Bhojpuri - The Book of Deuteronomy

Page 1


बतव्लगइलबव

अधवय1कबव

1इहबवतमसवपरवइसवरलसयरदनकओरीजगलम,लवल सवगरकसवमन्वलवमदवनम,पवरन,तोफल,लवबवन,हसरोत आडिजवहवबकबीचमकहलरहल।

2(होरबससइरपहवडकरवसवसकवदशबडनयवतकरगवरह डदनकयवतवबव।)

3चवलीस्वसवल,रगवरह्वमहीनव,महीनवकपडहलवडदन,मसव इसवरलकलोगसउसबआजवकमतवडबककहल।

4हशबोनमरह्वलवअमोरीलोगकरवजवसीहोनआरदरक असवरोतमरह्वलवबवशवनकरवजवओगकमवरडदहलवक बवद।

5मोआबकदशमयरदनकओरीमसवरहव्यवकपचवर करलगल।

6हमनीकपरमस्रयहो्वहोरबमहमनीसकहलनडक,“त लोगरहपहवडपरबहतडदनतकरहचकलबवड।

7मडकअमोरीलोगकपहवडआओकरवनजदीककसब

जगहनपर,मदवन,पहवडी,घवटी,दक्नआसमदरकडकनवर, कनवनकदशआलबनवन,बडहननदी,यफडटसनदीतक

जवइब।

8दखऽ,हमतोहनीकसवमनदशकरखलबवनी,जवकओह दशकअपनवकबवमलली,ज्नप्तोहरवपरखवअबवहम, इसहवकआयवकबकडकररयवखइलरहलडकऊओहलोगक आओहलोगकबवदक्शजकददीह।

9हमओहघरीतोहनीसकहनीडकहमअकलतोहनीकसहन नइखीकरपव्त।

10तोहवरपरमस्रयहो्वतोहनीकबढवडदहलबवडनआ दखऽ,आजतलोगक्ीडमआकवशकतवरवडनयरहोगइल बवडऽ।

11(तोहरवपरखनकपरमशरयहो्वतोहनीकतोहनीसहजवर गनवअउरीबनवदल,आतोहनीकआशीषदस,जइसनडकउ तोहरवस्वदवकरलबवड!)

12तोहवरबोझ,तोहवरबोझआतोहवरझगडवकहमअकल कइसउठवसकील?

13तोहनीकबक्मवन,समझदवरआअपनवगोतकबीच जवनल-मवनललोगकलकहमओहलोगकतोहनीकमवडलक बनवदब।

14तहमरवकज्वबदहनीडक,“तज्नबवतकहलबवडउ हमनीखवडतरअचवबव।”

15हमतोहनीकगोतकमकखयव,जवनीआजवनल-मवनललोग

35रहबरवपीढीकक्नोआदमीक्ीउबडढयवदशनव दखवरडदही,ज्नवकहमतोहनीकपरखनकद्ककसम खरलरहनी।

36यफनकबटवकवलबकछोडक।ऊरकरवकदखलीआ हमओकरवकऊदशदबज्नवपरऊरौदलबवआओकरव लइकनक,कवहडकऊपरवतरहसप्कपवछचललबव

37यहो्वतोहरवखवडतरहमरवपरनवरवजहोककहल,“त्ी ओडहजवनवजवरब।”

38लडकनननकबटवयहोशजतोहरवसवमनखडवबव,उ ओडहजवजवकओकरवकपोतवडहतकरी,कवहडकउइसवरलक ओकरउतरवडयकवरीबनवर।

39रकरवअलव्तोहनीकलइकव,जकरवकतकहतरहलडक डशकवरहोखकचवही,आतोहवरलइकव,जकरवओहडदन अचवरआबरवरकबीचक्नोजवनकवरीनवरह,उलोग ओडहजवजवइहआहमओहलोगकदबआऊलोगओकरवक अपनवकबवमलली।

40लडकनतोहनीकतऽमडकलवलसवगरकरवसवसजगलम डनकलजव।

41तबतलोगहमरवसकहनीडकहमनीकप्ककखलवफपवप करलबवनीजव,हमनीकपरमशरयहो्वकआजवकमतवडबक हमनीकऊपरजवकलडवरलडबजव।जबतलोगहररक आदमीकय्कहडथयवरककमरबदकरलहनीतपहवडीपर चढखवडतरतयवरहोगरनी।

42तबपरमश्रहमरवसकहलन,“ओकनीसकहऽडकचढ मतजवरआनवलडी।कवहडकहमतोहनीकबीचमनइखी; कहीतोहनीकदशननकसवमनहवरमतहोखऽ।

43हमतोहनीसकहनी।तोहनीनवसनलचवहतरहल,लडकन प्कआजवककखलवफड्दोहककघमिीहोकपहवडीपर चढगरनी।

44ओहपहवडपररह्वलवअमोरीलोगतोहनीककखलवफ डनकललआमयम्ीडनयरतोहनीकपीछवकइलआसइरम होमवतकतोहनीकनवशकरडदहल।

45तलोग्वपसआकप्कसवमनरो्तरहल।लडकन परमस्रतोहवरआ्वजनवसनल,नवतोहवरबवतसनल।

46रहीसतलोगकदशमकरडदनतकरहब,ज्नवडदनसत रहतरहल।

अधवय2कबव

1तबहमनीकमडकलवलसवगरकरवसवसजगलमडनकल गरनीजव,जरसडकयहो्वहमरवसकहलरहल। 2यहो्वहमरवसकहलन।

3तलोगरहपहवडकबहतडदनसघरलबवड,उतरकओर

4तलोगकआजवदककहऽडकतलोगसररमरह्वलवरसव् कसतवनकअपनव्वरलोगकडकनवरसगजरकबव।उलोग

10अमीमलोगपडहलओडहजवरहतरह,ज्नलोगअनवकी

11उलोग्ीअनवकीलोगकतरहडदगजमवनलजवतरहल।

12होरीमलोग्ीपडहलसइरमरहतरह।लडकनरसव्क

15कवहडकयहो्वकहवथओहलोगककखलवफरह,जबतक

16जबसबय्कमकलोगकबीचसमरगइलनआमर

17डकयहो्वहमरवसकहलनडक

18तआजमोआबकतटअरसगजर्वलवबवडऽ।

19जबतअमोनकलोगकनजदीकआजवरबतओहलोगक परशवनमतकरीआनवहीओहलोगकबीचदखलमतदीकवह

25आजहमतोहरवकिरआतोहरवसिरपरवआकवशक नीचकरवषनपरिवलदब,ज्नतोहवरखबरसनककवपजवर आतोहरवसवडथतहोजवर।

26हमकदमोतकजगलसहशबोनकरवजवसीहोनकलग शवडतकबवतकहकदत्जनी।

27हमतोहरवदशसगजरदी,हमबडकवरवसवसचलब,नव दवडहनवओरमडबनवबवयव।

28तहमरवकपरसवकबदलवमखवनवबचकहमखवसकील। आहमरवकपइसवकबदलपवनीददीडकहमपीसकील,खवली हमअपनवगोडपरचलकगजरब।

29(जइसनसइरमरह्वलवरसव्कसतवनआअरमरह ्वलवमोआबीलोगहमरवसवथकइल)जबलडकहमयरदनक पवरनवकरकओहदशमनवजवइबज्नहमनीकपरमशर यहो्वहमनीकदलबवडन।

30हशबोनकरवजवसीहोनहमनीकअपनवलगसगजरनव डदहलनकवहडकतोहवरपरमस्रयहो्वओकरआतवकठोर करडदहलनआओकरमनकडजदकरडदहलनडकऊओकरव कतोहरवहवथमसौपद्जइसनडकआजलउकतबव

31तबपरमश्रहमरवसकहल,“दखऽ,हमसीहोनआ ओकरजमीनतोहरवसोझवदबककवमशरकरदलबवनी।

32तबसीहोनहमनीककखलवफआपनसबलोगजवहवजम लडवरकरखवडतरडनकलल।

33हमनीकपरमशरयहो्वओकरवकहमनीकसोझवसौप दल।हमनीकओकरवकआओकरबटवलोगकआओकर सबलोगकमवरदनीजव।

34हमनीकओहघरीउनकरसबशहरनपरकबवकलहनी जवआहरशहरकमरदमहरवरआछोटलइकनकपरवतरह सनषकरडदहनीजवआकहकनवछोडनीजव।

35हमनीकखवलीउहम्शीकडशकवरबनवललरहनीजव,आ ज्नशहरहमनीकलटललरहनीजव।

36अन्ननदीकडकनवरअरोररसलकनदीकडकनवरक शहरसलकडगडलयदतकहमनीखवडतरक्नोशहरनवरह ज्नहमनीखवडतरबहतमजबतरह।

37खवलीतअमोनकलोगकदशमनवआइलरहल,नव जबबोकनदीकक्नोजगह,नवपहवडकशहरनम,नवही हमनीकपरमशरयहो्वहमनीकज्न्ीचीजसमनवकरल रहल।

अधवय3कबव

1तबहमनीकमडकबवशवनकरवसवपरचढगइनीजवआ बवशवनकरवजवओगआओकरसबलोगहमनीककखलवफ रदरमलडवरकरखवडतरडनकलल।

2तबपरमश्रहमरवसकहल,“उनकवसमतिरव,कवहडक

8हमनीकओहसमयअमोरीलोगकदनोरवजवकहवथसउ

9(ज्नवकहरमोनकडसदोडनयवरलोगडसररयनकहलव,आ

10मदवनकसबशहर,परवडगडलयदआपरवबवशवन,बवशवनम

13बवकीडगलवदआपरवबवशवन,ओगकरवजरहलवसहम

15हमडगडलआदमवकीरकदडदहनी।

16रबनआगवदीलोगकहमडगडलयदसलकअन्ननदीतक

कलोगकसीमवह।

17मदवन,यरदनआओकरतट,डचनरतसलकमदवनक

23हमओहघरीयहो्वसडनहोरवकइनीडक

24हप्परमस्र,तअपनवस्ककआपनमहवनतवआ आपनपरवकमीहवथदखव्लवगलबवडऽ,कवहडकआकवश्व यरतीपरक्न्ग्वनहउ्ज्नतोहरवकवमआतवकतक डहसवबसकरसकलव?

25हमतोहरवसडनहोरवकरतबवनीडकहमरवकओहपवरजवर दीआयरदनकओहपवरकबडढयवदश,ऊबडढयवपहवडआ लबनवनकदखदी.

26लडकनयहो्वतोहरवखवडतरहमरवपरकोडयतहोकहमवर बवतनवसनल,तपरमश्रहमरवसकहल,“तबहतहोजव। हमरवसअबरहबवतकबवतमतकरी।

27डपसगवकचोटीपरचढकपड्म,उतर,दड्षआपरबक ओरआखउठवकओकरवकअपनवआखसदखऽ,कवहडकत यरदननदीकपवरनवकरबऽ।

28लडकनयहोशकआजवदीडकओकरवकपोतवडहतकरीआ ओकरवकमजबतकरी,कवहडकऊरहलोगकआगबढक ओहदशकउतरवडयकवरीबनवदीहज्नतदखब।

29हमनीकबतपोरकसवमन्वलवघवटीमरहगरनीजव।

अधवय4कबव

1हइसवरल,अबहमज्नडनयमआनवयकडसखव्तबवनी, ओकरबवतसनी,तवडकतलोगडजदवरहबआओहदशक अपनवमवडलकबनसकीलज्नतोहनीकपरखनकपरमशर

2तज्न्चनहमतोहनीकआजवदतबवनीओकरवमकछनव जोडबआनवओकरवसक्नोचीजककमकरब,तवडकत अपनवपरमशरयहो्वकआजवकपवलनकरसकीलज्नहम तोहकआजवदतबवनी।

3तोहनीकआखदखलबवडकबवलपओरकचलतयहो्वकव कइलन,कवहडकबवलपओरकपीछचल्वलवसबआदमीक तोहवरपरमशरयहो्वतोहनीकबीचसनवशकरडदहलबवडन।

4लडकनतजअपनवपरमस्रयहो्वसडचपकलरहल,आज तोहनीमसहरकहडजदवबवड।

5दखऽ,हमतोहकडनयमआनवयडसख्लबवनी,जइसनडक हमवरपरमस्रयहो्वहमरवकआजवदलबवडनडकज्नव दशकतलोगओकरवकअपनवकबवमलबखवडतरजवइब।

6रहसरखीआओकरवकपरवकरी।कवहडकइहतोहवरबक् आसमझहज्नरवषनकनजरमबव,ज्नरहसबडनयमक सनककहतहोरडकरमहवनरवषरगोबक्मवनआसमझदवर लोगह।

7कवहडकअतनवबडहनक्नरवषबव,जकरवपरमश्रअतनव नजदीकबव,जतनवहमनीकपरमशरयहो्वओकरवकपकवरत बवनीजव?

8अतनवबडहनक्नरवषबवज्नवकडनयमआनवयरतनव यमकबव,ज्नहमआजतोहनीकसवमनरखलबवनी?

9खवलीअपनवपरधवनरवखीआअपनवआतवकपरवलगनस रखी,कहीतोहवरआखज्नदखलबवओकरवकनव्लव जवइबआतोहरवडजडनगी्रडदलसदरनवहोजव्,बवडकर

14ओहघरीपरमस्रहमरवकआजवदलरहलडकहमतोहनी

16कहीतलोगअपनवकडबगवडकक्नोआकडतकसमवन,

17यरतीपरमौजदक्नोजवन्रकडनरप,ह्वमउडत

18जमीनपररगतक्नोमछरीकसमवन,यरतीकनीचपवनी

20लडकनपरमस्रतोहनीकलोहवक्टीसडमससबवहर

21रकरवअलव्वयहो्वतोहरवखवडतरहमरवपरनवरवजहोक

कबवमलबखवडतरजवतबवनी।तलोगओकरवपरआपनडदन नवबढवरब,बलकरकदमनवशहोजवरब।

27आउरयहो्वतोहनीकरवषनमडबखरदीहआतोहनीक सखवमकमरहबऽ,जहवयहो्वतोहनीकलजइह।

28उहवतलोगआदमीकहवथककवम,लकडीआपतरक द्तवकस्वकरब,ज्ननवदखतबव,नवसनतबव,नवखवतबव, नवसघतबव।

29लडकनअगरतउहवसआपनपरमशरयहो्वकखोजबत ओकरवकडमलजवर,अगरतओकरवकपरवमनसआपरव जवनसखोजब।

30जबतकषमरहबआरसबबवततोहरवपरआजवर,आउर बवदकडदनम,अगरतअपनवपरमशरयहो्वकओरमडबआ ओकरआ्वजकआजवमवनब।

31(कवहडकतोहवरपरमस्रयहो्वदयवलपरमस्रह्।)उ तोहरवकनवछोडी,नवतोहरवकनवशकरी,नवतोहरवपरखनक ्वचवक्लवर,ज्नवकऊकसमखइलरहलन।

32कवहडकअबतोहरवसपडहलकडदनकबवरमपछी,जबस परमशरआदमीकयरतीपरबन्लरहलन,आआकवशकरक ओरसदसरवओरसपछीडककवरमहवनबवतजइसनक्नो बवत्इलबवडकअइसनसनलगइलबव?

33कवकबोलोग्ग्वनकआ्वजसनकआगकबीचस बोलतसनलबवड,जरसतसनलबवड?

34कवपरमशरजवकदोसरवजवडतकबीचसक्नोरवषक ओकरवकलजवरकपरी्षकइलबवडन,परी्व,चमतवर, चमतवर,य्,तवकत्रहवथ,पसरलबवहआबडहन्यव्हतव स,जइसनडकरउ्वकपरमशरयहो्वरउ्वखवडतरडमसम रउ्वकनजरमकइलरहल?

35तोहरवकरबतव्लगइलडकतजवनसकीलडकयहो्व ्ग्वनह्।ओकरवअलव्दोसरकहनइख।

36ऊसगसतोहरवकआपनआ्वजसन्लडकऊतोहरवक डसखव्,आयरतीपरतोहरवकआपनबडहनआगदख्ल। आडगकबीचसओकरबवतसनलबवड।

37ऊतोहवरपरखनसपवरकरतरहलन,रहसऊओहलोग कसतवनकचनलआअपनवपरवकमीशक्सतोहरवकडमस सबवहरडनकवलडदहलन।

38तोहरवसबडहनआतवकत्ररवषनकतोहरवसवमनस ्गव्खवडतर,तोहरवकलआ्खवडतर,आजजइसनतोहरवक आपनजमीनड्रवसतकरपमद्खवडतर।

39रहीसआजजवनलीआअपनवमनमरसोचीडकपरमश ्रऊऊपरआकवशमआनीचयरतीपरपरमस्रह्।

40रहसतओकरडनयमआआजवकपवलनकरीज्नहम आजतोहरवकआजवदतबवनी,तवडकतोहरवआतोहरवबवदक सतवनक्लवरहोखआतोहवरयरतीपरआपनडदनलमहर

47ऊलोगउनकरदशआबवशवनकरवजवओगकदश,

48अन्ननदीकडकनवरअरोररसलकडसयोनपहवडतक,

49पीसगवकझरनवकनीचयरदनकरहीओरकपरवमदवन,

42रहसडकहतवरवओडहजव्वगजव्ज्नअपनवपडोसीक

1मसवपरवइसवरलकबोलवककहलन,“हइसवरल,आजहम

2हमनीकपरमस्रयहो्वहोरबमहमनीकसवथरगो्वचव

3प्इ्वचवहमनीकपरखनसनवकरल,बक्हमनीकसग

5(हमओहघरीतोहनीकयहो्वक्चनबतव्खवडतरयहो्व

6हमतोहवरपरमस्रयहो्वहरजतोहरवकडमसदशस गलवमीकघरसडनकवललबवनी।

7हमरवसपडहलतोहरवक्नोदोसरद्तवनवहोर। 8तअपनवकक्नोउकरलमडतनवबनवर,नवक्नोउपमवनव

9तओहलोगकसवमननवझकबआनवओकरस्वकरी,कवह

15आयवदरवखीडकतडमसदशमस्करहनीआतोहवर

16अपनवबवप-मवरकआदरकरी,जइसनडकतोहवरपरमस

होखआज्नदशतोहवरपरमशरयहो्वतोहरवकदलबवड, ओकरवमतोहवर्लवरहोख।

17तहतवमतकरऽ।

18आतवड्चवरनवकरऽ।

19नवचोरीकरऽ।

20नवहीतअपनवपडोसीककखलवफझठवग्वहीदब।

21नवततअपनवपडोसीकमहरवरकलवलसवकरी,नवअपनव पडोसीकघर,ओकरखत,नवओकरनौकर,नवओकर नौकरवनी,ओकरबल,नवओकरगदहव,्वक्नोचीजक लवलचकरीज्नतोहरवपडोसीकहोख।

22रबवतपरमस्रआग,बवदलआघनघोरअनवरकबीचस पहवडपरतोहनीकसब्ीडसबहतआ्वजमकहलनआ अउरीनवजोडलन।ऊदगोपवथरमडलखकहमरवकसौप डदहलन।

23जबतलोगअनवरकबीचसआ्वजसननी,(कवहडक पहवडआगसजरतरह)ततलोगअपनवकलकसबमकखयव आआपनबजगलोगहमरवलगआगरनी।

24तोहनीकहनीडकदखऽ,हमनीकपरमशरयहो्वहमनीक आपनमडहमवआमहवनतवदखवडदहलबवडनआहमनीकआग कबीचसउनकरआ्वजसनलबवनीजव।

25अबहमनीककवहमरबजव?कवहडकरबडहनआगहमनी क्सकरदी,अगरहमनीकहमनीकपरमशरयहो्वक आ्वजअउरीसनबजवतहमनीकमरजवरबजव।

26सबशरीरमसकबवजहमनीकजइसनजीड्तपरमशरक आ्वजकआगकबीचसबोलतसनलबवआडजदवरहलबव?

27तनजदीकजवकहमनीकपरमशरयहो्वककहलसबबवत सनऽ,आहमनीकपरमशरयहो्वतोहरवसज्नकछकहस, उसबहमनीसबतवर।आहमनीकसनककरबजव।

28जबतहमरवसबवतकरतरहलतप्तोहवरबवतकआ्वज सनल।तबयहो्वहमरवसकहल,“हमरहलोगकबवतसनल बवनीज्नउलोगतोहरवसकहलबव।

29हअगरउनकरवमअइसनडदलरडहतडकउलोगहमरवस िरवतआहमवरसबआजवकहमशवपवलनकरसतवडकउलोग आउनकरलइकनकहमशवखवडतरठीकहोख!

30जवकओहलोगसकहऽडकतोहरवकफरसअपनविरवम घसजव।

31लडकनतोहरवकतइहवहमरवलगखडवहोकहमतोहरवस उसबआजव,डनयमआनवयकबवरमबतवदब,ज्नतओह लोगकडसखव्ब,तवडकउलोगओहदशमपरवकरसकस,

3हइसवरल,सनऽआओकरवकपरवकरकपवलनकरऽ।

4हइसवरल,सनऽ,हमनीकपरमशरयहो्वरकहीप्ह्।

6आजहमज्नबवततोहरवकआजवदतबवनीऊतोहरवडदल

10जबतोहवरपरमशरयहो्वतोहरवकओहदशमलअइह

11आऊघरज्नसबबडढयवचीजस्रलरह,ज्नतनव ्रनी,आइनवरखोदलज्नतनवखोदलरहल,अगरक बगइचवआजतनकपडज्नतनवलग्लरहल।जबतखवक पट्रब।

12तबसव्यवनरहऽडकतओहयहो्वकनव्लवजवरज तोहरवकडमसदशसगलवमीकघरसडनकवललरहलन।

13तअपनवपरमस्रयहो्वसिरबआओकरस्वकरबआ ओकरनवमककसमखवइब।

14तलोगअपनवआसपवसकलोगकद्तवकदोसरवद्तवक

15(कवहडकतोहवरपरमशरयहो्वतोहनीमररवलपरमशर

20जबआ््वलवसमयमतोहवरबटवतोहरवसपछतहोरडक, “हमनीकपरमशरयहो्वतोहकज्नग्वही,डनयमआनवय कआजवदलबवड,ओकरकवमतलबबव?”

21तबतअपनवबटवसकहबडकहमडमसमडफरौनकगलवम रहनी।प्हमनीकरगोतवकत्रहवथसडमससबवहरल अइल।

22प्हमनीकनजरमडमस,डफरौनआउनकरपरवघरक लोगपरबडहनआकडवचमतवरकइलन।

23उहमनीकओडहजवसबवहरलअइलतवडकउहमनीकउ दशदसक,ज्नवकउहमनीकपरखनकडकररयवखरल रहल।

24यहो्वहमनीकइसबडनयमकपवलनकरकआजवदल, हमनीक्लवरखवडतरहमशवहमनीकपरमशरयहो्वसिरवर, तवडकउहमनीकडजदवरवखस,जरसआजबव।

25अगरहमनीकअपनवपरमशरयहो्वकसवमनइसबआजव कपवलनकरब,जरसउहमनीकआजवदलबवडतहमनीक

यवडमकतवहोर।

अधवय7कबव

1जबतोहवरपरमशरयहो्वतोहरवकओहदशमलअइहजहव तओकरवकअपनवकबवमलबजवतबवडऽआतोहरवसोझव करगोरवष,डहती,डगगवशी,अमोरी,कनवन,फरीज,डह्ी,यबसी, तोहरवसबडआतवकत्रसवतगोरवषकबवहरडनकवलडदह। 2जबतोहवरपरमस्रयहो्वओहलोगकतोहरवसोझवसौप डदह।तओहलोगकमवरदबआओकरवकपरवतरहसनष करदबऽ।तओहलोगसक्नो्वचवमतकरबआनवहीओह लोगपरदयवकरब।

3नवहीतओहलोगसडबयवहकरऽ।अपनवबटीकनवओकरव

बटवकदब,नवओकरबटीकअपनवबटवकदब।

4कवहडकउलोगतोहवरबटवकहमरवपीछछोडकदोसरव द्तवकस्वकरडदह।

5लडकनतलोगओहलोगकसवथअरसनव्हवरकरी।त ओहलोगक्दीकनषकरऽ,ओहलोगकमडतकतोडदबऽ, ओहलोगकबगइचवककवटदबऽआओहलोगकउकरल मडतकआगसजरवदबऽ।

6कवहडकततोहवरपरमस्रयहो्वखवडतररगोपड्तपजव हउअ,तोहवरपरमस्रयहो्वतोहकयरतीपरमौजदसबलोग सऊपरअपनवखवडतररगोखवसपजवबनखवडतरचनलबवडऽ। 7यहो्वतोहनीपरआपनपमनवरखलन,नवतोहनीकचनल, कवहडकतोहनीकसखवक्नो्ीलोगसजवदवरह।कवहडक तलोगसबलोगमसबसकमरहल।

8लडकनयहो्वतोहनीसपवरकरतरहलनआतोहनीक परखनककसमकपवलनकरकचलतयहो्वतोहनीकरगो तवकत्रहवथसबवहरडनकवलकडमसकरवजवडफरौनकहवथ

14तसबलोगसऊपरयनहोखब,तोहनीम्वतोहनीम्शी

15परमस्रतोहरवससबबमवरीदरकरदीहआडमसक

18तओहलोगसनविरवबऽ,बलकतोहवरपरमस्रयहो्व

21तओहलोगसिरवरबनव,कवहडकतोहवरपरमशरयहो्व तोहनीकबीचमरगोपरवकमीआ्यवनकपरमशरहउ्। 22तोहवरपरमस्रयहो्वतोहरवसवमनओहरवषनकयीरयीर्गवडदह,कहीतरकबरमओहलोगकनवशनवकरऽ,

1आजज्न्ीआजवहमतोहरवकआजवदतबवनी,ओकरवक पवलनकरी,तवडकतलोगडजदवरहब,आउरबढजवरआओह दशकअपनवकबवमलसकील,ज्नवकप्तोहनीक परखनककसमखइलरहल।

2तोहरवपरमस्रयहो्वतोहरवकरहचवलीससवलतकजगल मज्नरवसवलगइलन,ओकरवकयवदकरब,तोहरवकनम करआतोहरवकपरखक,रजवनखवडतरडकतोहरवडदलमकव बव,डकतउनकरआजवकपवलनकरबडकनव। 3ऊतोहरवकनमकरडदहलसआतोहरवक्खमरलसआ मनवसकखयवडदहलसज्नतनवजवनतरहलआतोहवरबवपदवदवनवजवनतरहलन।तवडकऊतोहरवकबतव्डकआदमी खवलीरोटीसनवडजयतबव,बलकप्कमहसडनकल्वलवहर ्चनसडजयतबव।

4चवलीससवलसतोहवरकपडवतोहरवपरनवपरवन्इलआनव गोडफलल।

5तअपनवमनमइहोसोचीडकजइसआदमीअपनवबटवक सजवदलव,ओइसहीतोहवरपरमशरयहो्वतोहरवकसजवदलव। 6रहीसतअपनवपरमस्रयहो्वकआजवकपवलनकरीआ ओकररवहपरचलआओकरवसिरवर।

7कवहडकतोहवरपरमशरयहो्वतोहरवकरगोबडढयवदशमल जवलन,ज्नपवनीकयवर,फववरवआगडहरवरकदशहज्न घवटीआपहवडीसडनकललव।

8गह,जौ,बल,अजीरकपडआअनवरकदश।तलकजतन आशहदकदश;

9ज्नवदशमतडबनवकमीकरोटीखवइब,ओकरवमतोहरव क्नोचीजककमीनवहोर।ज्नवदशकपतरलोहवकह, ज्नवकपहवडीसतपीतलखोदसकनी।

10जबतखवकपट्रबततअपनवपरमशरयहो्वकओह बडढयव्डमखवडतरआशीषदबज्नउतोहरवकदलबवड।

11सव्यवनरहऽडकतअपनवपरमस्रयहो्वकनव्लव जवइबडकतउनकरआजव,उनकरनवयआडनयमकपवलननव करब,ज्नहमआजतोहरवकआजवदतबवनी।

12कहीजबतखवकपट्रकबडढयवघरबनवकओडहजवनव रहबऽ।

13जबतोहवर्डआतोहवर्डबढी,तोहवरचवदीआसोनव बढजवरआतोहरवलगज्नकछबवउसबबढजवर।

14तबतोहवरमनउठजवरआततोहवरपरमस्रयहो्वक ्लवजवर,जतोहरवकडमसदशस,गलवमीकघरसडनकवलल रहलन।

15ऊतोहरवकओहमहवनआ्यवनकजगलमलगइलन, ज्नवमआडगकसवप,डबचआसखवरह,जहवपवनीनवरह।ज तोहरवकचकमकपतरकचटवनसपवनीडनकवललबव।

16ऊजगलमतोहरवकमनवसकखयवडदहलनज्नतोहवर परखननवजवनतरहल,तवडकऊतोहरवकनमकरसकआ

अधवय9कबव

1हइसवरल,सनऽ,तआजयरदनकपवरकर्वलवबवडऽ,

2रगोबडहनआलमहरजनतव,अनवकीलोगकसतवन,जकरव

12यहो्वहमरवसकहल,“उठ,ज्ीसनीचउतरजव।कवह

13रकरवबवदयहो्वहमरवसकहलनडकहमरहलोगक दखलबवनीआदखऽडकररगोकठोरगदन्वलवलोगह।

14हमरवकछोडदीडकहमओहलोगकनवशकरदीआओह लोगकनवमसगकनीचसडमटवदीआतोहरवकओहलोगस ्ीबडहनआबडहनरवषबनवदब।

15तबहममडकपहवडसउतरनीतपहवडआगसजरलआ ्वचवकदगोपटीहमरवदनोहवथमरह।

16हमदखनीतदखनीडकतलोगअपनवपरमस्रयहो्वक कखलवफपवपककरगोडपघललबछडवबनवदलबवड,ज्नव रवसवसप्कआजवदलरहल,ओकरवसज्ीसहटगरल बवनी।

17हमदनपटीलकअपनवदनोहवथसडनकवलकतोहरवआख कसोझवतोडदनी।

18हमपडहलवबरडनहनचवलीसडदनचवलीसरवततकप्क सोझवडगरगरनीअ्रीनवतरोटीखरनीअ्रीनवपवनीडपयनी, कवहकीतोहनीपवपकचलतप्कनजरमबरवरकरनीअ्री उनकवकनवरवजकदनी।

19कवहडकहमओहकोयआगरमनवरवजगीसिरवतरहनी, ज्नवसप्तोहनीकनवशकरखवडतरकोडयतरहल।लडकन ओहघरी्ीयहो्वहमवरबवतसनल|

20तबपरमस्रहवरनकनवशकरखवडतरबहतनवरवजहो गइलनआहमओहीसमयहवरनखवडतर्ीपवथनवकइनी।

21हमतोहनीकपवपक,ज्नबछडवतोहनीकबन्लरहनी, ओकरवकलकआगसजरवकओकरवकमहरलगवकओकरव

कबहतछोट-छोटपीसदनी,जबतकडकउयलडनहनछोटनव होगरल।

22तबरव,मसवहआडकबोथहत्वमतलोगप्ककोयम ्डकवडदहनी।

23ओइसहीजबयहो्वतोहनीककवदशबडनयवस्जलनडक, “जवकहमतोहकडदहलदशकअपनवकबवमलली।तबत लोगअपनवपरमस्रयहो्वकआजवककखलवफड्दोहकरनी, लडकनतउनकवपड्शवसनवकरनीअ्रीनवउनकरआ्वज सननी।

24ज्नवडदनसहमतोहनीकजवनतरहनी,तबसतलोगप् ककखलवफड्दोहकरतरहल।

25हमचवलीसडदनचवलीसरवततकप्कसवमनडगरगरनी, जरसहमपडहलडगरगरनी।कवहडकयहो्वकहलरहलडकउ तोहकनवशकडदह।

26हमयहो्वसपवथनवकरनीआकहनी,“हपरमस्र,अपनव

2हमओहफलकपरऊशबडलखबज्नततोडलपडहलव

8ओहीघरीपरमस्रल्ीकगोतकअलगवकरडदहलन,डक

16रहसअपनवडदलकचमडवकखतनवकरऽआअबअकड मतरहऽ।

17कवहडकतोहनीकपरमस्रयहो्वद्तवलोगकपरमस ्र,प्लोगकप्,महवनपरमशर,परवकमीआ्यव्हह्, जकहकपर्वहनवकरलनआनवक्नोइनवमल्लन।

18ऊअनवथआड्य्वकनवयकपवलनकरलवआपरदसीस पवरकरलवआओकरवकखवनवआकपडवदलव।

19रहीसतलोगपरदसीसपमकरी,कवहडकतलोगडमसक दशमपरदसीरहल।

20तअपनवपरमशरयहो्वसिरवरब।ओकरस्वकरबआ ओकरवसडचपकलरहबआओकरवनवमकडकररयवखवइब।

21ऊतोहवरसडतहउ्आऊतोहवर्ग्वनहउ्जतोहरव खवडतररबडहनआ्यवनककवमकइलबवडनज्नतोहवर आखदखलबव

22तोहवरपरखवलोगसवठलोगकसवथडमसचलगइलन।आ अबतोहवरपरमस्रयहो्वतोहरवक्ीडकचलतआकवश

कतवरवडनहनबनवदलबवड।

अधवय11कबव

1रहीसतअपनवपरमस्रयहो्वसपमकरीआओकर आजव,ओकरडनयम,ओकरडनयमआओकरआजवकहमशव पवलनकरी।

2आजजवनली,कवहडकहमतोहनीकलइकनसबवतनइखी करतजतोहवरपरमस्रयहो्वकसजव,उनकरमहवनतव, उनकरपरवकमीहवथआउनकरपसरलबवहनवदखलबव।

3डमसकबीचमउनकरचमतवरआकवमज्नडमसकरवजव डफरौनआउनकरपरवदशतककइलरहल।

4उडमसकसनव,घोडवआरथकसवथज्नकइलन।कइस

ऊलवलसवगरकपवनीकउफवनपरलअइलजबऊलोग तोहनीकपीछवकरतरहआकइसप्आजलओहलोगक नवशकरडदहलबवडन.

5उजगलमज्नकइलन,जबलतलोगरहजगहपरनव अइनी।

6ऊरबनकबटवरडलयवबकबटवदवथवनआअबीरवमकसवथ कवकइलनडकयरतीपरवइसवरलकबीचमओहलोगक,ओह लोगकघर-घर,िरवआओहलोगकसमडतकसबसवमवनक डनगलगइल।

7लडकनतोहनीकआखपरमश्रकज्नबडहनकवम कइलरहलन,ओकरवकदखलबव।

8रहसतलोगआजज्न्ीआजवदतबवनी,ओकरवकपवलन करी,तवडकतलोगमजबतहोसकीलआओहदशकअपनव कबवमलसकीलजहवतलोगओकरवकअपनवकबवमल्

9आरहसडकतलोगओहदशमआपनडदनलमहरकर

करीआपरवमनसओकरस्वकरी।

14डकहमतोहरवकतोहरवदशकबरखवओकरवसमयपरदब,

15हमतोहरवखतमघवस्जब,तोहरवपश-प्ीखवडतर,तवडक

16अपनवकधवनरवखीडकतोहनीकमनयोखवमतदीआत

21तवडकतोहनीकडदनआतोहनीकलइकव-लइकीकडदन

23तबपरमस्ररहसबरवषनकतोहनीकसवमनस्गव

24ज्नवजगहपरतोहवरगोडकतल्वचललहोर,उहर

29जबतोहवरपरमस्रयहो्वतोहरवकओहदशमलअइह जहवतओकरवकअपनवकबवमलबखवडतरजवतबवड,तत गरीडजमपहवडपरआशीषआरबलपहवडपरशवपिवलदबऽ।

30कवउलोगयरदनकओहपवर,जहवसरजिबलव,कनवन लोगकदशमनरखन,ज्नडकमोरकमदवनकडकनवर डगलगवलकसवमनमहवनवमरहल?

31कवहडकतलोगयरदनकपवरककओहदशकअपनव कबवमलबखवडतरजवइबज्नतोहनीकपरमशरयहो्व तोहनीकदलबवडआओकरवकअपनवकबवमलकओडहजव रहब।

32आजहमज्नडनयमआफसलवकपवलनकरतबवनी, ओकरवकपवलनकरी।

अधवय12कबव

1इहडनयमआनवयहज्नतलोगओहदशमपवलनकरक बव,ज्नतोहरपरखनकपरमशरयहो्वतोहरवकओकरवक अपनव्खवडतरदलबवड,जबलतोहनीयरतीपररहब। 2ऊचपहवडनपर,पहवडीपरआहरहररयरपडनकनीच, ज्नवजगहनपरतोहनीकजवडतअपनवद्तवलोगकस्व करतरह,ओकरवकतलोगपरवतरहसनषकरदबऽ।

3तओहलोगक्दीकउखवडकओहलोगकख्वतड दबऽआओहलोगकबगीचवकआगसजरवदबऽ।आऊओह लोगकद्तवलोगकउकरलमडतककवटकओहजगहस ओहलोगकनवमकनषकरदब।

4तअपनवपरमस्रयहो्वकसवथअइसनमतकरऽ।

5तोहनीकपरमस्रयहो्वतोहनीकसबगोतमसज्न जगहचनकआपननवमरकखह,उहजगहकखोजबऽआउहव आजवरबऽ।

6उहवतलोगआपनहोमबडल,आपनबडलदवन,आपनदस्व डहसव,आअपनवहवथकबडलदवन,आपनवत,आआपनसचव सबडलदवन,आअपनव्डआ्डकपडहलकवबचवलक आरब।

7उहवतलोगआपनपरमस्रयहो्वकसवमनखवनवखइबऽ आतोहनीआतोहवरघरवनवकज्न्ीकवममहवथिवलबऽ, ज्नवमतोहवरपरमशरयहो्वतोहरवकआशीषदलबवडऽ, ओकरवमतलोगखशहोखब। 8आजहमनीकइहवज्नकवमकरतबवनीजव,ओकरवबवद हरआदमीज्न्ीअपनवनजरमसहीबव,उनवकरब। 9कवहडकतअ्ीतकबवकीजगहआउरउड्रवसतमनरखी पहचलज्नतोहनीकपरमशरयहो्वतोहनीकदलबवड। 10जबरउ्वयरदनकपवरजवरआओहदशमरहबज्नवक उतरवडयकवरीरउ्वकपरमशरयहो्वरउ्वकदलबवडनआ

16खवलीतलोगखननवखवर।तओकरवकपवनीकरपम

17तअपनवफवटकक्ीतरअपनवयवनकदस्वडहसवनवखव

्डआ्डक,ज्नप्तोहरवकदलबवड,ओकरवकमवर दी,जरसडकहमतोहरवकदलबवनी,अ्रीतअपनवदआरम ज्नकछचवहतबव,उखवर।

22जइसमगआहवरकखवइलजवलव,ओइसहीतओकरवक खवर,अश्आश्लोगरकजइसनखवजवर।

23खवलीरहबवतकधवनरवखीडकतखनमतखवर,कवहडक खनहीजी्नह।आतमवसकसवथजी्ननवखवसकलऽ। 24तरकरवकनवखवर।तओकरवकपवनीकरपमयरतीपर

29जबतोहवरपरमशरयहो्वतोहरवसवमनसओहरवषनक कवटडदह,जहवतओहलोगकअपनवकबवमलबखवडतरजवत बवड,आतओहलोगकबवदआओहलोगकदशमरहबऽ।

30अपनवससव्यवनरहऽडकतओहलोगकपीछ-पीछचल कजवलमनवफस,जबऊलोगतोहरवसवमनसनवशहोगइल। आतओहलोगकद्तवलोगकपछतवछमतकरऽडकररवष अपनवद्तवलोगकस्वकइसकरतरहल?तबोहमह ओइसहीकरब।

31तअपनवपरमस्रयहो्वकसवथअरसनमतकरऽ, कवहडकयहो्वकहरडघनौनवकवमज्नउनफरतकरलव,उ लोगअपनवद्तवलोगकसवथकइलबव।कवहडकऊलोग अपनवबटवआबटीक्ीअपनवद्तवलोगकआगमजरव डदहलबव।

32हमज्न्ीबवततोहरवकआजवदतबवनी,ओकरवकपरव करऽ,ओकरवमनवजोडबआनवओकरवसकमहोखऽ। अधवय13कबव

1अगरतोहनीमसक्नो्ड्र््व्वसपनवदख्वलव पदवहोकतोहरवकक्नोचमतवर्वअचरजदल।

2तबऊडचन्वअचरज्इलज्नवकबवरमऊतोहरवस कहलरहलडक,“हमनीकदोसरवद्तवकपीछचललजव्, ज्नवकतनवजवनतरहल,आओहलोगकस्वकरीजव।

3तओह्ड्र््व्वसपनवदख्वलवकबवतमतसनी, कवहडकतोहवरपरमस्रयहो्वतोहकपरखतबवडनडकत अपनवपरमशरयहो्वसपरवमनआपरवपवषसपमकरत बवडऽडकनव।

4तलोगअपनवपरमस्रयहो्वकपीछचलबआओकरवस िरवरबआओकरआजवकपवलनकरबआओकरबवतमवनब आओकरस्वकरबआओकरवसडचपकलरहब।

5ऊ्ड्र््व्वसपनवदख्वलवकहतवकरडदहलजवर कवहडकऊतोहनीकतोहनीकपरमस्रयहो्वसदरकरक बवतकहलबव,जतोहनीकडमसदशसडनकवलकतोहनीक गलवमीकघरसम्करडदहलबव,तवडकतोहरवकओहरवसव सबवहरडनकवलडदहलजवसक,ज्नवरवसवमतोहवरपरमशर यहो्वतोहरवकचलकआदशदलरहल। 6अगरतोहवर्वर,तोहवरमवरकबटव,चवहतोहवरबटव,चवह तोहवरबटी,चवहतोहरवछवतीकपती,चवहतोहवरदोस,ज्न डकतोहवरपवषडनहनबव,तोहरवकगपरपसल्व्तबवडक, हमनीकजवकदोसरवद्तवकस्वकरीजव,ज्नवकतनव जवनतरहल,तअ्रीनवतोहवरबवप। 7अथवततोहरवआसपवस,तोहरवनजदीक्वतोहरवसदर, यरतीकरकछोरसलकयरतीकदसरवछोरतककद्तवक द्तवकबवरम।

8तओकरसहमडतनवमवनबआनवओकरबवतसनी।नवतोहवर

14तबतपछतवछककखोजबआपरवमनसपछब।आदखऽ,

15तओहशहरकडन्वसीलोगकतल्वरकयवरसमवरक

16ओकरसबलटकओकरवगलीकबीचमबटोरकशहरक

ऊपरअपनवखवडतररगोड्डशषपजवबनखवडतरचनलबवडन। 3तक्नोडघनौनवचीजनवखवर।

4इहजवन्रहज्नतखवरब,बल,्डआबकरी।

5हरट,रोबक,परतीडहरष,जगलीबकरी,डपगग,जगलीबलआ चमोर।

6आहरजवन्रज्नखरकफवडकफवडकदपजवमफवड

13गली,पतगआडग्अपनवतरहक।

14आहरकवगअपनवतरहक।

15उल,रवतकबवज,कोयलआबवजअपनवतरहक।

16छोटउल,बडउलआहस।

17पडलकन,डगयरचीलआकोम्रट।

18सवरस,बगलवअपनवतरहक,लपड्गआचमगवदड।

19उडतहररगतजी्तोहनीखवडतरअश्बव,ओकरवकनव खवइलजवर।

20लडकनसबसवफ-सथरवडचररकखवसकतबवनी।

21ज्न्ीचीजअपनसमरलहोखओकरवकनवखवर,ज्न परदसीकअपनवदआरमबवओकरवकददीडकऊओकरवक खवसक।नवतओकरवकपरदसीकबचसकनी,कवहडकत अपनवपरमशरयहो्वखवडतरपड्तलोगहउअ।तबछडवक ओकरमवरकदयमनवउबवलबऽ।

22तअपनवबीयवकसबकछकदस्वडहसवदबडकखत सवलदरसवलपदवकरलव।

23ततोहवरपरमस्रयहो्वकसवमन,ज्नवजगहपरउ आपननवमरखखवडतरचनी,उहआपनयवन,शरवब,तलक दस्वडहसव,आअपनव्डआ्डकपडहलवबचवखवइब। तवडकतहमशवअपनवपरमशरयहो्वसिरवरकसीखसकी। 24आअगररवसवतोहरवखवडतरबहतलमहरहोगइलबवडकत ओकरवकढो्मस्मनवहोखब।अगरऊजगहतोहरवस बहतदरहोख,ज्नतोहवरपरमशरयहो्वआपननवमरख खवडतरचनीह,जबतोहवरपरमशरयहो्वतोहरवकआशीषदल बवडन।

25तबतओकरवकपरसवमबदलकपरसवकअपनवहवथम बवयकउजगहपजवरब,ज्नवजगहपतोहवरपरमशरयहो्व चडनह।

26ऊपइसवज्नवचीजकचवहतबव,बल,्ड,शरवब,मवदक पय,्वज्नचवहतबव,ओकरवखवडतरतओहपइसवकदवन करदीआतअपनवपरमस्रयहो्वकसवमनओडहजवखवर आतआअपनवघरकलोगखशहोखब।

27आल्ीजतोहरवफवटकक्ीतरबव।तओकरवकनव छोडब।कवहडकओकरवलगतोहरवसवथक्नोडहसवनइख आनवहीड्रवसत।

28तीनसवलकअतमतओहीसवलअपनवफलकपरवदस्व डहसवडनकवलकओकरवकअपनवफवटकक्ीतररखदब। 29ल्ी(कवहडकओकरवलगतोहरवलगक्नोडहसवनइख, नवक्नोड्रवसत)आतोहरवदआरक्ीतरपरदशी,अनवथ आड्य्वआकखवकतपहोजइह।तवडकतोहवरपरमशर यहो्वतोहरवकतोहरवहवथकसबकवममआशी्वददस| अधवय15कबव

1हरसवतसवलकअतमतररहवरकरऽ। 2ररहवरकतरीकवइहबवडकज्ीलनदवरअपनवपडोसीक

8लडकनतओकरवखवडतरआपनहवथखोलकओकरवक

13जबतओकरवकअपनवसम््जबतओकरवकखवली

14तओकरवकअपनव्डस,अपनवफशस,आअपनवशरवब कचोचसउदवरतवसउपलबकरवर,ज्नवसतोहवरपरमशर यहो्वतोहरवकआशीषदलबवडऽ,ओकरवकतओकरवक दबऽ।

15तोहरवयवदरवखबडकतडमसकदशमदवसरहलआतोहवर

16अगरउतोहरवसकहडकहमतोहरवसदरनवजवरब।कवह

17तबतरगोऔललकओकरवकवनसदआरपरयकलदबऽ

21अगरओकरवमक्नोदवगहोखजइसडकऊलगडव्व आनरहोख्वक्नोखरवबदवगहोखतओकरवकअपनव ्ग्वनयहो्वकबडलदवनमतदी.

22तरकरवकअपनवदआरक्ीतरखवर,अश्आश् आदमीरकरवकमडआडनहनखवर।

23खवलीतओकरखननवखवर।तओकरवकपवनीकरपम जमीनपरिवलदबऽ।

अधवय16कबव

1अबीबकमहीनवकपवलनकरीआअपनवपरमस्रयहो्व कफसहमनवरकवहडकअबीबकमहीनवमतोहवरपरमस्र तोहरवकरवतमडमससबवहरलअइल।

2रहसतअपनवपरमस्रयहो्वक्डआ्डकफसहक बडलदवनदबऽ,ज्नवजगहपरयहो्वआपननवमरखखवडतर चनी।

3ओकरवसवथखमीर्वलवरोटीनवखवर।सवतडदनतकत ओकरवसखमीरकरोटीखवर,ज्नडककषकरोटीह।कवह डकतडमसदशसज्बवजीमडनकललबवड,तवडकतअपनव जी्न्रउडदनयवदकरसकील,जबतडमससडनकलल

रहल।

4सवतडदनतकतोहरवसवथखमीर्वलवरोटीनवलउकी।नवत उमवसकक्नोचीजज्नतपडहलवडदनसवझकबडलदल रहल,उरवत्रसबरतकनवरही।

5तअपनवक्नोफवटकक्ीतरफसहकबडलनवदसकनी ज्नतोहवरपरमशरयहो्वतोहरवकदलबवड।

6लडकनज्नवजगहपतोहवरपरमशरयहो्वआपननवमरख खवडतरचनीह,उहवतसवझकसमय,सरजकअसहोखक समयफसहकबडलदवनदब,ज्नवमौसममतडमसस डनकललरहल।

7ज्नवजगहपरतोहवर्ग्वनयहो्वचडनह,ओडहजव्नक खवलीआसबरमडकअपनविरवमचलजवर।

8छहडदनतडबनवखमीरकरोटीखवइबऽआसवत्वडदन तोहवरपरमस्रयहो्वकस्वहोइबऽआओहमक्नोकवम नवकरबऽ।

9तसवतहफवकडगनतीकरऽ,ज्नवसमयसतहसआक यवनमिवललगबऽ,ओकरवससवतहफवकडगनतीशर करऽ।

10आतहफव्रकपरबअपनवहवथससचवसबडलदवनक करकसवथमनव्लजवरज्नतअपनवपरमशरयहो्वक दबऽ,जइसनडकतोहवरपरमशरयहो्वतोहरवकआशीषदल बवडन।

11तअपनवपरमस्रयहो्वकसवमन,त,तोहवरबटव,तोहवर बटी,तोहवरदवस,तोहवरदवसी,आल्ीजतोहरवदआरक्ीतर बव,आपरदशी,अनवथ,आड्य्व,जतोहनीकबीचमबव,ओह

14तअपनव्ोजमत,तोहवरबटव,बटी,तोहवरदवस,दवसी,ल्ी,

15सवतडदनतकतअपनवपरमस्रयहो्वक्ोजमनव्क

18तअपनवसबफवटकम,ज्नतोहवरपरमशरयहो्वतोहरव

अधवय17कबव 1तअपनवपरमस्रयहो्वकसवमनक्नोबल्व्डक

2अगरतोहनीमसक्नोफवटकक्ीतर,ज्नतोहवर

4तोहरवकरबतव्लजव्डकतसनलबवडऽआपरवमनस

फवटकक्ीतरड््वदकबवतहोख,ततउठकओहजगह परचढजवरजहवतोहवरपरमशरयहो्वचडनह। 9तओहडदनमआ््वलवयवजकल्ीआनवयवयीशकलग जवकपछतवछकरब।उलोगतोहरवकनवयकसजवबतवर। 10ज्नव्वकपरमश्रचडनह,उह्वककअनसवरत करऽ।उलोगज्न्ीबतव्ल,ओकरवमतवडबककवमकरक पवलनकरी।

11ज्नव्वककउलोगतोहरवकडसखव्लव,आज्न फसलवउलोगतोहरवकबतवर,ओकरवडहसवबसतकवमकरी, ज्न्वकउलोगतोहरवकबतवर,ओकरवसतदवडहनवओर नवबवयवओरनवहटब।

12जआदमीघमिीकवमकरीआओहयवजककबवतनवसनी जओडहजवतोहवरपरमस्रयहो्व्वनवयवयीशकसवमन स्वकरखवडतरखडवबव,ऊआदमीमरजवरआतइसवरलस बरवरकदरकरऽ।

13सबलोगसनकिरवरआअबघमिनवकरी।

14जबतज्नदशतोहवरपरमस्रतोहरवकदलबवडन, ओकरवपरपहचबआओकरवकअपनवकबवमललबआ ओडहजवरहबआकहबडकहमअपनवआसपवसकसबरवष डनयरहमरवपररवजवबनवइब।

15तक्नोतरीकवसओकरवकअपनवपररवजवबनवर,जकरव कतोहवरपरमशरयहो्वचडनह,अपनव्वरमसरककतोहरव ऊपररवजवबनवर,ज्नडकतोहवर्वरनवहोख,ओकरवक अपनवऊपरनवबनवसकनी।

16लडकनउअपनवखवडतरघोडवकसखवनवबढवरअ्रीनव हीलोगकडमसम्वपसलआर,तवडकउघोडवकसखवबढव सक,कवहकीयहो्वतोहनीसकहलबवडडक,'तलोगअबओ रवसवसनवल्टब।' 17नवऊअपनवखवडतरमहरवरबढवरडकओकरमननवमोड, आनवऊअपनवखवडतरचवदीआसोनवकबहतबढवर। 18जबऊअपनवरवजकडसहवसनपरबइठीतल्ीयवजकन कवसोझवज्नचीजबवओकरवसरहव्यवकपडतडलडप ओकरवकडकतवबमडलखदीह

19ऊओकरवसवथरहीआऊअपनवडजडनगी्रओहमपढी, जहसडकऊअपनवपरमशरयहो्वसिरवरकसीखसकआ रहकवननआरहडनयमनकसगरीबवतनकपवलनकरक सीखसक.

20रहसडकओकरमनअपनव्वरलोगसऊपरनवहोखआ आजवस,दवडहनवओर्वबवयवओरनवमडलजव्,तवडकऊआ अपनवसतवनइसवरलकबीचमअपनवरवजमआपनडदन लमहरकरसक।

अधवय18कबव

1ल्ीयवजकआल्ीकपरवगोतकइसवरलकसवथक्नो डहसवनवहोरआनवहीक्नोउतरवडयकवर,उलोगप्क आगसबनलबडलदवनआओकरड्रवसतकखवर।

7तबऊअपनवपरमस्रयहो्वकनवमसस्वकरी,जइस

8उलोगकखवरकडहसवओइसनहोर,रकरवअलव्उनकव

9जबतओहदशमअइबऽज्नतोहवरपरमशरयहो्वतोहरव

10तोहनीमकहअइसननवडमलीजअपनवबटव्वबटीक

11यवक्नोजवदगर,यवपररडचतआतवकसलवहकवर,यव

12कवहडकरसबकवमकर्वलवलोगयहो्वखवडतरडघनौनव

13तअपनवपरमस्रयहो्वकसवमनडस्होखब। 14कवहडकररवषज्नतअपनवमरवखब,ऊलोगसमयक

1जबतोहवरपरमशरयहो्वओहरवषनककवटदलहोखब, ज्नवकदशतोहवरपरमशरतोहरवकदलबवडन,आतओह लोगकबवदआओहलोगकशहरआघरमरहबऽ।

2तअपनवदशकबीचमतीनगोशहरअलगवकरऽ,ज्न तोहवरपरमशरयहो्वतोहरवकओकरवपरकबवकरखवडतर दलबवडन।

3तकरवसवतइयवरकरऽआअपनवदशकइलवकवकतीन ्वगमबवटकज्नतोहवर्ग्वनतोहरवकउतरवडयकवरीदल बवडन,तवडकहरहतवरवओडहजव्वगसक।

4हतवरवकमवमलवइहबव,ज्नउहव्वगजवरतवडकउडजदव रहसक:जअपनवपडोसीकअनजवनममवरद्लव,जकरवस उपडहलनफरतनवकरतरह।

5जइसजबआदमीअपनवपडोसीकसवथलकडीकवटखवडतर जगलमजवलवआओकरहवथपडककवटखवडतरकलवडीस चोटलआ्लवआओकरमवथवखवडीसडफसलकपडोसीपर रोशनीदलवडकऊमरजवलव।ऊओहशहरनमसक्नोशहर म्वगकडजदवरहजवर।

6कहीखनकबदलवल््वलवहतवरवकपीछवनवकर,जबल ओकरमनगरमबव,आओकरवकरवसवलमहरहोखकचलत ओकरवकनवपकडल्।जबडकऊमौतकलवयकनवरह,कवह डकऊओकरवसपडहलकसमयमनवनफरतकरतरह

7रहीसहमतोहरवकआजवदतबवनीडकततोहरवखवडतरतीन गोशहरअलगवकरऽ।

8अगरतोहवरपरमस्रयहो्वतोहवरइलवकवकबढवदस, जइसनडकऊतोहरवपरखनककसमखइलरहलन,आतोहरव कऊसबदशददीहज्नऊतोहरवपरखनकदबक्वदव कइलरहल।

9अगरतरसबआजवकपवलनकरबऽज्नहमआजतोहरव कआजवदतबवनी,तोहरवपरमस्रसपमकरीआओकरवरवह परहमशवचलतरहब।तबतरहतीनोशहरकअलव्वअपनव खवडतरतीनगोशहरअउरीजोडब।

10तोहरदसमडनद्षखनमतबहव्लजव्ज्नतोहवर परमस्रयहो्वतोहरवकड्रवसतकरपमदलबवडनआ तोहरपरखनहोख।

11लडकनअगरकहअपनवपडोसीसनफरतकरलवआ ओकरवकइतजवरकरलवआओकरवकखलवफउठकओकरवक मवरकमवरदलवडकऊमरजव्आरहशहरनमसक्नो शहरम्वगजव्

12तबउनकरशहरकबजगलोग्जकओकरवकओडहजव लआकखनकबदलवल््वलवकहवथमसौपडदहतवडकउ

मरसक।

13तोहवरआखओकरवपरदयवनवकरी,बलकतइसवरलस डनद्षखनकदोषकदरकरऽतवडकतोहरवठीकहोख।

21तोहवरआखकदयवनवआर।बवडकरडजनगीडजडनगीखवडतर,

दशननकलटकखवलबज्नतोहवर्ग्वनयहो्वतोहरवक

15ततोहरवसबहतदरकसबशहरनकसवथअरसनकरऽ ज्नरहजवडतकशहरनकनवहऽ।

16लडकनरहलोगकशहरनमसज्नशहरतोहवरपरमस ्रतोहरवकउतरवडयकवरकरपमदलबवड,ओकरवमसत क्नोसवसल््वलवकडजदवमतकरऽ।

17लडकनतओहलोगकपरवतरहसनवशकरदबऽ।अथवत डहती,अमोरी,कनवन,फरीज,डह्ीआयबसीलोग।जइसतोहवर परमशरयहो्वतोहरवकआजवदलबवडन।

18उलोगतोहनीकडसखव्डकउलोगअपनवद्तवलोगक सवथज्नडघनौनवकवमकरलबवड,ओकरवमतवडबकमतकरी। ओइसहीतोहनीकआपनपरमशरयहो्वककखलवफपवपकर कचवही।

19जबतक्नोशहरकबहतडदनतकघरवबदीकरब,ओकरव कखलवफलडवरलडकओकरवपरकलवडीनवमवरब,कवहडक तओकरवकखवसकतबवड,आओकरवकघरवबदीमलगव् खवडतरओकरवकनवकवटक(कवहडकखतकपडआदमीक जवनह)।

20खवलीउहपडज्नतजवनतबवडडकऊखवरखवडतरपड नवह,ओकरवकनषकककवटदब।आतोहरवसलडवरकर ्वलवशहरककखलवफजबतकडकऊअपनव्शमनवहोजवर तबतकडकलवबनवइब।

अधवय21कबव

1अगरतोहवरपरमशरयहो्वतोहरवकज्नदशदलबवड, ओकरवमकहकमवरलडमलजव्,ज्नखतमपडलबव, लडकनपतवनवचललडकओकरवककमवरलबव।

2तबतोहवरबजगआतोहवरनवयवयीशडनकलकओहशहरन कनवपजइहज्नमवरलगइलबव।

3ज्नशहरमवरलआदमीकबगलमबव,उशहरकबजग लोग्ीरगोबडछयवलजरह,ज्नवसनवबनलहोखअ्री ज्नजआमनवखीचलहोख।

4आओहशहरकबजगलोगबडछयवकक्नोखरदरवघवटीम उतवरडदह,ज्नवकनवतकवनबवनवबो्लजवलव।

5ल्ीकबटवयवजकलोगनजदीकआजइह।उनकरवखवडतर तोहवरपरमशरयहो्वउनकरस्वकरखवडतरचनलबवडनआ यहो्वकनवमसआशीषद्खवडतर।आओहलोगकबवतस हरड््वदआहरझटकवकपरी्षकइलजवर

6ओहशहरकसबबजगजमवरलआदमीकबगलमबवड, घवटीमडसरकवटलबडछयवकऊपरहवथयोरह।

7उलोगज्वबडदहडक,“हमनीकहवथइखननवबह्लअ्री नवहमनीकआखरकरवकदखलडबयव।”

8हयहो्व,अपनवलोगइसवरलपरदयवकरऽ,जकरवकत छडवदलबवडऽ,आअपनवइसवरलकलोगकडनद्षखनमत िवलऽ।आखनकमवफकरडदहलजवर।

11आबदीलोगकबीचरगोस्रऔरतकदखऽआओकरव

13ऊअपनवकदककपडवउतवरकतोहरवघरमरहकपरव

15अगरक्नोआदमीकदगोमहरवरहोख,रगोडपयआ

16तबजबऊअपनवबटवकअपनवलग्वलवचीजक

20उलोगअपनवशहरकबजगलोगसकहडदहडक,इहमनी

ह,आशरवबीह।

21ओकरवशहरकसबलोगओकरवकपतरसमवरकमर जवर।आसबइसवरलसनकिरवजवर।

22अगरकहमौतकलवयकपवपकइलबवआओकरवकमवर डदहलजव्आतओकरवकपडपरलटकवदब।

23ओकरलवशरवत्रपडपरनवरह,लडकनतक्नोतरीकव

चीजकसवथज्नऊग्वडदहलबवआतडमललबव,त्ी ओइसहीकरबऽ,तअपनवकनवडछपवसकलऽ।

4तअपनव्वरकगदहव्वबलकरवसवमडगरतनवदखबआ ओकरवसलकवकनवदखब,ओकरवकफरसउठव्मजरर मददकरब।

5महरवरमरदककपडवनवपडहरकचवहीआमरदमहरवर ककपडवनवपडहरकचवहीकवहडकअइसनकर्वलवस् तोहवरपरमस्रयहो्वखवडतरघडषतबव।

6अगरक्नोपडम्वजमीनपररवसवमडचररकघोसलव होख,चवहऊबचवहोख,अिवहोख,आबचवपरबइठलबवन होख्वअिवपर,ततबचवकसवथबवयनवलबकचवही।

7लडकनतक्नोतरीकवसबवनकछोडकबचवकअपनव

लगलजवर।तवडकतोहवर्लवरहोखआतआपनडदनलमहर होख।

8जबतनयवघरबनवइबततअपनवछतखवडतररगोलडवर बनवदीतवडकअगरकहओडहजवसडगरजव्तअपनवघरपर खनमतआ्ऽ।

9तअपनवअगरकबगइचवमतरह-तरहकबीजमतबोर, कहीतोहवरबीजकफलआअगरकबगइचवकफलअश्नव होजव्।

10तबलआगदहवकसवथजोतमतकरऽ।

11ऊनआडलननकतरहतरहककपडवनवपडहरकचवही।

12ज्नवसतअपनवकढकलबवड,ओकरवचवरोचौथवरक डकनवरवबनवर।

13अगरकहमहरवरलकओकरवलगजवकओकरवस नफरतकरलव।

14ओकरवकखलवफबवतकमौकवदीआओकरवपरबरवनवमल आ्ऽआकहऽडकहमरहमहरवरकलकचलगइनीआजब हमओकरवलगअइनीतओकरवकक्नोनौकरवनीनवडमलल।

15तबलइकीकबवपआओकरमहतवरीलइकीकक्वरीपन कडनशवनलकशहरकबजगलोगकफवटकमलअइह।

16लइकीकबवपबडकवलोगसकहसडकहमअपनवबटीक रहआदमीकमहरवरबनवदलबवनीआऊओकरवसनफरत करलव।

17दख,उओकरवकखलवफबवतकहलडक,“हमरवतोहवरबटी कदवसीनवडमलल।आतबोरसबहमरवबटीकक्वरीपनक डनशवनह।उलोगनगरकबजगलोगकसोझवकपडवपसर जरह।

18ओहशहरकबजगलोगओहआदमीकलकओकरवक सजवडदह।

19ऊलोगओकरवकसौशकलचवदीमडमलवकओहलइकी कबवपकददी,कवहडकऊइसवरलकरगोक्वरीपरबरव नवमिवललडबयवआऊओकरमहरवरहोजवरहोसकलवडक ऊओकरवकपरवडदनदरनवरवख.

20अगररबवतसहीबवआलइकीखवडतरक्वरीपनकडनशवनी नवडमललत।

21तबऊलइकीकओकरवडपतवकघरकदआरपरलअइह

30आदमीअपनवबवपकमहरवरकनवलबकचवहीआनवही

अधवय23कबव

1जपतरसघवयलहोगइलबव्वओकरअगकवटडदहल गइलबव,ऊयहो्वकमिलीमनवजवर।

2हरवमीप्कमिलीमनवजवर।दस्ीपीढीतकउप्क

3अमोनी्वमोआबीक्ीयहो्वकमिलीमनवप्शकर

8ओहलोगसपदव्इललइकवअपनवतीसरीपीढीमयहो्व

9जबसनवतोहरवदशननककखलवफडनकलीततोहरवकहर

10अगरतोहनीमसकहअशक्ककवरषसवफनवहोखआ रवतमओकरवकबदखलहोखतउिरवसबवहरडनकलकिरव क्ीतरनवआ्।

11जबसवझहोजवरतऊपवनीसयोरआसरजिबलवपरफर सिरवमआजवर।

12तोहरविरवकबवहर्ीरगोजगहहोरजहवतबवहर डनकलब।

13आतोहरवहडथयवरपरचपहोजवर।आजबतअपनवक आरवमकरबतओकरवसखोदबआपीछमडकज्नतोहरव सआ्लवओकरवकढकदब।

14कवहडकतोहवरपरमस्रयहो्वतोहरविरवकबीचम चलतबवडन,तोहरवकबचव्खवडतरआतोहरवदशननक तोहरवसोझवछोडखवडतर।रहीसतोहवरिरवपड्तहोजवरडक ऊतोहरवमक्नोअश्चीजनवदखसकआतोहरवसमड जव्।

15तओकरवमवडलकसबचलनौकरकओकरवमवडलकक

16ऊतोहनीकबीचमओहजगहपररहजवरजहवऊतोहरव क्नोफवटकमचनी,जहवओकरवकसबसबडढयवलवग।

17इसवरलकबटीमसक्नो्शवनवहोर,नवइसवरलक

18तक्नोवतखवडतर्शवकडकरवयवआककरकदवमक अपनव्ग्वनयहो्वकघरमनवलआ्ऽ,कवहडकरदन तोहवर्ग्वनयहो्वखवडतरघडषतबव।

19तअपनव्वरकसदनवदबऽ।पइसवकसद,्ोजनकसद, सदपरउयवरडदहलक्नोचीजकसद। 20परदसीकसदकउयवरदसकनी।लडकनतअपनव्वरक सदनवदब,तवडकतोहवरपरमशरयहो्वतोहरवकओहसबम आशीषदस,ज्नवदशमतओकरवकअपनवकबवमल् खवडतरजवतबवड।

21जबतअपनवपरमस्रयहो्वकपडतवतकरबऽत ओकरवकपरवकरमढीलमतकरी,कवहडकतोहवरपरमस्र यहो्वतोहरवसरपषजररमवग।आतोहरवमपवपहोजवर। 22लडकनअगरतवतनवछोडबततोहरवमक्नोपवपनव होर।

23ज्नतोहरवहोठसडनकललबवओकरवकतपवलनकरीआ परवकरी।इहसचवसचढव्ल,जइसनडकतअपनवपरमस ्रयहो्वसपडतजवकइलबवडऽ,ज्नतमहस्वदवकइल

बवडऽ।

24जबतअपनवपडोसीकअगरकबगइचवमअइबऽतअपनव

3अगरबवद्वलवपडतओकरवसनफरतकरलवआओकरवक

9यवदरखीडकतोहवरपरमस्रयहो्वडमससडनकललवक बवदरवसवममररयमकसवथकवकइलरहलन।

10जबतअपनव्वरकक्नोउयवरदबऽतओकरवघरम ओकरडगर्ीनवलआ्कचवही।

11तपरदशमखडवहोखबआजकरवकतउयवरदबऽऊ तोहरवलगपरदसकडगर्ीलकआ्ऽ।

12अगरआदमीगरीबबवततओकरडगर्ीरखकनवसतऽ। 13क्नो्ीहवलतमसरजिबलवपरओकरवकडगर्ीरखदी

18लडकनतयवदरवखबडकतडमसमदवसरहलआतोहवर परमशरयहो्वतोहरवकउहवसछडवदलबवड,रहसहम तोहरवकइकवमकरकआजवदतबवनी।

19जबतअपनवखतमआपनफसलकवटबआखतमरगो गचव्लवजवरबतफरओकरवकलआ्नवजवर,ऊपरदसी, अनवथआड्य्वखवडतरहोर,तवडकतोहवरपरमशरयहो्व तोहरवहवथकसबकवममतोहरवकआशी्वददस। 20जबतअपनवजतनकपडकपीटबतफरसिवढकपवर नवकरब,उपरदसी,अनवथअ्रीड्य्वखवतीहोर। 21जबतअपनवअगरकबगइचवमअगरबटोरबतओकरव बवदओकरवकनवतोडी,ऊपरदसी,अनवथआड्य्वखवडतर होर।

22तयवदरवखबडकतडमसकदवसरहल,रहसहमतोहरवक इकवमकरकआजवदतबवनी।

अधवय25कबव

1अगरआदमीकबीचक्नोड््वदहोखआउलोगनवयम आ्,तवडकनवयवयीशलोगउनकरवकनवयकरसक।तबऊ लोगयमकलोगकयमकठहरवरआदषनकदोषीठहरवर।

2अगरदषआदमीमवरलवयकहोखतनवयवयीशओकरवक लट्वदीआओकरवगलतीकडहसवबसओकरवचहरवकसोझव रगोडनड्तसखवमपीटडदहलजवर।

3ऊओकरवकचवलीसगोकोडवदसकलवआओकरवस अडयकवनव,कहीअगरऊओकरवकजवदवमवरकओकरवक बहतचोटसमवरदीततोहवर्वरतोहरवकनीचनवलवग

4बलकयवनकरौदतघरीतओकरवकथथनमतलगवर।

5अगर्वरलोगरकसगरहलवआओहमसक्नोकमर जव्आओकरवलगक्नोसतवननवहोखतमअलकमहरवर डबनवपरदसीसडबयवहनवकरी,ओकरपडतक्वरओकरवलग जवकओकरवकअपनवसगलजवरआओकरवसपडतक्वर ककतवडन्व्।

6ज्नपडहलवबचवपदवकरी,उअपनव्वरकनवमस उतरदवयीहोर,ज्नडकमरचकलबव,तवडकओकरनवम इसवरलसबवहरनवहोजवर।

7अगरआदमीअपनव्वरकमहरवरकनवलबकचवहतबव तओकरव्वरकमहरवरबजगनकलगफवटकपरजवककह डक,‘हमवरपडतक्वरइसवरलमअपनव्वरकनवमबनव्स मनवकरदतबव,तऊहमरवपडतक्वरककतवनवपरव करी।

8ओकरवबवदओकरशहरकबजगलोगओकरवकबोलवक ओकरवसबवतकरीआअगरऊओकरवकसवमनखडवहोक कहडक,“हमरवओकरवकनवलबकपस्बव।

9तबओकर्वरकमहरवरबडलोगकसवमनओकरवलग

12तबतओकरहवथकवटदबऽ,तोहवरआखओकरवपरदयव

13तोहरवबगमबडहनआछोट्जननवहोखकचवही।

2डकतयरतीकसबफलमसपडहलवफलकलकज्न

11तोहवर्ग्वनयहो्वतोहरवआतोहरवघरकहरअचव कवममतआल्ीआतोहरवबीचकपरदसीकज्नकछदल बवड,ओकरवमतखशहोखब।

12जबततीसरवसवल,ज्नडकदस्वडहसवकसवलह,दस्व डहसवकसबदस्वडहसवखतमककल्ी,परदसी,अनवथआ ड्य्वकददब,तवडकउलोगतोहरवदआरक्ीतरखवनवखव सकआपट्रसक।

13तबततोहवरपरमस्रयहो्वकसवमनकहबडकहम अपनवघरसपड्तचीजलकल्ी,परदसी,अनवथआड्य्व कददलबवनी,ज्नडकतहमरवकआजवदलबवड।

14हमअपनवशोकमरकरक्नोचीजनवखइलबवनीआनव क्नोअश्कवमखवडतरओकरवसकछछीनलबवनीआनव हीमअललोगखवडतरकछदलबवनी,बलकहमअपनवपरमशर यहो्वकआ्वजसनलबवनीआतहमरवकज्नआजवदल बवडओकरवमतवडबककवमकइलबवनी।

15अपनवपड्तआ्वसस,सगसनीचदखऽ,आअपनवलोग इसवरलकआशीषदीज्नतहमनीकदलबवडऽ,जइसनडक तहमनीकपरखनककसमखइलरहल,ज्नदशदयआ शहदसबहतबव।

16आजतोहवरपरमस्रयहो्वतोहरवकइडनयमआनवयक पवलनकरकआजवदलबवड,रहसतपरवमनसआपरवपवष सरकरपवलनकरी।

17तआजयहो्वकआपनपरमशरहोखकबवतरखलबवड, ओकररवहपरचलक,ओकरडनयम,ओकरआजवआओकर नवयकपवलनकरकआओकरआ्वजसनक।

18आजपरमश्रतोहरवकआपनड्डशषपजवबनकबवत कहलबवडन,जइसनडकऊतोहरवस्वदवकइलबवडनआ ओकरसबआजवकपवलनकरी। 19आतोहरवकऊसबरवषनसऊपरउठव्खवडतरज्नऊ बन्लबवड,सडत,नवमआसमवनम।आतवडकततोहवर परमस्रयहो्वखवडतरपड्तपजवबनी,जइसनडकऊकहल बवडन।

अधवय27कबव

1मसवइसवरलकबजगलोगकसवथलोगकआजवडदहलनडक, “आजहमज्न्ीआजवदतबवनी,उसबआजवकपवलन करी।”

2ज्नवडदनतलोगयरदनकपवरककओहदशमपहचब ज्नतोहवरपरमशरयहो्वतोहरवकदलबवड,तबतोहनीक बडहनपतरखडवकरकओकरवकडसल्टसचढवदब। 3जबतपवरहोजवरबतओहलोगपररहव्यवकसब्चन डलखदीतवडकतओहदशमजवसकीलज्नतोहवरपरमशर यहो्वतोहरवकदलबवड,ज्नदशदयआशहदसबहतबव। जइसतोहवरपरखनकपरमशरयहो्वतोहरवस्वदवकइल

4रहीसजबतलोगयरदनकपवरचलजवरबततलोगइपतर

10रहसतअपनवपरमस्रयहो्वकबवतमवनीआओकर

11मसवओहीडदनलोगकआजवडदहलनडक

12जबतलोगयरदनकपवरपहचबतरलोगगरीडजमपहवड

13रलोगरबलपहवडपरगवरीद्खवडतरखडवहोजइह।

21जक्नोतरहकजवन्रकसवथलटजवलव,ओकरवकशवप डदहलजव्।आसबलोगकहदीहडकआमीन।

22जअपनवबडहन,अपनवबवपकबटी्वअपनवमहतवरीक बटीकसगलटजवलव,ओकरवकअड्शपहोख।आसबलोग कहदीहडकआमीन।

23जअपनवसवसकसवथलटजवलवओकरवकशवपडदहल जव्।आसबलोगकहदीहडकआमीन।

24जअपनवपडोसीकगपरपसमवरतबव,ओकरवकशवप

2अगरतअपनवपरमस्रयहो्वकबवतसनबतइसब आशीषतोहरवपरआजवरआतोहरवपरआजवर।

3शहरमयनहोखबआखतमयनहोखब।

4तोहवरदहकफल,तोहवरजमीनकफल,तोहवरपश-प्ीक फल,तोहरवगवयकबढलआतोहरव्डकझियनहोर।

5तोहवरटोकरीआतोहवर्िवरयनहोर।

6घरमअइलवपरयनहोखबआबवहरडनकललवपरयन होखब।

7तोहरवकखलवफउठलदशननकपरमस्रतोहरवसोझवमवर दीह,उलोगरकरवसवसतोहरवकखलवफडनकलकसवतरवसव सतोहरवसवमन्वगजइह।

8प्तोहरव्िवरमआज्न्ीकवमपरहवथिवलबओकरव मतोहरवपरआशीषकआजवडदह।उतोहरवकओहदशम आशी्वदडदहज्नतोहवरपरमशरयहो्वतोहरवकदलबवड। 9अगरततोहरवपरमस्रयहो्वकआजवकपवलनकरबआ ओकररवहपरचलबतपरमस्रतोहरवकअपनवखवडतर पड्तलोगकरपमयवडपतकरीह,जइसनडकऊतोहरवक डकररयवखइलबवडन।

10यरतीकसबलोगदखतहोरडकतोहरवकप्कनवमस बोलव्लगरलबव।आउलोगतोहरवसिरवजइह।

11ज्नवदशकतोहरवपरखवलोगकद्ककसमखइल रहलन,ओहदशमयहो्वतोहरवकयन,तोहरवदहकफल, म्शीकफल,आतोहरवजमीनकफलम्रमवरकरडदह। 12यहो्वतोहरवखवडतरआपनबडढयवखजवनव,आकवशखोलक तोहरवदशकअपनवसमयमबरखवद्खवडतरआतोहरवहवथ कसबकवमकआशी्वदद्खवडतर,आतबहतजवडतक उयवरदबआतउयवरनवलबऽ। 13परमस्रतोहरवकडसरबनवडदह,पछनव।आतखवली ऊपररहबऽआनीचनवरहबऽ।अगरतअपनवपरमस्र यहो्वकआजवकमवनतहउअज्नवकहमआजतोहरवक पवलनकरआओकरवकपवलनकरकआजवदतबवनी। 14आजज्नशबहमतोहरवकआजवदतबवनी,ओकरवमस क्नोबवतसदवडहनव्वबवयवओरनवजवकदोसरवद्तवक स्वकरखवडतरदोसरवद्तवकपवछनवजवइब।

15लडकनअइसनहोरडकअगरतअपनवपरमस्रयहो्वक आ्वजनवसनबआओकरसबआजवआडनयमकपवलनकरब ज्नहमआजतोहरवकआजवदतबवनी।डकरसबशवपतोहरव परआकतोहरवकपकडल्।

16शहरमतशवडपतहोखब,आखतमतशवडपतहोखब।

17तोहवरटोकरीआतोहवर्िवरकशवपडदहलजवर।

18तोहवरदहकफल,तोहवरदशकफल,तोहवरगवयकबढल आतोहवर्डकझिअड्शवपहोर।

19जबत्ीतरअइबततशवडपतहोखबआबवहरडनकललव परतशवडपतहोखबऽ।

20जबलतनवशनवहोखऽआजबलतज्ीनवशनवहोखऽ तबलतोहरवपरज्नकछकरखवडतरहवथिवलबऽ,तबतक प्तोहरवपरगवरी,परशवनीआिवट्जडदह।तोहवरकमक

25यहो्वतोहरवकदशननकसवमनमवरदीह,तरकरवसवस

26तोहवरलवशह्वकसबडचररआयरतीकजवन्रनक

27परमस्रतोहरवकडमसकगडबडी,गडहव,पपडीआ

28प्तोहरवकपवगलपन,आनरपनआडदलकआ्यचडकत

33तोहवरदशकफलआतोहवरसबमहनत,ज्नरवषतनव जवनतहोखब,ऊखवजवर।आतहमशवखवलीदबललआ कचललरहबऽ।

34रहसतअपनवआखकदखकपवगलहोजवरबज्नत दखब।

35तोहरवगोडकतल्वसलकमवथवकऊपरतकतोहरव घटनवआगोडमरगोअइसनचोटकचोटलवगीज्नठीकनव

36यहो्वतोहकआतोहवररवजवकज्नवकततोहरवऊपर

42तोहवरसबपड-पौयवआतोहवरदशकफलकडटडी्सक

43तोहरव्ीतरकपरदशीतोहरवसबहतऊचउठजवर।आत

44ऊतोहरवकउयवरडदहीआतओकरवकउयवरनवदबऽ,ऊ डसरहोखबआतपछहोखबऽ।

45इसबशवपतोहरवपरआकतोहरवकपीछवकरीआतोहरव कतबतकपकडीजबतकडकतनवशनवहोजवरब।कवहडकत अपनवपरमस्रयहो्वकआजवआडनयमकपवलननवकइनी ज्नऊतोहरवकडदहलरहलन।

46ऊलोगतोहरवपररगोचमतवरआचमतवरआतोहरव सतवनपरहमशवखवडतररडहह।

47कवहडकतहरचीजक्रमवरकचलतअपनवपरमस्र यहो्वकस्वखशी-खशीआडदलकखशीसनवकइनी।

48रहीसतअपनवदशननकस्वकरब,जकरवकप्तोहरव कखलवफ्जडदह,्ख,पवस,नगवपनआसबचीजककमीम, आऊतोहरवगरदनपरलोहवकजआलगवर,जबतकडकऊ तोहरवकनवशनवकरल्।

49यरतीकछोरसदरसतोहरवकखलवफरगोरवषलअइह ज्नचीलउडतबव।रगोअइसनरवषज्नवक्वषवतनव समझब।

50उगचहरव्वलवरवषज्नबढकवक्कपर्वहनवकरी आनवहीज्वनपरअनगहकरी।

51जबलतनवशनवहोखऽतबलऊतोहवरम्शीकफलआ तोहरवदशकफलखवजवर,जबलऊतोहरवकनवशनवकरदी, तबलतोहरवकनवतयवन,शरवब्वतल,नवतोहवरगवयकबढल ्वतोहरव्डनकझिनवछोडी।

52ऊतोहरवपरवफवटकमतबतकघरवबदीकरीजबतकडक तोहवरऊचआबवड्वलवद्वलनवडगरजवरज्नवपरत ्रोसवकइलरहल,तोहरवपरवदशमतोहरवपरवफवटकस घरवबदीकरी,ज्नतोहवरपरमशरयहो्वतोहरवकदलबवडन। 53अपनवशरीरकफल,अपनवबटव-बटीकमवस,ज्नतोहवर परमशरयहो्वतोहरवकदलबवड,घरवबदीअ्रीसकटम खवरब,ज्नवसतोहवरदशनतोहरवकपरशवनकरीह।

54रहसजआदमीतोहनीमकोमलआबहतनवजकबव, ओकरनजरअपनव्वर,ओकरवछवतीकमहरवरआअपनव बचललइकनकपडतबरवहोखीज्नऊछोडकचलजवर।

55रहसऊअपनवलइकवकमवसमसकहकनवडदही,जकरव कऊखवर,कवहडकओकरवलगघरवबदीआसकटमकछओ नइखबचल,ज्नवसतोहवरदशनतोहरवकपरवफवटकम परशवनकरीह।

56तोहनीमसज्नकोमलआनवजकऔरतनवजकतवआ कोमलतवखवडतरअपनवगोडकतल्वजमीनपरनवरवखक सवहसनवकरी,ओकरनजरअपनवछवतीकपडतआअपनवबटव आबटीपरबरवहोखी

57आओकरवगोडकबीचसडनकल्वलवबचवकओरआ

62तोहनीकसखवमकमरहब,जबडकतलोगकसखवम

63जइसप्तोहनीक्लवरकरआतोहनीकबढखवडतर

68ज्नवरवसवसहमतोहरवसकहलरहीडक,तरकरवकअब

तोहरवकखरीदनवपवर।

अधवय29कबव

1इह्वचवकबवतहज्नयहो्वमसवकमोआबदशम

3तोहवरआखज्नबडहनपरी्वदखलबव,ऊचमतवरआ

4तबोप्आजतकतोहनीकसमझकडदल,दखकआखआ

5हमतोहरवकचवलीससवलतकजगलमलगरलबवनी,तोहवर

7जबतलोगरहजगहपरपहचनीतहशबोनकरवजवसीहोन आबवशवनकरवजवओगहमनीककखलवफलडवरमडनकलल लोगआहमनीकओहलोगकमवरदनीजव।

8हमनीकओहलोगकजमीनलकरबनी,गवदीआमनशक आयवगोतकड्रवसतमदडदहनीजव।

9रहीसरह्वचवकबवतकपवलनकरीआओकरवकपरव करीतवडकतज्न्ीकवममकवमयवबहोखब।

10तलोगआजतोहनीस्अपनवपरमशरयहो्वकसवमन खडवबवनी।तोहवरगोतककपवन,तोहवरबजगआतोहवर अफसर,आउरइसवरलकसबआदमीकसवथ।

11तोहवरछोट-छोटलइकव,तोहवरमहरवरआतोहवरपरदसी जतोहवरिरवमबव,तोहवरलकडीकवट्वलवसलकतोहवर पवनीकिॉअरतक।

12डकतअपनवपरमस्रयहो्वकसवथ्वचवकरऽआ ओकरशपथमकरऽज्नतोहवरपरमस्रयहो्वतोहरवस आजकरतबवडन।

13आजऊतोहरवकअपनवखवडतररगोलोगखवडतरयवडपत करसकआतोहरवखवडतर्ग्वनबनसक,जइसनडकऊ तोहरवसकहलबवडनआजइसनडकऊतोहरवपरखन,अबवहम, इसहवकआयवकबकडकररयवखइलबवडन.

14नवहीहमखवलीतोहनीसइ्वचवआरडकररयवनइखी करत।

15लडकनजआजहमनीकपरमशरयहो्वकसवमनहमनीक सवथखडवबव,आजआजहमनीकसवथनइख,ओकरवसवथ ्ी।

16(कवहडकतलोगजवनतबवडऽडकहमनीकडमसकदशम कइसरहतरहनीजव,आहमनीकओहरवषनकबीचसकइस गजरतरहनीजव।

17तलोगओहलोगकडघनौनवकवमआओहलोगकमडत, लकडीआपतर,चवदीआसोनवदखलबवनीज्नओहलोगक बीचमरह।

18कहीतोहनीमक्नोअइसनमरद,महरवर,परर्वर्व गोतनवहोख,जकरमनआजहमनीकपरमशरयहो्वसमह मोडकरहजवडतकद्तवलोगकस्वकरखवडतरचलतबव। कहीतोहनीकबीचक्नोजडनवहोखज्नडपतआकडम पदवकर।

19जबऊरहगवरीकबवतसनकअपनवमनमआशीषदत कहलडक,“हमरवमनमचलकबवद्ीहमरवशवडतडमलीडक हमपवसमनशवमयतहोजवर। 20यहो्वओकरवकनवछोडडह,लडकनतबप्ककोयआ ओकरररवओहआदमीककखलवफयआउठजवरआरह डकतवबमडलखलसबगवरीओकरवपरपडजवरआप्ओकर नवमसगकनीचसडमटवडदह।

21रहव्यवकडकतवबमडलखल्वचवकसबशवपक

28तबपरमस्रओहलोगककोय,कोयआबहतकोयस

29गपबवतहमनीकपरमशरयहो्वकह,लडकनज्नबवत

11कवहडकआजज्नआजवहमतोहरवकदतबवनी,उतोहरव सडछपलनइखआनवहीदरबव।

12रसगमनइखडकतकहबडकहमनीखवडतरकसगम जवकओकरवकहमनीकलगलआरतवडकहमनीकसनक परवकरसकील?

13नवहीसमदरकओहपवररकहकबवडकहमनीखवडतरक समदरकपवरजवकहमनीकलगलआरतवडकहमनीकसन कपरवकरसकील?

14लडकन्चनतोहरवमहआडदलमबहतनजदीकबवडकत ओकरवकपरवकरसकील।

15दखऽ,हमआजतोहरवसोझवजी्नआअचवर,मौतआ बरवरकरखलबवनी।

16हमआजतोहरवकआजवदतबवनीडकतोहरवपरमस्र यहो्वसपमकरी,ओकररवहपरचली,आओकरआजव, ओकरडनयमआओकरडनयमकपवलनकरी,तवडकतडजदव रहबआबढजवर,आतोहवरपरमशरयहो्वतोहरवकओहदश मआशी्वदडदह,जहवतओकरवकअपनवकबवमलबखवडतर जवरब।

17लडकनअगरतोहवरमनमडजवरडकतनवसनब,बलक खीचकदोसरवद्तवकपजवकरबआओहलोगकस्व करब।

18हमआजतोहनीकडनदवकरतबवनीडकतलोगकनवश जररहोखबआओहदशपरआपनडदननवबढवरबजहवत यरदनकपवरककओकरवकअपनवकबवमलबखवडतरजवत बवनी।

19हमआजतोहनीककखलवफआकवशआयरतीकग्वहीदत बवनीडकहमतोहनीकसवमनजी्नआमौत,आशीषआशवप दलबवनी।

20तवडकतअपनवपरमस्रयहो्वसपमकरऽआओकर

बवतमवनीआओकरवसडचपकलरहऽ,कवहडकऊतोहवरजी्न आतोहवरडदनकलबवरह,तवडकतओहदशमरहसकील ज्नवकपरमश्रतोहरवपरखन,अबवहम,इसहवकआयवकब सकसमखइलरहलनडकऊओहलोगकददी।

अधवय31कबव

1मसवजवकपरवइसवरलसइबवतकहल।

2ऊओहलोगसकहलन,“हमआजरकसौबीससवलकहो गइलबवनी।अबहमबवहरडनकलक्ीतरनवआसकनी, यहो्वहमरवसकहलबवडडक,तयरदननदीकपवरनवकरब। 3तोहवरपरमस्रयहो्वतोहरवसआगचलजइहआतोहरव सवमनसरहरवषनकनवशकरदीहआतओहलोगकअपनव कबवमललीहआयहोशतोहरवसआगचलजइह,जइसनडक यहो्वकहलबवडन।

4आउरपरमस्रओहलोगकओइसहीकरीजइसऊअमोरी

9मसवरव्यवडलखकल्ीकबटवयवजकलोगक,ज

10मसवओहलोगकआजवडदहलन,“हरसवतसवलकअतम

11जबपरवइसवरलतोहवरपरमस्रयहो्वकसवमनउजगह

12लोगक,मरद,महरवर,लइकवआअपनवपरदसीकरकटव

21जबओहलोगपरबहतबरवरआपरशवनीआरतरगीत

अबहीलहमओहलोगकओहदशमलआ्सपडहलज्नव कहमकसमखइलरही

22मसवओहीडदनरगीतडलखलआइसवरलकलोगकरगीत डसख्ल।

23ऊननकबटवयहोशकआदशडदहलनआकहलनडक, “बररयवरआडहमतरवखी,कवहडकतइसवरलकलोगकओह दशमलअइबज्नवकहमडकररयवखइलरही,आहमतोहरव सवथरहब।”

24जबमसवरहव्यवकशबनकरगोडकतवबमडलखक खतमकरडदहलन,जबतकडकऊपरवनवहोगइल।

25मसवयहो्वक्वचवकसनदकढो््वलवल्ीलोगकआजव डदहलन।

26रव्यवकडकतवबलकआपनपरमशरयहो्वक्वचवक सनदककबगलमरखदीतवडकउहवतोहरवकखलवफग्वहीबन सक।

27कवहडकहमतोहवरड्दोहआतोहवरकडवगदनकजवनत बवनी,दख,जबलहमआजतोहरवसवथडजदवबवनी,तबतकत प्ककखलवफड्दोहकइलबवड।आहमरवमरलवकबवद अउरीकतनव?

28अपनवगोतकसबबजगआअफसरनकहमरवलगरकटव करऽडकहमओहलोगककवनमरबवतकहसकीलआओह लोगककखलवफग्वहीदबखवडतरआकवशआयरतीकआ्वज दसकील.

29हमजवनतबवनीडकहमरवमरलवकबवदतलोगअपनवक परवतरहसडबगवडदबआज्नवरवसवसहमतोहनीकआजव दलबवनी,ओकरवसहटजवरब।आउरबवदकडदनमतोहनी परबरवरहोजवर।कवहडकतलोगप्कनजरमबरवरकरब, तवडकतोहनीकअपनवहवथककवमसओकरवकगसवकरव्ल जवसक।

30मसवइसवरलकस्मिलीककवनमइगीतकबवततब तकबोलल,जबतकडकउगीतखतमनवहोगरल। अधवय32कबव

1हआकवश,कवनदी,हमबोलब।आसनऽहयरती,हमरवमह कबवत।

2हमवरडश्वबरखवडनयरडगरजवर,हमवरबवतओसडनयर आसतहोजवर,जइसडककोमलजडी-बटीपरछोट-छोटबरखव आघवसपरबरखवडनयर।

3कवहडकहमप्कनवमकपचवरकरब,हमनीकपरमशरक महवनतवबतवर।

4ऊचटवनह्,उनकरकवमडस्बव,कवहडकउनकरसब

5उलोगअपनवकडबगवडललबवड,उनकरदवगउनकवसतवन

9कवहडकयहो्वकडहसवओकरलोगह।यवकबउनकर

10ऊओकरवकरगोरडगसवनीदशमआउजवडजगलम

11जइसचीलअपनवघोसलवकहलचलकरलव,अपनवबचवक

12तअकलयहो्वओकरवकअग्वरकरलअ्रीओकरव

13ऊओकरवकयरतीकऊचजगहनपरस्वरकरडदहलन

तोहवरबवप-दवदवलोगनविरवतरह।

उनकरबटवआबटीलोगकनवरवजगी्इल।

20ऊकहलन,“हमओहलोगसआपनचहरवडछपवदब,हम

24ऊलोग्खसजररजइहआजरलगमकआकडआड्नवश सखवजवर,हमओहलोगपरजवन्रनकदवत्ी्जब,यरव कसवपकजहरकसवथ।

25बवहरकतल्वरआ्ीतरक्यव्हय्कआक्वरीदन कनवशकरदी,दयडपयव््वलवक्ीयसरबवल्वलवआदमी कनवशकरडदही।

26हमकहनीडकहमओहलोगककोनव-कोनवमडबखरदब आआदमीकबीचसओहलोगकयवदकइलबदकरदब।

27अगरहमदशनककोयसिरवतनवरहनीडककहीओह लोगकड्रोयीलोगअजीबव्हवरनवकरल्आकहीऊ लोगनवकहडकहमनीकहवथऊचबवआरसबप्नइखन कइल।

28कवहडकउलोगक्नोसलवहसरडहतरवषह,नवहीउलोग मक्नोसमझबव।

29हअगरउलोगबक्मवनरडहत,अगरउलोगइबवतसमझत रहल,डकउलोगअपनवअडतमअतकबवरमसोचतरहल!

30रकहजवरकपीछवककदगोदसहजवरक्गव्,जबल डकउनकरचटवनबचनवल्आप्ओहलोगकबदनवकर द्?

31कवहडकउनकरचटवनहमनीकचटवनजइसननइख,हमनी कदशन्ीनवयीह्।

32कवहडकउनकरबलसदोमआअमोरवकखतसडनकलल बव,उनकरअगरडपतकअगरह,उनकरगचवकड्वह।

33इनकरशरवबअजगरकजहरह,आरसककरजहरह।

34कवरहमरवलग्िवरमरखलनइखआहमरवखजवनवक बीचममहरलगव्लनइख?

35बदलवआबदलवहमरवकह।समयपरउनकरगोडडफसल जवरकवहडकउनकरड्पडतकडदननजदीकआगइलबवआ ज्नचीजओहलोगपरआ््वलवबवऊज्बवजीमआ जवर।

36कवहडकप्अपनवलोगकनवयकरीहआअपनवस्कन खवडतरप्वतवपकरीहजबऊदखसडकओहलोगकशक् खतमहोगइलबवआकहकबदनवकइलगइलबवआनव छोडलगइलबव.

37ऊकहसडककहवबवडउनकरद्तव,उनकरचटवनजकरव परऊ्रोसवकइलरहल

38कबडलदवनकचबकखवतरहआपयबडलकशरवबपीतरह? ऊलोगउठकरवउरमददकर,आरवउरर्वहोख।

39अबदखऽडकहम,उहहरआहमरवसवथक्नोद्तव नइख,हममवरतबवनीआडजदवकरदनी।हमघव्करदनी,आ हमठीककरदनी,नवहीकहबवजहमरवहवथसबचव्।

40कवहडकहमआपनहवथसगकओरउठवककहतबवनीडक हमहमशवखवडतरडजदवबवनी।

41अगरहमआपनचमकततल्वरकतजकरबआहमवरहवथ

42हमअपनवतीरकखनसनशवमयतकरदबआहमवर

47कवहडकरतोहनीखवडतरबकवरबवतनइख।कवहडकर

अपनवकबवमलबखवडतरजवरब।

48ओहीडदनपरमस्रमसवसकहलनडक।

49रहअबरीमपहवडपरचढजव,नबोपहवडपर,ज्नमोआब

50ज्नवपहवडपरतचढलबवड,ओडहजवमरजवरआअपनव

3ह,उलोगसपवरकरतरहल।उनकरसबसततोहरवहवथम

कहकडमलजवर।

4मसवहमनीकरगोव्यवकआजवडदहलन,यवकबक मिलीकउतरवडयकवरक।

5जबइसवरलकलोगआगोतकमकखयवलोगरकटव्इलरह

अपनवसतवनकजवनतरहल,कवहकीउलोगआपक्चनक पवलनकरलअ्रीतोहवर्वचवकपवलनकरलबवड। 10ऊलोगयवकबकतोहवरनवयआइसवरलकतोहवरव्यव डसखवर,तोहरवसवमनयपआपरवहोमबडलतोहरव्दीपरिवल डदह।

11हप्,ओकरयनकआशीषदीआओकरहवथककवमक सीकवरकरी,ओकरवकखलवफउठलआओकरवसनफरतकर ्वलवककमरममवरदीतवडकऊलोगफरसनवउठसक।

12ऊडबनवमीनकबवरमकहल,“परमश्रकडपयलोग ओकरवलगसरड्तरहजवर।आउरपरमस्रओकरवकडदन ्रढककरडहहआओकरवकयवकबीचमरडहह।

13यसफकबवरमकहलन,“आकवशककीमतीचीजनखवडतर, ओसआनीचडबछलगडहरवहखवडतर,प्कआशीषहोख।

14सरजसपदवहोख्वलवअनमोलफलआचवदसपदवहोख ्वलवअनमोलचीजनखवडतर।

15परवनपहवडनकपमखचीजनखवडतरआयवयीपहवडनक

कीमतीचीजनखवडतर।

16आयरतीककीमतीचीजआओकरपषतवआझवडीमरह ्वलवकसदव्नवखवडतर,आशीषयसफकमवथवपरआअपनव

17ओकरमडहमवओकरवबलकपडहलकवबचवडनहनबवअ्री ओकरसीगरकशखकसीगडनहनबव,ओकरवसगउलोगक यरतीकछोरतकयकलडदहअ्रीउदसहजवररपमह् अ्रीउलोगमनशकहजवरलोगह्। 18जबबलनकबवरमउकहल,“जबलन,बवहरडनकललवस खशहोजव।आ,इसवकर,तोहरविरवम। 19ऊलोगलोगकपहवडपरबोलव्लव।उहवउलोगयमक बडलचढवर,कवहडकउलोगसमदरक्रमवरअ्रीबवलम डछपलखजवनवसचसलीह।

20गवदकबवरमउकहल,“गदकबडकर्वलवकयनहोख, उशरडनहनरहलअ्रीडसरकमकटसबवहकफवडद्ल।

21उपडहलवडहसवकइतजवमकरल,कवहडकउहवउव्यव द््वलवकडहसवमबरठलरहल।ऊलोगकमकखयवकसवथ आइल,ऊयहो्वकनवयआइसवरलकसवथआपननवयक पवलनकइलस।

22दवनकबवरमउकहल,“दवनशरकबचवह,उबवशवनस कदजवर।”

23नपवलीकबवरमकहलन,“हनपवली,अनगहससतषआ प्कआशीषस्रल,पड्मआदक्नकमवडलकबनऽ।

24आशरकबवरमकहलनडकआशरकसतवनकआशी्वद डमल।ऊअपनव्वरलोगकसीकवयहोखआआपनगोडतल मिबव्।

25तोहवरजतवलोहवआपीतलकहोर।आजइसतोहवरडदन, ओइसहीतोहवरतवकतहोर।

26जशरनक्ग्वनजइसनकहनइख,जतोहरवसहवयतवम

27अननपरमस्रतोहवरशरषह्आनीचअननबवहबव,

2परवनफवली,रपम,मनश,आपरवयहदवकदसकचरम

3दक्नआयरीहोघवटीकमदवन,तवडकपडकशहर,

4तबपरमश्रओकरवसकहलनडकइउदशहज्नवक

5रहीसयहो्वकस्कमसव,यहो्वक्चनकअनसवर

6ऊओकरवकमोआबदशकरगोघवटीम,बतपओरकसवमन

10तबसइसवरलममसवजइसनक्नो्ड्र््वनवउठल, जकरवकयहो्वआमन-सवमनजवनतरहल।

11ज्न्ीचमतवरअउरचमतवरकबवरम,ज्नप् ओकरवकडमसकदशमडफरौन,ओकरसबस्कआओकर परवदशमकरखवडतर्जल।

12ओहसबपरवकमीहवथमआऊओहसबबडहन्यम ज्नमसवपरवइसवरलकनजरमदख्लरहल।

Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.