Uitkrant september 2021

SEPT 2021

STI PE C

E RE

IDE F

NO D NEE TO H WAS

URBAN FARMING kan de stad zichzelf voeden?

>>Gezond van eigen grond<< Gemaakt door amsterdam & partners

jaargang 56 #1

00 UK COVER SEPT 2021 SASKIA .indd 1

12-08-2021 16:04

operaballet.nl

DER ZWERG

4 t/m 18 september

TOER

14 t/m 26 september

MISSA IN TEMPORE BELLI 6 t/m 21 september

Hoofdsponsor Nationale Opera & Ballet

00 UK COVER SEPT 2021 SASKIA .indd 2

Hoofdsponsor Junior Company

Partners Junior Company

12-08-2021 16:04

I

sept 2021

3

DE GROENE AIRCO

Bart van Oosterhout Hoofdredacteur b.vanoosterhout @iamsterdam.com

VOLG ONS: iamsterdam.com facebook.com/iamsterdamnl iamsterdam.com/uitmail instagram.com/uitinams youtube.com/videoiamsterdam cover: Saskia Franken/Bureau Studio

01 UK OPENING SEPT 2021_MB_RD_SFRD.indd 3

INHOUD P.04 UP-TO-DATE

Nieuws uit de stad, met o.a. een jarige Amsterdam Klezmer Band, stadswandelingen, het nieuwe Sexyland, robots en nóg een Rembrandt-museum. En natuurlijk: de binnenkijker.

P.08 URBAN FARMING

Lokaal geproduceerd eten en drinken wordt steeds populairder in Amsterdam: om te kopen én zelf te verbouwen. Stadslandbouwprojecten maken de stad groener, dat zeker, maar maken ze ook daadwerkelijk verschil op de voedselmarkt?

P.15 KUNST & VERMAAK

Met expositie Maison Amsterdam, Amsterdam Fringe Festival en de column van Cindy Hoetmer. Ook vertelt modefilosoof Aynouk Tan waarom ze zich kleedt zoals ze zich kleedt.

P.27 ETEN & DRINKEN EN ZO

Moonflow yoga, jezelf omringen met kristallen: eeuwenoude gebruiken en tradities zijn weer hartstikke hip. Vanwaar die opleving? Verder: een wandeling door new kid Weesp.

P.48 TOT SLOT

Violist Noa Wildschut beantwoordt onze 21 questions én we blikken terug op het heerlijk nostalgische Schinkelbad.

P.39 AGENDA De onmisbare culturele maandagenda en het colofon (p. 46)

MONIQUE KOOIJMANS

Elke week verhuizen wereldwijd 1,3 miljoen mensen naar een stad. Elke week! In 2050 woont meer dan tweederde van alle aardbewoners in steden, voorspelt de VN. Laat dat even doordringen en kijk dan rond in Amsterdam: stel je voor dat er nog 200.000 mensen bijkomen – de geschatte groei in de komende 15 jaar. Da’s best veel. Vooral als je beseft dat veel voorzieningen niet gaan toenemen. Want er moet gebouwd worden en veel ook om al die nieuwkomers een plek te geven. Met alle problemen van dien: minder ruimte en meer verkeer, meer afval, CO2-uitstoot en opwarming. Hoe houd je een stad die zo hard groeit leefbaar?

Een van de mogelijke oplossingen is urban farming, een verzamelnaam voor allerlei soorten voedselproductie in de stad: stadsboerderijen en -wijngaarden, verticale landbouw en dakmoestuinen. Op de site maps.amsterdam.nl/stadslandbouw kun je zien dat Amsterdam al wemelt van dit soort initiatieven. En jaarlijks komen er nog tientallen bij, in gang gezet door idealisten als varkensboer Dirk Koolen (zie pag. 8).

Op de vraag of de stad straks zelfvoorzienend kan zijn, is het antwoord helaas nee. Op dit moment is onze consumptie-voetafdruk 0,2 hectare per persoon. Voor een stad als Amsterdam heb je dan 180.000 hectare landbouwgrond nodig, de helft van NoordHolland. Maar daarvan is grofweg de helft grasland of bestemd voor veevoerproductie, verbouwd voor de koeien die we eten. Dus als we een béétje vegetarischer gaat eten, krijg je al een heel ander verhaal.

Bovendien zijn de voordelen van stadslandbouw zo groot dat je je afvraagt waarom we er niet véél meer aan doen. Ten eerste is het duurzaam in het kwadraat: Amsterdamse varkens worden gevoed met afval van Amsterdamse restaurants. Je bespaart er opslag, verspilling en héél veel transport mee – en gesleep met dieren!

Bovendien houd je de stad groen en open als je een deel reserveert voor stadslandbouw.

En leefbaar: in stadslandbouwprojecten doen bewoners zelf mee en komen kinderen weer in contact met de natuur. Maar de grootste bonus is wel dat groen werkt als een airco: door sterker te vergroenen, kan een stad als Amsterdam één tot drie graden koeler worden. De complete opwarming van de aarde lokaal opgelost.

13-08-2021 13:26

4

krant KRANT

nieuws

OPENING

Up-to-date

Nieuws uit de wereld van kunst en cultuur, de leukste tips, gespot op Instagram en binnenkijken bij Amsterdammers. tekst Kim van der Meulen

‘VAN DEZE MENSEN IS NIETS OVERGEBLEVEN, BEHALVE HUN NAAM, GEBOORTEDATUM, STERFDATUM EN DATUM VAN ARRESTATIE. ZO TRAGISCH.’ ALDUS HISTORICA JUDITH SCHUYF OP NPO RADIO 1. IN AMSTERDAM WERDEN BEGIN AUGUSTUS VIER STOLPERSTEINE GEPLAATST VOOR JOODSE HOMOSEKSUELE OORLOGSSLACHTOFFERS.

KLEZMER WORDT 25

TUSSEN DE ROBOTS Altijd al eens willen dansen of schaken met een robot? Dan kun je je lol op bij JetBrains Techlab, een educatief techlab aan de Plantage Middenlaan. Hier vind je nieuwe uitvindingen op het gebied van robotica en augmented en virtual reality.

Denk: een VR-spel waarin je met dolfijnen zwemt of een mensachtige robot die een presentatie geeft in dertig talen.

Deze maand heeft het lab een primeurtje: Spot is voor het eerst in Nederland te zien. Deze superflexibele robot op vier poten haalt snelheden tot 5 kilometer per uur, heeft een zicht van 360 graden en kan 14 kilo lading dragen.

Een ‘supervette klezmer-Balkanstijl’, zo omschreef saxofonist en zanger Job Chajes de muziek van de Amsterdam Klezmer Band ruim tien jaar geleden al eens op het negende album van het collectief. En zo valt de muziek van de zevenkoppige band – met inmiddels negentien albums en honderden concerten op de teller, waaronder in Paradiso en op North Sea Jazz – nog steeds te omschrijven. Hun 25-jarig jubileum vieren ze 24 september in Carré, samen met het Amsterdams Andalusisch Orkest, Meral Polat en Ellen ten Damme. Feest! carre.nl

jetbrainstechlab.com

ARJAN BRONKHORST

STEUN DIE STAD

01 UK OPENING SEPT 2021_MB_RD_SFRD.indd 4

Hoe vervelend de lockdowns ook waren, we leerden de stad door ons massale gewandel wel op een nieuwe manier kennen. Dat doe je ook met de routes van stichting For the Love of Amsterdam. Je kunt je via de site aanmelden voor City Boosts met elk een Amsterdams thema: ondernemersgeest, vrijheid en tolerantie. Die laatste begint bijvoorbeeld al goed: startpunt is Museum Ons' Lieve Heer op Solder. Gewapend met een routebeschrijving en vragenlijst ga je op pad met maximaal drie andere stadsbewoners die zich hiervoor hebben aangemeld. Zo ontdek je niet alleen nieuwe plekken, maar ook nog nieuwe mensen. En je steunt lokale horeca en musea, want daar gaan de opbrengsten naartoe. fortheloveofamsterdam.nl

13-08-2021 13:26

5

ETS VE N .

‘ANDERE MUSEA BEGINNEN OOK AAN TE HAKEN MET EEN AVONDJE OPEN. WE HOPEN DAT HET ZICH GAAT NESTELEN IN DE GEEST VAN DE MUSEUMBEZOEKER.’

OP DEN NE

WOORDVOERDER BENJAMIN VAN GAALEN IN DE VOLKSKRANT OVER DE VERRUIMDE OPENINGSTIJDEN VAN HUIS MARSEILLE, ELKE DONDERDAG TOT 21.00 UUR GEOPEND.

ssale s van r en Ons' ga je n e sten

JAAP SCHEEREN

S.

NOG STEEDS SEXY

Rembrandts mooiste werken zie je in het Rijksmuseum. Maar wil je weten wie deze Hollandse meester was, hoe hij woonde en waar hij werkte, dan moet je bij het nieuwe Rembrandts Amsterdam op het Leidseplein zijn. Tijdens een ‘digitale kunstervaring’ krijg je een indruk van het zeventiende-eeuwse Amsterdam en stap je Rembrandts verloren gegane laatste atelier binnen, waar hij noodgedwongen naartoe verhuisde na zijn faillissement. Met videoprojecties, muziek, stemacteurs, licht, geur en speciale effecten is het eerder een theatervoorstelling dan een museumbezoek, aldus initiatiefnemers Martin Poiesz en Simeon van Tellingen. Ga vooral ook de stad in met de historische plattegrond die je na afloop meekrijgt.

Sexyland kreeg een nieuwe naam en een nieuwe, vierhonderd vierkante meter grotere locatie. Het cultuurhuis, sinds 2017 een vaste waarde op de NDSM-werf, opende zijn deuren onlangs in Noord onder de naam Sexyland World. Clubavonden zijn nog even off limits, maar verder kun je er terecht voor alles wat Sexyland de afgelopen jaren al zo’n bijzondere plek maakte: exposities, kleinschalige optredens en een programma dat elke dag door een andere creatieveling wordt ingevuld. Over drie jaar verhuist Sexyland World naar een extra groot pand in Noord, om nóg meer ruimte te geven aan ‘georganiseerde chaos’ in de stad.

rembrandtsamsterdam.com

sexyland.amsterdam

REMBRANDT VAN DICHTBIJ

@uitinams

ONLINE NAAR DE WALLEN Wat zijn de leukste, belangrijkste en meest diverse plekken op de Burgwallen? Erfgoeddeskundige Anna Stork en cultureel ondernemer Huig van der Waal, die wonen en werken op de Oudezijds Voorburgwal, stelden die vraag aan bewoners, ondernemers en instellingen in de buurt. Hun doel: hun buurt de aandacht geven die hij verdient. Uit alle antwoorden selecteerden ze 25 favoriete plekken – van het Torpedotheater tot De Kooning van Siam – waarover nu alles te vinden is op de mooie site van het project. dewallen.online

01 UK OPENING SEPT 2021_MB_RD_SFRD.indd 5

Elke maand krijgt een instagrammer een plekje in de Uitkrant. Deze keer is dat Anneke Blanken, die op @wandelen_in_amsterdam de allermooiste hoekjes van de stad post. Zoals dit pareltje: proeflokaal ’t Nieuwe Diep, verstopt in het Flevopark.

Volg @uitinams op Instagram voor je dagelijkse dosis culturele tips in de stad.

13-08-2021 13:26

6

krant KRANT

OPENING

binnenkijken

THUIS IN DE STAD tekst en foto Daphne Ponsteen

Een kijkje achter de voordeur van een Amsterdammer.

Wie Heather Renton (30, financieel medewerker bij Paparazzi Model Management) met haar vriend Toon en Perzische kat Balthazar Wat Een huurappartement van 50 m² in de Planciusbuurt (bij Haarlemmerplein) Hoe ‘Via Woningnet. Helaas is het een jongerenwoning, dus we mogen er maar vijf jaar blijven.’

Sinds 2,5 jaar Opvallend Dat de badkamer en keuken ieniemienie zijn.

Fijnste plek De vintage stoel naast het raam, dat uitkijkt op het Westerkanaal met voorbijvarende bootjes.

Echt Amsterdams De middeleeuwse stadskaart die Heather ooit kreeg toen ze in Berlijn woonde. ‘Hij is een beetje cliché, maar wegdoen kan ik hem ook niet.’

‘De groene stoel was het eerste meubelstuk dat ik kocht toen ik elf jaar geleden op mezelf ging wonen. Hij komt van de kringloop in Purmerend. Toen ik een tijdje in Berlijn woonde, heeft-ie heel lang bij mijn ouders gestaan – tot hun grote ergernis. Vanaf het moment dat ik terug was in Amsterdam, werd de stoel weer bij mij op de stoep gedumpt. Gelukkig maar, want hij staat perfect in ons huis.’

01 UK OPENING SEPT 2021_MB_RD_SFRD.indd 6

‘Toen we hier gingen wonen, hebben mijn vriend en vader er samen een nieuwe vloer ingelegd. Dat was een echte relatietest, maar volgens mij zijn ze met vlag en wimpel geslaagd.’

‘Mijn favoriete item aan de muur is de ingelijste foto van Lindsay Lohan, die boven de groene stoel hangt. De lijst heb ik al acht jaar; eerst zat er een schilderijtje van mijn vriend in, maar dat heb ik stiekem vervangen voor Lindsay. Ze staat er niet bepaald florissant op, maar ze is mijn idool. Ik maak ook een podcast over tienerfilms genaamd Yes, another teen movie. Elvis hangt er trouwens naast, gewoon omdat ik vind dat ze een grappig duo vormen.’

13-08-2021 13:26

7

‘Mijn dierbaarste bezit in huis is natuurlijk de kat; heb je ooit zoiets lelijks en schattigs tegelijk gezien? Ik was op slag verliefd toen ik Balthazar – voorheen Prince Charming – op de website van het asiel zag staan. Mijn vriend Toon had iets langer nodig om aan hem te wennen.’

01 UK OPENING SEPT 2021_MB_RD_SFRD.indd 7

‘Mijn oma reisde vroeger de hele wereld over en nam dit wandkleed ooit mee uit Mexico. Ik was niet heel close met haar, maar ik heb wel een paar vette items uit haar huis geërfd. Dit kleedje heeft heel lang op de grond gelegen totdat mijn moeder me erop wees dat het een wandkleed was.’

‘Het balkon wordt veel gebruikt.

Overdag zet ik de kat op het tafeltje en borstel hem daar, zodat het huis niet onder de haren zit. En ’s avonds hebben we zon, dus dan is het heel gezellig om er met een glas wijn te zitten en naar de bootjes te kijken.’

13-08-2021 13:26

8

OPENING

urban farming

WAT VAN DICHTBIJ KOMT

Veel Amsterdammers ontdekten in coronatijd de meerwaarde van lokaal geproduceerd voedsel. En ze gaan ook zélf aan de slag. ‘Drie jaar geleden hadden we 50 leden, nu 150.’

Ondernemers, vrijwilligers en buurtbewoners werken bij stadslandbouwproject NoordOogst in Noord samen om de duurzame voedselketen te laten zien en proeven, vertelt coördinator RON VAN ECHTELD. ‘Met 5,5 hectare zijn we een relatief groot stadslandbouwproject, op het voormalige sportpark Melkweg. Toen de voetbalclub in 2012 weg moest en de gemeente een zinvolle invulling van dit terrein zocht, werd ons plan gekozen: een plek waar mensen worden geïnspireerd bewust met eten om te gaan. Dat doen we met een mix van cultuur, educatie en recreatie. Er zijn markten, natuurtheatervoorstellingen en wijnproeverijen. Zo’n twee hectare is in handen van Stadstuinderij NoordOogst, waar je biologische groenten kunt oogsten. Verder zitten

04 UK COVERVERHAAL SEPT 2021 SF_RDSFRD.indd 8

hier een varkenshouderij, een imkerij en een restaurant met vrijwel alleen ingrediënten uit de directe omgeving op de kaart. Er is ook een bakker, een veganistische kaasmaker, een voedselbos en een prachtige vlindertuin met inheemse vlinders, waar je ook kunt slapen. Onlangs hebben we een natuurspeeltuin aangelegd met een grote speelvijver. Het water wordt uit de sloot rondom het voormalige sportcomplex gepompt en gefilterd via een helofytenfilter, een soort rietvel met zand en schelpen. Mijn ideaal zou zijn dat elk stadsdeel aan de rand van Amsterdam ruimte krijgt voor zo’n inspiratieplek, om de voedseltransitie een boost te geven. Wat je zelf kunt doen? Lokaal kopen, met zo min mogelijk tussenkomst van supermarkten. Er wordt veel lekker en duurzaam eten in de buurt geproduceerd.’

13-08-2021 15:16

9

Van stadswijngaard tot circulaire varkenshouderij en alsmaar grotere stadslandbouwprojecten: in en rondom Amsterdam vind je steeds meer vormen van urban farming. Wat levert dat op? tekst Kim van der Meulen

URBAN FARMING

I

n Osdorp scharrelen dertig varkens rond, die flink de ruimte hebben: ze horen bij circulaire varkenshouderij De Herkomst, bestaande uit vijf hectare.

‘Ik houd niet meer dieren dan de grond qua mest kan verwerken’, zegt eigenaar Dirk Koolen. ‘Op één hectare zouden maar twee koeien kunnen staan, zo veel groter is hun CO2-uitstoot. Varkens hebben bovendien minder eten nodig om te groeien dan koeien, want ze kunnen er veel efficiënter mee omgaan.’ Koolen begon zijn bedrijf drieënhalf jaar geleden met een missie: voedselverspilling voorkomen. Zijn Nederlandse Landvarkens – een zeldzaam ras – worden dan ook gevoerd met gft-afval van lokale bedrijven. ‘Dertig procent van het voedsel dat geproduceerd wordt voor consumptie, belandt niet op ons bord. De duurzaamste oplossing, zolang we dierlijke producten blijven eten, is die reststromen direct, zonder tussenschakels, aan landbouwhuisdieren geven. De varkens krijgen hier bovendien een goed leven; ze kunnen natuurlijk gedrag vertonen.’

Koolen levert aan Amsterdamse horeca, maar stadsbewoners kunnen ook vlees bestellen en dat ophalen op de boerderij.

Of komen kijken en knuffelen, en tegelijk leren over voedselproductie. ‘Er komen vooral vaders met kinderen, oma’s met kleinkinderen en vegetariërs’, zegt Koolen.

‘Tegen die laatste groep grap ik weleens:

als mensen deze dieren niet aten, hadden ze hier niet gestaan.’

150 INITIATIEVEN Voedsel van eigen bodem is in trek: op een kaart met stadslandbouwprojecten (maps.amsterdam.nl/stadslandbouw) die de gemeente bijhoudt, staan ruim 150 initiatieven in en rondom de stad.

Veel moes- en kruidentuinen, maar ook stadsboerderijen, voedselbossen, varkenshouders, dakmoestuinen en vertical farming-projecten, zoals GrowX in Zuidoost, waar kruiden, groenten en kiemplantjes gestapeld groeien.

Dirk Koolen En dan zijn er nog restaurants als De Kas, Bolenius en Foer, waar chef-koks foerageren uit de directe omgeving, oogsten in hun eigen tuin en vooral producten van lokale boeren gebruiken.

Exacte cijfers van het aantal projecten door de jaren heen ontbreken, maar veel urban farming-initiatieven dateren van de laatste vijftien jaar.

‘Mensen worden zich er steeds meer van bewust waar hun voedsel vandaan komt en zetten zich af tegen massaconsumptie’,

> De varkenshouderij op NoordOogst is circulair.

04 UK COVERVERHAAL SEPT 2021 SF_RDSFRD.indd 9

‘DE NATUUR BEPAALT HOEVEEL FRUIT WE HEBBEN EN DE BEZOEKERS BEPALEN HOEVEEL ER WORDT MEEGENOMEN’

13-08-2021 15:16

10

urban farming

OPENING

‘WE KWEKEN PLANTEN OP VISSENPOEP’

Nadine Schutz

Anisa Xhomaqi

Mediamatic heeft een kas vol groenten en kruiden en onderzoekt met voedselexperimenten de mogelijkheden van urban farming. Directeur WILLEM VELTHOVEN en medewerker ABHAY VILLA vertellen.

In de kassen van Mediamatic.

zegt Jitske van der Goot. Zij is projectleider bij De Gezonde Stad en Van Amsterdamse Bodem, platforms die Amsterdammers informeren over gezond en duurzaam eten en stimuleren om duurzame keuzes te maken. ‘Daardoor ontstaat meer waardering voor lokale, ambachtelijke producten.’ Een dagelijkse maaltijd legt gemiddeld 30.000 kilometer af, terwijl er in en rond onze stad veel voedsel wordt geproduceerd. Niet genoeg overigens om de hele stad van lokaal voedsel te voorzien: volgens onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek uit 2020 wordt er in heel Nederland al meer geconsumeerd dan ons landbouwoppervlak aan voedsel opbrengt. Toch heeft het zin om lokaal geproduceerd voedsel te kiezen.

Eten hoeft dan niet verpakt en vervoerd te worden, met alle milieubelasting van dien.

Zelf fruit oogsten, wijn maken of samen een moestuin beheren schept bovendien een band; aan veel stadslandbouwprojecten zit

04 UK COVERVERHAAL SEPT 2021 SF_RDSFRD.indd 10

‘Eetbare bloemen, chilipepers, munt, basilicum en wasabi: het groeit allemaal in onze circulaire kas’, zegt Velthoven. ‘We serveren dat in ons restaurant, al oogsten we geen enorme hoeveelheden vanwege de beperkte ruimte. Daar gaat het ook niet om: we zijn een kunstcentrum. We willen de schoonheid van het groeiproces laten zien, het voedselsysteem bevragen en kunstenaars leerzame experimenten laten doen. Zo bouwen we een duiventoren van levend mycelium. De schimmeldraden worden na de paddenstoelenoogst

dan ook een community-aspect. Wie koopt bij stadsboeren, steunt bovendien zijn locals.

Dat het leuk kan zijn lokale producenten te leren kennen, ontdekten veel Amsterdammers in coronatijd. ‘Support your locals was een groot succes’, zegt Van der Goot. ‘Uit onderzoek van De Gezonde Stad blijkt dat Amsterdammers in die periode ook vaker naar de lokale bakker of groenteboer gingen – mensen zochten sowieso meer groen in de stad op. Supermarktschappen raakten leeg, terwijl op andere plekken overschotten ontstonden; de horeca had bijvoorbeeld geen aardappelen voor friet meer nodig. Toen vraag en aanbod niet meer op elkaar aansloten, werd de kwetsbaarheid van het voedselsysteem ineens heel duidelijk.

Ik denk dat veel mensen zich daardoor afvroegen: waar komt mijn eten eigenlijk vandaan? Als dat niet vanuit de hele wereld geïmporteerd hoeft te worden, maakt dat het hele systeem stabieler.’

normaal gesproken weggegooid, maar in de grond kunnen ze dienen als voedingsstof voor mais.

Die mais wordt vervolgens gegeten door huisduiven, die de grond bemesten waardoor er paddenstoelen op gekweekt kunnen worden.’ Ook doet Mediamatic aan aquaponics: een duurzame manier van voedselproductie waarbij planten en vissen samen worden gekweekt.

‘Planten kweken op vissenpoep’, vat aquaponics-assistent Abhay Villa samen. ‘De poep wordt omgezet in voedingsstoffen voor planten, die het water filteren voor de vissen. Leuk om te zien én om te doen. Op onze site staat een handleiding, maar we geven ook workshops. Dan leer je hoe je thuis een mini-aquaponics-systeem maakt en ervoor zorgt, en ontmoet je meteen like-minded mensen.’

GROENDAK Urban farming maakt de stad ook een stuk leefbaarder: meer groen betekent minder CO2-uitstoot, meer zuurstof, meer biodiversiteit en koelere zomers. In een stad waar 6 procent van de gebouwen een groendak heeft, kan de zomertemperatuur wel 1,5 graad lager zijn dan in een ‘grijze’ stad, volgens onderzoek van de HvA. Reden genoeg voor de gemeente om stadslandbouw te stimuleren. ‘Amsterdam is een groene stad en dat moet het blijven’, zegt Frank Bakkum, planoloog bij Ruimte en Duurzaamheid van de gemeente Amsterdam. ‘Stadslandbouw is een vorm van groen die daarbij past en belangrijk is voor de stad. Niet alleen omdat buurten erdoor vergroenen, maar ook omdat het mensen in contact brengt met elkaar en met voedsel. In de stedelijke groenvisie die in 2020 is vastgesteld, staat dat de gemeente inzet op vergroening van de stad en stadslandbouwprojecten ondersteunt. Dat doen

13-08-2021 15:16

11 JEROEN VAN DER VOORN en YVONNE MODDERMAN begonnen in 2016 stadswijngaard Wijn van Bret, naast station Sloterdijk. Ze geven cursussen, organiseren proeverijen en leren mensen hun eigen biologische wijn te maken.

Yvonne Modderman: ‘Toen we een locatie zochten voor een wijngaard en de gemeente dit gebied voorstelde, leek me dat niks: een rotplek met veel beton. Maar het bleek juist tof om zo’n rauw gebied te vergroenen en samen met circulair bedrijfsterrein Tuin van Bret wat reuring in de buurt te brengen. We hebben een community opgezet: elk jaar kunnen zeventig mensen zich inschrijven voor de oogst, die ieder tien wijnstokken bij ons leasen. Een diverse groep: van

Amsterdammers tot mensen van buiten de stad en van studenten tot pensionado’s. De lol van het wijn maken is de verbindende factor. We werken biologisch en denken goed na over de ondergroei: belangrijke grassen en klavers onder de wijngaard zorgen voor een goede bodemverhouding en houden bepaalde schimmels tegen. In juli presenteerden we de wijn van 2020 en vroegen we wijnjournalist Esmee Langereis, ook bij ons aangesloten, daarover een oordeel te vellen. De wijn wordt steeds beter.

Onze rode wijn had nu meer body, omdat we die voor het eerst op hout hadden laten liggen. En onze twee witte wijnen hebben een zomerse frisheid. We hebben een vergunning voor tien jaar, maar hopelijk mogen we ook na 2026 blijven.’

‘DE LOL VAN HET WIJN MAKEN IS DE VERBINDENDE FACTOR’

we ook vanuit een ander beleidskader: de voedselstrategie, waar we sinds 2019 aan werken. Daarmee willen we inwoners bewust maken van hun voedselkeuzes.’

Belangrijkste punten: minder bewerkt voedsel, minder verspilling en kortere lijnen tussen boer en burger.

Iedereen die tomaten in zijn vensterbank kweekt of een buurtmoestuin bijhoudt, kan zich eigenlijk al urban farmer noemen. Maar wie het groter wil aanpakken en bijvoorbeeld een eigen stadswijngaard of -boerderij wil beginnen, loopt snel tegen een herkenbaar Amsterdams probleem aan: ruimtegebrek. ‘Het vinden en behouden van locaties is een van de grootste uitdagingen’, zegt Bakkum. ‘De druk op de stad is groot, ook binnen het groen zelf. Niet alles kan gebruikt worden voor stadslandbouw; er moet bijvoorbeeld ook gesport worden. Een mogelijke oplossing is het bestaande groen nog beter benutten, zoals in onze groenvisie staat.’

EXPLOSIE AAN BEESTEN Ondanks het ruimtegebrek hebben enkele grotere stadslandbouwprojecten al een vastere plek gekregen. NoordOogst bijvoorbeeld (zie kader): op de plek van een voormalig sportpark in Noord mét een tienjarig contract.

Hier vind je onder meer een wijngaard, imkerij, koffiebranderij, voedselbos, biostadstuinderij en korteketenrestaurant Pof,

>

Stadswijngaard Wijn van Bret, naast station Sloterdijk.

04 UK COVERVERHAAL SEPT 2021 SF_RDSFRD.indd 11

13-08-2021 15:16

12

krant KRANT

urban farming

OPENING

LUC KUSTERS is chef-kok bij Bolenius op de Zuidas. Het sterrenrestaurant, dat al elf jaar groenten en kruiden uit eigen tuin serveert, kreeg dit jaar de allereerste Groene Michelinster voor duurzame gastronomie.

‘De basis van mijn keuken ligt buiten de deur: in onze moestuin van 120 vierkante meter. Hier groeien eetbare bloemen, knolgewassen, bramen en kruiden; van Oost-Indische kers tot daslook.

Ook werken we samen met lokale boeren. Zo komt de rode biet voor ons signatuurgerecht ‘bieten uit de klei’ uit Osdorp. Ik wil laten zien dat een volledig plantaardig gerecht niet hoeft in te boeten aan de gastronomische ervaring. Alles is geïnspireerd op onze moestuin: het groentemenu van zeven

gangen, maar ook de gerechten met duurzame vis en vlees.

Duurzaamheid zit in onze bedrijfscultuur. Onze wijnen komen uit Europa, alles draait op ledverlichting en we hebben geen gas in de keuken. En de werkdag van onze koks begint dus niet achter het rvs, maar in de moestuin. Die ligt een meter boven straatniveau, dus van regenwaterafval hebben we geen last. We noemen onze tuinman ‘warmoezenier’, naar de lokale tuinders in Amsterdam die vroeger hun kostbare plantjes op de Warmoesstraat verkochten. We lijken het stadstuinieren verleerd, maar je kunt in het Amsterdamse bos en stadsparken van alles plukken – met respect voor de natuur, uiteraard. Je kunt zelfs in je eigen voortuintje beginnen.’

waar vrijwel uitsluitend ingrediënten uit directe omgeving en van omliggende buren op het menu staan. De Tuinen van West, een stadslandbouw- en recreatiegebied dat sinds 2007 door stadsdeel Nieuw-West is ontwikkeld, heeft een permanente plek. Hier vind je de eerdergenoemde varkensboerderij De Herkomst, biologische boerderij De Boterbloem en de Fruittuin van West, het biologisch-dynamische agrarisch bedrijf dat Wil en Lisan Sturkenboom in 2014 begonnen. In hun tuin van 40.000 vierkante meter kun je je eigen fruit oogsten, van appels en peren tot kruisbessen. ‘We plukken niks zelf’, zegt Wil Sturkenboom. ‘De natuur bepaalt hoeveel fruit we hebben en de bezoekers bepalen hoeveel er wordt meegenomen.’ Voor kersen moet je snel zijn: die zijn veruit het populairst. Maar zwarte bessen, vanwege hun relatieve onbekendheid minder populair, zijn minstens zo lekker.

Door de natte maanden april en mei is het wel een wat lastiger jaar: Sturkenboom spreekt van een ‘explosie aan schimmels en

‘ELKE WERKDAG VAN ONZE KOKS BEGINT IN DE MOESTUIN’

Sterrenchef Luc Kusters in de Bolenius-moestuin.

04 UK COVERVERHAAL SEPT 2021 SF_RDSFRD.indd 12

13-08-2021 15:16

13

‘MET PLANTENBAKKEN AAN DE MUUR BEGIN JE ZO EEN VERTICALE AARDBEIENTUIN’ YILDIZ HENSEL en TEUN CRAENEN begonnen vier jaar geleden Kayatree Permaculture, waarmee ze onder andere eetbare tuinen in Amsterdam ontwerpen en aanleggen.

‘In Australië ontdekten we permacultuur’, zegt Craenen. ‘Dat is een harmonieuze manier van omgaan met de natuur: landbouw die de grond en biodiversiteit verbetert en waarbij bijvoorbeeld gebruik wordt gemaakt van regenwater en zonnepanelen.’ Hensel: ‘We werkten vooral in Spanje en Italië, maar sinds de pandemie doen we dat ook in Amsterdam. Toen de supermarktschappen leeg raakten, wilden we iets positiefs doen en laten zien dat we niet afhankelijk hoeven zijn van die winkels. We besloten gratis eetbare tuintjes

beesten’. Maar ook dat is de natuur.

De bezoekers – mensen van allerlei sociale en culturele achtergronden – blijven evengoed graag komen. ‘Het aantal vaste klanten neemt toe’, zegt Sturkenboom, doelend op het aantal mensen dat tegen een jaarlijkse bijdrage groenten en kruiden oogst. Dat doen ze bij Pluk! Groenten van West, gevestigd op de halve hectare biologische landbouwgrond tussen de fruitbomen in. Dit is een zogeheten CSAproject: community supported agriculture, een samenwerking tussen stadsbewoners en lokale landbouwers. ‘Drie jaar geleden hadden we 50 leden, nu 150’, zegt Sturkenboom.

‘En dan hebben we ook nog 200 studenten: we zijn een leslocatie van landbouwopleiding

04 UK COVERVERHAAL SEPT 2021 SF_RDSFRD.indd 13

aan te leggen onder de noemer City Pocket Farm.’ Dat deden ze bijvoorbeeld voor een kantoor bij het Vondelpark en een bakker in Noord. Craenen: ‘We betrokken de community erbij: we vroegen mensen zelf zaden en andere materialen te leveren en de handen zelf in de aarde te steken.’

Hensel: ‘Dan pas snap je: waarom kiezen we voor deze grond, hoe werkt dit systeem?’ Op hun Instaaccount (@kayatreepermaculture) delen ze tips om thuis aan de slag te gaan. ‘Je hebt niet veel nodig,’ zegt Hensel. ‘Je kunt al tomaten achter een zonnig raam laten groeien of met plantenbakken aan de muur een verticale aardbeientuin beginnen.’ Helemaal zelfvoorzienend word je misschien niet, zegt Craenen. ‘Maar je kunt veel dingen wél.’

Warmonderhof, voor mensen tussen de 25 en 65 jaar die graag boer willen worden.’

Wie het urban farming professioneel onder de knie wil krijgen, kan ook terecht bij hogeschool HAS in Brabant, bijvoorbeeld voor een cursus hydroponics (telen op water) of bij Syntra in Limburg, voor de opleiding Urban farmer.

NU INSTAPPEN Hoewel sceptici weleens vraagtekens zetten bij de winstgevendheid van urban farming – een grote stadskas met viskwekerij op een kantoorpand in Den Haag ging in 2018 na twee jaar failliet – wordt er in Amsterdam volop op ingezet. De gemeente is optimistisch over de toekomst ervan, zegt Frank

Teun Craenen en Yildiz Hensel leggen eetbare tuinen aan.

Bakkum. ‘Het toenemende aantal CSA’s is een interessante ontwikkeling, en een blijvende, denk ik. Zo’n initiatief zorgt voor blijvende aandacht voor lokale producten en een goed inkomen voor de boeren. En veel mensen die gebruikmaken van zo’n abonnement, werken ook bij die boer als vrijwilliger. Stadslandbouw gaat ook over een heel directe binding tussen bewoners en ondernemers.’ Ook vertical farming heeft potentie, zegt Bakkum. ‘Dat staat nog in de kinderschoenen, maar grote partijen – ondernemers, investeerders – willen nu ook instappen. Steeds meer mensen zien dat er een voedseltransitie nodig is, en dat stadslandbouw aan de toekomst van ons voedselsysteem kan bijdragen.’

>

13-08-2021 15:16

Eye-opening theatre, performance, dance.

AMSTERDAMFRINGE.NL

We mogen weeR naaR het muSeum!

MaaK Je bezoeK extRa leuK en ontdeK Samen met een RondleIdeR de topStuKKen van het muSeum vooR maaR 5 euRo BoeK onlIne RIJKSmuSeum.nl/RondleIdIngen

RIJKS MUSEUM FOUNDER

HOOFDSPONSOREN

03 UK KUNST EN VERMAAK SEPT 2021_RDSFRD.indd 14

13-08-2021 13:35

krant KRANT

sept 2021 16 18 20 21 22

15

MODE-EXPO MAISON AMSTERDAM FRINGE: THEATER MET EEN RAFELRAND FILM MIJN VADER IS EEN VLIEGTUIG COLUMN CINDY HOETMER INTERVIEW MET AYNOUK TAN

UNSEEN

OPEN MONUMENTENDAG Van oude woonhuizen tot de grachtengordel: in Amsterdam struikel je over de monumenten.

En elk jaar in september openen ze hun deuren tijdens Open Monumentendag. De 35ste editie draait om ‘Buiten buurten’, bedoeld om de vijf buurgemeentes die in 1921 – precies een eeuw geleden – geannexeerd werden door Amsterdam extra onder de aandacht te brengen: Buiksloot, Nieuwendam, Ransdorp, Sloten, Watergraafsmeer en NieuwerAmstel. Hier kun je een weekend lang monumenten bezoeken waarvan je het bestaan misschien niet eens wist. Helemaal gratis, maar reserveren is verplicht.

Unseen is terug, en dat zullen we weten; het hedendaagse foto-evenement focust na jaren van experimenteren opnieuw op een beursfunctie en barst van het zelfvertrouwen. Een ijzersterke selectie van internationale deelnemers staat garant voor een hoge kwaliteit. Daaraan wordt zeker ook bijgedragen door de aanwezigheid van Europese topgaleries.

Daarnaast worden weer nieuwe secties gelanceerd: Unbound en Past/Present.

Bij Unbound ligt de focus op grensverleggend multidisciplinair fotowerk. In Past/Present komt voor het eerst ook vintagefotografie van voor 2000 aan bod, in dialoog met nieuw, hedendaags werk.

‘Ik geloof oprecht dat Unseen op dit moment in de wereld van de fotografie de allerbelangrijkste gebeurtenis is’, aldus Kathleen Fox, lid van het selectiecomité.

Daar zou ze best gelijk in kunnen hebben.

16 t/m 19 september Westergas

11 en 12 september openmonumentendag.nl buitenbuurten.com

Voor wie het heeft gemist in augustus, boekte Carré in september nóg twee edities van de live-performance Within without, een samensmelting van licht en geluid, decor, muziek en installatie.

Lichtkunstenaar Nick Verstand bundelde de krachten met onder anderen Salvador Breed, BEA1991 en Sarah Neutkens – en zelfs technoproducent Max Cooper droeg een steentje bij. Onder een enorme cirkel van licht (van tien meter doorsnee!) word je een uur lang overdonderd door muziek en zang, terwijl het licht optische illusies de zaal in werpt. Puur spektakel.

10 en 11 september Carré

03 UK KUNST EN VERMAAK SEPT 2021_RDSFRD.indd 15

DERRICK OFOSU BOATENG - COURTESY OF 193 GALLERY

WITHIN WITHOUT

13-08-2021 13:36

16

krant KRANT

expo

KUNST & VERMAAK

Van goeden huize Van de ‘vaginabroek’ van Duran Lantink tot de chique hoepelrokken die ooit over de Dam paradeerden: Maison Amsterdam (vanaf 18 september) transformeert de Nieuwe Kerk tot ’s lands grootste modehuis – mét catwalk.

HANS DUKKERS / MARIA AUSTRIA INSTITUUT

tekst Joke van der Weij

V.l.n.r.: modeshoot voor couturier Max Heymans op het Leidseplein (1961), een design van Patta, straatmode door de lens van Ed van der Elsken en een creatie van de Amsterdamse Mo Benchellal.

expo Maison Amsterdam 18 september t/m 3 april De Nieuwe Kerk nieuwekerk.nl

M

eestal denk je niet na over je outfit als je naar een tentoonstelling gaat; als je schoenen maar lekker zitten. Maar deze keer besteed je er toch wat meer aandacht aan. Je draagt immers zelf bij aan het modebeeld van Amsterdam, en dat is precies waar het hier over gaat; modegeschiedenis in een Amsterdamse context. De Nieuwe Kerk is een uitstekende locatie want de Dam, het kloppend stadshart, is van iedereen en om die reden al eeuwenlang een plek waar je werkelijk alle soorten kleding tegenkomt.

Dat wordt mooi geillustreerd door twee foto’s, een van George Breitner en een van Ed van der Elsken. Schilder/ fotograaf Breitner legde twee vrouwen vast die begin twintigste eeuw over de Dam flaneren in lange, zwarte rokken met brede hoeden op hun hoofd. Een kleine eeuw later is dat beeld vervangen door een coole gast die in het voorbijgaan een sigaretje (of een joint) opsteekt.

UITGAANSEXTRAVAGANZA Niet dat de Amsterdamse mode zich beperkt tot wat er toevallig op de Dam langskomt. Op de Zeedijk en in De Pijp gelden alweer andere kledingcodes, om maar niet te spreken van de Beethovenstraat. Fashion verandert continu, piekt razendsnel en verdwijnt nog vlugger. Denk aan de uitgaansextravaganza van de iT, Mazzo en RoXY in de jaren tachtig; kort en hevig, maar de invloed reikt verder. De fantasierijke

03 UK KUNST EN VERMAAK SEPT 2021_RDSFRD.indd 16

uitdossing wordt voortgezet bij dancefeesten en festivals als Wasteland en Valtifest.

EXPRESS YOURSELF! Amsterdam en mode... in your mind’s eye zie je de prachtige brutale meiden in minirok de Nieuwmarkt oversteken, de Amsterdamse provo’s in hun spijkerpakken sjekkies draaien, de hippies in hun Indiase tuniek in het Vondelpark aan een hasjpijp lurken, de anarchistische punks met gekleurde hanenkammen. Allemaal straatmode, die later zijn weerslag krijgt in mainstream modewereld.

Tegelijkertijd is er al die tijd ook een andere modelaag, die van de mooi gemaakte, exclusieve kleding. Weinig mensen onder de vijftig weten nog wie Dick Holthaus was, of Max Heymans, maar deze couturiers maakten nog maar een paar decennia geleden de prachtigste kleding voor dames die het betalen konden. Op een foto uit 1961 zitten vier mannequins op een bank, voorafgaand aan een modeshow voor een exclusieve clientèle. Streetcredibility nul, die bestond ook nog nauwelijks, maar wát een stijl. Dat bestond en bestaat allemaal naast elkaar en af en toe passeert het elkaar op de Dam. Mode is een containerbegrip voor streatwear, haute couture, de steeds sneller wisselende collecties van Zara en H&M en het aanbod van de PC Hooft. Het is dan ook bijna niet te

13-08-2021 13:36

17

MICHEL ZOE TER

mis deze niet

Iris van Herpen (2013)

Amsterdam, stad van vrijdenkers.

Maar wat is een vrijdenker eigenlijk?

Een idealist, een vrije geest? Of meer een dwarsligger en activist? Waar de één een vrije geest ontwaart, ziet de ander een irritante oproerkraaier. En hoeveel denkruimte is er er nog? Is de cancelcultuur niet het einde van de vrijdenker? Hoe je er ook tegenaan kijkt: Amsterdam grossiert al eeuwenlang in vrijdenkers en het Amsterdam Museum heeft samen met het Humanistisch Verbond een mooie selectie oorspronkelijke en dappere types voor ons uitgezocht, van Spinoza tot Theo van Gogh – buitengewoon inspirerend. En ze zijn er nog steeds, de vrijdenkers: via videobeelden delen onder anderen Tim Hofman, Jerry Afriyie en Lale Gül hun inzichten.

behappen binnen één tentoonstelling, al helemaal niet als je ook nog uitstapjes wil maken naar de modehistorie. Toch is dat een aardig onderdeel: over de Dam ruisten vroeger ook hoepelrokken. En het is leuk om te weten dat de eerste spijkerbroeken in de jaren vijftig onder de toonbank verkocht werden. Mannen droegen immers een pantalon!

FONG LENG Uiteraard is er ook aandacht voor iconische outfits, zoals een art-decomantel van Fong Leng, typisch jaren zeventig, en de veelbesproken ‘vaginabroek’ van Duran Lantink (uit de videoclip van zangeres Janelle Monáe). Meer aandacht voor zulke vrijzinnige ontwerpers is er in het tweede stuk van de tentoonstelling, ‘Catwalk Amsterdam’, waar de couture van bekende modeontwerpers symbool staat voor de artistieke vrijheid en creativiteit van modestad Amsterdam.

Het vliegt dus op een prettige manier alle kanten op. Wil je zien wat je overgrootmoeder droeg als ze ging winkelen in een Amsterdams modepaleis, of je moeder als ze uitging op het Leidseplein, dan zijn er heel veel foto’s, affiches en outfits. Leef je in het nu en wil je daar hoogstens uit om naar de toekomst te kijken, dan zijn daar de innovatieve creaties van Iris van Herpen, Bas Kosters, Aziz Bekkaoui en Xhosa. Trek in elk geval iets moois aan.

03 UK KUNST EN VERMAAK SEPT 2021_RDSFRD.indd 17

AMSTERDAM MUSEUM, 5 SEPTEMBER T/M 27 FEBRUARI

FRED STEIN TIM VERHALLEN

ED VAN DER ELSKEN / NEDERLANDS FOTOMUSEUM

VRIJDENKERS

Fred Stein? Nooit van gehoord waarschijnlijk, maar zijn foto’s ken je wél. Als een van de vroege meesters van de sociale fotografie legde hij het leven vast in Dresden, Parijs en New York, waar hij met zijn vrouw Lilo als Jood naartoe was gevlucht.

Zwart-witbeelden van oude mannen, jonge vrouwen, honden en kinderen, veel kinderen, veel lieve humor. Een voorbije wereld, sfeervol en trefzeker vastgelegd. Als immigrant had hij een scherp oog voor maatschappelijke ongelijkheid en armoede. En omdat de Steins in artistieke kringen verkeerden, hebben we ook prachtige portretten aan hem te danken van grootheden als Einstein en Chagall.

JOODS HISTORISCH MUSEUM, T/M 7 NOVEMBER

CHAMPÚ Vincent Delbrouck (1975) komt uit Brussel, maar heeft een speciale verhouding met Cuba, zijn ‘adoptieland’ waar hij al sinds 1997 komt. En hoewel zelf allang geen tiener meer, heeft hij ook iets met adolescentie.

In Champú (geen shampoo, maar aangelengde rum) portretteert hij een vloedgolf van tienergevoelens en kleurige stillevens in één grote positieve flow. De verliefde tiener Oriss uit Havana zorgde voor de teksten in Spaans, Engels en Nederlands, die naast Delbroucks foto’s op de museumwanden staan. Een heel gebouw vol schilderachtig werk met een uitgesproken positieve energie.

HUIS MARSEILLE, 4 SEPT T/M 5 DECEMBER

13-08-2021 13:36

18

krant KRANT

KUNST & VERMAAK

Kleine zusjes worden groot Het ‘eigenzinnige zusje’ van het Nederlands Theater Festival is weer in de stad: Fringe Festival. Hoe haal je het beste uit dit inmiddels onmisbare randfeestje?

Fringe Director Aukje Verhoog tipt. tekst Margriet Prinssen

4X ÓÓK ZIEN (OP NTF)

Fringe combineren met het Nederlands Theater Festival?

Natuurlijk! Vier NTF-tips.

HE, MARTINA NOVA

YOGA ANNI, ANNICA MULLER

Real Boys Overrompelende theaterervaring waar de energie en het spelplezier vanaf spat.

De Zaak Shell Onontkoombaar en geestig theater over de klimaatcrisis.

De Gliphoeve Liefdevol en muzikaal portret van Surinamers in Nederland.

Laura H. Genuanceerd theater over ‘het kalifaatmeisje’, naar de bestseller van Thomas Rueb.

F

theater Amsterdam Fringe Festival 2 t/m 12 september amsterdamfringe.nl

ringe betekent rafelrand en dat is precies wat dit festival viert: gedurfde voorstellingen van ongekend en ongetemd talent op bijzondere plekken in de stad, tot obscure garages aan toe. Zo’n vijftig titels zijn er dit jaar te zien, in theater, dans, performance, storytelling en muziek. ‘Ik raad mensen altijd aan meer dan één Fringe-voorstelling te bezoeken’, zegt Aukje Verhoog. ‘Eentje waarvan ze weten: dit is echt iets voor mij, één waardoor ze mateloos gefascineerd zijn maar niet weten waarom en één waarvan ze vermoeden dat het echt niet in hun straatje past. Achteraf blijkt het resultaat dikwijls omgekeerd van wat je had gedacht – dat levert dus vrijwel altijd vrolijke verrassingen op.’ Enige houvast vind je op de site, waar elke performance kort maar krachtig wordt aangekondigd. Beginnende Fringers doen er goed aan daarna vooral de controle los te laten, want wat Fringe zeker níet is, is voorspelbaar. ‘Maar zelfs wanneer iets tegenvalt, is het eigenlijk altijd zo bijzonder dat je er een goed verhaal voor op een verjaardag aan overhoudt.’

OP TALENTENJACHT Fringe begon in 2005 op de toiletten van de Stadsschouwburg (wat heet: randprogrammering) met prikkelende, kleine acts. Het ontwikkelde zich in rap tempo tot een

03 UK KUNST EN VERMAAK SEPT 2021_RDSFRD.indd 18

volwaardig festival, naast de officiële selectie van het Nederlands Theater Festival. Een platform en vrijplaats voor eigenzinnige makers. Verhoog begon er in 2011 als vrijwilliger, was eerder betrokken als coördinator van de Art Industry Office (‘professionalsloket’) en gaat nu haar vijfde editie in als hoofd van het festival. Het hele jaar door is ze daarvoor op zoek naar talent. ‘Ik kijk veel rond op opleidingen voor theater, muziek en dans, en op de kleinere podia: wat zijn interessante trends? Welke vormen zijn in opkomst? Dit jaar is een van de thema’s bijvoorbeeld ‘mannelijkheid’, met onder meer een monoloog van Steff Geelen over de ‘male gaze’ (de mannelijke blik die de kunsten domineert, red.).’

ZELF DOEN In principe kan iedereen zich aanmelden voor een Fringeoptreden, van afgestudeerd theatermaker tot autodidact.

Verhoog: ‘We kijken naar praktische zaken – is het haalbaar, duurt het niet te lang? – maar ook naar invalshoek, originaliteit, diversiteit en nog veel meer. We faciliteren de voorstellingen, we zijn geen producent. Wel bieden we workshops aan voor de makers op het gebied van marketing, financiën en netwerken. Ze moeten samen met ons publiek zien te trekken, daar gaat veel energie in zitten, maar het levert ook ongelooflijk veel moois op.’

13-08-2021 13:36

theater

19

Gaat dat zien!

Nog niet iedere Amsterdammer kent het Badhuistheater in Oost, terwijl dit kleine-maar-fijne podium al 35 jaar ‘ouderwets goed theater’ brengt. Wat kun je verwachten?

O

orspronkelijk was het – jawel – een badhuis, dat precies honderd jaar geleden werd geopend door wethouder De Miranda.

In 1984 wilde de gemeente het art-decopand slopen, maar gelukkig mocht theatermaker Mike Manicardi het uiteindelijk samen met acteurs en enkele buurtbewoners toch verbouwen tot een theater annex culturele ontmoetingsplaats. Vanaf het begin zijn er in het Badhuistheater spraakmakende voorstellingen te zien geweest, zoals Mooi weer vandaag met Kitty Courbois en Joop Admiraal, en De brave soldaat Svejk.

Van een marginaal buurttheater heeft het zich met een diverse programmering ontwikkeld tot een waardevolle aanvulling op het bestaande aanbod. ‘Voor ons was 2019 een topjaar,’ zegt Manicardi, ‘we hadden een recordaantal voorstellingen en bezoekers. We waren helemaal klaar om door te stomen en toen kwam corona. We draaien zelfstandig: negentig procent

van onze inkomsten komt uit de kaartverkoop en de horeca.’

Dankzij het Kickstart Cultuurfonds heeft het Badhuistheater toch een verbouwing kunnen realiseren: betere kleedruimtes en technische faciliteiten, een nieuw podium en nieuwe stoelen.’

Manicardi is al vanaf het begin de artistiek leider. ‘We brengen met ons eigen gezelschap van amateurs en semiprofs – een ensemble dat is ontstaan uit de eigen theateropleiding – vier tot vijf nieuwe producties per jaar, zowel Nederlandstalig als Engels repertoire. In september vieren we het jubileum met een van onze grootste successen, The playgirl of the western world.’ Manicardi streeft naar ‘goede comedy, een mix van tragedie en komedie – leuk en intrigerend, vaak een tikje absurd. Ouderwets goed theater voor iedereen.’

24 t/m 26 september en 1 t/m 3 oktober Het Badhuistheater

03 UK KUNST EN VERMAAK SEPT 2021_RDSFRD.indd 19

ANNEMIEKE VAN DER TOGT

tekst Margriet Prinssen

Kan niet meer Kiki Schippers wilde altijd meer, totdat ze door een ernstig auto-ongeluk ineens gedwongen werd vaart te minderen. Het resultaat is cabaretshow Meer.

tekst Mike Peek

L

ange titels zijn aan Kiki Schippers niet zo besteed.

Haar vorige voorstelling heette Waar, en deze nieuwe Meer – daar kunnen we het mee doen. Het zijn gelukkig wel twee woorden die goed bij de cabaretière passen.

Ze zoekt namelijk altijd naar de waarheid, voorál als die niet op haar eigen opvatting aansluit. Meningen worden immers gevormd door je persoonlijke, beperkte perspectief.

Nuances ontstaan pas als je je openstelt voor anderen.

Schippers is een ambitieuze vrouw.

Ze was veelvuldig te zien in talkshow De vooravond met een vers lied over de actualiteit, maar speelt net zo graag voor vijftig man op een tot mobiel podium omgetoverde aanhangwagen – om de volgende dag weer te knallen op De Parade.

Kiki Schippers wil, kortom, altijd door. Altijd méér. Maar toen ze na

een ernstig auto-ongeluk in de kreukels lag, kwam haar wereld even stil te staan. En werd de theorie plotseling praktijk. Ze móést zich wel openstellen voor die anderen, ze kon het niet alleen.

Gelukkig houdt Schippers zich nooit vast aan wat ze denkt te weten. Ze durft te twijfelen. Aan meningen, maar zeker ook aan wie ze zelf is.

Of zou moeten zijn. Schippers heeft grote, hoewel niet vastomlijnde ideeën over de samenleving maar maakt – o, ironie – toch het meest indruk als ze over zichzelf zingt.

Het voorlopige hoogtepunt in haar oeuvre is Dorp, over het verschil tussen haar enorme dromen en petieterige woonplaats Woerden.

Dat roept een logische vraag op: is Kiki te groot of de wereld te klein?

13, 14 en 15 september De Kleine Komedie

13-08-2021 13:36

20

krant KRANT

KUNST & VERMAAK

film

Stilte in de zaal

Nachtmerries, vreemde flashbacks: de spanning is voelbaar in Mijn vader is een vliegtuig. De film opent in september het Nederlands Film Festival. tekst Bregtje Schudel foto Mark de Blok

03 UK KUNST EN VERMAAK SEPT 2021_RDSFRD.indd 20

naar wat haar hoofd wil. Heeft het iets te maken met haar vader Joost (Pierre Bokma in het nu, Maarten Heijmans in de terugblikken), die al sinds Eva klein was zit weggestopt in een psychiatrische inrichting?

SYMPATHIEK, EN DAN WEER NIET Op 24 september opent Mijn vader is een vliegtuig het Nederlands Film Festival, een week later zijn de bioscopen aan de beurt. Antoinette Beumer (Soof, De gelukkige huisvrouw) levert er een uniek wapenfeit mee: ze is de eerste regisseur die haar eigen boek verfilmd.

Drie jaar geleden debuteerde ze als schrijfster met de gelijknamige roman, een fictief verhaal dat tegelijk lichtjes geïnspireerd is op haar eigen jeugd; Beumers eigen vader werd op haar zeventiende opgenomen in een inrichting. De roman is een aangrijpende

ontdekkingstocht langs een afstandelijke moeder, het gapende gat waar de vader ooit was en een dochter die bang is zelf de grip op de werkelijkheid te verliezen.

Dat moedergedeelte raakt in de film wel wat ondergesneeuwd. Jammer. We hadden best wat meer Snoijink – of Lisa Smit als de jongere variant – willen zien.

Maar Beumer weet wel goed de wankele gemoedstoestand van Eva te vatten, enorm geholpen door Elise Schaap (Undercover) die heel behendig de grens bewandelt waar sympathie overgaat in antipathie. In haar zoektocht naar de waarheid gaat Eva vaak even meedogenloos als onverschillig om met de wil en gevoelens van anderen, net zoals Joost en Willemien dat deden. In dat opzicht is ze wel degelijk een kind van haar ouders.

WALTER STOKMAN

‘W

illemien is dood, ouders gaan nu eenmaal dood, het is niet het einde van de wereld, hooguit een beetje rottig getimed.’ Eva (Elise Schaap) lijkt haar leven goed op de rit te hebben: ze heeft een succesvol eigen bedrijf, een fijn gezin en een liefhebbende man (Stefan Rokebrand).

Zelfs door het plotselinge overlijden van haar moeder Willemien (Liz Snoijink) lijkt ze zich nauwelijks uit het veld te laten slaan. Dat, net als de bijbehorende begrafenis, zijn gewoon problemen. En: ‘Problemen zijn er om op te lossen.’

Uiteraard borrelt er wel iets onder het rimpelloze wateroppervlak. Eva wordt bezocht door een terugkerende nachtmerrie over een duistere gestalte met een gloeiende sigaret. Steeds vaker brengt ze doorwaakte nachten door in de slaapkamer van haar twee dochters. Ook haar lichaam luistert niet altijd meer

Mijn vader is een vliegtuig Release: 30 september

13-08-2021 13:36

column

21

Cindy AFLEVERING 5:

WAARIN CINDY DOOR HAAR OUDE WIJK FIETST

IN DE CITY

O

WALTER STOKMAN

p weg naar mijn ouders passeerde ik het Olympisch stadion. Daar klonk muziek uit, net als de week daarvoor, en de week daarvoor (ja, ik eet elke zondagavond bij mijn ouders). De muziek was steeds Nederlandstalig of in ieder geval Nederlands. Livemuziek, met een hoog handjes-in-de-lucht-gehalte. Maar hoe was het mogelijk dat er in deze tweede coronazomer, waar grote feesten en festivals nog altijd verboden zijn, toch muziek klonk? Het bleek wel degelijk een festival, zo las ik op de site. Op het muziekfeest, georganiseerd door bekende Nederlanders, konden mensen met een hapje en drankje aan tafels zitten terwijl verderop een artiest zijn of haar werk deed. Die tafels stonden ver elkaar, het was dus coronaproof.

Ik was jaloers, want het festival waar ik naartoe zou gaan was afgelast en de muziek op het festival in het stadion was niet mijn smaak. Maar als ik daar langsfietste op een zonnige dag (die waren er ook) en die geluiden door de lucht hoorde galmen, werd ik er toch wel blij van.

Waar mijn ouders wonen, ben ik ook opgegroeid; in een woonbotenbuurtje achter het Olympisch Stadion. Qua sfeer deed het denken aan een dorp, maar dat weet ik eigenlijk niet zeker want ik heb nog nooit in een dorp gewoond. Iedereen kende elkaar in ieder geval en dat was gezellig en veilig maar ook soms een beetje benauwend.

Als er rottigheid uit werd gehaald, stonden de buren al snel voor onze deur.

Niet voor mij, want ik was altijd al een braverik, maar voor mijn broertje, die in de meeste gevallen niet eens de dader was maar er wel schuldig uitzag. Dat hebben kleine, boze punkjes waarschijnlijk vaker, terwijl nette jongens met normaal haar net zo veel kattenkwaad uithalen. Het was een fijne buurt om op te groeien, met veel ruimte en weinig verkeer. Het Amsterdamse Bos was (en is nog steeds) op loopafstand, in de winter was er een ijsbaan en ’s zomers konden we zwemmen in de Nieuwe Meer. Daar zagen we ook onze eerste blote mannenkonten in het wild, want aan de oever van de Nieuwe Meer bevond zich toen ook al een cruiseplek. Grappig hoe je als kind kunt registreren dat ergens veel naakte mannen rondlopen, zonder je af te vragen wat ze daar precies komen doen. En als ze het me hadden verteld, had ik het waarschijnlijk toch niet begrepen.

Woonboten werden vroeger een beetje armoedig gevonden – in de klas werd ik weleens uitgemaakt voor woonwagenbewoner – maar tegenwoordig zijn ze enorm chic. Voorheen lagen er rommelige scheepjes waar oude besjes in woonden (mijn oma bijvoorbeeld) en waar de drollen langs het keukenraam dreven, omdat woonboten niet op Cindy Hoetmer (54) de riolering werden aangesloten. Nu zie je er vooral is geboren en opgegroeid schitterend ontworpen watervilla’s die bewoond worden in Amsterdam. In 2020 door artsen en advocaten. Gentrificatie, je houdt het niet verscheen haar derde tegen. De buurt ligt namelijk vlak bij een oprit van de boek Min of meer opmerA10, een groot academisch ziekenhuis en de Zuidas. Dus kelijke gebeurtenissen katsjing huizen-, ik bedoel botenprijzen. Alles verandert, uit het leven van een treuzelaar, waarin ze haar en dat is soms goed en soms vervelend. leven in de stad beschrijft.

Het Olympisch Stadion is prachtig, vooral die toren, waar in 1928 het Olympisch vuur werd ontstoken.

Gelukkig is het niet in verval geraakt na de Spelen, zoals nu soms gebeurt met stadions. In mijn jeugd speelde Ajax er belangrijke voetbalwedstrijden, tegen Feijenoord bijvoorbeeld. Dat was altijd vervelend voor buurtbewoners, want je kon maar zo in supportersrellen terechtkomen en een klap voor je kop krijgen van een hooligan of ME’er. Thans is het stadion een kantorencomplex vol bedrijfjes, met daaromheen wat hippe restaurants. En waar vroeger atleten hordeliepen en kogelstootten, kun je nu met een borrelbox en een wijntje kijken naar Tino Martin en Monique Smit, en dat is ook mooi.

Voor sommige mensen.

03 UK KUNST EN VERMAAK SEPT 2021_RDSFRD.indd 21

13-08-2021 13:36

22

krant KRANT

KUNST & VERMAAK

interview

Modefilosoof Aynouk Tan:

‘ Dat ik word uitgelachen, bewijst mijn punt’ Tornen aan begrippen als identiteit en hokjesdenken, dat deed Frida Kahlo bijna een eeuw geleden al. Het is ook precies wat Aynouk Tan (38), die meewerkte aan de Kahlo-expositie in het Cobra Museum, wil doen op modegebied: de norm opschudden. ‘Ik heb echt niet altijd zin om me zo te kleden, maar het is belangrijk.’ tekst Roos Hamelink foto Matthijs Immink

‘I

‘Ik wil laten zien: je mag voor lul lopen, maar dan ben je nog steeds te gek’

k loop er echt niet altijd zo bij, hoor. Als ik mijn hond ’s ochtends vroeg moet uitlaten, stap ik gewoon in mijn pyjama naar buiten.’ We zitten op het terras van het museumcafé van het Cobra Museum in Amstelveen, de stad waar Aynouk Tan opgroeide. Ze/hij/hen – het maakt Aynouk niet uit met welk voornaamwoord ze wordt aangesproken, laat ze weten – valt op; dat blijkt wel uit de vragende en verraste blikken van voorbijgangers. Iemand met een knalroze pruik, diamanten op het gezicht en accessoires als een glitterkroon, gifgroene boa en een kleurige bos bloemen kom je niet elke dag tegen. Een beetje net als Frida Kahlo, inmiddels uitgegroeid tot icoon voor de LGBTQ+-gemeenschap, een opvallende verschijning was. De Mexicaanse kunstenaar werd in 1907 geboren als dochter van een geëmigreerde Duitse fotograaf en een Mexicaanse moeder. Ze volgde als jonge vrouw kunstonderwijs, maar raakte op haar achttiende ernstig gewond bij een tramongeluk. Door de maandenlange revalidatie, doorgebracht in bed, begon Kahlo met schilderen. Zichzelf vooral, wat haar de moderne bijnaam ‘selfie-queen van de twintigste eeuw’ opleverde. Frida Kahlo was een getalenteerde, radicale, gehandicapte, biculturele en biseksuele vrouw wier nalatenschap wereldwijd nog steeds inspireert. Ook Aynouk liet zich door haar inspireren tijdens het ontwikkelen van de audiotour voor het Cobra Museum.

Wat voor indruk kreeg je van Kahlo?

‘Moedig. En spitsvondig! Zo liet ze haar geboortejaar veranderen van 1907 naar 1910, omdat toen de Mexicaanse Revolutie plaatsvond. Ze was communist en wilde zich graag met de revolutie identificeren. Het is toch te gek dat ze dat gewoon doet? Je geboortedatum lijkt zo belangrijk; je moet het op allerlei formulieren invullen, zelfs voor een museumkaart. Zo wordt het overal gebruikt om je een positie te geven. We hebben leeftijd nodig als houvast om iemand in te schatten, terwijl: who cares? Kahlo speelt met dat idee en laat zien dat leeftijd ook maar een categorie is. Ze durft de ideeën over wat je kunt zijn op te rekken. Ook in haar

03 UK KUNST EN VERMAAK SEPT 2021_RDSFRD.indd 22

schilderijen is ze continu op zoek naar wie ze is en belicht ze al die verschillende kanten van zichzelf. Dat vind ik fantastisch.’

Voor de expo Frida Kahlo & Diego Rivera: A Love Revolution in het Cobra Museum werkte je mee aan de audiotour. Wat wil je de luisteraar meegeven?

‘Om eerlijk te zijn: juist niet te veel. We komen Kahlo tegenwoordig overal tegen: op mokken, kussens, tandenborstels, noem maar op. Ik heb moeite met al die producten, ze vertroebelen mijn blik. En ergens vind ik het ook hypocriet: Kahlo was hartstikke communistisch en wilde klassenverschillen doorbreken. Terwijl al die producten juist zijn geproduceerd in landen waar vrouwen worden uitgebuit. Die obsessie om Kahlo te duiden, die past niet bij wat ik doe, want dan categoriseer ik haar weer. Terwijl dat precies hetgeen is waar ik tegen ageer. In de audiotour probeer ik het verhaal dus open te laten. Zo hoop ik mensen aan te sporen zelf naar haar werk te kijken.’

Wat kunnen we van Frida Kahlo leren?

‘Ze was haar tijd ver vooruit en loopt in sommige opzichten nog steeds voor. Ze heeft bijvoorbeeld veel miskramen en bloed afgebeeld (Kahlo werd door de gevolgen van haar ongeluk, ondanks pijnlijke pogingen, nooit moeder, red.) en wilde de onzekerheden van een vrouw zichtbaar maken. Ze was moedig genoeg om haar ervaringen te laten zien. Die openheid, daar kunnen we nu veel van leren, want voor veel vrouwen is het nog steeds lastig om over miskramen te praten.

Maar ook over ongesteld of emotioneel zijn, of over vagina’s in het algemeen. Daar móéten we over praten. Hoe minder openheid, hoe meer schaamte.

Hetzelfde geldt trouwens voor psychiatrische problemen, zelfmoordpogingen, depressies en eenzaamheid.

Kahlo maakt dat bespreekbaar in haar schilderijen.’

Ook jij bent in je werk veel bezig met identiteit. Hoe benader je dat als modefilosoof en journalist?

‘Ik probeer een antwoord te vinden op de vraag waarom we dragen wat we dragen. Wat betekenen

>

13-08-2021 13:36

23

‘Onze kijk op mode moedigt niet aan om het beste uit jezelf te halen’

03 UK KUNST EN VERMAAK SEPT 2021_RDSFRD.indd 23

13-08-2021 13:36

24

krant KRANT

KUNST & VERMAAK

AYNOUK TAN

• werd geboren in 1982 in Amsterdam en groeide op in Amstelveen.

Tegenwoordig woont ze in de woongroep Het Zeepaard in Amsterdam.

• werkt als journalist, moderator, docent, adviseur en curator voor onder andere het Amsterdamse Fonds voor de Kunsten (AFK), het Stedelijk, het Tropenmuseum, het Cobra Museum voor Moderne Kunst, Mama Cash, tijdschrift LINDA. en de gemeente Amsterdam.

• is vanaf 18 september in een van haar outfits te bewonderen in de expo Maison Amsterdam in De Nieuwe Kerk (zie pag. 16).

• zet zich met de stichting Queer Is Not a Manifesto in voor de belangen van queer personen.

FRIDA VAN DICHTBIJ Het Cobra Museum voor Moderne Kunst in Amstelveen toont voor het eerst in Nederland een bijzondere privécollectie met topkunst uit Mexico. Naast schilderwerk van echtpaar Frida Kahlo en Diego Rivera en andere Mexicaanse modernisten zijn in Frida Kahlo & Diego Rivera: A Love Revolution ook tekeningen en foto’s te zien. t/m 3 oktober, cobra-museum.nl

onze kleren voor hoe we onszelf zien en hoe we de ander zien? Dat is een ander perspectief dan veel andere modejournalisten hebben. Ik vind het daarbij interessant hoe mode samenhangt met bijvoorbeeld schaamte. Zo staat iedereen weleens voor de spiegel en denkt: dit kan echt niet.

Waarom kan dat niet? Wanneer ik vertel dat ik in de mode werk, zeggen mensen ook al snel: ‘O, daar weet ik niks van, ik zie er niet uit vandaag.’ Dat intrigeert me. We voelen ons kennelijk continu niet goed genoeg. Dat zijn allemaal voorbeelden van hoe mode effect heeft op onze eigenwaarde en hoe het fundamenteel is bij het bepalen van wie je bent, of denkt dat je bent.’

‘Als het vroeger over jongens ging op school, voelde ik me echt mínder’

Hoe hangt jouw kledingstijl met dit thema samen?

‘Ik ben het oneens met de manier waarop mode identiteit (re)produceert. De huidige kijk op mode moedigt niet aan om het beste uit jezelf te halen. Met mijn eigen kleding wil ik alternatieven scheppen voor onze normatieve manier van kleden. En dan vind ik het extra belangrijk om dat in de publieke ruimte te tonen. Ik wil tot in de supermarkt iedereen de mogelijkheid bieden om te zien dat je kunt zijn wie je wilt zijn, of zelfs een ander mens dan je ooit denkt te kunnen zijn. En ik denk dat er heel wat mensen zijn die anders willen zijn dan ze zich voordoen. Er slikken in Nederland een miljoen mensen antidepressiva – daar wringt toch iets over dat je je niet lekker voelt over jezelf of niet gelukkig bent met je leven. Ik hoop die mensen te helpen. Met mijn manier van kleden doorbreek ik de schaamte: je mag voor lul lopen, maar dan ben je nog steeds te gek en fantastisch. We hoeven ons niet te houden aan de regels die de mode voor ons bepaalt.’

Over die supermarkt: wat voor reacties krijg je daar zoal? ‘‘Waarom heb je dat aan? Ga je naar een feestje? Is het al carnaval?’ Maar er zijn ook mensen die me uitlachen, of uitschelden zelfs. Die negatieve reacties kunnen nog verder gaan. Vroeger was ik op zaterdagavond vaak op het

03 UK KUNST EN VERMAAK SEPT 2021_RDSFRD.indd 24

Rembrandtplein te vinden. Ik kon me daar echt bedreigd voelen door – toch vaak – mannen die stoer wilden doen voor hun vrienden. Ze verwachtten dat ik me ga verantwoorden en dat ging soms echt te ver. ‘Je vraagt erom’, riepen ze dan. Net zoals er op vrouwen met een minirokje gereageerd wordt. Alsof we het voor hén aantrekken. Dat vind ik een irritant misverstand; ik doe het niet voor jou en ik weet welke reacties ik kan verwachten, maar ik ben je niks verschuldigd. In de loop der jaren heb ik me er meer voor afgesloten, want het is heel vermoeiend als iedereen naar je kijkt. Iedereen wil wat zeggen, of vragen.

Wat ik ook echt wel begrijp. Maar het uitlachen bewijst voor mij mijn punt; dat kleding de bril is waardoor we naar mensen kijken. Vanuit die lens bepaalt men wat wel of niet mag. Als mensen nu vragen waarom ik iets draag, antwoord ik vaak: ‘Waarom niet?’ Een kort antwoord dat niet zo veel tijd kost, maar waar mensen dan toch over nadenken: ja, waarom eigenlijk niet? Het is toch maar kleding?’

Wanneer ben jij je met deze thema’s gaan bezighouden?

‘Ik heb me nooit helemaal thuisgevoeld in de vastomlijnde identiteiten die er zijn in de wereld: man, vrouw, hockeymeisje, huisarts. Op de middelbare school word je je daar heel bewust van: hoor ik bij de skaters, de alternatieven, de hockeymeisjes of de voetbaljongens? Ik kom uit Amstelveen en bij mij op school zaten veel meiden die op hockey zaten en rijke ouders hadden. Als je geen blond haar en blauwe ogen had, was je je daar bewust van als kind. En als het over jongens ging, en dat was nogal een onderwerp, voelde ik me echt mínder. Als half-Aziaat was die populariteit een stuk lastiger te bereiken.’

Dacht je dan: was ik maar blond en had ik blauwe ogen?

‘Ik heb wel geprobeerd om daaraan mee te doen, absoluut.

Maar ik was natuurlijk ook gay en ik voelde me nooit helemaal een meisje. Dan val je er op verschillende assen buiten. Daarbij was het echt nog een andere tijd: lesbiennes werden amper gerepresenteerd in films en series. In Onderweg naar morgen zaten wel twee lesbische dokters, maar zo wilde ik echt niet zijn. Nu is dat anders, er is zo ontzettend veel gebeurd de afgelopen jaren. Er zijn allerlei nuances gekomen, op social media kom je uit alle hoeken verhalen tegen en er is meer bekend over wat het betekent om non-binair of lesbisch te zijn. Tegenwoordig is het bijna cool om gay te zijn. Het is belangrijk om jezelf terug te zien, zodat je gelegitimeerd wordt in wat je voelt en wie je wilt zijn. Anders ben je toch een beetje het lulletje, de rare. En dan word je gepest. Zo simpel is het: mensen die er niet in passen, worden gepest, zeker op school.’

Wanneer durfde jij jezelf te zijn?

‘Ik wist altijd wel dat ik lesbisch was, maar no way dat ik daar in Amstelveen voor uit zou komen. Ik voelde me daar niet veilig genoeg om uit de kast te komen. Later ben ik gaan stagelopen bij een modeorganisatie. Daar heb ik veel ontwerpers leren kennen, onder wie Bas Kosters. Hij is heel belangrijk voor me geweest. Toen ik als model in zijn kleding rondliep, liet hij me zien wat ik ook kon zijn. Voor één avond was ik een identiteit die Bas had bedacht, eentje die ik nog niet kende. Wat een bevrijding was dat. Wow, wat kan er dan nog meer? Vanaf dat moment dacht ik: ik kan dus zelf worden wie ik wil zijn. Die zoektocht heb ik daarna openlijk gedaan in het NRC. In mijn eigen rubriek kleedde ik me elke week als een ander personage. Als ik er zo uit zie, wie ben ik dan, hoe voel ik me en hoe zien anderen me? Mijn conclusie was: ik ben het allemaal. Het is niet of-of. Je bent niet óf een man óf een vrouw. Ik ben én

13-08-2021 13:36

25

a family affair

een bouwvakker én een secretaresse én een huisarts. Het is en-en. Dat besef is heel belangrijk geweest voor mijn geluk.’

Febo, dat sinds 1941 wordt gerund door dezelfde familie, maakte uit de muur eten sociaal geaccepteerd én groeide uit tot Amsterdams knuffelmerk.

Je identificeert jezelf als queer. Wat betekent die term voor jou?

‘Queer gaat uit van het feit dat je lichaam door de maatschappij continu in hokjes wordt geplaatst: hij/zij/hen, maar ook leraar, politieagent, bloemist of mooi, lelijk, dik en dun. Er worden allerlei labels op ons geplakt en daarbij ligt de nadruk vaak op gender en seksualiteit. Queer is een manier om te zeggen: ik ben een lichaam in de wereld, maar ik identificeer me niet met de categorieën die in de wereld bestaan.’

tekst Mirte Vreemann foto Collectie Febo

KROKETTENIMPERIUM

Maar hoe werkt dat in de praktijk? Als je ’s ochtends wakker wordt, denk je dan: vandaag ben ik dit of vandaag voel ik me zo?

‘Ik ben me erg bewust dat ik niet per se iets hoef te zijn.

En ik ben het niet eens met het idee van ‘jezelf zijn’ waarbij je dan wel moet kiezen voor één ding. Als je dan even anders doet, ben je meteen nep. We zijn zo veel verschillende dingen, we veranderen continu. Verandering is inherent aan mens zijn. Als je zestig bent, ben je heel anders dan wanneer je achttien bent. Bij mij gaat die verandering wat sneller. Ik verander elke dag. Ik probeer me daarbij ook los te koppelen van het idee dat ‘wat ik draag, is wie ik ben’. Ik heb een hond en als ik die ’s ochtends uitlaat, doe ik niks aan mezelf. Dan loop ik gewoon in mijn pyjama buiten. Dat betekent niet dat ik dan nooit eens denk: ik loop in mijn pyjama, dat kán toch niet.

Tegelijkertijd ben ik me dan bewust dat dat geïnternaliseerde ideeën zijn, waaraan ik me niet hoef te houden.

Maar dat moet ik mezelf nog heel vaak vertellen, zelfs ik ben daar niet vrij van. Het is een constante worsteling: ik weet dat ik mag zijn wie ik wil zijn, maar toch bekritiseer ik mezelf nog naar aanleiding van ideeën over representativiteit.’

K

Kom je daar ooit vanaf, denk je?

‘Nee, het is continu schipperen tussen de gedachte dat ik niks hoef te doen aan mijn uiterlijk en anderzijds het stilstaan bij hoe anderen mij zien. Als ik een vlek op mijn trui heb, denk ik aan de ene kant: so what? De wereld zou een stuk makkelijker zijn als meer mensen met vlekken op hun trui zouden rondlopen. Maar ik denk ook: gaan mensen mij nu anders zien? Die interne veroordeling blijft een doorgaand proces, waarbij ik me steeds weer probeer los te maken, zowel persoonlijk als politiek.’

Wat hoop je daarmee te bereiken?

‘Ik hoop dat we een wezenlijk ander systeem gaan aanhangen waarin producten niet bepalen hoeveel waarde wij hebben als mens. En dat gaat niet alleen over kleding, ook over auto’s en huizen bijvoorbeeld. Op dit moment is identiteit zo sterk gebaseerd op eigendom. Ik ben niet wat ik heb, zo zou je het ook kunnen zeggen.’

Wil je ook een rolmodel zijn voor jongeren?

‘Ja. Ik heb echt niet altijd zin om me zo te kleden, maar politiek gezien vind ik het belangrijk dat mensen zien dat alles mag en dat je je dus ook non-conformistisch kunt kleden. Ik wil de mensen voor wie dat moeilijk is die extra bevestiging geven. Want ik snap heel goed dat het lastig is als jij als jongen uit een Twents dorp in een rokje en op hakken naar school wilt. Ik krijg zeker berichten van jongeren met zo’n verhaal. Ze vragen me dan hoe ze het kunnen aanpakken of bedanken me. En dan vertel ik ze maar al te graag dat ze zich niet aan de norm hoeven aan te passen.’

03 UK KUNST EN VERMAAK SEPT 2021_RDSFRD.indd 25

>

roketten uit de muur, daar is de oer-Amsterdamse onderneming Febo groot én geliefd mee geworden. Speciaal voor de fans bracht de keten in 2017 een limited edition-kledingcollectie uit (‘de ultieme manier om je liefde te bezegelen’). Dat was zo’n groot succes dat Febo inmiddels het hele jaar door een webshop vol merchandise draaiende houdt. Badslippers, T-shirts, handdoeken; noem iets en het is verkrijgbaar met rood-wit Febo-logo erop.

Oprichter Johan de Borst had na de Tweede Wereldoorlog zijn marketing al goed voor elkaar. ‘’t Is van Febo… dat zegt genoeg’, luidde destijds een van zijn slogans. Veel is er in de tachtig jaar dat het bedrijf bestaat niet veranderd. De keten staat nog altijd onder dagelijkse leiding van familie De Borst. Dennis de Borst, de huidige eigenaar en Johans kleinzoon: ‘Over derde-generatieeigenaren wordt vaak gezegd dat ze de boel afbreken, maar dat gaat hier niet gebeuren, hoor.’

Opa De Borst was weg van kalfskroketten en door zijn liefde voor het banketbakkersvak ging hij in de leer bij verschillende bakkerijen in de stad. Zijn laatste leerschool voordat hij voor zichzelf begon, zat aan de Ferdinand Bolstraat. ‘Het was de bedoeling om in die straat een eigen bakkerij te

Automatiek Karperweg in de beginjaren van Febo.

openen, maar het kwam er niet van.

Omdat FEBO, een samentrekking van Ferdinand Bolstraat, al als bedrijfsnaam in de statuten stond, liet opa het daar maar bij.’

Midden in oorlogstijd een zaak openen was niet gemakkelijk. Zijn banketbakkerij op de Amstelveenseweg, genaamd Maison Febo, moest tijdens de hongerwinter vaak ‘nee’ verkopen aan zijn klanten. ‘Er was niet veel, maar toentertijd kon mijn opa met weinig ingrediënten al lekker en kwalitatief banket leveren.’ Na de oorlog maakte hij naam met zelfgemaakte slaatjes, saucijzenbroodjes en kroketten en kon Febo uitgroeien tot een keten met ruim 80 vestigingen.

Kleinzoon Dennis denkt vaak aan zijn vader en opa als hij grote beslissingen moet nemen. ‘We werken met familierecepturen en dat is kwaliteit, daar gaan we niet op bezuinigen. Dat zou mijn opa nooit doen, mijn vader niet en ik ook absoluut niet.’

En hierna? De vierde generatie De Borst wordt al klaargestoomd om straks het stokje over te nemen.

Winnen!

Vier Febo’s 80ste verjaardag op de enige, echte Furry Slippers (t.w.v. € 49,95).

Kijk op pag. 38 om te zien hoe je ze wint.

13-08-2021 13:36

Duurzame waterfles Amsterdammertje €4,99

Mondriaan sokken €9,95

AMSTER DAM GIF TS Rockeees balanceerspel €12,95

Nijntje lampje 15 cm €20,-

Maak kennis met lokale makers

www.iamsterdam.nl/webshop en Amsterdam Centraal Station, IJ-zijde Houd iamsterdam.nl in de gaten voor de openingstijden

ad Store Uitkrant sept 185x125.indd 1

04-08-2021 12:29

Ontdek alles wat Amsterdam Mokum maakt iamsterdam.nl 04 UK ETEN & DRINKEN ENZO SEPT 2021_MB_RD.SF.indd 26

13-08-2021 10:06

krant KRANT

sept 2021 28 31 32 34 36

27

WJOSVZ: DE MAAN EN ANDERE HEALERS LIJSTJE: 8X SUNSET SPOTTING IN DE STAD UIT ETEN: NIEUWE TIPS IN DE STAD GEZIEN: DAAR SJEEST DE FLITSBEZORGER DIT WIL JE DOEN IN WEESP

KAAP

‘DEZE PLEK IS VAN GAMERS, VOOR GAMERS. MET OLD SKOOL KLASSIEKERS, HIGH TECH GAMES EN FINGER LICKING JAPANSE STREETFOOD.’ DE ORGANISATIE ACHTER DE NIEUWE SPEELHAL MOLLY’S ARCADE BELOOFT EEN VOLLEDIG ‘JAPANSE BELEVING’, MET PERSONEEL IN ANIME-KOSTUUM EN RAMEN, MOCHI EN BENTOBOXEN OP HET MENU.

‘Een vrijhaven van ongeremd vertier en duurzaam genieten’, zo omschrijft oprichter Stefano Richetta ‘zijn’ Kaap Amsterdam. Dit nieuwste stadsstrand vind je op de Oostpunt Zeeburgereiland, inclusief een vegamenu met lokale producten. Ga heen voor je eerste koffie tot je laatste danspassen in het zand en alles daartussen, nog éven van de nazomer genietend.

IJdijk 10, instagram.com/kaap_amsterdam

Osdorpplein 771, mollysarena.nl

DESIGNROUTE Amsterdam is een tijdelijke designroute rijker: GLUE - amsterdam connected by design. Een vierdaagse tour langs de mooiste studio’s, showrooms, interieurarchitecten, meubelmakers, merken en musea, van het Stedelijk en Studio HENK tot WOTH Magazine, maar ook langs opkomende designers. Ook online is er van alles te zien via GLUE TV. 16 t/m 19 september, glue.amsterdam

04 UK ETEN & DRINKEN ENZO SEPT 2021_MB_RD.SF.indd 27

13-08-2021 10:06

28

krant KRANT

ETEN & DRINKEN EN ZO

lekker alternatief

GELUKSBRENGERS (EN -ZOEKERS)

‘ALLEEN MAAR GOED DAT HET MEER MAINSTREAM WORDT’ NATHASJA GOOTJES is intuïtief coach en healer. ‘Ik noem mezelf een healer en wat een healer doet, is de voorwaarden creëren waarbinnen de ander kan helen. Hiervoor gebruik ik energie; ik zorg dat ik zelf een kanaal ben om die energie aan te trekken en door te geven. Daarbij maak ik gebruik van allerlei attributen en technieken: klankschalen uit Nepal – want trillingen zijn ook energie – maar ook kristallen, visualisaties, planten en cycli uit de natuur, al naar gelang wat degene die ik voor me heb nodig heeft.

Sommige mensen associëren dit werk met indianen, sjamanen of ‘groene’ heksen, maar ik werk vanuit veel invloeden en vooral heel intuïtief. Ik vind het alleen maar goed dat healing meer mainstream wordt, zodat meer mensen ervoor openstaan. Wat me opvalt, is dat de woorden die ik al heel lang gebruik de laatste tijd voorkomen in kinderseries. Daar hebben de karakters namen als Amethist en ze hebben bijpassende helende superkrachten. Daardoor is de generatie van mijn zoon van zestien veel bekender met healing en spiritualiteit dan mijn eigen leeftijdsgenoten.’

04 UK ETEN & DRINKEN ENZO SEPT 2021_MB_RD.SF.indd 28

13-08-2021 10:06

29

IN DE MANESCHIJN Een geboortesteenring, rozenkwarts naast je bed of simpelweg de maan: steeds meer mensen grijpen terug op alternatieve healers en vermeende krachtbronnen. Niets nieuws, laat Healing Power in het Tropenmuseum zien. tekst Floor van Dijck foto’s Monique Kooijmans

O

oit was er Jomanda, en de BioStabil die Tineke de Nooij knullig voor de camera liet bungelen. Wie een zoutkristal wilde kopen, moest daarvoor naar obscure nieuwetijdswinkels vol stenen en talismans, waar de wierookwalm je bij binnenkomst in het gezicht sloeg. En ging je op yogaretreat, dan deed je dat in India, gekleed in harembroek en op blote voeten.

Maar tijden veranderen en esoterie is allang niet meer iets voor je vreemde tante Lydia.

Op prachtig gestileerde Insta-accounts omringen sterren en influencers zich met mandala’s, reinigen hun huis energetisch met salie en posten zelfbekrachtigende spreuken. De ‘spirituele jetset’ vindt kracht en genezing in rituelen uit alle windstreken: van yoga en meditatie tot drumcirkels, shiatsu, chakraversterkende stenen, zweethutten en ayahuasca. Stenen en kristallen koop je in conceptstores of knap vormgegegeven webshops en de moderne

healer draagt geen paars gewaad, maar een naadloze yogalegging. Esoterie in een esthetisch jasje, kortom.

OUD NIEUWS, NIEUW SAUSJE De huidige opleving past volgens UvAhoogleraar etnologie Peter Jan Margry in een lange traditie. ‘Het is een ingewikkelde kluwen van gebruiken die in de jaren zestig in Nederland is ontstaan. In een tijd van ontkerkelijking, ontzuiling en het openbreken van gevestigde instituties, stelde Nederland zich open voor geneeskracht van elders in de wereld, vooral India. Ook kwam rond die tijd de interesse voor acupunctuur, spiritualiteit en oosterse tradities op.’

Margry deed in opdracht van het Meertens Instituut onderzoek naar de alternatieve geneestradities in Nederland. ‘Wat je nu ziet, is dat al deze zaken met een ander sausje worden overgoten en gekoppeld aan bodycultuur en foodiecultuur.’ Wat hem

Peter Jan Margry

OP PRACHTIG GESTILEERDE INSTAGRAM-ACCOUNTS REINIGEN INFLUENCERS HUN HUIS MET SALIE

04 UK ETEN & DRINKEN ENZO SEPT 2021_MB_RD.SF.indd 29

13-08-2021 10:06

30

krant KRANT

ETEN & DRINKEN EN ZO

lekker alternatief

HEDENDAAGSE HEALERS DRAGEN GEEN PAARSE GEWADEN, MAAR NAADLOZE YOGALEGGINGS

vooral opvalt, is dat veel meer mensen bezig zijn met alternatieve geneeskunde dan hij naar aanleiding van bestaande cijfers verwachtte. ‘Het CBS spreekt van vijf procent, maar ik kwam eerder uit op veertig procent mensen die daar iets mee doen of hebben gedaan. Uit alle lagen van de bevolking. Veel mensen zien het als een aanvulling op de reguliere zorg, daarom wordt het ook vaak ‘complementaire geneeswijzen’ genoemd.’ De populariteit zou kunnen worden toegeschreven aan de coronapandemie: waar crisis en onzekerheid is, is behoefte aan houvast. Maar de oorzaak zit volgens Margry ook in de maatschappij zelf, die steeds hogere eisen stelt aan lichaam en geest.

‘Mensen hebben vaker langdurig onverklaarbare klachten. Er is een grotere behoefte aan aandacht en een meer holistische manier van kijken. Ze zoeken oplossingen voor lichaam én geest, waar een reguliere (huis-)arts vaak de ruimte niet voor heeft.’

DE NATUUR ALS APOTHEEK De tradities waaruit de moderne spirituelen elementen plukken, gaan veel verder terug en komen van veel verder, laat tentoonstelling Healing Power in het Tropenmuseum zien. Hier

04 UK ETEN & DRINKEN ENZO SEPT 2021_MB_RD.SF.indd 30

zie je de historische context én culturele traditie van genezende krachten van de voorouder, plantmedicijnen, hekserij en witte magie. Er worden relikwieën en attributen bij ceremonies getoond, maar ook werk van hedendaagse kunstenaars die zich door deze tradities laten inspireren. En er zijn de verhalen van hedendaagse ‘ritueelspecialisten’ die in Nederland actief zijn: een moderne heks, een door sjamanisme geïnspireerde kunstenaar, een wintipriesteres.

Wouter Welling is een van de curatoren.

‘Het grappige is dat deze expositie al járen geleden, lang voor corona dus, is ontwikkeld. We hebben gekeken naar tradities die over de hele wereld gepraktiseerd worden en de koppeling gemaakt met wat er speelt in Nederland. Veel kenners die we hebben gesproken, weten ontzettend veel van de natuur. Logisch, want voor veel culturen is de natuur de apotheek: daar vind je medicijnen en middelen om contact te maken met andere werelden.

Ons uitgangspunt is het laten zien van deze tradities en visies met respect. We maken geen propaganda voor alternatieve geneeswijzen, maar nemen de culturele betekenis wel serieus. Veel van deze traditionele genezers zijn trouwens

gemarginaliseerd en vervolgd, kijk maar naar de heksen en bijvoorbeeld de Siberische sjamanen later.’

DE MAAN ZEGT HET Tegelijk zijn al die tradities weer aan het veranderen: er vinden kruisbestuivingen plaats tussen de oude gebruiken en rituelen én de huidige trends. Acupunctuur en dromenvangers zijn gedateerd, maar menig spirituele Amsterdammer heeft wel een Moon Calendar van de zussen Van Lexmond hangen: ‘Haal het beste uit 365 dagen van 2021, met behulp van de magische kracht van de Maan’. Die kruisbestuiving is overigens niks nieuws, volgens Welling: ‘Het is een kenmerk van Afrikaanse diasporareligies dat ze zich vermengd hebben met heersende religies. En in de vroege hekserij spelen ook christelijke elementen een rol.’

Het huidige instagramspiritualisme ligt dus helemaal in de lijn der verwachting, en biedt misschien zelfs een laagdrempelig inkijkje voor sceptici: wie weet wat je ervan opsteekt. Zo tipt de Moon Calendar op 4 september bijvoorbeeld: ‘Een perfecte dag om een inspirerende voorstelling te bezoeken die je uitdaagt om anders naar de wereld te kijken’.

Doe er je voordeel mee: Healing Power is nog tot volgend jaar te zien.

13-08-2021 10:06

CAMILE SMEETS is beeldend kunstenaar en oprichter van Moonsisters, een community van vrouwen die maancirkels houden. ‘De maan is een wereldwijd symbool voor vrouwelijkheid. Ze doorloopt een cyclus met verschillende schijngestalten die sterk overeenkomt met die in het lichaam van een vrouw tijdens haar vruchtbare jaren. In de huidige samenleving wordt de vrouw steeds verder uit haar authentieke vrouwelijkheid getrokken.

De vrouw is door de eeuwen heen haar spiritualiteit ontnomen; ze is ervoor op de brandstapel gegooid. We leven nu in een tijd waarin vrouwen de vrijheid hebben om hun spiritualiteit terug te claimen. Wanneer vrouwen nu in afstemming met de maan in een cirkel gaan zitten, maken ze opnieuw contact met hun authenticiteit. Hier vinden ze een deel van zichzelf terug, het verloren stuk van de vrouwenziel.’

31

8X ZONSONDERGANG tekst en foto’s Mirte Vreeman

In die zachte, oranjeroze gloed is Amsterdam nog net wat knapper.

Acht plekken in en om de stad voor een eersteklas uitzicht op de zonsondergang.

1. NIEUWE MEER

1.

Snel nog een duik nemen, om daarna op een van de steigers neer te strijken en met je favoriete fles wijn een zwoele zomerdag in het Amsterdamse Bos af te sluiten.

2. JAVA-EILAND Sluit een wandeling of fietstocht door de Oostelijke Eilanden af met een welverdiend uitrustmoment, want door de kleurrijke gebouwen op Java-eiland is het effect van de ondergaande zon magisch.

3. HEMMELAND Waan je op een tropisch eiland op een van de stranden die het Hemmeland, bij Monnickendam, rijk is. Voor de echte spotters is een verrekijker een leuk extraatje – met helder weer zie je Flevoland liggen.

2.

GEERT SNOEIJER

‘WE KUNNEN EINDELIJK ONZE SPIRITUALITEIT TERUGCLAIMEN’

3.

4.

4. EYE FILMMUSEUM KOEN SMILDE

Bij ’t Eye zie je de zon achter de stad verdwijnen. Goed uitzicht, drankje erbij; perfecte avond.

5. STINKEVUIL Laat de naam je niet afschrikken: dit is een bijnaam voor de Purmer Ee (Katwoude) die elke zonsondergang prachtig weerspiegelt. Perfect om een lange, hete zomerdag af te sluiten.

5.

6. SLOTERPLAS

Jassen van Siberische sjamanen, magische buidels vol geneeskrachtige stoffen en betekenisvolle sieraden: de rijke traditie van genezende krachten is nu te zien in het Tropenmuseum.

Healing Power geeft inzicht in allerlei vormen van helende kracht. Zoals ook de maan, die de eerste weken in volle glorie in de Lichthal hing te shinen.

Onder de installatie van kunstenaar Luke Jerram werd zelfs moonflow-yoga gegeven. De expositieruimtes zijn ingedeeld op verschillende thema’s, zoals contact met andere werelden, diagnosemethoden en de link met hedendaagse kunst. Wouter Welling: ‘Een indeling die hopelijk maakt dat je dwarsverbanden gaat zien.’ t/m 6 juni 2022, tropenmuseum.nl

04 UK ETEN & DRINKEN ENZO SEPT 2021_MB_RD.SF.indd 31

6.

EDWIN VAN EIS

HEALING POWER

Romantische date bij de Sloterplas? Zeer zeker.

Zonsondergangen zijn hier op hun mooist. Zodra de zon op zijn laagst staat, licht de hele plas op.

7. ZAANSE SCHANS Door de combinatie van de groene molens en de oranje gloed op het water spot je de meest romantische taferelen hier in dit oude stukje Holland.

7.

8. HOEK VAN NOORD De lage landen aan je voeten, het Markermeer aan je zijde en een biertje in je hand. Zorg voor een goed gevulde koelbox, want deze magische plek bij Volendam wil je nooit meer verlaten.

8.

13-08-2021 10:07

32

krant KRANT

ETEN & DRINKEN EN ZO

restaurants

UIT ETEN

De leukste nieuwe restaurants, eetcafés en traiteurs

tekst en foto’s (VRR) Famke en Floor van Praag @shortlist-amsterdam.nl

VRR eten service sfeer Gemiddelde menuprijs: € 25

VRR

O

ns hart klopte al maanden vol verwachting. Eigenlijk vanaf het moment dat we hoorden dat Sander Overeinder (restaurant As) en Niels Wouters (Hotel de Goudfazant) de koppen bij elkaar hadden gestoken om in het voormalige Rosa en Rita (VRR) op Oostenburg iets nieuws neer te zetten. Dit zijn horecamannen met een duurzaam hart en een onuitputtelijke creativiteit. De naam van het restaurant is er misschien niet meteen een voorbeeld van, maar eenmaal binnen in het knap vertimmerde industriële gebouw, met de blik op de aanlokkelijke menukaart, worden onze positieve voorgevoelens meteen bevestigd.

Je bestelt hier lukraak: even een paar bordjes, beetje kletsen en proosten, nog wat eten, misschien wat kaas. Niks is vastomlijnd: je kunt ook gerust halverwege je bord oppakken en aan de bar verder gaan. De keuken bestiert Sander met Rein Op ’t Root (EuroPizza) en dat levert mooie gerechten op.

04 UK ETEN & DRINKEN ENZO SEPT 2021_MB_RD.SF.indd 32

We beginnen met geweldige rode ui-rabarbertaart met oregano (€ 4,50). Hartig, een zuurtje, kruidig: precies wat je wilt bij je eerste glas wijn. Dat is hier vooral natuurwijn, onder andere muscadet van de tap en Piquette van Chateau Amsterdam. We nemen nog een borrelsnack: gougères van Goudse Oplegkaas (€ 5), heerlijk luchtige kaassoezen. Floor, die in de buurt woont, ziet zichzelf al regelmatig naar VRR terugkeren; plekje zoeken aan de nieuwe, blauwgrijze bar en maar zien wat de avond brengt. En dan hebben we nog niet eens de fave e cicoria (€ 8) geproefd, een gerecht dat we uit Puglia kennen. Hier maken ze hem niet met tuinbonen, maar met erwten uit Scheemda, Groningen. En de bittere bladgroente is in dit geval Hollandse palmkool, gebakken met knoflook en bestrooid met bottarga (gedroogde viskuit) en citroenzest.

Een ander geslaagd groentegerecht is de gebakken andijvie met knoflook, karnemelk en pimentón-

olie (€ 9). De Hollandse fles (inktvis) in tomatenwater met een zwarte emulsie van de ingewanden en kokkels (€ 14,50) is misschien niet direct een allemansvriend, maar wij lepelen de ‘modderige’ soep die overblijft gretig op. Famke kijkt ondertussen uit op het rangeerterrein, ziet graafmachines, kranen en het Volkskrantgebouw en heeft geheel onterecht het gevoel dat ze aan het pionieren is.

De voorjaarscassoulet (€ 14,50) is daarentegen wél vooruitstrevend: vegetarisch, fris, felgroen en vol zomergroenten. Hierna nog een fantastisch toetje van romig melkijs met verse kaas en olijfolie en we kunnen met onze buikjes vol groenten weer naar huis. De worst met senf (mosterd), de poon van de BBQ en de ree-tartaar proeven we de volgende keer wel, als we aan de bar hangen en wel zien wat de avond gaat brengen.

Conradstraat 471 vrr.rest

13-08-2021 10:07

33

KLEIN BREDA The Breda Group moest restaurant Guts & Glory tijdens corona sluiten omdat het toch iets te afhankelijk bleek van toeristen. In het pandje op de Utrechtsestraat heropenden ze met iets dat meer bij de buurt en deze tijd past. Bij Klein Breda eet je voor € 39 een driegangenmenu (maar vijf of zeven gangen kan ook). Net als bij grote broer Breda blijft elke gang tot het allerlaatste moment een verrassing. Om een idee te krijgen: Hollandse inktvis met gegrilde paprika en spicy barbecuedressing of lam van de Green Egg met gebakken aardappels en een tomatensalade.

Utrechtsestraat 6 bredagroup-amsterdam.com/restaurant-kleinbreda

CORNER STORE

CHANTAL ARNTS

Corner Store is geen winkel zoals de naam misschien doet vermoeden, maar een restaurant/ bar met fijn terras in Noord. Binnen is het ruim en licht en speelt muziek de hoofdrol. Gelukkig is het eten ook behoorlijk belangrijk; op de kaart vooral Japans-geïnspireerde gerechten zoals rauwe heilbot met venkel en kosho (Japanse chili-citrussambal), komkommer met zeewier en dashi of spicy fried chicken. Daar drink je dan een van de vele soorten sake of rosé bij.

ASHKAN MORTEZAPOUR

Papaverweg 11 csnoord.com

JANSZ Restaurant Jansz in het luxe Pulitzerhotel was al bijzonder door die aaneengeschakelde (grachten)panden met idyllische binnentuin, maar nu is er ook nog een nieuwe chef die weet te verrassen. Arnout van der Kolk (Restaurant C en Ciel Bleu) kookt vooral fris en licht met veelal Nederlandse ingrediënten en is niet bang voor vega. Op het menu bijvoorbeeld tomatensalade met avocado, gefermenteerde komkommer, bleekselderij en tomatenwater, dungesneden rauwe zeebaars met venkel, sinaasappel en madame-jeannettedressing of groene asperges met ansjovisboter en gepekeld ei. En ja, op de enorme kaart is ook heus nog plaats voor steak frites met bearnaise.

Maar dan wel van Hollandse melkkoe.

Reestraat 8 janszamsterdam.com

04 UK ETEN & DRINKEN ENZO SEPT 2021_MB_RD.SF.indd 33

SWEET JANE Op de Jan Eef in West zit sinds kort Sweet Jane, vernoemd naar een nummer van The Velvet Underground. In deze funky bar met retrointerieur eet je Aziatische gerechten om te delen.

Bijvoorbeeld okonomiyaki (Japanse pannenkoek) met krab, garnalen en kimchi, japchae (Koreaanse koude zoeteaardappelnoedels) of een pittige mangosalade met taugé en wortel.

Jan Evertsenstraat 11 sweetjane.nl

13-08-2021 10:07

34

krant KRANT

winkels

ETEN & DRINKEN EN ZO

GEZIEN

EN ZO...

De nieuwste & leukste winkels in de stad

tekst Irene de Bruijne

FLITS… EN WEG? tekst Inger van der Ree

Steeds vaker scheuren ze op hun fiets en in een felgekleurde jas door de straten van Amsterdam: de flitsbezorgers van Getir, Gorillas, Flink en Zapp. Allemaal beloven ze hetzelfde: kleine boodschappen als wc-papier of snacks voor een prikkie (meestal niet meer dan twee euro – tenzij je meer dan dertig euro uitgeeft, dan is het gratis) binnen tien minuten thuis afgeleverd. Zapp biedt zijn service zelfs 24 uur per dag aan. De avocado’s en blikjes cola die niet tot morgen kunnen wachten, worden opgeslagen in lokale magazijnen, dark stores, verspreid over de hele stad. Zo kan een bezorger binnen no-time van opslag naar klant cruisen.

Onlangs maakte Gorillas bekend 240 miljoen aan investeringen te hebben ontvangen. Maar waarom? Is dit nou echt een gat in de markt? Durfinvesteerder Tamara Oblamov, die onder andere Ahold adviseerde, is sceptisch. ‘Een bedrijf als Ahold is al zo’n vijfentwintig jaar bezig met online boodschappen’, zegt zij tegen MT/Sprout. ‘Zij hebben dit model tot op de dag van vandaag niet winstgevend weten te krijgen.’ Ook zijn de dark stores van Gorillas relatief klein, waardoor het assortiment beperkt is. ‘Om een klant tevreden te houden, moet je dus op zoek naar een ideaal assortiment.’

Ook de gemeenteraad heeft de nodige kritiek. Op initiatief van GroenLinks-raadslid Elisabeth IJmker gaat de stad onderzoek doen naar de opmars van de flitsbezorger. Want behalve de geruchten over slechte arbeidsvoorwaarden rijst vooral de vraag of er, naast alle taxichauffeurs, toeristen, trams en de vele pakketbezorgers, óók nog plek voor opslagmagazijnen en een leger opgejaagde flitsbezorgers? Eind dit jaar hopen ze daar een antwoord op te hebben.

04 UK ETEN & DRINKEN ENZO SEPT 2021_MB_RD.SF.indd 34

FACTOR IJ Nog een lege muur in huis? Misschien vind je bij Factor IJ – op IJburg, inderdaad – wel een kunstwerk dat bij je past: deze plek is een kunstuitleen, designwinkel én een café. Bij Factor IJ willen ze duidelijk maken dat kunst voor iedereen is. Alles wat je hier ziet, is te koop: van de kunst tot de koffie (inclusief het kopje). Liever niet kopen?

Voor twaalf euro per jaar word je lid en kun je iets lenen uit het depot (tegen een maandtarief van één procent van de totaalwaarde).

Pampuslaan 11 factor-ij.amsterdam

13-08-2021 10:07

35

ALL THINGS MOCHI

EDIBLE TREASURES In een oud slagerspand opende in juni Edible Treasures. En hoewel zeker niet alles hier eetbaar is, staat het er wel vol met schatten. Voor in je interieur wel te verstaan. Je vindt hier alles om de tafel te dekken, de fijnste spullen voor in de badkamer en er is ook een kinderafdeling.

En oké oké, toch een deel edible, want wie uitgeshopt is, kan voor in de winkel terecht voor een kop koffie en wat lekkers.

Gehaakte tops, vintage-achtige flared broeken, franjes en vooral heel veel kleur. Wie er dit seizoen volgens de laatste trends bij wil lopen, moet bij All Things Mochi op de Utrechtsestraat zijn. Het merk, met invloeden uit Marokko, India, Spanje en Afrika, bestaat al sinds 2013 en opende eerder een winkel in Dubai. Nu is Amsterdam aan de beurt. En dat is fijn, want je loopt hier gegarandeerd met een opvallend pareltje de deur uit.

Utrechtsestraat 26 allthingsmochi.com

Jacob Obrechtstraat 75 edible-treasures.com

KARASU JAPANESE KNIVES Wie weet er meer over het perfecte keukenmes dan een voormalig chef? Onno de Weerd werkte jarenlang bij Bak en Bambino. In lockdowntijd besloot hij op afspraak messen te gaan slijpen. Maar zijn echte passie? Japanse messen. Hij vond een maker in Japan – nadat hij eerst met filmpjes moest bewijzen dat-ie wist wat hij deed – en verkoopt nu zijn vlijmscherpe waren in een souterrain aan de Weteringstraat.

Weteringstraat 19HS karasu-knives.com

FILLING PIECES Tien jaar geleden begon Guillaume Philibert schoenenmerk Filling Pieces.

Hij wilde iets maken om het gat te vullen tussen high street en high end. Snap je de naam al? De sneakers werden een groot succes en voor het bemachtigen van een paar stonden mensen zonder problemen uren in de rij. Inmiddels wordt de collectie (die tegenwoordig ook uit kleding en andere soorten schoenen bestaat) over de hele wereld verkocht. En nu is er dan eindelijk een flagshipstore in Amsterdam.

Spuistraat 168 fillingpieces.com

04 UK ETEN & DRINKEN ENZO SEPT 2021_MB_RD.SF.indd 35

13-08-2021 10:07

36

krant KRANT

ETEN & DRINKEN EN ZO

de buurt

WEES(P) WELKOM! Vanaf maart hoort Weesp officieel bij Amsterdam. En da’s goed nieuws, want al die gezellige cafés, oude gevels en historische monumenten doet Weesp niet onder voor z’n grote broer. Christian Pfeiffer – Weesper in hart en nieren – tipt zijn favoriete plekken. tekst Karin Thybaut foto’s Pauline Arkesteijn illustratie Barbara van den Berg/SaltyStock

D

e cafés aan de Vecht, de ambachtelijke winkeltjes, de vriendelijke bewoners: zodra je het historische centrum van Weesp binnenkomt, voel je de gezelligheid.

Weespers praten vol liefde over hun stad en zien het voornamelijk als een positieve ontwikkeling dat er de laatste jaren hordes jonge Amsterdammers hun kant op komen. ‘Op sociaal-cultureel gebied is Weesp enorm aan het veranderen’, zegt Christian Pfeiffer (33) van erfgoedvereniging Heemschut. ‘Het was voorheen een wat terughoudende en ‘mopperige’ gemeenschap, waarin het ook economisch gezien niet altijd goed ging. De laatste jaren is dat omgeslagen.

Weesp wordt herontdekt, en dat brengt ook veel nieuwe en jonge mensen binnen.’

Weesp is dan volop in ontwikkeling, er zijn ook genoeg historische highlights. De stad telt maar liefst 200 monumenten. Christian tipt de mooiste, plus: winkels, horeca en ander leuks om in Weesp te ontdekken.

THEATER CITY OF WESOPA Al jaren is Theater City of Wesopa, in hartje centrum, een van de belangrijkste culturele dragers van de stad. Het theater wordt geheel gerund door vrijwilligers.

Herengracht 23

SYNAGOGE WEESP Weesp kende vroeger een rijke Joodse gemeenschap. In de Tweede Wereldoorlog zijn

veel Joden echter afgevoerd en maar weinig van hen zijn teruggekeerd. De Synagoge is daar een tastbare herinnering aan.

‘Na de oorlog werd de Synagoge lange tijd gebruikt als garage, maar op initiatief van de gemeenschap is het weer opgeknapt en wordt het nu weer als synagoge gebruikt.’

Nieuwstraat 3

GROTE- OF ST. LAURENSKERK Deze prachtige kerk – in de volksmond ook wel de Grote Kerk – is rond 1450 gebouwd als kruiskerk en is het oudste gebouw van Weesp. ‘In de toren hangt een carillon van de Amsterdamse gebroeders Hemony.

Dit zeventiende-eeuwse klokkenspel speelt nog ieder kwartier.’

Kerkstraat 8

STADHUIS/MUSEUM WEESP ‘Een echte parel uit de achttiende eeuw; dit gebouw behoort tot de honderd belangrijkste monumenten van Nederland.’ Het Stadhuis wordt nog steeds gebruikt als stadhuis, op de bovenste verdieping vind je Museum Weesp.

‘Bijzonder aan dit museum is dat je veel leert over de geschiedenis van Weesp, maar er is ook een enorme collectie Weesper porselein te zien; het eerste porselein van Nederland. Dat is maar heel kort geproduceerd, waardoor het nu ontzettend kostbaar is.’

waar veel met duurzame producten wordt gewerkt. De wilde cider is een aanrader!

Ossenmarkt 34, geopend donderdag t/m zaterdag van 9 tot 18 uur

Nieuwstraat 41, zaterdag en zondag geopend van 10 tot 17 uur

CHRISTIAN PFEIFFER Christian Pfeiffer woont al zijn hele leven in Weesp. Hij werkt voor erfgoedvereniging Heemschut, waar hij zich inzet voor het behoud van monumenten. Daarnaast is hij sinds zijn twaalfde molenaar, runt hij met zijn vrouw jeneverstokerij Anker Weesp, zit in de gemeenteraad namens GroenLinks én schrijft geschiedenisverhalen over Weesp op zijn blog iloveweesp.nl.

04 UK ETEN & DRINKEN ENZO SEPT 2021_MB_RD.SF.indd 36

MOLEN DE VRIENDSCHAP De oude molen aan de Vecht is nog steeds actief als ambachtelijke korenmolen. Hier worden ecologisch granen tot meel, vlokken en mixen verwerkt. Zo’n 5000 kilo meel per maand gaat naar de bakkers in de omgeving, maar ook naar restaurants in Amsterdam.

‘Je kunt de molen bezoeken en zo het molenaarsambacht van dichtbij zien.’

Utrechtseweg 11a, geopend zaterdag van 10 tot 16 uur

DE THEETUIN De bakkersschans, een van de oudste schansen van Weesp, is in 1986 omgebouwd tot bloementuin waar je heerlijk tot rust kunt komen. In de tuin vind je ook café Bar Blauw

FORT OSSENMARKT Rondom Weesp ligt een ring van vestingwerken en forten, aangelegd om Amsterdam te

TWEE BOLLETJES, GRAAG Het lekkerste ijs van Weesp – in 2020 zelfs verkozen tot het beste ijs van Nederland – haal je bij Nelis’ IJssalon (Slijkstraat 41, dagelijks geopend tot 22 uur). Op (na)zomerdagen loopt half Weesp uit voor een bakje of hoorntje van hier. Bij café Toeters en Bellen (Herengracht 1, open van dinsdag t/m zaterdag) kun je goed borrelen op het zonnige terras aan de sluis of binnen, in een gezellige huiskamersfeer.

13-08-2021 10:07

37

beschermen in tijden van oorlog. Hiertoe behoort ook het torenfort aan de Ossenmarkt (1861), benoemd tot Unesco-werelderfgoed.

‘A ls je op de fiets naar Weesp komt, is een bezoek aan Fort Hinderdam zeker de moeite waard. Prachtig gelegen aan de Vecht en heel indrukwekkend.’ Het fort is alleen op afspraak te bezoeken, kijk op visitgooivecht.nl.

Ossenmarkt

WISPE BROUWERIJ Een brouwerij op een bijzondere plek: in de Sint-Laurentiuskerk. Deze kerk wordt door

GESCHIEDENIS VAN WEESP Net als andere vestingsteden zoals Naarden en Muiden is Weesp onderdeel van zowel de stelling van Amsterdam als de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Door Amsterdam werd er lang en intensief geïnvesteerd in de militaire verdedigingslinie, omdat de hoofdstad makkelijk te bereiken zou zijn wanneer Weesp in oorlogstijd zou omvallen. De twee monumentale forten zijn daarvan een overblijfsel. Door de band met Amsterdam profiteerde Weesp ook van de groei van Amsterdam aan het eind van de middeleeuwen – wat te zien is aan de vele monumentale panden die Weesp telt.

menig Weesper extra gekoesterd, omdat hij eigenlijk gesloopt zou worden. ‘Een particulier heeft de kerk, vlak voordat-ie tegen de grond zou gaan, gekocht en helemaal opgeknapt op eigen kosten.’ Nu zijn er een bierbrouwerij, de jeneverstokerij van Christian, een yogazaal en een hotelkamer gevestigd in de kerk.

Herengracht 16, geopend dinsdag t/m zondag

04 UK ETEN & DRINKEN ENZO SEPT 2021_MB_RD.SF.indd 37

CADEAUTIP Weesp staat bekend om de ambachtelijke winkeltjes. Bij Thuiz Conceptstore (Slijkstraat 39) vind je alles voor wonen en lifestyle – van jurken tot geurkaarsen. Bij Boon Cadeauwinkel (Nieuwstraat 37, geopend van dinsdag t/m zaterdag) is alleen de goed gestylede etalage al een lust voor het oog, met bijzondere vazen, kussens en planten. Binnen slaag je gegarandeerd voor een origineel cadeau.

13-08-2021 10:07

38

krant KRANT

aanbieding

CADEAU BIJ ABONNEMENT

t.w.v.

€18,95

My City Scrapbook Amsterdam Ook zo’n fan van notities, krabbels en lijstjes, maar mag digitaal er ook best zijn? My City Scrapbook combineert het beste van twee werelden. Een interactief notitieboek met bullet pages, postcards en QR-codes naar mycityscrapbook.nl, waar je acties, kortingen en hotspots uit Amsterdam vindt. Met tips voor ontbijt-, lunch- en dineradresjes, de leukste winkels en de mooiste culturele plekken. In het scrapbook voeg je foto’s, cards en flyers toe en er is genoeg schrijfruimte. Zo voel je je weer even toerist in eigen stad! En niet onbelangrijk: met het scrapbook ondersteun en promoot je de retail, horeca en culturele instellingen van Amsterdam. mycityscrapbook.nl GA NAAR IAMSTERDAM.NL/UITKRANT, NEEM EEN EENJARIG ABONNEMENT (€31,99) EN ONTVANG HET MY CITY SCRAPBOOK.

Deze actie loopt t/m 27 september

mail & win!

02 UK AGENDA SEPT 2021_MB1_RD.indd 38

GA NAAR IAMSTERDAM.NL/ACTIES

FEBO SLIPPERS

STRAAT MUSEUM

3x FEBO Slippers t.w.v. €29,95 en 3x FEBO Furry Slippers t.w.v. €49,95 ’s Lands meest geliefde snackautomatiek FEBO bestaat tachtig jaar (over al die decennia FEBO lees je op pag. 25) en dat mag gevierd worden. Jawel, met FEBO-slippers. Verwen je voeten en je ogen met de originals, rood met het welbekende witte logo, of met het diervriendelijke design van de furry versie, inclusief écht nep-bont.

De original slippers zijn er in maat 36 t/m 42, de bontslippers in maat 36 t/m 41.

Deze actie loopt t/m 27 september

5x 2 tickets t.w.v. €35,Ontdek het nieuwste museum op de NDSM-werf: STRAAT, museum voor graffiti en street art. In de openingstentoonstelling (ruim 8000 m²!) maak je kennis met meer dan 150 werken van 130+ kunstenaars. De kunstwerken zijn in en speciaal voor STRAAT gemaakt, en de meesten zijn net zo groot als de muurschilderingen op straat. Met de context en informatie die STRAAT geeft, ontdek je de verhalen achter de kunst, verhalen die op straat vaak verborgen blijven.

Deze actie loopt t/m 27 september

13-08-2021 13:43

39

sept 2021

KRANT

40

t/m

46

46 48 50

AGENDA: MUZIEK, THEATER, DANS, CABARET, FESTIVALS, MUSEA & EXPOSITIES COLOFON 21 QUESTIONS: NOA WILDSCHUT TERUGBLIK: HET SCHINKELBAD KNOCK-OUT Een ode aan de actiefilm, geïnspireerd door films van de Coen Brothers en Jackie Chan: dat belooft Knock-Out te worden, een fysieke komedie over hebzucht en gierigheid én een turboslapstickvoorstelling. Alle fysieke grenzen worden opgerekt in een achtbaan van vechtscènes: mensen hangen te lang in de lucht, worden tegen muren geplet en vechten daarna in volle vaart weer door. Voor Knock-Out werkt het gezelschap van Jakop Ahlbom samen met de spectaculaire dansers van ISH. 24 augustus t/m 19 september DeLaMar

Het Nationale Ballet viert de 85ste verjaardag van de multigetalenteerde choreograaf en ontwerper Toer van Schayk met de wereldpremière van zijn Lucifer Studies. Van Schayk baseerde zich voor deze intieme mannenchoreografie op Vondels Lucifer, over de engel Lucifer die, gedreven door jaloezie, in opstand komt tegen God en in zijn val ook de mensheid meesleept. Ook te zien: een van zijn allermooiste werken, 7e Symfonie.

11 t/m 26 sept Nationale Opera & Ballet

02 UK AGENDA SEPT 2021_MB1_RD.indd 39

LEON HENDRICKX | DESIGN STUDIO MINSK

TOER

13-08-2021 13:43

POP

PITOU De Amsterdamse singersongwriter Pitou maakt melancholieke folk, geïnspireerd door de melodieën van Joni Mitchell, de mooie droefheid van Sparklehorse en de koorzang van Le Mystere des Voix Bulgares. wo 1 20:30, Paradiso, € 16,FLOOR JANSEN Floor Jansen heeft een imposant oeuvre opgebouwd met ReVamp en After Forever en haar huidige band Nightwish, en werkte met talloze grote namen in het metalgenre, waaronder Sabaton en Ayreon. Ze treedt op met de Marcel Fisser Band en special guest Henk Poort. wo 1 t/m 3 vr 19:00, AFAS Live, € 38,08 NIELS BROOS EN JAMIE PEET Niels Broos en Jamie Peet zijn belangrijke namen uit de nieuwe Nederlandse jazzunderground, waarin jazz, hiphop en elektronica gelijke waarden zijn. Of het nu de noten van Monk en Coltrane zijn, de beats van Flying Lotus en J Dilla of de geluidsexperimenten van Aphex Twin en Autechre, ze hebben allemaal evenveel invloed op het volledig geïmproviseerde optreden van het duo. za 4 19:30 en 21:30, Bimhuis, € 16,GHOSTEMANE De uit Florida afkomstige Ghostemane speelde in hardcore punk en doom metal bands, nam invloeden van deze genres mee en voegde zich bij het collectief Schemaposse samen met Lil Peep en Craig Xen. Zijn muziek draait veelal om de thema’s occultisme, depressie, nihilisme en de dood, iets wat in zijn ijzingwekkende video’s uitvoerig aan het licht komt. za 4 20:30, Q-Factory, € 27,60 HELLO GOODBYE - THE ANALOGUES De Nederlandse tributeband die de afgelopen jaren grote successen behaalde met integrale uitvoeringen van de albums die The Beatles wel opnamen maar zelf nooit live uitvoerden presenteert een show niet in het teken van een integrale vertolking van één album, maar een keuze van de hoogtepunten van al die albums: een greatest hits show. za 11 20:00, Ziggo Dome, € 35,JAEL Giovanni Jaël Jano, beter bekend als JAEL, is een 27-jarige Molukse muzikant, producer, dj en zanger uit Den Haag. Hij maakt soulvolle elektronische muziek, geïnspireerd op de oude funk en soul uit de platenkast van zijn ouders en zijn oom, DJ Rob Manga. In 2021 bracht hij zijn solo debuutalbum ‘Half As Much’ uit. vr 10 20:00, Tolhuistuin, € 13,-, JAN AKKERMAN BAND Jan Akkerman behoort al 55 jaar tot de meest gerespecteerde gitaristen van Nederlandse bodem. Hij speelde niet alleen in Brainbox en Focus maar ook met nationale en internationale artiesten. Hij weet op zijn eigen manier rock, jazz, blues, klassiek en dance te combineren. vr 10 20:00, Poppodium P60, € 20,-

KRANT

FAY CLAASSEN & DAVID LINX AND STILL WE SING Met dit concert viert Fay Claassen de release van alweer haar derde gezamenlijke album met de prestigieuze WDR Big Band.

De Nederlandse zangeres wordt op het podium vergezeld door de Belgische zanger David Linx, met wie ze al twee decennia samenwerkt. Samen schreven zij de composities, die aangevuld worden met stukken van Ivans Lins, Thijs van van Leer en Paul Heller. zo 12 20:30, Bimhuis, € 18,METROPOLE ORKEST - THE MUSIC FROM JAMES BOND Dorona Alberti (Gare du Nord), Tim Akkerman (voormalig Direct) en het Metropole Orkest dompelen zich onder in de wereld van spionage en glamour met het programma ‘The Music from James Bond’. zo 12 20:00, Koninklijk Theater Carré, € 25,COR BAKKER – 60 JAAR! Cor Bakker viert zijn 60ste verjaardag tijdens een feestelijk concert met muzikale vrienden Fuse en speciale gasten Paul de Leeuw en Francis van Broekhuizen. Ook presenteert hij zijn nieuwe album, ‘Hollandse Helden’, waarop hij een ode brengt aan zijn favoriete Nederlandse liedcomponisten, onder wie Harry Bannink, Ruud Bos en Joop Stokkermans. wo 15 19:00 en 21:15, Het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam, € 45,ENSEMBLE CATCHPENNY Een bijzondere voorstelling van ensemble Catchpenny, waarin akoestische en elektronische instrumenten worden gecombineerd met video en audiovisuele elementen. do 16 20:15, Orgelpark, € 10,STEFFEN MORRISON De Amsterdamse zanger met Surinaamse roots Steffen Morrison brengt met zijn muziek het oude soulgeluid uit de hoogtijdagen van Motown en Stax weer tot leven. Geïnspireerd door artiesten van James Brown, Otis Redding en Marvin Gaye tot de harmonieuze sound van The Crystals, maar ook door de rock van de Rolling Stones en de teksten van Lou Reed, geeft hij een geheel eigentijdse en persoonlijke draai aan classic soul. do 16 20:30, Bitterzoet, € 15,ROSA ENSEMBLE ‘Waanzee’ is de nieuwste voorstelling van Rosa: een uit de hand gelopen popconcert is de ruggengraat van dit door Ko van den Bosch geschreven rockspektakel. Twee drummers, twee bassisten, twee gitaristen en twee zangers. Deze dubbele bezetting staat garant voor hoge energie, stuwende grooves en extatische zangpartijen. Elementen uit punk, funk en zelfs barok onderbreken de rauwe rockbasis. wo 22 20:30, Melkweg, € 17,25 3 GENERATIES MISHA MENGELBERG CURATED BY JASPER BLOM Met zijn humor, anarchie en pakkende thema’s heeft Misha Mengelberg een onuitwisbare indruk achtergelaten. Als componist én als pianist die bekend stond om zijn eigenzinnige manier van improviseren. Zijn werk had raakvlakken met jazz en klassiek, maar ook met de radicale kunst van dada en

02 UK AGENDA SEPT 2021_MB1_RD.indd 40

sept 2021

AGENDA

TIP

DER ZWERG - DE NATIONALE OPERA Der Zwerg is een melodische, kleurrijke en atmosferische opera van de Oostenrijkse componist Alexander Zemlinksy over een onmogelijke liefde die omslaat in mensenverachting. Een verhaal over de weigering de ander in zijn anders zijn te aanvaarden en te respecteren, maar ook een verhaal over de kwetsbaarheid van de kunstenaar in een zielloze wereld waarin alleen de buitenkant telt. Verbeelding en realiteit botsen hard op elkaar met tragische gevolgen. De Nationale Opera, 4, 8, 12, 18 september

BENJAMIN BARRON & BROR AUGUST

40

VAN RULLER&HOGENHUIS Gitarist Jesse van Ruller en saxofonist Maarten Hogenhuis vormen een veelzijdig duo. Hoewel hun wortels in de jazz liggen, hoor je duidelijk dat hun invloeden niet ophouden bij Miles, Coltrane of Parker. Ze laten zich inspireren door eigenzinnige bands en songwriters als Sufjan Stevens, Andrew Bird, Grizzly Bear en Blake Mills. Ze zoeken de dialoog in ritmiek en melodie en doorbreken de traditionele rolverdeling van begeleider en solist.

Bimhuis, 9 september Fluxus. Drie generaties jazzmusici, drummer Han Bennink, saxofonist Benjamin Herman en pianist Oscar-Jan Hoogland, brengen een ode aan Misha Mengelberg, in verschillende bezettingen. vr 24 20:30, Bimhuis, € 16,GALLOWSTREET De Amsterdamse brassband Gallowstreet heeft zich geprofileerd als een band die een eigenzinnige interpretatie geeft van wat je met blaasinstrumenten kan doen en levert een tour de force bij haar liveshows. vr 24 20:30, Paradiso, € 19,JAIRZINHO Jairzinho staat bekend als medeoprichter van platenlabel Rotterdam Airlines en scoorde als artiest een groot aantal hits zoals ‘Gass’ (met Sevn Alias, Jason Futuristic en BKO), ‘Tempo’ (met Boef ), en ‘Zegen’ (met Snelle). za 25 19:30, Melkweg, € 17,25 SANEM KALFA / GEORGE DUMITRIU / JOACHIM BADENHORST De Turkse vocaliste Sanem Kalfa en de Roemeense altviolist George Dumitriu staan bekend om hun intense duo-performan-

SMERZ Het Noorse rave-popduo Smerz schept een originele en surrealistische muziekwereld en wisselt muzikale jeugdherinneringen als musicals en klassieke muziek af met experimentele hiphop, R&B-zang, trance en synthesizer-melodieën. Door gebruik van strijkers- en harpsamples creëren ze een symfonisch geluid dat zich bevindt in een nieuwe schemerwereld tussen akoestische en digitale muziek.

Muziekgebouw aan ‘t IJ 25 september ces met oude songs van rond de Zwarte Zee in eigentijdse versies, met improvisatie en elektronica.

Joachim Badenhorst speelt klarinet en electronica. zo 26 20:30, Bimhuis, € 16,CHRISTIAN LÖFFLER LIVE De Duitse deep house producer Christian Loffler presenteert de live-premiere van zijn aankomende album. Daarnaast werk van ‘Graal (Prologue)’ dat eerder dit jaar verscheen. Hoewel de minimale sound van Löffler uitermate geschikt is om van te genieten met de ogen dicht, komt deze live-performance met een betoverende audiovisuele show speciaal gemaakt voor deze tour. ma 27 19:00, Melkweg, € 23,WYNTON MARSALIS & JAZZ AT LINCOLN CENTER ORCHESTRA Wynton Marsalis en Jazz at Lincoln Center Orchestra spelen een ‘Best of ’ van hun veelzijdige bigband-repertoire. Stukken van onder anderen Victor Goines, Ted Nash, Vincent Gardner en natuurlijk de legendarische trompettist Marsalis zelf. di 28, wo 29 19:00 en 21:15, Het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam, € 72,-

METROPOLE ORKEST BIG BAND PLAYS CHRIS MCGREGOR, OLV MARCUS WYATT De Metropole Orkest Big Band brengt Zuid-Afrikaanse jazz.

Onder leiding van trompettist en dirigent Marcus Wyatt speelt het orkest een doorsnede van het mooie, rijkgeschakeerde genre.

Met muziek van onder anderen Dudu Pukwana, Abdullah Ibrahim, Johnny Dyani, Winston Mankunku, Bheki Mseleku, Hugh Masekela, Jonas Gwangwa en Zim Ngqawana. Speciale gast is vocalist Siyabonga Mthembu. do 30 20:30, Bimhuis, € 22,BORKA BALOGH EP RELEASE De Hongaarse Borka Balogh maakt dromerige indie met een donkere twist en klinkt als een eigentijdse mix tussen Vashti Bunyan, Angus & Julia Stone en Mazzy Star. Haar intrigerende songs worden gevormd door persoonlijke, broeierige en soms zelfs duistere teksten in combinatie met een folky begeleiding. do 30 20:00, Cinetol, € 10,-

KLASSIEK

BAROCK SOMMER ORKEST Twee symfonieën, van de Tsjechische componist Paul Wranitzky en van Joseph Haydn, worden geflankeerd door het concert voor altviool en orkest van Wilhelm Hauff, een Nederlandse componist van Duitse komaf.

Dirigent en altviolist Simon Murphy vond de bladmuziek in oude archieven en zal zelf als solist optreden. vr 3 20:15, Dominicuskerk, € 7,DE NATIONALE OPERA MISSA IN TEMPORE BELLI Haydn’s ‘Missa in tempore belli’ is als een enorme barokke kerk: het orkest en koor zorgen voor een stevig bouwwerk, dat door de solisten wordt versierd met prachtige, lichte ornamenten.

Een ontmoeting tussen muziektheater, dans, elektronische composities en video. ma 6 t/m di 21 diverse data en tijden, Nationale Opera & Ballet, € 37,OPERA IN HET BOS Sopraan Julietta Aleksanyan en countertenor Cameron Shahbazi brengen samen met het Nederlands Kamerorkest onder leiding van Gordan NikoliÐ, aria’s en duetten over macht en het vieren van het leven uit de beroemde opera’s Ariodante, Giulio Cesare en Tolomeo van Händel. di 7 20:00, Amsterdamse Bostheater WIENER PHILHARMONIKER EN HERBERT BLOMSTEDT Levende legende Herbert Blomstedt leidt de Wiener Philharmoniker in een romantisch programma met de ‘Unvollendete’ van Schubert en de ‘Vierde symfonie’ van Bruckner. di 7 20:15, Het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam, € 61,MEESTERS EN GEZELLEN Meesters en gezellen: een koor bestaande uit professionele meesterzangers en aankomende professionals brengt onder leiding van dirigent Daniel Reuss, Nederlandse muziek van Sweelinck tot Manneke. wo 8 20:15, Orgelpark, € 15,STAIRWAY TO MUSIC: REINBERT DE LEEUW Deze speciale editie van Stairway

13-08-2021 13:43

41

sept 2021

NEDERLANDS JEUGD STRIJKORKEST Dirigent en violist Carel den Hertog weet met dit jonge orkest iedereen te overtuigen van de enorme energie, het aanstekelijke enthousiasme en het zeer hoge muzikale en technische niveau van het NJSO, hét strijkorkest voor talentvolle strijkers tussen de 12 en 21 jaar. vr 10 12:30, Muziekgebouw aan ‘t IJ, € 5,DANISH STRING QUARTET SCHUBERT 2.0 Dit Deens sterkwartet combineert topkwaliteit en avontuur.

Een bijzonder project waarin ze strijkkwartetten van Franz Schubert combineren met verrassende hedendaagse muziek uit Scandinavië. za 11 20:15, Muziekgebouw aan ‘t IJ, € 12,50 NATIONALE ORGELDAG Tijdens Nationale Orgeldag staan de deuren van de Oosterkerk open en wordt het historische Van Oeckelen-orgel (1871) bespeeld. za 11 10:00, Oosterkerk, gratis PIERRE-LAURENT AIMARD + TAMARA STEFANOVICH In 1943 schreef Olivier Messiaen het zevendelige ‘Visions de l’Amen’ voor zichzelf en zijn leerling, pianiste Yvonne Loriod.

Hij verklaarde hiermee zijn liefde aan Christus én aan Loriod. Het illustere duo Pierre-Laurent Aimard en Tamara Stefanovich kruipt in de huid van Messiaen en Loriod. Daarnaast spelen zij de Nederlandse première van Birtwistles opzwepende ‘Keyboard Engine’. vr 17 20:15, Muziekgebouw aan ‘t IJ, € 12,50 ALEXEI VOLODIN Meesterpianist Alexei Volodin in het meeslepende ‘Eerste pianoconcert’ van Tsjaikovski. Eivind Gullberg Jensen leidt het Noord Nederlands Orkest in dit Russische programma, met ook de ‘klassieke’ ‘Negende symfonie’ van Sjostakovitsj. za 18 19:00 21:15, Het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam, € 43,HONGAARSE KOORZANG Consensus Vocalis, choir in residence van Muze van Zuid, geeft een concert in de Historische Rijzaal van De Hollandsche Manege Amsterdam. Hongaarse roots, opstand en migratie vormen in dit concert de rode draad. za 18 20:00, Hollandse Manege, € 17,IGOR RUHADZE & VITAL STAHIEVITCH In ‘Drie componisten: duo’s voor viool en piano’ presenteren Igor

02 UK AGENDA SEPT 2021_MB1_RD.indd 41

MELVIN SIMONS

VIOOL, CORNETTO, DULCIAAN & ORGEL Wouter Verschuren formeerde een ensemble bestaande uit bespelers van ‘historische’ instrumenten. Ze brengen werken ten gehore van onder anderen Sweelinck, Gabrieli en Frescobaldi. vr 10 13:13, Orgelpark, € 10,-

TIP

STEPHANIE LOUWRIER - SHOW MUST GO ON In deze persoonlijke en muzikale one woman show onderzoekt Stephanie met een goede dosis zwarte humor hoe je het leven kan vieren met een cola in je hand, waarom we zo graag willen verdoven en of dat nou echt zo slecht is. In een arena waar alles kan gebeuren gaat Stephanie als een vechtmachine de strijd aan met haar verslavende talent om overal een feestje van te maken.

Een taboedoorbrekende, humoristische, sexy en persoonlijke show met muziek van componist en muzikant Christiaan Verbeek.

Bellevue, 21 en 22 september

LAILA COHEN

to Music, een intieme luisterervaring van 30 minuten op de trappen van het Muziekgebouw, is op de geboortedag van Reinbert de Leeuw en helemaal in zijn geest.

Op het repertoire staat muziek van geliefde componisten van De Leeuw en recent werk. wo 8 19:00 en 21:00, Muziekgebouw aan ‘t IJ, € 12,50

URBAN MYTH - 12 YEARS A SLAVE In de indrukwekkende onderzoeksproductie 12 years a slave vertellen vijf acteurs in vijf monologen het waargebeurde verhaal van Solomon Northup, een zwarte man in New York. Theaterschrijver Enver Husicic bewerkte het beroemde boek van Solomon Northup en de met Oscars bekroonde film van Steve McQueen tot vijf ontroerende monologen, die worden geregisseerd door Jörgen Tjon A Fong (foto).

DeLaMar West, 15 en 16 september Ruhadze en Vital Stahievitch een concertprogramma gewijd aan drie grote componisten die in 2021 een jubileum zouden vieren: de befaamde Franse componist Camille Saint-Saëns, de beroemde rus Sergei Prokofjev en de belangrijke Armeense componist Arno Babajanian. zo 19 15:15, Het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam, € 32,50 ANNA FEDOROVA Anna Fedorova speelt drie topstukken uit de pianoliteratuur.

De ‘Pianosonate nr. 14’, ook wel de ‘Mondscheinsonate’, is één van Beethovens bekendste werken. Gevolgd door de Sechs ‘Klavierstücke’, die behoren tot de laatste én meest geliefde composities die Johannes Brahms schreef voor solo piano. Daarnaast brengt Anna de ‘Schilderijententoonstelling’, het bekendste werk van de Russische componist Modest Moessorgski. do 23 20:15, De Waalse Kerk, € 35,TRIO RUSANOVSKY Het familie-ensemble Trio Rusanovsky dat bestaat uit Leon en zijn twee kinderen Julia en Arthur spelen een intiem concert.

JACOB DERWIG EN ERIK WHIEN - VERDRIET IS HET DING MET VEREN We missen onze moeder, we houden van onze vader, we zwaaien naar kraaien. Zo vreemd is dat niet. Jacob Derwig, Jesse Mensah en Romijn Scholten brengen het verhaal van Max Porter, over ouders en kinderen, onvoorwaardelijke liefde, rouw en een kraai. Een muzikale theatervoorstelling waarin de fijnzinnige, minimalistische stijl van Erik Whien samenkomt met de teksten uit het boek.

ITA, 28, 29, 30 september Met verschillende instrumentencombinaties van viool, altviool, gitaar en piano zal de muziek van J.S. Bach, A. DvoÐák, P.I. Tsjaikovski en H. Wieniawski subtiel worden omlijst door Joods-Russische volksliederen, Argentijnse tango’s en eigen composities. do 23 19:00, Amstelkerk, € 21,50 MUSIC FOR EMPTY SPACES Dit project van componist/pianist Heather Pinkham bracht twaalf muzikale reflecties op de vroege coronacrisis van componisten als Jacob ter Veldhuis en Joey Roukens. Uitgevoerd door twaalf musici, onder wie pianist Ralph van Raat, slagwerker Dominique Vleeshouwers en celliste Maya Fridman. Elk stuk verklankt de ervaring van de componist in thuisisolatie. Het resultaat: een gevarieerd concert met twaalf korte premières in verschillende compositiestijlen op een breed scala aan instrumenten. do 23 20:15, Muziekgebouw aan ‘t IJ, € 12,50 RITUAL BELLS, GLOBAL GONGS Een magisch, theatraal concert uitgevoerd op de Global Gongs,

die zowel oosters als westers kunnen klinken. Hiermee slaat de Indonesisch-Nederlandse componiste Sinta Wullur een brug tussen culturen. Wullur ontwikkelde de Global Gongs, een chromatische gestemde gamelan, zelf.

In dit concert ‘Ritual Bells, Global Gongs’ brengen 21 zangers en musici een emotionele reconstructie van de gedeelde geschiedenis van Nederland en Indonesië. vr 24 20:15, Muziekgebouw aan ‘t IJ, € 12,50 MICHEL MARANG & ANTONIS PRATSINAKIS Klarinettist Michel Marang speelt samen met cellist Antonis Pratsinakis een programma rond ‘The Fence, the Rooftop and the Distant Sea’ van de Syrische componist Kinan Azmeh. Het is een actueel werk over ontheemding, gesloten grenzen en perspectieven, waarin klassieke- en jazzelementen worden vermengd met Syrische volksmuziek. za 25 15:00, Oosterkerk, gratis RAPHAELLA SMITS De Vlaamse gitariste Raphaella Smits speelt wereldwijd op haar unieke manier achtsnarige gitaren en historische instrumenten.

Ze speelt werken van Johann Kaspar Mertz, Federico Mompou en Heitor Villa-Lobos. za 25 18:30 en 20:45, Het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam, € 30,RIMSKY-KORSAKOV TRIO Het Rimsky-Korsakov Trio uit Sint-Petersburg verenigt al het goede van de inmiddels gevestigde generatie van Russische dertigers. Het trio laat daarbij horen dat de waarden van Beethoven en de jonge Sjostakovitsj ook vandaag de dag nog leven in het werk van Alexey Shor. zo 26 13:00, Het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam, € 33,ORGEL & BAROKENSEMBLE: BACH Het barokensemble Concerto Strumentale brengt(gereconstrueerde) orgelconcerten en solo’s van Johann Sebastian Bach. zo 26 14:15, Orgelpark, € 10,SIR SIMON RATTLE & LONDON SYMPHONY ORCHESTRA: BEETHOVENS SYMFONIE NR. 6 Sir Simon Rattle leidt ‘zijn’ London Symphony Orchestra in twee uiteenlopende werken: een ‘oorlogssymfonie’ van Stravinsky (de Symfonie in drie delen) en de rustieke Zesde symfonie, ‘Pastorale’ van Beethoven. zo 26 20:15, Het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam, € 61,IVES ENSEMBLE - BAILIE EN MILLER, EEN TWEELUIK Het Ives Ensemble wijdt een dubbelportret aan Cassandra Miller en Joanna Bailie. Miller en Bailie maken internationaal furore met hun eigenzinnige, persoonlijke muziek, waarvoor ze inspiratie vinden bij verkeersgeluiden (Bailie) of een song van Leonard Cohen (Miller). do 30 20:15, Muziekgebouw aan ‘t IJ, € 12,50

TONEEL & THEATER

BENJAMIN MOEN ONE MAN SHOW De witte heteroseksuele man is in crisis. De geschiedenis heeft

hem ingehaald. Sommigen willen hem zien branden, anderen proberen hem met man en macht aan de top te houden. Laag voor laag wordt de man gefileerd in de hoop een antwoord te vinden op de vraag: wat is zijn rol anno nu?

En wie heeft de macht over het verloop van zijn verhaal? Hijzelf, de regisseur of het publiek? Is dit zijn zwanenzang of herrijst hij als een feniks uit de as? Een feministische stand up of step down solo van Benjamin Moen en Floor Houwink ten Cate over de emancipatie en transformatie van de witte heteroseksuele man. wo 1 t/m za 18 diverse data 20:00, Frascati, € 10,TG TOETSTEEN AFSTANDSMOEDERS Een indringend verhaal over een ontluisterende geschiedenis.

Vanaf de 50-er jaren tot diep in de jaren ’80 moesten duizenden ongehuwde zwangere vrouwen gedwongen hun kind afstaan. De Afstandsmoeders, een indringend verhaal over een ontluisterende Nederlandse geschiedenis. vr 3 t/m zo 12 diverse data en tijden, Het Amsterdams Theaterhuis, € 16,LOTTE DUNSELMAN EN PAUL VAN DER LAAN DE POOLSE BRUID In 1998 verscheen ‘De Poolse Bruid’. De film won twee Gouden Kalveren, kreeg een Golden Globe-nominatie en is in Groningen nog altijd de best bekeken film ooit. Omdat het platteland in hoog tempo aan het veranderen is, nam actrice Lotte Dunselman het initiatief voor een theaterbewerking van de film. De tekst voor deze toneelbewerking is van Jibbe Willems. Hij weet op indrukwekkende wijze woorden te geven aan het landschap, de stilte en dat wat niet gezegd wordt in de oorspronkelijke film. za 4 20:30, Compagnietheater, € 25,REVUE REGRET DEAR DOUBTS Een absurdistisch en visueel hedendaags circusstuk over spijt, niet-lineariteit van tijd, een hoopvol ‘misschien’ en een timide ‘wat, als’ en tenslotte, en vooral, over hoe ons leven hoe dan ook verder zal gaan. za 4 t/m zo 12 diverse date en tijden, CC Amstel, € 12,50 EMMA BUYSSE - CRYBABY In een formele meeting diskwalificeren we emoties, in een commerciële talkshow verafgoden we

ONTDEK JE STAD MAAR BLIJF VOORZICHTIG • Vermijd drukte, check bezoektijden op amsterdam.nl • Reserveer in musea, theaters en horeca • Houd altijd 1,5 meter afstand • Blijf altijd thuis bij klachten • Was handen, hoest en nies in je elleboog • Kwetsbare groepen zijn extra voorzichtig iamsterdam.com/nl/uit/ herontdek-de-stad

13-08-2021 13:43

de huilende mens. Deze voorstelling probeert het onderscheid te verwerpen tussen emotionaliteit en sentimentaliteit, authentiek en nep, kunst en kitsch, ernst en ironie. za 4 t/m zo 12 diverse data en tijden, Theater Bellevue, € 12,50 MARTE BONESCHANSKER BLOOS DE MANNEN Voor ‘Bloos de mannen’ ging Marte Boneschansker in gesprek met mannen tussen de 10 en 100 jaar oud over intimiteit, sensualiteit en verlangen. Hoe definiëren zij hun man-zijn? Wanneer houden ze van hun lichaam en wie zijn ze voorbij dat lichaam? Hun ervaringen worden gedeeld in een prikkelende audiobeleving. zo 5 t/m di 7 diverse tijden, Theater Bellevue, € 12,50 SONJA VAN OJEN EN HENDRIK KEGELS D - OM DE HOEK WOONT EEN STRUIK In ‘Om de hoek woont een struik’ brengen theatermakers Sonja van Ojen en Hendrik Kegels door middel van een zelfgebouwde maquette een miniatuurstad tot leven. In deze beeldende voorstelling spelen niet de menselijke inwoners maar de Esdoorn, de Lantaarnpalen, het Openbare Toilet, de Schoorsteen, de Kevers onder de tegels en de Kiosk op het plein de hoofdrol.

Dit woordeloze schouwspel wordt begeleid door een voor de voorstelling gecomponeerde filmische soundtrack. do 9 t/m zo 12 diverse tijden, Theater Bellevue, € 12,50 BETAL ÖZAY EN FARAH COPPOLA - BIOPOWER BioPower is een vertelvoorstelling over twee personen: Farah en Beta. Man en vrouw, moeder en vader. Ze worstelen met hun opgelegde rollen in de samenleving.

Samen proberen ze de verwachtingen bij te houden terwijl ze hun eigen identiteit ontdekken. vr 10 t/m zo 12 diverse tijden, Pleintheater, € 12,50 STEPHANIE STRUIJK EN EVA DE ROOVERE - OVERAL KOM IK THUIS In ‘Overal kom ik thuis’ spelen Stephanie Struijk en Eva De Roovere oud en nieuw werk, songs van zichzelf en van elkaar, alleen en samen. Een trip langs pop, rock en folk. zo 12 20:15, De Kleine Komedie, € 24,DANSTHEATER AYA - HET VERHAAL VAN ANDERS (8+) Wat als er een plek zou zijn waar alles gewoon heel anders is?

Choreograaf Ryan Djojokarso maakt een voorstelling vol dans en absurde humor. In dit verhaal gaan veel dingen niet zoals in de normale wereld. Veel regels gaan op de schop. zo 12 14:00, Meervaart, € 9,MUGMETDEGOUDENTAND HAPPY HOUR Drie omhooggevallen vrouwen komen bij elkaar in een exclusieve bar. Het is Happy Hour. Al snel lopen de emoties hoog op. Het wachten is op de ontploffing. Maar wanneer komt die? Een komische en dramatische voorstelling over populisme, mannen en vrouwen. wo 15 t/m zo 19 diverse tijden, Theater Bellevue, € 12,MARIAN MUDDER, ROMANO HAYNES E.A. - KAAP LIEFDE ‘Kaap Liefde’ is een voorstelling over liefde, (on)macht en wraak.

KRANT

Geïnspireerd op het tv-programma ‘Ontvoerd’ waarin het verhaal van de ‘dader’ niet in beeld komt.

Raymi Sambo en de makers vragen zich af: ‘wat is zijn verhaal?

Wat laat de televisie ons wel of niet zien? Wanneer ben je dader en wanneer slachtoffer?’. do 16 t/m za 18 20:00, Bijlmerparktheater, € 18,50 LA ISLA BONITA - ODETTE, KATER EN DE LUL ‘Odette, Kater en de Lul’ is een futuristisch kostuumdrama van performancecollectief La Isla Bonita. Een fysiek onderzoek naar wat de toekomst van de mensheid met betrekking tot seksualiteit en voortplanting gaat zijn met de naderende technologische vernieuwingen. do 16 t/m za 25 20:30, Frascati, € 12,BODIL DE LA PARRA HET VERBRANDE HUIS Een persoonlijk en liefdevol verhaal van Bodil de la Parra, dat aan de hand van een flinke dosis humor zijn licht laat schijnen op de Nederlands-Surinaamse geschiedenis. vr 17, za 18 20:00, DelamarWest, € 19,50 BERT VISSCHER - HIJ WORDT VANZELF MOE Bert Visscher doet al jaren erg z’n best om orde te scheppen in de door hem zelf gecreëerde chaos. Langs ijsbanen, kolenmijnen, vuurtorens, vliegvelden, verlaten stations en bordelen, telkens vol vuur probeert hij te redden wat er eigenlijk niet meer te redden viel.Maar hij zal het wel nooit leren. Opnieuw dreigt de puinhoop. Maar Visscher stort zich er weer vol in. vr 17 t/m zo 19 20:00, Koninklijk Theater Carré, € 18,PIETER KRAMER - HET WONDERBAARLIJKE VOORVAL MET DE HOND IN DE NACHT ‘Het wonderbaarlijke voorval met de hond in de nacht’ laat je de wereld zien door de ogen van iemand die met autisme leeft en daardoor alledaagse dingen soms als onbegrijpelijk ervaart. Tegelijk levert dat ook een volstrekt originele kijk op de wereld om ons heen op. za 18 20:00, zo 19 15:00, Schouwburg Amstelveen, € 43,50 NEDERLANDS KAMERKOOR VERGETEN Tido Visser zag zijn vader Lieuwe steeds dieper wegzakken in Lewy Body Dementie. Zeven jaar na zijn vaders dood maakt het Nederlands Kamerkoor een reis door de uithoeken van de dementerende geest, op de golven van muziek van Johannes Brahms, Kaija Saariaho, Panayiotis Kokoras, Ingvar Lidholm en tekst van Spinvis. za 18 20:15, Muziekgebouw aan ‘t IJ, € 12,50 PAUL VAN DER LAAN - HEEN In de voorstelling van Paul van der Laan keert een man terug naar een lege kamer die ooit zijn gevangenis was. Maar het was ook een begrensde veilige plek van zijn op hol geslagen geest. Als hij de kamer betreedt, gaat hij terug naar de duisternis en angsten van toen.

Het publiek is getuige van een verschuivende binnenwereld. di 21 t/m za 25 21:00, Frascati, € 12,-

02 UK AGENDA SEPT 2021_MB1_RD.indd 42

sept 2021

AGENDA

TIP

za 25 17:00, zo 26 15:00, ITA, € 41,50 THEATER TERRA SNEEUWWITJE (4+) Theater Terra, bekend van ‘Kikker’, brengt de sprookjesachtige wereld van Sneeuwwitje in een fonkelnieuwe familiemusical. zo 26 14:00, Meervaart, € 10,-

GRENSVERKENNERS De Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst viert dit jaar zijn 150-jarig bestaan. Curatoren Mirjam Westen en Richard Kofi hebben een selectie gemaakt onder oud winnaars en genomineerden. De tentoonstelling toont het lef van grensverleggende deelnemers uit de afgelopen decennia. Er is werk te zien van kunstenaars (o.a. Mattijs van den Bosch, foto) die door hun artistieke visie een onderscheidende plek hebben verworven in de kunstwereld, waarbij de prijs een stimulans is geweest. Koninklijk Paleis, t/m 3 oktober

MOSTAFA HERAVI EN MAARTJE DE GROOT

42

SOFIE KRAMER A POLE TRAGEDY In A Pole Tragedy zoekt performer Sofie Kramer naar seksuele autonomie en lichamelijke zelfbeschikking in een door mannen gedomineerde wereld. Gefascineerd door Euripides’ Iphigenia in Aulis, over het offer van een meisjeslichaam in een mannenstrijd, verkent zij het grijze gebied tussen geweld en erotiek. Zij maakt van Iphigenia haar heroïsche alter ego en eist een plek op voor haar perverse binnenwereld.

Melkweg, 10 september RITZAH STATIA KIBRA SILENCIO De voorstelling Kibra Silencio van danser en theatermaker Ritzah Statia gaat over generaties van moeders en dochters, en de vele gesprekken die zij niet met elkaar kunnen voeren door taboes. Binnen haar voorstelling gebruikt zij theater, hiphop, grumping en oude Antilliaanse dansstijlen om haar verhaal te vertellen, en zo de stilte te verbreken tussen de generaties. wo 22 t/m vr 24 20:30, Bijlmerparktheater, € 13,50 ANGÉLICA LIDDELL UNA COSTILLA SOBRE LA MESA: MADRE Angélica Liddells theater is politiek, maar ook sterk persoonlijk.

Haar credo: proberen om pijn om te zetten in schoonheid.

‘Madre’ is een theatraal, barok en vurig requiem, waarin Liddell uitdrukking geeft aan de haat-liefde verhouding die ze met haar moeder had. Samen met haar performers en een flamenco-zanger creëert Liddell een eigen ritueel, dat op indringende wijze op zoek gaat naar de wortels van rouw. wo 22, do 23 20:00, ITA, € 22,50

NASTARAN RAZAWI KHORASANI - SONGS FOR NO ONE Nastaran Razawi Khorasani maakt op basis van telefoongesprekken een beeldende solo performance vol duetten, dialogen, gedichten en songs over de onzichtbare levens van een jongen en een meisje, wonend in de Islamitische dictatuur van Iran.

Met de stemmen van twee kinderen in de oeroude Perzische taal wordt getoond wat doorgaans onzichtbaar blijft.

Bellevue, 11 - 12 september KYOKO SCHOLIERS - BOY Wat doet het met iemand om op te groeien zonder de basis van een veilig nest? Waar ligt de grens van loyaliteit aan de ouders? En kun je ontsnappen uit je eigen achtergrond? Scholiers verbeeldt een brandend actuele realiteit in een eigenzinnige muziektheatervoorstelling met een ijzersterke cast. Joris Blanckaert componeert een bijzondere soundscape die live wordt gebracht door het kinderkoor van Opera Ballet Vlaanderen en HERMESensemble. vr 24 20:00, Brakke Grond, € 15,AAF BRANDT CORSTIUS LUNCHPAUZEVERHALEN Lunchpauzeverhalen. Lezen rond lunchtijd of eigenlijk: voorgelezen worden. Vitaminen voor lichaam en geest, dat is het idee.

Deze keer: Aaf Brandt Corstius. vr 24 12:30, De Kleine Komedie, € 9,NASRDIN DCHAR FAMILIEKRONIEK Bingewatchen met meesterverteller Nasrdin Dchar: beleef zijn drie succesvolle solovoorstellingen, ‘Oumi’, ‘DAD’ en ‘JA’, op één avond.

KHADIJA EL KHARRAZ ALAMI - RE-CLAIMING SPACE Elke avond nodigt Khadija El Kharraz Alami iemand anders uit. Een performer, kunstenaar, acteur, schrijver, mens, danser…

Telkens een vrouw. Je bent getuige van hun eerste ontmoeting. ‘Re-claiming Space’ is een onderzoek naar de ruimte van het vrouwzijn en hoe deze te ontstijgen. In deze performance manifesteert Khadija het vrouwelijk schoon, de kwetsbaarheid, ongehoorde stemmen, het fysieke, en onderbelichte vrouwelijke perspectieven. ma 27, di 28 20:00, De Brakke Grond, € 13,DOOD PAARD - DE MEIDEN Dood Paard speelt het legendarische stuk ‘De Meiden’ van de dief, toneelschrijver, zwerver, bedelaar, smokkelaar, pornograaf, dichter, prostitué en romancier Jean Genet. di 28 t/m do 30 21:00, Frascati, € 12,-

DANS

ISSAM ZEMMOURI - HISTORIA In zijn solo combineert Issam Zemmouri hedendaagse dans, fysieke expressie en beeldende poëzie. Historia is een reis die zich uitstrekt over de Middellandse Zee langs verschillende culturen, talen en beschavingen en is een persoonlijke zoektocht naar bevrijding, langs verleden, heden en toekomst. vr 3 t/m za 11 diverse data en tijden, ZID Theater, € 7,MOYA MICHAEL / KOSMONAUT & KVS - COLOURED SWAN 3: HARRIET’S REMIX Coloured Swan 3: Harriet’s reMix is een dansvoorstelling die het derde deel vormt in Moya Michael’s Coloured Swans-reeks.

Voor deze voorstelling werkt Moya samen met vier jonge creatievelingen en onderzoekt ze de toekomst in relatie met het heden en het verleden. De voorstelling duikt diep in verschillende thema’s en stelt daarbij vragen over spiritualiteit, displacement en de unie van drie, een onderzoek naar de non-lineariteit van tijd en bevindt zich te midden van het kruispunt tussen WestEuropa en Sub-Sahara Afrika. ma 6, di 7 20:30, Theater Bellevue, € 12,DOKE PAUWELS THE HATRED OF POETRY ‘The Hatred of Poetry’ is een korte trip vol rijm, paradox en desoriënterende beweging. Geleid door drie dansers, met het metrum van je eigen fantasie.

Drie vrouwen, drie strofen: in haar nieuwe werk speelt de jonge choreograaf Doke Pauwels met poëtische principes bij het ‘schrijven’ van een fysiek gedicht. do 9 20:15, Melkweg, € 12,50 BACKBONE / DONNA CHITTICK - TOGETHER X ALPH Een intrigerend tweeluik waarin hiphop choreografe Donna Chittick haar visie met je deelt over sisterhood én brotherhood. Haar

13-08-2021 13:43

TIP 10 LEZING & DEBAT dansers houden je in hun greep met hun energieke dansspel, hun krachtige bewegingsstaal en intieme solo’s. Vergezeld door de opzwepende melodieën en diepe beats van DJ Lovesupreme. di 14 20:30, Theater Bellevue, € 12,HET NATIONALE BALLET TOER Het Nationale Ballet opent het seizoen waarin het zijn zestigste verjaardag viert met een bijzonder Toer van Schayk-programma.

Al vele jaren is deze multigetalenteerde kunstenaar gezichtsbepalend voor ons gezelschap.

‘Toer’: Beethovens 7e Symfonie en de wereldpremière Lucifer Studies is een meesterwerk vol levenslust, dynamiek en vitaliteit. di 14 t/m zo 26 diverse data en tijden, Nationale Opera & Ballet, € 22,LA)HORDE & BALLET NATIONAL DE MARSEILLE CHILDS, CARVALHO, LASSEINDRA & DOHERTY Performance collectief (LA) HORDE presenteert een voorstelling met het werk van vier verschillende choreografen: Lucinda Childs, Tânia Carvalho, Lasseindra Ninja en Oona Doherty. Met hun verschillende maar ook complementaire stijlen belichamen zij elk hun eigen iconische, inclusieve en geëngageerde choreografie. wo 15, do 16 20:00, ITA, € 29,50 MAN || CO - WHAT A TIME TO BE ALIVE In de dansvoorstelling ‘What a time to be alive’ gaan vier vrouwen met een perfect imago in een glad gepolijste wereld op roadtrip. Een scherpe feelgoodtragedie waarin danscollectief MAN || CO pleit voor een realistische houding tegenover maakbaarheid en het streven naar perfectie. za 18 20:30, CC Amstel, € 16,50 ANASTASIA KOSTNER UNDER THE SKIN ‘Under the skin’ toont intense, persoonlijke en reflectieve perspectieven op de Corona-pandemie. Een reis in dans, die een crisis als een begin beschouwt. do 23 20:30, CC Amstel, € 16,50

CABARET

STAND-UP COMEDY SHOW (NL) De top van de Nederlandse comedians. elke vr, za 20:30, Comedy Café, € 15,IMPROV COMEDY SHOWS Boom Chicago zet grappige, slimme comedy shows (EN) neer in haar theater aan de Rozengracht. elke wo t/m vr 20:30, za 20:00, zo 19:00, Boom Chicago, € 10,COMEDYTRAIN Comedytrain is een verrassingspakket: Je weet nooit van tevoren wie er precies komen spelen, behalve dan dat het een exquise selectie uit het Comedytrain collectief betreft. elke wo, do, vrij & za 20:30, Toomler, € 11,50 DJONI DE VOS - GEEN TIJD OM TE DOUCHEN Djoni’s grote liefde voor geld leidde haar na haar studie automatisch naar de Amsterdamse Zuidas. Maar omdat geld toch écht niet gelukkig maakt beklimt ze de afgelopen jaren na werk-

02 UK AGENDA SEPT 2021_MB1_RD.indd 43

tijd steeds vaker het stand-up podium. In ‘Geen tijd om te douchen’ reflecteert Djoni op alle onderdelen van het yuppen bestaan: werk, sport, daten, wonen in de Pijp én de (onvermijdelijke) burn-out. Charmant en scherp van geest deelt ze haar observaties met het publiek. wo 1 t/m zo 12 diverse tijden , TapasTheater, € 10,GOSH! THIS IS LOVE GOSH! neemt je mee op een ontdekkingstocht naar de betekenis van liefde in een feministische wereld. Bustie La Tish brengt een groep van krachtige burlesque- en drag artiesten samen, klaar om hun lichaam en ziel bloot te geven. vr 3, za 4, vr 10 diverse tijden, Boom Chicago, € 8,ROUÉ VERVEER COVID-A-TORI Roué Verveer kwam vorig jaar met een Surinaams gesproken stand-up comedy special genaamd Covid-A-Tori. Een hilarische show die hij nu afsluit met een spectaculaire show: Die fatu is hier en met Roué Verveer! za 4 20:00, Ziggo Dome, € 45,DANIEL SLOSS - HUBRIS De Schotse stand-up comedian Daniel Sloss speelt zijn splinternieuwe show ‘Hubris’, met harde, zwarte maar tegelijkertijd intelligente en originele humor waarin hij de grote onderwerpen niet uit de weg gaat en flink stelling durft te nemen. Special guest tijdens deze avond is de Engelse comedian Kai Humphries. zo 5 19:00, AFAS Live, € 42,KIKI SCHIPPERS - MEER Kiki Schippers wil stilstaan bij alles wat zich al die tijd ongemerkt op heeft lopen hopen.

Bij wat vast is gaan koeken. Ze maakt de balans op. En daarbij spaart ze de wereld niet. En zichzelf al helemáál niet. ‘Meer’ is een voorstelling vol scherpe en ontwapenende liedjes. Met een piano, een gitaar en een dijk van een stem. ma 13 t/m wo 15 20:15, De Kleine Komedie, € 24,LUUK RANSIJN - STORTVLOED ’Stortvloed’ is een eerlijk cabaretprogramma, waarin Luuk zich blootstelt aan een wereld die hem vaak beangstigt. Met zelfspot en zelfanalyse, humor en muziek probeert hij vat te krijgen op die wereld, maar vooral ook op zichzelf. een frisse theaterpersoonlijkheid mét diepte. wo 15 t/m zo 26 diverse data en tijden, Tapas Theater, € 10,Jeroens Clan - Tere Zieltjes Na een succesvolle finalistentournee van het Leids Cabaret Festival komen Jip de Poorter, Matthias Tuns en Bram Kroon nu met ‘Tere zieltjes’. Een programma vol snelle scènes, rauwe liedjes en scherpe grappen. wo 15, do 16 21:00, Theater Bellevue, € 12,THJUM ARTS TIJDLOOS GENOT Thjum Arts won in 2018 de jury- én publieksprijs van het Amsterdam Studenten Cabaret Festival. Met zijn droogkomische en doordachte stijl weet hij alledaagse onderwerpen op een originele manier te bekijken. wo 15 t/m 26 zo diverse data en tijden, TapasTheater, Ä 10,-,

KRANT

43

AGENDA

TXTRADIO, HET ONLINE PLATFORM VOOR LEZINGEN, INTERVIEWS EN DEBAT, SELECTEERT ELKE MAAND TIEN INTERESSANTE BIJEENKOMSTEN.

1) 15 JAAR PAKHUIS DE ZWIJGER

1.

Vijftien jaar geleden opende Pakhuis de Zwijger haar deuren. Dit voormalige vriespakhuis groeide in die jaren uit tot een belangrijk platform met programma’s over de stad en het land 2. van morgen én van de creatieve industrie. Terugblikken en vooruitkijken o.a. aan de hand van het Nieuw Amsterdam Manifest.

Pakhuis de Zwijger: 1, 2 en 3 september 20:00u

2) GEEN STRESS, WE GAAN HET MAKEN!

Drie jaar lang volgde Maxe de Rijk haar mentorleerlingen van het Mundus College. Zij schreef er een boek over: Geen stress we gaan het maken!. De verhalen over hun zorgen, hun hoop en hun liefde blijken onlosmakelijk verbonden te zijn met die van onszelf en onze samenleving. Boekpresentatie met o.a. wethouder Marjolein Mooman.

Pakhuis de Zwijger: 2 september 20:00u

3.

5) DIGI-TAAL: EMOJI

Wat doen emoji met onze ‘gewone’ taal en ons begrip van emoties?

Welke invloed hebben de symbooltjes op ons denken? En hoe democratisch zijn ze eigenlijk?

Verschillende sprekers leggen verbanden met oude beeldtalen zoals hiërogliefen, het spijkerschrift, iconen en talen als Chinees en Japans.

De Nieuwe Liefde, 12 september 16:00u

7) STIGMATA EN VERSCHIJNINGEN

4.

5.

8) BEDREIGING DOOR SCHIMMELS

6.

7.

‘De biodiversiteit gaat op grote schaal verloren door steeds meer schimmelinfecties’, aldus Matthew Fisher. Hij is één van de drie sprekers op het symposium Fungal Catastrophes. Drie sprekers, drie onderwerpen: amfi bieën, bananen en mensen. Allemaal bedreigd door resistente schimmels. (Engelstalig) KNAW: 23 september 19:00u (Locatie nog onbekend)

9) OPERATIE INTERVIEW: MARION KOOPMANS

4) HJ SCHOO-LEZING: SIGRID KAAG

D66 leider Sigrid Kaag houdt de dertiende HJ Schoo-lezing. Deze lezing is genoemd naar HJ Schoo, de in 2007 overleden voormalige hoofdredacteur van Elsevier Weekblad, Rode Hoed: 6 september 20:00u

De ombudsman voor Amsterdammers Arre Zuurmond gaat in gesprek met zijn opvolger, Munish Ramlal. Hoe zorgen we voor een gemeente die het wel en wee van haar burgers in de smiezen houdt én de juiste acties onderneemt?

De Balie: 14 september 20:00u

In de jaren ‘30 en ‘40 van de vorige eeuw wierpen katholieken zich massaal aan de voeten van de jonge Janske Gorissen.

Zij identificeerde zich in extreme mate met Jezus Christus. Peter Jan Margry schreef er een boek over: Vurige liefde, en gaat in gesprek over dit verbluffende en on-Nederlandse fenomeen.

Spui25: 20 september 20:00u

3) BEELDBEPALERS, IRIS KENSMIL

In de serie Beeldbepalers staat een toonaangevend kunstenaar centraal in een avondvullend programma. Dit keer stelt Iris Kensmil een avond samen rond haar verbeeldingen vanuit Zwart perspectief. Met verdiepende gesprekken en een voor deze avond gemaakte performance.

De Balie: 4 september 20:30u

6) MOKUMSE MORES - OMBUDSMAN ONTMOET OPVOLGER

8.

9.

10.

Drie interviewers bevragen één gast. Wie de interviewers zijn, blijft tot op het podium geheim voor de gast. Ditmaal: Marion Koopmans, hoogleraar Virologie en lid van het Outbreak Management Team (OMT) De Balie: 26 september 16:00u

10) A RETURN TO “NORMAL”?

De pandemie en de bijbehorende lockdowns waren voor de EU aanleiding om alle beperkingen op begrotingstekorten los te laten. Moeten we na de pandemie weer terug naar een fi scaal ‘normaal’ of wagen we een sprong naar iets nieuws? Een rondetafelgesprek o.l.v. Paul van den Noord (Amsterdam School of Economics) (Engelstalig) Spui25: 29 september 16:00u

TXTradio, het online platform voor lezingen, interviews en debat, selecteert elke maand tien interessante bijeenkomsten.

WWW.TXTRADIO.NL

13-08-2021 13:43

AMSTERDAM ART 44

SNOWPONIES - EEN ‘MERRIE’ CHRISTMAS Deze exclusieve show, een ‘Special Edition’ van zijn succesvolle voorstellingen Showponies 1 en 2, zit weer vol met hilarische sketches en muzikale hoogtepunten, maar dan helemaal in de kerstsfeer. Zoals: drie koningen die verdacht veel lijken op de Toppers, een clubje ‘woke’ kerstelfen, een battle tussen de os en de ezel in The Voice Bethlehem, een vloggende kerstengel, de Limburgse Mariah Carey en een echte Duitse kerstmarkt. vr 17, za 18 21:00, Theater Bellevue, € 12,-

1.

RAYEN PANDAY - TRIGGER In ‘Trigger’ gaat Rayen op zoek naar wat nog écht speciaal is. En wie nog echt bijzonder. Waarom is al het news tegenwoordig zo breaking? Waarom laten we met z’n allen berichten pushen?

Waarom willen we de hele tijd zo wanhopig getriggerd worden?

Rayen Panday vraagt het zich af.

Waarbij hij lekker vaak de trekker overhaalt. Om grappen af te vuren. En lachsalvo’s te incasseren. En liedjes te zingen. En verhalen te vertellen. Over zichzelf.

En over zijn leven op straat. zo 19, ma 20 20:15, De Kleine Komedie, € 22,50

2.

3.

4.

1. AMSTEL / BRUG / DELIRIUM SYLVIE BONNOT EN ZHU HONG Capital C, Weesperplein 4B 3 september t/m 31 oktober In deze tentoonstelling is fotografie het uitgangspunt en speelt het thema water een grote rol. Het wordt soms uitbundig, dan weer omfloerst in beeld gebracht en vormt een verbindend element van waaruit vragen te stellen zijn aan de vele bruggen die we slaan, over rivieren, tussen mensen of in onze dromen.

2. VERFLOWING OVERGROWTH EIRIK JAHNSEN, KOKOU FERDINAND MAKOUVIA, NATASHA RIJKHOFF & TANJA SMEETS Elandsgracht 16 t/m 9 oktober Een tuin: waar planten en bomen gedijen, dieren er hun habitat maken en bouwsels verrotten onder invloed van zon en regenval. Bovenal is het een stukje natuur onder invloed van en in dialoog met zijn maker. Deze oerthema’s vormen de gemeenschappelijke basis waarop de vier in deze tentoonstelling gepresenteerde kunstenaars hun werk bouwen.

3. SHIFTING PROXIMITIES UNITED VISUAL ARTISTS, HELEEN BLANKEN, THIJS BIERSTEKER, THE ALGORITHMIC

sept 2021

KRANT

JUSTICE LEAGUE, YUXI CAO (JAMES), ROELOF KNOL, MARSHMALLOW LASER FEAST RAFAEL LOZANO-HEMMER Asterweg 22 t/m 31 oktober Shifting Proximities onderzoekt de manier waarop mensen maatschappelijke en technologische veranderingen ervaren en hoe zij hierop reageren. Via acht grootschalige multi-zintuigelijke installaties wordt onze perceptie van ruimte, maar ook onze plaats daarin, op de proef gesteld.

Alle installaties zijn het resultaat van multidisciplinaire samenwerkingen tussen kunstenaars, ontwerpers, technologen, wetenschappers en muzikanten.

4. VERBÓGEN VERBRIJZELD Warmoesstraat 139 10 september t/m 1 oktober Verbógen Verbrijzeld onderzoekt hoe wit licht versplinterd en verbogen kan worden en hoe je met de materie kan versmelten. Maak kennis met de nieuw ontwikkelde ‘hypersculpturen’ van Philip Vermeulen, die wit licht ombuigen en mechanisch verbrijzelen tot duizenden stukjes kleur. Het kleurspektakel, het indringende geluid en de wind van de snel draaiende machines geven je een intens fysieke ervaring.

Samenstelling Amsterdam Art. Voor een compleet overzicht van tentoonstellingen, evenementen en wekelijkse tips zie amsterdamart.com

02 UK AGENDA SEPT 2021_MB1_RD.indd 44

KOEFNOEN LIVE (WERKVOORSTELLING) Hoe pak je je leven weer op, en wat is dat dan voor leven? Dat wat je had of wat je had willen hebben? Wat gaan we doen?

Wordt het een stap terug of een sprong vooruit? Owen Schumacher, Jeremy Baker en Paul Groot geven een werkvoorstelling van een gloednieuwe show.

Met script bij de hand en geen idee hoe het gaat worden. Echt de allereerste stappen vanaf de schrijftafel. Verwacht dus geen kant en klare voorstelling, geen decor, geen kostuums. Alleen wat tafels, stoelen en bange acteurs die ‘wat gaan uitproberen’… zo 19, ma 20 21:00, Theater Bellevue, € 12,MARTIJN KONING - KONING VAN DE TOEKOMST Koning van de lach was hij al.

Zijn grapdichtheid grenst aan het absurde. Een stuiterbal is hij. Een flipperkastcomedian.

Als een pinballwizard kogelt Martijn Koning zijn komische observaties de zaal in. ‘Binnen de stand-up staat Koning aan de top,’ aldus NRC. di 21 t/m za 25 20:15, De Kleine Komedie, € 24,LUCKY FONZ III - BUITEN DE LIJNEN Lucky Fonz III is een bijzondere theatermaker met shows waarin hij cabaret, kleinkunst en fijne liedjes mengt en mixt. ‘Buiten de lijnen’ is een blije blend met verse maar vertrouwde ingrediënten: lieve liedjes, aparte verhalen, humor, diepgang en ontroering. zo 26 20:15, De Kleine Komedie, € 24,DREW LYNCH SPEECH THERAPY Drew is door een sportongeluk gaan stotteren, en tijdens zijn kennismaking met de juryleden van America’s Got Talent,vertelde hij dat hij zich verantwoordelijk voelt om anderen te laten zien dat je iets negatiefs kunt omzetten in iets positiefs. Speech therapy is een even hilarische als inspirerende show.

ma 27 20:30, DeLaMar Theater, € 29,95 GIJS GROENTEMAN EN MARCEL VAN ROOSMALEN - DE PANNEKOEKENCARAVAN In ‘De Pannekoekencaravan’ bakken Gijs en Marcel hun ervaringen tot smakelijke verhalen.

Een stroopovergoten verwerkingsproces is het, een poedersuikerzoete theateravond over vriendschap, ambitie en hoop. ma 27, di 28 20:15, De Kleine Komedie, € 25,WART KAMPS - AWKWART Wart’s leven is een aaneenschakeling van ongemakkelijke momenten. Een anonieme date blijkt een vreselijke ex te zijn.

Tijdens een goed gesprek op een feestje kijkt de ander al over Wart’s schouder of er een interessantere persoon in the house is. Die eeuwige twijfel of hij nou wel of niet een wildvreemde met éxact dezelfde jas moet groeten?

Wart heeft een oplossing voor zichzelf bedacht en is er een meester in geworden: ongemak bestrijden met nóg meer ongemak. Een absurdistisch, aandoenlijk, hilarisch en muzikaal cabaretprogramma. Met liedjes en misschien wel een gek dansje, want het moet wel showbizz blijven. di 28, wo 29 21:00, Theater Bellevue, € 12,KEES VAN AMSTEL Het leven is net een zwembad.

En Kees van Amstel zwemt niet.

Hij staat maar een beetje bang langs de kant, toe te kijken hoe anderen het hoofd boven water proberen te houden. Althans, dat zegt zijn therapeut. En dan kun je twee dingen doen: langs de kant blijven staan, of vol het leven in duiken. Kees koos de derde optie: hij zocht een nieuwe therapeut. En hij maakte een nieuw cabaretprogramma. Met verhalen. En grappen. Heel veel grappen. wo 29 20:00, DeLaMar Theater, € 17,50

FESTIVALS

READ MY WORLD With Care: dat is het perspectief van Read My World 2021. Care voor jezelf, voor anderen en care voor de wereld. Ruim 70 (inter) nationale schrijvers, kunstenaars en muzikanten zullen tijdens het festival op treden. do 2 t/m za 4, Tolhuistuin, € 10,KLASSIEK OP HET AMSTELVELD Klassiek op het Amstelveld presenteert vanuit Studio150 Bethlehemkerk te Amsterdam het allerbeste Nederlands klassiek talent. Zij spelen solo, in een ensemble of samen met topmusici zoals het Concertgebouw Kamerorkest, Anna Fedorova en Daniel Rowland. vr 10 t/m zo 12, € 27,KINDERTHEATERFESTIVAL WATERGRAAFJES Kindertheaterfestival Watergraafjes is een magisch festival met theater, creativiteit, speelsheid en gezelligheid met yogalessen, theater- en muziekworkshops én kindervoorstellingen. zo 12, Park Frankendael, € 5,WEST BEACH (FILM) FESTIVAL Elke avond bij West Beach (Film) Festival is anders.

Het thema van de dag bepaalt het programma in samenwerking met verschillende gastpro-

grammeurs. do 16 t/m zo 26, Sloterplas, gratis of bijdrage UNSEEN AMSTERDAM Unseen presenteert een internationale selectie deelnemers met vooral een duidelijke aanwezigheid van Europese top galleries.

Maar ook galeries uit Iran en de Verenigde Staten. Zij tonen de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van hedendaagse fotografie. vr 17 t/m zo 19, Westergasterrein, € 22,50 HUMANS OF FILM FESTIVAL Drie dagen vol films die mensen, hun ervaringen en hun leefomgeving centraal stellen. Het programma bestaat uit dertien feature films, veertien korte films en een thematische randprogrammering. Het festivalthema dit jaar is Louder than before: Against racism & discrimination. vr 24 t/m zo 26, Ketelhuis en Podium Mozaïek, € 20,-

DIVERSEN

NIEUWE NOTEN AMSTERDAM: IKAROS De mythe van Ikaros vormde voor schrijver Henk van der Waal de inspiratiebron voor zijn existentiële gedicht: ‘In de ogen van de god’ (Querido, 2014).

Zijn versie van de mythe dringt door tot de essentie van het streven van de moderne mens.

Componiste Aspasia Nasopoulou schreef op deze tekst een betoverende compositie voor twee violisten en videoprojectie. zo 5 15:00, Pleintheater, € 16,PAK SCHAAL Wekelijks bespreken Freek Jansen en Arco Gnocchi de hoofd- maar vooral de bijzaken rond Ajax in de ‘Pak Schaal Podcast’ van Voetbal International.

Het nieuwe seizoen start met een XL-versie van de inmiddels beruchte podcast, met gasten, muziek, een quiz en natuurlijk heel veel voetbal. ma 6 20:30, Melkweg, € 25,90 CULTUURMARKT VOOR KINDEREN Op de cultuurmarkt tonen verschillende aanbieders van creatieve cursussen en kinderprogramma’s hun aanbod. Kinderen kunnen meedoen aan een workshop en er zijn optredens van onder andere klezmer band Roman Oro. zo 12 13:00, de Hallen, gratis ENTRÉE X WILDE WOORDEN Entrée brengt twee werelden samen: de wereld van het gesproken woord met de universele taal van muziek. Spoken word raakt, inspireert en biedt nieuwe perspectieven. Des te meer wanneer de woorden samenvloeien met muziek en vier woordkunstenaars worden gekoppeld aan vier Amsterdamse musici. vr 17 21:00, Het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam, € 20,-

MUSEA

ALLARD PIERSON MUSEUM

Museum over 10.000 jaar cultuurgeschiedenis.

From Cartography to Cookbooks: A web of Dutch Colonialism De volledig digitale tentoonstelling toont hoe de schijnbaar neutrale voorwerpen zoals kaarten en kookboeken een geschiedenis van geweld en onderdrukking met zich meedragen.

13-08-2021 13:43

45

sept 2021 t/m 31 december Oude Turfmarkt 127, tel. 525 25 56 www.allardpiersonmuseum.nl

AMSTERDAM MUSEUM

De geschiedenis van Amsterdam vanaf de middeleeuwen.

Vrijdenkers: van Spinoza tot nu.

Deze tentoonstelling legt verbanden tussen hedendaagse gebeurtenissen en historische ontwikkelingen en spoort aan tot reflectie en discussie. vanaf 5 september Modetentoonstelling Maison Amsterdam Aan de hand van 150 objecten uit de modecollectie van het Amsterdam Museum en collecties van toonaangevende modeontwerpers, vertelt de tentoonstelling over de vrijzinnige en creatieve stad waar alles kan. En over de excentrieke modestad die Amsterdam daardoor werd. Centraal thema is hoe vrijheid, maar ook onvrijheid, het modebeeld door de eeuwen heen bepaalden. vanaf 18 september ‘Kastk!jkers’: 500 jaar Amsterdamse jeugdhulp Jongeren uit de jeugdhulp tonen eigen werk in de bekende ‘wezenkastjes’ op de binnenplaats van het museum. t/m 31 december Corona in de stad Een digitale tentoonstelling over de impact van het coronavirus op de stad Amsterdam en het dagelijks leven van Amsterdammers.

Kalverstraat 92, tel. 523 18 22 www.amsterdammuseum.nl

AMSTERDAM PIPE MUSEUM Overzicht van de rookcultuur.

Prinsengracht 488, tel. 421 17 79 www.pipemuseum.nl

BEZOEKERSCENTRUM AMSTERDAMSE BOS

Bezoekerscentrum van het grootste stadsbos van Nederland.

Bosbaanweg 5, tel. 545 61 00 www.amsterdamsebos.nl

ANNE FRANK HUIS

De onderduikplaats waar Anne Frank haar dagboek schreef tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Prinsengracht 267, tel. 556 71 05 www.annefrank.org

DE APPEL ARTS CENTRE Kunstencentrum Exposities op locatie. tel. 625 56 51, www.deappel.nl

ARCAM

Architectuurcentrum Amsterdam is hét centrum voor architectuur, stedenbouw en landschapsontwerp in Amsterdam.

Safe Spaces: recht op ruimte in de stad Met spandoeken, vlaggen of gebouwen maken uiteenlopende groepen zichzelf zichtbaar in de stad. Ruimteclaims kunnen een tijdelijke vorm hebben (demonstraties), semi-permanent zijn (kleuren, logo’s) of een permanente manifestatie zijn (architectuur, stedelijke ruimte). Zichtbaarheid is niet altijd zonder risico, maar kan ook bescherming bieden. In deze tentoonstelling wordt de samenhang tussen zichtbaarheid en veiligheid onderzocht en hoe ontwerp daaraan kan bijdragen. t/m 19 september Prins Hendrikkade 600, tel. 620 48 78 www.arcam.nl

ARTIS

De oudste dierentuin van Nederland met olifanten, pinguïns, giraffen, zeeleeuwen, apen, kamelen, duizenden vlinders in het vlinder- paviljoen, een aquarium en nog veel meer.

Naast verschillende activiteiten overdag voor het hele gezin biedt Artis op vrijdag, zaterdag en zondag

02 UK AGENDA SEPT 2021_MB1_RD.indd 45

Zinderende Zomeravonden: een avondprogramma gevuld met liefde. t/m 5 september Plantage Kerklaan 38, tel. 0900278 47 96, www.artis.nl

APPIE BAANTJER MUSEUM

In de kelder van café Heffer, vlakbij de plek waar Baantjer jarenlang werkte als rechercheur.

Oudebrugsteeg 7, tel. 428 44 88 www.heffer.nl

DE BAZEL

Vijzelstraat 32, tel. 723 0560 www.debazelamsterdam.com

BIJZONDERE COLLECTIES UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM

Cultureel erfgoed tentoonstellingen in historische panden.

De afzonderlijke tentoonstellingsprogramma’s van de Bijzondere Collecties en het Allard Pierson Museum zijn samengevoegd tot een gezamenlijk programma.

Oude Turfmarkt 129, tel. 525 73 00 www.bijzonderecollecties.uva.nl

COBRA MUSEUM

De CoBrA-beweging was een van de belangrijkste kunstbewegingen in de 20ste eeuw. Het Cobra Museum toont steeds in wisselende tentoonstellingen haar CoBrA-collectie.

Cobra en Politiek Kunstenaars van de Cobra-beweging uitten in hun kunst hun politieke opvattingen en gezamenlijke idealen. Dit wordt aan de hand van een aantal werken uit de museumcollectie getoond in Cobra en politiek. t/m 26 september Frida Kahlo & Diego Rivera: A Love Revolution Een bijzondere privécollectie met topkunst uit Mexico. Naast schilderijen van Frida Kahlo (Mexico, 1907-1954) en de andere Mexicaanse modernisten, is ook een selectie tekeningen en foto’s te zien. t/m 26 september Karel Appel 100 jaar In deze tentoonstelling zijn werken van Karel Appel te zien uit de periode 1947-1961. t/m 24 oktober Ben Cobra Voor deze tentoonstelling nodigt vormgever, kunstenaar en gastcurator Aziz Bekkaoui een uiteenlopende groep van meer dan 25 bijzondere, kleurrijke, baanbrekende, uitgesproken creatieve of anderszins opvallende individuen uit: van de kinder-burgemeester van Amsterdam Ilias Admi tot de choreograaf Uri Eugenio, van de voorzitter raad van toezicht Universiteit van Amsterdam Marise Voskens tot de schrijver Arnon Grunberg. t/m 24 oktober Sandbergplein 1, Amstelveen, tel. 547 50 50 www.cobra-museum.nl

DIAMANTMUSEUM

Een reisverhaal. Een reis die 200 km onder de aardkorst begint en eindigt in de ring aan uw vinger.

Paulus Potterstraat 8, tel. 30 55 300 www.diamantmuseumamsterdam.nl

VAN EESTEREN MUSEUM

Museum over de stedenbouwkundige Van Eesteren en de Westelijke Tuinsteden.

Tentoonstelling Gispen – WHAT’s in a NAME t/m 19 september Noordzijde 31, tel: 447 1857 www.vaneesterenmuseum.nl

EYE FILMMUSEUM

Dagelijks voorstellingen. Informatie- en documentatiecentrum.

Vive le cinéma! - Art & Film De filmmakers Lucrecia Martel (Zuid-Amerika), Nanouk Leopold (Europa), Lemohang Jeremiah Mosese (Afrika), Carlos Reygadas

(Noord-Amerika) en Jia Zhang-ke (Azië) is gevraagd om speciaal voor de tentoonstelling een werk te maken dat gebruik maakt van de mogelijkheden van de driedimensionale ruimte in plaats van het tweedimensionale bioscoopdoek. t/m 5 september IJpromenade 1, tel. 589 14 00 www.eyefilm.nl

FASHION FOR GOOD MUSEUM

Een uniek en interactief museum over duurzame mode in innovaties.

Grow De tentoonstelling richt zich op de wereld van innovatieve biomaterialen in de mode en hun essentiële rol in het stimuleren van circulariteit in de industrie. t/m oktober Rokin 102, tel. 0261 9680 www.fashionforgood.com

FOAM AMSTERDAM

Centrum voor fotografie, ontmoetingsplek voor fotografen en discussieplatform.

Shigeru Onishi The Possibility of Existence vanaf 17 september Foam 3h: Alexandra Rose Howland – Leave and Let Us Go vanaf 17 september Recommended: Olympus Fellowship 2020 Werk van Karla Hiraldo Voleau, Tobias Kruse en Mika Sperling. t/m 12 september Foam Talent | Amsterdam 2020 t/m 6 oktober Keizersgracht 609, tel. 551 65 00 www.foam.org

VAN GOGH MUSEUM

De grootste collectie werken van Vincent van Gogh ter wereld.

Ongekend 10 jaar bijzondere aanwinsten en hun verhalen.

Met kunstwerken die in de afgelopen tien jaar door het museum zijn verworven om het verhaal van de collectie completer te maken. t/m 21 september Van Gogh inspireert: Jan Robert Leegte In de geest van schilderijen uit de museumcollectie, zoals ‘Korenveld met patrijs’ van Vincent van Gogh en ‘Herfstdag’ van Leo Gestel, biedt Leegte een hedendaags perspectief op landschapsschilderkunst, waarin de rol van de kunstenaar, technologie en natuur sterk veranderd zijn. t/m 24 oktober Grillige groei Beeldbrekers Sara, Jaouad, Carmène en Emmanuela kozen kunstwerken waaruit voor hen de groei blijkt in het leven en werk van Vincent van Gogh. t/m 6 september Paulus Potterstraat 7, tel. 570 52 00 www.vangoghmuseum.nl

HET GRACHTENMUSEUM

17e-eeuws grachtenpand met de geschiedenis van de grachtengordel én de kunst van de Gouden Eeuw.

Het Geheim van de Meester Wat is het geheim van Hollandse Meesters als Rembrandt, Vermeer, Frans Hals en Jan Steen? En waarom zijn deze meesters tot op de dag van vandaag wereldberoemd? De bekendste kunstwerken uit de Nederlandse geschiedenis laag voor laag onthuld in Grachtenmuseum Amsterdam. t/m 3 oktober Herengracht 386, tel. 421 16 56 www.grachten.museum

HERMITAGE AMSTERDAM

Wisseltentoonstellingen afkomstig uit de collectie van het beroemde museum in Sint-Petersburg.

Romanovs in de ban van de ridders Een romantisch verhaal van tsaren en ridders.

Ruim 250 objecten uit de Europese middeleeuwse kunstcollectie en het Arsenaal van de Hermitage St.-Petersburg, voor het eerst samen in Nederland, vertellen over de middeleeuwen, met ridders en jonkvrouwen, hoofse liefde en toernooien, en de revival daarvan aan het hof van de tsaren. t/m 9 januari Amstel 51, tel. 530 87 55, www.hermitage.nl

HET HEM

Drie keer per jaar brengt Het HEM een nieuw Chapter dat het verhaal van een gastcurator vertelt, en je meeneemt in de wereld van de creatieve makers en denkers van nu.

Chapter 4OUR: Abundance De kunstwerken, samengesteld door gast Simon(e) Van Saarloos en curator Vincent Van Velsen, en publieke programmering die Chapter 4OUR: Abundance vormen, verwerpen het schaarstedenken dat onze maatschappij domineert en hiërarchisch onderscheid, vergelijking en competitie normaliseert. t/m 31 oktober Elias Mazian - Muziek installatie ‘EINDER’ Levi van Veluw - Sanctum Een architectonische installatie.

Warmperserij 1, 1505 RL Zaandam tel. 075 710 0073, www.hethem.nl

HOLLANDSCHE SCHOUWBURG

Ooit een theater, nu een monument met een tentoonstelling, ter nagedachtenis aan de duizenden joden die in de WOII vanuit dit gebouw werden gedeporteerd naar de concentratiekampen.

Plantage Middenlaan 24, tel.

531 03 40, hollandscheschouwburg.nl

DE HORTUS

Een van de oudste (1682) botanische tuinen.

Plantage Middenlaan 2 A, tel. 625 90 21, www.dehortus.nl

HORTUS BOTANICUS

In 1967 opgezet ten behoeve van onderwijs en onderzoek.

Van der Boechorststraat 8, tel. 598 93 90, www.vu.nl

HUIS MARSEILLE

t/m 7 november Forget & Remember In deze tentoonstelling staan de familiegeschiedenissen van het kunstenaarsduo Gil & Moti centraal.

Aan de hand van de verhalen van Gils vader en Moti’s moeder onderzoeken de kunstenaars de relatie tussen persoonlijke, subjectieve herinneringen en het collectieve geheugen. t/m 28 november Nieuwe Amstelstraat 1, tel. 531 03 10 www.jhm.nl

KATTENKABINET

Expositie van kunstwerken met als onderwerp ‘de kat’.

Herengracht 497, tel. 626 53 78 www.kattenkabinet.nl

KLEDERDRACHTMUSEUM

Streekkostuums. Voor iedereen met interesse in folklore.

Herengracht 427, tel. 845 23 99 www.hetklederdrachtmuseum.nl

MUSEUM WERF ‘T KROMHOUT

Het museum toont historie van Nederlands Industrieel Erfgoed.

Hoogte Kadijk 147, tel. 627 67 77 www.kromhoutmuseum.nl

MUSEUM VAN LOON

Grachtenhuis uit de 17e eeuw met familieportretten, stijlkamers en Franse tuin.

Keizersgracht 672, tel. 624 52 55 www.museumvanloon.nl

MADAME TUSSAUDS

Museum met wassenbeelden.

Dam 20, tel. 522 10 10 www.madametussauds.nl

MAX EUWE CENTRUM

Permanente tentoonstelling over de schaakgeschiedenis, mogelijkheid om te schaken (computer) en schaakbibliotheek.

Max Euweplein 30 A-1, tel. 625 70 17www.maxeuwe.nl

MICROPIA

Ontdek het onzichtbare leven.

Artisplein, Plantage Kerklaan 38-40, tel. 0900-278 47 96, www.micropia.nl

MOCO

Museum voor moderne kunst.

Honthorststraat 20, tel. 370 19 97 www.mocomuseum.com

Eigentijdse en historische fotografie in 17e-eeuws pand.

Vincent Delbrouck - Champú Vincent Delbrouck oftewel V.D. (Brussel, België, 1975) maakt zeer persoonlijk werk dat een mix van autobiografie en fictie is. vanaf 4 september Keizersgracht 401, tel. 531 89 89 www.huismarseille.nl

MOLEN VAN SLOTEN

INTERNATIONAAL INSTITUUT VOOR SOCIALE GESCHIEDENIS

Boeken van en over Multatuli. Zijn bureau, bibliotheek en sterfbed.

Korsjespoortsteeg 20, tel. 638 19 38 www.multatuli-museum.nl

Een van de grootste documentatieen onderzoekscentra ter wereld op het terrein van sociale geschiedenis en geschiedenis van de arbeidersbeweging.

Cruquiusweg 31, tel. 668 58 66 www.iisg.nl

JOODS HISTORISCH MUSEUM Objecten en kunstvoorwerpen die een relatie hebben met religie, cultuur en geschiedenis van de joden in Amsterdam.

William Kentridge William Kentridge (Johannesburg, 1955) is een van de belangrijkste kunstenaars van zijn generatie. Hij ontwikkelde een multidisciplinaire werkwijze waarin film, animatie, tekenkunst, grafiek, theater en opera samenkomen. t/m 24 oktober Fred Stein. Dresden, Parijs, New York. Fotograaf in ballingschap

Poldermolen met Kuiperijmuseum.

Rembrandt op Zolder: een audiovisuele presentatie, maquette.

In het inpandige Kuiperij Museum staan een aantal prachtige historische scheepsmodellen.

Akersluis 10, tel. 669 04 12 www.molenvansloten.nl

MULTATULI MUSEUM

MUSEUM JAN

Schitterend glas - 30 jaar Museum JAN Een overzicht van de bijzondere glascollectie. Een feest van afwisseling in techniek, vorm en kleur. t/m 31 december Dorpsstraat 50, Amstelveen, tel. 641 57 54 www.museumjan.nl

MUSEUMHAVEN

Restauratie, behoud, onderhoud van historische binnenvaartschepen.

Oosterdok 12 www.museumhavenamsterdam.nl

MUSEUMTRAMLIJN

Tramdienst met historisch materieel.

Rit van ong. 7 km en ong. 30 min.

13-08-2021 13:43

46 van Haarlemmermeerstation naar Bovenkerk (zie dienstregeling).

Amstelveenseweg 264 www.museumtramlijn.org

MUSEUM HET REMBRANDTHUIS Het huis van Rembrandt met een collectie prenten en schilderijen.

Hallo Rembrandt!

Een tentoonstelling speciaal voor de jongste ontdekkers van ongeveer 3 tot 6 jaar. vanaf 17 september Hoed op voor Rembrandt In de tentoonstelling zijn fotoportretten van kinderen als eenzame jonkvrouwen, zonnekoningen en magiërs te zien in combinatie met enkele etsen van Rembrandt. In deze kunstwerken komen de mooiste, gekste en meest extravagante hoofddeksels voorbij. vanaf 17 september Jodenbreestraat 4, tel. 520 04 00 www.rembrandthuis.nl

MUSEUM HET SCHIP

KRANT

Maison Amsterdam De stad, de mode en de vrijheid vanaf 18 september Dam 1, tel. 638 69 09 www.nieuwekerk.nl

MUSEUM AMSTERDAM NOORD

Over de geschiedenis van Noord.

Zamenhofstraat 28 A www.museumamsterdamnoord.

MUSEUM ONS’ LIEVE HEER OP SOLDER

Amsterdams koopmanshuis met 17e-eeuwse schuilkerk.

Mode uit Het Rijksmuseum in huis De tentoonstelling bestaat uit een unieke verzameling 19de-eeuwse kostuums uit het depot van het Rijksmuseum. t/m 7 november Cruél - Fashion students in residence t/m 7 november O.Z. Voorburgwal 38-40, tel. 624 66 04, www.opsolder.nl

Amsterdamse School Museum Het Schip toont de schoonheid van de Amsterdamse School in volle glorie.

Grenzeloze inhoud Uit 100 inzendingen werden twaalf kunstenaars gekozen, waaronder Klaus Peter Boegel, Boudewijn Corstiaensen en Michael Gibbs, die de opdracht kregen een koffer te vullen, met als thema ‘De Reis’. t/m 3 oktober Tentoonstelling gerestaureerd postkantoor Michel de Klerk.

Oostzaanstraat 45, tel. 686 85 95 www.hetschip.nl

NXT MUSEUM

In het volkswoningbouw-complex De Dageraad van de architecten Michel de Klerk en Piet Kramer is het tweede museum van Museum Het Schip gevestigd.

Een monument voor de burgemeester. t/m 31 december Burgemeester Tellegenstraat 128, tel. 686 85 95, www.hetschip.nl

OUDE KERK

Locatie De Dageraad

NATIONAAL HOLOCAUST MUSEUM

Plek waar menselijke moed en onbaatzuchtigheid tot uiting kwamen.

Plantage Middenlaan 27, tel. 531 03 10, www.jhm.nl

NEMO SCIENCE MUSEUM

Centrum vol wetenschap en technologie.

Humania Een verrassende tentoonstelling waarin je alles te weten komt over je eigen soort: de mens. Zowel biologie, sociologie en psychologie van de mens zijn thema’s van de tentoonstelling.

Middelpunt van de tentoonstelling is het 8,5 meter hoge kunstwerk ‘Een handstand’ gemaakt door de Nederlandse kunstenaar Florentijn Hofman.

Oosterdok 2, tel. 531 32 33 www.nemosciencemuseum.nl

DE NIEUWE KERK

De op een na oudste kerk van Amsterdam (1414) met 16e- en 17e-eeuws orgel.

Hoofdredactie Bart van Oosterhout Vormgeving Het Zomerpaleis: Saskia Franken, Martijn Blokland Ontwerp Loes Koomen Eindredactie SCHERP: Renate Dahlmans en San van de Ven, Annemarie Bleeker (agenda) Medewerkers aan dit nummer Pauline Arkesteijn, Irene de Bruijne, Floor van Dijck, Bart Geeraedts/ TXT, Roos Hamelink, Edmée Loupatty/Amsterdam Art, Cindy Hoetmer, Sara Luijters, Kim van der Meulen, Daphne Ponsteen, Famke en Floor van Praag (ZIN), Margriet Prinssen, Inger van der Ree, Bregtje

Museum voor nieuwe mediakunst.

Shifting Proximities Een tentoonstelling die bestaat uit multizintuigelijke installaties van lokale en internationale gerenommeerde kunstenaars en academici, waaronder Thijs Biersteker en Stefano Mancuso, Lucy McRae en Niels Wouters, Heleen Blanken, Roelof Knol, Marshmallow Laser Feast en United Visual Artists (UVA). t/m 31 december Asterweg 22 www.nxtmuseum.com Hedendaagse kunst en cultuur in het oudste gebouw van de stad. Onder de grafzerken bevindt zich het graf van Saskia van Uylenburgh, de eerste echtgenote van Rembrandt.

The 5 Minute Apocalypse De Berlijnse kunstenaar Dennis Rudolph maakte een nieuw werk voor de buitenzijde van de kerktoren, The 5 Minute Apocalypse, als een troostrijk beeld dat de online en offline wereld enkele minuten laat versmelten. Het schilderij op de toren komt via de telefoon of tablet tot leven. t/m 20 september Een rondje om de kerk Tijdens het rondje om de kerk kom je meer te weten over de verschillende gedaanten van de kerktoren, de geschiedenis van de luidklokken en het carillon, het kersverse werk van de Berlijnse kunstenaar Dennis Rudolph en het mondgeblazen rode venster van Giorgio Andreotta Calò. t/m 20 september Oudekerksplein 23, tel. 625 82 84 www.oudekerk.nl

KONINKLIJK PALEIS / OPEN

Midden in de hoofdstad staat het Koninklijk Paleis Amsterdam, het officiële ontvangstpaleis van Koning Willem-Alexander. Het Paleis speelt een grote rol tijdens staatsbezoeken en andere koninklijke ontvangsten zoals de jaarlijkse nieuwjaarsreceptie,

Schudel, Erik Schmitz, Karin Thybaut, Mirte Vreemann, Joke van der Weij Aanleveren (agenda)gegevens oktobernummer - 30 augustus novembernummer - 27 september amsterdam & partners: informatie@iamsterdam.com Adverteren Afdeling Relaties, T 020-702 61 80 partner@iamsterdam.com Uitgever amsterdam & partners De Ruyterkade 5, 1013 AA Amsterdam, T 020-702 61 00 Drukwerk en distributie Flyerman

02 UK AGENDA SEPT 2021_MB1_RD.indd 46

sept 2021

AGENDA diners en prijsuitreikingen. Daarnaast is het zoveel mogelijk opengesteld voor bezoekers.

Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst 2021 t/m 3 oktober Grensverkenners 150 jaar Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst t/m 3 oktober Dam, tel. 522 61 61 www.paleisamsterdam.nl

PIANOLA MUSEUM

Collectie pianola’s, elektrisch aangedreven reproductievleugels en 20.000 muziekrollen.

Westerstraat 106, tel. 627 96 24 www.pianola.nl

RIJKSMUSEUM

Overzicht van de Nederlandse kunst en geschiedenis met dagelijks rondleidingen, workshops of cursussen.

Ellsworth Kelly De tentoonstelling in de Rijksmuseumtuinen geeft een beknopt overzicht van de beelden die de kunstenaar heeft gemaakt, vanaf het begin van de jaren ‘60 tot kort voor zijn overlijden. t/m 24 oktober Rijksmuseum & Slavernij t/m 28 februari Zwart Goud Teekenschool Take Over t/m 31 december Museumstraat 1, tel. 0900-07 45 www.rijksmuseum.nl

HET SCHEEPVAARTMUSEUM

Het museum laat zien hoe de zee de Nederlandse cultuur heeft bepaald.

Ontdek 500 jaar maritieme geschiedenis. Van Gouden Eeuw, het leven aan boord tot virtuele zeereis en de replica van het VOC-schip ‘Amsterdam’.

Isabelle Boon - I love Banda De Banda-eilanden zijn onlosmakelijk verbonden met de maritieme geschiedenis van Nederland. Vanuit de vraag hoe het bewogen verleden doorwerkt naar het heden en de toekomst, fotografeerde Isabelle Boon de jongeren van de eilanden. t/m 7 november Republiek aan Zee Aan de hand van ruim 50 topstukken vertelt de tentoonstelling het verhaal van de Republiek in de 17e en 18e eeuw.

Kattenburgerplein 1, tel. 523 22 22 www.hetscheepvaartmuseum.nl

STADSARCHIEF AMSTERDAM

‘s Werelds grootste stadsarchief.

Bewaard voor de Stad. Schenkingen 2019-2020 Historische documenten die vaak generaties lang in familiekring werden bewaard en nu zijn opgenomen in het geheugen van de stad. In de Schatkamertentoonstelling ‘Bewaard voor de Stad’ is een keuze uit de schenkingen uit de jaren 2019-2020 te zien. t/m 5 september Amsterdam Regenboogstad - 25 jaar Pride t/m 10 oktober

distributie@iamsterdam.com Abonnementen Abonnementenland Postbus 20, 1910 AA Uitgeest T 0251-257 924 of WhatsApp T 06-4655 8054 www.bladenbox.nl Adreswijzigingen en opzeggingen: www.aboland.nl klantenservice@aboland.nl Jaarabonnement € 31,99 Het abonnement wordt jaarlijks stilzwijgend verlengd.

Abonnementen kunnen zowel schriftelijk als per e-mail worden opgezegd onder vermelding van

Thuis in de Stad. 100 jaar Tuindorp Oostzaan vanaf 2 september Sweelinck. Vernieuwer van de muziek. 1621-2021 vanaf 17 september Vijzelstraat 32, tel. 251 15 11 www.amsterdam.nl/stadsarchief

STEDELIJK MUSEUM

Moderne en hedendaagse kunst en vormgeving.

Kirchner en Nolde: Expressionisme.

Kolonialisme. vanaf 4 september Charlotte Prodger - SaF05 Presentatie van de video-installatie SaF05 van Turner Prize winnaar Charlotte Prodger die wordt gezien als een van meest vooruitstrevende time-based media kunstenaars van dit moment. t/m 5 september Bruce Nauman Een groot overzicht van de Amerikaanse kunstenaar Bruce Nauman (1941). Al meer dan vijftig jaar definieert hij de essentie van wat een kunstwerk kan zijn telkens opnieuw. t/m 4 oktober We’re Out Here Een ode aan de straatguerillaaffichecultuur. Met werk van ontwerpers Lydienne Albertoe, Serana Angelista, Jeanine van Berkel en Cengiz Mengüç. t/m 19 september Nieuwe collectieopstelling 1980 - heden doorlopend Museumplein 10, tel. 573 29 11 www.stedelijk.nl

STRAAT MUSEUM

Museum voor graffiti en street art Citaat van de straat Is street art binnen nog wel street art?

De openingstentoonstelling toont meer dan 150 kunstwerken van ruim 140 kunstenaars met 32 verschillende nationaliteiten.

NDSM-Plein 1, tel. 020 370 9630 www.straatmuseum.com

THEO THIJSSEN MUSEUM

De Amsterdamse schrijver, onderwijzer, vakbondsman en sociaal-democratisch politicus Thijssen (1879-1943) is vooral bekend als schrijver van de roman Jongensdagen.

Reizen met Thijssen De tentoonstelling geeft een sfeervol tijdsbeeld van Europa in de jaren 1920-1930. Op een boeiende manier wordt het aspect reizen uit het leven en werk van Theo Thijssen uitgelicht. tot februari 2022 1e Leliedwarsstraat 16, tel. 420 71 19 www.theothijssenmuseum.nl

TROPENMUSEUM

Cadeau, Hoezo?

Een uitbundige en interactieve tentoonstelling waar je ontdekt wat een trouwjurk, poppen en mango’s met elkaar gemeen hebben. In de tentoonstelling krijg je nuttige tips over het geven en ontvangen wereldwijd. t/m 5 maart 2023 De duisternis ontvluchten Een interventie door de in Syrië geboren kunstenaar Issam Kourbaj.

Het indrukwekkende kunstwerk ‘Scaling the Dark: Seeds, Sands, Moons’ maakte Kourbaj speciaal voor de monumentale Lichthal in het museum. t/m 3 oktober World Press Photo: Door de lens van.

Hedendaagse fotografen uit Afrika presenteren hun werk. t/m 8 januari 2023 Linnaeusstraat 2, tel. 088-0042 800 www.tropenmuseum.nl

TROPENMUSEUM JUNIOR

Sabi Suriname: ontdek de Wereld achter de Dingen.

Sabi Suriname In Sabi Suriname kom je veel te weten over Suriname, de band met Nederland en hoe Suriname met de wereld is verbonden. t/m 1 maart 2023 Linnaeusstraat 2, tel. 088-0042 840 www.tropenmuseumjunior.nl

NEDERLANDS UITVAART MUSEUM TOT ZOVER

Verleden, heden en toekomst van de omgang met de dood.

Kruislaan 124, tel. 694 04 82 www.totzover.nl

VERZETSMUSEUM

Nederland voor, tijdens en vlak na de Tweede Wereldoorlog.

Plantage Kerklaan 61, tel. 620 25 35 www.verzetsmuseum.org

WERELDERFGOED PODIUM

Bezoekerscentrum Amsterdam Werelderfgoed Dé startplek om kennis te maken de Amsterdamse grachtengordel, werelderfgoed sinds 2010.

Vijzelstraat 32 www.amsterdam.nl/werelderfgoed

MUSEUM WILLET-HOLTHUYSEN

Volledig ingericht grachtenpand.

Herengracht 605, tel. 523 18 22 www.willetholthuysen.nl

WOONBOOTMUSEUM

Gevestigd op de Hendrika Maria, een voormalig zeilend bedrijfsvaartuig (1914). Aan boord krijgt men een beeld van deze woonvorm Prinsengracht 296 K, tel. 427 07 50

Museum over wereldculturen.

Healing Power De expo geeft inzicht in verschillende vormen van helende kracht en toont de zoektocht van de moderne mens naar balans tussen lichaam, ziel en geest. t/m 6 juni 2022

het klantnummer, met een opzegtermijn van 3 maanden. Een abonnement is pas opgezegd, wanneer de abonnee daarvan een schriftelijke bevestiging heeft ontvangen via post of e-mail.

Een adreswijziging kan alleen worden verwerkt als het oude adres en het nieuwe adres schriftelijk of per e-mail worden doorgegeven.

Prijswijzigingen voorbehouden.

Uitkrant is een geregistreerd merk van amsterdam & partners.

Verschijnt 10 maal per jaar.

Oplage 60.000 exemplarenRedactie

noch uitgever kunnen aansprakelijk worden gesteld voor eventuele foutieve vermeldingen. © 2021 Niets uit deze uitgave mag op welke wijze dan ook worden overgenomen zonder voorafgaande toestemming van de auteursrechthebbenden.

Het oktobernummer van de Uitkrant verschijnt op maandag 27 september, de abonnees ontvangen de krant de zaterdag ervoor.

13-08-2021 13:43

06 UK TOT SLOT SEPT 2021_RD_SF.indd 47

13-08-2021 13:46

48

krant KRANT

TOT SLOT

21 questions

In de rubriek 21 Questions vragen we een Amsterdamse cultuurmaker naar zijn of haar eigenaardigheden, dromen herinneringen en tips.

Deze keer is dat topviolist Noa Wildschut, Wildschut, die op 18 augustus twee keer in Het Concertgebouw optreedt.

MARCO BORGGREVE

tekst Sara Luijters

1. WAT IS HET LAATSTE CONCERT DAT JE BEZOCHT? ‘In juli speelde ik elf concerten in vijf dagen op een groot festival in Duitsland. Ik was er met een leuke groep musici; we keken samen nog de EK-finale.’

2. WELKE PLEK IS HET ALLERMOOIST OM OP TE TREDEN? ‘Het Concertgebouw.

Ik was piepjong toen ik daar in de grote zaal stond en sindsdien heb ik er al vaak mogen spelen.’

3. WAAR ZOU JE TWEEDE HUIS MOETEN STAAN? ‘Ik woon nu in Berlijn, in de wijk Prenzlauer Berg, waar ik studeer aan de Hochschule für Musik Hanns Eisler. Maar ik hoop binnen niet al te lange tijd naar Amsterdam te verhuizen.’

4. ALS JE IN EEN ANDERE TIJD KON LEVEN, WELKE ZOU DAT ZIJN? ‘In een tijd waarin social media en internet niet bestonden, zoals de jaren vijftig. Dan had ik meer

06 UK TOT SLOT SEPT 2021_RD_SF.indd 48

7. WELK BOEK/KUNSTWERK/ FILM/MUZIEKSTUK HEEFT JE LEVEN VERANDERD? ‘Er wordt gezegd dat Bach de basis is van alle muziek, en zo voelt het ook voor mij. Zijn muziek zit zo geniaal in elkaar.’

9. AAN WELKE AMSTERDAMSE BUURT HEB JE MOOIE HERINNERINGEN? ‘De Vondelparkbuurt en Museumpleinbuurt. Van mijn twaalfde tot mijn zeventiende had ik les bij Vera Beths, zij woont in de Vondelstraat in een prachtig pand.’

in het hier en nu geleefd, zonder die permanente druk om alles online te moeten volgen en continu bereikbaar te zijn.’

5. WAT IS DE BESTE PLEK OM TE ONTSNAPPEN AAN DE STAD ÍN DE STAD? ‘Ik ga graag iets drinken bij het Conservatorium Hotel. Dat is zo’n prettige plek om te zijn, een oase in de stad.’

6. WAARAAN GEEF JE TE VEEL GELD UIT? ‘Aan heen en weer reizen tussen Duitsland en Nederland.

Al vergeet ik sommige kosten tijdens mijn reizen weleens op te voeren, ik moet leren om wat zakelijker te zijn.’

weer geleerd om me bewust te zijn van alles wat ik speel, maar tegelijkertijd altijd mijn intuïtie te blijven volgen en me niet te verliezen in perfectie en details.

Het gaat erom mensen te raken en een muzikaal verhaal te delen.’

8. WAT IS HET BESTE ADVIES DAT JE OOIT HEBT GEKREGEN? ‘Mijn eerste viooldocent Vera Beths heeft me meegegeven dat ik op mezelf moet vertrouwen en dat muziek iets is wat in het moment moet ontstaan. Van mijn huidige docent Antje Weithaas heb ik dan

10. WAT IS JE BESTE EIGENSCHAP? ‘Ik kan goed luisteren. En ik ben loyaal; als ik iemand in mijn hart heb gesloten, ben ik er altijd voor die persoon.’

13-08-2021 13:46

49

MARCO BORGGREVE

Noa Wildschut (20) speelt viool, en hoe.

Op haar zesde stond ze op het Kinderprinsengrachtconcert en een jaar later maakte ze haar debuut in de Grote Zaal van Het Concertgebouw tijdens The Night of the Promising.

Wereldwijd is ze veelgevraagd op festivals, recitals en solo-optredens.

Noa komt uit Hilversum en woont en studeert in Berlijn.

Op 18 augustus staat ze tweemaal in Het Concertgebouw met Mendelssohns technisch uitdagende Vioolconcert.

11. AMSTERDAM IN ÉÉN ZIN? ‘Een knusse wereldstad met veel cultuur en de prachtigste architectuur.’

17. WAAR HAAL JIJ JE NIEUWS VANDAAN? ‘Ik kijk naar het achtuurjournaal en op nu.nl. Ik volg het nieuws wel, maar wil me er niet in verliezen, daar word ik vooral erg onrustig van.’

12. WELKE NIEUWE PLEK HEB JE ONTDEKT TIJDENS CORONA? ‘Het Mauerpark in Berlijn.’

Wordt tijd dat ik die weer eens ga bekijken.’

13. IS ER EEN PLEK DIE JE HEEL ERG HEBT GEMIST TIJDENS CORONA? ‘Het conservatorium in Berlijn.

Nu waren alle lessen via Zoom, wat veel reistijd scheelde, maar ik miste de energie van het livecontact.’

14. BIJ WELKE FILM HEB JE HET LAATST GEHUILD? ‘Ik moet niet vaak huilen bij films, maar wel om La vita è bella.

06 UK TOT SLOT SEPT 2021_RD_SF.indd 49

15. VORIG JAAR ONTDEKT(E) RESTAURANT/ PODCAST/ MUSEUM/ KUNSTENAAR? ‘De Duitse keten Hans im Glück, haha. Vanwege de goeie vegaburgers.’

16. RAARSTE DROOM? ‘Ik droom vaak heel fantasierijk.

En laatst droomde ik dat ik het manuscript van het Tweede Vioolconcert van Beethoven had gevonden!’

18. IN WELKE AMSTERDAMSE WINKEL KOM JE HET ALLERLIEFST? ‘Hij bestaat helaas niet meer, maar ik kwam graag bij Broekmans & Van Poppel in de Van Baerlestraat voor bladmuziek en muziekcadeaus.’

19. WELKE TREND KUN JE NIET MEER ZIEN? ‘Livestreams en zoomen. Ik heb de interactie met het publiek zo gemist.

Ik wil mensen in de ogen kunnen kijken als ik speel.’

20. WAT IS JE LIEVELINGSDRANKJE? ‘Het is een traditie geworden om na een concert samen met mijn vader een pina colada te drinken.

De lekkerste was die op het strand in Brazilië.’

21. FAVORIET(E) RESTAURANT, KROEG OF TERRAS? ‘A ls ik in het Concertgebouw heb gespeeld, ga ik vaak naar FCRenzo’s Hyena voor hun lekkere broodjes.’

13-08-2021 13:46

50

krant KRANT

terugblik

TOT SLOT

Terugblik

SCHINKELBAD, CA. 1928

SHARON HANSMA

tekst Erik Schmitz foto Stadsarchief Amsterdam

06 UK TOT SLOT SEPT 2021_RD_SF.indd 50

Anno 2021 ligt het Schinkelbad er heel anders bij.

Check de recente foto (en meer toen-en-nubeelden van Amsterdam) op Instagramaccount @thenandnowamsterdam.

D

rie vriendinnen aan de rand van het Schinkelbad, aan het begin van een eindeloze zomerdag.

Het is ergens eind jaren twintig, zoals ook valt te zien aan de zwemmutsen en de badpakken, waarvan één met modieus blokjesmotief. De foto verraadt iets van hun karakters. Vol zelfvertrouwen kijkt de jonge vrouw rechts lachend in de

camera, haar vriendin ernaast is wat afstandelijker, de derde blikt verlegen opzij. Half nonchalant leunend tegen het zwembadhek, de armen in elkaar gehaakt, is hun vriendschap voor altijd verankerd in de tijd.

Het Schinkelbad opende in 1918 en was een van de baden in open buitenwater, zoals het vermaarde badhuis van Obelt in het IJ en het zwembad in de Amstel.

Het bevond zich aan het einde van het huidige IJsbaanpad, destijds nog buiten de stad, nu een complete woonbootwijk in de Schinkel. Het bad was van begin af aan populair. In 1926 waren er bijna 200.000 bezoekers. Volgens de mores van de tijd was gemengd zwemmen ongepast: er was een strikt gescheiden heren- en damesafdeling, elk met een eigen oefenbassin, ondiep bad en zwemgedeelte. Door de aanleg van de Nieuwe Meersluis kwam het Schinkelbad in minder zindelijk stadwater te liggen en in 1946 werd het afgebroken.

De foto van de vriendinnen is ingeplakt in een vooroorlogs familiealbum dat in 1995 bij toeval werd gevonden en waarvan de herkomst onbekend is.

Bladerend door de vol beplakte pagina’s passeren beelden van een winters Vondelpark, uitstapjes langs de Amstel en naar Zandvoort, de vriendinnen op kantoor en later tijdens wandeltochten in Nederland.

Vermoedelijk woonde de familie in Amsterdam-Zuid. De interieurs die terugkomen op de foto’s getuigen van een zekere welstand, en vader is nog eens gefotografeerd op zijn werk: een kantoor op Prinsengracht 148a. Het album eindigt rond 1929 en de laatste pagina’s zijn leeg gebleven. Betekende de economische crisis van de jaren dertig ook het einde van het opgewekte meisjesleven?

Vooralsnog kunnen we daar alleen naar gissen. Niet alles van vroeger laat zich gemakkelijk achterhalen. En soms is het verleden ook een gewoon een snapshot van een onbezorgde zomerdag.

13-08-2021 13:47

NEW OUTLET

IN TOWN! Discover 100 brands always up to

70% off

LI

Halfweg 00 UK COVER SEPT 2021 SASKIA .indd 51

Every day till 20:00 12-08-2021 16:05

00 UK COVER SEPT 2021 SASKIA .indd 52

12-08-2021 16:05