeyvýgui,haoparireciencincuenta díapeyoguejy.

4Hapeárkaopytuʼupemessietehápe,pemés17hápe, umimontáñaAraratári

5Peyoguejymemepemesdiezpeve,pemesdiezpe,pe primerdíadelmespe,ojehechaumimontáñaru'ã.

6Ohasávocuarentadía,Noéoipe'apeárkaojapova'ekue ventána

7Haomondopeteĩkuervo,ohohaou,peyipirupeve yvýgui

8Aveiomondochuguipeteĩpaloma,ohechahaguapey oguejypapeyvýgui;

9Pepalomakatundojuhúipytu'uipyrehe,haohojey hendápepeárkape,peyoĩguikoyvyapeárichupepe árkape

10Haopytaambuesieteára;haomondojeypepaloma osẽvopeárkagui;

11Haka'aruoikehendápepepalomahaijurúpeoĩpeteĩ olivorogueojepeʼavaʼekue,upévareNoéoikuaapey oguejyhakoyvyapeárigui.

12Haopytaambuesieteára;haomondopepaloma; ndojevyvéimavahendápe

13Áñoseiscientosuno-pe,peprimerméspe,peprimerdía delames,peyipiruyvýgui,haNoéoipeʼapeárka ojahoʼíva,haomañaha:péinaápe,peyvyrovaipiru

14Hapemesmokõihápe,áraveinteysietepemes-pe,pe yvyipiru

15Tupãoñe'ẽNoéndive

16Esẽpeárkagui,ndehanerembireko,ndera'ykuéraha nera'ykuérarembireko

17Eguerunendiveopatekoveoĩvanendive,opaichagua so'o,guyra,vaka,haopamymbaotyryrývaotyryrývayvy apeáriikatuhaguáichaimembyhetayvýpe,hahiʼa,ha oñembohetavehaguayvyapeári

18Noéosẽhendiveita'ýra,hembirekohaita'ýrarembireko.

19Opamymba,opamymbaotyryrýva,haopaguyra,ha opaotyryrývayvyapeári,opaichagua,osẽpeárkagui

20Noéomopu'ãpeteĩaltárÑandejárapeguarã.haoipe'a opamymbapotĩhaguyraipotĩva,haoikuave'ẽ mymbahapyaltárári

21Ñandejáraohetũpeteĩmba'ehyakuãasýva.Ñandejára he'iikorasõme:Ndaha'emo'ãvéimaamaldeciyvyyvypóra rehehápeyvypórakorasõimaginaciónivaíguiimitãguive; nindainupãmoʼãvéimaopambaʼeoikovéva,ajapo haguéicha

22Yvyopytaaja,ndopytamoʼãiñemitỹhakóga,roʼyha haku,arahakuharoʼy,haárahapyhare

MOAKÃHA9rehegua

1TupãohovasaNoéhaita'ýrakuérapehahe'ichupekuéra: Penemitỹhapemyenyhẽhapemyenyhẽkoyvy 2Hapekyhyjehakyhyjependeheguiopytátaopamymba yvýpe,haopaguyrayvatére,opaomýivayvyapeári,ha opapirayguasúpe;ndepópeoñeme'ẽhikuái.

3Opambaʼeomýivaoikovévahaʼétapeẽmetembiʼu;pe ka'avohovyichaaveiame'ẽpeẽmeopamba'e 4Peso'ohekovendive,ha'évahuguy,anipe'u.

5Hakatueteajerurétapenderuguypenderekovégui;opa mymbapópeajeruréta,hayvypórapópe;opavaveryvy pópeajerurétayvypórarekove

6Oñohẽvayvypóraruguy,yvypórarupiveoñeñohẽta huguy.

7Hapeẽ,peñemongakuaahapeheta;pegueruhetakoyvy apeári,hapeñembohetaveipype

8Tupãhe'iNoéhaita'yrakuérandive.

9Hache,péinaápe,amoĩchekonvéniopenendive,hapene ñemoñarendivependerire;

10Haopatekoveoĩvapenendive,guyra,mymbahaopa mymbayvyariguapenendiveopaumiosẽvapeárkagui, opamymbayvyariguapeve.

11Haamoĩtachekonvéniopenendive;niopasoʼo noñehundimoʼãvéimapeyosyryvaʼekuerupi;ni ndaiporimoʼãvéimapeteĩamaguasuohundihaguakoyvy.

12Ñandejáraheʼi:“Kóvahínapekompromísoajapóva chendive,haopatekoveoĩvapenendive,hetahenerasión pukukueaja.

13Amoĩchearcoaraiári,hahaʼétapeteĩkonvénio techaukahachehayvyapytépe

14Agueruvovepeteĩaraikoyvyári,ojehechátapearcope araiapytépe

15Hachemanduʼátachekonvéniorehe,oĩvachehapende apytépehaopatekoveoikovévaopayvypóragui;haumi yguindoikomoʼãvéimapeteĩyohundihaguaopasoʼo

16Hapearcooĩtaarairyepýpe;haamañátahese, chemanduʼahaguapekonvénioopaveʼỹvareTupãhaopa tekoveoikovévaopatoʼooĩvakoyvyapeári

17Tupãhe'iNoé-pe:“Kóvahínapeñe'ẽme'ẽamoĩvache haopayvypóraoĩvakoyvyapeári.”

18Noéra'ykuéraosẽva'ekuepeárkagui,ha'eSem,Camha Jafet,haCamha'eCanaánru

19Ko'ãvahínaNoéra'ymbohapy,haumívaapytéguiko yvytuichakueojeipyso

20Noéoñepyrũomba'apoñemitỹhára,haoñotỹparralty 21Hahoy'upevíno,haoka'u;haojejahoʼihogapyryepýpe.

22HaCam,Canaántúva,ohechaitúvaopívo,ha omombeʼumokõiiñermánopeokápe

23HaSemhaJafetojagarrapeteĩao,omoĩmokõiveijyva ári,haohotapykuegotyohaojahoʼiitúvaao;hahovakuéra ojeretapykuegotyo,handohecháihikuáiitúvaao

24Noéopuʼãvínogui,haoikuaambaʼépaojapohese itaʼýraimitãvéva

25Ha'ehe'i:ToñemaldeciCanaántembiguáirembiguái ha'étaijoyke'ykuérapeguarã.

26Ha'ehe'i:Toñemomba'eguasuSenhorJárapeha Canaánha'étahembiguái.

27TupãombotuichaveJafet,haoikótaSemrógape;ha Canaánha'étahembiguái

28Noéoikovetrescientoscincuentaáñopedilúviorire

29Noéoikoveaja950áñopukukue,haomano.

MOAKÃHA10rehegua

1Ko'ãvahínaNoé,Sem,CamhaJafetra'yñemoñare 2Jafetra'ykuéra;Gómer,Magog,Madai,Javán,Tubal, MesechaTiras

3HaGómerra'ykuéra;Askenaz,RifathaTogarmá 4HaJavanra'ykuéra;Eliseo,Tarsis,KitimhaDodanim.

5Koʼãvarupioñembojaʼogentil-kuéraíslaijyvykuérape; kádaunoiñeʼẽme,hogayguakuéra,hetãnguérape

6HaCamra'ykuéra;Cus,Mizraim,FuthaCanaán 7HaCusra'ykuéra.Seba,Havilá,Sabta,Raamáha Sabteca:Raamára'ykuéraSeba,haDedán

8CusheñóiNemrod,ha'eoñepyrũipu'akapávakoyvyape ári.

9Ha'enikopeteĩcazadoripu'akapávaÑandejárarenondépe, upévareoje'e:“Nimrodpecazadoripu'akapávaicha Ñandejárarenondépe”.

10OñepyrũogovernaBabel,Erec,AcadhaCalné,oĩva Sinarretãme

11UpetetãguiosẽAsurhaomopu'ãNínive,távaRehobot haCalá

12Resén,NínivehaCalámbytépe,ha'epeteĩtávaguasu. 13Mizraimita'ýraLudim,Anamím,LehabínhaNeftuhim 14Patrusim,Casluhim,(upévaguiosẽfilistéo)haCaftorim 15Canaánita'ýraypykueSidónhaHet.

16Pejebuséo,amorreohagirgaséo

17Hivita,arquitahasinita

18Arvadita,zemaritahahamatita,hauperireumicananeo ñemoñareojeipysoopárupi

19Cananeorembe'ySidónguive,reguahẽvoGerarpeve, Gazapeve.Rehóvo,Sodoma,Gomorra,AdmáhaZeboim, Lasapeve

20KoʼãvahínaCamraʼykuéra,hogayguakuéra,iñeʼẽ, hetãmehahetãme.

21Sem-peavei,opaÉberñemoñaretúva,Jafettuichavéva joyke'y,chuguiheñóiita'ýra 22Semñemoñare;Elam,Asur,Arfaxad,LudhaAram. 23HaAramñemoñare;Uz,Hul,GéterhaMas 24ArfaxadomoheñóiSalahhaSalahimembyÉber 25Éber-peonasemokõiita'ýra.hiʼárapeoñembojaʼóguipe yvy;haiñermánohéraJoctán

26JoctánimembyAlmodad,Selef,HazarmavethaJerá 27Hadoram,UzalhaDicla.

28Obal,AbimaelhaSeba

29Ofir,HaviláhaJobab,opavaveko'ãvaJoctánra'y 30Ha'ekuéraoikohaMesaguive,rehoSefarpeve,peteĩ yvytykuarahyresẽgotyo

31KoʼãvahínaSemraʼykuéra,hogayguakuéra,iñeʼẽme, ijyvykuérahahetãnguéra.

32Ko'ãvahínaNoéra'yñemoñare,ñemoñareñemoñareha hetãnguéra,hako'ãvarupioñemboja'otetãnguérakoyvy apeáripedilúviorire.

MOAKÃHA11rehegua

1Hakoyvytuichakuepeteĩñeʼẽmehapeteĩñeʼẽme 2Haojehu,ohokuévohikuáikuarahyresẽguio,ojuhu hikuáipeteĩñuSinarretãme;haoikohikuáiupépe

3Haʼekuéraheʼiojupe:“Tapehojajapoladrilloha jahapypaite”Ha'ekuéraoguerekoladrilloitarehe,ha ryguasurupi'aoguerekoyvyku'i.

4Ha'ekuérahe'i:Tereho,ñamopu'ãñandévepeteĩtáva hapeteĩtórre,ijyvatevévaoguahẽyvágapevehajajapo ñanderéra,anihaguañañemosarambiopayvyapeári 5Ñandejáraoguejyohechahaguãpetávahatórre,yvypóra ra'yomopu'ãva'ekue.

6Ñandejárahe'i:“Péinapetetãpeteĩnte,haopavave oguerekopeteĩñe'ẽhapévaoñepyrũojapohikuái:ha koʼágandojejokomoʼãichuguikuérambaʼeve,haʼekuéra oimoʼãvaʼekueojapotaha

7Tereho,jaguejy,haupépeñamotĩiñe'ẽ,anihaguã ontendeojupeoñe'ẽva.

8UpémarõÑandejáraomosarambichupekuéraupéguiopa yvyapeári,haohejahikuáiomopu'ãpetáva.

9UpévarehéraBabel.Ñandejáraombotavyhaguéreupépe opayvyapeáriñe'ẽ,haupéguiÑandejáraomosarambi chupekuéraopayvyapeári

10Ko'ãvahínaSemñemoñare:Semoguerekocienáño,ha heñóiArfaxaddosáñopedilúviorire

11SemonaserireArfaxadoikove500áñohaitaʼýraha itajýra

12Arfaxadoikove30áñohaitaʼýraSalah

13HaArfaxadonaserireSalahoikovecuatrocientostres áño,haitaʼýrahaitajýra

14Salahoikove30áñohaimembyÉber

15SalahonaserireÉberoikovecuatrocientostresáño,ha itaʼýrahaitajýra

16Eberoikove30áñohaheñóiPéleg

17EberonaserirePélegoikovecuatrocientostreintaáño, haitaʼýrahaitajýra

18Pelegoikove30áñohaimembyReú

19PelegonaserireReúoikovedoscientosnueveáñoha itaʼýrahaitajýra

20Reúoikove30áñohaheñóiSerug

21ReuonaserireSerugoikovedoscientossieteáñoha itaʼýrahaitajýra

22Serugoikove30áñohaimembyNahor

23SerugonaserireNahoroikovedoscientosáñohaitaʼýra haitajýra

24Nahoroikove20áñohaimembyTré

25NahoronaserireTérpeoikove19áñohaitaʼýraha itajýra

26Taréoikove70áñohaimembyAbrán,NahorhaHarán 27KoʼágakoʼãvahínaTaréñemoñare:TaréheñóiAbrán, NahorhaHarán;haHaránimembyLot-pe

28UpéiHaránomanoitúvaTarérenondépe,ha'eheñói haguépe,Ur,Caldeopegua.

29AbránhaNahorhembireko,Abramrembirekohéra SaraiNahorrembirekohéraMilca,Haránrajy,Milcaruha Iscáru.

30Saraikatuimembyha’endorekóikurimitã

31UperireTaréojagarraitaʼýraAbrán,haLot,itaʼýra Haránraʼy,haitaʼýraAbránrembirekoSarái.haosẽhikuái hendivekuéraUrdeCaldeo-gui,ohohaguaCanaánretãme; haoguahẽhikuáiHaránpehaoikoupépe

32Taréoikovedoscientoscincoáño,haTaréomano Haránpe

MOAKÃHA12rehegua

1Ñandejárahe'iAbránpe:“Esẽnderetãgui,nerogaguaha nderurógagui,peteĩtetãahechaukátavapendéve.

2Haajapótandeheguipeteĩtetãtuicháva,harohovasáta, haajapótanderératuicha;handeha'étapeteĩjehovasa

3Haahovasátauminderovasávape,haamaldecitape nemaldesívape

4UpémarõAbramoho,Ñandejárahe'ihaguéichachupe. Lotohohendive,Abramoguereko75áñoosẽvoHarángui

5AbramoguerahahembirekoSaraihaiñermánoLotra'y, haopamba'eombyatyva'ekuehikuáihaumiánga ohupytyva'ekueHaránpehaohohikuáiCanaánretãme;ha ouhikuáiCanaánretãme

6AbramohasapeyvyrupiSiquemrendapeve,Mréñu peve.Upérõpecananeooĩupetetãme.

7ÑandejáraojehechaukaAbránpehahe'i:“Ne ñemoñarekuérapeame'ẽtakoyvy,haupépeomopu'ãpeteĩ altárÑandejárapeguarã,ha'eojehechaukachupe.

8Upéguiosẽpeteĩmontáñape,opytávaBeteléstegotyo, haomopu'ãhoga,kuarahyreikegotyoBetelhaHaikuarahy resẽgotyo,haupépeomopu'ãpeteĩaltárÑandejárapeguarã haohenóiÑandejáraréra

9Abramohogueterisurgotyo

10Upetetãmeoikoñembyahýi,haAbramohoEgíptope opytahaguãupépeivaietereíguipeñembyahýiupetetãme

11OguahẽvoEgíptope,he'ihembirekoSaráipe:“Aikuaa ndeha'ehapeteĩkuñaporãojesarekohaguã

12Upévare,umiegipcionderechávo,heʼíta:‘Kóvahína hembireko’,hachejukáta,pérondesalváta.

13Ere,ajerurendéve,ndeha'echereindyhacheánga oikovétandekáusare

14AbramoguahẽvoEgíptope,umiegipcioohechapekuña iporãitereiha

15Faraónruvichakuéraaveiohechachupehaoguerohory chupeFaraónrenondépe.

16UpéiojerureporãAbránpehesehápe,haoguereko ovecha,vaka,vúrro,tembiguái,tembiguái,vúrroha kaméllo.

17ÑandejáraombohasaasyFaraónhahogayguakuérape tuichamba'evaiAbramrembirekorehe

18FaraónohenóiAbránpehaheʼi:Mbaʼepikorejapo cherehe?mba'érepikoneremombe'úichéveha'ehane rembireko?

19Mba'érepikoere:Ha'echereindy?upéichaikatukuri aguerahachupecherembirekorã,ko'ágãehechane rembireko,eguerahachupehatereho

20Faraónhe'ikuimba'ekuérapehese,haomondochupe hembirekohaopamba'eoguerekóva

MOAKÃHA13rehegua

1UpéiAbramosẽEgíptogui,haʼehembirekohaopambaʼe orekóvahaLotohosurgotyo.

2Abramiplátahetavaka,plátahaóro

3UpéiohosurguiveBetelpeve,petendaoĩhaguépehoga iñepyrũme,BetelhaHaimbytépe.

4Oguahẽpealtarrendaguépe,ha'eojapova'ekueupépe,ha upépeAbramohenóiÑandejáraréra

5Lotavei,Abramndiveohovaekue,oguerekoovecha, vaka,hatenda

6Hapeyvyndaikatúiogueropuʼakachupekuéra,oiko haguaoñondive,imbaʼerepyhetaitereígui,handaikatúi oikooñondive

7UpérõoñorairõAbramhymbarerekuahaLotrymba rerekuaapytépe,haupérõoikoupetetãmeumicananeoha perezita

8Abramhe'iLot-pe:Aipe'aanioikoñorairõchehande apytépe,hacheovecharerekuahaneovecharerekua apytépeñandehaʼéguijoykeʼy

9¿Ndahaʼéipikopeyvytuichakuenerenondépe?ejehekýi chehegui,rejagarráramondepoakatúa,cheahátaakatúa gotyo;térãrehóramoakatúagotyo,cheahátaijasugotyo

10UpéiLotohupihesahaohechaopaJordánñu,yykua porãhaoparupiete,ÑandejáraohundimboyveSodomaha

Gomorra,Ñandejárayvotytyicha,Egiptoretãicha,rejuhápe Zoar.

11UpéiLotoiporavochupeopaJordánñuLotoho kuarahyresẽgotyo,haojeseparahikuáipeteĩvagui ambuégui.

12AbránoikoCanaánretãme,haLotoikoumisiuda oĩvapepeñúme,haomopuʼãhogapaSodomagotyo

13UmikuimbaʼeSodomaguakatuiñañahaiñañáva Ñandejárarenondépe

14UpéiÑandejárahe'iAbránpe,Lotojeipe'arirechugui: “Emañanderesahaemañapereimeháguinórtegotyo,sur gotyo,kuarahyresẽgotyohakuarahyreikegotyo

15Opapeyvyrehechávagui,ameʼẽtandéve,hane ñemoñarekuérapeopaáraguarã

16Haajapótaneñemoñareyvytimboicha,ikatuhaguáicha peteĩkuimba'eoipapayvytimboyvyapeári,upéicharamo neñemoñareoñeipapapátaavei 17Epuʼã,eguatapeyvyipukukuehaipekuerupi; ameʼẽtaguindéve.

18UpémarõAbramoipeʼahoga,haohooikoMamréñúme, oĩvaHebrónpe,haomopuʼãupépepeteĩaltárÑandejárape guarã.

MOAKÃHA14rehegua

1HaojehuAmrafel,Sinarruvichaguasu,AriocElásar ruvichaguasu,QuedorlaomerElamruvichaguasuha Mareatetãnguéraruvichaguasuárapukukue;

2KoʼãvaoñorairõrréiBeradeSodomandive,rréiBirsade Gomorrandive,SinabrréideAdmá,harréiSemeberde Zeboím,harréideBelandive,upévahínaZoar.

3OpakoʼãmbaʼeoñembojoajuSidimñúme,haʼévape marjuky

4DoceáñooservihikuáiQuedorlaómerpe,ha13áñope opuʼãhikuái

5Upeáño14-peouQuedorlaómerhaumirréioĩva hendive,haojukaumirefaínpeAsterót-Carnaimpe,haumi ZúzimpeoĩvaCampe,haumiemímopeSavéQuiriataimpe 6HoréokuérayvytySeírpeve,Elparanpeve,opytáva desiértorembe'ýpe.

7Haojevyhikuái,haoguahẽEnmispat-pe,haʼévaCades, haoinupãopaumiamalekitaretãme,haaveiumi amorréope,oikóvaHazezontamar-pe.

8UpépeosẽSodomaruvichaguasu,Gomorraruvicha guasu,Admáruvichaguasu,ZeboímruvichaguasuhaBela ruvichaguasu(Soarruvichaguasu).Siddimrehegua; 9ElamrréiQuedorlaómer,tetãnguéraruvichaguasuTidal, SinarruvichaAmrafelhaElasarruvichaguasuAriocndive. irundymburuvichaguasucincondive

10HaSidimñuhenyhẽyvykuagui;SodomahaGomorra ruvichakuéraokañyhaho'aupépehaumiopytávaokañy yvytygotyo.

11UpéiojagarrapaiteumimbaʼeoĩvaSodomaha Gomorrape,haentérohiʼupy,haohohikuái

12UpéioguerahahikuáiLot,Abramermánoraʼy,oikóva Sodómape,haimbaʼerepy,haoho

13Oguahẽpeteĩokañývahaomombe'uAbránhebréope. Ha'eoikóguiMamréamorreoñúme,EscolryvyhaAner ryvy

14Abramohendúvoiñermánoojeguerahahague prisionéroramo,oarmahembiguáioñembokatupyrývape,

onasevaʼekuehógapevoi,trescientosdieciocho,haomuña chupekuéraDanpeve.

15Pyharehaʼehahembiguáikuérapeoñembojaʼo hesekuéra,haoinupãchupekuérahaomuñachupekuéra Hobápeve,opytávaDamascoakatúape.

16Haoguerujeyopambaʼe,haaveioguerujeyijoykeʼy Lot,haimbaʼerepy,haumikuñaavei,hatavayguakuérape

17PerréideSodomaosẽohuguahẽchupeoujeyrireojuka rireQuedorlaómerhaumirréioĩvapehendive,Savéñúme, haʼévaperréiñu

18SalemruvichaguasuMelquisedecoguenohẽmbujape havíno,haha'eTupãIjyvatevévapa'i

19Upéiohovasachupehahe'i:“TupãIjyvatevéva tohovasaAbrán,yvágahayvyjára

20HatojehovasapeTupãijyvatevéva,omeʼẽvaʼekuende pópeneenemigokuérape.Haome'ẽchupediezmo opavavégui

21UpéiperréideSodomaheʼiAbránpe:“Emeʼẽchéve umihéntehaeguerahandejeheumimbaʼe”.

22Abramhe'iSodomaruvichaguasúpe:Amopu'ãche poÑandejárarenondépe,TupãIjyvatevéva,yvágahayvy jára.

23Ndaipeʼamoʼãipeteĩíloguipeteĩsapaturyrupeve,ha ndajagarramoʼãimbaʼevenembaʼéva,anihaguaere: ‘AmbopirapirehetaAbránpe’.

24Ndahaʼéiramojepeumimitãrusuhoʼuvaʼekue,haumi kuimbaʼeohovaʼekuechendive,Aner,EscolhaMamré tojagarrahikuáiiparte.

MOAKÃHA15rehegua

1Ko'ãmba'erireÑandejárahe'iAbránpepeteĩvisiónpe: “AnirekyhyjeAbram,chehínaneeskúdohanejopói tuichaitereíva”.

2Abramhe'i:Ñandejára,mba'epikoreme'ẽtachéve, aimeramoimemby'ỹre,hacherógasãmbyhyhárahínako EliezerDamascogua?

3Abramhe'i:Péina,chenereme'ẽimba'eveichagua ñemoñare

4OguahẽchupeÑandejárañe'ẽ:“Kóvandaha'emo'ãine herederohakatupeosẽtavanderyepýgui,haʼétane heredero

5Upéioguenohẽchupetetãambuérehahe'i:Emaña yvágagotyohaemombe'uumimbyjaikatúpareipapa

6Ha'eojeroviaÑandejárarehaoipapachupetekojojaha 7Hahe'ichupe:ChehínaÑandejára, ndeguenohẽva'ekueUr,Caldeapegua,ame'ẽhaguãndéve koyvyrehupytyhaguã.

8Ha'ehe'i:Ñandejára,¿mba'éichapikoaikuaáta ahupytytaha

9Ha'ehe'ichupe:Eguerahachévepeteĩvaquillatresáño, peteĩkavarakuñaorekóvatresáño,peteĩovechamácho orekóvatresáño,peteĩpalomahapeteĩpalomara'y

10Ha'eoguerahahendápeopako'ãmba'ehaomboja'o mbytépehaomoĩpeteĩteĩojuehe

11Umiguyraoguejyrireumiteʼongueári,Abránomosẽ chupekuéra.

12Kuarahyoikerire,Abránokepypukuha,péinaápe, hoʼahiʼáripeteĩkyhyjetuichapytũmbýpe

13Upéihe'iAbránpe:Eikuaaporãneñemoñareha'étaha extranjeropeteĩtetãndaha'éivapehaoservítachupekuéra haombohasaasýtachupekuéracuatrocientosáño;

14Haaveiupetetã,oservítavape,cheahusgáta:hauperire osẽtahikuáituichambaʼereheve.

15Harehótapyʼaguapýpenderukuérarendápe;reñeñotỹta itujaporãrire.

16Pecuartahenerasiónpekatuoujeýtakoʼápe,pórkeumi amorréohembiapovaikueneʼĩragueterihenyhẽ

17Kuarahyoikehaiñypytũvo,péinaápepeteĩtatatĩtatatĩ hapeteĩlámparahendývaohasávaumipehẽngueapytépe.

18UpeárapeaveiÑandejáraojapopeteĩkompromíso

Abránndive,haheʼi:“Neñemoñarekuérapeameʼẽkoyvy, EgiptoysyryguiveysyryguasuÉufratespeve

19Kenita,kenezohacadmonita 20Hitita,ferezharefaim.

21Umiamorréo,cananeo,girgaséohajebuseo

MOAKÃHA16rehegua

1SaráiAbránrembirekonome'ẽichupemitã,haoguereko peteĩtembiguáiEgiptogua,héravaAgar.

2UpérõSaraihe'iAbránpe:Péinako'ágã,Ñandejára chejokocheimembyhaguãikatuikatuahupytymitã chugui.HaAbramohenduSaraiñe'ẽ.

3UpéiAbramrembirekoSaraiojagarraAgarhembiguái egipcio,AbramoikorirediezáñoCanaánretãme,haomeʼẽ chupehembirekorãiménaAbránpe.

4Ha'eoikeAgarrendápehaha'ehyeguasu,haohechávo hyeguasuha,ipatrónapeoñemboykehesarenondépe

5UpérõSaraihe'iAbránpe:Toikonderehecherembiapo vaikuehaohechávohyeguasuha,cheañemboykehesápe, Ñandejáratohusgachehandeapytépe

6Abramkatuhe'iSaráipe:Péina,nerembiguáioĩnde pópeejapohesendereipotaháichaHaSaraioñatendevai javechupe,okañyhovagui

7Ñandejáraremimbouojuhuchupepeteĩykuaysyryykére pedesiértope,peykuaykéreoĩvaSúrrapére

8Ha'eoporandu:Agar,Sarairembiguái,moõguipiko reju?hamoõpikorehóta?Ha'ehe'i:Akañycheruvicha Sarairovagui

9Ñandejáraremimbouhe'ichupe:Ejevynejárarendápe haeñemoĩipopoguýpe.

10Ñandejáraremimbouhe'ichupe:“Ambohetaitereítane ñemoñare,anihaguãojeipapahetavégui”

11Ñandejáraremimbouhe'ichupe:Péina,ndehyeguasu hareme'ẽtapeteĩmitãkuimba'ehaombohératachupe IsmaelÑandejáraohenduhaguérendejehasaasy 12Hahaʼehaʼétapeteĩkuimbaʼekaʼaguy;ipoopytáta opavavekuimba'erehe,haopavavepooñemoĩtahese;ha oikótaopaijoykeʼykuérarenondépe.

13Ha'eombohéraÑandejárahe'iva'ekuechupe:“NdeTupã cherecha,he'ígui:“Ama'ẽpikoko'ápepecherechávare?”

14UpévarepeykuaoñembohéraBeerlahairoipéinaápe, oĩCadeshaBeredmbytépe.

15AgarimembyAbránpepeteĩmitãkuimba'e,Abram ombohéraita'ýrape,Agarimembyva'ekueIsmael

16Abramoguerekokuri66áño,AgarimembyjaveIsmael Abránpe

MOAKÃHA17rehegua

1Abránorekórõguarenoventaynueveáño,Ñandejára ojechaukaAbránpehaheʼichupe:“ChehínaTupã Ipuʼakapávaeguatacherenondépe,haeikoperfecto

2Haajapótachekonvéniochehaneapytépe,ha rombohetavéta.

3Abramoñesũhovaári,haÑandejáraoñe'ẽhendive 4Chekatu,péinaápe,chekonvéniooĩnendive,hande haʼétahetatetãru.

5NdaiporimoʼãvéimaaveineréraAbrán,nderérakatu Abraháncheajapóguindévehetatetãru

6Hacherombohetaitereíta,haajapótandeheguitetãnguéra, handeheguiosẽtarréi

7Haamoĩtachekonvéniochehandehaneñemoñarekuéra apytépeiñemoñarekuérapepeteĩñeʼẽmeʼẽopaveʼỹvape guarã,haʼehaguapeteĩTupãndéveguarã,hane ñemoñarekuérapeguarãnderireguápe.

8Haameʼẽtandéve,haneñemoñarekuérapenderire,pe yvyreimehápeextranjero,opaCanaánretã,peteĩmbaʼe opaáraguarã;hachehaʼétaItupã.

9UpéiTupãhe'iAbrahánpe:“Upévare,ndehane ñemoñarenderireguareñongatútacheñe'ẽme'ẽ”

10Kóvahaʼechekonvénio,peñongatútava,chehapeneha peneñemoñarependerireapytépe;Opakuimba'emitã pendeapytépetoñesirkunsida

11Peñesirkunsidavaʼerãpendepireroʼo.hahaʼétapeteĩ techaukahapekonvéniochehapeneapytépe

12Peochodíaorekóvatoñesirkunsidapendeapytépe,káda mitãpeneñemoñare,peonasevaʼekueógapetérã ojejoguávaplátapeoimeraẽextranhérogui,ndahaʼéivane ñemoñare

13Peonasevaʼekuenderógapehapeojejoguávandepláta reheve,tekotevẽoñesirkunsida,hachekompromísooĩta penderetepýpepeteĩkompromísoopaveʼỹvapeguarã

14Hapemitãnoñesirkunsidáivahanoñesirkunsidái vaʼekue,haʼenoñesirkunsidáivaʼekuehaʼeomboykeche konvénio

15Tupãhe'iAbrahánpe:NerembirekoSaraikatuani rembohérachupeSarai,ha'étaSara

16Haahovasátachupe,haameʼẽtandévepeteĩitaʼýraavei: heẽ,ahovasátachupe,hahaʼétatetãnguérasy;tavaygua ruvichakuéraoikótachugui

17UpémarõAbrahánoñesũhovaárihaopukahaheʼi ikorasõme:“¿Onasepikopeteĩmitãorekóvacienáño?”. ¿Ome'ẽtapikoSara,orekóvanoventaáño?

18HaAbrahánhe'iTupãme:Ismaeloikoveramone renondépe!

19Tupãhe'i:“NerembirekoSaraimembyañetendéve peteĩmitãkuimba'eharembohératachupeIsaac,haamoĩta cheñe'ẽme'ẽhendivepeteĩñe'ẽme'ẽopave'ỹvaha iñemoñarendive

20HaIsmaelrehekatu,cherohendu:Péinaápe,ahovasa chupe,haambohetavétachupe,haambohetaitereítachupe; Docemburuvichahacheajapótachuguipeteĩtetãguasu 21HakatuamoĩtachekompromísoIsaacndive,Sara imembyvaʼerãndévekotiémpopepeáñooúvape.

22Haʼenoñeʼẽvéimahendive,haÑandejáraoho Abrahángui

23UpéiAbrahánojagarraitaʼýraIsmaélpe,haenterove umionasevaʼekuehógapehaumiojejoguavaʼekuépe ipirapire,kádakuimbaʼeAbrahánrógape.haosirkunsida hikuáiipirero'oupeárapevoi,Tupãhe'ihaguéichachupe 24Abrahánorekokurinoventaynueveáño oñesirkunsidárõguarechupe.

25Ita'ýraIsmaeloguereko13áño,oñesirkunsidaramo guarechupe

26UpeárapevoioñesirkunsidaAbrahánhaitaʼýraIsmael 27Haenterovekuimbaʼehogapeguaonasevaʼekuepe ógapehaojoguapeextranhéroguiplátape,oñesirkunsida hendive.

MOAKÃHA18rehegua

1ÑandejáraojehechaukachupeMamréñúme,haoguapy tendarokẽmeárahakujave

2Upéiohupihesahaomaña,mbohapykuimba'eoñembo'y ijykére

3Hahe'i:CheJára,ko'ágãajuhúramonderesa renondépe,anirehasanerembiguáigui.

4Tojegueruymichĩmi,pejohéipendepyhapepytu'u yvyramátaguýpe

5Haaguerútapeteĩmbujape,hapembopyʼaguapýtapene korasõ;uperirepehasáta,upévarepejupenderembiguái rendápeHa'ekuérahe'i:Ejapondeerehaguéicha

6UpéiAbrahánpyaʼeoikeSararendápepeógakárpapeha heʼi:“Pyaʼeembosakoʼitresmétroharínoiporãva, embojeheʼahaejapotórtapetatakuaári”

7HaAbrahánoñanivakarendápe,haoguerupeteĩ vakaraʼyikyrỹivahaiporãva,haomeʼẽpeteĩmitãrusúpe; hapya’eomonde

8Haojagarramantequilla,kamby,hapevakaraʼy ombojeguavaʼekue,haomoĩhenondépe;haoñemboʼy ijykérepeyvyramátaguýpe,haokaruhikuái

9Ha'ekuéraoporanduchupe:Moõpaoĩnerembireko Sara?Ha'ehe'i:Péinapetendáre

10Ha'ehe'i:Ajevýtanerendápeaikoveárarupiha, péinaápe,nerembirekoSaraoguerekótapeteĩ mitãkuimba'eHaSaraohenduupévapetendarokẽme, oĩvahapykuéri

11AbrahánhaSaraitujámahaitujaporãma.ha ndoikovéimaSarandivekuñarekoháicha 12UpévareSaraopukavyhaheʼi:“Chetujarireavyʼátapa, cheruvichaitujámaavei?”.

13Ñandejárahe'iAbrahánpe:Mba'érepikoSaraopuka hahe'ívo:“¿Chepikokatueteimembypeteĩmitã itujámava?”.

14¿OĩpambaʼeijetuʼuetereívaÑandejárapeguarã?Peára ojeporavóvapeajevýtanerendápe,áraoikovehaguãicha, haSaraoguerekótapeteĩmitãkuimba'e.

15UpémarõSaraonegahahe'i:Chendapukavéi okyhyjéguiHa'ehe'i:Nahániri;hakatunderepuka 16Umikuimba'eopu'ãupéguihaomañaSodomagotyo,ha Abrahánohohendivekuéraogueruhaguãchupekuéra tapére.

17Ñandejárahe'i:“AmokañýtapaAbrahánguiupemba'e ajapóva

18RehechávoAbrahánguikatueteoikotahapeteĩtetã tuichahaipuʼakapáva,haopatetãnguérakoyvyarigua ojehovasátahese?

19Cheaikuaachupe,omandatahaita'yrakuérapeha hogayguakuérapehapykuéri,haoñangarekótaÑandejára raperehe,ojapohaguãhustísiahahuísioTupãogueru haguãAbrahánreheumimba'ehe'iva'ekuehese.

20Ñandejárahe'i:TuichaitereiningoSodomaha Gomorraosapukái,haipekavaieterei

21Aguejytakoʼága,haahechátaojapopaitepahikuáipe sapukáiheʼiháicha,ouvaʼekuechéve;handaha’éiramo, aikuaáta

22Umikuimba'eojereupéguihaohoSodomagotyo, Abrahánkatuoñembo'ygueteriÑandejárarenondépe.

23UpéiAbrahánoñembojahaheʼi:“¿Rehundítapaavei umihekojojávapeumiiñañávandive?”.

24Oiméneoĩcincuentahekojojávapesiudaryepýpe, ¿rehundítapikohanapeperdonamoʼãipapelugárcincuenta hekojojávaoĩvapype?

25Umvamombyryndeheguirejapohaguapéicha,rejuka haguahekojojávapeiñañávandive,haumihekojojávaha'e haguãiñañávaicha,mombyryoĩvandehegui

26Ñandejárahe'i:“Ajuhúramo50tapichahekojojáva Sodómapepesiudaryepýpe,ahejareítaopatenda hesekuéra”.

27UpémarõAbrahánheʼi:“Péinakoʼága,cheañemoĩche áriañeʼẽhaguaÑandejárape,haʼévayvytimbohatanimbu añónte.

28Oiméneofaltátacincoumicincuentahekojojáva apytéguiHahe'i:Ajuhuramoupépecuarentaycinco, nahundimo'ãi.

29He'ijeychupehahe'i:Oiméneojejuhucuarenta upépeHaha'ehe'i:Ndajapomo'ãicuarentakáusare

30Hahe'ichupe:AniÑandejáraipochy,hacheañe'ẽta: OiménetreintaojejuhuupépeHaha'ehe'i: Ndajapomo'ãi,ajuhúramoupépetreinta

31Haha'ehe'i:Péinaápe,añemoĩcheáriañe'ẽhaguã Ñandejárape:OiméneojejuhuveinteupépeHahe'i: Nahundimo'ãiveinterehehápe

32Haha'ehe'i:AniÑandejáraipochy,haañe'ẽtako'ã mba'énte:OiméneojejuhuupépediezHahe'i:Nahundi mo'ãidiezrehehápe

33UpéiÑandejáraohooñemongetaAbrahánndive,ha Abrahánohojeyhendaguépe

MOAKÃHA19rehegua

1Ka'aruoumokõiánhelSodómapeLotoguapySodoma rokẽme,Lotohechávochupekuéraopu'ãohuguahẽhaguã chupekuérahaoñesũhovareheveyvýpe;

2Haha'ehe'i:Péinaápe,cheruvichakuéra,peikepende rembiguáirógapehapepytapyharepukukuehapejohéi pendepy,hapepu'ãtapyharevehapehopenderapeHa'e kuérahe'i:Nahánirihakatujapytátataperehepyhare pukukue.

3Hatuichaojopyhiʼarikuéra;haojerehikuáihendápe,ha oikehógape;haojapochupekuérapeteĩkaruguasu,ha ombojypanilevadura’ỹva,haokaruhikuái.

4Pérooñenomboyvehikuái,umikuimbaʼeoĩvape siudápe,umikuimbaʼeSodomagua,ojerepeógare,itujáva haimitãva,enteroveumihénteopárupi

5Ha'ekuéraohenóiLot-pehaoporanduchupe:Moõ pikooĩumikuimba'eoikeva'ekuenerendápekopyharépe? pegueruñandéveumíva,jaikuaahaguãchupekuéra.

6UpéiLotosẽokẽmehaombotypeokẽ

7Hahe'i:Ajerurepeẽmepehẽnguekuéra,anipejapo ivaíva

8Péinaápekoʼága,arekomokõitajýrandoikuaáiva kuimbaʼépe;che,ajerurepeẽme,aguenohẽpeẽmeumíva, hapejapohesekuéraiporãvapenderesarenondépe upévareoúguihikuáichetechosombraguýpe

9Ha'ekuérahe'i:Epytatapykuépe.Ha'ekuérahe'ijey hikuái:“Kokaraioikeopytáva,ha'eoikotevẽtahuésramo

Ha'ekuéraoinupãvaipekuimba'e,Lot,haoñembojaoity haguãpeokẽ.

10UmikuimbaʼekatuoipysoipohaoguerahaLot-pe hógapehaombotypeokẽ.

11Haoinupãhikuáiumikuimba'eoĩvapeógarokẽme, michĩhatuicháva,haikane'õojuhuhaguãpeokẽ

12Umikuimba'ehe'iLot-pe:¿Reguerekópako'ápe ambuemba'e?ndera'y,nerajy,nerajyhaopamba'e rerekóvatávape,eguenohẽko'águi

13Ñahundítakolugár,haʼekuéraosapukáituichaitereígui Ñandejárarenondépehaandejraorembourohundihagua

14UpéiLotosẽhaoñeʼẽumiitajýrapeomendavaʼekuépe itajýrare,haheʼi:“Epuʼã,esẽkolugárgui.Ñandejára ohundítaguikotávaHa'erãha'etekuoñembohoryva ita'ýrakuérare

15Ko'ẽmbotávo,umiánhelombopya'eLot-pehahe'i: “Epu'ãeguerahanerembirekohamokõinderajyoĩva ko'ápeAnihaguãreñehundipetávarembiapovaikuére

16Hahaʼeopytaaja,umikuimbaʼeojagarraipo,ha hembirekopo,hamokõiimembykuñapo;Ñandejára oiporiahuverekochupe,haoguenohẽchupetávaokaháre

17Oguenohẽrirechupekuératetãambuére,haʼeheʼi: “Ekañynderekoverehehápeaniremañanderapykuéri,ha anirepytaopañurupi;ekañyyvytygotyo,anihaguã reñehundi.

18Lothe'ichupekuéra:CheRuvicha,ndaha'éiupéicha 19Péinaápekoʼága,nerembiguáiojuhugrásianderesa renondépe,harembotuichaveneporiahuvereko, rehechaukavaʼekuechéveresalvávocherekove;ha ndaikatumo'ãiakañyyvytygotyo,anihaguãoĩmba'evai chegueraha,haamano.

20Péinaápekoʼága,kotavaguasuhiʼaguímaokañyhagua, hahaʼepeteĩmichĩ:Oh,takañyupégui,(ndahaʼéipiko michĩmi?)hacheángaoikovéta.

21Upéihe'ichupe:Emañamína,cheroguerohoryavei komba'ére,ndahundimo'ãihakotávareñe'ẽhaguerehe 22Ndepyaʼe,ekañyupépe;ndaikatúiguiajapomba'eve nderejupeveupépeUpévareupetávaoñembohéraZoar

23KuarahyosẽmakoyvyapeáriLotoikejaveZoar-pe

24UpéiÑandejáraokyyvágaguiazufrehatataSodomaha Gomorraári

25Haoitypaumitáva,haopañu,haopaumioikóvaumi távape,haumiokakuaávayvýpe.

26Hembirekokatuomañahapykuéguiohaoikochugui peteĩpilarjukyrehegua

27UpéiAbrahánopuʼãpyharevepytepelugároñemboʼy haguépeÑandejárarenondépe

28UpéiomañaSodomahaGomorragotyo,haopapeyvy pehẽnguegotyo,haomañapetatatĩokaháreojupipeteĩ hornotatatĩcha

29Haojehu,Tupãohundírõguareumitávañupegua,Tupã imandu'aAbrahánrehe,haomondoLot-pepeñehundi mbytégui,oityjaveumitávaLotoikohaguépe

30UpéiLotosẽZoarguihaoikopemontáñapehahendive mokõiitajýraHa'eokyhyjéguioikohaguãZoar-pe,ha oikopeteĩitakuápe,ha'emokõiitajýrandive

31Upeta'ýraypykuehe'iimitãvévape:Oreruitujáma, handaipórikuimba'eoikehaguãorévekoyvyapeári

32Peju,jamboyʼuñandetúvapevíno,hañañenótahendive, ñañongatuhaguañanderuñemoñare.

33Upepyharépeomboy'uhikuáiitúvapevíno,hapeta'ýra ypykueoikeitúvandive.hahaʼendohechakuaáioñeno jave,niopuʼãjave

34Ko'ẽmbotávo,peta'ýraypykuehe'iimitãvévape:“Péina, añenokuehecherundive.haeikehaeñenohendive, roñongatuhaguãoreruñemoñare

35Upepyharépeomboy'uhikuáiitúvapevíno,hape imitãvévaopu'ãhaoñenohendive.hahaʼendohechakuaái oñenojave,niopuʼãjave

36PéichamokõivévaLotrajyhyeguasuitúvagui

37Peta'ýraypykueimembypeteĩmitãkuimba'eha ombohéraMoab

38Peimitãvévaimembyaveipeteĩmitãkuimba'eha ombohéraBenami

MOAKÃHA20rehegua

1UpéguiAbrahánohosurgotyo,haopytaCadeshaSúr mbytépe,haopytaGerarpe.

2UpéiAbrahánheʼihembirekoSararehe:“Haʼehínache reindy

3TupãkatuouAbimelecrendápeiképepyhare,hahe'i chupe:Péina,ndenikopeteĩkuimba'eomanóva,pekuña reguerahava'ekuéreha'enikokuimba'erembireko

4Abimeleckatunoñembojáihese,hahe'i:CheRuvicha, ¿rejukapikopeteĩtetãhekojojávape?

5Ha'ende'írichéve:Ha'echereindy?haha’e,ha’evoihe’i: “Ha’echeryvy,chepy’arekohachepoinocencia-peajapo kóva

6Tupãheʼichupeiképe:Heẽ,cheaikuaarejapohaguekóva nekorasõpotĩme;Cheaveirojokóguirepekahaguãche rehe,upévarendahejáirepokohese

7Koʼágaemoĩjeypekuimbaʼépehembirekópe;ha'eniko maranduhára,ha'eoñembo'étanderehe,hareikovéta,ha neremoĩjeýramochupe,eikuaakatueteremanotaha,ndeha opavavenemba'éva

8UpémarõAbimelecopu'ãpyharevepytehaohenói hembiguáikuérapehaomombe'uopako'ãmba'e

9UpémarõAbimelecohenóiAbrahánpehaheʼichupe: “¿Mbaʼepikorejapoorerehe?”.hamba'epikorombopochy, regueruhaguérecherehehacherréinoáripeteĩangaipa tuicháva?nderejapochereheumitembiapondojejapoivaer 10Abiméleche'iAbrahánpe:Mba'epikorehecharejapo haguekomba'e?

11UpémarõAbrahánheʼi:“Apenságui:“Añetehápe ndaipórikolugárpeÑandejárakyhyje.hachejukátahikuái cherembirekorehehápe

12Hajepeveañetehápehaʼechereindy;ha'echerurajy, hakatundaha'éichesyrajy;haoikochuguicherembireko

13UpéiTupãchemomombyrýrõguarecherurógagui,ha'e chupe:“Kóvaha'enemba'eporãrehechaukava'erãchéve opatendajajutahápe,erecherehe:Ha'echeryvy.

14Abimélecoguerahaovecha,vaka,tembiguáiha tembiguái,haome'ẽAbrahánpehaome'ẽjeychupe hembirekoSara

15Abiméleche'i:Péina,cheretãoĩnerenondépe

16Hahe'iSara-pe:“Ame'ẽneryke'ýpemilplátapehẽngue.

17UpémarõAbrahánoñembo'eTupãme,haTupã omongueraAbimelec,hembirekohahembiguáikuérape haimembyhikuái.

18ÑandejáraombotypaiteAbimelecrógaryepy,Sara Abrahánrembirekokáusare

MOAKÃHA21rehegua

1ÑandejáraovisitaSarahe'ihaguéicha,haÑandejára ojapoSararehehe'ihaguéicha.

2SarahyeguasuhaimembyAbrahánpepeteĩmitãkuimbaʼe itujarire,petiémpoÑandejáraheʼihaguépechupe

3UpéiAbrahánombohéraIsaacitaʼýrape,Saraimemby vaʼekuépe.

4UpéiAbrahánosirkunsidaitaʼýraIsaacpe,orekórõguare 8día,Ñandejáraheʼihaguéichachupe

5Abrahánoguerekocienáño,ita'ýraIsaaconaseramo guarechupe

6UpémarõSaraheʼi:“Ñandejárachembopuka,ikatu haguáichaopukachendiveumiohendúva”

7Ha'ehe'i:Mávapikohe'ítaAbrahánpe,Saraome'ẽtaha imembyimemby?Itujavévochera'ýguichupepeteĩ mitãkuimba'e

8Upéipemitãokakuaahaojedestete,haAbrahánojapo peteĩkaruguasuIsaacojepeʼahaguépe.

9SaraohechaAgarEgiptoguara'y,ha'eAbrahánpe heñóiva'ekue,oñembohoryha

10Upévarehe'iAbrahánpe:“Emosẽkotembiguáiha ita'ýrape

11HaupévaivaietereiAbrahánrenondépeitaʼýrakáusare

12UpéiTupãhe'iAbrahánpe:Aninderesaasype mitãkaria'yhanerembiguáikáusareopambaʼeSara heʼivaʼekuépendéve,ehenduiñeʼẽ;Isaac-peoñembohérata neñemoñare.

13Haaveipetembiguáiraʼýguiajapótapeteĩtetã,haʼégui neñemoñare

14UpéiAbrahánopuʼãpyharevepyte,oguerahambujaha peteĩyryru,haomeʼẽAgar-pe,omoĩvoijyvaárihape mitãme,haomondochupeBeersebapegua

15Hapeyopapembaʼyrúpe,hahaʼeomombopemitãme peteĩkaʼavoguýpe

16Ha'eohohaoguapyhenondépemombyrymi,ha'eteku peteĩarco,he'ígui:“Aniahechapemitãomanóva”.Ha oguapyhenondépehaohupihahasẽ

17HaTupãohendupemitãkariaʼyñeʼẽ;Tupãremimbou ohenóiAgar-peyvágaguihahe'ichupe:Agar,mba'epiko nderasy?anirekyhyje;Tupãohendúguipemitãkaria'yñe'ẽ oĩháme

18Epuʼã,ehupipemitãkariaʼýpehaejagarrachupende pópe;ajapótaguichuguipeteĩtetãguasu

19Tupãoipe'ahesa,haohechapeteĩykuay;haoho, omyenyhẽpemba'yruy,haomboy'upemitãkaria'ýpe.

20HaTupãoĩpemitãkariaʼyndive;haokakuaa,haoiko petaveʼỹme,haoikochuguipeteĩarquero.

21UpéioikoParandesiértope,haisyomendachupe hembirekoEgíptogui

22Upejave,AbimelechaFicol,ijehérsitoruvicha,oñeʼẽ Abrahánpe:“Ñandejáraoĩnendiveopambaʼerejapóvape.

23KoʼágaehurachévekoʼápeTupãrérapeanihagua rejapojapuchendive,nicheraʼyndive,nicheraʼyraʼy ndiveyvyreikohaguépe

24UpémarõAbrahánheʼi:“Ahura”

25UpéiAbrahánomongavajuAbimelecpepeteĩykua oipeʼahaguéreAbimelecrembiguáikuéra

26Abimeleche'i:Ndaikuaáimávapaojapokomba'e

27Abrahánojagarraovechahavaka,haomeʼẽAbimelecpe. hamokõivévaojapopeteĩkonvénio

28UpéiAbrahánomoĩ7ovecharaʼyovecharaʼyhaʼeño

29Abiméleche'iAbrahánpe:Mba'epikohe'iseko'ã7 ovechara'yremoĩva'ekueha'eño?

30Hahe'i:Ko'ã7ovechara'yrejagarrátachepógui,ha'e haguãtestigochéveguarã,ajo'ohaguekoykua.

31UpévarehaʼeombohéraupelugárBeerseba.upépe ohurahaguéremokõivévape

32PéichaojapohikuáipeteĩkompromísoBeersébápe,ha upéiopuʼãAbimelechaFicol,ijehérsitoruvicha,haoho jeyhikuáifilistéoretãme

33UpéiAbrahánoñotỹpeteĩka'aguyBeersebápe,haupépe ohenóiÑandejáraréra,Tupãopaáraguarã

34UpéiAbrahánopytahetaáraumifilistéoretãme

MOAKÃHA22rehegua

1Ko'ãmba'erire,Tupãoipy'ara'ãAbrahánpe,hahe'ichupe: “Abraham!”

2Hahe'i:Eguerahandera'ypeteĩeteIsaacrehayhúvape, haeikeMoriaretãme.haupépepeikuave'ẽchupe mymbahapyramopeteĩyvytyamombe'útavape

3UpéiAbrahánopuʼãpyharevepyte,oityvúrro,ha oguerahahendivemokõimitãrusuhaitaʼýraIsaac,oikytĩ peyvyraojehapyhagua,haopuʼãohopelugároĩháme Ñandejáraheʼivaʼekuechupe

4UpéipetercerdíapeAbrahánohupihaohechamombyry guivepelugár

5UpéiAbrahánheʼiimitãrusúpe:Pepytakoʼápepe vúrrondive.hachehapemitãkaria’yrohótaupérupiha romomba’eguasúta,harojujeýtanerendápe

6UpéiAbrahánojagarrapemymbaojehapývayvyraha omoĩitaʼýraIsaacári.haojagarrapetataipópe,hapeteĩ kyse;haohomokõivévaoñondive

7Isaache'iitúvaAbrahánpehahe'i:Cheru,haha'ehe'i: Chera'yaimeko'ápe.Hahe'i:Péinapetatahayvyra,ha moõpikooĩpeovechara'yojehapyhaguã?

8UpémarõAbrahánheʼi:“Cheraʼy,Ñandejáraomeʼẽta peteĩovecharaʼyofréndaojehapývapeguarã.

9HaoguahẽhikuáipetendaTupãomombeʼuhaguépe chupe;haAbrahánomopuʼãupépepeteĩaltar,haomoĩ porãpeyvyra,haojokuaitaʼýraIsaacpehaomoĩchupe altaráripeyvyraári

10Abrahánoipysoipohaojagarrapekyseojukahagua itaʼýrape.

11Ñandejáraremimbouohenóichupeyvágaguihahe'i: “Abraham,Abrahán”hahe'i:“Ko'ápeaime” 12Hahe'i:Aniremoĩndepopemitãkaria'yári,haani rejapomba'evehese,ko'ágãaikuaáguirekyhyjehaTupãgui, ndeneremboykéiguindera'y,ndera'ypeteĩete.

13UpéiAbrahánohupihesahaomañahapykuéripeteĩ ovechamáchoojagarrávapeteĩkaʼaguýpehatĩgui,ha Abrahánohoojagarrapeovechamáchohaoikuaveʼẽ chupeofréndaojehapývaitaʼýrarendaguépe.

14UpéiAbrahánombohéraupelugárJehováJiré, ojeʼeháichakoʼágapeve:“Ñandejárasérropeojehecháta” 15Ñandejáraremimbouohenóimokõihajeyyvágagui Abrahánpe

16Hahe'i:“Chevoiahura,ha'eÑandejára,rejapohaguére komba'ehanerejokóindera'y,ndera'ypeteĩme 17Cherohovasátarohovasávo,haambohetavévone ñemoñarembyjakuérayvágapeguáicha,hayvykuʼioĩva yguasurembeʼýpeguáicha;haneñemoñareoguerekóta iñenemigokuérarokẽ;

Génesis-pe

18Haneñemoñarerupiojehovasátaopatetãnguérayvy arigua;neñeʼẽrendúguicheñeʼẽ.

19UpémarõAbrahánohojeyimitãrusukuérarendápe,ha haʼekuéraopuʼãhaohooñondiveBeersébape.Abrahán oikoBeersebápe.

20Haojehuko'ãmba'erire,oje'eAbrahánpe:“Péinaápe, Milca,ha'eimembyaveineryvyNahor-gui

21Huzita'ýraypykue,BuziñermánohaKemuelAram túva

22Chesed,Hazó,Pildas,JidlafhaBetuel

23BetuelimembyRebeca,ko'ãochoMilcaimembyNahor, Abrahánryvy

24Hembireko,héravaReumá,imembyaveiTebá,Gaham, TahashaMaacá

MOAKÃHA23rehegua

1Saraoguereko127áño

2SaraomanoKiryatarbápe.ha'ehínaHebrónCanaán retãme,haAbrahánouombyasySararehehahasẽhaguã hese

3UpéiAbrahánopuʼãomanóvarenondéguihaoñeʼẽHet raʼykuérape

4Cheningopeteĩextranhérohapytaguapenendive, pemeʼẽchévepeteĩlugároñeñotỹhagua,ikatuhaguáicha añotỹcheresarenondépecheomanóva

5Hetñemoñarehe'iAbrahánpe

6Cheruvicha,orerendu,ndeha'epeteĩmburuvicha ipu'akapávaoreapytépeavaveoreapytépendojokomo'ãi ndéveisepultura,hakatureñotỹhaguãneomanóva

7HaAbrahánopuʼãhaoñesũtavayguakuéraupe tetãmeguarenondépe,Hetraʼykuérarenondépe

8UpémarõJesúsoñeʼẽhendivekuérahaheʼi:“Peẽ pepensáramoañotỹtahacheresarenondépe.cherenduha ejerurechéveEfrón,Zoharra'ýpe

9Ha'eome'ẽhaguãchéveMacpelaitakua,ha'eoguerekóva, oĩvaijyvypahápe;hetaviruovaleháichaome'ẽtachéve peteĩñeñotỹhapendeapytépe

10EfrónoikoHetñemoñareapytépe,haEfrónhititahe'i AbrahánpeHetñemoñare,opavaveoikeva'ekueitavaguasu rokẽme

11Nahániri,cheruvicha,cherendu,ame'ẽndévepeñu,ha peitakuaoĩvaipypeame'ẽndéve;cheretãyguara'ykuéra renondépeame'ẽndéve:eñotỹneomanóva

12HaAbrahánoñesũumihénteupetetãyguarenondépe

13Upéihe'iEfrónpeumitetãyguarenondépehahe'i: Peme'ẽséramokatu,cherendupeipe’achehegui,haupépe añotỹtacheomanóva.

14Efrónhe'iAbrahánpe

15Cheruvicha,cherendu,peyvyovalecuatrocientos grámodeplátamba'épaupévachehandeapytépe? upévareeñotỹneomanóva.

16HaAbrahánohenduEfrónpehaAbrahánopesaEfrónpe pepláta,ombohéravaHetraʼykuérarenondépe, cuatrocientosgrámodepláta,plátakoʼagaitepe komersiántendive

17EfrónkokueoĩvaMacpelape,oĩvaMamrérenondépe, peñuhaitakuaoĩvaipype,haopayvyramátaoĩvañúme, oĩvaoparembeʼýpeijerére

18Abrahánpeimba'erãHetñemoñarerenondépe,opavave oikeva'ekueitavaguasurokẽme

19Uperire,AbrahánoñotỹhembirekoSárapeitakua MacpelañúmeMamrérenondépe.

20HapeñuhapeitakuaoĩvaipypeoaseguraAbrahánpe, Hetraʼykuéraoñotỹhagua.

MOAKÃHA24rehegua

1Abrahánitujámahaitujáma,haÑandejáraohovasa Abrahánpeopambaʼépe

2UpéiAbrahánheʼihembiguáiypykuépe,oisãmbyhýva opambaʼe:“Emoĩndepochejyvaguýpe

3AhurandéveÑandejára,yvágaJárahayvyJára,ani haguãremendachera'ýpeumicananeorajy,cheaikohápe.

4Hakaturehótacheretãme,hacheirũnguérape,ha remendátacheraʼyIsaac-pe

5Petembiguáihe'ichupe:Oiménepekuñandoipotái chemoirũkotetãme

6Abrahánhe'ichupe:Eñangarekókeanihaguãregueru jeychera'yupépe.

7ÑandejárayvagapeguaJára,cheguenohẽva’ekuecheru rógaguihacheñemoñareretãgui,oñe’ẽva’ekuechéveha ohurava’ekuechéve:“Neñemoñarekuérapeame’ẽtako yvyha'eomboútahi'ángelnerenonderã,haupégui remendátachera'ýpehembireko

8Hapekuñandoipotáiramonemoirũ,upéicharõnderesẽta kochejuramento-gui

9PetembiguáiomoĩipoipatrónAbrahánjyvaguýpe,ha ohurachupeupembaʼére.

10Petembiguáioguerahadiezkamélloipatrónkaméllogui haohoopamba'eijáramba'évaoĩmaipópe,haopu'ãoho Mesopotamiape,távaNahorpeve.

11Haʼeojapoumikaméllopeoñesũhaguapesiuda okahárepeteĩykuaypýpe,kaʼarujave,kuñaosẽjaveonohẽ y.

12Hahe'i:“ÑandejáracheruvichaAbrahánJára,ajerure ndéve,emondochévepya'eporãkoárapehaehechauka chemborayhuchejáraAbrahánpe”.

13Péinaápe,añemboʼykoʼápeyykuaykére;haumi kuimba'etávapeguarajykuéraosẽonohẽy

14Pekuñataĩhaʼétavape:‘Emboguejyndembaʼyru, amboyʼuhaguahahe'íta:‘Ey'u,hacheame'ẽtaaveine kaméllopehaupvarupiaikuaátarehechaukahague pyʼaporãchejárape.

15Oñe'ẽpamboyve,osẽRebeca,ha'évaBetuel,Milcara'y, Abrahánryke'yNahorrembireko

16Hapekuñataĩiporãitereiomañahaguã,kuñataĩha avavendoikuaáivachupe,haoguejypeykuápeha omyenyhẽimba'yruhaojupi.

17Upémarõpetembiguáiodiparaohuguaitĩchupehaheʼi: “Ajerurendévetoyʼumichĩmiyndembaʼyrúgui”

18Ha'ehe'i:Ey'ucheruvicha,hapya'eomboguejyipópe imba'yruhaomboy'uchupe.

19Omboy'uparirechupe,he'i:“Amboy'útaaveine kaméllopeguarã,hoy'upapeve”

20Hapyaʼeporãomboykeimbaʼyrupeytyryrúpe,ha oñanijeypeykuápeoguenohẽhaguay,haoguenohẽopa ikaméllopeguarã.

21Hapekuimbaʼeoñesorprendevaʼekueheseokirirĩ, ohechahaguaÑandejáraouporãpatérãpanahániri

22Umikaméllohoyʼuparire,pekuimbaʼeojagarrapeteĩ apykadeóroorekóvamediagrámo,hamokõipulsera ipópe,orekóva1grámodeóro

23Haoporandu:“Mávarajypikonde?”erechéve,ajerure ndéve:oĩpikotendanderurógaperopytu'uhaguã?

24Ha'ehe'ichupe:ChehínaBetuelrajy,Milcara'y,ha'e imembyvaekueNahor-pe.

25Ha'ehe'iaveichupe:“Oreroguerekoka'ahatembi'u,ha tendaropytu'uhaguã”

26Upekuimba'eoñakãityhaomomba'eguasuÑandejárape

27Hahe'i:Toñemomba'eguasuÑandejáracheruvicha AbrahánJára,ndohejáivacheruvichaporiahuverekoha añetegua

28Pekuñataĩodiparahaomombeʼuchupekuéraisy rógaguikoʼãmbaʼe

29RebecaoguerekopeteĩermánohéravaLabán,haLabán osẽodiparapekuimbaʼerendápe,peykuápe

30Ohechávopeapysahapulseraoĩvaiñermánapópe,ha ohendúvoiñermánaRebecaheʼíva:“Péichaheʼichévepe kuimbaʼehaʼeouhaguepekuimbaʼépe;ha,péinaápe,ha'e oñembo'yumikamélloykérepeykuápe

31Ha'ehe'i:Eike,ndeandejrarehovasa.mba'érepiko reñembo'yokápe?Cheambosako'ímaguiógahakoty kaméllopeguarã

32Upéipekuimba'eoikeógape,haoipe'aikaméllope, ome'ẽka'aguyhatembi'uumikaméllope,hayojohéihaguã ipyhaumikuimba'eoĩvahendivepy

33Upéioñemoĩhenondépetembi'uho'uhaguã,ha'ekatu he'i:Nda'umo'ãi,amombe'upevecherembiaporãHa ha'ehe'i:Eñe'ẽmeme

34Ha'ehe'i:ChenikoAbrahánrembiguái.

35Ñandejáraningotuichaohovasachejárapehaha'e tuicha,ome'ẽchupeovecha,vaka,pláta,óro,tembiguái, tembiguái,kaméllohavúrro.

36HachejárarembirekoSaraimembypeteĩmitãkuimba'e chejárapeitujarire,haome'ẽchupeopamba'eoguerekóva

37Cheruvichachehurahahe'i:“Aniremendavaerãche ra'ýpeumicananeorajyapytégui,cheaikohápe

38Hakaturehótacherurógapehachepehẽnguekuéra rendápeharemendacheraʼýpe.

39Haha'echejárape:Oiménepekuñandojapomo'ãi cherapykuéri

40Ha'ehe'ichéve:“Ñandejára,cheaguatávahenondépe, omboútanendivehi'ánhelhanderapeoñakãrapu'ãtaha chera'yrembirekorãcheñemoñarehacherurógagui

41Upérõreñemopotĩtakochejuramento-gui,reguahẽvo chepehẽnguekuérarendápe;hanomeʼẽiramondévepeteĩ, reñemopotĩtacheñeʼẽmeʼẽgui

42Koárapeaĝuahẽpeykuápehaha'e:“Ñandejárache ruvichaAbrahánJára,ko'ágãreñakãrapu'ãramocherape ahahápe.

43Péinaápe,añemboʼyyykuaykére;haojehútapevírgen osẽvoveonohẽhaguãy,haha'echupe:Eme'ẽchévepeteĩ ymichĩmindemba'yrúguihoy'uhaguã;

44Haha'ehe'ichéve:“Nderey'uhacheaveiaguenohẽta ndekaméllopeguarã

45Haañeʼẽmboyvechekorasõme,péinaápe,Rebecaosẽ imbaʼyruijyvaári;haoguejyykuápehaoguenohẽy,ha ha'echupe:Ehejamitamboy'u

46Ha'epya'eomboguejyimba'yruijyvaguihahe'i:Ey'u hacheame'ẽtaaveinekaméllope

47Haaporanduchupe:“Mávarajypikonde?”Ha'ehe'i: Betuelrajy,Nahorra'y,Milcaimembyva'ekuechupe.

48Añesũcheakãhaamomba'eguasuÑandejárape,ha amomba'eguasuÑandejárape,cheruvichaAbrahánJárape,

cheguerahavaekuetapeporãmearahahaguãchejáraryvy rajyita'ýrarendápe.

49Hakoʼágapetrataporãséramochejárandive,pejechéve: hanahániriramo,pejechéve;ikatuhaguãajevyakatúa gotyo,térãasugotyo.

50UpémarõLabánhaBetuelombohovái:“Ñandejáragui oukomba'e

51Péinaápe,Rebecaoĩnerenondépe,ejagarrachupeha terehohatoikondejárara'yrembirekoramo,Ñandejára he'ihaguéicha

52Abrahánrembiguáiohendúvohaʼekuéraheʼíva, omombaʼeguasuÑandejárapehaoñesũyvýpe

53Hapetembiguáioguenohẽumimbaʼeiporãvaplátagui, haaodeórohaao,haomeʼẽRebecape

54Haokaruhahoyʼuhikuái,haʼehaumikuimbaʼeoĩva hendive,haopytapyharepukukue;haopu'ãhikuái pyharevehaha'ehe'i:Chemondochejárarendápe

55Iñermánohaisyheʼi:“Pekuñataĩtopytaorendive sapyʼami,porloménodiezdía.uperireohóta.

56Ha'ehe'ichupekuéra:Anichejoko,Tupãcherape oñakãrapu'ãchemondoahahaguãchejárarendápe

57Haʼekuéraheʼi:“Rohenóitapekuñataĩmeha roporandútachupeijurúpe”

58Ha'ekuéraohenóiRebeca-pehahe'ichupe:“¿Rehóta pikokokuimba'endive?Haha'ehe'i:Aháta.

59UpéiomondohikuáiiñermánaRebeca,imembykuña, Abrahánrembiguáihaiñirũnguérape

60Ha'ekuéraohovasaRebeca-pehahe'ichupe:Nde nikoorereindy,eikomilesdemillonessy,haneñemoñare toguerekoumindocha'éivahesekuérarokẽ

61Rebecaopu'ãimembykuñakuérandive,ojupikaméllo árihaosegipekuimba'épe

62IsaacoupeykuaLahairoirapéguihaʼeoikóguitetãsur gotyo.

63HaIsaacosẽojepy'amongetañúmeka'arujave,haohupi hesahaohechaouhaumikaméllo

64UpémarõRebecaohupihesahaohechávoIsaac-pe omyendypekaméllogui

65Ha'enikohe'ikuripetembiguáipe:Mba'epikoko kuimba'eoguatávañúmeorerovasahaguã?Petembiguái he'ikuri:“Cheruvichahína,upévareojaho'ipeteĩvándaha ojejaho'i”

66HapetembiguáiomombeʼuIsaácpeopambaʼeojapo vaʼekue

67IsaacoguerahachupeisySararógapehaogueraha Rebecapehaoikochuguihembireko.ha'eohayhuchupe, haIsaacoembopy'aguapyisyomanorire

MOAKÃHA25rehegua

1UpéiAbrahánomendajeyhembireko,hahéraCetura 2UperireimembyZimrán,Jocsán,Medán,Madián,Isbac haSúa

3Jocsánita'ýraSebahaDedánDedánra'ykuérahína Asurim,LetusimhaLeumim

4HaMadiánra'ykuéra;Éfá,Éfer,Hanoc,AbidahaElda Opako'ãvaha'eCeturañemoñare.

5HaAbrahánomeʼẽopambaʼeorekóvaIsaacpe

6Abrahánomeʼẽjopóihaomondochupekuéraitaʼýra Isaacgui,haʼeoikoajagueteri,kuarahyresẽgotyo,éste gotyo

7HakoʼãvahínaumiáraAbrahánoikovehague,cien sesentayquinceáño.

8UpéiAbrahánohejapeespíritu,haomanoitujaporãrire, itujámahahenyhẽhetaáñogui.haoñembyaty itavayguakuérape.

9Ita'ýraIsaachaIsmaeloñotỹchupeMacpeláitakuápe, Efrón,Zoharhititara'ykokuépe,opytávaMamré rembe'ýpe.

10PekokueAbrahánojoguavaʼekueHetraʼykuéragui, upépeoñeñotỹAbrahánhahembirekoSara

11HaojehuAbrahánomanorire,Tupãohovasaitaʼýra Isaacpe;HaIsaacoikoykuaLahairoirembe'ýpe

12Ko'ãvahínaIsmael,Abrahánra'y,Agaregipcio,Sara rembiguái,ñemoñareAbrahánpe

13Ko'ãvahínaIsmaelra'ykuéraréra,iñemoñarekuéra rupive:Ismaelra'yypykueNabajot.Kedar,Adbeelha Mibsam, 14Misma,DumáhaMasa, 15Hadar,Tema,Jetur,NafishaCedemá.

16KoʼãvahaʼeIsmaelraʼykuéra,hakoʼãvahéra, itavaguasuhakastíllorupive;docemburuvichaguasu hetãnguéra.

17Ismaeloikovehaguecientreintaysieteáñoha oñembyatyitavayguakuérape

18Ha'ekuéraoikoHaviláguiveSúrpeve,Egiptorovái, rehojaveAsiriagotyo

19Hako'ãvahínaIsaac,Abrahamra'yñemoñare:Abrahán omoheñóiIsaac.

20IsaacoguerekokuricuarentaáñoomendaramoRebecape,ha'évaBetuelrajy,pesirioPadanaramgua,ha'éva Labánpesirioermána.

21IsaacojerureasyÑandejárapehembirekorehe,ha'e imemby'ỹgui,haÑandejáraojerureasychupe,ha hembirekoRebecahyeguasu.

22Haumimitãoñorairõoñondiveipype;hahe'i: “Oiméramoupéicha,mba'érepikoaimepéicha?Haoho oporanduÑandejárape.

23Ñandejárahe'ichupe:Mokõitetãoĩneryepýpe,ha mokõiichaguatetãoipe'átandepyti'águihapeteĩ tavayguakuéraimbaretevétaambuetavayguakuéragui;ha petuichavévaoservítaimitãvévape

24Haoñekumpliparirehiʼáraimembyhagua,péinaápeoĩ gemelosisyryepýpe.

25Hapepeteĩhaosẽpytã,oparupietepeteĩaoiñakãrague asývaichahaombohérahikuáiEsaú

26Uperireosẽiñermáno,haipoojagarraEsaútalónpe.ha héraJacob,haIsaacoguerekosecentaáñoimembyjave

27Umimitãkuimba'eokakuaaohóvo,haEsaúkatupeteĩ mymbaka'aguyiñarandu,ha'epeteĩkuimba'eñuhaJacob haʼepeteĩkuimbaʼeijyvykuʼíva,oikóvaógakárpape

28IsaacohayhuEsaúpeho'urupihymbaro'o,Rebecakatu ohayhuJacóbpe.

29UpérõJacobokaruka'aguy,Esaúouñúguihaikangy

30UpémarõEsaúheʼiJacóbpe:“Emongarumínachéveupe mbaʼyrupytãmeChekangyniko,upévarehéraEdom

31HaJacobhe'i:Evendechévekoárapendederécho ypykue.

32Esaúhe'i:Péina,amanopotaitéma

33HaJacobhe'i:EhurachévekoárapeHaohurachupe, haovendeJacob-peideréchoypykue.

34UpémarõJacobomeʼẽEsaúpembujapeharyguasu rupiʼa.haokaruhahoy'u,haopu'ãhaoho,péichaEsaú odespreciaideréchoypykue

MOAKÃHA26rehegua

1Haoikopeteĩñembyahýiupetetãme,peñembyahýi peteĩhaoĩva’ekueAbrahamárapeykére.IsaacohoFilistea ruvichaAbimelecrendápeGerarpe

2Ñandejáraojehechaukachupehahe'i:Anireguejy Egíptopepeikopetetãamombe'útavapepeẽme

3Epytakotetãme,hacheaimétanendiveharohovasáta; ndévehaneñemoñarekuérapeameʼẽtaguiopakoʼãtetãme, haajapótapejuramentoahuravaʼekuenderuAbraham-pe; 4Haambohetavétaneñemoñarekuérapembyjakuéra yvagapeguaicha,haameʼẽtaneñemoñarekuérapeopakoʼã tetã;haneñemoñarerupiojehovasátaopatetãnguérayvy arigua;

5Abrahániñeʼẽrendúguicheñeʼẽ,haokumpliche rembiapoukapy,cherembiapoukapy,cheléihacheléi 6IsaacoikoGerarpe

7Haumikuimbaʼeupelugárpeguaoporanduchupe hembirekópe;hahe'i:“Ha'echereindy,okyhyjéguihe'i haguã:Ha'echerembireko!”anihaguã,he'i,umikuimba'e upetendápeguachejukaRebecarehehápe;hekojojágui ojesarekohese

8Areguivémaoĩrireupépe,Filistearuvichaguasu Abimelecomañapeteĩventánarupi,haohechaIsaac oñembosaráihínahembirekoRebecandive

9AbimélecohenóiIsaac-pehahe'i:Katuetenikoha'ene rembireko.UperireIsaache'ichupe:Cheha'ehaguére: Anihaguãamanohesehápe

10Abiméleche'i:Mba'epikorejapoorerehe?peteĩ tavayguakuéraapytéguiikatuoñemoĩligeronerembireko ndive,handeregueruvaʼerãmoʼãoreárikulpa

11UpéiAbimeleche'iopavavépehetãyguápe:“Opokóva kokuimba'etérãhembirekóre,ojejukava'erã”.

12UpéiIsaacoñotỹupetetãme,haupeáñopeohupytycien vése,haÑandejáraovendesichupe

13Upekuimba'etuichahaohotenondegotyohaokakuaa tuichaitereímeve

14Ha'enikooguerekoovecha,vaka,hahetatembiguái 15Opaumiykuaojoʼovaʼekueitúvasiervokuéraitúa Abrahántiémpope,umifilistéoojokohaomyenyhẽyvýgui

16UpéiAbimeleche'iIsaac-pe:Ehooreheguinde tuichaipu'akavéguiorehegui.

17Isaacohoupéguihaomopu'ãhogaGerarñúmehaoiko upépe.

18HaIsaacojoʼojeyumiykua,ojoʼovaʼekuehikuáiitúva Abrahántiémpope;Filisteakuéranikoojokochupekuéra Abrahánomanorire,haombohérachupekuéraitúva ombohéravaekuechupekuéra.

19Isaacrembiguáikuéraojoʼopeñúme,haojuhuupépe peteĩykuayosyryha

20UmiovecharerekuaGerarguaoñorairõIsaacovecha rerekuandivehahe'i:“Peyoremba'e,haombohérape ykuaEsec.oñorairõhaguérehendive.

21Ojo'ohikuáiambueykuahaoñorairõaveiupévarehe, haombohéraSitna

22Haupéguiojei,haojoʼoambueykua;haupévare noñorairõihikuái,haombohéraRehobot;hahe'i:“Ko'ágã

Génesis-pe

Ñandejáraome'ẽmañandévetendahañanemitỹtaupe tetãme.”

23UpéguiojupiBeersebápe

24UpepyharépeÑandejáraojehechaukachupehahe'i: “ChehínanderuAbrahamJára.

25Upépeomopu'ãpeteĩaltár,ohenóiÑandejáraréraha omopu'ãupépehoga,haupépeIsaacrembiguáikuéraojo'o peteĩykua.

26UpémarõAbimelecohohendápeGerargui,hapeteĩ iñamígoAhuzathaFicol,haʼehínaijehérsitoruvicha

27UpérõIsaache'ichupekuéra:Mba'érepikopejuche rendápe,pehechávopeẽndacha'éichereheha chemomombyrypendehegui?

28Ha'ekuérahe'i:RohechaañeteÑandejáraoĩha nendive

29Nderejapomo'ãioremba'evai,ndoropokóihaguéicha nderehe,handorojapóihaguéichanderehemba'eveiporãva, haromondopy'aguapýpe

30Haojapochupekuérapeteĩkaruguasu,haokaruha hoyʼuhikuái

31Ko'ẽmbotávoopu'ãhikuáihaohuraojupe,haIsaac omondochupekuérahaohohikuáichuguipy'aguapýpe.

32Upeárapevoi,Isaacrembiguáikuéraouhaomombe'u chupepeykuaojo'ovaekuehahe'ichupe:Rojuhuy

33Ha'eombohéraSebá,ko'ágãpeveupetávahéra Beerseba

34EsaúoguerekocuarentaáñoomendajaveJudit,Beeri hititarajyhaBasematElónhititarajy.

35Upemba'eombyasyIsaachaRebeca-pe

MOAKÃHA27rehegua

1Isaacitujámarõhahesahũhandohechavéi,ohenóiita'ýra ypykueEsaúpehahe'ichupe:Chera'ychepiko.

2Ha'ehe'i:Péinaápe,chetujáma,ndaikuaáipeára amanotaha

3Koʼágakatu,ajerurendéve,ejagarraneárma,neryguasu hanearco,haesẽñúmehaeguerahachévekaʼakaʼaguy; 4Haejapochévesoʼoheʼẽasýva,cheahayhuháicha,ha egueruchéve,haʼuhagua;cheánganderovasahaguã amanomboyve

5RebecaohenduIsaacoñe'ẽrõguareita'ýraEsaúndive Esaúohoñúmeohekahaguãka'aguyhaogueruhaguã.

6Rebecahe'iita'ýraJacóbpehahe'i:Ahendunderu oñe'ẽvonderyke'yEsaúpe

7Egueruchéveso'ohe'ẽasýva,ha'uhaguãharohovasa Ñandejárarenondépecheamanomboyve

8Koʼága,cheraʼy,eñeʼẽrenducheñeʼẽmehaʼeháicha ndéve

9Terehokoʼágaovecharendápehaegueruchéveupégui mokõikavararaʼyporãhaajapótachupekuératembi'uhe'ẽ asývandetúvapeguarã,ha'eohayhuháicha.

10Hareguerútanderurendápe,haʼehoʼuhagua,hande rovasahaguaomanomboyve

11UpémarõJacobhe'iisyRebeca-pe:“CheermánoEsaú ningopeteĩkuimba'eiñakãrague,hachekatupeteĩ kuimba'eipirehũva.

12Cheruoiménechemoñandúta,hahaʼetétachupepeteĩ ombotavývaicha;haaguerútapeteĩmaldicióncheári,ha ndahaʼéipeteĩjehovasa.

13Isyhe'ichupe:Chera'y,eñe'ẽcherehe,eñe'ẽrenduha terehoegueruchéve

14Upéiohoogueruhaogueruisyrendápe,haisyojapo tembi'uhe'ẽasýva,itúvaohayhuháicha.

15UperireRebecaoguerahaaoporãita'ýraypykue Esaúgui,oĩvahendivehógape,haomondeita'ýraimitãvéva Jacobári.

16Upéiomoĩkavarara'ypireipópehaijajúralisovaári

17UpéiomeʼẽitaʼýraJacobpópepesoʼoheʼẽasývahape mbujapehaʼeopreparavaʼekue.

18Upéiohoitúvarendápehahe'ichupe:Cheru,hahe'i: “Ko'ápeaime;mávapikonde,chera'y?

19HaJacobhe'iitúvape:ChehínaEsaúndera'yypykue Cheajapondereipotaháicha:epu'ã,eguapyhae'uche ka'aguy,ndeángacherovasahaguã.

20Isaache'iita'ýrape:Mba'éichapikopya'erejuhúma, chera'y?Ha'ehe'i:TupãndeJáraogueruhaguérechéve 21Isaache'iJacóbpe:Eñemboja,chera'y,taha'echera'y Esaútérãnahániri

22HaJacoboñembojaitúvaIsaacrendápe;haoñandu chupehahe'i:“Peñe'ẽha'eJacobñe'ẽ,haumipokatuEsaú po”

23Haʼendohechakuaáichupe,ipoipirehũgui,iñermáno Esaúpoicha.

24Ha'ehe'i:Ndepikochera'yEsaú?Haha'ehe'i:Che ha'e

25Ha'ehe'i:“Eguerucherendápehaha'útachera'yka'a ro'o,cheánganderovasahaguã”Ombojahendápeha okaru,haogueruchupevínohahoy'u

26ItúvaIsaache'ichupe:Eñembojahacheañuãchera'y.

27Upéioñembojahaohetũchupe,haohetũijaohyakuã asývahaohovasachupehahe'i:“Emañamína,chera'y hyakuãha'etepeteĩkokuehyakuãasývaÑandejáraohovasa vaekue

28UpévareTupãtome'ẽndéveyvágaro'y,yvyikyrakue, hahetatrígohavíno.

29Umihéntetoñesũndéve,hatetãnguératoñesũndéve, ejuneryvykuéraruvicha,handesyra'ykuératoñesũ ndéve.

30IsaacovendesiriremínteJacóbpe,haJacobsaʼiosẽrire itúvaIsaacrenondégui,iñermánoEsaúoikeokaru haguégui.

31Ha'eojapoaveiso'ohe'ẽasýva,haogueruitúvape,ha he'iitúvape:Cherutopu'ãhaho'uita'ýraka'aro'o,neánga cherovasahaguã.

32ItúvaIsaacoporanduchupe:Mávapikonde?Hahe'i: “Chehínandera'y,ndera'yypykueEsaú”

33Isaacoryrýietereihahe'i:¿Mávapiko?moõpikooĩ peojagarrávaka'ara'yhaogueruchéve,hacheha'uopa mba'éguinderejumboyvehaahovasachupe?heẽ,hahaʼe ojehovasáta

34Esaúohendúvoitúvaheʼíva,osapukáihaheʼiitúvape: “Cheru,cherovasaavei”

35Ha'ehe'i:Neryvyouiñaranduhaoipe'anderovasa.

36Ha'ehe'i:Ndaha'éipikohendaitépeombohéraJacob? ha'echerendaguépeko'ãmokõijey:oipe'achederecho ypykue;ha,péinaápe,koʼágahaʼeoipeʼachejehovasa Ha'ehe'i:Ndepikoreñongatuchévepeteĩjehovasa?

37Isaache'iEsaúpe:Péinaamoĩchupenderuvicha ramo,haopaiñermanokuérapeame'ẽchupetembiguái ramohatrígohavínoaipytyvõchupe,hamba'épaajapóta nderehe,chera'y?

38Esaúheʼiitúvape:“Peteĩvendisiónntepikorerekoche ru?cherovasa,chejepe,cheruEsaúhasẽhahasẽ

39ItúvaIsaache'ichupe:Péinaápe,nderekohaha'éta yvyikyrávahayvágaro'yyvateguive.

40Handekysepukurupireikovéta,hareservítanejoykeʼy; haojehútareguerekótavovesãmbyhy,reipeʼátaijúgonde akãgui.

41Esaúndocha'éiJacóbrehe,itúvaohovasahaguérechupe, haEsaúhe'iikorasõme:Hi'aguĩmaárañembyasycheru rehe.upérõajukátacheryvyJacóbpe.

42Upéiomombe'uRebeca-peko'ãmba'ehe'iva'ekue ita'ýraypykueEsaú,haha'eomondoohenóiita'ýra imitãvévaJacóbpehahe'ichupe:Péina,neryvyEsaú,ne ryvyEsaúoporokonsolahandejukase

43Koʼágaupévare,cheraʼy,eñeʼẽrenducheñeʼẽme;ha epu'ã,eñaniLabáncheryvyHarán-pe; 44Epytahendivembovyára,nderyke'ypochyojerepeve

45Nderyvypochyojerepevendehegui,hahesaráipeve nderejapova'ekuégui,cheamondótaharogueruupégui, ¿mba'érepikochepe'átaaveimokõivévaguipeteĩárape?

46UpémarõRebecahe'iIsaac-pe:“Chekane'õmache rekovéguiHetrajykuérarehe,JacobomendaramoHet rajykuéraapytégui,ko'ãtetãrajykuéraapytégui,mba'e iporãvapacherekove”.?

MOAKÃHA28rehegua

1IsaacohenóiJacóbpehaohovasachupehahe'ichupe: AniremendaCanaánrajyapytégui

2Epu'ã,terehoPadanárampe,ndesyruBetuelrógape.ha ehembirekondesyryke'yLabánrajykuéraapytégui

3HaTupãIpuʼakapávatanerovasa,hanemboheta,ha nemboheta,haʼehaguapeteĩtavayguakuéraaty;

4HaemeʼẽndéveAbrahánjehovasa,ndévehane ñemoñarekuérapenendive;ikatuhaguãrehupytypeyvy reimehápeextranjero,Tupãome'ẽva'ekueAbrahánpe.

5IsaacomondoJacóbpe,haohoPadanárampeLabán rendápe,Betuelsiriora'y,Rebecaryvy,JacobhaEsaúsy

6EsaúohechávoIsaacohovasahagueJacóbpehaomondo chupePadanárampe,omendahaguachupehembirekorã upéguihaohovasaajachupeomeʼẽhachupepeteĩmbaʼe heʼívo:“AniremendaCanaánrajykuéraapytégui;

7HaJacobiñeʼẽrendúhaitúvahaisýpe,haoho Padanaránpe;

8EsaúohechávoCanaánrajykuérandogustaihaitúvaIsaac.

9UpéiEsaúohoIsmaelrendápehaomendahembirekorã Mahalat,IsmaelAbrahánraʼy,Nabajotermána, hembirekorã.

10HaJacobosẽBeersebáguihaohoHarángotyo 11Upéiohesapepeteĩhendápe,haopytaupépepyhare pukukue,kuarahyoikehaguérehaoipe'aumiitaupe tendápegua,omoĩalmohadarã,haoñenoupetendápeoke haguã

12Haʼeoñanduiképe,haohechapeteĩeskaléraoñemoĩva koyvyapeári,haijyvateoguahẽyvágapeve

13Ñandejáraoñembo'yhi'árihahe'i:“ChehínaTupãnde ruAbrahamhaIsaacJára

14Haneñemoñareojoguátayvytimboyvyapeári,ha reñemosarambítakuarahyreike,kuarahyresẽ,nórtehasur gotyo,handehaneñemoñarerupiopaumiñemoñareyvy tojehovasa

15Ha,péinaápe,cheaimenendive,haroñangarekótaopa tendarehohápe,haroguerujeýtakotetãme; ndahejamoʼãigui,ajapopevepehaʼevaʼekuendéve

16HaJacobopu'ãokeháguihahe'i:Añetehápe Ñandejáraoĩkotendápe.hachendaikuaái.

17Haokyhyjehahe'i:Ajépaoporomondýikotenda! kóvandaha’éiambueTupãróga,hapévaha’eyvágarokẽ.

18HaJacobopuʼãpyharevepytehaojagarrapeitaomoĩ vaʼekuealmohadarã,haomoĩpeteĩpilárpehaoñohẽhiʼári aséite

19UpelugárpeombohéraBetel,péroupesiuda oñembohéraypyLuz

20UpémarõJacoboprometepeteĩpromésahaheʼi: “Ñandejáraoĩramochendive,hachemoñangarekóramoko tapeahahápe,haomeʼẽtachévepanhaʼuhaguahaao amondehagua.

21Upévareajujeycherurógapepyʼaguapýpeupérõ Ñandejáraha'étacheJára

22Hakoita,amoĩva'ekuepilarramo,ha'étaTupãróga,ha opamba'ereme'ẽtavachéveame'ẽtandévediezmo

MOAKÃHA29rehegua

1UpémarõJacobohooviahahaoguahẽumihénte kuarahyresẽgotyoguaretãme.

2Haomaña,hapéinaápepeteĩykuañúme,ha,péinaápe, oĩmbohapyovechaatyoñenoijykére;Upeykuágui omboy'uhikuáiovechakuéra,hapeteĩitaguasuoĩpeykua juruári

3Upépeoñembyatypaiteumiovechaaty,haombotyryry peitapeykuajurúgui,haomboy'uovechakuérapehaomoĩ jeypeitaykuajuruárihendaguépe

4Jacobhe'ichupekuéra:Cheryvykuéra,moõguipiko peju?Ha'ekuérahe'i:Haránguiroju.

5He'ichupekuéra:PeikuaapikoLabánNahorra'ýpe? Ha'ekuérahe'i:Roikuaachupe

6Ha'eoporanduchupekuéra:Oĩporãpiko?Ha'ekuéra he'i:Oĩporã,hapéinaápe,itajýraRaquelouovecha kuérandive

7Ha'ehe'i:Péina,áraha'egueteri,hanoĩriára oñembyatyhaguãmymbakuéra

8Ha'ekuérahe'i:Ndaikatúi,oñembyatypapeveovecha kuéra,haombotyryrypevepeitaykuajurúgui.upéi ñarregaovechakuérape

9Oñe'ẽajagueterihendivekuéra,Raquelouitúva ovechakuérandive.

10JacobohechávoRaquel,isyryvyLabánrajy,haisy ryvyLabánovechakuéra,Jacoboñembojahaombotypeita ykuajurúguihaomboy'uisyovechaLabánovechakuéra hermano

11UpémarõJacobohetũRaquel-pehahasẽ.

12Jacobhe'iRaquel-peha'ehaitúvaryvyhaRebecara'y, haha'eodiparaomombe'uitúvape

13LabánohendúvopemaranduiñermánaraʼyJacob rehegua,oñaniohuguaitĩchupe,oñañuãchupehaohetũ chupehaogueruhógapeHaomombe'uLabánpeopako'ã mba'e

14Labánhe'ichupe:Añetehápendeha'echekangueha chero'oHa'eopytahendivepeteĩjasypukukue

15UpéiLabánhe'iJacóbpe:Ndenikocheryvy, ¿reservítapikochévemba'eve'ỹre?erechéve,mba'épa oikótanderepykue?

16Labánoguerekomokõitajýra:petuichavévahéraLea hapeimitãvévaRaquel

17Leahesapyʼaporã;hakatuRaqueliporãha ojeguerohoryporã.

18HaJacobohayhuRaquel-pehahe'i:“Aservítandéve7 áñonderajyimitãvévaRaquelrehehápe.”

19Labánhe'i:Iporãveame'ẽndéve,ame'ẽrangueambue kuimba'épe

20Jacoboservi7áñoRaquelrehehápehahaʼetechupe mbovyárante,pemborayhuhaʼeoguerekóguihese.

21UpémarõJacobhe'iLabánpe:“Eme'ẽchéveche rembireko,cheáraaikehaguãhendápe”

22UpéiLabánombyatyopakuimbaʼeupelugárpeguaha ojapopeteĩkaruguasu

23Haka'aru,oguerahaitajýraLea-pehaogueruhendápe. haoikehendápe

24Labánome'ẽimembykuñámeLeaZilpápehembiguái ramo.

25Ko'ẽmbotávohínaLea,hahe'iLabánpe:Mba'epiko rejapocherehe?¿ndaha'éipikoaservívanendiveRaquel rehehápe?mba'érepikoupéicharõchembotavy?

26UpémarõLabánheʼi:Ñandejáraretãmendojejapói vaʼerãpeimitãvévape,petaʼýraypykuemboyve

27Ekumplipesemána,haromeʼẽtandéveupévaaveipe servísioreservítavachendivesieteáño

28Jakobojapoupéichahaokumplipesemána,haome'ẽ chupeimembykuñaRaquelaveihembirekorã.

29HaLabánomeʼẽimembykuñaRaquelpeBilhá hembiguáiramo

30OikeaveiRaquelrendápe,haohayhuveaveiRaquel-pe Leagui,haoservihendive7áño

31ÑandejáraohechávoLearehendaija'eiha,oipe'a imemby,Raquelkatuimemby.

32Leahyeguasuhaimembypeteĩmitãkuimba'eha ombohéraRubénko'ágãupévarecheménacherayhúta

33Hahaʼehyeguasujey,haimembypeteĩmitãkuimbaʼe; hahe'i:“Ñandejáraohendúguichendaija'eiha,ome'ẽchéve aveikota'ýra

34Hahyeguasujeyhaimembypeteĩmitãkuimbaʼe;hahe'i: “Ko'ágãcheménaojoajútachendive,cheaimehaguére chupembohapymitãkuimba'e

35Upéihyeguasujeyhaimembypeteĩmitãkuimba'e,ha he'i:“Ko'ágãamomba'eguasútaÑandejárapehaizquierda rodamiento

MOAKÃHA30rehegua

1RaquelohechávoimembyhaJacob-pe,Raqueloenvidia iñermánapehahe'iJacóbpe:“Eme'ẽchévechememby, ndaha'éirõamano.”

2HaJacobipochyRaquelrehehahe'i:Chepikoaime Tupãrendaguépe,ojokóvandévenderetera'ỹi?

3Ha'ehe'i:PéinacherembiguáiBilha,eikehendápeha haʼeimembychejyvaári,ikatuhaguáichaarekoavei chuguimitã

4Haome'ẽchupehembirekorãBilháme,haJacoboike hendápe

5HaBilháhyeguasuhaimembypeteĩmitãkuimbaʼe Jacóbpe.

6Raquelhe'i:“Ñandejáranikocherembiguái,ohenduavei cheñe'ẽ,haome'ẽchévepeteĩmitãkuimba'e

7RaquelrembiguáiBilháhyeguasujeyhaimemby Jacóbpepeteĩmitãkuimbaʼemokõiha

8Raquelhe'i:Añorairõguasuchereindyndive,haapu'ã, haombohéraNeftalí.

9Leaohechávoohejapamahaimemby,ojagarrahembiguái ZilpápehaomeʼẽchupeJacobhembirekorã.

10LearembiguáiZilpáimembypeteĩmitãkuimbaʼe Jacóbpe

11UpérõLeahe'i:Oupeteĩehérsito,haombohérachupe Gad.

12HaZilpáLearembiguáiimembyJacóbpepeteĩ mitãkuimbaʼemokõiha

13UpémarõLeaheʼi:“Avyʼa,umitajýracherenóigui cherovasa,haombohérachupeAser”

14Rubénohookosechajavetrígo,haojuhumandráke ñúmehaogueruisyLearendápeUpémarõRaquelhe'i Léape:“Eme'ẽchévendera'ymandráke”

15Ha'ehe'ichupe:Mba'epikorejagarracheménape?ha reipe'apikochera'ymandrákeavei?Raquelhe'i: Upévareoñenonendivekopyharépendera'ymandráke rehe.

16HaJacobosẽñúguika'aru,haLeaosẽohuguaitĩchupe hahe'i:Reikeva'erãcherendápekatueteche rokontratáguichera'ymandarareheve.Haupepyharépe oñenohendive

17TupãohenduLea-pe,hahyeguasuhaimembyJacob-pe ta'ýraquinto.

18UpémarõLeahe'i:“Ñandejáraome'ẽchévecherepykue, ame'ẽguichekuñataĩcheménape,haombohéraIsacar” 19UperireLeahyeguasujeyhaimembyJacob-peta'ýra 6ha

20UpémarõLeaheʼi:“Ñandejáraomeʼẽchévepeteĩdote porã.ko'ágãcheménaoikótachendive,chereñóiguichupe seismitãkuimba'e,haombohérachupeZabulón

21UperireimembypeteĩtajýrahaombohéraDina 22ÑandejáraimanduʼaRaquelrehe,haÑandejáraohendu chupehaoipeʼachuguiisy

23Hahyeguasuhaimembypeteĩmitãkuimbaʼe;hahe'i: “Ñandejáraoipe'acheñembohory.

24HaombohérachupeJosé;hahe'i:“Ñandejáraomoĩta chéveambueta'ýra”

25RaquelonaserireJosépe,Jacobhe'iLabánpe: Chemondoahahaguãcheretãmehacheretãme

26Eme'ẽchévecherembirekohachemembykuéra,che rembiguáivaekuendéve,hataha.

27Labánhe'ichupe:Ajerurendéve,epytaramonderesa renondépe

28Haʼeheʼi:“Emoĩchévenerepykuehaameʼẽta”.

29He'ichupe:Ndereikuaamba'éichapaaservindéveha mba'éichapaoĩchendivenerymbakuéra.

30Saʼinikopereguerekovaʼekuecheajumboyve,ha koʼágaoñembohetaveatyguasúpe;haandejranderovasa cheajuguive,hako'ágãaraka'épaañangarekocherógape avei?

31Ha'eoporandu:Mba'epikoame'ẽtandéve?Jacobhe'i: Ndereme'ẽmo'ãichévemba'eve

32Koárapeahasátaopaneovechakuérarupi,aipe'áta upéguiopavakaikyrávahaikyráva,ovechakuéraapytépe umivakamorotĩ,hakavaraapytépeikyrávahaikyráva.

33Upéichacherekojojaombohováitachéveáraoútavape, oútavovecherepykuenerovarenondépe:opavavekavara apytéguiikyrỹivahaikyráva,haovechakuéraapytépe, ojeipapataoñemondapahaguechendive

34Labánhe'i:Péinaápe,aipotaoikondeerehaguéicha

35Upeárapeoipe'aumikavaraikyrỹivahaikyráva,haopa kavarakuñaikyrávahaikyráva,haopavaveoguerekóva ipypemorotĩ,haopaumiovechaapytéguimorotĩva,ha ome'ẽipópeita’yrakuérarehegua.

36Ha'eha'eha'eha'eJacobha'eguitresdíashaJacob omongaruLabánovechakuérahembývape

37UperireJacobojagarrachupeumivastónálamohovy, haavellanahacastellano.haopillaipypekuéraumiryguasu morotĩ,haohechaukapemorotĩoĩvaumiyvyra’ípe

38Haomoĩumiyvyrahaʼeopintavaʼekueovechakuéra renondépeumikanálpeumiytyryrúpe,umiovechaoujave hoyʼu,haʼekuérahyeguasuhaguahoyʼuvove

39Haumiovechaovechahyeguasuumivastónrenondépe, haimembyvakaikyrỹiva,ikyrávahaikyráva

40HaJacobombojaʼoumiovecharaʼy,haomoĩumi ovecharovaumiikyrỹivagotyo,haopaumimarrónoĩva Labánovecharaʼykuérape;haomoĩijovechakuéraha nomoĩriLabánrymbakuérape

41Haojehu,hyeguasujaveumivakaimbaretevéva,Jacob omoĩumivaraumivakaresarenondépeumicanal-pe, ikatuhaguáichahyeguasuhikuáiumivaraapytépe

42Péroumivakaikangýva,ndoikéi,upéicharupiLabán mbaʼeikangyvévahaJacobmbaʼeimbaretevéva

43Hapekuimbaʼehetaiteveohóvo,haorekohetavaka, tembiguái,tembiguái,kaméllohavúrro.

MOAKÃHA31rehegua

1HaohenduLabánra'ykuérahe'íva:“Jacoboipe'apaite orerumba'ehapeñanderumbaʼevaʼekuégui ohupytypaitekogloria.

2HaJacobohechaLabánrova,ha,péinaápe,ndahaʼéi hendápeymaguaréicha

3Ñandejárahe'iJacóbpe:“Ejevynderuypykuehane irũnguérarendápehaaimétanendive

4HaJacobomondoohenóiRaquelhaLeapeñúme ijovechakuérandive.

5Hahe'ichupekuéra:Ahechapenderurova,ndaha'eiha cherenondépeymaguaréichahakatucheruTupãoĩ chendive.

6Hapeikuaaopachepuakareheveaservihaguependeru 7Handeruchembotavy,haomoambuecherepykuediez vése;hakatuTupãohejachupeanihaĝuaojapocherehe mba’eve

8Ha'ehe'íramopéicha:“Peikyrávaha'étanderepykue; Upéiopavakaipirehũmba,haha'ehe'íramopéicha:“Pe ikyrávaha'étanderepykue;upéiodesnudaopaumivaka anillo-pe.

9PéichaTupãoipeʼapenderuvakakuéra,haomeʼẽchéve 10Haojehuumivakahyeguasujave,amopuʼãcheresa,ha ahechacheképe,ha,péinaápe,umiovechamácho otyryrývaumivakaári,ikyrỹi,ipiroʼyhaipiroʼy.

11HaTupãremimbouoñe'ẽchéveiképe,he'ívo:Jacob:Ha ha'e:Ko'ápeaime

12Upéihe'i:Emopu'ãnderesahaehecha,opaovecha máchootyryrývavakaári,ikyrỹi,ikyrỹihaikyrỹiva

13ChehínaBetelJára,reñohẽhaguépepepilárha reñemeʼẽhaguépepeteĩñeʼẽmeʼẽchéve

14UpémarõRaquelhaLeaheʼichupe:“¿Oĩgueteripiko orerurógapeorepártetérãerénsia?”.

15¿Ndahaʼéipikoñandévejaikuaaextranhéroramo?Ha'e orevendehaguére,haho'upaiteorepirapireavei

16Opamba'eTupãoipe'ava'ekueorerugui,orehaore ra'ykuéramba'e.

17UpémarõJacobopuʼãhaomoĩitaʼýraha hembirekokuérapekamélloári.

18Haoguerahaopahymba,haopamba'eohupytýva,umi vakaohupytyva'ekuePadanárampe,ohohaguãitúvaIsaac rendápeCanaánretãme

19Labánohooikytĩijovechakuéra,haRaquelomondapa umitaʼangaitúvambaʼéva

20UperireJacobomondaLabán,pesirio,hanomombeʼúi chupeokañyhague

21Upémarõhaʼeokañyopambaʼeorekóvareheve;ha opu'ãhaohasaysyrymboypýrihaoñakãityyvytyGalaad gotyo

22Mbohapyhaárapeoje'eLabánpeJacobokañyhague 23Haoguerahahendiveijoykeʼykuérape,haomuñachupe 7árapukukue;haohupihikuáichupeyvytyGalaad-pe

24UpérõTupãoguahẽiképeiképeLabán,siriorendápe, hahe'ichupe:Eñatendékeanireñe'ẽporãtérãivaíva Jacóbpe

25UpéiLabánohupiJacóbpeJacobomopu'ãmahoga yvytyguasúpe,haLabánijoyke'ykuérandiveomopu'ã yvytyGalaad-pe

26Labánhe'iJacóbpe:Mba'epikorejaporemondache aikuaa'ỹrehareguerahacherajykuérape,ojegueraha va'ekueprisioneroramokysepukureheve?

27Upévarereñaniñemiháme,haremondachehegui;ha nde'íripikochéve,romondohaguãvy'ápe,hapurahéi reheve,tabrethaarpareheve?

28Handohejáipikoahetũcheraʼyhacherajykuérape? koʼágarejapovyroreipéicharejapóvo.

29Chepopoguýpeajapondeivaíva,nderuJárakatuoñe'ẽ chévekuehepyharépe:“Eñatendékeanireñe'ẽporãtérã ivaívaJacóbpe”.

30Hakoʼága,reipotáramojepereho,reipotaitereíguinde ruróga,upéicharõjepembaʼérepikoremondache tupãnguéra?

31UpémarõJacobheʼiLabánpe:“Akyhyjégui,haʼégui: ‘Oiménerejagarracheheguinderajykuérambaretépe”

32Oimeraẽvandiverejuhúvanetupãnguéra,anioikove, oreryvykuérarenondépeehechakuaamba'épanemba'eche ndivehaeguerahandéveJacobndoikuaáinikoRaquel omondahaguechupekuéra.

33UpéiLabánoikeJacobrógape,Learógapehaumi mokõitembiguáirógapehakatundojuhúichupekuéra UpéiosẽLearógaguihaoikeRaquelrógape.

34UpémarõRaquelojagarrámaumitaʼangahaomoĩpe kaméllokopýpehaoguapyhiʼári.Labánohekaopape tenda,handojuhúichupekuéra

35Ha'ehe'iitúvape:Anicheruvichachembopochy ndaikatuihaapu'ãnerenondépekuñajepokuaaoĩguiche ári.Haoheka,handojuhúiumita'anga.

36HaJacobipochyhaojapiLabánpe,haJacobhe'i Labánpe:Mba'epikocherembiapovaikue?mba'epiko cheangaipa,chemoirũhakuetereígui?

37Rehekaramojepeopachemba'e,mba'epikorejuhuopa nerógarembiporugui?emoĩkoʼápechejoykeʼykuérahane joykeʼykuérarenondépe,ikatuhaguáichaohusgahikuái mokõivévape

38Koveinteáñoaimenendive;ndeovechakuñahane kavarakuñanomomboiimemby,handeovechaovecha máchochenda'úi

39Chendaguerúindéveumimymbaoikytĩva;Che adesnudapepérdidaupévagui;chepóguirejerure,taha’e oñemondava’ekueárapukukue,térãoñemondava’ekue pyharekue.

40Péichacheaime;árajavesékache’u,hapyharero’y;ha cheokeojeicheresagui

41Péichaaimeveinteáñonderógape;Catorceáño amba'aponerajymokõivehaseisáñonerymbarehe,ha10 véseremoambuecherepykue

42CheruTupã,AbrahánTupã,haIsaackyhyje,noĩririre chendive,katuetechemondovaʼerãmoʼãkoʼáganandi Tupãohechachejehasaasyhacheporembiapo,hakuehe pyharépendeja'o.

43LabánombohováiJacóbpe:Ko'ãtajýracherajy,ha ko'ãmitãchememby,hako'ãvakachevaka,haopamba'e rehechávachemba'eitaʼyrakuérapehaʼekuéraonase vaʼekuépe?

44Koʼágaupévareeju,jajapopeteĩkonvénio,chehande; hatoikotestigoramochehaneapytépe.

45HaJacobojagarrapeteĩitahaomoĩpeteĩpilárramo

46Jacobhe'iijoyke'ykuérape:Pembyatyitahaojagarra hikuáiitahaojapopeteĩmontón,haokaruhikuáiupépepe montónári

47LabánombohéraJegarsaduta,Jacobkatuombohéra Galeed.

48Labánhe'i:Komontónha'etestimoniochehande apytépekoárapeUpévarehéraGaleed

49HaMizpá;Ha'ehe'ígui:“Ñandejáraomañachehande apytépe,roñemomombyrývoojuehegui”

50Rembohasaasýramocherajykuérape,térãremendáramo ambuehembirekocherajykuéraykére,avavenoĩri orendive;ehecha,Tupãha’etestigochehaneapytépe

51Labánhe'iJacóbpe:Emañamínakomontónhako pilaramombova'ekuechehaneapytépe.

52Komontóntahaʼetestígo,hakopilartahaʼetestígo, ndahasamoʼãihandévekomontónári,haanirehasako montónhakopilarárichéveguarã,mbaʼevaiarekohagua.

53AbrahánJárahaNahorJára,itúvaJára,ohusgañande apytépeHaJacobohuraokyhyjehaitúvaIsaac-gui

54UpémarõJacoboikuave'ẽmymbajukayvytyári,ha ohenóiiñermanokuérapeho'uhaguãmbujape,haha'ekuéra ho'umbujapehaopytapyharepukukueyvytyári

55Ko'ẽmbotávoLabánopu'ãohetũita'ýrahaitajýrapeha ohovasachupekuéra

MOAKÃHA32rehegua

1Jacobohohape,haTupãremimboukuéraojotopa hendive

2Jacobohechávochupekuéra,he'i:“KóvahínaÑandejára ehérsito,haombohéraupetendápeMahanaim”

3HaJacobomondohenondépehenondépeiñermáno Esaúpe,Seírretãme,Edomretãme

4He'ichupekuéra:“Péichapeñe'ẽtacheruvichaEsaúpe NderembiguáiJacobhe'ikóicha:“CheaikoLabánndive haapytaupépeko'ágãpeve

5Chearekovaka,vúrro,ovecha,tembiguái,hatembiguái, haamondoamombe'uhaguãcheruvicha,ajuhuhaguãnde resarenondépe

6UmimaranduháraohojeyJacobrendápehahe'i:Roju neryvyEsaúrendápehaha'eounerendápeha cuatrocientoskuimba'ehendive

7UpémarõJacobokyhyjehaoñembyasy,haomboja'o mokõihendápeumihénteoĩvapehendive,ovecha,vakaha kaméllo

8Haheʼi:“Esaúoúramopeteĩgrúpopehaoinupãchupe, upéicharõpeótrogrúpohembývaokañýta”.

9HaJacobhe'i:“CheruAbrahamJárahacheruIsaacJára, Ñandejárahe'iva'ekuechéve:Ejevyneretãmehane irũnguérarendápe,haajapoporãtanendive.

10Chenamereséipemichĩvévaopaporiahuvereko,haopa añeteguágui,rehechaukavaʼekuenerembiguáipe;che vastónreheveahaságuikoJordán;hakoʼágaoikochehegui mokõibanda

11ChemosãsókenacheermánohaEsaúpógui,akyhyjégui, anihaguahaʼeoucheinupã,hapesyimembykuérandive

12Handeere:“Ajapótandéveiporãva,haajapótane ñemoñareyguasuyvykuʼiicha,ndaikatúivaojeipapa hetaitereirupi”

13Hahaʼeopytaupépeupepyharépevoi;haogueraha ipópejopóiijoyke'yEsaúpeguarã.

14Doscientoskavarakuña,20kavara,200ovechaha20 ovechamácho

15Treintakaméllookambúvaimembyraʼykuérandive,40 vakaha10tóro,20vúrrokuñahadiezpotro

16Hahaʼeomeʼẽchupekuérahembiguaikuérapópe,káda grúpopehaʼeño;hahe'ihembiguáikuérape:Ehasache renonderãhaemoĩpeteĩtendaojokuahaomanóvaapytépe 17UpémarõJesúsomandaumitenondeguápe:“Cheryvy Esaúojotopávondévehaoporandúvondéve:“Máva mba’épande?”hamoõpikoreho?hamávamba'épa ko'ãvanemboyve?

18Upéiere:“HaʼekuéraningonerembiguáiJacobmbaʼe!”. ha'epeteĩjopóioñemondova'ekuecheruvichaEsaúpe

19Péichahe'imokõiha,mbohapýhahaopavaveomoirũva atyguasúpe:“Péichapeñe'ẽtaEsaúndivepejuhúvochupe”.

20Haereavei:Péinaápe,nerembiguáiJacoboĩore rapykuériHa'ehe'i:“Ambopy'aguapýtachupepejopóiche renonderãme,hauperireahechátahova.oiméneha’e oaseptachehegui

21Upémarõohohenondépepejopói,haopytu'uupe pyharépe.

22Upepyharépeopu'ãhaoguerahamokõihembireko, mokõihembiguáihaonceita'ýrape,haohasapeysyry Jaboc.

23Upéiojagarrachupekuéra,haomondochupekuérape rríoárihaombohasávoumiorekóva

24HaJacobopytahaʼeño;haupépeoñorairõhendivepeteĩ kuimbaʼeárakoʼẽmeve

25Haohechávondopuʼakaihahese,opokoijyvayvykua rehe;haJacobjyvaryruosẽmbaite,oñorairõajahendive

26Ha'ehe'i:Chereja,ko'ẽmbotáguiHa'ehe'i: Ndahejamo'ãireho,ndacherovasa'ỹiramo

27Ha'eoporanduchupe:Mba'epikonderéra?Ha'ehe'i: Jacob!

28Haha'ehe'i:Nderéranoñembohéramo'ãvéimaJacob, Israeluvei

29UpémarõJacoboporanduchupe:“Eremínachévende réra”.Mba'érepikorejerurecheréra?Haupépeohovasa chupe

30HaJacobombohéraupetendárePeniel,ahechahaguére Tupãmehovake,hacherekoveoñeñongatu.

31OhasávoPenuelárikuarahyosẽhi'ári,haopytaijyvaári

32Upévarekoʼagaitepeveumiisraelítandoʼúipevíno oipysovaʼekue,oĩvapejyvaári,pórkehaʼeopokoJacob jyvakuárepejyvaoñemboguejyvaʼekuépe

MOAKÃHA33rehegua

1UpémarõJacobohupihesahaomañaEsaúhahendive 400kuimbaʼe.Omboja'oumimitãLea,Raquelhamokõi tembiguáikuñáme

2Upéiomoĩtenondegotyoumitembiguáiha imembykuérape,haupéiLeahaitaʼyrakuérape,haRaquel haJosépe

3Upéiohasahenondépehaoñesũyvýpe7vése, oñemoaguipeveiñermánorendápe

4Esaúodiparaohuguaitĩchupe,oñañuãchupe,oñesũ ijajúrarehaohetũchupe.

5Haohupihesa,haohechaumikuñahaumimitãme;ha he'i:“Mávapikouminendive?Hahe'i:Umira'yTupã ome'ẽvaekuenerembiguáipe.

6Upéioñembojaumitembiguáikuña,haʼekuéraha itaʼyrakuéra,haoñesũhikuái

7Leaaveiita'yrakuérandiveoñembojahaoñesũ,haupéi ouJoséhaRaquel,haoñesũhikuái

8Ha'ehe'i:Mba'epikoereko'ãatyguasuajotopavaekue? Hahe'i:Ko'ãvaojuhútacheruvicharenondépe.

9Esaúheʼi:“Cheermáno,arekohetambaʼeeñongatu ndejeheguireguerekóva

10UpérõJacobhe'i:Nahániri,ko'ágãajuhúramonde rayhu,upéicharõeguerahachejopóichepópeovy’a chendive

11Ejagarra,ajerurendéve,chejehovasaojegueruvaʼekue ndéve;Tupãotratahaguérechendive,hacheaguerekógui hetamba'eHaha'eojerurechupe,haha'eogueraha 12Ha'ehe'i:Jahajahahacheahanerenonderã.

13Hahe'ichupe:Cheruvichaoikuaaumimitãipiro'yha, haumiovechahavakaimembykuñaoĩhachendive 14Cheruvicha,tohasahembiguáirenondépe,hache añemotenondétambeguekatu,umivakacherenonderãha umimitãikatútaoaguanta,aĝuahẽmevecheruvicha rendápeSeírpe.

15UpémarõEsaúheʼi:“Ahejamínanendiveumihénte oĩvachendive”Hahe'i:Mba'epikooikotevê?tojuhu graciacheruvicharesarenondépe.

16UpeárapeEsaúohojeySeírpe

17UpémarõJacobohoSucotpe,omopu'ãchupepeteĩóga haojapohymbarymbakuérapeguarã.

18HaJacoboguahẽSalempe,peteĩsiudadeSiquem,oĩva Canaánretãme.haomoĩhogapesiudarenondépe.

19Haʼeojoguapeteĩpláta10plátare,haʼeojoguapeteĩ kokue,haʼeomosarambihaguépehoga,Siquemtúva Hamorraʼykuéragui

20Upépeomopu'ãpeteĩaltárhaombohéraElohe-Israel.

MOAKÃHA34rehegua

1UperireDina,Learajy,ha'eimembyva'ekueJacob-pe, osẽohechaumitetãrajykuérape.

2OhechávochupeSiquem,hamorhivítara'y,mburuvicha tetãygua,ojagarrachupe,oñenohendivehaomongy'a chupe.

3Hahi'ángaojejokoDina,Jacobrajyrehe,haohayhupe kuñataĩme,haoñe'ẽporãpekuñataĩme

4UpémarõSiquemhe'iitúvaHamor-pe:“Eguerahachéve kokuñataĩcherembirekorã”.

5Jacobohenduomongy'ahagueitajýraDinápe,ita'ýra kuéraoĩhymbakuérandiveñúme,haJacobokirirĩoguahẽ mevehikuái.

6Hamor,Siquemtúva,osẽJacobrendápeoñeʼẽhagua hendive

7HaJacobra'ykuéraosẽñúguiohendúvoupéva,haumi kuimba'eoñembyasyhaipochyetereihikuái,ha'eojapo haguéretavyIsraelretãmeoñenohaguéreJacobrajyndive upemba'endojejapoiva'erã

8Hamorhe'ichupekuéra:Chera'ySiquemánga oipotaitereinderajy.

9Hapemendaorendive,hapemeʼẽorévependerajykuéra, hapeguerahaorerajykuérapenerendápe

10Peikótaorendive,hapeyvyoĩtapenerenondépe.peiko hapeñemuupépehapehupytyimba'erepy

11UpémarõSiquemhe'iitúvahaiñermanokuérape: Pehejamitatopapenderesarenondépehapeeretavachéve ame'ẽta

12Araka'evepejerurechévedotehajopói,haame'ẽtapeẽ pejeháichachéve.

13HaJacobra'ykuéraombotavyhe'ichupeSiquemha itúvaHamor,ha'eomongy'ahaguéreiñermánaDinápe

14Ha'ekuérahe'ichupekuéra:Ndaikatúirojapoko mba'e,rome'ẽhaguãorereindypeteĩnoñesirkunsidáivape upévahaʼéguipeteĩñembohoryñandéveguarã

15Hakatuko'ãmba'épero'aceptátapeẽme:Peẽ peiméramooreichaite,opavavekuimba'etoñesirkunsida;

16Upéiromeʼẽtapeẽmeorerajykuéra,harogueraháta penderajykuéraoréve,haroikótapenendive,haoikóta orévepeteĩpuévlo

17Hakatunapehendúiramooréve,peñesirkunsidahaguã; upérõjajagarrátaorerajy,handajaikomo'ãvéima.

18HamórhaSiquemHamorraʼyombovyʼaumimbaʼe heʼívahikuái

19Hapemitãkaria'yndopytáiojapohaguãupemba'e, ovy'águiJacobrajyrehe,haoñemomba'eguasuvévaitúva rógagui

20HamorhaitaʼýraSiquemoguahẽpesiudarokẽme,ha oñeʼẽumikuimbaʼeoikóvandivehaheʼi:

21Koʼãkuimbaʼeoĩpyʼaguapýpeorendive;upévaretoiko hikuáiupetetãme,hatoñemuupépe;peyvy,péinaápe, tuichaitereíguichupekuéraguarã;jaguerahañandéve imembykuñakuérapehembirekorã,hañame'ẽchupekuéra ñanderajy.

22Koʼápeañoiteumikuimbaʼeoaseptátaroikohagua orendive,haʼehaguapeteĩpuévlo,opavavekuimbaʼe ñandeapytépeoñesirkunsidáramo,haʼekuéra oñesirkunsidaháicha

23¿Ndahaʼemoʼãipikoñanembaʼehymbakuéra, imbaʼerepyhaopamymbaimbaʼéva?manteñamoneĩ chupekuéra,hahaʼekuéraoikótañanendive

24Hamorhaita'ýraSiquemohenduopaosẽvaitavaguasu rokẽguiHaopavavekuimba'eoñesirkunsida,opavave osẽvaitavaguasurokẽgui

25Petercerdíape,hasyrirehikuái,mokõiJacobraʼy, SimeónhaLeví,Dinaryvy,ojagarrakádaunoikysepuku, hapyʼaguasúpeoupesiudápehaojukapaiteumi kuimbaʼépe.

26OjukahikuáiHamorhaita'ýraSiquem-pekysepuku reheve,haoguenohẽDinámeSiquemrógaguihaosẽ

27Jacobraʼykuéraouumiojejukavaʼekuérehaomondapa pesiuda,omongyʼáguiiñermánape.

28Oguerahahikuáiijovecha,hymba,hymbavúrro,umi oĩvapesiudápehaumioĩvañúme.

29Haopambaʼeimbaʼerepy,imembykuéra,ha hembirekokuéraoguerahachupekuéraprisionéroramo,ha omondapaiteumimbaʼeoĩvapeógape

30UpémarõJacobhe'iSimeónhaLevípe:“Peẽ chembopy'arasychehyakuãvaihaguãumioikóvaupe tetãme,umicananeohaperezitaapytépe;haañehundíta, chehacheróga

31Haʼekuéraheʼi:“¿Otratavaʼerãpikoñaneermánape peteĩkuñarekovaireheguáicha?”.

MOAKÃHA35rehegua

1Tupãhe'iJacóbpe:“Epu'ã,ejupiBetélpehaeikoupépe, haejapoupépepeteĩaltárTupãme,ojehechaukava'ekue ndéverekañyrõguareneryke'yEsaúgui.”

2UpémarõJacobhe'ihogapehaopahendiveoĩvape: “Peipe'aumidiosextrañopendeapytépe,peñemopotĩha pekambiapendeao.

3HañapuʼãhajajupiBetélpehaajapótaupépepeteĩaltar Tupãmeĝuarã,ombohováiva’ekuechévechejehasa’asy ára,haoĩva’ekuechendivepetapeahahaguépe.

4HaomeʼẽhikuáiJacob-peopaumitupãextrañooĩva ipópe,haopaijapysaoĩvaijapysápe;HaJacobomokañy chupekuérapeyvyrarobleguýpeoĩvaSiquemrembe'ýpe.

5Ha'ekuéraoho,haTupãokyhyjetereiumitávaoĩva ijerére,hanomoirũihikuáiJacobra'ykuérape

6UpémarõJacoboguahẽLuzpe,oĩvaCanaánpe,upéva hínaBetélpe,haentéroumihénteoĩvahendive

7Upépeomopu'ãpeteĩaltárhaombohéraElbetel,upépe Tupãojehechaukahaguérechupeokañyjaveiñermáno rovagui

8DeboraRebecañangarekoháraomano,haoñeñotỹchupe Betelguýpepeteĩyvyrarobleguýpe,haoñembohéra Alónbacut

9TupãojechaukajeyJacob-pe,osẽvoPadanáram-gui,ha ohovasachupe.

10Tupãhe'ichupe:NderéraJacob

11Tupãhe'ichupe:“ChehínaTupãIpu'akapávapeteĩtetã hapeteĩtetãatyoikótandehegui,harréiosẽtandejyvagui; 12HapeyvyameʼẽvaʼekueAbrahánhaIsaac-pe,ameʼẽta ndéve,haneñemoñarekuérapeameʼẽtapeyvy

13UpéiÑandejáraojupihendápepelugároñeʼẽhaguépe hendive

14UpémarõJacobomoĩpeteĩpilároñeʼẽhaguépehendive, peteĩpiláritaguigua,haoñohẽhiʼáripeteĩofréndade vevídahaoñohẽhiʼáriaséite

15HaJacobombohéraBetelpelugárÑandejáraoñeʼẽ haguépechupe.

16UpéiohohikuáiBetélguiSapy'amiopytaoguahẽhaguã Efratpe,haRaquelimembyhaimba'apopohýi

17Ha'eimembypohýijave,peparterahe'ichupe:Ani rekyhyjendereguerekótaaveikota'ýra

18Ha'eohóvo,(omanógui)ombohéraBenoni,itúvakatu ombohéraBenjamín

19RaquelomanohaoñeñotỹchupeEfratrapére,Belén

20HaJacobomoĩpeteĩpilárisepultúraári,upévahína Raquelsepultúrakoʼagaitepeve

21UpéiIsraelohohaoipysohogapapetórredeEdar mboypýri.

22Israeloikóvoupetetãme,Rubénohookeitúva rembirekoBilhándive,haIsraelohenduupéva.Jacobra'y kuéraoguereko12.

23Leara'ykuéra;Rubén,Jacobra'yypykue,Simeón,Leví, Judá,IsacarhaZabulón

24Raquelra'ykuéra.José,haBenjamín:

25HaRaquelrembiguáiBilhára'ykuéraDan,haNeftalí: 26HaZilpara'ykuéra,LearembiguáiGadhaAser:ko'ãva hínaJacobra'y,heñóiva'ekuechupePadanárampe

27UpémarõJacobohoitúvaIsaacrendápeMamrépe,táva Arbápe,héravaHebrón,AbrahánhaIsaacopytahaguépe. 28Isaacoikove148áñopukukue

29Isaacohejapeespíritu,omanohaoñembyatyipuévlope, itujámahahenyhẽmaárapukukue,haitaʼýraEsaúha Jacoboñotỹchupe

MOAKÃHA36rehegua

1Ko'ãvahínaEsaúñemoñare,ha'évaEdom

2EsaúomendahembirekoCanaánrajykuéraapytégui.Adá, Elónhititarajy,haAholibama,Anárajy,Zibeónhivitarajy 3HaBasematIsmaelrajy,Nebajotermána

4HaAdáimembyEsaúpeElifaz.haBasematimemby Reuel;

5OholibamáimembyJeús,JaalamhaCoré,ko'ãvahína Esaúra'yCanaánretãme.

6Esaúoguerahahembireko,ita'ýra,itajýra,hogagua, hymba,hymba,haopamba'eoguerekóvaCanaánretãme haohoupetetãmeijoyke'yJacobrovaguive.

7Imbaʼerepyhetavéguioikohaguahikuáioñondive;hape yvyhaʼekuéraextranhérondaikatúioaguantachupekuéra hymbakuérarupi.

8PéichaoikoEsaúyvytySeírpe:EsaúhínaEdom 9Ko'ãvahínaEsaú,edomítaruypykue,yvytySeírpe 10KoʼãvahínaEsaúraʼykuéraréra.Elifaz,Adára'y,Esaú rembireko,Reuel,Basematra'y,Esaúrembireko 11Elifazra'ykuérahínaTemán,Omar,Zefó,Gatamha Kenaz.

12TimnakatuElifazEsaúra'yrembirekoHa'eimemby Elifaz-peAmalec,ko'ãvaha'eAdáEsaúrembirekora'y 13Hako'ãvaha'eReuelra'ykuéra;Nahat,Zérah,Samáha Mizá,ko'ãvaha'eBasematEsaúrembirekora'y 14Ko'ãvahínaAholibamara'y,ha'évaAnárajy,Zibeón rajy,Esaúrembireko,haimembyEsaúpeJeus,Jaalamha Coré

15Ko'ãvahínaEsaúra'ymburuvichaguasu:Elifazra'y, Esaúra'yypykueduqueTeman,duqueOmar,duqueZefo, duqueKenaz, 16MburuvichaguasuCoré,mburuvichaguasuGatamha mburuvichaAmalec:ko'ãvahínaumimburuvichaguasu oúvaElifazpeguaEdomretãmeko'ãvaha'eAdára'y 17Ko'ãvahínaReuelEsaúra'yra'ymburuvichaguasu Nahat,mburuvichaZérah,mburuvichaSamá,mburuvicha Misá:ko'ãvahínaumimburuvichaguasuoúvaReuel-gui Edomretãme.ko'ãvahínaBasematEsaúrembirekora'y.

18Ko'ãvahínaAholibámara'yEsaúrembireko mburuvichaguasuJeus,mburuvichaJaalamhamburuvicha Coré:ko'ãvaha'eumimburuvichaguasuoúvaAholibárajy Anarajy,Esaúrembireko

Génesis-pe

19KoʼãvahínaEsaúraʼy,haʼévaEdom,hakoʼãvahína umimburuvichakuéra.

20Ko'ãvahínaSeirhoriora'ykuéra,oikóvaupetetãme Lotán,Sobal,Zibeón,Aná.

21Disón,ÉzerhaDisán,ko'ãvahínahoréoruvichaguasu, SeirñemoñareEdomretãme

22LotánñemoñarehaʼeHorihaHemam;haLotánreindy héraTimna.

23Sobalra'ykuéraha'eko'ãva;Alván,Manahat,Ebal, SefohaOnam

24HakoʼãvahaʼeZibeónraʼykuéra;AjahaAna,kóvaha'e peAnaojuhúvaumimuladesierto-pe,omongaruajaitúva Zibeónvúrro.

25HaAnaraʼykuérahaʼekoʼãva;Disón,haAholibama, Anárajy

26HakoʼãvahaʼeDishonraʼykuéra;Hemdán,Esbán,Itrán haQuerán

27Ezerñemoñareha'eko'ãva;Bilhan,haZaavan,haAkan 28Disánraʼykuérahínakoʼãva;Uz,haAran.

29Koʼãvahínaumimburuvichaguasuoúvahoréo kuéraguimburuvichaguasuLotán,mburuvichaguasu Sobal,mburuvichaZibeón,mburuvichaguasuAna, 30MburuvichaguasuDisón,mburuvichaguasuEzer, mburuvichaguasuDisán:ko'ãvahínaumimburuvicha guasuoúvaHorígui,mburuvichakuéraapytépeSeírretãme.

31KoʼãvahínaumirréioisãmbyhyvaʼekueEdomretãme, ogovernamboyvepeteĩrréiIsraelñemoñareári

32Bela,Beorra'y,oisãmbyhyEdompe,haitavaguasuhéra Dinhabá

33BelaomanohaogovernahendaguépeJobab,Zérahra'y, Bosragua.

34JobabomanohaoisãmbyhyhendaguépeHusamTemaní retãygua

35UperireomanoHusam,haoisãmbyhyhendaguépe Hadad,Bedadra'y,oityva'ekueMadiánpeMoabñúme

36HadadomanohahendaguépeoisãmbyhySamláde Masreca.

37Samláomano,hahendaguépeoisãmbyhySaúl, Rehobotgua,ysyryrembe'ýpe

38SaúlomanohaogovernahendaguépeBaalhanán,Acbor ra'y

39OmanoBaalhanán,Acborra'y,haHadaroisãmbyhy hendaguépe.hahembirekohéraMehetabel,Matredrajy, Mezahabrajy

40KoʼãvahínaumimburuvichaguasuoúvaEsaúgui, hogayguakuérarupive,hendakuérare,hérarupive. mburuvichaTimná,mburuvichaguasuAlva,mburuvicha Jetet,

41MburuvichaguasuAholibáma,mburuvichaguasuElá, mburuvichaguasuPinón

42DuqueKenaz,duqueTemán,duqueMibzar, 43MburuvichaguasuMagdiel,mburuvichaIram,ko'ãva ha'eumimburuvichaguasuEdomgua,oikoháichahikuái tetãimba'évape

MOAKÃHA37rehegua

1HaJacoboikopetetãitúvahaʼehaguépeextranhéro, Canaánretãme

2KoʼãvahínaJacobñemoñare.José,orekórõguare diecisieteáño,omongaruovechakuéraijoyke'ykuéra

ndiveHapemitãkaria'yoĩBilhára'yhaZilpára'yndive, itúvarembireko,haJoséoguerahaitúvapehe'iivaíva.

3IsraelohayhuveJosépeopaita'yrakuéragui,ha'eita'ýra itujámavagui.

4Haijoykeʼykuéraohechávoitúvaohayhuvehachupeopa ijoykeʼykuéragui,ndochaʼéihese,handaikatúioñeʼẽchupe pyʼaguapýpe

5Joséohechaiképe,haomombe'uiñermanokuérape,ha ha'ekuérandaija'evéimahese

6Hahe'ichupekuéra:Pehendu,kocheképe ahechava'ekue

7Pórke,péinaápe,roñapytĩhínakuriumigavillapeñúme, ha,péinaápe,chegavillaopuʼã,haaveioñemboʼyporã;ha, péinaápe,penderyguasurupi'aoñembo'yijerérehaoñesũ cheryguasurupi'a

8Ijoyke'ykuérahe'ichupe:Añetehápepikonde reisãmbyhytaoreári?Térãpikoañetepikoreguerekótaore sãmbyhy?Haha'ekuérandaija'evéimaheseiképe,ha iñe'ẽre.

9Upérõhaʼeiképeiképe,haomombeʼuupéva ijoykeʼykuérapehaheʼi:“Péinaápe,cheképeahechave peteĩképe.ha,péinaápe,kuarahyhajasyhaumionce mbyjaoñesũchéve

10Upéiomombe'uitúvapehaiñermanokuérape,haitúva ojahéichupehahe'ichupe:Mba'epikokosueño rehecháva?Añetepikochehandesyhaneryke'ykuéra rojuroñesũnerenondépekoyvyapeári?

11Haijoykeʼykuéraoenvidiachupe;hakatuitúva ohechakuaapeñe’ẽ

12Haiñermanokuéraohoomongaruitúvaovechakuéra Siquempe.

13Israelhe'iJosépe:Ndaha'éipikoneryvykuéra omongaruovechakuéraSiquempe?eju,hacheromondóta hendápekuéra.Hahe'ichupe:Ko'ápeaime.

14Upéihe'ichupe:Tereho,ehechaoĩporãpaneryvy kuérahaovechakuérandivehaeguerujeychéveñe’ẽ UpémarõomondochupeHebrónñúgui,haoguahẽ Siquempe

15Peteĩkuimba'eojuhuchupe,haohechaojerehínañúme 16Ha'ehe'i:Ahekacheryvykuérape.

17Pekuimba'ehe'i:Ohohikuáiko'águiAhenduniko he'ívohikuái:JahaDotánpeJoséohoijoyke'ykuéra rapykuérihaojuhuchupekuéraDotánpe.

18Haohechávochupemombyryguive,oñemoagui mboyvejepehesekuéra,oñemoĩpeteĩñeʼẽmeojukahagua chupe.

19Ha'ekuérahe'iojupe:Péinaápe,oúmakooisu'úva 20Pejuko'ágãjajukahañamombochupepeteĩyvykuápe haja'éta:‘Oĩmymbaañaho'uva'ekuechupe

21Rubénohenduupévahaoipe'achuguikuéraipópeha he'i:Anijajukachupe

22Rubénhe'ichupekuéra:Anipeñohẽtuguy,pemombo uveichupekoyvykuadesiértopehaanipemoĩipohi'ári oipe'ahaguãchuguikuéraipópe,ome'ẽjeyhaguãitúvape

23Haojehu,Joséoguahẽvoijoykeʼykuérarendápe,oipeʼa hikuáiJosé-guiijao,ijaohetasaʼyjuoĩvahiʼári;

24Ha'ekuéraojagarrachupehaomombopeteĩyvykuápe, hapeyvykuanandi,ndaipóriyipype

25Upéioguapyhikuáiho'uhaguãmbujape,haohupihesa haomaña,hapéinaápe,peteĩismeelguaouGalaad-gui ikaméllokuérareheveoguerahávaespecia,bálsamoha mírra,oguerahahaguãEgiptope

26UpémarõJudáheʼiiñermanokuérape:Mbaʼe ideprovéchotapikojajukáramoñaneermánopehañañomi huguy?

27Pejuhañavendechupeismeelita-kuérape,haaniñande pooñemoĩhese;haʼenikoñandejoykeʼyhañanderete.Ha ijoyke'ykuéraovy'a

28UpéiohasaumikomersiántemadianitaOguenohẽha ohupihikuáiJosépeyvykuágui,haovendeJoséIsmeelkuérape20plátapehẽnguerehe,haoguerahaJosépe Egiptope

29Rubénohojeypeyvykuápeha,péinaápe,Josénoĩripe yvykuápe;haomondoroijao

30Upéiohojeyijoyke'ykuérarendápehahe'i:Pemitã ndaipóri;hache,moõpaaháta?

31UperireojagarrahikuáiJoséaohaojukapeteĩkavara raʼy,haomoingepeaohuguýpe.

32Haomondohikuáipeaohetakolór,haogueruhikuái itúvape;hahe'i:“Kóvarojuhu,eikuaako'ágãndera'yao térãnahániri.”

33Ha'eoikuaahahe'i:Chera'yaonikopeteĩmymba añahoʼupachupe;Josékatueteojealkilapedazo-pe

34HaJacobomondoroijao,haomondeijaovosa,haheta áraoñembyasyita'ýrare

35Haopaitaʼýrahaimembykuñakuéraopuʼãokonsola haguachupe;hakatuhaʼendoipotáioñekonsola;hahe'i: Aguejytasepultúrapechera'yrendápeñembyasýpePéicha itúvahasẽhese

36UperireumimadianitaovendechupeEgíptope Potifarpe,haʼévapeteĩofisiálFaraónhaguárdiaruvicha

MOAKÃHA38rehegua

1Upejave,Judáoguejyiñermanokuéraapytéguihaoho peteĩadulamitarendápe,héravaHirá.

2Judáohechaupépepeteĩcananeorajy,héravaSúaha ojagarrachupehaoikehendápe

3Hahyeguasuhaimembypeteĩmitãkuimbaʼe;ha ombohérachupeEr

4Hahyeguasujey,haimembypeteĩmitãkuimbaʼe;ha ombohérachupeOnán.

5Hahaʼehyeguasujey,haimembypeteĩmitãkuimbaʼe;ha ombohérachupeSelá,haha'eoĩQuezib-pe,ha'eimemby jave.

6UpémarõJudáhembirekoimembyypykuépe,hérava Tamar

7Judára'yypykueEr,iñañaÑandejárarenondépe. Ñandejáraojukachupe

8UpémarõJudáheʼiOnánpe:“Eikeneermánorembireko rendápehaemendahesehaemongakuaaneermánope guarã”

9HaOnánoikuaapeñemoñarendahaʼemoʼãihaimbaʼe;ha ojehu,oikejaveijoykeʼyrembirekorendápe,oñohẽyvýpe, anihaguaomeʼẽñemoñareijoykeʼýpe

10Upemba'eha'eojapova'ekuendogustáiÑandejárape, upévareojukaaveichupe

11UpémarõJudáheʼiitajýraTamarpe:“Epytaviúdaramo nderurógape,cheraʼySeláokakuaapapeve,hahaʼeheʼi: “Aniomanoaveiiñermanokuéraojapohaguéicha”Tamar ohooikoitúvarógape

12HaohasávopetiémpoomanoSuáJudárembirekorajy. JudáoñekonsolahaohoTimnat-peumiovechaoikytĩva rendápe,ha'ehaiñamígoHiráAdulamitandive

13Upéioje'eTamar-pe:“NdesuegroohoTimnat-peoikytĩ haguãijovechakuéra”.

14Ha'eoipe'achuguiiviudaao,ojaho'ichupepeteĩvállope, haojejaho'ihaoguapypeteĩtendaojepe'ávape,opytáva Timnatrapére.ohecháguiSeláokakuaamaha,hanoñeme'ẽi chupehembirekorã

15Judáohechávochupe,haʼeoimoʼãkuñarekovaihahaʼe ojahoʼihaguérehova.

16Upéiojerehendápetapérehahe'i:Tereho,taikene rendápe(ha'endoikuaáiguiha'ehaitajýra)Ha'ehe'i: Mba'epikoreme'ẽtachévereikehaguãcherendápe?

17Haʼeheʼi:“Amondótandévepeteĩkavararaʼyovecha atýgui”.Reme'ẽtapikochévepeteĩñe'ẽme'ẽ,remondo peve?

18Ha'ehe'i:Mba'eprendaame'ẽtandéve?Ha'ehe'i: Ndesello,nepulserahanevastónndepópe.Ha'eome'ẽ chupe,haoikehendápe,haha'ehyeguasu

19Upéiopuʼãhaoho,oñañuachuguihaomondeijao viúdaicha.

20UpémarõJudáomondopekavaraʼiiñamígoadulamíta pópe,orresivihaguapekuñapóguiiñeʼẽmeʼẽ,pérohaʼe ndotopáichupe.

21UpémarõJesúsoporanduumikuimbaʼeoĩvapeupe lugárpe:“¿Moõpikooĩpekuñarekovai,oĩvaabiertamente petaperembeʼýpe?”.Ha'ekuérahe'i:Ko'ápendaipóri kuñarekovai

22UpéiohojeyJudápehahe'i:Ndaikatúiajuhuchupe haaveiumikuimbaʼeupelugárpeguaheʼi,ndaiporihakuña rekovaikotendáre

23UpémarõJudáhe'i:Toguerahachupe,anihaguã roñemotĩ.

24Ohasávotresméserupi,ojeʼeJudápe:“Ndenuera Tamarningohekovaívahaavei,péinaápe,haʼeimemby kuñarekovairupi.Judáhe'i:Eguenohẽchupehatohapy. 25Oguerurirechupe,omondoisuégropehahe'ichupe:“Pe kuimba'e,ko'ãvara'e,chehyeguasúvaha mba’apoharakuéra.

26UpémarõJudáohechakuaachupekuérahaheʼi:“Haʼe ningohekojojavecheheguichename'ẽihaguérechupeche ra'ySelápe.Handoikuaavéimachupe.

27Haojehuimembyaja,péinaápe,gemelosoĩmaisy ryepýpe

28Pekuñaimembykuñarire,pepeteĩoipysoipo,hape parteraojagarrahaoñapytĩipópepeteĩílopytãhaheʼi: “Kóvaosẽraẽ”

29Ha'eombohasarireipotapykuegotyo,osẽiñermáno. Toikondeárikomba'evai,upévareoñembohéraFarez

30Uperireosẽiñermáno,oguerekóvaipópepeílopytã,ha héraZará

MOAKÃHA39rehegua

1JoséojegueruEgiptopehaPotifar,Faraónruvicha, guárdiaruvicha,egipcio,ojoguachupeismeelitapógui, omboguejyva'ekuechupeupépe

2ÑandejáraoĩJoséndive,haha'epeteĩkuimba'e hekosãsóva.haha'eoĩijáraEgiptoguarógape.

3HaipatrónohechaÑandejáraoĩhahendive,haÑandejára ojapohaipópeopambaʼeojapóvaosẽporãhagua

4UpérõJoséovy'ahenondépe,haoservichupe,haomoĩ chupeñangarekoháraramohógapehaopamba'e oguerekóvaomoĩipópe

5Omoĩrirechuguiñangarekohárahógapehaopamba'e oguerekóvare,ÑandejáraohovasapeegipciorógaJosé rehehápeÑandejárarehovasaopamba'eoguerekóvare hógapehañúme.

6HaohejaopambaʼeoguerekóvaJosépópe;handoikuaái oguerekovaʼerãha,ndahaʼéiramopembujapehoʼuvaʼekue HaJoséningopeteĩpersónaivuénovahaojeguerohory

7Haojehukoʼãmbaʼerire,ijárarembirekoomañaJosére; hahe'i:“Eñenochendive”

8Haʼekatundoipotái,haheʼiijárarembirekópe:“Péina ápe,chejárandoikuaáimbaʼépaoĩchendivepeógape,ha omoĩmbaitechepópe

9Ndaipórikoógapetuichavévachehegui;niha'endojokói cheheguimba'evendereínte,ndeha'éguihembireko

10Haojehu,oñeʼẽajaJosépeárahaára,haʼenohendúi chupe,oñenohaguaijykéretérãoĩhaguahendive.

11Haojehukoararupi,Joséoikeógapeojapohagua hembiapo;handaipóriavaveumikuimbaʼeupeógapegua upépehyepýpe.

12Haojagarrachupeijaoguihahe'i:“Eñenochendive,ha ha'eohejaijaoipópe,okañyhaoguenohẽchupe”

13Haohechávopekuñaohejahaijaoipópehaokañy.

14Ha'eohenóihogaguakuimba'ekuérapehahe'i chupekuéra:“Pemaña,ogueruorévepeteĩevréo oñembohoryhaguãorerehe.ha'eoikecherendápeoñeno haguãchendive,hacheasapukáihatã

15Haohendúvoamopuʼãhacheñeʼẽhaasapukái,oheja chendiveijao,haokañyhaoguenohẽchupe.

16Upéiomoĩijaoijykére,ijáraoguahẽmevehógape

17Hahe'ichupeko'ãmba'e:“Petembiguáihebréoregueru vaekueoréveoikecherendápeoñembohoryhaguãcherehe.

18Haojehu,amopuʼãcheñeʼẽhaasapukáiaja,haʼeoheja chendiveijaohaokañy

19Ijáraohendúvohembirekohe'ívachupe:“Péichaojapo cherehenerembiguái;ipochyhendyhague

20Joséjáraojagarrachupehaomoingechupekárselpe, peteĩlugároñeñapytĩhápeumirréiprisionéro.

21ÑandejáraoĩJoséndive,oiporiahuverekochupeha oguerohorychupepeoñangarekóvakárselrenondépe

22HapekárselñangarekohaomoĩJosépópeopaumi prisionérooĩvapekárselpehaopambaʼeojapovaʼekue hikuáiupépe,haʼehaʼepeojapóva

23Pekárselñangarekohanomaʼẽimbaʼeveoĩvareipo guýpeÑandejáraoĩguihendive,haumimba'eha'e ojapova'ekue,Ñandejáraojapoporã

MOAKÃHA40rehegua

1Ko'ãmba'erire,Egiptoruvichaguasuhapanadero ombopochyijáraEgiptoruvichaguasu

2Faraónipochymokõiimburuvichakuérandive,umi mayordomoruvichahapanaderoruvicharehe.

3Haomoingechupekuéraguardiakapitánrógape,kárselpe, Joséojejokuahaguépe

4PeguárdiaruvichaomandaJosépehahaʼeoservi chupekuéra

5Hamokõivévaoñandupeteĩiképe,kádaunoiképepeteĩ pyharépe,kádaunoiképeheʼiháicha,perréideEgipto mayordomohapanadero,ojejokuavaʼekuekárselpe

6HaJoséoikehendápekuérapyhareve,haomaña hesekuéra,ha,péinaápe,oñembyasyhikuái

7UpéioporanduFaraónmburuvichakuérandiveoĩvape ijárarógape,haheʼi:“¿Mbaʼérepikopemañañembyasýpe koárape?”

8Ha'ekuérahe'ichupe:Rosueño,handaipóri ointerpretáva.Joséhe'ichupekuéra:Ndaha'éipikoTupã mba'eumiñe'ẽhe'íva?erechéveumíva,ajerurendéve

9UpémarõpemayordomoruvichaomombeʼuJosépe iképe,haheʼichupe:“Cheképeoĩpeteĩparraltyche renondépe

10Peparralmátapeoĩmbohapyhakã,ha'etekuhi'úvaha ipotypahaumiryguasura'ỹioguenohẽparralhi'aju va'ekue

11Faraónkópaoĩchepópe,haajagarraumiparralha amoingeFaraónkópapehaameʼẽpekópaFaraónpópe 12Joséhe'ichupe:Kóvahe'ise:Umimbohapyhakã mbohapyára.

13MbohapyárarireFaraónohupítaneakãhanemoĩjeýta nderendaguépe,hareme'ẽtaipópeFaraónkópa,yma guaréicha,ndeha'érõguarehembiguái.

14Haepensamínachereheoĩporãvovendéve,ha ehechaukachévechembaʼeporã,haeñeʼẽchereheFaraónpe hacheguenohẽkoógagui.

15Añetehápechemondavaʼekueumihebreoretãgui,ha koʼápendajapóimbaʼevechemoingehaguahikuáipe kárselpe.

16Pepanaderoruvichaohechávoiporãhapeñe'ẽ,he'i Josépe:Cheaveiaimekuricheképe,hapéinaápe,areko mbohapycanastamorotĩcheakãári.

17HapekanástoyvateguápeoĩopaichaguasoʼoFaraónpe guarã;haumiguyrahoʼuchupekuérapekanástoguiche akãári.

18UpémarõJoséhe'i:Kóvahe'ise:Umimbohapy kanástombohapyárapukukue

19MbohapyárarireFaraónohupítaneakãndeheguiha nemosaingótapeteĩyvyramátarehaguyrakuéraho'útande ro'ondehegui

20Mbohapyhaára,Faraónkumpleáño,ojapopeteĩkaru guasuopavavehembiguáikuérapeguarã,haohupi hembiguáikuéraapytépepemayordomoruvichaha panaderoruvichaakã.

21Hahaʼeomoĩjeypemayordomoruvicha-peikanohẽme; Ome'ẽpekópaFaraónpópe

22Ha'ekatuomosaingopepanaderoruvicha,Joséhe'i haguéichachupekuéra

23Upéicharõjepe,pemayordomoruvichanaimanduʼái Josére,sínohesaráichugui.

MOAKÃHA41rehegua

1Ohasávomokõiáñopukukue,Faraónoñanduiképe

2Ha,péinaápe,osẽpeysyryguasúguisietevaka ojeguerohoryporãvahaikyráva;haokaruhikuáipeteĩ ñuhápe

3Ha,péinaápe,ouhapykuériambuesietevakaraʼy ysyrygui,ipyʼaporãvahahoʼoipirehũva;haoñembo'y ambuevakaykéreysyryrembe'ýpe

4Haumivakaivaihaikyrávahoʼupaumisietevaka ikyrávahaikyrávaUpévareFaraónopáy

5Okehaiképemokõihajey,hapéinaápe,ojupi7trígo peteĩjyvaári,rangohaiporãva.

6Ha,péinaápe,osẽhapykuériosẽsieteapysahũhayvytu kuarahyresẽguio

7Haumi7apysaipirehũvahoʼupaumisieteapysaha henyhẽva.Faraónopáyhaohechaiképe.

8Haojehupyhareveijespírituoñemondýi;haomondoha ohenóiopavavepajeapohaEgiptopeguahaopavave iñarandúvape.hakatundaipóriavaveikatúvaointerpreta umívaFaraónpe

9Upémarõpetembiguáiruvichahe'iFaraónpe:Ko árapechemandu'acherembiapovaikuére.

10Faraónipochyhembiguáikuérandive,hachemoĩche rembiguáiruvicharógape,chehapepanaderoruvicha

11Harosueñopeteĩpyharépe,chehahaʼe;roisu’upeteĩteĩ kuimba’épeikerayvotyñemyesakãme

12Upépeoĩorendivepeteĩmitãkariaʼy,evréo,haʼévape guárdiaruvicharembiguáiharomombeʼuchupe,hahaʼe ointerpretaoréveoreképe;peteĩteĩmehaʼeointerpreta iképeiképe.

13Haojehu,haeointerpretahaguéichaoréve,upéichaoiko; chéveha’eomoĩjeycherembiapohápe,hachupeoñapytĩ

14UpémarõFaraónomondoohenóiJosépehapyaʼeporã oguenohẽchupepekárselgui

15Faraónhe'iJosépe:Cheképeahechapeteĩsueño,ha ndaipóriavaveikatúvaomyesakã.

16UpémarõJoséhe'iFaraónpe:Ndaipóricherehe,Tupã ome'ẽtaFaraónpepy'aguapýpe

17Faraónhe'iJosépe:Cheképeañembo'yysyry rembe'ýpe

18Ha,péinaápe,osẽpeysyryguasúguisietevaka,ikyráva haikyraporãva;haokaruhikuáipeteĩka'aguýpe.

19Ha,péinaápe,ojupihapykuériambuesietevaka, imboriahuhahasyetereívahaho'oipirehũva,araka'eve ndahecháivaEgiptotuichakuejaveve.

20Haumivakaipirehũhaikyrávaho'upaumi7vaka ikyrávatenondegua

21Hahoʼuparirehikuái,ndaikatúiojekuaahoʼuhague hikuái;hakatuhasygueterichupekuéra,iñepyrũrãicha Upévareapuʼã

22Haahechacheképe,ha,péinaápe,ojupisieteapysa peteĩjyvaári,henyhẽhaiporãva

23Ha,péinaápe,7apysa,ipiru,ipirehũhayvytukuarahy resẽguiooityvyróva,osẽhapykuéri.

24Umiapysaipirehũvaho'upaumi7apysaporã,haha'e upévaumipajeapohakuérapehakatundaipóriavave ikatúvaodeclarachéve.

25UpémarõJoséhe'iFaraónpe:Peteĩntepeiképe Faraón,TupãohechaukaFaraónpepeojapótava

26Umi7vakaporã,7áño;haumi7apysaporãha'esiete áño:pesueñopeteĩnte

27Haumi7vakaipirehũhaivaíva,osẽvaʼekuehapykuéri, oreko7áñohaumisieteapysanandiojeipysóvayvytu kuarahyresẽguio,haʼétasieteáñoñembyahýi

28Kóvaha'epemba'eha'eva'ekueFaraónpe:Tupã ojapótavaohechaukaFaraónpe.

29Péinaápe,oguahẽsieteáñohetaiteveEgiptoretã tuichakuejaveve

30Haopuʼãtahapykuérisieteáñoñembyahýi;haopa mbaʼehetávaoĩtatesaráipeEgiptoretãme;hape ñembyahýiohundítapeyvy; 31Hapehenyhẽvandojekuaamoʼãiupetetãmeupe ñembyahýioúvagui;ivaietereítagui

32HaupévarepesueñooñembohetavemokõijeyFaraónpe;ha’epemba’eomopyendahaguéreTupã,haÑandejára pya’eojapóta

33KoʼágaFaraóntohekapeteĩkuimbaʼeiñaranduha iñarandúvape,hatomoĩchupeEgiptoyvýre.

34Faraóntojapoupéva,hatomeʼẽumiofisiáloñatende haguapeyvýre,hatojagarrapeteĩpárteEgíptoguiumisiete áñohenyhẽvape.

35Hatombyatyhikuáiopatembi'uumiáñoporãoútavape, hatombyatytrígoFaraónpoguýpe,hatoñongatuhikuái tembi'uumitávape.

36Haupetembiʼuoñeñongatútaupetetãmeumisieteáño ñembyahýirehe,oikótavaEgiptoretãme;peyvyanihaguã oñehundiñembyahýirupive

37Pemba'eiporãFaraónhaopavavehembiguáikuéra renondépe.

38Faraónhe'ihembiguáikuérape:Ikatupikojajuhu peteĩkuimba'eTupãEspírituipype?

39Faraónhe'iJosépe:Ñandejáraomombe'uhaguére ndéveopako'ãmba'e,ndaipórindeichaguaiñaranduha iñaranduva

40Ndereimétacherógaruvicha,haneerehaguéichaopa cheretãyguaoisãmbyhýta

41Faraónhe'iJosépe:Emañamína,cheromoĩEgipto tuichakuejaveve.

42UperireFaraónoipe'aipópeijargo,omoĩJosépópe,ha omondechupeaolínoporãgui,haomoĩijajúrarepeteĩ kadénadeóro.

43Haomoĩchupeojupihaguapekárromokõiha orekóvape;Ha'ekuéraosapukáihenondépe:“Eñesũ,ha omoĩchupemburuvichaEgiptotuichakue”.

44Faraónhe'iJosépe:ChehínaFaraón,hande'ỹre avavenomopu'ãmo'ãiipotérãipyEgiptotuichakuejaveve 45FaraónombohéraJosépeZafnatpanea.Haome'ẽchupe hembirekorãAsenat,sacerdotePotiferarajyOnpeguaHa JoséosẽEgiptotuichakue

46Joséoreko30áñooñemboʼyjaveFaraónrréideEgipto renondépeJoséosẽFaraónrenondéguihaohoEgipto tuichakuejaveve

47Haumisieteáñohenyhẽvapepeyvyoguenohẽpopo rupive

48Ombyatyopatembi'u7áñopukukueEgiptoretãme,ha ombyatyhi'upyrãumitávape.

49HaJoséombyatytrígoyguasuyvykuʼiicha,hetaiterei, ohejapeveoipapa;ndaipapapáigui

50HaJosépeonasemokõimitãkuimbaʼeoguahẽmboyve umiáñoñembyahýi,imembyvaʼekuechupeAsenat, saserdótePotiferadeOnrajy

51UpémarõJoséombohéraManasés,he'iTupãcheresarái opamba'eamba'apohacherurógagui

52HapemokõihaombohéraEfraín:Tupãcheñemoñare chejehasaasyretãme

53Opaumi7áñohetambaʼeoikovaʼekueEgíptope

54Haoñepyrũouumisieteáñosaʼiha,Joséheʼihaguéicha: hapesaʼioĩopatetãme;Egiptoretãmekatuoĩmbujape.

55Egiptotuichakueiñembyahýirire,umihénteojerure Faraónpembujapepehe'ívapeẽme,pejapo

56Uperirepeñembyahýioikokoyvyapeári,haJosé oipe'aopaumiógaoñeñongatuhápehaovendeegipciokuérape.hapeñembyahýiivaietereiEgiptoretãme.

57OpatetãouEgíptopeJosérendápeojoguahaguãtrígo ivaietereihaguérepeñembyahýiopatetãme

MOAKÃHA42rehegua

1JacobohechávooĩhatrígoEgíptope,Jacobheʼi itaʼyrakuérape:Mbaʼérepikopemañaojuehe?

2Ha'ehe'i:AhenduEgíptopeoĩhatrígo.ikatuhaguã jaikove,haaniñamano

3UpémarõJoséermánodiezermánoohoojoguaEgíptope trígo.

4HakatuBenjamín,Joséryke'y,Jacobnomondói ijoyke'ykuérandive;Ha'ehe'ígui:“Anihaguãojehuchupe mba'evai”

5Israelra'ykuéraouojoguahaguãtrígoumioúvaapytépe

6Joséha'epetetãruvicha,haha'epeovendévaopa tetãyguakuérape,haJoséryke'ykuéraouhaoñesũ henondépehovayvýpe

7Joséohechaijoykeʼykuérape,haoikuaachupekuéra,ha katuoñemboykechupekuéra,haoñeʼẽvaichupekuéra;Ha he'ichupekuéra:Moõguipikopeju?Ha'ekuérahe'i: Canaánretãguiojoguahaguãtembi'u.

8HaJoséoikuaaijoykeʼykuérape,pérohaʼekuéra ndoikuaáichupe

9Joséimandu'aiképeiképehahe'ichupekuéra:Peẽniko espíapehechahaguãpetetãao’ỹvapeju

10Ha'ekuérahe'ichupe:Nahániri,cheruvicha,ouojogua haguãtembi'u.

11Opavaveñandehaʼepeteĩkuimbaʼeraʼy;orekuimba'e añete,nerembiguáindaha'éiespía

12He'ichupekuéra:Nahániri,pejupehechahaguã mba'éichapaoĩpeyvy

13Ha'ekuérahe'i:Nerembiguáikuéraha'e12joyke'y, peteĩkuimba'era'yCanaánretãme.ha,péinaápe,pe imitãvévaoĩkoárapeñanderundive,hapeteĩnahániri 14UpémarõJoséhe'ichupekuéra:Upévaha'ekuri peẽme:Peẽnikoespía.

15Koʼápepejeprobáta:Faraónrekovérenapesẽmoʼãi koʼágui,ndoúiramokoʼápepeneryvyimitãvéva

16Pemondopeteĩvapendeapytégui,toguerupene ermánope,hapeñemoĩvaʼerãkárselpe,ikatuhaguáicha ojekuaapeẽpeñeʼẽ,oĩpapeteĩmbaʼeañeteguapende apytépe,térãFaraónrekovérekatuetepeẽpendeespía.

17Omoĩmbaitechupekuératresdíape

18MbohapyhaárapeJoséhe'ichupekuéra:Pejapoko mba'ehapeikove.akyhyjéguiTupãgui.

19Peẽha'éramokuimba'eañetegua,peteĩpeneryvy tojejokuapendeka'irãimerógape

20Hakatueguerucherendápeneryvyimitãvéva;upéicha oñemoañetetapeneñe'ẽ,hanapemanomo'ãiHaojapo hikuáiupéicha.

21Ha'ekuérahe'iojupe:Añetehápeorekulpávleore ermánorehe,rohechávomba'éichapahasyha'e ojerure'asýrõguare,hanorohendúiupévareouñandeári kojehasa’asy.

22Rubénhe'ichupekuéra:Chenda'éipeẽmeha'évo: ‘Anipepekapemitãrehehanapehenduséi?upévare,péina ápe,ojejerureaveihuguy

23HandoikuaáihikuáiJoséontendehachupekuéra;haʼe oñeʼẽguichupekuérapeteĩintérpreterupive.

24Haojerechuguikuérahahasẽ;haohojeyhendápekuéra, haoñe'ẽhendivekuérahaoipe'achuguikuéraSimeónha ojokuachupehesarenondépe.

25UpémarõJoséheʼiomyenyhẽhaguaivosakuératrígogui, haomoĩjeyhaguaiplátaivosape,haomeʼẽhagua chupekuératembiʼutapére,hapéichaojapochupekuéra 26Haʼekuéraokargámaumivúrropepetrígo,haoho upégui.

27Hapeteĩvaoipeʼávoivosaomeʼẽhaguahymbavúrrope peposádape,ohechaipirapire;péinaápe,oĩguiivosa jurúpe.

28Upéihe'iijoyke'ykuérape:Cheviruojehepyme'ẽjey ha,péinaápe,oĩchevosápejepe,haikorasõkuéraopyrũ haokyhyjehikuáihahe'iojupe:“Mba'epikoTupã ojapova'ekueñanderehe?”

29HaouhikuáiitúvaJacobrendápeCanaánretãme,ha omombeʼuchupeopambaʼeojehúvahesekuéra;he'ívo, 30Pekuimbaʼe,haʼévapetetãjára,oñeʼẽvaioréve,ha oreguerahaespíaramoupetetãme.

31Haro'echupe:Orekuimba'eañetegua;orendaha'éi espía:

32Orehaʼedocejoykeʼy,oreruraʼy;peteĩnahániri,hape imitãvévaoĩkoárapeñanderundiveCanaánretãme

33Hapekuimba'e,tetãjára,he'ioréve:Ko'ápeaikuaáta peẽha'ehakuimba'eañetegua;pehejachendiveko'ápepeteĩ peneryvy,hapekarupenderógapeñembyahýigui,hapeho 34Peguerucherendápepeneryvyimitãvéva,aikuaátapeẽ ndaha'eihaespía,hakatupeẽkuimba'eañetegua.

35Omboykeajahikuáiivosakuéra,péinaápe,peteĩteĩpláta ryruoĩvosápe,hahaʼekuérahaitúvaohechávoumipláta ryru,okyhyjehikuái.

36UpéiitúvaJacobhe'ichupekuéra:“Cheningopeheja chera'ykuéra

37Rubénhe'iitúvape:Ejukamokõivechera'ýpe ndaguerúiramondéve

38Ha'ehe'i:Chera'yndoguejymo'ãinendiveiñermáno omanómagui,haopytahaʼeño,ojehúramochupembaʼevai petapepehohápe,upéicharõpeguerútacheakãrague morotĩñembyasýpepesepultúrape

MOAKÃHA43rehegua

1Hapeñembyahýiivaietereiupetetãme.

2Ho'uparirehikuáipetrígooguenohẽva'ekueEgiptogui, itúvahe'ichupekuéra:Tapehojeypejoguaorévetembi'u michĩmi.

3Judáhe'ichupe:Pekuimba'ehe'ioréve: Ndapehechamo'ãicherova,peneryvynoĩriramopenendive 4Remondóramooreryvyorendive,roguejyrojoguáta ndévetembi'u

5Nderemondóiramochupe,ndoroguejymo'ãi,pekuimba'e he'íguioréve:Ndapehechamo'ãicherova,peneryvy noĩriramopenendive

6Israelhe'i:Mba'érepikopejapovaietereicherehe pemombe'uhaguãpekuimba'épepeguerekópagueteripeteĩ ermáno?

7Ha'ekuérahe'ihikuái:Pekuimba'eoporanduoréveore rekohaoreirũnguérape,hahe'i:“¿Oikovegueteripikonde ru?”¿perekopikoambuepehẽngue?haromombeʼuchupe koʼãñeʼẽheʼiháicha:¿ikatúnepikoroikuaahaʼeheʼitaha: “Egueruneryvy?”

8Judáhe'iitúvaIsrael-pe:Emondochendivepe mitãkaria'y,haropu'ãharoho.ikatuhaguãroikove,haani haguãromano,ore,hande,haaveioremitãnguéra

9Chehaʼétagarantíachupeguarã;chepóguirejeruréta chupe,ndaguerúiramonerendápehaamoĩnerenondépe, taha'echekulpaopaáraguarã

10Pórkendahaʼéiramoropytavaʼekue,koʼágarojujeýta kurikoʼágamokõihavése.

11ItúvaIsraelhe'ichupekuéra:Oimérõupéichako'ágã, pejapopéichapeipe'aumiyvaiporãvévatetãmepene mba'yrúpe,hapeguejypekuimba'épepeteĩjopói,peteĩ bálsamo,haeíramichĩmi,especiahamirra,nuecesha almendras

12Haejagarrandepópedoblepláta;hapeplátaojegueru jeyvaʼekuependevosakuérajurúpe,peguerahajeypende pópe;oiméneha’ékuripeteĩjesareko:

13Eguerahaaveineermánopehaepuʼãterehojeype kuimbaʼerendápe

14HaTupãIpu'akapávapeneporiahuverekopekuimba'e renondépe,omondohaguãpendeermánohaBenjamínpe Chemembykuéraomanóramo,cheñembyasy

15Haumikuimbaʼeojagarraupejopói,haoguerahaipópe doblepláta,haBenjamínndive;haopu'ãohoEgiptopeha oñembo'yJosérenondépe

16JoséohechávoBenjamínndive,he'ihógaruvicha guasúpe:Egueruko'ãkuimba'épehógape,ejukaha eñembosako'iko'ãkuimba'eokarútachendiveasajepyte

17HapekuimbaʼeojapoJoséheʼihaguéicha;hape kuimba'eogueruumikuimba'épeJosérógape

18Haumikuimbaʼeokyhyje,ojegueruhaguére chupekuéraJosérógape;hahe'ihikuái:Pepirapire ojeguerujeyvaekueorevosápepeteĩhajey,orerogueru haʼeohekahaguambaʼeñanendive,hahoʼañandeári,ha ñandejagarratembiguáiramo,hañandevúrro.

19OñembojahikuáiJosérógasãmbyhyhárarendápeha oñe'ẽhendivehikuáiógarokẽme

20Hahe'i:Karai,añeteháperoguejyraẽrojoguahaguã tembi'u

21Roguahẽvopeposádape,roipeʼaorevosa,harohecha, kádaunoplátaoĩivosajurúpe,oreplátaipohýipa,ha roguerujeyorepópe

22Haambuevirurogueruorepóperojoguahaguãtembi'u, ndaikatúiroikuaamávapaomoĩoreplátaorevosápe.

23Ha'ehe'i:Toikopy'aguapy,anipekyhyjeHa oguenohẽSimeónpehendápekuéra

24HapekuimbaʼeogueruumikuimbaʼépeJosérógape,ha omeʼẽchupekuéray,haojohéihikuáiipy;haome'ẽhymba vúrrokuérapetembi'u

25Ha'ekuéraombosako'ijopóiJoséreheoúvoasajepyte, ohendúguihikuáiho'utahambujapeupépe

26Joséoguahẽvohógape,ogueruchupehikuáipejopói ipópehógape,haoñesũchupeyvýpe

27UpémarõJesúsoporanduchupekuérambaʼéichapaoĩ porãhikuái,haheʼi:Oĩporãpikopenderu,pekaraituja peñeʼẽhague?¿Oikovegueteripiko?

28Ha'ekuérahe'i:Nerembiguáioreruhesãi,oikove gueteriHa'ekuéraoñakãityhaoñesũ

29UpéiohupihesahaohechaiñermánoBenjamín,isyraʼy, haheʼi:“¿Kóvapikopeneermánoimitãvévapeẽpeñeʼẽ haguechéve?”.Haha'ehe'i:Tupãtandeporiahuvereko, chera'y

30HaJosépyaʼeojapo;ipy'aoipotaitereíguiijoyke'y,ha ohekamoõpahasẽ;haoikeikotýpehahasẽupépe.

31Upéiojohéihova,osẽhaojejokohahe'i:“Emoĩpan”

32Ha'ekuéraohoha'eño,ha'ekuérahaEgiptoguaokaru vaekuehendive,ha'eño.upévanikopeteĩmbaʼe ombojeguarúvaEgiptokuérapeguarã

33Ha'ekuéraoguapyhenondépe,ita'ýraypykue, imitãrusúgui,haimitãvévaimitãrusúpe.

34Upéioguerahahaomondochupekuéramba'evai henondégui,Benjamínmba'evaikatu5vésehetave chuguikuéra.Ha'ekuérahoy'uhaovy'ahendive.

MOAKÃHA44rehegua

1Upéihe'ihógasãmbyhyhárape:“Emyenyhẽumi kuimba'evosápetembi'uikatúvaogueraha,haemoĩpeteĩ teĩplátaivosajurúpe”

2Haemoĩchekópa,pekópadepláta,pevosaimitãvéva jurúpe,haipirapiretrígo.HaojapoJoséheʼihaguéicha.

3Koʼẽmbotávomínte,oñemondoumikuimbaʼépe, haʼekuérahahymbavúrro

4Osẽvohikuáipetávagui,hanamombyrýigueteri,José he'iimembyhyhárape:Epu'ã,emoirũumikuimba'épeha rehupytývochupekuéra,erechupekuéra:Mba'érepiko pemyengoviaivaívaiporãvare?

5Ndahaʼéipikokóvacheruvichahoyʼu,haañetehápehaʼe odivino?peẽpejapoivaívapéichapejapóvo

6Haojopychupekuéra,haheʼichupekuérakoʼãñeʼẽ.

7Ha'ekuérahe'ichupe:Mba'érepikocheruvichahe'i ko'ãñe'ẽ?Nhandejárytomboykenerembiguáikuératojapo komba'ehe'iháicha.

8Péinaápe,peviru,rojuhuvaʼekueorevosajurúpe, roguerujeyndéveCanaánretãgui:mbaʼéichapiko upéicharõromondátandejárarógaguiplátatérãóro?

9Oimeraẽvanerembiguáindive,tomano,haoreavei roikótacheruvicharembiguáiramo

10Ha'ehe'i:Ko'ágãaveitoikondeerehe'iháicha.hapeẽ peikovaʼerãkulpávle

11Upéipyaʼevoiomboguejyhikuáiivosayvýpehaoipeʼa kádaunoivosa.

12Upéioheka,oñepyrũpeimitãvévaguihaohejape imitãvévagui,haojejuhupekópaBenjamínvosápe

13Upéiomondoroijao,hakádaunookargámavúrroha ohojeypesiudápe

14Judáhaijoyke'ykuéraouJosérógapeHa'eoĩgueteri upépe,haho'ahenondépeyvýpe.

15Joséhe'ichupekuéra:Mba'emba'epikopejapo?

¿ndapeikuaáipikopeteĩkuimbaʼecheikatuháichaaadivina?

16Judáhe'i:Mba'epikoja'étacheruvicha-pe?mba'épa ñañe'ẽta?térãmbaʼéichapañañemopotĩta?Tupã ohechakuaanerembiguáikuérarembiapovai,péinaápe, oreha'echeruvicharembiguái,orehaaveipekópa ojejuhúvahendive

17Haha'ehe'i:Tupãanihaguãajapoupévahapeẽkatu, pepu'ãpy'aguapýpependerurendápe.

18UpémarõJudáoñembojahendápehahe'i:“Cheruvicha, ehejaminerembiguáipeteĩñe'ẽcheruvichaapysápe,ha anindepochynderembiguáirehe

19Cheruvichaoporanduhembiguáikuérape:“Peẽpiko pendetúvatérãpendeermáno?

20Haro'echeruvichape:Oreroguerekopeteĩtúva,peteĩ karaitujahapeteĩmitãitujámava,michĩmi;haijoyke'y omanóma,haha'eñoopytaisygui,haitúvaohayhuchupe. 21Haerenerembiguáikuérape:“Egueruchupeche rendápe,amañahaguãhese”

22Haro'echeruvichape:“Pemitãkaria'yndaikatúioheja itúvape,ohejáramoitúvape,itúvaomanóta”.

23Haerenerembiguáikuérape:“Neryvyimitãvéva ndoguejymo’ãiramonendive,ndapehechamo’ãvéimache rova”.

24Haojehurojupívonerembiguáicherurendápe, romombeʼuchupecheruvichañeʼẽ

25Oreruhe'i:Terehojeyhaejoguaorévetembi'u.

26Upémarõro'e:Ndaikatúiroguejy,oreryvyimitãvéva oĩramoorendive,upéicharõroguejyta

27Handerembiguáicheruhe'ioréve:Peẽpeikuaache rembirekoimembyhaguemokõimitãkuimba'e

28Pepeteĩosẽchehegui,hahaʼechupe:“Añetehápehaʼe oñembyaihaupeguivendahecháichupe:

29Hapeipeʼáramoaveicheheguikóva,haojehuchupe mbaʼevai,peguerútacheakãraguemorotĩñembyasy rehevepesepultúrape

30Ko'ágãaĝuahẽvovenerembiguáicherurendápe,hape mitãkaria'ynoĩriorendive.ohechávohekoveojejokuahape mitãkaria’yrekovépe;

31Ohechávopemitãkaria'ynoĩrihañanendive,omanóta, hanerembiguáikuéraomboguejýtanerembiguáioreru akãraguemorotĩñembyasýpesepultúrape

32Nderembiguáiningoojeroviapemitãkariaʼýreche túvape,haheʼi:“Ndaguerúiramochupenerendápe,che ajapótapekulpachetúvapeopaáraguarã”

33Koʼágakatu,ajerurendéve,topytanerembiguáipe mitãkariaʼyrendaguépecheruvicharembiguáiramo;ha tohopemitãkariaʼyijoykeʼykuérandive

34Mba'éichapikoajupítacherurendápehapemitãkaria'y noĩrichendive?Anihaguãahechamba'evaioútavacheru ári

MOAKÃHA45rehegua

1UpémarõJoséndaikatúiojejokoopavaveoĩvaijykéreha osapukái:“Emosẽcheheguipeteĩteĩ”.Handaipóriavave hendive,Joséojekuaaukaajaijoyke'ykuérape

2Hahasẽhatã,haumiegipciohaFaraónrógaohendu

3UpémarõJoséheʼiijoykeʼykuérape:“ChehínaJosé; oikovegueteripikocheru?Haijoykeʼykuérandaikatúi ombohováichupe;oñemondýiguihikuáihenondépe

4Joséhe'iiñermanokuérape:Peñembojacherendápe, ajerurepeẽmeHaoñembojahikuáiHaha'ehe'i:Che hínapenderyvyJosé,peẽpevendevaekueEgíptope

5Upévare,anipeñembyasyhapenepochypendejehepeẽ chevendehaguéreko'ápe

6Ko'ãmokõiáñooikómapeñembyahýiupetetãme,ha upéicharõjepeoĩcincoáño,noñemitỹmo'ãiha noñemono'õmo'ãi

7HaTupãchemboupenerenonderãañongatuhaguãpene ñemoñarekoyvyapeári,haasalvahaguãpenderekove peteĩñemosãsoguasurupive

8Ko'ágãndaha'éipeẽchembouvaekueko'ápe,Tupãuvei

9Pejupipya'echerurendápehapejechupe:‘Péichahe'i pendera'yJosé:‘ÑandejárachemoĩEgiptoruvicharamo

10HareikótaGosénretãme,hareimetachehegui,ndeha nera'ykuéra,nera'yra'ykuéra,neovechakuéra,nevaka haopamba'ererekóva

11Haupépecheromongarúta;oĩguiguetericincoáño ñembyahýi;anihaguãndehanerogaguahaopamba'e rerekóva,rejumboriahúpe

12Ha,péinaápe,penderesaohecha,hachejoykeʼy Benjamínresa,haʼehachejuruoñeʼẽvapeẽme.

13Hapemombe'útacherupeopamba'echemimbipa Egipto-pehaopamba'epehechava'ekuégui.hapyaʼeha peguerútakoʼápecherúpe.

14Upéiho'aiñermánoBenjamínakãárihahasẽha Benjamínhasẽijajúraári

15Ohetũopaiñermanokuérapehahasẽhesekuéra.

16Faraónrógapeoñehenduhe'íva:“OuJoséryvykuéra

17Faraónhe'iJosépe:Ereneryvykuérape:Pejapo péichapekargapendemymbakuéra,hatapeho,peho Canaánretãme;

18Pejagarrapenderuhapenderogaguakuérapehapeju cherendápe,haame'ẽtapeẽmeumimba'eiporãvaEgipto retãme,hape'útapeikyrakueoĩvaupetetãme

19Koʼágaoñemandandéve,péichapejapo;Peguenohẽ umikarrétaEgiptoguipenemembyhapenerembirekorã, hapeguerupenderuhapeju

20Aniaveipepensápenembaʼére;opaEgiptoretãme mba'eporãha'ependemba'e

21Israelñemoñareojapoupéicha,Joséome'ẽchupekuéra karréta,Faraónhe'iháicha,haome'ẽchupekuératembi'u taperehegua

22Opavavechupekuéraomeʼẽpeteĩaoñemoambue; Benjamín-pekatuome'ẽtrescientosplátapehẽngueha5ao ñemoambue

23Haitúvapeomondopéicha;10vúrrookargávaEgipto mba'eporã,ha10vúrrookargávatrígo,mbujapehaso'o itúvapeguarãtapepukukue

24Upémarõomondoiñermanokuérape,haohohikuái,ha he'ichupekuéra:Peñangarekókeanihaguãpehotapére. 25Ha'ekuéraosẽEgíptoguihaoguahẽCanaánretãme itúvaJacobrendápe

26Haomombe'uchupe:--Josoikovegueteri,haha'e gobernadorEgiptotuichakuejaveveHaJacobipy'aopyrũ, ndogueroviáiguichupekuéra

27Haomombe'uchupekuéraopamba'eJoséhe'iva'ekue chupekuéra,haohechávoumikarrétaJoséomondova'ekue oguerahahaguãchupe,itúvaJacobespírituoikovejey

28Israelhe'i:Opotaite.Joséchera'yoikovegueteri: ahátaahechachupeamanomboyve

MOAKÃHA46rehegua

1UperireIsraelohoopamba'eoguerekóvareheve,ha oguahẽBeerseba-pehaoikuave'ẽsacrificioitúvaIsaac Járape

2HaTupãhe'iIsrael-peumivisiónpyhareguahahe'i: Jacob,Jacob!Haha'ehe'i:“Ko'ápeaime”

3Ha'ehe'i:ChehínaTupã,nderuJáraUpépeajapóta ndeheguipeteĩtetãguasu

4CheahátanendiveEgíptope.hakatueteroguerujeýta,ha Joséomoĩtaiponderesaári

5HaJacobopu'ãBeersebágui,haIsraelra'ykuéraogueraha itúvaJacóbpe,imembykuérapehahembirekópe,umi karrétaFaraónomondova'ekueoguerahahaguãchupe

6Ha'ekuéraoguerahahymbahaimba'erepyCanaán retãme,haoikeEgíptope,Jacobhaopaiñemoñare

7Itaʼýrahaitaʼýraraʼykuéra,itajýrahaitaʼýrarajy,ha entéroiñemoñareogueruhendiveEgíptope.

8IsraelñemoñareoúvaEgíptope,Jacobhaita'ýrakuéra réra:Rubén,Jacobra'yypykue

Génesis-pe

9Rubénra'ykuéraHanoc,Falú,HesrónhaCarmí 10Simeónra'ykuéra.Jemuel,Jamín,Ohad,Jaquín,Zohar, haSaúl,peteĩkuñaCanaanguara'y

11Levíra'ykuéra.Guerson,CohathaMerari.

12Judára'ykuéra.Er,Onán,Selá,FarezhaZérah,Erha OnánkatuomanoCanaánretãmeFarezra'ykuérahína HesrónhaHamul

13Isacarra'ykuéra.Tola,Fuva,JobhaSimrón. 14Zabulónra'ykuéraSered,ElónhaJahleel

15Ko'ãvahínaLeara'y,ha'eimembyJacob-pe Padanárampe,itajýraDinandive 16HaGadra'ykuéraZifín,Hagi,Suní,Esbón,Eri,Arodi, haArelí.

17Aserra'ykuéraJimná,Isúah,Isui,BeríahaSerah iñermánaHéber,haMalquiel

18KoʼãvahínaZilpáraʼy,Labánomeʼẽvaʼekueitajýra Léape,hakoʼãvaimembyJacobpe,16álma 19RaquelJacobrembirekora'yJosé,haBenjamín 20JosépeEgiptoretãmeonaseManaséshaEfraín,imemby vaʼekuechupeAsenat,saserdótePotiferadeOnrajy 21Benjamínra'ykuérahínaBelá,Béquer,Asbel,Gera, Naamán,Ehí,Ros,Mupim,HupimhaArd. 22Ko'ãvahínaRaquelra'y,Jacobreñóivaekue 23Danra'ykuéraHushimrehegua

24Neftalíra'ykuéra.Jahzeel,Guni,JezerhaSilem.

25Ko'ãvahínaBilhára'yLabánome'ẽva'ekueitajýra Raquel-pehaha'eimembyJacob-peko'ãva 26EntéroumihénteouvaʼekueJacobndiveEgíptope,osẽ vaʼekueijykére,haJacobraʼykuérarembireko,haʼe vaʼekuesesentayseis

27Joséra'ykuéra,heñóiva'ekueEgipto-pe,mokõiánga, Jacobrogayguakuéraouva'ekueEgipto-pe,68 28Ha'eomondoJudápehenondépeJosérendápe,hova Goséngotyo.haouhikuiGosenretme.

29UpémarõJoséombosako'iikarrohaohoojotopaitúva Israelndive,Gosénpe,haoñepresentahendápehahoʼa ijajúrare,hahasẽijajúrarehetatiémpore.

30Israelhe'iJosépe:Ko'ágãtamano,ahechaguivende rova,reikovegueterihaguére

31Joséhe'iijoyke'ykuérapehaitúvarógape:Ajupíta ahechaukátaFaraónpehaha'étachupe:Chejoyke'ykuéra hacheruróga,oĩva'ekueCanaánretãme,oucherendápe

32Haumikuimbaʼehaʼeovecharerekua,hembiapokuéra haʼéguiomongaruvaka;haogueruhikuáiijovechakuéra, haivakakuéra,haopambaʼeoguerekóva

33Faraónpenerenóivovehaheʼíta:“¿Mbaʼépapejapo?”.

34Peje:‘Nerembiguáirembiaponingooreimitãguive koʼágapeve,orehaorerukuéraypykue,ikatuhaguáicha peikoGosénretãmeOpaovecharerekuanikoombojeguaru Egipto-kurape

MOAKÃHA47rehegua

1UpémarõJoséouhaomombeʼuFaraónpehaheʼi:“Che ru,cheermanokuéra,ovechakuéra,hymbakuérahaopa mbaʼeorekóva,osẽCanaánguiha,péinaápe,oĩhikuái Gosénretãme.

2Upéioguerahapeteĩijoykeʼykuérape,cincokuimbaʼépe, haopresentachupekuéraFaraónpe

3Faraónhe'iiñermanokuérape:Mba'epikopejapo? Ha'ekuérahe'iFaraónpe:Nerembiguáikuéraniko ovecharerekua,orehaorerukuéraypykue

4Ha'ekuérahe'iaveiFaraónpe:Rojuroikohaguãupe tetãme.nerembiguáikuérandoguerekóiguipasto ijovechakuérapeguarã;Peñembyahýituichaitereígui Canaánretãme,ko'ágã,rojerurendévetoikonerembiguái kuéraGosénretãme.

5Faraónhe'iJosépe:Nderuhaneryvykuéraoune rendápe

6Egiptoretãoĩnerenondépe.petetãiporãvévapeemoĩ nderuhandejoykeʼykuérapeoikohagua;ToikoGosén retãme,hareikuaáramopeteĩkuimba'eomba'apóva ijapytepekuéra,emoĩchupekuéramburuvichache rymbakuérare

7JoséogueruitúvaJacóbpehaomoĩchupeFaraón renondépe,haJacobohovasaFaraónpe

8Faraónhe'iJacóbpe:Mboyáñoparereko?

9HaJacobhe'iFaraónpe:Umiáracheperegrinación ha'ecientreintaáñocherukuéraiperegrinaciónárajave 10HaJacobohovasaFaraónpehaosẽFaraónrenondégui 11Joséomoĩitúvahaijoykeʼykuérape,haomeʼẽ chupekuéraijyvyEgiptoretãme,petetãiporãvévape, Ramésésretãme,Faraónheʼihaguéicha

12HaJoséomongaruitúvape,ijoykeʼykuérapehaopa itúvarógapembujape,hogayguakuéraicha

13Handaipórimbujapeopaupetetãme;Tuichaitereíguipe ñembyahýi,haupévareEgiptohaopaCanaánretã oñedesmaiapeñembyahýikáusare

14UpémarõJoséombyatypaitepeplátaojejuhúvaEgipto haCanaánpe,petrígoojoguávapeguarã,haJoséoguerupe plátaFaraónrógape

15OparireviruEgiptohaCanaánpe,opavaveegipciooho Josérendápehahe'i:Eme'ẽorévembuja,mba'érepiko romanótanderenondépe?peviruofalhaguére

16Joséhe'i:Peme'ẽpenerymbakuérahaameʼẽtapeẽme pendevakarehehápe,ofalláramoviru.

17UperireogueruhikuáihymbakuéraJosérendápe,ha Joséome'ẽchupekuérambujakavaju,ovecha,vakaha vúrrorehe,haomongaruchupekuérambujapeopa hymbakuérapeguarãupearýpeguarã

18Oparireupeáño,haʼekuéraouhendápepesegundo áñopehaheʼichupe:Ndoromokañymoʼãicheruvicha, mbaʼéichapaojepagapaoreplátacheruvichaoguereko aveiorevakakuéra;ndaiporivéimamba'evecheruvicha renondépe,oreretehaoreretãuvei.

19Mbaʼérepikoromanótanderesarenondépe,orehaore retã?orejoguaorehaoreyvymbujape,haorehaoreyvy roikótaFaraónrembiguáiramo,haeme'ẽoréveñemoñare, roikovehaguãhaanihaguãromano,anihaguãyvynandi 20HaJoséojoguaEgiptoretãtuichakueFaraónpeguarã. Egiptokuéraovendéguipeteĩteĩijyvy,ipu'akágui ñembyahýi,upéicharupipeyvyoikoFaraónmba'e 21Hapepuévlokatuombohasachupekuérasiudakuérape peteĩpúntaguiveEgiptorembeʼýgui,peótropúntapeve.

22Saserdóteretãntendojoguái;pa'ikuéraoguerekógui peteĩpehẽngueFaraónome'ẽvachupekuéra,haho'u hi'upyrãFaraónome'ẽva'ekuechupekuéra,upévare novendéihikuáiijyvykuéra 23UpémarõJoséhe'ipetavayguakuérape:Péinaápe, ajoguapeẽmekoárapehapendeyvyFaraónpeguarã 24Haojehútaokakuaávo,pemeʼẽtapequintopehẽngue Faraónpe,hairundypehẽnguehaʼétapenembaʼe,ñúme raʼỹirã,hapenerembiʼurã,hapenderógapeguápeguarã,ha tembiʼurãpendera’ymichĩmímeĝuarã

25Ha'ekuérahe'i:Nderesalvaorerekove

26HaJoséomoĩpeteĩléiEgiptoretãrekoʼagaitepeve, Faraónoguerekohaguapequintopehẽnguendaha'éiramo pa'ikuéraretãnte,ndaha'éivaFaraónmba'e.

27IsraeloikoEgiptoretãme,Gosénretãme.haoguereko hikuáiimbaʼerepyipype,haokakuaa,haoñembohetaiterei 28JacoboikoveEgiptoretãme17áño,haupéicharupi Jacoboguerekociencuarentaysieteáño.

29Hi'aguĩmapeáraIsraelomanotaha,haohenóiita'ýra Josépehahe'ichupe:“Ko'ágãajuhúramonderesa renondépe,emoĩndepochejyvaguýpehaejapoporãha añetehápe”chendive;AnicheñotỹEgíptope

30Chekatuañenótacherukuéraypykuendive,hande cheguenohẽtaEgíptoguihacheñotỹtaoñeñotỹhápehikuái

Ha'ehe'i:Ajapótandeerehaguéicha

31Ha'ehe'i:Ehurachéve.Haohurachupe.HaIsrael oñesũpetupaakãári

MOAKÃHA48rehegua

1Ko'ãmba'erire,peteĩhe'iJosépe:“Nderuhasy,ha oguerahahendivemokõiita'ýraManaséshaEfraín.

2Peteĩvaomombe'uJacóbpehahe'i:Péina,ndera'yJosé ounerendápe

3Jacobhe'iJosépe:Tupãipu'akapávaojehechaukachéve Luz-pe,Canaánretãme,hacherovasa

4Haheʼichéve:Péinaápe,cherombohetavéta,ha rombohetavéta,haajapótandeheguipeteĩtavayguakuéra aty;haomeʼẽtakoyvyneñemoñarekuérapenderireguápe peteĩmbaʼeopaáraguarã

5Hakoʼágaumimokõinderaʼy,EfraínhaManasés,onase vaʼekuendéveEgiptoretãmeajumboyvenerendápe Egiptope,chembaʼe;RubénhaSimeónicha,chemba'éta

6Haneñemoñare,remoñarevaʼekuehaʼekuérarire,haʼéta nembaʼe,haoñembohérataijoykeʼykuérarérapeiherenciape

7Chekatu,ajujavePadángui,Raquelomanocheykére Canaánretãme,tapére,sa'igueterioguahẽhaguãEfratpe upéichaaveiBelén

8IsraelomañaJoséra'ykuérarehaoporandu:“¿Mávapiko ko'ãva?

9UpémarõJoséheʼiitúvape:Haʼekuéraningocheraʼy, Ñandejáraomeʼẽvachévekolugárpe.Ha'ehe'i:Egueru chévecherendápehaarovasachupekuéra

10KoʼágaIsraelresaitujáma,handohecháiHaomboja hesekuéra;haohetũchupekuéra,haoñañuãchupekuéra.

11Israelhe'iJosépe:Naimo'ãikuriahechahaguãnde rova.

12Joséoguenohẽchupekuéraijyvambytégui,haoñesũ hovayvýpe

13UpémarõJoséojagarramokõivévape,Efraínipo akatúapeIsraelpoakatúagotyohaManasésipoasugotyo Israelpoakatúagotyo,haomoaguĩchupekuéra

14IsraeloipysoipoakatúahaomoĩEfraínakãári, imitãvéva,haipoasuManasésakãári,haodirihiipo oikuaaporãManasésnikora'yypykue

15HaʼeohovasaJosépehaheʼi:“Tupã,cherukuéra AbrahánhaIsaacoikovaʼekuehenondépe,haʼehínape Tupãchemongaruvaʼekuecherekovepukukueajakoʼága peve.

16PeÁngelcheorredimivaʼekueopambaʼevaígui, tohovasaumimitãkuimbaʼépe;hatoñembohéracheréra

hiʼarikuéra,hacherukuéraAbrahánhaIsaacréra;ha tokakuaahikuáiatyguasúpeyvymbytépe.

17JoséohechávoitúvaomoĩhaipoakatúaEfraínakãári, ndogustáichupe,haohupiitúvapooipe'ahaguãEfraín akãguiManasésakãpeve.

18Joséhe'iitúvape:Nahániri,cheruemoĩndepo akatúaiñakãári

19Itúvandoipotái,hahe'i:“Cheaikuaa,chera'y,che aikuaahetaitereitetã

20Upeárapeohovasachupekuérahahe'i:“NdéveIsrael orovasáta,he'ívo:‘ÑandejárandejapoEfraínha Manasésicha’,haomoĩEfraínManasésrenondépe

21Israelhe'iJosépe:Péinacheamanóta,Tupãkatu penendivehapenemboguerujeýtapenderuypykueretãme

22Aveiameʼẽndévepeteĩpárteneermanokuéragui, aipeʼavaʼekueamorreopóguichekysepukuhachearco reheve

MOAKÃHA49rehegua

1HaJacobohenóiita'yrakuérapehahe'i:Peñembyatyha amombe'uhaguãpeẽmemba'épaoikótapendereheára pahápe

2Peñembyatyhapehendu,peẽJacobraʼykuéra;haehendu nderuIsrael-pe.

3Rubén,ndehínachera'yypykue,chepu'akahache mbareteñepyrũ,cheñemomba'eguasuhachepu'aka 4Ndojepytaso'ỹvayicha,anireñembotavy;rejupíguinde rurupápe;Upérõremongy'a,ha'eojupichesofápe

5SimeónhaLevíningojoykeʼyumiinstrumentode crueldadoĩumihabitación-pe.

6Ocheánga,anirejuiñemimi;atyguasúpe,che ñemomba'eguasu,anireñemopeteĩ,ipochýguiojukahikuái peteĩkuimba'épe,hahembipotarupiojo'ohikuáipeteĩ muro

7Toñemaldesiipochy,hatégui;haipochy,ipy'ahatãgui: amboja'ótachupekuéraJacob-pe,haamosarambíta chupekuéraIsrael-pe

8Judá,ndehínapeneryvykuéraomomba'eguasútava,nde pooñemoĩtaneenemigokuéraakãre.nderura'ykuéra oñesũtanerenondépe

9Judáningopeteĩleónraʼy,cheraʼy,rejupímapemymba okambúvagui.mávapikoomopu'ãtachupe?

10PevastónndoipeʼamoʼãiJudágui,nipeteĩomeʼẽvaléi ipymbytégui,oupeveSilóhachupeoikótatavayguakuéra ñembyaty.

11Oñapytĩhymbara'yparraltýre,havúrroryguasura'y parraltyiporãvévare.ha'eojohéiijaovínopehaijaoparral ruguype

12Hesapytãtavínogui,hahatĩmorotĩtakambyreheve

13Zabulónoikótayguasurefugio-pehahaʼehaʼétapeteĩ ygarefugiorã;haijyvyretãohótaSidónpeve.

14Isacarningopeteĩvúrroimbaretéva,oñenomokõi mbaʼepohýimbytépe

15Haohechapytuʼuiporãha,hapeyvyiporãha;ha oñakãityoguerahahagua,haoikochuguitembiguái ohepymeʼẽhagua.

16Danohusgátaipuévlope,peteĩvaIsraelñemoñare apytégui

17Danhaʼétapeteĩmbóitapére,peteĩmbóioisuʼúva tapére,oisuʼúvakavajuraʼy,haupéicharupiijehéntehoʼa tapykuegotyo

18Ñandejára,aha'arõndesalvación

19Gad,peteĩtropaipu'akátahese,ha'ekatuipu'akáta ipahápe

20Aserguihiʼupyikyravaʼerã,haomeʼẽtatembiʼu mburuvichaguasúpe.

21Neftalíningopeteĩryguasurupiʼaojepoivaʼekue,haʼe heʼiñeʼẽporã

22Joséningopeteĩyvyrarakãhiʼaporãva,peteĩykua ykérejepehiʼaporãva;hakãnguéraosyrypemurállaári

23Umiarqueroombyasyetereichupe,odisparaheseha ndocha'éihese

24Hakatuiarcoopytaimbaretépe,haipopokuéra imbareteJacobTupãipuʼakapávaporupive;(upéguioupe ovecharerekua,Israelita)

25NderuTupãrupivejepe,nepytyvõtava;haIpu’akapáva rupive,nderovasátavayvágayvateguajehovasareheve, jehovasapypukuoĩvaiguype,jehovasandepyti’ahande ryerehegua

26Nderujehovasakuéraipuʼakacheypykuérajehovasaári umiyvytyopaveʼỹvapeve:haʼekuéraoĩtaJoséakãáriha peoipeʼavaʼekueijoykeʼykuéraguiakãári

27Benjamínojaho'ítalóvoicha,pyhareveho'útaumimba'e ojukava'ekue,hapyharekueomboja'ótaumimba'e ojegueruva'ekue

28Opako'ãvaha'eumi12Israelñemoñare,hapéichaitúva he'iva'ekuechupekuérahaohovasachupekuérapeteĩteĩ ihovasaháichaohovasachupekuéra

29Hahe'ichupekuérahahe'ichupekuéra:Ambyatýta cheretãyguakuérandive

30PeitakuaoĩvaMacpelakokuépe,opytávaMamrérovái, Canaánpe,AbrahánojoguavaʼekueEfrónhititakokue ndiveoñeñotỹhagua

31UpépeoñotỹhikuáiAbrahánhahembirekoSaraupépe oñotỹhikuáiIsaachahembirekoRebeca-pe;haupépe añotỹLea-pe

32Hetñemoñareojoguapeñuhapeitakuaoĩvaipype

33HaJacobomandaparireitaʼyrakuérape,ombyatyipy hupápe,haomeʼẽpeespíritu,haoñembyaty itavayguakuérape

MOAKÃHA50rehegua

1Joséoñesũitúvarovaári,hasẽhesehaohetũchupe.

2Joséhe'ihembiguáipohanohárakuérapeomonguera haguãitúvape

3Hacuarentaáraoñekumplichupeguarã;péicha oñekumpliumioñembopiro'ývaára,haumiegipcio oñembyasyhesediezárapukukue.

4Ohasávoumiáraoñembyasyha,Joséhe'iFaraónrógape: “Ko'ágãajuhúramochemborayhupenderesarenondépe, peñe'ẽFaraónapysápe

5Cheruchehurahahe'i:“Amano,chesepultúraajo'o vaekuechéveCanaánretãme,upépecheñotỹta”Ko'ága katutahasacheru,haajujeýta

6Faraónhe'i:Ejupihaeñotỹnderu,ohurahaguéicha ndéve

7UpémarõJoséohooñotỹitúvape,hahendiveohoFaraón rembiguáikuéra,hogaguaruvichakuérahaEgiptoretã ruvichakuéra

8OpaJoséróga,ijoyke'ykuérahaitúvaróga, imembykuéra,ovechahahymbakuéraañoiteohejahikuái Gosénretãme

9Upéiojupihendivekárrohakavajuarigua,hahetaiterei hénteoĩ.

10UpéioguahẽhikuáipetrilladorAtad-pe,opytávaJordán mboypýri,haupépeoñembyasyhikuáituichaha ivaietereívape,hahaʼeombyasyitúvare7árapukukue.

11Umioikóvaupetetãme,umicananeo,ohechávope ñembyasyAtadyvýpe,he'ihikuái:“Kóvaningopeteĩ ñembyasyvaieteumiegipcio-peguarã.

12Haita'yrakuéraojapohesehe'ihaguéichachupekuéra 13ItaʼyrakuéraoguerahachupeCanaánretãmehaoñotỹ chupepeitakuaoĩvaMacpelápe,Abrahánojoguavaʼekue peñundive,oñotỹhaguaEfrónpehitita,Mamré renondépe.

14UpéiJoséohojeyEgíptope,haʼehaiñermanokuéraha enteroveohóvahendiveoñotỹhaguaitúvape,oñotỹrire itúvape.

15Joséryke'ykuéraohechávoitúvaomanómahague,he'i hikuái:--OiméneJoséndaija'éiñanderehe,hakatuete omyengoviátañandéveopamba'evaijajapova'ekuehese. 16Ha'ekuéraomondopeteĩmaranduháraJosérendápeha he'i:Nderuhe'iomanomboyve

17UpéicharõpejeJosépe:“Eperdona,ajerurendéve koʼága,nejoykeʼykuérarembiapovaikuehahembiapo vaikue;ojapohaguérendereheivaíva,hakoʼága,rojerure ndéve,eperdonanderuTupãrembiguáirembiapovaikue.

HaJoséhasẽoñe'ẽvochupehikuái

18Haijoykeʼykuéraohoaveihaoñesũhovarenondépe;ha he'ihikuái:Péinaápe,orenerembiguái.

19Joséhe'ichupekuéra:Anipekyhyje,aimepikoTupã rendaguépe?

20Peẽkatu,peimoʼãivaívacherehe;hakatuTupãheʼise iporãhagua,ojejapohagua,koʼágarupioikoháicha,osalva haguahetatapichápeoikovéva

21Ko'ágãanipekyhyje,chepomongaruhapene mitãnguérapeOmbopy'aguapychupekuérahaoñe'ẽporã chupekuéra

22JoséhaitúvarógapeoikoEgiptope,haJoséoikovecien áño

23JoséohechaEfraínñemoñaretercerageneración-pe, MaquirManasésra'yra'yaveioñemongakuaaJoséjyvaári.

24UpémarõJoséhe'iiñermanokuérape:“Amanóta,ha Tupãkatuetependevisitahapeneguenohẽtakotetãguipe yvyohurahaguépeAbrahán,IsaachaJacob-pe.

25UpémarõJoséohuraIsraelra'ykuérapehahe'i: “Ñandejárakatuetepenerendápehapeguerahako'águiche kanguekue”.

26UpémarõJoséomano,orekórõguarecienáño100áño, haombojeheʼachupehikuáipeteĩkáhape,haoñemoĩ chupepeteĩataúdpeEgíptope