Aymara - The Book of Deuteronomy

Deuteronomio qillqata

1JAQTHAPI

1AkaarunakMoisesaxJordánkhurkatantaqpach israelitanakarwasaranarskäna,Wilaqutathiyankir pampana,Parán,Tofel,Labán,Hazerot,Dizahabukanakan chikataypina

2(HorebmarkatSeirqullutCades-barneamarkar puriñkamaxtunkamayanuruwsarañaxa).

3Pusitunkamarana,tunkamayanphaxsina,phaxsiqallta urunxa,Moisesaxisraelitanakaruxsäna,taqikuntixTatitux kamachinakchurkänaukhama.

4HesbónmarkanjakasiriamorreonakanSihónreyiparu, BasánmarkanOgreyirjiwayañtukuyatatsti,Edreimarkan Astarotmarkanjakasiri

5Jordánkhurkata,Moaburaqinxa,Moisesaxakakamachi yatiyañqalltäna:

6TatituDiosasastiHorebmarkanparlapxitu:Jumanakax akaqullunwaljamaranakjakasipxtaxa

7Jumanakaxkutikipstasinthakhinjamsarapxam,ukatsti amorreonakanqulluparsarapxam,ukajak'ankir chiqanakaru,pamparu,qullunakaru,qullupataru,aynach tuqiru,qutathiyanakaru,Cananeonakanuraqiparu,Líbano tuqiru,jach'ajawiraru,Éufratesjawiraru

8Uñtapxam,nayawakauraqixjumanakannayraqataman utt'ayapxsma,kawkïruraqitixTatituxAbraham,Isaac, Jacobnayraawkinakamarjuramentolurkänauk katuntapxam,jupanakar,jupanakanqhipawawanakapar churañataki.

9Ukürustinayastisapxsma:“Janiwnayasapakix aguantañjamäkiti

10TatitDiosamawjumanakarwaljaptayapxtam, jichhürunakanxalaxpachanwarawaranakjamwaljaniruw tukupxtaxa

11(¡AwkinakamanTatituDiosapawjumanakatsipansa waranqakutijuk'ampichurapxätam,bendicipxarakïtam, kunjämtixarsuwayapktamukhama!)

12¿Kunjamaraknayasapakixjanwalt'äwinakamsa, q'ipinakamsa,ch'axwañanakamsaapasiñjamasti?

13Jumanakarirpapxamyatiñaninaka,amuyt'irinaka, tribunakamanuñt'atanaka,nayastijupanakarapnaqirinak tukuyapxäma

14Jumanakastisapxaraktawa:“Kuntixarsuwayktaukax jiwasatakixwaliaskiwa”sasa.

15Ukhamatwatribunakamanjilïrinakaparu,yatiñan jaqinakaru,uñt'atjaqinakarapthapta,jupanakaruxwaranq waranqjaqinakanp'iqinchirinakapa,patakpatakjaqinakan p'iqinchirinakapa,phisqatunkajaqinakanp'iqinchirinakapa, tunkajaqinakanp'iqinchirinakapa,tribunakamanjilïrinakap utt'ayarakta.

16Ukauruxjuezanakamaruxakhamsasawsapxsma: “Jilanakamanjanwalt'äwinakapist'apxam,sapamayniru, jilanakaparu,yaqhamarkankirjaqinaktaypinchiqapar uñjapxam”sasa

17Jumanakantaripäwipanjja,janiwjaqenakarojj respetapjjätati;ukampisjiskʼanakarusa,jachʼanakarusa istʼapxätawa;jaqinajanuparuxjaniwaxsarapkätati;

taripäwixDiosankiwa,kunajanwalt'äwitixjumanakatakix walich'amäkiukaxnayarapanipxam,nayastiist'äsasa 18Nayastiukauruxtaqikuntixlurapxañamäkiuksapxsma. 19Horebmarkatsarxasaxtaqiukajach'a,axsarkañwasar pampansarapxta,amorreonakanqulluthakinuñjapkta, kunjämtixTatitDiosaxsiskistuukhama.ukatsti Cadesbarneamarkaruwpuripxta

20Nayastisapxsmawa:Jumanakaxamorreonakanqullupar puripxtaxa,kawkïrqullutixTatitDiosasaxchuritu.

21Uñtapxam,TatitDiosamawukauraqixjumanakan nayraqatamanutt'ayi,ukatstiukauraqikatuntapxam, kunjämtixnayraawkinakamanTatitDiosapaxsisktam ukhamajanaxsarapxamti,janirakaynacht'apxamti

22Jumanakastisapamayniwnayarjak'achasipxta, sapxaraktawa:“Nayraqatjaqinakkhithanipxäma, jupanakastiakauraqithaqhapxitani,kawkïrthaknams sarañäni,kawkïrmarkanakaruspuriñäniukyatiyapxitani” sasa.

23Ukaarunakastinayatakixwalikusiskañawa,jumanakat tunkapayanjaqiruwirpta,mätributmayniru

24Ukatstijupanakajjkutikipstasinqolluruwmakatapjjäna, ukatstiEscolsatvalleruwthaqtapjjarakïna

25Jupanakastiukauraqinachunakapamparaparapt'asisaw nanakarapanipxitu,ukatstisapxarakituwa:“Ukauraqixmä sumauraqiwa,TatitDiosasaxchurkistu”sasa

26Ukampisjumanakaxjaniwsarañmunapkäyätati,jan ukastiTatitDiosamankamachipcontrawsayt'asipxtaxa.

27Jumanakaxcarpanakamanarnaqasipxta,sapxaraktawa: “Tatituwnanakaruñisitaplayku,Egiptouraqitirpsuwayitu, amorreonakanamparaparkatuyañataki,t'unjañataki”sasa

28¿Kawkirussarañäni?jilanakasastichuymas aynacht'ayapxitu,akhamsasa:“Jaqinakaxjiwasatsipan juk'ampjach'awa,juk'ampjach'arakiwa;markanakaxjach'a jach'awa,alaxpachkamawmurallampimuyuntata; Ukxarusti,Anaquimanwawanakaparuxukanuñjapxarakta.

29Nayastisapxsmawa:Janaxsarapxamti,janirak axsarapxamtisasa

30TatituDiosamawjumanaknayraqatansaraski,jupaw jumanaklaykunuwasini,kunjämtixEgiptomarkan jumanaklaykulurkataynaukhama

31Wasaransa,kawkhantïTatitDiosamaxyuqapar apapxtamxa,kunjämtixmäjaqixwawaparapaskiukhama, kawkïrthaktixsarapktaukathakhinjamakachiqar puriñkama.

32UkampisjaniwTatitDiosamaruxiyawsapktati

33Jupajjjumanaknayrawthakinsaräna,kawkhantï carpanaksaytʼayapjjätaukthaqeri,arumajjnina nakhantayañataki,kawkïrthaknamsasarapjjätauk uñachtʼayañatakejja,urunsamäqenayampi

34Tatituxarunakamist'asaxcolerasisawjuramentoluräna:

35Chiqpachansa,janiwkhitisakañanqhapachankir jaqinakatmaynisukasumauraqiuñjkaniti,kawkïrsuma uraqitixnayanayraawkinakamarchurañatakarsuwayktxa.

36JefonechachanCalebyokaparu;jupawukuñjani, kawkïroraqtïjupartakt'kiukaoraqe,wawanakaparuschurä, Tatiturtaqechuymaarktataplayku.

37Tatituxjumanaklaykuwnayatakcolerasitayna,akham sasa:“Janiwukachiqarmantkätati”sasa

38NunchachanJosuéyokapa,jupawjumannayraqataman sayt'atäski,jupawukarmantani,ch'amañcht'am,jupaw Israelmarkarherenciapkatuqani

39Ukhamarusjisk'awawanakamasti,kawkïrinakatix jumanakaxsapkäyätaukawawanakamasa,wawanakamasa,

ukauruxjaniwaskimpiñanqhampiyatipkänti,jupanakasti ukarmantapxani,jupanakaruwchurä,jupanakaruw katuntapxani

40Ukampisjumanakaxkutt'apxam,Wilaqutathaknam wasararsarapxam.

41Jumanakastisapxarakismawa:“Tatitucontrawjucha lurapxta,nanakaxmakhatxapxäma,nuwasipxañäni, kunjämtixTatitDiosaxsiskistuukarjama”sasa. Kunapachatixjumanakaxsapamayninnuwasiñarmanakap chint'asipkäyätukkhaxa,qullupataruwmakhatxañatak wakicht'atäxapxtaxa

42Tatituxsarakituwa:“Janmakhatapxamti,janirak nuwasipxamti;janiwnayajjjumanaktaypinkkti; uñisirinakamarjanatipjayasiñataki”sasa

43Ukhamawnayajjjumanakarparlapjjsma;Jumanakasti janiwist'añmunapkäyätati,janukastiTatitunkamachip contrasayt'asisinjach'ajach'atukusawqulluruw makhatxapxta

44Ukaqullunjakasiriamorreonakaxjumanakcontraw mistunipxäna,kunjamtïabejanakaxarknaqapkiukhama, SeírsatchiqanHormámarkakamawtukjapxtam

45Jumanakastikutt'anipxaraktawa,Tatitunnayraqatapan jachapxaraktawaUcampisTatitojjjaniwjumanacarojj ist'añmuncänti,janirakiwist'apcämtisasa

46JumanakaxwaljaurunakawCadesmarkan qhiparapxtaxa

2JAQTHAPI

1Ukxarusti,Wilaqutathakhinjamwasararuwsarapxta, kunjämtixTatituxsiskituukhama.

2Tatitustinayaruwsitu:

3Jumanakaxwalijayapachawakaqullumuytapxta,alay tuqirkutt'apxam.

4Ukxarustimarkaruxakhamsapxam:“Esaúchachan wawanakamanjilanakamanSeirmarkanjakapkiukaquta thiyanakpasapxäta.Jupanakastiajjsarapxätamwa, ukhamastiamuyasipxam

5Janjupanakampchikachasimti;janiwnayajjjupanakan oraqepatchurapkämati,janirakiwmäkayukanchorus churapkämati;NayastiSeírqulluEsaújaqirkatuytwa”sasa 6Jupanakatmanq'aalasipxäta,qullqimpi manq'apxañamataki;Jumanakaxqullqitumaalasipxäta, umt'apxañamataki

7TatituDiosamawjumarbendicistamtaqi luratanakamampi,jupawakajach'awasaransarnaqatam yatijaniwkunaspist'ktatisasa

8EsaúchachanwawanakapatjilanakajatSeírmarkan jakasiri,Elat,Eziongabersatpampanthaknamsarasin Moabwasarthaknamsarapxta

9Tatitustisarakituwa:“Janmoabitanakaruxt'aqhisiyamti, janiraknuwasïwinsach'axwapxamti,janiwnayax uraqinakapkatuyapkämatiNayastiLotchachan wawanacaparuwArsatwawanacchurta”sasa

10NayrapachanxEmimjaqinakaxukanjakapxäna,jach'a marka,waljajach'a,jach'ajach'ajaqinakjama

11Jupanakastijach'ajach'ajaqituñt'atäpxänwa, anaquitanakjamaukampismoabitanakaxEmimssasaw sapxi

12HorimjaqinakaxnayrawSeírmarkanjakasipxarakïna. UcampisEsaúchachanwawanacapastijupanacarojj jupanacarojjt'unjapjjänwa,jupanacalantiwjakapjjaraquïna

kunjämtixIsraelmarkaxjupanakanuraqiparlurkän ukhama,Tatituxjupanakarchurkataynaukhama.

13Jichhastisartasim,Zeredjawirmakhatasimsasa UkatZeredjawirkhurkatarsarapxta.

14CadesbarneamarkatZeredjawirkhurkatarpuriñkamax kimsatunkallatunkanmaranakawutjänaTatitux juramentolurkänukhamarjama,nuwasirjaqinakantaqpach wawanakapaxejercitotaypittukjatäñapkama.

15ChiqpachansaTatitunamparapampiwjupanakcontra sayt'äna,jupanakaruxejercitotaypittukjañapkama

16Ukhamawtaqich'axwirinakanjiwaratäxapxäna,marka taypitjiwarapxäna

17Tatituwnayarojjakhamsitu:

18JichhürojjMoabsatcheqankirArsatcheqat pasañamawa

19Amónmarkankirinakarjak'achaskätaukkhasti,janiw jupanakart'aqhisiyañamäkiti,janirakiwjupanakampchika ch'axwañamäkiti,nayastijaniwAmónmarkankirinakan uraqipsachurkäma.NayastiLotchachanwawanacaparuw churta”sasa

20(Ukauraqistijach'ajach'auraqjamawuñt'ayasïna,nayra pachanxjach'ajaqinakawukanjakapxäna,amonitanakax Zamzumimsasawsapxi

21Jach'amarka,waljajach'a,jach'ajach'ajaqinaka, anaquitanakjama.ukampisTatituxjupanaknayraqatan t'unjäna;Jupanakastijupanakanlantiwjakasipxäna

22KunjämtixEsaúchachanwawanakaparlurkatayna, jupanakaxSeírmarkanjakasipkäna,Horimjaqinakar nayraqatatt'unjkänaukhaxaJupanakastijupanaklantiw jichhürkamaxjakasipxi

23Hazerimmarkanjakapkänaukaavimjaqenakajja,Aza markakama,Caftorsatcheqatmistunipkänaukaavim jaqenakajja,jupanakarojjtʼunjapjjänwa,ukatstijupanak lantiwjakasipjjäna.

24Jumanakaxsartasipxam,sarapxam,Arnónjawir makhatapxam,uñjapxam,HesbónmarkanamorreoSehón reyiparu,uraqipsakatuntapxsma.

25Jichhüruwnayajjjumarajjsarañqalltä,alajjpacha manqhankirmarkanakaruwajjsarayañqalltä,jupanakajj jumatyatiyapjjätamwa,khathattʼapjjarakiniwa,juma laykuwtʼaqesipjje

26NayastiCedemotwasaratwaHesbónmarkankirSehón reyirsumankañarunakyatiyirinakkhitharakta.

27Nayajjoraqenpasañajataki,jachʼathaknamsaraskä, janiwkupëjjarusa,chʼeqaruruskuttʼkäti

28Jumawqollqelaykumanq'aaljapxita,ukhamat manq'añajataki;Umampistiumachurapxita,umañajataki

29(KunjämtixEsaúchachanwawanakapaxSeirmarkan jakapki,moabitanakaxnayarlurapkituukhama)Jordán qutamakhatañkama,kawkïruraqitixTatitDiosasax churkistuukauraqiru

30HesbónmarkanSihónreyipajjjaniwjuparjakʼachasiñ munkänti,TatituDiosamawajayuparchʼamañchtʼawayi, chuymapsachʼamañchtʼawayi,ukhamatjuparamparamar katuyañataki,jichhürunakanuñstkiukhama

31Tatitustisarakituwa:“NayaxSihónmarkampiru, uraqipsajumarnayratpachkatuyañqalltawayta,uraqip katuqañamataki”sasa

32UcatstiSihónchachajjtaqemarkapampiwJahazmarkar nuwasiñatakmistunipjjäna.

33TatituDiosasastijuparkatuyawayitu;Juparu, yuqanakaparu,taqpachmarkaparusjiwarayapxta

34Ukürustitaqimarkanakapkatuntapxta,sapamarkan chachanakaru,warminakaru,jisk'awawanakaru,q'al tukjapxta

35Ucauywanakwaapt'asipjjerïta,kawkïrmarkanakatï katuntapktaukanakanyänakapsa.

36ArnónjawirthiyankirAroermarkatpacha,Jawir jak'ankirmarkatGalaadmarkakama,janiwmämarkas jiwasatakch'amanïkänti.

37Amónmarkankirinakanoraqeparu,Jabocjawirjak'an kawkirchiqaruspurinktati,qullunakankirmarkanakarusa, janirakiwTatitDiosasaxjark'kistuukanakaruspuriwayktati

3JAQTHAPI

1UkatstiBasánmarkaruwkutt'xapxta,Basánmarkankir OgreyistitaqimarkapampiEdreimarkannuwasiñatak mistunipxäna

2Tatituxsarakituwa:“Janjuparaxsaramti,nayawjupar katuyä,taqpachmarkaparu,uraqipsajumarkatuyäma. Ucampisjuparluräta,kunjamtïamorreonakanSihón reyiparlurapktaukhama,jupastiHesbónmarkanjakasiri

3UkhamatwaTatitDiosasajjBasánmarkanOgsatreyiru, taqpachmarkaparkatuyawayitu

4Ukapachaxtaqpachmarkanakapkatuntapxta,janiwmä markasjupanakatjanapaqapkayätti,paqallqtunka markanaka,Argoburaqi,OgreinoBasánuraqin

5Taqiukamarkanakaxjach'apirqanakampi, punkunakampi,muyunakampimuyuntatänwa;janpirqamp muyuntatmarkanakajak’anxwaljanipuniwutji

6Jupanakaruxq'altukjapxta,kunjamtïHesbónmarkan Sihónreyirjiwayapktaukhama,sapamarkanchachanakaru, warminakaru,wawanakaruq'altukjapxta

7Ucampistaqeuywanaka,markanakanyänakapsa katuntapjjayätwa.

8Ukapachastiamorreonakanpäreyipanamparapat apsusipxta,Jordánqutathiyankiruraqi,Arnónjawirat Hermónqullukama.

9(UkaHermónmarkaruxSidónmarkankirinakaxSirión sasawsutichapxi,amorreonakastiSenirsasawsutichapxi) 10Taqpachpampankirmarkanaka,Galaad,Basán,Salca, Edreimarkanaka,BasánuraqinOgreinonkirmarkanaka 11BasánmarkankirOgreyikiwjach'ajaqinakatqhiparäna uñtapxam,ikiñapaxhierrotluratmäikiñänwa;¿JanitAmón chachanwawanakapanRabbaturunutjaski?largopajj llätunkametronakänwa,anchorustipusimetronakänwa,mä jaqenmetropkama.

12Ukaoraqejja,ArnónjawirajakʼankirAroersatcheqat qalltasa,Galaadsatqolluchikatpachutjkäna,ukaoraqejja, Rubenitanakaru,gadmarkankirinakaruwchurta 13Galaaduraqimpi,Basánuraqimpi,Ogreinompi, ManaséschikattriburuwkatuyayätaArgoburaqimpi, Basánuraqimpi,jach'ajach'auraqisatäkisukauraqimpi.

14ManaséschachanJairyokapajjArgobsatoraqeruw katuntayäna,Gesúri,Maacatisatcheqanakarpuriñkama JichhürkamastijupanakaruxBasanhavot-jairsutimpiw sutichäna

15NayastiGalaadmarkaruwMaquirmarkarchurta.

16Rubenitanakaru,gaditanakarustiGalaadmarkatArnón jawirakamawchikatvallechurta,Jabocjawirakama,uka qurpachastiammónwawanakanqurpapawa.

17Ch'usapampa,Jordán,qutathiya,Chineretquta thiyakama,ch'amakaqutakama,Asdot-pisgáuraqininti jalsutuqirpuriñkama

18Ukürustinayastisapxsma:‘TatituDiosamawakauraqi katuyapxtamxa,israelitanakanjilanakapannayraqatapar armatmakhatapxäta,taqikhitinakatixnuwasiñatak wakicht'atäpkiukanaka

19Warminakamasa,jisk'awawanakamasa,uywanakamasa, waljauywanakanïtapyattwa,kawkïrmarkanakatix churapksmaukanakanjakasipxani

20Tatituxjilanakamaru,jumanakarussamarañ churañkama,Jordánjawirkhurkataru,kawkïruraqitixTatit Diosamaxchurkistuukauraqikatuntapxañapkama.

21UkürustiJosuéchacharuxakhamsasawsirïta:“Tatitu Diosamaxakapäreyinakarlurkataynauknayranakamaw uñjtaxa.

22Janiwjupanakaruxaxsarapxätati,TatituDiosamaw jumanaklaykuch'axwani

23UkürustiTatituruwachikt'asta:

24TatayTatay,jumaxluqtirimaruxjach'akankañamsa, ch'amanamparamsauñacht'ayañqalltawaytaxa,¿kuna Diosasalaxpachansa,janukaxakauraqinsa, luräwinakamarjama,ch'amamarjamluraspa?

25Nayajjachiktʼassmawa,Jordánjawirkhurkatansuma oraqe,sumaqollu,Líbanouksauñjiri.

26UcampisTatitojjjumanaclaycuwcolerasïna,janiw ist'quituti,ucatTatitojjsaraquituwa:“Waquisquim;jan juk'ampnayaruxakatuqitparlxapxamtisasa.

27Pisgáqullupataruwmakhatasim,ukatstiintijalant tuqiru,alaytuqiru,aynachtuqiru,intijalsutuqiruuñtam, ukatstinayranakamuñtam,janiwJordánjawir makhatkätati

28UkampisJosuéchacharuxch'amañcht'am, ch'amañcht'arakim,jupawakamarkarnayräxatsaraqani, kawkïruraqitixjumaxuñjkätaukauraqikatuqañapataki 29UkatstiBet-peoruñkatankirvalleruwjakasipjjayäta

4JAQTHAPI

1JichhastiIsraelmarka,ist'apxamkamachinakaru, taripäwinakaru,kuntixnayaxyatichapksmaukanak phuqhañataki,ukhamatjakapxañamataki,kawkïroraqtix nayraawkinakamanTatitDiosapaxchurapktamukauraqi katuntapxañamataki

2Kuntïnayajjsisksmaukaarunakjja,janiwyaptʼapkätati, janirakiwkunarusapaqapkätati,ukhamatTatitDiosaman mandamientonakapphoqapjjañamataki

3JumanakaxuñjapxtawakuntixTatituxBaalpeorlaykux lurkänukuñjapxtaxa,taqikhitinakatixBaalpeorarkapki ukanakaru,TatitDiosamawjumanaktaypitt'unjawayi

4UcampisjumanakajjTatitDiosamarumayachatäpkta ukanakajja,sapamayniwjichhürunakanjakasipjjtajja.

5Uñtapxam,kamachinaksa,taripäwinaksayatichapxsma, kunjämtixTatitDiosaxsiskituukhamarjama,kawkïr oraqtixkatuntañataksarkätaukauraqinukham lurapxañamataki

6Ukhamajjukanakimapjjam,phoqapjjam;Jumanakan yatiñkankañamasa,amuyt'añamasa,taqiukakamachinak ist'asaxsapxarakiniwa:“Chiqpachansaakajach'amarkax yatiñani,amuyt'asirmarkawa”sasa.

7¿Kunajach'amarkasDiosaxjupanakarjak'achasi, kunjämtixTatitDiosasaxtaqikunanjuparjawsapktan ukhama?

8¿Kawkïrjach'amarkasutji,ukajach'akamachinakampi, taripäwinakampi,taqiakakamachinakjama,jichhürunakan jumanakaruñt'ayapxsma?

9Jumapachpakiwamuyasiñama,almamarus ch'amachasim,nayranakamuñjktaukanakjanarmasimti, janukastitaqijakañurunakanchuymamatjithiqtapxäta,jan ukastiyuqanakamar,yuqanakamanwawanakamar yatichapxam

10YamaskunaurutixTatitDiosamanayraqatanHoreb markansayt'atäkayätaukauru,Tatituxsiskitu:“Markaruw tantacht'apxita,nayastiarunakaxist'apxäma,ukhamat nayaraxsarañyatiqapxañapataki,taqiurunakakauraqin jakasipxañapataki,wawanakaparyatichapxañapataki”sasa.

11Jumanakaxjak'achasisinxqullumanqharuwsayt'asipxta; Ukaqullustininampiwnakhantäna,alaxpachtaypikama, ch'amakampi,qinayanakampi,ch'amakampi.

12Tatituxninataypitwajumanakarparlapxtam,jumanakax arunakist'apxaraktawa,ukampisjaniwuñtasïwipuñjapktati jumanakakiwmäaruist'apxtaxa.

13Jupajjarust'äwipjumanakaryatiyapjjätam,uka arust'äwipphoqapjjañamataki,tunkamandamientonaka ucatstipäqalapatjjarqillqäna.

14Tatituxukauruxkamachinakyatichañajataki, taripäwinakyatichañajataki,kawkïroraqtixapnaqañ munapkätaukauraqinphuqhapxañamataki.

15Ukhamastijumapachpatsumamuyt'asipxam;Kuna urutixTatituxHorebmarkanninataypitparlapkäyätamuka uruxjaniwukhamuñtasuñjapktati.

16Jumanakatixjanwalinaklurapxañamataki,mä k'uchirt'atuñnaqt'anuñnaqt'a,chachajanukaxwarmir uñtasita.

17Akaoraqenutjkiukaanimalanakaruñtasita,alajjpachan tʼijtirchʼiyarjamachʼinakaruñtasita

18Uraqinjalnaqirchawllanakaruñtasita,uraqimanqhankir umataypinkirchawllanakaruñtasita

19Ukhamatjumanakaxalaxpacharuñch'ukipxäta,inti, phaxsi,warawaranaka,taqialaxpachankirejercitonak uñjasaxjupanakaryupaychañataki,jupanakar yupaychañataki,TatitDiosamaxalaxpachankirtaqe markanakarjaljtañapataki.

20UcampisTatituwjumanacarojjirpapjjtamjja,hierro hornotjja,Egiptomarkatirpsuwayapjjtamjja,jupanacan herenciapäpjjañamataqui,jichhürunacajjjumanacajj utjapctamjja

21UkxarustiTatituxnayatakixcolerasirakïnwa,Jordán jawirjanmakhatañajataki,janirakiwukasumaoraqer sarxañajataki,kawkïrsumauraqirutixTatitDiosamax herenciapjamchurkätamukaru

22Ucampisnayajjakaorakenjiwañajawa,janiwJordán jawiratmakhatañajäquiti,janucastijumanacajj makhatapjjaraquïtawa,ucasumaorake katuntapjjaraquïtawa

23Amuyasipxam,TatitDiosamampiarust'äwipjan armasipxamti,janukastimäk'uchirt'atidolotukuyapxam, janukaxTatitDiosamaxjark'apktamukaidolompi

24TatituDiosamastinakhantirninawa,envidiasirDiosawa

25Kunapachatixwawanïpxäta,wawanïpxäta,ukauraqin waljamaranakqhiparapxäta,janwalinaklurapxäta,mä

idolojanukaxkunaruñtasitlurapxäta,TatitDiosama nayraqatanjanwalinaklurapxäta,juparcolerayañataki.

26Jichhüruwalajjpacharu,akapacharusjumanakcontra yatiyapjjañapatakjawstʼapjjsma,kawkïroraqtïJordán jawirmakhatapkätaukaoraqejjniyawqʼaltukjatäpjjäta. janiwukauruxjayaurunakanjakapkätati,janukastiq'al tukjatäpxätawa

27Tatituwyaqhamarkanakarch'iqiyapxätam,kawkïr markanakatixTatituxirpkätamukamarkanakataypinx juk'anikiwqhiparapxäta

28Ukandiosanakaruwyupaychapxäta,ukaxjaqinakan amparapampluratawa,lawanaka,qala,ukadiosanakax janiwuñjapkiti,janirakiwist'apkiti,janirakiwmanq'apkiti, janirakiwmuxsapkiti

29JumatixukachiqatTatituDiosamaruthaqätaxa,jupar jikxatäta,taqichuymamampi,taqialmamampithaqhäta.

30Jumatixt'aqhisiñankäta,taqiakanakaxjumarpurinkani, qhipaurunakansa,TatitDiosamarukutt'asinaruparist'asïta;

31(TatituDiosamaxkhuyapayasirDiosawa,janiw jaytanukkätamti,janirakiwt'unjkätamti,janirakiwnayra awkinakamanarust'äwipsaarmaskätamti,jupanakarux juramentoluratayna.

32Diosaxakauraqinjaqirlurkänukaurutpachnayra urunakatjiskt'asim,ukatalaxpachatyaqhachiqatjiskt'asim, ¿kunasakajach'ayänakaxutjpacha,janukaxukham ist'atäpacha?

33¿JaqinakaxDiosanarupninataypitparlirist'asax jakapxpachänti?

34Janukajj¿Diosajjyantʼäwinakampi,unañchanakampi, muspharkañanakampi,nuwasiñanakampi,chʼaman amparapampi,jachʼaamparapampi,jachʼa ajjsarkañanakampiwyaqhamarkataypitmämarkar katuntañyantʼpachäna,kunjämtïTatitDiosamajjEgipto markanjumanaklaykulurawayktamukhama?

35TatitunDiosätapyatipxañamatakiwuñacht'ayapxsma jupatsipansajaniwyaqhaxutjkiti

36Alaxpachatpachawarupist'ayapxtam,jumar yatichañatakiJumastiarunakninataypitist'araktaxa

37Jupajjnayraawkinakamarmunasitaplaykojja, jupanakanwawanakaparajllïna,ukatstiEgiptomarkat jachʼachʼamapampiwjupannayraqatapanirpsuyätam

38Jumatsipanjuk'ampjach'ach'amanimarkanakar alisnukuñataki,uraqinakapherenciatchurañataki, jichhürunakanjama

39Ukhamastijichhüruxyatim,chuymamanamuyt'asim, Tatituxalaxpachansa,akauraqinsaDiosawa,janiwyaqhax utjkiti

40Ukhamastikamachinakapsa,kamachinaksaphuqäta, kuntixnayaxjichhürsisksma,ukhamatjumataki,juman qhipawawanakamataki,ukhamatwiñayatakiakauraqin jakañataki

41UkatstiMoisesaxJordánqutathiyankirkimsa markanakaruwintijalsutuqirkhuchhuqäna

42Jaqijiwayirjaqistiukachiqarjaltxañapataki,jaqi masiparjanyatkasinjiwayañapataki,nayrapachanxjaniw juparuñiskäntiUkamarkarjaltxasinmämarkar jakañapataki.

43Mäarunjja,Bezersatänwa,wasaranjja,pampankir RubenitanakanïnwaGaditanakankirRamotsatGalaad markan;BasánuraqinkirGolán,janukastiManasetas uraqinakanïnwa

44AkaleyMoisesaxisraelitanakaruñt'ayäna

45UkaarunakwaMoisesaxisraelitanakarEgiptomarkat mistusinparläna.

46Jordánkhurkata,Bet-peorqutathiyana,amorreonakan Sihónreyinuraqipa,jupastiHesbónmarkanjakasiri, MoisesampiisraelitanakampiEgiptomarkatmistkasax juparnuwasipkäna

47Uraqipsa,BasánmarkanOgreyinuraqipsa katuntasipxäna,amorreonakanpäreyipa,Jordánkhurkata intijalsutuqiru

48ArnónjawirthiyankirAroersatcheqatSiónsat qollukama,Hermónmarkakama

49Jordánkhurkataintijalsutoqenkirtaqepampa,Pisgá jawirumajalsutoqenkirqotalamarqotakama.

5JAQTHAPI

1Moisesastitaqpachisraelitanakarjawsasawjupanakar säna:Israel,ist'apxamkamachinakist'apxam,kawkïr kamachinaktixjichhürunjumanakarist'apkäma,ukanak yatiqapxañamataki, phuqhapxañamataki, phuqhapxañamatakisasa

2TatitDiosasastiHorebmarkanmäarust'äwiwnanakamp lurawayi

3Tatituxjaniwnayraawkinakajampixakaarust'äw lurkänti,janukastijiwasampiwarust'asiwayi, jichhürunakanxtaqiniwakankapxta

4Tatituxninataypitqullunnayraqatarnayraqatar parlt'apxtam.

5(UkapachaxTatitunarunakyatiyañatakiwTatitumpi jumanakampchikasayt'asiyäta,ninanakhantat ajjsarayasisa,janiwqullurumakhatapktati.

6NayaTatituDiosamajja,Egiptooraqetesclavot irpsuwaysma

7Janiwnayatnayrajjyaqhadiosanakajjutjkaniti.

8Janiwkunak'achacht'atidolosalurätati,janirakiw alaxpachanutjkiukayänakampi,uraqimanqhanutjkiuka yänakampi,uraqimanqhankirumataypinutjkiuka yänakampiruñtasitlurkätati

9Janiwjupanakaruxalt'asimti,janirakiwjupanakarux yupaychätati,nayaTatituDiosamaxenvidiasirDiosätwa, awkinakanjanwaliluratanakapwawanakartukjata,nayar uñisirinakatkimsïrpusimarakama

10Khitinakatixnayarmunasipkitu,kamachinakax phuqhapkituukanakatwaranqwaranqakhuyapt'ayasisa

11JaniwTatitDiosamansutipinach'usatarsuñamäkiti, janiwTatituxinamayasutipaytasiriruxjanjuchañchkaniti.

12Sábadouruq'umachañatakejja,TatitDiosamajjsisktam ukarjama.

13Suxtauruwirnaqäta,taqilurañanakamphuqharakïta

14PaqallqüriurustiTatitDiosamansábadourupawa,uka uruxjaniwkunalurañanaksalurkätati,niyuqamasa, phuchamasa,uywatamasa,vacamasa,asnomasa,ni uywanakamasa,punkunakamanutjkiukayaqhamarkankir jaqimasaukhamatuywatamampi,uywatamampixjumar uñtasitsamart'apxañapataki

15Amtasipxam,Egiptomarkanmäuywatakïtama,Tatitu Diosamastich'amanamparapampiwukachiqat irpsuwaytamxa,ukatwaTatitDiosamaxsábadouru imañamataksisktamxa

16Awkimarustaykamarusjach'añcham,kunjämtixTatit DiosamaxsisktamukhamaUkhamaturunakamaxjuk'amp

jayarst'ayatäñapataki,ukhamatsumasarnaqañapataki, kawkïruraqitixTatitDiosamaxchurktamukauraqinxa. 17Janiwjiwayañamäkiti

18Janirakiwwachuqjuchalurañamäkiti.

19Janirakiwlunthatasiñamäkiti.

20Janirakiwjaqimasimark'arinakarsuñamäkiti 21Jaqimasimanwarmiparusjaniwmunañamäkiti, janirakiwjaqimasimanutapsa,yapupsa,chacha uywatapatsa,uywataparusa,vacapsa,asnoparusa,nijaqi masimanyänakapsamunañamäkiti

22Tatituxukaarunakqulluntaqpachtantachasirinakamar ninataypita,qinaytaypit,ch'amakach'amakataypitjach'at arsüna.Ukatstipäqalatqillqäna,ukatstinayaruwkatuyäna.

23Ch'amakataypitaruist'apxtaxa,(qulluxninamp nakhantatänwa)nayaruwjak'achasipxta,tribunakaman p'iqinchirinakamampi,jilïrirpirinakamampi.

24Jumanakastisapxaraktawa:“TatituDiosasaxjach'a kankañapa,jach'akankañapuñacht'ayistu,nanakaxnina taypitarupist'apxta,jichhüruwuñjapxtaDiosaxjaqimp parlatapa,jupastijakaski

25Jichhasti,¿kunatsajiwañasa?akajach'aninaw nakhantistani,TatitDiosasanarupjuk'ampist'añänixa, jiwxañäniwasasa

26¿Khitistaqijañchinjaqinaktaypinxa,jakkirDiosan arupninataypitparlirist'asaxjakaski?

27Jak'achasim,ist'amtaqikuntixTatitDiosaxsiskiuk ist'am,ukatstitaqikuntixTatitDiosaxjumarsiskätamuk yatiyapxita.Ukist'asinlurañänisasa.

28Tatituxjumanakanarunakamist'äna,nayamp parlt'apxatamaTatitustisarakituwa:“Akamarkan arunacapist'twa,jumararsupktamukanakxa.

29¡Ukhamchuymanïpjjaspänaukhajja,nayar ajjsarapjjaspäna,ukhamaraktaqecamachinakajsa phoqapjjañapänjja,jupanacataqui,wawanacapataqui wiñayataquisumapcañapataqui!

30Jupanakarsaram:“Mayampcarpanakamarmantapjjam” sasa.

31Jumasti,nayajak'ansayt'asim,nayastitaqikamachinaka, kamachinaka,taripäwinakyatichapxäma,kawkïruraqitix nayaxjupanakarkatuntañatakchurkäukauraqin phuqhapxañapataki

32Ukhamasti,kunjämtixTatitDiosamaxsisktamukarjam phuqhapxäta,janiwkupiampararusa,ch'iqatuqirusa jithiqtapxätati

33TatituDiosamaxsapktamukathakinakjamsarnaqapxäta, ukhamatjakasipxañamataki,sumajakasipxañamataki, kawkïruraqintixutjkätaukauraqinjakasipxañamataki

6JAQTHAPI

1Akamandamientonaka,kamachinaka,taripäwinaka,Tatit Diosamaxjumanakaryatichapxañamataki,kawkïr uraqintixsarapxätaukauraqinphuqhapxañamataki

2UkhamatTatitDiosamaruaxsarañamataki,taqi kamachinakapsa,kamachinakapsaphuqañamataki, kunjämtixnayaxsisksma,jumampi,yuqamampi,yuqaman yuqapampi,jakañurukama.ukatstiurunakamax jayarst'ayatäñapataki”sasa

3Israelmarka,ist'apxam,ukphuqhapxam;Ukhamat jumanakatakixwalikïskaniwa,ukatstich'amampiw jilxattapxañama,kunjämtixnayraawkinakamanTatit

Diosapaxarsuwayktamukhama,lechempi,misk'impijawir uraqin.

4Israelmarka,ist'am:TatitDiosasaxmäsapaTatitukiwa 5TatituDiosamaruwtaqichuymamampi,taqialmamampi, taqich'amamampimunasiñama.

6Jichhürojjakaarunakwajumarsisksma,ukaw chuymamanutjani

7Wawanakamaruxtaqichuymawyatichapxäta,utaman qunt'atäpkäta,thakinsarnaqkäta,ikiñarsarkäta,sartaskäta ukhasjupanakatparlt'arakïta

8Ukxarustiamparamaruwmächimpumpichint'äta, nayranakamtaypinmächimpunakjamuñt'ayatäniwa 9Ucatstiutamanpostenakaparu,punkunakamar qellqt'arakïta

10TatituDiosamasti,kawkïruraqitixnayraawkinakamaru, Abrahanampi,Isaacampiru,Jacobumpiru,jach'asuma markanakachurapxätam,kawkïroraqtixjanlurapktauka uraqiruirpapxätamxa

11Taqisumayänakampiphuqt'atutanaka,janphuqhantat utanaka,janallsuñphuch'unaka,uvayapunaka,olivo quqanaka,janayruntatkunapachatixmanq'añtukuyxäta ukatqarjatäxäta;

12Ukhamatamuyasipxam,Egiptouraqitesclavot irpsuwayapktamukaTatitunjanarmasimti

13TatituDiosamaruwajjsaräta,juparyupaychäta,sutip laykuwjuramentoluräta

14Jumanakaxjaniwyaqhadiosanakararkapxätati, jumanakanjak'ankirjaqinakandiosanakaparu.

15(TatituDiosamaxjumanaktaypinenvidiasirDiosawa) ukhamatTatitDiosamaxjumanakcontracolerasiñapa,ukat akauraqittukjapxätam.

16JaniwTatituDiosamaruxyant'apxätati,kunjamtïMasa markanyant'apktaukhama

17TatitDiosamankamachinakapsa,arsutanakapsa, kamachinakapsataqichuymphuqapxäta

18Tatitunnayraqatapankunatixaskïki,askinaklurapxäta, jumatakixwalikïskaniwa,ukatTatituxnayraawkinakamar juramentolurkänaukasumauraqikatuntañataki

19Taqiuñisirinakamarnayraqatamatjaqunukuñataki, kunjämtixTatituxsiskiukhama.

20Jutïrurunakanwawamaxjiskt'ätamxa,akhamsasa: “¿Kunasañsmuni,TatitDiosasaxjumanakarsisktamuka arst'äwinakasa,kamachinakasa,taripäwinakasa?

21Ukatstiwawamaruxsapxätawa:“Egiptomarkan FaraonanesclavonakapäpxayätwaTatituxwalich'aman amparapampiwEgiptomarkatirpsuwayitu.

22TatituxEgiptomarkaru,Faraonaru,taqpachutaparu, jach'ajach'amuspharkañanakuñacht'ayäna.

23Jupajjukacheqatirpsuwayitu,kawkïroraqtïnayra awkinakasarjuramentolurkänaukchurañataki

24Tatitustitaqiukakamachinakphuqhapxam,Tatitu Diosasarajjsarapxam,askinakajataki,ukhamat jakañasataki,kunjämtixjichhürunakanutjkiukhama

25JiwasatixTatitDiosasantaqiukakamachinak phuqañäni,kunjämtixjupaxsiskistuukhama

7JAQTHAPI

1KunapachatixTatitDiosamaxkawkiruraqirutix katuntañataksarkätaukauraqirirpkätam,ukatstiwalja markanakaralisnukupxätamxa,hititanakaru, girgaseonakaru,amorreonakaru,cananeonakaru,

ferezeonakaru,heveonakaru,jebuseonakaru,paqallqu markanaka,jumatsipanjuk'ampjach'a,ch'aman markanaka

2KunapachatixTatitDiosamaxjupanakarjuman nayraqatamankatuykaniukkhaxa;jupanakarux nuwjarakïtawa,q'altukjarakïta;janirakiwjupanakampmä arust'äwilurkätati,janirakiwjupanakarkhuyapt'aykätati 3Janirakiwjupanakampcasarasïtati;phuchamaruxjaniw yuqallwawamaruxchurkätati,janirakiwphuchamarus yuqamaruxchurkätati”sasa

4Wawamarojjnayararknaqañatjitheqtapjjani,yaqha diosanakaryupaychañataki

5Ucampisaqhämjumanacajjjupanacarojjlurapjjäta; altaranakapt'unjapxäta,idolonakapsat'unjapxäta, Arboledanakapsat'unjapxäta,k'uchirt'atidolonakap ninampiphichhantapxäta.

6JumanakaxTatitDiosamatakixqullanmarkapäpxtawa, TatituDiosamawjumaruxajllipxtam,jumatakixmäjach'a markartukupxañamataki,taqiakauraqinjakirinakat sipansa

7Tatituxjaniwmunasiñapjumanakarchurapktamti, janirakiwajllipktamti,jumanakaxtaqimarkanakatsipan juk'ampwaljanïpxatamalaykuJumanakaxtaqijaqinakat sipanjuk'ampjisk'äpxtawa

8UkampisTatituxjumanakarmunasitaplayku,kuntix nayraawkinakamararsuwaykataynaukajuramento phuqhañmunataplayku,Tatituxwalich'aman amparapampiwirpsupxsma,esclavonakanutapat qhispiyapxtam,EgiptomarkanFaraónreyinamparapatsa 9Ukhamajjyatipjjam,TatitDiosamajjDiosawa,jupajj taqechuymaserviriDiosawa,juparmunasirinakampi, mandamientonakapphoqirinakampejjwaranqa marakamawmäarustʼäwiphoqaski,khuyaptʼayasiraki

10Khitinakatixjuparuñisipkiukanakaruxt'unjañatakiw kutt'ayaraki,juparuñisiriruxjaniwaynacht'kaniti,jan ukastijuparuwkutt'ayaraki

11Ukhamastimandamientonaka,kamachinaka, taripäwinakphuqhapxäta,kawkïrkamachinaktixjichhür sisksmaukanakphuqhañamataki

12Jumanakatixakataripäwinakist'apxäta,phuqapxäta, TatitDiosamastijumanakararust'äwiru,khuyapayasiñapsa phuqapxätam,kuntixnayraawkinakamararsuwaykatayna ukaarust'äwi.

13Jupawjumarmunastam,bendicipxarakïtamwa, waljaptayarakïtamwa,ukhamarakiwpurakaman achunakamaru,uraqimanachunakamarbendicipxätam, trigomaru,vinomaru,aceitemarusbendicipxätam, vacanakamanjiltatanakamaru,uwijanakaman ovejanakaparu,kawkïruraqitixawkinakamarjuramento churapkätamukauraqin

14Jumaxtaqijaqinakatsipanjuk'ampbendicitätawa, janirakiwuywanakamtaypinjanwawanichachasani warmisautjkaniti

15Tatituxtaqiusunakapaqapxätam,Egiptomarkanjan waliusunakapsajaniwjumarkatuntkätamtijanukastitaqi khitinakatixjumaruñisipktamukanakaruwkatuyapxäma

16TatituDiosamaxqhispiykätamukamarkanakaruw tukjätanayramaxjaniwjupanakatkhuyapt'aykaniti, janirakiwdiosanakaparusyupaychätati;Ukastijumatakix mäsipitakïniwa”sasa.

17Jumatixchuymamansasma:‘Akamarkanakaxnayat sipanjuk'ampïpxiwa’sasa.¿kunjamatsajupanakar jaqunukuñaxwakisispa?

18Janiwjupanakarajjsarkätati,janukasti,kuntïTatit Diosamajjfaraonaru,Egiptomarkpacharulurkataynauk sumamtäta

19Jach'ayant'anaknayranakamaxuñjapkta, unañchanakampi,muspharkañanakampi,ch'aman amparapampi,jach'aamparapampi,TatitDiosamampi irpsuwaytam,ukhamarakiwTatitDiosamaxtaqijaqinakar lurani

20UkhamarusTatitDiosamasti,qhipharkirq'añunak jupanaktaypiruwkhithani,qhipharkirjaqinakaxjumat imantasipxañapkama

21Janiwjupanakarajjsarkätati,TatitDiosamastijumanak taypinkiwa,walich'amani,waliaxsarkañDiosawa.

22TatituDiosamastijuk'atjuk'atwaukamarkanakar tukjani,janirakiwmäratuktukjkätati,ukhamatpampankir animalanakaxjumarjilxattañapataki.

23UcampisTatituDiosamawjupanacarojjjumar katuyapjjätam,t'unjatäpjjañapcama

24Jupawreyinakapjumarkatuyani,jumastisutip alaxpachamanqhattukjarakïta,janiwkhitisnayraqatam sayt'kaspati,jupanakartukjañkama

25Jupanakandiosanakapanluratdiosanakapninampiw phichhantapxäta,janirakiwqullqisniqurirusmunapkätati, janirakiwsipitarkatuntatäpxätati,TatitDiosamatakix ajjtaskañawa.

26Janirakiwutamarajjtaskätati,ukhamatjanwali ñanqhachatäñamatakikunattixmaldecitäxiwa

8JAQTHAPI

1Taqikamachinaktixjichhürunsapksmaukanak phuqhapxam, ukhamat jakapxañamataki, waljaptapxañamataki,kawkïruraqitixTatituxnayra awkinakamarjuramentolurkataynaukauraqi katuntapxañamataki

2TatituDiosamastiakapusitunkamarawasaranirpkätam ukamtasïta,jumarjisk'achañataki,yant'añataki,kuntix chuymamanutjkiukyatiñataki,mandamientonakap phuqasmatijanichaukyatiñataki

3Jupastijisk'achapxätam,manq'atawtjata,manásat manq'ampimanq'ayapxätam,ukstijaniwuñt'apktati, janirakiwnayraawkinakamasyatipkäntiUkhamatjumar yatiyañamataki,jaqixjaniwt'ant'ampikijakkiti,janukasti Tatitunlakapatmistkiukaarunakampiwjakaski”sasa

4Akapusitunkamaranakanjja,isimajjjaniw chʼamaktʼkänti,janirakiwkayunakamaspunkitäkänti

5Chuymamanamuyt'asim,kunjämtixmaynixwawapar chiqañchkixa,ukhamarakiwTatitDiosamax chiqañchapxtam.

6UkatpïTatitDiosamankamachinakapphuqäta, thakinakapansarnaqañataki,juparaxsarañataki

7TatituDiosamastimäsumaoraqeruwirpapjjtamjja,uma jawiranakani,umajalsunakani,vallenakatsa,qollunakatsa misturphuch'unakani.

8Trigo,cebada,uvas,higoquqanaka,granadaquqanaka; aceituna,mielaceitempiluraturaqi;

9Kawkïruraqintixt'ant'ajanpisinmanq'kätaukauraqix janiwkunaspist'kätatimäuraqi,qalanakapaxhierrot luratawa,qullunakapatstibronceallsuñjamawa

10Manq'asinqarjatäxätaukkhasti,TatitDiosamaruw jach'añchäta,ukasumauraqichurapxätamlayku.

11Amuyasipxam,TatitDiosamatjanarmasimti, mandamientonakapsa,taripäwinakapsa,kamachinakapsa janphuqasa,kunjämtixjichhürunsisksma.

12Jumatixmanq't'asinqarjt'asxäta,sumautanakalurasa, ukanjakasxätaukkhaxa

13Kunapachatixvacanakamasa,ovejanakamasawaljaptani, qullqimasa,qurimasawaljaptani,taqikunatixutjktam ukanakaswaljaptani

14Ukapachawchuymamaxch'amanchasi,TatitDiosamat armasxaraktawa,khititixEgiptouraqitesclavot irpsuwayktamukaru.

15Jupawukajach'a,waliaxsarkañwasaranirptam,ukansti ninakatarinaka,alacrán,wañapachanakawutjäna,jan umaxutjkäna.Juparakiwpedernalqalatuma apsuwaytamxa;

16Jumawwasaranmanásatmanq'ampimanq'ayapxtam, awkinakamaxjaniwuñt'apkataynati,jumarjisk'achañataki, jumaryant'añataki,qhipaurunaskinaklurañataki

17Jumastichuymamanakhamsasma:‘Ch'amajampi, ch'amajampixakaqamirkankañchuritu’sasa.

18UcampisTatituDiosamatamtasim,jupaw qamirïñamatakch'amchuristam,uqhamaracnayra awquinacamarjuramentoparust'äwipphoqhantañataki, jichhürunakanjama

19JumanakatixTatitDiosamatarmasipxäta,yaqha diosanakararkapxäta,jupanakaryupaychapxäta,jupanakar yupaychapxätaukhaxa,jichhüruwjumanakcontrax qhanañcht'apxsma,chiqpachapuniwjiwarapxäta

20KunjämtixTatituxnayraqatamant'unjkiuka markanakaxukhamarakiwjiwarapxätaTatitDiosaman arupjanist'añmunapkätamti

9JAQTHAPI

1Israelmarka,ist'am:JichhüruwJordánqutapasañama, jumatsipanjuk'ampjach'ach'amanmarkanakar katuntañataki,jach'amarkanakaru,alaxpacharpuriñkamaw muyuntatmarkanakaru.

2Jach'ajach'amarka,anaquitanakanwawanakapa, jupanakaruñt'ata,jupanakatist'araktawa:“¿KhitisAnak chachanwawanakapnayraqatansayt'aspa!

3Ukhamastijichhürunakanamuyapxam,TatitDiosamaw jumannayraqatamarmakhataskinina nakhantayañjamarakiwjupanakaruxt'unjarakini, nayraqatamanstiapaqani,ukhamatjupanakaralisnukupxäta, jank'akiwt'unjapxäta,kunjämtixTatituxsisktamukhama.

4TatituDiosamaxjupanakarnayraqatamatjaqunukuñ tukuyatatxa,janchuymamanarsumti:“Akachiqakankaña laykuwTatituxakauraqikatuntasiyitu

5Janiwchiqaparsarnaqatamata,nichiqachuymam laykusa,jupanakanuraqipkatuntañataksarktati,janukasti, ukamarkanakanñanqhaluräwinakaplaykuwTatit Diosamaxjupanakaralisnuku,ukhamatTatituxAbraham, Isaac,Jacobnayraawkinakamarjuramentoarskänauka arunakphuqañapataki.

6Ukhamajjamuyapjjam,TatitDiosamajjjaniwakasuma oraqechurktamti,cheqaparsarnaqapjjañamatakiJumasti qalachuymanjaqïtawa.

7Amtasipxam,janarmasimti,kunjämtixTatitDiosamarux wasarancolerayapxtaxa,Egiptouraqitmistuñurutpachaka chiqarpuriñkamaxTatiturkutkatasipxtaxa

8HorebmarkanstijumanakaxTatituruwcolerayapxtaxa, ukhamatTatituxjumanakart'unjapxatamatcolerasipxäna.

9KunapachatixTatituxjumanakamparust'awaykatayna ukaqalanakkatuqiriqullurmakhatawaykäyätukkhaxa, pusitunkauru,pusitunkaarumawukaqullunqhiparayäta, janirakiwt'ant'amanq'kti,janirakiwumasumkti

10UcatTatitojjDiosanamparapampqillqt'atpäqalat'ant'a churituTatituxtantachasiñuruxninataypitqullun jumanakampparlt'apkataynaukaarunakxaruw qillqatarakïna.

11Pusitunkauru,pusitunkaarumatukuyatatxa,Tatitux qalatluratpätablachuritu

12Tatitustisarakituwa:“Sartam,jank'akiakachiqat saraqam;Egiptomarkatirpsuwayktaukamarkamax jupanakpachawjanwalt'ayasipxi;jankʼakiwnayajj jupanakarsiskäyätaukathaktaypitjitheqtatäpjje; jupanakaruxmächullutluratuñacht'äwiruwtukuyapxi

13UkxarustiTatituxsarakituwa:“Akamarkaruñjta,uka markaxqalachuymanmarkawa.

14Jupanakart'unjañajataki,sutipsaalaxpachamanqhat chhaqtayañajataki,ukatstijupanakatsipanjuk'amp ch'amani,juk'ampjach'amarkaruwtukuyä.

15Ukatstiqullutkutikipstasinsaraqanïna,ukaqullux ninampnakhantatänwa

16Ukxarusti,jumanakaxTatitDiosamaruxjucha lurapxtaxa,mävacaqallurtukuyapxaraktam

17Nayastiukapätablaaptasajjpäamparajatjaqsusaw jumanakannayraqatamanpʼakjayäta.

18NayrïrurunakjamawTatitunnayraqatapan qunt'asiwayta,pusitunkauru,pusitunkaarumaw,janiw t'ant'amanq'kti,janirakiwumasumkti,taqijuchanakam layku,Tatitunnayraqatapanjanwalinaklurapxatamatxa, juparcolerayañataki

19Nayaxaxsarayätwacolerasiñampi,janwalt'ayasiñampi, Tatituxjumanakart'unjañmunañampiwcolerasipxäna UcampisTatituxnayaruxist'ituwa

20TatituxAaronart'unjatapatwalcolerasïna.

21Nayastijumanakanlurapktaukavacaqalluruaptasin ninampiwphichhantta,ch'allt'asta,laq'aruñtatjisk'ajisk'a laq'aruwjawq'jayäta.

22Taberá,Masa,Kibrot-Hatava,Tatiturwal colerayapxtaxa

23UkhamarakiwTatituxCadesbarneamarkat khithapxätam:“Makhatapxam,kawkïruraqitixchurapksma ukauraqikatuntapxam”sasa.UcatstijumanakastiTatit Diosamancamachitanacaparuwkutkatasipjjtajja,janiw jupariyawsapctati,janirakiwarupsaist'apctati

24Nayauñt'apkäyätukaurutpachjumanakaxTatitur kutkatasipxtaxa.

25Nayastipusitunkauru,pusitunkaarumawTatitun nayraqatapanqunt'asiwayta,kunjamtïnayrïrurux qunt'asiwayktaukhamaTatituxjumanakart'unjapxäma sataynawa

26NayastiTatituruwmayisiyäta,akhamsasa:“Tatay,Tatit Tatay,janmarkamarust'unjmti,herenciamsa,jach'a kankañamampiqhispiyatama,Egiptomarkatwalich'aman amparampiapsuwaykta”sasa.

27Abrahan,Isaac,JacobservirinakamatamtasimJaniw akamarkanqalachuymanïtaparuñtapxamti,janirakiw ñanqhalurañanakaparusa,juchanakaparusuñtapxamti 28Kawkïroraqetïirpkistuukaoraqejjjansapjjañapataki: “Tatitojjjupanakararskänaukaoraqerjanirpañ puedkchejja,jupanakaruñisitaplaykojja,wasaran jiwayañatakiwirpsuwayjje”sasa

29Ucampisjupanacajjmarcamäquiwa,herenciamäquiwa, ch'amanch'amamampi,jach'aamparamampirpsuwaytajja

10JAQTHAPI

1UkapachawTatituxsarakitu:“Nayrïrqalaruñtatpä qalanakkhuchhuqam,ukatstiqulluruwnayarmakhatasim, lawatluratmäarcaluram”sasa

2Ukatablanakarp'akjatanayrïrtablanakanuñstkiuka arunakqillqt'arakï,ukatstiarcaruwuchäta

3Nayastimäarcalurta,mäarcaq'añulawatlurta,ukatsti pätablaq'alkhuchhurayäta,ukatstiukapätabla amparajaruwapt'ata

4Tablanakxaruxnayrïrqillqatjamawtunkakamachinak qillqäna,Tatituxtantachasiñuruxninataypitqullun parlapkäyätamukatunkakamachinakxa

5Ukatstinayapachpawkutikipstasinqollutsaraqanïna, ukatstitablanakluratarcaruwucharakta.ukankapxaraki, kunjämtixTatituxsiskituukhama

6IsraelitanakajjJaacánchachanBeerotsatcheqatMosera markaruwsarjjapjjäna,ukanwaAaronajjjiwjjäna,ukanwa imtʼatäjjänaEleazaryuqapawjupanlantisacerdotet irnaqäna

7UkachiqatstiGudgodámarkaruwsarxapxäna.Gudgodá markatJotbatmarkakama,ukauraqixuma jawiranakanïnwa

8UkapachawTatituxLevítriburuxjaljtayäna,Tatitun arust'äwiarcapapt'asipxañapataki,Tatitunnayraqatapan sayt'atäpxañapataki,juparluqtañataki,sutipxaru bendiciñataki,jichhürkama.

9UkatpïLevíchachaxjilanakapampixajanirakiw herencianïkitiTatituxherenciapäniwa,kunjämtixTatit Diosamaxarsuwaykataynaukhama.

10Nayrïrkutixqullunqhiparawayta,pusitunkauru,pusi tunkaarumawqhiparawaytaTatituxukauruxist'ituwa, Tatituxjaniwjumartukjañmunkänti.

11Tatitustisarakituwa:“Sartasim,markanayraqatan sarxam,uraqkatuntasipxañapataki,kawkïruraqitixnayra awkinakaparjuramentochurapkäyätukauraqi katuntasipxañapataki”sasa

12JichhastiIsraelmarka,¿kunsaTatituDiosamaxjumat mayisma,janukastiTatitDiosamaruaxsarañam,taqi thakinakapansarnaqañasa,juparmunañasa,Tatitu Diosamarutaqichuymamampi,taqialmamampi yupaychaña.

13Tatitunkamachinakapsa,kamachinakapsaphuqañataki, kawkïrkamachinakatixjichhürunjumaraskimataksisksma?

14Alaxpachasa,alaxpachasaTatitunDiosamawa,aka uraqisa,taqikunatixukanutjkiukanakampi

15UkampisTatituxnayraawkinakamaruxjupanakar munasiñatwalkusisiyäna,jupanakatqhiparuxjupanakan wawanakaparajllt'apxtam,taqijaqinakatsipansa, jichhürunakanjama.

16Ukhamastichuymamanñik'utapcircuncidasipxam, janirakjuk'ampqalachuymanïxapxamti

17TatituDiosamastidiosanakanDiosapawa, apnaqirinakanTatitupa,jach'aDiosawa,ch'amani,axsarkañ Diosawa,janiwkhitirusuñjkiti,janirakiwqullqikatuqkiti 18Jupajjjanawkininakaru,viudanakarusjuchañchi,yaqha markankirjaqerojjmanqʼa,isichurasajjwalmunasi.

19Jumanakaxyaqhamarkankirjaqirmunasipxam,Egipto uraqinyaqhamarkankirjaqinakäpxayäta

20TatituDiosamaruwaxsaräta;juparuwluqtäta,juparuw ch'amachasïta,sutipsajuramentoluräta”sasa

21Jupawjach'añchatätamxa,Diosamarakiwakajach'a ajjsarkañluräwinakjumataklurawayi,nayranakamuñjkta uka

22Nayraawkinakamaxpaqallqtunkajaqinakampiw EgiptomarkarsarapxänaJichhastiTatitDiosamaw jumaruxalaxpachanwarawaranakjamwaljaniruw tukuytamxa”sasa.

11JAQTHAPI

1UkatpïTatituDiosamaruxmunasiñama,kamachipsa, kamachinakaparu,taripäwinakapsa,kamachinakapsa sapüruphuqäta.

2Jumanakaxjichhüruwyatipxam,janiwnayax wawanakamampixparlkti,khitinakatixjanuñt'apki,jan uñt'apkiukawawanakamampi,TatitDiosaman mutuyäwipsa,jach'akankañapampi,ch'amanamparapampi, jach'aamparapampi

3Egiptomarkanmuspharkañluräwinakapsa,Egipto markanFaraónreyiparu,ukhamaraktaqpachuraqinakapar lurarakïna

4Egiptonkirejercitonakaru,caballonakaparu, carronakaparukuntixjupaxlurkänukkhaxakunjämtix WilaLamarqutanumapjupanakararknaqapkäyätukkhax phuqhantayäna,kunjämtixTatituxjichhürkamaxjupanakar t'unjki;

5Kuntixjupaxwasaranlurapkäyätamxa,akachiqar puriñkama.

6RubénchachanEliabyoqapaDatán,Abiramsatchachan wawanakaparuslurkatayna:Uraqixlakapjist'arasaw jupanakarmanq'antatayna,utanakaparu,carpanakaparu, taqpachyänakaparu,taqiIsraelmarkataypina

7UcampisjumanacajjTatitunjach'aluräwinakap uñjapjjtajja.

8Ukatpïjichhürunakantaqikamachinakphuqapxäta, ch'amanïpxañamataki,ukatkawkiruraqiruskatuntañatak sarapxätaukauraqikatuntapxañamataki.

9Ukauraqinjakasipxañamataki,kawkïruraqitixTatitux nayraawkinakamarjuramentolurkäna,jupanakar ukhamarakwawanakaparchurañataki

10Kawkïroraqtïjumajjapnaqañatakmantapktauka oraqejja,janiwEgiptooraqjamäkiti,kawkïroraqtïjatha phawapkta,kayumampiumampwarantapktaukaoraqejja, mächʼojjñahuertaruñtata

11Ucampiskawkirutïjumanakajjoraqekatuntañatak sarapktaukaoraqejja,qollunakani,vallenakanirakiwa, alajjpachanjalluumapsaumarakiwa

12Mäoraqejja,TatituDiosamajjuñjkiukaoraqejja,mar qalltatmaratukuykama

13Jumanakatixjichhürunkamachinakist'apxäta,Tatitu Diosamarumunasipxañamataki,taqichuymamampi,taqi almamampiyupaychapxañamataki

14Uraqinakamanjallupchurapxäma,nayrïrjallumpi, qhipajallumpi,ukhamattrigo,vino,aceitem apthapipxañamataki

15Ukatstiuywanakamarlaykuxch'uxñach'uxñaachunak apayanipxäma,ukhamatjumanakaxmanq'apxañamataki, ukatstimanq'asipxañamataki

16Jumanakaxamuyasipxam,chuymanakamjan sallqjatäñapataki,ukatyaqhadiosanakaryupaychapxam, jupanakaryupaychapxam

17UkatstiTatituncolerasiñapaxjumanakaruxwalpun phichhantatäpan,alaxpachjist'antani,janjallupuriñapataki, uraqixjanachuñapatakiTatituxchurapktamukasuma uraqitjank'akjiwarapxañamataki.

18Ukatpïakaarunakaxchuymanakamar,almanakamar imt'apxäta,ukatamparanakamarmächimpunakjam chint'apxäta,nayranakamtaypinmächimpunakjam uñt'ayasiñataki

19Ukatstiwawanakamaryatichapxäta,utaman qunt'atäkasin,thakhinjamsarkasa,ikintkasa,sartasin jupanakatparlapxäta

20Ukanakstiutamanpunkunakaman,punkunakaman qillqt'äta.

21Ukhamatjumanakanurunakamampi,wawanakamampi, kawkïroraqtïTatituxnayraawkinakamarchurañatak juramentolurkänaukauraqinjilxattañapataki,alaxpachan urunakaparjama

22Jumanakatixtaqiakamandamientonakphuqapxäta, TatituDiosamarumunasipxañamataki,taqithakinakapan sarnaqapxañamataki,jupampchikt'atäpxañamataki

23UkapachawTatituxtaqiukamarkanakarjumanakan nayraqatamatalisnukupxäta,jumanakatsipanjuk'amp jach'ach'amanimarkanakaruwkatuntapxäta

24Kawkïrcheqanakatïkayunakamtaktʼapkätaukanakajj jumanakankiwa,wasaratpacha,Líbanomarkatsa,Éufrates jawiratqalltasa,Éufratesjawiratqalltasa,qotathiyakama 25Janiwkhitisjumanakannayraqatamansayt'añjamäkaniti, TatitDiosamastiajjsarañampi,ajjsarañampiwtaqekawkïr oraqerutakt'apjjäta,kunjämtejjjupajjsisktamukhama 26Uñtapxam,jichhüruwjumanakannayraqatamanmä bendicionampi,mämaldicionampichurapxsma;

27JumanakatixTatitDiosamankamachinakaparist'apxäta, ukakamachinaktixjichhürunsapksma,ukaxmä bendicionawa.

28JumanakatixTatitDiosamankamachinakaparjan ist'apkäta,janukasti,jichhürunsapksmaukathakhit jithiqtapxäta,yaqhadiosanakararkapxam,uka diosanakaruxjaniwuñt'apktati

29KunapachatixTatitDiosamaxkawkiruraqirutix katuntañataksarkätaukauraqiruirpkätamukhaxa, bendicionanakxaGerizimqulluruwuchapxäta,ukatsti ñanqhachäwiEbalqulluruwuchapxäta

30¿JanitjupanakaxJordánkhurkata,Intixjalantkiuka thaknam,Cananeonakanuraqipankapkaspa,jupanakax Guilgalqutathiyanjakasipxi,Morepampajak'ankapxi?

31JumanakaxJordánjawirmakhatapxäta,kawkïruraqitix TatitDiosamaxchurapkätamukkatuntañataki,ukatstiuka uraqikatuntapxäta,ukanjakapxarakïta.

32Jumanakaxtaqikamachinaka,taripäwinakjichhür uñt'ayawayktaukanakphuqhapxäta

12JAQTHAPI

1Ukakamachinaksa,taripäwinakasaakauraqin phuqhapxäta,kawkïruraqintixnayraawkinakamanTatit Diosapaxjumanakarkatuntapxätamukauraqintaqi urunaka

2Kawkïrmarkanakatixjumanakanapnaqapkätauka markanakaxdiosanakaparyupaychapxäna,jach'a qullunakana,qullunakana,taqich'uxñaquqanakan manqhant'unjapxäta

3Jumanakaxaltaranakapt'unjapxäta,pilaranakap p'akjapxäta,Arboledanakapninampiwphichhantapxäta Jumanakaxdiosanakapank'uchirt'atdiosanakap k'utthapipxäta,ukachiqatstijupanakansutinakapsa t'unjapxäta

4TatituDiosamaruxjaniwukhamlurapxätati.

5UcampiskawkirutïTatitDiosamajjtaqetribunakamat ajllkätamukacheqaru,kawkirutïjupajjjakañapäkiuk thaqapjjäta,ukaruwpuripjjäta.

6Ukaruwapanipxätanakt'ayatwaxt'anaka,sacrificionaka, diezmo,amparanwilañchanaka,arsutanaka,munañat waxt'anaka,vacanakamannayrïryuqallwawanakapa.

7UkanstiTatitDiosamanayraqatanmanq'apxäta,taqi kuntixamparluqtapkätaukanakatkusisipxäta, utankirinakasa,kawkïrirutixTatitDiosamaxbendicipktam ukanakata

8Kuntïjichhürunakanakanlurapktaukanakjja,janiw jumanakajjkuntïcheqäkiuklurapjjätati.

9Jumanakaxjaniwjichhakamaxpuripktati,kawkïruraqitix TatitDiosamaxchurkistuukauraqiru

10JordánjawirsarasinkawkïroraqtixTatitDiosamax katuqapxätamukanjakasipkäta,uñisirinakamatsamarañ churapxätam,ukhamatjankunajanwalt'äwin jakasipxañamataki.

11Ukxarustimächiqawutjani,kawkïrchiqatixTatit Diosamaxajllitäni,sutipjakañapatakiukaruwapanipxäta taqikuntixnayaxjumanakarsapksma;Nakt'at waxt'anakama,wilañchanakama,diezmochurañanakama, amparanalt'atwaxt'anakama,Tatiturarsktauka arsüwinakama.

12TatituDiosamanayraqatankusisipxäta,yuqanakamasa, phuchanakamasa,esclavonakamasa,esclavonakamasa, punkunakamanutjkiukalevitajaqinakasa.Jupajj jumanakampchikajjjaniwkunaherenciasutjkiti

13Amuyasipxam,kawkhantïuñjktaukachiqanakan nakt'ayatwaxt'anakamjanluqtañataki.

14UkampisTatituxmätribumanajllitäkiukachiqanw nakt'ayatwilañchanakluqtapxäta,ukantaqikuntixnayax sisksmauklurapxäta

15Ukampisjumaxtaqipunkunakamanxaycha jiwayasmawa,manq'arakismawa,TatitDiosaman bendicionaparjama.

16Ukampisjaniwwilapmanq'apkätati;umaruñtatawaka uraqirwarxatapxätasasa

17Punkunakamanxjaniwtrigot,vinomat,aceitematsa, vacanakamatnayrïryuqallwawanakapatsa, ovejanakamatsa,niarsüwinakamatsa,janirakiw munañamatofrendanakamatsa,janukaxamparamamp luqtatwaxt'äwinakatsamanq'añamäkiti

18UcampisTatitDiosamanayraqatankawkirutixTatit

Diosamaxajllkätaukachiqanmanq'apxäta,yuqamampi,

phuchamampi,esclavomampi,esclavomampi, punkunakamanutjkiukalevitampi.

19Akaoraqenjakasktaukhakamajjlevitajaqerojjjan apanukuñamatakiwamuyasim.

20KunapachatixTatitDiosamaxjach'auraqim jach'aptayani,kunjämtixarsuwayktamukhama,ukatjumax sasma:‘Jach'amanq'añmunta,almamaxaychamanq'añ munta’sasa.jumaxaychamanq'asmawa,kuntixalmamax munkiukmanq'asma

21KawkïrchiqatixTatitDiosamaxsutipuñt'ayañatak ajlliwaykiukaxjumatsintijayankchiukhaxa,Tatitux sisksmaukhamarjamawvacanakamsa,ovejanakamsa jiwayapxäta,ukatkuntixalmamaxmunktauk punkunakamanmanq'apxäta

22Kunjämtixch'uqimpi,ch'uqimpixmanq'antatäpkixa, ukhamarakiwmanq'antapxäta,q'añujaqinakasa,q'uma jaqinakasamanq'apxarakiniwa

23Janukastiwilapjanmanq'amti,wilawjakañaxa;ukatsti janiwjañchimpixjakañmanq'kasmatisasa.

24Janiwmanq'ätati;umaruñtatawakauraqirwarantäta” sasa

25Janiwmanq'ätati;Tatitunnayraqatapankunatixaskïki uklurapxätaukkhaxjumataki,wawanakamatakis walikïskaniwa

26Qullanyänakamsa,arsutanakamsa,Tatitunajllkiuka chiqarukiwsaräta

27Nakt'ayatwaxt'anakam,aychampiwilampi,Tatit Diosamanaltaraparluqtapxäta,sacrificionakaman wilapastiTatitDiosamanaltaraparuwwarxatapxäta,ukatsti aychapmanq'antapxäta

28Taqiakaarunakist'apxam,ist'apxam,ukhamatjumataki, wawanakamatakiswiñayataki,kunapachatixTatitDiosama nayraqatankunatixaskïki,chiqaplurkätaukkhaxa

29KunapachatixTatitDiosamaxkawkirmarkanakarutix jupanakarkatuntañataksarkätaukamarkanakart'unjkani, ukatstijupanaklantisayt'askäta,ukatstijupanakan uraqipanjakaskäta.

30Jumapachpaamuyasim,jupanakararktasajansipitar katuntañataki,nayraqatamattukjatäpjjañapatakiJumasti diosanakapatjanjiskt'asimti:“¿Kunjämarakaka markanakaxdiosanakaparyupaychapxäna?”ukhamarakiw nayaxukhamlurarakï

31JaniwTatitDiosamaruxukhamlurapxätati,Tatitun uñiskänaukaajjtaskañanakdiosanakaparuwlurapxäna Yuqanakaparu,phuchanakaparusninampiwphichhantapxi diosanakaparu.

32Kuntïnayajjsisksmaukjja,phoqapjjam,janiw yaptʼamti,janirakiwjukʼampjiskʼachapkätati.

13JAQTHAPI

1Jumanaktaypinmäprofeta,janukaxsamkansamkasir jaqisuñstaspa,mäunañchajanukaxmämuspharkañ uñacht'ayapxätamxa

2Ukatstimäunañchäwijanukaxmuspharkañuñacht'äwiw pasäna,jupastijumarsistam:“Januñt'atyaqhadiosanakar arkapxañäni,jupanakaryupaychapxañäni.

3Janiwukaprofetanarunakapist'amti,nisamkanak samkasirjaqirusist'amti,TatitDiosamawyant'apxtam, TatituDiosamaruxtaqichuymamampi,taqialmamampi munasipktatijanichaukyatiñataki

4JumanakaxTatitDiosamaruwarktapxäta,jupar axsarapxäta,kamachinakapsaist'apxäta,jupar yupaychapxäta,jupampchikachasipxarakïta

5Ukaprofeta,janukaxsamkansamkasirjaqisti jiwayatäniwa.TatituDiosamatjithiqtayañataki,Egipto uraqitirpsuwayapktam,esclavoutatqhispiyapxätam, kawkïrthakhintixTatitDiosamaxsarapxañamataksisktam ukathakhitjaqunukupxañamataki.

6Jilama,taykamanyuqapa,yuqama,phuchama,janukax ñik'utamanwarmipa,janukaxamigomasa,jumaruñtasit almamaruñtasita,jamasatsallqjapxätamxa:“Januñt'at yaqhadiosanakaryupaychirsarañäni,jumasa,ni awkinakamasa;

7Mäarunxa,kawkïrdiosanakatixjumajak'ankapki,juma jak'ankapki,janukaxjumatjayankapkiukanakan diosanakapatuñt'atawa,akauraqinmächiqatyaqhachiqar puriñkama

8Janiwjuparuxiyawsapkätati,janirakiwist'apxätati; janirakiwnayramasajupatkhuyapt'aykätati,janirakiw khuyapt'aykätati,janirakiwimantkätati

9Ucampisjumajjjuparjiwayäta;nayraqatax amparamampiwjiwayatäni,qhiparustitaqijaqinakan amparapampiwkatuntatäni

10Ukatstiqalampk'upjäta,jiwañapataki;Egiptomarkat esclavotirpsuwayapktamukaTatitDiosamatapanukuñ munapxtam

11Taqiisraelitanakaxist'apxaniwa,axsarapxarakiniwa, janirakiwjumanaktaypinukhamjanwalinaklurapxaniti.

12Jumatixmämarkarist'asma,kawkïrmarkamantixTatit Diosamaxukanjakañamatakchurktamukist'asma:

13Yaqhepjaqenakajja,Belialchachanwawanakapajj jumanaktaypitmistusawmarkapankirjaqenakar jitheqtjjapjje,akhamsasa:“Jumanakajjjaniwuñtʼapktauka diosanakaryupaychirsarapjjañäni”sasa.

14Ukxarustijiskt'asim,thaqharakïta,taqichuymamayisïta; uqhama,cheqächi,uqhamaraccheqächiucajja,ucaajjtacañ luräwijumanacataypinluratätapa;

15Chiqpachansaukamarkanjakirinakaruxespadampiw jiwayäta,taqikunatixukanutjkiukanaksa,uywanakarusa, espadampiwq'altukjäta.

16Taqpachyänakapjja,thaknamthaknamapthapisïta, ukatstimarkarusa,taqeyänakapsaninampphichhantäta, TatitDiosamataki,wiñayatakiwmäjach'at'ant'äni.janiw mayampsaluratäxaniti

17Ukañanqhamaldecitstijaniwkunasamparamarux ch'amakt'aykaniti,Tatituxcolerasiñapatjithiqtañapataki, jumatkhuyapt'ayasiñapataki,jumatkhuyapt'ayasiñapataki, jumarwaljaptañapataki,kunjämtixnayraawkinakamar arsuwaykataynaukhama

18KunapachatixTatitDiosamanarupist'apxäta,taqi mandamientonakapphuqañataki,kuntixnayaxjichhürun arskämaukphuqhañataki,TatitDiosamanayraqatan kunatixaskïkiukphuqhañataki

14JAQTHAPI

1JumanakaxTatitDiosamanwawanakapäpxtawa, janirakiwjiwatanaklaykuxch'uqt'asipkätati,janirakiw nayranakamtaypinsach'uqt'asipkätati

2JumanakaxTatitDiosamatakixqullanmarkapäpxtawa, Tatituxjumaruxajllipxtamjumapachpatakmäsapamarkar tukupxañamataki,taqimarkanakatsipansa

3Janiwkunaq'añunaksamanq'ätati

4Ukaanimalanakmanq'apxäta:vaca,uwija,cabrito.

5Arno,laq'u,barbecho,sallqacabrito,pigargo,sallqavaca, chamoisukanaka.

6Kawkïranimalanakatixkayunakapt'aqanuqtapki, ch'iyjañapsapäñik'utaparch'iyjapki,uywanaktaypin ch'uqich'uqich'uqich'uñuyapkiukanakax manq'apxarakïtawa.

7Ukampisjanmanq'apxamtich'uqich'uqich'uqich'uqi ch'uqich'uqich'uqich'uqich'uqich'uqitxacamellompi, liebrempi,conempi,ch'uqich'uqich'uqich'uñumpi, ukampisjaniwkayunakapt'aqanuqapkitiucatwa jupanacajjjumanacatakejjqʼañujaqëpjje.

8Khuchhinakaxkayunakapt'aqanuqapxi,ukampisjaniw ch'uqich'uqimanq'apkiti,jumanakatakixq'añuwa

9Umataypinutjkiukanakatxaakanakmanq'apxäta, ch'akhanakani,ch'akhanakanimanq'apxäta

10Kunatixjanaletas,escamasukanïkiukanakxajaniw manq'apkätati;ukaxjumanakatakixq'añuwa.

11Taqiq'umajamach'inakatmanq'apxäta

12Ukanakatxajaniwmanq'apxätati:águila,ossifrage, ospray.

13Uraqinaka,cometa,buitreukanaka,kunaymankasta 14Sapacuervonakaxkunaymankastauñnaqanakaparjama 15Ukxarusti,arumankirjamach'i,arumanthi,jamach'i, jamach'i

16Jisk'alechuza,jach'alechuza,cisne 17Pelícano,águilagier,cormoránukanaka.

18Ukatsticigüeña,garza,lapwing,lapwingukanaka 19Taqet'ijtirinakastijumanakatakixq'añuwa,janiw manq'apkätati.

20Taqiq'umajamach'inakatxamanq'apxasmawa 21Jumanakaxjaniwkuntixjiwapkiukanakxa manq'apxätati,punkunakamanutjkiukayaqhamarkankir jaqiruwmanq'antapxätajanukaxyaqhamarkankirjaqiruw aljasma,jumastiTatitDiosamatakixqullanmarkakïtawa Janiwmäcabritotaykapanlechepant'amt'ayañamäkiti.

22Chiqpachansa,taqijathanakamatdiezmochuräta,uka yapuxsapamaraachuñapataki

23TatituDiosamanayraqatansti,kawkhantïsutip uñt'ayañatakajllitäkiukachiqanwamanq'äta,trigo,vino, aceite,vacanakamat,ovejanakamatnayrïryuqall wawanakama.UkhamatTatituDiosamaruajjsarañ yateqañamataki

24Thakhitixjumatakixwalijach'ächixa,jan apt'añjamäkaspaukhaxa;janukaxukachiqaxjumatwali jayankchixa,kawkïrchiqatixTatitDiosamaxukansutip uñt'ayañatakajllitäni,kunapachatixTatitDiosamaxjumar bendicipxätamukkhaxa

25Ukxarustiqullqiruwtukuyäta,ukatstiamparamamp apt'asisawkawkirchiqarutixTatitDiosamaxajllkätam ukaruwsaräta.

26Ukaqollqejja,vacanaka,ovejanaka,vino,machjayir umañanaksa,janukajjkuntïjumanmunañapmunkta ukanakchurarakïtawa

27Punkunakamanutjkiukalevita;janiwjupar jaytanukkätati;Jupajjjaniwjumampchikajjmä herencianïkiti,janirakiwherenciapasutjkiti”sasa

28Kimsamaratukuyatatsti,ukapachpamaran yapunakamatdiezmoapthapipxäta,ukatstipunkunakaman imt'apxäta

29Ukatlevitax(jumampchikajanherencianïtaplayku,jan herencianïtaplayku),yaqhamarkankirinaka,awki taykanaka,viudawarminaka,punkunakamanjutapxani, ukatstimanq'asipxani,manq'asipxani.UkhamatTatit Diosamaxjumarbendicipxätam,taqikuntixjumaxlurkta ukanakxasasa

15JAQTHAPI

1Sapapaqallqumaratukuyatatsti,mäq'añulurapxäta

2Ukhamatantutañaxakawa:Maynitixjaqimasiparqullqi mayt'kiukaxantutañapawa;janiwjaqimasipatsa,jilapatsa mayiñapäkiti;Tatitunantutatäñapasatawa.

3Yaqhamarkankirjaqerojjmayampmaytʼasismawa, ukampisjilamampichikäkiukajja,amparamampiw antutatäni.

4Janukasti,kunapachatixjumanaktaypinjanpobre utjkaniukapacha;Tatituxwalpunbendicipxätam,kawkïr uraqitixTatitDiosamaxchurkätamukauraqin katuntañataki

5JumanakatixTatitDiosamanarupsumist'apxäta,taqiaka kamachinakphuqhapxañamataki.

6TatitDiosamaxbendicipxätamwa,kunjämtix arsuwayktamukhamaJumastiwaljamarkanakaruw apnaqäta,ucampisjupanakajjjaniwjumarapnaqapkaniti” sasa

7KawkïroraqentïTatitDiosamajjchurkätamukaoraqenjja, mäjilatamatmäpobrejaqejjjumanaktaypinutjchiukhajja, janiwchuymamqalarayasimti,janirakiwpobrejilamat amparamsajistʼantkätati

8Ucampisamparamjach'ajist'arasma,jupan munataparjama

9Amuyasipxam,janwalichuymanakamanxa,paqallqu mara,antutañmaraxjak'ankxiwa;nayramastijanwaliruw tukuni,pisinkirjilamaru,janirakiwkunschurktati;Juma contrastiTatituruwart'asi,jumatakixjucharakïtasasa

10Chiqpachansajuparchuräta,chuymamastijaniwchuym ust'ayatäkaniti,kunapachatïTatitDiosamaxtaqi luratanakamampi,taqikuntixamparamampluqtkäta ukanakanbendicipxätam.

11Pobrejaqinakaxjanipuniwukauraqitmistkaniti,ukatwa nayaxsissma:“Amparamjach'ajist'arañamawajilamaru, pisinkirinakaru,pisinkirinakaru,uraqiman”sasa.

12Jilamatixhebreochacha,janukaxhebreowarmi,jumar aljasinsuxtamaraservipxätamxaPaqallqumarat qhispiyapxätasasa.

13Kunapachatixjumatqhispiyatkhithkätaukkhaxa,janiw ch'usatsarxañamäkiti.

14Uwijanakamat,pampamatsa,vinoapsuñutamatsa, TatituDiosamampibendicipktamukanakchuräta

15Egiptouraqinmäesclavoukhamätamatamtasipxäta, TatituDiosamawjumarqhispiyapxätam,ukatwajichhürux achikt'apxsma

16Jupatixsapxätam:‘Janiwjumatjithiqtkäti’sasaJumaru, utamarmunasitaplayku,jumampsumsarnaqataplayku; 17Ukxarustimäaulaptasinxa,jinchuparupunkutuqir jawq'antäta,jupastiwiñayatakiwluqtirimäxani. Uqhämaraquisirvientamarojjukhamarakiwlurätasasa

18Jumaruxjaniwkunach'amäkaniti,jumatqhispiyat khitkätaukhaxa.Jumaruxsuxtamarawjumarluqtatapatxa, päkutiirnaqirjaqituñt'atawa,TatituDiosamastitaqi luratanakamatbendicipxätam

19Taqejilïryuqallwawanakamjja,vacanakamat, ovejanakamatjutirinakjja,TatitDiosamaruwqollanäñama. 20TatituDiosamannayraqatapansapamaramanq'apxäta, kawkïrchiqatixTatituxajllipkätamukachiqana,jumampi utankirinakampi.

21Ukanstikunaq'añusutjchi,janukaxjuykhükaspa,jan ukaxjanwaliq'añuchatäkaspaukaxa,janiwTatit Diosamarusacrificioloqtapkätati.

22Punkunakamanmanq'apxäta,q'añujaqisa,q'umajaqisa manq'apxarakiniwa,qallunakjama,ch'uqich'uqiruñtata 23Ukampisjaniwukawilapmanq'añamäkiti;umaruñtat uraqiruwwarantäta”sasa

16JAQTHAPI

1Abibphaxsiamtasipxam,TatitDiosamatakiPascua amtapxam,AbibphaxsinTatitDiosamastiarumawEgipto markatirpsupxsma

2UkhamastiTatituDiosamaruwPascuasacrificio luqtapxäta,ovejanakatsa,vacanakatsa,kawkïrchiqarutix Tatituxsutipuñt'ayañatakajllkaniukachiqana

3Janiwlevadurant'ant'ampimanq'añamäkiti;paqallqu uruwjanlevadurant'ant'ampimanq'äta,t'aqhisiñt'ant'a Egiptomarkatjank'akiwmistuwayta,ukhamatEgipto markatmistkäyätaukaurutjakañurunakamtañamataki.

4Paqallquuruxjaniwlevadurant'ant'axjumampchika uñjatäkanitijanirakiwkunaaychatixnayrïrurujayp'u sacrificioloqtawayktaukaxarumpaqaralwakamax qhiparañapäkiti

5Pascuaxjaniwkawkïrpunkunakamansasacrificio loqtkätati,kawkïrpunkunakatixTatitDiosamaxchurktam ukapunkunakamanxa

6UcampiskawkirutïTatitDiosamajjsutipuchañajllkäta ukacheqanjja,jaypʼuruwPascuasacrificioloqtapjjäta,Inti jalantjjaru,Egiptomarkatmistkätaukahorasa

7UkatstikawkirutixTatitDiosamaxajllkaniukachiqanwa t'ant'amanq'äta,ukatstialwatkutt'asincarpanakamar sarxäta

8Suxtauruwjanlevadurant'ant'amanq'äta,paqallquurusti TatituDiosamatakjach'atantachäwiwutjani.

9Paqallqusemananakjakthapipxäta,paqallqusemananak jakthapiñqalltapxäta,kunapachatixt'ant'at'ant'ach'uqt'añ qalltapkätaukapachatpacha.

10UkatstiTatituDiosamatakwaljasemananakamtapxäta, mäaskiwaxt'äwimpi

11TatituDiosamanayraqatankusisipxäta,yuqamasa, phuchamasa,uywatamasa,uywatamasa,punkunakaman utjkiukalevitajaqisa,yaqhamarkankirinaka,awkinaka, ijmawarminaka,kawkhantïTatitDiosamaxsutip uñt'ayañatakajlliwaykiukachiqana

12UkatEgiptomarkanesclavotsarnaqatamatamtasipxäta, ukakamachinakphuqhapxäta,phuqhapxarakïta.

13Jumajjpaqallquruwcarpanakanfiestapamtäta,trigo, vinoapthapiñtukuyatatjja

14Ukafiestanjja,jumasa,yoqamasa,phuchamasa, esclavomasa,esclavomasa,levitasa,yaqhamarkankirinaka, awkinaka,viudawarminaka,punkunakamankusisipxäta.

15PaqallquuruwTatitDiosamatakmäjach'ajach'a phunchhäwiluräta,kawkïrchiqatixTatituxajllkaniuka chiqana,TatitDiosamawtaqiachunakamatbendicipxätam, ukattaqiluratanakamatbendicipxätam,ukatwakusisipxäta

16MämarankimsakutiwtaqichachanakamaxTatit Diosamanayraqatanuñstapxani,kawkïrchiqatixjupax ajllkaniukachiqanaJanlevadurant'ant'amanq'añurunxa, semananakphuqhañurunsa,carpanakimañatakisa,Tatitun nayraqatapanjaniwch'usatuñstapkaniti.

17Sapamayniwch'amaparjamchurapxätam,kunjämtix TatitDiosamanbendicionapchurktamukarjama

18TatituDiosamaxtaqipunkunakamanxtaripirinakaru, jilïrinakaruutt'ayapxätam,taqitribunakamaru

19Jupajjjaniwtaripañapanukuñamäkiti;janirakiwjaqirus yäqañamäkiti,janirakiwmächuräwikatuqañamäkiti,mä waxt'äwixyatiñanjaqinakannayranakapjuykhuptayi,aski jaqinakanarunakapsamayjt'ayaraki.

20Taqpachcheqaparsarnaqañamarkäta,ukhamat jakañataki,kawkïroraqtïTatitDiosamajjchurkätamuka oraqekatoqañataki.

21TatituDiosamanaltarapjak'anxa,janiwkunaquqanaksa ayruntätati

22Janirakiwkunaidolosasayt'aykätati;TatituDiosamasti uñisirakiwa

17JAQTHAPI

1JaniwTatitDiosamaruxsacrificioloqtapxätati,kuna vacasa,ovejasa,kunajanwalinakasutji,kunajan walinakasutjchi,ukaxTatitDiosamatakixajjtaskañawa

2Jumanaktaypinxa,kawkïrpunkunakamantixTatit Diosamaxchurktamukapunkunakamanjikxataschi, chachasajanukaxwarmisa,TatitDiosamanayraqatanjan walinakluriri,arust'äwipp'akintasa

3Ukatyaqhadiosanakaryupaychirsarasinyupaycharaki, intiru,phaxsiru,alaxpachankirkawkïrejercitonakarusa, janiwnayaxsiskti

4Ukist'asaxtaqichuymawjiskt'asirïta,chiqawa, chiqpachapuniwIsraelmarkanukhamajjtaskañapa

5Ukajanwalilurirchacharujanukaxwarmiru punkunakamarirpanipxäta,ukachacharujanukaxwarmiru, ukatstiqalanakampik'upjapxäta,jiwañapkama

6Pätestigo,janukaxkimsatestigonakist'asaw jiwayatäñapa.ukampismäqhanañchirinlakaparjamax janiwjiwayatäkaniti

7Testigonakanamparapampiwnayraqatjiwayatäni,ukatsti taqijaqinakanamparapampiwjiwayatäni.Ukhamatwajan walinakjumanaktaypitapanukupxäta

8Jumatakixwalich'amäspa,wilampiwilampi, achikt'asiñampi,achikt'asiñampi,ch'axwañampi, ch'axwañampi,punkunakamanch'axwañampi,ukhamax sartasïta,ukatstikawkirutixTatitDiosamaxajllkaniuka chiqaruwmakhatäta

9Ukatstilevitasacerdotenakampi,ukaurunakan juchañchirjuezampiruwjutäta,ukatstijiskt'arakïtawa Jupanakastitaripañmutuñuñt'ayapxätamwa.

10Tatituxajllkätamukachiqaruñt'ayapxätam ukhamarjamaJumastitaqikuntixyatiyapkätamukarjamaw phuqäta

11Kamachirjama,kunjämtixyatichapkätamukarjamaw luräta,janiwkupiampararusa,ch'iqatuqirusa,kawkïr juchañchäwitïuñacht'ayapkätamukaarunakxatjithiqtätati

12Khititixjach'ajach'atukuñlurkani,janist'kaniuka sacerdoteru,TatitDiosamanayraqatanluqtiriru,ni taripirirusa,ukajaqixjiwañapawa,ukatstiIsraelmarkatjan walinakapanukupxäta

13Taqijaqinakaxist'apxaniwa,axsarapxarakiniwa,janiw juk'ampjach'ajach'atukupkaniti.

14KunapachatixTatitDiosamaxchurkätamukauraqiru purisaxukauraqikatuntasxäta,ukanjakasxäta,ukatsasma: “Nayaruxmäreyutt'ayä,nayajak'ankirtaqimarkanakar uñtasita;

15Jumaruwreyjamutt'ayäta,khitirutixTatitDiosamax ajllkaniukaru,jilanakamatmayniruwreyirutt'ayäta,janiw yaqhamarkankirjaqirusutt'aykätati,jupastijaniw jilamakïkiti

16Ucampisjaniwcaballonakwaljaptaykaniti,janirakiw Egiptomarkarkutt'aykaniti,caballonakwaljaptayañapataki, Tatituxsapxsma:“Jichhatuksaruxjaniwmayampsuka thakkutt'xapxätati”sasa

17Janirakiwwarminakjiltayañapakiti,chuymapanjan jithiqtañapataki.

18Kunapachatixreinopantronoparqunt'atäkaniukkhaxa, levitasacerdotenakannayraqatapanutjkiukakamachitmä libroruwqillqani.

19Jupajjjakañapkamawukaqellqatliytʼani,ukhamatTatit Diosaparajjsarañyateqañataki,akaleyinarunak phoqañataki,ukaleyinakarjamphoqañataki.

20Chuymapaxjilanakapatsipanjanjach'araptatäñapataki, mandamientotjanjithiqtañapataki,ch'iqaampararu,ch'iqa tuqiru,ukhamatIsraelmarkanreinopanjuk'amp jakañapataki

18JAQTHAPI

1Levitasacerdotenakasa,taqpachLevítribunakasa,Israel markampixjaniwkunaherenciasutjkaniti,Tatitunninampi luratwaxt'anaka,herenciapsamanq'apxarakiniwa

2Ukatpïjupanakajjjaniwjilanakapanherenciap katoqapkaniti,Tatituwjupanakanherenciapajja,kunjämtejj jupajjjupanakarsiskänaukhama

3Ukasacerdotenwaxt'äwipluqtapkani,vacajanukax ovejasukasacrificioloqtirinakatxa.sacerdoteruxamparapa, päajanupa,mawk'uchurapxarakini

4Trigomannayrïrachupsa,vinomatsa,aceitematsa, ovejamanlip'ichitnayrïrachupsachuräta.

5TatitDiosamastitaqitribunakamatajllt'awayi,Tatitun sutipxaruwiñayatakyanapt'añapataki

6MälevitatejjkawkïrpunkunakamIsraelmarkatjutaspa, kawkirutïTatitunajllkaniukacheqarpurinjjaniukhajja

7UkxarustiTatitDiosansutipxaruwluqtani,kunjamtïtaqi levitajilanakapaxTatitunnayraqatapansayt'atäpkiukhama.

8Jupanakastipachpamanq'añanakapampiwmanq'asipxani, yänakapaljañatjutkiukamanq'añanakatsipansa.

9KunapachatixTatitDiosamaxchurkätamukaoraqer purinkätaukhaxa,janiwukamarkanakanajjtaskañapar yateqkätati

10Jumanaktaypinxa,janiwkhitisyuqaparusa, phuchaparusaninataypirupasayañatakïkaniti,janirakiw yatiñmuniri,janirakiwkunapachanaksauñjiri,nilayqa,ni layqa

11Janukaxmäencantadora,janukaxuñt'atajayunakampi jiskt'asirjaqi,janukaxlayqa,janukaxnigromante.

12TaqikhitinakatixukhamlurapkiukanakaxTatitun ajjtaskañawa,ukaajjtaskañanakaplaykuwTatitDiosamax jupanakaruxnayraqatamatjaqunuku.

13JumastiTatitDiosamampixjanjuchaniwsarnaqäta

14Akamarkanakatixjumanapnaqapkätaukamarkanakax pachauñjirinakarusa,yatiñmunirinakarusaist'apxänwa, ukampisjumanakatxa,TatitDiosamaxjaniwukham lurapxañamatakjaytapktamti.

15TatitDiosamawjumanaktaypitmäProfetasartayani, jilanakamatnayampjamajuparist'apxarakïtawa; 16KuntïjumanakajjtantachasipkänaukaurunHoreb markanTatitDiosamatmayipktaukarjama:‘Janmayampsa TatituDiosajjanarupistʼjjäti,janirakiwakajachʼaninajj mayampsauñjjjäti,ukhamatjanjiwañajataki’sasa 17Tatitustisarakituwa:“Kuntïarsupkiuksumarsupxi” sasa

18JumaruñtasitmäProfetajilanakapataypitsartayä, ukatstiarunakaxlakaparuwucharakïUcatjupajjtaqekuntï nayajjjuparsiskäukyatiyani”sasa

19Ukatsti,khititixnayansutixararskiukaarunakjan ist'kaniukaxa,nayaxmayirakïwa

20Ucampisprofetasti,nayansutijatmäaruarsüna,nayajj janiwsiskti,janukajjyaqhadiosanakansutipjjararskani, ukaprofetarakiwjiwani

21Jumatixchuymamansasma:“¿KunjamarakTatitunjan siskänaukaarunakyatipxästi?”

22KunapachatixmäprofetaxTatitunsutipxararskani, janitixukaarunakarskani,janirakphuqkaspaukaxa, Tatituxjaniwsiskaniti,janukastiprofetaxjach'ajach'a tukusawarski,janiwjuparuxaxsarkätati

19JAQTHAPI

1KunapachatixTatitDiosamaxukamarkanakart'unjkani, kawkïrmarkanakatixTatitDiosamaxchurapktam ukanakxa,jumatixjupanaklantiutt'ayaskäta, markanakapansa,utanakapansajakasxäta

2Uraqitaypinxakimsamarkanakawjaljtapxäta,kawkïr markanakatixTatitDiosamaxkatuyapxätam

3Jumawmäthakwakicht'äta,ukatstioraqenakamajjkimsa t'aqaruwjaljäta,kawkïroraqentïTatitDiosamajjherencia churkätamukanakjja,kimsaruwjaljäta,ukhamatsapa jiwayirjaqejjukarjaltjjañapataki

4Jiwayirixakaruwjaltxani,jakañapataki:Khititixjaqi masiparjanyatkasinjiwayki,khitirutixnayraxjan uñiskänaukaru;

5Kunjamatixmaynixjaqimasipampiwquqanakkhuchhur sarki,amparapaxhachampiwquqakhuchhuqt'i,p'iqipax estantetliwxatasinjaqimasiparqhant'i,jiwañapataki jupastiukamarkanakatmayniruwjaltxani,ukatsti jakaskakiniwa

6Wilatmutuyirixjanjiwayirjaqirarknaqañapataki, chuymapaxwaliq'añuchatäkasinxa,thakixwali jach'apuniwa,ukatjiwayatäñapatakiukampisjaniw jiwañarwakiskänti,nayrapachanxjaniwjuparuñiskänti

7Ukatpïnayastisapxsma:“Kimsamarkanakawjumatakix jaljtayäta”sasa

8TatituDiosamatixnayraawkinakamararsuwaykatayna ukhamarjamuraqinakamjach'aptayapxätam,ukat awkinakamarchurañarsuwaykataynaukauraqinak churapxätamxa.

9Jumatixtaqiakamandamientonakphuqäta,kunjämtix jichhürunsisksma,TatituDiosamarumunasiñamataki, thakhinakaparjamsarnaqañamataki.Ukatstikimsa markanakatjuk'ampyapxatäta,ukakimsamarkanakat sipansa

10Janjuchaniwilaxuraqimanjanwartatatäpan,Tatit Diosamaxherenciapjamchurkiristam,ukhamarakiwwilax jumarkatuntatäñapa

11Ukampismaynitixjaqimasiparuñisisaxjuparsuyt'aspa, juparsaykatasinjiwañarjiwayañkamawjiwayaspa,ukat akamarkanakatmaynirujaltxaspa

12Ukapachawmarkapanjilïrinakapaxkhithanipxani,ukat ukachiqatirpanipxani,ukatstiwilatmutuyirinakan amparaparuwkatuyapxani,ukhamatjiwañapataki

13Nayramajjjaniwjupatkhuyaptʼaykaniti,janukasti Israelmarkatjanjuchaniwilamasimanjuchañchäwip apaqäta,ukhamatjumansumsarnaqañapataki

14Jaqimasimanjach'auraqipxajaniwapanukxätati,nayra pachanuraqinakamanutt'ayatäpkiukauraqi,kawkïr uraqitixTatitDiosamaxchurkätamukauraqiru

15Mätestigoxjaniwmäjaqiruxkunajuchaluratapata, kunajuchaluratapata,juchaluratapatsayt'asiñapäkiti

16Mäk'aritestigotixmaynicontrasayt'aspajanwalinak arsuñapataki;

17Khitinakatixch'axwapkiukanakaxpanpachaniwTatitun nayraqatapansayt'asipxani,sacerdotenakannayraqatapan, taripirinakampi,ukaurunakanxa.

18Juezanakaxwalich'amampiwjiskt'asipxani,uka qhanañchirixk'aritestigoukhamächi,ukatjilapark'arinak arsuspa;

19Jumanakaxjuparlurapxäta,kunjämtixjupaxjilapar lurkaspaukhama

20Jilt'irinakastiist'apxaniwa,axsarapxarakiniwa,janirakiw jumanaktaypinukhamjanwalinaklurapxaniti

21Nayramastijaniwkhuyapt'aykaniti;ukampisjakañax jakañlayku,nayratnayra,kisutkisu,amparatampara,kayu kayu

20JAQTHAPI

1Kunapachatixuñisirinakamampinuwasirsarkäta, caballonaka,carronaka,jumatsipanjuk'ampmarkanakar uñjasaxjanaxsarapxamti,TatitDiosamastijumampïskiwa, Egiptouraqitirpsuwaytamxa

2Kunapachatixnuwasiñarjak'achasipkätaukkhaxa, sacerdotexjak'achasisinjaqinakarparlani

3Jupanakaruxsapxarakiniwa:“Ist'apxamIsraelmarka, jichhüruwuñisirinakamarnuwasiñatakjak'achasipxtaxa.

4TatituDiosamawjumanakampchiksaraski, uñisirinakamampinuwasiñataki,jumanakarqhispiyañataki 5Ukuñjirinakastijaqinakarsapxarakiniwa:“¿Khitijaqis machaqutaluraski,janluqtkisti?”utaparsarxpan,jan nuwasïwinjiwañapataki,ukatyaqhajaqisukach'axwäwir katuyañapataki

6¿Khitisuvayapuayruntasinjanïrmanq'katayna?Utar sarxpan,jannuwasïwinjiwañapataki,ukatyaqhajaqixuka achunakmanq'añapataki”sasa.

7¿Kawkïrchachasmäwarmircasarasiñatakcasarasiñatak casarasiñatakjancasarasirïki?utaparkutt'anxam,jan nuwasïwinjiwañapataki,yaqhajaqisjuparkatuntañapataki” sasa

8Ukatstijilïrinakaxjaqinakaruxjuk'ampiwparlapxani, ukatsapxarakiniwa:“¿Khitijaqisajjsariri,janch'amani? utaparkutt'anxam,ukhamatjilanakapanchuymapjan aynacht'añapataki,ukhamarakchuymapjama.

9Kunapachatïjilïrinakajjjaqenakampparlañtukuyjjani ukhajja,ejercitonakpʼeqtʼirinakaruwuttʼayapjjani, ukhamatjaqenakarirpapjjañapataki

10Kunapachatixmämarkarnuwasiñatakjak'achaskäta ukkhaxa,sumankañyatiyamsasa.

11Jumatixsumankañtuqitjaysätam,ukatjumar jist'araskätamxa,taqikhitinakatixukanjikxatasipki ukanakaximpuestopayllapxätam,jupanakastijumaruw yupaychapxätam

12Janitïjumampsumankthapiñmunkätam,janukasti jumampnuwasiñmunkätamukhaxa,muyuntäta

13KunapachatixTatitDiosamaxamparamarkatuyxani ukkhaxa,sapamaynichachanakaruwespadampi jiwayapxäta

14Ucampiswarminakarusa,jisk'awawanakarusa, uywanakarusa,taqikunatixmarkanutjkiukanakasa,taqi yänakapapt'asimuñisirinakamanyänakapsamanq'antäta, TatitDiosamaxjumarchurktamukanakxa

15Ukhamawjumatwalijayankirmarkanakarluräta, kawkïrmarkanakatixjanukamarkanakanmarkanakapäki ukanakaru

16UkampisTatitDiosamaxherenciapjamchurkätamuka markanakatxa,janiwkunasamsuñsaqhispiykätati

17Ukampisjumawjupanakarq'altukjäta;mäarunxa, hititanaka,amorreonaka,cananeonaka,ferezeonaka, heveonaka,jebuseonaka;KunjämtixTatitDiosamax sisktamukhama

18Jupanakajjdiosanakaparjanwaliluräwinakapjan lurapjjamtisasawyatichapjjsmaukhamarakiwjumanakax TatituDiosamaruxjuchachapxätasasa

19Kunapachatixmämarkarmuyuntaskäta,ukamarkar katuntañatakixch'axwaskätaukhaxa,janiwquqanakapxa t'unjkätati,hachampich'amampiwt'unjäta,uka quqanakatxamanq'asmawa,janirakiwkhuchhuqkätati (kunatixpampankirquqaxjaqinjakawipawa) muyuntañataki

20Kawkïrquqanakatixjanmanq'añatakquqanakätap yatktaukaquqanakarukiwt'unjäta,khuchhurarakïta; Jumampinuwasirmarkartukjañkamawjark'aqapxäta”sasa

21JAQTHAPI

1KawkïruraqitixTatitDiosamaxkatuyktamukauraqin jiwayatjikxataschixa,pampanikiskiri,ukampisjaniw khitisjiwaykiukyatiskaniti

2Ukapachawjilïrirpirinakamasa,taripirinakamasa mistunipxani,ukatstikawkïrmarkanakatixjiwayatäpki ukarjamawtupupxani.

3Jiwayatjaqinjak'ankirmarkaxmävaquillaapt'asipxani, ukavaquillaxjaniwluraskiti,janyugompiapt'ata

4Ukamarkanjilïrinakapaxukavaquillaxmäqhuru valleruwirpanipxani,ukavacaxjaniwjawq'jatakiti, janirakiwyapuchatäkiti

5Levíchachansacerdotenakapawjak'achasiniJupanakaru TatitDiosamawjuparluqtañataki,Tatitunsutipar jach'añchañatakiajllt'awayiJupanakanarunakaparjamaw taqich'axwañanakasa,taqich'axwañanakasajuchañchatäni. 6Ukamarkanjilïrinakapaxjiwayatjaqinjak'apankapkani ukanakaxvallenp'iqipch'uqt'atvaquillatamparanakap jariqasipxani.

7Jupanakastisapxarakiniwa:“Janiwamparanakajaxaka wilawarxatkiti,janirakiwnayranakasuñjkiti”sasa

8Tatay,khuyapt'ayasimIsraelmarkamaru,khitirutix jumaxqhispiyktaukaru,janjuchaniwilamasimaruxjan katuymtiUkatwilaxpampachatäniwa

9Ukhamatwajumanaktaypitjanjuchaniwilamasinakam juchañchapxäta,Tatitunnayraqatapankunatixaskïkiuk lurapxäta

10Kunapachatixuñisirinakamarnuwasirsarkäta,Tatit Diosamastijupanakaramparamarkatuyxäta,ukat katuntapxäta

11Jach'akatuntatjaqinaktaypinmäsumawarmiuñjta, warmimarmunañamataki

12Ucatstiutamarirpäta;ukatstip'iqipkhuchhuqani, clavonakapsakhuchhuqani;

13Ukawarmistikatuntatisiapt'asisawutamanqhiparani, awkipatsataykapatsamäphaxsllakt'asini

14Jumatixjuparjankusisiykätaxa,kawkirutixmunki ukaruwantutäta;ukampisjaniwqullqilaykuxaljañamäkiti, janirakiwaljañyänaklurkätati,jisk'achatamlayku

15Mächachatixpäwarminïchi,maynixmunatwarmini, maynixuñisitächi,ukatwawanakapaxyuripxchi,munat masipasa,uñisitjaqisa;Jilïryuqallwawaxjupan uñisitächixa.

16Kunapachatixwawanakaparyänakapkatuqañtukuykani ukkhaxa,munatjilïryuqapanyuqaparuxjaniwuñisir yuqapanyuqapatsipantukuykaniti.

17Uñisityuqaparuxjilïryuqapatuñt'ayani,taqikunatix utjkiukanakatpäkutichurasa,jupawch'amapanqalltapaxa jilïryuqallwawapanderechopaxjupankiwa.

18Maynitixqalachuyman,kutkatasiryuqallwawanïchi, jupaxawkipanaruparusa,taykapanarupsajanist'kani, chiqañchañtukuyasaxjaniwjupanakarist'kaniti.

19Ukatstiawkipampitaykapampixkatjasipxani,ukatsti markapanjilïrinakaparu,kawkhantïjakapkänaukapunkur irpapxani.

20Jupanakastimarkapanjilïrinakaparuxsapxarakiniwa: “Akawawasaxqalachuymaniwa,kutkatasiriwa,janiw arunakasaruxist'kaniti;jupaxmanq'añmuniri,machjayir jaqiwa

21Markapankirjaqinakaxqalampk'upjapxani,ukhamat jiwañapataki.Taqiisraelitanakaxist'apxaniwa, axsarapxarakiniwa”sasa

22Maynitixjiwañarwakt'kiukajucharpurt'asisin jiwayatäspa,ukatjumaxmäquqarwarkt'asma.

23Cuerpopajjjaniwarumpachajjqoqapatjjanqheparkaniti, janukastiukauruwimtʼäta(Khititejjwarkkatatäkiukajja, Diosanmaldecatawa,uraqjjajanqʼañuchatäñapataki,uka oraqejjaTatitDiosamajjherenciatchurapjjtam”sasa

22JAQTHAPI

1Jilamanvacapsa,uwijanakapasjaniwchhaqatuñjkätati, janirakiwjupanakatimantaskätati.

2Jilamaxjanjumarjak'achaskchi,janirakuñt'kätaukaxa, utamaruwapanipxäta,ukatstijumampchikawutjani, jilamaxthaqhañkama,ukatstiwasitatkutt'ayapxäta

3Ukhamarakiwasnoparluräta;Uqhämaraquijumajj isipampiwluräta;Jilamanchhaqhatyänakapampix ukhamarakiwluräta,janiwimantkasmati

4Janiwjilamanasnopasa,vacapasthakinjaquqanir uñjkätati,ukatjupanakatimantasipxätati.

5Warmixjaniwchachanisimpisthapt'asiñapäkiti, janirakiwchachaswarminisimpisthapt'asiñapäkiti,taqi

khitinakatixukhamlurapkiukanakaxTatitDiosamatakix ajjtaskañawa.

6Mäjamach'inutapatixthakinkawkïrquqanakansa, uraqinsa,yuqallwawanakapasa,laq'unakansa,yuqall wawanakanjanukaxlaq'unakpatxanqunt'atäkiuka represaxjumannayraqatamanutjkaniukhaxa,janiwyuqall wawanakapampchikarepresarapt'asiñamäkiti

7Ucampiskunapachasukarepresarjaytanukupxäta,ukat yuqallwawanakapjumanukarirpapxäta;Ukhamat jumatakixwalikïskaniwa,ukhamatjayaurunak jakañamataki”sasa

8Kunapachatixmämachaqutalurkätaukkhaxa,uta pataruwmäch'axwäwluräta,ukhamatutamarjanwila apaniñataki,khitisukachiqatliwxataspaukhaxa

9Uvayapumarojjjaniwkunaymanjathanakphawantätati, uvayapumanachunakapasa,uvayapumanachunakapasa janq'añuchatäñapataki

10Janiwvacampiasnompikiyapuchañamäkiti

11Janiwkunaymanisimpiisthapt'asiñamäkiti,ñik'uta, linotluratisimpi

12Isimanpusit'aqanakaparuxmuyuntayapxäta,kawkïr isimpisthapt'asipktauka.

13Maynitejjmäwarmicasarasiñatakejjjuparmantasin uñischiukhajja,“

14Ukatstimäjanwalisutimpparlapxam,ukatsapxarakim: “Akawarmiruwirpta,ukarpurisaxjaniwmäsirvienta jikxatkti”sasa

15Ukapachawukatawaqunawkipampi,taykapampixuka tawaqunvirgenätapatuñacht'äwinakapanipxani,ukatsti markapunkunjilïrinakaruwapanipxani

16Ukatawaqunawkipaxjilïrinakaruwsani:“Nayax phuchhaxaruxakachacharuwwarmiparkatuyawayta, jupaxuñisirakiwa

17Jupajjjupacontrawparläna,akhamsasa:“Janiw phuchamarojjmäsirvientajikjjatkti”sasaukampis ukanakxaphuchajanvirgenätapatuñachtʼäwinakapawa Ucatstiukatelamarkajilïrinakannayraqatapar ch'allt'asipjjani

18Ukamarkanjilïrinakapaxukajaqirkatuntasin mutuyapxani.

19Ukatstipataksicloqullqimpiwmayachasipxani,ukatsti ukatawaqunawkiparuwchurapxani,Israelanmävirgen tawaqurjanwalisutipaytataplayku.inasjantaqi urunakapanjaytanukkchiti

20Ukampisakaxchiqäspa,ukatukatawaquxvirgen kankañuñacht'äwinakjanjikxatkchixa.

21Ukatstiukatawaquruxawkipanutapanpunkuparuw irpapxani,markapankirjaqinakastiqalampk'upjasaw jiwayapxani,Israelmarkanjanamuyt'asirïtaplayku, awkipanutapanq'añulurirjaqirtukt'ayañataki

22Mächachatixchachapampijaqichatwarmimpi ikintatächiukhaxa,panpachaniwjiwapxani,warmimpi ikintasirchachasa,warmisa,ukhamatwaIsraelmarkatjan walinakapanukupxäta

23Mävirgentawaqutixchachaparcasarasiñatak casarasiñatakcasarasiñatakkatuyatäspa,ukatmächachax markanjikxatasinjupampchikikispaukhaxa.

24Ukxarustipanpachaniruwukamarkanpunkupar irpapxäta,ukatstiqalampk'upjapxäta,jiwapxañapatakiuka tawaquxa,markankankkasaxjaniwjachirïkänti;Chachasti, jaqimasipanwarmiparjisk'achataplayku

25Ukampismächachatixcasarasiñatakparlattawaqur pampanjikxatkani,ukatukachachaxjupampikintañapatak wayt'aspaukhaxa,jupampikiskiukachachakiwjiwani 26Ucampisukatawaquruxjaniwkunslurkätati;uka tawaqunxajaniwkunajuchasjiwañarwakiskiti,kunjämtix maynixjaqimasiparcontrasayt'asisinjiwaykiukhaxa, ukhamarakiwakaxlurasi

27Jupajjpampanjikjjatäna,casarasiñatakcasarasiñatak casarasirtawaqojjarnaqasïna,janiwkhitisjupar qhespiyañatakutjkänti

28Maynitixmävirgentawaqurjikxati,jancasarasiñatak jaqichatäkasinukatawaqurkatthapisinxa,jupampchik ikisispa,ukatjupanakaxjikxatasipxani.

29Ukawarmimpiikintatäkiukachachasti,ukatawaqun awkiparuxphisqatunkaqullqichurani,jupasti warmipäniwa.alt'atchuymanïtaplaykusti,janiwtaqi urunakapanapanukuñapäkiti

30Chachaxjaniwawkipanwarmipampcasarasiñapäkiti, janirakiwawkipanp'iqipsajikxatkaniti.

23JAQTHAPI

1Khititixqalanakampch'uqt'atäki,janukaxjanchipa ch'uqt'atäkiukaxjaniwTatituntantachäwipar mantañapakiti.

2Mäq'añujaqixjaniwTatituntantachäwiparmantkaniti; tunkamaraniwawanakapkamaxjaniwTatitun tantachäwiparmantkaniti.

3Ammonita,moabitasa,janiwTatituntantachäwipar mantañapakititunkamaraniwawanakapkamasti,janiw wiñayatakTatituntantachäwiparmantapkaniti.

4Egiptomarkatmistupkäyätaukhajjjaniwtʼantʼampi umampisthakinjikisipktamtiMesopotamiamarkankir PetormarkankirBeorchachanBalaamyokapar maldecañataki

5UkampisTatitDiosamaxjaniwBalaamaruxist'añ munkänti.UcampisTatitDiosamajjmaldicionajjmä bendicionaruwtukuyi,TatituDiosamajjjumarmunatam laycu

6Janiwwiñayatakjupanakansumankañapsa, sumankañapsathaqkätati

7Janiwedomitajaqiruxuñisiñamäkiti;Jumastijilamawa, janiwegipcionakaruñisiñamäkiti.Jupanoraqenyaqha markankirjaqïtamatlayku

8Jupanakanwawanakapajjkimsïrwawanakapatjja,Tatitun tantachäwiparuwmantapjjani.

9Kunapachatixejercitoxuñisirinakamarnuwasirsarapxani ukhaxa,taqijanwalinakatjark'aqapxam.

10Jumanaktaypinkhititixq'añuluräwinakatjan q'umachatäkiukaxarumanjanq'añuchatächiukhaxa, campamentotmistxañapawa,janiwcampamentomanqhar mantañapäkiti.

11Jayp'utuqirustiumampiwjariqasiñapa,intix jalantxipanxa,wasitatwacampamentormantxani

12Campamentoanqäxanmächiqawutjani,kawkirus yaqhamarkarsarxäta

13Ukatarmamaruxmäremarapt'asiñamawa; Kunapachatixjansintillakisiñmunkätaukkhaxa,ukampiw allsuñama,ukatstiqhipharkutt'asa,kunatïjumatjutkiuk imt'arakïta.

14TatituDiosamasticampamentomtaypinsarnaqaski, jumarqhispiyañataki,uñisirinakamarkatuyañatakiukatwa

Deuteronomioqillqata

campamentomaxqullanäxani,jankunaq'añusuñjañapataki, jumatjithiqtañapatakisasa.

15uywiripatqhispiskiukauywataruxjaniwuywiriparux katuyätati.

16Jupajjjumampchikawjakani,kawkhantïjuparmunaski ukacheqanjja,kawkïrpunkunakatïjuparmunaskiuka cheqanjja,janiwtʼaqhesiyapkätati

17Israelanphuchanakapatxajaniwq'añuwarmixutjkaniti, janirakiwisraelitanakansodomitapasutjkaniti

18Janiwq'añuwarminqullqipsa,anunakanqullqipsa,Tatit Diosamamanutaparapaniñamäkiti,kunaarsüwinaklayku, ukapaninixTatitDiosamatakixajjtaskañawa

19Jilamarojjjaniwusuranakmayt'ätati;qullqitusuraña, manq'añanakatusuraña,kunayänaktïusuratmayt'atäki ukanakatusuraña

20Yaqhamarkankirjaqiruxusunakmayt'asma;Ucampis jilamarojjjaniwusuymayt'ätati,TatituDiosamajj bendiciñamataki,kawkirutïkawkïrorakerutïsarkätauka oraqeru.

21KunapachatixTatitDiosamaruxmäarsüwiarsusmaxa, janiwqhipharxätati,TatituDiosamawukaarunak mayipxätam.Jumastijuchakïspawa.

22Jumatixarsüwinakapanukuñmunkätaxa,janiw juchamäkaniti

23Kuntixlakamatmistkiukphuqañamawa;Tatitu Diosamaruarsktaukarjama,jumatixlakamampi arsuwayktaukarjama

24Jaqimasimanuvayapuparmantasinxa,jumapachpaw munañamarjamuvasmanq'asmaucampisjaniwmaynirus vasomanuchätatisasa

25Jaqimasimansayt'attrigoparpurisaxamparamampiw jinchunakapthapismaukampisjaniwjaqimasimansayt'at trigoparuxmähozapt'añamäkiti

24JAQTHAPI

1Kunapachatixmächachaxwarmircasarasisin jaqichasxani,ukatukawarmixmäjuk'aq'añunakjikxatatap laykuxjankhuyapt'ayasiñjikxatkchiukhaxa,divorciasiñ qillqatqillqantpan,amparaparkatuyañapataki,ukatutapat khitañapawa

2Utapatsarxaniukhaxa,yaqhachachan warmipäñapatakiwsarxaspa.

3Qhipqhipachachatixjuparuñischixa,divorciasiñqillqat qillqt'aspa,ukatamparaparkatuyaspa,ukatutapat khitxaspaukhaxa.janukaxqhipïrchachaxjiwxaspa, khititixwarmiparkatuyatayna;

4Nayrirchachapajjkhititïjuparkhitkänaukajja, qʼañuchatäjjänaukaqhepatjja,janiwmayampsa casarasiñapäkitiTatitunnayraqatapanajjtaskañawa,janiw ukaoraqerojjjucharpuriykätati,kawkïroraqtïTatit Diosamajjherenciatchurkätamukjja.

5Chachaxmachaqwarmimpcasarasxaniukhaxa,janiw guerrarsarxañapäkiti,janirakiwkunalurañasutjañapäkiti, janukastimämarawutanlibrëxani,kawkïrwarmitix jaqichaskänaukawarmiparuxkusisiyañapawa

6Janipuniwq'añuq'ipsa,patatq'añuqalaapt'asiñapäkiti.

7Maynitixisraelitanakatmaynijilanakaparlunthataskir jikxataschi,ukataljañyänaklurchi,janukaxaljaskchixa ukatstiukalunthataxjiwxaniwa;ukatstijanwalinak jumanaktaypitapanukupxäta”sasa

8Leprausumpusuntatuñjasipxam,taqikuntixlevita sacerdotenakanyatichapkätamukarjamphuqhapxam, kunjämtixnayaxsisktxaukhamarjamphuqhapxäta

9Amtasipxam,kuntixTatitDiosamaxthakhinMiriam warmirlurkatayna,Egiptomarkatmistusinxa.

10Jilamarkunsmayt'kätaukkhaxa,janiwutapar mantañamäkiti

11Jumastianqansayt'asim,khitirutixmayt'kätaukajaqisti anqamarkarapanukuni

12Ukajaqetïpisinjakaschiukhajja,janiwprendapamp ikipkätati

13Kunapachatixintijalantkipanxa,isimpisthapt'ata ikiñapataki,jumarbendicipxañapataki,ukatstiTatit Diosamanayraqatanchiqaparuñjatäniwa

14Mäirnaqiruywataruxjaniwt'aqhisiyañamäkiti,mäpisin jakasirjaqirusjanwalt'ayañamataki,jilanakamatsa,jan ukaxyaqhamarkankirinakarusa

15Jupanurupansti,juparuwqullqipchuräta,janirakiw intixintijalantkaniti.Jupajjpisinjakasiriwa,chuymapsa taqechuymawchuymch'alljjtayi,janjumacontrajjTatitur arnaqasiñapataki,janjucharpurt'asiñapataki

16Awkinakaxjaniwwawanakaplaykujiwayatäpkaniti, janirakiwwawanakasawkiplaykujiwayatäpkaniti

17Janiwyaqhamarkankirjaqirusa,janawkinirus juchañchañapmayjt'ayañamäkiti.janirakiwmäviuda warminisipapt'asimti

18UcampisamtasimEgiptomarkanesclavoukhamätama, TatituDiosamawukachiqatqhispiyatama.

19Kunapachatixyapumanyapuapthapipkäta,pampanmä gavillaarmasxätaukhaxa,janiwmayampsaukaapthapir sarxätati,yaqhamarkankirinakataki,awkitaykanakataki, viudawarmitaki,ukhamatTatitDiosamaxtaqi luratanakamatbendicipxätam

20Kunapachatixolivoquqamjawq'jkätaukkhaxa,janiw mayampsaukaramanakmakhatxätati,yaqha markankirinakataki,awkitaykanakataki,viudawarmitaki 21Uvayapumanuvaachunakapthapkätaukkhaxa,janiw qhipüruxapthapkätati,yaqhamarkankirinakataki,awki taykanakataki,viudawarmitaki

22Egiptouraqinmäesclavojaqïtamatamtasïta.

25JAQTHAPI

1Jaqinaktaypinch'axwañaxutjaspa,taripirinakan taripäwiparpuripxaniukhaxa;uqhamastiaskijaqinakarux chiqaparuñjapxani,janwalijaqinakarusjuchañchapxani.

2Ukañanqhajaqitixjawq'jatäñatakwakischixa,taripirix ikt'ayañapawa,ukatnayraqatapanjawq'jañapawa, juchaparjama,mäqawqhajaqinakampi

3Pusitunkajawq'anakwachuraspa,janitixjuk'amp jawq'jañapäkiti,janjuk'ampijawq'jatäspa,ukatwalja ch'akhanakampijawq'jatäspaukhaxa,jilamaxjumatakix janwalijaqituñt'ayasiñapataki

4Vacajjtrigot'ant'asinjanlakapch'uqt'amti

5Jilatanakaxmäkijakasipxani,jupanakatmaynitix jiwxaspa,janirakwawanïkchixa,jiwatwarmixjaniwyaqha markankirjaqimpjanjaqichasiñapäkiti,chachapanjilapaw warmiparmantani,ukatstichachanjilapanlurañap phuqañapawa

6Ukawarminjilïrwawapaxjiwatjilapansutipxaruw tukuni,ukhamatsutipaxIsraelatjanjaqunukutäñapataki

7Ukachachatixjilapanwarmipampjancasarasiñ munkchixa,jilapanwarmipaxjilïrinakarutapunkur makhatasinakhamsañapawa:“Chachajanjilapaxjaniw jilaparIsraelmarkansutipuñt'ayañmunkiti,janiw chachajanjilapanlurañapphuqkaniti”sasa.

8Ukapachawmarkapanjilïrinakapaxjuparjawsanipxani, jupampparlt'apxarakini,jupatixsayt'asisinsaspa:“Janiw nayarkatuntañmunkti”sasa.

9Jilapanwarmipajjjilïrinakannayraqatapanwajupar jakʼachasini,kayupatzapatoapsusinjja,ajanuparthuqtʼani, ukatstiakhamsaniwa:“Jilapanutapjansaytʼayañmunir jaqerojjukhamarakiwlurasini”sasa

10Israelmarkanxasutipaxakhamsatäniwa:“Khititix zapatojist'aratäkiukanutapa”sasa

11Kunapachatixjaqinakaxmaynitmaynikamch'axwapxi, mayninwarmipaxchachaparjawq'jasinamparapluqxatasin jamasatkatuntasinqhispiyañatakjak'achasisin

12Ukapachawamparapkhuchhuqäta,nayramaxjaniw khuyapt'ayaskaniti.

13Bolsamanjjajaniwkunaymanpesonakutjañamäkiti, jachʼajiskʼapesonaka

14Utamanjja,janiwkunaymantupunïñamäkiti,jachʼa jachʼajiskʼa

15Ucampismäsumapesañawutjani,mäsumatupuñaw utjani,ukhamatkawkïroraqtïTatitDiosamajjchurktam ukaoraqenjukʼamptiempojakapjjañamataki

16Taqikhitinakatixukhamlurapki,janchiqaparlurapki ukanakasTatitDiosamatakixajjtaskañawa.

17Amtasipxam,kuntixAmalecanakaxEgiptomarkat mistusinthakinlurapkäyätamukamtasipxam

18Kunjamsathakinjikistam,qhepäjjamanjan chʼamaninakarusnuwjäna,qarjata,qarjatäkayätaukhasa ucatjupajjjaniwDiosarajjsarascänti

19UkatpïTatitDiosamaxtaqiuñisirinakamatsamarañ churapxätam,kawkïruraqitixTatitDiosamaxherenciapjam churkätamukauraqinxa,alaxpachatamalecjaqitamtasiñap chhaqtayäta.janiwarmaskätati.

26JAQTHAPI

1KunapachatixTatitDiosamaxkawkïruraqirutix churkätamukauraqiru,uraqirkatuntasinukanjakasxäta

2Uraqinutjkiukaachunakatnayrïrachunakapthapipxäta, kawkïruraqinakatïTatitDiosamaxchurkätamukauraqit mäcanastaruwuchapxäta,kawkïrchiqarutixTatit Diosamaxsutipuñt'ayañatakajllkaniukachiqaruw sarapxäta

3Ukaurunakanutjkaniukasacerdoteruwsaräta,ukatsti akhamsasma:“JichhüruwTatituDiosamaruxarsta,kawkïr uraqitixTatituxnayraawkinakasarjuramentolurkäna ukaruwpuriwayta”sasa

4SacerdotestiamparamatcanastaapsusinTatitDiosaman altarapnayraqatanuchani

5JumastiTatitDiosamanayraqatansapxarakïta:“Awkixax jiwañatakwakicht'atsiriojaqiwEgiptomarkarsaräna,mä qawqhanikiwukanjakasïna,jach'a,ch'amani,waljajaqini markaruwtuküna.

6Egiptonakaxjanwalinakachikt'apxitu,t'aqhisiyapxitu, walich'amaesclavotkatuyapxitu

7KunapachatixnayraawkinakasanTatitDiosaparart'apkta ukkhaxa,Tatituxarunakist'äna,t'aqhisiñanakasampi, ch'amachasitanakasampi,t'aqhisiñanakajampi

8TatituxEgiptomarkatmäch'amanamparapampiw irpsuwayitu,jach'aajjsarkañampi,unañchanakampi, muspharkañanakampi

9Jupawakachiqarirpapxitu,akauraqichurarakistu, lechempi,misk'impijawiruraqi.

10Jichhasti,akauraqinnayrïrachunakapanta,kawkïr uraqitixjumaxchurkistaukauraqiUcatstiTatitu Diosamannayrakataparuwucharaquïta,TatituDiosaman nayrakataparyupaychapjjarakïta

11TatituDiosamaxtaqiaskinakchurkistuukanakat kusisipxäta,jumampi,levitampi,jumanaktaypinkiryaqha markankirjaqinakampi

12Kunapachatixdiezmochurañtukuyxätaukkhaxa,kimsïr maratdiezmochurañtukuyxäta,ukamaraxdiezmochurañ marawa,ukatlevitaru,yaqhamarkankirinakaru, awkinakaru,viudanakaruchurarakïta,ukhamat punkunakamanmanq'asipxañapataki,manq'asipxañapataki 13UkatstiTatitDiosamanayraqatansapxäta:“Nayaw qullanyänakaxutajatapsuwaytxa,ukatstilevitanakaru, yaqhamarkankirinakaru,awkinakaru,viudanakaru churarakta,taqikamachinakamaru,kawkïrkamachinaktix sisktaukarjama.

14Nayajjjaniwukaachupatllakisiñatakmanqʼkti, janirakiwkunaqʼañunaksaaptʼaskti,janirakiw jiwatanakatakiskunschurkti,janukastiTatitDiosajjan arupistʼaraktwa,kuntïsisktaukarjamawlurta 15Qullanjakañutamat,alaxpachatuñtasim,Israel markamarusbendicim,kawkïruraqitixchurkistauka uraqiru,kunjamtïnayraawkinakasarjuramentolurapkta ukhama,ukauraqixlechempi,misk'impiphuqhantat uraqiwa.

16JichhüruwTatitDiosamaxkamachinakphuqañamataki, taripäwinakamampiphuqañamataki,taqichuymamampi, taqialmamampiphuqañamataki.

17JichhürojjTatituruwDiosamatarsta,thakinakapan sarnaqañamataki,kamachinakapsa,mandamientonakapsa, taripäwinakapsa,arupistʼañamataki.

18Tatituxjichhüruwjumaruxsapxsma,jumarsapamayni markapäpxañamataki,kunjämtixarsuwayktamukhama, taqimandamientonakapphuqañamataki.

19Taqimarkanakatsipansajach'añchañataki,sutip jach'añchañataki,jach'añchañatakiUkhamatjumanakax TatitDiosamatakqullanmarkapäpxañamataki,kunjämtix jupaxsiskiukhama

27JAQTHAPI

1Moisesaxisraelitajilïrinakampichikawjaqinakarakham säna:Jichhürunmandamientonakphuqapxamsasa

2Jordánjawirmakhatapxäta,kawkïroraqtixTatit Diosamaxchurkätamukauruxa,jach'aqalanak sayt'ayapxäta,ukatstiyesompiwliwxatapxäta.

3Ukakamachintaqpacharunakwaqillqapxäta,kawkïr oraqtixTatitDiosamaxchurkistuukauraqirumantañataki, ukauraqixlechempi,misk'impiphuqhantaturaqiwa kunjämtixnayraawkinakamanTatitDiosapax arsuwayktamukhama.

4UkatwaJordánjawirmakhatxapxäta,ukaqalanakEbal qulluruwsayt'ayapxäta,jichhürunakansapksmauka qalanakxa.

5UkanwaTatituDiosamatakmäaltarluräta,qalatluratmä altar,janiwkunahierrotluratherramientanaksaukaaltar uchätati

6TatituDiosamanaltarapqalatluratlurapxäta,ukatsti nakt'ayatwaxt'anakTatitDiosamaruwluqtapxäta.

7Sumankthapiñwaxt'anakluqtapxäta,ukanmanq'apxäta, TatitDiosamanayraqatankusisipxarakïta

8Ukaqalanakxaruxakakamachintaqpacharunakapxa waliqhanqillqt'äta

9Moisesampi,levitasacerdotenakampisti,taqpachIsrael markaruwsapxäna:Israel,amuyasipxam,ist'apxam jichhüruwjumajjTatitDiosamanmarkapäjjtajja

10UkhamastiTatitDiosamanarupist'asim, kamachinakapsa,kamachinakapsaphuqharakïta,kuntix nayaxjichhürunsisksma

11UkatstiMoisesaxukapachpauruwjaqinakarewjjt'äna: 12Jordánkhurkatarpuripkätaukapachasti,jupanakaw Gerizimqullunsayt'asipxani,jaqinakarbendiciñataki Simeón,Leví,Judá,Isacar,José,Benjamínukanaka. 13JupanakastiEbalqullunmaldeciñatakiwsayt'asipxani Rubén,Gad,Aser,Zabulón,Dan,Neftalí

14Ukatlevitanakaxtaqiisraelitanakaruwjach'atarsupxani: 15MaldecitäpankhititixTatitunajjtaskañapa,k'achachata janukaxq'añutluratidololuraspa,mäjamasatimt'kiuka jaqixa.Taqijaqinakaxakhamsapxarakiniwa:“Amén”sasa.

16Khititejjawkipanjanukajjtaykapanqhantʼkiukajj maldecitäpanTaqijaqinakaxsapxaniwa:“Amén”sasa

17Jaqimasipanchimpupapaqkiukaxñanqhachatäpan.

Taqijaqinakaxsapxaniwa:“Amén”sasa

18JuykhunakarthaknamsarxayirixñanqhachatäpanTaqi jaqinakaxsapxaniwa:“Amén”sasa.

19Khititixyaqhamarkankiri,awki,ijmawarmintaripäwip mayjt'aykiukaxmaldecitäpanTaqijaqinakaxsapxaniwa: “Amén”sasa.

20Khititixawkipanwarmipampiikintkiukax maldecitäpan;kunatixjupaxawkipanisipch'uqt'iTaqi jaqinakaxsapxaniwa:“Amén”sasa.

21Khititejjkunaymananimalanakampiikintkiukajj maldecitäpanTaqijaqinakaxsapxaniwa:“Amén”sasa

22Khititixkullakapampi,awkipanphuchapampi,taykapan phuchapampiikintkiukaxmaldecitäpanTaqijaqinakax sapxaniwa:“Amén”sasa

23Khititejjsuegrapampikiskiukajjmaldecitäpan.Taqi jaqinakaxsapxaniwa:“Amén”sasa

24Jaqimasiparjamasatjawq'jkiukaxmaldecitäpanTaqi jaqinakaxsapxaniwa:“Amén”sasa.

25Khititixjanjuchanijaqirjiwayañatakqullqikatuqki ukaxmaldecitäpan.Taqijaqinakaxsapxaniwa:“Amén” sasa

26KhititejjakaLeyintaqearunakapjanphoqañatakejj maldecatäpanTaqijaqinakaxsapxaniwa:“Amén”sasa

28JAQTHAPI

1JumatixTatitDiosamanarupsumist'äta,taqi kamachinakapphuqhañataki,taqikamachinakap phuqhañataki,TatitDiosamastiakauraqinkirtaqi markanakatsipansajach'araptapxätamwa

2Taqeukabendicionanakajjjumaruwpurini, katoqarakïtam,jumatïTatitDiosamanarupistʼätaukhajja. 3Markataypinxawalikusisitäpxätawa,pampansa jach'añchatäpxätawa

4Kusisiñanïniwajanchimanachunakapasa,uraqiman achunakapasa,uywanakamanachunakapasa,vacanakaman achunakapasa,ovejanakamanachunakapasa

5Kusisiñawcanastamasa,imañutamasa.

6Kunapachatixmantkätaukkhaxa,kusisitäpxätawa, mistuñkamastikusisitäpxätawa

7Tatituxjumampnuwasiruñisirinakamaruxnayraqataman nuwjarakïniwa,jupanakaxmäthakhinjamjutapxam, ukatstipaqallqthakhinjamjaltxapxani

8Tatituwbendicionanakchurapxätam,imañutanakamansa, taqikunanaktixamparamluqtkätaukanakaruJupaw bendicipxätamkawkïruraqitixTatitDiosamaxchurkätam ukauraqinxa.

9Tatituxjumatakixmäqullanmarkautt'ayapxätam, kunjämtixjupaxjuramentolurawayktamukhama,jumatix TatitDiosamankamachinakaparjamsarnaqäta, thakinakaparjamsarnaqäta

10TaqiakauraqinkirjaqinakaxuñjapxaniwaTatitun sutipampjawsatätamxa.Jumaruxaxsarapxätamwa.

11Tatituxwaljayänaka,janchimanachunakapana, uywanakamanachunakapata,uraqimanachunakapatsa, kawkïruraqitixTatituxnayraawkinakamarjuramento churapkäyätamukauraqinxwaljayänakchurapxätam

12Tatituxsumayänakapjist'ararakïtam,alaxpach jist'ararakïtam,pachaparuraqimarjalluchurañataki,taqi luratanakambendiciñataki,waljamarkanakarmayt'arakïta, janirakmayt'askätati

13Tatituwjumaruxp'iqirtukuyätam,janiw chuymapäñapäkitiukatstijumasapakiwalaxpachankirïta, janirakiwalayaxutjkätati;JumanakatixTatitDiosaman kamachinakaparist'apxäta,kawkïrkamachinakatixjichhür sisksma,ukanakphuqhapxañamataki,phuqhapxañamataki 14Jichhürunsisksmaukaarunakatxa,janiwyaqha diosanakararktasa,jupanakaryupaychañatakixsarxätati. 15UcampisjumatixTatitDiosamanarupjanist'käta,taqi mandamientonakapsa,kamachinakapsa,jichhürunakan sisksmaukarjamphuqhañmunkätaxa.Taqeuka maldicionanakajjjumaruwjutapjjätam,ukatstijumar katuntapjjarakïtamwa

16Markataypinxañanqhachatätawa,pampansa ñanqhachatätawa

17Maldecatäniwacanastamasa,imañutamasa

18Janchimanachunakapasa,uraqimanachunakapasa, vacanakamasa,ovejanakamansamaldecatäniwa

19Mantkasaxñanqhachatätawa,mistuñkamasti ñanqhachatätawa.

20Tatituxjumarñanqhachäwi,t'aqhisiña,tuqiñ apayanipxätam,taqikuntixjumaxamparamampluqtkäta ukanakxa,t'unjatäñkama,jank'akjiwañapkamaJumanakan ñanqhaluräwinakamalayku,nayarapanukutätamlayku

21Tatituxukausuxjumaruxch'amakt'ayapxätamwa, kawkïruraqitixjumarkatuntañataksarkätaukauraqit tukjañkama

22Tatituwjumaruxtukjarakïtam,calenturampi, chhuxriñchjasiñampi,sintiphichhantampi,espadampi, phust'añampi,mohompi;Jupanakastitukjañkamaw arknaqapxätamsasa.

23Pʼeqemapatjjankiralajjpachajjbroncetluratänwa,uraq manqhankkiukaoraqejjhierrotuñtatäniwa

24Tatituwjalluxuraqimanlaq'ampilaq'ampitukuyani, alaxpachatjumaruwpurini,tukjañkama

25Tatituxuñisirinakamarnayraqatapannuwjarakïtam,mä thaknamjupanakarnuwasirsaräta,paqallqthakinak jupanakarjaltxapxäta,akauraqintaqpachmarkanakaruw jaltxapxäta.

26Ukajiwatcuerpomaxtaqijamach'inakataki,aka uraqinkiranimalanakatakismanq'äxaniwa,janiwkhitis jupanakarapanukkaniti

27TatituxEgiptomarkanch'akhanakapampi,ch'uqi ch'uqimpi,ch'akhanakampi,chhuxriñchjasiñampiw jawq'jätam,janqullatäkasmati

28Tatituxjumaruxloqhuñampi,juykhüñampi, muspharañampiwtukjätam

29Chikaurustillamkt'äta,kunjämtixjuykhuxch'amakan llamkt'kiukhama,janirakiwthakinakamanxch'amanïkätati, wiñayatakiwt'aqhisiyata,lunthatatuñjasirakïta,janirakiw khitisqhispiykätamti.

30Mäwarmimpiwcasarasiñama,yaqhachachastijupamp chikawikirïta,mäutalurarakïta,janiwukanjakkätati,uva yapuyapuchäta,uvayapunaksajaniwapthapiskätati.

31Vacamajjnayranakamnayraqatanjiwayatäniwa, janirakiwmanq'kätati,asnomajjnayraqatamatapaqatäniwa, janirakiwkutt'ayatäkaniti,ovejanakamajjuñisirinakamar katuyatäniwa,janirakiwkhitisjupanakarqhespiyañatak utjkaniti

32Yuqanakamasa,phuchanakamasayaqhamarkaru katuyatäniwa,nayranakamasauñnaqaniwa,janirakiw ch'amamaxutjkaniti

33Uraqinachunakamampi,taqich'amanakamampixa,jan uñt'atmarkawmanq'antaniJumastisapakutit'aqhisiyata, t'aqhisiyatuñjasirakïta

34Ukhamajjnayranakamuñjasajjloqtatäjjätawa.

35Tatituxqunqurinakamsa,kayunakamsa,jan qullañjamäkiukausumpiwjawq'jätam,kayumat p'iqimkama.

36Tatituwjumarusa,reyimarusirpanipxätam,kawkïr markatixjumanakasninayraawkinakamasuñt'apktauka markaru.ukatstiyaqhadiosanakaruwyupaychäta, lawanaka,qalanaka

37Tatituxkawkirmarkanakarusirpkätamukamarkanaka taypinxa,mämuspharkaña,mäsäwi,mäarunakjamaw tukurakïta

38Waljajathanakpamparapäta,mäjuk'akapthapisma Ukat'ijut'ijut'ijut'ant'aruwtukjapxani.

39Uvayapunakyapuchäta,sumak'achachata,ukampis janiwvinoumañamäkiti,janirakiwuvasapthapiñamäkiti laq'unakawjupanakarmanq'antapxani”sasa.

40Taqiuraqinakamanxaolivoquqanakawutjani,ukampis janiwaceitempixjawq'jkätati.Olivomastiachup achuyapxani”sasa

41Jumaxyuqallwawanaka,imillwawanakyuripxäta, ukampisjaniwkusisipxätati;Jupanakastikatuntatäpjjaniwa” sasa.

42Taqiquqanakamsa,uraqimanachunakamsa,t'iju t'ijunakawtukjapxani

43Jumanjanuñt'atjaqixjumatsipanjuk'ampjach'aruw sartani;ukatstiwalijiskʼaruwsaraqani”sasa

44Jupawmayt'ätam,jumastijaniwmayt'kätati,jupaw p'iqipäni,jumastichuymapärakïtawa

45Taqiukamaldicionanakaxjumaruwpurini, arknaqapxarakïtam,katjapxarakïtam,tukjañkama.Tatit Diosamanarupjanist'apktati,mandamientonakapsa, kamachinakapsaphuqañataki

46Jupanakastimäunañchäwi,mämuspharkañuñacht'äwi, wawanakamaruswiñayatakiwuñstapxani.

47TatituDiosamaruxjaniwkusisiñampi,kusisiñampi yupaychktati,taqikunanwaljaluräwinakaplayku.

48UkatwaTatituxjumacontrakhitankiuka uñisirinakamaruxmanq'atawtjata,umatpharjata,q'alajan isinïsa,taqikunatpist'ayasa,mähierroyugokunkamar uchani,jumartukjañkama.

49Tatituxjayachiqat,akauraqitukuyatmämarka jumampnuwasiñatakapanini,kunjamtïmäáguilat'ijtki ukhamamämarka,kawkïrmarkatixlaxrapjanamuykäta; 50Qhuruuñnaqt'anmarka,chuymankipstatanakarjan yäqasa,waynanakarusa.

51Ukatstiuywanakamanachunakapsa,uraqiman achunakapsamanq'antani,t'unjañkama

52Jupajjtaqepunkunakamanwamuyuntapjjätam, kawkhantïjumajjconfiyktaukajachʼaperqanakamajj aynachtʼañapkama

53Ukatstijumapachpawjanchimanachupmanq'äta, yuqallwawanakamanjanchipa,TatitDiosamaxjumar muyuntapkätam,uñisirinakamaxt'aqhisiyapkätam

54Ukhamatjumanaktaypinmunasiri,walich'ullqhijaqisti, jilaparu,ñik'utapanwarmiparu,ukhamarakwawanakapat jilt'irinakaparuxjanwaliwuñjani

55Ukhamatkhitirusjankhitiruswawanakapanaychap churkaniti,khitinakarutixmanq'apkaniukawawanakan aychapxa,janiwkunasjuparuxjaytkaniti,muyuntäwipansa, janwalt'äwinsa,uñisirinakamaxtaqpachpunkunakaman t'aqhisiyapkätam

56Jumanaktaypinsumachuymanwarmisti,kayupuraqir ch'uqt'añjanmunkchixa,chuymapanchachaparusa, yuqaparusa,phuchaparusjanwaliwuñjani

57Ukxarusti,kayunakaptaypitmistuniryuqallwawaparu, wawanakaparu,jupastijamasatmanq'antani,taqikunat pist'atapata,muyuntatäsa,janwalt'äwinuñjasisa

58Jumatixakalibronqillqatäkiukakamachintaqpach arunakapjanphuqhañmunkstaxa,akajach'aajjsarkañsuti, TatitDiosamaruaxsarañamataki

59UkapachawTatituxt'aqhisiñanakamaru,wawanakaman t'aqhisiñanakaparusmuspharkañtukuyani,jach'a t'aqhisiñanaka,jantukuskirjach'ausunaka,jach'ausunaka, jayapachanaka

60UkhamarusEgiptomarkankunausunakatïjumar ajjsarkayätaukanakapanini;Ucatjupanacajjjumar lip'katasipjjaraquiniwasasa

61Taqiusunaksa,kunajanwalt'äwinakasa,akakamachi libronjanqillqatäkiukanakasTatituxjumaruwapanini, tukjañkama.

62Jumanakaxjuk'anikiwqhiparapxäta,alaxpachan warawaranakjamwaljanikïpxätaTatitDiosamanarupjan ist'añmunatamlayku

63UkhamarusTatituxjumanakatkusisipxätam,jumanakar askinaklurapxañamataki,jumanakarwaljaptayañataki ukhamatTatituxjumanakatkusisipxätamjumanakar t'unjañataki,jumanakartukjañataki;Kawkïroraqtï apnaqañataksarkätaukauraqitapsutäpxätawa”sasa

64Tatituxtaqimarkanakaruwch'iqiyapxätam,akauraqin mächiqatyaqhachiqakamaUkanstiyaqhadiosanakaruw yupaychäta,ukadiosanakarustijaniwjumasa,nayra awkinakamasuñt'apktati,lawanaka,qalanaka.

65Ukamarkanakataypinstijaniwsamarañjikxatkätati, janirakiwkayunakamassamarañjikxatkätati,ukampis

Tatituwukankhathatt'atchuymachurätam,nayranakam aynacht'ayasa,llakisiñampi.

66Jakäwimaxpächasiñampiwnayraqatamanwarkt'atäni; uruyarumawaxsararakïta,janirakiwjakañamsaajjsarkätati.

67Alwatstisapxarakïtawa:“¡Diosaxjayp'üspa!Jayp'urusti sapxarakïtawa:‘¡Diosaxalwatäspa!Chuymamarajjsarañat ajjsarañata,nayranakamanuñjatamatsa

68TatituxEgiptomarkaruwbarconakampkutt'ayapxätam, kawkïrthaktixnayaxsapksmaukathakhinjam,janiw mayampsuñjxätati,ukanuñisirinakamaruxesclavo, esclavoukhamaljatäpxäta,janirakiwkhitisalasipkätamti

29JAQTHAPI

1Akaarust'äwixTatituxMoisesaruxMoaburaqin israelitanakampilurañapatakiwmayïna,Horebmarkan jupanakampchikaarust'äwimpi

2UkatMoisesaxtaqpachisraelitanakaruwjawsäna, jupanakarsarakïna:Jumanakaxuñjapxtawataqikuntix TatituxEgiptouraqinFaraonaru,taqiuywatanakaparu,taqi uraqinakaparulurkatayna

3Jach'ayant'anaknayranakamajjuñjkta,uñnaqanaka, jach'amilagronaka

4UcampisTatituxjaniwjichhürkamaxamuyt'añchuyma churapktamti,nayranakasuñjapxañamataki,jinchunak ist'apxañamataki

5Nayastipusitunkamarawwasaranirpapxsma, isinakamaxjaniwch'amakt'kiti,zapatonakamas kayunakamsajaniwch'amakt'kiti

6Jumanakaxjaniwt'ant'amanq'apktati,janirakiwvinosa, machjayirumañanaksaumapktati,ukhamatnayanTatit Diosamaxätaxyatipxañamataki

7Akachiqarpuripktaukkhasti,HesbónmarkanSihón reyimpi,BasánmarkanOgreyimpixnuwasiñaruw mistunipxäna,nanakaxjupanakaruxnuwasipxaraktwa

8Uraqipkatuntasinxa,rubenitanakaru,gadjaqinakaru, Manaséschikattriburuwherenciapjamchurapxta.

9Ukhamastiakaarust'äwinarunakphuqapxam,taqikuntix lurapktaukanakansumsarnaqapxañamataki

10JichhürojjtaqeniwTatitDiosamanayraqatan saytʼatäsipktatribunakamanp'iqinchirinakama,jilïrinaka, jilïrinaka,taqiIsraelmarkankirinakampi

11Wawanakamasa,warminakamasa,campamentoman utjkiukayaqhamarkankirjaqinakamasa,lawanakam khuchhuritpachaumaapsuñkama

12TatituDiosamampimäarust'äwirmantañamataki, juramentoluratamampi,jichhürunakanTatitDiosamampi jumamparust'askäta.

13Jichhürutixjupapachpatakmämarkaruñt'ayañapataki, jumatakixmäDiosäñapataki,kunjämtixjupaxsisktam ukhama,kunjamtïnayraawkinakamararsuwaykatayna ukhamarjama,Abrahamaru,Isaacaru,Jacoburu. 14Janirakiwjumanakampikiakaarust'äwi,akajuramento lurkti;

15Ukampiskhititixjichhürunnanakampchiksayt'aski, TatitDiosasannayraqatapansayt'atäki,ukhamarak jichhürunakanjannanakampchikäkiukampi.

16(JumanakaxyatipxtawakunjämtixEgiptouraqin jakasipkta,kunjämtixjumanakaxpasapktaukamarkanaka taypirpuripxta.

17Jumanakaxuñjapxtawajupanakanajjtaskañanakapa, idolonakapsa,lawanaka,qala,qullqi,quriukanaka

18Jumanaktaypinjanmächacha,warmi,familia,tribu, jichhürojjTatituDiosasatjichhürutjitheqtañatakejjaka markanakandiosanakaparyupaychirsarapjjañapataki Ukhamatjumanaktaypinmäsaphixutjañapa,ukasaphix gallo,ajenjoachuraki;

19Ukamaldicionanarunakist'asinsti,chuymapan bendicisi,akhamsasa:“Nayaxsumankañawutjani, chuymajanamuyt'atajampismachjayirumañar yapxatañataki

20Tatituxjaniwkhuyapt'aykaniti,janukastiTatitun colerasiñapasa,envidiasiñapasukajaqicontraw chhullunkhayasini,akalibronqillqatäkiuka maldicionanakaxjuparuwpurini,Tatituxalaxpachatsutip chhaqtayani

21TatituxIsraeltribunakatxajanwaliruwjaljani, arust'äwintaqimaldicionanakaparjama,akakamachi qillqatanqillqatäkiukhama

22Jutïrwawanakamastijumatqhipatsartanipxani,yaqha markankirinakaxukamarkanjanwalt'äwinakapuñjasax sapxani,kunausunakatïTatituxukamarkarapankiukanak uñjasa

23Taqiuraqixazufre,ch'uqi,ninanakhantatjamawa,janiw yapuchatäkiti,janirakiwch'uxñaquqanakasutjkiti, kunjämtixSodoma,Gomorra,Admá,Zeboimmarkanakar t'unjatäkänukhama,Tatituxcolerasiñapampi, colerasiñapampixt'unjäna

24Taqimarkanakassapxarakiniwa:“¿KunatarakTatitux akauraqirukhamlurpacha?¿kunasakajach'acolerasiñan junt'uñapaxa?

25Jaqinakaxsapxarakiniwa:“Tatitu,nayraawkinakapan Diosapanarust'äwipapanukupxataplayku,Egiptouraqit irpsusinjupanakamparust'äwipapanukupxataplayku

26Jupanakastiyaqhadiosanakaruwyupaychapxäna, jupanakaruxjaniwuñt'apkänti,jupanakaruxjaniw churkänti

27Tatituncolerasiñapaxakaoraqeruxwalpun phichhantasïna,taqimaldicionanakakalibronqillqatäki ukanakapaniñataki

28Tatituxjupanakaruxcolerata,colerata,jach'acolerata, yaqhauraqiruwjaquntäna,jichhürunakanjama.

29TatitDiosasanimantatyänakapaxjiwasankiwa, ukampiskunanakatixyatiyatäkiukanakaxwiñayatakiw jiwasanakankiwa,ukhamarakwawanakasankiwa,ukhamat akaLeyintaqiarunakapphuqañasataki

30JAQTHAPI

1Taqeukanakajjjumarpurinkaniukhajja,bendicionampi, maldicionampi,nayajjjumannayraqatamaruchapjjsma, kawkïrmarkanakarutïTatitDiosamajjirpkätamuka markanakatamtasïta

2TatituDiosamaruwkutt'apxäta,kunjämtixjichhür siskämaukarjamawaruparist'apxäta,jumampi wawanakamampi,taqichuymamampi,taqialmamampi

3UkapachawTatitDiosamaxkatuntatuñjasipxätam,jumat khuyapt'ayasipxätam,kawkïrmarkanakatixTatitDiosamax t'aqhisiyapktamukamarkanakatkutt'anipxätam.

4Jumanakatmaynitixalaxpachanqäxar jaqunukutaxätamxa,TatitDiosamawukachiqat apthapipxätam,ukatukachiqatirpapxarakïtam.

5TatituDiosamastikawkïroraqtïnayraawkinakaman apnaqapkänaukaoraqeruwirpanipxätam,ukatstiuka

uraqiruwkatuntapxätaJupastiaskinaklurätam, awkinakamatsipansajuk'ampjiltayarakïtam”sasa.

6TatituDiosamastichuymamsa,wawanakaman chuymamsacircuncidarakïniwa,ukhamatTatitDiosamaru taqichuymamampi,taqialmamampimunasiñamataki, ukhamatjakañamataki

7TatituDiosamastiuñisirinakamaru,jumaruñisirinakaru, arknaqapktamukanakarustaqiukamaldicionanakchurani.

8UkatstiTatitunarupist'asinkutt'anipxäta,taqi kamachinakapphuqhapxarakïta,kuntixjichhürsisksma

9TatituDiosamastitaqiluratanakamampi,janchiman achunakapansa,uywanakamanachunakapansa,uraqiman achunakapansa,askinakchurapxätam,Tatituxwasitatwa jumatkusisipxätam,kunjämtixnayraawkinakamat kusisipkänaukhama

10JumanakatixTatitDiosamanarupist'apxäta, mandamientonakapsa,kamachinaksaakaLeylibron qillqatäkiukarjamphuqapxäta,TatituDiosamarutaqi chuymamampi,taqialmamampi,ukarkutt'apxäta.

11Jichhürojjakamandamientosisksmaukajjjaniwjumat imantatäkiti,janirakiwjayankkiti

12‘¿Khitisalaxpacharmakhatani,jiwasanakarapanini,uk ist'añasataki,phuqañasataki?

13Janirakiwlamarqotatkhurkatarsisktati:“¿Khitislamar qotakhurkatarsarasinjiwasatakapanini,ukist'añasataki, ukatphuqhañasataki?”

14Ucampisukaarojjwalijak'ankjjewa,lakamansa, chuymamansa,ukphoqañamataki.

15Uñjapxam,jichhüruwjakañampi,askimpi,jiwañampi, janwalimpi,jumannayraqatamanuchapxsma;

16JichhürojjTatituDiosamarumunasiñamataki, thakinakapansarnaqañamataki,kamachinakapsa, leyinakaparusa,taripäwinakapsaphoqañamatakiwsissma, ukhamatjakañamataki,waljaptañamataki.

17Ukampischuymamatixjanist'kätati,janukastiyaqha diosanakaryupaychäta,ukatjupanakaryupaychäta; 18Jichhüruwsapxsma,chiqpachapuniwjiwarapxäta, kawkïruraqitixJordánjawirmakhatapkätaukauraqinjan juk'ampjakasipxätati

19Alaxpacharu,akapacharusjichhüruwjawst'apxsma, jumanakanjakañampijiwañampi,bendicionampi, ñanqhachasiñampi,jumanakannayraqatamanutt'ayata, ukatwajakañajllisim,ukhamatjumampiwawanakamampi jakapxañamataki

20UkhamatTatitDiosamarumunasiñamataki,jupan aruparist'añamataki,jupampchikt'atäñamataki,jupaw jakañamaxa,jakañkama,kawkïruraqitixTatituxnayra awkinakamaru,Abrahamar,Isaacaru,Jacobunakar churañatakjuramentolurkänaukauraqinjakañamataki

31JAQTHAPI

1UkatstiMoisesaxtaqiisraelitanakaruwukaarunakarsüna 2Jesusastijupanacarojjsänwa:Jichhürojjpatacapä tunkamaranïtwaJaniwjuk'ampimistuñsa,mantañsa puedkti,Tatituxsituwa:‘JaniwJordánjawirkhurkatar sarkätati’sasa.

3TatituDiosamasti,jupawjumarnayräxatmakhatani, jupastiakamarkanakaruwtukjani,jumastijupanakar katuntäta,Josuéchachastijumannayraqatam makhatarakiniwa,kunjämtixTatituxsiskiukhama

4Tatituxjupanakaruxlurani,kunjämtixSihón,Og reyinakaru,amorreonakanreyinakaparu,t'unjkänauka uraqinakaruslurkaniukhama

5Tatitustijumanakannayraqatamankatuyapxätam,taqi kamachinakarjamphuqhapxañamataki.

6Ch'amanïm,janaxsart'am,janaxsarapxamti,janirak axsarapxamti,TatitDiosamawjumampchiksaraskijaniw pantjaskätamti,janirakiwjaytanukkätamti.

7MoisesastiJosuéchacharuwjawsäna,ukatstisänwa: “Chʼamani,janajjsarirïm,kawkïroraqtïTatitojjnayra awkinakaparjuramentochurkiukaoraqeruwsarätaJumaw jupanakaruxherenciakatuqapxäta”sasa

8Tatitusti,jupawjumarnayrasarki;jupastijumampïniwa, janirakiwjaytanukkätamti,janirakaxsaramti,janirak llakisimti

9Moisesastiakakamachiqillqäna,ukatstiLevíchachan sacerdotenakaparuwkatuyäna,jupanakaxTatitunarust'äwi arcapapt'atäpxänwa,Israelmarkanjilïrinakaparu

10Moisesastijupanakaruxsarakïnwa:Sapapaqallq maratukuyarux,antutatäñmara,TabernáculoFiestaurun 11KunapachatixtaqiisraelitanakaxTatitDiosamarux kawkirutixajllitäkiukachiqaruñstapxaniukhaxa,taqi israelitanakannayraqatapanakakamachiliyt'apxäta

12Jaqinakarutantacht'am,chachanaka,warminaka, wawanaka,januñt'atjaqinakamaru,punkunakaman ist'apxañapataki,yateqapxañapataki,TatitDiosamaru axsarapxañapataki,akakamachintaqiarunakaparjam phuqhapxañapataki.

13JumanakatixJordánjawirtuqirsarxapxätaukauraqin jakasipkätaukhakama,wawanakapaxist'apxañapataki,ukat TatitDiosamaruaxsarañyatiqapxañapataki.

14TatituxMoisesaruxsänwa:Jumanakaxjak'achasisin jiwañamataki,Josuéchacharjawst'apxam,TatitumpJikisiñ Carparuwuñstapxam,ukhamatjuparmayt'añajataki. MoisesampiJosuéchachampisti,TatitumpJikisiñ Carparuwsarapxäna

15TabernáculonstiTatituxmäqinayapilaranuñstäna,uka qinayaxcarpanpunkuppatxaruwsayt'äna

16TatitustiMoisesaruxsänwa:Jumawnayra awkinakamampixikirïta.ukatstiakamarkaxsartasiniwa, ukatstiyaqhamarkankirjaqinakandiosanakaparknaqasaw q'añulurirsarapxani,kawkirutixjupanakampchiksarapki ukadiosanakararknaqasa,nayaruxjaytanukupxani, jupanakampluratarust'äwixp'akintapxani

17Ukaurunjja,nayancolerasiñajajjjupanakcontraw sartani,nayajjjupanakarapanukurakïwa,jupanakatsti ajanupimantjjarakïwa,manqʼantatäpjjaniwa,waljajan walinaka,janwaltʼäwinakawjupanakarpurini.Ukhamatwa ukauruxsapxani:“¿JanitDiosaxjiwasanaktaypinjan utjataplaykuxukajanwalinakaxjutkistu?”

18Nayastiukauruxajanuximantaskä,kunajanwalinaktix jupanakaxlurapkiukanakatxa,yaqhadiosanakar kutt'apxatapata

19Jichhastiakaq'uchujumanakatakiqillqt'apxam, israelitanakaruyatichapxam,ukaq'uchulakanakaparu uchapxam,ukhamatakaq'uchuisraelitanakarnayatak qhanañcht'añapataki.

20Kunapachatixnayraawkinakaparjuramentolurkäyät ukauraqiru,lechempi,misk'impijalluntiruraqirirpkä ukkhaxa.Jupanakastimanq'antasipxani,phuqt'asipxani, lik'iruwtukupxani;uqhamastiyaqhadiosanakaruw

kutt'anipxani,jupanakaryupaychapxani,nayar colerasipxani,arust'äwixp'akintapxani.

21Kunapachatixwaljajanwalinakasa,janwalt'awinakas jupanakarpuriniukkhaxa,akaq'uchuq'uchuñaxjupanak contrawqhanañchani.Wawanakapanlakapatjaniw armatäkaniti,kunaamuyunaktïsarnaqapkiukyattwa, jichhasjanïrjuramentolurktaukaoraqerirpkasa

22UkatwaMoisesaxukaq'uchuqillqäna,ukaq'uchu israelitanakaruyaticharakïna

23UcatstiNunchachanJosuéyokaparuwmäewjjtʼa churäna:“Chʼamani,janajjsarirïm,jumawisraelitanakar juramentolurktaukaoraqerirpäta,nayastijumampïskäwa” sasa.

24Moisesaxakakamachinarunakapmälibrorqillqañ tukuyxäna,tukuyañkama

25MoisesastiTatitunarust'äwiarcapapt'asirlevitanakaruw akhamsäna:

26AkaLeylibroaptasinTatitDiosamanarust'äwiarca thiyaparuchapxam,ukhamatjumacontrayatiyañataki.

27Nayastiyattwakutkatasiñamsa,qalachuymanïtamsa, jichhürunjumanakampchikajakasktxa,jumanakaxTatitur kutkatasipxtaxa.ukatjiwataxqhipatxa,¿qhawqhas juk'ampi?

28Taqpachtribunakamanjilïrinakaparusa,jilïrinakarusa nayartantacht'apxita,jupanakarukaarunakarsuñajataki, alaxpachampirakapachampirjawst'añajataki

29Nayajjyattwa,nayanjiwatajatqhepatjja,jumanakajj qʼaltukjapjjäta,kawkïrthaktïnayajjsapksmaukathakit jitheqtapjjätaqhipaurunakanstijanwaliwjumanakar puripxätam;JumanakaxTatitunnayraqatapanjanwalinak lurapxäta,amparanakamampixjuparcolerayañataki.

30UkatstiMoisesaxisraelitanakantaqpacharunakap ist'äna,ukaq'uchuñtukuyañkama

32JAQTHAPI

1Alaxpachanaka,ist'apxam,nayastiparlä;Uraqpacha, lakajanarunakapist'apxam

2Yatichäwixaxjalluruñtatawch'allt'asini,arunakjasti ch'uqiruñtatawch'allt'asini,mäjisk'ajalluxch'uxña quqanakpatxaru,ch'uxñaquqanakaruñtatawjalluxpurini

3NayawTatitunsutipyatiyä,Diosasaruxjach'akankañ churapxam.

4JupajjQalawa,luräwipasajanjuchani,taqethakinakapajj taripäwiwa,cheqapa,janjuchani,cheqapa,cheqapar Diosapawa.

5Jupanakpachawq'añuchasipxi,q'añunakapastijaniw wawanakapanq'añunakapäkiti,janwalijaqinakäpxiwa.

6¿Janamuyt'asirjaqinaka,janamuyt'asirjaqinaka, ¿ukhamtiTatiturkutt'ayapxsma?¿janitawkimaxjumar alasiri?¿Janitjupajjjumaruttʼayktam, chʼamañchtʼaraktamsti?

7Nayraurunakatamtasipxam,waljawawanakan maranakapat amuyt'apxam; jilïrinakamar yatiyapxarakïtamwasasa

8KunapachatïjachʼajachʼatukurDiosajjmarkanakar herenciapjaljkänaukhajja,Adananyoqanakaparjaljtayäna ukhajja,Israelanwawanakaparjakhüwiparjamaw markachäna

9Tatitunchuräwipaxmarkapawa;Jacobuxherenciapan suertepawa

10Juparojjmäwasaranwajikjjatäna,wasaranwasaranwa jikjjatäna.juparuwirpxaruwayäna,sasawyatichäna, nayrapanmanzanapjamawuñjäna

11Kunjämtixmäáguilaxch'iwiparch'allt'i,yuqall wawanakaparliwxatki,ch'iwinakapjach'araptaski, ch'iwiparapt'asi

12Tatitusapakiwjuparirpäna,janirakiwyaqhadiosas jupampchikajjutjkänti.

13Jupajjakaoraqenkirjachʼacheqanakaruwkayuk sarayäna,ukhamatyapunakanjiltanakapmanqʼañapataki ukatstiqarqatmisk'i,qalatlurataceitech'uqt'ayäna; 14Vacanakanmantequillapa,ovejanakanlechepa, uwijanakanlik'ipampi,Basánuraqinkirurquovejanakampi, cabritonakampi,trigoriñonanakanlik'ipampiuvastiq'uma wilapumaraktaxa

15UkampisJesurunaxlik'iruwtukuwayxi,kayumpiw ch'allt'asiraktaxa,lik'iruwtukuwayxtaxa,lik'iruw tukuwayxtaxaukatstijuparlurirDiosarjaytanukusaw qhispiyasiñQalaruxjisk'achäna.

16Jupanakajjyaqhadiosanakampiwenvidiasipjjäna,jan waliluräwinakampiwcolerasipjjäna

17Jupanakastisaxranakaruwsacrificioloqtapxirïna,janiw Diosarsacrificioloqtapkäntijanuñt'atdiosanakaru, machaqdiosanakaru,nayraawkinakamanjanajjsarir diosanakaru.

18JumaryurkiukaQalatjaniwamuyasktati,jumarlurir Diosatarmasxaraktawa

19UkuñjasaxTatituxjupanakaruñisxänwa,yuqanakapan, phuchhanakapancolerasiñaplayku

20Jupastisarakïnwa:“Ajanuxjupanakatimantaskä, kunjämtixtukusiñapäkiukuñjä,jupanakaxwaliqhuru wawanakawa,jupanakaruxjaniwiyawsapkiti”sasa 21JanDiosäkiukampienvidiasiñaruwpuriyapxitu inamayaluräwinakapampiwnayarcolerayapxitu,nayasti jupanakaruxenvidiasiñwach'amañchä;Nayajjjan amuytʼasirmarkampiwjupanakarcolerayä

22Nayancolerasiñajatjja,ninawnakhanti,infiernokamaw nakhantani,ukatstiakaoraqejjjiltatanakapampiw nakhantani,qollunakancimientonakapsaninamp nakhantayarakiniwa.

23Nayajjjanwalinakjupanakjjaruwtantachtʼä;Nayajj flechanakajjupanakaruwtukjarakï

24Jupanakastimanq'atawtjatawphichhantatäpxani,nina nakhaskirq'añumpi,q'añut'unjäwimpmanq'antatäpxani, nayastiuywanakankisunakapwajupanakarapayanirakï, laq'akatarinakanvenenopampi.

25Anqankirespadampi,ajjsarañampi,waynampiru, virgenampiru,ñuñumpiñuñumpi,ch'iyarñik'utanjaqimpi.

26Nayastisaraktwa:“Nayaxjupanakaruxk'uchunakaruw ch'iqiyañmunta,jaqinaktaypitamtañtukuyañmunta

27Janitïuñisirinakancolerasiñapajjsarkayäta, uñisirinakapanjanwalisarnaqapjjañapataki,jan sapjjañapataki:“Amparajjjachʼawa,Tatitojjjaniwtaqe ukanaklurkiti”sasa

28Jupanakajjjanamuytʼasirmämarkakïpjjewa,janirakiw kunaamuytʼañasutjkiti

29¡Jupanakatixyatiñanipxaspa,ukamuyapxaspäna,qhipa tukusiñapamuyt'apxaspäna!

30¿Kunjamarakmaynejjwaranqajaqenakararknaqaspa, paninistitunkawaranqajaqenakarknaqapjjaspa,janitejj Qalajjjupanakaraljankaspa,Tatitunjistʼantkaspasti?

31JupanakanqalapaxjaniwjiwasanQalasaruñtaskiti, uñisirinakasarakiwtaripirinakäpxi.

32UvayapunakapaxSodoma,Gomorrauvayapunakatjuti, uvayapunakapastiq'añuuvassatawa.

33Jupanakanvinopaxdragonanakanvenenopawa, asnunakanqhuruvenenopawa

34¿Janitakaxnayatakimatäxi,yänakaxtaypin sellatäpacha?

35Nayankiwa,mutuyañasa,kutt'ayañasa;kayunakapax horasaparuwliwxatani,janwalt'äwinurupaxjak'ankxiwa, kunanakatixjupanakarpurinkaniukanakaxjank'akiw purini

36Tatituxmarkaparuxtaripañapawa,uywatanakapatakis arrepentisiñapawa,kunapachatixch'amapaxtukusxi, janirakiwkhitisjist'antatäkaniti

37Jupastisarakiniwa:“Kawkinkisdiosanakapasa, khitinakarutixatinisipkiukaqalanakapasa

38¿Khitissacrificionakapanlik'imanq'äna,umañ waxt'anakanvinopsaumarakïna?sartasipxpan yanapt'apxam,jark'aqapxam

39Jichhastiuñjapxam,naya,nayätwa,janirakiwnayamp chikadiosaxutjkiti.Nayaxusuchjasiraktwa,qullaraktwa, janirakiwkhitisamparajatqhispiyañjamäkiti

40Nayajjalajjpacharuwamparajaytasta,sista: “Wiñayapuniwjakaskä”sasa.

41Nayatixlliphipikirespadaxch'allt'asiristxa,amparajasti taripañtuqitkatxaruraksta;Uñisirinakajaruwmutuyä, uñisirinakarustimäpremiochuräwa.

42Nayajjflechanakajwilampmachjayäjja,espadajasti jañchinmanqʼantaniukatukaxjiwayatanakanwilapampi, katuntatjaqinakanwilapampi,qalltatpachawuñisirinakar kutkatasiña

43Markanaka,markapampchikakusisipxam,jupaw uywatanakapanwilapkutt'ayani,uñisirinakaparkutt'ayani, uraqipatsa,markapatsakhuyapt'ayasiraki

44UkatMoisesaxjutasintaqiarunakakaq'uchunarunak jaqinakaryatiyäna,jupampi,NunchachanOseas yuqapampi

45UkatstiMoisesaxtaqiakaarunaktaqpachIsraelmarkar parlañtukuyxäna.

46Jesusastijupanacarojjsänwa:Taqearunacajj jichhürojjjumanaktaypinarscäyätucjja,jumanacarojj wawanacamarojjakaLeyintaqearunacaparjam phoqapjjañapatakiwmayïtasasa

47JumanakatakixjaniwinamayakïkitiJumanakan jakañamätaplayku,ukaoraqenjja,kawkïroraqentïJordán jawirkhurkatarsarapkätaukaoraqenjukʼamptiempo jakapjjäta”sasa.

48TatituxukapachpauruwMoisesarsäna:

49AkaAbarimqullurumakhatam,Neboqulluru,uka qulluxMoaburaqinkiwa,JericóchiqaruCanaánuraqi uñjapxam,kawkïruraqitixnayaxisraelitanakarmäuraqit katuyaskta

50Kawkirutixmakhatkätaukaqullunjiwapxam,ukatsti markamartantacht'asipxamKunjämtixAarónjilamaxHor qullunjiwxäna,ukatstimarkapartantacht'atäskänaukhama

51Jumanakaxisraelitanaktaypinnayarjuchañchapxtaxa, Meriba-Cadesumajak'an,ZinwasaranJumanakaxjaniw israelitanaktaypinqullanañchapkistati

52Ucampisjumajjnayramanucaorakeuñjäta;ucampis janiwukaorakerusarcätati,kawkïroraketïnayajj israelitanacarojjchurkäukaorakeru”sasa

33JAQTHAPI

1UkabendicionawDiosanMoisesapajjjanïrjiwkasajj israelitanakarbendicïna.

2Jupastisarakïnwa:TatituwSinaímarkatjutäna,Seir markatjupanakarsaränaParanqullutqhant'äna,tunka waranqaqullanjaqinakampchikawjutäna,kupi amparapatstimäninakamachiwjupanakatakmistunitayna.

3Jisa,jakenacarojjmunasïnwa;taqiqullanjaqinakapax amparamankapxi,jupanakastikayunakamaruw qunt'asipxänasapamayniwarunakamatkatuqapxani 4Moisesajjmäleychurapjjetäna,Jacobun congregacionapanherenciapa.

5JesusaxJesurunmarkanreyipänwa,Israelan p'iqinchirinakapampi,tribunakampitantacht'asipxäna 6Rubenaxjakpan,janjiwañapataki;Jaqinakapastijan juk'akïpxpan

7Judámarkanbendicionapaxakawa:“Tatay,Judámarkan arupist'am,ukatstimarkaparirpapxam,amparanakapax jupatakixwakiskpanuñisirinakapatyanapiripäma”sasa 8Levíchachatstiakhamsänwa:“Tumim,Urimsat qollanakamampi,khitirutïMasasmarkanyantʼaskta, Meribasatcheqanchʼajjwasipktaukaqollanakamampi

9Jupajjawkiparu,taykaparsänwa:Janiwnayajjjupar uñjkti.janirakiwjilanakaparusuñt'känti,janirakiwpachpa wawanakaparuñt'känti,jupanakaxarsutamphuqhapxi, arust'äwimsaphuqhapxarakiwa

10JupanakawJacoburuxtaripäwinakamyatichapxani, Israelmarkaruskamachimyatichapxani,incienso nayraqatamuchapxätam,nakt'ayatsacrificionakaltaramar uchapxani.

11Tatitu,yänakaparjach'añcham,amparapanluratanakap katuqarakïta,juparuñisirinakarusa,juparuñisirinakarusa, janjaktapxañapataki.

12Benjamínchachatstisarakïnwa:“Tatitunmunat masinakapaxjupampchikawjankunallakinijakasipxani; Tatituxuruypachawjuparimt'ani,amparanakaptaypin jakaskani

13Joseatxaakhamsänwa:“Tatituwjach'añchatäpan, alaxpachanwaliaskiyänakapata,ch'uqich'uñutapata, manqhamanqhakama

14Intinachuyapkiukasumaachunaklayku,phajjsin achuyapkiukasumaachunaklayku.

15Nayraqullunakanjach'ayänakapata,wiñayqullunakan waliaskiyänakapata

16Akaoraqenwalivaloraniyänakapata,phoqantat yänakapata,ch'uxñach'akhanakanjakirinakansuma munañaplayku.

17Jupanjach'akankañapaxvacapannayrïryuqall wawapjamawa,wajjranakapasunicornionakan wajjranakaparuñtatawa,jupanakampiwmarkaruxakaoraq tukuykamch'allxtayi,jupanakastitunkawaranqaEfraín jaqinakawa,ukhamarakwaranqawaranqaManasés chachanwajjranakapawa

18Zabulónchachatstisarakïnwa:“Zabulón,mistkasax kusisim;Isacar,carpanakamanstisasa

19Jaqinakaruxqulluruwjawsapxani;ukanwaaskikankañ waxt'äwinakluqtapxani,qutanakanwaljayänakapsa,laq'an imantatäkiukayänakatsachuchupxaniwa

20Gadchachatstisänwa:“Gadmarkarjach'aptayirix jach'añchatäpan

21Nayrïrt'aqaxjupatakikiwwakt'ayasïna,kamachinak apsurixukanqunt'atäskäna.Jupastimarka p'iqinchirinakampchikawjutäna,Tatitunchiqapar uñjañapataki,Israelmarkampchikataripäwip phuqhañataki.

22Dantuqitxaakhamsänwa:“Danaxmäleónjamach'iwa, Basánmarkatjaltxani”sasa

23Neftalíjaqitstisarakïnwa:“Neftalí,Tatitun bendicionapampiphuqt'ata,intijalanttuqinsa,aynach tuqinsakatuntasim”sasa

24Aseratstisarakïnwa:“Aseraxwawanakanbendicitäpan; Jilanakapanmunañapäpan,kayupasaceitempi ch'allt'asipxpan.

25Zapatonakamaxhierrompi,broncempiluratäniwa; kunjämtixurunakamaxa,ukhamarakiwch'amamaxutjani” sasa.

26Jesurundiosaparjamaxjaniwkhitisutjkiti,jupaw alaxpachankayuksaraski,jumaryanapt'asa,alaxpachan jach'akankañaplayku.

27WiñayDiosawimantasiñamaxa,manqhanxawiñay amparanakasutjarakiwaJupanakastisapxarakiniwa: ‘T’unjapxam’sasa.

28Israelmarkaxsapakiwjankunajanwalt'äwinjakasini, Jacobunphuch'upaxtrigo,vinouraqinutjanialaxpachpasti ch'usawtukuni.

29Israelmarka,kusisiñawa,jumaruñtasita,Tatitun qhispiyatmarka,yanapirimanescudoma,jach'ach'amaman espadama!uñisirinakamastijumatakixk'arisiriw jikxatasipxani;ukatstijupanakanjach'ach'akhanakaparuw kayuksaräta”sasa

34JAQTHAPI

1MoisesastiMoabpampatNeboqullupataruwmakhatäna, Pisgáqullupataru,JericóchiqaruUcatstiTatituxGalaad orakeDanucaucauñacht'ayäna

2Neftalíuraqi,Efraín,Manasés,Judáuraqi,quta thiyakama

3Surtoqenjja,Jericóvallenpampana,palmeraqoqanakan markapa,Zoarmarkakama.

4Tatitustijuparuxsänwa:AkauraqiwAbrahamar, Isaacaru,Jacoburu:‘Wawanakamaruchurapxäma’sasin juramentolurkäyäta.

5TatitunyanapiripaMoisesastiMoaburaqinjiwatayna, Tatitunarsutaparjama

6UkatstiMoaburaqinmävalleruwimt'äna,Bet-peor chiqaru

7Moisesaxpatakpätunkamaraniwjiwxäna,nayrapas janiwch'amakt'känti,janirakiwch'amapasch'amakt'känti

8IsraelitanakaxkimsatunkauruwMoabpampanMoisesat jachapxäna,ukhamatMoisesatjachañurunakaxtukusxäna

9NunchachanJosuéyokapajjyatiñkankañamp phoqantatänwaMoisesaxamparanakapluqxatäna, israelitanakaxjuparist'apxäna,kunjämtixTatituxMoisesar siskänuklurapxäna

10IsraelmarkanxajaniwMoisesjammäprofetaxuñstkänti, juparTatituxajanajanuñt'äna.

11TatituxEgiptouraqinFaraonaru,taqiyanapirinakaparu, taqiuraqiparulurañapatakkhithäna

12Taqiukach'amanamparapamp,Moisesaxtaqpach Israelannayraqatapanjach'aaxsarañuñacht'ayasa