Frisian Western - The Book of 1st Kings

1Keningen

HAADSTIK1

1KeningDavidwieâldenopjierrenkommen;ensediene himmeikleanta,marhykrigegjinwaarmte.

2Dêromseinesyntsjinstfeintentsjinhim:Litderfoarmyn heardekeninginjongefaamsochtwurde,enlitharfoarde keningstean,enlitharhimkoesterje,enlitharynjoboarst lizze,datmynheardekeningwaarmwurdemei

3DoesochtenseinmoaiefaamynalitgebietfanIsrael, enfûnenAbisag,inSunammyt,enbrochtenharneide kening

4Endefaamwietigemoai,enkoesteredekening,en tsjinnehim;mardekeningkoeharnet

5DoeferhefteAdonia,desoanfanHaggith,himselsensei: Iksilkeningwurde;enhymakkehimselsweinenenruters klear,enfyftichmanomfoarhimútterinnen

6Ensynheithiehimnoaitmishaagdtrochtesizzen: Wêromhastûsadien?enhywieekintigemoaiman;en synmemkrigehimneiAbsalom

7EnhyoerleimeiJoab,desoanfanSeruja,enmeide prysterAbjatar;ensyfolgenAdoniaenholpenhim.

8MarSadokdepryster,enBenaja,desoanfanJojada,en Natandeprofeet,enSimeï,enReï,endemachtigemannen dy'tbyDavidwiene,wienenetmeiAdonia.

9EnAdoniaslachteskiepenkijenfetfeebydestienfan Sohelet,dy'tbyEn-Rogelleit,enrôpalsynbruorren,de soannenfan'ekening,enaldemannenfanJuda,de tsjinstfeintenfan'ekening:

10MarNatandeprofeet,enBenaja,endehelden,ensyn broerSalomo,rôpernet.

11DêromspriekNatantaBatseba,dememfanSalomo,en sei:HawwejonethearddatAdonia,desoanfanHaggith, keningwurdt,enúshearDavidwititnet?

12Komnodêrom,litmyjo,asikjofreegje,riejaan,datjo joeigenlibbenrêdekinne,enitlibbenfanjosoanSalomo.

13GeanhinneenkombykeningDavidensistsjinhim: Hawwejo,mynhear,okening,netoanjotsjinstfaam swardensein:Wiswier,Salomo,josoansilneimykening wurde,enhysilopmyntroansitte?Wêromregearret Adoniadan?

14Sjoch,wylstjodêrnochmeidekeningprate,silikek efterjooankommeenjowurdenbefêstigje

15EnBatsebagyngneidekeningyn'ekeamer;ende keningwietigeâld;enAbisag,deSunamityske,tsjinnede kening

16EnBatsebabûgdeendieharearfoardekeningEnde keningsei:Watwolstû?

17Enhjaseitsjinhim:Mynhear,johawwebydeHeare, joGod,jotsjinstfaamswardensein:Wiswier,josoan Salomosilneimykeningwêze,enhysilopmyntroan sitte

18Enno,sjuch,Adoniaiskening;enno,mynhearde kening,jowitteitnet:

19Enhyhatkijenfetfeeenskiepynoerfloedslachte,en hataldesoannenfan'ekeningenAbjatardeprysteren Joab,dekriichshaad,útnoege;marSalomo,dyntsjinner, haternetútnoege

20Endû,mynhear,okening,deeagenfanhielIsrael binneopdû,datdûharfertellesoestwa'tneihimop'e troanfanmynheardekeningsittesil.

21Oarssilitbarre,asmynheardekeningbysynheiten sliept,datikenmynsoanSalomoasoertredersbeskôge wurdesille.

22Ensjuch,wylstsynochmeidekeningspruts,kaamde profeetNatanekbinnen

23Enhjaferteldendekening:Sjoch,dêrisdeprofeet NatanEndoe'terfoardekeningkaam,bûgdeerhimfoar dekeningmeiitgesichtneidegrûn

24EnNathansei:Mynhear,okening,hawwejosein: Adoniasilneimykeningwurde,enhysilopmyntroan sitte?

25Wanthyishjoeddelgienenhatkij,fetfeeenskiepyn oerfloedslachte,enhataldesoannenfan'ekeningende oerstenfanitlegerendeprysterAbjatarútnoege;ensjuch, syiteendrinkefoarhimensizze:MeiGodkeningAdonia libje!

26Marmy,selsmy,jotsjinner,enSadokdepryster,en Benaja,desoanfanJojada,enjotsjinnerSalomo,haternet útnoege

27Isditdientrochmynheardekening,enhawwejoitnet oanjotsjinnerbekendmakke,wa'tneihimop'etroanfan mynheardekeningsittesil?

28DoeantwurdekeningDavidensei:RopmyBatsebaEn sykaamfoardekeningenstiefoardekening.

29Endekeningswardeensei:SawierasdeHearelibbet, dy'tmynsielútalleneedferlosthat,

30LykasikdyswardhawbydeHeare,deGodfanIsrael, sizzende:Wiswier,Salomo,dynsoan,silneimykening wurde,enhysilopmyntroansitteynmynplak,sasilik hjoedwisdwaan

31DoebûgdeBatsebaharmeiitgesichtneidegrûn,endie harearbiedfoardekening,ensei:Meimynhearkening Davidfoarivichlibje!

32DoeseikeningDavid:RopmySadok,depryster,en Natan,deprofeet,enBenaja,desoanfanJojada.Ensy kamenfoardekening

33Dekeningseiektsjinharren:Nimdetsjinstfeintenfan jimmehearmei,enlitmynsoanSalomoopmyneigen mûleride,enbringhimneiGihon

34EnlitSadokdeprysterenNatandeprofeethimdêr salvjetakeningoerIsrael;enblaasop'etrompetensis: MeiGodkeningSalomolibje!

35Dansillejimmehimefterneiopkomme,dathykomme meienopmyntroansitte;wanthysilkeningwêzeynmyn plak;enikhawhimbeneamdtahearskeroerIsraelenoer Juda

36EnBenaja,desoanfanJojada,antwurdedekeningen sei:Amen!MeideHeare,deGodfanmynheardekening, dateksizze

37LykasdeHearemeimynheardekeningwesthat,sa meiHyekmeiSalomowêze,enmeitsjesyntroangrutter asdetroanfanmynhearkeningDavid

38DoegongenSadokdepryster,enNatandeprofeet,en Benaja,desoanfanJojada,endeKeretitenendePeletiten, del,enlietenSalomorideopitmûlezelfankeningDavid, enbrochtenhimneiGihon.

39DoenaamdeprysterSadokinhoarnmeioaljeút'e tabernakelensalfdeSalomoEnsebliezenop'etrompet; enalitfolksei:MeiGodkeningSalomolibje!

40Enalitfolkkaamhimefternei,enitfolkspileop'e pipen,enwietigebliid,sadatdeierdeskuordefanitlûd derfan

41EnAdoniaenaldegastendy'tbyhimwiene,heardenit doe'tseklearwienemeiiten.Endoe'tJoabitlûdfan'e trompethearde,seier:Wêromisditlevenfan'estêdyn opskuor?

42Wylsternochspruts,sjuch,dêrkaamJonathan,desoan fan'eprysterAbjatar,enAdoniaseitsjinhim:Kombinnen, wantdûbistindappermanenbringstgoednijs

43EnJonathanantwurdeenseitsjinAdonia:Wier,úshear keningDavidhatSalomotakeningmakke

44EndekeninghatmeihimstjoerdSadokdepryster,en Natandeprofeet,enBenaja,desoanfanJojada,ende KeretitenendePeletiten,ensehawwehimopitmûlezel fan'ekeningridelitten.

45EnSadokdeprysterenNatandeprofeethawwehimta keningsalveynGihon;ensebinnedêrweimeiblydskip opkommen,sadatdestêdwerynopskuorkomt.Ditisit lûddatjimmeheardhawwe

46EnekSalomositop'etroanfanitkeninkryk

47Enboppedatkamendetsjinstfeintenfan'ekeningomús hearkeningDavidtesegenjenentesizzen:MeiGodde nammefanSalomobettermeitsjeasjonamme,ensyn troangruttermeitsjeasjotroan.Endekeningbûgdehim opitbêd

48Ensaseidekeningek:PriizgemeiedeHeare,deGod fanIsrael,dy'thjoedienjûnhatomopmyntroantesitten, wylstmyneagenitselssjoenhawwe

49Enaldegastendy'tbyAdoniawieren,wierenbang,en stieneop,engongenelksynwei.

50EnAdoniawiebangfoarSalomo,enstieop,engyng hinne,enhâlddedehoarnenfanitalterbeet

51EnitwaardSalomoferteld,sizzende:Sjuch,Adoniais bangfoarkeningSalomo;hwentsjuch,hyhatdehoarnen fanitalterfêsthâldenensein:LitkeningSalomomyhjoed swarredathysyntsjinnernetmeiitswurddeadzjesil.

52EnSalomosei:Aserhimselsinweardichmansjenlit, sildergjinhierfanhimop'egrûnfalle;marasderkwea ynhimfûnwurdt,silerstjerre.

53DoestjoerdekeningSalomodeboaden,ensebrochten himfanitalterdelEnhykaamenbûgdehimfoarkening Salomo;enSalomoseitsjinhim:Geanneidynhûs.

HAADSTIK2

1DoekamendedagenfanDavidtichterbydaterstjerre soe;enhyjoechsynsoanSalomodeopdrachtensei:

2Ikgeandeweifan'ehieleierde:wêsdêromsterk,enlit dyselssjenasinman;

3Enhâlddewachtfan'eHeare,dynGod,omynsyn wegentekuierjen,omsynynsettingen,syngeboaden,syn rjochtenensyntsjûgenissentehâlden,lykasitskreaunstiet yn'ewetfanMozes,datstfoarspoedichwêzemeistynalles watstdochst,enwêr'tstdyekhinnekearst:

4DatdeHearesynwurddatHyoermysprutsenhat, folhâldemei,sizzende:Asdynbernharweiynachtnimme, omfoarmynoantlitynwierheidtekuierjenmeiharhiele hertenmeiharhielesiel,silderdynetûntbrekke(seier)in manop'etroanfanIsrael.

5DûwitstekwatJoab,desoanfanSeruja,myoandienhat, enwateroandienhatoandetwaoerstenfan'elegersfan

Israel,oanAbner,desoanfanNer,enoanAmasa,desoan fanJeter,dy'terfermoardehat,enitbloedfan'eoarlochyn fredefergiethat,enitbloedfan'eoarlochdienhatoansyn gurdledy'tomsynheupensiet,enoansynskuondy'toan synfuottenwiene.

6Dochdêromneffensdynwiisheid,enlitsynrûgehiernet ynfredeneiitgrêfgean

7Mardochfreonlikensoan'esoannenfanBarsillai,de Gileadyt,enlitsewêzeûnderdyjingendy'toanjotafelite, wantsakamenseneimytadoe'tikflechtefanwegen Absalom,jobroer

8Ensjuch,dohastSimeïbydy,desoanfanGera,in BenjaminytútBahurim,dy'tmymeiinswiereflokferflokt hatop'edeidatikneiMahanaimgie;marhykaamdelom mybydeJordaantemjittetekommen,enikswardehimby deHeareensei:Iksildynetmeiitswurddeadzje.

9No,hâldhimdêromnetûnskuldich,wantdûbistinwiis manenwitstwatsthimdwaanmoatst;marlitsynrûgehier meibloedynitgrêfdelkomme.

10SaisDavidslieptmeisynfoarâlden,enhywaard begroevenyn'estêdfanDavid

11EndedagendatDavidoerIsraelregearrehat,wiene fjirtichjier:sânjierregearreerynHebron,entrijeëntritich jierregearreerynJeruzalem

12DoesietSalomoop'etroanfansynheitDavid;ensyn keninkrykwaardtigefêstige

13DoekaamAdonia,desoanfanHaggith,byBatseba,de memfanSalomo,ensysei:Komstûfrede?Enhysei: Frede

14Hyseifierder:IkhawdywattesizzenEnsysei:Sis mar.

15Enhysei:Jowittedatitkeninkrykfanmywie,endat hielIsraelsynoantlitopmysethat,datikkeningwurde soe;maritkeninkrykisomkeard,enisfanmynbroer wurden,hwentitwiefandeHeare

16Ennofreegjeikdyienfersyk,wegerjemyitnetEnsy seitsjinhim:Sismar.

17Enhysei:SisdochstsjinkeningSalomo(wanthysiljo netwegerje)dathymyAbisag,deSunamityske,tafrou jout.

18EnBatsebasei:Goed;iksilfoarjomeidekening sprekke

19DogyngBatsebaneikeningSalomota,ommeihimte pratenfoarAdoniaEndekeningstieopomhartemjittete kommen,enbûgdehimfoarhar,engyngsittenopsyn troan,enlietinstoeldelsettefoardememfan'ekening;en sygyngsittenoansynrjochterhân

20Doeseise:Ikfreegjejoienlytsfersyk;sismydochsnet ôfEndekeningseitsjinhar:Freegjeitmar,mem,wantik siljogjinôfwize

21Doeseisy:LitAbisag,deSunammyt,oandynbroer Adoniatafroujûnwurde.

22DoeantwurdekeningSalomoenseitsjinsynmem: WêromfreegjejoAbisag,deSunamityske,foarAdonia? Freegjeekitkeninkrykfoarhim,wanthyismynâldere broer,foarhim,enfoardeprysterAbjatar,enfoarJoab,de soanfanSeruja.

23DoeswardekeningSalomobydeHeareensei:Mei GodmysadwaanensamearasAdoniaditwurdnettsjin syneigenlibbensprutsenhat.

24Noden,sawierasdeHearelibbet,dy'tmyfêstigehat enmyop'etroanfanmynheitDavidsethat,endy'tmyin

1Keningen

hûsboudhat,lykasHytaseinhat,Adoniasilhjoeddedei deadewurde.

25EnkeningSalomostjoerdetrochdehânfanBenaja,de soanfanJojada;endyfoelophimdaterstoar.

26EntsjinAbjatar,depryster,seidekening:Geannei Anatot,neidyneigenfjilden,hwentdûbistdedeawurdich, mariksildyopditstuitnetdeadzje,om'tdûdearkefande HeareGodfoarmynheitDaviddroegenhast,enom'tdû ynallesdêr'tmynheitynlijenhat

27SaferdreauSalomoAbjatar,sadatergjinprystermear foardeHearewie,omitwurdfandeHeareteferfoljendat HysprutsenhieoerithûsfanEliynSilo 28DoekaamitnijsbyJoab,wantJoabhieAdonia oanhinge,hoewolhyAbsalomnetoanhingeEnJoab flechteneidetabernakelfandeHeare,enhâlddehimfêst oandehoarnenfanitalter.

29DoewaardkeningSalomofertelddatJoabneide tabernakelfandeHeareflechtewie,ensjuch,hyisbyit alter.DoestjoerdeSalomoBenaja,desoanfanJojada,en sei:Gean,falleophimoan

30DoekaamBenajabydetabernakelfandeHeareensei tsjinhim:Saseitdekening:Komút.Marhysei:Nee,mar iksilhjirstjerreEnBenajabrochtdekeningitwurd weromensei:SahatJoabsein,ensahatermyantwurde

31Doeseidekeningtsjinhim:Dochlykashyseinhat,en falleophimoanenbegravehim,sadatjoitûnskuldige bloeddatJoabfergettenhat,fanmyenfanithûsfanmyn heitôfnimmekinne.

32EndeHearesilsynbloedwerombringeopsyneigen holle,dy'ttwamannenoanfallenhatdy'trjochtfeardigeren betterwieneashy,endymeiitswurdfermoardehat, sûnderdatmynheitDaviditwist:Abner,desoanfanNer, oerstefanitlegerfanIsrael,enAmasa,desoanfanJeter, oerstefanitlegerfanJuda.

33Harrenbloedsildêromweromkommeop'ehollefan Joab,enop'ehollefansynneiteamfoaraltyd;maroer David,enoersynneiteam,enoersynhûs,enoersyntroan silderfoaraltydfredewêzefan'eHeare

34DoegyngBenaja,desoanfanJojada,op,enfoelhim oanendeadehim;enhywaardbegroevenynsyneigenhûs yn'ewoastenije

35EndekeningsetteBenaja,desoanfanJojada,ynsyn plakoeritleger;enSadok,depryster,settedekeningynit plakfanAbjatar

36DoestjoerdedekeningSimeïenrôphim,enseitsjin him:BoudyselsinhûsynJeruzalem,enwenjedêr,en geandêrnetwei,earneoarshinne

37Wantitsilbarre,op'edeidatjoútgeaneenoerdebeek Kidrongeane,sillejowiswittedatjowisstjerresille:jo bloedsilopjoeigenhollewêze

38EnSimeïseitsjindekening:Itwurdisgoed;lykas mynheardekeningseinhat,sasiljotsjinnerdwaan.En SimeïwenneinprottedagenynJeruzalem

39Enitbardeneiferrinfantrijejierdattwafan'e tsjinstfeintenfanSimeïfuortflechtenneiAkis,desoanfan Maächa,dekeningfanGatEnhjaferteldenitSimeïen seine:Sjoch,dyntsjinstfeintenbinneynGat.

40DoestieSimeïop,sealesynezelengyngneiGath,nei Akis,omsyntsjinstfeintentesykjen;enSimeïgynghinne enbrochtsyntsjinstfeintenútGathmei.

41EnitwaardSalomofertelddatSimeïfanJeruzalemnei Gatgienwie,enweromkaamwie

42DoestjoerdedekeningSimeïenrôphim,enseitsjin him:HawikdynetbydeHeareswarrelittenendybewiisd ensein:Witwis,op'edeidatstútgiestenearnehinnegietst, datstwisstjerresilst?Endoseisttsjinmy:Itwurddatik heardhaw,isgoed.

43WêromhastûdandeeedfandeHearenethâlden,enit geboddatikdyopleinhaw?

44DekeningseifierdertsjinSimeï:Jowittewolalitkwea dêr'tjohertfanop'ehichteis,datjomynheitDavid oandienhawwe;dêromsildeHearejokweaopjoeigen hollewerombringe;

45EnkeningSalomosilseingewurde,endetroanfan DavidsilfoaraltydfêststeldwurdefoardeHeare.

46DoejoechdekeningBenaja,desoanfanJojada,itbefel; dygongútenfoelhimoan,dathystoarEnitkeninkryk waardfêstigeyn'ehânfanSalomo.

HAADSTIK3

1EnSalomomakkeinrelaasjemeiFarao,dekeningfan Egypte,ennaamdedochterfanFarao,enbrochtharneide stêdfanDavid,oanthyklearwiemeiitbouwenfansyn eigenhûs,enithûsfandeHeare,endemuorrefan Jeruzalemderomhinne

2Allinnichitfolkofferdeopofferhôven,om'tderoantdy dagengjinhûsboudwiefoardenammefandeHeare

3EnSalomohâlddefan'eHeare,enwandeldeyn'e ynsettingenfansynheitDavid;allinnichofferdeen baarndehyreekwurkophichten

4EndekeninggyngneiGibeonomdêrteofferjen;hwent datwiedegruttehichte:tûzenbrânoffersoffereSalomoop datalter

5YnGibeonferskyndedeHearenachtsynindreamoan Salomo,enGodsei:FreegjewatIkdyjaansil.

6EnSalomosei:JohawwejotsjinnerDavid,mynheit, gruttegenededien,lyksa'terfoarjoynwierheid,enyn rjochtfeardichheid,enynoprjochtheidfanhertmeijorûn hat;enJohawwehimdizzegruttegenedebewarre,datJo himinsoanjûnhawweomopsyntroantesitten,lyksa'tit hjoeddedeiis.

7Enno,oHearemynGod,Johawwejotsjinnerkening makkeynsteefanmynheitDavid;enikbinmarinlyts bern:ikwitnethoe'tikútofyngeanmoat.

8EndyntsjinnerisynitmiddenfandynfolkdatJo útkeazenhawwe,ingrutfolk,datnetteldofteldwurdekin fanwegendemannichte.

9Joudêromdyntsjinnerinbegripfolhertomdynfolkte rjochtsjen,datikûnderskiedmeitsjekintuskengoeden kwea;wantwakinditsagruttefolkfandyrjochtsje?

10EndeHearefûnitgoeddatSalomoditfregehie

11EnGodseitsjinhim:Omdatstditfregehast,ennetfoar dyselsinlanglibbenfregehast;nochrykdomfoardysels fregehast,nochitlibbenfandynfijannenfregehast;mar foardyselsfregehastbegrypomitrjochtteûnderskieden; 12Sjoch,Ikhawdienneffensdynwurden:sjuch,Ikhaw dyinwiisenferstannichhertjûn;sadatdergjinienlykas dyfoardywesthat,enneidysildergjinienlykasdy opkomme

13EnIkhawdyekjûnwatstonetfregehast,sawol rykdomaseare,sadatderûnderdekeningengjinienwêze sillykasdyaldyndagen

14Enasjoynmynwegenwannelje,ommynynsettingen enmyngeboadentehâlden,lykasjoheitDavidwandele hat,dansilikjodagenferlingje

15EnSalomowaardwekker;ensjuch,itwieindream.En hykaamneiJeruzalem,enstiefoardearkefanitferbûn fandeHeare,enofferdebrânoffers,enofferdetankoffers, enmakkeinfeestmielfoaralsyntsjinstfeinten

16Doekamentwafroulju,dy'thoerenwiene,bydekening, enstienefoarhim

17Endeienefrousei:Ochmynhear,ikendizzefrou wenjeynienhûs;enikbinfaninbernbernewylstsyyn'e hûswie

18Enitbardeop'etreddedeinei'tikop'ebefallingwie, datdizzefrouekop'ebefallingwie;enwywierentegearre; derwiegjinfrjemdlingbyúsyn'ehûs,útseinwytwayn'e hûs.

19Enitbernfandizzefroustoaryn'enacht,om'tsyit oerleinhie

20Enhjastieopommiddernacht,ennaammynsoanby mywei,wylstdyntsjinstfaamsliepte,enleihimynhar boarst,enleihardeadebernynmynboarst

21Doe'tikmoarnsopstieommynberntesûgjen,sjuch,it wiedea;mardoe'tikitmoarnsbetochthie,sjuch,itwienet mynsoan,dy'tikbernehie

22Endeoarefrousei:Nee,mardelibbeneismynsoan,en dedeadeisdynsoanEndizzesei:Nee,mardedeadeis dynsoan,endelibbeneismynsoanSaspriekensefoarde kening.

23Doeseidekening:Deieneseit:Ditismynsoandy't libbet,endynsoanisdedeade;endeoareseit:Nee,mar dynsoanisdedeade,enmynsoanisdelibbene.

24Endekeningsei:BringmyinswurdEnhjabrochtenin swurdfoardekening

25Doeseidekening:Dielitlibbenebernyntwaen,enjou deienedehelteendeoaredehelte

26Doespriekdefrouwaanslibbenebernwietadekening, wantharyngewantenferlangdenneiharsoan,ensysei:O mynhear,jouharitlibbenebern,endeadzjeityngjin gefalMardeoaresei:Lititnochfanmynochfanjowêze, mardielit.

27Doeantwurdedekeningensei:Jouharitlibbenebern, endeadzjeityngjingefal;syisdememdêrfan

28EnhielIsraelheardefanitoardieldatdekening útsprutsenhie;ensewienebangfoardekening,wantse seagendatdewiisheidfanGodynhimwieomoardielte dwaan.

HAADSTIK4

1SawiekeningSalomokeningoerhielIsrael

2Enditwienedefoarstendy'terhie:Azarja,desoanfan Sadok,depryster, 3ElihorefenAhia,desoannenfanSisa,wieneskriuwers; Josafat,desoanfanAhilud,wiedekanselier

4EnBenaja,desoanfanJojada,stieoeritleger;enSadok enAbjatarwienedepreesters

5EnAzarja,desoanfanNatan,wieoerdeamtners;en Zabud,desoanfanNatan,wiehaadamtnerendefreonfan 'ekening

6EnAhisarwieoerithúshâlden;enAdoniram,desoan fanAbda,wieoerdebelesting

7EnSalomohietolveamtnersoerhielIsrael,dy'tde keningensynhúshâldingfanitenfersoargen;elkeman soargefoarsynmoanneynitjier

8Enditbinneharrennammen:DesoanfanHur,opit berchlânfanEfraïm:

9DesoanfanDekar,ynMakas,enynSaälbim,en Betsemes,enElonbethanan: 10DesoanfanHesed,ynArubot;oanhimheardeSocho, enithielelânHefer: 11DesoanfanAbinadab,yn'ehieleregioDor;dy'tTafath, dedochterfanSalomo,tafrouhie: 12Baana,desoanfenAhilud;tahimhieTaänachen Megiddo,enhieleBethsean,datbySartanaûnderJizreël leit,fanBethseanoantAbelmeholata,oantitplakoandat oarekantJokneamis

13DesoanfanGeber,ynRamothGilead;oanhimhearden destêdenfanJaïr,desoanfanManasse,dy'tynGilead lizze;oanhimheardeekitgebietArgob,datynBasanleit, sechstichgruttestêdenmeimuorrenenkoperenbalken: 14Ahinadab,desoanfenIddo,hieMahanaim; 15AhimaäswieynNaftali;hynaamekBasmat,dedochter fanSalomo,tafrou: 16Baäna,desoanfanHusai,wieynAserenynAloth: 17Josafat,desoanfanParua,ynIssaskar: 18Simeï,desoanfanEla,ynBenjamin: 19Geber,desoanfanUri,wieynitlânGilead,ynitlân fanSihon,dekeningfan'eAmoriten,enfanOg,dekening fanBasan;enhywiedeienigeamtnerdy'tynitlânwie. 20JudaenIsraelwierentalryk,asitsândatoan'eseeleit ynmannichte,seietenendronkenenmakkenfeest 21EnSalomoregearreoerallekeninkrikenfan'erivier oantitlânfan'eFilistinen,enoantdegrinsfanEgypte;sy brochtengeskinkenentsjinnenSalomoaldedagenfansyn libben.

22EnSalomo'sfoarriedfoariendeiwietritichmatenfyn moalensechstichmatenmoal, 23Tsienfetmakkekij,entweintichkijút'egreiden,en hûndertskiep,neistherten,enreeën,endamhert,en fetmakkefûgels

24Wanthyhiehearskippijoerithielegebietoandizze kantfan'erivier,fanTifsachoantGaza,oeraldekeningen oandizzekantfan'erivier;enhyhiefredeoanallekanten omhimhinne.

25EnJudaenIsraelwennenfeilich,elkûndersynwynstok enûndersynfigebeam,fanDanoantBerseba,aldedagen fanSalomo.

26EnSalomohiefjirtichtûzenstallenhyndersfoarsyn weinenentolvetûzenruters.

27EndyamtnerssoargdenfoaritenoankeningSalomo, enoanallegearredy'toan'etafelfankeningSalomokamen, elkynsynmoanne;itûntbriekharoanneat

28Gerstenstriefoardehyndersendromedarissen brochtenseekneiitplakdêr'tdeamtnerswiene,elk neffenssynopdracht

29EnGodjoechSalomowiisheidenintigegruttebegryp, eningruthert,lykasitsândatoan'eseestrânleit

30EndewiisheidfanSalomooertrofdewiisheidfanalde bernfaniteasten,enaldewiisheidfanEgypte

31Wanthywiewizerasalleminsken;asEthandeEsrahyt, enHeman,enChalcol,enDarda,desoannenfanMahol;en synropwieûnderallefolkenomhimhinne

32Enhyspriektrijetûzenspreuken,ensynlietenwiene tûzenenfiif.

33Enhysprutsoerbeammen,fan'esederbeamdy'tyn'e Libanonisoantdehysopdy'tút'emuorrespringt;hy sprutsekoerbisten,enoerfûgels,enoerkrûpendebisten, enoerfisken

34EnderkamenútallefolkenomdewiisheidfanSalomo tehearren,fanallekeningenfan'eierde,dy'tfansyn wiisheidheardhiene

HAADSTIK5

1EnHiram,dekeningfanTyrus,stjoerdesyn tsjinstfeintenneiSalomo;hwenthyhiehearddatsehimta keningsalvehieneynitplakfansynheit;hwentHiramwie altydinleafhawwerfanDavid.

2EnSalomostjoerdeneiHiramensei:

3JowittedatmynheitDavidgjinhûsbouwekoefoarde nammefan'eHeare,synGod,fanwegendeoarloggendy't oanallekantenomhimhinnewiene,oantdeHearese ûndersynfuotsoallenleinhie

4MarnohatdeHeare,mynGod,myoanallekantenrêst jûn,sadatdergjintsjinstannerisengjinkweabart

5Ensjuch,ikbinfandoelinhûstebouwenfoardenamme fan'eHeare,mynGod,lykasdeHearetsjinmynheit Davidsprutsenhat,sizzende:Dynsoan,dy'tikyndynplak opdyntroansettesil,dysilinhûsbouwefoarmynnamme

6Nodêrom,gebiedejodatsemysederbeammenút'e Libanonkappe;enmyntsjinstfeintensillemeijo tsjinstfeintenwêze;eniksiljoleanjaanfoarjo tsjinstfeintenneffensalleswatjobepalesille;hwentjo wittedatderûnderúsnetienisdy'tferstânhatomhoutte kauwenlykasdeSidoniërs

7Doe'tHiramdewurdenfanSalomohearde,wieertige bliidensei:PriizgeisdeHearehjoed,dy'tDavidinwize soanoerditgruttefolkjûnhat

8EnHiramstjoerdeneiSalomoensei:Ikhawdedingen beskôgedêr'tjomyfoarstjoerdhawwe,eniksilaljo winskdwaanoangeandesederhoutensparrehout

9Myntsjinstfeintensillesefan'eLibanonneidesee bringe,eniksilseoerseeyndriuwersbringeneiitplakdat jomyoanwizesille,eniksilsedêrloslittelitte,enjosille seûntfange;enjosillemynwinskfolbringetrochitente jaanfoarmynhúshâlding

10DoejoechHiramSalomosederbeammenen sipresbeammenneffensalsynwinsk.

11EnSalomojoechHiramtweintichtûzenkorweetasiten foarsynhúshâlding,entweintichkorsuvereoalje:sajoech SalomojieroanjieroanHiram

12EndeHearejoechSalomowiisheid,lyksa'terhim taseinhie;enderwiefredetuskenHiramenSalomo;ensy beidenmakkeninferbûnmei-inoar.

13EnkeningSalomosteldeinpachtopúthielIsrael;ende pachtwietritichtûzenman

14EnhystjoerdeharrenneideLibanon,tsientûzenyn'e moanne,yndielen:inmoannewieneseyn'eLibanonen twamoannenthús;enAdoniramwieoerdedwangarbeid.

15EnSalomohiesantichtûzendy'tlêstdroegen,en tachtichtûzenhouwersyn'ebergen;

16NeistdehaadamtnersfanSalomody'toeritwurkstiene, trijetûzentrijehûndert,dy'titfolkdatoanitwurkwurke, hearsken

17Endekeningjoechbefel,enhjabrochtengrutte stiennen,kostberestiennen,enhoudestiennen,omit fûnemintfanithûstelizzen

18EnSalomo'sbouwersenHiram'sbouwershakkense,en destienmakkers;samakkensehoutenstiennenklearomit hûstebouwen

HAADSTIK6

1Enitbardeynitfjouwerhûndertentachtichstejiernei't debernfanIsraelútitlânEgyptekamen,ynitfjirdejier fanSalomo'sregearingoerIsrael,yn'emoanneSif,datis detwaddemoanne,dathybegûnmeiitbouwenfanithûs fan'eHeare

2EnithûsdatkeningSalomofoardeHeareboudhie,wie sechstichellang,tweintichelbreedentritichelheech.

3Endefoarportaalfoardetimpelfanithûs,tweinticheln wiedelingtedêrfan,neffensdebreedtefanithûs;entsien elnwiedebreedtedêrfanfoarithûs.

4Enfoarithûsmakkehyfinstersfansmelleljochten

5Entsjin'emuorrefanithûsboudehykeamers deromhinne,tsjin'emuorrenfanithûsderomhinne,sawol fan'etimpelasfanitorakel;enhymakkekeamers deromhinne:

6Deûnderstekeamerwiefiifelnbreed,endemiddelste wieseiselnbreed,endetreddewiesânelnbreed:want bûtenyn'emuorrefanithûsmakkehysmellesteunen rûnom,sadatdebalkennetyn'emuorrenfanithûs fêstmakkewurdesoene

7Enithûs,doe'tityn'ebouwie,waardboudfanstiendy't klearmakkewiefoardatitdêrhinnebrochtwaard,sadatder gjinhammernochbilenochizerenarkheardwaardynit hûs,wylstityn'ebouwie

8Dedoarfoardemiddelstekeamerwieoan'erjochterkant fanithûs:ensegongenmeikronkeljendetreppenomheech neidemiddelstekeamer,enút'emiddenneidetredde

9Saboudeerithûs,enmakkeitôf;enhybedekteithûs meibalkenenplankenfansederhout

10Endoeboudehykeamerstsjinithielehûsoan,fiifeln heech;endyrêstenopithûsmeisederhout.

11EnitwurdfandeHearekaamtaSalomo,sizzende:

12Oangeandedithûsdatjooanitbouwenbinne,asjoyn mynynsettingenwandelje,enmynrjochtenútfiere,enal myngeboadenhâldeomderyntewandeljen,dansilIk mynwurdmeijoferfolje,datIktajoheitDavidsprutsen haw:

13EnIksilûnderdebernfanIsraelwenje,enIksilmyn folkIsraelnetferlitte.

14SaboudeSalomoithûsenmakkeitôf

15Enhyboudedemuorrenfanithûsfanbinnenmei sederplanken,sawoldeflierfanithûsasdemuorrenfanit plafond;enhybedektesefanbinnenmeihout,enbedekte deflierfanithûsmeiplankenfansparrehout

16Enhyboudetweintichelnoan'esydkantenfanithûs, sawoldeflierasdemuorrenmeiplankenfansederhout;hy boudeseselsfoaritbinnenkant,selsfoaritorakel,sels foarithillichsteplak.

17Enithûs,datis,detimpelderfoar,wiefjirtichelnlang 18Endesederfanithûsbinnenwieútsnienmeiknoppen eniepeneblommen:alleswieseder;derwiegjinstiente sjen

19Enitorakelmakkeerynithûsklear,omdêrdearkefan itferbûnfandeHearetesetten.

20Enitorakeloan'efoarkantwietweintichellang,en tweintichelbreed,entweintichelheech;enhyoerdieit meisuvergoud;ensaoerdieitalterdatfansederhoutwie.

21SabeklaaideSalomoithûsfanbinnenmeisuvergoud; enhymakkeinskiedingmeidegoudenkeatlingenfoarit orakel;enhybeklaaideitmeigoud.

22Enithielehûsoerklaaideermeigoud,oanterithiele hûsklearhie:ekithielealterdatbyitorakelstie, oerklaaideermeigoud

23Enbinnenitorakelmakkehytwacherubsfanolivehout, elktsienelheech.

24Enfiifelnwiedeienewjukfan'echerub,enfiifelnde oarewjukfan'echerub:fanitúterstedielfan'eienewjuk oantitúterstedielfan'eoarewienetsieneln.

25Endeoarecherubwietsieneln:beidecherubshienen ienmjitteeniengrutte

26Dehichtefan'eienecherubwietsieneln,ensawiede hichtefan'eoarecherub

27Enhysettedecherubsynitbinnenhûs;ensespanden dewjukkenfan'echerubsút,sadatdewjukfan'eienede ienemuorreoanrekke,endewjukfan'eoarecherubde oaremuorreoanrekke;enharwjukkenrekkeninoaroanyn 'emiddenfanithûs.

28Enhyoerklaaidedecherubsmeigoud

29Enhysnijdealdemuorrenfanithûsrûnomútmei snijdefiguerenfancherubsenpalmbeammeneniepene blommen,binnenenbûten

30Endeflierfanithûsoerdieermeigoud,fanbinnenen fanbûten.

31Enfoardeyngongfanitorakelmakkehydoarrenfan olivehout:deboppedoarendesydpostenwieneinfyfde dielfan'emuorre.

32Detwadoarrenwierenekfanolivebeam;enhysnijde derbyldenfancherubsenpalmbeammeneniepene blommenop,enhyoerdiesemeigoud,enfersprategoud oerdecherubsenoerdepalmbeammen

33Samakkehyekfoardedoarfan'etimpelpostenfan olivehout,infjirdedielfan'emuorre.

34Endetwadoarrenwierenfansiprehout:detwablêden fan'eienedoarwierenopklapber,endetwablêdenfan'e oaredoarwierenopklapber.

35Enhysnijdedercherubsenpalmbeammeneniepene blommenop,enhybedektesemeigouddatopitsnijwurk paste.

36Enhyboudeitbinnenhofmeitrijerigenhoudestiennen eninrigesederbalken.

37Ynitfjirdejierwaarditfûnemintfanithûsfande Hearelein,yn'emoanneSif:

38Enynitalfdejier,yn'emoanneBul,datisdeachtste moanne,waardithûsfoltôgeynalsynûnderdielen,en neffensalsynfoarmSawieersânjierdwaandemeiit bouwen

HAADSTIK7

1MarSalomoboudesyneigenhûstrettjinjier,enhy foltôgesynhielehûs

2Hyboudeekithûsfanitboskfan'eLibanon;delingte dêrfanwiehûnderteln,endebreedtedêrfanfyfticheln,en

dehichtedêrfantriticheln,opfjouwerrigensederpylders, meisederbalkenop'epylders.

3Enitwieboppe-opdebalkenmeisederhoutbedekt,dy't opfiifenfjirtichpyldersleine,fyftjinyninrige.

4Enderwienefinstersyntrijerigen,enljochtwietsjin ljochtyntrijerigen

5Enaldedoarrenendepylderswierenfjouwerkant,mei definsters:enljochtwietsjinljochtyntrijerigen.

6Enhymakkeinportaalfanpylders;delingtedêrfanwie fyfticheln,endebreedtedêrfantriticheln;endeportaal wiedêrfoar;endeoarepyldersendedikkebalkewiene dêrfoar

7Doemakkeerinportaalfoardetroandêr'terrjochtsje koe,nammentlikitportaalfanitrjocht;enitwiefande ienekantfan'eflieroantdeoarekantmeisederhoutbedekt

8Ensynhûsdêr'terwennehieinoarfoarhôfbinnende portaal,datfanitseldewurkwieSalomomakkeekinhûs foardedochterfanFarao,dy'tertafrounommenhie,lykas ditportaal.

9Aldizzewierenfankostberestiennen,neffensdemjitte fanhoudestiennen,seagemeiseagen,fanbinnenenfan bûten,selsfanitfûnemintoantdetop,ensaoan'e bûtenkantneiitgruttefoarhof

10Enitfûnemintwiefankostberestiennen,selsgrutte stiennen,stiennenfantsienelnenstiennenfanachteln.

11Enboppewienekostberestiennen,neffensdemjittefan houdestiennen,ensederhout

12Enitgruttefoarhofderomhinnewiemeitrijerigen houdestienneneninrigesederbalken,sawolfoarit binnenstefoarhoffanithûsfandeHeareasfoarde foarportaalfanithûs.

13EnkeningSalomostjoerdeenhelleHiramútTyrusop 14Hywiedesoanfaninwiddoút'estamNaftali,ensyn heitwieinmanútTyrus,inkoperbewurker;enhywiefol wiisheid,begrypenslûchslimmensomallewurkenyn kopertemeitsjenEnhykaambykeningSalomoenmakke alsynwurk.

15Wanthygeattwakoperenpylders,elkachttjinelheech, eninlinefantolveelrûnomelkfanharhinne

16Enhymakketwakapitelenfangettenmessing,omse boppeop'epylderstesetten:dehichtefanitienekapitel wiefiifeln,endehichtefanitoarekapitelwiefiifeln

17Ennettenfanrutenwurk,enkrânsenfankeatlingwurk, foardekapitelendy'tboppeop'epylderswiene;sânfoarit ienekapitel,ensânfoaritoarekapitel

18Enhymakkedepylders,entwarigenomhinneopit ienenetwurk,omdekapitelendy'tboppewienetedekken meigranaatappels;ensadiehyfoaritoarekapitel.

19Endekapitelendy'tboppeop'epylderswiene,wiene fanleeljewurkyn'efoarportaal,fjouwereln

20Endekapitelenop'etwapyldershienenek granaatappelsboppe,foardebúkdy'tbyitnetwurkwie;en degranaatappelswienetwahûndertynrigenrûnomopit oarekapitel

21Enhysettedepyldersopyn'efoarportaalfan'etimpel; enhysettederjochterpylderop,enneamdedyJachin;en hysettedelofterpylderop,enneamdedyBoaz.

22Enboppeop'epylderswieleeljewurk:sawaarditwurk fan'epyldersfoltôge

23Enhymakkeingettensee,tsienelnfan'eienerâneoant deoare;itwierûnderomhinne,ensynhichtewiefiifeln; eninlinefantritichelnomsloechitrûn

24Enûnderderânederfanrûnomwieneknoppendy'tit omsingelen,tsienyninel,dy'tdeseerûnomomsingelen; deknoppenwieneyntwarigengetten,doe'titgettenwaard

25Itstieoptolvekij,trijedy'tneiitnoardenseagen,en trijedy'tneiitwestenseagen,entrijedy'tneiitsuden seagen,entrijedy'tneiiteastenseagen:endeseeleiboppe har,enalharefterdielenwieneneibinnenta

26Enitwieinhânbreedtedik,enderânedêrfanwie makkeasderânefaninbeker,meileeljesblommen:it befettetwatûzenbat

27Enhymakketsienmessingfuotstikken;fjouwerelnwie delingtefanienfuotstik,enfjouwerelndebreedtedêrfan, entrijeelndehichtedêrfan.

28Enitwurkfan'ebaseswiesa:sehienengrinzen,ende grinzenwienetuskenderichels:

29Enoan'erânendy'ttuskenderichelswiene,wiene liuwen,kijencherubs:enop'erichelswieinfoetboppe; enûnderdeliuwenenkijwienebepaaldetafoegingsmakke fantinwurk.

30Enelkeûnderstelhiefjouwerkoperentsjillenen koperenplaten;endefjouwerhoekendêrfanhiene ûndersetters;ûnderitwaskbekkenwieneûndersetters getten,oan'ekantfanelketafoeging

31Endemûningdêrfanbinnenitkapiteelenboppewiein el;mardemûningdêrfanwierûnneffensitwurkfan'e basis,oardelel;enekop'emûningdêrfanwienegravueres meiharrânen,fjouwerkant,netrûn

32Enûnderderânenwierenfjouwertsjillen;endeassen fan'etsjillenwierenoan'ebasisferbûn:endehichtefanin tsjilwieineleninhealeel

33Enitwurkfan'etsjillenwieasitwurkfaninweintsjil: harassen,enharnaven,enharfellen,enharspaken,wiene allegeargetten

34Enderwierenfjouwerûndersteunersoan'efjouwer hoekenfanienbasis:endeûndersteunerswierenút'ebasis sels

35Enboppeop'ebasiswieinrûneomloopfaninhealeeln heech;enboppeop'ebasiswienederichelsenderânen dêrfanútitselde

36Wantop'eplatenfan'erichelsdêrfan,enop'erânen dêrfan,gravearrehycherubs,liuwenenpalmbeammen, neffensdeferhâldingfanelkien,entafoegingsomhinne

37Opdizzewizemakkehydetsienfuotstikken:sehienen allegeariengetten,ienmjitteeniengrutte

38Doemakkeertsienkoperenwaskbekken:ien waskbekkenbefettefjirtichbat,enelkwaskbekkenwie fjouwereln,enopelkfan'etsienfuotstikkenien waskbekken.

39Enhysettefiiffuotstikkenoan'erjochterkantfanithûs, enfiifoan'elofterkantfanithûs;enhysettedeseeoan'e rjochterkantfanithûs,eastliktsjinoeritsuden

40EnHirammakkedewaskbekken,endeskeppen,ende bekkensSamakkeHiramklearmeialitwurkdater keningSalomomakkehiefoarithûsfandeHeare:

41Detwapylders,endetwakommenfan'ekapitelendy't boppeop'etwapylderswiene;endetwanetwurken,omde twakommenfan'ekapitelentedekkendy'tboppeop'e pylderswiene;

42Enfjouwerhûndertgranaatappelsfoardetwanetwurken, twarigengranaatappelsfoariennetwurk,omdetwabollen fan'ekapitelendy'top'epylderswienetedekken; 43Endetsienbases,entsienwaskbekkenop'ebases;

44Eniensee,entolvekijûnderdesee;

45Endepotten,endeskeppen,endebekkens:enaldy gerei,dy'tHiramfoarkeningSalomomakkehiefoarithûs fandeHeare,wienefanblinkendmessing.

46Yn'eflaktefan'eJordaangeatdekeningse,yn'e klaaigrûntuskenSukkotenSaratán

47EnSalomolietaldefoarwerpenûnweagen,om'tsetige talrykwiene;enitgewichtfanitkoperwaardeknetútfûn.

48EnSalomomakkealitgereidatbyithûsfandeHeare hearde:itgoudenalter,endegoudentafel,dêr'tittoanbrea oplei,

49Endekandelaarsfansuvergoud,fiifoan'erjochterkant enfiifoan'elofterkant,foaritorakel,meideblommen,en delampen,endetangenfangoud,

50Endekommen,endesnuiters,endebekkens,ende lepels,endewierookpannenfansuvergoud;ende skarnierenfangoud,sawolfoardedoarrenfanitbinnenste hûs,ithillichsteplak,asfoardedoarrenfanithûs, nammentlikfan'etimpel.

51SawiealitwurkdatkeningSalomomakkehiefoarit hûsfandeHearefoltôgeEnSalomobrochtdedingenyn dy'tsynheitDavidwijdhie;selsitsulver,itgoudende foarwerpensettehyûnderdeskattenfanithûsfande Heare

HAADSTIK8

1DoerôpSalomodeâldstenfanIsraelenaldestamhaden, dehaadlingenfan'eheitenfan'ebernfanIsrael,bykening SalomoynJeruzalembyinoar,omdearkefanitferbûnfan 'eHeareút'estêdfanDavid,datisSion,optebringen.

2EnaldemannenfanIsraelkamenbyinoarbykening Salomoopitfeestyn'emoanneEthanim,datisdesânde moanne.

3EnaldeâldstenfanIsraelkamen,endeprystersnamen dearkeop

4EnhjabrochtendearkefandeHeareop,ende tabernakelfan'egearkomste,enalithilligegereidatyn'e tabernakelwie,datbrochtendepreestersendeLevitenop

5EnkeningSalomoendehielegemeentefanIsrael,dy't byhimsammelewie,stienemeihimfoardearke,en offerdenskiepenkij,dy'tfanwegendemannichtenetteld ofteldwurdekoene.

6Endepreestersbrochtendearkefanitferbûnfande Heareneisynplak,ynitorakelfanithûs,neiithillichste plak,ûnderdewjukkenfan'echerubs.

7Wantdecherubsspriedenhartwawjukkenútoeritplak fan'earke,endecherubsbedektendearkeensyn draachstokkenfanboppen

8Enhjalutsendedraachstokkenút,sadatdeúteinenfan'e draachstokkenynithilligefoaritorakeltesjenwiene,en bûtenwienesenettesjen;endêrbinneseoanthjoedde dei

9Derwieneatyn'earkeasdetwastiennentafels,dy't MozesdêrbyHorebleinhie,doe'tdeHeareinferbûn makkemeidebernfanIsrael,doe'tseútitlânEgypte kamen.

10Enitbarde,doe'tdeprystersútithilligeplakkamen,dat dewolkithûsfandeHearefoldie, 11Sadatdeprystersnetsteankoeneomtetsjinjen fanwegendewolk,wantdehearlikheidfandeHearehieit hûsfandeHearefoldien

12DoeseiSalomo:DeHeareseidatHyyn'etichte tsjusterniswenjesoe.

13Ikhawwisinhûsfoardyboudomyntewenjen,infêst plakdêr'tstofoaraltydynferbliuwekinst.

14Doedraaidedekeningsyngesichtomensegenede hielegemeentefanIsrael;(endehielegemeentefanIsrael stieop;)

15Enhysei:LofsingedeHeare,deGodfanIsrael,dy't meisynmûletamynheitDavidsprutsenhat,enitmeisyn hânfolbrochthat,sizzende:

16Fan'edeiôfdatIkmynfolkIsraelútEgyptehellehaw, hawIkgjinstêdútkeazenútaldestammenfanIsraelomin hûstebouwen,datMynnammedêrynwêzesoe;marIk hawDavidútkeazenomoerMynfolkIsraeltewêzen

17EnitwieynithertfanmynheitDavidominhûste bouwenfoardenammefan'eHeare,deGodfanIsrael.

18EndeHeareseitsjinmynheitDavid:Asityndynhert wieominhûsfoarmynnammetebouwen,hastogoeddien datityndynhertwie.

19Mardosilstithûsnetbouwe;mardynsoandy'tútdyn liifkomt,dysilithûsfoarmynnammebouwe

20EndeHearehatsynwurdfolbrochtdatHysprutsenhat, enikbinopstienynitplakfanmynheitDavid,ensitop'e troanfanIsrael,lykasdeHearetaseinhat,enhawinhûs boudfoardenammefan'eHeare,deGodfanIsrael.

21Enikhawdêrinplakynsteldfoardearke,dêr'titferbûn fandeHeareynis,datHymeiúsfoarâldenmakkehat, doe'tHyharrenútitlânEgyptefierde.

22EnSalomostiefoaritalterfandeHeareynitoantlitfan 'ehielegemeentefanIsrael,enspriedesynhannenútnei dehimel:

23Enhysei:Heare,GodfanIsrael,derisgjinGodlykas Jo,yn'ehimelhjirboppeofopierdehjirûnder,dy'tit ferbûnendegenedehâldtmeiJotsjinstfeintendy'tmeihar hielehertfoarJowandelje

24Dy'tjooanjotsjinnerDavid,mynheit,hâldenhawwe, watjohimtaseinhawwe;johawweitekmeijomûle sprutsenenmeijohânfolbrocht,lykasithjoeddedeiis

25Dêrom,Heare,GodfanIsrael,hâlditfoardyntsjinner David,mynheit,datJohimtaseinhawwe,sizzende:Der silfoardygjinmanûntbrekkedy'top'etroanfanIsrael sittesil;sadatdynbernharweiynachtnimme,datsefoar mynoantlitrinnelykasdofoarmynoantlitrûnhast.

26Enno,oGodfanIsrael,litjowurd,asjowolle,wier wurde,datjosprutsenhawwetajotsjinnerDavid,mynheit 27MarsilGodwieropierdewenje?Sjoch,dehimelende himelfan'ehimelenkinnedynetbefetsje;hoefolleminder dithûsdatikboudhaw?

28Marsjochneiitgebedfanjotsjinnerenneisyn smeekbede,oHearemynGod,omteharkjenneiitropen neiitgebeddatjotsjinnerhjoedfoarjobidt

29Datdyneageniepenwêzemeieoerdithûs,nachtendei, oeritplakdêr'tstofanseinhast:Mynnammesildêrwêze; datstoharkjemeistneiitgebeddatdyntsjinnerneiditplak tadwaansil

30Enharkjeneidesmeekbedefanjotsjinnerenfanjofolk Israel,asseneidizzeplakbiddesille;enharkjeyn'ehimel, jowenplak;enasjoharkje,ferjoudan

31Asimmentsjinsynneistesûndiget,enhimineedoplein wurdtomhimteswarren,endeeedkomtfoarjoalteryn dithûs,

32Harkjedanyn'ehimel,endochit,enrjochtsjedyn tsjinstfeinten,feroardieljedegoddeleaze,omsynweiop synholletebringen;enrjochtfeardigjederjochtfeardige, omhimtejaanneffenssynrjochtfeardigens.

33AsdynfolkIsraelfoardefijânfersleinwurdt,om'tse tsjindysûndigehawwe,ensehartadyweromkeareendyn nammebelideenbiddeentadysmeekjeyndithûs,

34Harkjedanyn'ehimel,enferjoudesûndefanjofolk Israel,enbringseweromneiitlândatjooanharren foarâldenjûnhawwe

35Asdehimeltichtisendergjinreinis,om'tsetsjinJo sûndigehawwe;asseneiditplakbiddeenJonamme belideenharfanharsûndeôfkeareasJoseûnderdrukke, 36Harkjedanyn'ehimelenferjoudesûndefanjo tsjinstfeintenenfanjofolkIsrael,datjohardegoedewei learedy'tserinnemoatte,enjoureinopjolân,datjooan jofolkaserfskipjûnhawwe

37Asderhongersneedynitlânis,asderpest,skimmel, skimmel,sprinkhoanneofrûpenis;asharrenfijânharren belegeretynitlânfanharrenstêden;hokkerpleach,hokker syktederekis;

38Hokkergebedensmeekbedeekdienwurdttrochienof oareman,oftrochaldynfolkIsrael,dy'telkdepleachfan syneigenhertkennesil,ensynhannenútstektneidithûs, 39Harkjedanyn'ehimel,dynwenplak,enferjou,endoch, enjouoanelkenienneffenssynwegen,waanshertstokenst; (wantallinnichdokenstdehertenfanalleminskenbern;) 40DatseJofrezemeiealdedagendatselibjeynitlândat Joúsfoarâldenjûnhawwe

41Enekoangeandeinfrjemdling,dy'tnetfandynfolk Israelis,marútinfierlânkomtom'ewillefandynnamme; 42(Wantsesillehearrefandyngruttenamme,enfandyn sterkehân,enfandynútstekkeearm;)aserkomtenbidde silneidithûsta;

43HearDûyn'ehimel,dynwenplak,endochneffensalles watdefrjemdlingtaDûropt,datallefolkenfan'eierdeDû nammekennemeie,omDûtefrezen,lykasDûfolkIsrael; endatsewittemeiedatdithûs,datikboudhaw,neiDû nammeneamdwurdt

44Asdynfolkútgietyn'estriidtsjinharrenfijân,wêr'tsto seekhinnestjoerst,ensebiddetadeHearerjochtingde stêddy'tstoútkeazenhast,enrjochtingithûsdatikfoar dynnammeboudhaw,

45Harkjedanyn'ehimelneiharrengebedenharren smeekbede,enhâldharrenrjocht

46Assetsjindysûndigje,(wantderisgjinminskedy'tnet sûndiget,)endolilkopharrenwurdt,enseoan'efijân oerleveret,sadatsesefinzenmeinimmeneiitlânfan'e fijân,fieroftichtby;

47Marasseharselsyntinkeynitlândêr'tsefinzenhinne brochtbinne,enharbekeare,entaJosmeekjeynitlânfan dejingendy'tharfinzenbrochthawwe,sizzende:Wy hawwesûndigeenferkearddien,wyhawwegoddeleasheid begien;

48EnsaweromkommetaJomeiharhielehertenmeihar hielesiel,ynitlânfanharfijannen,dy'tharfinzenfierd hawwe,entaJobidderjochtingharlân,datJooanhar foarâldenjûnhawwe,destêddy'tJoútkeazenhawwe,enit hûsdatikfoarJonammeboudhaw:

49Harkjedanneiharrengebedenharrensmeekbedeyn'e himel,dynwenplak,enhâldharrenrjocht,

50Enferjoudynfolkdattsjindysûndigehat,enalharren oertredingsdêr'tsetsjindyoertrêdenhawwe,enjouharren meilijenfoardejingendy'tharrenfinzennommenhawwe, datsemeilijenmeiharrenhawwemeie:

51Wantsybinnedynfolkendynerfskip,datstoútEgypte hellehast,útitmiddenfan'eizerenoven

52Datdyneageniepenwêzemeiefoaritsmeekjenfandyn tsjinner,enfoaritsmeekjenfandynfolkIsrael,omnei harrenteharkjenynalleswatsetadyroppe

53WantJohawweseôfskiedenútalitfolkfan'eierde, omJoerfskiptewêzen,lykasJospritsenhawwetrochde hânfanMozes,Jotsjinner,doe'tJoúsfoarâldenútEgypte fierden,oHeareGod.

54Enitbardedoe'tSalomoklearwiemeiitbiddenfanal ditgebedendizzesmeekbedetadeHeare,dateropstiefan foaritalterfandeHeare,fanitknibbeljenop'eknibbels meisynhannenútspraatneidehimel

55EnhystieopensegenedehielegemeentefanIsraelmei inlûdestim,sizzende:

56LofsingedeHeare,dy'trêstjûnhatoansynfolkIsrael, neffensalleswatHytaseinhat:netienwurdismislearre fanalsyngoedebeloften,dy'tHytaseinhattrochdehân fanMozes,syntsjinner

57DeHeareúsGodmeiúswêze,lykasHymeiús foarâldenwesthat;litHyúsnetferlitteenúsnetferlitte.

58DatHyúshertentaHimneigemei,omynalSynwegen tekuierjen,enomSyngeboaden,SynynsettingenenSyn oardielentehâlden,dy'tHyúsfoarâldengebeanhat.

59Enlitdizzemynwurden,dêr'tikmeismekehawfoarde Heare,deiennachttichtbydeHeareúsGodwêze,datHy desaakfansyntsjinnerendesaakfansynfolkIsraelaltyd behâldesil,lykasdesaakfereasket:

60Datallefolkenfan'eierdewittemeiedatdeHeareGod is,endatdergjinienoarsis.

61LitjimmehertdêromfolsleinwêzemeideHeareús God,omynsynynsettingentewandelenensyngeboaden tehâlden,lykasopdizzedei.

62Endekening,enhielIsraelmeihim,offerdenoffers foardeHeare

63EnSalomoofferdeintankoffer,daterdeHeareoffere, twatweintichtûzenkijenhûnderttweintichtûzenskiepSa wijdendekeningenaldebernfanIsraelithûsfande Heareyn.

64Dyseldedeihilligedekeningitmiddenfanitfoarhof datfoarithûsfandeHearelei,wantdêrofferdehy brânoffersenspiisoffersenitfetfan'etankoffers,om'tit koperenalterdatfoardeHearestietelytswieomde brânoffersenspiisoffersenitfetfan'etankofferste ûntfangen

65EnyndytiidholdSalomoinfeest,enhielIsraelmei him,ingruttegemeente,fan'eyngongfanHamatoantde rivierfanEgypte,foardeHeareúsGod,sândagenensân dagen,jafjirtjindagen

66Op'eachtstedeilieteritfolkgean;enhjaseingede kening,engongenneiharrentinten,bliidenlokkichfan hertoeralitgoededatdeHearedienhiefoarDavid,syn tsjinner,enfoarIsrael,synfolk.

HAADSTIK9

1Doe'tSalomoklearwiemeiitbouwenfanithûsfande Heareenithûsfan'ekening,enalwatSalomowinske, dêr'terbliidmeiwie,

2DatdeHearefoardetwaddekearoanSalomoferskynde, lyksa'tHyhimteGibeonferskyndwie

3EndeHeareseitsjinhim:Ikhawdyngebedendyn smeekbedeheard,dy'tstofoarmynoantlitdienhast;Ikhaw dithûs,datstoboudhast,hillige,ommynnammedêrfoar altydtesetten;enmyneagenenmynhertsilledêrfoar altydwêze

4Enasjofoarmynoantlitwannelje,lykasDavid,joheit, wannelehat,ynoprjochtheidfanhertenynoprjochtheid, omtedwaanneffensalleswatIkjogebeanhaw,enmyn ynsettingenenmynoardielenhâlde,

5DansilIkdetroanfandynkeninkrykoerIsraelfoaraltyd fêstigje,lykasIkoandynheitDavidtaseinhaw,sizzende: Dersildygjinmanûntbrekkeop'etroanfanIsrael.

6MarasjimmejimmeôfkearefanMytefolgjen,jimmeof jimmebern,enmyngeboadenenmynynsettingendy'tIk jimmefoarleinhaw,nethâlde,margeaneenoaregoaden tsjinjeenharoanbidde,

7DansilIkIsraelútroegeútitlândatIkharrenjûnhaw; endithûs,datIkfoarmynnammehilligehaw,silIkút myneagensmite;enIsraelsilinsprekwurdeninspotwurd wêzeûnderallefolken

8Enoerdithûs,datheechis,silelkeniendy'tderfoarby giet,fernuverewêzeenfluitsje;ensesillesizze:Wêrom hatdeHearesadienmeiditlânenmeidithûs?

9Enhjasilleantwurdzje:OmdathjadeHeare,harrenGod, ferlittenhawwe,dy'tharrenfoarâldenútitlânEgyptehelle hat,enoaregoadenoanhâldenhawwe,dyoanbeaen tsjinnehawwe;dêromhatdeHearealditkweaoerharren brocht

10Enitbardeoan'eeinfantweintichjier,doe'tSalomode twahuzenboudhie,ithûsfan'eHeareenithûsfan'e kening,

11(NohieHiram,dekeningfanTyrus,Salomofoarsjoen fansederbeammenensipresbeammen,enmeigoud, neffensalsynwinsk,)datdoejoechkeningSalomoHiram tweintichstêdenynitlânGaliléa

12EnHiramkaamútTyrusomdestêdentesjendy't Salomohimjûnhie;ensewienehimnetoansprekkend

13Enhysei:Hokkerstêdenbinneditdy'tjomyjûn hawwe,mynbroer?EnhyneamdeseitlânKabuloant hjoeddedei

14EnHiramstjoerdedekeningsechstichtalintengoud.

15Enditisderedenfan'ebelestingdy'tkeningSalomo opleinhat;omithûsfan'eHearetebouwen,ensyneigen hûs,enMillo,endemuorrefanJeruzalem,enHazor,en Megiddo,enGezer.

16WantFarao,dekeningfanEgypte,wieopteinenhie Gezerynnommenenitmeifjoerferbaarnd,ende Kanaänitendy'tyn'estêdwennen,fermoardeenitasin geskinkoansyndochter,defroufanSalomo,jûn 17EnSalomoboudeGezerenBethhorondeûnderkant, 18EnBaälat,enTadmoryn'ewoastenije,ynitlân, 19Enaldefoarriedstêdendy'tSalomohie,enstêdenfoar synweinen,enstêdenfoarsynruters,enwatSalomo bouwewoeynJeruzalem,enyn'eLibanon,enynithiele lânfansynhearskippij

1Keningen

20Enalitfolkdatoerbleaufan'eAmoriten,Hethiten, Perizziten,HewitenenJebusiten,dy'tnettadebernfan Israelhearden,

21Harrenberndy'tneiharrenynitlânoerbleaunwiene, dy'tdebernfanIsraeleknethielendalútroegekoene,fan dyhatSalomoinbelestingfanslavetsjinstopleinoant hjoeddedei

22Marfan'ebernfanIsraelmakkeSalomogjinslaven; maritwienekriichslju,ensyntsjinstfeinten,ensyn foarsten,ensynoersten,enbestjoerdersfansynweinen,en synruters

23Ditwienedehaadmannenfan'eamtnersdy'toeritwurk fanSalomostiene,fiifhûndertenfyftich,dy'titfolkdatoan itwurkwurke,hearsken

24MardedochterfanFaraokaamopút'estêdfanDavid neiharhûsdatSalomofoarharboudhie;doeboudehy Millo

25Entrijekearyn'tjierofferdeSalomobrânoffersen tankoffersopitalterdaterfoardeHeareboudhie,enhy baarndereekwurkopitalterdatfoardeHearestieSa foltôgeerithûs

26EnkeningSalomomakkeinfloatfanskippenyn Esjongeber,datbyElothleit,oan'ekustfan'eReadeSee, ynitlânEdom

27EnHiramstjoerdesyntsjinstfeinten,skippersdy'tdesee kenden,meidetsjinstfeintenfanSalomoyn'efloat

28EnhjakamenynOfir,enhellendêrgoudwei, fjouwerhûndertentweintichtalinten,enbrochtenitnei keningSalomo

HAADSTIK10

1Doe'tdekeninginnefanSkebaheardefan'eropfan SalomooangeandedenammefandeHeare,kaamseom himtebeproevjenmeidregefragen

2EnhjakaamneiJeruzalemmeiintigegruttefolgeling, meikamielendy'tkrûdeneninsoadgoudenkostbere stiennendroegen;endoe'thjabySalomokaam,sprutshja meihimoeralleswatynharhertwie

3EnSalomoferteldeharalharfragen:derwieneat ferburgenfoardekening,dathyharnetfertelde

4Doe'tdekeninginnefanSkebaalSalomo'swiisheidsjoen hie,enithûsdaterboudhie,

5Enititenfansyntafel,enitsittenfansyntsjinstfeinten, endeoanwêzigensfansyntsjinners,enharrenklean,en synskinkers,ensynopgongdêr'termeiopgieneiithûs fandeHeare;derwiegjingeastmearynhar

6Ensyseitsjindekening:Itwieinwierferhaaldatikyn myneigenlânheardhawoerdyndiedenendynwiisheid

7Marikleaudedewurdennet,oantikkaamenmyneagen itsjoenhiene;ensjuch,deheltewaardmynetferteld:dyn wiisheidenfoarspoedgietfierderasderopdy'tikheard haw

8Lokkichbinnedynmannen,lokkichbinnedizzedyn tsjinners,dy'taltydfoardysteaneendy'tdynwiisheid hearre

9LofsingemeiedeHeare,dynGod,dy'tyndybliidwest hatomdyop'etroanfanIsraeltesetten;om'tdeHeare Israelfoaraltydleafhat,dêromhatHydytakeningmakke omrjochtengerjochtichheidtedwaan.

10Enhjajoechdekeninghûnderttweintichtalintengoud, enintigegruttefoarriekrûderijenenkostberestiennen:der

kaamneawersa'noerfloedoankrûderijenasdy'tde keninginnefanSkebaoankeningSalomojûnhat.

11EnekdefloatfanHiram,dy'tgoudútOfirbrocht, brochtútOfiringruttehoemannichtesandelhouten kostberestiennen.

12Endekeningmakkefanitsandelhoutpyldersfoarithûs fandeHeare,enfoarithûsfan'ekening,enekharpenen harpenfoarsjongers;sokkesandelhoutenbinnenet kommenenbinneoanthjoeddedeinetsjoen

13EnkeningSalomojoechdekeninginnefanSkebaalhar winsk,watsefrege,neistwatSalomoharfansyn keninklikerykdomjoechDoekeardesyharomengienei hareigenlân,syenhartsjinstfeinten.

14NowieitgewichtfangouddatynienjierneiSalomo kaamseishûndertenseisensechstichtalintengoud,

15Dêrneisthieerfan'ekeaplju,enfan'ehannelfan'e krûdehannelers,enfanaldekeningenfanArabië,enfan'e gûverneursfanitlân

16EnkeningSalomomakketwahûndertdoelenfanslein goud:seishûndertsikkelgoudgieneiiendoel

17Enhymakketrijehûndertskyldenfansleingoud;trije pûngoudgieneiienskyld;endekeningsetteseynithûs fanitboskfan'eLibanon

18Fierdermakkedekeningingruttetroanfanivoar,en oerdiedymeiitbêstegoud.

19Detroanhieseistreppen,endeboppekantfan'etroan wierûnfanefteren:enderwienestipenoanbeidekanten opitplakfan'esit,entwaliuwenstieneneistdestipen.

20Entolveliuwenstienedêroan'eienekantenoan'eoare kantop'eseistreppen:soksawatwienetmakkeynien keninkryk.

21EnalitdrinkgereifankeningSalomowiefangoud,en alitgereifanithûsfanitboskfan'eLibanonwiefansuver goud;gjinienwiefansulver:itwaardneatachteyn'e dagenfanSalomo

22WantdekeninghieopseeinfloatfanTarsismeide floatfanHiram:ienkearyn'etrijejierkaamdefloatfan Tarsis,meigoudensulver,ivoarenapenenpauwen

23SaoertrofkeningSalomoallekeningenfan'eierdeyn rykdomenynwiisheid.

24EndehieleierdesochtneiSalomo,omsynwiisheidte hearren,dy'tGodynsynhertjûnhie

25Enhjabrochtenelksynkado,sulverenfoarwerpenen goudenfoarwerpen,klean,wapenrusting,krûden,hynders enmûlezels,jierneijierinbepaaldehoemannichte

26EnSalomosammeleweinenenrutersbyinoar;enhyhie tûzenenfjouwerhûndertweinenentolvetûzenruters,dy't hyyn'estêdenfoarweinenenbydekeningynJeruzalem sette

27EndekeningmakkesulverynJeruzalemsafolleas stiennen,ensederbeammenmakkehysafolleasde plataanbeammendy'tyn'edellingbinne.

28EnSalomoliethyndersútEgyptebringe,enlinnen garen:dekeapljufan'ekeningkrigenitlinnengarenfoar inpriis

29EninweinkaamopengieútEgyptefoarseishûndert sikkelsulver,eninhynderfoarhûndertfyftich:ensa fierdensealdekeningenfan'eHethitenendekeningen fanSyriëmeiharmiddelsút

HAADSTIK11

1MarkeningSalomohâlddefaninprottefrjemdefroulju, neistdedochterfanFarao,frouljufan'eMoabiten, Ammoniten,Edomiten,SidoniërsenHethiten; 2Fan'efolkendêr'tdeHearetsjin'ebernfanIsraeloer seinhat:Jimmesillenetbyharrenyngean,ensysilleek netbyjimmeynkomme,wantsesillejimmehertwis ôfkeareneiharrengoadenSalomohâlddehimmeileafde oandizzenfêst

3Enhyhiesânhûndertfroulju,prinsessen,entrijehûndert byfroulju;ensynfrouljuferkeardensynhertôf

4Wantitbardedoe'tSalomoâldwie,datsynfrouljusyn hertneioaregoadenlieden;ensynhertwienetfolsleinmei deHeare,synGod,lykasithertfansynheitDavid 5WantSalomogieachterAstarte,degoadinnefan'e Sidoniërs,oan,enefterMilkom,degruwelfan'e Ammoniten

6EnSalomodiewatkweawieyn'eeagenfan'eHeare,en folgedeHearenetfolslein,lykassynheitDavid 7DoeboudeSalomoinhichtefoarKamos,degruwelfan Moab,op'eheuveldy'tfoarJeruzalemleit,enfoarMoloch, degruwelfan'ebernfanAmmon

8Enlikegoeddieerfoaralsynfrjemdefroulju,dy't reekwurkbaarndenenoffersbrochtenoanharrengoaden.

9EndeHearewielilkopSalomo,om'tsynherthim ôfkearehiefan'eHeare,deGodfanIsrael,dy'thimtwa kearferskyndwie,

10Enhienehimoangeandeditdingbefeljûn,daternet oaregoadenefterneigeansoe;marhyhâlddehimnetoan watdeHearebefelhie.

11DêromseideHearetsjinSalomo:Omdatditfandydien is,endomynferbûnenmynynsettingen,dy'tIkdyoplein haw,netneikommenhast,silIkitkeninkrykwisfandy ôfskuorreenitoandyntsjinnerjaan

12MaryndyndagensilIkitnetdwaanom'ewillefandyn heitDavid,marIksilitút'ehânfandynsoanskuorre.

13MarIksilithielekeninkryknetôfbrekke,marienstam silIkoandynsoanjaan,om'ewillefanmyntsjinnerDavid, enom'ewillefanJeruzalem,datIkútkeazenhaw.

14EndeHearesetteintsjinstannerfoarSalomoop,Hadad, deEdomyt;hywieútitsiedfan'ekeningynEdom

15Wantitbardedoe'tDavidynEdomwie,enJoab,de kriichshaad,optochtwieomdedeadentebegraven,nei'ter allemanljuynEdomfermoardehie;

16(SeismoannebleauJoabdêrmeihielIsrael,oanteralle manljuynEdomútroegehie:)

17DatHadadflechte,hyenguonEdomitenút'e tsjinstfeintenfansynheitmeihim,omneiEgyptetegean; Hadadwienochinlytsbern

18EnhjastieneopútMidian,enkamenynParan;enhja namenmannenmeiútParan,enhjakamenynEgypte,by Farao,dekeningfanEgypte;dyjoechhiminhûs,enjoech himiten,enjoechhimlân

19EnHadadfûngruttegeunstyn'eeagenfanFarao,dat hyjoechhimdesusterfansyneigenfrou,desusterfan'e keninginneTachpenes,tafrou.

20EndesusterfanTachpenesbrochthimGenubat,syn soan,dy'tTachpenesôfwûneynithûsfanFarao;en GenubatwieynithûsfanFaraoûnderdesoannenfan Farao

21Doe'tHadadynEgypteheardedatDavidbysyn foarâldenslieptwie,endatJoab,delegeroanfierder,dea wie,seiHadadtsjinFarao:Litmygean,datikneimyn eigenlângeanmei.

22DoeseiFaraotsjinhim:Marwatûntbrektdybymy, datstneidyneigenlângeanwolst?Enhyantwurde:Neat, marlitmydochsgean

23EnGodsetteinoaretsjinstannerop,Rezon,desoanfan Eljada,dy'tflechtewiefoarsynhearHadadezer,dekening fanSoba

24Enhysammelemannenbyhim,enwaardoersteoerin bende,doe'tDavidharrenfanSobafersloech;ensygongen neiDamaskus,enwennendêr,enregearrenynDamaskus.

25EnhywieintsjinstannerfanIsraelaldedagenfan Salomo,neistitkweadatHadaddie;enhyhieinôfgriis fanIsrael,enregearreoerSyrië.

26EnJerobeam,desoanfanNebat,inEfrathytútSereda, detsjinnerfanSalomo,waansmemSeruahjitte,inwiddo, hytildeselssynhânoptsjindekening.

27Enditwiedeoarsaakdathysynhântsjin'ekening optilde:SalomoboudeMillo,enreparearredebrekkenyn 'estêdfansynheitDavid.

28EndemanJerobeamwieindappereheld;endoe't Salomoseachdatdejongemaninhurdewurkerwie,stelde hyhimtahearskeroeralittafersjochfanithûsfanJozef.

29Enitbardeyndytiiddoe'tJerobeämútJeruzalemgie, datdeprofeetAhia,deSilonyt,himûnderweisfûn;enhy hiehimselsyninnijkleanklaaid;ensybeidenwiene allinnichynitfjild

30EnAhiapakteitnijekleandateroanhie,enskuordeit yntolvestikken.

31DoeseiertsjinJerobeam:Nimtsienstikken,wantsa seitdeHeare,deGodfanIsrael:Sjoch,Iksilitkeninkryk út'ehânfanSalomoskuorreentsienstammenoandyjaan.

32(Marhysilienstamhawweom'ewillefanmyntsjinner David,enom'ewillefanJeruzalem,destêddy'tIk útkeazenhawútaldestammenfanIsrael:)

33OmdatseMyferlittenhawweenAstarte,degoadinne fan'eSidoniërs,Kemos,degodfan'eMoabiten,en Milkom,degodfan'ebernfanAmmon,oanbeahawwe,en netynMynwegenrûnbinne,omtedwaanwatgoedisyn Myneagen,enomMynynsettingenenMynrjochtente hâlden,lykassynheitDaviddienhat.

34MarIksilithielekeninkryknetútsynhânnimme,mar Iksilhimtafoarstmeitsjealdedagenfansynlibben,om'e willefanmyntsjinnerDavid,dy'tIkútkardhaw,om'ter myngeboadenenmynynsettingenhâldde

35MarIksilitkeninkrykút'ehânfansynsoannimme,en itoandyjaan,tsienstammen

36EnoansynsoansilIkienstamjaan,datmyntsjinner Davidaltydinljochtfoarmynoantlithawwemeiyn Jeruzalem,destêddy'tIkútkeazenhawommynnamme dêrtefestigjen

37EnIksildynimme,endûscilstregearjeneffensalles watdynsielbegeart,endûscilstkeningoerIsraelwêze

38Enitsilbarre,asjoharkjeneialleswatIkjogebied,en ynMynwegenrinne,endoggewatgoedisynMyneagen, trochMynynsettingenenMyngeboadentehâlden,lykas myntsjinnerDaviddienhat,dansilIkmeijowêze,enjo infêsthûsbouwe,lykasIkfoarDavidboudhaw,enIsrael oanjojaan

39EndêromsilIkitneiteamfanDavidpleagje,marnet foaraltyd.

40SalomobesochtdêromJerobeämtedeadzjenEn JerobeämmakkehimopenflechteneiEgypte,neiSisak, dekeningfanEgypte,enhybleauynEgypteoantdedea fanSalomo

41Enderestfan'eskiednissenfanSalomo,enalleswater dienhat,ensynwiisheid,steanedynetbeskreaunynit boekfan'eskiednissenfanSalomo?

42EndetiiddatSalomoynJeruzalemoerhielIsrael regearrehat,wiefjirtichjier

43EnSalomoisslieptmeisynfoarâlden,enwaard begroevenyn'estêdfansynheitDavid;ensynsoan Rehabeamregearreynsynplak

HAADSTIK12

1EnRehabeamgyngneiSichem,hwenthielIsraelwienei Sichemkommenomhimtakeningtemeitsjen.

2Doe'tJerobeam,desoanfanNebat,dy'tnochynEgypte wie,derfanhearde(wanthywieflechtefoardeoantlitfan keningSalomo,enJerobeamwenneynEgypte),

3DatsestjoerdenenrôpenhimEnJerobeamendehiele gemeentefanIsraelkamen,enspriekentaRehabeamen seine:

4Dynheithatúsjokswiermakke;meitsjenodêromde swieretsjinstfandynheitensynswierejokdaterúsoplein hat,lichter,enwysilledytsjinje.

5Doeseiertsjinharren:"Geannochtrijedagenfuort,en komdanweromneimy"Doegongendeminskenfuort

6EnkeningRehabeamrieplachtemeideâldemannen,dy't foarsynheitSalomostienhiene,wylsternochlibbe,ensei: Hokkeradvisearjejimmemydatikditfolkantwurdzjemei?

7Enhjaseinentsjinhim:Asjohjoedintsjinstfeintfandit folkwêzewolle,enhartsjinjewolle,enharantwurdzje wolle,engoedewurdentaharsprekke,dansillesefoar altydjotsjinstfeintenwêze.

8Marhyferlietderiefan'eâldemannen,dy'tsehimjûn hiene,enrieplachtemeidejongemannendy'tmeihim opgroeidwieneendy'tfoarhimstiene:

9Enhyseitsjinharren:Hokkerriedejouwejimme,datwy ditfolkantwurdzjemeie,dattsjinmyseinhat:Meitsjeit jokdatdynheitúsopleinhatlichter?

10Endejongemannendy'tmeihimopgroeidwiene, seinentsjinhim:Samoatstûtsjinditfolksprekkedattsjin dysprutsenhatenseinhat:Dynheithatúsjokswier makke,marmeitsjeitdûlichterfoarús;samoatstûtsjin harrensizze:Mynlytsefingersildikkerwêzeasdeheupen fanmynheit

11Enno,wylstmynheitjimmemeiinswierjokbelêste hat,silikjimmejoknochswierdermeitsje:mynheithat jimmemeiswipentuchtige,mariksiljimmemei skorpioenentuchtigje

12DoekamenJerobeamenalitfolkop'etreddedeiby Rehabeam,lykasdekeningbeneamdhie,sizzende:Kom op'etreddedeiwerombymy

13Endekeningantwurdeitfolkrûch,enferlietderiefan 'eâldemannendy'tsehimjûnhiene;

14Enspriektaharrenneffensderiefan'ejongemannen, sizzende:Mynheithatjimmejokswiermakke,eniksil jimmejoknochswierdermeitsje;mynheithatjimmeek

meiswipentuchtige,mariksiljimmemeiskorpioenen tuchtigje.

15Dêromharkedekeningnetneiitfolk;hwentdesaak wiefan'eHeare,datHysynwurdfolbringesoe,datDe HearesprutsenhietrochAhia,deSilonyt,taJerobeam,de soanfanNebat

16Doe'thielIsraelseachdatdekeningnetneiharren harkjewoe,antwurdeitfolkdekeningensei:Hokkerdiel hawwewyoanDavid?Enwyhawweekgjinerfskipoan'e soanfanIsaïNeidyntinten,Israel!Sjochnoneidyneigen hûs,DavidDoegieIsraelneisyntinten

17MarwatdebernfanIsraeloanbelangetdy'tyn'estêden fanJudawennen,oerharregearreRehabeam.

18DoestjoerdekeningRehabeamAdoram,dy'toerde belestingplichtstie;enhielIsraelstiennehimmeistiennen, daterstoar.DêrommakkekeningRehabeamhimgauop synwein,omneiJeruzalemteflechtsjen

19SahatIsraelhimoanthjoeddedeiynopstânbrocht tsjinithûsfanDavid.

20Doe'thielIsraelheardedatJerobeamweromkaamwie, stjoerdensedeboadenenrôpenhimneidegemeente,en makkenhimkeningoerhielIsrael:nimmenfolgeithûsfan David,útseinallinnichdestamfanJuda

21Doe'tRehabeamynJeruzalemkaam,sammelehyit hielehûsfanJuda,meidestamfanBenjamin, hûnderttachtichtûzenútkarden,krigers,omtefjochtsjen tsjinithûsfanIsrael,omitkeninkrykweromtebringen oanRehabeam,desoanfanSalomo.

22MaritwurdfanGodkaamtaSemaja,demanfanGod, sizzende:

23SprektaRehabeam,desoanfanSalomo,keningfan Juda,entaithielehûsfanJudaenBenjamin,entait oerbleaunefolk,sizzende:

24SaseitdeHeare:Jimmesillenetoptille,nochfjochtsje tsjinjimmebruorren,debernfanIsrael;geanwerom,elk neisynhûs,wantditisfanMyDêromharkjeseneiit wurdfandeHeare,engeaneweromomtegean,neffensit wurdfandeHeare

25DoeboudeJerobeämSichemopitberchlânfanEfraïm, enwennedêr;engyngdêrweiweienboudePenuel.

26EnJerobeamseiynsynhert:Nosilitkeninkryk weromkommeneiithûsfanDavid

27Asditfolkopgietomofferstebringenynithûsfande HeareynJeruzalem,dansilithertfanditfolkweromkeare neiharrenhear,neiRehabeam,dekeningfanJuda,ense sillemydeadzjeenweromgeanneiRehabeam,dekening fanJuda

28Doenaamdekeningrieenmakketwagoudenkeallen, enseitsjinharren:Itistefollefoarjimmeomnei Jeruzalemtegean;sjuch,jimmegoaden,oIsrael,dy't jimmeútitlânEgyptehellehawwe

29EnhysettedeieneynBethel,endeoaresettehyyn Dan

30Enditdingwaardtasûnde:hwentitfolkgiehinneom teoanbiddenfoardeiene,oantDanta

31Enhymakkeinhûsfanhichten,enmakkeprystersút'e leechstefanitfolk,dy'tnetfan'esoannenfanLeviwiene.

32EnJerobeamsteldeinfeestyn'eachtstemoanne,op'e fyftjindedeifan'emoanne,lykasitfeestdatynJudais,en hyofferdeopitalter.SadiehyynBethel,enofferdeoan'e keallendy'thymakkehie;enhypleatsteynBethelde prystersfan'ehichtendy'thymakkehie

33DoeofferdehyopitalterdathyynBethelmakkehie, op'efyftjindedeifan'eachtstemoanne,yn'emoannedy't hyúteigenhertbetochthie;enhysteldeinfeestfoarde bernfanIsrael;enhyofferdeopitalterenbaarnde reekwurk.

HAADSTIK13

1Ensjuch,dêrkaaminmanGodsútJudatrochitwurdfan deHeareneiBethel;enJerobeamstiebyitalterom reekwurktebaarnen

2EnhyrôptsjinitalterynitwurdfandeHeare,ensei:O alter,alter,saseitdeHeare:Sjoch,inbernsilbernewurde ynithûsfanDavid,Josiameidenamme;enopdysilhy deprystersfan'ehichtenofferjedy'treekwurkopdy baarne,enminskebonkensilleopdyferbaarndwurde.

3Enhyjoechdyseldedeiintekenensei:Ditisittekendat deHearesprutsenhat;Sjoch,italtersilferskuordwurde, endejiskedy'tderopissilútgettenwurde.

4Doe'tkeningJerobeämitwurdheardefan'emanGods, dy'ttsjinitalterynBethelroppenhie,strekteersynhânút fanitalterensei:Pakhim!Marsynhândy'tertsjinhim útstekt,ferdroege,sadaterdynetwerombyhimynlûke koe

5Italterwaardekskuord,endejiskewaardfanitalter ôfgetten,neffensittekendatdemanGodsjûnhietrochit wurdfandeHeare

6EndekeningantwurdeenseitsjindemanGods:Bidno foaritoantlitfan'eHeare,dynGod,enbidfoarmy,dat mynhânweromkommemeiEndemanGodssmeektede Heare,endehânfan'ekeningwaardhimweromjûn,enit waardsa'titfoarhinnewie

7DoeseidekeningtsjindemanGods:Kommeimynei hûs,enûntspandysels,eniksildyinbeleanningjaan.

8DoeseidemanGodstsjindekening:Aljomydehelte fanjohûsjouwe,iksilnetmeijoyngean,eniksilopdit plakgjinbreaiteofwetterdrinke.

9WantsaismyopleintrochitwurdfandeHeare,sizzende: Itgjinbrea,drinkgjinwetter,engeannetweromlâns deseldeweidêr'tstokommenbist.

10Doegieerinoarewei,enkaamnetweromoerdewei dy'terneiBethelkommenwie

11DoewennederinâldprofeetynBethel;ensynsoannen kamenenferteldenhimaldewurkendy'tdemanGodsdy deiynBetheldienhie;dewurdendy'tertsjindekening sprutsenhie,dyferteldenseekoanharrenheit.

12Enharrenheitseitsjinharren:Hokkerweiisergien? WantsynsoannenhienesjoenhokkerweidemanfanGod gienis,dy'tútJudakaam

13Doeseiertsjinsynsoannen:SealemydeezelDoe sealesehimdeezel,enhyriedderop

14EnhygyngdemanGodsachterfolgjeenfûnhimûnder iniiksitten;enhyseitsjinhim:BistûdemanGodsdy'tút Judakommenis?Enhysei:Ikbinit

15Doeseiertsjinhim:Kommeimyneihûsenytbrea

16Enhysei:Ikmeinetmeidyweromgean,nochmeidy yngean;iksilgjinbreaitenochwetterdrinkemeidyopdit plak

17WantitismyseintrochitwurdfandeHeare:Doscilst dêrgjinbreaiteofwetterdrinke,endoscilsteknet weromgeanoerdeweidêr'tstokommenbist

18Hyseitsjinhim:Ikbinekinprofeetlykasjo;enin ingelsprutstamytrochitwurdfandeHeare,sizzende: Bringhimwerommeijoynjohûs,dathybreaiteen wetterdrinkekin.Marhyleaudetsjinhim.

19Doegieermeihimwerom,enietbreaynsynhûs,en dronkwetter

20Enitbarde,wylstseoantafelsieten,datitwurdfande Hearekaamtadeprofeetdy'thimwerombrochthie:

21EnhyrôptademanGodsdy'tútJudakaam,sizzende: SaseitdeHeare:Omdatjodemûlefan'eHearenetfolge hawwe,enitgeboddatdeHeare,joGod,joopleinhat,net hâldenhawwe,

22Mardûbistweromkommenenhastbreaitenenwetter dronkenopitplakdêr'tdeHearetsjindyfanseinhat:Iet gjinbreaendrinkgjinwetter;dynlyksilnetynitgrêffan dynfoarâldenkomme.

23Enitbarde,nei'terbreaitenennei'terdronkenhie,dat erdeezelfoarhimseale,nammentlikfoardeprofeetdy'ter werombrochthie.

24Endoe'terfuortwie,kaaminliuwhimûnderweistsjin endeadehim;synlykleiop'eweismiten,endeezelstie derby,deliuwstieekbyitlyk.

25Ensjuch,mannenkamenfoarbyenseagenitlykop'e weismitenlizzen,endeliuwsteanbyitlyk;enhjakamen enferteldenityn'estêddêr'tdeâldeprofeetwenne.

26Doe'tdeprofeetdy'thimfan'eweiwerombrochthie, dathearde,seier:ItisdemanGods,dy'titwurdfan'e Hearenethearrichwesthat;dêromhatdeHearehim oerlevereoan'eliuw,dy'thimferskuordendeadehat, neffensitwurdfan'eHearedatHytahimsprutsenhie

27Enhyspriektsjinsynsoannenensei:Sealemydeezel. Enhjasealehim

28Enhygynghinneenfûnsynlykop'eweismiten,ende ezelendeliuwsteandebyitlyk;deliuwhieitlyknet opiten,nochdeezelferskuord

29Doenaamdeprofeetitlykfan'emanGodsop,leiitop 'eezelenbrochtitwerom;endeâldeprofeetkaamneide stêdomterouklaagjenenhimtebegraven

30Enhyleisynlykynsyneigengrêf;enserouweoerhim enseinen:Och,mynbroer!

31Enitbarde,nei'terhimbegroevenhie,datertsjinsyn soannensei:Asikdeabin,begravemydanynitgrêfdêr't demanGodsynbegroevenleit;lizmynbonkennjonken synbonken

32WantitwurddatertrochitwurdfandeHeareútroppen hattsjinitalterynBethel,entsjinaldehuzenfan'e hichtendy'tyn'estêdenfanSamariabinne,silwis útkomme.

33NeiditdingkeardeJerobeämhimnetweromfansyn kweadewei,marmakkefan'eleechstefanitfolkwer prystersfan'ehichten:wa'twoe,dywijdeer,enhywaard ienfan'eprystersfan'ehichten.

34EnditdingwaardsûndefoarithûsfanJerobeam,omit útteroegjenenfan'eierdeteferneatigjen

HAADSTIK14

1YndytiidwaardAbia,desoanfanJerobeam,siik 2DoeseiJerobeamtsjinsynfrou:"Meitsjedyselsklearen ferklaaidy,sadatnetbekendwurdtdatstdefroufan Jerobeambist;engeanneiSilo:dêrisdeprofeetAhia,dy't myseinhatdatikkeningoerditfolkwurdesoe"

3Ennimtsienbrodenmei,enknetterkoeken,eninkruk meihuning,engeanneihimta;hysildyfertellewatder meiitbernbarresil

4EndefroufanJerobeamdiedat,enstieopengyngnei Silo,enkaambyithûsfanAhia.MarAhiakoenetsjen; hwentsyneagenwierenfersteurdfanwegensynleeftyd

5DoeseideHearetsjinAhia:Sjuch,defroufanJerobeäm komtomdywattefreegjenoerharsoan,wanthyissiik. Saensamoatstûtsjinharsizze:wantassekomt,silsehar foardwaanaswieseinoarefrou

6Doe'tAhiaharfuotstappenheardeensetrochdedoar kaam,seier:"Kombinnen,froufanJerobeäm,wêrom doggejoaswiejoinoarefrou?Ikbindochsmeiswiere boadskippenneijotastjoerd"

7Geanhinne,sistsjinJerobeäm:SaseitdeHeare,deGod fanIsrael:OmdatIkdyútitmiddenfanitfolkferhegehaw endytafoarstoermynfolkIsraelmakkehaw, 8EnitkeninkrykôfskuordfanithûsfanDavid,enitdy jûn;mardochsbistûnetwestasmyntsjinnerDavid,dy't myngeboadenhâldde,endy'tMymeisynhielehertfolge, omallinnichtedwaanwatgoedwieynmyneagen; 9Marjohawwekweadienmearasallegearredy'tfoarjo westhawwe;wantjobinnegienenhawwejooaregoaden makke,engettenbylden,ommytalilkenstetergjen,enjo hawwemyefterjorêchsmiten.

10Dêrom,sjuch,Iksilkweabringeoerithûsfan Jerobeam,enIksilfanJerobeamútroegjewa'ttsjin'e muorrepisset,enwa'topslettenenoerbleaunisynIsrael, enIksilitoerbliuwselfanithûsfanJerobeamfuorthelje, lykasinmandongfuorthellet,oantitallegearfuortis

11Wa'tfanJerobeämyn'estêdstjert,silledehûnenite;en wa'tynitfjildstjert,silledefûgelsfan'eloftite;wantde Hearehatitsprutsen

12Meitsjedydêromop,geanneidyneigenhûs;enasdyn fuottendestêdynkomme,silitbernstjerre

13EnhielIsraelsilomhimrouweenhimbegrave;want allinnichhyfanJerobeamsilynitgrêfkomme,om'tyn himwatgoedsfûnisfoardeHeare,deGodfanIsrael,ynit hûsfanJerobeam

14EndeHearesilhiminkeningoerIsraelopstekke,dy'tit hûsfanJerobeämdydeiútroegesil:marwat?selsnonoch

15WantdeHearesilIsraelslaan,lykasinreidynitwetter beweecht,enHysilIsraelútroppeútditgoedelân,datHy oanharrenfoarâldenjûnhat,ensilharrenferspriedeoan'e oarekantfan'erivier,om'tseharrenboskenmakkehawwe, wêrtroch'tsedeHearetalilkensterge.

16EnhysilIsraeloerjaanfanwegendesûndenfan Jerobeäm,dy'tsûndigehat,endy'tIsraeltasûndigjen brochthat

17DoestiedefroufanJerobeamopengyngfuortenkaam neiTirsa;endoe'tsebydedrompelfan'edoarkaam,stoar itbern;

18Enhjabegroevenhim;enhielIsraelrouweomhim, neffensitwurdfandeHeare,datHysprutsenhietrochde hânfansyntsjinnerAhia,deprofeet

19Enderestfan'eskiednissenfanJerobeam,hoe'ter oarlochfierdeenhoe'terregearre,sjuch,dysteane beskreaunynitboekfan'ekronikenfan'ekeningenfan Israel

20EndedagendatJerobeamregearrewietwaentweintich jier;enhyslieptemeisynheiten,ensynsoanNadab regearreynsynplak

21EnRehabeam,desoanfanSalomo,regearreynJuda Rehabeamwieienenfjirtichjierâlddoe'terkeningwaard, enhyregearresantjinjierynJeruzalem,destêddy'tde HeareútkardhieútaldestammenfanIsrael,omsyn nammedêrtesetten.Endenammefansynmemwie Naäma,inAmmonityske

22EnJudadiewatkweawieyn'eeagenfan'eHeare,en sewekkensynoergeunstopmeiharsûndendy'tsebegien hiene,mearasalleswatharfoarâldendienhiene

23Wantsyboudenharselsekhichten,enbylden,en bosken,opelkehegeheuvel,enûnderelkegrienebeam 24Enderwieneeksodomitenynitlân;ensydieneneffens aldegruwelsfan'efolkendy'tdeHearefoardebernfan Israelútdreaunhie

25EnitbardeynitfyfdejierfankeningRehabeamdat Sisak,dekeningfanEgypte,tsjinJeruzalemopkaam.

26EnhynaamdeskattenfanithûsfandeHeareende skattenfanithûsfan'ekeningmei;hynaamselsallesmei; enhynaamaldegoudenskyldenmeidy'tSalomomakke hie

27EnkeningRehabeammakkeynharrenplakkoperen skylden,enjoechseoan'ehannenfan'eoerstefan'e liifwacht,dy'tdedoarfanithûsfan'ekeningbewachte

28Enitbardesa,asdekeningynithûsfandeHearekaam, datdewachtsedroegenensewerombrochtenneide keamerfan'ewacht

29Derestfan'eskiednissenfanRehabeam,enalleswater dienhat,steanedynetbeskreaunynitboekfan'ekroniken fan'ekeningenfanJuda?

30EnderwieoarlochtuskenRehabeamenJerobeamal harrendagen.

31EnRehabeamisslieptmeisynfoarâlden,enwaardby synfoarâldenbegroevenyn'estêdfanDavidEnde nammefansynmemwieNaäma,inAmmonityske.Ensyn soanAbiaregearreynsynplak

HAADSTIK15

1YnitachttjindejierfankeningJerobeäm,desoanfan Nebat,waardAbiakeningoerJuda.

2TrijejierregearrehyynJeruzalemEndenammefansyn memwieMaächa,dedochterfanAbisalom

3Enhywandeldeynaldesûndenfansynheit,dy'terfoar himdienhie;ensynhertwienetfolsleinmeideHeare,syn God,lykasithertfansynheitDavid

4MaromDavidswillejoechdeHeare,synGod,himin lampeynJeruzalem,omsynsoanneihimtesettenen Jeruzalemtefêstigjen:

5OmdatDaviddiewatgoedwieyn'eeagenfan'eHeare, ennetôfwyktefanalleswatHyhimopleinhiealdedagen fansynlibben,útseinallinnichyn'esaakfanUriade Hethyt.

6EnderwieoarlochtuskenRehabeamenJerobeamalde dagenfansynlibben

7Derestfan'eskiednissenfanAbia,enalleswaterdien hat,stietdatnetbeskreaunynitboekfan'ekronikenfan'e keningenfanJuda?EnderwieoarlochtuskenAbiaen Jerobeam

8EnAbiaisslieptmeisynfoarâlden;enhjabegroeven himyn'estêdfanDavid;ensynsoanAsaregearreynsyn plak

9EnynittweintichstejierfanJerobeäm,dekeningfan Israel,waardAsakeningoerJuda.

10EnienenfjirtichjierregearrehyynJeruzalemEnde nammefansynmemwieMaächa,dedochterfanAbisalom.

11EnAsadiedatgoedwieyn'eeagenfandeHeare,lykas synheitDaviddienhie

12Enhynaamdesodomitenútitlânwei,enferwidereal deôfgoadendy'tsynfoarâldenmakkehiene.

13EneksynmemMaächa,selsharsetteerôffanhar keninginneskip,om'tsyinôfgoadebyldyninboskjemakke hie;enAsaferneatigeharôfgoadebyldenferbaarndeitby debeekKidron

14Mardehichtenwaardennetfuorthelle:dochswieAsa's hertfolsleinmeideHearealsyndagen

15Enhybrochtdedingendy'tsynheitwijdhie,ende dingendy'thyselswijdhie,ynithûsfandeHeare,sulver, engoud,enfoarwerpen

16EnderwieoarlochtuskenAsaenBaësa,dekeningfan Israel,alharrendagen.

17EnBaësa,dekeningfanIsrael,gyngoptsjinJuda,en boudeRama,sadaternimmentalittesoeomútofynte geanbyAsa,dekeningfanJuda.

18DoenaamAsaalitsulverenitgouddatoerbleauyn'e skattenfanithûsfan'eHeare,endeskattenfanithûsfan 'ekening,enjoechityn'ehânfansyntsjinstfeinten;en keningAsastjoerdeitneiBenhadad,desoanfanTabrimon, desoanfanHesjon,keningfanSyrië,dy'tynDamaskus wenne,sizzende:

19Derisinferbûntuskenmyendy,entuskenmynheiten dynheit:sjuch,ikhawdyingeskinkfansulverengoud stjoerd;komenbrekdynferbûnmeiBaësa,dekeningfan Israel,dathyfanmyôfgeanmei

20DoeharkeBenhadadneikeningAsa,enstjoerdede oerstenfan'elegersdy'terhietsjin'estêdenfanIsrael,en sloechIjon,enDan,enAbel-Bet-Maächa,enhiel Cinneroth,meiithielelânfanNaftali

21Doe'tBaësadathearde,hâlddeeropmeiitbouwenfan RamaensettehimynTirsaneiwenjen

22DoelietkeningAsainútropdwaantrochhielJuda; nimmenwiefrijsteld;enhjanamendestiennenfanRama enithoutdêr'tBaësameiboudhie,mei;enkeningAsa boudedêrmeiGebaynBenjaminenMispa

23DerestfanaldeskiednissenfanAsa,enalsynmacht, enalleswaterdienhat,endestêdendy'terboudhat, steanedynetbeskreaunynitboekfan'ekronikenfan'e keningenfanJuda?Dochsrekkeeryn'etiidfansynhege leeftydsiikoansynfuotten

24EnAsaisslieptmeisynfoarâlden,enwaardbegroeven bysynfoarâldenyn'estêdfansynheitDavid;ensynsoan Josafatregearreynsynplak

25EnNadab,desoanfanJerobeam,waardkeningoer IsraelynittwaddejierfanAsa,dekeningfanJuda,enhy regearretwajieroerIsrael

26Enhydiekweayn'eeagenfan'eHeare,enwandelde yn'eweifansynheit,enynsynsûndedêr'terIsraelmei sûndigjelittenhie

27EnBaësa,desoanfanAhia,útithûsfanIssaskar, makkeingearspanningtsjinhim;enBaësasloechhimby Gibbeton,datfan'eFilistinenwie;wantNadabenhiel IsraelbelegerenGibbeton.

28YnittreddejierfanAsa,dekeningfanJuda,fermoarde Baësahimenwaardhykeningynsynplak

29Enitbarde,doe'terregearre,daterithielehûsfan Jerobeamsloech;hylietgjinienoerdy'tsykhelleoan Jerobeam,oanterhimferneatigehie,neffensitwurdfan'e Heare,datHysprutsenhietrochsyntsjinnerAhia,de Silonyt:

30FanwegendesûndenfanJerobeamdy'tersûndigehie, endy'terIsraelsûndigjelittenhie,trochsynopskuor wêrmei'terdeHeare,deGodfanIsrael,talilkens opskuorde

31Derestfan'eskiednissenfanNadab,enalleswater dienhat,stietdatnetbeskreaunynitboekfan'ekroniken fan'ekeningenfanIsrael?

32EnderwieoarlochtuskenAsaenBaësa,dekeningfan Israel,alharrendagen

33YnittreddejierfanAsa,dekeningfanJuda,begon Baësa,desoanfanAhia,teregearjenoerhielIsraelyn Tirsa,fjouwerentweintichjier

34Enhydiekweayn'eeagenfan'eHeare,enwandelde yn'eweifanJerobeam,enynsynsûndedêr'thyIsraelmei sûndigjelittenhie

HAADSTIK16

1DoekaamitwurdfandeHearetaJehu,desoanfan Hanani,tsjinBaësa,sizzende:

2OmdatIkdyútitstofferhegehaw,endytafoarstoer mynfolkIsraelmakkehaw;endohastdeweifan Jerobeämrûn,enmynfolkIsraeltasûndigjenbrochthast, omMymeiharsûndentalilkenstetergjen;

3Sjoch,IksilitneiteamfanBaësaenitneiteamfansyn hûsfuortnimme;enIksildynhûsmeitsjelykasithûsfan Jerobeäm,desoanfanNebat

4Wa'tfanBaësayn'estêdstjert,silledehûnenite;enwa't fanhimynitfjildstjert,silledefûgelsfan'eloftite.

5Derestfan'eskiednissenfanBaësa,enwaterdienhat, ensynmacht,steanedynetbeskreaunynitboekfan'e kronikenfan'ekeningenfanIsrael?

6SaisBaësaslieptmeisynfoarâlden,enwaardbegroeven ynTirza;ensynsoanElawaardkeningynsynplak

7Enektrochdehânfan'eprofeetJehu,desoanfan Hanani,kaamitwurdfan'eHearetsjinBaësaentsjinsyn hûs,fanwegenalitkweadathydienhieyn'eeagenfan'e Heare,trochhimtalilkenstetergjenmeiitwurkfansyn hannen,trochtewurdenlykasithûsfanJerobeam;enom't hyhimfermoardehie

8YnitseisentweintichstejierfanAsa,dekeningfanJuda, waardEla,desoanfanBaësa,keningoerIsraelynTirsa, twajierlang.

9EnsyntsjinnerSimri,deoerstefan'eheltefansyn weinen,makkeingearspanningtsjinhim,wylsterynTirza wieenhimselsdronkendronkynithûsfanArza,de behearderfansynhûsynTirza.

10EnSimrigyngderynensloechhim,endeadehim,ynit sânentweintichstejierfanAsa,keningfanJuda,enregearre ynsynplak

11Enitbarde,doe'terkeningwaard,sagauaseropsyn troansiet,daterithielehûsfanBaësafermoarde;hyliet himnetienoerdy'ttsjininmuorrepisse,nochfansyn sibbennochfansynfreonen

12SaferneatigeZimriithielehûsfanBaësa,neffensit wurdfandeHeare,datHytsjinBaësasprutsenhietrochde profeetJehu,

13FanwegenaldesûndenfanBaësaendesûndenfansyn soanEla,dêr'tsemeisûndigehawweendêr'tseIsraelmei sûndigjelittenhawwe,trochdeHeare,deGodfanIsrael, meiharrenijdelhedentalilkenstetergjen.

14Derestfan'eskiednissenfanEla,enalleswaterdien hat,steanedynetbeskreaunynitboekfan'ekronikenfan 'ekeningenfanIsrael?

15YnitsânentweintichstejierfanAsa,dekeningfanJuda, regearreSimrisândagenynTirsaEnitfolkleiinkampop tsjinGibbeton,datfan'eFilistinenwie

16Enitfolkdatynitkampsietheardesizzen:Simrihatin gearspanningmakkeenekdekeningfermoardeDêrom makkehielIsraelOmri,delegeroanfierder,dydeiynit kamptakeningoerIsrael

17EnOmrigyngopfanGibbeton,enhielIsraelmeihim, enhjabelegerdenTirza.

18Doe'tSimriseachdatdestêdynnommenwie,gieerit paleisfanitkeningshûsynenferbaarndeitkeningshûs boppehimmeifjoer,enstoar.

19Fanwegensynsûndendy'tersûndigehietrochkweate dwaanyn'eeagenfan'eHeare,trochtekuierjenyn'ewei fanJerobeam,enynsynsûndedy'terdienhie,omIsraelte sûndigjen

20Derestfan'eskiednissenfanSimri,ensynferriedater begienhat,steanedynetbeskreaunynitboekfan'e kronikenfan'ekeningenfanIsrael?

21DoewaarditfolkfanIsraelyntwadielenferdield:de heltefanitfolkfolgeTibni,desoanfanGinath,omhim keningtemeitsjen;endeheltefolgeOmri

22MaritfolkdatOmrifolge,krigedeoerhântsjinitfolk datTibni,desoanfanGinath,folge;sastoarTibni,en Omriregearre

23YnitienentritichstejierfanAsa,keningfanJuda,waard OmrikeningoerIsrael,tolvejier:seisjierregearrehyyn Tirsa

24EnhykochtdeberchSamariafanSemerfoartwa talintensulver,enboudeop'eberch,enneamdedenamme fan'estêddy'terboudhie,neidenammefanSemer,de eigenerfan'eberch,Samaria

25MarOmridiewatkweawieyn'eeagenfan'eHeare,en dieslimmerasallegearredy'tfoarhimwesthiene

26WanthywandeldeynaldeweifanJerobeam,desoan fanNebat,enynsynsûndedêr'terIsraelmeisûndigje littenhie,omdeHeare,deGodfanIsrael,meihar ijdelhedentalilkenstetergjen

27Derestfan'eskiednissenfanOmridy'terdienhat,en synmachtdy'tersjenlittenhat,steanedynetbeskreaunyn itboekfan'ekronikenfan'ekeningenfanIsrael?

28SaisOmrislieptmeisynfoarâlden,enhywaard begroevenynSamaria;ensynsoanAchabwaardkeningyn synplak

29EnynitachtentritichstejierfanAsa,dekeningfanJuda, waardAchab,desoanfanOmri,keningoerIsrael;en Achab,desoanfanOmri,regearretwaentweintichjieroer IsraelynSamaria

30EnAchab,desoanfanOmri,diewatkweawieyn'e eagenfan'eHeare,mearasallegearredy'tfoarhimwest hiene

31Enitbarde,aswieitinlichtesaakfoarhimwestomyn 'esûndenfanJerobeäm,desoanfanNebat,tewandelen, dathyIzebel,dedochterfanEtbaäl,dekeningfan'e

Sidoniërs,tafrounaam,engynghinneentsjinneBaäl,en oanbeahim.

32EnhysetteinalteropfoarBaälynithûsfanBaäl,dat erynSamariaboudhie.

33EnAchabmakkeinboskje;enAchabdiemearomde Heare,deGodfanIsrael,talilkenstetergjenasalde keningenfanIsraeldy'tfoarhimwesthiene

34YnsyndagenboudeHiël,deBethelyt,Jerichoop;hy leiitfûnemintynAbiram,synearstberne,ensettede poartenynynsynjongstesoanSegub,neffensitwurdfan deHeare,datHysprutsenhietrochJozua,desoanfanNun

HAADSTIK17

1DoeseiEliadeTisbyt,dy'tút'eynwennersfanGilead wie,tsjinAchab:SawierasdeHeare,deGodfanIsrael, libbet,foarwa'tikstean,dersildizzejierrengjindauwe nochreinwêze,útseinneffensmynwurd

2EnitwurdfandeHearekaamtahim,sizzende:

3Geanhjirwei,enkeardyneiiteasten,enferbergdyby debeekKrith,dy'tfoardeJordaanleit

4Enitsilbarredatstút'ebeekdrinkesilst;enIkhawde ravenopdrachtjûnomdydêrteitentejaan

5DoegyngerhinneendieneffensitwurdfandeHeare; hwenthygynghinneenwennebydebeekKrith,dy'tfoar deJordaanleit

6Enderavenbrochtenhimmoarnsbreaenfleis,enjûns breaenfleis;enhydronkút'ebeek.

7Enitbardeneiinskoftkedatdebeekútdroege,om'tder gjinreinynitlânwesthie

8EnitwurdfandeHearekaamtahim,sizzende:

9Meitsjedyklear,geanneiSarfat,datbySidonheart,en wenjedêr;sjuch,Ikhawdêrinwiddouopdrachtjûnomdy teûnderhâlden.

10DoestieeropengyngneiSarfatEndoe'terbyde poartefan'estêdkaam,sjuch,dêrwiedewiddofrouhout oanitsammeljen;enhyrôpneiharensei:Bringmy, freegjejo,inbytsjewetteryninfet,datikdrinkekin

11Endoe'thjaitheljewoe,rôperhartaensei:Bringmy dochsinstikbreayn'ehân.

12Enhjasei:SawierasdeHeare,dynGod,libbet,ikhaw gjinkoeke,marinhânfolmoalyninfeteninbytsjeoalje yninkruk;ensjuch,ikbintwastikkenhoutoanit sammeljen,datikderyngeanenitfoarmyenmynsoan klearmeitsjekin,datwyititeenstjerrekinne

13DoeseiEliatsjinhar:Wêsnetbang;geanhinneendoch lykasjoseinhawwe;marmeitsjemyearstinlytskoeke dêrfan,enbringitmy,enmeitsjeitdêrneifoarjoenfoarjo soan

14WantsaseitdeHeare,deGodfanIsrael:Defetmei moalsilnetoprinne,endekrukmeioaljesilnetophâlde, oantdedeidatdeHearereinop'eierdestjoert.

15EnhjagynghinneendieneffensitwurdfanElia;enhja ieteninprottedagen,hyenharhûs

16Endefetmeimoalrekkenetleech,endekrukmeioalje rekkenetleech,neffensitwurdfandeHeare,datHy sprutsenhietrochdetsjinstfanElia.

17Enitbardeneidizzedingendatdesoanfan'efrou,de hearefanithûs,siikwaard;ensynsyktewiesaslim,dat dergjinazemmearynhimoerwie.

18DoeseisetsjinElia:Wathawikmeidytekrijen,man fanGod?Bistûbymykommenommynsûndeyn oantinkentebringenenmynsoantedeadzjen?

19Enhyseitsjinhar:Joumydynsoan.Enhynaamhimút harboarst,endroechhimopinsouder,dêr'terwenne,en leihimopsyneigenbêd

20EnhyrôptadeHeareensei:OHeare,mynGod,hastû ekkweabrochtoerdewiddobywa'tikasaswennerwenje, trochharsoantedeadzjen?

21Enhystrektehimtrijekearútoeritbern,enrôptade Heare,ensei:OHearemynGod,litdesielfanditbern dochswerynhimkomme

22EndeHeareheardedestimfanElia;endesielfanit bernkaamweromynhim,enhywaardwerlibben

23DoenaamEliaitbernenbrochtitút'ekeamernei ûnderenyn'ehûsenjoechitoansynmem;enEliasei: Sjoch,dynsoanlibbet

24DoeseidefroutsjinElia:Nowitikhjirfandatstinman fanGodbist,endatitwurdfandeHeareyndynmûle wierheidis

HAADSTIK18

1EnitbardeneiinprottedagendatitwurdfandeHeareta Elíakaamynittreddejier,sizzende:Geanhinne,litdysels sjenoanAchab;enIksilreinop'eierdestjoere

2EnEliagiehinneomhimoanAchabtesjenlittenEnder wieinswierehongersneedynSamaria.

3EnAchabrôpObadja,dy'tdehearfansynhûswie(No ObadjawietigebangfoardeHeare:

4Wantitbardesadoe'tIzébeldeprofetenfan'eHeare útroege,datObadjahûndertprofetennaamensefyftich byinoaryningrotferburgenensemeibreaenwetterfiede)

5EnAchabseitsjinObadja:Geanitlânyn,neialle wetterboarnenenneiallebeken;miskienfinewygersom dehyndersenmûlezelsynlibbentehâlden,sadatwynetal itbistferlieze.

6Saferdieldenseitlânûnderinoaromdertrochhinnete gean:Achabgieallinnichienwei,enObadjagieallinnich inoarewei.

7EnwylstObadjaûnderweiswie,sjuch,dêrkaamElia himyn'emjitte;enhyherkendehim,enfoelopsyn gesicht,ensei:Binnejodat,mynhearElia?

8Enhyantwurdehim:Ikbinit;geanhinne,sistsjindyn hear:Sjoch,Eliaishjir

9Enhysei:Wathawiksûndige,datjojotsjinneryn'ehân fanAchaboerjaansoene,ommytedeadzjen?

10SawierasdeHeare,dynGod,libbet,derisgjinfolkof keninkrykdêr'tmynhearnethinnestjoerdhatomdyte sykjen;endoe'tseseine:Hyisdêrnet,naamerineedôf fanitkeninkrykenitfolk,datsedynetfûnhiene

11Ennosizzejo:Geanhinne,sistsjinjohear:Sjoch,Elia ishjir

12Enitsilbarre,sagauasikbyjoweibin,datdeGeast fandeHearejobringesilwêr'tiknethinnewit;enasik dankomenAchabfertel,enhykinjonetfine,silhymy deadzje;marik,jotsjinner,frezedeHearefanmynjeugd ôf

13Ismynhearnetferteldwatikdienhawdoe'tIzébelde profetenfandeHearefermoarde,hoe'tikhûndertmannen fan'eprofetenfandeHearefyftichbyinoaryningrot ferburgenhaw,enharmeibreaenwetterfiedehaw?

14Ennosizzejo:Geanhinne,sistsjinjohear:Sjoch,Elia ishjir;enhysilmydeadzje.

15DoeseiElia:SawierasdeHearefan'elegerslibbet, foarwa'tikstean,iksilmyhjoedwisoanhimsjenlitte.

16DoegieObadjaAchabtemjitteenferteldeithim;en AchabgieEliatemjitte

17Doe'tAchabEliaseach,seiAchabtsjinhim:Bistûit dy'tIsraelynûnrêstbringt?

18Enhyantwurde:IkhawIsraelnetynûnrêstbrocht,mar doenithûsfandynheit,om'tjimmedegeboadenfande HeareferlittenhawweendeBaälsfolgehawwe

19StjoernodêromhieleIsraelbymyop'eberchKarmel, endefjouwerhûndertfyftichprofetenfanBaäl,ende fjouwerhûndertprofetenfan'ebosken,dy'toan'etafelfan Izébelite

20DoestjoerdeAchabneialdebernfanIsrael,enhy sammeledeprofetenbyinoarop'eberchKarmel

21DoekaamElianeiithielefolktaensei:Hoelang hinkelenjimmenochoptwagedachten?AsdeHeareGod is,folgjehimdan;marasitBaälis,folgjehimdanMarit folkantwurdehimnetienwurd

22DoeseiEliatsjinitfolk:Ik,ikallinnichbinoerbleaun asprofeetfandeHeare,mardeprofetenfanBaälbinne fjouwerhûndertenfyftichman

23Litseúsdêromtwabollenjaan;enlitseienbollefoar harselskieze,endyynstikkensnije,endyophoutlizze, sûnderfjoerderûndertedwaan;eniksildeoarebolle klearmeitsje,endyophoutlizze,sûnderfjoerderûnderte dwaan

24Enropjimmedenammefanjimmegoadenoan,enik sildenammefandeHeareoanroppe:endeGoddy'tmei fjoerantwurdet,dymeiGodwêzeEnalitfolkantwurde ensei:Itisgoedsein

25DoeseiEliatsjindeprofetenfanBaäl:Kiesienbolle foarjimselsenmeitsjedyearstklear,wantjimmebinne meiinprotteminsken;enropdenammefanjimmegoaden oan,marmeitsjegjinfjoerûnder.

26Enhjanamendebolledy'tharrenjûnwie,enhja makkenhimklear,enrôpendenammefanBaäloanfan'e moarnoantdemiddei,enseinen:OBaäl,hearús!Marder wiegjinstim,enekgjiniendy'tantwurdeEnhjasprongen opitalterdatmakkewie

27Enitbardetsjin'emiddeidatEliaharspotteensei:Rôp lûd,wanthyisingod;hypraat,ofhyefterfolget,ofhyis opreis,ofmiskiensliepthy,enmoathywekkerwurde

28Enhjarôpenlûdensnijdenharselsneffensharrenwize meimessenenlansetten,oantitbloedderopútrûpte

29Enitbarde,doe'tdemiddeifoarbywie,ense profetearrenoantdetiidfanitofferjenfanitjûnsoffer,dat dergjinstimwie,nochiendy'tantwurde,nochiendy'tder omtinkenoanjoech

30DoeseiEliatsjinalitfolk:Komtichterbymy.Doe kaamalitfolkneihimtaEnhyreparearreitalterfande Hearedatôfbrutsenwie

31DoenaamElíatolvestiennen,neffensittalfan'e stammenfan'esoannenfanJakob,tawa'titwurdfan'e Hearekaam,sizzende:Israelsildynnammewêze.

32Enmeidestiennenboudehyinalteryn'enammefan deHeare;enhymakkeinsleatomitalterhinne,sagrutas twamatensied.

33Enhyleiithoutop'etiid,ensnijdedebolleynstikken, enleihimopithout,ensei:Foljefjouwerfettenmeiwetter, enjititoeritbrânoffer,enopithout

34Enhysei:Dochitfoardetwaddekear.Ensydieneit foardetwaddekear.Enhysei:Dochitfoardetreddekear. Ensydieneitfoardetreddekear

35Enitwetterrûnomitalterhinne;enhyfoldeekdesleat meiwetter.

36Enitbardeop'etiiddatitjûnsofferbrochtwaard,datde profeetEliatichterbykaamensei:Heare,Godfan Abraham,IzaäkenIsrael,litithjoedbekendwurdedatJo GodbinneynIsrael,endatikjotsjinnerbin,endatikal dizzedingenopjowurddienhaw.

37Hearmy,oHeare,hearmy,datditfolkwittemeidatJo deHeareGodbinne,endatJoharhertweromkearehawwe

38DoefoelitfjoerfandeHearedel,enfertarreitbrânoffer, enithout,endestiennen,enitstof,enslikkeitwetterop datyn'esleatwie

39Doe'talitfolkitseach,foelenseophargesichtenen seinen:DeHeare,hyisdeGod;deHeare,hyisdeGod

40DoeseiEliatsjinharren:PakdeprofetenfanBaäl;lit netienfanharrenûntkomme.Ensypaktense,enElia brochtseneidebeekKisonendeadesedêr

41DoeseiEliatsjinAchab:Geanop,ytendrink,wantder isinlûdfanoerfloedfanrein.

42DoegyngAchabomheechomteitenentedrinkenEn Eliagyngomheechneidetopfan'eKarmel;enhysmiet himselsdelop'egrûn,ensettesyngesichttuskensyn knibbels,

43Enseitsjinsyntsjinstfeint:Geannoomheech,sjochnei desee.Enhygyngomheech,enseach,ensei:Dêrisneat. Enhysei:Geannochrissânkear

44Enitbardedesândekeardatersei:Sjoch,derkomtin lytswolkjeopút'esee,lykasinmansynhân.Enhysei: Geanop,sistsjinAchab:Spandynweinynenkomdel,dat dereindynettsjinhâldemei

45Enitbardeûnderwilensdatdehimelswartwiefan wolkenenwyn,enderwieinswierereinEnAchabried engyngneiJizreël

46EndehânfandeHearewieoerElia;enhyomgordesyn heupen,enrûnfoarAchabútneideyngongfanJizreël

HAADSTIK19

1EnAchabferteldeIzebelalleswatEliadienhie,enek hoe'teraldeprofetenmeiitswurdfermoardehie.

2DoestjoerdeIzebelinboadeneiEliaensei:Meiede goadenmysadwaanenmear,asikdynlibbennetmoarn omdizzetiidmeitsjelykasitlibbenfanienfanharren

3Doe'terdatseach,stieeropengiefoarsynlibbenhinne, enkaamneiBerseba,datbyJudaheart,enlietdêrsyn tsjinstfeintachter.

4Marhyselsgieindeireisdewoastenijeyn,enkaamen gyngsittenûnderinjeneverbeam;enhyfregefoarhimsels dathystjerremocht;ensei:Itisgenôch;no,oHeare,nim mynlibbenwei;wantikbinnetbetterasmynfoarâlden

5Endoe'terûnderinjeneverbeamleitesliepen,sjuch,doe rekkeiningelhimoanenseitsjinhim:Steanopenyt

6Enhyseach,ensjuch,dêrleiinkoekebaktop'ekoalen, eninkrukwetteroansynholle.Enhyietendronk,enlei himwerdel

7EndeingelfandeHearekaamwerfoardetwaddekear, enrekkehimoan,ensei:Steanopenyt;hwentdereisiste langfoardy

8Enhystieop,ietendronk,engyngyn'ekrêftfandat itenfjirtichdagenenfjirtichnachtenneiHoreb,deberch fanGod

9Enhykaamdêryningrotenbleaudêroernachtsje;en sjuch,itwurdfandeHearekaamtahim,enHyseitsjin him:Watdochstohjir,Elia?

10Enhysei:IkbintigeoergeunstichwestfoardeHeare, deGodfan'elegers,wantdebernfanIsraelhawwejo ferbûnferlitten,joaltersôfbrutsenenjoprofetenmeiit swurddeade;enik,allinnichik,binoerbleaun;ensesykje mynlibbenomitôftenimmen

11Enhysei:Geanútensteanop'eberchfoardeHeare Ensjuch,deHearegyngfoarby,eningrutteensterkewyn skuordedebergenenbrutsderotsenfoardeHeare;marde Hearewienetyn'ewyn;enneidewyninierdbeving;mar deHearewienetyn'eierdbeving.

12Enneideierdbevinginfjoer;mardeHearewienetynit fjoer:enneiitfjoerinstillesêftestim

13Doe'tEliadathearde,dieersyngesichtynsynmantel, giederútenstiebydeyngongfan'egrotDoekaamderin stimtahimensei:"Watdochstohjir,Elia?"

14Enhysei:IkbintigeoergeunstichwestfoardeHeare, deGodfan'elegers,om'tdebernfanIsraeljoferbûn ferlittenhawwe,joaltersôfbrutsenhawweenjoprofeten meiitswurddeadehawwe;enik,allinnichik,bin oerbleaun;ensesykjemynlibbenomitfuorttenimmen

15DoeseideHearetsjinhim:Geanweromopdynweinei dewoastenijefanDamaskus;enasjokomme,salvje HazaëltakeningoerSyrië

16EnJehu,desoanfanNimsi,scilstûsalvjetakeningoer Israel;enElisa,desoanfanSafat,útAbel-Mehola,scilstû salvjetaprofeetyndynplak

17Enitsilbarredatwa'tûntkomtoanitswurdfanHazaël, Jehusildeadzje;enwa'tûntkomtoanitswurdfanJehu,sil Elisadeadzje

18DochshawIksântûzenynIsraeloerlitten,alde knibbelsdy'tnetfoarBaälbûgdhawwe,enelkemûledy't himnettútsehat

19DoegyngerdêrweifuortenfûnElisa,desoanfanSafat, dy'toanitploegjenwiemeitolvepakoksenfoarhimút,en hymeiittolfde;enEliagyngfoarbyhimensmietsyn manteloerhim

20EnhylietdekijachterenrûnEliaachterneiensei:Lit my,asjomyfreegje,mynheitenmynmemtútsje,endan silikjofolgje.Enhyseitsjinhim:Geanwerom,wantwat hawikjooandien?

21Doegieerweromfanhim,ennaaminjokkij,en slachtese,enkochtharfleismeiitarkfan'ekij,enjoechit oanitfolk,ensyieten.Doestieerop,engieEliaefternei, entsjinnehim

HAADSTIK20

1EnBenhadad,dekeningfanSyrië,sammelealsynleger byinoar;enderwienetwaentritichkeningenmeihim,en hyndersenweinen;enhygyngopenbelegereSamaria,en fochtoarlochdertsjin.

2EnhystjoerdeboadenneiAchab,dekeningfanIsrael, yn'estêd,enseitsjinhim:SaseitBenhadad,

3Dynsulverendyngoudisfanmy;ekdynfrouljuendyn bern,selsdemoaiste,binnefanmy.

4EndekeningfanIsraelantwurdeensei:Mynhear,o kening,neffensjowurdbinikfanjo,enalleswatikhaw.

5Doekamendeboadenweromenseinen:Saseit Benhadad:Hoewol'tikneijostjoerdhawenseinhaw:Jo sillemyjosulverenjogoudenjofrouljuenjobernjaan; 6Mariksilmoarnomdizzetiidmyntsjinstfeintenneijo stjoere,ensesillejohûsendehuzenfanjotsjinstfeinten trochsykje;enitsilbarredatalleswatnoflikisynjoeagen, seitynharhânlizzeenmeinimme

7DoerôpdekeningfanIsraelaldeâldstenfanitlânensei: Merkop,ikbidjimme,ensjochhoe'tdizzemankweasiket, wanthyhatneimystjoerdommynfrouljuenmynbernen mynsulverenmyngoud;enikhawhimnetwegere

8Enaldeâldstenenalitfolkseinetsjinhim:Harkjenet neihim,enjounettastimming

9DêromseiertsjindeboadenfanBenhadad:Sistsjinmyn heardekening:Alleswatjoynitearstoanneijotsjinner stjoerdhawwe,silikdwaan,marditkiniknetdwaanDoe gongendeboadenfuortenbrochtenhimwerom

10EnBenhadadstjoerdeneihimtaensei:Meiedegoaden mysadwaanenmear,asitstoffanSamariagenôchisfoar hânfolenfoaralitfolkdatmyfolget

11EndekeningfanIsraelantwurdeensei:Sistsjinhim: Lithimdy'tsynharnasomgordtnetopskeppelykashydy't itútlûkt

12Doe'tBenhadaddizzeboadskiphearde,wylsthyende keningenyn'etintenoanitdrinkenwiene,seiertsjinsyn tsjinstfeinten:SteljimmeynslachoarderEnsysteldenhar ynslachoardertsjin'estêd.

13Ensjuch,dêrkaaminprofeettaAchab,dekeningfan Israel,ensei:SaseitdeHeare:Hawwejodizzehielegrutte mannichtesjoen?sjuch,Iksilithjoedynjohânjaan;enjo sillewittedatIkdeHearebin

14EnAchabsei:Trochwa?Enhysei:SaseitdeHeare: Trochdejongemannenfan'efoarstenfan'eprovinsjes. Doeseier:Wasildestriidoanfiere?Enhyantwurde:Do 15Doeteldehydejongemannenfan'efoarstenfan'e provinsjes,enitwienetwahûndertentwaentritich;ennei harrenteldehyalitfolk,aldebernfanIsrael,sântûzen

16Enhjagongenúttsjin'emiddeiMarBenhadadwie dronkenoanitdrinkenyn'etinten,hyendekeningen,de twaentritichkeningendy'thimholpenhiene

17Endejongemannenfan'efoarstenfan'eprovinsjes gongenearstút;enBenhadadstjoerdeút,ensyfertelden him,sizzende:DerbinnemannenútSamariakommen

18Enhysei:Oftsenofoarfredeútkommenbinne,fangse libben;ofoftsefoaroarlochútkommenbinne,fangse libben

19Doekamendizzejongemannenfan'efoarstenfan'e provinsjesút'estêd,enitlegerdatharfolge.

20Enhjadeadenelksynman;endeSyriërsflechten;en Israelefterfolgeharren;enBenhadad,dekeningfanSyrië, ûntkaamopinhyndermeideruters

21EndekeningfanIsraelgyngút,ensloechdehyndersen weinen,endeadedeSyriërsmeiingrutteslachting.

22DoekaamdeprofeetbydekeningfanIsraelenseitsjin him:Geanhinne,wêssterk,enmerkop,ensjochwatjo dogge,wantoan'eeinfanitjiersildekeningfanSyrië tsjinjoopkomme

23Endetsjinstfeintenfan'ekeningfanSyriëseinetsjin him:Harrengoadenbinneberggoaden;dêromwienese sterkeraswy;marlitústsjinharrenfjochtsjeyn'eflakte, enwysillewissterkerwêzeasharren.

24Endochditding:Nimdekeningenfuort,elkfansyn plak,ensetoerstenopharrenplakken

25Entelinleger,lykasitlegerdatjoferlernhawwe, hynderfoarhynder,enweinfoarwein;enwysilletsjinhar fjochtsjeyn'eflakte,enwissillewysterkerwêzeashar Enhyharkeneiharstim,endiesa

26Enitbardeoan'eeinfanitjierdatBenhadaddeSyriërs teldenoptrokneiAfekomtsjinIsraeltefjochtsjen

27EndebernfanIsraelwaardenteld,enwieneallegear oanwêzich,engongentsjinharop;endebernfanIsrael legerenharfoarharastwalytsekeppelsgeiten;marde Syriërsfoldenitlân.

28DoekaamderinmanGods,enspriektadekeningfan Israel,ensei:SaseitdeHeare:OmdatdeSyriërssein hawwe:DeHeareisinGodfan'ebergen,marHyisgjin Godfan'edellingen,dêromsilIkdizzehielegrutte mannichteynjohânjaan,enjimmesillewittedatIkde Hearebin.

29EnhjalegerenharsândagentsjinoerelkoarEnsa bardeit,datop'esândedeidestriidbegûn:endebernfan Israelfersloegenfan'eSyriërshûnderttûzenfuotmannen opiendei

30MarderestflechteneiAfek,destêdyn;endêrfoelin muorreynopsânentweintichtûzenfan'emanljudy't oerbleaunwieneEnBenhadadflechte,enkaamdestêdyn, yninbinnenkeamer

31Ensyntsjinstfeintenseinetsjinhim:Sjoch,wyhawwe hearddatdekeningenfanithûsfanIsraelbarmhertige keningenbinne;litús,asjowolle,insekkenkleedomús heupenlizzeentouwenomúshollenenneidekeningfan Israelgean;miskiensilhyjolibbenrêde

32Doegordensesekkenomharheupenendienetouwen omharhollen,enkamenbydekeningfanIsraelenseinen: DyntsjinnerBenhadadseit:LitmydochslibjeEnhysei: Libbeternoch?Hyismynbroer

33Demannennoseagendergoedneioftderwatfanhim kommesoe,enpaktenithastichop:enseseinen:Dyn broerBenhadadDoeseier:Geanhinne,bringhimDoe kaamBenhadadneihimta;enhyliethimop'ewein klimme

34EnBenhadadseitsjinhim:Destêdendy'tmynheitfan dynheitnommenhat,silikweromjaan;endûscilst strjittenfoardyselsoanlizzeynDamaskus,lyksa'tmynheit ynSamariamakkehat.DoeseiAchab:Iksildymeidit ferbûnfuortstjoereDathymakkeinferbûnmeihimen stjoerdehimfuort

35Eninmanút'eprofetenseitsjinsynbuormantrochit wurdfan'eHeare:Slamydochs!Mardemanwegerehim teslaan

36Doeseiertsjinhim:Omdatstnetneidestimfande Heareharkehast,sjuch,sagauasstbymyweigienbist,sil inliuwdydeadzjeEnsagauaserbyhimweigienwie,fûn inliuwhimendeadehim.

37Doefûnerinoaremanensei:Slamy,ikbiddyEnde mansloechhim,sadaterhimferwûnetrochteslaan

38Doegiedeprofeetfuortenwachteûnderweisop'e kening,enferklaaidehimselsmeijiskeopsyngesicht

39Endoe'tdekeningfoarbygie,rôpertadekening:enhy sei:Dyntsjinnerisútgienmiddenyn'estriid;ensjuch,in mankaamom,enbrochtinmanbymy,ensei:Bewarje dizzeman;aseropienofoaremaniermist,dansildyn libbenynsteefansynlibbenwêze,ofoarsmoattejoin talintsulverbetelje

40Enom'tdyntsjinnerhjirendêrdrokdwaandewie,wie erfuort.EndekeningfanIsraelseitsjinhim:Sasildyn oardielwêze;dohastitselsbesletten

41Enhyhastigehimennaamdejiskefansyngesicht;en dekeningfanIsraelûnderkendehimdathyienfan'e profetenwie

42Enhyseitsjinhim:SaseitdeHeare:Omdatjoinman útjohânlittenhawwedy'tIktadefolsleineferneatiging ornearrehaw,dêromsiljolibbenfoarsynlibbengean,en jofolkfoarsynfolk.

43EndekeningfanIsraelgyngneisynhûs,swieren ûntefreden,enkaamynSamaria

HAADSTIK21

1EnitbardeneidizzedingendatNabot,deJisreëlyt,in wyngerthie,dy'tynJisreëllei,tichtbyitpaleisfanAchab, dekeningfanSamaria

2EnAchabspriektsjinNabotensei:Joumydynwyngert, datikhimasinkrûdetúnhaw,om'tertichtbymynhûsleit; eniksildyderfoarinbetterewyngertjaanasdy;of,asit dygoedliket,silikdydeweardederfanynjildjaan.

3EnNabotseitsjinAchab:DeHeareferbiedeitmy,datik iterfskipfanmynfoarâldenoanjojaansoe

4EnAchabkaamswierenmisnoegenynsynhûs fanwegenitwurddatNabot,deJizreëlyt,tsjinhimsprutsen hie,hwenthyhiesein:Iksildyiterfskipfanmyn foarâldennetjaan.Enhyleihimdelopsynbêd,endraaide syngesichtôf,enwoegjinbreaite

5MarsynfrouIzebelkaambyhimenseitsjinhim: Wêromisdyngeastsafertrietlik,datstgjinbreaytst?

6Enhyseitsjinhar:OmdatikmeiNabot,deJizreëlyt, sprutsenentsjinhimseinhaw:Joumydynwyngertfoar jild;ofoars,asitdygoedfalt,silikdyinoarewyngert derfoarjaan;enhyantwurde:Iksildymynwyngertnet jaan

7DoeseisynfrouIzebeltsjinhim:Bestjoerstdonoit keninkrykfanIsrael?Rinop,ytbrea,enlitdynhert fleurichwêze:iksildydewyngertfanNabot,deJisreëlyt, jaan.

8Doeskreausebrievenyn'enammefanAchab,en fersegelesemeisynsegel,enstjoerdedebrievenneide âldstenenneideealljudy'tynsynstêdwiene,dy'tby Nabotwennen

9Ensyskreauyn'ebrieven:RopinfêsteútensetNabot heechûnderitfolk.

10Ensettwamannen,soannenfanBelial,foarhim,om tsjinhimtetsjûgjenentesizzen:JohawweGodende keninglastereEndraachhimdanútenstiennigjehim,dat hystjerrekin

11Endemannenfansynstêd,deâldstenendeealljudy't ynsynstêdwennen,dienelykasIzébelhartastjoerdhie,en lykasskreaunstieyn'ebrievendy'tsyhartastjoerdhie

12SerôpeninfêsteútensettenNabotheechboppeitfolk.

13Doekamentwamannenbinnen,bernfanBelial,en gienenfoarhimsitten;endemannenfanBelialtsjûgen

tsjinhim,tsjinNabot,yn'eoanwêzigensfanitfolk, sizzende:NabothatGodendekeninglastere.Doedroegen sehimút'estêdenstiennigenhimmeistiennen,dathy stoar.

14DoestjoerdenseneiIzebelenseine:Nabotisstiennige enisdea

15Doe'tIzebelheardedatNabotstiennigewieendeawie, seiIzebeltsjinAchab:"Meitsjedyklear,nimdewyngert fanNabot,deJisreëlyt,ynbesit,dy'terdywegerehatfoar jildtejaan,wantNabotlibbetnetmear,marisdea"

16Doe'tAchabheardedatNabotdeawie,gieAchabneide wyngertfanNabot,deJisreëlyt,omdyynbesittenimmen 17DoekaamitwurdfandeHearetaElia,deTisbyt, sizzende:

18Meitsjejoklear,geandelomAchab,dekeningfan Israel,temoetsjen,dy'tynSamariais;sjuch,hyisyn'e wyngertfanNabot,dêr'terhinnegienisomitynbesitte nimmen

19Endûscilsttsjinhimsprekkeensizze:SaseitdeHeare: Hawwejofermoarde,enekynbesitnommen?Endûscilst tsjinhimsprekkeensizze:SaseitdeHeare:Opitplakdêr't hûnenitbloedfanNabotslikkehawwe,sillehûnendyn bloedslikje,selsdyneigen

20DoeseiAchabtsjinElia:Hawwejomyfûn,mynfijân?

Enhyantwurde:Ikhawjofûn,om'tjojoselsferkocht hawweomtedwaanwatkweaisyn'eeagenfan'eHeare 21Sjoch,Iksilkweaoerdybringe,endynneiteam fuortnimme,enIksilfanAchabútroegewa'ttsjin'e muorrepisset,enwa'topslettenenoerbleaunisynIsrael, 22EnIksildynhûsmeitsjelykasithûsfanJerobeam,de soanfanNebat,enlykasithûsfanBaësa,desoanfanAhia, fanwegendeopskuorwêrmei'tstoMytalilkensopstutsen hastenIsraeltasûndigjenbrochthast

23EnekoerIzébelsprutsdeHeareensei:Dehûnensille IzébelopfrettebydemuorrefanJizreël

24Dy'tfanAchabyn'estêdstjert,silledehûnenite;en dy'tynitfjildstjert,silledefûgelsfan'eloftite.

25MarderwienimmenlykasAchab,dy'thimselsferkocht hatomkweatedwaanyn'eeagenfan'eHeare,dy'tsyn frouIzebeloanstutsenhie.

26Enhydietigeôfgrysliktrochôfgoadentefolgjen, neffensalitwurkdatdeAmoritendienen,dy'tdeHeare foardebernfanIsraelútdreaunhie.

27Enitbarde,doe'tAchabdywurdenhearde,datersyn kleanskuorde,eninsekkendoekomsynlichemdie,en fêste,enleiynsekkendoek,engyngsêfthinne.

28DoekaamitwurdfandeHearetaElia,deTisbyt, sizzende:

29Sjochstûhoe'tAchabhimselsfoarMyferleget?Omdat hyhimselsfoarMyferleget,silIkitkweanetynsyndagen bringe,maryn'edagenfansynsoansilIkitkweaoersyn hûsbringe.

HAADSTIK22

1EnsebleauwentrijejiersûnderoarlochtuskenSyriëen Israel.

2EnitbardeynittreddejierdatJosafat,dekeningfan Juda,delkaamneidekeningfanIsrael

3DoeseidekeningfanIsraeltsjinsyntsjinstfeinten:Witte jimmedatRamothynGileadúsis,enwybliuwestilen nimmeitnetút'ehânfan'ekeningfanSyrië?

4EnhyseitsjinJosafat:Wollejomeimyneidestriidgean neiRamothinGilead?EnJosafatseitsjindekeningfan Israel:Ikbinlykasjo,mynfolklykasjofolk,mynhynders lykasjohynders.

5EnJosafatseitsjindekeningfanIsrael:Freegjedochs hjoedneiitwurdfandeHeare

6DoesammeledekeningfanIsraeldeprofetenbyinoar, sawatfjouwerhûndertman,enseitsjinharren:Siliktsjin RamothinGileadynstriidgean,ofsilikitlitte?Enhja seinen:Geanop,wantdeHearesilityn'ehânfan'ekening jaan

7EnJosafatsei:IshjirnetienmearprofeetfandeHeare, datwyhimfreegjekinne?

8DoeseidekeningfanIsraeltsjinJosafat:Derisnochien man,Micha,desoanfanJimla,trochwa'twydeHeare freegjekinne;marikhaatsjehim,om'thyneatgoedsoer myprofetearret,markweaDoeseiJosafat:Litdekening datnetsizze

9DoerôpdekeningfanIsraelinamtnerensei:Komgau hjir,Micha,desoanfanJimla

10EndekeningfanIsraelenJosafat,dekeningfanJuda, sietenelkopsyntroan,oanklaaidynharklean,yninleech plakbydeyngongfan'epoartefanSamaria;enalde profetenprofetearrenfoarharren

11EnSedekia,desoanfanKenaäna,makkehimselsizeren hoarnen,enhysei:SaseitdeHeare:Meidizzensilstde Syriërsslaan,oantdûseferneatigehast

12Enaldeprofetenprofetearrensa,sizzende:Tsjuchop neiRamothinGilead,enjosillefoarspoedichwêze,want deHearesilityn'ehânfan'ekeningjaan

13Endeboadedy'tgienwieomMichateroppen,spriekta himensei:Sjuch,dewurdenfan'eprofetenbinnemeiien mûlegoedfoardekening:litdynwurd,dochs,wêzeasit wurdfanienfanharren,ensprekwatgoedis.

14EnMichasei:SawierasdeHearelibbet,watdeHeare tsjinmyseit,datsiliksprekke

15Doekaamerbydekening.Endekeningseitsjinhim: Micha,sillewytsjinRamothinGileadyn'estriidlûke,of sillewyitophâlde?Enhyantwurdehim:Geanhinneen dochmei,wantdeHearesilityn'ehânfan'ekeningjaan.

16Endekeningseitsjinhim:Hoefollekearensilikdy beswearjedatstmyneatoarsfertelstasdewierheidyn'e nammefandeHeare?

17Enhysei:IkseachhielIsraelferspraatop'eheuvels,as skiepdy'tgjinhoederhawwe;endeHearesei:Dizze hawwegjinhear;litseelkynfredeneisynhûsgean.

18DoeseidekeningfanIsraeltsjinJosafat:Hawikdynet seindathyneatgoedsoermyprofetearjesoe,marallinnich kwea?

19Enhysei:HarkjedêromneiitwurdfandeHeare:ik seachdeHearesittenopsyntroan,enalithimelskeleger stiebyhimoansynrjochter-enoansynlofterhân.

20DoeseideHeare:WasilAchaboerhelje,dathyopgiet enbyRamothinGileadfallemei?Endeieneseisa,ende oaresa

21Doekaamderingeastfoarút,enstiefoardeHeare,en sei:Iksilhimoertsjûgje.

22EndeHeareseitsjinhim:Wêrmei?Enhysei:Iksil útgean,eniksilinligengeastwêzeyn'emûlefanalsyn profeten.Enhysei:Dosilsthimoertsjûgje,enekoerwinne; geanút,endochsa

23No,dêrom,sjoch,deHearehatinligengeastyn'emûle fanaldizzeprofetenfanjojûn,endeHearehatkweaoer josprutsen

24MarSedekia,desoanfanKenaäna,kaamtichterbyen sloechMichaop'ewangensei:HokkerkantisdeGeast fandeHearefanmyweigienommeidytesprekken?

25EnMichasei:Sjoch,dûscilstitsjendydei,asdûynin binnenkeamergeanesilstomdyteferbergjen.

26DoeseidekeningfanIsrael:NimMichaenbringhim weromneiAmon,degûverneurfan'estêd,enneiJoas,de soanfan'ekening;

27Ensiz:Saseitdekening:Setdizzemanyn'efinzenis enfiedhimmeibreafanellindeenmeiwetterfanellinde, oantikynfredeweromkom

28EnMichasei:Asjoynfredeweromkomme,hatde Hearenettrochmysprutsen.Enhysei:Harkje,ofolk, allegearre

29DoegongendekeningfanIsraelenJosafat,dekening fanJuda,opneiRamothinGilead.

30DoeseidekeningfanIsraeltsjinJosafat:Iksilmy ferklaaieenyn'estriidgean,mardochdûdynkleanoan DoeferklaaidedekeningfanIsraelhimengyngyn'estriid.

31MardekeningfanSyriëjoechsyntwaentritich oanfierdersdy'toersynweinenhearsken,itbefel:Fjochtsje nettsjinlytsnochgrut,marallinnichtsjindekeningfan Israel

32Doe'tdeoerstenfan'eweinenJosafatseagen,seinense: "ItiswisdekeningfanIsrael."Doekeardenseharôfom tsjinhimtefjochtsjen,enJosafatrôpitút

33Enitbarde,doe'tdeoerstenfan'eweinenseagendatit netdekeningfanIsraelwie,datseharweromlutsenfan synefterfolging

34Eninmanspandeinbôgeyninûnferwachtepoging,en rekkedekeningfanIsraeltuskendegewrichtenfanittuig; dêromseiertsjindeweinbestjoerder:Draaidynhânom, endraachmyútitleger,hwentikbinferwûne

35Endestriidwaarddydeisterker:endekeningbleau steanynsynweintsjindeSyriërs,enstoaryn'ejûn;enit bloedrûnút'ewûneynitmiddenfan'ewein

36Endergieinoproptrochitlegerbyitûndergeanfan'e sinne,sizzende:Elkneisynstêd,enelkneisynlân

37Sastoardekening,enwaardneiSamariabrocht;ense begroevendekeningynSamaria.

38Enienwoskdeweinyn'efiverfanSamaria;ende hûnenslikkensynbloedop;ensywoskensyn wapenrusting,neffensitwurdfan'eHearedatHysprutsen hie

39Derestfan'eskiednissenfanAchab,enalleswater dienhat,enitivoarenhûsdaterboudhat,enaldestêden dy'terboudhat,steanedynetbeskreaunynitboekfan'e kronikenfan'ekeningenfanIsrael?

40SasliepteAchabmeisynfoarâlden;ensynsoanAhazia waardkeningynsynplak

41EnJosafat,desoanfanAsa,waardkeningoerJudaynit fjirdejierfanAchab,dekeningfanIsrael

42Josafatwiefiifentritichjierâlddoe'terkeningwaard,en hyregearrefiifentweintichjierynJeruzalem.Endenamme fansynmemwieAzuba,dedochterfanSilhi

43EnhywandeldeynaldewegenfansynheitAsa;hy wikedernetfanôf,endiewatgoedwieyn'eeagenfande Heare;dochswaardendeofferhôvennetfuorthelle;wantit

folkofferdeenbaarndenochaltydreekwurkop'e offerhôven.

44EnJosafatmakkefredemeidekeningfanIsrael

45Derestfan'eskiednissenfanJosafat,ensynmachtdy't ersjenlittenhat,enhoe'teroarlochfierdhat,steanedynet beskreaunynitboekfan'ekronikenfan'ekeningenfan Juda?

46Enitoerbleaunefan'eSodomiten,datoerbleaunwieyn 'edagenfansynheitAsa,naamhyútitlânwei

47DerwiedoegjinkeningynEdom:instedsfâdwie kening

48JosafatmakkeskippenfanTarsisomneiOfirtegean foargoud,marsegongennet;wantdeskippenrekken stikkenbyEsjongeber

49DoeseiAhazia,desoanfanAchab,tsjinJosafat:Lit myntsjinstfeintenmeijotsjinstfeintenyn'eskippengean. MarJosafatwoenet

50EnJosafatisslieptmeisynfoarâlden,enwaard begroevenbysynfoarâldenyn'estêdfansynheitDavid; ensynsoanJoramregearreynsynplak

51Ahazia,desoanfanAchab,waardkeningoerIsraelyn SamariaynitsantjindejierfanJosafat,dekeningfanJuda, enhyregearretwajieroerIsrael

52Enhydiekweayn'eeagenfan'eHeare,enwandelde yn'eweifansynheit,enyn'eweifansynmem,enyn'e weifanJerobeam,desoanfanNebat,dy'tIsraelta sûndigjenbrochthie:

53WanthytsjinneBaälenoanbeahim,enhymakkede Heare,deGodfanIsrael,lilk,neffensalleswatsynheit dienhie