4haAranduka Macabeosrehegua
MOÑEPYRŨMBY
Koarandukaha’etepeteĩarasunukyhyje’ỹvaosẽvaumi mba’evaieteiñypytũvaguitiraníaymaguaréguiHaʼepeteĩ kapítulooñemopyendávapersekusiónojapóvareAntíoco, petiranoSiriagua,oĩohenóivachupeEpifanes,Elloco Romanorembiasakuesigloiñepyrũmeohaimokõitirano peichagua--ambuéva,Calígula,peSegundoLocoBrillante.
Kojehaiformaha’epeteĩoraciónreheguaUpéicha oñeñangarekoporãtiemporeheumiopu’ãvahaho’ávape ñe’ẽ;upéichadevastadorha’eumiargumentoorekóva; upéichandojepy’apýiha’eilógica;ipypukuetereiumi empujeorekóva;ombopiro’yetereiirazonamiento--oñemoĩ haĝuahendaguépepeteĩmuestraramopeelocuencia puravévagui
Pemba’eiñimportantevévaha’e--Py’aguasuPehaihára oñepyrũpeteĩdeclaraciónapasionadarehevepeFilosofía delaRazónInspiradarehegua.Ñandegustañapensako SigloXXha’ehapeEdaddelaRazónhañambojoavype EdaddeMitosndive--hakatupeteĩjehaipéichaguaha’e peteĩdesafíopeichaguasuposición-peĝuarãJajuhupeteĩ escritoroiméneha’eva’ekuesigloprimeroEraCristiana mboyvehe’ívapeteĩfilosofíahesakãvaRazónrehegua ipoderosoitévako’áĝaojapohaguéichadosmiláño.
Oñemohendaumiobservaciónumicámaradetortura-pe ndojepy'apýi.Ñandeapysamodernasintonizadoumi mba’esuavevévapeogolpeahorriblementeUmidetalle umitorturasucesivas(osugerívaumiinstrumento InquisiciónEspañolasiglorire)oñeelaborademanera oporomondýivañandegusto-peJepeosêumipersonaje estoicoTuja,SieteHermanohaSy,ndojapóimba'eve ombopiro'yhaguãferocidadorekóvakooradoroconjura Py'aguasu
UmiTúvaymaguareIglesiaCristiana-guaoñongatuporã koaranduka(jaguerekopeteĩtraducciónsiria-gui)peteĩ obraorekóvavalormoralhambo’epyyvate,hakatuete oikuaahetamártircristianoypykue,oñemomýivamartirio canchapeveomoñe’ẽvo
MOAKÃHA1.1
Peteĩesquemafilosofíaymaguarévareheguaoñe’ẽva RazónInspiradareheCivilizaciónaraka’evendohupytýi pensamientoyvatevévaPeteîñomongeta"Represiones" rehegua.Versíkulo48-peoñembohysýiopaiteyvypóra Filosofía
1Filosóficoenelgradosuperiorha’epeporandu aproponévaañe’ẽhaĝua,ha’évapeRazónInspiradaha’épa pegobernantesupremoumipasiónári;hapefilosofía orekóvapeajerureseriamentepeneatenciónsincera
2Ndaha’éiguipetemaañónteoñeikotevẽvageneralmente peteĩmba’ekuaaramaramo,hakatuoikepeñemomorã
umivirtudtuichavévape,upévarupiveha’esepe autocontrol
3He’iséva,ojehechaukáramoRazónocontrolahaumi pasiónadversapetemplanza,glutoníahalujuria-pe, ojehechaukaporãaveiha’ehaseñorumipasiónrehe, malevolencia-icha,oñemoĩvajusticiarehe,haumi oñemoĩvakuimba’erehe,ha’évapochyhamba’asyha kyhyje
4Hakatu,ikatuoĩoporandúva,peRazónha’éramoumi pasiónjára,mba’érepikondojokóipetesaráihape ignorancia?ha’ekuéraobjetoha’eomombohaĝua ñembohory.
5Pembohováiha’epeRazónndaha’eihadominioumi defectoinherenteapytu’ũmevoi,hakatuumipasióntérã defectomoralreheha’évaadversojusticiahakuimba’eha templanzahajuicio-pe;hahembiapokueikáso-pendaha’éi omboguehaĝuaumipasión,hakatuikatuhaĝuañarresisti hekopete.
6Ikatuaguerupenerenondépehetaejemplo,ojeipe’áva opáichaguafuente-gui,Razónohechaukahápeipu’akaha umipasiónári,hakatupeinstanciaiporãvévamombyry ikatúvaame’ẽha’epeconductanobleumiomanóvavirtud rehehápe,Eleazar,haumiSieteHermanohaSy.
7Koʼãvaguiopavaveodespreciarupiumimbaʼehasýva, heẽ,jepeomanomeve,ohechaukapeRazónopuʼãveha umipasión-gui
8Ikatuambotuichaveko’ápeamomba’eguasúvoumivirtud orekóva,ha’ekuéra,umikuimba’eSyndive,omanóvako árapejagueromandu’ávapemborayhuiporãvaha mba’eporãmoralrehe,hakatuamomba’eguasuvéta chupekuéraumihonorohupytyva’ekuére
9Peadmiraciónoñeñandúvaguiipy’aguasuhaoaguanta haguére,ndaha’éikomundoengeneralañóntehakatuumi verdugo-kuéravoi,ojapochuguikuéraumiautorho’a haguepetiraníaoĩvaguýpeñaneretã,ha’ekuéraipu’akávo petirano-peoaguantahaguére,upéichaha’ekuérarupive oñemopotĩhetã
10Hakatukoʼágaaaprovechátaañeʼẽhaguakombaʼére, ñañepyrũrirepeteoríageneralreheve,ajepokuaaháicha ajapo,haupéiahátahembiasakuekuérape,ameʼẽvogloria peTupãiñarandúvape.
11Upéicharõ,ñaneporanduha’epeRazónha’épape maestrosupremoumipasiónári
12Hakatujadefiniva’erãmba’épapeRazónhamba’épa pepasión,hamboyformadepasiónoĩ,hapeRazónha’épa supremoopavaveári
13Razónajagarraha’ehapeapytu’ũoiporavóva deliberaciónhesakãvarehevepearandurekove
14Aranduajagarrahaʼehaguapekuaapyumimbaʼe, divinohayvypóra,haumimbaʼeomoñepyrũvagui.
15Pévachearekohaʼehapekultúrajahupytyvaʼekuepe Léipoguýpe,haupévarupiveñaaprenderrespetoporã reheveÑandejárambaʼehañandegananciakomúndope guarãumiyvypórambaʼe
16Koʼágapearanduojehechaukaumifórmadehuísioha hustísia,hapyʼaguasuhatekojojaguýpe.
17Péropehuísiotérãjejokohaʼepeodomínava enterovépe,pórkeupévarupive,añetehápe,peRazón omoañeteipoderosoumipasiónári.
18Hakatuumipasión-guioĩmokõifuenteamplio,ha’éva, vy’ahamba’e’asy,hapeteĩvaha’eesencialmenteaveipe ángamba’ehaaveipetetemba’e.
4haArandukaMacabeosrehegua
19Hapevyʼahambaʼasyrehehápeoĩhetakásoumi pasiónorekohápeciertassecuencias.
20Péichapembaʼepotaohopevyʼarãmboyve,pe satisfacciónosegihapykuéri,hapekyhyjeohoajape mbaʼasymboyve,hasyrireoupeñembyasy.
21Pepochy,jey,peteĩkuimba’eohekajeýramohemiandu rape,ha’epeteĩpasiónoñembojehe’ávaipypevy’aha mba’asy.
22Peplacerguýpe,avei,ouupedebasementmoral ohechaukávapevariedadtuichavévaumipasión-gui
23Ojehechaukañandeángape,jaʼuháicha,jaipotaiterei, javyʼarei,ojodiskuti,jajejahéi,hañanderetépejaʼuháicha soʼoextraño,hajaʼuhajaʼukañyháme.
24Koʼágavyʼahambaʼasyhaʼetévamokõiyvyramáta, okakuaávahetehaángagui,heñóihetakoʼãmbaʼevairakã; hapeteĩteĩkuimba’eRazónjardineromaestroramo,oikytĩ haopodahaojokua,haombojerepeyhaodirigívaápeha pépe,oguerupemaderadedisposiciónhapasiones domesticaciónguýpe.
25PeRazónha’éramojepeumivirtudguíaha’eumi pasiónjára
26Pehechakuaa,ko’áğa,primerlugar-pe,peRazóngui oikohasupremoumipasiónáripeaccióninhibidora templanzareheguaenvirtudrupive
27Petemplasión,cheajagarra,haʼeumimbaʼe ojeipotavaʼekueñemboyke;hakatuumimba’epota apytéguioĩmentalhaoĩfísico,hamokõiveichaguahesakã porãojejokoRazónrupive;ñañepy’ara’ãjaveso’o oñembotovévagotyo,mba’éichapikojajujahejaumi vy’apavẽojegueruva’erãchuguikuéra?
28¿NdahaʼéipikopeRazónorekohapuʼakaomboyke haguaumimbaʼeoipotáva?Cheremiandúpeupéicha
29Péichañañandujaveja’usehay-mymbahaguyraha mymbahaso’oopaichaguadescripciónoñembotovéva ñandévepeLéirupive,jajehekýipeRazónpredominio rupive
30Pórkeumipropensiónñandeapetitoreheguaojejokoha ojejokopeapytu’ũtempladorupive,haopaumitete ñemomýiiñe’ẽrendupeRazónfreno-pe
31Hambaʼépaoĩñañesorprendehaguapedeseonatural ramo ángareheguaovy’ahaĝuaiporãvayvareheoñembogue?
32Péva,katuete,ha’emba’érepañamomba’eguasuJosé virtuoso-pe,iRazónrupive,peteĩesfuerzomentalreheve, ohechapeimpulsocarnalHa’eĝuarã,peteĩmitãrusupe edadimbaretehápepedeseofísico,iRazónrupiveombogue peimpulsoipasionesrehegua
33HaojehechaukapeRazónomoĩhaipoguýpepeimpulso ndaha’éideseosexualañónte,hakatuopáichagua mba’epota
34PeLéiheʼi:‘Anireipotaitereinerapicharembireko,ni mbaʼevenerapichambaʼéva’.
35Añetehápe,peLéiomandajaveanihaĝuajaipota,che apensa,omoañetembareteva’erãpeargumentopeRazón ikatuhaocontrolaumideseocodicioso,ojapoháichajepe umipasiónomilitávajusticiarehe
36Mba’éichapikoambuemba’e,peteĩkuimba’e, naturalmentegormandizinghacodiciosohaoka’úva, oñembo’eomoambuehaĝuaheko,peRazónndaha’éiramo manifestamenteumipasionesjára?
37Katuete,peteĩkuimbaʼeomandariremíntehekovepe Léiheʼiháicha,ipyʼahatãramoojapocontrario,haomeʼẽ
préstamoplátaumioikotevẽvapeinterésʼỹre,haséptimo áñopeokanselapedeuda.
38Haoiméramoiparsimonio,oñemboykechupepeLéi,pe Razónrembiaporupive,handoipeʼamoʼãiombyatyumi kaʼaguytérãoiporavoumiparralpahaiparraltygui.
39Haopaambuekuérareheguaikatujahechakuaape Razónoĩhapeposicióndemaestro-peumipasióntérã afectoári.
40PeLéioñemoĩyvatevepemborayhutuvakuérape,ikatu haguáichapeteĩkuimbaʼenomeʼẽiumimbaʼeporã haʼekuérarehehápe,haupévaomboykepemborayhu hembirekóre,upéicharupihaʼeovioláramopeteĩkuimbaʼe omongavajuchupe,haupévaoisãmbyhypemborayhu imembykuérare,péichahaʼekuéraiñañaramopeteĩ kuimbaʼeokastigachupekuéra,haupévaokontrolaumi mbaʼeheʼívaiñamigoha,ikatuhaguáichapeteĩkuimbaʼe omongavajuiñamigokuérapeojapóramoivaíva
41Haanipeimo’ãha’ehapeteĩmba’eparadójicopeRazón Léirupiveikatúramoipu’akapeñembohoryjepe,upéicha peteĩkuimba’eojejokooikytĩhaĝuaenemigoyvotytykuéra, haoñangarekoenemigomba’ereheumi oporomondýivagui,haombyatyimba’erepy isarambipava’ekue
42HapeRazónreglaojehechaukaaveiojepysohaumi pasióntérãvicioagresivovévarupive,ambición,vanidad, ostentación,orgulloharetroceso
43Peapytuʼũipyʼaguapývaomboykeentérokoʼãmbaʼe vai,ipochyháicha,pórkeipuʼakakoʼãmbaʼejepe.
44Heẽ,MoisésipochýrõguareDatánhaAbiramrehe nomeʼẽisãsõmeipochy,hakatuoisãmbyhyipochyiRazón rupive.
45Peapytu’ũtempladoikatu,ha’ehaguéicha,oganape victoriaumipasiónrehe,omoambuévoalguno,hakatu oityvyroabsolutamenteambuépe.
46¿MbaʼérepikoñanderuiñarandúvaJacobokulpa SimeónhaLevírógapeojukahaguérehendapeʼỹumi siquemitatrívupe,haheʼi:‘¡Toñemaldesiipochyhikuái!’.
47PeRazónndoguerekóirirepuʼakaojokohaguaipochy hikuáinoñeʼẽmoʼãikuripéicha
48Ñandejáraojapohaguépeyvypórape,omoĩipypeumi mbaʼeohayhúvahaumimbaʼeoipotavaʼekue,haavei,upe tiémpopevoi,omoĩpeapytuʼũpeteĩtrónopeumisentido apytépehaʼehaguaigúdiosagrádoopambaʼépe;hape apytu’ũmeome’ẽkuripeLéi,upévarupivepeteĩkuimba’e oñembosako’íramo,oisãmbyhýtapeteĩrréinoipy’aguapýva, hahekojojáva,hahekoporãhaipy’aguasúva.
MOAKÃHA2rehegua
PegobernaciónDeseohaPochyreheguaDavidy'uhéi rembiasakueOmomýivacapítulotembiasakueyma guarévaSavageoñeha'ãojapoumijudíoho'uhaguãkure Umimbaʼeiñinteresántevaoñeñeʼẽhapeteĩbancoyma guarére(versíkulo21)
1Buenoupéicharõ,ikatuoĩoporandúva,Razónha’éramo umipasiónjáramba’érepikondaha’éitesaráiha ignoranciajára?
2Péropediscusiónhaʼepeteĩmbaʼeirridículoitereíva PórkepeRazónndojehechaukáiha’ehapeteĩkaraiumi pasióntérãdefectoijehegui,hakatuumitetereheguaári.
3Porehémplo,nipeteĩvapendeapytépendaikatúi ombogueñandedeseonatural,péropeRazónikatuojapo
4haArandukaMacabeosrehegua
chupeokañyhaguaojejapochuguitembiguáipedeséo rupive.
4Avavependeapytépendaikatúiomboguepepochype ángagui,hakatuikatupeRazónoipytyvõchupepepochy rehe.
5Avavependeapytépendaikatúiomboguepeteĩ disposiciónmalevolente,hakatuRazónikatuha’ealiado poderosoanihaĝuaoñembotapykuepemalvolenciarehe.
6Perazónndaha’éipeextirpaciónumipasiónrehegua,ha katupeantagonista
7PekásorréiDavidyʼuhéihague,ikatuoserviporloméno hesakãvehaguakombaʼe
8Davidoñorairõrirepeárapukukueumifilistéondive,ha ñaneretãñorairõhárapytyvõrupiveojukahetachupekuéra, ha’eouka’arujave,opavaveojehejareisudorhamba’apo pohýigui,perréirógape,ijeréreoñemoĩmbaiteñande ypykuéraehérsito
9Upémarõenterovepeehérsitohoʼaokaruhaguahakatu perréi,y’uhéihatã,oguerekóramojepehetay,ndaikatúi ombogue
10Upévarangue,peteĩdeseoirracionalpeyoĩvarepe enemígopópe,hatãveohóvo,ohapychupeha ndoipeʼavéimatripulantehahoʼuchupe
11Upéiiguardaespaldaoñeʼẽrõguareperréi oipotaitereígui,mokõimitãrusu,ñorairõháraipuʼakapáva, otĩguiirréipeofaltahaguérehembipota,omondepaite hiʼarmada,haojagarrapeteĩmbaʼyruyrehegua,haoescala umienemígomurállaári.haomondaojehechakuaa’ỹre ohasávoumiguardiaoĩvapeokẽme,ohekahikuáiopaumi enemigocampamentorupi
12Hapyʼaguasúpeojuhuhikuáipeyvu,haoguenohẽ chuguipeteĩysyryperréipeguarã
13PéroDavid,okáipagueteriyʼuhéi,opensapeichagua yryvu,ojeʼévapeteĩchahatuguýre,haʼehapeteĩpeligro tuichaitereívahiʼángapeguarã
14Upévare,oñemoĩvopeRazónorekóvarehaʼeoipotáva, oñohẽpeyofréndaramoÑandejárape.
15Peapytu’ũtempladoikatúguiipu’akaumipasión dictadorehe,haombogueumitatadeseorehegua,ha oñorairõvictoriamenteumiñanderetemba’asyndive imbaretetereíramojepe,hapeRazóniporãhamba’eporã moralreheveodefiendehaĝuañembohoryreheveopaumi pasióndominio.
16HakoʼágapeocasiónñanerenóiñamoĩhaguapeRazón ojejokóvarembiasakue
17Peteĩépokapeñanderukuéraovyʼahaguépetuicha pyʼaguapýpeoñekumpliporãrupipeLéi,haoĩjavevyʼápe, upévareSeleucoNicanor,perréideAsia,osansionape impuéstoojejapohaguapetémplope,haohechakuaaore polítika,upérõvoi,ciertoskuimbaʼe,oactuávafáxiamente pekonkordíageneralkóntrape,oreinvolucrahetaha opaichaguacalamidad-pe.
18Onias,peteĩkuimbaʼeijyvatevéva,haʼéguiupérõ saserdóteguasuhaorekóvapeofisiálhekovepukukue, peteĩSimónomopuʼãpeteĩgrúpohese,péroopaichagua ñeʼẽvaindojapóiguichupembaʼeveumihéntekáusare, okañyótrotetãmeotraisionahaguahetãme.
19UpémarõhaʼeoguahẽApoloniorendápe,pegovernadór deSiria,FeniciahaCilicia,haheʼi:‘Chehaʼehaguéreifiél perréipe,aimekoʼápeaikuaaukahaguapeẽmeumitesoro oĩvapeJerusalénpeoñeñongatuhahetaitereidepósito
privádo,ndahaʼéivapekuéntaoĩvapetémplope,ha hendaitéperréiSeleucombaʼe’.
20Apoloniooporandurireumimbaʼeoikóvare, omombaʼeguasuSimónpeoservihaguéreifiélmentepe rréipe,hapyaʼeohoSeleucokorapýpe,omombeʼuchupe petesóroivaliosoitévaupéi,ohupytyrireautoridad ombohováihaĝuapeasunto,pya’eoikeñaneretãme, omoirûchupemalditoSimónhapeteĩehérsito ipoderosoitereíva,haoikuaaukaoĩhaupépeperréi omandávarupiveojagarrahaĝuaumidepósitoprivadooĩva tesoro-pe
21Ñandetavayguakuéraipochyetereikomarandurehe,ha oprotestámbarete,okonsidérávoupéva,peteĩmbaʼe indignanteumiokonfiávapeidepósitotemplotesoro-pe oñemondahaguachuguikuéra,haomombohikuáihapeopa mbaʼeikatúvaojoko.
22Apoloniokatu,oamenasarupi,oiketémplope
23Upéiumisaserdóteoĩvapetémplopehaumikuñaha mitãojerureasyÑandejárapeouhaguaosalvapelugár sagrádopeojeviolavaʼekuépehaApolonioijehérsito armadoreheveoikejaveojagarrahaguaumipláta,ojekuaa yvágaguiumiángel,ojupívakavajuári,rayoomimbipáva ijyvagui,haomombotuichakyhyjehaoryrýihiʼarikuéra 24UpéiApoloniohoʼambyterupiumitetãambuegua korapýpe,haoipysoipoyvágagotyo,hahesayreheve ojerureevréopeojerureasyhaguahesehaojokohaguape ehérsitoyvagapeguapochy
25Haʼeheʼíguiopekahaguehaomeresehaomanojepe,ha oñemeʼẽramochupehekoveomombaʼeguasutahaopa yvypórapepeLugarMarangatujehovasa
26Onias,pesaserdóteguasuomomýikoʼãmbaʼe,jepe iñaranduvévaótrokásope,ojerureasychupeanihaguarréi SeleucoopensaApoloniooityhaguepeteĩyvypóraaparáto rupivehandahaʼéipehustísiaoúvaÑandejáragui.
27Apolonio,ojesalvarireijojahaʼỹva,ohoomombeʼu haguarréipeumimbaʼeojehúvachupe
28HakatuSeleucoomanóvo,ha’ehendaguépepetrónope ha’eita’ýraAntíocoEpifanes,peteĩkuimba’eivaietereíva; omosẽva’ekueOnias-peicargosagrado-gui,haojapo iñermánoJasón-pesacerdoteguasurangue,pecondición ha’epenombramientoacambioJasónopagava’erãha chupetresmilseiscientossesentatalentoaño
29UpémarõhaʼeomoĩJasónpesaserdóteguasuhaomoĩ chupemburuvichaguasupepuévlope
30Hahaʼe(Jasón)omoingeñandetavayguakuérapepeteĩ tekovepyahuhapeteĩléiguasupyahuodefiendeitévope Léi;upéichandaha’éiomoĩntevapeteĩgimnasioñande rukuérayvytyári,hakatuañetehápeomboykepetémplo servicio
31Upévarepehustísiadivinaoñemyendypochyhaogueru Antíoco-pevoipeteĩenemigoramoorerehe
32Araka'épa.beoñorairõhínakuriTolomeondiveEgiptopehaohenduJerusaléntavayguakuéraovy’aitereihapeteĩ maranduomanóvare,pya’eohojeyhesekuéra
33Haomondaparirepetavaguasuojapopetedecreto odenunsivapecastigodemuerteoimeraeojehechavavape oikovehaanderukuraléipe.
34Hakatuojuhuopaidecretondovaléivamba’everã omboja’ohaĝuañandetavayguakuéraconstanciapeLéi rehe,haohechaopaumiamenazahacastigoome’ẽva’ekue chupeojedespresiaitereiha,upéicharupikuñanguérajepe ocirkunsidahaguéreita’ýrape,oikuaáramojeperaẽ
mba’épaoikótachuguikuéradestino,oñemombo, iñemoñarekuérandive,iñakãáriumiitakuéragui.
35Upévareumihénteosegírõguareodespreciaumi dekrétoojapovaʼekue,haʼevoioñehaʼãomboligakáda kuimbaʼépeporseparadohoʼuhaguasoʼoikyʼávaha upéichaomboykeperrelihiónhudía
36Upéicharupi,petiranoAntíoco,omoirũva ikonsehérokuéra,oguapyhuísiopepeteĩlugáryvateguápe, ijehérsitokuéraoñemoĩvaijerére,haomandaumiguárdiape oguerahahaguaupépekádakuimbaʼeevréopehaomboliga chupekuérahoʼuhaguaryguasuroʼohaumimbaʼe oñekuaveʼẽvataʼangakuérape;hakatuoĩramo noñemongyʼaséivaumimbaʼekyʼareheve,haʼeombohasa asyhaojukavaʼerãchupekuéra
37Hahetaojejapyhyrirembaretépe,peteĩkuimbaʼe primeropegrúpoapytéguiojeguerahaAntíocorenondépe, peteĩevréohéravaEleazar,peteĩsaserdóteheñóiguive, oñembokatupyrývaoikuaahaguapeléi,peteĩkuimbaʼe itujámavahetaáñorehaojekuaaporãhetapetiranorógape ifilosofíarehe
38HaAntíocoomañávohese,heʼi:‘Ahejamboyve oñepyrũndéveguarãumitortura,Okuimbaʼe oñemombaʼeguasúva,ameʼẽtandévekokonsého,reʼu haguakureroʼoharesalvahaguanderekove; amomba’éguindeedahandeakãraguemorotĩ,jepeare guivémaamonde,haajejagarragueteripereligiónjudía rehe,chemopensandendaha’eihafilósofo
39Iporãvévaguinikokomymbaro’oNaturaleza ome’ẽva’ekueñandéveipy’aporãme,hamba’érepiko pembojeguaruva’erã?Añetehápeitavyndajavy’áiumi placerinocente-gui,hanaiporãiñamboykeNaturaleza favor-kuéra
40Hakatutuichavétagueteritavy,cheaimo’ã,pende parte-guipeñembo’y’ỹreañeteguárepeprocedéramo pedesafiachévejepependecastigo-pe
41¿Nderepu'ãipikondefilosofíaabsurda-gui?
¿Nderemboykéipikoumitonteríandecálculo-kuéra reheguaha,readoptávaambuemarcodeánimookonveniva ndeañomaduro-pe,pe’aprendepefilosofíaañetegua expedienciarehegua,hamba’éichapacheconsejo caritativo,hapeiporiahuverekopendevenerableedad propia?
42Pepensamínaaveikombaʼére,oĩramojepepeteĩPodér ojesarekóvakopenderrelihiónre,siémprepeneperdonataha pejapovaʼekuembaʼeve’ỹre’
43autobúsojerurévatiranoho'uhaguãilegalso'oky'a, Eleazarojerurepermisooñe'êhaguã;haohupytývo, oñepyrũiñe’ẽtribunalrenondépekóicha:
44‘Ore,OAntíoco,ro’aceptávopeLéiDivinaoreretãLéi ramo,ndorogueroviáioñemoĩhaoreárimba’eveichagua tekotevẽimbaretevévapeoreñe’ẽrendúvaguipeLéi
45Upévare,orerohechanaiporãiha.taha'eha'évatape omboykehaguãLéi
46Hakatu,ñandeLéi,peẽpe’ehaguéicha,ndaha’éirire divinoañete,rogueroviaajareiha’ehadivino,niupéicha jepenaiporãmo’ãiñahundiñanderérapiedadrehegua
47Upéicharõ,anipeimoʼãpeteĩpekádomichĩvañandéve guarãjaʼuhaguapembaʼekyʼa,pórkepeLéiñehundi, tahaʼeumimbaʼemichĩvapetérãtuichávape,haʼe peteĩchaiteivaietereíva;tahaʼehaʼévakásopepeteĩchapa ojedespresiapeLéi
48Hapeẽpeñembohoryorefilosofíarehe,haʼetekuoĩva iguyperoikopeteĩmaneracontrarioperrasónrehe.
49Nahániri,peLéiñanemboʼejajejokokuaahagua, upéicharupiñandejaikoopambaʼejaguerohorývaha jaipotávare,hañañembokatupyryporãkuimbaʼépeikatu haguáichajagueropuʼakaopambaʼehasývahaombo’e tekojoja,upéichaopañandedisposiciónopaichaguareheve jajapohekopete,haombo’etekojoja,upéichareverencia hekopetereheveñamomba’eguasuTupãoĩvapeañoite
50Upévarendoroʼúimbaʼeveichaguasoʼoikyʼáva jagueroviáguiñandeLéiome’ẽhaÑandejára,jaikuaaavei komundoApohare,peteĩLéiome’ẽvaicha,oñeñanduha ñandereheñandenaturaleza-peguáicha.
51Haʼeomandañandévejaʼuhaguaumimbaʼe okonvensétavañaneángape,haoproiviñandévejaʼuhagua umisoʼookontratátava.
52Péropeteĩtiranorembiapondahaʼéioremboligáva rojapohaguántepeLéi,sínoaveiorerokaruhaguapéicha ikatuhaguáichareñembohorykombaʼekyʼa orembojeguarúvare
53Hakatuanipeñembohorycherehepéicha,ni ndajapomoʼãiumijuramentosagrádocheypykuéra ojapovaʼekueakumplihaguapeLéi,jepepeipeʼacheresa hapembotacherye
54Chendaha’éiupéichaiteitujahaguérehakatupe tekojojaoĩjaveenjuegopemitãrusumbareteojevyche Razón-pe
55Upévareembojerehatãndeestanteríashaembopu hakuvendehornoNdaiporiahuverekoietechetujaha amboykecherukuéraLéichepersona-pevoi
56Ndaguerovimoʼãinderehe,OLéiche mboʼeháramoʼãvaʼekue;Ndahejareimo'ãi,ndejejoko ahayhuetéva;Nanemotĩmo’ãi,ORazónaranduohayhúva, ninanegamo’ãi,Osacerdociooñemomba’eguasúvahaLéi jeikuaa
57Aniremongy'achejurupotĩchetujahacherekove pukukueajaLéipe.Ipotĩtacherukuéracherresivíta, ndokyhyjéindejehasaasyguiomanomeve
58Añetehápeikatundetiranoumikuimbaʼehekojojávare, péronereikomoʼãicheresolusiónrepembaʼetekojojávare nineñeʼẽrupiveninerembiaporupive’ MOAKÃHA3rehegua
Eleazar,pekaraitujaijespíritumanso,ohechauka mbaretetereihañamoñe’ẽvojepeko’ãñe’ẽ2000áñorire, ha’etepeteĩtatandaikatúivaoñembogue
1PéroEleazarombohováiporãvopéichaumitirano oexhortáva,umiguárdiaoĩvaijeréreoguerahachupe ivaietereipelugárojetorturahápe
2Haraẽoipeʼahikuáipekaraitujápe,oñembojeguáva imarangatúvaiporãitévape.
3Upéioñapytĩvoijyvamokõiveládohaoinupãchupe, peteĩmaranduháraoñemboʼyhaosapukáihese:‘¡Ejapope rréiheʼíva!’
4Hakatupekuimbaʼeángatuichahaimbaʼeporãva,peteĩ Eleazarañetehápe,noñemomýivéimaiñakãme ojehasaʼasyramochupeiképe;heẽ,pekaraituja oñongatúvahesañemopuʼãmbareteyvágagotyooheja hoʼotomumimbaʼasyrupiveojebañapevechupetuguýpe haikostádoguioikopeteĩmasadeherida;haho’árõjepe
yvýpehetendaikatuvéimaguioipytyvõpemba’asy omantenegueteriiRazónerectohainflexible.
5Ipyreheveupéipeteĩvaumiguárdiaipyʼahatãvahoʼávo oitychupesalvajementeikostádopeopuʼãhagua.
6Hakatuoaguantapejehasa’asy,haodespreciapejejopy, haoaguantaumijehasa’asyguýpe,hapeteĩatleta ipy’aguasúvaichaojagarrávacastigo,pekaraitujaomonde umiombohasaasývachupe.
7Pesudoroñembo’yijyvaári,haha’eoipe’aipytujadeo hatãme,penoblezadealmaoextorsionapeveadmiración umiombohasaasývapevoi
8Upémarõ,enparteoiporiahuverekóguiituja,enparte oiporiahuverekóguiiñamígope,enparteomombaʼeguasúvo ipyʼaguasu,unoskuántorréikortérioohopropinahendápe haheʼi:
9‘Eleazar,¿mbaʼérepikoreñehundindejehekombaʼe vaietépe?Roguerútandéveumiso’ooñembopupuva’ekue, hakatueñembotavyre’uhaguãntekurero’o,haupéicha ejesalva’.
10HaEleazarosapukáihatã:‘Nahániri’,haʼetevoiumi konséhohaʼekuéraombohasaasývaAníkenañande Abrahánraʼykuéraarakaʼevejarekopeteĩpensamiénto ivaietereíva,ñandepyʼakangývaichajafalsifikahagua peteĩpártendogustáivañandéve
11ContrariopeRazón-pe,añetehápe,ha’érireñandéve, jaikorireañeteguápeitujapeve,hañañangarekorire disfrazlegal-pepereputajaikoveháicha,ko’áĝa ñamoambuehajaikoñandepersona-pepeteĩmodeloumi mitãrusuimpiedad-peĝuarã,ipahápeñamokyre’ỹhaĝua chupekuéraho’uhaĝuaso’oiky’áva
12Otĩva’erãmo’ãjaikovéramomichĩmi,upeajasa’i oñembohoryopavaveyvypórareñandekyhyjehaguére,ha jajedespresiaajapetiranokuimba’e’ỹha ndajadefendéiramopeDivinaLéiomanomeve.
13Upévare,OAbrahamraʼykuéra,pemanopikotekojoja rehehápe;hakatupeẽkatu,petiranopytyvõhára,mba’ére pikopepytu’upenerembiapokuépe?’.
14Upémarõhaʼekuéraohechávoupéichaipuʼakahaumi torturarehanomomýiriumiverdugooiporiahuverekógui chupe,oguerahachupetatarendápe.
15Upépeoityhikuáihiʼári,ohapychupeumimbaʼe iñaranduetévape,haoñohẽhyakuãasývapepeteĩkaldo hyakuãasýva.
16Péropetataoguahẽmarõikanguepevehahaʼeomeʼẽ potaitémapeespíritu,ohupiÑandejárapehaheʼi: 17‘Ñandejára,ndereikuaachejesalvaramojepe, amanotahaumijehasaasytatatĩmendeLéirehehápe Eiporiahuverekonetavayguakuérape,hatoikoorecastigo ha'epeteĩsatisfacciónhesekuéraEjapocheruguy ñemopotĩ,haeipe'acheángaarreskatahaguãhi'ánga,, 18Hakoʼãñeʼẽrupivepekuimbaʼemarangatuomeʼẽ noblementeijespíritupetorturaIguýpehapeLéirehehápe ojeipysóvaiRazónrupivejepeumijehasaʼasyomanomeve 19Upéicharõ,ndaikatúioñeporandupeRazónInspirada ha’emaestroumipasiónári;pórkeumiipasióntérã jehasa’asyipu’akarireiRazónáriñame’ẽva’erãmo’ã chupekuéracréditokoevidenciaipu’akasuperiorrehegua.
20Hakatuko’áğaiRazónipu’akávoumipasiónorekóvare, ro’atribuihekopetechupepepu’akaomandahaĝua chupekuéra.
21HaoĩporãjarrekonosepedominiooĩhaRazón-pe,umi kásoporlomenosipu’akahápeumimba’e’asyoúva
ñandejeheguiokáguio;ha’éguipeteĩmba’eirridículova oñenegahaĝua.
22Hachepruebandaha’éiocubripeRazónsuperioridad añónteumimba’e’asygui,hakatupesuperioridadorekóva umiplacer-guiavei;ninoñeme’ẽichupekuéra.
MOAKÃHA4rehegua
Kóvaojeheróva"EdaddelaRazón"ikatukocapítulo-pe omoñe'êFilosofíadelaRazónorekóha2000arySiete ta’ýrahaisyrembiasakue
1ÑanderuEleazarRazón-gui,peteĩdirigenteporãicha odirigívapebarcodesantidadpemardelaspasiones-pe, jepeoñembotapykuepetiranoamenaza-kuérarupiveha ojeipysoumiolahinchazónumitortura-gui,araka’eve nombohasáinipeteĩmomentopetimónsantidadrehegua ovevepeveperefugiodevictoriañemanoári
2Ndaipóritavaguasuojejokóvahetahamotorastuto rehevearaka’eveoñedefendeporãitereívaupekuimba’e marangatuojapojavehi’ángamarangatuojeatakajave mba’asyharackhatatatĩreheve,haha’eomomýiumi omo’ãvapehi’ángaiRazónrupiveha’évapeescudode santidad
3ÑanderuEleazar-peĝuarã,omoĩvoipeliculaiñakãme peteĩacantiladomarítimoescarabajo-icha,ombotype ñepyrũtavyumiolaumipasiónrehegua
4Osacerdotedignondesacerdocio-gui,neremongy’áinde jurumarangatu,nineremongy’áiso’oky’arehevenderye oguerekóvaespaciopiedadhatekopotĩmeĝuarãnte
5¡OhconfesordelaLéihafilósofodelavidaDivina!
Péichaha’eva’erãumioficioha’évaoservihaĝuapeLéiha odefendehuguyhasudorhonorablereheveumijehasa’asy omanomeverenondépe
6Nde,Otúva,remombareteorefidelidadLéi-pende pyʼaguasurupivegloria-rã;hareñeʼẽrirepemarangatu ñemombaʼeguasúpenderegueroviáineñeʼẽ,haremoañete umiñeʼẽfilosofíadivinareheguanerembiaporupive,O kuimbaʼeitujámavaimbaretevévaumitortura-gui
7Oancianoreverendooñembopy’ajuvévatatatĩgui,nde rréiguasuumipasiónári,Eleazar.
8ÑanderuAarón,armadopeinsiénsoreheve,oñanipe kongregasiónatyguasúpepeángeltatatĩrehaipuʼakahese, upéichaaveiAarónraʼy,Eleazar,ohundívopetatahaku ñemonguʼéva,opytanoñemomýiʼỹreiRazónpe
9Hakatuhechapyrãvévaopamba’égui,ha’e,ha’éguipeteĩ kuimba’eitujáva,heteryruojepe’ahaimúsculokuéra oñembopiro’yhaikangy,okakuaajeypeteĩmitãrusu iRazónespíritu-pehaRazónIsaac-ichaguareheve ombojerepetorturahidraakãreheguaimpotencia-pe
10¡Ohedadojehovasáva,¡Oreverendoakãgris,¡Oh tekovejeroviahapeLéi-pehaoñeperfeccionávapesellode muerterupive!
11Añetehápe,upéicharõ,peteĩkaraitujaodespreciáramo umijehasa’asyomanomevetekojojarehehápe ojeadmitiva’erãpeRazónInspiradaikatuhaodirihiumi pasión
12Hakatuoiméneoĩombohováivanaentéroikuimbaʼe haʼehaumipasiónjáranaentéroikuimbaʼeohesapégui Razon
13Hakatuhetaikorasõitereheveojapoháichatekojoja ipensamiéntopeteĩha,koʼãvaañoiteikatuodominapesoʼo kangy,ogueroviarupiTupãmeguarãnomanóihahikuái,
4haArandukaMacabeosrehegua
ñandepatriarca-kuéra,AbrahánhaIsaachaJacob,nomanói haguéicha,hakatuoikovehaTupãmeguarã.
14Upévarendaipóri-mba’eveojoavyvaciertaspersonas-pe ojehechaukávaha’ehatembiguáipasión-peconsecuencia ikangyhaguéreiRazón.
15Mávapikooĩpeteĩfilósofoosegívahekojojávape filosofíareglakompletoite,haojeroviaTupãre,ha oikuaávohaʼehapeteĩmbaʼeojehovasávaoaguantaopa mbaʼehasývatekoporãrehehápe,ndopuʼakamoʼãiumi mbaʼeohayhúvatekojojarehehápe?
16Pórkepekuimbaʼeiñaranduhaojejokóvaañoitehínape mburuvichaipyʼaguasúvaumimbaʼeoipotaitévare
17Heẽ,kóvarupivemitãkuimbaʼeimitãvajepe,haʼégui filósofopeRazónoĩvatekojojarupive,ipuʼakaumitortura ivaivévare
18Petiranoojejuhúrõguarenotablementederrotadope primerintento-pe,handaikatumoʼãihaomboligapeteĩ ijedámavapehoʼuhaguasoʼokyʼa,upéicharõañetehápe ipochypochýguiomandaumiguárdiapeogueruhagua ótropeumievréoimitãvagui,hahoʼuséramosoʼoikyʼáva opoihaguachuguikuérahoʼurire,pérondoipotáiramo ombohasaasychupekuéra.
19Hakoʼãtiranoórdenguýpeojegueruhenondépesiete joykeʼyisyijedámavandiveprisionéroramo,opavaveiporã, hamodesto,haonaseporã,--hageneralmenteatractivo.
20Hapetiranoohechávochupekuéraupépe,oñembo’y ha’erõguáichapeteĩcorofiesta-peguaisyndiveijapytépe, ohechakuaachupekuéra,haoinupãhesekuéraipokavyha iñaranduetévareopukavychupekuéra,haohenóivo chupekuérahi’aguĩvehe’i:
21‘Ohmitãrusukuéra,aipotaporãpeteĩteĩmepeẽme,ha amombaʼeguasupeneporãha,haamombaʼeguasueterei peteĩgrúpodeermánopeupévarendaha’éi po’aconsejantevaanihaĝuapepersistiupekaraituja ohasa’asýva’ekuetavy,hakatuajerure’asyvoipeẽme peñeme’ẽhaĝuachévehapeikohaĝuapartecheangirũme
22Pórke,ikatuháichaakastigauminaiñeʼẽrendúivapeche órden,upéichaaveiikatuamotenondeumi cheñeʼẽrendúvape
23Upéicharõ,peimesegúrooñemeʼẽtahapeẽmeumi puéstoiñimportántevahaautoridacheservísiope, pemboykéramopeléiancestralpendepolítikape
24Peparticipapevidahelénica-pe,hapeguatapeteĩtape pyahúpe,hapevy’a’imipendemitãrusuaja; chembopochýramopenenaiñe’ẽrendúiguichemboligáta arrecurrihaĝuaumicastigovaietehapejukapeteĩteĩme peẽmetorturarupive
25Peiporiahuverekomínapendejehe,che,pendekóntrape, aiporiahuverekopendeimitãrusuhapeneporã
26Napepensáipikopendejehekombaʼe, napeneñeʼẽrendúiramochévendaiporihambaʼevepene renondépe,ndahaʼéirõpeñemanojahasaasyjave?’.
27Koʼãñeʼẽrupiveomandaojegueruhaguaumi tembiporuojetorturahagua,ikatuhaguáichaokonvense chupekuérakyhyjerupivehoʼuhaguasoʼoikyʼáva
28Péroumiguárdiaoprodusirireumirruéda,umi artikulasión,haumiestanterías,hatrituradordehueso,ha catapulta,hacaldera,brasero,tornillodepulgar,garrade iérro,cuñahahierrodemarca,petiranooñeʼẽjeyhaheʼi:
29‘Iporãvétapeñeñandukyhyje,chemitãkariaʼykuéra,ha pehustísiapemombaʼeguasúvaoperdonapeẽmepejapo vaʼekuepejapovaʼekue’
30Hakatuha’ekuéra,ohendúvoumimba’eokonvenséva, haohechávoumimotoroporomondýiva,ndaha’éi ndohechaukáivakyhyjeañónte,hakatuañetehápe omohendaifilosofíaoposición-pepetiranorehe,hape Razónderechorupiveomomichĩitiranía.
31Hakatupepensamína;ñaimo’ãramooĩhaijapytepekuéra ipy’akangývahaipy’aju,mba’eichaguañe’ẽpikooiporúta hikuái?¿ndahaʼéipikoupéicha?
32‘Ai!criaturamiserableñandeha’évahaitavyvamedida ári!Perréiñaneinvitajavehaojerurejaveñandéve tratamiéntoporãre,¿ndajajapóipikoñaneñeʼẽrendúta chupe?
33¿Mbaʼérepikoñañemokyreʼỹumimbaʼekyʼarei rehevehañañeanimátajajapohaguanaiñeʼẽrendúiha ñanderekovejaperdevaʼerã?¿Ndajakyhyjéipiko,O kuimba’ekuérachehermano-kuéra,umiinstrumento kyhyjeguihañapesaporãumiamenazaojapóvaumitortura rehegua,hajahejako’ãjajapovacíohakojactanciafatal?
34Jaiporiahuverekoñandeimitãrusúrehajaiporiahuvereko ñandesyeda;hañamoĩñanekorasõme nañañeʼẽrendúiramoñamanotaha
35Hapehustísiadivinajepeñandeporiahuverekóta, ñañeobligáramotekotevẽrupiñañemeʼẽperréipekyhyjépe Mba’érepikoñamombova’erãñandeheguikotekove jahayhuetévahañamondakomundodulce-gui?
36Aníkenañañehaʼãmbaʼetekotevẽvare,nijeroviarei reheveñainvitañandetortura
37PeLéivoinañandekondenáivoluntariamenteñamano hagua,hajakyhyjetereiumiinstrumentodetortura-gui
38¿Mbaʼérepikoñanemokyreʼỹkoʼãichaguañorairõha ñanemokyreʼỹhañandepyʼaiteguive,péroikatúramo jaikopyʼaguapýpeñaneñeʼẽrendúvoperréipe?’
39Hakatunipeteĩñeʼẽpeichaguandokañýikoʼãmitãrusu ohaʼarõvopetortura,nindoikéiiñakãmekoʼãichagua pensamiénto
40Haʼekuéraningoodespresiavaʼekueumimbaʼepochy haijárambaʼasy.
MOAKÃHA5rehegua
Peteîcapítulodeterrorhatorturaohechaukávatiranía ymaguarévamáximasalvajería-peVersíkulo26haʼe peteĩañeteguaipypukúva
1Hapéichapetiranoomohuʼãriremínteiñemokyreʼỹ chupekuérahoʼuhaguasoʼoikyʼáva,opavavepeteĩñeʼẽme oñondive,hapeteĩángandiveguáicha,heʼichupe:
2‘Mbaʼérepikoretarda,ndetirano?Ñaimemañamano haguáichajajaporangueñanderukuérarembiapoukapy.
3Ñandeningoñamotĩvaʼerãaveiñandeypykuérape, nañañeʼẽrendúiramopeLéihandajajagarráiramoMoiséspe ñanekonséhoramo
4OtiranonereconsejavaʼekueroviolahaguapeLéi,ani reporiahuverekoorejehegui
5Oreromomba'endeporiahuvereko,reme'ẽvoñandéve ñanderekovepeteĩviolacióndelaLéirehe,peteĩmba’e hasyvévajagueropu’akahaĝuañemanóguivoi
6Ndeoremondýiseumineamenazaremanotahatortura guýpe,ha’etekuojaposapy’aminereaprendeiva’ekue mba’eveEleazar-gui
7Hakatuumihebreo-kuératujaoaguantaramoumi jehasa’asytekojojarehehápe,heẽ,omanomevehikuái, okonvenivétaoremitãrusukuéraromanótaromboykévo
umijehasa’asyndejejopyrehegua,ha’eorembo’ehára ijedámavaipu’akava’ekueavei.
8Upéicharõ,eñehaʼãmbaite,ndetiranoHareipe’áramo orerekovetekojojarehehápe,anireimo’ãoremoñeñandu vaihandejehasa’asyreheve.
9Ñandekoñandeñemboʼevaihajagueropuʼakarupi upévarupivejaganapembaʼeporãjopói;hakatundeore jejukavaietereherehasa’asýtapejusticiadivinapópe suficientetorturatatarupivetapiaiteĝuarã’
10Koʼãmitãrusuheʼívaombohetavepetiranopochy, ndahaʼéinaiñeʼẽrendúihaguérente,sínoumimbaʼehaʼe ohechávarehaʼekuérandoagradeseiha
11Upémarõhaʼeomandarupiumioinupãvaoguenohẽpe itujavévapehaoipeʼachuguiijaohaojokuaipohaijyva mokõiveládotangareheve
12Haʼekuéraoinupãrirechupeikaneʼõmeve,ha ndohupytýimbaʼeveupévagui,omombochupeperruéda ári
13Hahiʼáripemitãkariaʼyijojahaʼỹvaoñembotyryry ikanguekuéraosẽmeveHaojoajurirejoaju,odenunsiape tirano-peko'ãñe'ẽme:
14‘Ohndetiranoijejahéivéva,ndeenemígoyvágahustísia haiñakãraguehuguypochýva,chembohasaasypéicha ndahaʼéiajukahaguéretérãnapensáihaguéreÑandejárape, sínoadefendehaguéreÑandejáraLéi’.
15Haumiguárdiaheʼírõguarechupe:‘Pekonsentipekaru hagua,ikatuhaguáichapejepoipendetortura-gui’,haʼeheʼi chupekuéra:‘Pendemétodo,peẽmiserablesecuaces, naimbaretéipeguerahahaguaprisionéroramocheRazón Eikytĩcherete,haehapychero’o,haembojerechejyva; opajehasa’asyrupiveahechaukátapeẽmetekoporã rehehápeumihebreora’ykuéraañoitendaikatumo’ãiha ipu’aka’
16Haʼeoñeʼẽajapéichaomoĩhikuáihiʼárikarvónhaku asýva,haombohapevévochupepetorsión 17Haopaperruédaoñemongyʼahuguyreheve,haumi karvónoñembyatývaoñembogueumihumorheterehegua oguejyrupi,hapesoʼorastadooñanipemákinaejejerére
18Haheteraʼangaoĩmavadisolusiónrehevekomitãrusu ángatuichaitéva,Abrahánraʼyañeteguáicha,noñembyasyi mbaʼeveichavérõ;hakatuohasa’asývaichapeteĩcambio tatarupiveincorrupción-pe,noblementeoaguantape jehasa’asy,he’ívo:
19‘Pesegicheehémplo,peẽermanokuéraAnichereja tapiaite,haanipehurañandejoyke'ynoblezadealma-pe
20Peñorairõpeteĩñorairõmarangatuha oñemomba’eguasúvatekojojarérape,upévarupivepe Providenciahekojojávaoñangarekóvañanderukuérare toiporiahuverekoitavayguakuérapehatoñevengapetirano malditorehe’
21Hakoʼãñeʼẽrupivepemitãrusumarangatuomeʼẽpe espíritu.
22Hakatuopavaveoñesorprendeajapeángaconstante rehe,umiguardiaoguerutenondegotyopesegundoedadpeta’ýrakuéra,haojagarrávochupeipohierro-guihaimbe asývareheveoñapytĩchupeumimotorhacatapulta-pe
23Péroohendúvohaʼekuéraodesidiporãombohovái haguapeporandu:‘¿Okarútapaombohasaasyrangue?’ ko’ãmymbapantera-ichaguaomondoroijyvajyvahierrogui,haomondoroopaso’oijyvagui,haoipe’aiñakãgui ipire
24Pérohaʼeoaguantambaretekojehasaasyheʼi:‘¡Ajépa heʼiseopambaʼeñamanóvañandetuakuéraypykue hekojojágui!’
25Hapetirano-pehe’i:‘Otiranoipy’aporãvéva,¿ndaha’éi pikondéveko’ãmomento-pendevoirehasatortura ivaivévacheheguirehechávondetiraníaintención arroganteipu’akacheaguantahaguéretekojojarehehápe?
26Chepytyvõguimbaʼasyguýpeumivyʼaoúvatekoporã rupive,ndekatureimejehasaasyreñemombaʼeguasuaja ndeÑandejárare;ninderekañymo’ãi,Otiranoojejahéivéva, umicastigopepochydivinorehegua’
27Hapyʼaguasúpeombohováirireiñemanoglorioso,pe mbohapyhataʼýraojeguerutenondegotyohahetaojerure asyipyʼaiteguivechupeoprobahaguahaupéichaojesalva hagua
28Pérohaʼeombohováiiñeʼẽhatã:‘¿Peẽpikondapeikuaái pikopeteĩtúvachereñóihaguehacheermanokuéra omanóvape,hapeteĩsyoremeʼẽhague,hapeteĩchagua mboʼepyrupivecheañemongakuaa?
29Chendahuráipevínculonoblehermano-kuérarehegua
30Upévare,peguerekóramombaʼeveichaguamotor oporombohasaasýva,pemoĩkochereterehe;cheánga ndaikatúiguipehupyty,ndaha’éipeipotáramo’
31Hakatuipochyetereihikuáipekuimbaʼeñeʼẽpyʼaguasu rehe,haoipeʼahikuáiipohaipyimotorkuéraodeslocáva reheve,haoipeʼaumiipehẽngueijykekuéragui,haoipeʼa chuguikuéra;haojerehikuáiikuã,haipo,haipy,haikodo articulaciónjerére.
32Hanimbaʼevéicharõndaikatúioestrangulisaijespíritu, oipeʼachuguikuéraipire,ojagarrahendiveumiikuãpúnta, haoipeʼaiñakãguipeakãragueescitape,hapyaʼeogueraha chupeperruédape
33Haupévaáriombojerehikuáiikolúmnavertebral ohechapevehoʼovoioñemoĩharrájapehatuichagota tuguyoñohẽvahyepýgui
34Haomanopotaitévohaʼeheʼi:‘Ore,otirano ojejahéivéva,rohasaasypéichaoreñemongakuaárehaore virtudÑandejárambaʼévare;ndekatunembojeguarúvaha ndepy'ahatãguireaguantava'erãjehasaasyopa'ỹva’
35Kokuimbaʼeomanómarõiñermanokuéragui,haʼekuéra oguerupecuartohaheʼichupe:‘Anindepochyne ermanokuéraicha,+sínoeñeʼẽrenduperréipehaejesalva’
36Pérohaʼeheʼichupekuéra:‘Chéveguarãndaperekói tatahakuetereívahachemokyreʼỹha’
37Chejoykeʼykuérañemanoojehovasávarupive,petirano ñehundiopaveʼỹvarupive,haumihekojojávarekove gloriosorupive,nanegamoʼãichejoykeʼynoble
38Einventaumitortura,ndetirano,ikatuhaguáicha reikuaaupévarupivechehaʼehaumiojetorturavaʼekuépe ermáno’
39OhendúvoupévapeAntiocohuguypa,oporojukávaha oporombojeguarúvaheʼichupekuéraoikytĩhaguaiñeʼẽ.
40Pérohaʼeheʼi:‘Reipeʼáramojepecheórganodehabla, Ñandejáraohenduaveiumiiñeʼẽngúvape’
41Péina,amosẽcheñeʼẽoĩvapreparádo:eikytĩ,upévare nderemokirirĩmoʼãiguicheRazón
42Vyʼápeñameʼẽñanderetepýpeoñembyaihagua Ñandejárakáusare
43HakatuTupãpyaʼendepersegíta;ndeningoreikytĩpe ñeʼẽopurahéivaʼekuechupepurahéiomombaʼeguasu haguachupe’
44Pérokokuimbaʼépeaveiojejukavaietereiumitortura reheve,pequintoopuʼãheʼi:‘Chetirano,nachemboguejýi ajerurehaguapetorturapevirtudrehehápe’
45Heẽ,chejeheguiasẽtenondegotyo,ikatuhaguáicha, chejukávoavei,ikatuhaguáicharembohetavepepena redevévaYvágahustísiape
46Otekoporãenemigohayvypóraenemigo,mbaʼedelito rehepikoorehundipéicha?
47¿Ivaipikondéveñamombaʼeguasuopambaʼe ApoharépehajaikopeLéiheʼiháicha?
48Hakatukoʼãmbaʼeomerecehonorndahaʼéitortura, rentenderamoyvypórarembipotahareguerekóramo esperanzasalvasiõreheguaTupãrenondépe.
49KoʼágandeningoÑandejáraenemígohareñorairõumi oadorávaÑandejárape’
50Oñeʼẽajapéichaumiguárdiaojokuachupehaogueru chupepekatapultarenondépe;haoñapytĩchupehikuái ijyvaári,ha,oñapytĩvoupépeumiabrazaderadehierro reheve,ombojereijyvape‘cuña’ojerokyvaári,ikatu haguáichaojerepaitetapykuegotyopeteĩescorpión-ichaha opaarticulaciónojedesjunta
51Hapéichahasyetereiapytu’ũhatetejehasa’asýpe osapukái:‘Glorioso,Otirano,gloriosondevoluntadcontra umivendiciónreme’ẽvachéve,chembokatupyrýva ahechaukachefidelidadLéi-peumitorturahonorablevéva rupive’
52Hakokuimbaʼeomanómarõavei,ojeguerupesexto, peteĩmitãkariaʼyrei,ombohováivopetiranooporandúvo chupeokarusehaojepoichugui,heʼi:
53‘Chendatujaietecheermanokuéraicha,pérochetujáma cheakãme.Ñandeningoñandereñóihañamongakuaa peteĩpropósito-peguarãhapeteĩchaiteaveiñamanohagua peteĩmbaʼére;upévarereiporavóramoorembohasaasy ndoroʼúihaguéresoʼokyʼa,embohasaasy’.
54Haʼeheʼiajakoʼãmbaʼeogueruchupehikuáipe rruédape,haoñeñangarekóvooipysochupehaoipeʼa chuguiumikanguehaomyendytataiguype.
55Ojapohikuáipinchohaimbeasývapytãhaombohasa ijyvaári,haoinupãvoikostádopeohapyaveihyepy
56Hakatuha’eitorturambytépeosapukái:‘Oconcurso dignoumisanto-peĝuarã,hetaitereiñandejoyke’y, tekojojaraperehe,jaikepeteĩcompetencia-pe jehasa’asykuérape,hanoñeconquistái!
57Peentendimientohekojojáva,otirano,ndaikatúiipu'aka
58Pearmadúratekoporãmeahaamoirũchejoykeʼykuéra ndiveñemanóme,haamoĩvechejehepeteĩvengador imbaretevévandekastigahagua,Oindesarrolladorde torturashaenemigoumiañetehápehekojojávape.
59Oreseismitãrusuroityndetiranía‘Ndaha’éipikonde impotenciaremoambuehaĝuaoreRazóntérãoremboliga ro’uhaĝuaso’oky’apeteĩderrotandéveĝuarã?
60Ndetataro’ysãoréveĝuarã,umindemotortortura reheguandombohasa’asýi,handeviolenciandaipu’akái
61Umiguárdiahaʼéguiofisiálñandéveguarã,ndahaʼéi peteĩtirano,hakatupeDivinaLéi;haupévarejaguereko gueteriñandeRazónipu’aka’ỹva’
MOAKÃHA6rehegua
Umivínculojoyke’yhapeteĩsymborayhu.
1Hakóvaomanórõguareaveipeteĩñemanoojehovasáva, oñemombovopembaʼyrúpe,osẽtenondegotyopetaʼýra sieteha,peimitãvévaopavaveapytégui
2Hakatupetirano,jepeipochyvaietereiijoyke’ykuéra, oiporiahuverekopemitãkaria’y,haohechávochupeupépe ojejokuapáma,omoaguĩchupe,haohekaokonvensehaĝua chupe,he’ívo:‘Rehechaopahandejoyke’ykuératavy; Naiñe’ẽrendúirupichupekuéraoñembotavyomanomeve. Ndeavei,nereñe’ẽrendúiramo,rejetorturavaiharejejukáta aveindetiempomboyve;hakatuneñe’ẽrendúramonde ha’étacheangirũ,hareñemotenondeva’erãyvatetembiapo rréinorehegua’
4Hapéichaojerureajachupeomondoohenóipe mitãkariaʼysýpe,ikatuhaguáichaiñembyasýpehetaiterei taʼýraoperdehaguéreojerurepeoikovévapeiñeʼẽrenduha ojesalvahagua.
5Péropesyoñeʼẽvoidiómaevréope,amombeʼuháicha uperire,omokyreʼỹpemitãkariaʼýpe,hahaʼeheʼiumi guárdiape:‘Chepeʼa,ikatuhaguáichaañeʼẽperréipeha entéroiñamigokuérapehendive’
6Hahaʼekuéraovyʼapemitãkariaʼyojerurehaguére,pyaʼe voiopoichugui.
7Haoñanipebraseropytãrendápe:‘Otiranoiñuãva’, osapukái,‘hapeiñañávaopapekadórapytégui,¿ndapetĩri pikopejagarrahaĝuapendejehovasahapenderréi Ñandejárapópe,hapejukahaĝuahembiguáikuérapeha pembohasa’asyhaĝuaumitekojojaseguidorkuérape?
8Upembaʼérepehustísiadivinapenemeʼẽpeteĩtata pyaʼevehaopaveʼỹvapehaumijehasaʼasyndohejamoʼãiva ojejokondereheopaeternidadpeve
9¿Nderetĩripiko,haʼévopeteĩkuimbaʼe,Omymba kaʼaguykorasõreheve,rejagarrahaguanendive kuimbaʼekuératemianduojoguáva,ojejapóvapeteĩchagua elemento-gui,hareipeʼahaguaiñeʼẽ,hareinupãha rembohasaasychupekuérapéicha?
10HakatuokumpliajahikuáihekojojaÑandejára renondépeomanonoble-pe,nderesapukáiñembyasýpe “Ayojehu”rejukahaguérehekope’ỹumitekoporã rehegua’
11Haupéioñemboʼyomanopotaitépeheʼi:‘Chendahaʼéi arrenegávapetestígocheermanokuéraomeʼẽvagui’ 12HaahenóicherukuéraTupãmeoiporiahuverekohagua cheretãme.
13HandeKastigátakotekovekoʼagaguápehauperire remanóma’
14Hakoñemboʼerupiveojepoipebraseropytãme,ha upéichaohejapeespíritu
15Upévareumisietehermanoodespreciáramoumitortura omanomeve,ojehechaukauniversalmentepeRazón Inspiradaha’ehaseñorsupremoumipasiónári
16Haʼekuéraoñemeʼẽrirehembipotatérãjehasa asykuérapehahoʼusoʼoikyʼávaroʼevaʼerãmoʼãipuʼaka haguechupekuéraupévarupive
17Hakatukocam-pendahaʼéiupéicha;alcontrario iRazónrupive,ojeguerohorývaÑandejárarenondépe, opu’ãhikuáisuperiorumipasiónorekóvagui
18Handaikatúioñenegapeapytuʼũtuichavéva;ogana haguérehikuáipevictoriaipasiónhaimba’asykuéraári
19Mba’éichapikojajapoambuemba’endaha’éiramo jarrekonosepeRazóncorrectadominiopasiónreheko’ã kuimba’endivenoñemboguejýivaumiagoníasokáiva mboyve?
20Pórkeumitorreoĩvaumitopopuerto-pe omboykeháichaumiolaasaltohaoikuave’ẽpeteĩentrada py’aguapýpeumioikévaperefugio-pe,upéichaaveipe sietetorrederechaRazónumimitãrusuodefendepe refugiotekojojareheguahaomboykeumipasióntormenta.
21Ojapohikuáipeteĩcorosagradotekojojarehegua oñomokyreʼỹajahaheʼi:
22‘Ñandejáraermanokuéra,ñamanoermánoichapeLéi rehehápe
23ÑahaʼangamínaumiMbohapyMitãoĩvaasiriokortepe, haʼekuéraodespresiavaʼekuekombaʼeijetuʼúvapehorno rupive
24Aníkenañamboykeumimbaʼepohýijahechaukahagua hekojojaha’
25Peteĩvaheʼi:‘Cheermáno,eñemokyreʼỹ’,haótrokatu: ‘Egueropuʼakaporã’.haambueimanduʼávaymaguarére: ‘Penemanduʼákembaʼeichaguambaʼérepapeẽ,haIsaac pópepaoñemeʼẽchupesakrifísioramo’
26Hakádaunohaenteroveoñondive,omañaporãha pyʼaguasúpeojuehe,heʼi:‘Ñandejáraomeʼẽvaʼekue ñandéveñaneánga,hañameʼẽtañandereteñakumpli haguapeLéi’.
27Anijakyhyjepeoimoʼãvaguiojukaha;peteĩtuicha luchahapeligroángareheguaoha’arõguitormentoeternapeumiotransgresivaTupãordenanza-pe.
28UpéicharõñañearmapeRazóndivinadominioreheve umipasiónrehe
29Kombaʼejahasaasyrire,Abrahán,IsaachaJacob ñanderresivíta,haenteroveñandetuakuéraypykue ñanemombaʼeguasúta’
30Hakádaunoumiermánopeojeguerahajavechupekuéra, umioútavagueteriiturnoheʼi:‘Anioremotĩoreermáno,ni ndejapuoreermánoomanómavape’
31Peẽndapeikuaáipejoykeʼykuéramborayhu,pe Providenciadivinahaopambaʼeiñarandúvaomeʼẽvaʼekue peteĩherenciaumiheñóivapeituvakuérajepe,oimplantávo ipypekuérasyryerupivejepe;upépejoyke’ykuéraoikope épocaojoguávape,haoguerekoiformapeteĩtiempoaja,ha oñemongarupeteĩtuguýgui,haoñemoingovepeteĩánga reheve,haojegueruyvórapepeteĩespaciorire,ha oguenohẽhikuáikambypeteĩchaguaykuágui,upévarupive hi’ángajoyke’yoñemongaruoñondiveijyvaáripepechope;haojoajugueterihikuáipeteĩñemongakuaacomúnha compañíadiariahaambuetekombo’erupive,hañande disciplinarupiveÑandejáraLéiguýpe 32Petemiandumborayhujoykeʼyreheguaimbarete haguéreupéichanaturalmente,umisietejoykeʼyoreko imbaretevejeyikonórdenojuehegui.Oñembokatupyry haguérepeteĩLéipe,haoñekorrehipeteĩchaguatekoporãme, haoñemongakuaaoñondivetekovehekojojávape, ojoayhuvehikuáiPekyre’ỹcomúnorekóvahikuáiiporã hamba’eporãmoralreheombotuichavepeconcordancia mutuoorekóvahikuái,ojoajúguiipiedadndive ombohapevepemborayhujoyke’yorekóvahikuái
33Hakatupenaturaleza,ikompañerohaidisposición virtuosaombohetavéramojepeimborayhujoykeʼykyreʼỹ, upéicharõjepeumitaʼýraoikovévairreligiónrupive oipytyvõpeijoykeʼykuéraohecha,oĩvapeestanteári, ojetorturaomanomeve;nahániri,omokyre’ỹvoi chupekuéraombohovakehaĝuapejehasa’asy,ndaha’éi haĝuaodespreciahaĝuánteumitorturaimba’éva,hakatu
aveiipu’akahaĝuapepasiónorekóvarehikuái joyke’ykuérare.
34¡Ohapytuʼũiñakãrakuvéva,rréivévaumirréigui,umi isãsóvaguiisãsovévagui,umisietejoykeʼyarmoníagui, imarangatuhaoñesintonisávapepiedadñeʼẽ iñimportantevévape!
35Umisietemitãrusuapytéguinipeteĩvandojerovýi kyhyje,nipeteĩnoñemboguejýiñemanorenondépe,ha katuopavavepya’eomanopevetorturarupiveha’eteku odirívatapeinmortalidad-pe
36Pohapyomýiháichapeteĩchaumiángañemomýindive, upéichaaveiumimitãrusumarangatu,ha’etekuomomýiva pereligiónángaomano’ỹva,ohopeteĩñe’ẽmeomano mevehesehápe
37¡Ohhermano-kuérajoajúpesietevecesñemoirũ imarangatupaitéva!
38Pórkeumisieteáraojejapohaguépekomundo omoingoveháichareligión,upéichaaveiumimitãrusukuéra coro-ichaomoingoveikompañerosieteveces,haojapope terrorumitortura-kuérareheguandoguerekoihambaʼeve 39Koʼágarokyhyjerohendúvoumimitãrusuohasaasýva; hakatuha’ekuéra,ndaha’éiohechántevahesarupive,ni ohendúntevapeamenazaoñeñe’ẽva,inminente,hakatu añetehápeoñandupemba’e’asy,oaguanta;haupévape torturatatarupive,upévaguimba’ejehasa’asytuichavéva ikatuojejuhu?
40Tatapuʼakahaimbehaipohýi,hapyaʼevoiogueru hetekuéra.
41Hapeimo’ãndaha’eihamba’ehechapyrãvaumi kuimba’endiveRazónipu’akaramoumitorturarehe,peteĩ kuñaángajepeodespreciajavepeteĩdiversidadtuichavéva gueteri;umisietemitãrususyoaguantahaguéreumi jehasa’asyojejapóvapeteĩteĩmehetaimembykuérare 42Hakatupehechamimba’eichaitépahetaumimba’e oipotava’ekuepeteĩsykorasõ,ikatuhağuáichape oñandúvaiñemoñarekuérareoikochuguipecentroentero imúndope;haañetehápe, ko’ápe,umimymbairracionaljepeorekoimembykuérape peteĩmborayhuhamborayhuojoguávakuimba’ekuérape 43Porehémplo,umiguyraapytépe,umimansooñeñomi ñandetéchoguýpeodefendeimembykuérape;haumi oñemonoʼõvayvytyruʼãme,haitakuápe,hayvyramáta kuápe,hahakãme,haosẽvaupépeimembykuéra,omosẽ aveipeoikevaʼekuépe
44Haupéi,ndaikatúiramoomosẽchupe,otyryryhikuái umiryguasurupiʼajerérepeteĩmborayhupasiónreheve, ohenóivochupekuéraiñeʼẽme,haomeʼẽpytyvõ imitãrusúpeikatuháicha.
45Hambaʼepikoñaikotevẽehémplokuéraguipe mborayhuñemoñarereheguamymbakuéraiñaranduʼỹva apytépe,umiryguasujepe,pepeineojejapohaguape épocarehe,ombohováijaveumioikevaʼekuépe,haoinupã ipirureheve,peteĩkysepukureheve,umioñembojáva imembykuérare,haoñorairõvahesekuéraomanomeve?
46Pérohaʼe,umimitãrususy,Abrahánichaánga, nomomýiriipropósitoguiohayhuhaguéreimembykuérape
MOAKÃHA7rehegua
Peteĩñemoha’angapeteĩsyhatúvamborayhurehegua,ko kapítulopeoĩalgunospicosdemontañadeelocuencia
1Razónumita'ýrarehegua,karaiumipasiónári!¡Oh religión,upévaohayhuvévapesyimembykuéragui!
2Pesy,oguerekóguimokõijeporavohenondépe,religión hako’áĝaguaosalvávooikovévaumisieteita’ýrapepe tiranopromesahe’iháicha,ohayhuvékurireligión,osalváva tekoveopave’ỹvapeÑandejárahe’iháicha
3Omba’éichapaikatuahechaukapemborayhuapasionado orekóvatuvakuéramitãnguérarehe?Ñasellapeteĩ hechapyrãvañaneángahañandeformareheguapemitã naturalezatierna-pe,haopamba’éguipesysimpatíarupive imembykuérandiveipypukuvehapetúvagui
4Kuñanguéraningoipiroʼyvekuimbaʼégui,hahetavemitã imemby,ohayhuvechupekuéra.
5Hakatu,opasyapytégui,ha’eumisieteta’ýraapytégui hetamborayhúpeambuekuéragui,ohechávo,oguerekógui sieteimembykuñámeoñanduhaguesyternuraisyyvarehe, haojejopyhaguérehetamba’e’asyimembyrupipeteĩ teĩmepeteĩmborayhuaty’ípe,upéicharõjepeÑandejára kyhyjerupiveomboykeimembykuéraseguridadko’áĝagua.
6Ay,hahetaveupévagui,ita’yrakuéraiporãhamba’eporã moralrupivehaiñe’ẽrenduhaguérepeLéi-pe,imbareteve pemborayhusyorekóvahesekuéra.
7Haʼekuérahekojojágui,ipyʼaguasu,ipyʼaguasuha ipyʼaguasu,haojoayhúguiojupehaisýpe,upévare iñeʼẽrendúguichupeokumplívopeLéiomanomeve.
8Hakatuupéicharõjepe,oguerekóramojepehetaiterei tentaciónoñeme’ẽhaĝuainstintomaterno-pe,nipeteĩ instancia-pepevariedaddetorturaskyhyjendoguerekói pu’akaomoambuehaĝuaiRazón;hakatupesyojerure peteĩteĩta’ýrapeporseparado,haopavaveoñondive, omanohaĝuairreligiónrehehápe.
9Onaturalezamarangatu,hatuvakuéramborayhu,ha tuvakuéraanheloñemoñarerehe,haimembykambúgui sueldo,hasykuéramborayhuipu’aka’ỹva!
10Pesyohechávochupekuérapeteĩteĩojerokyha ojehapyha,opytaiñapytuʼũʼỹrerrelihiónrehehápe
11Haʼeohechaitaʼyrakuéraroʼookaipahapetatápe,ha ipohaipyrembeʼykuéraisarambipayvýpe,hapesoʼo ojejahoʼíva,ojeipeʼaiñakãguiijyvapeve,oñemosarambíva máskaraicha.
12Osy,koʼágareikuaávambaʼasyhaimbevévaumimbaʼe hasývagui!¡Ohkuña,ha’eñokuñaapytépe,peyvaha’éva religiónperfecta!
13Nderaʼyypykue,ohejávopeespíritu,nomoambuéinde resolusión,nindemokõiha,omañávanderehehesa poriahuverekoreheveumiitorturaguýpe,ninde mbohapyha,orrespiraijespíritu
14Naperasẽiaveipehechávopeteĩteĩresaumijehasa’asy apytépepemañávopy’aguasúpepeteĩchaguajehasa’asýre, hapehechaijyvaoryrýivapeumitechaukahahi’aguĩmaha ñemano
15Rehechávopeteĩtaʼýraroʼooñeikytĩhaótroroʼorire,ha iporireipo,ojepeʼahaiñakãári,hateʼõngueojepoi teʼongueári,hapelugárhenyhẽhaumiohechávagui,nde raʼykuérajehasaasyrupi,ndereñohẽinipeteĩtesay 16Ndahaʼéiumisirenamelodíaniumicisnepurahéiipu porãva,ndogustáipeohendúvaapysa,ipuháichaumitaʼýra ñeʼẽ,oñeʼẽvopesyndiveumijehasaasymbytégui 17¡Mbaʼeichaitépahetahatuichaitereiumitortura ojetorturavaʼekuepesype,itaʼyrakuérapeojetorturaaja rackhatatatorturareheve!
18HakatupeRazónInspiradaome’ẽikorasõpeteĩ kuimba’embaretepejehasa’asyjehasa’asyguýpe,ha omopu’ãchupeanihaĝuaojapomba’eveichaguacuenta umisymborayhuanheloko’áĝaguáre.
19Haohecháramojepesieteimembykuérañehundihaheta haopaichaguaijehasa’asy,pesynobleome’ẽ voluntariamentechupekuérajeroviaTupãre
20Haʼeomaʼẽguiiñakãme,jepehaʼehaguéichaumi defensorastutopeteĩkonsého-sala-pe,naturaleza,ha tuvakuérareko,hasymborayhu,haimembykuérapepe estante-pe,hahaʼetekuhaʼe,pesy,oguerekóvape elecciónmokõivótoapytépeimembykuérakásope,peteĩ omanórehapeteĩosalvahaguachupekuéraoikovéva,upéi ndohecháipesieteitaʼýrasalvasiónsapyʼami,hakatu, haʼetepeteĩAbrahánrajyañetegua,imandu’aipy’aguasu okyhyjévaÑandejáragui.
21¡Ohrazasy,oreLéioporomombaʼeguasúva,ore religióndefensor,haoganávapejopóipeluchande ryepýpe!
22¡Ohkuña,imbaʼeporãvévaoñemoĩhaguakuimbaʼégui, haipyʼaguasuvévaumiñorairõháraguioaguantahagua!
23NoéArca,opamundooikovévandiveimbaʼepohýirepe Diluviooityvyróvape,oaguantahaguéichaumiola ipuʼakapávape,upéichaaveinde,peLéiñangarekoha, reinupãvaopaládoumiolaopuʼãvaumimbaʼevai,ha reñembopyʼajuhatãháichanderaʼykuérajehasaasyrupive, regueropuʼakaporãitereiumitorméntaoasaltávandéve rrelihiónrehehápemba'érepa.
24Upéichaupéicharõ,peteĩkuñahaitujámava,hasiete ta’ýrasy,oaguantáramoohechávoimembykuérape ojetorturaomanomeve,peRazónInspiradaha’eva’erã confesadamentemburuvichaguasuumipasiónári
25Cheahechauka,upéicha,ndahaʼéikuimbaʼekuérante otriunfávaijehasaʼasykuérare,hakatupeteĩkuña odespresiahagueaveiumitorturaivaivéva
26HandahaʼéiupéichaiteumileónoĩvaDanieljerére, ndahakuetereíripeMisaelhornohendýva,ohapyhaguéicha ipypepeinstintodematernidadohechávoumisieteitaʼýra ojetortura
27HakatupeRazónguiadoreligiónrupivepesyombogue umiipasión,hetahaimbaretéramojepe
28Oĩaveikombaʼeñapensavaʼerã:pekuñaikangyrire ijespíritu,isyramojepe,ikatuhasẽhesekuéra,haikatu oñeʼẽpéicha
29‘¡Ah,mbohapyvésechembopyʼarory,hamasdetres vésechemboriahu!¡Sietemitãchearekohaapyta imemby’ỹre!
30Envanosietevésechememby,handovaléimbaʼeverã chekárgadiezméseajasietevése,handojapóimbaʼeve chekambúva,hachemembykuéraombyasy
31Envanopeẽmeĝuarã,Ochera’ykuéra,aaguantaheta mba’e’asymba’apo’ỹrehegua,haumijepy’apyhasyvéva peneñemongakuaarehegua
32Ay,cheraʼykuérare,oĩgueteriomendaʼỹva,haumi omendavaʼekuenomeʼẽivaʼekuemitã;Araka’eve ndahechamo’ãindera’ykuérape,nindachehenóimo’ãi abuelorérape.
33¡Ahche,arekovaʼekuehetamitãporã,hacheviudaha nandicheñembyasýpe!¡Ndaiporimoʼãiaveipeteĩtaʼýra cheñotỹtavacheamanómarõ!’.
34HakatupesymarangatuhaokyhyjévaTupãme nojaheʼóikoñembyasyrehevenipeteĩvahesekuéra,ni
4haArandukaMacabeosrehegua ndojeruréichupeavavépeokañyhaguañemanógui,ni noñembyasýihesekuérakuimbaʼeomanóvaicha;hakatu, ha’etekuoguerekóvapeteĩángaojepytasóvahaoguerúva hínaita’ýrakuéranúmero,mokõihajey,tekove omano’ỹvape,ojerure’asyhaojerure’asychupekuéra omanohaĝuahikuáireligiónrehehápe
35Osy,Tupãñorairõhárareligiónkáusape,tujahakuña, mokõivévareganapetirano-peneaguanterupive,ha rejuhúkuriimbaretevévapeteĩkuimbaʼégui,umitembiapo haaveiñeʼẽme
36Añetehápereñeñapytĩrõguarendera'ykuérandive, reñembo'yupéperehechávoEleazarojetorturaha,hareñe'ẽ ndera'ykuérapeevréoñe'ẽme.
37‘Cheraʼykuéra,peñorairõimbaʼeporã;hapeñehenóivo upépepemeʼẽhaguatestimonioñaneretãre,peñorairõ kyreʼỹmeipypeñanderukuéraLéirérape.
38Oporomondýitakokaraiijedámavaoaguantaajape jehasaasyrrelihiónkáusare,peẽimitãvapeñemomichĩpe mbaʼasymboyve.
39PenemanduʼákeTupãrehehápepejuhaguekoyvyape ári,hapevyʼahatekovépe,haupévarepedevehaTupãme pegueropuʼakahaguaopambaʼehasývahesehápe;Chupe guarãaveiñanderuAbrahánpya'eosakrifikahaguãita'ýra Isaac,ñaneretãypykue;haIsaacohechávoitúvapo ohupihahesepekyse,noñemomichĩri.
40HaDaniel,pekuimbaʼehekojojáva,ojepoiumileón rendápe,haAnanias,AzariashaMisaelojepoitatakuápe, haoaguantahikuáiÑandejárarehehápe.
41Hapeẽavei,peguerekóguipeteĩchaguajeroviaTupãme, anipejepyʼapy;ha’éguicontraRazónpeẽ,peikuaávo tekojoja,anihaĝuapegueropu’akaumimba’e’asy’.
42Koʼãñeʼẽrupiveumisietesyomokyreʼỹpeteĩteĩ itaʼýrapeomanohaguaotransferirangueTupãordenanza; haʼekuéravoioikuaaporãguiumikuimbaʼeomanóva TupãreoikovehaTupãmeguarã,oikoveháichaAbrahán,ha Isaac,haJacob,haopaumiypykue
MOAKÃHA8rehegua
Umiherakuãitéva"AtletasdelaTekojoja"Ko’ápeopa py ’aguasurembiasakuehéravaCuartoLibrodeMacabeos
1Oĩumiguárdiaheʼívaojejagarrahaojejukapotaitémarõ guarechupe,ojepoihaguepepiraárianihaguaavave opokoheterehe
2Osy,ndesieteraʼykuérandiveombojaʼohaguepetirano puʼaka,haremboykeumimbaʼevaiojapovaʼekue,ha remeʼẽpeteĩehémplopejerovianoblezarehegua
3Ndereñemoĩpeteĩtechoichanderaʼykuéraáripilar-icha, hapeyvyryrýiumijehasaasyreheguananemboryrýi mbaʼeveichavérõ
4Upévare,chesyángapotĩva,evyʼákena,rejerovia porãtahaÑandejárapópe.
5Ndahaʼéipejasymbyjakuéraapytépeyvágape,remyendy rirepesieteraʼymbyjaichaguarapetekojojápe, reñemboʼyháichaTupãrenondépe;hareñemoĩyvágape hendivekuéra
6Ndera'ynikoAbrahánra'ygui.
7Haoĩrireléioréveropinta,ikatuháichaalgúnartista,nde piedadrembiasakue,noñemondýiripikoumiohechávape sietetaʼýrasyohasaasývatekojojarehehápehetaiterei torturaomanomeve?
8Haañetehápeoĩporãkurijahaikoʼãñeʼẽipytuʼuhaári, oñeʼẽvopeteĩmanduʼarãñanetavayguakuérañemoñare oútavapeguarã: KO'ÁPEOĨPETEĨPA'IITUJÁVA
HAKUÑAHEnyhẽvaAÑOgui HASITEITA’YRA VOLENCIAPETEĨTIRANTOREHEGUA OHUNDASEHAGUÉPEHEBREO. OVINDICAHAGUÃÑANDEGENTEDERECHO OMÁVAÑANDEJÁRAREHEHAOAPYTÁVA UMITORMENTOOMANÓPEJEPE
9Añetehápehaʼéguipeteĩñorairõmarangatu oñorairõvaʼekuehikuái.Upeárapenikopetekoporã, ohechaukávochupekuéraogueropu'akarupi,omoĩ henondépepejopóiipu'akávaipu'aka'ỹvape,jeikove opave'ỹvape.
10PéropeprimeropeñorairõmehaʼeEleazar,haumisiete taʼýrasyojapoiparte,haumiermánooñorairõ
11Petiranohaʼevaʼekueiñenemígohapemúndoha yvypórarekovehaʼevaʼekueumiohecháva
12Hapetekojojaoganapeipuʼakávapehaomeʼẽpe korónaumiatletérope.¿Mávapikooñeporandúramojepe umiatletaoĩvarepeLéiañeteguápe?
13¿Mávapikonoñesorprendeivaʼekuehesekuéra?Pe tiranovoihaikonsehotuichakueomomba’eguasupe aguanteorekóvahikuái,upévarupiveko’áĝaojapo mokõivévaOñembo’yÑandejáratrónoykérehaoikovepe épocaojehovasáva.
14PórkeMoisésheʼi:‘Opavaveoñesantifikávaoĩnde pópe’
15Hakoʼãkuimbaʼe,upévare,oñemomarangaturireTupã rehehápe,ndahaʼéiohupytývakoñemombaʼeguasuañónte, hakatuaveipeñemombaʼehaʼekuérarupivepeenemigo ndoguerekovéimahaguepuʼakañandetavayguakuéraári, hapetiranoohasaasycastigo,hañaneretãoñemopotĩ, haʼekuéraoguerekóguihaʼetekuoikovaʼekuechuguikuéra peteĩrreskáteñaneretãangaiparehe;hakoʼãkuimbaʼe hekojojávaruguyhañemanopropiciarupive,pedivina ProvidenciaomosãsoIsrael-peymaojejerurevaívape
16PetiranoAntíocoohechávopeheroísmoorekóvahikuái virtud,haoaguantahahikuáiumitorturaguýpe,ha’e o’aguantapúblicamenteisoldadokuérapeejemploramo;ha péichaoinspiraikuimbaʼekuérapepeteĩtemiandu ñemombaʼehaheroísmoreheveñorairõharendápehaumi tembiapoñemomorãme,upéicharupiosakeahaoitypaite iñenemigokuérape.
17Oisraelita-kuéra,mitãheñóiva’ekueAbrahán ñemoñaregui,peñe’ẽrendukoLéi,hapeikohekojojávaopa mba’épe,pehechakuaávopeRazónInspiradaha’ehajára umipasiónári,haumimba’e’asyári,ndaha’éiñande ryepýpeañónte,hakatuñandeokáguio;upévarupiveumi kuimba’e,ome’ẽvohetepetortura-petekojojarehehápe, ndaha’éioganávayvypóraadmiraciónañónte,hakatu ojehechachupekuéradignopeteĩherenciadivina-gui
18Hahaʼekuérarupivepetetãohupytypyʼaguapyha oñekumplijeývopeLéiñaneretãmeojagarrapesiudaumi enemígogui.
19HapevenganzaopersegipetiranoAntíoco-pekoyvy apeári,haomanóvoohasacastigo
20HaʼendojokóiramojepeJerusaléntavayguakuérape oikohaguaumigentil-ichahaohejahaguañanderu
ypykuejepokuaa,upéiohejaJerusalénhaohoumipersa kóntrape.
21Koʼãvahínaumisietetaʼýrasy,pekuñahekojojáva, heʼivaʼekueitaʼyrakuérape.
22‘Cheningopeteĩkuñataĩpotĩ,handajedesviáichetúva rógagui,haañangarekopecostillaoñemopuʼãvareEvape 23Ndaipórichembotavývadesiértope,nipeteĩ chembotavývañúme.nipeMbóijapu,ombotavýva nomongyʼáichekuñataĩrekopotĩ;Cheaikocheména ndivecheimitãajapukukue;hakatuko’ãchera’ykuéra okakuaapámarõ,itúvaomano
24Ovyʼavaʼekue;oikohaguérepeteĩtekoveojehovasáva mitãreheve,haaraka’evendoikuaáimba’ehasývaoperde haguérehikuái
25Haʼeoĩajagueteriorendive,penemboʼepeLéihaumi proféta.Omoñe'ẽñandéveAbelojukavaekueCaín,ha Isaacoñekuave'ẽvamymbahapyramo,haJosérehegua oĩvaka'irãime
26HaʼeoñeʼẽoréveFineas,pesaserdóteikyreʼỹvare,ha penemboʼepepurahéiAnanias,AzariashaMisael tatakuápe
27HaʼeomombaʼeguasuaveiDaniélpeleónkuápe,ha ohovasachupe;haha'epenemandu'aIsaíashe'iva'ekue
28"Heẽjeperehasatatarupi,tatatĩndojapomo'ãinderehe mba'eve".
29HaʼeopurahéiñandéveSalmistaDavidheʼivaʼekue: “Hetaumihekojojávaohasaasy”
30HaʼeocitañandéveSalomónñeʼẽpoty:“Haʼeningo peteĩyvyramátaoporomoingovévaenteroveojapóvape guarãhaʼeoipotáva”
31HaʼeomoañeteEzequielheʼivaʼekue:“¿Oikovétapiko koʼãkangueipirúva?”Ha'endahesaráiripepurahéiMoisés ombo'eva'ekuégui,ombo'éva:"Ajukátahaamoingovejeýta Pévaha'enderekovehandejehovasandeárapukukue".
32Ah,ipyʼahatãvaʼekuepeára,haupéicharõjepe ndahaʼéiipyʼahatãva,pegriegokuératiranoipyʼahatãva omoĩrõguaretatahendývaumibraserobárbaro-peguarã, haipasiónopupureheveoguerupecatapulta-pehajeyjey itorturakuérapeumisieteAbrahánrajyraʼykuérape,ha ohechaʼỹhesaryru,haoikytĩchupekuéraiñeʼẽ,haojuka chupekuérahetaichaguajehasa’asy
33UpévareTupãhuísioopersegi,haopersegíta,pe ñembyasyoñemaldecivaʼekuépe.
34HakatuAbrahánraʼykuéra,isyipuʼakávandive, oñembyatyijypykuérarendaguépe,ohupytyrireángapotĩ hanomanoʼỹvaTupãgui,toñemombaʼeguasuchupeopaára guarã