

Lettered'Erodeè Pilatu
LETTERAD'ERODEÀPILATUUGUVERNATORE.
ErodeàPonziuPilatu,guvernatorediGhjerusalemme: Pace.
SòingrandeansietàTiscrivustecose,affinchìquandu l'avraiintese,possiesseadduluratupermè.Perchèmentre amofigliolaErodiade,chìmihècara,ghjucavanantuà unapozzad'acquachìaviaughjacciusopra,sihèrotta sottuàella,ètuttuusocorpuhècascatu,èasotestahè statatagliataèhèrimastanantuàasuperficiadiughjacciu Èeccu,asomammateneatestanantuàesoghjinochjein grembu,ètuttaamocasahèingrandetristezzaPerchèeiu, quanduaghjuintesuparlàdil'omuGhjesù,aghjuvulsutu venedatè,perpudèvedelusolu,èsenteasoparolla,s'ella eracum'èquelladiifigliolidil'omi.Èhècertuchìpervia dietantecosemalechìsòstatefattedamèàGhjuvanni Battista,èperchèaghjuburlatuuCristu,eccu,ricevua ricumpensadiaghjustizia,perchèaghjuversatuassai sanguediifigliolidil'altrinantuàaterraDunque,i ghjudiziidiDiusòghjusti;perchèogniomuriceve seconduusopensamentuMapostuchìeridegnudivede quelluDiu-omu,dunqueticunvenedipricàpermè
UmofiglioluAzboniushèancuelluinl'agoniadil'oradia morte
Èanch'eiusòinafflizioneèingrandeprova,perchèaghju l'idropisia;èsòingrandeangoscia,perchèaghju perseguitatuquelluchìhàintroduttuubattesimuperacqua, valeàdìGhjuvanniDunque,fratellumeu,ighjudiziidi Diusòghjusti
Èamomoglia,torna,perviadituttuusoduloreperaso figliola,hèdiventatacecadil'ochjusinistro,perchèavemu vulsutuaccecàl'ochjudiaghjustizia.Ùncihèpaceper quellichìfacenuumale,diceuSignorePerchèdigiàuna grandeafflizionevenenantuàipretiènantuàiscrittoridi alege;perchèt'anudatuuGhjustu.Perchèquestahèa cunsumazionediumondu,ch'ellianuaccunsentutuchìi GentilidiventessinuerediPerchèifigliolidialuceseranu cacciatifora,perchèùnanumiccaosservatuecosechìsò
statepredicateriguarduàuSignore,èàusoFigliolu Dunque,cinghjitiilombièriceviaghjustizia,tùcùato mogliaricurdendutidiGhjesùnotteèghjornu;èuregnu appartenerààvoiGentili,perchènoi,upopulu(sceltu), avemuburlatuuGhjustu
Avà,s'ellucihèlocuperanostradumanda,oPilatu,postu chìeramuunavoltainputere,intarrateamocasacuncura; perchèhèghjustuchìduvemuesseintarratidavoi, piuttostuchèdaipreti,chì,dopuàpocutempu,cum'è dicenueScritture,àavenutadiGhjesùCristu,avendetta piglierà.
Stammibè,cùProcla,atomoglia
Timandul'arechjediamofigliolaèumoanellu,affinchì tisianuunmemorialediamomortePerchèdigiàivermi cumincianuàescedaumocorpu,èeccu,ricevuun ghjudiziutempurale,èaghjupauradiughjudiziuàvene Perchèintraminduistemudavantiàl'operediuDiuvivu; maquestughjudiziu,chìhètempurale,hèperuntempu, mentrequelluàvenehèunghjudiziupersempre
FinediaLetteraàPilatuuGuvernatore.
LETTERADIPILATUÀERODE.
PilatuàErodeuTetrarca:Pace
Sappièvedi,chìughjornuchìm'haidatuGhjesù,aghju avutupietàdimèstessu,èaghjutestimuniatulavendumie mani(chìeruinnocente),riguarduàquelluchìhè risuscitatudaatombadopuàtrèghjorni,èaviacompiuu topiacèinellu,perchèhaidesideratuch'eiufussiassuciatu cuntèinasocrucifissione.Maavàamparudaiboiaèdai suldatichìguardavanuusosepulcruch'elluhèrisuscitatu daimortiÈaghjucunfirmatuinparticulareciòchìm'hè statudettu,ch'elluhèapparsucorporalmenteinGalilea,àa listessaforma,ècùalistessavoce,ècùalistessaduttrina, ècùidiscìpulisani,senzaessecambiatuinnunda,ma predicenducunaudaciaasorisurrezzione,èunregnu eternu
Èeccu,uceluèaterrasiralegranu;èeccu,Procla,amo moglia,credeinevisionichìlisòapparse,quandumihai mandatuàdàGhjesùàupopulud'Israele,perviadia malvulenzach'elliavianu.
AvàquanduProcla,amomoglia,hàintesuchìGhjesùera risuscitatu,èeraapparsuinGalilea,hàpigliatucunella Longinusucenturioneèdodicisuldati,istessichìavianu vegliatuàusepulcru,èhèandataàsalutàafacciadiCristu, cum'ès'ellusitrattavadiungrandespettaculu,èl'hàvistu cùisodiscìpuli
Avà,mentrech'ellieranufermi,maravigliatièfighjulavanu ellu,elluifighjulavaèlidisse:«Chìcihè?Crediteinmè? Pruclamate,sappiatechìinl'alleanzachìDiuhàdatuài babbi,hèdettuchìognicorpuchìeraperituduveriacampà perviadiamomorte,chìavetevistuÈavà,vedetechìsò vivu,quelluchìavetecrucifissuÈaghjupatituassaicose, finuàch'esòstatumessuinusepulcru.Maavà, ascoltatemiècrediteinumoBabbu-Diuchìhèinmè
Perchèaghjuscioltuicordonidiamorte,èaghjurottue portediuSheol;èamovenutaseràdopu.»
ÈquanduProcla,amomoglia,èiRumanianuintesuste cose,sòghjuntièm'anudettu,pienghjendu;perchèancu ellieranucontruàellu,quanduanucuncipituimalich'elli liavianufattuCusì,anch'eiuerunantuàudivanudiumo lettuinafflizione,èaghjumessuunvestitudidolu,èaghju pigliatucinquantaRumanicùamomogliaèsòandatuin Galilea
Èquandueruinstrada,aghjutistimuniatustecose;chì Erodehàfattustecosepermè,ch'elluhàpigliatucunsigliu cunmè,èm'hàcustrettuàarmàemomanicontr'àellu,èà ghjudicàquelluchìghjudicheghjatutti,èàflagellàu Ghjustu,Signorediighjusti.Èquanducisimuavvicinatià ellu,oErode,unagrandevocehèstataintesadaucelu,è untonuterribile,èaterrahàtrematu,èhàdatuundolce odore,cum'èquelluchìùneramaistatupercepitumancuin utempiudiGhjerusalemmeAvà,mentrestavainstrada,u nostruSignorem'hàvistumentrestavaèparlavacùiso discìpuli.Maaghjupricatuinumocore,perchèsapiachì eraquelluchìm'avetecunsignatu,ch'ellueraSignoredie cosecreateèCreatoredituttuManoi,quandul'avemu vistu,tuttisimucascatiinterradavantiàisopedi.Èaghju dettuàvocealta:Aghjupeccatu,oSignore,inquantumi sòpusatuètiaghjughjudicatu,chìvendichituttuinverità Èeccu,sochìsìDiu,uFiglioludiDiu,èaghjuvistuato umanitàèmiccaatodivinitàMaErode,cùifiglioli d'Israele,m'hàcustrettuàfàtiumaleAbbidunquepietàdi mè,oDiud'Israele!
Èamomoglia,ingrandeangoscia,disse:Diudiuceluèdi aterra,Diud'Israele,ùnmiricumpensatemiccasecondu l'attidiPonziuPilatu,nèseconduavulintàdiifiglioli d'Israele,nèseconduupensamentudiifigliolidiipreti; maricurdatevidiumomarituinavostragloria!
AvàunostruSignores'avvicinòèm'hàrisuscitatu,mèèa momoglia,èiRumani;èl'aghjuguardatuèaghjuvistu ch'elluavianantuàelluecicatricidiasocroceÈdisse: Ciòchìtuttiibabbighjustisperavanudiriceve,èùnanu vistu-inutotempuuSignorediuTempu,uFiglioludi l'Omu,uFiglioludil'Altissimu,chìhèpersempre,hè risuscitatudaimorti,èhèglorificatuinaltudatuttuciò ch'elluhàcreatu,èstabilitupersempreèsempre.
1.Ghjustinu,unudiiscrittorichìeranuàl'epicad'Augustu, TiberiuèGaiu,hàscrittuinusoterzudiscorsu:AvàMaria aGalilea,chìhàpurtatuuCristuchìhèstatucrucifissuin Ghjerusalemme,ùnerastatacununmarituÈGhjiseppu ùnl'hàmiccaabbandunata;maGhjiseppuhàcuntinuatuin asantitàsenzaunamoglia,elluèisocinquefigliolidauna primamoglia;èMariahàcuntinuatusenzaunmaritu
2TeodoruhàscrittuàPilatuuguvernatore:Qualeera l'omu,contruàqualecieraunalagnanzadavantiàtè,chì erastatucrucifissudal'omidiPalestina?Sèiparechji dumandavanuquestughjustamente,perchèùnavetemicca accunsentutuàasoghjustizia?Ès'ellidumandavanu questuingiustamente,cumuavetetrasgressualegeè urdinatuciòchìeraluntanudaaghjustizia?
Pilatulimandò:-Perchèfaciasegni,ùnvuliamicca crucifigelu;èpostuchìisoaccusatoridicianu:Sichjamarè, l'aghjucrucifissu
3.Ghjiseppudice:Agrippa,urè,eravistutucùunaveste tessutad'argentu,èhàvistuuspettaculuinuteatrudi CesareaQuanduupopuluhàvistuchìisovestiti brillavanu,lianudettu:Finuàavàt'avemuavutupaura cum'èunomu:daavàsìesaltatusopraanaturadiimortali Èhàvistuunanghjuluchìstavasopraàellu,èl'hàcolpitu cum'èàmorte
FinediaLetteradiPilatuàErode.
L'EPISTULADIPONZIUPILATU,Ch'elluhàscrittu àl'imperatorerumanuriguarduàunostruSignore GhjesùCristu.
PonzioPilatuàTibèreCésar-Salutu:
ÀGhjesùCristu,chìt'aghjufattucunnoscecumpletamente inl'ultimumumentu,unapunizioneamarahèstatainfine inflittadaavuluntàdiupopulu,ancus'eiuùneramicca vuluntariuèapprensivuInverità,nisunaetàhàmaiavutu oaveràunomucusìbonuèseveru.Maupopuluhàfattu unsforzumaravigliosu,ètuttiisoscribi,capièanzianianu accunsentutuàcrucificàquestuambasciatorediaverità,i sopropriprufeti,cum'èeSibillecunnoi,cunsiglienduu cuntrariu;èquanduhèstatuimpiccatusòapparsisegni soprannaturali,èinughjudiziudiifilosofianuminacciatu umondusanudiruina.Isodiscìpulifiuriscenu,senza smentisceusomaestruperviadiusocumpurtamentuèa continenzadiavita;anzi,inusonomesòassaibenefichi 1S'elluùnavessimiccaavutupaurachìunasedizione puderianascetràupopulu,chìeraguasifuriosu,forse questuomusariasemprestatuàcampàcunnoiBenchì, essendupiuttostucustrettudaafideltààatodignità,chè guidatudaamopropriainclinazione,ùnaghjumicca luttatucùtuttaamoforzaperimpedisceavenditaèa sofferenzadisangueghjustu,senzaculpabilitàdiogni accusazione,ingiustamente,inverità,perviadiamalizia dil'omi,èeppuru,cum'èl'interpretanueScritture,àaso propriadistruzzione.
AddioU5dieCalended'Aprile
URAPPORTUDIPILATUUGUVERNATORE, RiguarduàunostruSignoreGhjesùCristu;chìhè statumandatuàAugustuCesare,inRoma.
Inquellighjorni,quanduunostruSignoreGhjesùCristuhè statucrucifissusottuàPonziuPilatu,uguvernatoredi PalestinaèdiFenicia,ecosequìscrittesòaccadutein Ghjerusalemme,èsòstatefattedaiGhjudeicontruàu SignorePilatudunquemandòulistessuàCesareinRoma, cùusorapportuprivatu,scrivenducusì:
Àupiùputente,augustu,divinuèterribileAugustuCesare, Pilatu,l'amministratorediaPruvinciaOrientale:
Aghjuricevutuinfurmazioni,eccellenti,incunsequenzadi equalisòpigliatudapauraètremuluPerchèinquesta
pruvinciachìamministru,unadiecitàdiqualesichjama Ghjerusalemme,tuttaafolladiGhjudeim'hàcunsegnatu uncertuomuchjamatuGhjesù,èhàpurtatuparechje accusecontr'àellu,chìùnanupussutustabiliscecùprove consistenti.Mal'anuaccusatudiunaeresiainparticulare, valeàdì,chìGhjesùhàdettuchìuSabbatuùneramicca unriposu,nèdaesseosservatudaelliPerchèhàfattu parechjeguarigioniinquellughjornu,èhàfattuvedei cechi,èhàfattucamminàizoppi,hàrisuscitatuimorti,hà purificatuilebbrosi,hàguarituiparaliticichìeranu totalmenteincapacidimoveusocorpuodirinfurzàiso nervi,mapudianusoluparlàèdiscorsu,èlihàdatuu puteredicamminàècorre,eliminenduasoinfermitàsolu cùasoparollaCihèun'altraazzioneassaiputentechìhè stranaàidiichìavemu:hàrisuscitatuunomuchìera mortudaquattrughjorni,chjamendulusolucùasoparolla, quanduumortuaviacuminciatuàputrefà,èusocorpuera curruttudaivermichìeranustatiallevati,èaviaapuzzadi uncane;ma,videnduluchjinatuinatomba,licumandòdi corre,èumortuùnhàmiccatardatu,macum'èunsposu foradiasocamera,cusìsurtìdaasotomba,pienudi prufumeabbundante.Inoltre,ancuquellichìeranustranieri, èchiaramentedemoniaci,chìavianuasodimoraini deserti,èdivuravanuasopropriacarne,èvagavanucum'è bestiameècosestriscianti,litrasformòinabitantidiecità, ècùunaparollalireserazionali,èlipreparòàdiventàsavii èputenti,èillustri,piglienduusocibucùtuttiinemicidii spiritiimpurichìeranudistruttiviinelli,èchìellughjittò inaprufunditàdiumare
È,dinò,cin'eraunaltruchìaviaunamanusecca,èmicca soluamanumapiuttostuamitàdiucorpudil'omuera cum'èunapetra,èùnavianèaformad'unomunèa simmetriad'uncorpu:ancuelluhàguaritucùunaparollaè l'hàresusanuÈancuunadonna,chìaviaunflussudi sanguedapoitantutempu,èchìesoveneèarterieeranu esaurite,èchìùnpurtavamiccauncorpuumanu,essendu cum'èunamorta,èognighjornusenzaparolle,cusìchìtutti imedichidiudistrettuùneranucapacidiguarìla,perchè ùnlirestavapiùsperanzadivita;mamentreGhjesù passava,ellamisteriosamentericevetteforzadaasoombra chìcascavanantuàella,dadaretutoccòl'orludiuso vestitu,èsubitu,inquellastessaora,aforzariempìiso membristanchi,ècum'ès'ellaùnaviamaipatitununda, cuminciòàcorreversuCafarnao,asocità,cusìch'ellaci ghjunseinunviaghjudiseighjorni.
Èaghjufattucunnoscestecosechìmisòstateinfurmate pocufà,èchìGhjesùhàfattuusabbatuÈhàfattualtri miraculipiùgrandidiquesti,cusìchìaghjuvistuoperedi maravigliapiùgrandefattedaelluchèdaidiichìnoi adoremu.
MaErode,Archelau,Filippu,AnnaèCaiafa,cùtuttuu populu,mel'anucunsegnatu,muvenduungrandetumultu contruàmèperpudèmetteluàprovaPerquessa,aghju urdinatuch'ellufussicrucifissu,dopuavèlluprima flagellatu,ancus'elluùnaghjutrovunisunacausainellu d'accuseodimalefatte
Avàquanduelluhèstatucrucifissu,cierabughjura annantuàtuttuumondu,èusolehèstatuoscuratuper
mezughjornu,èestellesòapparse,maùnsihèvistualcun lustruinelle;èalunahàpersuusosplendore,cum'ès'ella fussitintadisangue;èumondudiimortihèstatu inghjuttitu;cusìchìusantuariustessudiutempiu,cum'èu chjamanu,ùnhèmiccaapparsuàiGhjudeistessiàaso caduta,maanupercepituunabissuinterra,èurumoredii tuonisuccessiviÈinmezuàquestuterroreimortisò apparsiinrisurrezzione,cum'èiGhjudeistessianu testimuniatu,èanudettuchìeraAbraham,èIsaac,è Ghjacobbu,èidodicipatriarchi,èMosè,èGhjobbu,chì eranumortiprima,cum'èsidice,circatrèmilacinquecentu anniÈcin'eranuassaichìeiustessuaghjuvistuapparisce inucorpu,èanufattulamentiannantuàiGhjudei,pervia diatrasgressionechìerastatacummessadaelli,èpervia diadistruzzionediiGhjudeièdiasolege
Èuterrorediuterramotucuntinuòdaasestaoradia preparazionefinuàanonaora;èquandueraserauprimu ghjornudiasettimana,cihèstatuunsonudaucelu,èu celuhèdiventatusettevoltepiùluminosuchèintuttil'altri ghjorniÈàaterzaoradianotteusolehèapparsupiù luminosuchèmai,illuminendututtul'emisferu.Ècum'èi lampiescenudicolpuinunatimpesta,cusìsisòvistiomi, altiinstatura,èsuperenduingloria,unaschiera innumerevole,chìgridavanu,èasovocehèstataintesa cum'èquelladiuntronuestremamenteforte,Ghjesùchìhè statucrucifissuhèrisuscitatu:venitedal'infernuvoichì erateschiaviinirecessisutterraneidil'infernu.Èl'abissu interraeracum'ès'elluùnaviamiccafondu;mahèstatu cusìchìifundamentistessidiaterrasòapparsi,cùquelli chìgridavanuincelu,ècamminavanuinucorputràimorti chìsòstatirisuscitatiÈQuelluchìhàrisuscitatututtii mortièhàligatul'infernuhàdettu:Diteàimodiscìpuli ch'elluviprecedeinGalilea,quìuviderete.
ÈtuttaquellanottealuceùnhàcessatudibrillàÈparechji diiGhjudeisòmortiinl'abissudiaterra,essendu inghjuttiti,cusìchìl'indomaniamaiòpartediquellichì eranustaticontruàGhjesùùnsòpiùstatitruvatiAltrianu vistul'apparizionediomichìrisuscitavanuchìnimudinoi aviamaivistuUnasinagogadiiGhjudeihèstatalasciata solainGhjerusalemmestessa,perchèsòsparitituttiin quellaruina.
Dunque,essendustupitudaquelluterrore,èessendu pussedutudaupiùspaventosutremulu,aghjuscrittuciò chìaghjuvistuinquellutempuèl'aghjumandatuàavostra eccellenza;èaghjuinserituciòchìhèstatufattucontr'à GhjesùdaiGhjudei,èl'aghjumandatuàavostradivinità, umosignore
URAPPORTUDIPONZIUPILATU,Guvernatoredi Ghjudea;ChìhèstatumandatuàTiberiuCesarein Roma.
Àupiùputente,augustu,terribileèdivinuAugustu,Ponziu Pilatu,amministratorediaPruvinciaOrientale.
M'aghjuimpegnatuàcumunicààatobontàpermezudista moscrittura,benchìpussedutudaassaipauraètremulu, eccellentissimorè,asituazioneattualediecose,cum'èu risultatuhàdimustratuPerchèmentreeiuamministratesta
pruvincia,umosignore,seconduucumandamentudiato serenità,chìhèunadiecitàorientalichjamata Ghjerusalemme,induvehècustruituutempiudianazione diiGhjudei,tuttaafolladiiGhjudei,essenduriunita,mi cunsegnauncertuomuchjamatuGhjesù,purtendu numeroseèinfiniteaccusecontr'àellu;maùnanupussutu cundannalluinnundaMaavianuunaeresiacontr'àellu, chìdiciachìusabbatuùneramiccausoriposupropiu.
Avàquelluomuhàfattuparechjeguarigionièoperebone: hàfattuvedeicechi,hàpurificatuilebbrosi,hàrisuscitatu imorti,hàguarituiparalitici,chìùnsipudianumicca move,maavianusoluavoce,ètutteesoossainusopostu; èlihàdatuaforzadicamminàèdicorre,urdinendulusolu cùasoparollaÈhàfattuun'altraoperaancupiùputente, chìerastatastranaancutràinostridii,hàrisuscitatudai mortiLazzaru,chìeramortudaquattrughjorni,urdinendu solucùunaparollachìumortufussirisuscitatu,quanduu socorpueradigiàcurruttudaivermichìsinutrivanuine soferiteÈhàurdinatuàucorpufetidu,chìgiacevaina tomba,dicorre,ècum'èsposudaasocameracusìhè surtitudaasotomba,pienudidolceprufume.Ècertichì eranugravementeafflittidaidimònii,èavianueso abitazioniinlochideserti,èdivuravanuacarnediiso membri,èandavanuinsùèinghjòtràecosestrisciantièe bestiesalvatiche,lifecestàinecitàinesocase,ècùuna parollalifeceragiunevuli,èfecediventàsaviièonorevuli quellichìeranuafflittidaspiritiimpuri,èidimòniichì eranuinellilimandòinunmandriadiporchiinumareèli affogòDinovu,unaltruchìaviaunamanusecca,è campavainasofferenza,èùnaviamancuametàdiuso corpusana,lifeceguarirecùunasolaparollaÈunadonna chìaviaunflussudisanguedapoiunbellupezzu,cusìchì perviadiuflussututtel'articulidiesoossesivedevanuè brillavanucum'èuvetru,perchètuttiimedichil'avianu licenziatasenzasperanza,èùnl'avianumiccapurificata, perchèùncierainellaalcunasperanzadisalute;mauna volta,mentreGhjesùpassava,ellahàtoccudaretuàl'orlu diisovestiti,èinquellastessaoraaforzadiusocorpuhè statarestaurata,èhèstatafattasana,cum'ès'ellaùnavia miccaafflizione,èhàcuminciatuàcorreprestuversuaso citàdiPaneasÈstecosesòaccadutecusì:maiGhjudei anudettuchìGhjesùhàfattustecoseinusabbatu.Èaghju vistuchìmeravigliepiùgrandeeranustatefattedaelluchè daidiichìnoiadoremuAlloraErode,Archelau,Filippu, AnnaèCaiafa,cùtuttuupopulu,l'anucunsegnatuàmè, perghjudicalluÈpostuchìparechjianususcitatuun tumultucontruàmè,aghjuurdinatuch'ellufussicrucifissu.
Avà,quanduelluhèstatucrucifissu,abughjurahèghjunta annantuàtuttuumondu;usoleeracumpletamenteoculatu, èuceluparevascurumentreeraancughjornu,cusìchìe stelleeranuvisibili,ancus'elliavianusempreuso splendoreoscuratu,dunque,supponuchìavostra eccellenzaùnignuressimiccachìintuttuumonduanu accesuesolampadedaasestaorafinuàseraÈaluna,chì eracum'èsangue,ùnhàmiccabrillatututtaanotte,ancu s'ellaerapiena,èestelleèOrionesisòlamentatidii Ghjudei,perviadiatrasgressionecummessadaelli Èuprimughjornudiasettimana,versuaterzaoradia notte,usolehèapparsucum'èmaiprima,ètuttuuceluhè
diventatuluminosuÈcum'èilampivenenuinuna timpesta,cusìcertiomidistaturaalta,inbellivestiti,èdi unagloriaindescrivibile,sòapparsiinl'aria,èunaschiera innumerabiled'angeli,chìgridavanuèdicevanu:Gloriaà Diuinl'alticeli,èinterrapace,bonavuluntàtràl'omi: Venitedal'infernu,voichìsiteschiaviineprufunditàdi l'infernuÈàasovocetutteemuntagneèecollinesòstate mosse,èeroccesòstatespaccate,ègrandivoraginisò statefatteinterra,cusìchìilochistessidil'abissueranu visibili
Èinmezuàuterrore,sivistivanumortichìrisuscitavanu, tantuchìiGhjudeichìl'anuvistudicianu:Avemuvistu Abrahamu,Isaccu,Ghjacobbuèidodicipatriarchi,chìsò morticircaduimilacinquecentuannifà,èavemuvistuNoè chjaramenteinucorpu.Ètuttaafollacamminavaintornuè cantavainniàDiuàvocealta,dicendu:USignoreunostru Diu,chìhèrisuscitatudaimorti,hàfattuvivificàtuttii morti,èl'Adel'hàdistruttuèuccisu.
Dunque,signorerè,tuttaquellanottealuceùnhàcessatu MaparechjiGhjudeisòmorti,èsòstatiaffundatiè inghjuttitiinl'abissiquellanotte,cusìchìmancuisocorpi sòstativistiAvàvogliudì,chìquellidiiGhjudeianu patituchìanuparlatucontruàGhjesù.Èsoluunasinagoga hèrimastainGhjerusalemme,perchètutteesinagoghechì eranustatecontruàGhjesùeranustatesopraffatte
Perviadiquelluterrore,dunque,essendustupituèessendu pigliatudaungrandetremulu,inquellastessaora,aghju urdinatuchìciòchìerastatufattudatuttiellifussiscrittu,è l'aghjumandatuàatoputenza
UPROCESSUÈACUNDANNADIPILATU.
QuanduelettereghjunsenuinacitàdiiRumani,èsòstate letteàCesarecùparechjipresenti,tuttieranuspaventati, perchè,perviadiatrasgressionediPilatu,abughjuraèu terramotueranuaccadutiintuttuumonduÈCesare,pienu dirabbia,mandòsuldatièurdinòchìPilatufussipurtatu cum'èprigiuneru
ÈquanduelluhèstatupurtatuinacitàdiiRumani,è Cesarehàintesuch'ellueraghjuntu,sipusòinutempiudii dii,sopraàtuttuusenatu,ècùtuttul'esercitu,ècùtuttaa multitùdinediusoputere,èurdinòchìPilatusipusessià l'entrataÈCesarelidisse:Impiiu,quanduhaivistusegni cusìgrandifattidaquell'omu,perchèhaiosatufàcusì? Osendufàun'azionemale,haiarruvinatututtuumondu
ÈPilatudisse:RèèAutocrata,ùnsòmiccaculpevulediste cose,mahèamultitudediiGhjudeichìhèprecipitosaè culpevuleÈCesaredisse:Èqualesòelli?Pilatudice, Erode,Archelau,Filippu,AnnaèCaiafa,ètuttaa multitudediiGhjudeiCesaredice:Perchìcausaavete eseguituusoscopu?ÈPilatudisse:Asonazionehè sediziosaèinsubordinata,èmiccasottumessaàuvostru putereÈCesaredisse:Quandul'anucunsegnatuàvoi, duviatefàlusicuruèmandalluàmè,èùnaccunsentìmicca àelliàcrucifighjeuntaleomu,chìeraghjustuèhàfattu miraculicusìgrandièboni,cum'èavetedettuinuvostru
rapportu1PerchèpertalimiraculiGhjesùhèstatu manifestatucum'èuCristu,uRèdiiGhjudei.
ÈquanduCesaredissequestuèellustessuchjamòunome diCristu,tuttaamultitudinediidiicascòinseme,è diventòcum'èpolvereinduveCesarestavasedutucùu senatuÈtuttuupopuluchìstavavicinuàCesareerapienu ditremuluperviadiaprununziazionediaparollaèdia cadutadiisodii,èessendupresidaapaurasineandaru tutti,ognunuincasasoia,maravigliendusidiciòchìera accadutuÈCesareurdinòàPilatudiessetenutuinsicurità, affinchìpudessicunnosceaveritànantuàGhjesù
Èughjornudopu,quanduCesaresipusòinucapitalecù tuttuusenatu,simesseàinterrogàdinovuPilatuÈCesare disse:Dìaverità,oimpiu,perchèperviadiutoattuempiu chìhaicummessucontr'àGhjesù,ancuquìsisò manifestateetooperemale,inquantuidiisòstatiridottiin ruina.Dìdunque,qualehèquelluchìhèstatucrucifissu, perchèusonomehàdistruttututtiidii?Pilatudisse:Èin veritàisoregistrisòveri;perchèancueiustessueru cunvintudaesooperech'elluerapiùgrandedituttiidii chìveneremuÈCesaredisse:Perchìcausadunquehai perpetratucontr'àelluunataleaudaciaèazzione,senza esseignurantidiellu,osenzacuncepiscecertamente qualchìmaleàumoguvernu?ÈPilatudisse:L'aghjufattu perviadiatrasgressioneèdiasedizionediiGhjudeisenza leggeèempi.
ÈCesareerapienudirabbia,èhàtenutuuncunsigliucù tuttuusosenatuèufficiali,èhàurdinatuchìfussiscrittu undecretucontruàiGhjudeicusì:
ÀLicianuschìoccupauprimupostuinuPaeseOrientale. Saluti:
Sòstatuinfurmatudil'audaciaperpetratapocufàdai GhjudeichìabitanuGhjerusalemmeèecitàintornu,èdie soazioniillegali,cumuanuubligatuPilatuàcrucifighjeun certudiuchjamatuGhjesù,perviadiaqualeasogrande trasgressionehàfattuchìumondusiastatuscurituè trascinatuinruinaDeterminatedunque,cùuncorpudi suldati,d'andàsubitudaellièdipruclamàaso sottumissioneàaschiavitùperviadiquestudecretu Ubbedenduèprucedenducontr'àelli,èsparghjenduliin tutteenazioni,riduceliinschiavitù,ècaccienduaso nazionedatuttaaGhjudeaupiùprestupussibule,mustrate, induvequestuùnhèancuapparsu,ch'ellisòpienidimale.
ÈquandustudecretuhèghjuntuinOriente,Licianushà ubbiditu,perpauradiudecretu,èhàdevastatututtaa nazionediiGhjudei,èhàfattuchìquellichìeranurimasti inGhjudeafussinuschiavicùquellichìeranuspargugliati tràiGentili,affinchìCesaresapessichìstecoseeranustate fattedaLicianuscontr'àiGhjudeiinOriente,èperpiacèli ÈCesarehàdecisudifàinterrogàPilatu,èhàurdinatuàun capitanu,chjamatuAlbius,ditagliàatestaàPilatu, dicendu:Quanduhàmessuemaninantuàl'omughjustu, chjamatuCristu,ancuellucascheràdilistessamanera,èùn truveràalcunaliberazione
ÈquanduPilatughjunseàulocu,pricòinsilenziu,dicendu: OSignore,ùnmidistrughjemiccacùl'Ebreimalvagi, perchèùnaveraghjumiccamessuemaninantuàtè,maper anazionediiGhjudeisenzalege,perchèanupruvucatu sedizionecontr'àimanuscritti,masaichìl'aghjufattuper ignuranzaÙnmidistrughjemicca,dunque,perquestuu mopeccatu,nètiricurdàdiumalechìhèinmè,oSignore, èinutoservitoreProclachìstàcunmèinquest'oradiamo morte,àqualehaiinsignatuàprufetizàchìduverestiesse inchiodatuàacroceÙnpuniscemiccaancuellaperumo peccatu,maperdonaci,ènumeraciinapartediitoghjusti Èeccu,quanduPilatuaviafinituasopreghiera,cihèstata unavocedaucelu,dicendu:Tutteegenerazionièe famigliedienazionitichjameranubeatu,perchèsottuàtè sòstatecumplettetuttequestecosechìsòstatedettedai prufetiriguarduàmè;ètustessuduveraicumpariscecum'è umotestimoneàamosecondavenuta,quandu ghjudicheraghjuedodicitribùd'Israele,èquellichìùnanu miccacunfessuumonome.ÈuPrefettuhàtagliatuatesta diPilatu,èeccuunanghjuludiuSignorel'hàricevutaÈ quanduasomogliaProclahàvistul'anghjuluchìviniaè riceveasotesta,anch'ella,pienadigioia,hàsubituresuu spiritu,èhèstataintarratacùusomaritu
AMORTEDIPILATU,CHÌCUNDANNÒGESÙ.
Avà,mentrechìTiberiuCesare,imperatorediiRumani, eramalatudiunamalatiagrave,èavenduintesuchìciera inGhjerusalemmeunmedicu,chjamatuGhjesù,chìguaria tutteemalatiesolucùasoparolla;senzasapèchìiGhjudei èPilatul'avianumessuàmorte,urdinòcusìàunudiiso servitori,chjamatuVolusianu,dicendu:Vaiupiùprestu pussibuleàtraversuumare,èdìàPilatu,umoservitoreè amicu,dimandàmistumedicuperristabiliscemiàamo saluteoriginaleÈVolusianu,avenduintesul'ordinedi l'imperatore,partìsubituèandòdaPilatu,cum'èlierastatu urdinatu.ÈdisseàulistessuPilatuciòchìlierastatu affidatudaTiberiuCesare,dicendu:TiberiuCesare, imperatorediiRumani,uvostruSignore,avenduintesu chìinquestacitàcihèunmedicuchìguarisceemalatie solucùasoparolla,vipregasinceramentedimandalluda elluperguarisceasomalatiaÈPilatueraassaispaventatu àsentequestu,sapenduchìperinvidial'aviafattutumbà. Pilaturisposeàumessageru,dicenducusì:«Questuomu eraunmalfattore,èunomuchìsitiravatuttuupopulu daretuàellu;dunque,dopuavèpigliatucunsigliudaisavi diacità,l'aghjufattucrucifige»Èmentreumessageru vultavaàusoallogiu,scontròunadonnachjamata Veronica,chìcunnisciaGhjesù,èdisse:«Odonna,ciera unmedicuinquestacità,chìguariaimalatisolucùaso parolla,perchèiGhjudeil'anuuccisu?»Èellacuminciòà pienghje,dicendu:«Ah,mè,signoremeu,hèumoDiuèu moSignorechìPilatuperinvidiahàconsegnatu, cundannatuèurdinatudiessecrucifissu»Alloraellu,assai adduluratu,disse:«Midispiaceassaidiùnpudècompieciò chìumosignorem'hàmandatuperfà»
Veronicalidisse:QuanduumoSignoreandavaàpredicà, èeruassaicuntruversamenteprivatadiasopresenza,aghju desideratuch'emifussidipintaasopittura,affinchì, mentreeruprivatadiasopresenza,almenuafiguradiaso sumiglianzamipudessidàcunsulazioneÈquandupurtava
atelaàupittoreperessedipinta,umoSignorem'hà scontruèm'hàdumandatuinduveandava.Èquanduli aghjufattusapèacausadiumoviaghju,m'hàdumandatua telaèmel'hàresastampatacùasumiglianzadiaso venerabilefaccia.Dunque,seutosignoreguarderà devotamenteàvistadiquestu,goderàsubitudiubenefiziu diasalute
Unasumiglianzadistutipusipòottenecùoruoargentu? dumandòelluInnò,disseella,macùunsentimentu piovosudidevozioneDunque,andaraghjucuntè,è purteraghjuasumiglianzaàCesareperch'ellaaveda,è turneraghju.
CusìVolusianughjunsecùVeronicaàRoma,èdisseà Tiberiul'imperatore:Ghjesù,chìavetedesideratudapoi tantutempu,PilatuèiGhjudeil'anudatuàunamorte ingiusta,èperinvidial'anuattaccatuàulegnudiacroce Dunque,unacertamatronahèghjuntacunmèpurtendua sembianzadiulistessuGhjesù,èsèaguarderete devotamente,uttenereteprestuubenefiziudiavostra salute.CusìCesarefececopreastradacùtessutidiseta,è urdinòchìuritrattulifussipresentatu;èappenal'ebbe vistu,ricuperòasosaluteoriginale
TanduPonziuPilatuhèstatuarrestatuperordinediCesare èpurtatuinRomaCesare,avenduintesuchìPilatuera ghjuntuinRoma,hèstatupienudigrandecòlleracontr'à ellu,èl'hàfattupurtàdaelluAvàPilatuhàpurtatucunellu atunicasenzacuciturediGhjesù,èahàpurtataquanduhè statudavantiàl'imperatore.Appenal'imperatorel'hàvistu, hàmessudacantututtaasocòllera,ès'hèalzatusubitu versuellu,èùnhàpussutuparlàliduramenteinnunda:è quelluchìinasoassenzaparevacusìterribileèferoceavà inasopresenzahètrovucumparativamentedolce
Èquandul'ebbelicenziatu,prestus'infiammòterribilmente contr'àellu,dichjarendusimiserabile,perchèùnliavia miccaspressuarabbiadiusopettuÈsubituufece richiamà,ghjurenduèprutestenduch'ellueraunfiglioludi amorte,èinadattuàcampànantuàaterraÈquanduu vide,usalutòsubitu,èpusòdacantututtaafuriadiaso mente.
Tuttieranustupiti,èellustessuerastupitu,ch'ellufussi cusìinfuriatucontr'àPilatumentreeraassente,èùnpudia dìnundadiseverumentreerapresenteInfine,per suggerimentudivinu,oforseperapersuasionediqualchì cristianu,ufecespogliàdiatunica,èpresturipigliòcontr'à elluasofuriainizialeÈquandul'imperatoresi maravigliavaassaidiquestu,lidissenuchìerastataa tunicadiuSignoreGhjesù.Alloral'imperatoreurdinò ch'ellufussitenutuinprigiòfinuàch'ellusicunsigliassicù imagiciòchìsiduviafàcunelluÈdopuàpochighjorni hèstatadataunasentenzacontr'àPilatuchìduviaesse cundannatuàamortepiùignominiosaQuanduPilatuhà intesuquestu,sihèsuicidatucùusopropiupugnale,ècù unatalemortehàmessufineàasovita
QuanduamortediPilatuhèstatacunnisciuta,Cesarehà dettu:"Inveritàhèmortudiunamorteignominiosa,chìa sopropriamanuùnl'hàmiccarisparmiatu"Hèstatu
dunqueattaccatuàungrandebloccudipetraèaffundatuin ufiumeTevere.Maispiritimalignièimpuri,rallegrendusi diusocorpumalignuèimpuru,sisòmossituttiinl'acqua, èanucausatuinl'ariafulminiètimpesteterribili,tuoniè grandine,cusìchìtuttisòstatipresidaunapauraorribile. Perquessa,iRumanil'anutrascinatuforadiufiume Tevere,l'anupurtatuinderisioneàVienne,èl'anu affundatuinufiumeRodanu.PerchèViennesignifica,per dìcusì,ViadiaGeenna,perchèeratanduunlocudi maledizioneÈispiritimalignieranuquìèfacianuestesse cose
Dunque,quelliomi,ùnsuppurtendumiccad'essecusì tormentatidaidimònii,licacciaruuvasudimaledizioniè umandavanuàesseintarratuinuterritoriudiLosaniaMa quandueranuassaiturbatidaesuddettevexazioni,u mettenuviadaellièl'immergenuinuncertustagnu circundatudamuntagne,induveancuavà,seconduu racontudialcuni,sidicechìescinudiversiartifici diabolichi