Saraka-fini,dumuni,walimawariminbɛdifaantanwma
KibaruDumanw
Awk'awjantoawkanaawkanilifɛnwkɛmɔgɔwɲɛkɔrɔ,walisaawkaye.Odekosɔn,niibɛika sarakadi,ikanaburufiyɛiɲɛkɔrɔikofilankafowb'akɛcogominnaAlabatosowkɔnɔaninbɛdawla, walisaukanɔɔrɔsɔrɔmɔgɔwfɛ.Tiɲɛlaneb'afɔawyekoukasarabɛubolo.Nkaniiyesarakadi,i kininbolokanaadɔnikininbolobɛminkɛ,walisaikasarakakɛgundolaMatiyu6:1-4
Yesuy'ajaabiko:«CɛdɔjiginnakabɔJerusalɛmkataaJeriko,kabinsonwcɛma,uy'akafiniwbɔa la,k'ajogin,kataaSarakalasebaadɔjigiraosirafɛOcogokelenna,Levitedɔseraoyɔrɔlatuma minna,ananaafilɛ,katɛmɛfandɔfɛ.NkaSamarikadɔ,ataamatɔ,aseraayɔrɔla,ay'ayetuma minna,ahinɛdonnaala,ataaraafɛkaajogindasiri,katulunidiwɛnbɔn,k'asigiayɛrɛkabagan kan,kataan'ayejatigiladɔla,k'aladonOdugusagwɛ,ataaratumaminna,ayewarijɛfilabɔk'udi jatigilamak'afɔayeko:«Ik'ijantoala.Imanafɛnofɛnkɛkafaraokan,nineseginna,nenao saraiye»Ehakilila,ninmɔgɔsabala,jumɛntunyeasigiɲɔgɔnye,minbinnasonwcɛma?Ako: «Minyemakariala.»Yesuy'afɔayeko:«Taaifanakaoɲɔgɔnkɛ.»Luka10:30-37la
Nkafɛnminnubɛawbolo,awkasarakadiawma.Fɛnbɛɛsaniyalendonawbolo.»Luka11:41la
Awyefɛnminnusɔrɔ,awk'ofeere,kasarakadiawmaAwkabɔrɔwdiawyɛrɛwmaminnutɛkɔrɔ, nafolomintɛbansankolola,sonsitɛgɛrɛyɔrɔminna,ntumutɛsekatiɲɛyɔrɔminna.Ikanafolo bɛyɔrɔminna,idusukunfananakɛyenLuka12:33-34la
Kɛwalew
PiɛrɛniYuhanataaraɲɔgɔnfɛAlabatosobakɔnɔdeliliwaatila,lɛrɛkɔnɔntɔnnanna.Cɛsenkelendɔ taarakabɔabakɔnɔ,utunbɛodadonodonAlabatosobadala,mintɔgɔyekoCɛɲi,walisaka sarakaɲiniAlabatosobakɔnɔmɔgɔwfɛAyePiɛrɛniYuhanayekataaAlabatosobakɔnɔPiɛrɛni Yuhanay'aɲɛwdaYesukan,k'afɔko:«Anfilɛ.»Ay'ajantoula,atunb'afɛkadɔsɔrɔufɛ.Piɛrɛy'a fɔko:«WarinisanusitɛneboloNkaneyeminnusɔrɔ,nebɛoludiimaAy'akininbolominɛk'a kɔrɔta,oyɔrɔninbɛɛ,asenwniasenkɔniwbarikabonyana.Ay'ipankajɔ,kataama,kadonniuye Alabatosobakɔnɔ,kataamakapankaElohimtanu.Kɛwalew3:1-8
Dannabaawjamabatunyedusukunkelenninikelenye.nkaubɛɛtunbɛɲɔgɔnfɛ.Cidenwye MatigiYesulakununniseereyakɛnisebaayabayedɛsɛbagatɔsituntɛucɛma,katugunidugukolo nisowtigiminnutunbɛyen,olubɛɛtunbɛufeere,kananifɛnfeeretawsɔngɔye,kaubilacidenw senkɔrɔ.YususemintɔgɔdaracidenwfɛBarnabasi,okɔrɔyeko:Dususalodenkɛ,Levikadɔ,Sipɔrɔ jamanana,dugukolotunb'afɛ,ayeowarifeere,kananiwariye,k'abilacidenwsenkɔrɔ.Kɛwalew 4:32-37
KalandendɔtunbɛJopedugula,atɔgɔkoTabita,akɔrɔlakoDɔrɔkasi.Kɛwalew9:36
Neyefɛnbɛɛjiraawla,koawkakankabarikantanwdɛmɛnibaarayeten MatigiYesukakumawhakilikatoola,ay'afɔcogominna Dubasɔrɔlikabonniliyekatɛmɛsɔrɔkan Kɛwalew20:35
CɛdɔtunbɛSesarejamanana,atɔgɔkoKɔrnɛye,otunyekulukakɛlɛbolokuntigiyemintɔgɔyeko Italikawkakulu,CɛmintunbɛAlaɲɛsiran,animintunbɛsiranAlaɲɛn’akasobɛɛye,otunbɛ sarakacamandijamama,kaAladelitumabɛɛAyeyelifɛndɔyetilelɛrɛkɔnɔntɔnnanna,Alaka mɛlɛkɛdɔnanaafɛk'afɔayeko:«Kɔrnɛye.»Ay'afilɛtumaminna,asirannak'afɔko:«Matigi, mundon?Ay'afɔayeko:«IkadeliliwniikanilifɛnwnanakakɛhakilijiginyeAlaɲɛkɔrɔ»Kɛwalew 10:1-4
Kɔrnɛyey'afɔko:«Atilenaaniyeninye,netunbɛsunɔgɔfobilɛrɛkɔnɔntɔnnanna,neyedelilikɛ nekasokɔnɔ,cɛdɔjɔlenbɛneɲɛfɛfinijɛlenwna,ako:«Kɔrnɛye,ikadelilimɛnna,ikasarakaw hakilijiginnaAlaɲɛkɔrɔ.»Kɛwalew10:30-31
Neyefɛnbɛɛjiraawla,koawkakankabarikantanwdɛmɛniawyebaarakɛten,kaawhakilito MatigiYesukakumawla,ay'afɔcogominnako:«Dubakadikatɛmɛsɔrɔkan»Kɛwalew20:35
Nebɛneyɛrɛdegenincogola,walisanedusukunkakɛAlanimɔgɔwlatumabɛɛSancaman tɛmɛnenkɔ,nenananisarakanisarakawyenekasiyaye.Kɛwalew24:16-17
Sonyalikɛlakanasonyalikɛtun,nkaakabaarakɛ,kakoɲumankɛniabolowye,walisaakaseka fɛndimɔgɔma.Efesekaw4:28
Apokrifa
NeTobitiyenekaɲɛnamayadonwbɛɛtaamatiɲɛnitilennenyasirawkan,neyesarakacamankɛ nebalimawninekasiyaye,minnunananineyeNinivi,Asirikawkajamanakɔnɔ.Tobiti1:3la Enemesarkawaatila,neyesarakacamandinebalimawma,kanekadumunidikɔngɔtɔwma,ka nekafiniwdifarilankolonwma.Tobiti1:16-17kɔnɔ
Ikanafolodiima.Niiyesarakadi,ikanakeleyaiɲɛna,ikanaiɲɛdakɔseginfaantansima,Ala ɲɛdatɛnakɔseginila.»Nifɛncamanb'ibolo,ikasarakadikakɛɲɛnioye,nidɔɔnindɔrɔndeb'i bolo,ikanasirankadikakɛɲɛniodɔgɔyayeKatugunisarakabɛmɔgɔkisisayama,nkaatɛsɔnka nadibila.KatugunisarakadibagawbɛɛyenilifɛnɲumanyeKɔrɔtalenbaɲɛkɔrɔ.Tobiti4:7-11kɔnɔ Ikanbuurudɔdikɔngɔtɔwma,ikafinidɔdifarilankolonwma.Ikasarakadikakɛɲɛniikacaman ye.Tobiti4:16la
Delilikaɲinisunɔgɔnisarakanitilennenyaye.Dɔgɔkunnitilenbaliyakafisanitilenbaliyacamanye. Kasarakadikafisanisanudalajɛliye,katugunisarakabɛmɔgɔkisisayama,kajurumubɛɛsaniya Minnubsarakanitilennenyak,olunafaɲɛnamayala:Tobit12:8-9
Ola,TobityeAlatanulibanAsitunyesanbiduurunibiduuruyetumaminna,aɲɛtununnaala sanseeginkɔfɛ.Tobiti14:1-2la
Neyefɛnbɛɛjiraawla,koawkakankabarikantanwdɛmɛnibaarayeten MatigiYesukakumawhakilikatoola,ay'afɔcogominna Dubasɔrɔlikabonniliyekatɛmɛsɔrɔkan Kɛwalew20:35
Ikanesudoncogoɲumanna,kaibasudonnefɛ.nkaawkanatoNinivɛdugulatun.Ihakilitoala, nedenkɛ,AmanyeAchiacharusminɛcogominna,alamɔnacogominna,ay’alamɔdibilacogo minnayeelenna,aniayeasaracogominnakokura:obɛɛn’ata,Achiacharuskisira,nkatɔkelen y’akasarasɔrɔ:bawoajigiradibila.Manaseyesarakadi,kakisisayajanwma,utunyeminnubila aye,nkaAmanbinnaojaankɔnɔkahalakiOdekosɔnsisan,nedenkɛ,sarakabɛminkɛ,ani tilennenyabɛmɔgɔkisicogominna,ik'ojateminɛ.Ayeokumawfɔtumaminna,ayejinɛdabilaa kadilankan,asitunbɛsankɛmɛnibiseginnibiduurula.Ay'asudonnibonyaye.Tobiti14:10-11 kɔnɔ
Jibɛnatasumatasumamanfaga;Nisarakabɛkɛjurumuwkafariliye.Waajulikɛla3:30
Ikanaidusutiɲɛniibɛikadelilikɛ,ikanaɲinɛkasarakadi.Waajulikɛla7:10
Koɲumansitɛsekanamɔgɔmaminbolodegunnendonkojugulatumabɛɛ,walamintɛsarakadi. Waajulikɛla12:3
Cɛkasarakabɛikotaamasyɛnafɛ,anahadamadenkakɛwaleɲumanwmaraikoɲɛpɔmi,ka nimisadiadenkɛwniadenmusowmaWaajulikɛla17:22
Ikasarakabɔikamaganwkɔnɔ,onaikisitɔɔrɔbɛɛmaWaajulikɛla29:12
Minbɛsanukanu,otɛnajosɔrɔ,minbɛtugutolikɔ,onabɛrɛsɔrɔ.Sanukɛramɔgɔcamanhalakili ye,uhalakilitunbɛyenOyekuncɛbayayesarakabɔbagawbolo,hakilintanwbɛɛnaminɛola Nafolotigiminbɛsɔrɔ,nɔgɔtɛminna,niamataasanunɔfɛ,oyedubadenye.Aleyejɔnye?Annaa welekodubaden,katuguniayekabakowkɛakamɔgɔwcɛma»Jɔnkɔrɔbɔraola,kasɔrɔkadafa?o kɔ,akaayɛrɛbonya.»Jɔnbɛsekajurumukɛ,k'asɔrɔamajurumukɛ?Walimaayekojugukɛ,nka amaokɛwa?»Akanafolonasabati,jamanaakasarakafɔ.Waajulikɛla31:5-11
Minbɛfɛnɲumansara,obɛmuguɲumandi.Minbɛsarakadi,obɛtanulikɛ.Waajulikɛla35:2
Balimawnidɛmɛbɛgɛlɛyawaatikɛlɛ.Waajulikɛla40:24
Bibulukagafetununnenw
NpogotigiMariyamaminyedugawusɔrɔaniminbɛnɔɔrɔtumabɛɛ,minbɔraDawudamasakɛsiya niakadenbayala,obangeraNazarɛtidugula,kakalankɛJerusalɛm,MatigikabatosokɔnɔAfacɛ tɔgɔkoJoachim,abatɔgɔkoAnna.AfacɛbɔnsɔntunbeGalileaniNazarɛtidugula.Abasomɔgɔw tunbeBɛtilɛhɛmUkaɲɛnamayatunjɛlendonaniatunbɛnnendonMatigiɲɛkɔrɔ,Ala ɲɛsiranbagawanijalakibaliwhadamadenwɲɛkɔrɔ.Uy'ukanafolobɛɛtilatilasabaye:Uyekelendi AlabatosobaniAlabatosobakuntigiwma.dɔwɛrɛutunbɛotiladunanwcɛ,animɔgɔminnuka cogoyakadɔgɔ;anisabananuy'amarauyɛrɛwn'uyɛrɛkadenbayanafawkamaMariyamabange KibaruDuman1:1-4
Neyefɛnbɛɛjiraawla,koawkakankabarikantanwdɛmɛnibaarayeten MatigiYesukakumawhakilikatoola,ay'afɔcogominna Dubasɔrɔlikabonniliyekatɛmɛsɔrɔkan Kɛwalew20:35
Ikanasiran,Joachim,ikanasiranneɲɛkɔrɔ,katugunineyeMatigikamɛlɛkɛye,ayeminciima, walisanekailadɔnniyakoikadeliliwmɛnna,ikasarakawwulilaAlaɲɛkɔrɔ.Mariyamabange KibaruDuman2:3
Okɔ,mɛlɛkɛy'iyɛrɛjiraamusoAnalak'afɔko:Ikanasiran,ikanamiiriiɲɛnakooyehakiliye KatuguninedeyeomɛlɛkɛyeminyeawkadeliliwniawkasarakabɔAlaɲɛkɔrɔ,kaciawmasisan, walisanekaawladɔnniyakodenmusodɔbɛnawoloawye,otɔgɔnafɔkoMariyama,kadubasɔrɔ katɛmɛmusowbɛɛkanMariyamabangeKibaruDuman3:1-2
SagagɛnnakakitabusabananminbɛwelekoHermas2:1-13(Similitudes).
1Netunbɛkataamaforokɔnɔ,kaɛrɛzɛnsunniɛrɛzɛnsunwjateminɛ,kamiiriudenwnanineyɛrɛ ye,mɛlɛkɛdɔy'ijiranelak'afɔneye.Ibɛmiirimunnaiyɛrɛkɔnɔkabinitumajan?
2Ney'afɔayeko:«Matigi,nebɛmiirininɛrɛzɛnsunnininɛrɛzɛnsunna,katuguniudenwkaɲi»A y'afɔneyeko:OjirifilabilarakakɛmisaliyeAlakabaarakɛlawbolo.
3Ney'afɔayeko:«Matigi,ibɛjiriminnukofɔ,neb'afɛk'adɔn»Akoten,awkalamɛnnikɛibɛ ninɛrɛzɛnsunnininɛrɛzɛnsuninyewa;Matigi,neko,neb'uye, 4Akoninɛrɛzɛnsunbɛden,nkaɛrɛzɛnsunyejiriyemintɛden.Obɛɛn'ata,ninrezɛnsuninfon'a tunsigilenbɛninjirisuninfɛ,kadɛmɛdonafɛ,atuntɛnadencamankɛ;nkaniadalentunbɛ duguma,atunbɛnadenjuguwdeden,bawoatuntɛjɛngɛjirisunbakan;k’asɔrɔ,k’ajɔjirisunba kan,abɛdenkɛayɛrɛyeaniofanakama
5Olasa,afilɛcogominnaɛrɛzɛnsuntɛdɔgɔya,nkaabɛdencamandikatɛmɛɛrɛzɛnsunkan.Cogo di,Matigi,neko,abɛdenkacayakatɛmɛɛrɛzɛnsunkan?Sabula,ako,rezɛnsunminbɛjɔjirisunba kan,obɛdencamandianikadenɲumanwdi;k'asɔrɔ,n'adalentunbɛduguma,atunbɛnamuɲu dɔɔnindɔrɔn,waofanatunbananendonkosɛbɛ.
6Odekosɔn,obɔɲɔgɔnkojiralenbɛElohimkabaarakɛlawyewaabɛnafolotiginifaantanjiraNe y'ajaabiko:«Matigi,ninkofɔneye.»Awkalamɛnnikɛ,ako;nafolotigibɛnafolosɔrɔ;obɛɛn'ata Matigifanfɛ,ayefaantanye;Katuguniawulilaakanafolokola,abɛMatigidelidɔɔnindɔrɔn.Abɛ deliliminnukɛ,oluyesɛgɛnye,fangatɛminnuna
7Odekosɔn,ninafolotigiy'abolodafaantanwfɛasagofɛnminnuna,faantanbɛMatigideli nafolotigiwyeAlabɛfɛnɲumanwbɛɛdinafolotigima,katugunifaantanyenafolotigiyedelililaA kadeliliwfangakabonMatigiɲɛkɔrɔ.
8Nafolotigibɛfɛnbɛɛbaarafaantanwye,katuguniab'adɔnkoMatigibɛalamɛn.
9FaantanbɛbarikadaMatigiyenafolotigikosɔnsabuufilabɛɛb'ukabaarakɛkabɔMatigidela 10Odey'atohadamadenwfɛ,atɛmiirikojirisunbabɛdenfoyidi.ut'adɔnwaut'afaamukonia kajɛkulufaralarezɛnsunkan,rezɛnsunbɛdɔfaraakansiɲɛfila,ayɛrɛniɛrɛzɛnsunna
11FaantanminnubɛMatigidelinafolotigiwkosɔn,olubɛmɛnafɛ.Ukanafolobɛcaya,katuguniu bɛbaarakɛfaantanwyeukanafolola.Odekosɔnufilabɛɛbɛkɛɲɔgɔnkakɛwaleɲumanwna.
12Odekosɔn,mɔgɔomɔgɔmanaokowkɛ,Matigitɛnaobila,nkaasɛbɛnnaɲɛnamayakitabukɔnɔ 13Nafolotigiminnub'ayekoucayara,oluyenisɔndiyabaye,katuguniminhakilibɛokola,onase kabaaradɔkɛmɔgɔwɛrɛwye.
Neyefɛnbɛɛjiraawla,koawkakankabarikantanwdɛmɛnibaarayeten MatigiYesukakumawhakilikatoola,ay'afɔcogominna Dubasɔrɔlikabonniliyekatɛmɛsɔrɔkan Kɛwalew20:35
Zabulɔnkalayidu2:1-21
Edɛnkitabuminnuɲinɛnaukɔ
1Sisandenmisɛnw,neawkaMatigikacifɔlenwmara,kamakariawmɔgɔɲɔgɔnwna,kahinɛ mɔgɔwbɛɛla,hadamadenwdɔrɔntɛ,nkabaganwfana.
2OkobɛɛkosɔnMatigiyedugawukɛneye,nebalimawbɛɛbananatumaminna,neyɛrɛkisibana ma,katuguniMatigibɛukelen-kelenbɛɛkuntilennadɔn.
3Odekosɔn,nedenw,makarikakɛawdusukunwna,katugunimɔgɔbɛamɔgɔɲɔgɔnkɛcogomin na,Matiginaocogokelendekɛala.
4KatuguninebalimawdenkɛwbananakasaYusufukosɔn,katuguniumamakariudusukunwna. Nkanedenkɛwmararabanatɛ,ikoawb'adɔncogominna
5NetunbɛKananjamanala,kɔgɔjidalatumaminna,neyejɛgɛminɛnefaYakubaye.Mɔgɔ camantununnakɔgɔjilatumaminna,netoraala,foyimakɛnela
6Nedeyekurunfɔlɔdilankataakɔgɔjikan,katuguniMatigiyefaamuyalinihakilitigiyadinemao kɔnɔ.
7Neyekurunbadɔjiginakɔfɛ,kakurunbadɔkɔrɔtajirisuntilennenwɛrɛkanacɛmancɛla
8NeyekuruntakataakɔgɔjidalakajɛgɛminɛnefakasokɔnɔfoanseraMisira.
9Neyenekaminɛnwtiladunanbɛɛcɛhinɛbarikala
10Nimɔgɔdɔtunyedunanye,walimanibanabagatɔtundon,walimanimɔgɔkɔrɔbatundon,ne tunbɛjɛgɛtobik'ulabɛnkaɲɛ,kaudimɔgɔwbɛɛma,in'afɔmɔgɔkelen-kelenbɛɛmagotunbɛ minna,kadusukasikɛulaanikahinɛula.
11Odey'atoMatigiyenewasanijɛgɛcamanyeninbɛjɛgɛminɛ.Katuguniminbɛjɛnia mɔgɔɲɔgɔnye,obɛdɔfaraokanMatigifɛ
12Sanduurukɔnɔneyejɛgɛminɛkaudineyemɔgɔomɔgɔye,kaodinefakasobɛɛma.
13Samiyawaatila,netunbɛjɛgɛminɛ,nɛnɛwaatila,netunbɛsagawmaraninebalimawye.
14Neyeminkɛ,nenaofɔawyesisan
15Neyecɛdɔyemintunbɛtɔɔrɔlafarilankolonfɛnɛnɛwaati,nehinɛdonnaala,kafinidɔsonya nefakasogundola,kaodimɔgɔtɔɔrɔlenma
16Odekosɔn,nedenw,Elohimbɛmindiawma,yalaawkahinɛnimakarijiramɔgɔwbɛɛlak'a sɔrɔawmasigasigak'adimɔgɔkelen-kelenbɛɛmanidusukunɲumanye.
17Ninafolot'awbolokadimagojirabagama,awkahinɛalanimakarikɔnɔnana "
19Odekosɔn,nedenw,awyɛrɛwfanakahinɛmɔgɔkelen-kelenbɛɛlanimakariye,walisaMatigi fanakahinɛawlaanikamakariawla.
20Katugunilabandonwna,Alanaakahinɛcidugukolokan,amanamakaribanasɔrɔyɔrɔoyɔrɔ,a bɛsigiakɔnɔ
21Mɔgɔbɛhinɛamɔgɔɲɔgɔnwnacogominna,Matigifanabɛhinɛalacogominna.
Neyefɛnbɛɛjiraawla,koawkakankabarikantanwdɛmɛnibaarayeten MatigiYesukakumawhakilikatoola,ay'afɔcogominna Dubasɔrɔlikabonniliyekatɛmɛsɔrɔkan Kɛwalew20:35