4nanMakabewka kitabu
DAMINƐKUMA
Ningafeinbɛin’afɔsanpɛrɛnkansirannindɔminbɛ mankanbɔkabɔkɔrɔlenfangajuguwkasiranfɛnfitiniw na.OyesapitiriyeminsinsinnenbɛAntiochuskatɔɔrɔ kan,Sirijamanakafangatigi,dɔwy’awelekoEpiphanes, TheMadmanRomɛkawkatarikuminkɛrasankɛmɛfɔlɔw la,obɛofangatigifilasɛbɛn--tɔkelen,Caligula,The SecondBrilliantMadman
Osɛbɛnincogoyayekumafɔcogoye.Ola,kuma wulicogoniabincogobɛwaatilatigɛkoɲuman;aka sɔsɔliwbɛtiɲɛnikɛten;ocogola,akahakilinatatɛjɔrɔ;a kasɔgɔsɔgɔninjɛwjuguyaraten;akahakilinawnɛnɛ kosɛbɛ--foabɛanɔbilain’afɔkumakanfɔcogojɛlen misali
Okumasenkunbaye--JagɛlɛyaSɛbɛnnikɛlabɛdaminɛni kumayeminbɛkɛnikɔnɔnajɛyaye,n’oyePhilosophiede laraisoninspiréeye.AkadianyekamiirininSankɛmɛ mugannaninnaikoHakililawaati,k’afaranfasininsiirinw waatiye--obɛɛn’ata,ninsɛbɛnnisuguyegɛlɛyayeo miirisugulaAnbɛsɛbɛnnikɛladɔsɔrɔminn’asɔrɔlaa tunbɛsankɛmɛfɔlɔlakakɔnKrecɛnwkawaatiɲɛ,abɛ Hakililahakililajɛlendɔfɔminfangakabonbiin’afɔa tunbɛcogominnaasanbafilayeninye.
Kɔlɔsiliminnukɛratɔɔrɔsowkɔnɔ,olusigicogotɛban.An kabitulominnubɛbɛnfɛnwmaminnukanɔgɔn,abɛgosi kosɛbɛTɔɔrɔminnukɛraɲɔgɔnkɔ(minbɛƐsipaɲi Inkizisiyɔnkaminɛnwjirasankɛmɛcamanokɔfɛ)olu ɲɛfɔlendonkosɛbɛcogolaminbɛmɔgɔkabakoyaan diyanyekolaHaliCɛkɔrɔba,BalimakɛwolonwulaaniBa kastoicalcharactersbɔli,otɛfoyikɛkaninkumalaselain bɛJagɛlɛyalafilinifarinyaminye,onɔgɔya
KerecɛnEgilisiFakɔrɔwyeningafemarakoɲuman(an y’asɔrɔkabɔSirikanbamanankanna)k’akɛbaarayemin nafakabonjogoɲumanyalaaniminbɛkalan,wasigat’a lakoatunbɛKrecɛnfɔlɔmartiriwcamanbolo,minnu wulilakataamartiriyalaakalannifɛ
SABABU1
Filɛsofiminbɔrafɔlɔla,oɲɛfɔcogodɔminɲɛsinnenbɛ HakililaHakililaLafiyalenma.Sivilizasiyɔnmadelika miirilisanfɛlasɔrɔBarodɔkɛra"Repressions"kanVɛrise 48nanbɛhadamadenwkaFilɛsofibɛɛlajɛlenlajɛ 1Filɛsofihakɛminkabonkosɛbɛ,oyeɲininkaliyenb’a ɲinikabarokɛminkan,n’oyekohakililatayefangatigiba yenegewkan;aniakafilozofilaneb'awdelikosɛbɛaw k'awjantokosɛbɛ.
2Sabu,kumasentɛdɔrɔnwajibiyecamannain’afɔ dɔnniyabolofara,nkaabɛjogoɲumanbatanulifanasen donala,nb’afɛkayɛrɛminɛminfɔ.
3OkɔrɔyekoniajiralakoHakilibɛnegewmaraminnu bɛyɛrɛminɛ,dumunikɛbaliyaaninegejuguwkɛlɛ,ajirala fanakajɛyakoayenegewmatigiye,in’afɔnegejuguw, minbɛtilennenyakɛlɛ,animinnubɛcɛyakɛlɛ,n’oyedimi nidiminisiranye
4Nka,dɔwbɛsek’aɲininkakoniHakiliyenegewmatigi ye,munnaatɛɲinɛninidɔnbaliyakunbɛn?ukalaɲiniye kayelikɛ
5JaabiyekoHakilitɛsetigiyefiɲɛwkanminnubɛhakili yɛrɛla,nkaabɛnegewwalimajogoɲumanyadɛsɛwkan minnubɛtilennenyanicɛyaniyɛrɛminɛnikiritigɛbaliya kɛlɛwaawaleukola,otɛkanegewban,nkak’atoanka sek’ukɛlɛkaɲɛ
6Nebɛsekananimisalicamanyeawɲɛkɔrɔ,minnubɔra yɔrɔcamanna,Hakililay’ajirayɔrɔminnunakoabɛ negewkuntigiya,nkamisaliɲumanminbɛsekadinema, oyemɔgɔminnusarajogoɲumanyakosɔn,oluka taamacogoɲumanye,n’oluyeEleazarye,aniBalima wolonwulaniBa
7Obɛɛy'ajiraukadimimafiɲɛyalifɛ,fokasesayama,u y'ajirakoHakilibɛwulikatɛmɛnegewkan.
8Nebɛsekadɔfarayankaukajogoɲumanwtanu,olu, cɛminnubɛBafɛ,niubɛsanindoninna,anbɛselikɛ jogoɲumanyacɛɲiniɲumanyakanuyakosɔn,nkanebɛna ufouyebonyaminnusɔrɔ
9Katuguniwaleɲumandɔnminkɛraukajagɛlɛyan’uka muɲulila,diɲɛbɛɛdɔrɔntɛ,nkaufagabagawyɛrɛfɛ,oy’u kɛankajamanatunbɛfangajuguminkɔrɔ,obinkanni sɛbɛnnikɛlaw,uyefangatigikɛlɛukamuɲulifɛ,fou sababufɛukajamanasaniya
10Nkanebɛnasababutasisankabarokɛokan,ankɛlen kɔkadaminɛnihakilinacamanye,in’afɔnedelilakamin kɛ,okɔfɛ,nebɛnataaukamaanala,kanɔɔrɔdiAla hakilitigibɛɛma
11Olasa,ankaɲininkaliyekoHakiliyenegewkuntigiba ye.
12Nkaankakank’aɲɛfɔtigitigiHakiliyeminyeani negeyeminye,aninegesuguyacamanbɛyen,anini Hakilikabonubɛɛkan
13Nebɛkunmintakakɛhakiliyeminbɛhakilitigiya ɲɛnamayafisanihakilijagabɔjɛlenye.
14Nebɛhakilitigiyatakakɛfɛnwdɔnniye,Alani hadamadenw,aniusababuw
15Nebɛodetakakɛladamuyeminsɔrɔlasariyakɔrɔ,an bɛAlakakowkalannibonyabɛnnenye,kahadamadenw kakowkalanankadiɲɛnafakama
16Hakilitigiyabɛjirasisankiritigɛnitilennenyani jagɛlɛyaniyɛrɛminɛcogoyawdefɛ
17Nkakiritigɛwalimayɛrɛminɛdebɛubɛɛkunna,bawo osababufɛ,tiɲɛna,Hakilib’akafangajiranegewkan.
18Nkanegewla,sɔrɔyɔrɔfilabɛyenminnubɛsekakɛ fɛnbɛɛye,oluyediyanidimiye,waudɔlakelenyeni fanatayeajɔyɔrɔbalaanifarikolofanata.
19Wa,diyanidimifilabɛɛtafanfɛ,kocamanbɛyen, negewbɛtuguɲɔgɔnkɔcogodɔwla
20Ocogola,ninegebɛtaaɲɛdiyagoyaɲɛ,wasabɛtuguo kɔ,nisiranbɛtaadimiɲɛ,dimikɔfɛ,dusukasibɛna 21Dimi,tuguni,nicɛbɛnaseginadusukunnatawtaabolo kan,oyediyagoyayeminkɔnɔ,diyanidimibɛɛbɛfara ɲɔgɔnkan
22Nisɔndiyajukɔrɔfana,ojogoɲumanyadɔgɔyalibɛna minbɛnegesuguyacamanjira.
23Abɛayɛrɛjiranilain'afɔyɛrɛbonyaninamara,ni nɔɔrɔfu,nisɔsɔlinikɔtigɛ,anifarikololain'afɔsogo dunninidumunidunnianidumunidunnigundola
24Nisɔndiyanidimibɛin'afɔjirifila,minnufalenbɛ farikoloninila,onegewbolocamanbɛfalen.anicɛ kelen-kelenbɛɛkaHakiliin’afɔnakɔbaarakɛlaŋana,ka binjugutigɛanik’atigɛanik’asiri,k’adajikank’aɲɛsin yanniyan,obɛnanidusukunnatawninegejuguwkungo yesokɔnɔnakɔnɔ
25HaliniHakiliyejogoɲumanwɲɛminɛbagaye,aye negewkuntigiye
26Awk’akɔlɔsisisan,afɔlɔla,koHakilibɛkɛsanfɛlaye negewkan,k’asababukɛyɛrɛminɛwaleyeminbɛmɔgɔ bali
27Neb'ajatekoyɛrɛminɛyenegewdabilayenkanegew dɔwyehakilitaye,dɔwyefarikolotaye,waosugufila bɛɛbɛmarakajɛyaHakilifɛ;n'ankɔrɔbɔrasogo dagalenwma,anbɛnanidiyanyekowbilacogodiminnu bɛsɔrɔula?
28YalasetɛHakililakadumuninegewbaliwa?Nehakili la,abɛten
29Ohukumukɔnɔ,n'anb'afɛkaji-baganwnikɔnɔwni baganwnisogowdun,ɲɛfɔlibɛɛmindagalendonanma Sariyakɔnɔ,anb'anyɛrɛtangaHakilifangafɛ
30Sabuankadumuninegewbɛkɔlɔsianikabalihakili danmadɔfɛ,wafarikololamaga-lamagalibɛɛbɛHakilika fangakanminɛ
31Wamunbɛyenkakabakoyaninegedabɔlenye kanikacɛɲidendiyabɔobɛfaga?
32Tiɲɛna,odey’atoanbɛYusufuɲumantanu,bawoa kaHakililafɛ,nihakilicɛsiriye,ayefarisogonege sɛgɛsɛgɛAlefɛ,kamalenninminsibɛfarikolonegebarika la,akaHakilifɛ,ay’adiyanyekownegedabila
33WaajiralakoHakilibɛcɛnimusoyanegedɔrɔntɛ,nka abɛnegesugubɛɛnegeminɛ
34Sariyab'afɔko:‘Ikanaimɔgɔɲɔgɔnmusonegedona la.
35Tiɲɛna,niSariyayeyamaruyadianmakoankana negedon,nehakilila,akakankasɔsɔlisinsinkosɛbɛ,min b’ajirakoHakilibɛsekanegejuguwkunbɛn,haliin’afɔ abɛnegewminɛcogominna,minnubɛtilennenyakɛlɛ
36Cogowɛrɛjumɛnna,cɛ,minyegormandizingni namaratɔanidɔlɔminnayeadacogola,obɛsekakalan k’acogoyaChanger,niKuntɛdiyagoyafɛnwmatigiyek’a jɛya?
37Tiɲɛna,nimɔgɔy'akaɲɛnamayalabɛnkakɛɲɛni sariyayedɔrɔn,niayenamaratɔye,abɛkɛwalekɛminbɛ acogoyasɔsɔ,kawarijurudondɛsɛbagatɔwlak'asɔrɔ tɔnɔtɛala,sanwolonwulananwaatiwla,abɛjurutiɲɛ
38Niabɛdankarikɛ,SariyabɛatiɲɛHakililawalefɛ,wa ab'ayɛrɛtangaakarezɛnnakɔwtigɛlimawalimakarezɛn labanwtigɛakarezɛnnakɔwla.
39Watɔwbɛɛkolaanbɛsek’adɔnkoHakilibɛsetigiya jɔyɔrɔlanegewwalimakanuyakowkan
40Sariyakabonnibangebagawkakanuyaye,walisacɛ kanaakajogoɲumanyadiukosɔn,waabɛmusokanuya tɛmɛn,walisanimusoyesariyatiɲɛ,cɛkaakɔrɔfɔ,waa bɛdenwkanuyaɲɛminɛ,walisaniuyenalomanwye,cɛka uɲangi,kateriyafɔlenwmara,walisacɛkaateriwkɔrɔfɔ niuyekojugukɛ.
41Awkanaamiirikoayefɛnyeminbɛɲɔgɔnsɔsɔni Hakililasariyasababufɛ,abɛsekasesɔrɔhalikoniyakan,
focɛbɛayɛrɛtangajugukajiridennakɔwtigɛma,kajugu kanafololakanakabɔtiɲɛnikɛlawma,kaukanafolo jɛnsɛnnenwlajɛ
42Wa,ajiralafanakoHakilinakasariyabɛtaaɲɛninege walimajuguyajuguwyeminnukajugukosɛbɛ,ŋaniyaɲini, nafantan,yɛrɛjira,kuncɛbaya,anikɔsegin
43Katugunihakiliyɛrɛmabilalenbɛonegenɔgɔlenwbɛɛ gɛn,in'afɔabɛdimikɛcogominna,katuguniabɛsesɔrɔ halininkan
44Ɔwɔ,MusadiminaDatanniAbiramukɔrɔtumaminna, amaakadiminyabilaayɛrɛla,nkaay'akadimimaraa kaHakilifɛ
45Sabuhakilidafalenbɛse,in'afɔney'afɔcogominna, kasesɔrɔnegewkan,kadɔwsɛmɛntiya,kadɔwtiɲɛpewu
46Munwɛrɛy'atoanfahakilitigiYakubayeSimeɔnni LevikasowjalakiukaSisemɛkawkakabilafagalilani hakilintanyaye,k'afɔko:'Ukadiminandangalendon!'
47SabuniHakililatuntɛsekaukadimibali,atuntɛna kumanincogola.
48Alayehadamadendadonminna,ay'anegewnia negewdonala,kahakilisigimasasigilankan dusukunnatawcɛma,walisaakakɛaɲɛminɛbagasenuma yefɛnbɛɛlaAyeSariyadihakilima,ominsababufɛni mɔgɔdɔbɛayɛrɛlabɛn,abɛnamasayakɛmasayalamin bɛdantigɛ,mintilennendon,minkaɲi,animinjagɛlɛn don
SABABU2NAN
NegeniDimikafangaDawudakaminnɔgɔmaana Tarikukɔrɔsapitiriminnubɛmɔgɔlamaga.Savageb’a ɲinikaYahutuwbilakadonsokɛwdunBankikɔrɔdɔ kofɔcogonafamaw(Vɛrise21)
1Ayiwaotumanafɛ,mɔgɔdɔbɛsek’aɲininkakoni Hakiliyenegewmatigiyemunnaatɛɲinɛninidɔnbaliya matigiye?
2Nkasɔsɔliyeyelifɛnyeminkabonkosɛbɛ.SabuHakili majirakoayesetigiyenegewwalimafiɲɛwkanayɛrɛla, nkaabɛfarikolotakan
3Misalila,awsitɛsek’ankadacogonegeban,nkaKun bɛsek’atoakakisikakɛjɔnyenegefɛ
4Awsitɛsekadimibannila,nkaabɛsekakɛsababuye kanaadɛmɛdimima.
5Awsitɛsekajuguyanegeban,nkaHakilibɛsekakɛa jɛɲɔgɔnbarikamayewalasakajuguyakaayɛrɛbilaala 6Hakilitɛnegewbanbaliye,nkaukɛlɛbaga.
7MasakɛDawudaminnɔgɔkobɛsekakɛsababuyekao koɲɛfɔkajɛya.
8DawudayeFilisitikawkɛlɛtilebɛɛkɔnɔ,kaucaman fagaankajamanakɛlɛcɛwdɛmɛnifɛ,ananawuladafɛ, sumayanisɛgɛnfɛ,masakɛkafanibugula,anbɛnbawka kɛlɛbolobɛɛtunsigilenbɛminlaminina.
9Jatigikɛbɛɛbinnaukawuladadumuninankamasakɛ minnɔgɔbay'aminɛ,halinijicamantunb'ala,amasek'a faga
10Onɔna,jimintunbɛjugubolo,onegetɛminna,oy’a jenikataaafɛ,kamɔgɔbɔala,k’adun.
11Akakɛlɛcɛwyeŋunuŋunumasakɛnegekosɔntuma minna,kamalenninfila,kɛlɛcɛbarikamaw,maloyakɛrau kamasakɛnegebaliyala,uy'ukakɛlɛkɛminɛnwbɛɛdon, kajidagadɔta,kajuguwkakogowwulianikasonyalikɛ
k’asɔrɔumadɔnkatɛmɛgaradiwfɛdala,uyejuguwka sigiyɔrɔbɛɛɲini.
12Uyejibolisirasɔrɔnijagɛlɛyaye,kajibɔyɔrɔdɔbɔala masakɛye.
13NkahaliniminnɔgɔtunbɛDawudalahalibi,ay'ajate koojibɔsuguminjateranijoliye,oyefaratibayeanima 14Odekosɔn,ayeakaHakilisɔsɔanegela,ayejibɔn kakɛsarakayeAlaye.
15Sabuhakilidafalenbɛsekasesɔrɔnegewkafɔtawkan, kanegetasumawfaga,kasesɔrɔanfarikolodimiwfɛhali niubarikakabonkosɛbɛ,aniHakilikajogoɲumanyacɛɲi niɲumanyafɛkanegewfangabɛɛsɔsɔnimafiɲɛyaliye
16Wasisan,osababub'anwelekaHakiliminbɛanyɛrɛ minɛ,omaanafɔ
17Waatiminnaanfawyehɛrɛbasɔrɔsariyalabatolifɛ, aniutunbɛnisɔndiyala,foSeleucusNicanor,Azimasakɛ, yetakasiyamaruyaAlabatosobabaarakama,aniay’adɔn koankapolitikikɛra,owaatiyɛrɛla,cɛdɔw,minnutunbɛ kɛnijɛkuluye,kabɛnbaliyabɛɛkɛlɛ,oluyeansendon balawucamannaanibalawusuguyacamanna
18Oniyasi,mintunyemɔgɔbaye,owaatila, sarakalasebaawkuntigibaanijɔyɔrɔtunb'aboloaka ɲɛnamayabɛɛkama,Simɔndɔyekuludɔlawuliakama, nkaikomiamasekaajoginjamakosɔn,abolilakataa jamanawɛrɛlaniatunb'afɛk'akajamanajanfa.
19Olasa,ataaraSiriniFenisianiSilisijamanagɔfɛrɛnɛrɛ Apolonifɛk'afɔayeko:‘Kakɛɲɛnikantigiyemasakɛma, nenanaawladɔnniyakomɔgɔkelen-kelenkawariba camanmaralenbɛJerusalɛmnafolomarayɔrɔwla,minnu tɛAlabatosobakajatewtaye,waabɛnnendonkomasakɛ Selukekanafolodon.’
20Apoloniyeɲininkalikɛokola,ayeSimɔntanuaka baarakantigiyakosɔnmasakɛye,kateliyakataaSelewuki kamasasokɔnɔ,kanafolonafamabajiraala.okɔfɛ,fanga sɔrɔlenkɔfɛkakoinɲɛnabɔ,ateliyalendonkadonanka jamanakɔnɔ,aniSimɔndangalennikɛlɛbolobarikamaba dɔtunbɛafɛ,k’ajirakoabɛyenmasakɛkacikanfɛ walasakamɔgɔkelen-kelenkanafolomaralenwta nafolomarayɔrɔla
21Ankamɔgɔwdiminakosɛbɛolaseliinfɛ,uy'usɔsɔ kosɛbɛ,k'ajatekooyekoyeminyedimiye,mɔgɔminnu y'ukawaribilalenwkalifaAlabatosobanafolomarayɔrɔla, walisaukauminɛ,wauyebalilanbɛɛfiliakasirakan.
22Nka,ApoloniyebagabagalikɛkadonAlabatosoba kɔnɔ
23Alabatosobasarakalasebaawnimusownidenmisɛnwye Aladelikoakanaakayɔrɔsenumakisi,oyɔrɔmintunbɛ katiɲɛ.Apolonin’akakɛlɛbolowtaarawariminɛtuma minna,mɛlɛkɛwbɔrasankolola,utunbɛsowkan, sanpɛrɛnbɛkabɔubolowla,kasiranbaniyɛrɛyɛrɛlikɛu kan
24Apoloniy'ibinatilancɛlasiyawɛrɛwkasokɔnɔ,ay'a bolowkɔrɔtasankolola,kaHeburuwdeliniɲɛjiyekouka delilikɛaye,kasankololakɛlɛbolokadiminyabali
25Ay'afɔkoayejurumukɛ,koakakannisayayɛrɛye, koniakaɲɛnamayadiraama,anaYɔrɔsenumakaduba tanumɔgɔwbɛɛye.
26OkumawyesarakalasebaakuntigiOniyasidusulamin, haliniatunbɛajantokosɛbɛkowɛrɛwla,ayedelilikɛa ye,walisamasakɛSeleucuskanamiirikoApoloniye hadamadenkafɛɛrɛtigɛ,amakɛAlakatilennenyafɛ
27Apoloniy'akakisilikabakokɛlenkɔ,ataaraakako kɛlenwfɔmasakɛye.
28Selukesalenkɔ,anɔnabilamasasigilankan,okɛraa denkɛAntiyokasiEpifaneye.minyeOniyasigɛnkabɔa kabaarasenumana,kaabalimakɛJasonkɛsarakalasebaa kuntigiyeonɔna,osaratitunyekoJasonkasigilimusaka la,akakankatalanbasabanikɛmɛwɔɔrɔnibiwɔɔrɔsara ayesanosan.
29Olasa,ayeYasonsigisarakalasebaakuntigiyekaakɛ jamakuntigikuntigiye
30A(Jason)yeɲɛnamayakɛcogokuranisariyasunkura donankamɔgɔwlakasariyasɔsɔpewu;foama farikoloɲɛnajɛyɔrɔdɔbilaanfawkakulukandɔrɔn,nkaa yebatosobaarabantiɲɛna
31Odey'atoAlakatilennenyayedimibilakaAntiose yɛrɛkɛanjuguye.
32WaatiminnabetunbɛkɛlɛlaniPtoléméeyeMisira aniay’amɛnkoJerusalɛmmɔgɔwnisɔndiyarakosɛbɛaka sayakofɔlendɔkosɔn,asinnakaseginkataaukɛlɛ.
33Ayedugusonyatumaminna,ayesariyatakasaya jalakidamɔgɔomɔgɔkan,n'ay'ayekoabɛɲɛnamayakɛ anbɛnbawkasariyala.
34Nkaay'ayekoakasariyawbɛɛtuntɛfoyiɲɛwalasa kaankamɔgɔwkatokasariyasirataamatiɲɛ,waay'aye koakabagabagaliniakaɲangiliwbɛɛtunbɛmafiɲɛya pewu,fohalimusowkabolokoliudenkɛw,halin'utunbɛ kɔnk'adɔnukasiniɲɛsigibɛnakɛminye,uniudenwtun bɛfilikabɔfarawla.
35Odey'atoakasariyawtorakamafiɲɛyajamabafɛ,a yɛrɛy'aɲinikamɔgɔkelen-kelenbɛɛwajibiyakasogo nɔgɔlenwdun,kaYahutuwkadiinɛbanocogola.
36Ohukumukɔnɔ,fangatigiAntiyokasin'akalajɛba ɲɛmɔgɔwsigilentunbɛkiritigɛyɔrɔdɔla,akakɛlɛbolow tunb'alamininikɛlɛkɛminɛnwbɛɛye,ay'afɔaka garadiwyekoukaHeburuwcɛkelen-kelenbɛɛsamaka taayen,k'uwajibiyakadonsokɛsogodunanikafɛnwdun minnubɛsarakaboliwmankanimɔgɔdɔbannakauyɛrɛ nɔgɔnifɛnnɔgɔlenwye,atunkakankaolutɔɔrɔkaufaga 37Mɔgɔcamanminɛnanifangayetumaminna,cɛkelen fɔlɔbɔrajamacɛma,onanaAntioseɲɛkɔrɔ,Heburukandɔ, mintɔgɔyekoEleazar,sarakalasebaawolola,adegelen donsariyadɔnniyala,cɛmintunkɔrɔlaanimintunbɛdɔn kosɛbɛfangatigikamasasocamanfɛakahakilitigiya kosɔn
38Antiyokasiy’afilɛk’afɔko:‘Sanninekaatotɔɔrɔwka daminɛiye,cɛbonyalen,neb’afɛkaninlaadilikandiima, koikadonsokɛsogodɔdunk’inikisisabunebɛisihakɛ n’ikunsigijɛmanwbonya,halininey’udonkabiniwaati jan,anikanɔrɔYahutuwkadiinɛnahalibi,obɛnebila k’amiirikoitɛfilozofiye
39Baganinsogominkafisanitɔwbɛɛye,Sigidayemin dianmaninɛɛmaye,wamunnaawkakank'aharamu? Tiɲɛna,nalomanyadonkabankadiyabɔjalakibaliw diyabɔ,waamanɲikabanSigidakanɛɛmama
40Nkaonakɛnalomanyayekatɛmɛnokan,nehakilila, niawyetiɲɛkofɔligansankɛkaneyɛrɛsɔsɔawyɛrɛka ɲangilila.
41Yalaitɛnakununkabɔikahakilitigiyanalonmanawa? Yalaitɛnaikajatebɔwkakumakolonwfilikɛrɛfɛ,ka hakilisigicogowɛrɛtaminbɛbɛnikasankɔgɔlenwma, kanafasɔrɔlihakililalakikadege,anikanekalaadilikanw
kɛcogoɲumandege,kahinɛiyɛrɛkasihakɛbonyalenna wa?
42Awyeninfanajateminɛ,kohaliniFangadɔbɛyenmin ɲɛbɛawkadiinɛinna,abɛnayafaawmatumabɛɛsariya tiɲɛnikosɔnminkɛrawajibila.’
43bisiminbilalafangatigifɛkasogonɔgɔlenduncogo bɛnbalila,Eleazaryeyamaruyaɲinikakuma;asɔrɔlen,a y'akakumadaminɛkiritigɛsoɲɛkɔrɔnincogola:
44'Anw,Antiochus,ansɔnnaAlakasariyamaikoanka jamanasariya,andalent'alakowajibibarikamasibilalen bɛankankatɛmɛankasariyakanminɛlikan'
45Odey'atoanb'ajatekoamanɲicogoocogo,ka sariyatiɲɛ.
46Obɛɛn'ata,niankaSariya,in'afɔawb'afɔcogomin na,otuntɛAlatayetiɲɛna,k'asɔrɔantundalenb'alafu koayeAlataye,haliocogola,atuntɛnabɛnanmak'an tɔgɔtiɲɛAlaɲɛsiranna
47Awkanamiirikojurumufitinindonanbolokafɛn nɔgɔlendun,katugunisariyatiɲɛni,akɛrafɛnfitininwye wo,akɛrafɛnbawlawo,oyekoharamulenyeocogo kelennasabuocogofilabɛɛla,Sariyabɛmafiɲɛyacogo kelenna.
48Awbɛankahakilitigiyatulogeren,in'afɔanbɛ ɲɛnamayakɛcogolamintɛhakilila
49Otɛ,katugunisariyab'ankalananyɛrɛminɛcogola,fo ankakɛandiyanyekowniannegewbɛɛkuntigiwye,ka degekosɛbɛcɛyala,walisakadimibɛɛmuɲunilabɛnye aniabɛtilennenyakalan,foniankakɛwalesuguyabɛɛye, anbɛtilennenyakɛ,waabɛtilennenyakalan,fonibonya bɛnnenye,anbɛAlakelenpebato
50Odekosɔnantɛdumuninɔgɔlensidun.sabuandalen b'alakoankaSariyadiraAlama,anb'adɔnfanakodiɲɛ Dabaga,ikosariyadibaga,abɛdusudonannakakɛɲɛni ancogoyaye.
51Ay'afɔanyekoankafɛnminnudun,minnubɛnadiya anniwye,aniay'abaliankadumuniwdunminnubɛbɛn oma.
52Nka,oyefangatigikawaleye,koikanaanwajibiyaka sariyatiɲɛdɔrɔn,nkaikaanbilafanakadumunikɛcogo la,walisaikasekatulogerenninnɔgɔliinna,minkajugu anma
53Nkaawkananetulogerennincogola,netɛnane bɛnbawkakalilisenumawtiɲɛkasariyalabato,haliniaw tɛneɲɛwtigɛkanekɔnɔbarawbɔ
54Netɛmɔgɔyemintɛmɔgɔyekɔrɔyafɛnkani tilennenyabɛfaratila,kamalenninyafangabɛseginneka Hakilila
55Olasa,awbɛawkafɛnmarayɔrɔwwulikosɛbɛkaaw kaforofiyɛkasumayaNetɛhinɛnekakɔrɔyalafokane fawkasariyatiɲɛneyɛrɛla
56Netɛnadaila,esariyamintunyenekaramɔgɔyeNe tɛnaibila,eyɛrɛminɛkanulen.Netɛnamaloyaila,e Hakilitigiminbɛhakilikanu,netɛnabanilafana,e sarakalasebaayabonyalenaniSariyadɔnniya
57Ikananekakɔrɔyadasaniyalennɔgɔanineka ɲɛnamayabɛɛkɔnɔsariyalaNefawnaneminɛsaniyalen na,utɛnasiranikatɔɔrɔwɲɛfokasesayama.
58Tiɲɛna,ibɛsekakɛmɔgɔtilenbaliwkuntigiye,nkai tɛnaikuntigiyanekalatigɛkantilennenyakolaika kumawfɛwalimaikakɛwalewfɛ.'
SABABU3NAN
Eleazar,cɛkɔrɔbahakilidususumanin,bɛjagɛlɛyajirafo halin’anbɛninkumawkalansan2000okɔfɛ,abɛiko tasumamintɛsekafaga
1NkaEleazaryefangatigiwkalaadilikanwjaabinikuma ɲumanyetumaminna,alaminikɔlɔsilikɛlawy'asamani juguyayekataatɔɔrɔyɔrɔla.
2Uyecɛkɔrɔbaminmasirilendonnisenuyacɛɲiye,uye ofinibɔfɔlɔ
3Uy'abolowsiriafanfilabɛɛla,uy'abugɔ, weleweledaladɔjɔlenbɛkapɛrɛnakamako:'Masakɛka cikanwlabato!'
4Nkacɛbanimɔgɔba,mintunyeEleazaryetiɲɛyɛrɛla,o hakilituntɛwulikatɛmɛnniatɔɔrɔlasugolaɔwɔ, cɛkɔrɔbaminy'aɲɛwkɔrɔtasankolola,oy'atoafarisogo kakɛtomyebugɔlifɛfokaseakojolilaaniakɛrɛwkakɛ jogindayeanihalin'aBìnnadugumak'asababuKɛa farikolomaSekadimiDɛmɛtugunay'akaHakiliToa jɔlennahalibianiatɛSekaLajɔ
5n'asenyeotumana,garadijugudɔy'abintumaminna, oy'agosinijuguyayeakɛrɛfɛwalasak'awuli.
6Nkaayetɔɔrɔmuɲu,kawajibimafiɲɛya,kamuɲu tɔɔrɔwkɔrɔ,in'afɔfarikoloɲɛnajɛlajagɛlɛnminbɛɲangili ta,cɛkɔrɔbay'atɔɔrɔbagawsɛgɛn.
7Sumayajɔlentoraaɲɛdala,ay'aninakilisamanifiɲɛ gɛlɛnwye,foanibonyaliy'atɔɔrɔbagawyɛrɛka waleɲumandɔnɲini.
8Okɛlen,ayɔrɔdɔyeakakɔrɔyahinɛye,afandɔyeu terikɛhinɛye,afandɔyeakajagɛlɛyawaleɲumandɔnye, masakɛkamasasoɲɛmɔgɔdɔwtaaraafɛk'afɔayeko: 9'Eleazar,munnaibɛiyɛrɛhalakinintɔɔrɔinna?Anna nanisogotobilenyeima,nkaik'akɛin'afɔibɛdonsokɛ sogodundɔrɔn,kaiyɛrɛkisiocogola.'
10Eleazary'apɛrɛnnikanbayeko:‘AyiAnIbrahima denkɛwkanamiirijugukɛabadain’afɔnidusukun nɔgɔlenyekayɔrɔdɔkɛnkalonyeminmanɲianma.
11HakiliniHakilitɛkelenye,tiɲɛna,atunbɛanfɛ,an kɛlenkɔkaɲɛnamayakɛtiɲɛnafokasekɔrɔyama,ka ɲɛnamayakɛcogominna,otɔgɔkɔlɔsicogobɛnnenna, sisankafɛncamanChangeranikakɛmisaliyeanyɛrɛwla Alaɲɛsiranbalidenmisɛnwbolo,foankadusudonukɔnɔu kasogonɔgɔlendun.
12Maloyatundonniantunbɛnaɲɛnamayakɛdɔɔnin dɔɔnin,owaatidɔɔninkɔnɔ,mɔgɔwbɛɛtunbɛmɔgɔwbɛɛ tulogerensiranbaliyakosɔn,anik'asɔrɔfangatigitunbɛan mafiɲɛyaikocɛbali,antuntɛsekaAlakasariyalafasafo kasesayama.
13OdekosɔnIbrahimadenw,awbɛsatilennenyakosɔn wa?nkaawkɔni,awfangatigidɛmɛbagaw,munnaawbɛ jɔawkabaarala?’
14Uy'ayekoayesesɔrɔtɔɔrɔwkanten,halia fagabagawkahinɛmawuli,uy'asamakataatasumala
15Uy'afilioyɔrɔla,k'ajenininanbarajuguwye,ka sumankasajugubɔnanugula
16Tasumaseraakolowlakaban,atunbɛɲinikajinɛ dabila,ay'aɲɛkɔrɔtaElohimlak'afɔ.
17'Ela,ey'adɔnkohalininebɛsekaneyɛrɛkisi,nebɛ satɔɔrɔwfɛtasumafɛikasariyakosɔn'Ikamakariika mɔgɔwla,ankaɲangilikakɛwasayeukosɔn.Awkane jolikɛusaniyaliye,kanenitakauniwkunmabɔ,, "
19Olasa,sigat’alakoHakiliminbɛhakilila,oye negewkuntigiye;sabunianegewwalimaakatɔɔrɔwtun yesesɔrɔakaHakilikanantunkakankanindaliluindiu maukafangakɔrɔtalenbakan.
20Nkasisan,akaHakiliyesesɔrɔanegewkan,anb'afɔ cogobɛnnennakofangabɛalakacibilauma
21WaabɛnnendonankasɔnamakosetigiyabɛHakili dela,adɔgɔyalenbala,abɛsesɔrɔdimikanminnubɛbɔ anyɛrɛkɔkan;sabuatunyeyelifɛnyekabanola
22WanekadalilutɛHakilikafisanidimidɔrɔnye,nkaa kafisanidiyanyekowfanaye;afanat'ayɛrɛdiuma
SABABU4nan
NinminbɛWeeleko"Hakililawaati"obɛSekaKàlannin tilayɔrɔbainkɔnɔkoHakilila-filosofibɛsàn2000Bɔ. Denkɛwolonwulan’ubakamaana
1AnfaEleazarkaHakilila,in’afɔbolifɛntigiɲumanmin bɛsenuyakurunɲɛminɛnegewkɔgɔjikan,haliniabugɔra nifangatigikabagabagaliyeaninitɔɔrɔwkajikuruw funulenwyeaminɛ,amasenuyakurunbawulihalidɔɔnin fokataasesɔrɔliyɔrɔlasayakan.
2Dugusimadelikaayɛrɛlafasakaɲɛin’afɔocɛ senumay’akɛcogominna,tumaminnaanisenuma binnanibugɔlinibɔgɔdaganitasumaye,waay’ulamaga minnutunbɛkaanilaminiakaHakilifɛmintunye senuyakalaye
3AnfaEleazarfɛ,k’ahakilifilimukɛin’afɔkɔgɔji farakurunwuluwulu,oyenegewkajikuruwdaminɛdibila 4Sarakalasebaaminkakanniikasarakalasebaayaye,i maiɲinsenumawnɔgɔ,imaikɔnɔbaranɔgɔnisogo nɔgɔlenye,Alaɲɛsirannisaniyadɔrɔnyɔrɔtunbɛminna 5EminyeSariyafɔbagayeaniAlakaɲɛnamayadɔnbaga! Oɲɔgɔnnamɔgɔwkakankakɛminnukabaarayekabaara kɛSariyayeanik’alafasan’uyɛrɛjolinibonyasumayaye tɔɔrɔwɲɛkɔrɔfokasesayama 6Efa,iyeankakantigiyasabatisariyalaikasabatili barikalakanɔɔrɔsɔrɔaniikɛlenkɔkakumasenuya bonyalaimaikakumawtiɲɛ,waiyeAlakahakilitigiya kumawsinsinikakɛwalewfɛ,ecɛkɔrɔbaminfangatunka bonkatɛmɛtɔɔrɔwkan
7Emaakɔrɔbonyalenmintunkagɛlɛnkatɛmɛtasuma kan,emasakɛbaminbɛnegewkan,Eleazar.
8AnfaAronmintunbɛniwusulanye,obolilajamacɛma kamɛlɛkɛtasumamankɛlɛkasesɔrɔakancogominna,o cogokelenna,ArondenkɛEleazar,tasumafuntenimintun bɛkaban,amayɛrɛyɛrɛakaHakilila
9Obɛɛn’ata,minkakabakokabonnibɛɛye,oyekoale, k’asɔrɔafarikolosɔgɔsɔgɔninjɛwmasiri,afarikoloyɔrɔw lafiyalendonaniafarikolofangadɔgɔyara,aye kamalennindɔfalenkokuraakaHakilihakililaanini
Hakiliminbɛin’afɔIsaka,ayetɔɔrɔminkɛnijikuruye, owulikakɛsebaliyaye
10Esihakɛdubalen,ekunkolojɛmanbonyalen,e ɲɛnamayakantigiSariyalaanimindafalendonsaya taamasyɛnfɛ!
11Olasa,tiɲɛna,nicɛkɔrɔbadɔyetɔɔrɔwmafiɲɛyafoka sesayamatilennenyakosɔn,akakankasɔnamako HakililaHakililabɛsekanegewɲɛminɛ 12Nkalaaladɔwbɛsek’ajaabikomɔgɔbɛɛtɛnegew kuntigiwyebawomɔgɔbɛɛtɛyeelenbɔukaHakilila
13Nkaubɛɛminnubɛtilennenyakɛudusukunbɛɛlauka miirifɔlɔye,olukelenpedebɛsekafarisogobarikantanya setigiya,udalenb'alakoutɛsaAladekosɔn,ikoan cɛkɔrɔbawIbrahimaniIsakaniYakubamasacogominna, nkaubɛbaloElohimdekama.
14Odekosɔn,-foyitɛsɔsɔlilamɔgɔdɔwlaminnubɛin’a fɔuyediyagoyajɔnwyeukaHakilibarikantanyanɔfɛ 15K'amasɔrɔmɔgɔminyefilozofiyeminbɛtugu hakilitigiyasariyabɛɛkɔnitilennenyaye,kaajigidaAla kan,k'adɔnkodubadonkagɛlɛyabɛɛmuɲujogoɲumanya kosɔn,otɛnasesɔrɔanegewkantilennenyakosɔn?
16Hakilitiginiyɛrɛminɛbagakelenpedeyenegewkuntigi jagɛlɛnye.
17Ɔwɔ,halicɛdenfitininw,minnuyefilozofiwye,Hakili minbɛtilennenyasiratigɛla,oluyesesɔrɔtɔɔrɔjuguba wɛrɛwkan.
18Nifangatigiy'ayekoayesesɔrɔkosɛbɛakacɛsirifɔlɔ la,waamasekacɛkɔrɔbadɔwajibiyakasogonɔgɔlen dun,otumana,tiɲɛna,adiminakosɛbɛ,ay'afɔgaradiw yekoukananiHeburuwkakamalennintɔwye,niub'afɛ kasogonɔgɔlendun,uk'ubilakaubilaadunnikɔfɛ,nka n'ubanna,uk'utɔɔrɔnijuguyayekatɛmɛnfɔlɔkan.
19Ofangatigikacikanwkɔrɔ,balimakɛwolonwulan'uba kɔrɔbatunbɛnanikasodenwyeaɲɛkɔrɔ,ubɛɛcɛkaɲi,u majiginlendon,ubangerakoɲuman,waubɛɛlajɛlentun bɛmɔgɔɲɛnajɛ
20Jatigɛwalekɛlay'uyeyentumaminna,ujɔlenbɛin'a fɔselidɔnkilidalawniubacɛma,ay'ukɔlɔsi,k'ugosiuka kɛwalebonyalennidanbetigifɛ,ayenisɔndiyajiraula, k'uwelekasurunyak'afɔko:
21'Ekamalenninw,nebɛdugawkɛawkelen-kelenbɛɛye, kaawcɛɲikanu,kabalimawkakulubabonyakosɛbɛola net'awlaadidɔrɔnkoawkanaawjijaocɛkɔrɔbainka dibilaminyetɔɔrɔsɔrɔkaban,nkaneyɛrɛb'awdeliaw kaawyɛrɛdinema,kakɛnekateriyasenfɛmɔgɔwye 22Nebɛsekanekacifɔlenwɲangicogominna,nebɛse kanekanminɛbagawɲangicogominna.
23Otumanafɛ,awkadaalakojɔyɔrɔbanikuntigiya bɛnadiawmanekabaaralaniawbannaawkapolitiki bɛnbawkasariyama.
24AwkaawsendonGɛrɛkiwkaɲɛnamayala,kataama sirakurakan,kanisɔndiyadɔsɔrɔawkakamalenninyala sabuniawyenebilakadiminiawkakanminɛbaliyaye awbɛnanewajibiyakaɲangilijuguwkɛanikaawkelenkelenbɛɛfagatɔɔrɔfɛ
25A'yemakariawyɛrɛwla,neyɛrɛ,awkɛlɛɲɔgɔnbɛhinɛ awlaawkakamalenninyaniawcɛɲakola
26Awtɛnaninkojateminɛawyɛrɛwla,koniawmane kanbila,foyitɛawɲɛnanisayatɛtɔɔrɔlawa?’
27Okumawfɛ,ay'afɔkotɔɔrɔminɛnwkananiuye, walisak'ulasunukasogonɔgɔlendunsiranfɛ
28Kɔlɔsilikɛlawyewotoroninwnijogindawtigɛlanwni jirisunwnikolotigɛlanwnikatapultiwnidagawnibɔrɔw ninɛgɛberewninɛgɛberewninɛgɛberewninɛgɛberewni nɛgɛwnitaamasiyɛnwbɔtumaminna,fangatigikumana kokurak'afɔko:
29'Akafisaawkasiran,necɛdenw,awbɛtilennenyamin bato,onayafaawmaawsagola'
30Nkauy’akalaadilikanwmɛn,k’akamotɛrisiranninw ye,umasiransijiradɔrɔn,nkauy’ukahakilitigiyalabɛn tiɲɛnawalasakafangatigikɛlɛ,waukaHakiliɲumanfɛ,u y’akafangajugudɔgɔya
31Obɛɛn'ata,awkamiirin’any’amiirik’ucɛmadɔw tunyemɔgɔfarimanwnisiranbagatɔwye,utunbɛnabaara kɛnikansugujumɛnye?yalaatuntɛnakɛocogolawa?
32'Aw!danfɛnbɔnɛnenwminnuyeanyeanihakilintanw katɛmɛnhakɛkan!Nimasakɛy’anwele,k’anwele koɲuman,yalaantɛnaakanminɛwa?
33Munnaanbɛdusudonankɔnɔninegefuwyeanika anjagɛlɛyakakanminɛbaliyakɛminbɛnaankaɲɛnamaya tiɲɛ?Yalaantɛnasiranminɛnwɲɛ,kaakatɔɔrɔw bagabagalijateminɛkosɛbɛ,kaninyɛrɛbonyalankolonwni ninyɛrɛbonyafagaleninbilawa?
34Ankahinɛankakamalenninyala,kahinɛanbasihakɛ la.ank'andusulaminkonianmakanbilaannasa.
35HaliAlakatilennenyanamakarianna,niwajibib'an wajibiyakaanyɛrɛdimasakɛmasiranfɛMunnaanka kankaninɲɛnamayakanuleninfilianma,kanindiɲɛ dumaninbɔsianyɛrɛla?
36Ankanaanjijakakɛwajibiye,waankanaanweleka tɔɔrɔnidannayafuye.
37Halisariyayɛrɛt'anjalakisayala,anbɛsirantɔɔrɔ minɛnwɲɛ
38Munnaosɔsɔlisugubɛanlawulianikakuncɛbayamin bɛmɔgɔfaga,obɛnɛɛmasɔrɔanfɛ,k'asɔrɔanbɛseka ɲɛnamayakɛhɛrɛlanianyemasakɛkanminɛ?'
39Nkaokumasugusimabɔokamalenninwtɔɔrɔlijigiya la,omiirilisuguwmadonuhakililafana
40Utunyenegejuguwmafiɲɛyabagawye,utunyetɔɔrɔ kuntigiwye.
SABABU5NAN
Sapitiriminbɛsirannitɔɔrɔkojira,minbɛfangakɔrɔtalen jiraakajuguyabalaVɛrise26nanyetiɲɛjugubaye
1Ocogola,jatigɛwalekɛlay'akadusudonukɔnɔdɔrɔn,u kasogonɔgɔlendun,bɛɛy'afɔayenikankelenyeɲɔgɔn fɛ,in'afɔnikelen
2'Munnaibɛmɛn,efangatigi?Anlabɛnnendonkasa sanniankaanbɛnbawkacifɔlenwtiɲɛ
3Ankakankamaloyaanbɛnbawfanana,nianmataama sariyalabatolila,kaMusatak'akɛankaladilikɛlaye.
4Eminbɛanlaadikasariyatiɲɛ,ikanaankoniya,ikana hinɛannakatɛmɛanyɛrɛkan
5Anb'ikamakarijatenilifɛnye.ankaɲɛnamayakɛka kɛɲɛnisariyatiɲɛniye,fɛnminmuɲulikagɛlɛnkatɛmɛ sayayɛrɛkan
6Itunb'afɛkaanlasiranniikasayabagabagaliyetɔɔrɔ kɔrɔ,in'afɔimafoyikalanEleazarfɛwaatidɔɔnin tɛmɛnenkɔ.
7NkaniHeburuwcɛkɔrɔbawyetɔɔrɔwmuɲutilennenya kosɔn,ɔwɔ,fokaseusayama,ankamalenninwnasaka sakatɛmɛnikawajibiyatɔɔrɔwkan,ankaramɔgɔkɔrɔba fanayesesɔrɔminnukan.
8Odekosɔn,ikakɔrɔbɔlikɛ,ekuntigiNiiyeannita tilennenyakosɔn,ikanamiirikoibɛantɔɔrɔniikatɔɔrɔw ye
9Annakɛniɲumanyasarayeankadelilijugunio muɲulisababufɛ.nkainatɔɔrɔbɛrɛsɔrɔankafagalijugu kosɔnAlakatilennenyabolotasumafɛfoabada’ 10Okamalenninwkakumawyefangatigikadimisiɲɛfila, ukakanminɛbaliyadɔrɔnmakɛ,nkaatunbɛminjateuka waleɲumandɔnbaliyaye
11Olasa,bugɔlikɛlawnananiukɔrɔbaye,k'akafinibɔa la,k'abolowniabolowsiriafanfilabɛɛlanibɔrɔwye. 12Nkauy'abugɔfousɛgɛn,umafoyisɔrɔola,uy'afili wotorokan.
13Kamalenninfaamaintunbɛsɔgɔsɔgɔokanfoa kolotugudawkabɔWa,ikomijɛkulukelen-kelenbɛɛbɛ siradi,ayefangatigijalakininkumawfɛ:
14'Eminyefangatigiharamulenbaye,eminyesankolo tilennenyajuguyeaniminhakilibɛjolila,itɛnetɔɔrɔnin cogolamɔgɔfagakosɔn,walaAlaɲɛsiranbaliyakosɔn,nka Alakasariyalafasalikosɔn'
15Garadiwy'afɔayetumaminnako:'A'yesɔnka dumunikɛ,walisaawkabɔawkatɔɔrɔwla,'ay'afɔuye ko:'Awkafɛɛrɛ,awdɛmɛbagabɔnɛnenw,obarikaman bonfokasekanekaHakiliminɛjɔnyala'Awyenesenw tigɛ,kanesogojeni,kanekolotugudawtigɛli;tɔɔrɔwbɛɛ fɛ,nenaajiraawlakojogoɲumanyakosɔn,Heburuw denkɛwdɔrɔntɛsesɔrɔ’
16Ay'ofɔtumaminna,uyebɔgɔdagafuntenimanwdaa kankafaraokan,katɔɔrɔbaminkɛ,oy'agɛlɛyakatɛmɛn fɔlɔkan
17Wotorobɛɛnɔgɔlendonniajoliye,jabadalajɛlenw fagaraafarikolonisɔndiyalenwfɛminnutunbɛjigin,ani sogotigɛlenwtunbɛbolikamasinsɔgɔlanwlamini
18Niafarikolocogoyatuntiɲɛnakaban,okamalennin nikanbain,in'afɔIbrahimadenkɛsɛbɛ,amaŋunanfewu nkain'afɔabɛkatɔɔrɔtasumafɛkakɛtolibaliye,ayeo tɔɔrɔmuɲunibonyaye,k'afɔko:
19‘Balimaw,awkatugunekamisalilaAwkananebila foabada,awkanakaliankabalimayalanibonyala
20Kɛlɛsenumanibonyalenkɛlɛtilennenyatɔgɔla,omin sababufɛ,Ladilikɛlatilennenmintunbɛanbɛnbawkɔlɔsi, okahinɛakamɔgɔwla,kaayɛrɛsaraofangatigi dangalenna.’
21Okumawfɛ,kamalenninsenumayenidi
22K'asɔrɔbɛɛkabakoyaraanisabatilila,kɔlɔsilikɛlaw nananifilananye.denkɛw,k’aminɛninɛgɛbolo nɔgɔlenwyeuy’asirimotɛriwnikatapultila
23Nkauy'akacɛsiriɲumanmɛntumaminnauka ɲininkalijaabila,ko:‘Yalaanadumunikɛsanniakatɔɔrɔ wa?’owarabaminnubɛin’afɔpantɛri,oluy’a sɔgɔsɔgɔninjɛtigɛninɛgɛberewye,kasogobɛɛtigɛaɲɛda la,kafaritigɛakunna.
24NkaYesuy'otɔɔrɔmuɲunitiminandiyaye,ay'afɔko: «Sayasugubɛɛkadidɛanbɛnbawkatilennenyakosɔn!»
25Ay'afɔfangatigiyeko:'Efangatigihinɛbalibaw,yalaa makɛiɲɛnakoninwaatiinna,iyɛrɛbɛtɔɔrɔminnuka juguninetaye,k'ayekoikafangakuncɛbayaŋaniyaye sesɔrɔnekamuɲulitilennenyakosɔnwa?
26Nisɔndiyaminnubɛsɔrɔjogoɲumanwfɛ,olubɛne dɛmɛdimikɔrɔ,k'asɔrɔibɛtɔɔrɔlak'asɔrɔibɛiyɛrɛ bonyaikaAlaɲɛsiranbaliyala.itɛnabɔfana,e,fangatigi haramulenba,Alakadiminyajalakiwla’
27Ayeakasayanɔɔrɔmakunbɛnnijagɛlɛyaye,denkɛ sabanannanaɲɛfɛ,mɔgɔcamany'adelikosɛbɛkoaka nɛnɛaniocogola,akaayɛrɛkisi
28NkaYesuy'ajaabinikanbayeko:‘Awmadɔnkonefa kelendeyeneninebalimakɛsalenwbange,kobakelende yeanbange,nelamɔnakalansirakelenwdelawa?
29Netɛkalifabalimayasiriliɲumanna.
30Odekosɔnnitɔɔrɔmasindɔbɛawfɛ,awk'okɛne farikololasabuawtɛsekasenenima,niawtunb'afɛ'
31Nkaudiminakosɛbɛcɛkakumajagɛlɛnkosɔn,uy'a bolowniasenwbɔn'ukamotɛriwyeminnubɛwuli,k'a bolokɔnincininwbɔujɔyɔrɔwla,k'ubɔuy'a bolokɔnincininwniabolowniasenwniakɔkiliwlamini.
32Umasek'anibugɔcogosila,uy'afaribɔala,ka bolokɔnincininwtan'aye,kaakunkolotigɛkabɔakunna, kanan'ayeoyɔrɔninbɛɛwotorola
33Uy'akɔkolotigɛlikɛolafoay'ayekoayɛrɛsogo sirilenbɛjiriwlaanijolikurubawbɛkabɔakɔnɔbarala
34Sayawaatila,ako:‘Anw,fangatigiharamulenba,anbɛ tɔɔrɔnincogolaanlamɔcogon’ankajogoɲumanwkosɔn, minnubɛbɔAlalankaikaAla-ka-marakoniikajuguya kosɔn,inatɔɔrɔbanbaliwmuɲu.’
35Ocɛsarakabɛnabalimawmatumaminna,uye naaninanlamɔk'afɔayeko:'Ifanakanadimiibalimaw kadibila,nkaikamasakɛkanminɛk'iyɛrɛkisi.'
36Nkaay'afɔuyeko:‘Tasumasitɛawfɛnefɛfokane kɛsiranbagatɔye
37Nebalimawkasayadubalenfɛ,fangatigikahalakili banbalifɛ,animɔgɔtilennenwkaɲɛnamayanɔɔrɔmafɛ,ne tɛnabannebalimayabonyalenna
38Ikatɔɔrɔwdabɔ,efangatigi,walisaik'adɔnofɛkone yemɔgɔminnutɔɔrɔlakaban,olubalimakɛye'
39Ay'omɛntumaminna,joliminnɔgɔ,mɔgɔfagalaani mɔgɔharamulenbaAntiokusiy'afɔuyekouk'anɛnkun tigɛ
40Nkaay'afɔko:‘Haliniiyenekakumakanbɔ,Alaye kumabaliwfanalamɛnbagaye.
41Afilɛ,neyenenɛnkunbɔkɛnɛkan,k'atigɛ,katugunii tɛnaneHakilidatuguocogola
42Anb'anfarikoloyɔrɔwdininisɔndiyayewalisauka tigɛAlakakola
43NkaElohimnatuguinɔfɛjoonaKatuguniiyenɛntigɛ, mintunbɛtanulidɔnkiliwdaaye.'
44Nkanincɛfanafagaratɔɔrɔlanitɔɔrɔwyetumaminna, aduurunanwulilak'afɔko:'Netɛdɔgɔya,efangatigi,ka tɔɔrɔɲinijogoɲumanyakosɔn.'
45Ɔwɔ,neyɛrɛdebɛnaɲɛfɛ,walisa,kanefanafaga,ka dɔfaraikajurukanSankolotilennenyakan,nikɛwale juguwɛrɛwye.
46Eminyejogoɲumanyajuguyeanihadamadenjugu,i bɛanhalakinincogolakojugujumɛnkosɔn?
47AnbɛfɛnbɛɛDabagabatoanikaɲɛnamayakɛkakɛɲɛ niakasariyaɲumanyewa?
48Nkaokowkakannibonyaye,tɔɔrɔtɛ,niitunbɛ hadamadenwkanegewfaamu,kakisilijigiyatunb'ila Elohimɲɛkɔrɔ
49Afilɛsisan,iyeAlajuguye,ibɛkɛlɛkɛniAla batobagawye'
50Akumatɔnincogola,garadiwy'asirikanan'aye bɔgɔdagaɲɛfɛuy'asiriolaagɛnɛgɛnɛwkan,k'usiriyen ninɛgɛberewye,k'acɛsirilanwsiri‘bɔgɔdaga’wulilenkan foakakurukurupewuin'afɔsɔgɔsɔgɔninjɛaniajogindaw bɛɛkafaraɲɔgɔnkan
51Ocogola,ninakiligɛlɛyanifarikolotɔɔrɔla,apɛrɛnna ko:‘Ibɛnɛɛmaminnudinema,oluyenɔɔrɔye,e fangatigi,nɔɔrɔbɛisagokɛlɛ,kanedɛmɛkaneka kantigiyajiraSariyalanitɔɔrɔwyeminnubonyakabon kosɛbɛ’
52Nincɛinfanasaratumaminna,awɔɔrɔnannana,cɛnin gansandɔ,ominyejatigɛwalekɛlakaɲininkalijaabikoa bɛsɔnkadumunikɛkabila,oy'afɔko:
53'Nemakɔrɔyasanwlaikonebalimaw,nkanekɔrɔla nehakilila.'Anbangerakalamɔkunkelendekama,an sirilenbɛcogokelennafanakasaokunkelendekosɔno laniiy'asugandikaantɔɔrɔsogonɔgɔlendunbaliyakosɔn, tɔɔrɔ.'
54Ay'okumawfɔtumaminna,utaaran'ayewotorola,u y'akɔrɔtak'akɔkolokolowbɔkatasumadonakɔrɔ
55Uyesɔgɔsɔgɔninjɛnɛrɛmugumabilenmanwkɛkau boliakɔla,kaakɛrɛwsɔgɔkaakɔnɔnafanajeni
56Nkaay'akatɔɔrɔwcɛma,apɛrɛnnako:'Ekɛlɛminka kannimɔgɔsenumawye,anbalimacaman,tilennenyasira la,andonnatɔɔrɔlaɲɔgɔndandɔla,nkaanmasesɔrɔ!
57K'amasɔrɔfaamuyatilennen,efangatigi,setɛseka minsɔrɔ
58Nebɛtaajogoɲumanyakɛlɛkɛminɛnwnakafarane balimawkansayala,kawaleɲumandɔnbagabarikama kelenfaraneyɛrɛkankaiɲangi,eminyemɔgɔtilennenw katɔɔrɔwlabɛnbagayeaniujugu
59Ankamalenninwɔɔrɔyeikafangatiɲɛ.‘K’amasɔrɔi kasebaliyak’ankaHakiliChangéwalimak’anwajibiyaka sogonɔgɔlendun,otɛikabɔnɛyewa?
60Itasumakanɛnɛanbolo,ikatɔɔrɔmotɛriwtɛtɔɔrɔ,i kafariyatɛsekakɛ
61K'amasɔrɔgaradiwkɛraanye,umakɛfangatigidɔye, nkaAlakasariyadedon;odekosɔnankaHakilimase sɔrɔfɔlɔ’
SABABU6NAN
Balimayajɛɲɔgɔnyawanibakakanuya 1Ninfanasaradubala,afililadagakɔnɔ,denkɛ wolonwulanannana,omintunyeubɛɛladɔgɔmanninye 2Nkafangatigi,halin’adiminakosɛbɛabalimawfɛ,a hinɛdonnacɛninna,k’ayekoasirilenbɛyenkaban,ay’a gɛrɛala,k’aɲinik’alasunk’afɔko:‘Ib’ibalimawka nalomanyalabanyeKatuguniukakanminɛbaliyakosɔn,u wulilafokasa.Efana,n'imakanminɛlikɛ,iyɛrɛfana bɛnatɔɔrɔkosɛbɛ,kafagasaniikawaatikase;nkaniiye kanminɛinakɛneteriye,inakɔrɔtakataajɔyɔrɔbala masayabaarala.’
4K'atoadelilaocogola,ayecibilakacɛninbawele, walisaakadusukasifɛdenkɛcamanbɔnɛnikosɔn,akase kamɔgɔkisilendelikoakakanminɛkakisi.
5NkadenbatunbɛHeburukanfɔ,in'afɔnebɛnaafɔkɔfɛ cogominna,oyedusudoncɛninkɔnɔ,ay'afɔgaradiwye ko:'A'yenelajɔ,walisanekakumamasakɛniateriwbɛɛ fɛ'
6Uɲagalilacɛninkadelilikosɔn,uy'uteliyak'alajɔ.
7Abolilakataanɛgɛsobilenmanfɛko:‘E,jatigɛwalekɛla alaɲɛsiranbali,apɛrɛnnako:‘EminyeAlaɲɛsiranbaliye katɛmɛjurumutɔwbɛɛkan,yalaitɛmaloyakaikadubaw niikamasayataAlabolo,kaakajɔnwfagakatilennenya nɔfɛmɔgɔwtɔɔrɔwa?
8OkowdekosɔnAlakatilennenyab'idontasuma teliyalenbanibanbalilaanitɔɔrɔminnutɛnaiminɛfo badaa
9Itɛmaloyakakɛmɔgɔye,kungosogodusukasilen,ka mɔgɔminnudusukunnatawbɔlendoniyɛrɛfɛ,minnu dilannendonnifɛnkelenwye,k'unɛnkunwtigɛ,kaubugɔ anik'utɔɔrɔnincogolawa?
10Nkak'asɔrɔuy'ukatilennenyadafaAlaɲɛkɔrɔuka sayanɔɔrɔmawla,inapɛrɛnnidusukasiyeko:"Bɔnɛbɛ"i kajogoɲumanyaɲɛmɔgɔwfagalitilenbaliyakosɔn' 11Okɔ,ajɔlentorasayadala,ay'afɔko:‘Nebalimawye seereyaminfɔ,netɛmurutilenye.
12NebɛnefawkaElohimwelekoakamakarinekasiya la 13Anaiɲangininɲɛnamayainkɔnɔaniisalenkɔfɛ.'
14Odelilifɛ,ay'ayɛrɛfilinɛgɛsobilenmankɔnɔ,kajinɛ dabilaten
15Olasa,nibalimawolonwulayetɔɔrɔwmafiɲɛyafoka sesayama,ajiralenbɛdiɲɛfanbɛɛlakoHakilila Hakililatigiyenegewkuntigibaye.
16Niutuny'uyɛrɛdiunegewwalaukatɔɔrɔwma,ka dumuninɔgɔlendun,antunnaafɔkouyesesɔrɔofɛ
17Nkanincaminna,amakɛten.okɔfɛ,ukaHakilifɛ, mintanuraAlaɲɛna,uwulilakatɛmɛunegewkan
18Atɛsekabanhakilikakuntigiyalasabuuyesesɔrɔu negewniukadimikan.
19Anbɛsekadɔwɛrɛkɛcogodin’otɛkasɔnHakili ɲumankasetigiyamadiyagoyakanninincɛwyeminnu madɔgɔyakakɔnjeninidatɔɔrɔwɲɛ?
20In'afɔsankansominnubɛkurunboliyɔrɔla,olubɛ jikuruwkabinkanniwkɔsegincogominna,kadondaw lasemɔgɔmaminnubɛdondogoyɔrɔla,ocogokelenna, sankansowolonwulakininfɛKunminna,oyetilennenya dogoyɔrɔlafasa,kanegewkafɔɲɔbakɔsegin
21Uyetilennenyadɔnkilidalasenumandɔsigisenkank'u toɲɔgɔndusulamink'afɔ
22‘Anbalimaw,ankasaikobalimaw,Sariyakosɔn
23AnkaDenmisɛnsabaladegeAsirimasasola,oluminnu yeninforokogɛlɛyakelenmafiɲɛya
24Ankananegedontilennenyajiraliɲɛkɔrɔ'
25Dɔkeleny'afɔko:‘Balimakɛ,ikaijagɛlɛya,dɔwɛrɛ ko:‘Ikaamuɲunibonyaye’anidɔwɛrɛminhakilibɛ waatitɛmɛnenwna,ko:‘Awyeawhakilitofɛnminna,ani Isakay’ayɛrɛdiminfabolotilennenyakosɔn,kakɛsaraka ye’
26Ukelen-kelenbɛɛlajɛlenkaɲɔgɔnfilɛniɲɛnayelini jagɛlɛyayekosɛbɛ,k'afɔko:‘AnnaanyɛrɛwdiAlamani dusukunbɛɛye,aleminyeanniwdianma,kaanfarikolo jurudonsariyalabatolila
27Minb'amiirikoabɛmɔgɔfaga,ankanasiranoɲɛ. sabukɛlɛbanifaratibabɛmɔgɔmakɔnɔtɔɔrɔbanbalila, mɔgɔminnubɛAlakasariyatiɲɛ
28Otumanafɛ,ank’anyɛrɛkɛmarifawyeniAlaka Hakililakasetigiyayenegewla
29Ankatɔɔrɔkɔfɛ,IbrahimaniIsakaniYakubanaan minɛ,anbɛnbawbɛɛnaantanu'
30Balimakelenkelenbɛɛla,utunbɛsamakataatuma minna,ukawaatitunkakankana,oluy'afɔko:«Balima, kanaanmaloya,awkanankalontigɛanbalimawlaminnu sarakaban»
31Awtɛbalimawkakanuyadɔn,Alanihakilitigiyaye ciyɛndiolumahaliniufawye,k'adonukɔnɔhaliba kɔnɔbaralaowaatikelenna,balimawbɛsigiowaati kelenna,kaucogotawaatikelenna,kabalojolikelenna, kaɲɛnamayaninikelenye,kananiuyediɲɛkɔnɔyɔrɔ kelenkɔfɛ,kanɔnɔsamakabɔjibolisirakelenwna,omin fɛubalimayaniwbɛbaloɲɔgɔnfɛbololasinnaaniu sirilendonɲɔgɔnnahalibi,ladonnikelenfɛanidonodon
jɛɲɔgɔnyafɛanikalanwɛrɛwfɛ,aniankakololifɛAlaka sariyakɔrɔ.
32Balimayakanuyadusukunnatabarikabonyanaocogola, odey'atobalimawolonwulaninnukaɲɔgɔnbɛnbarika bonyanakataaafɛ.Katuguniudegelendonsariyakelen na,kakolojogoɲumankelenwna,kalamɔɲɔgɔnfɛ ɲɛnamayatilennenna,utunbɛɲɔgɔnkanukosɛbɛUka timinandiyamintunbɛubɛɛlajogoɲumanyacɛɲini ɲumanyakola,oyedɔfaraukabɛnbaliyakan,bawoka faraukaAlaɲɛsirankan,oy’ukabalimayakanuyabonya kosɛbɛ
33Nkahalinidanbe,jɛɲɔgɔnyaaniukajogoɲumanwye dɔfaraukabalimayakanuyakan,obɛɛn'ata,denkɛ minnutoraukadiinɛsababufɛ,oluy'ubalimawyelidɛmɛ, minnutunbɛjirisunbakan,k'utɔɔrɔfokasaotɛ,uyɛrɛ y’ujijaukatɔɔrɔinkunbɛn,walasaukanauyɛrɛka tɔɔrɔwmafiɲɛyadɔrɔn,nkaukasesɔrɔfanabalimaya kanuyakanubalimawkan
34Awhakilitigiw,masakɛwkacanimasakɛwye,katɛmɛ hɔrɔnwkanminnuhɔrɔnyalendon,balimawolonwulaka bɛnkanna,awsenumawaniminnubɛbɛnAlaɲɛsiran kunbama!
35kamalenninwolonwulasimakɛsiranbagatɔye,sima dɔgɔyasayaɲɛkɔrɔ,nkaubɛɛteliyalendonsayalatɔɔrɔfɛ in'afɔubɛbolisayasirakan.
36In'afɔbolownisenwbɛlamagakakɛɲɛninidusuye cogominna,okamalenninsenumaw,in'afɔdiinɛnisabali yeubilakataasayalaocogokelenna.
37Balimawkajɛɲɔgɔnsenumanyesiɲɛwolonwula!
38Diɲɛdalitilewolonwulabɛdiinɛdoncogominna, kamalenninwy'ukajɛɲɔgɔnyasiɲɛwolonwuladonin'afɔ dɔnkilidalakulu,katɔɔrɔwsirankɛfoyiye
39Anbɛyɛrɛyɛrɛsisannianyeokamalenninwkatɔɔrɔw mɛn.nkaumaoyedɔrɔnniuɲɛwye,waumabagabagali kumalenmɛndɔrɔn,mintunbɛkasurunya,nkauyedimi yetiɲɛna,uy’omuɲu;anikotasumatɔɔrɔla,tɔɔrɔjumɛn kabonnioye?
40K'amasɔrɔtasumafangakagɛlɛn,akagɛlɛn,ayeu farikolowlabɔjoona
41WaakanakɛkabakoyeniocɛwfɛHakiliyesesɔrɔ tɔɔrɔwkan,k'asɔrɔhalimusonitunbɛdimisuguyacaman mafiɲɛyaminnukabonkosɛbɛ;sabukamalennin wolonwulaninnubayetɔɔrɔminnumuɲuadendamadɔ kelen-kelenbɛɛla
42Nkaafilɛbadusukunnegekacacogominna,foa denwkadusukunnatawkakɛakadiɲɛbɛɛcɛmancɛye;ani tiɲɛna, yan,halibaganhakilintanwbɛkanuyanikanuyasɔrɔu denwnain’afɔcɛwta
43Misalila,kɔnɔwcɛma,kɔnɔwcɛma,minnubɛudogo ankasosanfɛ,olub’udenwlafasa;minnubɛudenwbɔ kuluwkuncɛwla,farawla,anijiriwdingɛwla,ani jiribolowla,kaudenwbɔyen,olufanabɛdonbagagɛn 44Okɔfɛ,n'umasek'agɛn,ubɛwulikadenmisɛnninw laminikanuyadiyagoyala,k'uweleuyɛrɛkakumala,ka dɛmɛdonudenmisɛnninwmacogoocogo
45Waanmagobɛmunnadenwkanucogomisaliwla baganhakilintanwcɛma,k'asɔrɔhalisumanw,kɔmi dilanniwaatila,ubɛdonbagawkɛlɛ,kausɔgɔniuka sɔgɔsɔgɔye,in'afɔnpan,mɔgɔminnubɛgɛrɛudenwna, kakɛlɛkɛufɛfokasesayama?
46Nkaokamalenninwba,nimintunbɛin'afɔIbrahima, akakanuyamintunbɛadenwna,omajɔakalaɲinina.
SABABU7nan
Banifakakanuyasumalen,nintilayɔrɔbainkɔnɔ,kulu kuncɛdɔwbɛyenminnubɛkumafɔcogoɲumanjira 1Denkɛwkahakilina,negewkuntigi!Ediinɛ,otiɲɛnenka dibayekatɛmɛadenwkan!
2Sugandilifilatunbɛbabolo,diinɛanisisankaadenkɛ wolonwulakisikakɛɲɛnifangatigikalayiduye,ayediinɛ kanukatɛmɛokan,diinɛminbɛkisiɲɛnamayabanbalima kakɛɲɛniAlaye.
3Obangebagawkakanuyadumanminbɛdenwna,nebɛ sek’ojiracogodi?Anbɛanniniancogoyakabakomadɔ taamasiyɛndenkadususumacogoyakan,waminkabonni obɛɛye,bakahinɛfɛadenwna,okadunkatɛmɛfata kan
4Musowniwkanɔgɔkatɛmɛcɛwkan,niubɛdencaman sɔrɔ,ukakanuyabɛcayakataaafɛ
5Nka,denkɛwolonwulacɛma,kanuyacayarakatɛmɛtɔw kan,k'ayekodenwolonwulakɔnɔ,denbakadususumatun bɛakɔnɔakɔnɔbaradenkosɔn,waatunbɛgɛlɛyacaman kosɔn,atunbɛukelen-kelenbɛɛbangekanukosɛbɛ,obɛɛ n'ata,Alaɲɛsiranfɛ,abannaadenwkasisanlakanama.
6Ay,wakatɛmɛokan,adenkɛwkajogoɲumanyacɛɲini ukaɲumanyafɛaniukasariyalabatolifɛ,adenbaka kanuyabarikabonyanaula.
7Utuntilennendon,utunbɛuyɛrɛmajigin,utunye mɔgɔjagɛlɛnwye,utunbɛɲɔgɔnkanu,utunbɛɲɔgɔnniu bakanucogominna,foutunbɛakanminɛsariyalabatoli lafokasesayama
8Nkaobɛɛn'ata,halinikɔrɔbɔlicamantunb'alakasɔna kadenbakahakilinawma,tɔɔrɔsuguyasiranninwmaseka akaHakilicamanChangécogokelennankabayedenkɛ kelen-kelenbɛɛdeliudanma,aniubɛɛfaralenɲɔgɔnkan, ukasaukadiinɛkosɔn.
9Ecogoyasenuma,anibangebagawkakanuya,ani bangebagawkadenwnege,anidenladonnisara,anibaka kanuyamintɛsekasesɔrɔ!
10Bay'uyekelenkelen,usɔgɔlenbɛkajeni,ama yɛrɛyɛrɛaniladiinɛkosɔn
11Ay'ayekoadenkɛwsogowbɛkajenitasumafɛ,u bolowniusenwdanwjɛnsɛnnenbɛduguma,anisogo datugulanminnutigɛrakabɔukunnafokaseuɲɛdama, ujɛnsɛnnendonin'afɔmasikew.
12Eba,itunbɛdimijuguwdɔnsisankatɛmɛjiginnidimi kan!Emuso,ikelenpemusowcɛma,ikɔnɔbaradentunye diinɛdafalenye!
13Idenfɔlɔminyejinɛdabila,omaikalatigɛyɛlɛma,i filananmaifilɛnimakariɲɛwyeakatɔɔrɔwkɔrɔ,walai denkɛsabanan,k'aninakilibɔ.
14Imakasifananiiyeukelen-kelenbɛɛɲɛwyetɔɔrɔw cɛmakaotɔɔrɔkelenfilɛnijagɛlɛyaye,kasayasurunya taamasyɛnyeunuguyɛrɛyɛrɛlenwna
15Niiy'ayekodenkɛkelensogotigɛrakakɛɲɛnidɔ wɛrɛsogoye,bolonibolotigɛlen,kunkolonikunkolo tigɛlen,kasudonnasukan,kayɔrɔfafilɛlikɛlawfɛidenw katɔɔrɔkosɔn,imaɲɛjibɔ
16Sirenewfɔlikanwwalimaswanwkadɔnkiliwnimankan dumantɛolamɛnnikɛlatulolafili,in'afɔdenkɛwkanwbɛ fɔcogominna,ubɛkumabafɛkabɔtɔɔrɔwcɛma
17Batɔɔrɔlaminnukɛrak'asɔrɔadenkɛwtunbɛtɔɔrɔni rakɛnitasumatɔɔrɔwye,olutunkacakosɛbɛ,wautunka bonkosɛbɛdɛ!
18NkaHakililabɔlenyecɛfangadiadusukunmaaka tɔɔrɔnegekɔrɔ,k'akɔrɔtawalasaakanaba-kanuyanegew jatesisan
19Haliniay'adenwolonwulahalakiliyeaniukatɔɔrɔ suguyacamananiukatɔɔrɔsuguyacaman,babonyalen y'udiayɛrɛsagoladannayafɛAlala
20Ay'ayeayɛrɛhakilila,in'afɔatunyelafasalikɛla namaratɔwyelajɛbasokɔnɔ,in'afɔatunbɛkɛcogomin na,in'afɔatunyelafasalikɛlanamaratɔwyelajɛbaso kɔnɔ,cogoya,anibangebagaya,anibakanu,aniadenwka fɛnwbilayɔrɔla,waakɛrain'afɔale,ba,sugandilibɛ wotefilacɛadenwtala,kelenkasayakama,kelenk'ukisi ɲɛnama,okɔfɛ,amajateadenkɛwolonwulakisiwaati dɔɔninkɔnɔ,nka,in'afɔIbrahimadenmusosɛbɛdɔ,oyea hakilijiginakajagɛlɛyalamintunbɛsiranAlaɲɛ 21esiyaba,ankaSariyatiɲɛbaga,ankadiinɛlafasabaga, anisarasɔrɔbagayekɛlɛlaiyɛrɛkɔnɔ!
22Emuso,minkabonnicɛwye,kamuɲulikatɛmɛn kɛlɛcɛwkan!
23KatuguniNuhunkakurunbanidiɲɛɲɛnamabɛɛy'aka donikosɔnsanjibalamintunbɛdiɲɛdegun,oye jikurubawmuɲucogominna,ocogokelenna,e,sariya labatolikɛla,negewkajikurubawyeibugɔifanbɛɛfɛ,kai sɛgɛnin'afɔidenkɛwkatɔɔrɔwfɛ,iyesanfiɲɛbaminnu kɛlɛdiinɛkokosɔn,iyeolukunbɛnnibonyayekɔsɔn.
24Ocogola,nimɔgɔminyemusoyeaniminsikɔrɔla, anidenkɛwolonwulaba,oyemuɲuadenwtɔɔrɔliyefoka sesayama,HakililaHakililaLafiyalenkakankasɔnama kakɛnegewkuntigibaye
25Ocogola,ney'ajirakocɛwdɔrɔnmasesɔrɔuka tɔɔrɔwkan,nkakomusofanayetɔɔrɔjuguwmafiɲɛya.
26WarabaminnutunbɛDaniɛllaminina,olutunman juguten,Misaɛlkatasumamugujenilentunmafunteniten, in'afɔdenbatigiyahakilitunjenialaadenkɛwolonwula tɔɔrɔlenyelen
27NkaakaHakiliminbɛdiinɛɲɛminɛ,bay’anegewfaga, halin’ubarikakabon.
28Ankakankamiirininfanana,konimusotunbarika tunkadɔgɔahakilila,haliniatunyedenbaye,atunbɛse kakasiukosɔn.
29'E,neyebɔnɛsɔrɔsiɲɛsaba,katɛmɛnsiɲɛsabakan! Denwolonwulayenewoloaninetoradentɛminna!
30Neyekɔnɔtasiɲɛwolonwulafu,nekakalotandoni makɛfoyiyesiɲɛwolonwula,nesinjiwmaden,kane sinwdusukasi.
31Nedenkɛw,neyebaaragɛlɛncamanmuɲuawkosɔn, aniawlamɔcogohaminankogɛlɛnw
32Bɔnɛdonnedenkɛwla,dɔwtunmafurufɔlɔ, furuɲɔgɔnmawtunmadensisɔrɔ.Netɛnaidenwyeabada, wanetɛnawelenibɛnbakɛtɔgɔyefana
33Eene,dencɛɲiwcamantunbɛnebolo,neyemusocɛ salenye,nekabɔnɛla!Denkɛsitɛnakɛfanakanesudon ninesara!’
34NkadenbasenumaminbɛsiranElohimɲɛ,omakasini okasikanyeusikola,amamɔgɔsidelikoakakisisaya ma,waamakasiulain'afɔmɔgɔminnubɛkasanka,i n’afɔanijɔlenbɛala,waabɛkaadenkɛwhakɛbange, siɲɛfilananna,ɲɛnamayasabalilenna,ay’udelikatɛmɛo kan,k’udelikoukasadiinɛkosɔn
35eba,Alakakɛlɛcɛdiinɛkola,cɛkɔrɔbanimuso,iyese sɔrɔfangatigikanikamuɲulifɛ,kasɔrɔibarikakabonni cɛye,kɛwalewnikumawfanana
36Tiɲɛna,iniidenkɛwbilalakasolatumaminna,ijɔlen torayenkaEleazartɔɔrɔlenye,kakumaidenkɛwfɛ Heburukanna
37'Nedenkɛw,kɛlɛyebonyayeAwwelelenkanaolaka seereyakɛankasiyakosɔn,kakɛlɛkɛolanitiminandiya yeanbɛnbawkasariyatɔgɔla»
38K'amasɔrɔnincɛkɔrɔbaintunbɛtɔɔrɔmuɲudiinɛ kosɔn,awminnuyekamalenninwye,awyeawdɔgɔya dimiɲɛ
39Awk'awhakilitoalakoawnanadiɲɛkɔnɔElohim kosɔn,kaɲɛnamayadiyabɔ,odekosɔnawkajurubɛ ElohimlakatɔɔrɔbɛɛmuɲuakosɔnAnfaIbrahimaye teliyakaadenkɛIsaka,ankasiyabɛnbakɛsarakaode kosɔnIsakay'ayekoafabolobɛkamurukɔrɔtaakan,a maayɛrɛsɔgɔ
40Daniɛl,cɛtilennen,fililawarabilenwma,Ananiyasini AzariyasiniMisaɛlfililatasumabɔlankɔnɔ,uyemuɲulikɛ Elohimkosɔn
41AwfanakadannayakelenbɛElohimla,awkanasiran. sabuatunbɛHakilisɔsɔkoawminnubɛtilennenyadɔn, awkanadimimuɲu’
42Okumawfɛ,owolonwulabayedusudonadenkɛ kelen-kelenbɛɛkɔnɔukasasanniukaAlakasariyatiɲɛ uyɛrɛwy'adɔnkosɛbɛkomɔgɔminnubɛsaAlakosɔn, olubɛɲɛnamayakɛAlaye,ikoIbrahimaniIsakani Yakubaanicɛkɔrɔbawbɛɛbɛbalocogominna
SABABU8NAN
"Tilennenyafarikoloɲɛnajɛla"tɔgɔbaJagɛlɛyamaanabɛ banyanminbɛwelekoMakabewkakitabunaaninan.
1Garadidɔwy'ajirakoatunbɛnaminɛk'afagatumamin na,ay'ayɛrɛfilitasumakanwalisamɔgɔsikanamagaasu la.
2Eba,iniidenkɛwolonwulayefangatiɲɛ,k'akafɛɛrɛ juguwtiɲɛ,kadannayabonyamisalidi
3Itunsigilenbɛidenkɛwkannibonyayein'afɔjɔnw, tɔɔrɔwdugukoloyɛrɛyɛrɛmaiyɛrɛyɛrɛfewu
4Odekosɔn,inisɔngoyaba,ikamuɲulijigidalenbɛ Elohimbolo.
5Kalojɔlentɛsankololadolowcɛmain'afɔiyeiden wolonwulaminnubɔlenbɛdolowla,olukasirayeelenka taatilennenyala.Isigilenbɛsankololaufɛ.»
6IkadenbangelibɔraIbrahimadenkɛla
7NiatunbɛnnendonanmakaikaAlaɲɛsiranmaanaja,i n'afɔdɔnnikɛladɔwbɛsekakɛcogominna,yala filɛlikɛlawtuntɛnayɛrɛyɛrɛdenkɛwolonwulabala,minnu bɛtɔɔrɔtilennenyakosɔn,katɔɔrɔcamankɛfokasesaya mawa?
8Tiɲɛna,atunbɛnnendonkaninkumawsɛbɛnuka lafiɲɛyɔrɔkan,kakumaankamɔgɔwbɔnsɔnnataw hakilijiginkama
SANARAKƐLAKƆRƆBAdɔBEDƆNYAN ANIMUSOMINBƐSAANWFƆ ANIADENKƐWWORO
ƝƐNABƆLIƝƐNABƆLIMINBƐSƆRƆ Atunb’afɛkaHEBURUWKAJANYATIƝƐ. UY’ANKAMƆGƆWKAHAKƐWSƆRƆ AWKAALAFIƝƐANIKAMUNI
TƆRƆWMINNUBƐSƆRƆFƆSAYALA
9Tiɲɛna,kɛlɛsenumatundonminkɛraufɛ.Odonna, jogoɲumanyabɛukɔrɔbɔmuɲulifɛ,kasesɔrɔlisarabilau ɲɛna,ɲɛnamayabanbalila.
10NkakɛlɛfɔlɔkɛraEleazarye,denwolonwulabayea niyɔrɔkɛ,balimawyekɛlɛkɛ
11Jatigɛwalekɛlatunyeujuguyeanidiɲɛnihadamaden kaɲɛnamayatunyefilɛlikɛlawye.
12Tilennenyayesesɔrɔ,kamasafugulandiaka farikoloɲɛnajɛlamɔgɔwmaJɔnmakabakoyaSariyalakika farikoloɲɛnajɛlamɔgɔwla?
13Jɔnwmakabakoyaula?Jatigɛwalekɛlayɛrɛn’aka lajɛbabɛɛy’ukamuɲuliwaleɲumandɔn,ominfɛsisanu filabɛɛbɛJiginAlakamasasigilankɛrɛfɛanikadugawu waatikɛ
14Musako:«Mɔgɔminnuy'uyɛrɛsaniya,olubɛɛbɛi bolo»
15Ocɛw,odekosɔn,uy'uyɛrɛsaniyaAlakosɔn,umao bonyadɔrɔnsɔrɔ,nkauyebonyafanasɔrɔ,kousababufɛ, jugutuntɛsekafangasɔrɔtugunankamɔgɔwkan,ani fangatigiyeɲangilisɔrɔ,aniankajamanasaniyalendon,u kɛrain'afɔakɛraankajamanakajurumukunmabɔsaraye aniocɛtilennenwjoliniukasayakafalisababufɛ,Alaka LaɲiniyeIsraɛlkisi,Israɛlmintunbɛdelilikɛfɔlɔ
16KatuguniAntiyɔsijuguyeukajogoɲumanwkacɛsiri yetumaminna,aniukamuɲulitɔɔrɔwkɔrɔ,ay'uka muɲulijiraforobalaakasɔrɔdasiwɲɛkɔrɔk'akɛmisaliye aniocogola,ay’akacɛdenwbilakabonyanicɛsiri hakilinasɔrɔkɛlɛyɔrɔlaanilaminibaarala,foay’ajuguw bɛɛkafɛnwcɛanik’ufangatiɲɛ
17AwIsraɛldenw,denmisɛnwminnubangeraIbrahima bɔnsɔnfɛ,awkaninsariyalabato,kakɛmɔgɔtilennenw yecogobɛɛla,k'adɔnkoHakilila-jɔ-yɔrɔyenegewni dimiwkuntigiye,ankɔnɔnadɔrɔntɛ,nkaanyɛrɛwkɔkan. ocogola,ocɛw,k’ufarikoloditɔɔrɔmatilennenyakosɔn, umahadamadenwkawaleɲumandɔnsɔrɔdɔrɔn,nkau jaterakoukakanniAlakaciyɛnye.
18Siyayehɛrɛsɔrɔolusababufɛ,kasariyalabatokokura ankajamanakɔnɔ,oyeduguminɛjuguwbolo
19HakilijagabɔyeAntiochusjugunɔfɛdugukolokan,saya la,abɛɲangilisɔrɔ
20AmasekaJerusalɛmmɔgɔwwajibiyakaɲɛnamayakɛ ikosiyawɛrɛw,kaanbɛnbawkalaadawbila,okɔfɛ,a bɔraJerusalɛmkataaPɛrɛsiwkɛlɛ
21Denkɛwolonwulaba,musotilennen,yekumaminnufɔ adenwye,olufilɛninye.
22'Netunyesungurusaniyalenye,nemabɔnefakaso, netunbɛakɔkilikɔlɔsiHawakɔnɔ.
23KungokolonlafilibagasimanetiɲɛSankalontigɛlen, minbɛmɔgɔlafili,ofanamanekasunguruyasaniya nɔgɔya;Neyesigininecɛyenekadenmisɛnyadonwbɛɛ la;Nkanedenkɛninnukɔrɔbayaratumaminna,ufasara.
24Atunnisɔndiyarasabuayeɲɛnamayakɛnidugawuye denwfɛ,waatuntɛukabɔnɛdimidɔnabada
25KaYesutoanfɛ,ayesariyanikirawkalanawlaAye AbɛlminfagaKaɛnfɛ,aniIsakaminkɛrasarakajɛnitaye, aniYusufumintunbɛkasola,ayeokalananye.
26AkumanaanfɛsarakalasebaatiminandiyalenFinɛsiko la,kaAnaniyaniAzariyaniMisaɛlkadɔnkilidaawye tasumakɔnɔ.
27AyeDaniɛlbonyawarabilenwkadingɛkɔnɔkadubaa yeAyeEsayikakumafɔawhakilila
28«Haliniitɛmɛnatasumafɛ,tasumatɛnaitɔɔrɔ»
29AyeZaburusɛbɛnbagaDawudakakumafɔanyeko: «Mɔgɔtilennenwkatɔɔrɔwkaca»
30AyeSolomanikantalenfɔanyeko:«Asagokɛbagaw bɛɛyeɲɛnamayajiriye.»
31AyeEzekiɛlkakumasinsinko:«Ninkolojalenninnu naɲɛnamawa?»Musayedɔnkiliminkalan,amaɲinɛokɔ, ominbɛmɔgɔwkalanko:"Nenamɔgɔfagakaɲɛnamaya kɛNinyeikaɲɛnamayaniikadondubaye"'
32Ah,dontunyejuguyaye,nkaobɛɛn'ata,amajuguya, tumaminnaGɛrɛkiwkafangatigijuguyetasumamanaa kabarajurujuguwye,katasumadonakadiyagoyatobilila, kaIbrahimadenmusodenkɛwolonwulalasekatapuluma anikaseginakatɔɔrɔwla,kauɲɛwfiyen,k'unɛnkunw tigɛ,k'ufaganisuguyacamanyetɔɔrɔ
33Odey'atoElohimkakiritigɛtunbɛtugumɔgɔ dangalennɔfɛ
34NkaIbrahimadenkɛwn'ubasetigiyeɲɔgɔnlajɛnu bɛnbawsigiyɔrɔla,uyenisaniyalenwnimɔgɔsalenwsɔrɔ kabɔElohimfɛ,nɔɔrɔkakɛoluyebadaa-badaa