Guarani - The Book of 1st Kings

Page 1


1Reyes

MOAKÃHA1.1

1MburuvichaguasuDaviditujámahaitujáma.haojaho'i hikuáiaoreheve,ha'ekatundoguerekóihaku.

2Upévarehembiguáikuérahe'ichupe:“Tojehekache ruvicharuvichaguasupeteĩkuñataĩ,hatoñembo'y mburuvichaguasurenondépehatomomba'echupeha toñenondejyvaári,cheruvichaguasumburuvichaguasu tohaku.”

3UpémarõohekahikuáipeteĩkuñataĩiporãvaIsrael rembeʼýre,haojuhuAbisagpeteĩsunamita,haogueraha chuperréirendápe.

4Pekuñataĩiporãitereihaomombaʼeguasuperréipeha oservichupe,péroperréindoikuaáichupe

5UpéiAdonías,Hagitraʼy,oñembotuichahaheʼi:“Che haʼétarréi,haombosakoʼichupekárrohakavajuariguaha 50kuimbaʼeoñanihaguahenondépe”

6Itúvandogustáivaʼekuechupearakaʼeveheʼívo: “¿Mbaʼérepikorejapoupéicha?”hahaʼeaveipeteĩ kuimbaʼeipyʼaporãitereíva;haisyimembyAbsalónrire

7UpéioñemongetaJoab,Serúyara'yhapa'iAbiatarndive, haha'ekuéraomoirũAdoníasndiveoipytyvõchupe

8PéropesaserdóteSadoc,haBenaías,Joiadáraʼy,proféta Natán,Simei,ReihaumikuimbaʼeipuʼakapávaDavid mbaʼéva,noĩriAdoníasndive

9Adoníasojukaovecha,vakahavakaikyráva,itaZohelet ypýpe,oĩvaEnrogelypýpe,haohenóiiñermanokuérape, rréira'ykuérape,haopavavekuimba'eJudáguarréi rembiguáipe

10PéropeprofétaNatán,Benaías,umikuimbaʼe ipuʼakapávahaiñermánoSalomónpenohenóiri

11Mba'érepikoNatánhe'iSalomónsyBat-seba-pe: NderehendúipikoAdonias,Hagitra'yoisãmbyhyhaha ñanderuvichaDavidndoikuaái?

12Koʼágaeju,tameʼẽndévekonsého,ikatuhaguáicha resalvanderekovehanderaʼySalomónrekove.

13TerehoeikerréiDavidrendápehaerechupe:“Nde,che ruvicha,mburuvichaguasu,rehurapikonerembiguáipeha ere:“Añetehápendera’ySalomónoisãmbyhýtache rapykuérihaoguapýtachetrónope?”Mba'érepiko Adoníasoisãmbyhy?

14Péinaápe,reñeʼẽajagueteriupéperréindive,cheavei aikétanderapykuéri,haamoañeteneñeʼẽ

15UpéiBat-sebaoikeperréirendápepekotýpe,haperréi itujaitereímahaAbisag,Sunamitaoservimburuvicha guasúpe

16Bat-sebaoñesũhaoñesũperréipe.Mburuvichaguasu he'i:Mba'epikoreipota?

17Hahe'ichupe:Cheruvicha,rehuraTupãndeJárape nerembiguáipehaere:“Añetehápendera'ySalomón oisãmbyhýtacherapykuéri,haoguapýtachetrónope” 18Hakoʼága,péinaápe,Adoniasorreina;hako'ágã,che ruvichaguasu,ndendereikuaái.

19Ha'eojukahetavaka,vakaikyrávahaovecha,haohenói oparréira'ykuérape,pa'iAbiatarhaJoabñorãirõhára ruvichakuérape.

20Hande,cheruvicha,orréi,opaIsraelresaoĩnderehe, remombeʼuhaguachupekuéramávapaoguapýtache ruvicharréiapykaárihaʼerire.

21Ndaupeichairamo,cheruvicharréiokevoveitúva ypykuendive,chehachera'ySalomónrojekumplíta hembiapovaiharamo.

22Haʼeoñeʼẽajagueteriperréindive,profétaNatánoike avei

23Ha'ekuérahe'imburuvichaguasúpe:Péinaproféta NatánOikeriremburuvichaguasurenondépe,oñesũ mburuvichaguasurenondépehovayvýpe

24Natánheʼi:“Cheruvicha,mburuvichaguasu,erepiko: ‘Adoníasoisãmbyhýtacherapykuérihaoguapýtache trónope?

25Oguejykoárape,ojukahetavaka,vakaikyrávaha ovecha,haohenóiopavaverréira'ykuérape,umiehérsito ruvichakuérape,hapa'iAbiatar-peha,péinaápe,okaruha hoy'uhikuáihenondépe,hahe'i:“Ñandejáratosalva mburuvichaguasuAdonias-pe”

26Chekatu,chenerembiguái,saserdóteSadoc,Benaías, Joiadára'yhanerembiguáiSalomón,ha'enohenóiri.

27Ojapópakomba'echeruvichaguasu,hande neremombe'úinerembiguáipe,oguapýtavacheruvicha guasumburuvichaguasuapykaárihapykuéri?

28UpémarõrréiDavidheʼi:“CherenóiBat-seba”Oguahẽ mburuvichaguasurenondépehaoñembo'ymburuvicha guasurenondépe.

29Mburuvichaguasuohurahahe'i:“Ñandejáraoikovéva, cheángaoipe'avaekueopajehasaasygui

30AhurahaguéichandéveTupãIsraelJárarérape,ha'évo: “Añetehápendera'ySalomónoisãmbyhýtacherapykuéri, haoguapýtachetrónopecherendaguépejepeupéicha katueteajapótakoárape

31UpéiBat-sebaoñesũhovayvýpehaomombaʼepe rréipehaheʼi:“CheruvicharréiDavidtoikoveopaára guarã”

32UpémarõrréiDavidheʼi:“CherenóisaserdóteSadoc, profétaNatánhaBenaías,Joiadáraʼy”.Haouhikuái mburuvichaguasurenondépe.

33Mburuvichaguasuhe'iaveichupekuéra:Pegueraha penendivependeruvicharembiguáikuérape,hapegueraha chera'ySalomónchemulaárihapegueruchupeGihónpe 34PesaserdóteSadochaprofétaNatántonohẽchupe upéperréiramoIsraélpe,hapembopupetrompétahapeje: ‘ÑandejáratosalvarréiSalomónpe’

35Upéipejupítahapykuéri,haʼeouhaoguapyhaguache apykaguasúpe;ha'eoikótaguimburuvichaguasuche rendaguépe,haamoĩchupeIsraelhaJudáruvicharã

36Joiadára'yBenaíashe'irréipehahe'ichupe:“Amén, cheruvichaguasuJárahe'iaveiupéicha”.

37Ñandejáraoĩhaguéichacheruvicharréindive,upéicha aveitoikoSalomónndive,hatombotuichaveitrónopeche ruvicharréiDavidtrónogui.

38UpémarõpesaserdóteSadoc,profétaNatán,haBenaías, Jehoiadáraʼy,umikeretítahaumipeletítaoguejyha oguerahaSalomónperréiDavidmúlaárihaogueraha chupeGihónpe

39UperirepesaserdóteSadocoguenohẽpe tavernákuloguipeteĩhatĩaséiteguihaonohẽSalomónpe. Haombopuhikuáipetrompéta;Haopavavehe'i: “Ñandejárandaha'éimburuvichaguasuSalomón”

40Haenterovetavayguaojupihapykuéri,haumitavaygua ombopupipa,haovyʼaiterei,haupéicharupipeyvy ojepeʼaohendúvochupekuéra

41Adoníashaenteroveinvitádooĩvahendiveohendu upévaokaruparire.Joabohendúvopetrompétaryapu,he'i: Mba'érepikokotavaguasuryapuoñemongu'e?

42Ha'eoñe'ẽajagueteri,oguahẽJonatán,pa'iAbiatarra'y. ndenikopeteĩkuimba'eipy'aguasúva,hareguerumarandu porã

43JonatánheʼiAdoníaspe:“Añetehápeñanderuvicharréi DavidomoĩSalomónperréiramo”.

44HaperréiomondohendivesaserdóteSadoc,proféta Natán,JoiadáraʼyBenaías,umikeretítahapeletítape,ha ohupichupehikuáiperréimúlaári

45SadóchaprofétaNatánonohẽchuperréiramoGihónpe, haouupéguiovyʼa,haipujeypesiuda.Kóvahínape tyapupehendúva

46HaaveiSalomónoguapyperréinoapykaári

47Haperréirembiguáikuéraouohovasañanderuvicha rréiDavid-pe,haheʼi:“ÑandejáratomoporãveSalomón réranderéragui,hatombotuichaveitrónondetrónogui” Haperréioñesũpetupaári.

48Haaveipéichahe'imburuvichaguasu:“Toñemomba'e guasuÑandejáraIsraelJára,ome'ẽva'ekuepeteĩoguapy haguãchetrónopekoárape,cheresajepeohecháva.

49OpaumiinvitádooĩvaAdoníasndiveokyhyje,opuʼãha kádaunooho

50AdoníasokyhyjeSalomóngui,haopuʼãohohaojagarra pealtárhatĩre

51Upéioje'eSalomónpe:“Adoníasokyhyjerréi Salomóngui,ha'eojopyaltárhatĩrehahe'ívo:‘Mburuvicha guasuSalomóntohurachévekoárapendojukamo'ãiha hembiguáipekysepukureheve

52UpémarõSalomónhe'i:Ohechaukáramoha'ehapeteĩ kuimba'eikatupyrýva,nipeteĩiñakãragueho'amo'ãiyvýpe

53UpémarõrréiSalomónomondochupeomboguejype altárgui.OguahẽhaoñesũmburuvichaguasuSalomón renondépe,haSalomónhe'ichupe:Terehonderógape

MOAKÃHA2rehegua

1Davidárahi'aguĩmaomanohaguãhahe'iita'ýra Salomónpe:

2Cheahaopakoyvyapeári,eñemombaretehaejechauka ndekuimba'eramo

3HaeñongatuTupãndeJárarembiapoukapy,reguata haguãhape,rekumplihaguãhembiapoukapy, hembiapoukapy,hembiapoukapyhaiñe'ẽ,he'iháicha MoisésLéipe,ikatuhaguãreñakãrapu'ãopamba'e rejapóvapeharejevyhápe

4Ñandejáraosegihaguaiñeʼẽheʼivaʼekuecherehe,heʼívo:

“Neraʼykuéraoñangarekóramohapekuérare,oguatahagua cherenondépeañetehápeipyʼaiteguivehahiʼángaguive, ndofalmoʼãindéve(heʼi)peteĩkuimbaʼeoĩvaIsrael guapyhápe.

5Reikuaaaveimba'épaojapochereheJoab,Seruyara'y,ha mba'épaojapoumimokõiehérsitoruvichakuérare,Abner, Nerra'yhaAmasaJeterra'yrehe,ojukava'ekuechupekuéra, haoñohẽñorairõruguypy'aguapýpe,haomoĩñorairõ ruguyijyvaárihaisapatuári.

6Upévare,ejaponearanduháicha,haanieguejy pyʼaguapýpeiñakãryguasurupiʼapesepultúrape

7Ehechaukandepy'aporãBarzilaiGalaadiguara'ykuérape hatoikoumiokaruva'ekuendemesápe,ha'ekuéraouche rendápeakañyramoguarenderyvyAbsalónkáusare

8ReguerekonendiveSimeí,Gerara'y,benjamítaBahurim pegua,ha'evaekuechemaldiciónvaietépe,ahahaguépe Mahanaim-pe,ha'ekatuoguejycherovasaJordán rembe'ýpe,haahurachupeÑandejárarérapehaha'echupe: Ndarojukamo'ãikysepukureheve.

9Koʼágaanirejagarrachupekulpávle,ndeningopeteĩ kuimbaʼeiñarandúvahareikuaambaʼéparejapovaʼerãhese hakatuiñakãhũvareguejysepulcro-petuguyreheve.

10UpémarõDavidokeitúvaypykuendivehaoñeñotỹ chupeDavidsiudape

11Davidoisãmbyhyhague40áñoIsraelári,7áño oisãmbyhyHebrónpe,ha33áñoogovernaJerusalénpe

12UpéiSalomónoguapyitúvaDavidtrónope.hatuicha oñemopyendairréino

13Adonías,Hagitra'y,oguahẽBat-sebápe,Salomónsy Hahe'ichupe:¿Rejupikopy'aguapýpe?Hahe'i: Py'aguapýpe

14Haʼeheʼiavei:“Arekopeteĩmbaʼehaʼesévandéve”Ha ha'ehe'i:Ere.

15Ha'ehe'i:Ndereikuaaperréinochemba'ehague,ha opaIsraelguaojaho'ihacherehecheaisãmbyhytaha

16Hakoʼágaajerurendévepeteĩmbaʼejerure,anichenega. Hahe'ichupe:Ere

17Ha'ehe'i:EreSalomónrréipe,(ha'ende'imo'ãigui ndévenahániri)ome'ẽhaguãchéveAbisagpesunamita.

18UpéiBat-sebahe'i:IporãCheañe'ẽtanderehehápe mburuvichaguasúpe

19UpémarõBat-sebaohorréiSalomónrendápeoñeʼẽ haguachupeAdoniasrehehápeMburuvichaguasuopu'ã ohuguahẽhaguãchupe,oñesũhenondépehaoguapy itrónopehaomoĩpeteĩapykamburuvichaguasusýpeguarã. haoguapyipoakatúape

20Upémarõhaʼeheʼi:“Ajerurendévepeteĩmbaʼe michĩmi.Ajerurendéve,anierechévenahániri.Upérõ mburuvichaguasuhe'ichupe:Ejerurechesy,nda'emo'ãi ndévenahániri

21Ha'ehe'i:Toñeme'ẽAbisag,sunamita,neermáno Adoníaspehembirekorã

22UpémarõrréiSalomónheʼiisýpe:“¿Mbaʼérepiko rejerureAdoniasrehehápepesunamitaAbisagpe?”. pejerurechupeperréino;haʼéguichejoykeʼytuichavéva; Ha'egui,pa'iAbiatarhaJoab,Zeruíara'y

23UpémarõrréiSalomónohuraÑandejárarérapehaheʼi: “Ñandejáratojapochereheupéicha,hahetavembaʼe, Adoníasnoñeʼẽiramokombaʼeoporojukávare”

24Koʼága,Ñandejáraoikoveaja,chemombaretévaha chemoĩvaʼekuecheruDavidtrónope,haojapovaʼekue chévepeteĩóga,haʼeoprometehaguéicha,koárape ojejukátaAdonías

25UperirerréiSalomónomondoBenaías,Joiadáraʼyha hoʼahiʼárihaomano

26SaserdóteAbiatarpeheʼiperréi:“EhoAnatótpe,nde kokuépendenikoremereseremano,hako'ágã nandejukamo'ãi,reguerahahaguéreÑandejáraárkacheru Davidrenondépe,harejehasaasyhaguéreopamba'echeru ohasaasyvaekue

27UpémarõSalomónomosẽAbiatar-peanihaguaoiko chuguisaserdóteÑandejárapeTupãÑandejárañe'ẽhe'i vaekueElírógarehe,Silópe

28UpémarõomombeʼuJoábpe,JoabojereAdonías rapykuéri,ndoikóiramojepeAbsalónrapykuériJoaboñani Ñandejárarógapehaojagarrapealtarhatĩre

29Upéioje'erréiSalomónpeJoabokañyhagueÑandejára tavernákulope.ha,péinaápe,haʼeoĩaltarykére.Upémarõ SalomónomondoBenaías,Joiadára'ýpe,he'ihaguã: Terehoejukahese.

30BenaíasoguahẽÑandejáratavernákulopehaheʼichupe: “Péichaheʼiperréi:“Esẽ”Ha'ehe'i:Nahániri;hakatu amanótako'ápeBeníasomombe'ujeymburuvichaguasúpe hahe'i:Péichahe'iJoab,hapéichahe'ichéve.

31Upémarõperréiheʼichupe:“Ejapohaʼeheʼihaguéicha, eñenohaeñotỹchupeReipe'ahaguãcheheguihacheru rógaguipetuguyinocenteJoaboñohẽva'ekue

32Ñandejáraombojevýtahuguyiñakãári,ho'ava'ekue mokõikuimba'ehekojojávahaiporãvévachugui,haojuka chupekuérakysepukureheve,cheruDavidndoikuaáiva, upévahínaAbner,Nerra'y,Israelehérsitoruvichaha AmasaJeterra'y,Judáehérsitoruvicha.

33UpéihuguyoujeýtaJoabakãárihaiñemoñareakãári opaáraguarã,haDavid,iñemoñare,hogaguahaitrónope katupy'aguapyopaáraguarãÑandejáragui.

34UpémarõBenaías,Joiadáraʼy,ohoojukachupe,ha oñeñotỹhógapevoidesiértope

35PerréiomoĩkotýpeBenaíaspe,Joiadáraʼýpe,pe ehérsitoruvicha,haperréiomoĩsaserdóteSadocpeAbiatar kotýpe

36UpémarõperréiomondoohenóiSimeípehaheʼichupe: “EmopuʼãndévepeteĩógaJerusalénpehaeikoupépe,ha aniresẽupéguimamove”

37ResẽtaharehasávoysyryCedrónári,reikuaátakatuete remanotaha

38Simeihe'imburuvichaguasúpe:Iporãpeñe'ẽSimei oikoJerusalénpehetaára.

39Opariretresáño,mokõiSimeírembiguáiodiparaAquis rendápe,haʼévaMaacáraʼy,rréideGatHa'ekuéra omombe'uhikuáiSimeípe:NderembiguáikuéraoĩGatpe

40Simeiopu'ãhaoñapytĩhymbavúrrohaohoGátpe Aquíspeohekahaguãhembiguáikuérape,haSimeiohoha ogueruhembiguáikuérapeGátgui

41UpéioñemombeʼuSalomónpeSimeiohohague JerusalénguiGátpehaoujeyhague.

42UpémarõperréiomondoohenóiSimeípehaheʼichupe: “¿NdahaʼéipikocherohuraÑandejárarérapehaañeʼẽvai ndévehahaʼendéve:‘Reikuaaporãpeáraresẽtahaha reguatamoõparemanotaha?”haerechéve:Iporãpeñe'ẽ ahenduva'ekue

43Mba'érepikonerekumplíripejuramentoÑandejára ome'ẽva'ekuehapetembiapoukapycheame'ẽva'ekue ndéve?

44Mburuvichaguasuhe'iaveiSimeípe:“Ndereikuaaopa mba'evaindepy'aiteguiverejapova'ekuecheruDavid rehe

45MburuvichaguasuSalomónojehovasáta,haDavid trónooñemopyendaÑandejárarenondépeopaáraguarã

46UpémarõperréiomandaBenaíaspe,Joiadáraʼýpe upévaosẽhaho'ahi'árihaomanoHaperréino oñemopyendaSalomónpópe

MOAKÃHA3rehegua

1SalomónoñemoirũFaraónrréideEgiptondiveha ojagarraFaraónrajyhaoguerahachupeDavidtávape,

omopu'ãmevehógatee,ÑandejárarógahaJerusalén murállaijerére.

2Tavayguakuéranteoikuave'ẽmymbajukaumitendayvate gotyo,ndaipóriguiógaoñemopu'ãvaÑandejárarérape,umi árapeve.

3SalomónohayhuÑandejárape,ha'eojapoitúvaDavid rembiapoukapyrupive

4HaperréiohoGabaónpeoikuaveʼẽhaguasakrifísio upépeUpépeha'epetendayvateguaguasu:Salomón oikuave'ẽmilofrendaojehapývaupealtárári

5GabaónpeÑandejáraojehechaukaiképeSalomónpe pyharekue,haÑandejárahe'i:Ejeruremba'épaame'ẽta ndéve.

6UpémarõSalomónhe'i:Reporiahuverekotuichane rembiguáicheruDavid-pe,ha'eoguatanerenondépeañete hatekojojápehaipy'apotĩmenendive.hareñongatuchupe kombaʼeporãtuichaitéva,remeʼẽhaguérechupepeteĩ taʼýraoguapyhaguaitrónope,koʼágaoikoháicha

7Hako'ágã,TupãcheJára,remoĩnerembiguáiruvicha guasuramocheruDavidrendaguépe

8Hanerembiguáioĩnetavayguakuérareiporavovaʼekue apytépe,peteĩtavayguakuératuichaitereíva,ndaikatúiva ojeipapaniojeipapahetaitereihaguére

9Eme'ẽnerembiguáipy'aporãohusgahaguãneretãme, ahechakuaahaguãiporãvahaivaíva.

10Ñandejárapeombovyʼapeñeʼẽ,Salomónojerure haguérekombaʼe

11Tupãhe'ichupe:Rejerurehaguérekomba'e,ha nerejeruréinderekovepukukueninerejeruréimbaʼerepy ndejupeguarã,ninerejeruréineenemigokuérarekove;ha katurejerurendejupeentendimientorehechakuaahaĝua huísio;

12Péinaápe,ajaponeñeʼẽheʼiháicha:péinaápe,ameʼẽ ndévepeteĩkorasõiñaranduhaiñarandúva;upéicharupi ndaiporivéimaneichaguanemboyve,handerire nopu'ãmo'ãindeichagua

13Haameʼẽaveindéveumimbaʼenerejerureivaʼekue, mbaʼerepyhañemombaʼeguasu,anihaguaoĩumirréi ndeichaguanderekovepukukue

14Hareguataramocherapére,reñongatuhaguãche rembiapoukapyhacherembiapoukapy,nderuDavid oguatahaguéicha,upéicharõambopukuvétandeára

15HaSalomónopáy.ha,péinaápe,haʼepeteĩsueño. OguahẽJerusalénpe,oñembo'yÑandejáraÑe'ẽme'ẽryru renondépe,oikuave'ẽmymbahapyhaoikuave'ẽmymbajuka joajurãhaojapokaruguasuopahembiguáikuérape.

16Upéiouperréirendápemokõikuñakuñarekovaiha oñemboʼyhenondépe.

17Hapekuñapeteĩvaheʼi:“Cheruvicha,chehakokuña roikopeteĩógapehacheimembypeteĩmitãhendiveógape 18Mbohapyhaáracheimembyrire,kokuñaimembyavei ndaipóriorendiveextrañopeógape,ndaha’éiramo mokõivévaógape

19Hakokuñamembyomanopyharekuehaʼeojahoʼi haguérehese

20Pyharepyteopu'ãhaoguerahachera'ycheykéregui,ne rembiguáiokeaja,haomoĩijyvaárihaomoĩimemby omanóvachejyvápe

21Haapu'ãvopyhareveame'ẽhaguãchemembýpe,péina ápe,omanóma.

22Peambuekuñahe'i:NahániriPeoikovévakatuche ra'y,haomanóvakatundera'yHapévahe'i:Nahániri;Pe

1Reyes omanóvakatundera'y,haoikovévachera'yPéichaoñe'ẽ hikuáimburuvichaguasurenondépe.

23Upémarõperréiheʼi:“Peteĩheʼi:‘Kóvahínacheraʼy oikovéva,handeraʼykatupeomanóva.ndera'ykatu omanóva,hachera'yoikovéva.

24Upémarõperréiheʼi:“Egueruchévepeteĩkysepuku” Haogueruhikuáipeteĩkysepukumburuvichaguasu renondépe.

25Upémarõperréiheʼi:“Pembojaʼomokõihendápepe mitãoikovéva,hapemeʼẽlamitadpeteĩme,halamitadpe ambuépe”

26Upémarõpekuñaimembyoikovévaoñeʼẽperréipe, ipyʼaoipotaitereíguiitaʼýrape,haheʼi:“Cheruvicha, emeʼẽchupepemitãoikovévahaanirejukachupe”Pe ótrokatuhe'i:Anichemba'eninemba'e,pemboja'ouvei

27Upémarõperréiheʼi:“Emeʼẽchupepemitãoikovéva haanirejukachupe

28HaopaIsraelguaohendupehuísiorréiohusgavaʼekue haokyhyjehikuáimburuvichaguasúgui,ohecháguiTupã aranduoĩhaipype,ojapohaguãhuísio

MOAKÃHA4rehegua

1UpémarõrréiSalomónhaʼevaʼekuerréiopaIsraélpe

2Hakoʼãvahaʼeumiprínsipehaʼeoguerekovaʼekue; Azarías,pa'iSadocra'y

3ElihorefhaAhías,Sisara'y,mbo'eháraleipeguaJosafat, Ahiludra'y,kuatiahaipyre.

4Benaías,Joiadára'y,omoakãvapeehérsito,haSadocha Abiatarkatusaserdóte

5Natánra'yAzaríasomoakãmburuvichakuéra,Zabud Natánra'ykatumburuvichaguasuhamburuvichaguasu angirũ

6Ahisaroñatendeva'ekuehogapýpe,haAdoniramAbdá ra'yoñangarekóvaimpuestorehe

7Salomónoguereko12mburuvichaIsraelpegua,ome'ẽva tembi'urréihahogayguakuérapeguarã.

8Ko'ãvahéra:Hurra'y,yvytyEfraín-pe

9Decarra'y,Macaz,Salbím,Bet-SemeshaElónbetHanánpe.

10Hesedra'y,Arubótpeha'eva'ekueSocóhaHeferretã tuichakue

11Abinadabra'y,Dórretãme.Tafat,Salomónrajy hembirekorã

12Baana,Ahiludra'yTaanachaMeguidóhaopaBetSean,Zartanáypýpe,Jezreelguýpe,Bet-SeanguiveAbelMeholápeve,Jocneammboypýripeve

13Geberra'y,Ramot-Galaadretãme.ha'etávaJair, Manasésra'y,Galaadretãmeha'eaveiArgobretãvore, Basánretãme,600távaguasu,ijyvyku'ihaijyvyku'ivrónse

14Idóra'yAhinadaboguerekoMahanaim

15AhimaazoĩNeftalípe.HembirekorãaveiSalomónrajy Basmat-pe

16Husaira'yBaanaoĩvaekueAserhaAlótpe

17Josafat,Paruára'y,Isacarretãme

18Simei,Elára'y,Benjamínretãme

19Urira'yGeberoĩGalaadretãme,amorréoruvichaguasu SihónhaBasánruvichaguasuOgretãmehahaʼeañoite ofisiáloĩvaupetetãme

20JudáhaIsraelhetaoĩvaʼekueyvykuʼíichayguasu rembeʼýpe,okaruhahoyʼuhaovyʼa

21Salomónoisãmbyhyopamburuvichaguasuysyryguive filistéoretãmevehaEgiptorembe'ypeve.

22Salomónokaruvaʼekuepeteĩdíapeguarã30kíloarína porãhasesentamétroharíno.

23Umitóroikyráva,20tóroosẽvapastokuéragui,ha100 ovecha,haʼeguivémaumiryguasu,kavaju,barbechoha guyraikyráva

24Haʼeningoogovernaopapelugároĩvaperrío rembeʼýpe,TifságuiveAzápeve,umirréioĩvareperrío rembeʼýpe

25SalomónoikoveajapukukueJudáhaIsraeloikoporã, kádaunoiparralhaígoguýpe,DanguiveBeersebapeve

26Salomónoguerekokuri40.000kavajuryru ikarrokuérapeguarã,ha12000kavajuarigua

27HaumiofisiálomeʼẽrréiSalomónhaenteroveoúvape rréiSalomónmesápekádaméspehiʼupy,ndofaltái chupekuérambaʼeve

28Cebadahakajaʼikavajuhadromedario-kuérapeguarã oguerahachupekuérapelugároĩhámeumiofisiál,káda unoomandaháicha

29ÑandejáraomeʼẽSalomónpeiñaranduhaiñarandueterei, haipyʼaiteguive,peyvykuʼioĩvaichapemarrembeʼýpe. 30Salomónaranduiñaranduveentéroumikuimbaʼe oĩvaguiéstegotyohaentéroEgiptoarandúgui

31Haʼeiñaranduvéguiopayvypóragui;Etán,Esdraíta, Hemán,Calcol,Darda,Maholra'ykuéragui

32Upéihe'itresmilñe'ẽpoty,haipurahéimil5

33Upéioñe'ẽyvyramátare,pecédromátaoĩvaLíbanope guive,hisopoopu'ãvapevepemurállagui

34OpaumihénteguiouohenduhaguaSalomónarandu, oparréikoyvyapeáriohenduvaʼekueiñaranduha.

MOAKÃHA5rehegua

1UpéiHiramruvichaguasuTiroguaomondohembiguái kuérapeSalomónrendápeha'eohendúguioiporavohague chupemburuvichaguasuramoitúvakotýpe,Hiramniko akóinteohayhuDavid-pe

2SalomónomondoHiramrendápe:

3Ndereikuaamba'éichapacheruDavidndaikatumo'ãi omopu'ãógaTupãIjárarérape,umiñorairõoikova'ekue heseopárupi,Ñandejáraomoĩpeveipyguýpe

4PérokoʼágaÑandejáracheJáraomeʼẽchévepytuʼu oparupiete,haanihaguaoikocheapuʼãva

5Ha,péinaápe,aipotaamopu'ãpeteĩógaÑandejárache Járarérapeguarã,Ñandejárahe'ihaguéichacheruDavidpe,he'ívo:“Nera'y,amoĩtavandetrónopendekotýpe, omopu'ãtapeteĩógacherérapeguarã.

6Koʼágaejerurechupekuéraoikytĩhaguachévesédro mátaLíbanoguihacherembiguáikuéraoĩtanerembiguái kuérandive,haame'ẽtandévemba'erepynerembiguái kuérapeguarãopamba'eremoĩva'erãháicha,reikuaágui ndaiporihaoreapytépeikatupyrývaoikytĩyvyraSidoniokuéraicha

7HiramohendúvoSalomónhe'íva,ovy'aitereihahe'i: “Toñemomba'eguasuÑandejárapekoárapeome'ẽhaguére Davídpepeteĩta'ýraiñarandúvakotetãguasúpe”.

8HiramomondoSalomónpehahe'ichupe:“Apensáma umimba'eremondova'ekuechéve,haajapótaopamba'e reipotávacédroyvyrahaabetoyvyrarehegua”.

9CherembiguáikuéraomboguejýtachupekuéraLíbano guiveyguasúpe,hacheambohasátachupekuérayguasu

1Reyes

rupiyguasurupipelugárremoĩtahápechéve,haamosẽta chupekuéraupépe,harerresivítachupekuéra,harekumplíta cherembipota,remeʼẽvotembiʼucherógapeguarã

10UpémarõHiramomeʼẽSalomónpesédrohaabeto oipotaháicha.

11Salomónome'ẽHiram-pe20000metrotrígoho'uhaguã hogayguakuérapeha20000kíloaséitepotĩ

12Ñandejáraome'ẽSalomónaranduoprometehaguéicha chupe,haoikopy'aguapyHiramhaSalomónapytépeha mokõivévaojapopeteĩligaoñondive

13UpéirréiSalomónohupipeteĩimpuéstoopaIsraelgui hapeimpuéstohaʼetreintamilkuimbaʼe 14UpéiomondochupekuéraLíbanope10.000kádamés, peteĩméspeoĩLíbanopehadosmésehógape,haAdoniram omandapeimpuésto

15Salomónoguereko7.000tapichaoguerahávamba'e pohýi,ha80000oikytĩvayvytykuérape

16Salomónruvichakuéraomoakãvapetraváho,tres 17Haperréiomanda,haogueruhikuáiitaguasu,ita hepyetereíva,haitaoikytĩva,omoĩhaguapeógapyenda 18Salomónomopu'ãvahaHiramomopu'ãvaoikytĩ chupekuérahaumiitaomopu'ãvape,haombosako'iyvyra haitaomopu'ãhaguãóga

MOAKÃHA6rehegua

1HacuatrocientosochentaáñoosẽrireEgiptogui, Salomónoisãmbyhyrirecuatroáñope,pemesZif,haʼéva mesmokõiha,oñepyrũomopuʼãÑandejáraróga

2PeógarréiSalomónomopuʼãvaʼekueÑandejárapeguarã, ipukusesentamétro,ipekue20métrohaijyvate30métro.

3Peógatémplorenondépe,ipukuveintemétro,peóga ipekuerupihadiezmétroipypukupeógarenondépe

4Hapeógapeguarãojapoumiventánaumiluzpoʼireheve.

5Peógaparereheomopu'ãkotyijerére,ógaparerehe, tupaohaoráculo,haojapokotyijerére

6Pekotyoĩvaiguygotyoipukúva5métro,hapembyte ipekue6métro,hapetercerkatuipukúva7métro

7Peógaoñemopu'ãjave,oñemopu'ãitagui oñembosako'ívaojeguerumboyveupépe,upéicharupi noñehendúimartilloniháchanitembiporuiérrogui ojejapóvaógapeoñemopu'ãaja

8Peokẽpekotymbytepeguaoĩpeógaakatúagotyo,ha ojupihikuáieskaléraijerérepekotymbytépe,hambytégui ohombohapyhápe

9Upémarõomopuʼãpeóga,haomohuʼã;haojahoʼipeóga yvyrahatábladesédrogui

10Upéiomopu'ãkotykuéraopaógarovái,5métro ijyvatekue,haopytu'uhikuáiógaáriyvyracédrogui 11Ñandejárahe'iSalomónpe

12Koógaremopuʼãvarehe,reguataramocheléikuérare, harejapóramochehuísio,hareñongatúramoopache rembiapoukapyreguatahaguaipype;upérõajapótane ndivecheñe'ẽha'eva'ekuenderuDavid-pe

13HaaikótaIsraelñemoñareapytépe,handahejamoʼãiche retãIsraelgua

14UpémarõSalomónomopuʼãpeógahaomohuʼã.

15Haomopu'ãógaparehyepýpecédrotáblape,ógapiso hatyvyrapared,hahyepygotyoojaho'iyvyráguihaojaho'i ógapisoabetotáblape.

16Upéiomopuʼãveintemétropeógakostádope,pepíso haumimurálla,tábladesédrogui,haomopuʼãjepe

hyepýpeguarã,peoráculopeguarã,pelugár imarangatuvévapeguarã.

17Peóga,heʼiséva,petémplooĩvahenondépe,ipuku cuarentamétro.

18Pesédrooĩvapeógahyepýpe,ojejaposédroryruha yvotyojepe'ávarehevendaipóriitaojehechava’ekue

19Ombosako'ipeoráculoógaryepýpe,omoĩhaguãupépe peárkaÑandejáraÑe'ẽme'ẽrehegua.

20Peoráculooĩvahenondépeipuku20métro,ipekue20 métrohaijyvate20métrohapéichaojahoʼipealtar sédroguigua

21UpémarõSalomónojahoʼipeógaryepyóropotĩme,ha ojapopeteĩkádenadeóropeoraclerenondépe.haojaho'i órope

22Peógakompletoiteojahoʼiórope,omohuʼãmevepe óga,haojahoʼióropepealtároĩvapeoráculoykére.

23Peoráculoryepýpeojapomokõikeruvínolivomátagui, kádaunoijyvatediezmétro

24Pekeruvínipepopeteĩipepo5métro,hapeótroipepo5 métro

25Peótrokeruvínkatu1métro,mokõivekeruvínpeteĩ médiohapeteĩtamaño.

26Peteĩkeruvínijyvatediezmétro,haupéichaaveipeótro keruvín

27Upéiomoĩumikeruvínógaryepýpe,haoipysoumi keruvínipepo,peteĩipepoopokopeteĩmurállare,hape ótrokeruvínpepoopokopeótromurállarehaipepokuéra opokoojuehepeógambytépe.

28Upéiojahoʼióropeumikeruvínpe

29Upéihaʼeotallápapeógaparéreijeréreumikeruvín raʼanga,palmérahayvotyojepeʼávareheve,hyepyha okápe

30Hapeógapísoojahoʼiórope,hyepyhaokápe

31Hapeoráculoojeikehaguaojapookẽolivomátagui,ha umipósteládohaijykérehaʼevaʼekuepeteĩpártepeteĩ pártepemurállagui

32Umimokõiokẽningoolivomátagui.haotalláhiʼári keruvín,palmérahayvotyojepeʼáva,haojahoʼiórope,ha omyasãiórokeruvínhapalméraári

33Upéichaaveiojapopetémplorokẽmeumiyvyraolívo mátagui,peteĩcuartapártepemurállagui

34Umimokõiokẽningoabetomátagui,peteĩokẽmokõive hogueojejahoʼihapeótrookẽmokõivehogueojejokua.

35Ha'eotallahi'árikeruvín,palmerahayvotyojepe'áva, haojaho'ióropeoñembojeguávapeobratalladaári

36Upéiomopuʼãpekorapyhyepypeguambohapyrrájaita oñekytĩvape,hapeteĩrréhadesédroyvyrágui

37CuartoáñopeoñemopyendaÑandejáraróga,mesZif-pe.

38Áño10-pe,jasyBul-pe,haʼévamesoctavo,oñemohuʼã peógaopapehẽnguehaopambaʼeojejapóvapeUpéicha aveihaʼesieteáñoomopuʼãhague

MOAKÃHA7rehegua

1Salomónkatuomopuʼãhínakurihógatee13áño,ha omohuʼãmbaitehóga

2OmopuʼãaveiLíbanokaʼaguyróga;ipukukuecienmétro, haipekuecincuentamétro,haijyvatetreintamétro,cuatro fíladesédropilárári,haumipólsédroári

3Yvategotyoojejaho'icédropeumiyvyraári,oñemoĩva cuarentaycincopilarári,15pilarpeteĩfila-pe

4Haoĩventánambohapyfila-pe,hatesapeoñemoĩtesape rehembohapyfila-pe.

5Opaumiokẽhaumipósteikundaha,umiventánareheve, hatesapeojojatesaperehembohapypártepe.

6Haojapopeteĩpórkepilarkuéragui;ipukukuecincuenta métrohaipekue30métro,hapepárteoĩhenondépe,ha umiótropilárhapeyvyrahũvaoĩhenondépe

7Upéiojapopeteĩpártepetrónopeguarãikatuhaguáicha ohusga,haʼehínapepárteojehusgahagua

8Hogaha'eoikohápeoguerekoambuekorapypekorapy ryepýpe,ha'évatembiapoojoguávaSalomónojapoavei peteĩógaFaraónrajyrã,ha'eomendavaekuehembirekorã, koveranda-icha.

9Opakoʼãvahaʼevaʼekueitahepyetévagui,umiita oñekytĩvaʼekuemedidape,hyepyhaokápe,jepepepyenda guivepekorapypeve,haupéichaokáguiopekorapyguasu gotyo

10Hapepyendaojejapoitahepyetévagui,itaguasujepe, itadiezmétrohaitaochométro.

11Hayvateveoĩitahepyetereíva,itaoñekytĩvaicha,ha cédro

12Pekorapyguasuijeréreoĩmbohapyrrájaitaoñekytĩva hapeteĩsédrorréha,Ñandejárarógakorapyhyepypeguaha ógakorapýpeguarã

13UpéirréiSalomónomondohaoguenohẽHiram-pe Tirogui

14HaʼeningopeteĩviúdaraʼyNeftalítribupegua,haitúva ningopeteĩkuimbaʼeTirogua,ombaʼapóvavrónsepe. OguahẽmburuvichaguasuSalomónrendápehaojapopaite hembiapo

15Ha'eomombomokõipilardebronce,18métro ijyvatekuepeteĩteĩ,haojerepeteĩjyva12métro

16Ojapomokõikapítulovrónsefundido-guioñemoĩhagua umipilárruʼãme,peteĩkapítuloijyvate5métro,hapeótro kapítuloijyvate5métro

17Haumirredojejapóvakádape,hakóronadekadéna, umikapítulooĩvapeguarãumipilarruʼãme.sietepeteĩ kapítulopeguarã,hasietepeótrokapítulopeguarã

18Haojapoumipilárhamokõifílaijerérepeteĩrredári, ojahoʼihaguagranádapeumikapítulooĩvayvategotyo.

19Umikapítulooĩvaumipilárruʼãmehaʼevaʼekue lírioguiojejapóvapepártepe,ipukúvacuatrométro

20Umikapítulooĩvaumimokõipiláráriorekoavei granadayvategotyo,peryeoĩvaperredykére,haumi granádaoĩ200fílapepeótrokapítulojerére

21Upéiomoĩumipilároĩvapetémplokorapýpe,haomoĩ pepilárakatúapehaombohéraJaquín,haomoĩpepilár ijasugotyoguahaombohéraBoaz.

22Umipilárruʼãmeojejapolírio

23Upéiojapopeteĩyguasuñemongu'e,diezmétropeteĩ ijykeguiveambuépe,ijerérehaijyvatecincométro

24Peijykeguýpeijeréreoĩumijyvaojerévahese,diez métropeteĩmétrope,haojerepemarjerére

25Oñembo'y12tóroári,mbohapyomañávanórtegotyo, mbohapyomañávakuarahyreikegotyo,mbohapyomaña surgotyohambohapyomañávakuarahyresẽgotyo

26Ipukukueipukúvapeteĩpopukukue,haijykekatu ojejapopeteĩkóparembe'ýpe,yvotylirioreheve

27Haojapoumivasovrónsegui;irundymétroipukukue peteĩjyva,haipekueirundymétrohaijyvatembohapy métro

28Ko'ãmba'eojejapova'ekueumiñorãirõha,ha'ekuéra ijyvyku'ihaijyvyku'irembe'ymbytépe.

29Umiijykerembe'ymbytépeoĩleón,vakahakeruvín,ha umijyvaárioĩpeteĩtendayvategotyo,haumileónha vakaguýpeoĩpeteĩmba'eoñembojoapývatembiapo hũvagui

30Opajyvaoguerekocuatrorruédadebroncehapláncha debronce,hairundyeskínaorekojyvaryru,pelavado guýpeoñemoĩjyvañemongu'e,opamba'eoñembojoapýva ykére

31Ijuruijururyepyhayvategotyoha'epeteĩmétro,ijuru katuijyvyku'iijyvyku'irembiapópe,peteĩmétrohambyte

32Haumirembeʼyguýpeoĩirundyrruéda;haumirruéda ejereoñembojoajuijykére,hapeteĩrruédaijyvatepeteĩ métrohamediamétro

33Umirruédaombaʼapohaʼetepeteĩkárrorruéda.

34Peteĩrréha4eskínapeveoĩcuatrojyva,haumiótro jyvahaʼevaʼekue

35Peijykeru'ãmeoĩpeteĩbrújularedondaijyvatekue mbytemétro,hapejyvaárioĩpeteĩchaguaijykehaijyke 36Umiplánchaijykérehaijykére,haʼeoñotỹkeruvín, leónhapalméra,kádaunokádaúnope,haijerére oñembojoapy

37Péichaha'eojapoumidiezbase,opavaveoguereko peteĩfundido,peteĩmedidahapeteĩtamaño.

38Upéiojapo10vásovrónsegui,peteĩváspeoreko cuarentabaño,hakádavásoorekocuatrométro

39Upéiomoĩ5jyvapeógaakatúagotyoha5ógaasu gotyo,haomoĩpemarpeógaakatúagotyoéstegotyosur gotyo

40UperireHiramojapoumimbaʼyru,umipalahaumi mbaʼyruUpémarõHiramojapoopatembiapo ojapova'ekuemburuvichaguasuSalomónpeÑandejára rógapeguarã.

41Umimokõipilárhaumimokõitasónorekóvaumi kapítulooĩvaumimokõipilárárihaumimokõirred, ojahoʼihaguaumimokõimbaʼyrukapítulooĩvaumipilar ruʼãme;

42Oñemoĩavei400granadamokõirredrehe,mokõirréla degranadapeteĩrredrehe,ojejahoʼihaguaumimokõi mbaʼyruoĩvaumipilárári

43Umiváso,haumivásoumivásoári

44Peteĩyguasuha12vakayguasuguýpe.

45Umimba'yru,palahamba'yru,haopako'ãtembiporu Hiramojapova'ekuerréiSalomónpeÑandejárarógape guarã,ojejapovrónseomimbipávagui.

46PerréioitychupekuéraJordánñúme,peyvyñaiʼũgui oĩvaSucothaZartánmbytépe.

47Salomónohejapaiteumimba'yruojepe'a'ỹre, hetaitereígui

48SalomónojapopaiteumitembiporuÑandejárarógape guarã:altárdeórohamesadeóro,oĩhámepepan ojehechaukahagua

49Umicandelabrodeóropotĩ,cincoakatúagotyoha cincoijasugotyo,peoráculorenondépe,yvoty,lámparaha pinzadeóroreheve

50Haumimbaʼyru,umimbaʼyruryru,umimbaʼyru, cucharahainsiénsoóropotĩguihaumibisagradeóro,óga hyepypeguarokẽmeguarã,pelugárimarangatuvéva,ha ógarokẽmeguarã,upévaheʼisepetémplo.

51UpéichaopaumitembiaporréiSalomónojapovaʼekue ÑandejárarógapeguarãSalomónogueruumimba'eitúva

Davidome'ẽva'ekuepláta,órohatembiporu,omoĩ Ñandejárarógaryruapytépe.

MOAKÃHA8rehegua

1UpémarõSalomónombyatyJerusalénperréiSalomón rendápeumiansiánoIsraelguahaentéroumitrívuruvicha, Israelypykueruvichakuérape,oguenohẽhaguaÑandejára árkadekompromísoDavidsiudagui,haʼévaSión

2HaenterovekuimbaʼeisraelítaoñembyatyrréiSalomón rendápepefiéstape,pemesdeEtánimpe,upévahínape messieteha

3UpéiouentéroumiansiánoIsraelgua,haumisaserdóte ohupipeárka

4UperireohupihikuáiÑandejáraárka,petavernákuloha opambaʼesagrádooĩvapetavernákulope,umisaserdóteha levítaohupi

5UperirerréiSalomónhaenteroveIsraelguaoñembyaty vaʼekuehendápe,haʼeoĩhendivepeárkarenondépe, osakrifikaovechahatóro,ndaikatúivaoñemombeʼuha ojeipapahetaitereígui

6UpéiumisaserdóteoguerahaÑandejáraárkape ÑandejáraÑeʼẽmeʼẽhendaguépe,peógasagrádope,pe lugárimarangatuvévape,umikeruvínpepoguýpe

7Umikeruvínoipysomokõiipepopeárkarendaguépe,ha umikeruvínojahoʼiyvatepeárkahaumiyvyra

8Oguenohẽhikuáiumiyvyrarembe'y,ojehechahaguãumi yvyrarembe'ypetendamarangatúpeoraculorenondépe,ha ndojehecháiokápe

9Peárkapendaipórimbaʼeve,ndahaʼéiramoumimokõiita raʼangaMoisésomoĩvaʼekueupépeHorebpe,Ñandejára ojaporõguarepeteĩkompromísoumiisraelítandi,osẽrõ guarehikuáiEgiptogui

10Umisaserdóteosẽvopelugársagrádogui,pearai omyenyhẽÑandejárarógape

11Upémarõumisaserdótendaikatúioñemboʼyoservi haguapearaikáusare,pórkeÑandejáraomimbipa omyenyhẽÑandejárarógape

12UpémarõSalomónheʼi:“Ñandejáraheʼioikotahape pytũmbýpe”.

13Añetehápeamopuʼãndévepeteĩógareikohagua,peteĩ lugárreikohaguaopaáraguarã

14HaperréiojerehovahaohovasaopaIsraelguápe.

15Ha'ehe'i:Toñemomba'eguasuÑandejáraIsraelJárape, he'iva'ekueijurúpecheruDavidndive,hahe'ivaekue ipópe.

16ÁraaguenohẽguivecheretãIsraelguaEgiptogui, ndaiporavóipeteĩtávaopaIsraeltribuapytéguiamopuʼã haguapeteĩóga,cheréraoĩhaguaupépehakatuaiporavo David-peha'ehaguãcheretãIsraelruvicha

17CheruDavidpy'aiteguiveomopu'ãpeteĩógaÑandejára IsraelJárarérapeguarã.

18Ñandejárahe'icheruDavídpe:“Ndepy'aiteguive remopu'ãhaguãógacherérapeguarã,rejapoporãnde py'apýpe

19Upevérenapemopuʼãmoʼãipeóga;hakatundera'y osẽtavandejyvagui,omopu'ãtaógacherérape.

20Ñandejáraojapoiñe'ẽha'ehe'iva'ekue,haapu'ãcheru DavidkotýpehaaguapyIsraeltrónope,Ñandejára oprometehaguéicha,haamopu'ãpeteĩógaÑandejáraIsrael Járarérapeguarã

21Upépeamoĩpeteĩlugárojejapohaguapeárka,upépeoĩ pekompromísoÑandejáraojapovaʼekueñandetuakuéra ypykuéndi,oguenohẽrõguarechupekuéraEgiptogui

22Salomónoñembo'yÑandejáraaltárrenondépeopa Israelguarovake,haoipysoipoyvágagotyo.

23Haha'ehe'i:“ÑandejáraIsraelJára,ndaipóriTupã ndeichaguayvágapetérãkoyvyapeári,omoañetéva kompromísohaporiahuverekonerembiguáikuérandive oguatávanerenondépeipy'aiteguive

24NderekumplinerembiguáicheruDavidndivereñe'ẽ vaekuechupe,reñe'ẽaveindejurúpeharekumplindepo rupive,ko'ãgaguáicha

25Upévarekoʼága,Ñandejára,IsraelJára,ejapone rembiguáicheruDavidndive,erevaʼekuechupe: ‘Ndaipórimoʼãinderehepeteĩkuimbaʼeoguapyhagua Israeltrónope.upéichanera'ykuéraoñatendehapekuérare, oguatahaguãcherenonderãndereguatahaguéichache renondépe

26Hakoʼága,OIsraelTupã,tojekuaaukaneñeʼẽ,ajerure ndéve,erevaʼekuenerembiguáicheruDavid-pe

27Péro,¿oikótapaañetehápeÑandejárakoyvyapeári? péinaápe,yvágahayvágayvagapeguandaikatúindejopy; mba'eichaitépasa'ivekoógaamopu'ãva'ekue?

28Ha'eramojepenerembiguáiñembo'ehañembo'e,che Jára,rehenduhaguãnerembiguáiñembo'enerenondépe koárape

29Pyharehaáranderesareipe'akoógagotyo,petenda erehaguépe:‘Cheréraoĩtaupépe.

30EhendunerembiguáihaneretãIsraelguajerureasy, oñembo'ejaveko'ápe,haehenduyvágapendereikoha,ha rehenduvoveeperdona.

31Oĩramohembiapovaívahapicharehehaohurachupe ohurahaguã,haouramondealtárrenondépekoógape

32Upéiehenduyvágape,haejapo,haehusgane rembiguáikuérape,ekondenaiñañávape,ogueruhaguã hapeiñakãári;haohustifikahekojojávape,ome'ẽhaguã chupehekojojaháicha.

33NderetãIsraelguaoityvoveumienemigorenondépe, opekahaguérenderehe,haojevýtanerendápe,omombe'u nderéra,oñembo'ehaojerureasyndévekoógape.

34Upéiehenduyvágape,haeperdonanderetãIsrael angaipahaeguerujeychupekuérapeyvyremeʼẽvaʼekue itúvape.

35Yvágaoñembotyvovehandokyvéi,haʼekuéraopeka haguérendereheOñembo'éramohikuáikotendagotyo,ha omombe'úramonderérahaojereramohembiapovaigui, rembohasaasyjavechupekuéra

36Upéiehenduyvágape,haeperdonanerembiguái,hane tavayguakuéraIsraelangaipa,rembo'ehaguãchupekuéra tapeporãoguatahaguãhikuái,haokyhaguãndeyvyári, reme'ẽva'ekuenetavayguakuérapeerénsiaramo

37Oimérõñembyahýi,oikóramomba'asy,oisu'u,moho, tuku,térãoisu'uiñenemigokuéraomongorýramo chupekuéraitavaguasuretãme;taha'eha'évamba'asy, taha'eha'évamba'asy;

38Mba'eichaguañembo'ehañembo'eoimeraẽvatérãopa neretãIsraelguaoikuaávamba'asyipy'aiteguive,ha oipysótaipokoógagotyo

39Upéiehenduyvágapendereikoha,eperdona,haejapo haeme'ẽpeteĩteĩmehapehe'iháicha,ndereikuaávaikorasõ; (nde,ndeañoite,reikuaáguiopayvypórara'ykorasõ;)

40Ikatuhaguáichaokyhyjehikuáindeheguiopaáraoiko ajahikuáiupeyvyremeʼẽvaʼekueorerukuérape.

41PeteĩextranhérondahaʼéivaneretãIsraelgua,osẽ mombyryguivenderérarehehápe.

42(Ohendútahikuáinderéraguasu,ndepombaretehande poojepysóva;)ha'eoúvooñembo'ekoógagotyo;

43Ehenduyvágapendereikoha,haejapoopamba'epe extranhéronerenóiva,ikatuhaguãopavaveyvyarigua oikuaanderéra,okyhyjehaguãndehegui,nderetã Israelguaojapoháichahaoikuaahaguahikuáikoóga,che amopuʼãvaʼekue,oñembohérahanderérape

44Nderetãguaosẽramooñorairõiñenemígondive,mamo remondótahápechupekuéra,haoñemboʼeÑandejárapepe siudareiporavovaʼekuehapeógaamopuʼãvaʼekuende rérapeguarã

45Upéiehenduyvágapeiñemboʼehaijerureasy,ha eñangarekohesekuéra

46Haʼekuéraopekaramonderehe,(ndaipóriguiavave ndopekaivaʼekue),handepochyhendivekuéra,haremeʼẽ chupekuéraenemigopópe,upéicharupiogueraha chupekuéraprisionéroramopeenemigoretãme,mombyry térãhiʼaguívape;

47Upéicharõjepe,haʼekuéraopensáramopetetã ojeguerahahaguépechupekuéraprisionéroramo,ha oñearrepenti,haojerurendéveumioguerahávachupekuéra prisionéroramoretãme,heʼívo:Ropeka,harojapoivaíva, rojapótatembiapovai;

48Haupéichaejevynerendápeopaikorasõreheve,haopa hiʼángareheve,iñenemigokuéraretãme,ogueraháva chupekuéraprisionéroramo,haeñemboʼendéveijyvy gotyo,remeʼẽvaʼekueitúvakuérape,petavaguasu reiporavovaʼekue,hapeógacheamopuʼãvaʼekuende rérapeguarã

49Upérõehenduñemboʼehaijerureasyhikuáiyvágape ndereikohápe,haeñangarekohesekuéra

50Haeperdonanetavayguakuérapeopekavaʼekue nderehe,haopahembiapovaikueojapovaʼekuenderehe, haeiporiahuverekochupekuéraumiogueraháva chupekuéraprisionéroramo,oiporiahuverekohagua chupekuéra.

51Ha'ekuéranikoneretãhaneerénsiareguenohẽva'ekue Egiptogui,hornodeiérrombytégui

52Ikatuhaguáichanderesaojepeʼanerembiguáiñemboʼe, hanetavayguaIsraelñemboʼerehe,ehenduhagua chupekuéraopambaʼeohenóivandéve

53Nderembojaʼóguichupekuéraopatavayguakuérayvy ariguaapytégui,haʼehaguaneerénsia,erehaguéichane rembiguáiMoisésporupive,reguenohẽrõguareore rukuérapeEgiptogui,Ñandejára,Ñandejára

54Salomónoñembo'erireopako'ãñembo'ehañembo'e Ñandejárape,opu'ãÑandejáraaltárrenondégui,oñesũ haguãijyvaárihaipoojepysoyvágapeve.

55Upéioñembo'yhaohovasahatãhatãIsraelguápehahe'i:

56Toñemomba'eguasuÑandejára,ome'ẽvaekuepytu'u hetãIsrael-pe,opamba'eha'eoprometehaguéicha

57ÑandejárañandeJáratoĩñanendive,ha'eoĩhaguéicha ñanderuypykuendive.

58Ikatuhaguáichahaʼeomoingeñanekorasõhendápe, jaguatahaguaopahape,hañakumplihagua hembiapoukapykuéra,hahembiapoukapykuéra,ha huísiokuéra,haʼeomandavaʼekueñanderukuérape

59Ko'ãcheñe'ẽ,ajerurevaekueÑandejárarenondépe, toñemoaguĩÑandejárañandeJáraguiárahapyhare, toñangarekohembiguáihahetãIsraelrembiaporeheopa ára,pemba'eojeruréva.

60OpavavekoyvyapeárioikuaaÑandejáraha'ehaTupã, handaiporihaambue

61Pendepy'aiteva'erãÑandejárañandeJárandive,peiko haguãhe'ívarehapekumplihaguãhembiapoukapy,ko'ãga guáicha

62HaperréihaopaIsraelguaoikuave'ẽmymbajuka Ñandejárarenondépe

63Salomónoikuave'ẽmymbajukapy'aguapyrehegua,ha'e oikuave'ẽÑandejárape,20.000tóroha120.000ovecha. UpémarõmburuvichaguasuhaopaIsraelguaome'ẽTupã róga

64Upeárapeaveimburuvichaguasuomomarangatupe korapymbyteoĩvaÑandejárarógarenondépe,haupépe oikuave'ẽmymbahapyhamymbajukahamymbajuka py'aguapyreheguaikyrakue.

65UpejaveSalomónojapopeteĩkaruguasu,haenterove Israelhendive,peteĩatyguasu,oikeguiveHamatguive ysyryEgiptopeve,ÑandejárañandeJárarenondépe,7día ha7díahacatorcedía

66Peochodíapeomondopepuévlope,hahaʼekuéra ohovasaperréipe,haohohogapýpevyʼahavyʼápe,opa mbaʼeporãÑandejáraojapovaʼekuérehembiguáiDavídre haipuévloIsraelrehehápe

MOAKÃHA9rehegua

1Salomónomopu'ãparireÑandejáraróga,hamburuvicha guasurógahaopamba'eSalomónoipotávaojapo 2ÑandejáraojehechaukaSalomónpemokõihajey, ojehechaukahaguéichachupeGabaónpe.

3Ñandejárahe'ichupe:Ahenduneñembo'ehane ñembo'erejapova'ekuecherenondépehacheresahache korasõoĩtaupépetapiaite.

4Reguataramocherenondépe,nderuDavidoguata haguéicha,ndepy'aporãhatekojojápe,rejapohaguãopa mba'eha'eva'ekuendéve,harekumplítacheléihache rembiapoukapy

5UpéiamoĩtapetrónoneRréinoIsraeláriopaáraguarã, aprometehaguéichandetúvaDavídpe,hahaʼévo: “NdaipórimoʼãinderehepeteĩkuimbaʼeoĩvaIsrael trónope”

6Péropejevýramochemoirũgui,peẽtérãpeneraʼykuéra, hanapekumplíriramocherembiapoukapyhacheléi amoĩvaʼekuepenerenondépe,hakatupeho pemombaʼeguasuambuetupãnguérapeha pemombaʼeguasuchupekuéra

7UpéiaipeʼátaIsraélpepeyvyameʼẽvaguichupekuéraha koóga,amomarangatúvacherérare,amombotacheresa renondégui;Israelha'étapeteĩñe'ẽpotyhañe'ẽjoajuopa tetãapytépe

8Hakoógayvateguápe,opaohasávahiʼárioñemondýita, haoisuʼúta;Ha'ekuérahe'íta:“Mba'érepikoÑandejára ojapopéichakotetãhakoógarehe?”.

9Ha'ekuérahe'íta:“OhejahaguéreTupãIjára, oguenohẽva'ekueituvakuérapeEgiptoretãgui,haojejoko ambuetupãnguérarehe,haomomba'eguasuchupekuéraha oservichupekuéra

1Reyes

10Ohasávo20áño,Salomónomopu'ãrireumimokõióga, Ñandejárarógahamburuvichaguasuróga.

11(UpérõrréiHiramdeTiroomeʼẽSalomónpesédro, abetohaóro,haʼeoipotaháicha),haupéirréiSalomón omeʼẽHirampe20siudaoĩvaGalilearetãme.

12HiramosẽTiroguiohechahaguaumisiudaSalomón omeʼẽvaʼekuechupehandogustáichupehikuái

13Ha'eoporandu:Mba'etávapikoko'ãreme'ẽvachéve, cheryvy?HaombohérachupekuéraCabulretãko'ãgapeve 14Hiramomondorréipe600kílodeóro 15HapévahaʼepembaʼérepapeimpuestorréiSalomón omopuʼãvaʼekue;OjapohaguãÑandejáraróga,hógatee, Milo,Jerusalénmurálla,Hazor,MeguidóhaGezer.

16FaraónrréideEgiptoohoojagarraGuézer,ohapyha ojukaumicananeooikóvapeupesiudápe,haomeʼẽ rregáloramoimembykuñaSalomónrembirekópe.

17Salomónomopu'ãGuézerhaBet-horónpeyvyguýpe

18BaalathaTadmorpedesiértope,upetetãme

19OpaumisiudadealmacenamientoorekóvaSalomón, umisiudakárrokárropeguarãhaumisiudakavaju ariguakuérapeguarã,haSalomónomopuʼãsévaJerusalénpe, Líbanopehaopatetãogovernávape.

20Opaumihéntehembývaamorréo,hitita,perizeo,hevita hajebuseo,ndahaʼéivaIsraelgua

21Umiitaʼyrakuéraopytavaʼekuehapykuériupetetãme, haumiisraelítandaikatumoʼãikuriohundipaite,koʼagaite peveSalomónokobrapeteĩimpuéstotembiguáiramo 22Israelñemoñareapytéguikatundojapóitembiguáiramo, ha'ekuérakatukuimba'eñorairõhára,hembiguái, mburuvichakuéra,ikapitán,ikarrohakavajuariguaruvicha 23KoʼãvahínaumiofisiálomoakãvaSalomónrembiapo, 500,ogovernavaʼekueumihénteombaʼapóvape 24FaraónrajykatuosẽDavidtávaguihógapeSalomón omopu'ãvaekuechupeguarã.

25Salomóntresvésepeteĩáñopeoikuaveʼẽofrénda ojehapývahaofréndadepazpealtáromopuʼãvaʼekue Ñandejárapeguarã,haohapyinsiénsopealtároĩvape ÑandejárarenondépeUpévareomohu’ãpeóga

26UperirerréiSalomónojapopeteĩvárkoEziongéberpe, opytávaElótrembeʼýpe,pemarRojorembeʼýpe,Edom retãme

27UpémarõHiramomondohembiguáikuérape,umivárko oikuaávayguasu,Salomónrembiguáikuérandive.

28UpéioguahẽhikuáiOfirpehaoguenohẽupéguióro, cuatrocientosveintetalento,haogueraharréiSalomónpe

MOAKÃHA10rehegua

1PerréinadeSebáohendúvoSalomónomombeʼuha Ñandejáraréra,haouoporanduhaguachupe

2OguahẽJerusalénpepeteĩrréhatuichaitereívareheve, kaméllooguerahávahyakuãporã,hetaitereiórohaitavera, haoguahẽvoSalomónpeomombeʼuchupeopambaʼeoĩva ikorasõme

3Salomónomombe'uchupeopamba'eoporandúvachupe, ndaipórimba'evekañymbyperréigui,ha'enomombe'úiva chupe.

4PerréinadeSebáohechapaiteSalomónaranduhapeóga haʼeomopuʼãvaʼekue

5Oje'utembi'umesápe,hembiguáikuéraoguapyhaguã, hembiguáikuérarembiguái,ijao,kópaogueraháva,ha

ojupiojupívoÑandejárarógapendaiporivéimaespíritu ipype.

6Hahe'imburuvichaguasúpe:Añetehápeahenduche retãmeumimba'erejapova'ekuehanearandu.

7Hakatundagueroviáiumiñe'ẽ,ajupeve,hacheresa ohecha,ha,péinaápe,pemitadnoñemombe'úichéve

8Ovy'anekuimba'ekuéra,ovy'ako'ãnerembiguái, oñembo'ývamemenerenondépehaohendúvanearandu.

9Toñemomba'eguasuTupãndeJára,ndevy'apavẽnemoĩ haguéreIsraelguapyhápe,Ñandejáraohayhuhaguére Israel-peopaáraguarã,upévarenemoĩmburuvicha guasúrõ,rejapohaguãtekojojahatekojoja

10Ome'ẽmburuvichaguasúpe120talentodeóro,mba'e porãhyakuãasývahaitahepyetereíva

11Hirammarina,oguerúvaóroOfir-gui,ogueruOfir-gui hetaitereialmugyvyramátahaitahepyetereíva.

12Hamburuvichaguasuojapoumialmugyvyramátagui umipilarÑandejárarógapeguarãhamburuvichaguasu rógapeguarã,aveiumiárpahasaltérioopurahéivapeguarã.

13UperirerréiSalomónomeʼẽperréinadeSebápeopa mbaʼeojeruréva,haaveiSalomónomeʼẽvaʼekuechupe rréi.Upémarõojerehaohohetãme,ha'ehembiguáikuéra ndive

14PeóroouvaʼekueSalomónpepeteĩáñope,haʼevaʼekue seiscientossesentakílodeóro.

15Ha'eoguerekoaveiumiñemuhára,umiñemuhaespecia ñemuha,opaArabiaruvichaguasuhatetãruvichakuéra

16UperirerréiSalomónojapo200grámodeóro oñembyaíva,600grámodeóroohopeteĩórope

17Haojapotrescientoseskúdoórooñembyaívagui; mbohapykíloóroohopeteĩeskúdope,hamburuvicha guasuomoĩLíbanoka'aguyrógape

18Aveiperréiojapopeteĩtrónoguasumarfilguihaojahoʼi óroiporãvévape.

19Petrónooreko6gráda,hapetrónoruʼãkatuirredondea hapykuéri,hamokõiveládopeapykaoĩháme,hamokõi leónoñemboʼyumigrádaykére.

20Upépe12leónoñemboʼypeteĩládohaótroládoumi seisgrádare

21Opamba'erréiSalomónhoy'uhaguãha'eórogui,ha opaitetembiporuoĩvaLíbanoka'aguyrógape,óropotĩgui nipeteĩvandaha'éiplátaguigua:Salomónárape ndojehecháimba'eve.

22PerréioguerekóguimarpepeteĩmarinadeTarsisha Hirammarinandive,peteĩjeytresáñopeouTarsismarina, oguerúvaóro,pláta,marfil,monohapavoreal.

23UpémarõrréiSalomónohasaentérorréikoyvyapeári ipirapirehetávahaiñaranduhaguére.

24HaenterovekoyvyapeáriohekaSalomónpeohendu haguaiñarandu,Ñandejáraomoĩvaʼekueikorasõme

25Hakádaáñoogueruhikuáiirregálo,tembiporudepláta, mbaʼyrudeóro,ao,armadura,especia,kavajuhamula, kádaáño

26Salomónombyatykárrohakavajuarigua,haoguereko milcuatrocientoskárroha12000kavajuarigua, ome'ẽva'ekuechupekuéraumitávapekárroharréindive Jerusalénpe.

27HaperréiojapopeplátaoĩhaguaJerusalénpeitaicha, hasédroojapochuguiumisicómoroyvyramátaichaoĩvape ñúme,hetaitereihaguére.

28SalomónoguenohẽEgiptoguikavajuhalínolíno

29PeteĩkárroojupihaosẽEgíptogui600grámodepláta hapeteĩkavajuciencincuenta,haupéichaaveioguenohẽ chupekuéraumihititarréihaSiriarréipeguarã

MOAKÃHA11rehegua

1PérorréiSalomónohayhuhetakuñaextranhéro,Faraón rajyndive,kuñamoabita,amonita,edomíta,sidónicaha hitita

2UmitetãguiÑandejárahe'iva'ekueIsraelra'ykuérape:Ani peikehendápekuérahandoikemo'ãipenerendápe 3Ha'eoguereko700hembireko,mburuvichaguasuha300 hembireko,hahembirekokuéraomboykeikorasõ.

4Salomónitujámarõ,hembirekokuéraomboykeikorasõ ambuetupãnguérarapykuéri,haikorasõnoĩporãi ÑandejáraIjárandive,itúvaDavidkorasõicha.

5SalomónohókuriAstórettupãsy,Sidóntupãsy,ha Milcómrapykuéri,amonítakuéraoporombojeguarúva

6SalomónojapoivaívaÑandejárarenondépe,handohói Ñandejárarapykuéri,itúvaDavidojapohaguéicha

7UpéiSalomónomopuʼãpeteĩlugáryvateQuemóspe guarã,pembaʼeoporombojeguarúvaMoabpe,pesérro oĩvapeJerusalénrenondépe,haMólecpeguarã,peammón ñemoñareoporombojeguarúva

8Haupéichaaveiojapoopahembirekopytaguarehehápe, ohapyvaʼekueinsiénsohaoikuaveʼẽvasakrifísio itupãnguérape

9ÑandejáraipochySalomónndive,oipe'águiipy'a ÑandejáraIsraelJáragui,ojechaukavaekuechupemokõi vése

10Hahe'ichupekomba'éreanihaguãohoambuetupã rapykuéri

11UpévareÑandejáraheʼiSalomónpe:“Ojejapómaguive ndeheguikombaʼe,hanerekumplíriramochekompromíso hacheléihaʼevaʼekuendéve,aipeʼátandeheguiperréino haameʼẽtanerembiguáipe”

12Ndeáraajandajapomo'ãinderuDavidrehehápe, aipe'átandera'ypógui

13Hakatundaipeʼamoʼãiopaperréino;Peme'ẽtande ra'ýpepeteĩñemoñare,cherembiguáiDavidrehehápe,ha Jerusalénrehehápe,cheaiporavova'ekue

14ÑandejáraomomýiSalomónpe,ha'évaHadad,edomíta 15DavidoĩrõguareEdompe,haJoabpeehérsitoruvicha ohooñotỹhaguaumiojejukavaʼekuépe,ojukarireentéro kuimbaʼépeEdompe

16(SeismésepukukueJoabopytaupépekompletoite Israelndive,ohundipapeveEdomkuimbaʼépe)

17Hadadodipara,ha'ehaitúvarembiguáiedomítandive ohohaguãEgíptopeHadadha’éguipeteĩmitãmichĩ gueteri

18Opu'ãhikuáiMadiánguihaoguahẽParánpe,ha oguerahahendivekuérakuimba'ekuérapeParánguiha oguahẽEgiptope,FaraónEgiptoruvichaguasurendápe ome'ẽvachupeóga,haomoĩchupetembi'u,haome'ẽchupe yvy

19HadadoguerohoryetereiFaraón,haupévareomeʼẽ chupehembirekoermána,haʼévaperréinaTapenesermána. 20TapenesermánaimembychupeitaʼýraGenubat, TapenesodesteteFaraónrógape,haGenubatoĩFaraón rógapeFaraónraʼykuéraapytépe.

21HadadohendúvoEgiptopeDavidokehaitúvaypykue ndive,haJoabpeehérsitoruvichaomanómahague,Hadad heʼiFaraónpe:“Ahaahacheretãme”

22UpémarõFaraónhe'ichupe:Mba'epikoofaltandéve, rehohaguãnderetãme?Ha'ehe'ichupe:Mba'eve.

23UpéiÑandejáraomomýichupeótroenemigo,hérava Rezón,Eliadáraʼy,okañyvaʼekueijáraHadadezerrréide Zobágui.

24Upéiombyatykuimba'ehendápehaoikochugui sãmbyhyhára,DavidojukarirechupekuéraZobápe,haoho hikuáiDamascope,oikoupépehaoisãmbyhyDamascope 25Salomónoikoveajapukukueha'eoñorãirõvaIsrael ndive,ha'endocha'éiIsraelrehehaoisãmbyhySiria.

26Jeroboam,Nabatra'y,efrataZeredágua,Salomón rembiguái,isyhéravaZeruah,kuñaviuda,ha'evoiohupi iporréikóntrape.

27Haʼeohupiipoperréikóntrape:Salomónomopuʼã MílohaomyatyrõumimbaʼeikyrávaitúvaDavidsiudape 28PekuimbaʼeJeroboamningopeteĩkuimbaʼe ipoderósova,haSalomónohechávopemitãkariaʼy ombaʼapokyreʼỹha,omoĩchupemburuvichakompletoite Josérógape.

29UpetiémpopeJeroboamosẽrõguareJerusaléngui, profétaAhías,silonitaojuhuchupetapéreha oñemondevaʼekuepeteĩaopyahúpe;hamokõivévaoĩ haʼeñopeñúme

30Ahíasojagarrapeaopyahuoĩvahiʼárihaoikytĩ12 pehẽnguépe.

31Ha'ehe'iJeroboánpe:Ejagarra10pehẽngue,péicha he'iÑandejára,IsraelJára:‘Aipe'átaSalomónpóguipe rréinohaame'ẽtandéve1trívu.

32(Ha'ekatuoguerekótapeteĩtrívucherembiguáiDavid haJerusalénrehehápe,petávacheaiporavova'ekueopa Israelñemoñareapytégui).

33HaʼekuéracherejahaomombaʼeguasúguiAstóret+ tupãsySidón,Quemós+moabitatupãhaMilcóm+ ammónñemoñaretupã,+handoikóicherapére,ajapo haguaiporãvacheresarenondépe,haokumplihaguache léihacherembiapoukapy,itúvaDavidojapohaguéicha

34Ndaipe'amo'ãiipóguipeRréinotuichakue,haamoĩta chupemburuvichaguasuoikoveajapukukue,che rembiguáiDavidrehehápe,cheaiporavovaekue,ha'e okumplihaguérecherembiapoukapyhacheléi.

35Chekatuaipe'átaita'ýrapóguiperréinohaame'ẽta ndévedieztrívu

36Haitaʼýrapeameʼẽtapeteĩtrívu,ikatuhaguáichache rembiguáiDavidohesapetapiaitecherenondépe Jerusalénpe,pesiudacheaiporavovaʼekueamoĩhagua upépecheréra

37Hacherojagarráta,hareisãmbyhýtaopambaʼeneánga oipotávape,hahaʼétarréiIsraelári

38Haoikóta,rehenduramoopambaʼecheamandáva ndéve,hareguataramocherapére,harejapoiporãvache resarenondépe,reñongatuhaguacheestatutohache rembiapoukapykuéra,ojapohaguéichacherembiguái David;aimétanendivehaamopu'ãtandévepeteĩóga ijojaha'ỹva,amopu'ãhaguéichaDavid-peguarã,haame'ẽta ndéveIsrael

39HaupévareambohasaasyDavidñemoñare,péro ndahaʼéiopaáraguarã.

40UpévareSalomónojukaseJeroboánpeJeroboamopu'ã haokañyEgipto-pe,EgiptoruvichaguasuSisacrendápe, haopytaEgipto-peSalomónomanomeve

41Salomónrembiapokuehembýva,haopamba'e ojapova'ekuehaiñarandu,¿ndaha'éipikoojehaiSalomón rembiapokuekuatiañe'ẽme?

42SalomónoisãmbyhyhagueJerusalénpe40áñopukukue 43Salomónomanoitúvaypykuendivehaoñeñotỹchupe itúvaDavidtávape,haita'ýraRoboamoisãmbyhy hendaguépe

MOAKÃHA12rehegua

1RoboamohoSiquempe,opaIsraelguaoúguiSiquempe omoĩhaguãchupemburuvichaguasúrõ

2Ohendúvoupéva,Nabatra'yJeroboam,oĩvagueteri Egipto-pe,okañýguirréiSalomónrenondéguihaJeroboam oikoEgipto-pe

3Haʼekuéraomondohaohenóichupe.Jeroboamhaopa Israelguaouhaoñe'ẽRehoboamndive

4Nderuombohasyorejúgo,ko'ágãemomichĩvenderu rembiguáihaijugopohýiomoĩvaoreári,haoreroservíta ndéve

5He'ichupekuéra:Pehogueterimbohapyárapukukue, pejujeycherendápe.Haumihénteoho.

6UpémarõrréiRoboamoñemongetaumikaraiijedámava ndive,itúvaSalomónrenondépe,haʼeoikoveajagueteri, haheʼi:“¿Mbaʼéichapikopemoneĩambohováihaguako puévlope?”

7Ha'ekuérahe'ichupe:Koárapereimeramoko tavayguarembiguáiramo,reservíramochupekuéra,ha rembohováihaerechupekuérañe'ẽporã,upéicharõ ha'ekuéraha'étanerembiguáiopaáraguarã

8Ha'ekatuohejaumikaraitujaome'ẽva'ekuechupeñe'ẽ, haoñemongetaumimitãrusuokakuaapámavandiveha oñembo'ývahenondépe

9Hahe'ichupekuéra:Mba'ekonséhopikopeme'ẽ rombohováihaguãkotavayguakuéra,oñe'ẽva'ekuechéve, he'ívo:‘Embovevýipejúgonderuomoĩva'ekueoréve?

10Umimitãrusuokakuaávahendivehe'ichupe:“Péicha erekotetãoñe'ẽvapendéve:‘Nderuombopohýiorejúgo, ndekatuembopiro'yorévepéichaerechupekuéra:Che kuãmichĩmiijyvyku’ivétacherujyvagui.

11Hakoʼágacherupendekargáramojepepeteĩjúgopohýi reheve,ambojoapýtapendejúgope:cherupendekastiga látigope,pérochepokastigátaescorpiónreheve.

12UpémarõJeroboamhaenterovepuévloohoRoboán rendápepetercerdíape,perréiheʼihaguéicha,haheʼi: “Pejujeycherendápepetercerdía”

13Haperréiombohováivaitavayguakuérape,haoheja umikaraitujakuérakonséhoomeʼẽvaʼekuechupe; 14Haheʼichupekuéraumimitãrusuheʼiháicha:“Cheru ombopohýipendejúgohacheambojoapýtapendejúgope

15Upévareperréinohendúitavayguakuérape;Ñandejára he'ivaekueÑandejárahe'iva'ekueAhías,silonitarupive, Nabatra'yJeroboam-pe

16UpémarõenteroveIsraelohechávoperréinohendúiha chupekuéra,umihénteheʼiperréipe:“¿Mbaʼepártepiko jarekoDavidndive?”handoroguerekóierénsiaJeséra'ýpe: Israel,nderógarógape.UpémarõIsraelohohogakuérape. 17IsraelñemoñareoikóvaJudásiudakuérapekatu, Roboamoisãmbyhychupekuéra

18UpémarõrréiRoboamomondoAdorámpe,haʼe oñatendevaʼekueumiimpuéstore.haopaIsraelguaojapi chupeitápehaomanoUpévaremburuvichaguasuRoboam pya'eohupichupeikarroári,okañyhaguãJerusaléngotyo. 19UpémarõIsraelopuʼãDavidrogayguárekoʼagaitepeve. 20HaopaIsraelguaohendúvoJeroboamoujeyha,omondo chupeohenóiatyguasúpehaomoĩchuperréiramoopa Israelguápe.

21RoboamoguahẽvoJerusalénpe,ombyaty18000 kuimbaʼeojeporavovaʼekueJudárogayguahaBenjamín ñemoñarendive,oñorairõhaguaIsraelrogayguandive, oguerujeyhaguaperréinoRoboamSalomónraʼýpe 22Ñandejárañe'ẽkatuhe'iSemaías,Tupãkuimba'e.

23Eñe'ẽRehoboamSalomónra'ýpe,Judáruvichaguasu, haopaJudáhaBenjamínrogagua,haumitetãhembývape 24Péichahe'iÑandejára:Anipejupihapeñorairõpende ryvyIsraelñemoñarendivekomba'enikochehegui Upémarõha'ekuéraohenduÑandejárañe'ẽhaojevyoho haguã,Ñandejárahe'iháicha.

25UpémarõJeroboamomopu'ãSiquemyvytyEfraínpe,ha oikoupépehaosẽupéguihaomopu'ãPenuel

26Jeroboamhe'iipy'aiteguive:Ko'ágãpeRréino ojevýtaDavidrógape

27KopuévloohóramoojaposakrifísioJehovárógape Jerusalénpe,upéicharõkopuévloikorasõojevýtaijára rendápe,JudáruvichaguasuRoboamrendápe,ha chejukátahaohojeýtaJudáruvichaguasuRoboam rendápe.

28Upémarõperréioñemoĩpeteĩñeʼẽmehaojapomokõi vakaraʼyórogui,haheʼichupekuéra:“Hetaitereiningo pehoJerusalénpe.

29UpéiomoĩpeteĩvaBetélpe,hapeótrokatuomoĩDanpe 30Hakomba'eoikoangaipa,umitavayguaohogui omomba'eguasupepetevarenondépe,Danpeve.

31Upéiojapopeteĩógayvate,haomoĩsaserdóteumi puévloijyvatevévagui,ndahaʼéivaLevíraʼykuéragui

32Jeroboamomoĩpeteĩkaruguasuochomes-pe,15díade lames-pe,ojapoháichapeareteojejapóvaJudápe,hahaʼe oikuaveʼẽofréndapealtáráriPéichaaveiojapoBetélpe, oikuave'ẽvomymbajukaumivakara'yha'eojapova'ekuépe, haomoĩBetel-pepa'ikuérapeumitendayvateha'e ojapova'ekuépe

33Upémarõhaʼeoikuaveʼẽofréndapealtárpeojapo vaʼekueBetélpe,15díapeochoméspe,peméshaʼe odesidivaʼekueipyʼaiteguivehaomoĩpeteĩkaruguasu Israelñemoñarekuérapeguarã,haha'eoikuave'ẽaltárári haohapyinsiénso

MOAKÃHA13rehegua

1UpéiouJudáguipeteĩTupãkuimba'eÑandejárahe'irupi Betel-pe,haJeroboamoñembo'yaltarykéreohapyhaguã insiénso

2UpéiosapukáipealtarreheÑandejárañe'ẽmehahe'i:“O altar,altar,péichahe'iÑandejáraPéinaápe,David rogayguápeheñóitapeteĩmitã,héravaJosías;handeári toikuave'ẽpa'ikuératendayvateguaohapyvainsiénsonde ári,hayvypórakangueojehapyva'erãndeári

3Upeárapeome'ẽpeteĩtechaukaha,he'i:“Kóvahínape techaukahaÑandejárahe'ivaekue.Péinaápe,pealtar oñembyaíta,haumitanimbuoĩvahi'árioñeñohẽta

4HarréiJeroboamohendúvoÑandejárakuimbaʼe osapukáivaʼekuepealtároĩvareBetélpe,haoipysoipope altárguihaheʼi:“Ejagarrachupe”Haipooipysóvahese, ipiruhandaikatuvéimaoguerahajeyhendápe.

5Pealtároñembyaiaveihaoñohẽtanimbupealtárgui,pe techaukahaÑandejárakuimbaʼeomeʼẽhaguéicha Ñandejárañeʼẽrupive

6UpémarõperréiheʼipeTupãkuimbaʼépe:“Ejerure koʼágaÑandejárandeJárapehaeñemboʼecherehe,ikatu haguáichachepojeychepo”Tupãkuimba'eojerure Tupãme,hamburuvichaguasupoojeguerujeychupe,ha oikoymaguaréicha

7UpémarõperréiheʼipeTupãkuimbaʼépe:“Ejuchendive nderógapehaeñembopiroʼy,haameʼẽtandévepeteĩ prémio”

8UpéipeTupãkuimbaʼeheʼiperréipe:“Remeʼẽséramo chévenerógambyte,ndaikemoʼãinendive,nda’umoʼãi mbujanindoyʼumoʼãiy

9Ñandejárañe'ẽrupivehe'ichéve:Anire'umbuja,ani rey'uy,anirejevypetaperejuhaguépe

10Upémarõhaʼeohoótrotapére,handojevýipetape oguahẽhaguépeBetélpe.

11KoʼágaoikopeteĩprofétaitujámavaBetélpehaita'yra kuéraouhaomombe'uchupeopatembiapoTupãkuimba'e ojapova'ekueupeárapeBetélpe:umiñe'ẽhe'iva'ekue mburuvichaguasúpe,ha'ekuéraomombe'uaveiitúvape

12Itúvahe'ichupekuéra:Mba'erapepikooho?Ita'yra kuéranikoohechamba'éichapaohopeTupãkuimba'eoúva Judágui

13Upéihe'iita'yrakuérape:Emoĩchévepevúrro Upémarõoñapytĩhikuáipevúrro,haha'eojupihi'ári.

14HaohohapykuériTupãkuimba'épehaojuhuoguapyha peteĩyvyrarobleguýpe,hahe'ichupe:NdepikoTupã kuimba'eoúvaJudágui?Haha'ehe'i:Cheha'e.

15Upéihe'ichupe:Ejuchendivenderógapehae'u mbujape

16Ha'ehe'i:Ndaikatúiajevynendive,niaikenendive.

17Ñandejáraheʼivaʼekuechéve:“Anireʼuvaʼerãmbuja nireyʼuvaʼerãy,nirejevyvaʼerãrehopetapereju haguépe”.

18Ha'ehe'ichupe:Cheha'eaveimaranduhárande ha'eháichaÑandejárañe'ẽrupipeteĩánhelhe'ichéve: “Eguerujeychupenderógapeho'uhaguãmbujapeha hoy'uhaguãy”Ha'ekatuijapuchupe

19Upémarõhaʼeohojeyhendive,hoʼuhogapýpehahoyʼu y.

20Oguapyajahikuáimesápe,Ñandejárahe'ipe maranduháraoguerúvachupe.

21UpéiosapukáipeTupãkuimba'eoúvapeJudáguihahe'i: “Péichahe'iÑandejára:“NderekumplírihaguéreÑandejára ñe'ẽhanerekumplíripetembiapoukapyÑandejárandeJára he'ivaekuendéve.

22Haoujey,ho'umbujahahoy'uyupetendápe, Ñandejárahe'ihaguendéve:Anire'umbujahaanirey'uy nderetekuendoguahẽmo'ãinderuypykuesepultúrape

23Hahoʼurirembujapehahoyʼurire,omoĩchupepe vúrro,upévahínapeprofétaoguerujeyvaʼekuépe.

24Ohorire,peteĩleónojotopachupetapérehaojukachupe 25Upémarõ,kuimba'ekuéraohasaupérupi,haohechape te'õngueoñemombóvatapérehapeleónoñembo'ývape te'õngueykére

26Pemaranduháraoguerúvachupetapéguiohendúvo upéva,he'i:“Ha'ehínaTupãkuimba'enaiñe'ẽrendúiva Ñandejárañe'ẽme

27Upéihe'iita'yrakuérape:Emoĩchévepevúrro.Ha oñapytĩchupehikuái.

28Ohohaojuhuhetekueojeityhatapére,hapevúrroha leónoñembo'ypete'õngueykére

29UperirepeprofétaohupipeTupãkuimbaʼeretekueha omoĩpevúrroárihaoguerujey,hapeprofétatujaoupe siudápeombyasyhaoñotỹhaguachupe

30Haomoĩhetekueisepultúrapevoi;haoñembyasyhikuái hese,he'ívo:“Ay,cheryvy!

31Oñotỹrirechupe,heʼiitaʼyrakuérape:“Amanómarõ, cheñotỹpesepultúraoñeñotỹhápeÑandejárakuimbaʼe emoĩchekanguekuéraikangueykére

32Ha'eosapukáivaekueÑandejárañe'ẽrupivepealtár BetélpehaopaógayvateoĩvareumitávaSamáriape, katueteoikóta

33UperireJeroboamndouvéihapeivaívagui,sínoojapo jeyumitetãijyvatevévaguisaserdóteumilugáryvateguápe

34Hakomba'eoikoangaipaJeroboamrogape,oipe'aha ohundihaguayvyapegui.

MOAKÃHA14rehegua

1UpejaveAbíasJeroboamra'yhasy

2Jeroboamhe'ihembirekópe:Epu'ãhaeñembojegua, anihaguãojekuaandeha'ehaJeroboánrembireko.ha eguahẽSilópe,péinaápe,oĩmaranduháraAhías, he'iva'ekuechévechemburuvichaguasuramoko tavayguakuéraári.

3Eguerahanendive10pan,ryguasurupi'ahaeíraryru,ha terehohendápe

4Jeroboamrembirekoojapoupéicha,opu'ãohoSilópeha oguahẽAhíasrógapeAhíaskatundaikatúiohecha;hesa oñemoĩguiijedarupi

5Ñandejárahe'iAhíaspe:Jeroboamrembirekoou ojerurendévepeteĩmba'eita'ýrarehehasýgui:péichaha péichaerechupe:oikevove,ha'eoñembotavyambuekuña ramo.

6Ahíasohendúvoipyryapu,oikejaveokẽme,he'i:“Eike, Jeroboamrembirekomba'érepikoreñembotavyambue ramo?Chenikoañemondonerendápemarandupohýi reheve

7TerehoereJeroboánpe:Péichahe'iÑandejáraIsraelJára: Cheromopu'ãhaguéretetãapytéguiharomoĩmburuvicha ramocheretãIsraelguápe

8Eipe'aperréinoDavidrógaguihaeme'ẽndéve,ha upéicharõjependendaha'éicherembiguáiDavid-icha, oñangarekóvacherembiapoukapykuérare,ha chemoirũva'ekueipy'aiteguive,ajapohaguãiporãvache resarenondépeañoite.

9Harejapoivaívaopanemboyveguaári,rehoharejapo ambuetupãhata'ãngañemongu'e,chepochyhaguã,ha chemombonderapykuéri

10Upévare,péinaápe,aguerútambaʼevaiJeroboamróga ári,haaipeʼátaJeroboánguipeopochývapemurállare,ha peoñembotyhaojehejávapeIsrael-pe,haaipeʼáta Jeroboamrógarembyre,peteĩkuimbaʼeoipeʼaháicha estiérro,opapeve.

11PeomanóvaJeroboánguipesiudápe,hoʼútaumijagua hapeomanóvañúmeho'útaguyrakuérayvágape, Ñandejárahe'íguiupéva

12Epu'ãhaeikenderógape,hareikevovendepytávape, pemitãomanóta.

13OpaIsraelguaoñembyasýtahesehaoñotỹtachupe, Jeroboampeguaañoiteoútasepultúrape,ojejuhúguichupe mba'eporãÑandejáraIsraelJárapeguarãJeroboamrógape. 14Ñandejáraomopu'ãtachupeIsraelruvichaguasu, ohundítavaJeroboamrógapeupeárape,¿mba'epiko? ko’áĝajepe

15ÑandejáraoinupãtaIsraélpe,peteĩka'aguy oñemomýiháichaýpe,haoipe'átaIsraélpekoyvyporã ome'ẽva'ekueituvakuérape,haomosarambítachupekuéra ysyrymboypýri,ojapohaguérehikuáiijyvyku'i, ombopochývoÑandejárape.

16HahaʼeohejátaIsrael-peJeroboamangaipakuérare, haʼeopekavaʼekuehaojapovaʼekueIsraelopeka 17Jeroboamrembirekoopu'ãohohaoguahẽTirzape.

18Haoñotỹchupehikuái;HaopaIsraeloñembyasyhese, ha'ehe'ihaguéichahembiguáiAhías,maranduhára

19Jeroboamoñorairõhaoisãmbyhyhague,ojehaiIsrael rréicrónicakuatiañe'ẽme

20Jeroboamoisãmbyhyhague20áño,haokeitúva ypykuendive,haita'ýraNadaboisãmbyhyhendaguépe.

21Salomónra'yRoboamoisãmbyhyJudápeRehoboam oguerekocuarentayunáñooñepyrũrõguareoisãmbyhy, haoisãmbyhy17áñoJerusalénpe,upetávaÑandejára oiporavovaekueopaIsraelñemoñareapytégui,omoĩhaguã upépehéraIsyhéraNaamá,amoníta

22JudáojapoivaívaÑandejárarenondépe,haombopochy chupeiñangaipakuéraojapovaʼekuére,opambaʼe ituvakuéraojapovaʼekuégui

23Omopuʼãguiaveichupekuératendayvate,hataʼanga, hayvyrakaʼaguy,opayvytyyvateári,haopayvyramáta hovyguýpe

24Upetetãmeoĩaveisodomita,haojapoopamba'e ombojeguarúvatetãnguéraÑandejáraomosẽva'ekueIsrael ñemoñarerenondépe

255áñoogovernávorréiRoboam,SisacrréideEgipto ojupiJerusalénkóntrape

26Upéioipe'aumimba'erepyoĩvaÑandejárarógapeha umimba'erepyoĩvamburuvichaguasurógape.oipe'ajepe opamba'e,haoipe'apaiteumieskúdoóroguiSalomón ojapova'ekue

27UperirerréiRoboamojapohendaguépeeskúdode broncehaoñatendeumiguárdiaruvichapópe, oñangarekóvarréirógarokẽre.

28PerréioikerireÑandejárarógape,peguárdiaogueraha chupekuérahaoguerahajeychupekuérapekotýpe

29Rehoboamrembiapokuehembývahaopamba'e ojapova'ekue,¿ndaha'éipikoojehaiJudárréicrónica kuatiañe'ẽme?

30OñorairõRoboamhaJeroboamapytépeopaára pukukue

31Roboamomanoitúvaypykuendivehaoñeñotỹchupe ypykuendiveDavidtávape.IsyhéraNaamá,amoníta.Ha ita'ýraAbiamoisãmbyhyhendaguépe

MOAKÃHA15rehegua

1Áño18oisãmbyhývorréiJeroboam,Nabatraʼy,Abiam ogovernaJudáruvicha.

2MbohapyáñoogovernaJerusalénpe.IsyhéraMaacá, Abisalomrajy

3Upéioguataopaitúvaangaipaojapova'ekuehenondépe, haikorasõnoĩporãiTupãIjárandive,itúvaDavid korasõicha

4Upéicharõjepe,Davidrehehápe,TupãIjáraome'ẽchupe peteĩlámparaJerusalénpe,omoĩhaguãita'ýrahapykuériha omopyendahaguãJerusalén

5DavidojapohaguéreiporãvaÑandejárarenondépe,ha ndoipe'áimba'evehe'ívaguichupeoikoveajapukukue, ndaha'éirõUríashititareheguánte

6RoboamhaJeroboamoikoveajapukukueoñorairõ.

7UmimbaʼehembývaAbiamoikovaʼekuehaopambaʼe ojapovaʼekue,¿ndahaʼéipikoojehaiJudárréicrónica kuatiañeʼẽme?HaoikoñorairõAbiamhaJeroboam apytépe

8HaAbiamokeitúvaypykuendiveHaoñotỹchupe hikuáiDavidtávape,haita'ýraAsaoisãmbyhyhendaguépe.

9Ha20áñoogovernajaverréideIsraelJeroboam,Asá ogovernaJudáruvicha

10HaʼeoisãmbyhyJerusalénpecuarentayunáño.Isyhéra Maacá,Abisalomrajy

11AsaojapoporãÑandejárarenondépe,itúvaDavidojapo haguéicha.

12Upéioipeʼaumisodomítape,haoipeʼapaiteumitaʼanga ojapovaʼekueitúvaypykue

13HaaveiisyMaacah,jepechupeoipeʼarréinagui,ojapo haguérepeteĩtaʼangapeteĩkaʼaguýpe;Asaohundita'anga, haohapypeysyryCedrónrembe'ýpe

14Umilugáryvatekatunoñemomombyrýi,upéicharõjepe AsaipyʼaiteguiveÑandejárarenondépe

15UpéiogueruÑandejárarógapeplátahaóroha tembiporuitúvaodedikavaʼekuehaumimbaʼehaʼevoi odedikavaʼekue

16OñorairõAsáhaIsraelruvichaguasuBaasáapytépe

17UperireBaasárréideIsraelohoJudákóntrapeha omopuʼãRamá,anihaguaohejaavaveosẽtérãoikeAsa rréideJudárendápe

18UpémarõAsaojagarrapaiteumiplátahaórohembýva Ñandejárarógaryrúpehaumimbaʼerepyoĩvaperréi rógape,haomeʼẽhembiguáipópe,harréiAsaomondo chupekuéraBenhadadpe,Tabrimónraʼy,Hesiónraʼy,Siria ruvichaguasuoikóvaDamáscope,haheʼi:

19Oĩpeteĩñe'ẽme'ẽchehandeapytépe,hacheruhande ruapytépeejuhaemboja'oneñe'ẽme'ẽIsraelruvicha guasuBaasándive,ha'eohohaguãchehegui

20UpémarõBen-hadadohendurréiAsáhaomondoumi ehérsitoruvichakuérapeoñorairõhaguaumisiudade Israélpe,haoganaIjón,Dan,Abelbet-Maacáhaentéro Cinerot,Neftalíretãtuichakue

21Baasáohendúvoupéva,ohejaomopu'ãRamápehaoiko Tirzápe

22UpéirréiAsáomombeʼuJudátuichakuejaveve.avave ndojehejareíri,haoipe'ahikuáiRamáitahayvyraBaasá omopu'ãvaekuehamburuvichaguasuAsáomopu'ã hendivekuéraGebaBenjamínpeguahaMizpá.

23Opamba'ehembývaAsarembiapokue,opamba'e ipu'aka,haopamba'eojapova'ekuehaumitáva

omopu'ãva'ekue,¿ndaha'éipikoojehaiJudárréicrónica kuatiañe'ẽme?Upéicharõjepeitujarirehasyipyrehe.

24Asaomanoitúvaypykuendivehaoñeñotỹitúvaypykue ndiveitúvaDavidtávape,haita'ýraJosafatoisãmbyhy hendaguépe.

25JeroboamraʼyNadaboñepyrũogovernaIsraélpe,pe segundoáñoAsarréideJudápe,haogoverna2áñoIsrael ári.

26Ha'eojapoivaívaÑandejárarenondépe,haoguataitúva rapérehahembiapovaikueopekahaguépeIsrael-pe

27UpémarõBaasá,Ahíasraʼy,Isacarrogagua,oñorairõ heseBaasáojukachupeGibetónpe,filistéokuéramba'éva NadabhaopaIsraelomongoraguiGabetón.

28AsarréideJudáterceráñopejepe,Baasáojukachupe haogovernahendaguépe

29Haʼeoisãmbyhyrire,oitypaiteJeroboamrógape.ha'e ndohejáiJeroboánpeopytu'u,ohundipapevechupe, Ñandejárahe'ihaguéichahembiguáiAhías,Silonitarupive 30JeroboamopekahaguérehaopekaIsraélpe,ombopochy haguéreÑandejáraIsraelJárape

31Nadabrembiapokuehembývahaopamba'e ojapova'ekue,¿ndaha'éipikoojehaiIsraelrréicrónica kuatiañe'ẽme?

32OñorairõAsáhaIsraelrréiBaasáapytépe

33PeterceráñoogovernaajaAsarréideJudápe,Baasá, Ahíasraʼy,ogoverna24áñokompletoiteIsraelári,Tirzape

34Ha'eojapoivaívaÑandejárarenondépehaoguata Jeroboamrapérehahembiapovaikueha'eojapovaekue Israelopeka

MOAKÃHA16rehegua

1UpémarõÑandejárahe'iJehú,Hananíra'ýpeBaasárehe

2Cheromopuʼãhaguéichayvytimbogui,haromoĩ mburuvichacheretãIsraelári;hareguataJeroboamrapére, harejapochetavayguakuérapeIsraelopekahaguã,che pochyhaguãiñangaipakuérareheve;

3Péinaápe,aipeʼátaBaasáñemoñare,hahogagua ñemoñare;HaojapótanderógaJeroboamNabatra'y rógaicha.

4PeomanóvaBaaságuiupetávape,ho'útaumijaguahape omanóvachuguiñúme,ho'útaguyrakuéra

5KoʼágaumimbaʼehembývaBaasáoikovaʼekue,haumi mbaʼeojapovaʼekuehaipuʼakapáva,¿ndahaʼéipikoojehai Israelrréicrónicakuatiañeʼẽme?

6UpémarõBaasáomanoitúvaypykuendivehaoñeñotỹ chupeTirzape,haitaʼýraEláogovernahendaguépe

7HaaveiprofétaJehú,Hananira'yporupive,Ñandejára ñe'ẽBaasáhahógarehe,opamba'evaiojapova'ekue Ñandejárarenondépe,ombopochyhaguérechupeipo rembiaporupive,ha'éguiJeroboamrógaichahaojuka haguérechupe.

8Áño26ogovernávoAsarréideJudápe,Elá,Baasáraʼy, ogovernaIsraélpeTirzape,dosáño

9HahembiguáiZimrí,kárrodekárrombyteruvicha, oñemoĩpeteĩñeʼẽme,haʼeoĩajaTirzápe,hoyʼujave okaʼúvoArsá+mayordomohogapýpe,Tirzápe.

10UperireZimríoikeoinupãchupehaojukachupe,27 áñoogovernaajaAsarréideJudá,haogoverna hendaguépe.

11Oñepyrũvooisãmbyhy,oguapyriremínteitrónope, ojukapaiteBaasárógape,ndohejáichupepeteĩopochýva peteĩmurállare,niipehẽnguetérãiñamigokuérape

12PéichaZimriohundipaiteBaasárogagua,Ñandejárahe'i haguéichaBaasárehe,profétaJehúrupive.

13Opamba'evaiBaasáhaita'ýraEláojapovaekueopeka haopekaIsraelJárape,ombopochyhaguéreÑandejárape IsraelJárapeumimba'erei.

14UmimbaʼehembývaEláoikovaʼekuehaopambaʼe haʼeojapovaʼekue,¿ndahaʼéipikoojeskrivipelívrode crónicadelosrréideIsrael-pe?

15Áño27ogovernaajaAsarréideJudá,Zimriogoverna7 díaTirzape.UmihénteoñemoĩGibetónrovái,filistéo kuérambaʼéva

16Umihénteoĩvaikámpopeohenduheʼívo:“Zimri oñorairõhaojukaaveiperréipe.

17UpéiOmríohoGibetónguihaopaIsraelguaomongora hikuáiTirzá

18Zimríohechávoojejapyhyhapetáva,oikemburuvicha guasurógarógaguasúpehaohapytatakuápemburuvicha guasurógahi'árihaomano

19Ha'eopekaojapohaguéreivaívaÑandejárarenondépe, oguataJeroboamrapérehahembiapovaikueopekahaguã Israel-pe

20UmimbaʼehembývaZimríojapovaʼekuehaotraisiona vaʼekue,¿ndahaʼéipikoojehaiIsraelrréicrónica kuatiañeʼẽme?

21UpéiIsraelpuévlooñembojaʼomokõihendápe:lamitad umihénteohoTibní,Ginatraʼýpe,omoĩhaguachuguirréi hambyteohoOmrírapykuéri

22PéroumihénteomoirũvaOmrípeipuʼakaumihénte omoirũvaTibní,Ginatraʼy,haupéicharupiTibníomano haOmríogoverna

23TreintayunáñoogovernávoAsarréideJudápe,Omrí oñepyrũogovernaIsraélpe,12áño,haogoverna6áño Tirzape

24UpéiojoguapesérroSamariaSemer-guidostalentode plátape,haomopuʼãpesérroári,haombohéraSamariape siudaomopuʼãvaʼekueSemer,pesérrojára

25OmríkatuojapoivaívaÑandejárarenondépehaojapo ivaivévaopaumioikova'ekuégui

26HaʼeningooguataJeroboamNabatraʼyrapére,haumi mbaʼevaiojapovaʼekueIsraelJárape,ombopochyhagua ÑandejárapeIsraelJárapeumimbaʼendovaléiva mbaʼeverã

27Omrírembiapokuehembývaojapovaʼekuehaipuʼaka ohechaukavaʼekue,¿ndahaʼéipikoojehaiIsraelrréicrónica kuatiañeʼẽme?

28UpémarõOmríokeitúvaypykuendivehaoñeñotỹ chupeSamáriape,haitaʼýraAcaboisãmbyhyhendaguépe 29ÁñotreintayochooisãmbyhyajaAsaJudáruvicha guasu,Acab,Omríra'yoñepyrũoisãmbyhyIsrael,haAcab Omríra'yoisãmbyhy22áñoSamáriape

30Omríra'yAcabojapoivaívaÑandejárarenondépe,opa umioikova'ekuemboyve

31Haojehu,haʼetekuijetuʼúvaoguatahaguaJeroboam, Nabatraʼyangaipakuérare,hahembirekoJezabel,Etbaal rajy,rréisidóngua,haohooserviBaálpeha omombaʼeguasuchupe

32HaʼeomopuʼãpeteĩaltárBaálpeguarãBaalrógape, haʼeomopuʼãvaʼekueSamáriape

33Acabojapopeteĩka'aguyHaAcabojapohetavemba'e ombopochyhaguãÑandejáraIsraelJárape,opaIsrael ruvichaguasukuéragui

34UpetiémpopeHielpebetélomopuʼãJericó,omopyenda itaʼýraypykueAbirampe,haomoĩokẽitaʼýraimitãvéva Segubpe,ÑandejáraheʼihaguéichaJosué,Nunraʼyrupive

MOAKÃHA17rehegua

1UperireElías,Tisbíta,Galaadpegua,he'iAcab-pe: “ÑandejáraIsraelJáraoikovéva,cheañembo'ýva henondépe,ko'ãáñopendokymo'ãiro'yhaama,ha'e haguéicha.

2Ñandejárahe'ichupe:

3EsẽkoʼáguihaejereéstegotyohaekañyperrójoQuerit rembeʼýpe,opytávaJordánrembeʼýpe.

4Haoikóta,reyʼútapeysyry;haamandaumicuervo-pe nemongaruhaguãupépe

5UpémarõhaʼeohohaojapoÑandejáraheʼihaguéicha, pórkehaʼeohooikoperrójoQueritrembeʼýpe,opytáva Jordánrembeʼýpe

6Umikuervoogueruchupembujahaso'opyhareve,ha ka'arumbujahaso'ohahoyʼupeysyry

7Haojehusapy'amirire,peysyryipiru,ndokyvéiguiupe tetãme.

8HaÑandejárahe'ichupe:

9Epu'ã,ejuSarefatpe,Sidónmba'éva,haeikoupépe

10UpémarõhaʼeopuʼãhaohoSaréfatpe.Oguahẽvope távarokẽme,peviudaombyatyhínayvyra,haohenói chupehahe'ichupe:“Egueruchéveymichĩmipeteĩ mba'yrúpe,amboy'uhaguã.”

11Ha'eoguerúvo,ohenóichupehahe'ichupe:“Egueru chévepeteĩpanpehẽnguendepópe”

12Haha'ehe'i:ÑandejárandeJáraoikoveháicha, ndarekóipeteĩpanta,peteĩpo'atembi'upeteĩmba'yrúpeha peteĩaséitemichĩmipeteĩmba'yrúpe

13Elíashe'ichupe:Anirekyhyje.terehoejapondeere haguéicha,haejaporaẽchévepeteĩpantami,haegueru chéve,haupéiejapondévehandera'ýpeguarã

14PórkepéichaheʼiÑandejáraIsraelJára:“Petembiʼu ryrundopamoʼãi,hapeaséiteryrundopamoʼãi,Ñandejára okypevekoyvyapeári”

15Ha'eohoojapoElíashe'ihaguéicha,haha'ehaha'eha hogaguaokaruhetaára

16Hapetembi'uryrundoipe'ái,hapeaséiteryrundoipe'ái, Ñandejárahe'ihaguéichaElíasrupive.

17Haojehukoʼãmbaʼerire,hasypekuñaraʼy,peógajára; hahasyeterei,handaiporivéimaipytu.

18Ha'ehe'iElíaspe:Mba'epikoarekonendive,nde Tupãra'y?¿rejupikocherendáperemomanduʼahaguache angaipa,harejukahaguacheraʼýpe?

19He'ichupe:Eme'ẽchévendera'y.Oguenohẽchupe ijyvaguihaoguerahachupepeteĩógayvateguápe,ha'e opytahápe,haomoĩchupehupápe

20UpéiosapukáiÑandejárapehahe'i:“ÑandejáracheJára, pikoregueruivaívapeviudacheaimehápehendive,rejuka haguéreita'ýrape?

21Oñembo'ymbohapyvésepemitãárihaosapukái Ñandejárapehahe'i:“ÑandejáracheJára,toikejeyipype komitãánga”.

22ÑandejáraohenduElíasñe'ẽhapemitãángaoikejey ipype,hahaʼeoikovejey

23UpéiElíasojagarrapemitãhaoguenohẽchupepe kotýguipeógapehaomeʼẽchupeisýpe,haElíasheʼi: “Emañamína,nderaʼyoikove”

24Pekuñahe'iElíaspe:Ko'ágãaikuaandeha'ehaTupã kuimba'ehaÑandejárañe'ẽndejurúpeañeteguaha.

MOAKÃHA18rehegua

1Hetaárarire,Ñandejárahe'iElíaspembohapyhaáñope: “TerehoejechaukaAcab-pehaamboútaamayvyári 2ElíasohoojehechaukaAcabndiveSamáriapeoikopeteĩ ñembyahýivaiete

3AcabohenóiAbdíaspe,haʼévapegovernadórhógape. (ObdíasokyhyjeitereiÑandejáragui

4JezabeloikytĩrõguareÑandejáraprofétakuérape,Abdías ojagarracienprofétape,haomokañychupekuéra50peteĩ itakuápehaomongaruchupekuérambujapehayreheve 5Acabhe'iAbdíaspe:Terehopeyvýpe,opayykuaha opaysyryguasúpe.

6Upémarõombojaʼohikuáipeyvyohasahagua,Acaboho haʼeño,haAbdíasohohaʼeño

7Abdíasoĩajatapére,Elíasojotopachupe,haoikuaa chupehaoñesũhahe'i:NdepikocheruvichaElías?

8Ha'ekatuhe'ichupe:Chehína,terehoerenderuvicha guasúpe:“Oĩmako'ápeElías”.

9Haha'ehe'i:Mba'epikoapekarembohasahaguãnde rembiguáiAcabpópechejukahaguã?

10TupãndeJáraoikoveháicha,ndaipóritetãtérãrréino, cheruvichanombouhaguépenderekávoha'eohurarréino hatetãrehe,ndojuhúihaguãhikuái

11Hakoʼágaere:Terehoerenderuvichápe:“Péinaápe, Elíasoĩkoʼápe”

12Cheasẽriremíntendehegui,ÑandejáraEspíritu ndeguerahachendaikuaáivape.haupéichaajúvo amombe'uAcab-pe,ha'endojuhúi,chejukáta,hachene rembiguáikatuakyhyjeÑandejáraguichemitãguive

13¿NomombeʼúipikocheruvichambaʼépaajapoJezabel ojukarõguareÑandejáraprofétape,amokañy50kuimbaʼe Ñandejáraprofétaguipeteĩitakuápehaamongaru chupekuérambujapehaýpe?

14Hakoʼágaere:‘Terehoerendejárape:‘Oĩmakoʼápe Elías,hahaʼechejukáta

15Elíashe'i:Ñandejáraipu'akapáva,cheañembo'ýva henondépe,koárapeajechaukátachupe

16UpémarõAbdíasohoojotopaAcabndivehaomombeʼu chupe,haAcabohoohuguaitĩElíaspe.

17AcabohechávoElíaspe,Acabhe'ichupe:Ndepiko peomoapañuãivaIsraélpe?

18Ha'ehe'ichupe:Chendaipy'apýiIsrael-pePeẽha penderurogayguakatupehejahaguéreÑandejára rembiapoukapy,hapesegiBaal-kuérape

19Koʼágaemondocherendápeenteroveisraelítape,pe sérroCarmélope,haumiprofétaBaal+400proféta,+ha 400profétaoĩvapeArboledape,okaruJezabelmesápe

20UpémarõAcabomondoopaIsraelguarendápeha ombyatyumiprofétapeyvytyCarmelo-pe

21UpémarõElíasohoopavaverendápehahe'i:Araka'e pevepikopepytamokõiñe'ẽ?Ñandejáraha'éramoTupã, emoirũchupe,haBaalramokatu,emoirũchupeHaumi héntenombohováirichupenipeteĩñeʼẽ.

22UpémarõElíasheʼipepuévlope:“Cheañoiteaime Ñandejáraprofétaramo.Baalmaranduhárakuérakatu cuatrocientoscincuentakuimba'e

23Upévaretomeʼẽñandévemokõitóro;Toiporavopeteĩ tóroijupeguarã,hatoikytĩpehẽnguehatomoĩyvyraáriha anitomoĩtataiguype,haambojehe'átaambuetóropeha amoĩtayvyraárihaaniamoĩtataiguype

24Pehenóipendetupãnguéraréra,hacheahenóita Ñandejáraréra,hapeTupãombohováivatatarupive,toiko TupãHaopavavehe'i:Oje'eporã

25Elíashe'iBaalprofétakuérape:Peiporavopeteĩtóro hapemonderaẽpeẽhetahaguére;hapehenóipendetupã réra,haanipemoĩtataguýpe.

26Uperireojagarrahikuáipetórooñemeʼẽvachupekuéra, haombojeguahaohenóiBaalrérapyhareveguiveasaje peve,haheʼi:“OreBaal,orerendu”.Hakatundaipóriñe’ẽ, nipeteĩombohováivaHaotyryryhikuáipealtarojejapo vaekueári

27AsajepytejaveElíasoñembohoryhesekuérahahe'i: Pesapukáihatã,ha'epeteĩdiostaha’eoñe’ẽ,térãopersegi, térãoĩpeteĩjeguata,térãoiméneoke,haopáyva’erã

28Haosapukáihatãhikuái,haoikytĩhaʼekuéra ojapoháichakysehalánsape,petuguyosẽmeve hiʼarikuéra

29Ohasávoasajepyte,haoprofetisahikuáipeofrénda ka’aruguaka’aruguaoikuave’ẽmeve,ndaipóriñe’ẽ,ni avaveombohováiva,nipeteĩohecháva

30Elíashe'iopatetãme:Peñembojacherendápe.Haopa tavayguakuéraoñembojahendápeHaomyatyrõÑandejára altaroñembyaíva

31Elíasojagarra12ita,Jacobra'yñemoñarekuéra he'iháicha:“Israelnderéra

32Haumiitareheveomopu'ãpeteĩaltárÑandejárarérape, haojapopeteĩyvykuapealtárjerére,tuichaoguerekótava mokõimedidadesemilla

33Upéiomoĩporãpeyvyrahaoikytĩpetóro,haomoĩ chupepeyvyraári,haheʼi:“Emyenyhẽycuatrobarrilha eñohẽpesakrifísioojehapývahapeyvyraári”

34Ha'ehe'i:EjapomokõihajeyHaojapohikuái mokõihajey.Haha'ehe'i:Ejapombohapyhajey.Ha ojapohikuáimbohapyhajey

35Hapeyosyrypealtarjerérehaomyenyhẽaveiýpepe zanja.

36Oñeikuave'ẽjavemymbajukaka'aru,profétaElías oñembojahahe'i:“ÑandejáraAbrahán,IsaachaIsraelJára, tojekuaakoárapendeha'ehaTupãIsraelgua,hacheha'eha nerembiguái,haajapopaiteko'ãmba'eneerehaguéicha”

37Cherendu,Ñandejára,cherendu,kotetãoikuaahaguã ndeha'ehaTupãÑandejára,harembojerejeyhague ikorasõ

38UpéihoʼaÑandejáratata,ohapypapesakrifísio ojehapýva,yvyra,itahayvytimbo,haoisuʼupeyoĩvape yvykuápe

39Haopavaveohechávoupéva,oñesũhovaárihahe'i hikuái:“Ñandejára,ha'ehínaTupãÑandejára,ha'eTupã

40Elíashe'ichupekuéra:PeguerahaBaalmaranduhára kuérape.anipeteĩvaokañychuguikuéra.Ha'ekuéra ojagarrachupekuéra,Elíasomboguejychupekuéraysyry Cisónpehaojukaupépe

41Elíashe'iAcab-pe:Epu'ãekaruhaey'u.okyheta haguéreryapu

42UpémarõAcabohookaruhahoyʼuElíasojupiCarmelo ru'ãme.haoñemomboyvýpehaomoĩhovaijyvambytépe.

43Hahe'ihembiguáipe:Ejupiko'ágãhaemañapemar gotyo.Upéiojupihaomañahahe'i:Ndaipórimba'eve. Hahe'i:Terehojeysietevése.

44Ha7havéseheʼi:“Peteĩaraimichĩmiopuʼãpemárgui, haʼetévapeteĩkuimbaʼepo”Hahe'i:Ejupihaere Acábpe:Embosako'indekárrohaeguejy,anihaguãoky ndejoko

45Upeaja,yvágapytũaraihayvytureheve,haokytuicha AcabojupikavajuárihaohoJezreelpe

46ÑandejárapooñemoĩElíasárihaoñapytĩijyva,ha oñaniAcabrenondépeJezreelrokẽme.

MOAKÃHA19rehegua

1AcabomombeʼuJezabélpeopambaʼeElíasojapo vaʼekuehaaveimbaʼéichapaojukapaiteumiprofétape kysepukureheve.

2UpémarõJezabelomondopeteĩmensahéroElíasrendápe haheʼi:“Péichatojapochereheumitupãhahetavembaʼe, koʼẽrõkoʼẽrõkoʼágarupindajapóiramonderekove peteĩvapeguarãicha”

3Ohechávoupéva,opu'ãhaohohekoverehe,haoguahẽ Beerseba-pe,Judámba'éva,haohejaupépehembiguáipe.

4Haʼekatuohopeteĩdíadesiértope,haoguapypeteĩ enebroguýpehahe'i:Ha'esuficiente;ko'ágã,Ñandejára, eipe'acherekove;chenaiporãvéiguicherukuéragui.

5Upéioñenohaokejavepeteĩenebroguýpe,péinaápe, peteĩánhelopokohesehaheʼichupe:“Epuʼãhaekaru”

6Haomaña,ha,péinaápe,oĩpeteĩtortaoñembojyvaʼekue umikarvónári,hapeteĩyryruiñakãmeHaokaruhahoy'u haonojeychupe

7Ñandejáraremimbououjeymokõihajey,opokoheseha he'i:Epu'ãhaekarupejeguatatuichaitereíguindéve guarã

8Haopuʼã,okaruhahoyʼu,haohoupetembiʼu imbaretépecuarentadíahacuarentapyhareHorebTupã yvytypeve

9Oguahẽupépepeteĩitakuápe,haopytaupépe;Ñandejára ñe'ẽoguahẽchupehahe'ichupe:Mba'éparejapoko'ápe, Elías?

10Ha'ehe'i:CheningocheenvidiaitereiÑandejáraJára ipu'akapávarehe,Israelñemoñareohejahaguérene ñe'ẽme'ẽ,oityndealtárhaojukakysepukurehevene maranduhárakuérape.hache,cheañoitejepe,apyta;ha ohekahikuáicherekove,oipeʼahagua

11Ha'ehe'i:Esẽhaeñembo'yyvytyáriÑandejára renondépeHa,péinaápe,Ñandejáraohasaupérupi,yvytu hatãhahatãoikytĩumiyvytyhaomboja'oumiita ÑandejárarenondépeÑandejárakatunoĩriyvytúpe,ha yvyturireoikoyvyryrýi.Ñandejárakatunoĩripe yvyryrýipe

12Hapeyvyryrýirirepeteĩtata;Ñandejárakatunoĩri tatápe,hatatarirepeteĩñe'ẽsa'i

13Elíasohendúvoupéva,oñapytĩhovaijaoári,haosẽha oñemboʼypeitakuaojeikehápe.Upémarõ,ohenduchupe peteĩñe'ẽhahe'i:Mba'epikorejapoko'ápe,Elías?

14Haha'ehe'i:CheningocheenvidiaitereiÑandejára Járaipu'akapávarehe,Israelñemoñareohejáguine ñe'ẽme'ẽ,oityndealtárhaojukakysepukurehevene

1Reyes maranduhárakuérapehache,cheañoitejepe,apyta;ha ohekahikuáicherekove,oipeʼahagua.

15Ñandejárahe'ichupe:TerehoejevyDamascodesiértope 16Jehú,Nimsíra'ýpe,renohẽtaIsraelruvichaguasuramo, haEliseo,Safatra'y,Abelmeholágua,renohẽtaproféta ramondekotýpe

17HaojehútapeokañývaHazaelkysepukugui,Jehú ojukáta,hapeokañývaJehúkysepukugui,Eliseoojukáta.

18Upéicharõjepe,ahejachéve7000kuimbaʼeIsraélpe, entéroumijyvanoñesũivaBaalrenondépe,haentéroijuru nohetũivachupe

19UpémarõohoupéguihaojuhuEliseo,Safatra'y,oaráva 12tórojúgohenondépe,haha'e12júgoreheve.

20Upéiohejaumitóro,haodiparaElíasrapykuérihaheʼi: “Ahetũcheruhachesýpe,haupéicheromoirũta”Ha'e he'ichupe:Ejevy,mba'epikoajaponderehe?

21Haojevyichugui,haojagarrapetejugotóro,haojuka chupekuéra,haombopupuhoʼoumivakatembiporureheve, haomeʼẽtavayguakuérape,haokaruhikuái.Upéiopu'ãha ohoElíasrapykuérihaoservichupe

MOAKÃHA20rehegua

1SiriaruvichaguasuBenhadadombyatyijehérsito kompletoite,hendiveoĩtreintaydosrréi,kavajuhakárro, haohoomongoraSamáriahaoñorairõhendive

2UpéiomondomaranduháraAhabrréideIsraelrendápe upetávape,hahe'ichupe:“Péichahe'iBenhadad.

3Neplátahaneórochembaʼe;nerembirekohanera'y kuéra,umiiporãvévajepe,chemba'e

4Israelruvichaguasuombohováihahe'i:“Cheruvicha, mburuvichaguasu,erehaguéicha:Chenemba'ehaopa mba'earekóva”

5Umimaranduháraoujeyhahe'i:“Péichahe'iBenhadad: “Amondoramojependéve:‘Reme'ẽtachévendepláta,nde óro,nerembirekohanemembykuérape

6Upevéreamondótanerendápecherembiguáikuérape koʼẽrõkoaravópe,haohechátahikuáinderóga,hane rembiguáiróga;haoikóta,oimeraẽmbaʼeiporãvanderesa renondépe,omoĩtaipópehaoipeʼa.

7UpémarõperréideIsraelohenóienteroveumiansiáno oĩvapeupetetãmehaheʼi:“Marcos,ajerurendéve,ha ehechambaʼéichapakokuimbaʼeohekambaʼevai.hache nanegáichupe

8Upémarõenteroveumiancianohaenterovepuévloheʼi chupe:“Anirehenduchupehareasepta”.

9Upévarehe'iBenhadadremimboukuérape:“Ereche ruvicharuvichaguasúpe:Opamba'erehenóiva'ekuene rembiguáipeypyvaekueajapótaUmimaranduháraohoha omombe'ujeychupe

10UpémarõBenhadadomondohendápehahe'ichupe: “Umitupãojapochereheupéicha,hahetavemba'e,pe yvytimbooĩvaSamáriagui,oiméramopeyvytimbooĩva pokõireheve,opaumicherapykuériohóvapeguarã” 11UpémarõperréideIsraelheʼi:“Erechupe:“Anipe ojagarrávaiarrénaoñembotuichapeoipeʼávaicha”

12Benhadadohendúvokomarandu,hoy'ujave,ha'eha umirréioĩvapabellón-pe,he'ihembiguáikuérape: “Peñembosako'i”Ha'ekuéraoñemoĩñorãirõhatavaguasu rovái.

13Upéi,oguahẽpeteĩmaranduháraAcabruvichaguasu Israelguarendápehahe'i:“Péichahe'iÑandejára:

“Rehechámapikoko'ãatyguasu?”péinaápe,ameʼẽtande pópekoárape;hareikuaátacheha'ehaÑandejára.

14Acaboporandu:Mávapiko?Ha'ehe'i:Péichahe'i andejra:Mitãkuimba'ekuéramburuvichaguasutetãpegua rupive.Upémarõhe'i:“Mávapikoomandava'erãñorairõrã? Ha'ehe'ichupe:Nde

15Upéioipapaumimitãkuimbaʼeumimburuvichaguasu pegua,haʼekuéraorekodoscientostreintaydos.

16HaosẽhikuáiasajepyteBenhadadkatuhoy'uoka'úvo umipabellónpe,ha'ehaumimburuvichaguasu,treintay dosrréioipytyvõvachupe

17HaosẽraẽumimitãrusumburuvichakuérapeguaBenhadadomondohaomombe'uchupehikuái:Oĩkuimba'e osẽvaSamáriagui

18Ha'ehe'i:Osẽramojepepy'aguapyrehehápe, peguerahachupekuérahekovépe.térãosẽramoñorairõrã, peguerahachupekuéraoikovéva

19Upémarõkoʼãmitãrusuumiprínsipeoĩvaumi provínsiapeosẽpesiudáguihaumiehérsitoohóva hapykuéri

20Peteĩteĩojukahikuáiiménape,haumisiriookañyIsrael omoirũchupekuéra,haBenhadad,Siriaruvichaguasu okañykavajuáriumikavajuariguandive

21UpémarõperréideIsraelosẽoinupãumikavajuha kárro,haojukahetaitereisiriope.

22UperirepeprofétaohorréideIsraelrendápehaheʼi chupe:“Terehoeñemombaretehaemarkahaehecha mbaʼéparejapo,pórkepeáñooúvoperréideSiriaoútane kóntrape”

23Siriaruvichaguasurembiguáikuérahe'ichupe: Itupãnguéraha'etupãyvytypegua.upévareimbaretevékuri hikuáiñandehegui;hakatuñañorairõhendivekuérape llanura-pe,hakatueteñanembaretevétachuguikuéra 24Haejapokomba'e:Peipe'aumirréipe,peteĩteĩ hendaguégui,hapemoĩkotýpeumimburuvichaguasu 25Eipapapeteĩehérsito,peehérsitoreperdévaicha,kavaju kavajurehehakárrokárrorehe,haroñorairõta hendivekuérañúme,hakatueteorembaretevéta chuguikuéraHahaʼeohenduiñeʼẽ,haojapoupéicha 26Oguahẽvopeáño,Benhadadoipapaumisiriohaoho AfécpeoñorairõhaguaIsraelkóntrape

27Israelñemoñareojeipapa,haopavaveoĩupépehaoho hesekuéra,haIsraelñemoñareoñemoĩhenondépemokõi kavaraovechara'ýichahakatuumisirioomyenyhẽpetetã

28UpéioupeteĩTupãkuimba'ehaoñe'ẽIsraelruvicha guasúpehahe'i:“Péichahe'iÑandejára:‘Umisiriohe'ígui: ‘Ñandejáraha'eyvytykuéraJára,hakatundaha'éiñukuéra Jára,upévareame'ẽtandepópeopakoatyguasu,ha peikuaátacheha'ehaÑandejára

29Haʼekuéraopuʼãpeteĩótroótroótro7díareHaupeára sietehápeoñorairõ,Israelñemoñareojukacienmilsoldádo yvýrepeteĩárape.

30UmihembývakatuokañyAfec-pe,upetávapeha upépehoʼapeteĩmurállaveintisietemilkuimbaʼehembýva áriBenhadadokañyhaoikepetávape,peteĩkoty hyepypegua

31Hembiguáikuérahe'ichupe:Ko'ágã,rohenduumi rréiIsraelguaha'eharréioiporiahuverekóva

32Upémarõoñapytĩaovosajyvaárihaomoĩsogaiñakãre, haoguahẽrréideIsraelrendápehaheʼi:“Nerembiguái Benhadadheʼi:‘Ajerurendéve,taikove’Ha'ehe'i: Oikovegueteripiko?ha’echeryvy

33Umikuimba'eojesarekoporãoútapachuguimba'eve,ha pya'eojapyhy,hahe'ihikuái:“NeryvyBenhadad”. Upémarõhe'i:TerehopegueruchupeUpéiBenhadad osẽhendápe.haohupichupekárrope.

34Benhadadhe'ichupe:Ame'ẽjeýtaumitávacheru oipe'avaekuenderuguiHarejapotandévetape Damascope,cheruojapohaguéichaSamáriapeUpémarõ Acabhe'i:--Romondótakoñe'ẽme'ẽreheve.Upémarõ ojapohendivepeteĩkompromísohaomondochupe

35Peteĩkuimba'emaranduhárañemoñarehe'ihapichápe Ñandejárañe'ẽrupive:“ChejopyHapekuimba'e ndojokoséichupe

36Upémarõhe'ichupe:Nereñe'ẽrendúiguiÑandejára ñe'ẽ,péinaápe,resẽriremíntechehegui,peteĩleón ndejukátaHaohoriremíntechugui,peteĩleónojuhuchupe haojukachupe.

37Upéiojuhuótrokuimbaʼépehaheʼi:“Cheinupãmína” Hapekuimba'eoinupãchupe,oinupãvooinupãchupe

38Upémarõpeprofétaohoohaʼarõperréipetapére,ha oñemondehovaáritanimbureheve

39Perréiohasávoupérupiosapukáimburuvichaguasúpe, hahe'i:Nerembiguáiosẽñorairõmbytépe.ha,péinaápe, peteĩkuimba'eojerehaogueruchévepeteĩkuimba'ehahe'i: “Eñongatukokuimba'épe,ofaltáramo,upéicharõnde rekoveoikótahekoverehe,térãrepagátapeteĩtalentode pláta”

40Hanerembiguáihembiapohetaajaápehapépe,ha'e ndoikói.Israelruvichaguasuhe'ichupe:Péichaoikóta nejuiciondevoiredesidiupéva

41Hapyaʼevoioipeʼahovaguipetanimbu;haIsrael ruvichaguasuohechakuaachupeha'ehaumimaranduhára apytégui

42Hahe'ichupe:Péichahe'iÑandejára:Repoihaguére ndepóguipeteĩkuimba'eamoĩva'ekueohundihaguã, upévarenderekoveohótahekoverehehápe,haneretãgua ohótahetãyguarehe

43UperireperréideIsraelohohógapeipohýiha ndoguerohorýi,haoguahẽSamáriape

MOAKÃHA21rehegua

1Ko'ãmba'erire,Nabotjezreelguaoguerekopeteĩparralty, oĩvaJezreel-pe,AcabrréideSamariarógaykére.

2Acabhe'iNabot-pe:Eme'ẽchévendeparralty, aguerekohaguãka'avoty,hi'aguĩguicherógaguitérã, iporãramondéve,ameʼẽtandévevirurupive.

3Nabothe'iAcab-pe:“Ñandejárachembotoveame'ẽhaguã ndévecheruypykueerénsia”.

4AcaboikehógapeipohýihandoguerohorýipeJezreelgua Nabothe'iva'ekuérechupe,he'ígui:“Name'ẽmo'ãindéve cheruypykueerénsia”Omoĩchupehupápe,haomboyke hovahando'úimbujape.

5HembirekoJezabelkatuouhendápehahe'ichupe: ¿Mba'érepikoneespíritureñembyasyhandere'úimbujape?

6He'ichupe:Añe'ẽguiNabotjezreelndivehaha'echupe: Eme'ẽchévendeparraltyvirureheTérã,ndegustáramo ame'ẽtandéveambueparralty,haha'eombohovái: “Name'ẽmo'ãindévecheparralty”

7HembirekoJezabelhe'ichupe:Ndepikoko'ágã regovernaIsraelRréino?epu'ãhae'umbujahatovy'a, ame'ẽtandéveNabotjezreelguaparralty

8UpémarõhaʼeoskrivikártaAcabrérape,haosellaisello reheve,haomondoumikártaumiansiánopehaumikarai guasuoĩvapeitávape,oikóvaNabotndive 9Hapekuñaohaiumikuatiañe'ẽme:“Pemombe'upe ayunohapemoĩyvateNabot-peumitetãapytépe.

10Pemoĩhenondépemokõikuimbaʼe,Belialraʼy, omombeʼuhaguahese:“NdeningoreñeʼẽvaiÑandejárare haperréipe”.Haupéipeguerahachupe,hapejapiitápe, omanohaguã

11Haumikuimbaʼeitavaguasugua,jepeumiancianoha umikaraiguasuoikóvaitavaguasúpe,ojapoJezabel omondohaguéichachupekuéra,haojehaiháichaumi kuatiañeʼẽomondovaʼekuépechupekuéra.

12HaʼekuéraoajunahaomoĩNabotpeyvateumihénte apytépe

13Upéioikemokõikuimba'e,Belialra'y,oguapy henondépe,haumikuimba'eBelialguaomombe'uhese Nabotrehe,tetãyguarenondépe,he'ívo:“Nabotojahéi Ñandejáraharréirehe”.Upéioguenohẽchupehikuáipe távaguihaojapichupeitápehaomano

14UpéiomondohikuáiJezabel-pe:“Nabotojejapiitápeha omanóma”.

15JezabelohendúvoNabotojejapihagueitápeha omanómahague,Jezabelhe'iAcab-pe:“Epu'ãejagarra Nabotjezreelguaparralty,ha'enome'ẽséivandévevirurehe. 16AcabohendúvoNabotomanómahague,Acabopu'ã oguejyhaguãNabotjezreelparraltýpe

17Ñandejárahe'iElías,tisbítape.

18Epu'ãhaeguejyejotopaIsraelruvichaguasuAcab ndive,oĩvaSamáriape

19Haerechupe:‘Péichahe'iÑandejára:“¿Rejukapikoha rejagarraavei?”Erechupe:‘Péichahe'iÑandejára:Pe jaguaoisu'uhaguépeNabotruguy,jaguaoisu'útanderuguy 20Acabhe'iElíaspe:Cherejuhúmapikocheenemigo?

Ha'ekatuhe'ichupe:Rojuhu,reñevendéguirejapohaguã ivaívaÑandejárarenondépe

21Péinaápe,cheaguerútaivaívanderehe,haaipe'átane ñemoñare,haaipe'átaAcab-guiumiopochývamurállarehe, hapeoñembotyhaojehejávaIsrael-pe

22OjapótanderógaguiJeroboamNabatra'yrógaichaha BaasáAhíasra'yrogayguaicha,chepochyhaguéreche pochyharepekaIsraélpe

23Jezabelrehehe'iaveiÑandejára:“Jaguaho'útaJezabelpeJezreelmurállaykére”

24OmanótavaAcabretãguiupetávape,ho'útaumijagua hapeomanóvañúmeho'útaguyrakuéra.

25NdaipórivaʼekueAcabojoguáva,oñevendévaojapo haguaivaívaÑandejárarenondépe,hahembirekoJezabel omomýivaʼekuechupe

26Ha'eojapoivaietereívaomoirũvota'ãnga,opamba'e ojapohaguéichaumiamorréo,Ñandejáraomosẽva'ekue Israelñemoñarerenondépe.

27Acabohendúvokoʼãmbaʼe,omondoroijao,omondeao vosahoʼoári,oajunahaoñenoaovosarehevehaoho mbeguekatu

28Ñandejárahe'iElías,tisbítape

29Rehechápamba'éichapaAcaboñemomirĩcherenondépe? ha'eoñemomirĩguicherenondépe,ndaguerumo'ãipe mba'evaihi'árape,haita'ýraárapekatuaguerútape mba'evaihógaári.

1HaosegihikuáitresáñooñorairõʼỹreSiriahaIsraél

2Peterceráñope,JudárréiJosafatoguejyIsraelrréi rendápe.

3UpérõIsraelruvichaguasuhe'ihembiguáikuérape: PeikuaapikoRamotoĩvaGalaádpeoremba'eha,haropytu'u handoroipe'áiSiriaruvichaguasupógui?

4UpéiheʼiJosafatpe:“¿Rehótapachendiveoñorairõhagua Ramot-Galaadpe?”Jehosafathe'iIsraelruvichaguasúpe: “Cheningondereikoháicha,cheretãguaneretãicha,che kavajundekavajuguáicha”

5Josafathe'iIsraelruvichaguasúpe:Koárapeeporandu Ñandejárañe'ẽ

6UpémarõperréideIsraelombyatyumiproféta400 kuimbaʼerupi,haheʼichupekuéra:“¿AhátapikoRamot Galaadkóntrape,térãpaahejarei?”Ha'ekuérahe'i: Ejupi;Ñandejáraomeʼẽtaguirréipópe

7Josafathe'i:¿Ndaipóripikoko'ápeÑandejáraproféta, roporanduhaguãchupe?

8Israelruvichaguasuhe'iJosafatpe:Oĩgueteripeteĩ kuimba'e,Imlára'yMicaías,ikatuhaguãñaporandu Ñandejárapehaʼenoprofetisáiguiiporãvacherehe,hakatu ivaívaJosafathe'i:Aniperréihe'iupéicha

9UpémarõperréideIsraelohenóipeteĩofisiálpehaheʼi: “EmbopyaʼekoʼápeMicaías,Imláraʼy”

10UperireperréideIsraelharréiJosafatdeJudáoguapy kádaunoitrónope,omondeijao,peteĩlugárnandiSamária rokẽrokẽmehaopaprofetakuéraoprofetisahenondépe

11Cenaanára'ySedequíasojapochupehatĩiérrogui,ha he'i:“Péichahe'iÑandejára:“Ko'ãvarupiverembotapykue umisirio-perehundipapevechupekuéra”

12Haenteroveumiprofétaoprofetisahaheʼi:“Pejupi RamotGalaadpehapesẽporã,Ñandejáraomeʼẽtaguipe rréipópe”

13PemensahéroohovaʼekueohenóiMicaíaspeheʼichupe: “Péinakoʼága,umiprofétañeʼẽomombeʼuporãperréipe peteĩijurúpe

14UpéiMicaíashe'i:“Ñandejáraoikoveháicha,Ñandejára he'ívachéve,upévaamombe'úta.”

15UpémarõhaʼeouperréirendápeMburuvichaguasu he'ichupe:Micaías,jahatapaRamot-Galaadndive,térãpa jahejarei?Ha'ehe'ichupe:Terehohaemba'apoporã, Ñandejáraome'ẽtaguimburuvichaguasupópe

16Upémarõperréiheʼichupe:“Mboyvésepaañeʼẽta ndéveanihaguaerechévembaʼeve,sínoÑandejárarérape?

17Hahe'i:“AhechaopaIsraelguaisarambipaumiyvyty ári,ovechandoguerekóivaovecharerekuaicha.

18UpémarõperréideIsraelheʼiJosafatpe:“Ndaʼéipiko ndévehaʼenoprofetisamoʼãihambaʼeveiporãvacherehe, sínoivaíva?”

19Hahe'i:“EhenduÑandejárañe'ẽ,ahechaÑandejára oguapyhaitrónopehaopaehérsitoyvagapeguaoñembo'ýva ijykéreijakatúahaijasugotyo

20Ñandejárahe'i:“¿MávapikookonvensétaAcab-peoho haguãho'aRamot-Galaad-pe?Hapeteĩheʼipéicha,ha ambuekatuheʼiupéicha.

21Upéiosẽpeteĩespíritu,oñemboʼyÑandejárarenondépe haheʼi:“Akonvensétachupe”

22Ñandejárahe'ichupe:Mba'érepiko?Haha'ehe'i: Asẽta,haaikótapeteĩespíritujapuramoopaiprofetakuéra

jurúpeHa'ehe'i:Nderegueropu'akatachupeharepu'ãta avei.

23Ko'ágã,péinaápe,Ñandejáraomoĩpeteĩespíritujapu opako'ãnemaranduhárajurúpe,haÑandejárahe'iivaíva nderehe.

24Cenaanara'ySedequíasoñembojahaoinupãMicaías jyvaárihahe'i:“¿Mba'etapérepaohocheheguiÑandejára Espírituoñe'ẽhaguãndéve?”.

25Micaíashe'i:Upeáraperehechátareikevovepeteĩ kotyhyepýperekañyhaguã

26UpémarõperréideIsraelheʼi:“PeguerahaMicaíaspe hapeguerahajeychupeAmónpegovernadórdelasiudaha perréiraʼyJoásrendápe.

27Haere:‘Péichahe'imburuvichaguasu:Pemoĩko karaípeka'irãimehapemongaruchupembujajehasaasyha yjehasaasyreheve,cheajupevepy'aguapýpe.

28Micaíashe'i:Rejevýramopy'aguapýpe,Ñandejára noñe'ẽicherupiveHaha'ehe'i:Pehendúkepeẽtetãygua, peteĩteĩpeẽ.

29UpémarõperréideIsraelharréiJosafatdeJudáoho RamotGalaadpe

30UpémarõperréideIsraelheʼiJosafatpe:“Che añembotavyhaaikeñorairõhápendekatuemondendeao Israelruvichaguasuoñembojeguahaohoñorãirõme

31PerréideSiriaheʼiumi32kapitánpeogovernáva ikarrokuéra,haheʼi:“Anipeñorairõmichĩtérãtuicháva ndive,ndahaʼéiramorréideIsraelndiveañoite”

32UmikárroruvichaohechávoJosafatpe,heʼihikuái: “AñetehápehaʼehínaperréideIsrael”Ojerehikuái oñorairõhaguãhendive,haJosafatosapukái

33Umikárroruvichakuéraohechakuaávondahaʼeihape rréideIsraél,haojerehandopersegiichupe

34Peteĩkuimbaʼeoipeʼapeteĩarco,haoinupãIsraelrréipe pearnésmbytembytépe.cheheridoniko.

35Upeárapeoñorairõveohóvo,haperréiopytaikárrope umisiriokóntrapehaomanokaʼaruete,hapetuguyosẽpe heridaguipekárrombytérupi.

36Peehérsitokompletoitépeoñemombeʼupekuarahy oiketaha,haheʼi:“Kádaunoohoitávape,hakádaunooho hetãme”.

37UpémarõperréiomanohaojeguerahachupeSamáriape haoñotỹhikuáiperréipeSamáriape

38PeteĩvaojohéipekárropeykuaSamáriape.haumi jaguaoisuʼuhuguy;haojohéihikuáihiʼarma;Ñandejára he'ihaguéicha

39Ahabrembiapokuehembýva,haopamba'e ojapova'ekue,peógamarfilojapova'ekuehaopatáva omopu'ãva'ekue,¿ndaha'éipikoojehaiIsraelrréicrónica kuatiañe'ẽme?

40UpémarõAcabokeitúvaypykuendivehaita'ýra Ocozíasoisãmbyhyhendaguépe

41Asara'yJosafatoñepyrũoisãmbyhyJudá4áño oisãmbyhývoAcabrréideIsrael

42Josafatoguerekotreintaycincoáñooñepyrũrõguare ogovernahaoisãmbyhyveinticincoáñoJerusalénpeIsy héraAzubá,Silírajy

43HahaʼeoguataopaitúvaAsarapére.ha'e noñemomombyrýichugui,ojapoTupãresarenondépe iporãvaPórkeumihénteoikuaveʼẽhaohapyinsiénso gueteriumilugáryvateguápe.

44JosafatoñemoĩporãIsraelrréindive

45Jehosafatrembiapokuehembýva,haipu'akaohechauka hamba'éichapaoñorairõ,¿ndaha'éipikoojehaiJudárréi crónicakuatiañe'ẽme?

46Ha'eoguenohẽupetetãguiumisodomitahembýva, opytávaitúvaAsaárape.

47UpérõEdompendaipórirréi

48JosafatojapoumivárkoTarsisguiohohaguaOfirpe ohekahaguaóro.umivárkooñembyaíguiEziongeber-pe.

49UpémarõAcabra'yOcozíashe'iJosafatpe:“Ehejache rembiguáikuératohonerembiguáikuérandiveumi várkope”PéroJosafatndoipotái

50Josafatomanoitúvakuérandivehaoñeñotỹitúva ypykuendiveitúvaDavidtávape,haita'ýraJoram oisãmbyhyhendaguépe

51Ocozías,Acabraʼy,oñepyrũogovernaIsraélpe Samariape,17áñoogovernahaguéperréiJosafatdeJudá, haogovernadosáñoIsrael

52Ha'eojapoivaívaÑandejárarenondépehaoguataitúva haisyrapérehaJeroboamNabatra'yrapére,opekava'ekue Israel-pe

53HaʼeningooserviBaálpehaomombaʼeguasuchupeha ombopochyÑandejáraIsraelJárape,itúvaojapohaguéicha.

Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.